Studia podyplomowe

OGRZEWANIE CENTRALNE I ZDALCZYNNE

Tomasz Żuchowski

1
 OGRZEWANIE TO?

Proces dostarczania energii termicznej do ciała,

pomieszczenia, w celu podniesienia lub utrzymania jego
temperatury.
Ogrzewanie jest szeroko rozumianym pojęciem, związanym z
zapewnieniem odpowiednich warunków temperaturowych, zależnie
od charakteru pomieszczenia i z uwzględnieniem zmian potrzeb
klimatycznych w różnych okresach (czasowych lub funkcjonalnych).

Procesy związane z wywarzaniem, przesyłem, dystrybucją

i użytkowaniem różnych postaci energii, z uwagi na swój charakter
i skalę,
są najbardziej uciążliwymi procesami dla środowiska naturalnego
prowadzonymi przez człowieka.

2
 ZADANIA OGRZEWANIA

• Zadaniem ogrzewania jest utrzymanie optymalnego

poziomu TEMPERATURY OPERATYWNEJ (tj. ekwiwalentnej
wartości równomiernej temperatury pomieszczenia, przy której
człowiek oddaje taką samą ilość ciepła jak w rzeczywistym
otoczeniu niejednorodnym) w okresach, w których zyski ciepła
budynków nie są w stanie zrównoważyć strat ciepła do
otoczenia (w tzw. sezonie grzewczym).

Ogrzewanie nie daje moż

możliwości sterowania pozostałymi
parametrami środowiska bytowego człowieka wpływającymi na
komfort cieplny organizmu!

3
 WYMAGANIA DLA SYSTEMÓW OGRZEWANIA

1. Maksymalnie równomierny rozkład temperatury powietrza i ścian w

pomieszczeniu w pionie, w poziomie i w czasie.
2. Możliwość płynnej regulacji mocy grzewczej (w wymaganym zakresie);
regulacja ta powinna zapewniać możliwie małą bezwładność czasową
(tj. szybki czas nagrzewania pomieszczeń).
3. Jakość powietrza w pomieszczeniach nie powinna ulegać pogorszeniu
(wilgoć, pyły, szkodliwe gazy, hałas).
4. Powietrze zewnętrzne ogrzewane i doprowadzane do pomieszczeń nie
powinno powodować szkodliwych przeciągów i nadmiernych
zawirowań.
5. Niskie koszty instalacji i użytkowania.
6. Mała uciążliwość dla środowiska naturalnego.

4
 KLASYFIKACJA SYSTEMÓW OGRZEWNICZYCH

Wg położenia źródeł ciepła:

– Ogrzewanie miejscowe,
– Ogrzewanie centralne,
– Ogrzewanie zdalaczynne.
• Wg rodzaju źródła ciepła:
– Ogrzewanie węglowe,
– Ogrzewanie gazowe,
– Ogrzewanie słoneczne,
– Ogrzewanie elektryczne oporowe,
– Pompa ciepła.
• Wg nośnika ciepła:
– Ogrzewanie ciepłą wodą,
– Ogrzewanie gorącą wodą,
– Ogrzewanie parowe,
– Ogrzewanie powietrzne.
• Wg sposobu oddawania ciepła:
– Ogrzewanie konwekcyjne,
– Ogrzewanie promiennikowe,
– Ogrzewanie nawiewne,
– Ogrzewanie kombinowane.

5
 CENTRALNE OGRZEWANIE

We współczesnym rozumieniu jest to dostarczenie ciepła do

elementów grzejnych zlokalizowanych w docelowych
pomieszczeniach za pomocą gorącej wody. Jednak zakres tego
pojęcia jest szerszy – jest to dystrybucja ciepła po budowli,
uzyskanego z przetworzenia paliwa w jednym, specjalnie
przeznaczonym do tego pomieszczeniu, kotłowni, w tym
przypadku piec nazywany jest kotłem centralnego ogrzewania,
a elementy przekazujące ciepło w pomieszczeniach to grzejniki
(tzw. potocznie "kaloryfery"). Do rozprowadzania ciepła
wykorzystuje się wodę, parę wodną lub powietrze. Stosuje się
systemy obejmujące jedno mieszkanie (centralne ogrzewanie
etażowe), jeden budynek, kilka budynków, a nawet całe miasta.

6
 CENTRALNE OGRZEWANIE

W instalacjach obejmujących jeden budynek woda może krążyć w

wyniku zmian gęstości przy zmianach temperatury (CO grawitacyjne)
lub jej przepływ jest wymuszany pompą. W większych instalacjach
stosuje się wyłącznie systemy z wymuszonym obiegiem. Z uwagi na
to, iż ogrzewanie grawitacyjne wymaga zastosowania rur o większej
średnicy i większej powierzchni grzejników (znacznie mniejszy
przepływ czynnika grzewczego przez grzejniki), obecnie prawie w
ogóle nie jest stosowane. Także w małych budynkach (np. domach
jednorodzinnych) stosuje się obieg wymuszony.

7
 CENTRALNE OGRZEWANIE

Instalacja centralnego ogrzewania to zespół urządzeń służących :

- przygotowaniu czynnika grzewczego ( temperatura i ciśnienie),
- doprowadzeniu tego czynnika do ogrzewanych
pomieszczeń,
- przekazaniu ciepła w pomieszczeniu.

Instalacja ogrzewania zasilana z kotłowni wbudowanej

kocioł , c- zawór regulacyjny, b i d - elementy systemu zabezpieczenia e- pompa, f- grzejniki, h- grzejnikowe zawory
termostatyczne

8
 CENTRALNE OGRZEWANIE

Działanie c.o. grawitacyjnego z górnym rozprowadzeniem.

9
CENTRALNE OGRZEWANIE

Współczesny kocioł

10
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Grzejniki gazowe
Czerpią energię z gazu. Stosowane są rzadko.

Wady i zalety:

Znikome zanieczyszczenie powietrza na zewnątrz budynku.

Dosyć wysoki koszt ogrzewania (ale niższy niż elektryczne).
Konieczność zapewnienia ciągu kominowego spalinowego.
Niezły komfort użytkowania.
Możliwość szybkiego włączenia lub wyłączenia o dowolnej porze.

11
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Grzejniki gazowe metalowe (żeliwne, lub z innego metalu).

Wady i zalety:

Silne nagrzewanie się powierzchni grzejnika (możliwość

poparzenia).
Szybkie stygnięcie po zgaszeniu gazu.
Szybkie nagrzewanie się pomieszczeń.
Nierówna temperatura w pomieszczeniu (przy grzejniku upał, z
dala - chłód).

12
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Grzejniki gazowe akumulacyjne.

Może to być piec kaflowy, wyposażony w palnik gazowy

zamiast spalania węgla. Także istnieją grzejniki żeliwne
wyposażone w cegłę szamotową, która zapewnia właściwości
akumulacyjne.

Wady i zalety:

Powolne nagrzewanie się pomieszczeń.

Równomierna temperatura w pomieszczeniu.
Długie utrzymywanie ciepła.

13
GRZEJNIKI GAZOWE

14
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Grzejniki konwekcyjne
Grzejniki konwekcyjne ogrzewają pomieszczenie w wyniku grawitacyjnego
przepływu masy powietrza wewnątrz radiatora grzejnika, w wyniku czego
następuje jego ogrzanie. Przepływ grawitacyjny wynika z różnicy gęstości
powietrza ze zmianą jego temperatury. Grzejniki zasilane są prądem
elektrycznym lub gorącą wodą. Woda dostarczana jest instalacją centralnego
ogrzewania (CO).

Wady i zalety:

•"mieszanie" powietrza w pomieszczeniu,

•relatywnie średnia prędkość nagrzewania pomieszczenia,
•łatwość regulacji temperatury,
•stabilność w utrzymaniu temperatury w pomieszczeniu,
•mniejsza powierzchnia grzejnika w stosunku do grzejników radiacyjnych
•(wada) większe nierównomierności w ogrzewaniu powietrza, ciepłe powietrze
unosi się do góry.

15
GRZEJNIKI KONWEJCYJNE

16
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Grzejniki radiatorowe
Grzejniki radiatorowe są obecnie wypierane przez grzejniki konwekcyjne.
Powietrze przepływa na zewnątrz radiatora. Radiator ma rozwiniętą
powierzchnię zewnętrzną, wykonywaną przez wyprofilowanie, wytłoczenie lub
przyspawanie pasów blachy do rury w której płynie czynnik grzejący.

Wady i zalety, porównanie z konwekcyjnymi:

zajmują większą powierzchnię ściany,

pomieszczenie jest ogrzane równomierniej,
łatwiej uzyskać wyższe temperatury w dolnej części pomieszczenia,
słabo wymuszają obieg powietrza w pomieszczeniu,
większa część ciepła jest odprowadzana przez promieniowanie cieplne.

17
GRZEJNIKI RADIATOROWE

18
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Promienniki energii cieplnej Bardzo cenione jako źródło ciepła w wysokich

pomieszczeniach z uwagi na bezpośrednie ogrzewanie ciał stałych przez
promieniowanie podczerwone a nie przez powietrze, które dopiero wtórnie jest
ogrzewane przez ciała stałe, dzięki czemu ciepło ukierunkowane jest do dolnej
partii wysokiego obiektu. Systemy grzewcze oparte o promienniki
charakteryzują się minimalną bezwładnością, szczególnie oparte o promienniki
gazowe i promienniki elektryczne.

Promienniki obecnie należą do najchętniej stosowanych urządzeń grzewczych

stosowanych w dużych obiektach przemysłowych, logistycznych i sportowych.

Zalety:

niższe koszty eksploatacji systemu przy tym samym komforcie cieplnym

możliwość stosowania pełnej automatyki sterującej
układ zdecentralizowany przy większych obiektach
możliwość ogrzewania strefowego
kontrola komfortu termicznego całej powierzchni ogrzewanej
Wady:

zależne od rodzaju promienników (gazowe, elektryczne, wodne)

19
SCHEMAT OGRZEWANIA PODŁOGOWEGO

20
 RODZAJE GRZEJNIKÓW

Grzejniki nadmuchowe
Grzejnik nadmuchowy jest połączeniem grzejnika konwektorowego z
wentylatorem napędzanym energią elektryczną. Źródłem energii cieplnej jest
najczęściej prąd elektryczny (sporadycznie woda, zasadniczo stosowana w
samochodach). W ostatnich latach ciepło wytwarzane jest w nowoczesnych
kominkach.

Wady i zalety:

•szybkie nagrzewanie pomieszczeń (intensywne mieszanie powietrza),

•występowanie szybkiego ruchu powietrza,
•hałas generowany przez wentylator,
•trudność w stabilizacji temperatury (??),
•możliwość kierunkowego ogrzewania (skierowania strumienia powietrza),
•zimny nawiew (jako inne zastosowanie).
•małe wymiary,
•możliwość umieszczenia z dala od miejsca, które ma być ogrzewane

21
SCHEMAT OGRZEWANIA NADMUCHOWEGO

22
 RODZAJE GRZEJNIKÓW
Ogrzewanie podłogowe
Cechą charakterystyczną ogrzewania podłogowego jest sposób emisji ciepła – jest
ono dostarczane całą powierzchnią podłogi poprzez promieniowanie, co zapobiega
powstawaniu gorących warstw powietrza w górnej części pomieszczenia.
Ogrzewanie podłogowe zapewnia profil temperatury w pomieszczeniu najbardziej
zbliżony do teoretycznego profilu idealnego, ponieważ oddaje ciepło przez
promieniowanie i nie wywołuje konwekcji. Ogrzewanie wykonuje się jako elektryczne
lub wodne. Najczęściej stosowane jest w łazienkach, choć w nowych budynkach
coraz częściej jest stosowane na całej powierzchni użytkowej. W ogrzewaniu
podłogowym wodnym, woda dostarczana jest instalacją centralnego ogrzewania
(CO), przy czym konieczne jest zastosowanie mieszacza do obniżenia temperatury
wody w stosunku do temperatury lub (co stosuje się częściej) niskotemperaturowego
źródła ciepła, takiego jak pompa ciepła albo kocioł kondensacyjny.
Zalety:

równomierny rozkład pionowy temperatur w pomieszczeniu

ciepła ("przyjemna") podłoga
brak widocznych elementów ogrzewania (np. grzejników)
akumulacyjność cieplna.
Wady:
konieczność zniszczenia istniejącej podłogi (przy montażu w użytkowanym budynku)
ograniczenia sposobu wykonania podłogi i jej nakrycia – należy unikać materiałów
izolujących (np. deski na legarkach, grube wykładziny i dywany).

23
SCHEMAT OGRZEWANIA PODŁOGOWEGO

24
 REGULACJA

Regulacja lokalna – zawór (z głowicą termostatyczną)

Regulacja lokalna polega na instalacji zaworu (mechanicznego lub

elektronicznego) lub zaworu z głowicą termostatyczną na grzejniku
lub na dopływie energii do grzejnika. Zawór z głowicą posiada skalę
w stopniach Celsjusza, lub numerację pozwalającą zapamiętać
człowiekowi "odpowiednie" położenia dla wymaganych temperatur.
Często spotyka się dwa zawory i przełącznik "noc/dzień".

25
SCHEMAT zaworu z głowicą termostatyczna

26
 REGULACJA

Działanie zaworu z głowicą:

Zawór grzejnikowy wyposażony w głowicę termostatyczną jest

nazywany wraz z nią zaworem termostatycznym. Zawory
termostatyczne montuje się na doprowadzeniu wody do grzejnika,
bądź też są one wbudowywane w grzejnik. W przypadku instalacji
z zastosowaniem grzejników członowych aluminiowych i żeliwnych
oraz grzejników stalowych płytowych typu C, z podłączeniem z boku
zawór montuje się na przyłączu. W grzejnikach stalowych płytowych
typu V, które podłączane są od dołu przewodami prowadzonymi
w podłodze, stosuje się zawór wbudowany, który jest integralną
częścią urządzenia, a głowica jest wtedy kupowana osobno, lecz
pamiętać należy, że dany zawór współpracuje wyłącznie z określonymi
typami głowic termostatycznych. W tym przypadku należy stosować
się do zaleceń producenta odnośnie kompatybilności.

27
 REGULACJA

Działanie zaworu z głowicą:

załączony/wyłączony – odcina dopływ energii (np. ciepłej wody, prądu) w

momencie wykrycia temperatury "górnej" w ramach przyjętych widełek
dokładności (zależnych od rodzaju grzejnika), a włącza dopływ energii po
wykryciu temperatury "dolnej". Dla dobrej jakości elektrycznych grzejników
konwekcyjnych widełki (czyli faktycznie wahania temperatury w
pomieszczeniu) wynoszą 0,5 st. C.
płynna regulacja – zmniejszenie przepływu energii (np. wody) do poziomu
pozwalającego utrzymać żądaną temperaturę (głowica ogranicza lub zwiększa
dopływ czynnika grzejnego w zależności od potrzeby),
przełączenie pracy grzejnika – np. zmiana liczby elementów grzejnych
(najczęściej stosowana w grzejnikach elektrycznych).
zabezpieczenie przeciw zamarzaniu – przy głowicy termostatycznej ustawionej
na pozycji oznaczonej gwiazdką dopływ energii jest całkowicie zamknięty; w
razie spadku temperatury w pomieszczeniu poniżej 0 °C głowica otwiera zawór
lub włącza grzejnik zapobiegając przemarzaniu pomieszczenia.

28
 REGULACJA

Działanie zaworu z głowicą:

załączony/wyłączony – odcina dopływ energii (np. ciepłej wody, prądu) w

momencie wykrycia temperatury "górnej" w ramach przyjętych widełek
dokładności (zależnych od rodzaju grzejnika), a włącza dopływ energii po
wykryciu temperatury "dolnej". Dla dobrej jakości elektrycznych grzejników
konwekcyjnych widełki (czyli faktycznie wahania temperatury w
pomieszczeniu) wynoszą 0,5 st. C.
płynna regulacja – zmniejszenie przepływu energii (np. wody) do poziomu
pozwalającego utrzymać żądaną temperaturę (głowica ogranicza lub zwiększa
dopływ czynnika grzejnego w zależności od potrzeby),
przełączenie pracy grzejnika – np. zmiana liczby elementów grzejnych
(najczęściej stosowana w grzejnikach elektrycznych).
zabezpieczenie przeciw zamarzaniu – przy głowicy termostatycznej ustawionej
na pozycji oznaczonej gwiazdką dopływ energii jest całkowicie zamknięty; w
razie spadku temperatury w pomieszczeniu poniżej 0 °C głowica otwiera zawór
lub włącza grzejnik zapobiegając przemarzaniu pomieszczenia.

29
 REGULACJA

Innym przykładem regulacji lokalnej jest układ sterujący systemem

grzewczym opartym o rozproszone źródła energii takie jak na przykład
promienniki i nagrzewnice gazowe, gdzie na jednej hali kilka lub
kilkadziesiąt urządzeń łączone działają w odniesieniu do kilku lub
kilkunastu punktów pomiaru temperatury, dzięki czemu każde źródło
energii, promiennik czy nagrzewnica, może bezpośrednio reagować
na lokalne wahania temperatury. Niestety zawór z głowicą
termostatyczną odcina dopływ czynnyka grzewczego wyłącznie do
samego grzejnika, natomiast rury instalacji C.O. (piony) pozostaja
gorące, przez co często (zwłaszcza wiosną, przy słonecznej pogodzie)
dochodzi do przegrzania pomieszczeń mimo zamknięcia zaworów
przy grzejnikach.

30
 REGULACJA

Regulacja centralna
Regulacją centralną nazywane są mechanizmy pozwalające z
jednego punktu domu wpłynąć na zmianę temperatury we
wszystkich lub dowolnie wybranych punktach grzewczych poprzez:

•oddziaływanie (zdalne sterowanie) urządzeniami do regulacji

lokalnej – rozwiązanie to stosowane jest w grzejnikach
elektrycznych.
•zmianę ilości dostarczanego ciepła do punktów grzewczych –
rozwiązanie stosowane w systemach centralnego ogrzewania, w
wyniku:
•zmniejszenia temperatury wody,
•cyklicznego włączania i wyłączania dopływu energii (stosowane
również w grzejnikach elektrycznych)
•

31
 IZOLACJE CIEPLNE RUR I ZBIORNIKÓW

Do izolacji cieplnych rur i zbiorników używamy twardej pianki

poliuretanowej o gęstości 33 - 150 kg/m3. Dla izolacji cieplnych rur i
zbiorników używamy również waty mineralnej o gęstości 65 - 100
kg/m3.

32
 PODZIAŁ SIECI GRZEWCZYCH

PODZIAŁ SIECI GRZEWCZYCH

Ze względu na:
1. czynnik grzewczy:
• parowe (raczej obiekty przemysłowe)
• wodne (budynki)
2. parametry czynnika:
• ŚREDNIOTEMPERATUROWE (t =115oC, p = 70 kPa)
• wysokotemperaturowe (powyżej 115oC)
3. ilość przewodów:
• jednoprzewodowe (bardzo rzadki przypadek)
• dwuprzewodowe
• trójprzewodowe
• czteroprzewodowe
4. sposób połączenia źródła i odbiorników (układ geometryczny)
• pajęcza – duże bezpieczeństwo zaopatrzenia ale trzeba użyć dużą ilość przewodów
• promieniowa – wada: jeśli pęknie rurociąg magistralny to poważny problem
• pierścieniowa
• rozdzielcza (osiedlowa) istnieje węzeł grupowy, który zaopatruje kilka budynków
5. podział ze względu na budowę:
• podziemne – kiedyś: kanałowe
obecnie: bezkanałowe (w rurze ochronnej przykrytej gruntem)
• napowietrzne – na niskich podporach (50 – 70 cm nad ziemią) zasłania się je zielenią,
ukrywa czasem na wysokich podporach, by ominąć mosty itp.

33
 CIEPŁOWNICTWO

Ciepłownictwo to dział techniki stosowanej zajmujący się wytwarzaniem,

przesyłaniem i wykorzystaniem ciepła tj. energii termicznej zawartej w
nośnikach ciepła takich jak np. woda gorąca lub para.

Na system ciepłowniczy składa się (wg. PN-90/B-01421 i PN-90/B-01430):

- źródło ciepła zespół urządzeń do wytwarzania ciepła

- sieć ciepłownicza system przewodów przebiegających na zewnątrz
budynków ogrzewanych, służący do przesyłania
ciepła ze źródła do węzłów)
- węzły cieplne zespół urządzeń do przekazywania ciepła,
przetwarzania parametrów, pomiaru i regulacji

34
 CIEPŁOWNICTWO

Dla systemu ciepłowniczego źródłem ciepła może być ciepłownia,

pracująca na potrzeby wielu budynków lub elektrociepłownia
ogrzewnicza ( komunalno-bytowa). Ciepłownia jest zwykle obiektem
wolnostojącym z urządzeniami do wytwarzania ciepła o mocy
zainstalowanej od 10 - 15 MW. Mniejszym źródłem jest kotłownia
wbudowana, zlokalizowana w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu
w budynku. Takie źródło o mocy cieplnej do 2 MW może zaopatrywać
w ciepło również więcej niż jeden budynek z wykorzystaniem
zewnętrznej sieci cieplnej.
Źródłem ciepła dla miejskich (komunalnych) systemów ciepłowniczych
mogą być także elektrociepłownie lub ciepłownie przemysłowe.

35
 CIEPŁOWNIE

Jak działają ciepłownie?

Ciepłownie dostarczają gorącą wodę, która ogrzewa osiedle lub miasto.

Aby ogrzać wodę, stosuje się instalacje opalane paliwami lub korzysta się z
elektrycznych kotłów, pomp cieplnych albo paneli słonecznych.
Rodzaje paliw i kotłów

Najpowszechniej stosowanymi rodzajami kotłów są kotły wodne i parowe.

W kotłach parowych oraz niektórych kotłach wodnych potrzebne są
wymienniki ciepła. Kotły ogrzewane są zwykle ropą naftową, węglem,
prądem, odpadami lub paliwami biologicznymi (wiórami drzewnymi, korą,
trocinami, torfem itd.).

36
 CIEPŁOWNIE

1- kocioł wodny, 2-
2- wymiennik ciepła, 3-3- sieć ciepłownicza,
4-system paliwowy, 5-
5- filtr zanieczyszczeń

37
 CIEPŁOWNIE

1. Kocioł wodny
Woda jest ogrzewana pod ciśnieniem. Jej temperatura może sięgnąĆ
190°C.
2. Wymiennik ciepła
Transportowana za pomocą sieci rurociągów gorąca woda jest
wykorzystywana do ogrzewania wody w sieci ciepłowniczej/obiegowym
systemie grzewczym. Niektóre kotły wodne mogą być połączone z siecią
bezpośrednio, co eliminuje konieczność stosowania wymiennika ciepła.

3. Sieć ciepłownicza
Rurociągi sieci ciepłowniczej docierają do wszystkich klientów.

4. System paliwowy
W tym przypadku paliwo, zanim zostanie dostarczone do paleniska
kotła/pieca, przechowywane jest w specjalnych zbiornikach.. Jeśli do
ogrzewania kotła używana jest ropa naftowa, stosowany jest zbiornik ropy
oraz pompa.

38
 CIEPŁOWNIE

5. Filtrowanie dymu
Gazy powstające w procesie spalania są oczyszczane z cząstek stałych.
Separator odśrodkowy/atmosferyczny, znajdujący się obok kotła,
wychwytuje większe cząstki. Następnie – zanim dym zostanie wypuszczony
przez komin – przechodzi on przez elektrofiltr, który usuwa mniejsze
cząstki.

39
 CIEPŁOWNIE

Najważniejszymi cechami systemu ciepłowniczego są:

- rodzaj użytego nośnika tj. czynnika przenoszącego
energię od źródła do węzłów
- parametry wykorzystywanego czynnika.

W komunalnych sieciach cieplnych najczęściej wykorzystywanym

nośnikiem jest woda. W sieciach niskoparametrowych temperatura wody
nie przekracza 115oC. Takie parametry są stosowane w lokalnych (np.
osiedlowych) systemach ciepłowniczych. W wysokoparametrowych
wodnych sieciach komunalnych obejmujących swym zasięgiem całe miasto
temperatury czynnika ciepłowniczego nie przekraczają zwykle 135oC.
Systemy ciepłownicze mieszane przemysłowo-komunalne bardzo
często wykorzystują parę jako nośnik energii. Jeżeli ciśnienie pary w sieci
ciepłowniczej przekracza 70 kPa (nadciśnienia) to taki system należy
zakwalifikować do wysokoparametrowego (wysokoprężnego).

40
 CIEPŁOWNIE

Najważniejszymi cechami systemu ciepłowniczego są:

- rodzaj użytego nośnika tj. czynnika przenoszącego
energię od źródła do węzłów
- parametry wykorzystywanego czynnika.

W komunalnych sieciach cieplnych najczęściej wykorzystywanym

nośnikiem jest woda. W sieciach niskoparametrowych temperatura wody
nie przekracza 115oC. Takie parametry są stosowane w lokalnych (np.
osiedlowych) systemach ciepłowniczych. W wysokoparametrowych
wodnych sieciach komunalnych obejmujących swym zasięgiem całe miasto
temperatury czynnika ciepłowniczego nie przekraczają zwykle 135oC.
Systemy ciepłownicze mieszane przemysłowo-komunalne bardzo
często wykorzystują parę jako nośnik energii. Jeżeli ciśnienie pary w sieci
ciepłowniczej przekracza 70 kPa (nadciśnienia) to taki system należy
zakwalifikować do wysokoparametrowego (wysokoprężnego).

41
 CIEPŁO Z ELEKTROCIEPŁOWNI - PODSUMOWANIE

Ciepło z elektrociepłowni do budynku dostarczane jest rurociągami w

postaci gorącej wody. Woda ta nie jest stosowana bezpośrednio do
ogrzewania, lecz jej energia cieplna przekazywana jest do wewnętrznego
obiegu grzewczego centralnego ogrzewania w wymienniku ciepła
(rekuperatorze). Obecnie stosowane są powszechnie rury preizolowane,
które ograniczają straty ciepła i ułatwiają montaż.

Wady i zalety
•ciepło jest częściowo odpadem przy produkcji energii elektrycznej,
są bezobsługowe,
•rozliczanie zużyci energii wymaga stosowania liczników energii cieplnej,
•w przypadku niewielkiej ilości przesyłanej energii wysoki koszt sieci
przesyłowej
•niedostępność na żądanie w okresie przejściowym (do momentu
włączenia wymiennika ciepła) lub niepotrzebne ogrzewanie przy ciepłej
pogodzie (wiosną), przy braku regulacji wewnętrznej, prowadzące do
przegrzewania pomieszczeń i marnotrawstwa energii.
•rozwiązanie nie wszędzie dostępne.

42
 CHARAKTERYSTYKA OGRZEWANIA ZDALCZYNNEGO

W ogrzewaniu zdalaczynnym ciepło grzewcze ze źródła ciepła

doprowadzane jest za pomocą sieci cieplnej do odbiorców końcowych.

System ogrzewania zdalaczynnego składa się z następujących głównych

elementów:
1. Źródło ciepła – kotłownia, elektrociepłownia, pompa ciepła, ciepłownia
geotermalna, etc., wyposażona w pompownię, stację uzdatniania wody
obiegowej, urządzenia regulacyjne, pomiarowe i zabezpieczające.
2. Sieć cieplna przesyłowa – układ rurociągów rozprowadzających nośniki
ciepła (gorąca woda, para wodna) do różnych obiektów.
3. Węzły cieplne – układy połączeń odbiorców wewnętrznych z zewnętrzną
siecią przesyłową, wyposażone w urządzenia regulacyjne, pomiarowe i
zabezpieczające.
4. Wewnętrzna sieć cieplna – układ rurociągów zlokalizowanych za węzłem
cieplnym, rozprowadzający nośnik ciepła do poszczególnych odbiorców
wewnętrznych (pionów i grzejników indywidualnych).

43
 RODZAJE OGRZEWANIA ZDALCZYNNEGO

Rodzaje ogrzewania zdalaczynnego rozróżnia się według:

• nośnika ciepła: ogrzewanie gorącą wodą i parą,

• sposobu przyłączenia:
– bezpośrednie (odbiorniki połączone z siecią przesyłową),
– pośrednie (odbiorniki współpracujące z siecią poprzez stacje
przeponowych wymienników ciepła),
• poziomu temperatury czynnika grzewczego:
– ogrzewanie niskotemperaturowe (do 100 ºC),
– ogrzewanie średniotemperaturowe (pomiędzy 100-120 ºC),
– ogrzewanie wysokotemperaturowe (powyżej 120 ºC).
• mocy cieplnej,
• rodzaju ogrzewanych budynków:
– ogrzewanie osiedlowe (temperatura do 120 ºC),
– ogrzewanie przemysłowe,
– ogrzewanie miejskie.

44
 ZALETY OGRZEWANIA ZDALCZYNNEGO

• wyeliminowanie konieczności transportu paliwa i

popiołu do pojedynczych budynków – odciążenie
ruchu;
• możliwość zastosowania tańszych paliw – odpadów
komunalnych, węgla brunatnego czy biomasy;
bardziej ekonomiczne i ekologiczne wykorzystanie
paliw;
• oszczędność miejsca u poszczególnych odbiorców;
zminimalizowanie
• obsługi; podwyższona ochrona przeciwpożarowa.

45
OGRZEWANIE WODNE ŚREDNIOTEMPERATUROWE

46
OGRZEWANIE WODNE W BUDYNKU

47
 TEMPERATURY OPERACYJNE SIECI

• Temperatury zasilania sieci nie przekraczają 120 ºC;

• Temperatury powrotu dla sieci dwuprzewodowych nie spadają
poniżej 70 ºC (ze względu na wytwarzanie c.w.u. w wymiennikach
przeponowych węzłów cieplnych).
• Im większa różnica temperatury pomiędzy zasilaniem a powrotem
tym mniejszy wymagany strumień czynnika cyrkulujący w sieci
(niższe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne);
• Im wyższa temperatura zasilania tym większe straty ciepła
podczas przesyłu.

48
 ROZKŁAD CIŚNIENIA W SIECI

Ciśnienie wody w sieci jest sumą trzech składowych:

1. Ciśnienia hydrostatycznego, ciśnienia spoczynkowego (ciśnienia w
naczyniu wzbiorczym) oraz ciśnienia wywołanego pracą pompy (w celu
pokonania oporów przepływu).

2. Miejsce wzajemnego usytuowania naczynia wzbiorczego oraz pompy

cyrkulacyjnej warunkuje poziom nadciśnienia w sieci (nadwyżki ciśnienia
względem ciśnienia spoczynkowego).

3. Maksymalne nadciśnienie w grzejnikach (względem ciśnienia

atmosferycznego) wynosi od 4 do 6 bar.

49
 Dziękuję za uwagę

Tomasz Żuchowski
e-mail: tzuchowski@poczta.fm

50