“မြန်ြာနှိင

ို ်ငံတင
ွ ်တတွွေ့ရရ
ှိ တ ာဖျက်အာားမြင်ား တေ ခံ နံတကာင်ြျှိ ားစှိတ်ြျာား/Coffee Locust/ Long-
horned Grass hopper/Migratory Locust အြျှိ ားအစာားြျာား”

မြန်ြာနှိိုင်ငံြာ လက်ရှိကျတနတဲ့ နံတကာင်ရွေ့ ှိြပံအြည်ကတတာဲ့ တအာလာားချက်စ်

ြစ်လီယာရှိိုက်စ် Aularches miliaris (Linnaeus, 1758) လှိို့ို တခေါ်တဲ့ အဝါစက်တမြာက်နံတကာင် တခေါ်
တကာ်ဖန
ီ ံတကာင်ဟူ၍လည်ား တခေါ်ဆှိိုြါ ည်။ ယင်ားနံတကာင်ြျာား ည် အှိနဒှိယ၊ ီရှိလကကာနို့ ဘင်္ကလာား
တေဲ့ရ်နှိိုငင
် ြ
ံ ျာားတွငလ
် ည်ားကျတရာက်လျှက်ရပှိ ြီား မြန်ြာနှိိုငင
် တ
ံ ွင် ၁၉၉၄ခိုနစ်ြစ၍ စတင်ကျတရာက်ခဲ့
ဖူားတ ကာင်ား ှိရှိခဲ့ရပြီား၊ ထှိိုနံတကာင်ြျှိ ားစှိတ်ြျာား ည် တစ်ဟိုန်ထိုားှိ ြွာားြျာား ညဲ့် ြျှိ ားစှိတ်ြဟိုတ်ြါတ ကာင်ား
ထိုတ်မြန်ထာားြါ ည်။ တကာ်ဖီနံတကာင်ြျာား ည် ကာလတှိို ာ ကျတရာက်တတ်ပြီား ကျတရာက်ပြီား ၁-လ
အတွင်ား တြျာက်ကွယ် ွာားတတ်တ ကာင်ား စှိိုက်ြျှိ ားတရားဝန်ကကီားဌာနက ထိုတ်မြန်ထာားြါ ည်။ တကာ်ဖီ
နံတကာင်ြျာား ကာကွယ်နှိြ်နင်ားရာတွင်လည်ား ဇီဝနည်ားြညာ၊ ဘာဝနည်ားြညာြျာား ကှိိုအ ံိုားမြ ၍
နံတကာင်ြျာား ကျတရာက်ဖျက်ဆီားြှုအနတရာယ်အာား တမဖရင်ားရန်မြင်ဆင်တနပြီား ဓာတိုနည်ားလြ်ားမဖငဲ့်
ကာကွယ်နှိြ်နင်ားမခင်ားအာား လှိအ
ို ြ်ြ ာလျှငအ
် ံိုားမြ ရန်နငဲ့် တနောက်ဆံိုားြ အ ံိုားမြ ရန် အကကံမြ
ထာားြါ ည်။ ယခိုမြန်ြာနှိိုင်ငတ
ံ ွင် နံတကာင်ကျတရာက်ြှုအာား ထြ်ြံတစာငဲ့် ကညဲ့်ရန် အထူားလှိိုအြ်
ြါ ည်။

“မြန်ြာနှိင
ို ်ငံတင
ွ ်ကျတရာက်လျှက်ရတ
ှိ ာတကာ်ဖန
ီ ံတကာင်ြျာားအတ ကာင်ား”

မြန်ြာအြည် - တကာ်ဖန
ီ ံတကာင်
အင်္်လြ
ှိ ်အြည် - Coffee Locust/Spotted Locust/ Yellow Spotted Grasshopper
ှိြပံအြည် - Aularches miliaris (Linnaeus, 1758)
စာားတ ာက်ြံို - ကှိိုက်ဖျက်မခစ်စာားဖျက်စီား ည်။

၁။ ြံို ဏ္ဌာန်နငဲ့်အရွယ်အစာား
အဝါစက်တမြာက်နံတကာင် ( ှိို)ို့ တကာ်ဖန
ီ ံတကာင် အြျှိ ားအစာားြျာား၏ ြံို ဏ္ဌာန်
နငဲ့အ
် ရွယ်အစာားြာ အတကာင်ကကီား ည် တတာက်ြတ ာအတရာင်ရှိပြီား အထီား ည်(၃၇-၅၅) ြီလီြီတာ၊
အြ ည် (၄၇ -

၆၉) ြီလီြီတာရည် ည်။ ဦားတခါင်ားြှိိုငား် ည်အနက်တရာင်ရှိပြီား လည်ြင်ားြှိိုင်ားတွင်

အဝါတရာင်အဖိုအစက်တလားြျာားရှိ ည်။ အတရွေ့အတတာင်ြံ ည် အစှိြ်ားတရာင်ရှိပြီား အဝါအတမြာက်ြျာား
တတွွေ့ရ ည်။ ဝြ်ားဗှိိုက်ြှိိုငား် တွင်အနီတရာင်အစင်ားြျာားရှိ ည်။တတာက်ြ ညဲ့်အတရာင် ည် ာားရတကာင်
ြျာားအာား အဆှိြ်ရှိ ာားတကာင်အမဖစ် ှိရှိတစပြီား ရန်တဘားြကာကွယ်နှိိုင်ြါ ည်။

တကာ်ဖန
ီ ံတကာင် အရွယ်တရာက်တကာင်ြျာား

၂။ ကျတရာက် ညဲ့် ားီ နံ

လက်ခံြင်ြာ အဓှိကအာားမဖငဲ့် အိုန်ားြင်၊ ကျွန်ားြင်တှိိုတ
ို့ ွင် ကျတရာက်တလဲ့ရှိတ ာ်လည်ား
ရာ ီဥတို တမြာင်ားလလာပြီား အစာတရစာရာြါားချှိန်တွင် ရက်၊ ကွြ်ားြင်၊ တကာ်ဖ၊ီ ြာလကာ၊ စြါား၊ြစဉ်ားငံို၊
ကကံ၊ငရိုတ်၊ င်္ံိုတလျှာ်၊ ရာဘာ၊ ကက်ဆူ၊ ေူားရင်ား၊ တမြာင်ား၊ ဝါ၊ ြီတလာြီနံ၊ နံစာားတမြာင်ား၊ ထန်ားြင်၊
ငက်တြျာနငဲ့် အမခာား ားီ နံြျာားတွင်လည်ား ကျတရာက်တတ် ည်။
၃။ ကျတရာက် ညဲ့်အချှိန်
ြျှိ ားြင်ငယ်အြင်အဆငဲ့ြ
် ရှိတ် ှိြ်ားချှိန်အထှိ ကျတရာက်တတ် ည်။

၄။ ဖျက်ဆားီ ြံိုလကခဏ္ာြျာား
အရွက်၊အဖူားအညွှနို့်၊အ ီားြျာား၊အြင်၏ကကီားထွာား ညဲ့်အစှိတ်အြှိိုငား် ြျာားအာားလံားို
စာားတ ာက်ဖျက်ဆီား ည်။

ဖျက်ဆားီ ြံိုလကခဏ္ာြျာား

၅။ ဘဝစက်ဝန်ား
ဘဝစက်ဝန်ားအာားမဖငဲ့်ဥတတာငဲ့်ြျာားအာားတမြကကီားအတွင်ား အိုချတလဲ့ရှိ ည်။ ာားတြါက် ကာ
ချှိန်(၅)လ လခနို့်ရှိ ည်။ ြှိိုားြြည်အဆငဲ့်တြါင်ား (၆)ဆငဲ့ရ
် ှိပြီား အတကာင်ကကီားတရာက်ရန် (၃)လ ကာ ည်။
ဘဝ က်တြ်ား (၁၃-၁၅) လခနို့် ကာမြငဲ့်တတ် ည်။
၆။ လတ်တတလာမြန်ြာနှိိုင်ငံတင
ွ ် တကာ်ဖီနံတကာင် ကျတရာက်ြှုအတမခအတန

ြံို - ယခင်၂၀၁၉-၂၀၂၀ခိုနစ်၊
ကွင်ားဆင်ားစစ်တဆားမခင်ားြတ်တြ်ားြျာား
မဖစ်ြါ ည်။ ။
၇။ နံတကာင်ြျာားကျတရာက်ဖျက်ဆားီ ြှု ကကှိ တင်ကာကွယ်နြ
ှိ ်နင်ားနှိိုင်ရန် အတွက် ကကှိ တင်လြ
ို ်ကင
ှိို ်
တဆာင်ရက
ွ ်ရြညဲ့်နည်ားလြ်ားြျာား”
၇-၁။ ဘက်စက
ံို ာကွယ်နြ
ှိ ်နင်ားတရားနည်ားလြ်ားြျာား
ဘက်စံိုကာကွယ်နှိြ်နင်ားတရားနည်ားလြ်ားြျာား/ စှိိုက်နည်ားစံနစ်ြျာားမဖငဲ့်ကာကွယ်
နှိြ်နင်ားမခင်ားနည်ားလြ်ားြျာား အတနမဖငဲ့-်
(က) စှိက
ို ်စနစ်ြျာားမဖငဲ့်ကာကွယ်နှိြန
် င်ားမခင်ား
(၁) စှိိုက်ချှိန် တစာစှိိုက်မခင်ား (၂) ီားလညဲ့် စှိိုက်ြျှိ ားမခင်ား
(၃) ထယ်/ထွန် နက်နက်တြွှမခင်ား (၄) တထာင်တချာက်ြျာားမဖငဲ့် ဖြ်ားယူမခင်ား
( ခ ) လူအင်အာားမဖငဲ့်ကာကွယ်နှိြန
် င်ားမခင်ား
(၁) လက်မဖငဲ့်တကာက်ယူ ဖျက်ဆီားမခင်ား၊ (၂) ြီားရှိှုွေ့ တ်မခင်ား၊
(၃) ထွန်မခစ်ြျာားမဖငဲ့်တမြကကီားအတွင်ားရှိဥတတာငဲ့်ြျာားအာား ဖျက်ဆီားမခင်ား၊
(၄) ဥမြံ ြျာားအာားတမြကကီားအတွင်ားြတဖာ်၍ တနြူတစမခင်ားမဖငဲ့်တမခာက်ပြီား တ တစမခင်ား၊
( င်္ ) ဘာဝ ( ို့ှိို) ဓာတိုြားှိို တ်တဆားြျာားမဖငဲ့်နြ
ှိ ်နင်ားမခင်ား
(၁) တြာြှိိုား တ်တဆားအာား ဆြ်မြာတဖျာ်ရည်မဖငဲ့် တရာစြ်ြက်ဖျန်ားမခင်ား၊
(၂) အဆှိြ်အာနှိ င် ြမြင်ားထန်တ ာ ဓာတိုြှိိုား တ်တဆားြျာားအ ံိုားမြ မခင်ားတှိက
ိုို့ ှိို
တဆာင်ရွက်နှိိုင်ြါ ည်။
၇-၁။ ဓါတိုနည်ားလြ်ားအ ားံို မြ ၍ ကာကွယ်နြ
ှိ ်နင်ားတရားနည်ားလြ်ားြျာား
ဖျက်ြားှိို ကျတရာက်ြှုြျာား၍ ီားနံဖျက်ဆီားြှုြျာား မဖစ်တြေါ်ြါက ဓါတိုြှိိုား တ် တ်တဆားြျာား
အတနမဖငဲ့် ထှိတ စာားတ ြှိိုား တ်တဆားြျာားအာား ြက်ဖျန်ားအ ံိုားမြ ပြီား ကာကွယ်နှိြ်နင်ားမခင်ားလိုြ်ငန်ားြျာား
အာား တဆာင်ရွက်နှိိုင်ြါ ည်။
- နံတကာင်ြျာားအာား ကာကွယ်နှိြန
် င်ားရန်အ ားံို မြ ငဲ့် ညဲ့်ြားှိို တ်တဆားြျာား

စဉ် ြှိားို တ်တဆားြျာား ၁-ဧက နှုန်ားထာား တဆား အာနှိ င်

၁။ ေယ်တာလ်ြီ ရင် ၂.၅%ေဗလျျူြီ ၂၀၀-၃၀၀ င်္ရြ်/ဧက ထှိတ / စာားတ

၂။ ကလှိြ
ို င
ှိို ်ရတ
ီ ဖာဲ့စ် ၄၈%အီားစီ ၂၀၀-၄၀၀ စီစီ/ဧက တ / စာားတ

၃။ ဆှိက
ို ်ြါြီ ရင် ၁၀%အီားစီ ၂၀၀-၄၀၀ စီစီ/ဧက တ / စာားတ
.

၄။ လြ်ေါဆှိင
ို ် တဟလှိို ရင် ၂.၅%အီားစီ ၂၀-၁၀၀ စီစ/ီ ဧက တ / စာားတ

၅။ ဖီြရှိတ
ို နား ၅% အက်စီ ၂၀-၁၀၀ စီစ/ီ ဧငက တ / စာားတ

ြတ်ချက်။ ။ြှိားို တ်တဆားယဉ်ြါားြှုြျာားြမဖစ်တြေါ်တစရန် အညွှန်ားစာ၌ြါတ ာ ညွှန် ကာားချက်ြျာားအာား

အတှိအကျလှိက
ို ်နောြါရန်နငဲ့် ြတူညတ
ီ ာတဆားအိုြ်စြ
ို ျာားအာား အလညဲ့်ကျ ားံို စွရန်
လှိအ
ို ြ်ြါ ည်။
 မြည် တထာင် စို ြမ တ မြန် ြာ နှိင
ို ် ငံ တတာ် အ စှိားို ရ
စှိက
ို ်ြျှိ ားတရား ၊ တြွားမြျူတရား နငဲ့် ဆည်တမြာင်ား ဝန် ကကီား ဌာ န ၊
စှိက
ို ်ြျှိ ားတရားဦားစီားဌာန၊ ေို-မြည်နယ် ားီ နံကာကွယ်တရားဌာနခွ၊
ရ ြ်ား မြ ည် န ယ် ( အ တရွေ့ ြှိင
ို ်ား ) ၊ ကျှိ င်ား တံို ပြှိ ွေ့ ၊
စာအြတ်၊ ြှိားို ြွှာား-၀၃( တှိတြား)/ ၂၀၂၀-၂၀၂၁( )၊
တနို့ စွ ၊ ၂ ၀ ၂ ၁ ခို နစ် ၊ တြ လ ( ) ရက်။

အတ ကာင်ားအရာ။ ြှိားို ားီ နံတမြာင်ားစှိက

ို ်တေ ြျာားအတွက်‘တဖာ’ငတမြာင်တတာင်(FAW)ဖျက်ြားှိို ကကှိ တင်

ကာကွယ်နြ
ှိ ်နင်ားနှိင
ို ်ရန်ကကှိ တင် တှိတြားချက်(EarlyWarning)ထိုတ်မြန်မခင်ားကှိစစ။

ရည်ညွှန်ားချက်။ ၁။မြည်နယ်ဦားစီားြျူား၊ တတာင်ကကီား၏ (၂၁. ၅. ၂၀၂၁)ရက် တနို့စြါစာ

ွ အြတ်၊ြှိားို ြွှာား

၂၀၂၁/(၂၁၆)၊
၂။မြည်နယ် ားီ နံကာကွယ်တရားဌာနခွ၊ တတာင်ကကီား၏(၇. ၅. ၂၀၂၁)ရက် တနို့စြါစာ
ွ
အြတ်၊ြှိားို ြွှာား-၁-၁/၂၀၂၀-၂၀၂၁/၀၄၂၊

အထက်အတ ကာင်ားအရာြါကှိစစနငဲ့် ြါတ် က်၍ ရြ်ားမြည်နယ်အတွငား် ၂၀၂၀-၂၀၂၁ခိုနစ်၊

ြှိိုားရာ ီတွင် တမြာင်ား ီားနံစှိိုက်ြျှိ ားဧရှိယာြျာားအတွက် ‘တဖာ’ငတမြာင်တတာင်ြားှိို ဖျက်ြားှိို ကကှိ တင် ကာကွယ်

ြှုြျာားမြ လိုြ်ရန် လိုြ်တဆာင်ရြညဲ့်အချက်ြျာား၊ ံိုားစွ ငဲ့် ညဲ့်တဆားြျာားအာား နည်ားစနစ်ြန်ြန် ထှိတရာက်

စွာ ံိုားစွနှိိုင်ရန် တမြာင်ားစှိိုက်ခင်ားြျာား ှိိုို့ ကွငား် ဆင်ားစစ်တဆားမခင်ား၊ တတာင် ူတတွွေ့ဆံိုြြျာားတွ

ွ င် ‘တဖာ’

ငတမြာင်တတာင်ဖျက်ြှိိုား ကကှိ တင်ကာကွယ်နှိြ်နင်ားြှုနငဲ့် မြနို့်ြွာားြှု ထှိတရာက်စွာ လိုြ်တဆာင်နှိိုငရ

် န် အတွက်

နည်ားြညာတြားတဆာင်ရွက်ြည်ဲ့ ကာကွယ်နှိြ်နင်ားနည်ားြျာားမဖငဲ့် ြန်ကန် ထှိတရာက်စွာ လိုြ်တဆာင်နှိိုငရ

် န်

လှိအ
ို ြ်ြါတ ကာင်ား အထက်ရည်ညွှန်ားြါစာြျာားမဖငဲ့် အတ ကာင်ား ကာားလာြါ ည်။

မှိိုို့ ဖစ်၍ ရြ်ားမြည်နယ်(အတရွေ့ြှိိုင်ား)၊ ခရှိင

ို ် ီားနံကာကွယ်တရားတာဝန်ခံြျာားအတနမဖငဲ့် ြှိြှိ

ခရှိိုင/် ပြှိ ွေ့နယ်ြျာားအတွင်ား ၂၀၂၁ခိုနစ်၊ ြှိိုားတမြာင်ား ီားနံစှိိုက်ြျှိ ားဧရှိယာြျာားတွင် ‘တဖာ’ငတမြာင်တတာင်(FAW)

ဖျက်ြားှိို ကကှိ တင်ကာကွယ်တရားလိုြ်ငန်ားြျာား၊ ဆှိိုားရွာားစွာမြနို့်နံြှုြျာားြရှိတစတရားအတွက် ကွငား် ဆင်ားြညာတြား

လိုြ်ငန်ားြျာား တဆာင်ရွက် ကြါရန်နငဲ့် ဖျက်ဆီားြှုလကခာဏ္ာြျာား တတွွေ့ရှိြါက ေိုတှိယမြည်နယ်ဦားစီားြျူားရံိုား၊

ီားနံကာကွယ်တရားဌာနခွ၊ ကျှိ င်ားတံိုပြှိ ွေ့ ှိိုို့ ချက်ချင်ား တင်ားြှိိုို့ တင်မြနှိိုငတ

် ရားအတွက် ကကှိ တင် တှိတြား
ချက်(Early Warning)ထိုတ်မြန်မခင်နငဲ့် လှိက
ို ်နော ကျငဲ့် ံိုားတဆာင်ရွက်ရြညဲ့်နည်ားလြ်ားြျာားကှိို ထြ်ဆငဲ့်

အ ှိတြား အတ ကာင်ား ကာားြါ ည်။

(စှိိုငား် တန ကာတစ်)
ေိုတှိယ-မြည်နယ် ီားနံကာကွယ်တရားတာဝန်ခံ
စှိိုက်ြျှိ ားတရားဦားစီားဌာန၊ ကျှိ င်ားတံိုပြှိ ွေ့

ခရှိိုင် ားီ နံကာကွယ်တရားတာဝန်ခံ

စှိက
ို ်ြျှိ ားတရားဦားစီားဌာန၊…………………………ပြှိ ွေ့နယ်/ခရှိိုင်။

ြှိတတျူကှိို -
- ေိုတှိယမြည်နယ်ဦားစီားြျူား၊ စှိိုက်ြျှိ ားတရားဦားစီားဌာန၊ ကျှိ င်ားတံိုပြှိ ွေ့။
- မြည်နယ် ီားနံကာကွယ်တရားတာဝန်ခံ၊ စှိိုက်ြျှိ ားတရားဦားစီားဌာန၊ တတာင်ကကီားပြှိ ွေ့။
- ရံားို လက်ခံ/ တြျှာ။
 “တဖာ”ငတမြာင်တတာင်ဖျက်ြားှိို /”Fall Armyworm(FAW)”ကကှိ တင်ကာကွယ်နြ
ှိ ်နင်ားနှိိုင်ရန်
ကကှိ တင်လြ
ို ်ကင
ှိို တ
် ဆာင်ရက
ွ ်ရြညဲ့်နည်ားလြ်ားြျာား”

၁။ ’တဖာ’ငတမြာင်တတာင်ြားှိို ြျာားကျတရာက်ြါက ဖျက်ဆီားြှုကှိို ှိရှိနှိိုင်တအာင် ြှိြစ

ှိ ှိိုက်ခင်ားအာား
ကွငား် ဆင်ား စစ်တဆားရန်၊
၂။ “ဖီရှိိုြိုန်ား”တထာင်တချာက်ြျာားကှိို တမြာင်ား ီားနံြစှိိုက်ြျှိ ားြီ ကကှိ တင်ကာကွယ်ထာား၍ တမြာင်ားခင်ား
အတွင်ား ှိိုို့ ဖလံြျာားတရာက်ရှိြှုနငဲ့် ဉ အိုထာားရှိြက
ှု ှိို ကင်ားတထာက်လိုြ်တဆာင်ပြီား
လက်ဦားြှုရယူရန်၊
၃။ “တဖာ”ငတမြာင်တတာင်ြှိိုားကျတရာက်ဖူားတ ာ တေ ြျာားမဖစ်ြါက ြစှိိုက်ြီ တမြကကီားထ ှိိုို့ တြာကကှိတ်
ဖတ် ၅၀-၆၀ြှိဿာ/ဧကထညဲ့် ွငား် တြားြါ၊
၄။ ဘာဝြှိိုား တ်တဆားနငဲ့် ြှိိုားတမြားတဆား(တြာ၊ တဆားရွက်ကကီား)ြျာား ကကှိ တင်ြက်ဖျန်ားတြားြါ၊
၅။ အြင် က်တြ်ား(၁၀)ရက် ာားတွင် ဉကြ်ြါားနင်္ျီ(Trichogramma)ကှိို လွှတ်တြားြါ၊
၆။ တရတှိိုက်စာားမခင်ားြရှိတ ာ တေ ြျာားတွင် ထယ်တရားနက်နက်ထန
ွ ်တြားြါ၊
၇။ ြျှိ ားတစဲ့ကှိို ြှိိုား တ်တဆား လူားနယ်စှိိုက်ြျှိ ားမခင်ား ည် အြင်ငယ်အဆငဲ့်အတွက် ကာကွယ်နှိိုင်ရန်
မဖစ်ြါ ည်။ ဉြြာ- Syngenta Do.,Ltd,ြ Fortenza Duo ( Thiamethoxam 24%+
Cyantrann
Iliprole 24% Fs)၊ ကြ်ြါားြှိှုဘီဗာရ် Beauveria bassiana ကှိိုလည်ား (၁၀)င်္ရြ်/ကီလိုင်္
ှိ ရြ်ြျှိ ားတစဲ့
နှုန်ားမဖငဲ့် လူားနယ်စှိိုက်ြျှိ ားြါ။
၈။ ြင် ကာား တန်ား ကာားအကွာအတဝား ၂တြ x ၁၀လက်ြ (ြှိိုားစှိိုက်) အြင်ဉီားတရ = ၂၅၀၀၀ြင်
၂ တြခွ x ၁၀လက်ြ (တရ ွငား် စှိိုက်) အြင်ဉီားတရ = ၂၅၀၀၀ြင်