Chinh phuc mén Ngit van C6 Trin Thiy Duong Bi quyét CHINH PHUC MON NGU VAN Cé TRAN THUY DUONGChinh phuc mén Ngit van C6 Trin Thiy Duong Sach “Bi quyét Chinh phuc mén Ngit van” aa ding ky quyén tac gia tai Cuc ban quyén tac gia. Sé 2259/2019/QTG Ban quyén tac pham da dwgc bao h6. Moi hinh thitc xuat ban, sao chup, phan phéi duéi dang van ban in 4n hod vin ban dign tu, dic bit 1 hanh vi phat tan hon 10% ni dung An pham trén mang Internet ma khong cé su cho phép ciia tac gid déu vi pham phdp luat.Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong CHAO MUNG CAC EM DEN VOI CUON SACH Bi quyét CHINH PHUC MON NGU VAN Céc em hoc sinh thin mén! Cuén sich “Bi quyét CHINH PHUC MON NGU VAN” duge cé Trin Thiy Duong bién soan theo cu tric dé thi THPT Quéc gia mdi nhat ctia b6 Gido duc va Dao tao, Sach duge trinh bay “Chinh xde - Khoa hoc - Sdng tao”, day da dé nam bat néi dung kién thite trong tim cdc tae pham van hoc. Sach gom nam phan chinh. 1. Phan rén KY NANG V! Gém cae ky nang Mo bai, T 2. Phan DOC HIEU Gém kién thite ly thuyét va bai tap thye hanh, 3. Phan NGHI LUAN XA HOL Gém ky nang lim bai va cach chinh phuc doan van 200 chit don gian nhat. 4, Phin NGH] LUAN VAN HOC Chia lam hai phan: Phan kién thie trong tam va phan luyén viét. Phan kién thie trong tim Ja phn ndi dung cua timg tae pham van hoc. Phan luyén viét 14 phan di sau vao huéng din ky nang vi 5. Phan D Gém 05 dé thi thir chon loc c6 giai chi tiét do c6 Tran Thay Duong bién soan. TVANCOBAN. . khai y, Céch chuyén dogn, Cach din dit vao van dé. Cuén séch duge Cé bién soan va trinh bay dya trén kinh nghiém hoc t4p, én thi va nam huéng din hoc sinh On thi bang phuong phap “NHO' ¥ CHINH”, c6 nghién ei va sich nay theo cach: chia ¥ chinh, gitip cdc em dé dang nim y, trénh tinh trang quén ¥ va trién khai y chinh thanh vn gidp cdc em cé nguén tai ligu tham khao each viet, C6 tin ring, néu nim chac va 6n tap that k¥ nhiing ndi dung trong cuén sdch nay, cdc em hoan toan cé thé dat két qua cao mén Ngit Van trong ky thi THPT Quéc gia. C6 hi vong, cuén sach nay va Cé sé 1a ngudi ban tot, dong hanh cing cai con durémg dén véi giing during Dai hoc. Chie cic em dat két qué cao trong ki thi THPTQG 2020! Tae gia Cé Tran Thiy DuongChinh phue mon Ngit vin Cé Tran Thiy Duong MUCLUC Loi néi dau EN KY NANG VIET VAN CO BAN 1, Ky nang mé bai 2. Ky nang chuyén doan 3. Ky nang lién két cau 4, Ky nang mé rong 5. Ky ng két Phan 2: DOC HIEU A.Hé th éng kién thire B.Bi ip thy hanh, Phan 3: NGH] LUAN XA HOL A. Céc dang thie nghj Iugn xa hi va cdch lam chung B. Phan tich doan van mau C. Cac dang bai luyén tp Phan 4: NGHI LUAN VAN HOC - Chuong trinh lép 12 Chuyén dé THO 1, Séng - Xuan Quynh 2. Tay Tién - Quang Ding 3. Viét Bic - Té Hau 4. it Nude - Neuyén Khoa Diém 14 21 24 26 28 49 43 47 49 87 94 123 158 195Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Chuyén dé TRUYEN, KICH, KY 5. Vg chong A Phi - T6 Hoai 241 6. Vo nbat - Kim Lan 278 7. Chiéc thuyén ngoai xa - Neuyén Minh Chau 319 8, Rimg x nu - Nguyén Trung Thanh 362 9, Hdn Truong Ba, da hang thit - Luu Quang Vi 389 10. Ngudi lai dé séng Da - Nguyén Tuan 410 11. Ai da dt tén cho ding sng? - Hong Phii Ngoc Tudng 436 12. Tuyén ng6n déc lap - H8 Chi Minh 461 13. Dan ghita ctia Lorca - Thanh Thao 414 14, Nhiing dita con trong gia dinh - Nguyén Thi 481 Phan 5: MOT SO DE THI THU’ Dé thi thir so 1. 492 Dap an chi tiét dé thi thir s6 1. Dé thi thir sé 2. 497 Dp an chi tiét dé thi thir sé 2. Dé thi thir sd 3. 503 Dép An chi tiét d@ thi thy. Dé thi thir so 4. 506 Dp an chi tiét dé thi thir sé 4. Dé thi thir so 5. Sil dé thi thir sé 5. Dap an chiChinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Nhdn giti cdc em hoc sinh than yéu! Cuén sich “Bi quyét CHINH PHUC MON NGU VAN” do c6 Tran Thiy Duong bién soan, duge giang hé trg trong cae LIVESTREAM truc tiép trén facebook c4 nhan va xem lai trén kénh Youtube. Link: 1. Facebook ca nhan: Tran Thay Dwong https://www.facebook.com/cotranthuyduong 2. Kénh Youtube: Cé Trin Thay Duong https://www.youtube.com/channel/cotranthuyduong 3. Tang Chuéi SERIES “Rén kj nang viet van” trén kénh Youtube. Moi thac mac lién hé: Cé Tran Thiy Duong SDT: 0968.189.288 (nhan tin) Email: tranthuyduong.vanhoc@ gmail.com Facebook: https://www.facebook.com/cotranthuyduongChinh phuc mén Ngit van C6 Trin Thiy Duong ‘Thin giri cic em hgc sinh yéu quy! Phin “Ren kj nang viét vin co ban” c6 xay dung nham dinh hwéng cho céc em Kj nding viét vin, cach trink bay mot thi van sit voi cdu trie Barem cham diém cia BO Gio duc, trénh tinh trang viét lan man dai dong khong ding céu tric, viét nhiéu ma khong duoc diém cao. Phan nay cé livestream truc tiép vao toi thir 4, thir 6 (hang tuan), hic 21:30 hang tuan trén trang facebook cé nhan, cic em chit $ theo dai hoc dé dat két qué cao nhé! 1. Link youtube: Cé Tran Thay Duong “Ren kj ning viét vin co ban khéa 2020” 2, Facebook: hltps://www.facebook.com/cotranthuyduong (Trin Thy Duong) Phan I: REN KY NANG VIET VAN CO BAN 1. KY NANG MO BAI A. Ly thuyét ‘Cae em theo doi phan dap an dé hiéu két cdu phan Mé bai theo cdu tric chia BG Gido duc: Dap an Dé thi mon Ngit vin nim 2019 Cim nbn hinh twong song Huong trong dogn trich; aban xét cich ohin [5.0 mang tinh phat hign vé ding sng ciia nha vin Hoing Phi Ngoc Twang. 4a. Daim bao cau tric bai nghi ludn 0.25 Mé bai néu duge van dé, Than bai trién khai duge van dé, Két bai khai quat duge van dé. 5. Xde dink ding van dé can nghi luan: Winh tugng song Huong va cach nhin [05 mang tinh phat hign vé dong song eiia nha van, . Trign khai van aé nghi ludn thanh cdc luan diém 05 * Gidi thigu khdi quat vé tic gid Hoang Phit Ngoc Twang, tic phim “Ai da dit tén cho ding song?” va doan trich. Dap an Dé thi mén Ngir van nim 2018 Phan tich sy 40i lip gitta vé dep cia hinh anh chiéc thuyén ngoai xa va canh | 5.0 bao lye @ gia dinh hing chai. Tir dé, lién h@ sy d6i lip gitra cinh phé huygn lic dém khuya va hinh anh doan tau dé nhan xét vé cach nhin hign thie cia hai tie gia. ‘a. Damm bao cau tric bai nghi ludn 0.25 Mé bai néu duge van dé, Than bai trién khai duge van dé; Két bai khai quat duge van dé. b. Xéc dinh ding van dé can nghi luan 05 Su déi lap gidta vé dep cua hinh anh chiéc thuyén ngoai xa va canh bao luc & gia dinh hang chai; lién hé voi sy d6i lép gitta canh phé huyén lie dém khuya va hinh anh dodn tau; nhan xét vé cach nhin hign thy cua hai tac gia. «. Trign khai van dé nghj ludn thanh cdc ludn diém * Gidi thigu khdi qudt vé téc gia Nguyén Minh Chau va téc pham Chiéc thuyén | 0. ngoiii xa. CHUC CAC EM HOC TOT! 9Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Nhu vay, bi vi Mo bai di di theo huéng tryc tip hay gidn tiép thi cde em phai néu duige “yéu edu cata dé”, ttc 1a-van dB ma céc em sé di lam séng t6 6 phan than bai (chi cn néu khai quat). Néu van dé dai thi cdc em sé thu tom ndi dung chinh ctia van dé do (ahimg tir khéa) dé dua vao phan mé bai ctia minh. (Phan nay sé dao dong tir 0.125 dén 0.25 diém). Sau khi M6 bai (néu duge yéu cdu cia dé), viée nhdt dinh phai lam sau d6 1a gidi thigu doi nét vé tac gid (c6 thé néu phong cach nghé thuat hodc nét ndi bat nat) va tée pham (néu xuat xr, hoan canh sang tac). (Phan nay sé chiém 0.5 diém) Néu phan Mé bai, cdc em di di tir phong cach nghé thuat, quan diém sang tac cla tac gid dé din dat dén yéu cau cua dé rdi, thi phan nay cdc em van phai viét thém déi nét vé tac gid, tc pham nhung ding mét y khac dé viét. Dé rd rang cdc ¥ va thudn tién cho gidm khao chdm thi cdc em nén viét thanh 2 doan van rigng bigt: m6t dogn lam sing t6 yéu cau cua d8; mét doan giéi thigu d6i nét vé téc gid, tac phdm, bei trong Barem chdm diém cia BG cing chia thanh hai phan rd rét. Dén day, sé 6 nhiéu ban dat ra edu héi: “Me bai khéng gidi thiéu vé tée gid, tac phdm thi lam sao biét néi dung van dé nghi ludn thuge téic phd nio va tae gié li ai?” hay viét g6p thanh mot doan c6 duege khéng?”, cau tra lai cia 06 1a “Duge”, nhung hay 48 ¥ that ky phin Barem cham diém cia BG Gido dye nhé! Déi véi phin Mé bai, trong dap At 1 “Mé bai néu doe van i , “néu dirgc van dé” nghia lA cde em dua duge v: bai xudt hign trong phan mé bai li dim bao yéu cdu. Cén phan khdi qudt téc gid, tac pham can duge gidi thigu riéng, sé di nghj lun thuéc tac pham cua nha vin, nha tho dé. Phan nay cdc em sé di vé dac diém hoc phong cach nghé thuat cia tac gia, xong dan dat dén tac pham. Vé tac pham, nhat inh, phai viét duge tac pham dé sang tac nam nao, in trong tp ndo cdc em nhé! Tong quan vé phin Mo bai: Doan van 1: Néu durge yéu cau ciia dé Doan vin 2: Dai nét vé tac gia, tac phim Vi dy 1: Dé thi THPTQG 2019. Trong nhiing dong séng dep 6 cdc mueée ma toi thuéng nghe néi dén, hinh nhue chi s6ng Huong Ia thuée vé mét thanh phé duy nhdt. Trudc khi vé dén ving chau thé ém dém, n6 dai Id mét ban trudng ca cia riemg gid, ram r6 gitea bong cdy dai ngén, manh ligt qua nhimg ghénh théc, cugn xody nhue con Idc vio nhiing day vec bi dn, va ciing 66 hic nd tré rnén diu ding va say dim giita nhieng dim dai chdi loi mau do cia hoa dé quyén rieng. Gitta long Truéng Son, song Huong da sing mét nica cuge déi cia minh nhue mét e6 gai Di-gan hong khodng va man dai. Rig gid da hun dite cho né mét ban linh gan da, mét tam han CHUC CAC EM HOC TOT! 10Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong tudo va trong sang. Nhung cing chinh rimg gia noi day, voi edu trite dite bigt eb thé ly dugc vé mét khoa hoc, da ché ngw site manh ban nang & ngudi con gdi cia minh dé khi ra khai rig, song Huong nhanh chong mang mét sde dep diu dang va trl tug, tro thamh nguedi me phit sa ciia mot ving van héa xir so, Néu chi mai mé nhin ngdm khuén mét kinh thanh ctia nd, t6i nghi rdng ngudi ta sé khong hiéu mét cach day di ban chat cia sing Huong voi cugc hanh trinh gian trudn ma nd da virot qua, khong hiéu thdu phan tam hén séu thm cha nb ma dong song hinh nhu khéng mudn bc 16, da ding kin lai 6 ciea ring va ném chia Khoa trong nhiing hang dé duéi chan niti Kim Phung. (Ai da dat tén cho dong séng? — Hoang Phi Ngoc Tutmg, Ngit van 12, Tap mot, NXB Gido dye Vigt Nam, 2018, tr.198) Cam nhdn cia anh/chj vé hinh tugng séng Huong trong dogn trich trén. Turd, nbn xét cach nhin mang tinh phat hign vé dong sng cua nha van Hoang Phi Ngoc Tuong. Phan tich dé theo céu tric Barem cham diém: - Doan vin 1: Néu yéu cau ciia dé (van dé nghj ludn): + Phan tich séng Huong doan thuong nguén. + Sau d6, nhdn xét cdich nhin mang tinh phat hign vé dong song eiia nha van, Dya vao yéu cau cua dé (van dé nghj lun) thi doan van MG bai cde em phai din dat va dua duge van dé (cdc tir kha) sau: séng Huong ving thong nguon va vé dep song Huong, chinh li phat hign de déo cita nha vin Hoang Phi Ngoc Tudng khi viét bit ki “Ai da dat tén cho dong song?” ‘Huwéng dan hoc sinh vi CHUC CAC EM HOC TOT! 1Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong - Doan vin 2: Gidi thigu doi nét vé tic gia, tac pham + Nha vin Hoang Phi Ngoc Turing: La mét ngudi nghé si da tai, chuyén viét vé bit ky. Nhting sang téc cia dng gn lién véi tinh yéu qué huong dat nude, con ngudi va vin héa Hué, drge ménh danh Ki ngudi con ca xit Hué. + Phong céch nghé thudt: Su két hop nhuan nhuyén gitta chat tri tué va chat tit tinh; gitta nghj ludn sac bén va suy tu da chiéu duge téng hop tir von kién thie phong phi trong nhiéu linh vye: van héa, lich st, dia ly, triét hoc,. + Tac pham “Ai da dat tén cho dong séng?”: La mot thién tay but gidu chat trot tinh viét vé vé dep séng Huong véi bé day lich str va van héa Hué. Sang tic vao nam 1981, © Hué, in trong tap sch cing tén. Hing din hoc sinh viét: Vidy é thi minh hoa nim 2019. Trong truyén ngin “Vo nhdt”, nha van Kim Lan hai lan miéu ta cung cach an uéng cia ngudi vg nhgt. Chiéu hém trude, khi duge Tring ding ¥ dai banh dite & ngoai cho. “Thé la thi ngéi sa xuéng, Gn that. Thi cdm dau dn mét chap bén bat banh dic lién chang chuyén tré gi” va sing hém sau, khi nhin bat “che khodn” tit me chéng: “Ngwai con déu dén ldy cai bat, dura lén mat nhin, hai con mét thj t6i lai. Thi diém nhién va vao miéng”. (Kim Lan - Ngir van 12, Tap hai, NXB Gido duc Viét Nam, 2015, tr.27 va tr.31) Phan tich hinh anh ngwéi vg nhit trong hai lan miéu ta trén, tir dé lam néi bat su thay déi cia nhan vat nay. Phan tich dé theo cau trie Barem cham di - Doan vin 1: Néu yéu cau ca dé (vin dé nghj lu@n). + Dan dat néu dugc: Su xuat hién cua ngudi vo nhat véi hai lan an. + C6 su thay déi tir lan 1: An bat chap “cdm dau vao an mét chap bén bat banh dic” va sang lan 2: An tir tén “dén ldy cdi bat, dca lén mdt nhin, hai con mat thi toi lai. Thi diém nhién va vao miéng”. CHUC CAC EM HOC TOT! 12Cé Tran Thiy Duong Chinh phue mon Ngit vin Hing din hoc sinh viét: Mé bai I: Mé bai 2. - Doan van 2: Gidi thigu déi nét vé tac gid, tac phim + Nha van Kim Lan 14 cy bit xudt sc chuyén viét truyén ngin vé dé tai néng thon va ngudi din nghéo. + Truyén ngin “Vo nhdt” ra dé dya vao edt truyén efi véi nhan d8 “Xm ngu cur” ma Kim Ln viet con dang do truéc cach mang, truyén duge hoan thanh vao nam 1962, in trong tap “Con ché xdu xi”. Hiring din hoc sinh viét: CHUC CAC EM HOC TOT! 13Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Niue cdc em da biét, mét bai van duge hinh thanh tie cdc doan viin, mét doan vin dug hinh thanh tie cdc cau van. Nhu vay muén cé mét bai vain hay thi trée hét phai cd mét doan van hay, muén cé mét doan van hay thi phai cé cdc edu vein hay. Nhung néu cé cdc cau van hay, doan van hay ma khéng biét lién két ching lai dugc voi nhau thi cing thanh bai van roi rac, diét qudng. Trong bai giéng “Ky ndng chuyén dogn” hom nay, cé sé hung dén cic em cach lién két cde doan sao cho bai van khang bj “gay”. Khi di phan tich mét van d@, ta c6 cac ¥ chinh va méi ¥ chinh 1a mét doan van. 6 dau méi doan van, cic em can phai din dit vao ¥ chinh (ndi dung can phn tich). Sau khi phan tich xong mét y, cc em s& chuyén doan sang ¥ thir hai, ¥ thir ba, ¥ thir tu,... Chiing ta 6 cde céch chuyén co ban sau: Cach 1: Néu theo s6 thir ty ede y, sau dé néu noi dung cia Thit nhat/ Trwéc tién,... ngi dung ¥ chinh... Thit hai, ... ni dung ¥ chinh... Thit ba, ... ndi dung ¥ chinh... Cuéi cing, ... noi dung ¥ chinh... Vi du 1: Néu biéu hién ciia gid tri nhan dao trong trayén ngin Hai dita tré cia nha van Thach Lam. Truvéc tién, hiy cig c6 nhé'Igi “Gid tri nhén dao” la gi da nao? Gid trj nhén dao Id mot gid tri co ban cia téc phém van hoc chan chinh. No duoc tao nén béi niém cam théng séu i dau khé cia con ngudi, su ndng niu, tran trong nhimng nét dep trong tam hén va long tin vao kha nang von day cia ho. Déng thoi nha van lén dn nhiing thé luc tan bao, den téi da cha dap lén quyén song, wée mo hanh phic va phim gid ca con ngui Vay biéu hign ciia gid tri nhn dao trong céc tic phim vin hoc sé c6 bén biéu hign: 1, Niém cam théng sdu sac ciia nha van déi véi nhimg kiép nguéi nhé bé, v6 danh, séng lay Lit, té nhat, v6 nghia trong xa hdi ci, 2. Nha van t6 cdo cai xa héi ci da day ngudi dan luong thién vao dudng cing cia bé tic. 3. Nha van phat hién va nang niu, tran trong khat vong mong manh, mo hé cia nhiing kiép ngudi nhd bé v6 danh 4, Nha van Ién tiéng dénh thie, lay tinh nhimg tim hén dang ué odi, Iyi tan ngon Ita long khao khat duge séng mt cuge sng 6 ¥ nghia hon, khao khat duge thoat ra khoi cude séng tam téi, ti: dong, mon moi dang chén vai ho. CHUC CAC EM HOC TOT! 14Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Ap dung Cach 1: Dua sé thi tw céc j, sau dé dira ngi dung,... cdc em sé viét nhu sau: n ngan “Hai dita tré” cia nha van Thach Lam, trudc tién ld niém cam théng séu sdéc cua nha van déi voi nhimg kiép ngudi nhé bé, v6 danh, séng lay lit, té nhat, v6 nghia trong xa hdi cii, cu thé 1a hai chi em Lién, An va nhig nguéi dan phé huyén. Ho phai séng mét cudc séng tam téi, quanh nam ngdp tran trong béng dém, Biéu hign cia gia tri nhan dao trong tru (Gin vao truyén dé phan tich) Biéu hién thir hai cia gid tri nhin dao 1 mhd van #6 cdo gay git dan nira phong kién da day ngudi dan thap cé bé hong vao canh ti ting, tim t¢ (Gan vao truyén dé phan tich) i x hdi thy Bidu hign thir ba, la nha van phat hign va nang niu tran trong tude nhing ng co nghéo tung, cé tim téi nhung hai chi em Lién, An va nhiing nguéi din phé huyén van dm i trong minh khao khat hurdng t6i anh sing, hudng t6i tuong lai tuoi sing, Va dé 18 ly do, vi sao sau mgt ngay lam vige vat va, di buén ngu nhiu ca mat nhung ho van cé gugng lai dé ché anh sang cia chuyén tau dém., dep tim hdn, nhan phim cao dep ciia nhan vat. Tuy cude s (Gan vao truyén dé phan tich) Biéu hién cw Khong Idi thodt trong x h9i (Gan vao truyén dé phan tich) ing, nha van lén tiéng kéu dinh thite kiép ngudi séng vat vo Vi du 2: Cam nhfn cua anh chi vé nhan vat Chi Phéo trong truyén ngan cing tén cia nha vin Nam Cao, tir dé néu biéu hign cia gid tr nhan dao. Hiéng din hoc sinh viét: CHUC CAC EM HOC TOT! 15Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong CHUC CAC EM HOC TOT! 16Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Cach 2: Ghép ¥ tir doan vin truéc sang dogn sau. Noi dung § chinb 1... Néu “ngi dung § 1...” thi “néu ndi dung § 2...” Khong dimg Iai & 46, ... néu ngi dung § Vi dy 1: Phan tich tam Ii nan vat Chi Phéo qua nhing lan vc dao dén nha Ba Kién, tir dé nhfin xét ngai bit nan dao cia nha van Nam Cao. Hay cing cé6 nhé Iai: Chi Phéo da vac dao dén nha Ba Kién may lan? Va nhimg lan 6 din ra trong hoan canh nao? Chi Phéo da 3 lan vac dao dén nha Ba Kién trong nhig hoan canh sau: + Lén 1: Sau khi di & ti vé, Chi Phdo uéng rugu say ri “héin xdch mét cdi v6 chai dén dng nha Bd Kién goi tdn tén tuc ra ma chiri”. Chi dén rach mat dn vq ké da lam cho doi Kho. > Noi dung y 1: dén “rach mat Gn va” - Lan 2: Hin dén xin di & ti, “Bam cu! Qué la di tit swéng qud. Di 6 tit con cé com ma Gn, bay gid vé lang, mét thuée dat cém diti khong 6, Con xin cu, cho con di ti..." (chi tiét nay nam trong doan bj luge 6 SGK) > Noi dung ¥ 2: dén xin di 6 tit jin di lam ngudi licong thign, “Tao mudn lam ngudi luong thién”. © N6i dung y 3: dén doi lam ngudi long thién Ap dung Cach 2: Ghép ¥ tir dogn van truée sang doan sau..., cdc em sé viét nhu sau: Xuyén sudt cudc doi lam 16i cia minh, Chi Phéo da vac dao dén nha Ba Kién tng cOng ba lan, méi lan 1a m6t mong muén khac nhau. Lan thir nat 14 sau khi di & td vé, Chi Phéo udng rugu say rdi “hdin xdch mt cdi v6 chai dén céng nha Ba Kién goi tn tén tue ra ma chiri”. Lan nay Chi dén rach mat dn vq ké da lam cho déi han khé. Néu lan dau, Chi dén nha Ba Kién dé rach mat an vq thi lan thir hai han dén xin di 6 tit, Hin dong dgc thua: “Bam cu! Qua la di ti swéng qua. Bi 6 ti con cé com ma an, bay gid vé lang, m6t thuéc dat cam diti khong cé. Con xin cu, cho con di tit. Con dung tre vé lim nguéi lvong thién vira mdi hé né da bj dap tt ngay Lap titc. Chi ¥ thite duge, tai sao minh khéng thé quay tro vé lam ngudi Iuong thién duge, khong. thé héa nhdp vao thé gidi ciia hig ngudi luong thién, khong thé thc hién duge uée mo thdi trai tré cia minh..... Nén lin thir ba hin vac dao dén nha Ba Kién khong phdi xin di & tit ma dén dé doi lam ngwéi lwong thign.... CHUC CAC EM HOC TOT! 17Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong kién cho ring: “Hanh phic ctia m6t tang gia” la mét man kich trio nhén vét, tie 1di thoai dén cdch dén dung. Anb/chi hay lim sang t6 Vidy phiing tie kich ban han dinh wen. Hwéng dan hoc sinh viét: CHUC CAC EM HOC TOT! 18Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong CAC CACH CHUYEN DOAN KHAC (Cae cach nay khé hon nén cé sé huéng din trong cac livestream truc tiép vao toi thir 7 hang twin Iie 21:30 trén trang facebook e4 nhan cae em nhé!) Cach 3: Din mét cfu néi twong dong véi noi dung ¥ chinh can phan tich. (Hoje din mét cau néi trai nguge voi ngi dung y chinh ean phan tich) Hwéng dan hoc sinh viét: CHUC CAC EM HOC TOT! 19Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Cach 4: Caeh binh luan mot ¥ kién cho ngi dung ¥ chinh can phan tich. Hiring din hoc sinh vid: CHUC CAC EM HOC TOT! 20Chinh phue mon Ngit vin Cé Tran Thiy Duong 3. KY NANG LIEN KET CAU Cach: Sir dung QUAN HE TU 1. Nguyén nhan — Két qua 2. Diéu kién —két qua + Tuy... nhueng. + Mae dit... nhung. + Vi. nén + Néu.. thi... * Do... nén + He... thi. +.Nho... ma. + Sédi.. lirdohthi 3. Twong phan 4 Tang tién + Khong nhimg.... ma con. + Khong chi... ma con. Vidu: “4c em tim cde quan hé tir duge sir dung trong doan van sau: Vé trie tinh tho méng ciia song Ba khéng chi dimg lai 6 nhimg cénh dep da dang ma cin duge thé hign qua mau made. Néu mau medic song Huong thay déi nhank chéng theo cde khung gid trong ngay “sém xanh, tra vang, chiéu tim” thi song Da lai diém tinh hon. Sie mde 6 day, thay déi theo mia: Mita xuén, nuée song Da “xanh ngoc bich” chit khong xanh maw xanh cank hén nhw mew nude song Gam, sing L6". Xanh ngoe bich la xanh trong, xanh biée, xanh sang nh dnh pha lé— tao cho ngudi ta cém gic thu thdi, dé chiu Phai chang chi can ngdm mau nude song Da vao mita xudn, ngém cdi mau “xanh ngoc bich” kia ching ta cing cam thdy voi bét di phdn nao nhitng lo du, muén phién trong cue s6ng. Réi mita thu tdi véi tiét tréi se se lanh, nude séng Da citing déi qua mau “lie it chin do nhue da mat ngudi bam di vi rugu bita”, Cach so sdinh nay cia Nguyén Tudn, khéing dink chde chén mét diéu rang: Nha van khéng hé dwa ra nhén xét mét cdich mo hd, ma dng da quan sat déng song rat ti mi, No “lit lit chin do” chit khong dé nang mét mau phi sa nue mau meéc song Hong. Vat cuca bao gid song Ba mau den nlue “thuec dan Phap da dé ngita con séng ra dé muc Tay vao réi goi bang mét cdi tén léu ldo”. Xéc dinh cic ciip quan hé tir: CHUC CAC EM HOC TOT! 21Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Ju 1: Ap dung cdc cap quan hé tir dé lién két cde ¥ sau thanh doan van. Nhé tit thee dan da bién nguai néng dn long thién nhue Chi tra thanh con quy die cia lang Vit Dai, sudt ngay chi biét rach mat dn va, dam thué chém muén, cuwdp gidt doa nat. Nhung khi nhén duoc tinh yéu theong tit m6t ngudi dan ba xdu xi dén ndi “ma ché quy hon”, Chi bang nhién thay d6i han: + Hain nhén ra con nguéi t6i I6i ciia minh, + Han muén lam héa voi moi nguai. + Hain khao khét hanh phic binh di + Han muén tré thanh ngudi luong thién. Hing din hoc sinh viét: CHUC CAC EM HOC TOT! 22Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Vi dy 2: Ap dung cae cap quan hé tir dé lién két cae ¥ sau thanh doan van, Bi kjch cia vign quan ngue: + Vi thé, mdi trudng, hoan canh séng khéng tuong tmg véi tim long “biét nhén lién tai” va ban chit con ngudi thyc sy cua ong. + TAm long, nghia khi, mong muén cia quan nguc khéng phi hgp véi chén ta nguc. Hwéng dan hoc sinh viét: CHUC CAC EM HOC TOT! 23Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong 4. KY NANG MO RONG Cach 1: Gin vio giai doan Ich sir, dje diém van hoc. CHUC CAC EM HOC TOT! 24Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Vi dy 1. Mo rong truyén ngin “Hai dita tré" —Thach Lam Vi dy 2: Mé rong “Hanh phic cia mét tang gia” ~ Vii Trong Phung CHUC CAC EM HOC TOT! 25Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong 5. KY NANG KET BAI CHUC CAC EM HOC TOT! 26Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong CHUC CAC EM HOC TOT! 27Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Phan hai: DQC HIEU A. TONG HOP KIE) I. CAC PHONG CACH NGON NGU THUC LY THUYET 1. Phong cach ngén ngir sinh hoat Khai nigm: Ngén ngtr sinh hoat 1a ng6n ngit duge ding trong giao tiép sinh hoat hing ngay, thude hoan cénh giao tiép khéng mang tinh nghi thie, ding dé trao di thong tin, ¥ nghi, tinh cdm... dip tmg nhimg nhu cau trong cuge s6ng. Die trung: Ng6n ngit sinh hoat chu yéu duge thé hign 6 dang ndi, nhung cing tin tai & dang viét. Trong cae van ban van hoc, loi thoai cua nhan vat thudng & dang tai hi mé phéng lai. + Tinh cy thé: cu thé vé hoan canh, cy thé vé con ngubi va vé cach dién dat. - Tinh cam xtc: thai d6, tinh cdm qua giong digu, tir ngtt, - Tinh ca thé: thé hién qua cach néi rigng, giong noi riéng, gidi tinh, tudi tac, suy nghi, Nhfn biét: Cac cudc trd chuyén, déi thoai, nhat ky, thu tir. 2. Phong cach ngén ngir nghé thuft (hay cdn goi la ng6n ngér vin churong, vin hgc). Khai nigm: Ngén ngit nghé thuat (van chuong) la ngén ngit duge ding trong cdc van ban thuéc linh vye van chuong nhu nghé thu§t, van xuéi, tho, kich, Dic trung: Phong cach ng6n ngit nghé thuat thu’mg mang cde die tinh sau: - Tinh tegng hinh: tis ngit, cau van, hinh anh hode toan bd van bin c6 kha nang goi ra nhiéu nghia, nhiéu tang nghia khde nhau, vira cé kha nang tgo nén mét hinh anh cy thé, 15 nét, vita goi nhidu lién tuéng, tir dé ham chita nhiing y nghia sau xa. = Tinh truyén cam: Béc 16 cam xae cia ngudi viét va khoi ggi su déng cam cia ngudi doc. + Tinh cé thé: Méi ngudi cé mat giong digu riéng, mét phong cach riéng tir viée sir dung ngén tir dén cach sang tao, cdch van dung ngén ngit. , tiéu in khdu (kich, tudng, chéo)... Co Nhén biét: Cac vin ban trich tir cde tée phdm van hoe: ty sy (truyén ng: thuyét, phé binh, hdi ki), trit tinh (tho, ca dao, tye ngi, thé t6n tai trong van ban chinh luan, bao chi, Phong cach ngén ngir bao chi Khai nigm: Ng6n ngtt béo chi li ngon ngit ding dé théng bio tin tire thai sy trong nude va quéc té, phan anh chinh kién cia ta bao, cba ngudi viét va cua du ludn quan ching, nham cung cép théng tin thie day sy tién bé ciia xa hGi., CHUC CAC EM HOC TOT! 28Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Dic trung: Duge ding trong linh vye théng bdo tin tite, nhimg van dé thi su cla xa hi (phong cach ng6n ngtt béo chi hay cdn goi la théng tn, c6 nghia 1a thu thap va bin tap tin tite dé cung cap cho cae noi), = Tinh thong tin thoi sy: Niimng tin tite néng hdi hing ngay trén moi linh vyc hoat dong cia xa hdi phai duge cp nhat, truyén ba mét cach nhanh chéng. - Tinh ngén gon: Dé ngwisi doc dé ding nim bat duge théng tin can thiét, - Tinh sinh dong, hép dan: Dé thu hut, kich thich sy t6 mé hiéu biét cia ngudi doc. Nhfn biét: Can ctr theo mét sé thé loai van ban bao chi nhu: c theo mét khuén mau: Nguén tin — Thoi gian — Dja diém — Sy kign — Dién bids - Phong sue: Cung cp tin tire nhung mé rng phan tudmg thudt chi tit su kign, migu ti bing hinh anh, gidp ngudi doc c6 mét cai nhin day dii, sinh dong va hap dan. - Tiéu pham: Giong van than mat, dan da, thuéng mang sac thai mia mai, cham biém nhung ham chita mét chinh kién vé théi cuéc. + Quang cdo: Mét doan théng tin gidi thiéu vé sin phdm va ldi mdi chao cia nha san xuat, dai ly phan phéi hay ngudi ban. 4, Phong cach ngén ngit chinh ludn Khai nigm: Ngén ngit chinh lufn 14 ngén ngot duge diing trong cae van ban tryc tip bay t6 tu tudng, lap trudng, thai d6, chinh kién, danh gid vé nhimg van dé thiét thuc, néng béng cia ddi séng trong linh vue chinh tri, van héa, x4 hdi.... theo m6t quan diém nhat dinh. Die trung: Ding dé dién dat y kién, binh luén, dinh gid, nhan xét van dé theo quan diém chinh tri, + Tinh cong khai vé quan diém chink tj: Ban chat cia van ban chinh luan 1a 48 cap dén nhiing vin dé thai su trong cudc séng, vi vay ng6n ngtt chinh lun khOng chi dura théng tin, mt céch khéch quan ma phai thé hign dung 16i, quan diém, thai d6 chinh tr] cua nwo viet (ngudi néi) mét cdch eéng khai ditt khodt, khéng che gidu, tip mé. Ti ngir phai can nhac ki cang, dic biét nhimg tir thé hign lap truéng, quan diém chinh tri = Tinh chit ché trong biéu dat va suy lu@n: Luan diém, lun ctr, ¥ 1én, ¥ nhd, phai rd rang ranh mach. Hé théng ludn diém chat ché, timg y, timg c4u, timg doan duge phéi hgp voi nhau mot céch hai hoa, mach lac. - Tinh truyén cam, thuyét (phye: Ngdn tit 6i cudn, hap dan, thuyét phuc ngudi nghe (ngudi doc), giong digu hing hén, tha thiét, thé hién long nhiét huyét cia ngwdi viét. Nh§n biét: Cac van ban chinh lun thoi xua thudng viét theo thé hich, cdo, thy, sach, chiéu, biéu,.. yan chinh ludn hién dai bao gém: cdc cuong linh; tuyén bd; tuyén. ng6n, 161 kéu goi, higu trigu; cde bai binh lufn, x4 ludn; bao cdo, tham lun, phat biéu trong ce h6i thao, hi nghj chinh tr... CHUC CAC EM HOC TOT! 29Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong 5, Phong cich ngén ngir khoa hoc Khai nigm: Ng6n ngit khoa hoc 1a ng6n ngit duge ding trong giao tiép thude Tinh ‘vue nghién citu, hoc tap va phé bién khoa hoc. Dac trung: Ding trong méi trudng cila khoa hoc nhim dién dat chuyén mén sau, - Tinh khéi quét, trieu trgng: duge thé hign 6 tir ngtr, ca phap edu, ndi dung va két edu van ban. Noi dung thudng ding cdc thugt ngtt Khoa hgc dé biéu dat. Hinh thie: trinh bay theo két cdu cac phan, chuong, myc, doan phuc vu cho hé théng cdc lan diém khoa hoc tir nho- dén 16n, tir cdp d9 thap dén cap d6 cao, tir khai quat dén tritu tugng (hoae ngugc lai). - Tinh Ii tri, logic: Thé hign trong cau van, c4u tao doan vin va van ban. Tit ngit mang mot nghia, khong da nghia hay nghia béng va it str dung ede phép tu tir. Cau van phai chinh xe, chat ché, khéng ding cau dac biét. Méi quan hé gitta cdc edu, cde doan, cdc phan phai phuc vu cho lap Iuan khoa hoc = Tinh khach quan, phi cé th chat c4 nhin. Khéng mang d: Tir ngi, cau van han ché sir dung nhimg bigu dat c6 tinh in cA thé cua ngudsi viét, it biéu 16 sic thai cam xtic. én Kién thite khoa hoc, Nhan biét: Cac bai hoc tir sich gido khoa; ede bai viét pl cae eéng trinh nghién ctu khoa hoe chuyén séu... 6. Phong cach ngén ngit hanh chinh Khai nigm: gon ngit hanh chinh 1d ng6n ngt ding trong ede van bin hanh chinh iao tiép trong pham vi cée co quan nha nude hay hoge gitta co quan véi c4 nhin, hay gitta cde ed nhdn véi nhau trén co sé phap li, : Sir dung trong linh vye hanh chinh, Phé hign 6 két céu van ban théng nhat. Phan dau: quéc hiéu va tiéu ng@, tén co quan, dia diém, théi gian ban hanh van ban. Phan chinh: ngi dung chinh ciia van ban. Phan cuéi: chite vu, chit ky, ho va tén ciia ngudi ky, déu cia co quan, noi nhan. + Tinh minh xéc: Van ban hanh chinh viét ra dé thye thi nén dai hoi phai chinh xdc. Cau tir chi cé mét nghia, khéng ding cae phép tu tir hodc 1di biéu dat ham y. N6i dung duge soan thao theo cdc cn ett phap ly 16 rang va trinh bay minh bach cdc diéu, khoan, chyong, myc 48 ngudi tiép nbn tinh hGi chinh xéc va thi hanh nghiém tic. Khong duge tiy tign xda bd, thay déi hay sira chita. - Tinh cong vu: Van bin hanh chinh mang tinh chat c6ng vige chung cia ca cOng tap thé, do dé han ché nhig biéu dat tinh cam ca nhan. Nhfn biét: Cac van ban nhu nghj quyét, nghj dinh, théng tu, chi thi, gidy chimg nhan, don xin, ban khai, bin bao cdo, bién CHUC CAC EM HOC TOT! 30Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong BAI TAP CUNG CO Ngirligu 1: Van ban sau thuge phong each ng6n ngir nado? Nguy hon, thie pham ban chinh lat ké sét nhén thém lang, anh hurang va di hai dén nhiéu thé hé lam kiét qué giéng noi, ngudi tiéu ding cé con dit tinh tdo dé phan biét trong ma trdn the pham dang giding nh mang nhén dy déu la sach, déu la ban hay lve bat tong tam dé rai “nhém mat dia chan”. Néu khéng cé bién phdp hitu higu dé ngdn chain kip thai, réi déy 10, 20 ndm sau, ty 1é mdc ung thie va tam than cia ngudi Viét sé cén cao hon rat nhiéu. Moi né luc dé nang cao chat lwong séng, cai tao néi gidng chéng lé bé tay truée nhitng ngudi dang déu déc dain t6c minh! Phat trién sé la gi néu khong phai giip nguai dan nang cao déi sng, tao méi truéng Ianh manh, an toan dé méi ching ta song va déng gép cho xa héi, nhung the pham ban tran lan nlue hién nay nue la cdi u de tinh cho cé dan t6c, néu khéng cat bé sé di cn thanh ung th, hy hanh dong ngay hom nay dimg dé dén hic v6 phucong ctru chia, Ngir ligu 2: Van bin sau thuge phong each ngén ngir nado? ..Nhdn dinh bao cé pham vi anh huang réng, khu vec chiu anh huedng c6 céc hoat déng kinh té lén, hé thong co sé ha tang vira trai qua cdc dot mua lit kéo dai, trong cong dién chiéu 15/8, Ban chi dao Trung wong vé phong chong thién tai dé yéu cdu céc dia phuong quan lj chit ché viée ra khoi ctia tau thayén, Can ete tinh hinh cu thé, chit tich tinh quyét dinh vige cam bién. Dia phwong can t6 chite theo doi, kiém dém tau thuyén dang hoat déng trén bie gilt thong tin lién lac thedng xuyén voi chui phuong tién dé xir If kip théi cdc tinh huéng xdu c6 thé xay ra; lién tue kiém tra, huréng dain vige neo déu tau thuyén tai khu neo déu, tri tranh ven bién, trong séng va nhdt Ia quanh cdc déo; tuyét déi khong dé nguoi dan 6 lai ldng bé, choi canh, tau thuyén. Déi voi khu vue dat lién, Ban chi dao yéu cau cdc chang cl foan cho céc cong trinh cong céng, bén cang, khu cong nghiép ven bién, cdc due én lon dang thi cong, kho tang, ham lo, hé thong truyén tai dién, bai thai khai thac khodng san... ia phuwong huéng dan ngudi dn ig nha cita, bién quing cio, chat tia canh cay; trién khai phuong én dém bio an Ngirligu 3: Van ban sau thuge phong each ngén ngir nado? Doan trich 1. = Anh Chi oi! Sao anh lai lam ra thé? Chi Phéo lim dim mdt, rén len: —Tao chi liéu chét voi bd con nha may day théi. Nhung tao ma chét thi cd thang sat nghiép, ma cén rit tit chwa biét chimg. CHUC CAC EM HOC TOT! 31Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Cu Ba cudi nhat, nhung tiéng cudi gidn gid lm; ngudi ta béo cu hon ngudi ciing bai edi cudi: — Céii anh nay néi méi hay! Ai lam gi ma anh phai chét? Déi nguédi chit co phai con ngée déu? Lai say réi phai khéng? Doan trich 2. - Me di chg vé rai a? Me cd mua bénh mi cho con khong? - Oi! Me lai quén mat réi. Con lay xe di di. - May gid’ réi me nhi? Cé Lan con ban hang khéng a? - C6 dy bin dén mudi rudi, bay gid mai chin gid thai Ngit ligu 4: Van ban sau thuge phong cach ngén ngit nao? C6 rét nhiéu cde gidng méo khic nhau, mat sé khong c6 ling hode khang cé dudi, va. chting tn tai véi rdt nhiéu mau long. Méo la nhiing con vat cb ky nding ctia thi: sin mii va duoc biét dén voi kha nding sdin bat hang nghin loai sinh vat dé lam thie ain. Ching déng thai la nhimng sinh vat rdt thong minh, c6 thé duoc day hode tw hoc cach sir dung cdc cong cu don gidn nlur mé tay ndm cita hay gidt medc trong nha vé sinh, day vat dung khi can thiét. Méo giao tiép bang céch kéu meo, gir-gir, rit, gam gir va ngén ngit co thé. Méo trong cde bdy dan sit dung ca dm thanh lan ngén ngit co thé dé giao tiép voi nhaw. Gidng nh mé6t sé déng vat da thudn héa khdc (nue ngua), méo van cé thé séng tot trong mai trong hoang da nhue méo hoang. Trai v6i quan nigm thong thdng ctia moi nguéi ring méo Id loai ding vat cé déc, ching thiténg tao nén céc dan nhé trong mai truéng hoang da. Ngir ligu 5: Néu phong each ng6n ngir cia dogn trich sau: ..Céng téc doan va phong trao thanh thiéu nhi gén voi nhiém vu chinh tri cia cap tty, chinh quyén cdc cap, diéu kién cu thé cia timg dia phuwong, co quan, don vi, da dat duge nhieng két qué quan trong, toan dién. N6i dung, phuong thite gido duc khong ngimg déi méi, Phong tréo hanh déng cdch mang cia tudi tré cb bude phat trién, tao duge Gn tot trong dai song xd héi. Té chitc Doan, mat tran Doan két tap hop thanh nién ngay cang duge cting cé, céng téc phu trach D6i TNTP Ho Chi Minh va cham séc thiéu nién, nhi déng dugc quan tam. Nhiéu nhén té méi, dién hinh tién tién trong thanh nién dugc phat hién, t6n vinh, gdp phan tao dung hinh anh dep vé lép thanh nién Viet Nam thai kp moi. Uy tin, vj thé ctia t6 chite Doan trong xa hoi va vai tro cia thanh nién trong su nghiép xdy deng va bao vé Té quéc duac phat huy. CHUC CAC EM HOC TOT! 32Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong pAP AN ‘gir ligu I: Phong cach ngon ngit chinh Tudn (bay t6 chinh kign vé thye phim ban) ‘Ngit ligu 2; Phong cdch ngén ngit bio chi (thong bio tin tire vé con bao) Negit ligu 3: ; + Doan trich 1: Phong cdch ngén ngit nghé thudt (sinh hoat thé hign trong van chong). + Doan trich 2: Phong cdch ngén ngit sinh hoat ‘Ngit ligu 4: Phong cach ng6n ngit khoa hoe (nghién cau khoa hoc vé loai méo) ‘Ngit ligu 5: Phong ech ng6n ngit hinh chinh (thé hign trong bao cdo vé cOng tie doan) Il. CAC PHUONG THUC BIEU BAT 1. Phwong thie ty sy (ké chuyén, twing thuat) Khai nigm: Ty sy 1a ké lai, thudt lai, trinh 6 dan dén su viée kia, cudi cing két thc thé hién mét ¥ nghia. Die trung: Cé cét truyén; cé nhin vat, 6 su viée; e6 tu tuéng, cha dé; c6 ngdi ké. ic sy vige, sy vige nay 2. Phuong thite miéu ta Khai nigm: Miéu ti 1a lim cho ngudi doe, ngudi nghe, ngudi xem cé thé thay su vat, hién tuong, con ngudi (dac biét 14 thé gidi nGi tam) nhu dang hién ra truée mat qua ngon ngit migu ta, Die trung: Van ta canh, ta ngudi, ta vat, ta tim ly nhan vat. Phuong thirc biéu cam Khai niém: Biéu cam Ia bay t6 truc tiép hoac gian tiép tinh cam, cm xtie cia minh vé cae su vat, hién tugng xung quanh. Die trung: Cac van ban tri tinh, tho, thu, dién mimg, tham héi, chia budn,... 4, Phuong thie thuyét minh. Khai nigm: Thuyét minh 1a trinh bay thude tinh, edu tao, chi s6, dir ligu, nguyén nhan, mat e6 ich hoge c6 hai ciia sy vat hién tugng dé nguoi doc (nguéi nghe) c6 tri thie va cé thai d6 ding din véi ching. Dic trumg: Gidi thigu di tich, danh lam thang cénh, nhan vat, san phdm, sy kign 5. Phuong thite nghj lun Khai nigm: Nghj ludn 1a trinh bay tu tuéng, quan diém, y kién dé ban bac phai trai, hm béc 16 chi kién, thai d6 cia ngudi ndi (ngudi viet), Dic trung: Céo, hich, chiéu, biéu, x3 ludn, binh ludn, Idi kéu goi, sch Ii lun, tranh diing s: Juan vé mét van dé chinh tri, x4 héi, van héa. 6. Phuong thite hinh chinh — cdng vy (vin ban digu hanh) Khai nigm: Hanh chinh — céng vy 1a van ban diéu hanh xa hoi, ¢6 chite nang xa hdi, digu hanh bing luat php, vin ban hanh chinh, Dac trung: Cé quy dinh, su rang budc méi quan hé gitta cdc t6 chite nha nude, gitta ca nhan véi nhau trong khuén khé hién phap va cée b6 ludt van ban php ly. CHUC CAC EM HOC TOT! 33Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong BAI TAP CUNG CO Ngir ligu 1: Doc doan trich sau va tra loi edu hoi: ‘rai qua cdc cuge chién tranh chong xdm lusoc, nhiig cude do siee véi thién tai khée nghiét, nhan dan ta da cé truyén théng doan két, theong yéu dim boc lén nhau. Tinh Lang, nghia xém, thong ngudi nhue thé thong than dé tré thanh dao Ii ctia dan t Trude kia, 6ng cha ta da phé phan théi xdu chi biét thu vén cho riéng minh: “Dén nha ai sding”, “Chay nha hang xém binh chan nlue vai". Cuée séng quanh ta hién nay khong thiéu nhiing ngudi nhu thé. Ho séng thé 0 vei moi viéc dang dién ra, nha nao dong cita biét nha dy. Nha hang xém cé hoan nan, cé con cdi bi roi vao cam bay cita cdc té nan xd héi ho ciing bang quan nlue khong biét, Di dudng gdp ngudi bi tai nan, ho cling bé qua nhu khong nhin thdy. Thdy lit tré cati nhau, dénh nhau, ho cing lam ngo. Trirée cénh khé dau cha nhiig nguai tan tat, bat hanh, ho ciing khong may may xiic dong (...) (ST, trich bdo han dan, ngay 17-12-2006) Cfu 1: Doan trich trén chi yéu str dung phuong thitc biéu dat nio? Cfiu 2: Néu ngi dung ciia doan trich trén, Anh/chj suy nghi gi vé thai d6 séng ciia con ngudi hign nay? Ngit ligu 2: Doc dogn trich sau va tra loi cdc edu hoi Téi yéu quy me tdi nhu bat ctr mét ngudi con hiéu thao nao trén trai ddt nay. Me nding cng sinh thinh dictng duc. Dit giéng bdo hay bao tan eb lim dén dau tinh me adi vai con van nlur mde trong ngudn chang bao gid vai can Me t6i la mét nguéi phu ni¢ néng dan suét dai lam lit. Cuge séng kha khiin khién me buon trai di: nghé dé lo lang chu toan cho ngéi nha ciia ching t6i. Téi thong me lam. M6i hon 40 tudi ma téc cia me da cé nhiéu sgi chuyén hoa rém. Déi ban tay me gdy gdy xuong xwong va mitt né. Vang tran hién hoa va dudi khde mat cling ngay mét dam hon nhimng vét ran chan chim. Nhin déng me toi xite d6ng vo ciung bai né hién len ed: mat cuge dei vat va lo du. (Trich Cam nghi vé me) Cfiu 1: Chi ra phuong thite biéu dat ciia doan trich tre CAu 2: Doan trich trén ggi cho anh/chi suy nghi gi vé tinh mu tir? Ngir ligu 3: Doc dogn trich sau vA tra léi cu héi Tho luc bat cd nguén géc ldu déi, la mét thé tho dan téc, tho luc bat bao gém: cb thé tit hai edu tro len. Trong dé cit hai cdu ghép lai than mot cdp cdu. Cae edp edu gam c6 mot cdu 6 tiéng (cdu luc) va mat cau 8 tiéng (céu bat), xen ké ett cdu luc la cau bat réi dén cap cau khac, 6 cau trong bai khong gidi han. Thong thang thi bat dau bang cau CHUC CAC EM HOC TOT! 34Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong sdu chit va chdm ditt & cdu tam chit, Nhung ciing c6 khi két thic bing céu séu dé dat tinh Io lieng, thanh va van, vi vay tim hiéu tho luc bat la tim hiéu vé ludt va van cia nd, Ludt vé thanh gitip cho cau tho trénén hai hoa. Cac van chinh Ia hinh thiee két dinh cdc edu tho lai vai nhau. Ludt thanh trong tho luc bét: Tho luc béit cb 2 edu chudn lé céu luc va cau bat, ciing nhue tho Duéng ludt, nd tudn thi quy tée: nhdt, tam, ngit bat lun; nhi, tit, luc phan minh, Nghia la cde tiéng thie 1, 3, 5 trong cu cé thé we do vé thanh, nhung cde tiéng thit 2, 4, 6 thi phai theo ludt chdit ché nue sau. Cau luc: Theo this tu tiéng thir 2 - 4 - 6 la Bang (B) - Tr Cau bat: Theo thir te tiéng thir 2-4-6-8laB-T-B-B Vidu: Nita dém qua huyén Nghi Xuan (B - T - B) Bang khudng nhé Cu, thong than nang Kiéu (B - T - B - B) Cfu 1: Phuong thire biéu dat cua doan trich trén 1a gi? Cfu 2: Chi rangi dung ciia doan trich? pAP AN Nair ligu 1: Cau 1: Phuong thite biéu dat: nghj luan Cau 2: NOi dung doan trich: tc gid trinh bay quan didi ngudi trong méi quan hé Ling x6m. gu 2: Phuong thite biéu dat: biéu cam cia minh vé su thé o cla con Negi Cau (Cau 2: Ndi dung cita doan trich: phat biéu cam xtc vé me. Tir dé ggi ra suy nghi vé sy hi sinh ciia ngudi me danh cho cée con va ching ta phai biét tran trong, nang niu. Nair ligu 3: Cau 1: Phuong thite biéu dat: thuyét minh. Céu 2: N6i dung cia doan trich: thuyét minh vé thé tho luc bat. Ml. CAC THAO TAC LUAN 1, Thao tac lip lufin gidi thich Khai nigm: Thao tic lip lun giai thich 14 cét nghia mét sy vat, hign twong, khéi nigm dé ngudi khac hiéu rd, higu ding van d8, Cach giai thich: Tim tir ngit, ly 1é dé giang gidi, ct nghia cho van dé. Ty dat ra hé théng cau hoi dé tra Li. CHUC CAC EM HOC TOT! 35Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong 2. Thao tic lip lugin phan tich Khai nigm: Thao tac lap lugn phan tich li kim 16 dic diém vé ndi dung, hinh thc, cau trite va cde méi quan hé xoay quanh déi tugng. Céch phan tich: Chia tach déi tugng thanh nhiéu yéu t6 theo nhing tiéu chi, quan hé nhat dinh. Tu d6, di su vao timg yéu t6, timg khia canh, dé lam sang to van dé nhung vn phai bao quat ching theo mét chinh thé théng nhat. 3. Thao tae Ip lun chtmg minh Khai nigm: Thao téc lp ludn ching minh 1a ding nhimg xde dang di dugc thira nhan dé lam ré déi tong. 1g chimg chan thye, Céch chimg minh: Xéc dinh van dé chimg minh dé tim nguén din chimg phi hop. Din chimg phai phong pho, tiéu biéu, ton dign sat hyp véi van dé cdn chimg minh, sip xép din chimg phai légic, chat ché va hop ly. 4. Thao tic Ip lugn so sinh Khai niém: Thao téc lap luan so sanh 1a lam r6 déi tugng dang duge nhac téi trong méi tuong quan véi déi tugng khéc. Ciich so sinh: Dat déi tugng vao cling mét binh dign, danh gid trén cling mét tigu chi, néu r5 quan diém, ¥ kién cla ngudi viét. 5. Thao tic lip lugn binh lun Khai doc (ngudi nghe) déng tinh véi ¥ kién cla minh vé mét hién tuong (van dé) trong ddi séng hoae trong van hoc. nigm: Thao tic [ap Iufn binh lugn 14 nhfn xét, dinh gid, thuyét phye ngudi Céch binh lun: Trinh bay ré rng, trung thuc van dé binh luan, dé xuat va chimg to duge y kién danh gia la xac dang. Thé hién rd chit kién ca nhan. 6. Thao tae lip lun bac bo Khai nigm: Thao tac lap Inn bac bo la diing ly 1é va chimg cit dé gat bo nhiing quan diém, ¥ kién sai léch hodc thiéu chinh xac... Tu dé, dua ra ¥ kién ding dé thuyét phuc. Cach bae bi: Néu y kién sai, sau d6 phan tich, bée bé, khing dinh, chimg minh y kién dang. Khi bac bé, can t6 thai dé khach quan, ding myc. CHUC CAC EM HOC TOT! 36Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong BAI TAP CUNG CO Ngir ligu 1. Néu thao tie Ip lugn cia vin ban sau: Loai nguai khéng dugc cho sén bat ctr cdi gi trén mat dat nay. Tat ca nhitng gi anh ta can - anh ta phai lam ra ching. Va 6 day loi nguai déi mat véi su lea chon co ban nhat cia minh: anh ta chi c6 thé tén tai duge theo mét trong hai cach - bing céch lam viée doc lap véi b6 dc cita riéng anh ta, hay Ia tra thanh mét ké dn bém sng nhér b6 dc cwta nhitng nguéi khéc. Nguéi sng tao chon céich thir nhdt. Ké an bam thi chon cach thit hai. Newoi sing tao m6t minh déi mat véi te nhién, Ké dn bam déi mat v6i te nhién thong qua nhimg trung gian, Méi quan tém ciia nguoi in bam la chinh phuc con nguéi. Negudi sding tao song véi lao déng cia minh. Anh ta khong can ai khdc. Muc dich ea ban cia anh ta la chinh ban than anh ta. Ké dn bdm séng cuéc déi thir cap. Anh ta can nhig nguoi khéc. Nhieng nguéi khac tro thanh déng luc chinh ciia anh ta. (Trich tiéu thuyét Sudi nguén, Ayn Rand, NXB Tré, TP HCM.) ing tao lat chinh phuc te nhién, Con méi quan tam ctia ké Ngir ligu 2. Néu thao tic Ip lugn cia van biin sau: (1) Cai thi te hoe cing giéng cdi thi di choi b6 dy. Tw hoe ching la: mét cuge du lich, du lich bang tri 6c, mét cude du lich say mé gap trém ln du lich bang chan, vi nd la du lich trong khong gian lan thai gian. Nhimg sw hiéu biét ca loi nguai la mét thé gidi ménh mong. Ké lam sao hét duoc nhimg vét hitu hinh va v6 hinh ma ta sé thdy trong cuse du lich bang séch va? (2) Ta ciing durge ty do, mudn di dau thi di, ngimg 6 du thi ngig. Ban thich edi xa Ini or thoi Ducing ben Trung Qude thi dai e6 nhieng thi nhan dai tai ta vién ~ “Da minh chi” cita uéng Minh Hoang, Khiic — “Nghé thuéng vii y" ctia Duong Quy Phi cho ban biét. Tai thich nghién citu dai con kién, con sdu— méi vat la ca mét thé giéi huyén bi day, ban a! Thi da cé J.H.Pha-brow va hang chuc nha sink vat hoc khdc sin sing ké chuyén cho 16i nghe m6t cdich hém hinh hodic thi vi (3) Duong hoc vé kinh té, thay chén nhimg con sé w? Thi ta b6 né di ma coi ednh hd Ba Be 6 Bac Can hay céinh miti non Thuy Si, cdnh tr6i bién 6 Ha-oai. Hodic khéng mudn hoe niva thi ta gdp séch lai, ching ai ngdn can ta cd. (Trich Tv hoc ~ mét nhu cdu thai dai ~ Nguyén Hién Lé) CHUC CAC EM HOC TOT! 37Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong Ngi 'u 3. Néu thao tic Ip lugn cia vin biin sau: [...] Vé mat dao ly, xem nhiing ngwoi nhan van chi nghia ld dn bam ciing la sai lam nghiém trong. Tit do, binh dang, bc di chinh la tiéu chi co ban chia mét xa hoi bat dau hiéu ban chdt con ngueai. Ching ta sinh ra, ai cing cé quyén binh dang, nhung tao héa khong thé céng bang vdi méi cd nhdn. Tao héa khéng thé phan phdt tri tué va ki nang nh nhau cho tt cd moi nguai. Ching ta khong thé chon cha me, chon gia canh dé sinh ra. Cé nghia, con nguéi sinh ra von da khong binh dang. Vay thi ai sé mang lai cho chiing ta sw binh dang néu khéng phai li nhitng nguedi theo ehii nghia nhan van — nhiing ngueti quan tm khong chi téi nhiing ca nhan xudt ching mé con ti nhimg manh dai bat hanh — nén tang quan trong cia mét xa hdi tim kiém sw cong bang? Va dé dam bao su dénh gid cing bing d6i v6i nguedi san xudt, cb thé dén ra mét quan diém, ai déng thué nhiéu va tao nhiéu viée Lim cho xa hoi lc nguedi tét. Gid tri ctia mét ngudi chinh la 6 ché ngudi dé phue vu xa hoi nhue thé nao, Ma phuc vu thi khéng chi la “tao” hay “san xudt”, ma quan trong hon ca la 16 chite dugc m6t xa héi dén chi, cng bang, phat trién va van minh, noi loi ich riéng cha méi ca nhdn két hop nhudn nhj véi loi ich chung chia toan xa hdi. (Trich Bao dite méi la gi? - D6 Kién Cuong, Ngit van 11 nang cao tap 2) Ngir ligu 4, Néu thao tie Ip lugn cia vin bin sau: Dé theo dudi wéc mo ctia minh, ban phai hanh déng. Néu khéng, ban sé mat co héi. Hay chi déng hanh dong thay vi dé cuge dei diea day ban. Néu khong c6 duge nhing gi thi hay chit déng tao ra nhitng gi ban muén. Dang “Sang tao” sé thdp sang con ducing ban di. Vin may ctia cd doi ban, cénh cita cia nhiig wée mo dang mé ra. Con duéng dan téi muc dich séng cé thé xudt hién truée ban bat cit hic néo. Neay ca khi da xdc lap dure muc dich séng manh mé va da phat trién duoc nguén hy vong Lén lao, niém tin sdu sé, lang ty tn, thai dé séng tich cc, long ding cam, tinh kién curdng, kha nding thich nghi va mhitng moi quan hé t6t, ban khang thé chi ngai dé va ché dai van may dén voi minh, Trén con diong vuon tai thanh céng, ban phai ndm bat ting co hdi, D6i khi ban nhGn thay rang tré ngai xudt hign trén con dudng cia ban khong vi muc dich nao Khac ngoai muc dich mé ra co h6i dé dua ban t6i vj tri cao hon. Nhung ban phat cé long diing cam va su quyét tam dé vuon lén. M6t trong nhimg khdu higu cita t6i tai TO chitc Life Without Limbs la “mét ngay méi, mét co hi mai”. Khong cb nhimg khdu higu duge déng khung trén twang - chiing toi é gding tao ra nhitng khdu higu tit chinh cdc hanh dng cia minh, (Trich Séng cho diéu ¥ nghia hon - Nick Vujicic, Nxb. Téng hop Tp. Hé Chi Minh) CHUC CAC EM HOC TOT! 38,Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong pAP AN ‘Ngit ligu I: Thao tac [ip lun so san. ‘Ngit ligu 2; Thao tac lap lan phan tich ‘Ngit ligu 3: Thao tac lap Tuan bac ba. ‘Ngit ligu 4: Thao tac lap Tuan binh lun. Iv. CAC BIEN PHAP TU TU" ge hinh thanh dya trén 3 phuong dign: - Tu tie vé ngit dm: digp am, digp van, digp thanh,... (tao 4m huéng va nhip digu cho cau), inh, nhan héa, 4n dy, hodn dy, twong phan, choi chit, néi gidm néi trénh, thm xung, néi qua, néi phéng dai, - Tu tie vé cli phap: lap cu phap, diép cdu trac, ligt ké, dao ngtt, déi lap, cau héi tu tir, 1. Bign phap so sinh Khai niém: So sanh 1a d6i chiéu sy vat nay voi su vat khdc c6 nét tuong déng nhim tang strc goi hinh biéu cam cho ngudi tiép cn dé hinh dung. So sanh cé: so sénh hon, so sAnh bang, so sinh kém, so sénh gap nhiéu Lin... Vidu: - “Mj thon thie nghi minh khing bing con nica”. “Hom nay thi rach qua, do quan té toi nhu t6 dia”. - “Cang ngay Mi cang khong néi, titi iti nlue con rita nudi trong x6 etka”. 2. Bign phap an dy Khai nigm: An dy Ia goi tén sy vat, hign tong nay bing tén su vat, hign tung khée 6 nét tuong déng nhim ting site goi hinh, goi cam cho su dién dat. Vidu: - “Gdn myc thi den, gdn den thi rang”. ~ “Ba lao khé hang mét tiéng, nhe nhang ndi vai nang déu: U, théi thi cdc con da phai duyén phai kiép vi nhau, u ciing mimg long. ~ “Vé thi qué Bac lang Sen, Cé hang ram but thap lén lira hong”. 3. Bign php nhiin hoa Khai nigm: Nhan héa la cdch goi ta vat, 46 vat... bang nhiing tir ngit vin ding cho con ngudi kim cho thé gidi vat, dé vat tro nén sinh dong, gan giii hon, biéu thi duge nhimg ry nghi, tim ty, tinh cam ca con ngudi. Vidu: - “Heo hiit cén may siing nguti trai” CHUC CAC EM HOC TOT! 39Chinh phue mon Ngit vin C6 Trén Thiy Duong - “.aring xé nu wén tdm neue lon cia minh ra, che cho cho lang..." -“Séng Dudng tréi di M6t dong lap lénh Nam nghiéng nghiéng trong khang chién truéng ki”. 4, Bign phap hon dy Khai nigm: Hoan dy [a cach goi tén sy vat, hign tuong, khai nigm khde ¢6 quan hé né, nhim ting site ggi hinh ggi cam cho sy dién dat. gan gilt Vidu: + “Dau bac tién dau xanh” ~ “Vi sao tréi dat nding an tinh, Nhe mdi tén Nguoi Hé Chi Minh” 5. Bign phap noi gidm, noi tranh Khai nigm: N6i giam néi tranh 1a ding céch dién dat té nhj uyén chuyén tranh gay cam gide phan cam, thé tuc hay thiéu lich sy. Vidu: - “Ao bao thay chiéu anh vé dat Sng Ma gdm lén Kinic déc han” - “Bae dé di réi sao Bac oi Mita thu dang dep nding xanh trai” ~ “Bée Duong théi da thai réi Nuc may man méc ngdm ngiti lang ta” 6. Bign php néi qua, néi phéng agi, thm xung Khai nigm: N6i qua, n6i phéng dai la dién dat mite d6, quy mé, tinh chat ln hon su vat hign tugng duge miéu ta dé nhdn manh, gay dn tugng, tang tinh biéu cam. Vidu: ~ “Bude chan néit dé muén tan lira bay” - Hém nay t6i di vao rimg tréng thay mét con ran, chao 6i to dén la to, dai dé dai, Bé ngang thi chiic chén la bon muoi thee réi, con bé dai thi dé dén hon tram these - “Dée de thay, trie Nam Son khong ghi hét tdi Do bdn thay, nuéc Déng Hai khéng rita sach mii”. la 7. Bign phap diép tir, diép ngit, diép cu trac Khai nigm: Diép tir, digp nga, diép cdu tric 14 lp lai mOt tir hoge cum tir dé nhdn manh lam ndi bat ¥, gay cém xtc manh. CHUC CAC EM HOC TOT! 40