Website: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 ‘Tim hiéu va quan sat cac yéu tO chi mau sic kiéu nhu: xanh xanh, do do... Va tim hiéu de diém nghia va ngit dung cita né PHAN MO DAU ‘Trong ng6n ngit hoc, nghién ciru ngir dung hoc li mét linh vue trong déi mi mé. Nht Jam gin két voi su nghién ciru thyc té ni ng day Li mot vi ning, nén rit phong phit va phitc tap. Ng6n ngit nao ciing chi gidi han sé lwgng tir ngit, cau tric ngit phdp hay cac hinh thire két hop cau chit, Nhung vige van dung ng6n ngi vao thuc té néi nang cia ca cong déng ngén ngit dé thi nh ra vo. in van nhimg bién thé véi y nghia dung hgc khdc nhau, Xét 6 mat nay thi mdi cube hi thoai va mdi phat ng6n sé him chita trong d6 mot ¥ nghia riéng, véi hoan canh rigng. Nhu thé thi khong mOt ngén ngit nao cb thé nghién etru hét cic truéng hgp riéng nay, Muén tim hiéu ngit dung hoc cia cdc phat ngén chi cach Ta nghién citu va tim hiéu mot s6 kiéu logi ngit enh nhat dinh. Dé c6 thé tir do ‘ma so sénh, phat hign ra nhing ¥ nghia dyng hoe méi trong nhimg trudng hop Khdc, Dac bigt li nhiing tir, cum tir cing thude mét nhém hay mét tnrdng nghia nao dé thi van c6 thé duge nhin dign va nghién ciru trude, vé dic diém ngir nghia cia né trong sir dung tir trade dén nay. vau sic eu G day, ching toi yéu td, ih sir dung nhu: xanh xanh, do dé... dé thay duge cach sir dung ching va nhitng dac diém ngtt nghia cing nhw nghia ngit dung cita ede y ay. Tuy nhign, vi diéu kign thi gian khong cho phép, ching t6i khong thé khao st duge nhém yéu t6 chi mau sic 46 trong nhiéu van ban ma chi c6 thé quan sat trong ca dao va mét sé tac phim van hoc khac. Qua mét sé quan sat ban dau Ay, cling tdi cing nhan thay ring céc yéu té chi mau sic kiéu dé xudt in trong cde van bin duge tim hWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 PHAN NOI DUN 1, Cac yéu t6 chi mau sic néi chung trong tiéng Vigt ‘Trude hét phai néi rang: cac yéu t6 chi mau sic duoc sir dung rat nhiéu trong ede van ban cing nhu trong ngén ngtt hang ngay. Vi thye té hdu hét cdc sw vat trong thé giéi khach quan déu cé mét mau sic nhét dinh. Con ngudi tri nhén cdc sy vat dé t ctia né. Hon nia se mau cha mét vat ciing tri nan ca mau s thé ciing rat phong phi nén mudn phan bigt ching déi khi cing phai vign dén cde dic tinh vé mau se. nhung van dé ma ching ta quan tém, tim hiéu & day khong hoan toan giéng nhu vay. Nhiing yéu t6 chi mau sic nay c6 dac diém 1a mot tir lay kiéu nhu: xanh xanh, do d6, ving vang,...chit khong phai li nhing iéu: xanh lam, xanh da troi, 6 thim, tir don chi mau sic hay cae tir ghép tring phau... Nhitng tinh tir chi mau sic c6 m@t am tiét nhu: xanh, 46, tim, vang...thi chic khéng cé nhiéu vn dé phirc tap. Vi day 1a nhimg tir chi mau sic co ban nat, Khi noi dén thi chung ta ching ta sé hinh dung dén m6t mau sic nhat dinh 10i, khéng thé gay ra nhiéu cach hiéu khéc nhau. Dya vao nhing mau sic co ban 46, con ngwdi phan biét ra cde mau sic cy thé hon nhung cing cé vé nhu da duge dinh sin. Vi du d6 thi co: d6 twoi, do tham, d6 rye...; xanh thi c6: xanh da tréi, xanh née bién, xanh lyc...; tim thi cé: tim nhat, tim den, tim ngit...Khi sir dung nhitng tinh tir loai nay thi da quy sy vat vao mot mau sic nhat dinh, huéng ngudi tigp nhin dén mau sic dé rdi. Nguge lai, nhimg yéu té kiéu xanh xanh, do d6, ving vang... thi khic. Nhing yéu t6 nay c6 gid tri biéu hign khac véi ¥ nghia biéu hign cia céc tinh tir chi mau sc trén. Ciing 1a goi lén tinh chat vé mau sae nhung 6 day, nhimg yéu t6 nay khong mang dén mot mau sie cy thé, o6 thé hinh dung rd ring. Né van cho ngudi ta nh§n biét mau sic co ban nhung bén canh 46 con tao ra nhieu lién tong, sw tuong trong khéc nia. Vi thé nghia biéu hign cla né rong hon cdc tir chi mau sie khde, Dudi day ching t6i s® dan ra mét vai ngir canh 6 str dung cac yéu t6 nhu thé dé phan tich va hiéu rd hon vé ngit nghia ciing nhw nghia ngit dung cia ching.Website: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 2. Cae yéu t6 chi mau sac c6 hinh thie lay kiéu nh: xanh xanh, do d6.. ‘Trude hét, ching 16i tim hiéu tir nay qua tir dién tiéng Viet. Két qua la trong sé cc tinh tir chi mau sac thi khéng phai tat ca cac hinh thire ay déu durge dura vio. Tir dién tiéng Vigt chi dura vao mét sé tir kay mau séc nhur: do d6, tim tim, tring tring vA xam x4m, Con cde tir khée nhu: xanh xanh, vang vang, den den...thi khéng duge tir dién gidi thich. Tir digu nay 6 thé nhan xét ra mau sie cg ban 1a mét tir c6 dau sie hoe hoi thi sé o6 hinh thite lay duge tir din giai thich, edn cée yéu t6 mau sie khic thi tir dién khong dura vao, di van duge sir dung trong thye té ngén ngit. Da thé, néu cé gidi thich thi cing chi rit it va don gian, vi dy: Do do: ( ldy) mite dé it, Cée ti tim tim, xam xém, tring tring cing nhu vay. Nhw vay, theo tir dién (cia Hoang Phé nam 1996) thi cdc yéu 5 chi mau sic ma ching ta dang khdo sat chi cé tinh chat 1a: biéu hign mite d6 it cla mau sc co ban, Vi dy tir do dé lim gidm mite 46 do di. Nhung trong nhimng ngit cdnh cy thé ma ching ta sé xem xét duéi day, ede tir iy chi mau sic kiéu nay cin ¢6 nhigu ¥ nghia khdc nita. ching ta tich ng phat dé thay 10 diéu do. LL. Yéu té xanh xanh Néu tinh theo s6 Itong cae mau sic co ban thi ching ta sé thu duge ed yeu t6 lay la: triing tring, den den, do dé, xanh xanh, vang vang, tim tim, nau nau, xam xam, hong hong...va co thé con, nhung rat it. Ngay nhimg yeu 1 ma ching tdi ké ra & trén ciing khong duge ding thong xuyén. Da sé duge str dung rat it. Va qua mét sé khio sat nho, ching ti thay yéu t6 xanh xanh durge sir dung nhiéu hon ci, Dudi day 14 mot sé vi dy cé chita yéu 1 nay: ‘Trude hét 1a trong ca dao. Theo théng ké ciia mét tac gid khi khao sat cic tir chi mau sic, trong ca dao cé 1381 cau cé tir chi mau sac. Trong sé dé, ching t0i chi tim thay rat it cdc tir lay theo kiéu trén, ma nhiéu nhdt 1a tr xanh xanh. Va 1. C6 dém ra ding vn hoa Nom Ién chi thay sao ta anh xanh C6 dém tae da ghi vang Negay nao em cha nhé chang, chang oi.Website: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 Vd 2. Con chim nho nho Céi mé xanh xanh Vd 3. Con chim xanh xanh No dé nhanh cing xanh xanh ‘Vd 4, Dao to sen ngé xanh xanh Vd 5. Thit ca tim tim, thir cd xanh xanh Vd 6. Vi may cho ni nén xa May cao mi mit, niti nhoa xanh xanh Vd 7. Ba kia bin do xanh xanh ‘Negi trong dam he néi hanh con déu Hay trong mot sé tac phdm van hge khac: Vd 8. Cing trong lai ma cling ching thay ‘Thay xanh xanh nhing my ngan dau Ngan dau xanh ngat m6t mau Long chang ¥ thiép ai sau hon ai (Chinh phy ngam- Doan Thi Diém) Vd 9. Song Tin mét dai xanh xanh Loi thoi bé ligu may canh Duong Quan ( Kidu- Nguyén Du) ‘Vd 10. Budn trong nggn cé dau dau ‘Chan may mgt dét mot mau xanh xanh ( Kiéu- Nguyén Du) Vd 11. 6 hang tre xanh xanh Vigt Nam Bao tép mua sa van dimg thing hang ( Viéng King Bac- Vién Phong) ‘Vd 12. “...m6t nén tréi xanh ngdt mOt mau. Nhin [én 14 non xanh mau cém...lam nguoi da cam tuéng tong nhu cay céi gio nhiing khan tay bé nho xanh xanh, vang vang ra cho mimg, vay goi...” (Thuong nhé musi hai- Va Bang) ‘Vd 13. “ Thang mét la thing ca cuéng thit hau hét déu c6 trimg, tach ddiWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 cai bung né ma nhan ly nhing chim trimg xanh xanh, ving vang nh hoa cai... ( Thuong nhé mudi hai- Vi Bing) Tren day li 13 vi dy, 13 ngit canh c6 chia yéu té xanh xanh. Khi phan ngit cénh nay, ching t6i thdy rang: tinh chat co ban ciia nhimg tr nay Jai, nhumg bén canh 46, mét sé ngit canh méi da lam nay sinh mdi hoge thém vao mOt nghia ngit dung —_nao do. Trong eae vi du: 2,3.4,5,7,12, ching ta thay xamh xanh duge str dung vi ¥ nghia di duge ghi trong tir dién, nghia li chi tinh chat giam bét ctia mau xanh, Tuy nhién né cfing mang lai mét sé higu qua khde nita. Nhu vi dy 3, hai cdu ca dao déu c6 tit xanh xanh khién cho mite d6 mau sie duge nhan thém lén, phdi hop véi nhau tao nén sy hai hoa. Cdn 6 cau 12, trong ngtr cdinh nay, chiing ta tim thy tir non xanh va bé nho, do 46 ngit canh nay da cAp thém cho tir xanh xanh ‘mot tinh chat nita, BS khéng chi la mau xanh nhat ma edn thé hign sy tuoi tre, vé non to ciia nhiing bip cay non. Con véi nhimg ngit canh khae, tir xanh xanh mang nhieu nghia bieu hign, ‘Trong cu 1, 6, 13, thi xanh xanh chua han da biéu thj mau sic xanh. N6 chi c6 m6t chit sc xanh ggi 1a théi, va vi ngudi ta khé cé thé tim mét tir chi mau sic chinh xae dé gan cho ca su Gt dy, Cau 1 ta budi dém nhin sao, lai 1d sao 18, mau sic that khé xéc dinh, Céc ng6i sao trén troi rt nho va xa, d6i khi khéng, thé ndi chinh xac né cé mau gi, né cing c6 thé mang mau sic pha tron. Va voi khoang cach d6, con ngudi chi cé thé nhdn biét bang true gic th Vi du 6, ngit cénh nay rd rang hon cho vige phan tich. Do c6 sit két hop gitta cdc chi thé: may, ni va cdc tinh tir: xa, cao mi mit gitip ching ta quy duoc 44i tgng vao mét tinh chat do nhin canh vat tir rit xa. Nghia li khdng thé chic chan vé mau sic cla cdc déi trong. Dic biét dong tir nhoa cing khang dinh diéu 6. Vi qué xa, qua cao nén tit cd hinh dang lin mau sie déu nhoa di, lin In vio nhau, Nén tic gid chi c6 thé nh4n biét mét cach chung chung, m6t mau sie cla nai, may sau khi da nhoa di, dé 1a mau xanh xanh. Chit cu thé xanh nhur thé néo thi khéng thé néi. Day mdi chi 1 nghia vé géc 46 miéu ta, ngoai ra tir lay conWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 tao duge higu qua vé biéu hign tinh cam, cam gidc. Nhung nhin chung lai, mot y nghi dung hoc duge thé hign qua cach sir dung yéu t6 nay la: kim cho nguai doc: 6 cam nhan vé sy mo hé, khé nam bat vé mau sic, sy xa x6i mii mit, va ddi khi cling gay cam gide budn nhur & vi du 1,6,8,10. 1.2. Cie yéu t6 miu sie khiie Bén canh tir lay xanh xanh cdc yéu té chi mau ciing xuat hign nhung khéng nhiéu. Ching t6i xin din ra day nhimg ngit canh ¢6 chéra cée yéu 16 nay ma ching ti da quan sat duge. ‘Trong ca dao: Vd 14. Con chim nho nho- Long dudi do dé, cai mo n6 vang vals, 6 kia ma do hdng hong C6 chua ldy chdng con di cho ai? Budng khong lin lita hom mai ‘Dau xanh may chéc da mdi téc suong. Vd 16. Thit ca tia tia, thir cd xanh xanh ‘Vd 17. Ai xui ma do héng héng ‘Bé anh nhac thay dem long yéu throng Vd 18. Cai gi trong tring ngoai xanh Cai gi xanh do, tring vang Cai gi ma do héng hing Son tau ma dé héng hong Vd 19. Ba 6 eft €6 ben song Mé do héng héng, cat nim co hoa Ta vé ta mach me ta ‘Tém trau di dam, léy ba ¢6 ning Vd 20. Mét cé tring tring cé tay Cé kia ma dé c6 nay tring rang Cé trang rang thugn liy anh chang Dé anh mua thude nhudm rang trén MungWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 Vd 21. Bao gid lia tré vang vang Cho anh di gat cho ning quiy com Hay trong mét sé van ban khic: Vd 22. Qua dau tam xudn thay buém nhiéu Bum vang ving qui, buém yéu yeu ( Vd 23. “ Chi d6 tam, chin gi sing hong hdng rung dong nhu canh con ve méi It” buém vang- Nguyén Binh) sang, trén nén tri trong trong c6 nhiing Lin (Thuong nhé mudi hai- Vii Bing) ‘Vd 24. “ Lic nao ngudi dan ng cing duge “ rira mit” bing nhing cdi vai dep ho hénh, nhiing cai luom hay hay, hong hong” (Thuong nhé mudi hai- Va Bing) Va 25. * Vat long ri, n6 dé 16 ra mot lan da xam x4m thinh thong e6 vét mau rém ra vi nguéi nhé long Thuong nhé mudi hai- Voi Bang) ‘Vd 26. “ Ca cudng lA mot logi ve lén... miu eanh sim ¢6 gan tim tim’ (Thuong nhé mudi hai- Vi Bang) Ngoai ra 6 vi dy 12, 13 cing cé xuat hign yéu t6 ving vang. ‘Trong khi quan sit dé tim cae ngtr canh trén, ching toi thay nhimng tir nay xud 1. ma hau nhur khong hign kha it. Trong ca mét tée phim lén nhur trayén thdy. Ciing nh xanh xanh, cdc yéu t6 lay trén c6 tinh chat lam gidm bét mirc 4 mau sic co ban, ¥ nghia nay d6i khi 1a cha yéu, nhu trong vi dy 14, 15, 17, 19, 20, 21, 23, 25, 26. Nhung & day, ching t6i nhdn thdy mot dac diém: nhiing ngir canh xuat hién yéu té hdng héng da phan déu cé yéu td dé di tric, tao thanh cum dé héng héng. Diéu dé cho thay, héng hdng khong phai la mau sic co ban, chi dao. Doc nhimg ngit canh nay, cd thiy mét ¥ nghia biéu hién hdc ma ching ta tiép nhan duge, dé 1a mau sie tuoi tré, vé dang yéu cla c6 gai. Cén 6 vi du 21 ( Bao gid lia tré vang vang), thi yéu t6 chi mau sac 6 day khéng phai la tam diém cia cfu néi, Khi tiép cn voi ngit enh nay, ching taWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 quan tam nhiéu hon dén mong wéc tinh cim cua d6i trai gai. Lia tré vang ving chi li mot cai ce dé ho c6 dip thé hign tinh cam, Do dé mau sie cita lita la ving, nhur thé nao khong quan trong, chi quan trong li hia da chin. Vi vai 6 day, tinh chat lam gidm bét mau sac vang khéng duoc quan tim dén. Mau sic chi mang tinh chat trgng tung théi. Va sir dung vang vang mét phan 1a do nhu edu két hop céu tric va nhu cau thim my eta eau ca dao. Day 1a m9t nét nghia ng dung duge ngit canh quy dinh. Trong vi dy 22: Bum ving ving qud, budm yéu yéu thi chic chan yéu t6 vang ving khong mang tinh chit kim giam bot sic mau co ban, Niu mang ¥ nghia ld it, yéu hon thi né s& khéng két hop v¢ mite do rat tir qua, 1 tir dé el cao cla tinh tit, Hon nita, chign ta eding thy trong ngtr cénh nay cé cum tir buém nhiéu. Thi ra 6 cau nay, vi cé qua nhiéu buém vang nén sic vang duge tng hyp Iai, vang hon va lan rng ra, Vi ngi canh nay, vang vang khong mang tinh chat nhw tir dién gidi thich ma cdn ngugc lai, Lim ting cudng mau sic ving do sy phdi hgp ca rit nhiéu chi thé c6 mau vang. Diéu nay cho ching ta thay khi tim hiéu y nghia cia mét yéu td, khéng chi can eit vio nghia trong tir dién ma phai phin tich ngtr cinh. NO sé gitip ching ta tim ra nhiing nghia méi, phong pha va déc déo hon. Dé chinh la nghia dung hoe. M6t vi dy khée chimg minh tim quan trong cia ngir canh trong viée tim hiéu nghia li céu 24. Yéu té “hong héng” trong cau nay chic chin khéng phai dé chi mau sic héng hay hoi dé. Boi vi “mét cai ludm” ciia ngudi phy nit khong thé c6 mau sic héng duge. Nhu vay, ngit canh nay da chi phdi ¥ nghia cia yéu té “héng héng” va tao ra nghia ngir dung dc déo. Phai dat trong ngit canh nay, ching ta méi hiéu durge ¥ nghia cia yéu té “hong héng”. Dé la trong mat cia mét anh chang si tinh khi nhin nhing c6 gai dep va cing da tinh thi c4i gi cOng 1m cho anh ta say mé. “Cai lam” cia 66 gai Khién cho anh ta c6 nhimg cém gide yéu yéu, mot cdi lum tinh ti, khé ma dign ta duge hét. Nhu thé “héng héng” 6 day khéng phaiWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 la mau sac, ma la tinh chat cia cai rom yéu yéu, tinh tir, giri gam nhieu dieu cita mot 66 gai i mot ching trai da tinh, trong 46 thé hign ca site «re, sy Hing man va nhiéu y ti cua c6 gai. Day la nghia dung hoc ma chi ngit canh méi cé thé mang dén cho yéu té. “hong hong”, PHAN KET LUAN Qua vige quan sit va phan tich nhang vi dy trén, ching ta da phan nio nhan thay ¥ nghia co ban va nghia dung hoe nay sinh trong cc ngit canh khée nhau ciia cdc yéu t6 chi mau sic c6 hinh thite ly. Tir vige phan tich va tim ra nhting nét nghia moi, ¥ nghia dyng hoe doe dao cia cae nay, chiing ta thay durge tam quan trong ca ngit canh va tim quan trong cia viée phan tich ngit canh khi tim higu nghia cia tr, cau... Chinh ngit canh da tgo nén sy phong phi vé cdc kiéu, loai nghia khée nhau. Va trong qua trinh quan sit ngit canh, xéc lap khong gian cu phép, ngtr nghia, ching ta phai thing xuyén ap dung cde thao tée nhur so sinh, thay thé, va phai c6 nhimg suy nghi, lién twong nhdt dinh. Sy két hgp tir, ca phap quyét dinh dén y nghia ciia mt yéu t6 trong ngit canh. Chinh diéu dé c6 thé tao nén ngit nghia bit thuéng cho mot yé hur & vi dy 22. ‘Tom lai, khi phan tich ¥ nghia va nghia ngtr dung ciia mét yé ta khOng thé téch ri nd ra khOi ngtr canh ma n6 tn taiWebsite: htp://umv.docs.in Email : lenhedocs.n Tel 8: 0918.75.368 MUC LUC PHAN MO BAU... PHAN NOL DUNG H 1. Cae yéu t6 chi mau sie néi chung trong tiéng Vigt :xanh xanh, do dé... 3 3 26 2 2. Cac yéu t6 chi mau sic c6 hinh thite k 11. Yéu 6 xanh xanh 1.2. Cie yén t6 mau sic khic. PHAN KET LUAN......