Republi

kangPil
ipi
nas
SORSOGONSTATECOLLEGE
DepartamentongEdukasy
on
LungsodngSorsogon

2ndSem.T.
P.2020-
2021

(GE-CEA12)MgaAnyongKont empor ar
yongPani
ti
kangPi
li
pino
Propesor JucelynBordeos-
Ombao
Paksa BatayangKaalamansaPag-aar
alngPani
tikan
Tagapanayam RyanB.Ardidon
Arnoeil
aMar i
eH.Rago
BSEDMat hemat i
cs–2A

I
. Pani
mul
a
Mar amingmanunul atangnagbi bi
gaykahulugantungkolsapaniti
kan.May
nagsasabi ngangt unaynakahul ugandawni toaypagpapahay agngdamdami n,
panaginip,atkaranasanngsangkat auhangnasusulatsamaganda, makahul ugan
atmasi ning namgapahay ag.Ang pani t
ikanayhi ndilamang lumili
nang ng
nasyonalismokundii to’
ynaglalamandi nngmgakar anasan,tr
adisy
onatmga
mithii
nngbawatbansa.I t
oayi sangilawsawal angkamat ayangtumatanglawsa
kabihasnanngt ao.

I
I. Pagt
alakayngPaksa
PANI
TIKAN

- i
toayakdangpasulatopasal
i
tanamaykagandahanngpamamahay ag,
kadaki
l
aan ng damdami
n,katay
uan ng pag-
ii
sip atmga kat
angi
ang
pandai
gdi
gan

- aynanggalingsasalitang"pang-ti
ti
k-an"nakungsaanaygi nami
tanng
unl
aping "pang"at hul api
ng "an".At sa salit
ang "ti
ti
k"naman ay
nangunguhulugangli
teratur
a( l
it
erature),naangli
ter
atur
aaygalingsa
Latnnal
i it
terananangunguhulugangt i
tik.

Angpaniti
kanayi sangmabisangekspr esy
onngi sangl i
punan.I
sai tosa
i
nstit
usyonatkasangkapannanakatuonsapagkakami tngpag-unladngpag-ii
sip
atkakayahanngmgamamamay ansal oobngi sangli
punan.Nagsasalaysayrin
i
tosapamahal aan,atmgapananampat al
ayaatmgakar anasangmaykaugnay
ngiba’ti
banguringdamdami ntul
adngpag- ibi
g,kali
gayahan,kal
ungkutan,pag-

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
1
asa,pagkapoot,paghi
higant
i,pagkasukl
am,si
ndakatpangamba.I
toaymaar
ing
bataysakatotohananogawa- gawalamangparasai
sanglayuni
n.
Isangtal
aanngbuhayangpani ti
kankungsaannagsisi
wal
atangisangtaong
mgabagaynakaugnayngnapupunani y
angkulayngbuhayatbuhaysakaniy
ang
dai
gdig na ki
nabi
bil
angan.Ginagawa ito ng i
sang t
ao sa pamamagit
an ng
mali
khai
ngpamamar aan(Arr
ogante,1983).
Bi
nigyangdepi ni
syonnamanniSal azarangpaniti
kanbilangi sangl
akasna
nagpapagalaw sa l ipunan. Di
nagdag pa niy
ang i sa i
tong kasangkapang
makapangy ar
ihan na maar i
ng magpalaya sa i
sang idey
ang nagpupumi gl
as
upangmakawal a.Parasakany a,i
sarinit
ongkakaibangkar anasangpantaong
natat
angisasangkat auhan.
Ang Kontempor
ary
ong paniti
kan naman ay ang makabagong o
pangkasal
ukuy
annasul
ati
nnai
nil
i
li
mbagnabinubuosai
ba'
ti
bangany
o.
MgaAny
ongKont
empor
ary
ongPani
ti
kan

 Pahay
aganoTabl
oid

 Komi
ks

 Magasi
n

 Kont
empor
ary
ongDagl
i

MGALAYUNI
NSAPAG-
AARALNGPANI
TIKAN

 Maipakil
alasamgamag- aaralangi ba’tibangur ingpani ti
kanmul asa
nakaraanhanggangsakasal ukuyan.
 Maituronaangt r
adisy ongPili
pinoaymar angalt
ul adngsai bangl
ahi.
 Mapal al
i
m angpang- unawat ungkolsamgapar aanngpagbi bi
gay-buhay
samgasal oobin,pagnanasaatpani niwalangPilipinosapamamagi tanng
paniti
kanbilangpr oduktongl i
punanatkasay sayan.
 Makat ul
ong sa pagl i
kha ng kr i
ti
kalna pananaw sa pamamagi tan ng
pagpapakitangmgal ayuninngpani t
ikan– magi ngsalami nngbuhay ,
sumang- ay
onobumal i
kwassanamamay ani
ngkal agay an.
 Makabuo ng kamal ayan na tumi t
ingin sa panitikan bil
ang may amang
bukalngmgasal oobinatpani niwalat ungkolsamat uwir
angugnay anng
taosasar i
li,t
aosakapwa,t aosakany angpamay ananatt aosakany ang
l
umi kha.

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
2
  Makatul
ong sa mga t
ao sa pagtugon ng kani
l
ang mga sul
i
rani
n at
maunawaanangdiwangkal
ikasanngpagigi
ngmakatao

URINGPANI
TIKAN

 Pi
ksy
on(
Kat
hang-
isi
p)

- Angmgaakdangmul
asai
mahi
nasy
onngmanunul
at

 Di
-Pi
ksy
on(
Hindi
Kat
hang-
isi
p)

- I
toayangmgaakdangbat
aysat
unaynapangy
ayr
i

MGAANYONGPANI
TIKAN

 Tuluy
anoPr osa–tumutukoyitosamal uwangnapagsasama-
samang
mgasalit
asal oobngpangungusap.Nasusul
ati
tosakar
ani
wangtakbong
pangungusapopagpapahayag.
MgaAkdangTul
uyan

 Alamat– i
sanguringpaniti
kannakungsaannagkukuwent oit
o
tungkolsa mga pi
nagmulan ng mga bagay
-bagay sa dai
gdi
g.
Minsansamgapinagmulanngamgahayopormgahal aman.

 Anekdot
a–akdangi sinal
asaysayangmgakakaibaokakat
uwang
nangyar
isabuhayngisangsikat,
okil
alangmgat
ao.

 Nobel
a–ot inat
awagdingkat
hambuhay,i
toayi sangmahabang
kuwent
ongpi
ksyonnabi
nubuongi
ba’
tibangkabanata.

 Pabul
a–akdakungsaanangmgat
auhanaymgahay
op

 Parabul
a– ot i
natawag di
ng tal
i
nhaga,it
o ay mga mai
kl
ing
kuwentongmayaral
nakali
mitanghi
nahangomul
asaBibl
i
ya.

 Maikl
ing Kuwento – i to ay hinggi
l sa isang mahal
agang
pangyayar
ingki
nasasangkutanngi
saoi langt
auhanatmayii
sang
kaki
ntal
anoi mpresyonl amang.I
sai t
ongmasi ni
ngnaanyong
pani
ti
kan.

 Dula–ur ingpanit
ikannahi
nahatisapamamagi
tanngy
ugt
oat
kadal
asangisi
nal
aysaysamgateat
ro.

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
3
  Sanaysay–maiksingkomposi
syonnakai
l
imi
tangnagl
alamanng
personal
nakur
u-kurongmay-
akda.

 Tal
ambuhay–isi
nalay
sayit
ongkasaysay
anngbuhayngi
sangt
ao
nabasesamgatunaynaimpor
masyon.

 Talumpati–isi
nal
ysaynitoangmgakai sipanoopinyonngi
sang
tao upang humi kay
at,
tumugon, mangat wir
an, magbi
gay ng
kaalamanoimpormasyonatmaglahadngisangpani
niwal
a.

 Bal
it
a–nagpapahayagsamgakasal
ukuy
angkaganapansal
abas
at
/oloobngi
sangbansa

 KwentongBayan – anyongpaniti
kannasumasalaysayngmga
l
ikhang-
isi
p na mga tauhan na kumakat
awan sa mga ur
ing
mamamay an

 TulaoPanul
aan–it
oayangpagbubuo-
buongpangungusapopari
ral
asa
pamamagit
anngsal
it
angbi
nibi
l
angnapanti
gsataludt
odnapinagt
ugma-
tugma
MgaAkdangPat
ula

 Tulang Pasalaysay – t umutukoy sa mga pi napaksang

mahahalagangmgat agpoopangy
ayar
isabuhay
,angkagit
inganat
kabayani
hanngtauhan.

 Awi
t/
Kor
idoatKant
ahi
n–musi
kangmagandangpi
naki
ki
nggan.

 Epiko–isinal
aysayangkabayanihanatpaki
ki
pagtunggalingisang
tao o mga t ao laban sa mga kaaway na kadal asang hindi
mapaniwalaan dahilsa mga tagpuang makababalaghan atdi -
kapani
-paniwal
a.

 Bal
ad–ur
iot
emangi
sangt
ugt
ugi
n.

 Sawi
kai
n–t
umut
ukoyi
tosa:

o i
dioma – isang uring sawikai
n pagpapahay
ag na ang
kahul
uganayhindi
komposisy
unal.
o moto–par
ir
alananagpapahi
wat
igngsent
imi
ent
ongi
sang
gr
upongmgatao
o sal
awi
kai
n–mgakasabi
hanokawi
kaan.

 Bugt
ong – pangungusap o t
anong na may i
ba o nakat
agong

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
4
 kahul
ugan.

 Tanaga– t umutukoyitosamgamai kl
ingkat
utubongPil
ipi
nong
tula na naglal
aman ng pang-aralat payak na pil
osopi
yang
ginagami
tngmat atandasapagpapaguni
tasamgakabataan

I
MPLUWENSYANGPANI
TIKANSABUHAYNGTAO

Sa i
ba’
tibang pani
g ng daigdi
g makikita ang i
mpluwensy
a ng panit
ikan –
i
mpluwensyasakult
ura,t
radi
syon,pani
niwala,pamumuhayatkabi
hasnanngtao.
Angdal
awangkalagayanngmahalagangi mpluwensyangpani
ti
kanay:

1.I
to aynagpapal
iwanag sakahul
uganng kal
i
nanganatkabi
hasnanng
l
ahi
ngpinanggal
i
nganngpaniti
kan.
2.Dahi
lsapani
ti
kan,angmgat aosasandai gdi
ganaymagkakal api
tang
mgadamdaminatkai
sipan,
nagkakaunawaanatnagt
utul
ungan.
I
lansamgaakdangpampanit
ikannanagdadal
angmal
aki
ngi
mpl
uwensy
asa
dai
gdi
gayangsumusunod:

 BanalnaKasul
atanoBibl
i
ya-angnagi
ngpi
nakabat
ayanngpani
niwal
ang
Kri
sti
yanosabuongdai
gdi
g.

 Kor
anmul
asaAr
abi
a-angpi
nakabi
bli
yangmgaMusl
i
m

 Il
l
iadatOddy
seyniHomerngGr
esy
a-ki
nat
utuhananngmgami
tol
ohi
yaat
alamat

 Mahabharat
angI ndiya-tumatal
akaysakasaysayanngpananampalat
aya
saI
ndiya.I
pinal
alagayit
ongpinakamahabangepikosabuongdai
gdig.

 Canter
bur
y Tales ni Chaucer ng Inglat
era - naglal
arawan ng
pananampal
atay
aatpag-uugal
ingmgaI
nglesnoongunangpanahon.

 Uncl
eTom’ sCabi
nsniHarr
ietBeecherSt
owe-nagbukassamgamatang
Ameri
kanosakaapihanngmgal ahi
ngit
im atnagsi
mulangpagl
aganap
ngdemokrasyasabuongdaigdi
g.

 Divi
ne Comedia niDante ng It
aly
a -nagpapahay
ag ng mor al
i
dad,
pananampal
atay
aatpag-uugal
ingmgaIt
aly
anonoongunangpanahon.

 ElCi
dCompeadorngEspany
a-naglalar
awansakat
angi
angpanl
i
pingng
mgaKast
il
aatkasay
sayanngEspanya.

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
5
  I
sang Libo atIsang Gabi-akdang nagmul
a sa Araby
a atPer
sya.
Nagl
arawani t
ongpamahal aan,kabuhy
anatl
ipunanngmgaAraboat
Per
syano.

 Aklat ng mga Araw niConfuci

us ng Tsi
na -nagi
ng bat
ayan ng
pananampalat
ayangmgaInt
sik.

 AklatngmgaPatayngEhipt
o-naglal
arawanngmgakul
toniOsi
ri
sat
tumatal
akaysami
tol
ohi
yaatt
eol
ohi
yangEhipto.

 TheSongsofRolandngPr ansya-kinapapal
oobani t
ongDocePar esat
Roncesv
all
es ng Pransy
a.Isi
nasal
aysayr i
to ang gint
ong panahon ng
Kri
sti
ani
smosaPr ansya.

 Fiv
eCl assicsatFourBooksngTsi na -nakinat
it
ikanngmagandang
kai
sipanatpilosopiy
aniConfuci
us.Nagi
ngbatayanangmgaakl
atnaito
ng pananampal ataya,kal
i
nangan,atkasaysayan ng mga i
ntsi
k na
nakaapektosaatin.

I
II
. Konkl
usy
on/
Rekomendasy
on

Bakitkail
angannat ingpag-aral
anangpani ti
kan?Sapaksangi to,i
nil
alahad
namay roongmahahal agangbagaykungbaki tkail
angannat i
ngpag- ar
alanang
paniti
kan.I sa na ri
to aydahi lang panitikan aymaydal ang mahahal agang
i
mpl uwensy asabuhay ,kai
sipan,atugalingmgat ao.Isanar it
oayi toang
dahil
an ng nagkal apit ang damdami n ng mga t ao sa sandai gdi gan.
Nagkakahi r
amansi l
angugal iatnagkakatulungan.Tinat
alakayri
nangpani tikan
upang maki l
ala nati
n ang sar i
libil
ang Fili
pino,li
nangin ang at
ing pagi ging
nasyonalismoatmat alosangat i
ngmi nanangy amanngi si
patangki ngtali
nong
ati
ngpi nanggali
ngangl ahi.

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
6
I
V. Sangguni
an

Baday
os,P. ,Belvez,P.
,Gugol,M.,Vil
laf
uerte,P.( 2003)
. GANGSA 1
Int
erakt
ibongAkl
atsaFi
l
ipi
no.Av
ilPubl
ishig,
Inc.
Ano ang Pani
tikan. Ret ri
eved Februar
y 17, 2021 sa
htt
ps://phi
lnews.ph/2019/
07/15/
ano-
ang-pani
tikan-
kahul
ugan-
ng-
panit
ikan-mga-hali
mbawa/
Bat
ayangKaalamansaPag-aar
alngPaniti
kan.Ret
riev
edFebr
uar
y17,2021
ht
tps:
//www.
cour
sehero.
com/f
il
e/53726352/
Ci
eeeee.(2019,December2).Any
oatUr ingPani
ti
kan.Retri
evedFebruary17,
2021 sa ht t
ps:
//www.sl
ideshar
e.net
/mobi
le/
cieeeee/any
o-at-
uri-
ng-
panit
ikan
Dar
ia,M.( 2015,August31).Panit
ikan.Retr
ievedFebr uar
y17,2021 sa
htt
ps://
www.sli
deshar
e.net
/mobi l
e/ManuelDadeaDari
a/pani
ti
kan-
52237416
Pei
n,S.(n.d.
).Pani
mulangPag- aar
alngPani t
ikan.Ret
ri
evedFebruar
y17,
2021 sa
htt
ps:/
/www.academi
a.edu/31629342/
PANI MULANG_PAG_AARAL_N
G_PANITI
KAN
Rey
,M.V.(2019,June22).PANI TI
KAN–AngKahul ugan,Uri
,Anyoatmga
Akda ni
to. Febr
uary 17, 2021 sa
ht
tps:
//phi
lnews.
ph/
2019/ 06/22/
pani
ti
kan-
kahulugan-
uri
-any
o-akda/

Bat
ayangKaal
amansaPag-
aar
alngPani
ti
kan|
7