8.

Vật liệu ceramics

Vật liệu vô cơ chủ yếu bao gồm các hợp chất hóa học giữa các nguyên tố á kim với
các nguyên tố kim loại hoặc nguyên tố á kim khác.
Liên kết nguyên tử trong vật liệu ceramic thường là liên kết hỗn hợp giữa liên kết
ion và liên kết cộng hóa trị”.

- Vật liệu ceramic có thể là những vật liệu đơn pha, đó là hợp chất giữa các nguyên
tố kim loại, ví dụ Fe, Mg, Al, Ti, W... hoặc á kim, chẳng hạn Si, B với các phi kim
như O, C, N để tạo ra các đơn ôxit như Al2O3, MgO, SiO2... hoặc cacbit như TiC,
SiC, WC, nitrit như BN, ZrN.

- Tuy nhiên trên thực tế, vật liệu caramic thường là vật liệu đa pha, gồm các pha vô
định hình gắn kết các pha tinh thể với nhau.
8.1.1. Vật liệu ceramics

Phân loại:
- Dựa trên đặc điểm về thành phần hóa học, theo đó sẽ phân
loại thành ôxit, cacbit, nitrit, sulfit…
- Thông thường vật liệu ceramic được phân loại theo chức
năng chính của chúng, theo đó người ta chia vật liệu này
thành các nhóm, loại chính như sau:
+ Thủy tinh và gốm thủy tinh;
+ Gốm và vật liệu chịu lửa;
+ Vật liệu mài;
+ Xi măng và bê tông;
+ Gốm tiên tiến.
8.1.1. Vật liệu ceramics
Đặc điểm cơ bản của vật liệu ceramic
- Liên kết nguyên tử chính trong ceramic là liên kết ion
hoặc liên kết hỗn hợp giữa liên kết ion và liên kết cộng
hóa trị. Đây là các liên kết mạnh.
- Nhiệt độ nóng chảy cao của ceramic chính là xuất phát
từ nguyên nhân này.
- Cũng do liên kết ion và các rỗ xốp tồn tại trong tổ chức,
nên khác với kim loại, ceramic với điều kiện chịu tải
thông thường, có đặc điểm phá hủy giòn, độ dai phá
hủy biến dạng phẳng KIC nhỏ
- Vật liệu ceramic có đặc tính chịu nén tốt, trong khi đó
giá trị độ bền kéo và độ bền uốn thấp hơn nhiều.
8.1.2. Vật liệu ceramics
Cấu trúc của vật liệu ceramics

Có thể là : Tinh thể; Vô định hình hoặc hỗn hợp cả hai

8.1.2. Vật liệu ceramics
Cấu trúc tinh thể hợp chất liên kết ion
Đặc điểm:
- Cấu trúc bền vững khi ion khác dấu tiếp xúc với nhau
- Luôn đảm bảo tính trung hòa về điện

Cấu trúc tinh thể, số phối vị phụ thuộc vào tỷ số giữa bán kính cation và
anion: rc/ra
8.1.2. Vật liệu ceramics

Kiểu cấu trúc tinh thể phụ thuộc vào tỷ số rc/ra

 8.1.2. Vật liệu ceramics
Cấu trúc tinh thể kiểu B1 – NaCl

Bán kính ion rc=

Bán kính ion ra=

Tỷ số rc/ra =

Số phối vị CN=

Kiểu mạng tinh thể:

Quan hệ: a=f(rc,ra)

 8.1.2. Vật liệu ceramics
Cấu trúc tinh thể kiểu CsCl

Bán kính ion rc=

Bán kính ion ra=

Tỷ số rc/ra =

Số phối vị CN=

Kiểu mạng tinh thể:

Quan hệ: a=f(rc,ra)

 8.1.2. Vật liệu ceramics
Cấu trúc tinh thể kiểu B1 – ZnS

Bán kính ion rc=

Bán kính ion ra=

Tỷ số rc/ra =

Số phối vị CN=

Kiểu mạng tinh thể:

Quan hệ: a=f(rc,ra)

8.1.2. Vật liệu ceramics

Cấu trúc đơn chất có liên kết cộng hóa trị

 8.1.2. Vật liệu ceramics
Khuyết tật trong vật liệu ceramics

- Phải luôn đảm

bảo tính trung
hòa về điện
- Khuyết tật kiểu
Frenkel
- Khuyết tật kiểu
Schotky
 Gia công chế tạo vật liệu ceramics

Thường chế tạo

bằng phương pháp
bột:
- Tổng hợp bột;
- Tuyển bột
- Tạo hình
- Thiêu kết
- Phun phủ bề mặt
- Sản phẩm cuối
 Gốm và vật liệu chịu lửa
ÉP NÉN

Nguyên liệu thô

- Đất sét: Al2O3 .SiO2 và một số oxit khác;
- Cao lanh ( Kaolite): Al2O3.2SiO2.2H2O ;
 Gốm và vật liệu chịu lửa

Công nghệ đúc rót chế tạo các sản phẩm gốm, sành, sứ
 THỦY TINH VÀ GỐM THỦY TINH

- Thủy tinh thông thường đều là VÔ

ĐỊNH HÌNH;
- So sánh quá trình kết tinh của thủy
tinh (VĐH) và chất rắn tinh thể

- Tg- nhiệt độ thủy tinh hóa

- NHIỆT LUYỆN thủy tinh:

Nguyên liệu:
- Cát trắng SiO2;
- Sô đa: Na2CO3;
- Đá vôi CaCO3
 THỦY TINH VÀ GỐM THỦY TINH

Bảng 4.7. Thành phần của một số loại thủy tinh (% khối lượng

Thủy tinh SiO2 Al2O3 CaO Na2O B2O3 MgO PbO

SiO2 tinh khiết 100 – – – – – –

Pyrex TM 81 2 – 4 12 – –

Kính kiềm thổ 72 1 10 14 – 2 –

Kính tấm 73 1 13 13 – – –

Sợi thủy tinh 54 14 16 – 10 4 –

Sợi E-thủy tinh 55 15 20 – 10 – –

THỦY TINH VÀ GỐM THỦY TINH
THỦY TINH VÀ GỐM THỦY TINH
THỦY TINH VÀ GỐM THỦY TINH
THỦY TINH VÀ GỐM THỦY TINH
 CƠ TÍNH VẬT LIỆU CERAMICS

THỬ UỐN

Tiết diện bxd Tiết diện tròn

Biểu đồ ứng suất –

biến dạng
 CƠ TÍNH VẬT LIỆU CERAMICS

Thường bị phá hủy giòn