သမိုင်းအက်ဥ်း

ရလဖတဖ
Hits: 8912

အချuပ်အြခာအာဏာပုိင် ရခုိင်ဘုရင့်9ုိင်ငံေတာ်
(ဘီစီ- ၃၃၂၅ မွ ေအဒီ- ၁၇၈၄)

ပထမ ဓည၀တီေခတ် (ဘီစီ- ၃၃၂၅ မွ ဘီစီ-၁၅၀၇)

ဒုတိယ ဓည၀တီေခတ် (ဘီစီ- ၁၅၀၇ မွ ဘီစီ- ၅၈၀)
တတိယ ဓည၀တီေခတ် (ဘီစီ- ၅၈၀ မွ ေအဒီ- ၃၂၆)

ေ၀သာလီ ေကျာက်ေလွကားေခတ် (ေအဒီ- ၃၂၇ မွ ေအဒီ ၈၁၈)

ေလးMမိuNေခတ် (ေအဒီ- ၈၁၈ မွ ၁၄၃၀)

- ပဥၥာMမိuN (ေအဒီ ၈၁၈ မွ ေအဒီ- ၁၁၀၃)
- ပထမပရိန်MမိuN (ေအဒီ- ၁၁၀၃ မွ ေအဒီ- ၁၁၂၃)
- ဒုတိယပရိန်MမိuN (ေအဒီ- ၁၁၂၃ မွ ေအဒီ- ၁၂၅၀)
- ေလာင်းQကက်MမိuN (ေအဒီ- ၁၂၅၀ မွ ေအဒီ- ၁၄၀၄)

အင်း၀ဘုရင် မင်းေခါင် သိမ်းပုိက်၍ ရခုိင်ဘုရင် မင်းေစာြမန် ေအနာက်ဘဂUလားြပ

ည် သူရတန်ဘုရင်ထံ ခုိလWံစဥ်ကာလ (ေအဒီ- ၁၄၀၄ မွ ေအဒီ ၁၄၂၉)

ေြမာက်ဦးေခတ် (ေအဒီ- ၁၄၃၀ မွ ေအဒီ- ၁၇၈၄)

- ပထမေြမာက်ဦးေခတ် (ေအဒီ- ၁၄၃၀ မွ ေအဒီ ၁၅၃၁)
- ဒုတိယေြမာက်ဦးေခတ် (ေအဒီ- ၁၅၃၁ မွ ေအဒီ ၁၆၃၈)
- တတိယေြမာက်ဦးေခတ် (ေအဒီ- ၁၆၃၈ မွ ေအဒီ ၁၇၈၄)

အချuပ်အြခာအာဏာက်ဆုံးMပီး ရခုိင်တစ်မျိuးသားလုံး သူNက[န်ဘ၀ေရာက် ရခုိင်ြပ

ည်
(ေအဒီ- ၁၇၈၄ မွ ယေနNအချိ9\ိ)

http://www.arakanhrdo.org/burmese/index.php/ရခိုင်ြပည်/ သမိုင်းအက်ဥ်း 17/06/2021, 5>12 pm

Page 1 of 6
 ဗမာေပဒသရာဇ်ေခတ် (၁၇၈၄ - ၁၈၂၆)
အဂUလိပ်ကုိလုိနီေခတ် (၁၈၂၆ - ၁၉၄၂)
ဖက်ဆစ်ဂ်ပန်ေခတ် (၁၉၄၂- ၁၉၄၅)
တစ်ဖန် အဂUလိပ်ကုိလုိနီေခတ် (၁၉၄၅- ၁၉၄၈)
ဗမာလူမျိuး_ကီး၀ါဒီ၊ စစ်အဏာရှင်အစုိးရအဆက်ဆက်9ှင့် လက်ရှိအရပ်သားေအရၿ
ခဳံ စစ်အစုိးရ (၁၉၄၈- ယေနN ၂၀၁၂ ခု9ှစ်အထိ)

ရခိုင်သမိုင်းတွင် ဓညဝတီ၊ ေဝသာလီ၊ ေလးMမိuN9ှင့် ေြမာက်ဦးေခတ်ဟူ၍ မင်းဆ

က်ေခတ် (၄) ေခတ်ရှိခဲ့သည်။ မင်းဆက်(၄) ဆက်သည် 9ှစ်ေပါင်း (၅,ဝဝဝ) ေကျာ်
Qကာြမင့်ခဲ့Mပီး၊ ြမန်မာဘုရင်များ လာေရာက်တိုကhိuက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ချိန် (၁၇၈၄) ခု9ှစ်
အထိ ရခိုင်ြပည်သည် သီးြခားလွတ်လပ်ေသာ 9ိုင်ငံတစ်9ိုင်ငံအြဖစ် တည်ရှိခဲ့သ
ည်။ ေနာက်9ှစ်ေပါင်း (၄ဝ) အQကာ၊ (၁၈၂၄) ခု9ှစ်တွင် MဗိတိသiတိုNက ရခိုင်ြပည်ကို
သိမ်းပိုက်Mပီးေနာက်၊ ေအရွNအိ9jိယကုမkဏီက Mဗိတိသi-အိ9jိယ၏ ြပည်နယ်တစ်ခု
အြဖစ် အုပ်ချuပ်ခဲ့သည်။ (၁၉၄၂-၄၅) ခု9ှစ်အတွင်း ဖက်ဆစ်ဂ်ပန်ကသိမ်းပိုက်Mပီး၊ ေ
နာက်ပိုင်းတွင် ရခိုင် ြပည် နယ်ေြမသည် ဒုတိယကမmာစစ်Mပီးေခတ် Mဗိတိသiအစိုးရ
အုပ်ချuပ်ေသာ ြပည်ေထာင်စုြမန်မာ9ိုင်ငံ၏ အစိတ် အပိုင်း တစ်ရပ် ြဖစ်လာခဲ့သ
ည်။ (၁၉၄၈) ခု9ှစ်၊ ြမန်မာ9ိုင်ငံ လွတ်လပ်ေရးရMပီးေနာက် ရခိုင်ြပည်သည် ရခိုင်လူ
မျuိးတိုN၏ ကိုယ် ပိုင်ြပဌာန်းြခင့်ရှိေရး ေသဘာထားြဖင့် 9ိုင်ငံေရးအရ အဓိပkါယ်ရှိရှိ
ပါဝင်ေရး ေတာင်းဆိုချက်များကို လျစ်လျဴရWကာ၊ စိတ်လို လက်ရ ဖိ9ွိပ်ခဲ့ေသာ ြမန်
မာစစ်အစိုးရ အဆက်ဆက်၏ ဗဟိုအုပ်ချuပ်ေရး ေအာက်သိုN က်ေရာက်ခဲ့ရသည်။

ဓညဝတီေခတ်

ေရွးဦးရခိုင်ဘုရင်များသည် ဂဂUါြမစ်ဝွမ်းမွ အင်ဒို-အာရီယန် လူမျuိး9ွယ်များြဖစ်သ

ည်ဟု ရခုိင်သမုိင်းပညာရှင်များက ကဆုိQကသည်။ ပထမဦးဆံုးေသာ ရခိုင်ဘုရင်
သည် ဘီစီ (၃၃၂၅) ခု9ှစ်တွင် ပထမ ဓညဝတီMမိuNေတာ်ကုိ တည်ေထာင်ခဲ့ေသာ မာ
ရယုမင်း ြဖစ်သည်ဟု သမုိင်းမွတ်တမ်းများဆုိQကသည်။ ကံရာဇာ_ကီးမင်းက ဘီစီ
(၅၈ဝ) ခု9ှစ်အထိ မင်းေ9ြပည်ေတာ်အြဖစ် တည်ရှိခဲ့ေသာ ဒုတိယ ဓညဝတီMမိuNကုိ
တည်ေထာင်ခဲ့သည်။ တတိယ ဓညဝတီMမိuNသည် ရခိုင်ြပည်၏ လက်ရှိMမိuNေတာ် စ
စ်ေတွMမိuN၏ ေြမာက်ဘက် ကီလိုမီတာ (၈ဝ) အQကာတွင် တည်ရှိခဲ့Mပီး၊ ဘီစီ (၅၈ဝ)
မွ ေအဒီ (၃၂၆) ခု9ှစ်အထိ တည်တံ့ခဲ့သည်။ ေအရွNေတာင်အာရွ၏ ေရွးအက်ဆံုး
လူNယဥ်ေက်းမW အချက်အချာ ေနရာတစ်ခု ြဖစ်သည်။

http://www.arakanhrdo.org/burmese/index.php/ရခိုင်ြပည်/ သမိုင်းအက်ဥ်း 17/06/2021, 5>12 pm

Page 2 of 6
 ဗုဒေၶဂါတမ ကိုယ်ေတာ်တိုင် ဓညဝတီတိုင်းသိုN ႂQကချီေတာ်မူလာခဲ့Mပီး၊ ရခိုင်ြပည်န
ယ်တွင် ဗုဒၶသာသနာေတာ်ကို ထွန်းကား ေစခဲ့သျဖင့် ဗုဒၶဘာသာသည် ရခိုင်န
ယ်ေြမ၏ အဓိကဘာသာတရားအြဖစ် တည်တံ့လiက်ရှိသည်။ ဤ ကာလအတွင်း
မှာ (ေအဒီ ၁၅ဝ ခု9ှစ် ဝန်းကျင်) ေကျာ်Qကားေသာ မဟာြမတ်မုနိ sုtပkားေတာ်ကိုလ
ည်း Qသန်းေလာင်းပူေဇာ်ခဲ့Qကသည်။

ေဝသာလီေခတ်

ဓည၀တီေခတ် ကုန်ဆုံးေသာအခါ၌ ေ၀သာလီေခတ် စတင်ခဲ့ေလသည်။ ေ၀သာလီ

ေကျာက်ေလွကားMမိuNေနရာကား ေြမာက်ဦးMမိuN ေြမာက်ဖက် ၉ မုိင်ခန်Nေ၀းေသာအ
ရပ်တွင် တည်ရှိသည်။ ေ၀သာလီယဥ်ေက်းမWသည် ေအဒီ ၉ ရာစု (ေအဒီ (၃၂၇-
၈၁၈) အထိ ထွန်းကားခဲ့သည်။ ေ၀သာလီMမိuNေဟာင်း တည်ေနရာမွလည်းေကာင်း၊
ရခုိင်ြပည်အရပ်ရပ် ေဒသများမွ လည်းေကာင်း ယေနNတုိင်ေအာင် ေ၀သာလီေခတ်
သုံးဒဂUါးများ၊ ေ၀သာလီေခvတwင် ေရးထုိးထားေသာေကျာက်စာ၊ ေခါင်းေလာင်းစာ၊ ေQ
ကးနီျပား စသည်တုိNကို ယခုတုိင်ေတွNရှိေနဆဲပင်ြဖစ်သည်။ ေဝသာလီသည် ြမန်
မာြပည်ရှိ အြခားေသာ ယဥ်ေက်းမWအုပ်စုများက ေေြငေQကး အသံုးမျပဳမီ 9ှစ်ေပါင်း
(၁,ဝဝဝ)ခန်N နီးပါးကတည်းက ေေြငေQကးအသံုးြပuခဲ့ေသာ ပထမဦးဆံုး ရခိုင်ဘုရ
င့် 9ိုင်ငံေတာ်အြဖစ် ထင်ရွားMပီး ြမန်မာြပည်တစ်ဝွမ်းလံုးရှိ ေရွးအက်ဆံုး MမိuNတစ်ၿ
မိuNလည်းြဖစ်သည်။

ေ၀သာလီေခတ်ကုိ စုိးစံခဲ့ေသာ မင်းများအေQကာင်းကုိ အခုိင်အမာ သက်ေသထူလi

က် ယေနNတုိင်ေအာင် တည်ရှိေေနသာ ေကျာက်စာမှာ MမိuNေဟာင်းMမိuN (ေြမာက်ဦးၿ
မိuN)ရှိ ရွစ်ေသာင်းဘုရားရင်ြပင်တွင် တံခါးမုခ်တုိင်အြဖစ် စုိက်ထူထားေသာ အာန9j
စျ9jားမင်း ေကျာက်စာပင်ြဖစ်သည်။ ေဝသာလီဘုရင့်9ိုင်ငံေတာ်မှာ ပင်လယ်ရပ်ြ
ခား ကူးသန်းေရာင်းဝယ်ေရး ြဖံNMဖိuး ထွန်းကားခဲ့Mပီး၊ အာရပ်9ှင့် ပါရွန်ဘုရင့်9ိုင်ငံေ
တာ်များအြပင် သည့်ထက်ေဝးလံသည့်တစ်ြခားကမmာ့တုိင်းြပည်များ9ှင့်လည်း ကုန်
စည်များ ကူးသန်းေရာင်း၀ယ် တင်ပိုN9ုိင်ခဲ့သည်။

ေလးMမိuNေခတ်

ေလးMမိuNေခတxည် စမk၀က်MမိuN၊ ပရိန်MမိuN၊ Mခိတ်MမိuN၊ ေတာင်ငူေနရဥၥရာMမိuN9ှင့် ေလာ

င်းQကက်MမိuNများြဖင့် ေလးMမိuNြမစ် တစ်ေလiာက်တွင်တည်ေဆာက်Mပီး ေအဒီ (၈၁၈)

http://www.arakanhrdo.org/burmese/index.php/ရခိုင်ြပည်/ သမိုင်းအက်ဥ်း 17/06/2021, 5>12 pm

Page 3 of 6
 မွ (၁၄၃၀) အထိ ထွန်းကားခဲ့သည်။ (၁၄ဝ၆) ခု9ှစ်တွင် ထိုစဥ်အခါက မင်းေ9ျပ
ည်ေတာ်ြဖစ်ေသာ ဒုတိေယလာင်းQကက်MမိuNကို ြမန်မာတိုNက ကျyးေကျာ်ခဲ့ရာ၊ ရာဇ
ဝင်၌ မင်းေစာြမ9xည် ဘဂUလားသိုN ထွက်ေြပးခိုလWံခဲ့သည်ဟု ဆိုပါသည်။ (၁၄၂၉)
ခု9ှစ်တွင် ဘဂUလားေစာ်Qဘား၏ အကူအညီျဖင့် မင်းေစာြမ9xည် တပ်တစ်တပ်ကို
Qကပ်ကဲလiက် ရခိုင်သိုNျပန်လာMပီး၊ ရခိုင်တုိN၏ အချuပ်အြခာအာဏာကို ြပန်လည်
ရယူခဲ့သည်။ ရခိုင်9ှင့် ဘဂUလား ဘုရင့်9ိုင်ငံေတာ်တိုN၏ ရင်း9ွီးေသာ ဆက်ဆံမW9ှင့်
ပတxက်၍ ေအထာက်အထား မရှိ ေသာေQကာင့် ဤြဖစ်ရပ်များ9ှင့်ပတxက်၍ အြငင်း
ြပားစရာ ြဖစ်ခဲ့သည်။ ေသချာေသာ အချကzား ရခိုင်သိုN မင်းေစာြမန် ြပန်လာMပီး၊ မၾ
ကာခင်မှာပင် MမိuNေတာ်ကို ေြမာက်ဦးသိုN ေြပာင်းေရ|႕Mပီး၊ ရခိုင်သမိုင်း၏ အထွန်းေြ
ပာင်ဆံုးေခတxိuN ေရာက်ခဲ့သည်ဟု ဆို9ိုင်သည်။

ေြမာက်ဦးေခတ်

ေအဒီ (၁၄၃ဝ-၁၅၃ဝ) ကာလသ

ည် ေြမာက်ဦးေခတ်၏ ပထေမ
ရ|ေခတ် ြဖစ်သည်ဟု ေြပာစမွတ်ြ
ပဳQကသည်။ မင်းေစာြမန် ၏ ညီေ
တာ် နရ9ူသည် (၁၄၃၃) ခု9ှစ်တွ
င် နန်းတက်သည်။ နန်းတက်Mပီး၊
မQကာမီမှာပင် အင်း၀ဘုရင် မ
င်းေခါင်9ှင့် 9ှစ်ဦး9ှစ်ဖက် ေသ
ဘာတူညီချက်တစ်ရပ် ချuပ်ဆိုခဲ့
သည်။ ဤေသဘာတူညီချက်အရ ဤေသဘာတူစာချuပ်အရ ရခိုင်sိုးေမတာင်တ
န်းအတိုင်း ေအာက်ဘက် ငဝန်ြမစ်၊ ပုသိမ်ြမစ်9ှင့် ထိုမွတဖန် ေအာက်ဘက် မုတ~မ
ပင်လယ်အထိ 9ှစ်ြပည်ေထာင်ကို ပိုင်းြခားခဲ့Mပီး၊ ဟိုင်း_ကီးက[န်း၊ ဘုရားအငူ၊ နဂရီ
အငူတိုNကိုလည်း ရခိုင်နယ်ေြမအြဖစ် သတ်မွတ်ခဲ့သည်။ Mဗိတိသi ကိုလိုနီေခတwိuင်ေ
အာင်ပင် တည်တံ့ခဲ့သည်။

ေြမာက်ဦးေခတ်၏ ဒုတိေယရ|ေခတxည် ေအဒီ (၁၅၃ဝ) မွ (၁၆၂ဝ) ခု9ှစ်အထိ Qကာ

ခဲ့သည်။ (၁၆) ရာစု ေအစာပိုင်း၊ အဂUလန်9ိုင်ငံတွင် အ႒မေြမာက် ဟင်နရီဘုရင်၏
ဘိသိကhံMပဲကာလတွင် ရခိုင်ဘုရင်မင်းဗာ_ကီး အုပ်စိုးေသာ ရခိုင်အင်ပါယာ9ိုင်ငံေ
တာ်သည် စည်ပင်ဝေြပာခဲ့သည်။ ရခိုင်သည် ေခတ်မီတပ်ေမတာ်9ှင့် ေခတ်မီကူးသ

http://www.arakanhrdo.org/burmese/index.php/ရခိုင်ြပည်/ သမိုင်းအက်ဥ်း 17/06/2021, 5>12 pm

Page 4 of 6
 န်းေရာင်းဝယ်ေရး Qကန်ရက်ေQကာင့် ေကျာ်Qကားခဲ့သည်။ ဤတပ်ေမတာ်9ှင့် ကူးသ
န်းေရာင်းဝယ်ေရး Qကန်ရက်တိုNသည် ကမmာတစ်လ|ားသိုN ေပါက်ေရာက်ခဲ့Mပီး၊ ေပÄ
တူဂီ9ှင့် နယ်သာလန်9ိုင်ငံတိုN အထိပင် ေြခဆန်N9ိုင်ခဲ့သည်။ ထိုေခတ် ေြမာက်ဦးတုိ
င်း9ိုင်ငံသည် သံတမန်ဆက်ဆံေရးကိုလည်း အလားတူပင် ကမmာအ9ွံNျဖန်Nကျက်9ုိ
င်ခဲ့Mပီး အထူးသျဖင့် အိ9jိယ၊ သီဟိုဠ် (သီရိလကUာ)၊ ြမန်မာ၊ ြမန်၊ ဆိုင်းယမ်း (ထိုင်း9ို
င်ငံ)၊ အင်ဒိုနီးရွား၊ ဂျာဗား၊ ဂ်ပန်၊ ေအနာက်9ိုင်ငံများ9ှင့် သံတမန် ဆက်ဆံ9ုိင်ခဲ့သ
ည်။

ေြမာက်ဦးေခvတwင် ေခတxစ် ဘဂUလားေဒ့ရွ်9ှင့် ေအနာက်ဘဂUလားြပည်၏ နယ်ေြမ

များအတွက် ရခိုင်ဘုရင်များ၊ မဂို ဧကရာဇ်များ၊ အာဖဂန်ဘုရင်များ9ှင့် ဘဂUလားေ
စာ်Qဘားများ တစ်ဦး9ှင့်တစ်ဦး အြငင်းြပားခဲ့Qကသည်။ ထုိအချိန်က စစ်ေတကာင်းၿ
မိuNသည် ကူးသန်းေရာင်း၀ယ်ေရးအတွက် အဓိကအချက်အချာက်ေသာ MမိuNတစ်ၿ
မိuNပင်ြဖစ်သည်။ ဤအြငင်းြပားမWများ ပတxက်၍ အေသးစိတ် အချက်အလက်များ
ကျန်ရစ်ြခင်းမရှိခဲ့ေချ။ သိသာထင်ရွားေသာ အချကzား မင်းဘာဘုရင်
(၁၅၃၁-၁၅၅၃) လက်ထက်တွင် ရခိုင်နယ်ေြမအတွင်းသိုN အလiင်အြမ9~ိuး၍ ဝင်ေ
ရာက် လာေသာ (ထိုNအြပင် Qသဇာအာဏာ တိုး၍ ြဖန်NကျကÉာေသာ) ေပÄတူဂီတိုN9ွ
င့် ရင်း9ွီးေသာ ဆက်ဆံေရးကုိ တည် ေဆာက်ခဲ့ြခင်းပင် ြဖစ်သည်။ ဤဆက်ဆံေ
ရးေQကာင့် ရခိုင်၏ Qကည်းတပ်9ှင့် ေရတပ်သည် အင်အား_ကီးထွားလာခဲ့ကာ၊ ထို ၾ
ကည်းတပ်၊ ေရတပ်တိုNျဖင့် နယ်ေြေမဒသတွင်းရှိ ထီးMပိuင်နန်းMပိuင်ဘုရင်များကို Qသ
ဇာသက်ေရာက်ေစခဲ့Mပီး၊ စစ်ေတကာင်းကိုလည်း သိမ်း ပိုက်9ိုင်ခဲ့သည်။

ရခိုင်သမိုင်းပညာရှင်များ၏ အဆိုအရ၊ (၁၅၃၂) ခု9ှစ်ေအရာက်တွင် ရခိုင်ြပည် န

ယ်နိမိတxည် ယေနNေခတ် ဘဂUလားေဒ့ရွ် နယ်ေြမ တစ်ခုလံုးကို ြဖတ်လiက်၊ အိ9jိ
ယ9ိုင်ငံ၏ ေအနာက်ဘဂUလားနယ်ရှိ ကာလကတ~ားအထိ ကျယ်ြပန်Nခဲ့သည်။ ၁၇
ရာစုေအရာက်တွင် ရခုိင့် ဘုရင့်9ုိင်ငံေတာ်သည် မဂုိအင်ပါယာ9ှင့် နယ်စပ်တင်းမာ
မWများြဖစ်ကာ စစ်မက်ြဖစ်ြပားသည့် အဆင့်သုိNေရာက်ရှိMပီး ရခိုင့်အင်ပါယာ_ကီးမှာ
လည်း ယိမ်းယိုင်စ ြပuလာခဲ့သည်။ ေအရွNဘဂUလားြပည်၏ နယ်ေြမအများစုမှာ မဂုိ
ဘုရင် လက်ေအာက်သုိN လံုးဝက်ေရာက်သွားခဲ့Mပီး ၄င်း9ှင့် ေမရွးေမ9ွာင်းမှာပင် အ
င်းဝမင်း တန်ခုိး_ကီးလာသျဖင့် ရခုိင်ြပည်၏ နယ်နိမိတ်များြဖစ်ေသာ ပဲခူး9ှင့် ယခုြ
မန်မာ9ုိင်ငံေအာက်ပုိင်းနယ်ေြမများကုိလည်း လvကÉတ်ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည်။

၁၇၈၀ ေနာက်ပုိင်းတွင် ရခုိင့်နန်းတွင်းေရး ရWပ်ေထွးမWများေQကာင့် အမျuိးသားစည်း

http://www.arakanhrdo.org/burmese/index.php/ရခိုင်ြပည်/ သမိုင်းအက်ဥ်း 17/06/2021, 5>12 pm

Page 5 of 6
 လံုးညီညြတ်ေရး Mပိu_ကဲကာ 9ုိင်ငံေရး မတည်Mငိမ်မWများြဖစ်ြပားလာခဲ့Mပီး တုိင်းြပည်
အုပ်ချuပ်မW စနစ်ပျက်ြပားလာခဲ့သည်။ ဗမာဘုရင် ဘုိးေတာ်ေမာင်ဝုိင်း ဦးစီးေသာ ဗ
မာ့တပ်ေမတာ်သည် ထုိအချိန်ကုိ အြခင့်ေကာင်း ယူ၍ ၁၇၈၄ စက်တင်ဘာလတွင်
စစ်ေQကာြငာြခင်းမျပဳဘဲ ရခိုင့်9ုိင်ငံေတာ်အား ကျyးေကျာ်တုိကhိuက်ခဲ့ြခင်းေQကာင့် ဒီဇ
င်ဘာလ ၃၁ ရက်ေနNတွင် ရခိုင့်အချuပ်အြခာအာဏာ တစ်ခုလံုး လံုးဝ ဆိတxuဥ်းခဲ့
ေရလသည်။

http://www.arakanhrdo.org/burmese/index.php/ရခိုင်ြပည်/ သမိုင်းအက်ဥ်း 17/06/2021, 5>12 pm

Page 6 of 6