Chöông

8
Beå traàm tích
Phuù Khaùnh vaø
taøi nguyeân
daàu khí

1. Giôùi thieäu
Beå Phuù Khaùnh naèm doïc theo bôø bieån
mieàn Trung Vieät Nam, giôùi haïn bôûi vó tuyeán
140 - 110 Baéc vaø kinh tuyeán 109020’ - 1110
Ñoâng hoaëc cuõng coù theå phaùt trieån hôn veà
phía Ñoâng (xem Hình 5.1, chöông 5). Veà
phöông dieän ñòa chaát, beå Phuù Khaùnh giaùp
giôùi vôùi beå Cöûu Long ôû phía Nam, beå Nam
Coân Sôn ôû phía Ñoâng Nam, beå Soâng Hoàng
ôû phía Baéc, beå Hoaøng Sa ôû phía Ñoâng Baéc,
theàm Ñaø Naüng, theàm Phan Rang ôû phía Taây
vaø veà phía Ñoâng, nôi chöa ñöôïc nghieân cöùu,
coù theå toàn taïi moät beå khaùc naèm giöõa beå Phuù
Khaùnh vaø phaàn saâu nhaát cuûa Bieån Ñoâng.
Ñòa hình ñaùy bieån trong vuøng raát phöùc
taïp vôùi ñaëc tröng cuûa moät bieån rìa, bao goàm
caùc ñòa hình: theàm luïc ñòa, söôøn luïc ñòa vaø
chaân luïc ñòa vôùi caùc hoá suït vaø khoái naâng ñòa
phöông, möïc nöôùc bieån saâu töø 0-3.000m.
Caùc ñôn vò ñòa chaát ôû ñaây naèm treân phaàn voû
luïc ñòa vaø voû chuyeån tieáp giöõa luïc ñòa vaø
ñaïi döông, cuõng coù theå coù moät phaàn naèm
treân voû aù ñaïi döông ôû phía Ñoâng (?). Theàm
luïc ñòa raát heïp, möïc nöôùc saâu töø 0-200m,
naèm treân moùng granit phaân dò, nôi moùng
nhoâ cao taïo thaønh caùc daûi naâng ngaàm vaø
nôi suït luùn taïo thaønh caùc truõng tích tuï nhoû.
Do hoaït ñoäng cuûa caùc heä thoáng ñöùt gaõy,
moùng cuûa theàm bò tröôït theo khoái, taïo ra
daïng ñòa hình baäc thang, saâu daàn veà phía
Bieån Ñoâng. Söôøn luïc ñòa keá tieáp theàm Ñaø
237
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
Naüng, Phan Rang laø moät vuøng coù ñoä saâu
nöôùc bieån töø 150 ñeán 3.000m, ñoä doác töø
vaøi ñoä ñeán vaøi chuïc ñoä, beà roäng töø 20km-
200km. Möùc ñoä phaân caét söôøn luïc ñòa cao
hôn nhieàu so vôùi phaàn theàm, vôùi nhieàu daãy
nuùi ngaàm vaø raïch ngaàm (canyon). ÔÛ phaàn
phía Baéc, töông öùng vôùi Quaûng Nam ñeán
Bình Ñònh vaø phaàn phía Nam töông öùng
vôùi Bình Thuaän-Ninh Thuaän, söôøn luïc ñòa
töông ñoái roäng, ngöôïc laïi ôû vuøng giöõa,
töông öùng vôùi Nam Bình Ñònh ñeán Khaùnh
Hoøa, söôøn luïc ñòa raát heïp, coù nôi chæ coøn
18km, taïo thaønh moät hình moùng ngöïa, ñaùnh
daáu vuøng bieån taùch giaõn laán saâu nhaát vaøo
gaàn ñòa khoái Kon Tum. Caùc ñoàng baèng bieån
thaúm ñòa hình töông ñoái baèng phaúng naèm ôû
phía ngoaøi chaân söôøn luïc ñòa. Tuy khoâng
coù nhöõng taøi lieäu ñòa chaán nhöng theo caùc
keát quaû nghieân cöùu troïng löïc, naèm döôùi
ñoàng baèng bieån thaúm laø nhöõng ñòa haøo kích
thöôùc khaùc nhau, ñoù laø nhöõng truõng tích tuï,
beà daøy traàm tích coù theå leân ñeán 3 - 4 km.
Do beå Phuù Khaùnh chuû yeáu thuoäc vuøng
nöôùc saâu, coâng taùc nghieân cöùu coøn ít, chöa
coù khoan thaêm doø neân nhöõng neùt caáu truùc
ñòa chaát chính ñöôïc khaùi quaùt theo taøi lieäu
khaûo saùt ñòa chaán khu vöïc vaø lieân heä vôùi
caùc beå traàm tích laân caän, nôi ñaõ ñöôïc nghieân
cöùu töông ñoái chi tieát, ñaõ coù phaùt hieän vaø
ñang khai thaùc daàu khí.
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
2. Lòch söû nghieân cöùu, tìm kieám thaêm doø
daàu khí
Maëc duø beå Phuù Khaùnh coøn ít ñöôïc nghieân
cöùu, song coâng taùc nghieân cöùu ñòa chaát ôû
phaàn ñaát lieàn saùt phía Taây beå Phuù Khaùnh
ñöôïc caùc nhaø ñòa chaát Phaùp nghieân cöùu töø
raát sôùm trong coâng taùc khaûo saùt laäp baûn ñoà
tyû leä 1:500.000 vuøng Ñaø Naüng (1935), Nha
Trang (1937) vaø Qui Nhôn (1942).
Ñieåm loä daàu laàn ñaàu tieân ñöôïc phaùt
hieän vaøo 1920-1923 taïi Ñaàm Thò Naïi (Qui
Nhôn), phaàn ñaát lieàn keà vôùi beå Phuù Khaùnh.
Naêm 1944 caùc nhaø ñòa chaát Phaùp ñaõ khoan
tìm kieám ôû ñaây nhöng khoâng coøn taøi lieäu ñeå
laïi. Töø 1944-1964, Saurin cuõng ñaõ nghieân
cöùu ñieåm loä daàu ôû Ñaàm Thò Naïi vaø keát luaän
raèng nguoàn daàu khoâng phaûi töø Neogen maø
coù leõ töø caùc lôùp Sapropel giaøu taûo (algae)
ôû vònh Qui Nhôn cung caáp [27,28]. Töø sau
naêm 1960 nhieàu cuoäc khaûo saùt cuûa caùc nhaø
ñòa chaát-ñòa vaät lyù Phaùp, Myõ, Ñöùc, Nhaät,
Trung Quoác ñaõ ñöôïc tieán haønh trong caùc
chöông trình nghieân cöùu bieån Ñoâng. Töø sau
naêm 1970, caùc coâng ty daàu khí nöôùc ngoaøi
ñaõ tieán haønh caùc nghieân cöùu ñòa chaát-ñòa vaät
lyù vôùi muïc ñích tìm kieám daàu khí sô boä döôùi
söï quaûn lyù cuûa chính quyeàn Saøi Goøn cuõ vaø
töø 1979 ñeán nay caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu
caøng ñöôïc taêng cöôøng döôùi söï quaûn lyù cuûa
Toång cuïc Daàu moû vaø Khí ñoát Vieät Nam vaø
sau naøy laø Toång coâng ty Daàu khí Vieät Nam.
Cho ñeán nay, ôû vuøng bieån mieàn Trung thuoäc
khu vöïc beå Phuù Khaùnh ñaõ coù nhieàu khaûo
saùt ñòa vaät lyù nhö GSI (Myõ,1974), Malögin
(Lieân Xoâ, 1984), GECO-PRAKLA (1993),
NOPEC (1993) vôùi khoái löôïng khaûo saùt
khoaûng 17.000 Km tuyeán ñòa vaät lyù.
Caùc nghieân cöùu treân phaàn ñaát lieàn ñöôïc
nhieàu nhaø ñòa chaát tieán haønh töø 1977 ñeán
238
nay. Leâ Nhö Lai, Nguyeãn Quang Hinh
(1977); Phan Huy Quynh (1980); Sladen,
Nguyeãn Quang Boâ (1991); Traàn Tónh (1988-
1997); Leâ Thaønh (1998) ñaõ phaân tích caùc
maãu ôû vuøng Ñaàm Thò Naïi vaø cho thaáy loaïi
daàu ôû veát loä töông töï vôùi daàu trong carbonat
Miocen ôû gieáng khoan 119-CH-1X vaø cho
raèng daàu loä coù theå coù nguoàn goác töø phaàn
saâu cuûa beà Phuù Khaùnh dòch chuyeån leân qua
caùc ñöùt gaõy trong vuøng. Naêm 2000 Vieän
Daàu khí hôïp taùc vôùi Vieän Ñòa chaát Nhaät
Baûn (JGI) nghieân cöùu caùc veát loä töø Noâng
Sôn ñeán Kon Tum, Soâng Ba, Ñaàm Thò Naïi.
Naêm 2002-2003 Phaïm Quang Trung cuøng
caùc coäng söï ôû Vieän Daàu khí tieáp tuïc nghieân
cöùu caùc maãu loä daàu ôû Ñaàm Thò Naïi. Caùc
keát luaän cuûa caùc taùc giaû naøy coøn raát traùi
ngöôïc nhau neân vaán ñeà nguoàn goác daàu loä,
chaát löôïng nguoàn ñaù meï coøn chöa ñöôïc giaûi
quyeát vaø caàn phaûi nghieân cöùu tieáp.
Trong nhöõng naêm 2001-2004, Vieän Daàu
khí ñaõ chuû trì ñeà taøi caáp nhaø nöôùc KC-09-06
nghieân cöùu veà ñòa ñoäng löïc vaø tieàm naêng
daàu khí caùc vuøng nöôùc saâu, xa bôø, trong
ñoù coù khu vöïc beå Phuù Khaùnh. Cuõng trong
thôøi gian naøy, döï aùn ENRECA do Vieän Daàu
khí hôïp taùc vôùi Cuïc Ñòa chaát Ñan Maïch vaø
Greenland (GEUS) ñaõ tieán haønh nghieân
cöùu toång theå ñòa chaát vaø tieàm naêng daàu khí
beå Phuù Khaùnh, trong ñoù coù taäp trung nghieân
cöùu saâu veà ñòa hoaù vaø traàm tích cuûa khu vöïc
Ñaàm Thò Naïi vaø truõng Soâng Ba, phaàn ñaát
lieàn keà vôùi beå Phuù Khaùnh.
Caùc keát quaû nghieân cöùu treân ñaây, ñöôïc
coâng boá trong caùc baùo caùo toång hôïp hoaëc
chuyeân ñeà, löu tröõ taïi Trung taâm Thoâng tin
Tö lieäu Daàu khí vaø Vieän Daàu khí, thuoäc
Toång coâng ty Daàu khí Vieät Nam, vaø Vieän
Thoâng tin Löu tröõ Baûo taøng Ñòa chaát, thuoäc
 Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí

Cuïc Ñòa chaát vaø Khoaùng saûn Vieät Nam,

BÓ S«ng BÓ Nam

cuõng nhö ñaõ coâng boá treân caùc Hoäi nghò, taïp
Hång H¶i Nam

chí trong vaø ngoaøi nöôùc, ñöôïc lieät keâ trong

Qu
§Þa g Ng·
phaàn taøi lieäu tham khaûo, laø nhöõng nguoàn taøi

¶n
§íi n©ng

hμo i
Tri T«n g
n½n
§μ
lieäu chính ñeå tham khaûo vieát chöông naøy.
·y
i® øt g
§í

Ñieåm noåi baät caàn löu yù laø taát caû nhöõng ñieàu

n½ng
trình baøy ôû chöông naøy ñeàu döïa treân keát

ThÒm §μ
quaû giaûi thích ñòa chaát caùc taøi lieäu ñòa vaät Tròng s©u

lyù laø chuû yeáu vì trong khu vöïc naøy chöa coù
Phó Kh¸nh

rang
coâng trình khoan. Caùc gieáng khoan duøng ñeå

ThÒm Phan
§í
lieân keát vôùi taøi lieäu ñòa vaät lyù ñeàu naèm ôû ic
¾t
tr −
ît

caùc beå traàm tích keá caän (Soâng Hoàng, Cöûu

Tu
yH
oμ
ng
Long, Nam Coân Sôn), vöøa xa, vöøa coù caáu Cö
uL
o
Q uý
BÓ ó
Ph
truùc ñòa chaát khaùc bieät, laïi bò phaân caét bôûi §í
in
©n
g
nS
¬n ôc y
Tr ®¸ ng
C« ·n «
Gi n §
caùc heä thoáng ñöùt gaõy, caùc ñôùi naâng phöùc BÓ
Na
m
Bi
Ó

taïp neân ñoä chính xaùc coøn chöùa nhieàu haïn

Hình 8.1. Caùc yeáu toá caáu truùc beå Phuù Khaùnh
cheá. vaø laân caän

3. Ñaëc ñieåm caáu kieán taïo
3.1. Caùc yeáu toá caáu truùc chính
Treân cô sôû baûn ñoà caáu truùc moùng tröôùc
Ñeä Tam coù theå phaân chia beå Phuù Khaùnh vaø
vuøng laân caän thaønh moät soá yeáu toá caáu truùc
chính nhö (Hình 8.1):
• Theàm Ñaø Naüng;
• Theàm Phan Rang;
• Ñôùi naâng Tri Toân;
• Truõng saâu Phuù Khaùnh;
• Ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa.
Theàm Ñaø Naüng naèm ôû phía Taây Baéc
beå Phuù Khaùnh, keùo daøi theo phöông baéc
nam, ñoä saâu möïc nöôùc nhoû hôn 100m, vôùi
taàng traàm tích Kainozoi moûng, chieàu daøy
traàm tích bieán ñoåi taêng daàn veà phía Ñoâng
(Hình 8.2).
Theàm Phan Rang naèm ôû phía Taây
Nam beå Phuù Khaùnh. Caû hai theàm naøy ñeàu
laø phaàn rìa Ñoâng cuûa ñòa khoái Kon Tum vaø
laø nhöõng khoái töông ñoái vöõng chaéc trong
suoát quaù trình hình thaønh, phaùt trieån beå Phuù
Khaùnh. Trong quaù trình taùch giaõn, caùc theàm
naøy ñöôïc duy trì, chæ coù nhöõng nôi khoâng
vöõng chaéc do aûnh höôûng cuûa caùc khoái ñöùt
gaõy, hình thaønh neân caùc ñòa haøo hoaëc baùn
ñòa haøo nhoû cuõng nhö nhöõng ñòa luõy nhoû.
Caùc ñòa haøo - baùn ñòa haøo naøy chuû yeáu phaân
boá ôû vuøng theàm Ñaø Naüng (Hình 8.2). Caùc
hoaït ñoäng kieán taïo ôû vuøng theàm raát yeáu
(Hình 8.3). Töông töï nhö theàm Ñaø Naüng,
ôû ñaây traàm tích Ñeä Tam moûng, thay ñoåi töø
vaøi chuïc meùt ñeán treân 1.000 m ôû phía Ñoâng.
Thaønh phaàn traàm tích chuû yeáu laø clastic. ÔÛ
nhöõng ñôùi cao thuoäc rìa phía Ñoâng phaùt
trieån caùc traàm tích carbonat trong Miocen.
Ñôùi naâng Tri Toân naèm phía Ñoâng ñòa
haøo Quaûng Ngaõi, Baéc ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng
vaø truõng saâu Phuù Khaùnh. Ñôùi naâng naøy
coøn coù taùc giaû goïi laø ñôùi naâng Quy Nhôn
[23]. Qua taøi lieäu ñòa chaán coù theå thaáy vaøo

239
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 8.2. Maët caét ñòa chaán tuyeán VOR-93-101, qua theàm Ñaø Naüng vaø ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng
Miocen giöõa khu vöïc naøy chòu söï vaän ñoäng
neùn eùp, bò uoán neáp vaø naâng leân, thaäm chí bò
loä ra treân maët bieån trong moät thôøi gian daøi,
neân bò baøo moøn, ñaøo khoeùt maïnh meõ. Hoaït
ñoäng naøy chaám döùt vaøo ñaàu Miocen muoän
vaø quaù trình luùn chìm laïi xaûy ra, taïo ñieàu
kieän traàm ñoïng caùc traàm tích Miocen treân
vaø Pliocen - Ñeä Töù coù theá naèm bình oån vaø
töông ñoái phaúng.
Truõng saâu Phuù Khaùnh naèm ôû khu vöïc
nöôùc saâu, phía Taây tieáp giaùp vôùi vuøng söôøn
luïc ñòa. Ñaây laø vuøng coù beà daøy traàm tích lôùn
nhaát cuûa beå Phuù Khaùnh (Hình 8.3, 8.4). Baûn
ñoà dò thöôøng troïng löïc cho thaáy phaàn phía
Ñoâng cuûa beå Phuù Khaùnh laø dò thöôøng aâm coù
hình daïng gaàn ñaúng thöôùc vôùi ñoä saâu cöïc
ñaïi naèm ôû vuøng giao ñieåm giöõa kinh tuyeán
110O20 Ñoâng vaø vó tuyeán 13O Baéc. Giôùi haïn
phía Ñoâng cuûa truõng suït luùn lôùn naøy naèm ôû
gaàn kinh tuyeán 112O Ñoâng, sau ñoù chuyeån
tieáp sang phaàn saâu nhaát cuûa bieån Ñoâng.
Ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa (Tuy Hoa shear
zone) naèm ôû phía Taây Nam cuûa beå Phuù
Khaùnh laø moät vuøng coù caùc ñöùt gaõy bieân ñoä
240
lôùn, moät soá trong caùc ñöùt gaõy ñoù xuaát phaùt
töø trong moùng (Hình 8.5). Phöông caáu taïo
taây baéc - ñoâng nam cuûa ñôùi caét tröôït Tuy
Hoøa töông töï nhö phöông cuûa heä thoáng ñöùt
gaõy Soâng Hoàng ôû phaàn ñaát lieàn mieàn Baéc
Vieät Nam. Theo Tapponnier (1982), ñieàu
naøy coù leõ lieân quan ñeán söï bieán daïng ñôùi
caét tröôït lôùn (mega shear zone), keát quaû
cuûa söï di chuyeån khoái Indochina vaø AÂu - AÙ.
Truõng suït luùn caïnh ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa
ñöôïc hình thaønh noái lieàn vôùi phaàn lôùn caùc
ñòa haøo xuaát hieän trong pha taùch giaõn chính
vaø trong ñoù caùc traàm tích Oligocen döôùi, coù
theå coù caû traàm tích Eocen ñaõ traàm ñoïng.
Gaàn ñaây (2003) moät soá taùc giaû ôû Vieän
Daàu Khí nhö Leâ Ñình Thaéng, Leâ Vaân Dung
coøn phaân chia theâm moät ñôn vò caáu truùc
môùi, ñoù laø ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng. Ñôùi naøy
naèm ôû phía Nam ñôùi naâng Tri Toân, töông
öùng vôùi khoaûng vó ñoä 13O30 Baéc vaø laø giôùi
haïn phía cöïc Baéc cuûa truõng saâu Phuù Khaùnh.
Ñôùi ñöùt gaõy naøy bao goàm caùc khoái ñöùt gaõy
tröôït baèng coù phöông ñoâng baéc - taây nam
vaø suït baäc, saâu daàn veà phía Ñoâng Nam. Caùc

Hình 8.3. Maët caét ñòa chaán tuyeán VOR-93-101 caét ngang truõng saâu Phuù Khaùnh
ñöùt gaõy, baäc suït ñöôïc hình thaønh chuû yeáu
trong pha taùch giaõn ñaàu tieân vaø caùc traàm
tích töø Eocen (?), Oligocen ñöôïc traàm ñoïng
trong caùc ñòa haøo keá caän (Hình 8.2).
Cuøng vôùi ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa ôû phía
cöïc Nam, ñôùi ñöùt gaõy Ñaø Naüng taïo thaønh
khung hình moùng ngöïa hôû veà phía Ñoâng
cuûa truõng saâu Phuù Khaùnh.
Ngoaøi caùc yeáu toá caáu truùc treân, moät soá
coâng trình nghieân cöùu vuøng naøy coøn ñöa
khu vöïc Ñoâng Baéc beå Cöûu Long, Taây Baéc
beå Nam Coân Sôn vaøo thaønh phaàn cuûa khu
vöïc beå Phuù Khaùnh [37]. Phaàn moâ taû caùc khu
vöïc naøy baïn ñoïc coù theå tham khaûo trong
caùc chöông 9, 10 cuûa quyeån saùch naøy.
3.2. Lòch söû phaùt trieån beå Phuù Khaùnh
Beå Phuù Khaùnh laø moät beå taùch giaõn rìa
luïc ñòa thuï ñoäng hoaëc coøn coù theå xem laø
moät beå rìa luïc ñòa lieân quan ñeán va chaïm
caùc maûng kieán taïo AÁn Ñoä, AÂu - AÙ vaø hoaït
ñoäng taùch giaõn bieån Ñoâng vôùi lòch söû phaùt
trieån nhieàu pha. Beà daøy traàm tích töø 500m
ôû rìa phía Taây vaø hôn 10.000m ôû trung taâm
241
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
nhöõng hoá suït phía Ñoâng beå. ÔÛ phía Taây, beå
Phuù Khaùnh tieáp giaùp vôùi theàm Phan Rang
vaø theàm Ñaø Naüng. Veà phía Nam beå bò ngaên
caùch vôùi beå Cöûu Long baèng ñôùi caét tröôït
Tuy Hoøa, moät ñôùi vôùi caùc bieán daïng doïc
theo caùc maët coù öùng suaát tieáp tuyeán cöïc ñaïi
theo höôùng taây baéc-ñoâng nam. ÔÛ phía Baéc,
beå Phuù Khaùnh bò ngaên caùch vôùi ñôùi naâng
Tri Toân vaø ñòa haøo Quaûng Ngaõi baèng ñôùi
ñöùt gaõy Ñaø Naüng (Hình 8.1). Theo caùc keát
quaû nghieân cöùu ñòa chaát kieán taïo cuûa caùc
taùc giaû nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc, söï tieán
hoùa kieán taïo cuûa beå Phuù Khaùnh cuøng coù
chung moät ñaëc ñieåm nhö caùc beå traàm tích
Ñeä Tam khaùc quanh bieån Ñoâng vaø coù theå
chia thaønh caùc giai ñoaïn tieán hoùa kieán taïo
chính theo quan ñieåm cuûa caùc chuyeân gia ôû
Petrovietnam nhö sau [37]:
Giai ñoaïn tieàn rift (Creta muoän - Eocen)
Trong giai ñoaïn Creta muoän, quaù trình
thuùc troài cuûa phaàn Taây Nam Bieån Ñoâng
ñöôïc chi phoái chuû yeáu bôûi caùc hoaït ñoäng
tröôït baèng ngang ôû caùc heä thoáng ñöùt gaõy
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

Hình 8.4. Maët caét ñòa chaán tuyeán VOR-301 chaïy doïc beå Phuù Khaùnh, töø vó tuyeán 11 ñeán vó tuyeán 14

Soâng Hoàng, Tuy Hoøa vaø Three Pagoda. laø pha hoaït ñoäng taùch giaõn maïnh nhaát, dieãn
Trong Creta muoän - Paleocen hoaït ñoäng ra gaàn nhö ñoàng thôøi trong taát caû caùc beå traàm
phun traøo axit xaûy ra treân dieän roäng, hoaït tích Ñeä Tam phía Taây Nam bieån Ñoâng. ÔÛ
ñoäng baøo moøn maïnh meõ tieáp noái sau hoaït beå Phuù Khaùnh pha naøy khôûi ñaàu cho söï hình
ñoäng naâng troài. Trong Eocen muoän do taùc thaønh, phaùt trieån caùc ñòa haøo song song vôùi
ñoäng cuûa chuyeån dòch, va maûng AÁn Ñoä vôùi höôùng môû cuûa bieån Ñoâng vaø taïo moâi tröôøng
maûng AÂu AÙ, ñöa laïi keát quaû laø phaùt trieån traàm tích caän luïc ñòa (Hình 8.6). Hoaït ñoäng
khu vöïc huùt chìm môùi theo höôùng ñoâng baéc suït luùn vaø môû roäng ôû vuøng naøy ñaït quy moâ
- taây nam. Hoaït ñoäng naøy taïo ra Bieån Ñoâng cöïc ñaïi trong Oligocen. Caùc yeáu toá caáu taïo
coå. Hoaït ñoäng caêng giaõn khôûi ñaàu trong thôøi chính, döông hoaëc aâm ôû beå Phuù Khaùnh ñöôïc
gian naøy laøm giaäp vôõ moùng tröôùc Ñeä Tam hình thaønh trong pha ñoàng taïo rift chính,
(ñaõ töøng coá keát vaø gaén lieàn vôùi ñòa khoái Kom vôùi tröôøng öùng suaát doïc vaø ngang chieám
Tum) taïo tieàn ñeà cho beå Phuù Khaùnh ñöôïc öu theá trong vuøng. Tuy nhieân bieán daïng
neùn eùp cuõng xaûy ra ôû moät vaøi ñöùt gaõy tröôït
hình thaønh nhö laø heä quaû cuûa chuyeån ñoäng
baèng (strike-slip faults) keát hôïp vôùi neùn eùp
dòch chuyeån vaø quay cuûa khoái Indochina,
nghieâng. Söï caêng giaõn vaø suït luùn ñoàng thôøi
cuõng nhö söï caêng giaõn ñi lieàn vôùi chuyeån
vôùi taùch giaõn cuûa beå Phuù Khaùnh ñöôïc dieãn
ñoäng quay vaø môû roäng Bieån Ñoâng.
ra song haønh vôùi hoaït ñoäng traàm ñoïng vaät
Giai ñoaïn ñoàng taïo rift (Eocen muoän? -
lieäu vuïn thoâ vaø vaät lieäu phun traøo. Giai ñoaïn
Oligocen)
naâng leân ñöôïc keát thuùc baèng moät baát chænh
Quaù trình huùt chìm cuûa bieån Ñoâng coå hôïp baøo moøn mang tính khu vöïc ôû giôùi haïn
doïc theo maùng Baéc Borneo tieáp dieãn, taïo tieáp xuùc giöõa Oligocen - Miocen, ñaùnh daáu
ra caùc öùng suaát caêng giaõn trong maûng huùt cho tính phaân dò cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo
chìm laøm taêng theâm söùc keùo caêng cuûa rìa trong vuøng (Hình 8.7). Tuy nhieân cuõng coù yù
Indochina vaø ñænh cao nhaát cuûa hoaït ñoäng kieán cho raèng ôû beå Phuù Khaùnh giai ñoaïn syn
naøy laø taïo ra söï giaõn ñaùy bieån ôû vuøng nöôùc rift coù theå coøn phaùt trieån trong Miocen sôùm
saâu cuûa bieån Ñoâng vaøo giöõa Oligocen. Ñaây (rift muoän), ñoù laø vaán ñeà caàn laøm saùng toû

242

trong thôøi gian tôùi
Luùn chìm khu vöïc sau taïo rift
Vaøo Miocen sôùm baét ñaàu hoaït ñoäng luùn
chìm nhieät; phaùt trieån töø töø veà phía Ñoâng
vaø ñöôïc xem laø thôøi ñieåm baét ñaàu cuûa hoaït
ñoäng sau rift. Vieäc giaûm toác ñoä naâng troài veà
phía Ñoâng Nam cuûa khoái Indochina trong
giai ñoaïn naøy laøm cho hoaït ñoäng tröôït
baèng traùi ôû ñöùt gaõy soâng Hoàng cuõng giaûm
vaø ñaùnh daáu söï chaám döùt hieän töôïng quay
caùc khoái treân dieän roäng. Phöông caêng giaõn
bieån Ñoâng ñöôïc chuyeån ñoåi töø baéc - nam
sang taây baéc - ñoâng nam vaø hieän töôïng ñaûo
ngöôïc cuûa khu vöïc huùt chìm Bieån Ñoâng töø
höôùng veà phía Ñoâng sang höôùng veà phía
Taây cuõng xaûy ra trong thôøi gian naøy. Vaøo
giai ñoaïn giöõa vaø cuoái cuûa Miocen giöõa coù
hai bieán coá kieán taïo ñaùng chuù yù ñaõ xaûy ra
ñaùnh daáu baèng hieän töôïng ñaûo ngöôïc noäi beå
maø nguyeân nhaân chính coù leõ lieân quan tôùi
söï va chaïm giöõa hai maûng AÙ - UÙc keùo theo
söï hình thaønh caùc giai ñoaïn baøo moøn hoaëc
khoâng laéng ñoïng traàm tích raát ñieån hình, theå
hieän baèng caùc baát chænh hôïp roõ raøng treân
Hình 8.5. Maët caét ñòa chaán tuyeán PK-03-084, qua ñôùi caét tröôït Tuy Hoaø
243
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
caùc laùt caét ñòa chaán. Trong Miocen giöõa
tröôøng öùng suaát chuû ñaïo laø neùn eùp ngang,
daãn tôùi söï nghòch ñaûo kieán taïo, hình thaønh
caùc caáu taïo hình hoa trong caùc loaït traàm
tích. Doïc theo moät soá ñöùt gaõy lôùn caét ngang
söôøn nghieâng cuûa beå Phuù Khaùnh ñoàng thôøi
cuõng xaûy ra caùc bieán daïng öùng suaát ngang
raát ñaëc tröng.
Trong Miocen muoän toaøn boä khu vöïc
bieån Ñoâng chuû yeáu chòu löïc neùn eùp, löïc naøy
cuøng vôùi heä ñöùt gaõy tröôït baèng phaûi ôû theàm
luïc ñòa Vieät Nam coù leõ ñaõ trôû thaønh ñoäng
löïc taïo ra söï naâng leân taïm thôøi cuõng nhö
söï ñaûo ngöôïc töøng phaàn cuûa beå Phuù Khaùnh
vaøo cuoái Miocen muoän taïo maët baøo moøn
mang tính ñòa phöông (Hình 8.8).
Vaøo Pliocen hoaït ñoäng bieån tieán aûnh
höôûng roäng khaép khu vöïc bieån Ñoâng. Cuõng
nhö caùc beå khaùc trong khu vöïc, beå Phuù
Khaùnh ñöôïc caùc thaønh taïo treû Pliocen - Ñeä
Töù phuû baát chænh hôïp leân treân maët baøo moøn
Miocen muoän, nhöng vì thôøi gian vaø möùc
ñoä baøo moøn khoâng lôùn neân ranh giôùi giöõa
Miocen muoän vaø Pliocen raát khoù xaùc ñònh
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

phï mü

ñöùt gaõy Baéc - Nam ñöôïc moät soá taùc giaû chia
Ë p ®¸
Ng« m©y

thaønh 3 ñöùt gaõy song song nhau, doïc theo

kinh tuyeán 109O30’, 110O10‘ vaø 110O20’.
b×nh §Þnh

t uy ph− íc

diª u t r×

quy nh¬n
VOR-93-101
122

Caùc heä ñöùt gaõy naøy taïo ra caùc truõng saâu

VOR-93-102

l a hai
s«ng cÇu

123
trong moùng, khoáng cheá caùc trung taâm tích
tuï chính. Do beå Phuù Khaùnh ñöôïc hình thaønh
chÝ t hanh

chuû yeáu bôûi tröôøng öùng suaát caêng ngang,

tuy hßa

phó l ©m

phaùt trieån doïc theo ñôùi caét tröôït lôùn, laïi

124

v¹n gi·

VOR-93-107
naèm ôû ranh giôùi tieáp xuùc giöõa moät beân laø
ninh hßa

125
khoái luïc ñòa töông ñoái raén chaéc vaø moät beân
diª n kh¸nh nha trang
laø ñôùi taùch giaõn ñoäng cuûa bieån Ñoâng, söï
khaùc nhau trong kieåu kieán taïo cuûa caùc heä
ñöùt gaõy raát roõ raøng vaø coù khaû naêng ñoù laø keát
126

ba ngßi

quaû cuûa söï thay ñoåi öùng suaát treân caùc ñoaïn
bò ñöùt gaõy vôùi söï thay ñoåi phöông ñöôøng nöùt
VO
R
-93
-20

trong khu vöïc ñôùi caét tröôït lôùn.

2

VOR 93 116
Trong pha kieán taïo tieáp theo, caùc ñöùt
Hình 8.6. Sô ñoà ñaúng saâu moùng aâm hoïc beå Phuù gaõy (keùo caêng) thuaän phaùt trieån doïc theo
Khaùnh
rìa theàm vaø keá thöøa khuynh höôùng cuûa caùc
treân caùc maët caét ñòa chaán.
Ngoaøi quan ñieåm neâu treân ñaây, nhoùm
phï mü

Ng« m©y

caùc nhaø ñòa chaát ôû tröôøng Ñaïi hoïc khoa hoïc Ë p ®¸

b×nh §Þnh

t uy ph− íc

töï nhieân - Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi (Phan

diª u t r×

quy nh¬n
VOR-93-101
122

Vaên Quyùnh, Taï Troïng Thaéng) cho raèng beå s«ng cÇu
VOR-93-102

Phuù Khaùnh hình thaønh treân caùc voõng taïo

123
l a hai

chÝ t hanh

nuùi ñaàu Paleogen vôùi söï laáp ñaày caùc thaønh tuy hßa

taïo molas luïc ñòa (pha taïo nuùi caùch ñaây 50

phó l ©m

124

trieäu naêm) vaø caáu truùc beå ñöôïc hình thaønh, v¹n gi·

phaùt trieån treân cô cheá chính laø keùo toaùc doïc

VOR-93-107

theo caùc ñôùi bieán daïng ranh giôùi neâm thuùc

ninh hßa

125

troài (extrusion) Indochina. diª n kh¸nh nha trang

3.3. Ñaëc ñieåm ñöùt gaõy ba ngßi

126

Beå Phuù Khaùnh ñöôïc hình thaønh vaø bò

chi phoái bôûi 3 heä thoáng ñöùt gaõy chính: heä
VO
R
-93
-20

ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam ôû phía Baéc,

2

heä ñöùt gaõy Baéc - Nam doïc theàm Ñaø Naüng VOR 93 116

(kinh tuyeán 109 30) vaø heä thoáng ñöùt gaõy O

Hình 8.7. Sô ñoà ñaúng saâu noùc Oligocen treân beå Phuù
Khaùnh
Taây Baéc - Ñoâng Nam ôû phía Nam. Rieâng heä

244
 Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí

phï mü

4.1. Moùng tröôùc Ñeä Tam

Moùng tröôùc Ñeä Tam ôû beå Phuù Khaùnh laø

Ng« m©y

Ë p ®¸

b×nh §Þnh

caùc thaønh taïo magma, bieán chaát coù tuoåi vaø

t uy ph− íc

diª u t r×

quy nh¬n
VOR-93-101
122

VOR-93-102
thaønh phaàn khaùc nhau, trong ñoù caùc thaønh
taïo granit tuoåi Creta bò phong hoùa, nöùt neû
s«ng cÇu

123
l a hai

chÝ t hanh

tuy hßa
coù khaû naêng phaùt trieån roäng ôû vuøng theàm
Phan Rang, ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa vaø theàm
phó l ©m

Ñaø Naüng.
124

v¹n gi·

4.2. Paleocen - Eocen?

VOR-93-107

ninh hßa

Traàm tích Paleocen - Eocen (?) ñöôïc

125

thaønh taïo trong caùc graben, baùn graben vôùi

diª n kh¸nh nha trang

ba ngßi
126
thaønh phaàn chính laø caùc traàm tích haït thoâ,
saïn cuoäi keát ôû phaàn ñaùy. Treân taøi lieäu ñòa
chaán chuùng ñöôïc phaûn aùnh bôûi caùc taäp soùng
VO
R

phaûn xaï coù ñoä lieân tuïc keùm, bieân ñoä trung
-93
-20
2

bình ñeán cao.

VOR 93 116

Hình 8.8. Sô ñoà ñaúng saâu noùc Miocen treân beå Phuù 4.3. Oligocen
Khaùnh
Caùc traàm tích Oligocen phuû baát chænh
ñôùi ñöùt gaõy coå hôn.
hôïp treân caùc traàm tích Eocen goàm caùc thaønh
4. Ñòa taàng taïo mòn hôn nhö caùt, seùt, ñoâi khi xen ít lôùp
than. Treân maët caét ñòa chaán traàm tích naøy
Nhö ñaõ neâu ôû phaàn ñaàu, trong beå Phuù
ñöôïc xeáp vaøo taäp soùng phaûn xaï coù ñoä lieân
Khaùnh chöa coù gieáng khoan. Vì vaäy vieäc
tuïc keùm, bieân ñoä trung bình, taàn soá thaáp,
phaân chia ñòa taàng, xaùc ñònh caùc maët baát
coù nôi phaûn xaï daïng loän xoän, bieân ñoä cao.
chænh hôïp v.v... ñeàu döïa treân caùc keát quaû
Beà daøy traàm tích thay ñoåi töø vaøi traêm meùt ôû
minh giaûi vaø lieân keát taøi lieäu ñòa vaät lyù,
phaàn rìa ñeán haøng nghìn meùt ôû phaàn trung
chuû yeáu laø ñòa chaán phaûn xaï vôùi caùc gieáng
taâm beå. Caùc lôùp seùt than ñen giaøu vaät chaát
khoan ôû beå Soâng Hoàng, Cöûu Long vaø Nam
höõu cô, nguoàn goác ñaàm hoà vaø ñaàm nöôùc lôï
Coân Sôn. Do ñoù, vò trí caùc giôùi haïn phaân
laø nguoàn ñaù meï tieàm naêng trong beå Phuù
chia ñòa taàng giöõa caùc taùc giaû coù khaùc nhau.
Khaùnh.
Ñeå giaûi quyeát söï sai khaùc naøy caàn phaûi chôø
coù keát quaû khoan trong vuøng. Theo minh 4.4. Miocen
giaûi taøi lieäu ñòa chaán traàm tích Ñeä Tam coù Caùc traàm tích Miocen chuû yeáu laø caùc
chieàu daøy thay ñoåi töø 500 m doïc theo rìa traàm tích luïc nguyeân, chaâu thoå, xen caùc pha
phía Taây ñeán 7.000 - 8.000 m ôû vuøng truõng bieån vaø bieån noâng. Phaàn phía Ñoâng theàm
saâu phía Ñoâng beå. Döôùi ñaây laø ñòa taàng döï Ñaø Naüng, Phan Rang phaùt trieån ñaù voâi daïng
baùo beå Phuù Khaùnh (Hình 8.9). theàm, ñaù voâi aùm tieâu. Coù theå phaân ra traàm
tích Miocen döôùi, giöõa vaø treân theo ñaëc

245
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

Hình 8.9. Coät ñòa taàng toång hôïp beå Phuù Khaùnh

246

tröng caùc taäp ñòa chaán.
Traàm tích Miocen döôùi phuû baát chænh
hôïp treân caùc traàm tích Oligocen. Treân caùc
taøi lieäu ñòa chaán chuùng ñöôïc ñaïêc tröng bôûi
caùc phaûn xaï aù song song ñeán song song,
bieân ñoä thaáp ñeán cao, ñoä lieân tuïc trung bình,
daïng doác thoaûi. Phía Baéc coù daïng neâm laán
döï baùo quaït chaâu thoå hoaëc quaït aluvi, caùc
phaûn xaï bieân ñoä cao döï baùo laø caùc thaønh
taïo carbonat theàm.
Nhö vaäy caùc thaønh taïo Miocen döôùi
chuû yeáu laø traàm tích luïc nguyeân ñoâi choã
laø carbonat. Moâi tröôøng traàm tích chaâu thoå
vaø ñaàm hoà chöùa than, bieån noâng, bieån ven
bôø. Caùc taäp seùt, seùt than Miocen döôùi töôùng
ñaàm hoà, vuõng vònh laø nguoàn ñaù meï ôû beå
Phuù Khaùnh. Chieàu daøy traàm tích ôû vuøng
truõng saâu Phuù Khaùnh coù theå ñaït ñeán hôn
2000m.
Traàm tích Miocen giöõa ñöôïc nhaän bieát
vaø lieân keát treân taøi lieäu ñòa chaán vôùi ñaëc
ñieåm laø caùc phaûn xaï song song hoaëc gaàn
song song, bieân ñoä thay ñoåi töø thaáp ñeán
cao, tính lieân tuïc vaø taàn soá trung bình. Caùc
maët phaûn xaï naèm onlap ôû vuøng ven bôø vaø
downlap ôû vuøng nöôùc saâu.
Nhìn chung treân phaàn theàm phía Taây
vaø phía Baéc cuûa beå Phuù Khaùnh, traàm tích
Miocen giöõa chuû yeáu laø luïc nguyeân do ôû gaàn
nguoàn cung caáp vaät lieäu töø ñaát lieàn. Trong
phaàn phía Nam beå Phuù Khaùnh, caùc taäp traàm
tích vuõng vònh Oligocen vaø Miocen döôùi
bò choân vuøi döôùi caùc taäp seùt, caùt, carbonat
traàm ñoïng trong Miocen giöõa.
Trong Miocen phoå bieán caùc thaønh taïo
chaûy roái vôùi söï hình thaønh caùc quaït boài tích
ngaàm doïc theo söôøn nghieâng cuûa beå Phuù
Khaùnh. Ñaây coù theå laø nhöõng taàng chöùa coù
khaû naêng cho tích tuï daàu khí. Ngoaøi ra doïc
247
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
theo rìa theàm phía Ñoâng coøn phaùt trieån
carbonat theàm. Caùc khoái naâng carbonat
nhoâ leân khoûi maët nöôùc bieån chæ thaáy leû teû
ôû vaøi nôi treân caùc maët caét ñòa chaán, ñaây
cuõng thöôøng laø caùc khoái ñöùt gaõy nhoâ cao.
Ñaù daêm keát san hoâ ôû maët tröôùc aùm tieâu
cuøng ñaù carbonat ñöôïc phaùt trieån vaø traàm
ñoïng doïc theo caùc aùm tieâu cuõng laø nhöõng
ñoái töôïng ñaù chöùa caàn löu yù, maëc duø chuùng
xuaát hieän khoâng nhieàu.
Traàm tích Miocen treân ñöôïc nhaän bieát
bôûi caùc phaûn xaï thöôøng laø song song ñeán
song song hôi phaân kyø, bieân ñoä töø thaáp ñeán
trung bình, tính lieân tuïc toát ôû phaàn phía Taây
beå vaø coù daïng haïnh nhaân (chöõ S) neâm laán
veà phía söôøn doác höôùng ra bieån.
Söï luùn chìm cuûa beå Phuù Khaùnh tieáp noái
sau thôøi kyø giaùn ñoaïn traàm tích cuoái Miocen
giöõa, cuøng vôùi nguoàn cung vaät lieäu luïc ñòa
doài daøo, nhaát laø do caùc doøng chaûy phía beå
Soâng Hoàng mang laïi taïo ra hieän töôïng laán
bieån mang tính khu vöïc cuûa rìa theàm vôùi
cöôøng ñoä giaûm daàn veà phía Nam. Beà daøy
traàm tích Miocen treân ôû beå Phuù Khaùnh leân
ñeán 3000m. Phaàn treân cuøng cuûa taäp naøy
ñöôïc traàm ñoïng trong moâi tröôøng chaâu thoå,
baõi bieån hoaëc ven bôø, coøn veà phía Taây cuûa
beå thì gaëp caùc thaønh taïo chaâu thoå khoâng coù
nguoàn goác bieån vaø thaønh taïo soâng ngoøi. ÔÛ
phaàn thaáp nhaát cuûa taäp traàm tích naøy, caùc
taäp caùt keát chaûy roái treân söôøn doác ñöôïc thay
theá theo phöông naèm ngang baèng caùc quaït
boài tích ngaàm xa nguoàn, ôû ñaây coù theå toàn
taïi caùc baãy ñòa taàng coù giaù trò.
Traàm tích Pliocen - Ñeä Töù laø caùc traàm
tích caùt, boät, seùt theàm vaø bieån saâu lieân quan
ñeán quaù trình hình thaønh toaøn boä theàm luïc
ñòa Bieån Ñoâng. Treân maët caét ñòa chaán deã
daøng nhaän bieát vaø lieân heä chuùng vôùi caùc
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

Hình 8.10. Keát quaû phaân tích maãu daàu trong ñaù granit phong hoaù,
khu vöïc ñaàm Thò Naïi (Theo VPI-GEUS, 2004)

taäp Pliocen - Ñeä Töù trong khu vöïc. ÔÛ phía
Ñoâng thöôøng laø caùc neâm laán daøy, ñaëc tröng
traàm tích söôøn theàm, coøn phaàn phía Taây laø
caùc phaûn xaï song song, ñoä lieân tuïc toát, bieân
ñoä trung bình, taàn soá thaáp, lieân quan ñeán
töôùng traàm tích theàm trong ñeán ngoaøi trong
toaøn khu vöïc.
5. Heä thoáng daàu khí
Do beå Phuù Khaùnh chöa coù khoan thaêm
doø, neân heä thoáng daàu khí ñöôïc ñaùnh giaù
döïa treân cô sôû caùc taøi lieäu ñòa chaát coù ñöôïc
töø caùc gieáng khoan ôû phía Nam beå soâng
Hoàng, phía Ñoâng Baéc beå Cöûu Long vaø beå
Nam Coân Sôn, laø nhöõng beå coù phaùt hieän vaø

248
 Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí

ñang khai thaùc daàu khí. Döôùi ñaây laø nhöõng saùp cao, daáu vaân sinh hoïc ñôn giaûn vaø tyû
neùt chính veà heä thoáng daàu khí cuûa beå Phuù soá hopan/sterran raát cao. Caùc ñaëc tröng naøy
Khaùnh. truøng hôïp phaàn lôùn vôùi nhöõng ñaëc tröng cuûa
5.1. Ñaù meï caùc maãu daàu ñaàm hoà Kainozoi gaëp trong
gieáng khoan B10/STB-1X ôû beå Soâng Hoàng
Keát quaû phaân tích ñòa hoùa caùc maãu daàu
naèm caùch xa beå Phuù Khaùnh veà phía Baéc. Söï
laáy töø gieáng khoan 120-CS-1X ôû phía Baéc
gioáng nhau naøy cho pheùp suy luaän raèng caùc
beå Phuù Khaùnh cho thaáy söï hieän dieän cuûa
ñaù meï coù nguoàn goác ñaàm hoà coù theå toàn taïi ôû
daàu chöa bieán ñoåi laãn vôùi daàu bò vi sinh
beå Phuù Khaùnh saùt ngay phía Ñoâng ñaàm Thò
phaân huûy vaø chuùng hình thaønh töø nguoàn thöïc
Naïi. ÔÛ beå Cöûu Long (phía Taây Nam) vaø beå
vaät treân caïn traàm ñoïng trong moâi tröôøng
Nam Coân Sôn (phía Nam) ñeàu toàn taïi taàng
chaâu thoå hoaëc ñaàm laày. Coøn caùc keát quaû
sinh Oligocen vaø Miocen döôùi. Trong ñoù,
phaân tích ñòa hoùa caùc maãu daàu chieát taùch
taàng sinh Oligocen ôû beå Cöûu Long laø seùt
töø ñaù buøn carbonat ôû gieáng khoan 121-CM-
ñaàm hoà giaøu vaät chaát höõu cô sinh daàu.
1X laïi cho thaáy chuùng hình thaønh töø nguoàn
Nhö vaäy, ôû beå Phuù Khaùnh coù theå toàn taïi
ñaù meï thöù yeáu khaùc, ñöôïc traàm ñoïng trong
moâi tröôøng bieån thieáu oxy.
Keát quaû nghieân cöùu caùc veát loä daàu vuøng
ñaàm Thò Naïi (Quy Nhôn, Bình Ñònh) cuûa
VPI vaø GEUS (döï aùn Enreca) cho thaáy coù
söï hieän dieän cuûa daàu coù theå ñaõ ñöôïc di cö töø
beå Phuù Khaùnh (Hình 8.10). Trong moät vaøi
maãu granit tuoåi Creta ôû phía Ñoâng ñaàm naøy
cuõng tìm thaáy bitum/daàu thoâ trong khe nöùt
ñaù. Caùc keát quaû phaân tích ñòa hoùa chöùng
minh daàu bò phaân huûy sinh hoïc vôùi daáu vaân
sinh hoïc (biomarker) ñaëc tröng cho hoãn hôïp
nguoàn goác luïc ñòa vaø nguoàn goác bieån. Caùc
maãu laáy ôû ñaàm nuoâi toâm (phía baéc Ñaàm Thò
Naïi) cho thaáy daàu bò phaân huûy sinh hoïc raát
maïnh, chæ coøn moät soá ít daáu vaân sinh hoïc
coøn coù theå ñöôïc nhaän daïng. Tuy nhieân söï
phaân boá cuûa triterpan tricyclic hoaøn toaøn
gioáng vôùi nhöõng maãu daàu laáy ñöôïc trong
khe nöùt granit vöøa neâu treân. Nhö vaäy coù
theå thaáy raèng daàu bò phaân huûy sinh hoïc naøy
cuøng nguoàn goác vôùi daàu taïi choã. Caùc maãu Hình 8.11. Sinh thaønh hydrocarbon ôû thôøi ñieåm
daàu thu ñöôïc töø baõi caùt phía nam ñaàm Thò hieän taïi cuûa ñaù meï Oligocen
(Theo Petrovietnam, 2004)
Naïi chöùa daàu bò phaân huûy sinh hoïc yeáu, ñoä

249
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

hai taàng ñaù meï chính laø seùt ñaàm hoà, than
vaø seùt than chaâu thoå tuoåi Oligocen, Miocen
sôùm. Kerogen loaïi II vaø III coù khaû naêng
sinh caû daàu vaø khí; ngoaøi ra, coù theå toàn taïi
taàng sinh (thöù yeáu) laø ñaù buøn carbonat.
Do trong vuøng chöa coù gieáng khoan neân
caùc döõ lieäu nhieät ñoä töø caùc beå traàm tích keá
caän ñöôïc söû duïng ñeå döï baùo doøng nhieät
trong beå Phuù Khaùnh. ÔÛ phaàn Baéc beå Phuù
Khaùnh gradient ñòa nhieät trung bình dao
ñoäng töø 3,650C/100m (GK 120-CS-1X) ñeán
3,810C/100m (GK 121-CM-1X). Keát quaû
nghieân cöùu cho thaáy heä soá phaûn xaï vitrinit
chæ ñaït 0,45% taïi ñoä saâu choân vuøi 1.650m,
nhieät ñoä chöa ñuû ñeå sinh thaønh hydrocarbon.
Töø giaù trò vitrinit quan saùt vaø moâ hình hoaù
cho thaáy noùc cuûa cöûa soå sinh daàu (R0 = 0,6%)
phaûi ôû ñoä saâu choân vuøi 1.900m. Ñoä saâu cuûa
cöûa soå sinh daàu töông öùng vôùi giaù trò R0 =
1,2% laø 3.100m tính töø ñaùy bieån. Nhö vaäy,
ñaù meï trong beå Phuù Khaùnh ñaõ naèm trong
Hình 8.12. Sinh thaønh hydrocarbon ôû thôøi ñieåm
cöûa soå taïo daàu. Trong beå Cöûu Long vaø Nam hieän taïi cuûa ñaù meï Miocen
(Theo Petrovietnam, 2004)
Coân Sôn ôû phaàn phía Nam beå Phuù Khaùnh
gradient nhieät ñoä bieán thieân töø 2,26 ñeán cho thaáy ñaù meï Oligocen ñaõ sinh daàu nhö
3,350C/100m. Lòch söû doøng nhieät vaø toác ñoä quan saùt thaáy taïi gieáng khoan ñaõ neâu. Caùc
luùn chìm ôû ñaây ñöôïc ñònh löôïng hoaù thoâng keát quaû phaân tích ñòa hoùa daãn ñeán keát luaän
qua cöïc tieåu sai soá giöõa caùc giaù trò nhieät ñoä laø ñoä saâu tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô
tính lyù thuyeát vaø giaù trò ñoä phaûn xaï vitrinit ôû phaàn Baéc beå Phuù Khaùnh naèm noâng hôn so
taïi caùc gieáng khoan 15-G-1X vaø 04-A-1X. vôùi ôû phaàn phía Nam vì gradient ñòa nhieät
Lòch söû dieãn bieán nhieät ñoä tính ñöôïc, sau ôû ñaây töông ñoái lôùn hôn. Caùc baûn ñoà veà ñoä
ñoù ñöôïc so saùnh vôùi caùc keát quaû nhieät phaân tröôûng thaønh vaät chaát höõu cô hieän nay ñoái
(pyrolysis) vaø saéc kyù khí ñeå ñaûm baûo ñoä tin vôùi ñaù meï Oligocen vaø Miocen sôùm ñöôïc
caäy cuûa soá lieäu nhieät ñoä ñöôïc ruùt ra töø quaù trình baøy trong caùc hình 8.11 vaø 8.12. Trong
trình choân vuøi vaät chaát höõu cô. Keát quaû cho ñeà aùn NOPEC (1993) caùc gieáng khoan “aûo“
thaáy taïi gieáng khoan 15-G-1X daàu ñöôïc sinh ñöôïc xaây döïng treân taát caû caùc tuyeán ñòa
thaønh sôùm nhaát taïi ñoä saâu 1.810m ñoái vôùi chaán vôùi soá lieäu ñaàu vaøo laø caùc tham soá ruùt
kerogen loaïi II vaø 2.087m cho loaïi III vaø ra töø caùc gieáng khoan 15-G-1X vaø 04-A-
ñieåm ñænh sinh thaønh daàu ôû ñoä saâu 2.737m 1X. Giaù trò nhieät ñoä tính ñöôïc cao nhaát ôû
cho loaïi II vaø 2.825m cho loaïi III. Ñieàu naøy ñaùy Oligocen treân laø 3610C taïi loâ 123. Caùc

250

giaù trò phaûn xaï vitrinit tính ñöôïc taïi ñaùy cuûa
hai taäp ñaù meï quan troïng nhaát ôû phaàn thaáp
nhaát vaø phaàn cao nhaát cuûa Oligocen treân
bieán thieân trong khoaûng 5,47% R0 taïi gieáng
khoan aûo 67 (loâ 123) vaø 0,2% R0 taïi gieáng
khoan aûo 53 (loâ 125). Treân phaàn nöûa dieän
tích phía Nam beå Phuù Khaùnh caùc giaù trò
phaûn xaï vitrinit tính ñöôïc coù giaù trò trung
bình vaøo khoaûng 3,87% R0. Nhö vaäy, ñoái
vôùi taàng sinh Oligocen thì phaàn lôùn dieän
tích naèm trong ñôùi sinh khí.
5.2. Ñaù chöùa
Töø caùc beå traàm tích xung quanh caùc nhaø
nghieân cöùu cho raèng trong beå Phuù Khaùnh
toàn taïi 3 loaïi ñaù chöùa chuû yeáu: ñaù moùng nöùt
neû/phong hoùa tröôùc Ñeä Tam, ñaù vuïn vaø ñaù
carbonat.
Ñaù chöùa moùng nöùt neû/phong hoùa
ÔÛ Vieät Nam, ñaù moùng nöùt neû/phong hoùa
(granit, granodiorit) ñöôïc bieát ñeán nhö moät
loaïi ñaù chöùa raát quan troïng. Beà daøy cuûa noù
coù theå thay ñoåi töø haøng chuïc ñeán treân nghìn
meùt. Trong beå Cöûu Long, ñaù moùng granit
nöùt neû/phong hoùa laø taàng ñaù chöùa quan
troïng nhaát, chieám ñeán 80% tröõ löôïng ôû
caùc moû Baïch Hoå, Roàng, Raïng Ñoâng, Hoàng
Ngoïc, Sö Töû Ñen. ÔÛ moû Ñaïi Huøng trong beå
Nam Coân Sôn cuõng gaëp loaïi ñaù naøy chöùa
daàu. Ñaù carbonat tröôùc Ñeä Tam laø ñaù chöùa
gaëp trong gieáng khoan B-10 ôû mieàn voõng
Haø Noäi vaø ôû gieáng khoan treân caáu taïo Baïch
Tró trong beå Soâng Hoàng.
ÔÛ beå Phuù Khaùnh toàn taïi caùc moùng nhoâ
cao bò ñöùt gaõy phaân caét vaø ñöôïc phuû bôûi
traàm tích Oligocen coù theå laø ñaù chaén toát
(Hình 8.13).
Ñaù chöùa vuïn
Caùt keát laø loaïi ñaù chöùa phoå bieán trong
251
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
caùc beå traàm tích Ñeä Tam Vieät Nam, phaân
boá töø Oligocen ñeán Pliocen döôùi. Trong caùc
traàm tích Oligocen vaø phaàn döôùi cuûa Miocen
döôùi caùt keát ñöôïc traàm ñoïng trong caùc moâi
tröôøng ñoàng baèng chaâu thoå vaø keânh raïch
soâng ngoøi, chuùng trôû thaønh caùc thaønh heä ñaù
chöùa chuû yeáu coù chaát löôïng trung bình - toát,
tuøy thuoäc ñoä saâu phaân boá cuûa chuùng. Caùt
keát trong caùc quaït boài tích soâng ngoøi cuõng
coù theå laø loaïi ñaù chöùa toát.
Trong Miocen, chaâu thoå luøi veà phía Taây
Baéc vaø moâi tröôøng traàm tích chuyeån sang
moâi tröôøng bieån nhieàu hôn. Caùc thaønh taïo
caùt keát laø loaïi ñaù chöùa phoå bieán trong phaàn
Taây beå vaø ñöôïc traàm ñoïng trong heä thoáng
quaït söôøn doác ngaàm. Trong Pliocen döôùi
phaùt trieån caùc daïng turbidit ôû caùc khu vöïc
söôøn doác, taïo ra loaïi ñaù chöùa vuïn ñaùng keå
cho caùc baãy phi caáu taïo.
Ñaù chöùa carbonat
Trong caùc beå traàm tích keà caän beå Phuù
Khaùnh, ñaù chöùa carbonat coù tuoåi töø Miocen
giöõa ñeán Miocen muoän (Hình 8.13, 8.14,
8.15). Carbonat chöùa khí ñaõ gaëp trong
nhieàu gieáng khoan ôû phaàn Nam beå soâng
Hoàng (118-CVX-1X, 121-CM-1X) vaø beå
Nam Coân Sôn (04-A-1X, Ñaïi Huøng, Lan
Taây, Lan Ñoû...). Ñoä roãng cuûa loaïi ñaù chöùa
naøy bao goàm ñoä roãng nguyeân sinh vaø ñoä
roãng thöù sinh, nöùt neû, hang hoác neân nhìn
chung chaát löôïng chöùa toát. ÔÛ beå Phuù Khaùnh
ñaù chöùa carbonat Miocen chuû yeáu phaân boá
doïc theo phía Ñoâng theàm Ñaø Naüng vaø theàm
Phan Rang.
5.3. Ñaù chaén
Ñaù chaén mang tính khu vöïc trong beå
Phuù Khaùnh laø seùt bieån Plio - Pleistocen. Beà
daøy cuûa taäp ñaù chaén naøy ñaït cöïc ñaïi trong
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

Hình 8.13. Daïng baãy khoái ñöùt gaõy trong moùng, ngoaøi ñaù chöùa moùng coøn coù ñaù chöùa laø caùt keát vaø carbonat,
ñaù chaén laø caùc lôùp seùt, boät keát Miocen treân, Pliocen. Maët caét ñòa chaán minh giaûi töø tuyeán VOR-93-209
(NOPEC, 1993)

taát caû caùc trung taâm tích tuï vaø ñaït cöïc tieåu theo phöông naèm ngang.
treân caùc ñôùi naâng keà caän vôùi chuùng. Taäp
seùt ôû phaàn treân cuûa Miocen döôùi töông öùng 5.5. Caùc play daàu khí vaø daïng baãy

vôùi taäp seùt Rotalia ôû beå Cöûu Long coù chieàu
daøy 200 - 300m cuõng laø taàng chaén khu vöïc.
Ngoaøi caùc taàng chaén khu vöïc, hy voïng cuõng
toàn taïi caùc taäp seùt, boät keát coù khaû naêng chaén
ñòa phöông naèm xen keõ vôùi caùc taäp chöùa
Oligocen vaø Miocen.
5.4. Di cö, naïp baãy
Trong beå Phuù Khaùnh hydrocarbon sinh
ra coù theå ñaõ di cö leân phía treân thoâng qua
cô cheá mao daãn qua caùc taäp caùt keát vaø doïc
theo caùc maët ñöùt gaõy ñeå naïp vaøo caùc baãy.
Coù leõ cô cheá di cö quan troïng nhaát trong
phaàn saâu cuûa beå Phuù Khaùnh laø chaát löu
ñöôïc dòch chuyeån theo caùc ñöùt gaõy saâu ñeå
leân caùc taàng chöùa phía treân. Ngoaøi ra, ôû
moät vaøi nôi, caùc baát chænh hôïp cuõng coù theå
laø keânh daãn, ñöôøng di cö cuûa hydrocarbon
Treân cô sôû caùc play ñaõ ñöôïc chöùng
minh chöùa daàu khí ôû theàm luïc ñòa Vieät
Nam, döï kieán trong beå Phuù Khaùnh coù theå
coù daïng play daàu khí sau: caùc play ñaù moùng
nöùt neû/phong hoùa tröôùc Ñeä Tam; play ñaù
vuïn Oligocen; play ñaù vuïn Miocen vaø play
carbonat Miocen (Hình 8.17, 8.18). Ngoaøi
ra NOPEC [21] coøn ñöa theâm moät loaïi play
nöõa ñöôïc goïi laø play basalt caän moùng (near
basement basaltic play).
Play ñaù moùng nöùt neû/phong hoùa hay play
tröôùc Ñeä Tam (Play 1)
Play moùng tröôùc Ñeä Tam trong beå Phuù
Khaùnh coù ñaù chöùa laø granit Creta bò nöùt
neû, coù theå gioáng play tröôùc Ñeä Tam ôû beå
Cöûu Long ñaõ ñöôïc phaùt hieän vaø ñang khai
thaùc daàu. Nguoàn ñaù meï coù leõ laø ñaù seùt ñaàm

252

Hình 8.14. Baãy daïng caáu taïo hình hoa phaùt trieån töø Oligocen tôùi Miocen giöõa vôùi ñaù chöùa laø caùt keát vaø
carbonat Miocen döôùi, giöõa. Maët caét ñòa chaát minh giaûi töø tuyeán VOR-93-101 (NOPEC, 1993)
hoà giaøu vaät chaát höõu cô tuoåi Oligocen phuû
onlap vaø choân vuøi caùc khoái nhoâ moùng, ñoàng
thôøi chuùng coøn ñoùng vai troø ñaù chaén theo
phöông thaúng ñöùng vaø phöông naèm ngang
cho loaïi baãy khoái nhoâ moùng. Trong beå Phuù
Khaùnh döï baùo play moùng phong hoùa, nöùt
neû chuû yeáu phaân boá doïc ñôùi ñöùt gaõy 1090
(doïc phía Ñoâng theàm Ñaø Naüng, theàm Phan
rang) vaø ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa.
Play ñaù vuïn Oligocen (Play 2)
Trong play naøy ñaù meï laø loaïi seùt giaøu
vaät chaát höõu cô vaø than naèm trong caùc
thaønh taïo Oligocen vaø Eocen (?). Nguoàn ñaù
meï naøy coù khaû naêng sinh caû daàu vaø khí.
Tuy nhieân, ôû vuøng truõng saâu Phuù Khaùnh,
chuùng naèm quaù saâu neân ñaõ ôû trong ngöôõng
sinh khí.
Ñaù chöùa bao goàm caùt keát traàm ñoïng
trong moâi tröôøng ñaàm hoà, soâng ngoøi, tam
giaùc chaâu, boài tích ñeán bieån noâng ven bôø.
Caùt keát soâng ngoøi tuoåi Oligocen sôùm ñeán
Oligocen muoän coù ñoä roãng trung bình ñeán
253
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
toát laø ñoái töôïng chöùa tieàm naêng.
Ñaù chaén laø caùc lôùp seùt, boät keát naèm xen
keïp trong Oligocen giöõa, Oligocen treân vaø
Miocen döôùi.
Trong Oligocen coù nhieàu kieåu baãy
lieân quan ñeán caáu taïo keùo daøi (elongated
anticlines) vaø voøm naâng bò ñöùt gaõy (faulted
anticlines). Phaàn lôùn caùc baãy vôùi möùc ñoä
khaùc nhau, coù theå ñöôïc chaén bôûi caùc maët
ñöùt gaõy. Caùc khoái ñöùt gaõy nghieâng/quay
thöôøng laø daïng baãy phoå bieán trong thaønh
taïo Oligocen cuûa beå Phuù Khaùnh. Caùc baãy
kieåu naøy thöôøng ñöôïc kheùp kín hai hoaëc ba
phía vaøo ñöùt gaõy. Moät soá caáu taïo hình hoa
cuõng ñöôïc nhaän thaáy treân moät soá maët caét
ñòa chaán vaø chuùng thöôøng ñöôïc chaén bôûi
caùc ñöùt gaõy.
Caùc daïng caáu taïo noùi treân thöôøng gaëp
trong caùc khu vöïc phaùt trieån ñöùt gaõy tröôït
baèng (strike-slip fault).
Play ñaù vuïn Miocen (Play 3)
Ñaù meï cung caáp hydrocarbon cho play
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 8.15. Baãy daïng khoái xaây carbonat trong Miocen giöõa, ñaù chaén laø caùc lôùp seùt, boät keát Pliocen. Maët caét
ñòa chaát minh giaûi töø tuyeán VOR-93-103 (NOPEC, 1993)
ñaù vuïn Miocen bao goàm seùt, boät ñaàm hoà
Oligocen, than Miocen sôùm vaø ñaù buøn
carbonat. Caùc nhaø ñòa chaát cho raèng than
trong caùc ñaàm laày vaø chaâu thoå cuõng nhö buøn
carbonat laø nguoàn ñaù meï sinh khí ôû ñaây.
Ñaù chöùa trong play naøy bao goàm caùt
chaâu thoå soâng ngoøi vaø caùt bieån noâng. Caùc
nhòp traàm tích töø Miocen döôùi ñeán Miocen
giöõa coù leõ chuû yeáu ñöôïc traàm ñoïng trong
moâi tröôøng bôø bieån vaø theàm trong. Xa hôn
veà phía Ñoâng chuùng laïi ñöôïc traàm ñoïng
trong moâi tröôøng theàm ngoaøi, söôøn doác vaø
bieån saâu. Caùt keát Miocen sôùm thöôøng coù
töôùng bôø vaø theàm, chaát löôïng chöùa toát. Caùt
keát söôøn vaø ñaùy bieån thöôøng chæ gaëp trong
maët caét Miocen giöõa. Trong ñòa taàng Miocen
treân thöôøng gaëp turbidit, chuùng phaân boá ôû
nhöõng phaàn saâu cuûa beå Phuù Khaùnh.
Ñaù chaén laø nhöõng taäp seùt keát vaø boät
keát xen keïp trong thaønh taïo Miocen, chuùng
ñoùng vai troø chaén ñòa phöông. Caùc taäp seùt
254
bieån tieán laø loaïi ñaù chaén noùc Miocen.
Trong Miocen caùc kieåu baãy phoå bieán laø
caùc khoái ñöùt gaõy nghieâng. Caùc baãy thöôøng
ñöôïc kheùp kín ba chieàu vôùi moät ñöùt gaõy
hoaëc hai chieàu vôùi hai ñöùt gaõy chaén. Trong
play ñaù vuïn Miocen cuõng gaëp caùc kieåu baãy
ñòa taàng nhö quaït boài tích, soâng ngoøi, caùc
quaït ngaàm söôøn doác, caùc vaùt moûng hoaëc caét
cuït.
Play carbonat Miocen (Play 4)
Ñaây laø kieåu play chöùa khí khaù phoå bieán
ôû beå Nam Coân Sôn, Nam beå Soâng Hoàng, laø
caùc beå keà caän vôùi beå Phuù Khaùnh.
Ñaù meï goàm seùt ñaàm hoà Oligocen vaø seùt
bieån/seùt voâi chaâu thoå Miocen sôùm.
Ñaù chöùa carbonat ñöôïc hình thaønh töø
cuoái Miocen sôùm ñeán Miocen giöõa coù theå
nhaän bieát ñöôïc treân nhieàu tuyeán ñòa chaán.
Caùc raïn san hoâ vaø khoái xaây thöôøng coù laãn
buøn, boät laøm taêng cöôøng khaû naêng gaén keát
xi maêng neân laøm giaûm ñoä roãng vaø ñoä thaám.
 Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí

H−íng dÞch chuyÓn

Hình 8.16. Khaû naêng dòch chuyeån hydrocarbon töø ñaù meï tröôûng thaønh ñeán baãy
(Theo VPI-GEUS, 2004)

Ngoaøi raïn san hoâ vaø khoái xaây coøn coù nhöõng phöông naèm ngang trong carbonat neàn. Caùc
daïng töôùng ñaù traàm tích carbonat khaùc cuõng raïn san hoâ gioáng kieåu khoái xaây thaønh taïo
ñöôïc xem laø nguoàn ñaù chöùa tieàm naêng. ven rìa caùc neàn coù ñoä roãng vaø ñoä thaám toát
Töôùng söôøn raïn (reef flank facies) thöôøng cuõng laø loaïi baãy trieån voïng.
laø caùc khoái cuoäi (conglomerat) voâi, caùt coù Play basalt (Play 5)
nguoàn goác töø caùc raïn san hoâ. Töôùng noäi raïn
Theo quan ñieåm cuûa NOPEC ôû beå Phuù
(inter reef facies), töùc ñaù voâi aù thuûy trieàu
Khaùnh coøn coù theå toàn taïi moät play nöõa,
(subtidal limestone), nöôùc noâng, khoâng lieân
ñöôïc goïi laø play basalt caän moùng. Play naøy
quan ñeán thaønh taïo aùm tieâu hoaëc caùc traàm
ñaõ phaùt hieän chöùa daàu ôû khu vöïc moû Roàng
tích caùt luïc nguyeân mòn. Tuy nhieân ñaù chöùa
thuoäc beå Cöûu Long.
toát nhaát vaãn laø caùc raïn aùm tieâu, khoái xaây
Ñaù meï cuûa play naøy cuõng laø seùt ñaàm hoà
vaø caùc tích tuï söôøn raïn. Tuøy thuoäc vaøo möùc
Oligocen giaøu vaät chaát höõu cô coøn ñaù chöùa
ñoä dolomit hoùa, nöùt neû vaø hang hoác maø ñaù
laø caùc taäp ñaù nuùi löûa, coù ñoä roãng nguyeân
chöùa coù ñoä roãng thöù sinh khaùc nhau. Nhìn
sinh toát keát hôïp vôùi ñoä roãng thöù sinh do bò
chung ñoä roãng thöù sinh trong ñaù carbonat
nöùt vôõ taïo thaønh caùc baãy phi caáu taïo (thaïch
ñoùng vai troø khaù quan troïng.
hoïc - ñòa taàng) vôùi dieän phaân boá khoâng
Ñaù chaén cho kieåu play carbonat laø seùt
roäng. Caùc taäp ñaù meï cuõng ñoàng thôøi ñoùng
voâi, seùt buøn bieån coù tuoåi töø Miocen ñeán
vai troø ñaù chaén ñòa phöông cho caùc loaïi baãy
Pliocen.
naøy.
Daïng baãy chính cuûa play carbonat laø
caùc khoái xaây kheùp kín boán maët. Cuõng coù 5.6. Thôøi gian hình thaønh caáu taïo, di cö

theå toàn taïi daïng baãy phi caáu taïo lieân quan vaø baûo toàn hydrocarbon

ñeán söï thay ñoåi thaønh phaàn thaïch hoïc theo Theo caùc keát quaû phaân tích ñòa chaán vaø

255
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 8.17. Sô ñoà toång quaùt veà heä thoáng daàu khí beå Phuù Khaùnh
(Theo Petrovietnam, 2004)
moâ hình hoùa ñòa hoùa coù theå thaáy caùc caáu
taïo, baãy ñöôïc hình thaønh tröôùc khi xaûy ra
di cö hydrocarbon. Ñaây laø yeáu toá thuaän lôïi
ñeå daàu khí sinh ra coù ñieàu kieän naïp vaøo
baãy trong quaù trình di cö. Vaán ñeà baûo toàn
hydrocarbon cuõng coù ruûi ro thaáp vì ngoaøi
caùc lôùp ñaù coù tính khu vöïc coøn nhieàu lôùp ñaù
chaén ñòa phöông naèm xen keïp vôùi caùc taàng
chöùa trong cuøng heä thoáng daàu khí. Hoaït
ñoäng cuûa caùc ñöùt gaõy tuy phoå bieán, song
treân caùc maët caét ñòa chaán hieän khoâng quan
saùt thaáy hieän töôïng roø ræ khí doïc theo caùc
ñöùt gaõy leân ñaùy bieån. Hoaït ñoäng phaân huûy
sinh hoïc daàu khí cuõng ít coù khaû naêng xaûy ra
vì nhieät ñoä trong beå cao.
6. Tieàm naêng taøi nguyeân daàu khí
Beå Phuù Khaùnh ñöôïc caùc nhaø ñòa chaát
daàu khí Ñan Maïch, Nhaät Baûn, Vieät Nam
choïn laøm muïc tieâu nghieân cöùu trong nhieàu
ñeà aùn, nhö Enreca (Ñan Maïch), ñeà aùn hôïp
taùc VPI/JGI (Nhaät Baûn) [36] trong caùc naêm
vöøa qua. Caùc keát luaän veà tieàm naêng daàu
khí noùi chung laø raát laïc quan döïa treân nhieàu
256
thoâng tin môùi töø caùc moû daàu khí môùi ñöôïc
phaùt hieän ôû caùc khu vöïc laân caän trong caùc
naêm 2003 - 2004. Daáu hieäu daàu khí ñöôïc
nhaän bieát qua caùc ñieåm loä daàu (?) ôû phía
Taây treân phaàn ñaát lieàn cuõng nhö caùc daáu
hieäu giaùn tieáp ñöôïc nhaän bieát treân caùc laùt
caét ñòa chaán nhö dò thöôøng bieân ñoä, ñieåm
saùng (bright spot), phaûn xaï ngang (flat
spot)... cuõng goùp phaàn vaøo caùc keát luaän laïc
quan treân.
Taát caû caùc yeáu toá cuûa moät heä thoáng
daàu khí ñeàu ñöôïc xaùc nhaän döïa treân caùc döõ
lieäu ñòa chaát treân ñaát lieàn, treân caùc taøi lieäu
ñòa vaät lyù vaø qua caùc moâ hình söû duïng caùc
thoâng soá ôû caùc beå traàm tích keá caän keát hôïp
vôùi döõ lieäu ñòa chaán trong beå Phuù Khaùnh.
Caùc keát quaû ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí
thoâng qua ñeà aùn VITRA II [39] cho thaáy
beå Phuù Khaùnh chieám khoaûng 10% toång taøi
nguyeân daàu khí tieàm naêng cuûa Vieät Nam,
töùc tieàm naêng thu hoài khoaûng 400 trieäu taán
quy daàu, phaân boá chuû yeáu ôû play 2, 3 vaø
play 4 (Hình 8.19). Nhö vaäy, tieàm naêng daàu
khí cuûa beå Phuù Khaùnh laø ñaùng keå, caàn phaûi
 Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí

Hình 8.18. Sô ñoà phaân boá caùc ñoái töôïng trieån voïng beå Phuù Khaùnh
(Theo Petrovietnam-Norad, 2004)

ñaàu tö tìm kieám, thaêm doø vôùi möùc ñoä chi
tieát cao hôn
Tuy nhieân caàn chuù yù raèng cô sôû ñeå daãn
ñeán caùc keát luaän phaàn lôùn vaãn laø thoâng
tin giaùn tieáp, do ñoù, trong töông lai, khi coù
theâm nhöõng thoâng tin tröïc tieáp thì vieäc ñaùnh
giaù tieàm naêng daàu khí seõ coù chaát löôïng cao
hôn, chính xaùc hôn.
7. Keát luaän
Beå Phuù Khaùnh naèm moät phaàn treân theàm
luïc ñòa vaø moät phaàn treân söôøn cuõng nhö
chaân söôøn luïc ñòa doïc theo bôø bieån Nam
Trung Boä. Beå hình thaønh trong Oligocen do
taùch giaõn, môû roäng bieån Ñoâng veà phía Taây
Nam. Theo keát quaû giaûi thích taøi lieäu ñòa
chaán, troïng löïc... trung taâm cuûa beå naèm ôû
chaân söôøn luïc ñòa vaø keùo daøi theo phöông
Baéc Nam, gaàn song song vôùi ñöôøng bôø.
Phaàn theàm phía Taây heïp, keùo daøi, bò phöùc
taïp bôûi heä thoáng ñöùt gaõy Kinh tuyeán 1090
Ñoâng vaø ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa phöông taây
baéc - ñoâng nam. Traàm tích chuû yeáu laø caùc
thaønh taïo luïc nguyeân, ñoâi choã chöùa than.
Trong Miocen sôùm vaø Miocen giöõa phaùt
trieån caùc thaønh taïo carbonat doïc theo phía
Ñoâng theàm Ñaø Naüng vaø theàm Phan Rang.
Chieàu daøy traàm tích thay ñoåi raát lôùn khoaûng

257
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

ñöôïc ñaùnh giaù laø beå coù tieàm naêng daàu khí.
Beå Phuù Khaùnh
Ngoaøi ra, ôû phaàn cöïc Ñoâng cuûa beå Phuù
300

250
Khaùnh vôùi möùc nöôùc saâu treân 1.000 m cuøng
vôùi caùc coät khí bieåu hieän treân caùc laùt caét ñòa
Tr. taán quy daàu

200

150 chaán cho thaáy coù khaû naêng toàn taïi caùc lôùp
100
hydrat metan - moät nguoàn nhieân lieäu ñöôïc
coi laø coù giaù trò cao tieáp sau kyû nguyeân daàu
50

0
Play 1 Play 2+3 Play 4 khí kinh ñieån.
Hình 8.19. Phaân boá tröõ löôïng vaø tieàm naêng daàu khí Toùm laïi beå Phuù Khaùnh tuy ñeán nay môùi
theo play (soá lieäu theo VITRA)
chæ nghieân cöùu ôû giai ñoaïn sô boä nhöng
ñöôïc ñaùnh giaù laø raát coù tieàm naêng, caàn ñöôïc
vaøi traêm meùt ôû phía Taây, nhöng caøng veà
ñaàu tö tieáp tuïc thaêm doø trong thôøi gian tôùi.
phía Ñoâng chieàu daøy traàm tích caøng taêng
Tröôùc maét coù theå choïn caùc baãy caáu taïo ôû
vaø ñaït cöïc ñaïi ñeán treân 8.000m ôû truõng saâu
vuøng nöôùc saâu khoâng quaù 200m treân caùc
Phuù Khaùnh.
khoái naâng ñòa phöông vaø sau ñoù, vôùi söï phaùt
Töø keát quaû nghieân cöùu caùc beå traàm tích
trieån nhanh cuûa coâng ngheä caàn tieán haønh
laân caän cho pheùp döï baùo taàng sinh ôû beå Phuù
nghieân cöùu, thaêm doø vuøng nöôùc saâu ñeán
Khaùnh laø caùc taäp seùt ñaàm hoà vaø seùt than
1000m nhaèm xaùc ñònh ñöôïc tieàm naêng daàu
trong Oligocen vaø Miocen döôùi coù khaû naêng
khí cuûa beå. Vôùi vò trí ñòa lyù gaàn bôø, gaàn caùc
sinh caû daàu vaø khí. Trong ñoù, ôû khu vöïc
nhaø maùy cheá bieán ñang trong giai ñoaïn xaây
truõng saâu Phuù Khaùnh taàng sinh Oligocen
döïng, neáu daàu khí ñöôïc tìm thaáy vaø khai
vaø Miocen döôùi ñaõ naèm trong ngöôõng taïo
thaùc thì beå Phuù Khaùnh seõ raát coù öu theá vôùi
khí. Vôùi heä thoáng daàu khí thuaän lôïi, toàn taïi
nhöõng thò tröôøng tieâu thuï roäng lôùn ôû mieàn
nhieàu loaïi play daàu khí quan troïng: play
Trung vaø mieàn Baéc cuõng nhö Ñoâng Nam
Oligocen, play Miocen, carbonat Miocen,
Boä, nhöõng nôi maø coâng cuoäc phaùt trieån kinh
moùng phong hoùa - nöùt neû tröôùc Ñeä Tam vaø
teá ñang höùa heïn vôùi toác ñoä cao.
basalt caän moùng. Nhö vaäy, beå Phuù Khaùnh

258

Taøi lieäu tham khaûo
1. Areshev, E.G. et al, 1992. Reservoir in
fractured basement on the continental
shelf of Southern Vietnam. Journal of
Petroleum Geology, 15.
2. Ñoã Baït, 1986. Thaønh laäp sô ñoà lieân keát
ñòa taàng caùc beå chöùa daàu khí ôû Vieät
Nam. 82 : 21. Maõ xeáp giaù: ÑC137.
3. Nguyen Van Dac, 2000. Oil and
gas potential in Cenozoic basins of
Vietnam. Proceeding of the Conference
on “The oil and gas industry on the eve
of 21st century”, Petrovietnam - Youth
Publishing House, pp. 24-35.
4. Dien, P.T. et al, 1998. Late Mesozoic-
Cenozoic events along the north-west
margin of the East Vietnam Sea. In:
T. N. Toan, N. H. Quy & N. V. Ngoc
(Eds): Proceedings of Conference on
Vietnam Petroleum Institute - 20 years
development and prospects, p. 125-131.
Hanoi.
5. Phan Trung Dien et al, 1993. The
productive formation often encountered
in the sedimentary basins offshore
Vietnam. Symposium “Vietnam oil
and gas: challenges and business
opportunities”.
6. Phan Trung Dien et al, 2000. Some
geological events and petroleum
systems on the continental shelf of
Vietnam, Conference on “The oil and
gas industry on the eve of 21st century”,
Petrovietnam-Youth Publishing House,
pp. 134-154.
7. Leâ Vaên Dung vaø nnk, 2002. Ñaùnh giaù
tieàm naêng daàu khí moät soá caáu taïo thuoäc
259
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
traàm tích Ñeä tam ôû beå Phuù Khaùnh. Baùo
caùo toång keát ñeà aùn hôïp taùc VPI/JGI,
Löu tröõ Vieän Daàu khí.
8. Ngoâ Vaên Ñính, 2001. Söï phaân boá vaø
nguoàn goác CO2 ôû theàm luïc ñòa mieàn
Trung (töø loâ 112 - 121). Löu tröõ Vieän
Daàu khí.
9. Fulthorpe, C.S., et al. 1989. Paleo-
oceanographic and tectonic settings of
Early Miocene reefs and associated
carbonates of offshore Southeats Asia.
AAPG Bulletin, 73.
10. Gwang H. Lee and Joel S. Watkins,
1998. Seismic sequence stratigraphy
and hydrocarbon potential of the Phu
Khanh Basin, offshore central Vietnam,
South China Sea. AAPG Bulletin, V.82,
No.9 (September 1998), P. 1711-1735.
11. Nguyeãn Hieäp, Traàn Ngoïc Toaûn, 1995.
Ñaëc ñieåm ñòa chaát vaø tieàm naêng daàu khí
vuøng quaàn ñaûo Tröôøng Sa. Löu tröõ Vieän
Daàu khí.
12. Hoà Ñaéc Hoaøi, Traàn Leâ Ñoâng, 1986.
Toång hôïp taøi lieäu ñòa chaát - ñòa vaät lyù,
tính tröõ löôïng döï ñoaùn Cacbuahydro vaø
vaïch phöông höôùng coâng taùc tìm kieám
daàu khí trong giai ñoaïn tieáp theo ôû theàm
luïc ñòa VN. Löu tröõ Vieän Daàu khí.
13. Hoà Ñaéc Hoaøi, 1990. Caáu truùc ñòa chaát
vaø ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí cuûa caùc
beå traàm tích chuû yeáu theàm luïc ñòa Vieät
Nam vaø phöông höôùng tìm kieám, thaêm
doø tieáp theo. Löu tröõ Vieän Daàu khí.
14. Hou J.Y. vaø nnk, 2003. Ñaùnh giaù tieàm
naêng daàu khí traàm tích Ñeä tam, beå Phuù
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Khaùnh. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò
khoa hoïc-coâng ngheä “Vieän Daàu khí: 25
naêm xaây döïng vaø tröôûng thaønh”, Vieän
Daàu khí-NXB Khoa hoïc-kyõ thuaät, 250-
267.
15. Nguyeãn Quyù Huøng vaø nnk, 1996. Minh
giaûi taøi lieäu ñòa vaät lyù khu vöïc nhaèm
nghieân cöùu caáu truùc ñòa chaát vaø ñaùnh
giaù trieån voïng daàu khí khu vöïc quaàn ñaûo
Hoaøng Sa vaø phaàn mieàn Trung. Löu tröõ
Vieän Daàu khí.
16. Vuõ Vaên Kính, Nguyeãn Vaên Ñaéc vaø
nnk, 2003. Ñaùnh giaù keát quaû tìm kieám
thaêm doø daàu khí ôû Vieät Nam ñeán naêm
2000 vaø phöông höôùng hoaït ñoäng tieáp
theo. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò khoa
hoïc-coâng ngheä “Vieän Daàu khí: 25 naêm
xaây döïng vaø tröôûng thaønh”, Vieän Daàu
khí-NXB Khoa hoïc-kyõ thuaät, tr. 35-65.
17. Leâ Nhö Lai, Nguyeãn Quang Hinh,
1977. Moät soá ñaëc ñieåm caáu truùc ñòa chaát
Ñaàm Thò Naïi, Quy Nhôn. Noäi san Moû-
Ñòa chaát, soá 50, tr. 28-33, Ñaïi hoïc Moû-
Ñòa chaát Haø Noäi.
18. Ñoã Vaên Löu, 1994. Ñaùnh giaù tieàm naêng
daàu khí beå traàm tích Hueá - Quaûng Ñaø.
Löu tröõ Vieän Daàu khí.
19. Morris, J.C., 1993. The Cenozoic
stratigraphy of the southern Bac Bo
Basin, Offshore Vietnam: Proceeding
of First International Seminar on
Stratigraphy of the Southern Shelf of
Vietnam.
20. NOPEC, 1993. Offshore Vietnam,
blocks 122-130, Multiclient Petroleum
Exploration Report.
21. Döông Ñöùc Quaûng, 1994. Keát quaû phaân
260
tích thaïch hoïc vaø ñoä roãng, thaám ñaù caùc
ñieåm loä ven bieån mieàn Trung. Löu tröõ
Vieän Daàu khí.
22. Haø Quoác Quaân, 1993. Caáu truùc ñòa chaát
vaø khaû naêng chöùa daàu khí cuûa moùng
tröôùc Kainozoi theàm luïc ñòa Vieät Nam.
Löu tröõ Vieän Daàu khí.
23. Nguyeãn Huy Quyù vaø nnk, 2005. Nghieân
cöùu caáu truùc ñòa chaát vaø ñòa ñoäng löïc
laøm cô sôû ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí
ôû caùc vuøng bieån saâu vaø xa bôø cuûa Vieät
Nam. Baùo caùo toång keát ñeà taøi KC09-06.
Löu tröõ Vieän Daàu khí.
24. Phan Huy Quynh vaø nnk, 1980. Khaûo
saùt ñòa chaát ôû ñaàm Thò Naïi - Thò xaõ Quy
Nhôn. Löu tröõ Vieän Daàu khí.
25. Rangin C. Et al, 1995. Cenozoic
deformation of central and southern
Vietnam: Tectonophysics, V.251, p.
179-196.
26. Saurin E., 1944. Notice sur la feuille
de Quy Nhon. Carte Geùologique de
l’Indochine a leùchelle du 1/500.000.
Geùologue principal au Service
Geùologique de l’Indochine, Hanoi,
Imprimerie Dextreme-Orient.
27. Saurin E., 1964. Notice sur la feuille de
Quy Nhon & compleùments. Geùologue
principal au Service Geùologique de
l’Indochine, Service Geùographique
National du Vietnam, Dalat.
28. Sladen C. et al, 1992. Geological
observation of central Vietnam-
implication for hydrocarbon
prospectivity onshore and adjacent
offshore area (final results of BP/PVII
field trip to central Socialist Republic of

Vietnam). PIC archive.
29. Tran Cong Tao, 1993. Source rock
in the Cenozoic sedimentary basins
of Vietnam. Symposium “Vietnam
oil and gas: challenges and business
opportunities.
30. Tapponier P., et al, 1982. Propagation
extrusion tectonic in Asia: new insights
form simple experiments with plastic.
Geology 10.
31. Traàn Höõu Thaân vaø nnk, 2003. Lòch
söû tieán hoaù kieán taïo vaø nhaän daïng caùc
baãy chöùa daàu khí trong beå traàm tích Phuù
Khaùnh. Tuyeån taäp baùo caùo Hoäi nghò
khoa hoïc-coâng ngheä “Vieän Daàu khí: 25
naêm xaây döïng vaø tröôûng thaønh”, Vieän
Daàu khí-NXB Khoa hoïc-kyõ thuaät, tr.
268-282.
32. Leâ Thaønh vaø nnk, 1998. Atlas ñieåm loä
daàu Ñaàm Thò Naïi, Quy Nhôn, Löu tröõ
Vieän Daàu khí.
33. Traàn Tónh vaø nnk, 1998. Thuyeát minh
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân khoaùng saûn caùc
tôø Buoân Ma Thuoät, Qui Nhôn, Kon Tum,
Pleiku, An Kheâ. Tæ leä 1/200000. Löu tröõ
Cuïc ñòa chaát vaø khoaùng saûn Vieät Nam.
261
Chöông 8. Beå Phuù Khaùnh vaø taøi nguyeân daàu khí
34. Nguyeãn Nhö Trung, Nguyeãn Thò Thu
Höông, 2003. Caáu truùc voû Traùi ñaát khu
vöïc Bieån Ñoâng theo soá lieäu dò thöôøng
troïng löïc veä tinh vaø ñòa chaán saâu. Tuyeån
taäp baùo caùo Hoäi nghò khoa hoïc-coâng
ngheä “Vieän Daàu khí: 25 naêm xaây döïng
vaø tröôûng thaønh”, Vieän Daàu khí-NXB
Khoa hoïc-kyõ thuaät, tr. 336-356.
35. Phaïm Quang Trung vaø nnk, 2003.
Khaûo saùt vaø nghieân cöùu ñieåm loä daàu
Ñaàm Thò Naïi, Quy Nhôn. Baùo caùo toång
keát nhieäm vuï caáp ngaønh. Löu tröõ Vieän
Daàu khí.
36. Petrovietnam, 2004. Phu Khanh Basin
- Petroleum Potential Overview. Löu
tröõ Petrovietnam.
37. VPI-GEUS, 2004. Integrated Analysis
and Modelling of Geological Basins in
Vietnam and an Assessment of their
Hydrocarbon Potential. Phase I: Phu
Khanh basin. ENRECA proïject report.
Löu tröõ Vieän Daàu Khí
38. Petrovietnam, 2004. Vietnam Total
resource Assesment (VITRA), Phase II.
Löu tröõ Petrovietnam.