Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković

Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA 2

vežbe br. 8 (2 časa)

t.rs
PRETHODNO NAPREZANJE
GUBICI SILE PRETHODNOG NAPREZANJA - Trenutni gubici
1. Gubici sile usled trenja kod naknadnog prednaprezanja, slika 1.

o
sp
Trenje poligonalne trase kabla
og
Trenje krivolinijske trase kabla
Slika 1. Gubici sile prednaprezanja usled trenja
Stvarna sila u kablu Pm0(x), u preseku na koordinati x u odnosu na položaj prese, preostala nakon
.bl
gubitaka usled trenja, može se prikazati u obliku
Pm0  x   Pmax  e  
    k s

gde su:
e - osnova prirodnog logaritma (2.718),
 - koeficijent trenja kabla i cevi (l/Rad), prema EC2 u nedostatku podataka datih u ETA
-ns

mogu se usvojiti vrednosti  prema tabeli 1,

Tabela 1. Koeficijent trenja  za naknadno zatezanje unutrašnjih i spoljašnjih kablova bez
prianjanja sa betonom
-bk

 - suma skretnih uglova od prese do tačke kabla na koordinati x (Rad),

tbk

k - slučajno ugaono odstupanje kabla u odnosu na teorijsku trasu (Rad/m),

s - dužina kabla, mereno po stvarnoj trasi (m). Za plitke trase kablova, sa malim skretnim
uglovima, s=x.
Gubitak sile usled trenja određuje se na osnovu izraza P  x   Pmax  (1  e 
   k x
) ili za SPB
SUPER P  x   Pmax  (1  e
    k  x 
).
1
 Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković
Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

2. Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju kablova, slika 2.

o t.rs
sp
og
.bl
Slika 2. Efekat klizanja klina na veličinu sile u kablu
kod naknadnog prednaprezanja sa spojem

Pad sile prethodnog naprezanja na mestu kotve i dužina rasprostiranja gubitka iznose
-ns

E p  Aps   E p  Aps  
Psl   Pm 0      x0  k  x0  x0 
x0 Pm 0      k 
gde su: E p - modul elastičnosti kablova,
Aps - površina prednapregnutih kablova,
 - iznos klizanja klina,
-bk

 - koeficijent trenja,
 - ugaono odstupanje ose kabla po jedinici dužine (Rad/m),
k - slučajno ugaono odstupanje kabla u odnosu na teorijsku trasu (Rad/m),

U slučaju naknadnog prethodnog naprezanja bez spoja, efekat klizanja klina rasprostire se na velikoj
dužini, ali ga ipak prisutno trenje amortizuje.

U slučaju prethodnog naprezanja na stazi, efekat uvlačenja klina rasprostire se na celoj dužinu kabla
tbk

L između oporaca. Pad sile u kablu usled uvlačenja klina u tom slučaju iznosi

Psl   E p  Aps
L

2
 Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković
Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

3. Gubici sile usled elastičnih deformacija betona, slika 3.

o t.rs
sp
Slika 3. Sukcesivno utezanje kablova kod naknadnog prednaprezanja

og
Gubitak sile usled elastičnih deformacija, kod naknadnog prednaprezanja, koji se izvodi iz uslova
jednakosti promene dilatacije u kablu i promene dilatacije u betonu, dat je izrazom

 j   c (t ) 
Pel  Ap  E p   
 Ecm (t ) 
 ili
.bl
1 n 1
Pel    Ak  Ek   ck
2 n

gde je:  c (t ) - promena napona u težištu kablova u vremenu t, koja se može naći preko promene
napona u betonu
-ns

Pm 0  ek2  M g 
 ck   1  2  1  
Ac  i  Pm 0  ek  
gde su:
Pm0 - početna sila prednaprezanja, nakon gubitaka usled trenja,
Ac , i - površina i poluprečnik inercije poprečnog preseka betona,
ek - ekscentricitet rezultujućeg kabla u odnosu na težište preseka.
-bk

j - koeficijent čija je vrednost

1 n 1
 , gde je n – broj istih kablova koji se sukcesivno zatežu,
2 n
1 za promene stalnih dejstava posle prethodnog naprezanja.
tbk

U slučaju prethodnog naprezanja na stazi, praktično se sva užad presecaju istovremeno, pa se

rezultujuća sila kojom su užad zategnuta izmedju oporaca unosi 'trenutno', u punom iznosu.

3
 Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković
Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

PRIMER 1.
Za zadati nosač i trasu kablova, sračunati i nacrtati dijagram promene početne sile prethodnog
naprezanja za 1 kabl nakon gubitaka usled trenja ako se prethodno naprezanje vrši samo sa levog

t.rs
kraja, silom na presi Pmax=600kN.
Podaci: k  5 103 Rad/m ,   0.19 1/Rad .

o
sp
Presek 1
x = 0m
Pmax = 600kN

Presek 2
x = 15m
Pmax = 600kN
tg1 
90
750
 0.120,

 12  1  0.119Rad
1  6.843  6.843

180
 0.119Rad
og
.bl
Pm0  x   Pmax  e
    k s 

3 15)
Pm0 (2)  600  e0.19(0.119510

 0.9638  600  578.28kN
P  x   Pmax  (1  e
    k  x 
)
P  2   600  (1  e0.19(0.119510
3
15)
)  600  (1  0.9638)  21.713kN
-ns

Presek 3, sa leve strane

x = 22.5m
 13  1  0.119Rad
3 22.5)
Pm0 (3l )  600  e0.19(0.119510

 0.9570  600  574.2kN
P  3l   600  (1  e0.19(0.119510
-bk

3
22.5)
)  600  (1  0.9570)  25.819kN
Presek 3, sa desne strane
x = 22.5m
90 
tg 3   0.120,  3  6.843  6.843  0.119Rad
750 180
 13  1  3  2  0.119Rad  0.238Rad
3 22.5)
Pm0 (3d )  600  e0.19(0.238310

tbk

 0.9356  600  561.36kN

P  3 d
  600  (1  e 0.19(0.238510 3 22.5)
)  600  (1  0.9356)  38.64kN

Presek 4
x = 30m
 14  0.238Rad
4
 Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković
Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

3 30)
Pm0 (4)  600  e0.19(0.238310

 0.9289  600  557.34kN
P  4   600  (1  e0.19(0.238510
3
30)
)  600  (1  0.9289)  43.069kN

t.rs
Nakon gubitaka usled trenja dijagram početne sile prethodnog naprezanja za 1 kabl prikazan
je na slici 1.

o
sp
Slika 1. Dijagram početne sile prednaprezanja nakon gubitaka usled trenja za 1 kabl

PRIMER 2.

og
Za zadati nosač i trasu kablova, sračunati i nacrtati dijagram promene početne sile prethodnog
naprezanja nakon gubitaka usled trenja i klizanja klina pri ukotvljenju za 1 kabl, ako se prethodno
naprezanje vrši samo sa levog kraja silom na presi Pmax=600kN.
Podaci: k  3 103 Rad/m ,   0.19 1/Rad , površina jednog kabla Aps,1  4.2cm2 , klizanje klina
.bl
  4mm , modul elastičnosti kablova E p  195GPa .

 0.119 Rad
   7.933 103
L 15 m
-ns

E p  Aps   195 106  4.2 104  0.004

x0    14.906m
Pm 0      k   0.119 3 
600  0.19    5 10 
 15 
E  A 
Psl  p ps  Pm 0      x0  k  x0  
x0
-bk

195 106  4.2 104  0.004  0.119 

  600  0.19   14.906  5 103 14.906   44.004kN
14.906  15 

Nakon gubitaka usled trenja i ukotvljenja dijagram početne sile prethodnog naprezanja za 1 kabl
prikazan je na slici 2.
tbk

5
 Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković
Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

t.rs
Slika 2. Dijagram početne sile prednaprezanja nakon gubitaka usled trenja i ukotvljenja za 1 kabl

o
PRIMER 3.
Za zadati nosač i trasu kablova, sračunati i nacrtati dijagram promene početne sile prethodnog

sp
naprezanja nakon gubitaka usled trenja i elastičnih deformacija nosača, ako se prethodno naprezanje
vrši samo sa levog kraja, sa ukupno pet kablova pojedinačne sile na presi Pmax=600kN.
Podaci: k  3 103 Rad/m ,   0.19 1/Rad , težina nosača g=12kN/m, površina preseka nosača
Ac  4800cm2 , moment inercije preseka nosača Ic  4.5 106 cm4 , površina jednog kabla

og
Aps,1  4.2cm2 , modul elastičnosti kablova E p  195GPa , odnos modula elastičnosti kablova i
betona  e  6.5 . Presek nosača se ne menja duž raspona.
.bl
Nakon gubitaka usled trenja za jedan kabl (vidi PRIMER 1), dijagram početne sile prethodnog
-ns

naprezanja za 5 kablova prikazan je na slici 3.

-bk

Slika 3. Dijagram početne sile prednaprezanja za 5 kablova nakon gubitaka usled trenja

Presek 2 - sredina raspona

Uticaji usled prethodnog naprezanja

tbk

Pm0 (2)  5  578.28kN  2891.4kN

ek  70cm

Uticaji usled sopstvene težine nosača

g  L2 12  302
Mg    1350kNm
8 8
6
 Pripreme za vežbe (radni materijal): Anka Starčev-Ćurčin, Drago Žarković
Fakultet tehničkih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

Geometrijske karakteristike betonskog preseka

t.rs
Ac  4800cm2
Ic  4.5 106 cm4
I c 4.5 106 cm 4
i 
2
  937.5cm 2
Ac 4800

Pad napona u betonu u nivou rezultujućeg kabla

o
P  e2  M g 
 ck  m 0  1  2k  1  
Ac  i  Pm 0  ek  

sp
2891.4  702  1350 102   kN
 ck   1   1     1.651 2  16.51MPa
4800  937.5  2891.4  70   cm
1 n 1 1 5 1
j     0.4
2 n 2 5

Gubitak sile usled elastičnih deformacija

 j   c (t ) 
Pel  Ap  E p   
 Ecm (t ) 
  Ap 
Ep
Ecm (t )
og
 j    c (t )  5  4.2 104  6.5  0.4 16.51103  90.145kN
.bl
Kako se gubitak razlikuje od preseka do preseka, usvaja se prosečan pad sile na celoj dužini trase u
vrednosti

Pm 0 (2) 90.145

1  1  0.9688
Pm 0 (2) 2891.4
-ns

Nakon gubitaka usled trenja i elastičnih deformacija dijagram početne sile prethodnog naprezanja
prikazan je na slici 4.
-bk

Slika 4. Dijagram početne sile prednaprezanja nakon gubitaka usled trenja

tbk