4 1TruyenKhoiGiuaHaiPha

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.
HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
QUÁ TRÌNH & THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

(Mass Transfer)
PGS. TS. Trịnh Văn Dũng

TRUYỀN KHỐI GIỮA HAI PHA
1. Vị trí môn học

2. Nội dung
3. Yêu cầu
4. Tài liệu tham khảo
5. Thời gian biểu và phương pháp đánh giá
Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 2

1. Định nghĩa & Phân loại

2. Cân bằng pha
3. Cân bằng vật chất
4. Động lực quá trình truyền khối
5. Động học (tốc độ) truyền khối
6. Thiết bị truyền khối

Quaù trình truyeàn khoái (giöõa hai pha)?
Quaù trình di chuyeån vaät chaát töø pha naøy sang pha khaùc khi hai pha
tieáp xuùc nhau
Caáu töû di chuyeån goïi laø caáu töû khueách taùn.
Phân loại?
Theo chieàu di chuyeån cuûa caáu töû khueách taùn
traïng thaùi cuûa hai pha
Chia quaù trình truyeàn khoái thaønh: hấp thụ
chưng cất
trích ly
sấy
hấp phụ & trao đổi ion
trích ly rắn – lỏng
kết tinh …
Chieàu di
No Teân goïi YÙ nghóa Ví duï
chuyeån
Huùt CO2, H2S töø khí thaûi; naïp CO2 vaøo
1 Haáp thuï K(H) - L Quaù trình huùt khí (hôi) baèng chaát loûng
bia …
2 Nhaû haáp thuï L-K Taùch chaát ñaõ bò haáp thuï ra khoûi dung moâi Nhaû CO2 ra khoûi dung dòch bia …
Taùch hoãn hôïp loûng thaønh caùc caáu töû rieâng Taùch röôïu ra khoûi nöôùc, taùch caùc caåu
3 Chöng caát L-H
bieät nhôø ñoä bay hôi khaùc nhau töû ra khoûi hoãn hôïp daàu thoâ …
Taùch caùc chaát cuûa hoãn hôïp loûng baèng dung Taùch axit axetic ra khoûi nöôùc baèng
L-L
moâi khoâng tan trong dung moâi ban ñaàu benzen, axeton baèng Clorua benzen ...
4 Trích ly
Taùch caùc chaát trong chaát raén baèng dung Taùch daàu aên khoûi ñaäu töông baèng
R-L
moâi hecxan, taùch cafein baèng nöôùc …
Taùch aåm ra khoûi vaät lieäu baèng caùch caáp Saáy goã, hoa quaû, boät giaët, cafe tan, boät
5 Saáy R-K
nhieät cho aåm bay hôi neâm knor …
Chieàu di
No Teân goïi YÙ nghóa Ví duï
chuyeån
Huùt caùc chaát töø khí (hôi) hay loûng baèng öôùp traø baèng höông sen, taùch muøi, maàu
6 Haáp phuï
K(H) hay chaát raén xoáp töø dung dòch baèng than hoaït tính …
L-R Haáp phuï giöõa dung dòch ñieän ly vaø nhöïa Laøm meàn nöôùc, saûn xuaát NaOH töø dung
7 Trao ñoåi ion
trao ñoåi (ionit) dòch nöôùc khoâng ñieän phaân …
Saáy saûn phaåm thöïc vaø döôïc phaåm ôû
8 Thaêng hoa R-K Boác hôi tröïc tieáp töø pha raén
nhieät ñoä thaáp …
Phaân boá caùc caáu töû cuûa pha raén vaøo dung
9 Hoøa tan R-L Hoøa tan muoái, ñöôøng vaøo nöôùc …
dòch
Taùch caùc chaát tan töø dung dòch nöôùc, hay
10 Keát tinh L-R Keát tinh ñöôøng, muoái, boät ngoït …
keát khoái dung dòch noùng chaûy
Maøng baùn K - M - K Taùch caùc chaát töø hoãn hôïp khí hay loûng Sieâu, vi loïc, ñieän thaåm tích … trong loïc
11
thaám hay L - M - baèng maøng baùn thaám nöôùc
L
2. Cân bằng pha
Mục đích tính cân bằng pha?
-Biết chiều di chuyển của cấu tử khuếch tán
-Xây dựng đường cân bằng pha

2. Cân bằng pha
F
Cân bằng pha? PI (y) PII (x)
Cân bằng động: t=0 yA0 > 0 xA0 = 0
- Khi VI = VII
- Vật chất vẫn di chuyển
t ≠ 0 yA0 > yA > 0 xA > xA0 = 0
t ≠ 0 yA0 > y*A > 0 VI = V2 x*A > xA0 = 0

Đặc trưng:
- Khi mI = mII
- Khó xác định thế hóa

2. Cân bằng pha
Đường cân bằng (pha)?
Khi cân bằng:

y* = ymin = f(x)
x* = xmax = g(y)
Đường cân bằng:

-Hỗn hợp lý tưởng: định luật nhiệt động
-Hỗn hợp thực: TN

2. Cân bằng pha
Đường cân bằng pha? Đường cân bằng?
Khi cân bằng: -Hỗn hợp lý tưởng: định luật nhiệt động
y* = ymin = f(x) -Hỗn hợp thực: TN
x* = xmax = g(y)
100 1.0
90
80 0.8
70
60 0.6
50
40 0.4
30
20 0.2
10
0 0.0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0

2. Cân bằng pha
Khi cân bằng:
y* = ymin = f(x)
x* = xmax = g(y)
x, % mol
TT 0 5,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100
y %, Hoãn hôïp
1 Axeton - Axit axetic 0 16,2 30,6 55,7 72,5 84,0 91,2 94,7 96,9 98,4 99,3 100
2 Axeton - Clobenzen 0 38,2 56,5 72,9 81,2 85,6 88,7 91,0 92,6 94,2 96,2 100
3 Axeton - Nöôùc 0 60,3 74,0 80,3 82,7 84,2 85,5 86,9 88,2 90,4 94,3 100
4 Axeton - Etanol 0 15,5 26,2 41,7 52,4 60,5 67,4 73,9 80,2 86,5 92,9 100
6 Benzen - Axit axetic 0 26,0 42,0 59,0 68,6 75,0 79,0 83,0 88,0 92,5 97,0 100
8 Metanol - Nöôùc 0 26,8 41,8 57,9 66,5 72,9 77,9 82,5 87 91,5 95,8 100
10 Nöôùc - Axit axetic 0 9,2 16,7 30,3 42,5 53,0 62,6 71,6 79,5 86,4 93 100
2. Cân bằng pha
100
Khi cân bằng: 90
y* = ymin = f(x) 80
x* = xmax = g(y) 70
60
50
40
30
20
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
x 0 5.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100
y* 0 33.2 44.3 53.1 57.6 61.4 65.4 69.9 75.3 81.8 89.8 100

2. Cân bằng pha
Khi cân bằng: 100
y* = ymin = f(x) 90
x* = xmax = g(y) 80
70
60
50
40
30
20
10
x 0 5.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 090.0 100
y* 0 0 10010
33.2 44.3 53.1 57.6 61.4 65.4 69.9 75.3 81.8 89.8 20 30 40 50 60 70 80 90 100

3. Cân bằng vật chất
Mục đích tính cân bằng vật chất?
-Tính năng suất thiết bị
-Xây dựng đường làm việc

3.1 Cân bằng vật chất(3.10)
quá trình một bậc
Sơ đồ nguyên lý: y
y0
G0 y0
L x
L0 x0
G y
y
x0 x x

Cân bằng vật chất: G0 y0
L x
Chung: G 0  L0  G  L
L0 x0
Ñoái vôùi caáu töû i: G 0 y i 0  L0 x i 0  Gy i  Lx i
G y
Nhận xét?

L L
yi  - xi  y0  x0 y
G G
y0
Đường làm việc:
L L
-Thẳng khi =Const =Const
G G
L
-Cong khi  Const
G
-Nằm ở góc phần tư thứ hai L
 Const
G
y
x0 x x

3.2 Quá trình tiếp xúc(3.10)
pha liên tục xuôi chiều
Sơ đồ nguyên lý:
G1 y1 L1 x1
(1)
h
dV=Fdh
L x
G y
dh H
(2)
G2 y2 L2 x2

Cân bằng vi phân:
G1 y1 L1 x1
dM  -dG  dL (1)
dm  -d  Gy   d  Lx  h
dV=Fdh
Cân bằng tích phân: L x
G y
dh H
M  G1  L1  G2  L2  G  L
mi  G1 y1  L1 x1  G2 y2  L2 x2  Gy  Lx
Nhận xét? (2)
G2 y2 L2 x2

Đường làm việc:
L G1 y1  L1 x1 L G 2 y 2  L2 x 2
y  - x  - x
G G G G
L y
-Thẳng khi =Const
G y1
L
-Cong khi  Const L
G =Const
G
-Nằm ở góc phần tư thứ hai
L
 Const
y2 G
x1 x2 x
pha liên tục ngược chiều
G1 y1 L1 x1
(1)
h
dV=Fdh
L x
G y
dh H
(2)
G2 y2 L2 x2

pha liên tục ngược chiều
Cân bằng vi phân:
dM  -dG  -dL  dG  dL G1 y1 L1 x1
dm  d  Gy   d  Lx  (1)
h
dV=Fdh
Cân bằng tích phân: L x
G y
M  G1 - L1  G2 - L2  G - L dh H
mi  G1 y1 - L1 x1  G2 y2 - L2 x2  Gy - Lx
Nhận xét?
(2)
G2 y2 L2 x2

3.3 Quá trình tiếp xúc pha liên tục ngược chiều
L G1 y1 - L1 x1 L G2 y2 - L2 x2
y  x  x
G G G y G
L
-Thẳng khi =Const y2
G
L
-Cong khi  Const
G L
=Const
-Nằm ở góc phần tư thứ nhất G
L
 Const
y1 G
x1 x2 x
pha tầng bậc
Tiếp xúc pha tầng bậc?
y1 x0
1
y2 x1
2
y3 x2
yj xj-1
j
yj+1 xj
yN xN-1
N
yN+1 xN

pha tầng bậc
Cân bằng vật chất:
Toàn bộ: y1 x0
1
(GN+1yN+1 – G1y1) = (LNxN – L0x0) y2 x1
2
y3 x2
yj xj-1
j
yj+1 xj
yN xN-1
N
yN+1 xN

pha tầng bậc
Bậc i: y1 x0
1
G(yj+1 – yj) = L(xj – xj-1) y2 x1
2
L L y3 x2
y j  - x j  y j 1 - x j -1
G G yj xj-1
j
yj+1 xj
yN xN-1
N
yN+1 xN

pha tầng bậc
Một đoạn: y1 x0
1
G(yj+1 – y1) = L(xj – x0) y2 x1
2
L L
y j 1  x j  y1 - x0 y3 x2
G G yj xj-1
j
yj+1 xj
yN xN-1
N
yN+1 xN

Động lực quá trình truyền khối?
Chênh lệch thế hóa:
-Nếu mIi > mIIi cấu tử i PI PII
-Nếu mIi < mIIi cấu tử i PII PI
-Nếu mIi = mIIi cấu tử i PI ⇌ PII
 G 
Thế hóa? mi     m i  RT ln ai
0
 ni  j i ,T , P
Thay thế hóa bằng nồng độ:

-Tính đơn giản hơn
-Biểu diễn không giống nhau

Động lực quá trình truyền khối?
Động lực: hiệu số giữ nồng độ làm việc và cân bằng trong mỗi pha
-Nếu y*i > yi cấu tử i Py Px, đường làm việc y nằm dưới y*
Dy = y* – y; Dx = x – x*
-Nếu y*i < yi cấu tử i PII PI , đường làm việc y nằm trên y*
Dy = y – y*; Dx = x* – x
-Nếu yi = y*i cấu tử i PI ⇌ PII , đường làm việc y cắt y*
Dy = y* – y =0; Dx = x – x*  0

y y y
y* y
y y = y*
y*
x* x x x x* x x = x* x
Dy = y* – y Dy = y – y* Dy = y* – y =0
Dx = x – x* Dx = x* – x Dx = x – x*  0

G1 y1 L1 x1 H x1 y*1 y1
x y* y
G y
D1 - D 2
D tb 
 D1 
ln  
 D2 
x2 y*2 y2
G2 y2 L2 x2
0 x

G1 y1 L1 x1 H x1 y*1 y1
D1 - D 2
D tb 
 D1 
ln  
D
 2 x y* y
G y
Dy1  y1 - y1*
Dy2  y2 - y2*
Dy  y - y *
x2 y*2 y2
G2 y2 L2 x2
0 x

5. Động học (tốc độ) truyền khối
Tính toán thiết bị truyền khối:
DH1
- Tính đường kính
- Tính chiều cao
Dh
Dh
H
Dh
Dh
DH2

5.1 Tính đường kính
Đường kính thiết bị truyền khối:
-Đặc trưng cho năng suất
-Xác định từ phương trình lưu lượng

5.1 Tính đường kính
Phương trình lưu lượng:
-Liên hệ kích thước với năng suất: M = FW
 2
-Thiết bị có dạng trụ: F 
4
G
Thay vào biến đổi thu được:  
0,785w
Với: F – đường kính

W – tốc độ pha liên tục
G – năng suất

5.2 Tính chiều cao
Chiều cao thiết bị truyền khối:
-Đặc trưng cho hiệu suất tách (độ tinh khiết sản phẩm)
-Xác định từ phương trình truyền khối
Chiều cao được xác định theo:

1)Phương trình truyền khối và hệ số truyền khối
2)Số đơn vị truyền khối và chiều cao đơn vị truyền khối
3)Số đĩa lý thuyết và chiều cao đĩa lý thuyết
4)Số đĩa thực và khoảng cách giữa hai đĩa

5.2.1 Tính theo phương trình và hệ số TK
M = KyDytbF = KxDxtbF
kmol
D
M  kmol  m m2
 K    2
Suy ra:
K    
FD  m .s.D  1  s
Hệ số truyền khối?
Hệ số truyền khối: Lượng vật chất
-Di chuyển qua một đơn vị diện tích
-Trong một đơn vị thời gian
-Khi động lực D = 1

5.2.1 Tính theo phương trình và hệ số TK
Xác định hệ số truyền khối?
Tương tự:
1 1 m 
 
K y  y  x  Kx
 Ky 
1 1 1  m
 
K x m y  x 

5.2.2 Tính theo số đơn vị TK
Ta thấy:
G y1 - y 2 L x1 - x 2
H 
K y aS Dy TB K x aS Dx TB
 G   
 m
kmol / s
 
 K y aS   kmol / m .s.D  1.m / m .m 
2 2 3 2 
Đặt: G
h0 y 
K y aS
L
h0 x 
K x aS
Biểu thức:
G y1 - y 2 L x1 - x 2
H 
K y aS Dy TB K x aS Dx TB
G y1 - y 2
h0 y  n0 y 
K y aS Dy TB
L x1 - x 2
h0 x  n0 x 
K x aS DxTB
Trở thành: H  n0 y h0 y  n0 x h0 x

Số đơn vị truyền khối? y2 x2
G y1 - y2 ?
h0 y  n0 y  1
K y aS DyTB
h0y
L x1 - x2 ?
h0 x  n0 x  1
K x aS DxTB
y1 x1
Đơn vị truyền khối: một đoạn thiết bị thực hiện truyền khối
y1 – y2 = DyTB
x1 – x2 = DxTB

Xác định n0y, n0x? y2 x2
Đơn vị truyền khối:
-Theo định nghĩa
-Tích phân giải tích h0y
-Tích phân đồ thị
-Theo đường trung bình (đường cong phụ)
y1 x1

5.2.3 Tính theo số đĩa lý thuyết
Đĩa lý thuyết là gì?
Đoạn thiết bị:
-Nồng độ đầu ra mỗi pha yn (xn)
-Bằng nồng độ cân bằng yn* (x*n) y
-Đi ra khi đạt cân bằng
yn = yn*
yn xn–1
yn+1
n hD
xn = xn* xn – 1 x
yn+1 xn

Xác định số đĩa lý thuyết?
Thực hiện:
1)Giải đồng thời: phương trình cân bằng pha y* = f(x)
cân bằng vật chất y = ax + b
2)Đồ thị:
-Vẽ đường cân bằng y* = f(x)
-Vẽ đường làm việc
-Vẽ số bậc thang giữa 2 đường
-Số bậc thang là số đĩa lý thuyết

Xác định chiều cao?
H  n t h D

5.2.4 Tính theo số đĩa thực
Đĩa thực, số đĩa thực?
DH1
Dh
Dh
H
Dh
Dh
DH2

Đĩa thực, số đĩa thực?
Hiệu suất đĩa: y
yn* B
yn - yn 1 AC
 * 
yn C
EMy
yn - yn 1 AB
yn+1 F E
xn -1 - xn AE A
EMx  
xn -1 - xn AF
*
x
xn* xn xn – 1

Xác định?
DH1
1) Đếm nlt nlt
2) Tính: E0   ntt 
ntt E0
Dh
E0: hiệu suất tháp:
Dh
 nlt  H
H   ntt - 1 Dh   - 1 Dh
 E0 
Dh
Dh
DH2

Tính chiều cao:
1)Theo phương trình truyền khối
2)Số đơn vị truyền khối
3)Số đĩa lý thuyết
4)Số đĩa thực

4 1TruyenKhoiGiuaHaiPha

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4 1TruyenKhoiGiuaHaiPha

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.

QUÁ TRÌNH & THIẾT BỊ TRUYỀN KHỐI

PGS. TS. Trịnh Văn Dũng

1. Vị trí môn học

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 2

1. Định nghĩa & Phân loại

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 3

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 7

t ≠ 0 yA0 > y*A > 0 VI = V2 x*A > xA0 = 0

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 8

Khi cân bằng:

Đường cân bằng:

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 9

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 10

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 12

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 13

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 14

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 15

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 16

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 17

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 18

Nhận xét? (2)

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 19

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 21

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 22

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 24

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 25

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 26

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 27

Thay thế hóa bằng nồng độ:

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 28

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 29

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 330

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 331

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 32

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 33

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 34

Với: F – đường kính

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 35

Chiều cao được xác định theo:

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 36

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 37

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 38

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 40

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 41

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 42

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 43

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 44

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 45

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 46

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 47

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 48

Quá trình & Thiết bị Truyền khối MS: CH2051 49

You might also like

t ≠ 0 yA0 > yA > 0 VI = V2 xA > xA0 = 0