Professional Documents
Culture Documents
Critisismo 101
Critisismo 101
Ang Pilipinas ay kontrolado ng imperyalismong US, kasabwat ang lokal na mga naghaharing uri
— ang malaking burgesyang kumprador at uring panginoong maylupa. Kinakatawan ng mga ito ang
paghahari ng tatlong salot na pahirap sa sambayanang Pilipino: ang imperyalismong US, pyudalismo at
burukratang kapitalismo (MKLRP, Ikatlong Edisyon). Dahilan upang ang mga napapasailalim dito ay
mag-aklas at nagiging resulta ng pagkapit ng armas upang labanan ang supresyong nangyayari sa ating
Ang imperyalismo ay ang monopolyong yugto ng kapitalismo. Lumitaw ito nang makontrol ng
mga monopolyong kapitalista ang ekonomya, pulitika at kultura ng mga pinakaabanteng kapitalistang
bayan. Bago lumitaw ang imperyalismo, ang mga kapitalista sa mauunlad na bayan ay libreng
imperyalismo, nakonsentra sa kamay ng iilang malaking kapitalista ang puhunan sa industriya at bangko
na kanilang pinagsanib. Sa gayon, nakokontrol nila ang buu-buong mga industriya at nakapagdidikta sila
ng laki ng produksyon, presyuhan at pagpapautang. Hawak ng mga monopolyong kapitalista ang mga
labor). Pati ang kapalaran ng mas maliliit na kapitalista ay mapagpasyang naiimpluwensyahan nila. Mga
industriya ng langis, ang grupong Morgan na makapangyarihan sa pagbabangko at ang grupong Ford at
kapangyarihan sa buong daigdig sa kasalukuyan. Mga imperyalistang bayan din ang Japan, Germany,
gaya na lang sa mga katutubong Lumad na naging resulta ng masaker sa mga inosenteng katutubo na
ipinaglaban lamang naman ang karapatan nila sa kanilang paaralan at mga pang-ninunong lupain?
Kailangang-kailangan ng mga imperyalistang bayan ang mga kolonya at malakolonya. Ang mga
bayang ito ang pinagkukunan ng murang hilaw na materyales, pinagtatambakan ng mga produktong yari
pagpapautang sa mga atrasadong bayan, nagkakamal ang mga imperyalista ng supertubo (MKLRP, Ika-
unang Edisyon).
Kung wala ang mga kolonya at malakolonya, hindi mapapanatili ng mga imperyalistang bayan
pamumuhunan. Kung hindi mapapanatili ang mga ito, matatalo sila sa pakikipagkumpitensya sa ibang
ang reaksyunaryong gubyerno sa mga probinsya at bayan. May sarili silang kinatawan at kuneksyon sa
mga nasa poder sa pambansang gubyerno. Ginagamit nila ang kapangyarihang ito at ang kanilang
kayamanan para gipitin at agawan ng lupa ang mga magsasakang nag-aari ng maliliit na parsela ng lupa.
Kunwa’y bibilhin nila ang lupa ng mga magsasaka pero ito naman ay sa napakamurang halaga o kaya’y
idinadaan sa pekeng mga papeles at kaakibat na utos ng hukuman na nagliligalisa sa pang-aagaw. Mas
madalas, tahasang ginagamitan ng dahas at pananakot ang pang-aagaw nila sa lupa ng mga magsasaka.
Ano ang mga patakaran at kontra-insurhensyang programa nito na pumapatay sa mga katutubong
Lumad?
Ang mga patakarang nagsisimula sa mga kaisipang walang sapat na kaalaman kung ano nga dapat
ang tuwirang implementasyon na nagiging dahilan ng pagpaslang sa mga inosenteng sibilyan pati na din
E.O 701 ay resulta ng martial law sa mga bayan na nagiging hindi tuwirang ang pag-sakal sa karapatang
pantao sa kanila na dahilan din ng pagpaslang ng karumaldumal sa ating mga katutubong Lumad. Sapat
ang mga akda, kwento at mga larawan na naibahagi sa mga henerasyon sa nakalipas na dekada patungkol
sa malagim na karanasan ng binaba Martial Law ng Diktador 2 na si Marcos noong ika- 21 Setyembre
1972. Sa kabila ng sabwatan ng mga nagdaang rehimen para pagtakpan ito, kasabay pa ng mga hakbang
ng pamilyang Marcos na baguhin ang mga karumal-dumal na kaganapan noong Martial Law, hindi
maikukubli ang kasayasayan ng paglabag sa karapatang pantao noong dekada ’70 at maagang bahagi ng
dekada ’80. Ang malaking bilang ng mga tinortyur, dinukot, at ikinulong ay buhay na buhay sa alaala ng
mga biktima nito. Bagama’t ang ilan sa kanila ay pumanaw na, hindi nila nakamit ang hustisya. Walang
kapaguran nilang ibinabahagi ang mapait na karanasan ng kanilang buhay sa mga bagong henerasyon sa
iba’t ibang porma. Sapat para pag-aralan at unawain ng mga kabataan 3 ang mapait na karanasan noong
panahong iyon. Nakikiisa ang malawak na hanay ng kabataan para alalahanin ang malagim na
kaganapang ito, 47 taon man na ang nakalilipas, at tanganan ang tapang ng Kabataang Makabayan noong
Martial Law para harapin at labanan ang tuloy-tuloy na atake ng pasismo ng estado sa mamamayan.
1
Official Gazette of the Republic of the Philippines. (n.d.).
https://www.officialgazette.gov.ph/2018/12/04/executive-order-no-70-s-2018/.
2
Official Gazette of the Republic of the Philippines. (n.d.).
https://www.officialgazette.gov.ph/featured/deklarasyon-ng-batas-militar/.
3
Official Gazette of the Republic of the Philippines. (n.d.).
https://www.officialgazette.gov.ph/edsa/the-ph-protest-appendix/.
Ang madilim na bahagi ng kasaysayan ay muling naulit sa ilang lugar sa bansa. Naging daan ng
gobyerno ang diumanong paglaganap ng ISIS sa Marawi 4 upang ipatupad ang Martial Law sa lugar. Ang
Martial Law na ipinatupad ay hindi lamang naging laban sa ISIS 5, kundi pati na rin sa mga lokal ng
Marawi na nasawi, nawalan ng kabuhayan, at nawalan din ng tirahan. Malaking parte ng Marawi ang
hindi na matirhan matapos ang ilang taong giyera at pag-iral ng Martial Law sa lugar na naging mitsa ng
pagdami ng mariing tumututol sa pagpapatuloy ng batas militar sa Mindanao. Sa kabila ng kakapusan nito
ng batayan, lumusot at nakapasok pa rin ito sa kongreso at ang ekstensyon 6 nito kung saan inaprubahan
mismo ni Duterte. Sa udyok ng militaristang paksyon ng rehimeng Duterte, pinagtibay nito ang
implimentasyon at pinalapad ang saklaw ng Martial Law sa Mindanao na lalong kumitil sa karapatang
pantao at nagtaguyod ng mga interes ng naghaharing uri sa lugar. Naging protektor ng mga mapanirang
minahan ang miiltar at lahat ng alagad ng batas. Itinaguyod ang mga plantasyon at hinayaang makapasok
at mag-operate ang mga minahan sa lupang ninuno ng mga Lumad. Naging kasangkapan din ang mga
militar upang tuloy-tuloy na takutin, harasin at palayasin ang mga katutubo. Sila rin mismo ang
mga NPA. Walang suporta ang gobyerno sa edukasyon ng mga katutubo, at ngayong nagkaroon sila ng
sarili nilang paaralan, sinisira naman ito ng estado. Lumaganap ang pagpatay sa mga kilalang aktibista at
4
Beech, H., & Gutierrez, J. (2019, March 9). How ISIS Is Rising in the Philippines as It
Dwindles in the Middle East. The New York Times.
https://www.nytimes.com/2019/03/09/world/asia/isis-philippines-jolo.html.
5
Ortiz, E. (2017, May 27). Why Duterte Declared Martial Law in Southern Philippines
Over ISIS-Linked Group. NBCNews.com. https://www.nbcnews.com/storyline/isis-
terror/why-duterte-declared-martial-law-southern-philippines-over-isis-linked-n764546.
6
Thomson Reuters. (2018, December 12). Philippine Congress extends Mindanao martial
law until end-2019. Reuters. https://www.reuters.com/article/us-philippines-security-
idUSKBN1OB0IR.
tumindi ang panghaharas sa mga progresibong grupo. Inaresto ang ilang indibidwal sa gawa-gawang kaso
Nagimbal ang mamamayan sa pagbaba ng Memo 32 sa Negros, Samar at Bicol kasabay ang
militaristang paksyon. Bagamat walang direktang deklarasyon ng Martial Law ay ginambala ang
samabayanang Pilipino sa sunod-sunod na pagpatay sa mga magbubukid, lider magsasaka, human rights
defenders, barangay officials, at maging ang mga peasant advocates. Bago ang deklarasyon ng
Memorandum Order No. 329, damang-dama na ng mamamayan ng Negros ang atake sa mga magsasaka
pagbuhos ng bata-batalyong sundalo at pulis sa rehiyon ay nagresulta sa mas maraming kaso ng paglabag
sa karapatang pantao, paghuli, at pamamaslang - lalo na sa hanay ng mga magbubukid. Ang Executive
Order No. 70 na itinaguriang “whole of nation approach” ng rehimeng Duterte na ang layunin ay para
wakasan ang armadong tunggalian sa pagitan CPP-NPA-NDF, ngunit sa aktwal ay para ito sa panunupil
sa mga kritiko ng gobyerno. Malinaw na sa pagpapatupad nito ay inaabuso ng estado ang kanilang
7
Priam Nepomuceno April 23, 2018. (n.d.). AFP to counter terror, insurgency threats thru
'Oplan Kapayapaan'. Philippine News Agency RSS.
https://www.pna.gov.ph/articles/1032863.
8
AFP-PNP Joint Campaign Plan "Kapanatagan" 2018-2022. Liberation. (n.d.).
https://liberation.ndfp.org/tag/afp-pnp-joint-campaign-plan-kapanatagan-2018-2022/.
9
Ranada, P. (2018, November 23). Duterte orders more soldiers, cops in Bicol, Samar,
Negros Island. Rappler. https://www.rappler.com/nation/duterte-orders-more-military-
police-troops-samar-bicol-negros-island.
magsimula ang EO 70, mas maraming paglabag sa karapatang pantao ang naitala sa buong bansa. Ilan sa
mga halimbawa ng panghaharas ay mga pagbabanta sa selpon, text at tawag, at pagpapakalat ng mga
malisyosong bintang na miyembro o suporter ng NPA ang mga aktibista at mga progresibong
organisasyon. Bagamat walang pormal na deklarasyon ng Martial Law sa buong bansa, ito ay nararanasan
na ng mga mamamayan llalo na sa kanayunan --- ang mga sangkot sa mga harassment na ito ay ang mga
pulis at militar.
Ang hanay ng kabataan noong dekada ’70 sa pangunguna ng Kabataang Makabayan ay walang
takot na hinarap ang atake ng diktadurang Marcos sa kabila ng pagdedeklara ng Martial Law. Ang buhay
na karanasan ng katapangan at kagitingan noong First Quarter Storm ay nananalaytay sa diwa ng mga
makabayang kabataan sa kasalukuyang henerasyon. Ang mga kabataan ay mulat sa mga pangyayari
noong dekada ’70 – dekada ’80, alam nila kung paano hinarap ng kabataan noon ang madilim na
kasaysayan at paano ito pinagtagumpayan hanggang tuluyan mapatalsik ang diktador na si Marcos.
Ngayon, patuloy pa rin ang kabataan, kasama ang iba’t ibang sektor, sa paglaban sa diktador at pasistang
rehimeng Duterte. Hindi malilinlang ang hanay ng kabataan sa mga tangkang pagbabago ng kasaysayan