Chöông

12
Beå traàm tích
Tö Chính-
Vuõng Maây
vaø
taøi nguyeân
daàu khí

1. Giôùi thieäu
Beå Tö Chính - Vuõng Maây naèm chuû yeáu
ôû caùc loâ 132, 133, 134, 135 vaø moät phaàn caùc
loâ 136, 156, 157, 158 vaø 159. Ñoä saâu nöôùc
bieån ôû khu vöïc naøy dao ñoäng trong khoaûng
1000 - 1500 m trong ñoù phaàn lôùn dieän tích
caùc loâ 133, 134 vaø phaàn Taây Baéc loâ 135,
phaàn Taây loâ 157 vaø goùc Taây Baéc loâ 158 coù
ñoä saâu nöôùc bieån döôùi 1.000 m vôùi moät loaït
caùc baõi ñaù ngaàm, baõi caïn nhö Vuõng Maây,
Huyeàn Traân, Queá Ñöôøng, Phuùc Nguyeân vaø
Tö Chính ñöôïc quen goïi döôùi caùi teân chung
laø khu vöïc baõi Tö Chính (Hình 5.1, Chöông
5).
Beå Tö Chính – Vuõng Maây coù khoaûng
4.800 km2 coù ñoä saâu nöôùc bieån döôùi 500m,
nöôùc trong ñoù khoaûng 2.500 km noâng döôùi
2
100 m nöôùc. Baõi Phuùc Nguyeân coù khoaûng
1.500 km nöôùc noâng döôùi 100 m nöôùc, baõi
2
Phuùc Taàn coù khoaûng 1.000 km2, baõi Huyeàn
Traân khoaûng 150 km vaø baõi Queá Ñöôøng
2
khoaûng 250 km2. Phaàn trung taâm loâ 133 coù
khoaûng 5.500 km ñoä saâu nöôùc döôùi 500 m,
2
trong ñoù 500 km2 ñoä saâu nöôùc döôùi 300 m.
Baõi Vuõng Maây coù khoaûng 7.500 km nöôùc2
saâu döôùi 500 m, trong ñoù khoaûng 5.000 km2
coù ñoä saâu nöôùc döôùi 200 m nöôùc [11].
Beå Tö Chính – Vuõng Maây töø laâu ñaõ ñöôïc
xem laø khu vöïc “beå ngoaøi” (outer basins)
coù tieàm naêng daàu khí beân caïnh caùc beå traàm
tích theàm luïc ñòa Ñoâng Nam Vieät Nam nhö
399
Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây
Phuù Khaùnh, Cöûu Long, Nam Coân Sôn.
2. Lòch söû nghieân cöùu, tìm kieám thaêm doø
daàu khí
Töø nhöõng naêm 70, Coâng ty Mandrel ñaõ
tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán khu vöïc theàm
luïc ñòa Nam Vieät Nam trong ñoù phaàn phía
Ñoâng caùc tuyeán 8 vaø 9 coù vöôn ra vuøng bieån
nöôùc saâu thuoäc loâ 129 vaø 133.
Trong khoaûng töø 1983 ñeán 1985 Lieân
ñoaøn Ñòa vaät lyù Thaùi Bình Döông (DMNG)
cuûa Lieân Xoâ (cuõ) thöïc hieän 02 ñôït khaûo saùt
ñòa chaán khu vöïc Taây Nam Bieån Ñoâng trong
ñoù bao goàm caû khu vöïc baõi Tö Chính.
Coâng ty BP coù tieán haønh nghieân cöùu khu
vöïc nöôùc saâu thuoäc phaïm vi caùc loâ 132, 133,
134 vaøo thaùng 10 naêm 1992, Coâng ty Shell
khi thaønh laäp baûn ñoà play (Play map) theàm
luïc ñòa Nam Vieät Nam coù veõ sô ñoà moùng
tröôùc Ñeä Tam caùc loâ 132, 133, 134, 135
thuoäc khu vöïc baõi Tö Chính (Hình 12.1).
Naêm 1993 Coâng ty Thaêm doø vaø Khai
thaùc Daàu khí (PVEP) thuoäc Toång coâng ty
Daàu khí Vieät Nam ñaõ thöïc hieän Ñeà aùn khaûo
saùt ñòa chaán taïi beå Tö Chính – Vuõng Maây
(TC - 93) vôùi muïc ñích ñaùnh giaù caáu truùc
ñòa chaát vaø trieån voïng daàu khí cuûa vuøng
nghieân cöùu. Taøu M/V A. Gamburtsev Lieân
ñoaøn Ñòa vaät lyù Thaùi Bình Döông ñaõ tieán
haønh khaûo saùt 9.500 km tuyeán ñòa chaán,
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 12.1. Sô ñoà moùng KZ caùc loâ 132-135 khu vöïc baõi Tö Chính (theo Shell, 1992)
trong ñoù beå Tö Chính – Vuõng Maây ñöôïc
ñan daøy maïng 8x8 km; khu vöïc Vuõng Maây
coù maïng 6,5 - 20x4,5 - 8,5 km vaø maïng
16x32 km hoaëc 32x64 km ôû khu vöïc coøn laïi
(Hình 12.2).
Naêm 1994 Coâng ty PVEP ñaõ khoan
gieáng thaêm doø ôû ñôùi naâng Tö Chính (PV
- 94 - 2X) ñaït chieàu saâu 3.331 m, keát quaû
laàn ñaàu tieân ñaõ môû ra maët caét ñòa chaát hoaøn
toaøn môùi, goùp phaàn ñaùnh giaù coù cô sôû hôn
veà caáu truùc ñòa chaát vaø trieån voïng daàu khí
cuûa vuøng naøy [9].
Naêm 1995 PVEP tieáp tuïc tieán haønh thu
noå 2.895 km tuyeán ñòa chaán chi tieát maïng
400
2x2 km ñeå nghieân cöùu caùc caáu taïo coù trieån
voïng.
Ngaøy 10-4-1996, Petrovietnam vaø Coâng
ty Conoco (Myõ) ñaõ kyù Hôïp ñoàng Hôïp taùc
kinh doanh (BCC) loâ 133 vaø 134 vôùi toång
dieän tích 12.933 km2. Trong naêm 1996 vaø
1997, Conoco ñaõ tieán haønh taùi xöû lyù moät
soá tuyeán ñòa chaán cuõ, ñoàng thôøi naêm 1998
ñaõ thu noå theâm 2.000 km tuyeán ñòa chaán
2D ñan daøy phaàn phía Taây loâ 133 vaø 134
minh giaûi, veõ baûn ñoà nghieân cöùu ñaùnh giaù
ñòa chaát vaø tieàm naêng trieån voïng daàu khí
nhaèm vaïch ra caùc böôùc tieáp theo.

Hình 12.2. Sô ñoà khu vöïc khaûo saùt ñòa chaán TC-93
Naêm 1998 Conoco ñaõ tieán haønh nghieân
cöùu caùc roø ræ daàu, khí baèng phöông phaùp vieãn
thaùm treân cô sôû khoâng aûnh cuûa European
Space Agency (ERS–SAR) vaø Radarsat
Image (Radarsat SAR) vaø hoaøn thaønh Baùo
caùo ñaùnh giaù tieàm naêng trieån voïng caùc loâ
nöôùc saâu 133, 134 [7].
Naêm 2000 Conoco vaø PVSC hoaøn thaønh
vieäc minh giaûi ñòa chaán, ñaùnh giaù trieån voïng
caùc caáu taïo ôû phaàn phía Taây loâ 133, 134 vaø
xaùc ñònh vò trí caùc gieáng khoan chuaån bò cho
thaêm doø [12].
401
Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây
3. Ñaëc ñieåm caáu kieán taïo
3.1. Ñaëc ñieåm caáu truùc
Beå Tö Chính - Vuõng Maây naèm trong moät
khu vöïc coù caùc yeáu toá caáu – kieán taïo heát
söùc phöùc taïp cuûa mieàn caáu truùc Sundaland
(hay theàm Sunda), phía Taây Nam Bieån
Ñoâng. Treân theàm Sunda ñaõ hình thaønh moät
loaït beå rift sau cung vaøo cuoái Mesozoi (?)
ñaàu Kainozoi ôû vònh Thaùi Lan, Malaysia,
Ñoâng vaø Taây Natuna, Sarawak, Brunei,
Sabah vaø Nam Vieät Nam, trong ñoù coù beå
Tö Chính - Vuõng Maây. Caùc beå naøy ñöôïc
hình thaønh vaø phaùt trieån chuû yeáu treân mieàn
voû chuyeån tieáp (voû luïc ñòa bò vaùt moûng).
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Bieån Ñoâng laø moät beå nöôùc saâu, ñöôïc hình
thaønh do quaù trình taùch giaõn taïo voû ñaïi
döông töø Oligocen trôû laïi ñaây, nôi lôùp voû
traùi ñaát coù chieàu daøy khoaûng 5 - 8 km. Caùc
caáu truùc cuûa voû luïc ñòa bò ñaïi döông hoùa vaø
hình thaønh Bieån Ñoâng vôùi phía Baéc laø caáu
truùc Hoaøng Sa - Macclesfield vaø phía Nam
laø caáu truùc Tröôøng Sa - Reed Bank. Voû luïc
ñòa ôû ñaây bò vaùt moûng vaø dao ñoäng trong
khoaûng töø 8 - 20 km [1, 3].
Baûn ñoà moùng khu vöïc TLÑ Ñoâng Nam
Vieät Nam vaø vuøng laân caän cho thaáy khu vöïc
beå Tö Chính - Vuõng Maây naèm moät phaàn ôû
ranh giôùi ngoaøi cuøng cuûa TLÑ naøy vaø moät
phaàn naèm ôû beå ngoaøi (outer basins). Theàm
luïc ñòa Ñoâng Nam Vieät Nam bao goàm
caùc yeáu toá caáu - kieán taïo chính laø beå Phuù
Khaùnh, theàm Phan Rang, beå Cöûu Long, ñôùi
naâng Coân Sôn, ñòa luõy Hoøn Haûi, beå Nam
Coân Sôn, ñôùi naâng Rìa phaùt trieån treân voû
luïc ñòa. Phaàn nöôùc saâu töø treân 1.000 m goàm
beå Vuõng Maây, ñôùi naâng Vuõng Maây - Ñaù
Laùt phaùt trieån treân voû chuyeån tieáp vaø beå
nöôùc saâu Bieån Ñoâng phaùt trieån treân voû ñaïi
döông (Hình 12.3) [10].
Khu vöïc Tö Chính - Vuõng Maây ñöôïc
thaønh taïo bôûi caùc ñôùi naâng vaø truõng phaùt
trieån theo höôùng ñoâng baéc - taây nam laø
chính. Ñôùi naâng coù daïng khoái - ñòa luõy hoaëc
khoái ñöùt gaõy coù lôùp phuû traàm tích Ñeä Tam
ít nhaát khoaûng 2,5 - 3,5 km. Caùc ñôùi truõng
coù daïng ñòa haøo, baùn ñòa haøo laáp ñaày traàm
tích Ñeä Tam daøy tôùi 6 - 7 km (Hình 12.4).
Döïa vaøo ñaëc ñieåm hình thaùi coù theå nhaän
bieát 3 ñôn vò caáu truùc chính laø ñôùi naâng Rìa,
beå traàm tích Vuõng Maây vaø ñôùi naâng Vuõng
Maây - Ñaù Laùt (Hình 12.4) [2, 10].
3.1.1. Ñôùi Naâng Rìa
Phaùt trieån chuû yeáu trong phaïm vò caùc
402
loâ 132, 133, 134, moät phaàn loâ 135 vaø 157
trong vuøng nöôùc xaáp xæ 1.000 m. Ñôùi naâng
rìa tieáp giaùp vôùi beå Nam Coân Sôn veà phía
Taây, beå Vuõng Maây veà phía Ñoâng, beå nöôùc
saâu Bieån Ñoâng veà phía Baéc. Ñôùi naâng Rìa
goàm caùc yeáu toá caáu truùc sau:
Ñôùi cao Tö Chính goàm ñòa luõy Tö
Chính phaùt trieån ôû ranh giôùi loâ 134 - 135,
trong vuøng ñoä saâu nöôùc 200 - 1.000 m vaø
ñôùi cao TB Tö Chính phaùt trieån ôû phaàn TN
loâ 134 nôi nöôùc saâu 300 - 450 m. Ñaëc ñieåm
noåi baät cuûa ñôùi cao Tö Chính laø ñaù voâi phaùt
trieån töø cuoái Miocen giöõa ñeán ñaùy bieån.
Ñôùi truõng Phuùc Nguyeân phaùt trieån ôû
loâ 134 vôùi höôùng caáu truùc TB - ÑN trong
vuøng nöôùc saâu 500 - 800 m. Lôùp phuû traàm
tích Ñeä Tam coù theå tôùi 6 - 7 km, ñaù voâi ít
phaùt trieån.
Ñôùi cao Phuùc Nguyeân - Phuùc Taàn phaùt
trieån ôû loâ 133 vaø phaàn Taây loâ 157 nôi coù ñoä
saâu nöôùc bieån 200 - 800 m. Traàm tích Ñeä
Tam daøy 4 - 5 km. Ñaù voâi Miocen giöõa hieän
taïi phaùt trieån maïnh ôû phía Ñoâng.
Ñôùi truõng Baéc Phuùc Taàn phaùt trieån ôû
vuøng giaùp ranh giöõa loâ 132 vaø 156, nôi coù
ñoä saâu nöôùc bieån khoaûng 800 - 1.000 m. Ñôùi
naøy ñaëc tröng baèng caùc baùn ñòa haøo phaùt
trieån ôû caùnh suït ñöùt gaõy höôùng ÑB - TN vôùi
lôùp phuû traàm tích Ñeä Tam daøy 3 - 4 km.
Ñôùi cao Ñoâng Sôn phaùt trieån ôû loâ 132
nôi nöôùc saâu 800 - 1.000 m, lôùp phuû traàm
tích daøy 3 - 4 km phaùt trieån ôû caùnh cao caùc
ñöùt gaõy höôùng ÑB - TN.
3.1.2. Beå Vuõng Maây
Beå naøy phaùt trieån theo höôùng ÑB - TN
veà phía Ñoâng, Ñoâng Nam ñôùi Naâng Rìa,
trong phaïm vi caùc loâ 136, 156, 157, 158 vaø
159, nôi coù ñoä saâu nöôùc saâu 1.000 - 2.000
m. Beå ñöôïc laáp ñaày traàm tích Ñeä Tam daøy

Hình 12.3. Beå Tö Chính - Vuõng Maây trong bình ñoà caáu truùc theàm luïc ñòa Ñoâng Nam Vieät Nam
6 – 7 km. Theo hình thaùi caáu truùc, beå Vuõng
Maây coù theå chia thaønh 02 phuï beå: phuï beå
TN Vuõng Maây coù höôùng caáu truùc ÑB - TN
vaø phuï beå TB Vuõng Maây coù höôùng caáu truùc
aù kinh tuyeán.
3.1.3. Ñôùi naâng Vuõng Maây - Ñaù Laùt
Ñôùi naâng Vuõng Maây - Ñaù Laùt phaùt trieån
ôû phaàn phía Ñoâng loâ 156 - 158 ñoàng thôøi,
cuõng laø ranh giôùi phía Ñoâng cuûa beå Vuõng
Maây. Ñôùi naâng naøy coù phöông caáu truùc aù
kinh tuyeán, ñöôïc phuû bôûi traàm tích Ñeä Tam
daøy 3 - 5 km vôùi 2 phuï ñôùi roõ reät: phuï ñôùi
cao Vuõng Maây coù daïng khoái - ñòa luõy ôû phía
403
Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây
Nam vaø phuï ñôùi cao Ñaù Laùt coù daïng khoái
ñöùt gaõy ôû phía Baéc.
3.2. Heä thoáng ñöùt gaõy
Nhö ñaõ neâu ôû treân, khu vöïc beå Tö Chính
- Vuõng Maây bao goàm 3 yeáu toá caáu truùc
chính laø ñôùi naâng Rìa, beå Vuõng Maây vaø ñôùi
naâng Vuõng Maây - Ñaù Laùt. Caùc yeáu toá caáu
truùc naøy phaùt trieån chuû yeáu theo phöông
ÑB - TN.
Theo taøi lieäu ñòa vaät lyù, maø chuû yeáu laø
ñòa chaán, thì trong khu vöïc Tö Chính - Vuõng
Maây toàn taïi 3 heä thoáng ñöùt gaõy chính (Hình
12.4)
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 12.4. Baûn ñoà ñoä saâu moùng aâm hoïc khu vöïc baõi Tö Chính (theo VPI, 2004)
• Heä thoáng ñöùt gaõy phaùt trieån theo höôùng
ÑB - TN.
• Heä thoáng ñöùt gaõy phaùt trieån theo höôùng
aù kinh tuyeán.
• Heä thoáng ñöùt gaõy phaùt trieån theo höôùng
aù vó tuyeán.
Heä thoáng ñöùt gaõy ÑB - TN laø heä thoáng
ñöùt gaõy chuû ñaïo, khoáng cheá hình thaùi caáu
truùc chung cuûa toaøn khu vöïc. Ñaây laø caùc
ñöùt gaõy thuaän xuaát hieän töø moùng, töùc laø töø
tröôùc giai ñoaïn taïo rift vaø phaùt trieån chuû yeáu
trong giai ñoaïn ñoàng taïo rift, ña phaàn chaám
döùt hoaït ñoäng vaøo cuoái Miocen nhöng ñoâi
khi muoän hôn. Bieân ñoä ñöùt gaõy ÑB - TN
lôùn nhaát laø ôû taàng moùng, coù theå tôùi caû nghìn
meùt vaø nhoû daàn leân caùc taàng phía treân. Ñöùt
gaõy ÑB - TN hoaït ñoäng theo cô cheá caêng
giaõn laø chuû yeáu.
Heä thoáng ñöùt gaõy aù kinh tuyeán phaùt
trieån chuû yeáu ôû phaàn phía Taây ñôùi naâng Rìa
404
töùc laø phaàn phía Ñoâng beå Nam Coân Sôn.
Ñaây laø caùc ñöùt gaõy thuaän, coù bieân ñoä lôùn ôû
taàng moùng, Oligocen vaø nhoû daàn ôû caùc taàng
phía treân. Ñöùt gaõy aù kinh tuyeán hoaït ñoäng
theo cô cheá caêng giaõn, ña phaàn chaám döùt
vaøo cuoái Miocen nhöng ñoâi choã hoaït ñoäng
muoän hôn, ñeán caû Pliocen.
Heä thoáng ñöùt gaõy aù kinh tuyeán phaùt
trieån maïnh ôû ñôùi naâng Rìa, ñôùi naâng Vuõng
Maây - Ñaù Laùt. Ñaây laø caùc ñöùt gaõy thuaän
phaùt trieån tröôùc giai ñoaïn taïo rift cho ñeán
heát giai ñoaïn ñoàng taïo rift, ñoâi khi muoän
hôn, hình thaønh neân caùc caáu taïo daïng ñòa
luõy raát ñieån hình.
3.3. Lòch söû phaùt trieån ñòa chaát
Lòch söû phaùt trieån ñòa chaát khu vöïc beå
Tö Chính - Vuõng Maây gaén lieàn vôùi lòch söû
hình thaønh phaùt trieån Bieån Ñoâng, bao goàm
caùc giai ñoaïn: tröôùc taïo rift, ñoàng taïo rift,
sau rift vaø giai ñoaïn taïo theàm hieän taïi.

Giai ñoaïn tröôùc taïo rift
Vaøo cuoái Mesozoi ñaõ xaûy ra söï va chaïm
giöõa maûng AÁn - UÙc ôû phía Nam vaø maûng
AÂu - AÙ ôû phía Baéc laøm cho caùc khoái luïc
ñòa trong khu vöïc, trong ñoù coù khoái luïc ñòa
Ñoâng Döông dòch chuyeån vaø tröôït theo
phöông TB - ÑN, taïo ra moät loaït caùc ñöùt
gaõy vaø söï troâi daït cuûa caùc maûng luïc ñòa.
Sau va chaïm, khu vöïc Bieån Ñoâng bò naâng
cao, ñöôïc boùc moøn vaø nhìn chung khoâng coù
laéng ñoïng traàm tích.
Giai ñoaïn ñoàng taïo rift
Giai ñoaïn ñöôïc baét ñaàu vaøo Eocen? -
Oligocen vaø keát thuùc vaøo cuoái Miocen sôùm
vôùi 2 pha taùch bieät, pha taïo rift sôùm (Eocen
? - Oligocen) vaø pha taïo rift muoän (Miocen
sôùm?).
• Pha taïo rift sôùm (Eocen? - Oligocen) laø
pha hoaït ñoäng kieán taïo quan troïng trong
vieäc hình thaønh, phaùt trieån cuûa beå Tö
Chính - Vuõng Maây. Caùc ñòa haøo, baùn
ñòa haøo ñöôïc laáp ñaày traàm tích töø raát
thoâ ñeán thoâ vaø mòn. Lôùp traàm tích loùt
ñaùy thöôøng laø thaønh taïo molas, saïn soûi,
caùt, boät, seùt laãn caùc maûnh than, phieán
seùt, giaøu vaät chaát höõu cô. Traàm tích
ñöôïc laéng ñoïng trong moâi tröôøng ñaàm
hoà hoaëc chaâu thoå. Caùc ñöùt gaõy môùi vaø
caùc ñöùt gaõy hình thaønh töø tröôùc taùi hoaït
ñoäng maïnh meõ theo cô cheá caêng giaõn laø
chính.
• Pha taïo rift muoän (Miocen sôùm). Sau
khi keát thuùc pha taïo rift sôùm vaøo cuoái
Oligocen, coù leõ beà maët Oligocen ñaõ
ñöôïc naâng leân, nhieàu nôi bò boùc moøn.
Tuy nhieân, söï naâng leân boùc moøn chæ
xaûy ra cuïc boä, khoâng ñoàng nhaát. Pha
ngöng nghæ laéng ñoïng traàm tích xaûy ra
405
Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây
töông ñoái daøi tröôùc khi coù caùc traàm tích
Miocen sôùm phuû leân treân taïo ra beà maët
baát chænh hôïp khaù roõ neùt. Coù leõ vaøo ñaàu
Miocen sôùm, toaøn boä khu vöïc bò chìm
döôùi möïc nöôùc bieån, moâi tröôøng traàm
tích bò thay ñoåi theo vôùi caùc traàm tích
seùt boät xen keõ caùt keát haït mòn. Taïi caùc
ñôùi naâng cao, traàm tích Miocen sôùm coù
leõ vaéng maët nhö taïi gieáng khoan PV -
94 - 2X.
Trong pha taïo rift muoän ít coù ñöùt gaõy
môùi hình thaønh, maø chuû yeáu laø söï taùi hoaït
ñoäng cuûa caùc ñöùt gaõy ñaõ ñöôïc hình thaønh
töø tröôùc theo cô cheá caêng taùch laø chính.
Ñeán cuoái Miocen sôùm, pha hoaït ñoäng taïo
rift hoaøn toaøn ngöng nghæ. Tuy nhieân, do taøi
lieäu coøn haïn cheá neân cuõng coù yù kieán cho
raèng giai ñoaïn naøy tieáp tuïc hoaït ñoäng hình
thaønh nhöõng ñòa haøo gaén vôùi söï taùch giaõn
Bieån Ñoâng ñeán Miocen giöõa. Cuoái Miocen
giöõa hôi bò naâng, baøo moøn taïo ra baát chænh
hôïp khu vöïc.
Giai ñoaïn sau taïo rift:
Giai ñoaïn sao taïo rift xaûy ra chuû yeáu vaøo
Miocen giöõa vaø keùo daøi ñeán Miocen muoän.
Ñaây laø pha phaùt trieån môû roäng, laøm thay ñoåi
bình ñoà caáu truùc khu vöïc. Vaøo cuoái Miocen
muoän, do pha bieån luøi dieãn ra taïi khu vöïc
Bieån Ñoâng neân beà maët Miocen naøy bò naâng
leân, phong hoùa vaø boùc moøn taïo ra moät beà
maët baát chænh hôïp khu vöïc. Sau pha bieån luøi
laø pha bieån tieán maïnh meõ, toaøn boä khu vöïc
ngaäp chìm döôùi möïc nöôùc bieån. Nhöõng nôi
naâng cao thuaän tieän phaùt trieån caùc aùm tieâu
san hoâ, nhöõng nôi truõng ñöôïc laáp ñaày traàm
tích luïc nguyeân caùt, boät, seùt. Löôïng traàm
tích ñöôïc laáp ñaày nhanh, khoái löôïng lôùn keát
hôïp vôùi pha neùn eùp cuïc boä laøm cho bình ñoà
caáu truùc thay ñoåi. Coù nôi caáu truùc naâng/suït
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
hoaùn ñaûo vò trí cho nhau ñoàng thôøi dieän tích
ñöôïc môû roäng, toaøn boä khu vöïc coù xu höôùng
luùn chìm vaø oaèn voõng.
Giai ñoaïn taïo theàm Pliocen - Ñeä Töù
Sau pha bieån luøi cuoái Miocen, bieån tieán
xaûy ra treân theàm luïc ñòa Vieät Nam, nöôùc
bieån daâng leân laøm ngaäp chìm toaøn boä khu
vöïc. Traàm tích caùt, boät, seùt phuû baát chænh
hôïp leân traàm tích Miocen. Traàm tích naøy
ñöôïc laéng ñoïng trong ñieàu kieän ñoäng naêng
giaûm, do ñoù taïo ra caùc lôùp gaàn nhö naèm
ngang. Taïi caùc ñôùi cao, aùm tieâu san hoâ tieáp
tuïc phaùt trieån. Söï phaùt trieån caùc thaønh taïo
luïc nguyeân Pliocen - Ñeä Töù ñaõ xoùa nhoøa
caùc daáu veát hoaït ñoäng ñòa ñoäng löïc cuûa caùc
pha kieán taïo tröôùc ñoù ñoàng thôøi laøm maát
ranh giôùi caùc vuøng hay caùc beå traàm tích vôùi
nhau, taïo ra moät söï thoáng nhaát treân toaøn
theàm luïc ñòa Vieät Nam.
4. Ñaëc ñieåm ñòa taàng traàm tích
Ñòa taàng traàm tích beå Tö Chính - Vuõng
Maây ñöôïc luaän giaûi töø taøi lieäu ñòa chaán vaø
taøi lieäu gieáng khoan beå traàm tích Nam Coân
Sôn cuõng nhö keát quaû gieáng khoan PV - 94
- 2X.
Phaân tích ñòa chaán ñòa taàng cho thaáy söï
toàn taïi caùc taäp ñòa chaán ñöôïc ñaùnh daáu bôûi
caùc maët phaûn xaï chính sau ñaây (Hình 12.5)
[12]:
• Taàng Xanh (Blue): Töông öùng vôùi ñaùy
Pliocen Ñeä Töù,
• Taàng Xanh laù caây (Green): Töông öùng
baát chænh hôïp noùc Miocen giöõa,
• Taàng Ñoû (Red): Töông öùng noùc Miocen
sôùm,
• Taàng Vaøng cam (Orange): Töông öùng
noùc Oligocen,
• Taàng Naâu (Brown): Töông öùng noùc
406
moùng tröôùc Ñeä Tam.
Keát quaû minh giaûi taøi lieäu ñòa chaán cho
thaáy khu vöïc beå Tö Chính - Vuõng Maây ñöôïc
phuû bôûi traàm tích luïc nguyeân, luïc nguyeân
carbonat daøy töø 2 - 3 km treân nhöõng ñôùi cao
ñeán 6 - 7 km ôû truõng saâu (beå Vuõng Maây),
chuùng coù tuoåi töø Eocen? - Oligocen ñeán
Pliocen - Ñeä Töù, ñöôïc phaân thaønh caùc phaân
vò ñòa taàng nhö sau (Hình 12.6):
Moùng tröôùc Ñeä Tam
Ñaëc tröng cuûa moùng laø caùc taäp phaûn xaï
ñòa chaán maïnh, phaúng, lieân tuïc, tuy nhieân
ñoä tin caäy ñoâi khi khoâng ñöôïc cao, ñoä lieân
tuïc khoâng ñöôïc toát. Moùng ñöôïc caáu thaønh
bôûi caùc loaïi ñaù xaâm nhaäp: granit, granodiorit
vaø phun traøo ryolit, andesit vaø/hoaëc caùc ñaù
bieán chaát nhö ñaõ gaëp ôû caùc gieáng khoan
thuoäc beå traàm tích Nam Coân Sôn.
Caùc thaønh taïo Kainozoi
PALEOGEN
Eocen (?) - Oligocen
Heä taàng Vuõng Maây (E2? - E3 vm)
Noùc Oligocen ñaëc tröng bôûi 2 - 3 pha
phaûn xaï maïnh, bieân ñoä cao, ñoä lieân tuïc toát,
coù theå lieân quan ñeán caùc taäp seùt, seùt than.
Tuy nhieân phaàn naøy bò giaùn ñoaïn bôûi ñöùt
gaõy vaø coù bieåu hieän cuûa söï baøo moøn, caét
goït. Thaønh phaàn thaïch hoïc chuû yeáu goàm
traàm tích luïc nguyeân haït töø mòn ñeán thoâ
laéng ñoïng trong caùc baùn ñòa haøo, phuû tröïc
tieáp leân moùng. Traàm tích hình thaønh trong
ñieàu kieän soâng hoà, vuõng vònh, ñoàng baèng
ven bieån.
Khu vöïc ñôùi naâng Rìa coù leõ laø vuøng cao
coå trong thôøi kyø Oligocen lieân quan ñeán
hoaït ñoäng nuùi löûa. Traàm tích vuïn Oligocen
laéng ñoïng trong caùc ñòa haøo, baùn ñòa haøo
nhö Phuùc Nguyeân, Baéc Phuùc Taàn, TN Vuõng
 Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây

Maây.
Taïi gieáng khoan PV-94-2X, laét caét
Eocen? - Oligocen goàm caùt keát raén chaéc ôû
phía treân vaø caùc tuf daêm keát coù thaønh phaàn
laø ñaù phun traøo ryolit kieán truùc kieåu porphyr
vaø caùc tuf, tufit cuûa chuùng [9].
Miocen döôùi
Ñaëc tröng bôûi caùc phaûn xaï ñòa chaán lieân
tuïc phaân lôùp song song vaø ñöôïc coi laø maët
ngaäp luït lôùn nhaát, taùch taäp traàm tích haït thoâ
ôû treân vaø taäp haït mòn ôû döôùi. Thaønh phaàn
thaïch hoïc chuû yeáu cuûa Miocen döôùi laø caùt,
seùt laéng ñoïng trong moâi tröôøng chuyeån tieáp
töø caùc ñaàm hoà, vuõng vònh töông ñoái taùch
bieät sang moâi tröôøng ñoàng baèng ven bieån
ñeán bieån noâng ven bôø.

Or
an
ge

Hình 12.5a. Caùc taàng phaûn xaï ñòa chaán khu vöïc baõi Tö Chính

Hình 12.5b. Maét ñòa chaán qua beå Tö Chính – Vuõng Maây (TC 93- 015)

407
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Miocen giöõa
Heä taàng Tö Chính (N1 tc) 2
Ñaëc tröng bôûi caùc soùng phaûn xaï bieân ñoä
maïnh, lieân tuïc bò caét cuït ôû caùc phaàn nhoâ
cao vaø bò phuû bôûi traàm tích Miocen treân
hình thaønh trong ñieàu kieän nöôùc saâu. Thaønh
phaàn thaïch hoïc cuûa caùc thaønh taïo Miocen
giöõa chuû yeáu laø caùc taäp caùt, seùt xen keõ hình
thaønh trong ñieàu kieän bieån ven bôø ôû caùc
phaàn cao (Tö Chính, Phuùc Nguyeân, Phuùc
Taàn) ñaëc tröng bôûi ñaù voâi daïng theàm hoaëc
san hoâ aùm tieâu. Phaàn döôùi cuûa Miocen giöõa
chuû yeáu laø caùc thaønh taïo luïc nguyeân.
Maët caét taïi gieáng khoan TC - 94 - 2X,
Miocen giöõa ñöôïc môû ra ñaëc tröng baèng caùc
taäp caùt keát, seùt keát xen keõ, seùt maøu ñen, seùt
voâi maøu xaùm.
Miocen treân
Heä taàng Phuùc Taàân (N1 pht) 3
Ñaëc tröng bôûi caùc soùng phaûn xaï phaân
lôùp song song, ít bò aûnh höôûng cuûa hoaït
ñoäng ñöùt gaõy. Thaønh phaàn thaïch hoïc chuû
yeáu laø caùt, boät, seùt töôùng bieån vaø ñaù voâi
daïng theàm, ñaù voâi san hoâ aùm tieâu ôû caùc ñôùi
cao.
Traàm tích Miocen treân môû ra ôû gieáng
khoan PV-94-2X, chuû yeáu laø ñaù voâi, ñaù voâi
san hoâ xaùm, traéng, nöùt neû.
Pliocen - Ñeä Töù
Heä taàng Bieån Ñoâng (N2 - Q bñ)
Phaûn xaï ñòa chaán phaân lôùp, ñoä lieân tuïc
cao. Thaønh phaàn thaïch hoïc chuû yeáu laø caùt
seùt hình thaønh trong moâi tröôøng bieån vaø ñaù
voâi daïng theàm hoaëc san hoâ aùm tieâu ôû caùc
ñôùi cao.
Traàm tích Pliocen - Ñeä Töù thuoäc heä
taàng Bieån Ñoâng ñöôïc môû ra ôû gieáng khoan
PV-94-2X goàm ñaù voâi aùm tieâu san hoâ, ñaù
voâi sinh vaät daïng khoái chöùa nhieàu vuïn sinh
408
vaät.
5. Caùc bieåu hieän daàu khí
Beå Tö Chính - Vuõng Maây naèm keà caùc
beå traàm tích ñaõ coù caùc phaùt hieän vaø khai
thaùc daàu khí quan troïng laø Nam Coân Sôn vaø
Ñoâng Natuna.
Taïi beå Nam Coân Sôn, trong toång soá
treân 60 gieáng TKTD ñaõ khoan töø 1974, coù
7 gieáng phaùt hieän daàu (12%), 14 gieáng phaùt
hieän khí (23%) 1 moû daàu (Ñaïi Huøng), moû
khí (Lan Taây) ñang khai thaùc vaø moät soá moû
khí khaùc ñang ñöôïc phaùt trieån moû (Roàng
Ñoâi, Haûi Thaïch [12]).
Taïi beå Ñoâng Natuna, moû khí D - Alfa
caùch loâ 134 khoaûng 250 km veà phía Nam,
coù tröõ löôïng lôùn naèm trong taäp ñaù voâi thuoäc
heä taàng Terumbu (Miocen treân). Moû khí AP
- 1X cuûa Agip naèm khoâng xa moû D - Alfa
vaø moû daàu Bursa - 1X cuûa Agip caùch loâ 136
khoaûng 15 km veà phía Nam. Caùc phaùt hieän
naøy ñeàu naèm trong ñaù voâi aùm tieâu san hoâ
tuoåi Miocen muoän [12].
Ngoaøi caùc phaùt hieän daàu khí noùi treân,
taïi khu vöïc Tö Chính coøn phaùt hieän thaáy
hydrocarbon qua caùc nghieân cöùu veà söï roø
ræ cuûa chuùng töø döôùi loøng ñaát leân beà maët
(seepage studies) do Conoco tieán haønh
[12].
Naêm 1996, Conoco tieán haønh nghieân
cöùu khoâng aûnh European Space Agency
(ERS - SAR) vaø Radarsat Image (Radarsat
- SAR). Caû hai nghieân cöùu naøy ñeàu chæ ra
caùc daáu hieäu roø ræ hydrocarbon (Khalid A.
Soofi, 1998). Nghieân cöùu ERS - SAR phaùt
hieän thaáy 4 roø ræ ôû phía ÑN beå Nam Coân Sôn
(bao goàm phaàn lôùn phaàn Taây loâ 133, 134).
Nhöõng roõ ræ naøy naèm ôû phía Taây loâ 134 vaø
döôøng nhö coù lieân quan ñeán heä thoáng ñöùt
 Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây

Hình 12.6. Coät ñòa taàng toång hôïp beå Tö Chính - Vuõng Maây

409
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
gaõy ôû phía Taây caáu taïo Phuùc Nguyeân Nam
(caáu taïo Anh Ñaøo). Caùc hình aûnh Radarsat
- SAR thu ñöôïc vaøo thaùng 2/1997 bao phuû
80% dieän tích phía Taây loâ 133, 134. Maëc
duø khoâng phaùt hieän thaáy nhieàu ñieåm roø ræ
nhö trong taøi lieäu ERS - SAR nhöng ñaõ phaùt
hieän ra moät vuøng daàu traøn lôùn (large spill) ôû
TN loâ 134 gaàn keà vôùi heä thoáng ñöùt gaõy ÑB
- TN ôû phía Taây caáu taïo Phuùc Nguyeân Nam
(caáu taïo Anh Ñaøo). Moät soá dò thöôøng khaùc
cuõng baét gaëp ôû TB loâ 133 cuõng truøng vôùi heä
thoáng ñöùt gaõy cuûa caáu taïo Caåm Chöôùng.
Nhöõng roø ræ phaùt hieän bôûi aûnh vieãn
thaùm ôû loâ 133, 134 raát coù yù nghóa bôûi chuùng
coù theå lieân quan tröïc tieáp tôùi söï toàn taïi heä
thoáng daàu khí döôùi saâu ôû khu vöïc naøy.
6. Heä thoáng daàu khí
6.1. Ñaù sinh
ÔÛ beå Tö Chính - Vuõng Maây coù khaû
naêng toàn taïi 2 nguoàn ñaù meï: seùt vaø seùt than
tuoåi Oligocen vaø Miocen sôùm. Tieàm naêng
ñaù meï tuoåi Oligocen vaø Miocen sôùm ñaõ
ñöôïc phaùt hieän ôû nhieàu gieáng khoan cuûa beå
Nam Coân Sôn ngay phía Taây ñôùi naâng Rìa.
Ñaây laø caùc taàng ñaù meï phoå bieán trong khu
vöïc. Döï kieán chuùng coù theå toàn taïi trong caùc
truõng Phuùc Nguyeân, phuï beå TN hoaëc phuï
beå TB Vuõng Maây.
Caùc nghieân cöùu ñòa nhieät ôû phía Ñoâng
beå traàm tích Nam Coân Sôn cho thaáy doøng
ñòa nhieät thay ñoåi töø 60 mW/m2 taïi 35 trieäu
naêm ñeán 70 - 72 mW/m taïi 10 trieäu naêm
2
sau ñoù giaûm xuoáng 60 - 62 mW/m nhö hieän 2
nay.
Khi nghieân cöùu moâ hình ñòa hoùa ôû khu
vöïc loâ 133, 134, Conoco nhaän thaáy ñaù meï
tuoåi Miocen treân, Miocen giöõa hieän chöa
410
tröôûng thaønh hoaëc baét ñaàu tröôûng thaønh.
Cöûa soå taïo daàu baét ñaàu töø 2.900 m ñeán 3.500
m trong caùc taäp Miocen döôùi vaø Oligocen
treân. ÔÛ phaàn saâu hôn, ñieåm taïo condensat
lôùn nhaát trong khoaûng 3.400 – 4.500 m
töông öùng Miocen döôùi - Oligocen. Ñaù meï
Oligocen naèm chuû yeáu trong ñôùi sinh khí
khoâ vôùi cöûa soå töø 4.400 – 4.900 m. Veà thôøi
gian, ñaù meï Oligocen baét ñaàu sinh daàu taïi
26 trieäu naêm. Ñaù meï Miocen sôùm baét ñaàu
sinh daàu ôû 15 trieäu naêm vaø ñaït ñænh taïo
consensat ôû 5 trieäu naêm [10].
Naêm 1993 khi minh giaûi taøi lieäu TC -
93, PVEP vaø DMNG ñaõ thieát laäp moâ hình
ñòa hoùa vaø thaáy raèng vaøo cuoái Oligocen, ñaù
meï ñaït ñoä tröôûng thaønh ôû khu vöïc ñòa haøo
coå Phuùc Nguyeân vaø beå Nam Coân Sôn. Ñænh
taïo daàu ôû ñòa haøo Phuùc Nguyeân laø Miocen
sôùm vaø hieän nay, ñaây laø vuøng sinh khí.
Ñaù meï ôû ñòa haøo Baéc Phuùc Taàn vaø Nam
phuï beå Taây Baéc Vuõng Maây ñaït cöûa soå taïo
daàu vaøo cuoái Miocen sôùm, ñænh taïo daàu vaøo
Miocen giöõa vaø hieän taïi ñang sinh caû daàu
laãn khí. Ñaù meï ôû phuï beå TN Vuõng Maây ñaït
cöûa soå taïo daàu vaøo Miocen giöõa, ñænh taïo
daàu vaøo Miocen muoän vaø hieän ñang sinh
caû daàu laãn khí.
Ñaù meï ôû phaàn Baéc phuï beå TB Vuõng
Maây ñaït cöûa soå taïo daàu vaøo Miocen giöõa -
Pliocen. Hieän taïi, ñaù meï Oligocen coøn ñang
sinh daàu. Ñaù meï Miocen sôùm neáu toàn taïi coù
theå laøm taêng theâm tieàm naêng sinh cuûa ñòa
haøo Phuùc Nguyeân vaø beå traàm tích Nam Coân
Sôn, nôi hieän chuùng vaãn trong giai ñoaïn taïo
daàu [2]. Tuy nhieân caùc nghieân cöùu treân ñaây
ñeàu döïa vaøo ñieàu kieän ñòa nhieät cuûa beå
Nam Coân Sôn, noù coù theå khoâng phuø hôïp vôùi
beå Tö Chính - Vuõng Maây. Bôûi vaäy, moâ hình
ñòa hoùa cuûa beå Tö Chính - Vuõng Maây coøn

mang yeáu toá giaû ñònh, caàn phaûi ñöôïc ñaàu tö
nghieân cöùu trong thôøi gian tôùi, ñaëc bieät khi
coù taøi lieäu khoan thaêm doø.
Khoaûng caùch giöõa nguoàn ñaù meï vaø
caùc caáu taïo coù khaû naêng chöùa raát ngaén do
ñoù thuaän lôïi cho söï di cö, tích tuï daàu khí.
Caùc hydrocarbon coù theå tích tuï vaøo caùc
taäp caùt keát tuoåi Oligocen, Miocen sôùm.
Hydrocarbon cuõng coù theå dòch chuyeån theo
chieàu thaúng ñöùng theo caùc ñöùt gaõy leân caùc
taäp caùt keát Miocen giöõa - treân hoaëc naïp
vaøo caùc theå ñaù voâi thuoäc heä taàng Tö Chính,
Phuùc Taàân.
6.2. Ñaù chöùa
Ñaù chöùa tieàm naêng ôû beå Tö Chính -
Vuõng Maây coù theå laø granit phong hoùa nöùt
neû, caùt keát tuoåi Oligocen - Miocen vaø ñaù
voâi Miocen giöõa - muoän - Pliocen sôùm [2,
3, 6, 10, 11, 12].
Granit phong hoùa nöùt neû laø taàng chöùa
quan troïng ôû beå Cöûu Long, chöùa daàu khí ôû
moû Ñaïi Huøng thuoäc beå Nam Coân Sôn. ÔÛ
Tö Chính, moùng granit coù theå gaëp ôû ñôùi cao
Tö Chính, Ñoâng Sôn, Phuùc Nguyeân - Phuùc
Taàn. Taøi lieäu troïng löïc vaø caùc dò thöôøng ñòa
chaán cho pheùp döï baùo söï toàn taïi caùc ñôùi nöùt
neû vôùi maät ñoä thaáp ôû trong moùng naøy.
Caùt keát Oligocen hình thaønh trong
moâi tröôøng chaâu thoå ñaàm hoà coù khaû naêng
chöùa nhöng chaát löôïng khoâng cao. Caùt keát
Miocen sôùm haït mòn, pha boät, raén chaéc neân
khaû naêng chöùa keùm ñeán trung bình. Caùt keát
Miocen giöõa cuûa heä taàng Tö Chính cuõng
chöùa toát. Taïi gieáng khoan PV - 94 - 2X, caùt
keát Miocen giöõa coù ñoä roãng raát toát töø 28
- 33%. Caùt keát Miocen treân cuûa heä taàng laø
taàng chöùa toát nhaát ôû khu vöïc naøy.
Ñaù voâi phaùt trieån khaù phoå bieán ôû ñòa
411
Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây
luõy Tö Chính, ñôùi cao Phuùc Nguyeân - Phuùc
Taàn, ñôùi cao Vuõng Maây, tuoåi töø Miocen
giöõa ñeán hieän taïi. Gieáng khoan PV - 94 -
2X baét gaëp ñaù voâi töø khoaûng 1650 m ñeán
ñaùy bieån coù xen keõ caùc taäp seùt, seùt voâi, caùt
thaïch anh, ñoä roãng lôùn, töø 20 - 30%.
6.3. Ñaù chaén
Ñaù chaén khu vöïc ôû beå Nam Coân Sôn vaø
vuøng laân caän laø taäp seùt bieån tuoåi Pliocen -
Ñeä Töù cuûa heä taàng Bieån Ñoâng. Taäp seùt naøy
coù maët ôû haàu khaép khu vöïc beå Tö Chính
- Vuõng Maây, ngoaïi tröø caùc ñôùi naâng cao,
nôi ñaù voâi phaùt trieån leân ñeán taän ñaùy bieån.
Ngoaøi ra, coù leõ laø caùc taäp seùt bieån ôû phaàn
treân cuûa Miocen sôùm, baét gaëp trong haàu heát
caùc gieáng khoan ôû beå Nam Coân Sôn. Taäp
seùt naøy coù theå töông öùng vôùi taäp seùt Rotalia
ôû beå Cöûu Long (Todd vaø nnk, 1993).
Caùc taäp ñaù chaén naèm xen keõ khoâng
mang tính khu vöïc cuõng coù theå toàn taïi vaø
phaùt trieån trong Oligocen vaø Miocen sôùm.
Do bieån tieán baét ñaàu töø Miocen neân caùc
taäp caùt chaâu thoå Miocen coù theå ñöôïc phuû
bôûi caùc taäp seùt naøy. Phaàn treân cuûa Miocen
sôùm, Miocen muoän coù theå toàn taïi caùc taäp
seùt bieån vaø seùt voâi.
Naêm 1998, Conoco nghieân cöùu khaû
naêng chaén cuûa seùt, xaùc ñònh aùp suaát mao
daãn khi bôm thuûy ngaân leân maãu vuïn seùt
laáy töø gieáng 06 - HDB - 1X (Miocen döôùi,
Oligocen treân) vaø gieáng 06 - HDN - 1X
(Pliocen döôùi) ôû beå Nam Coân Sôn saùt ngay
phía Taây beå Tö Chính - Vuõng Maây. Keát
quaû cho thaáy seùt Oligocen treân coù khaû naêng
chaén töø trung bình ñeán toát vaø seùt Pliocen
döôùi coù khaû naêng chaén raát cao.
6.4. Dòch chuyeån vaø taïo baãy
Hydrocarbon ñöôïc hình thaønh töø cuoái
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Oligocen - Miocen sôùm vôùi ñænh cöûa soå
taïo daàu vaøo Miocen sôùm ôû khu vöïc ñòa haøo
Phuùc Nguyeân; Miocen giöõa ôû ñòa haøo Baéc
Phuùc Taàn, phaàn Nam phuï beå TB Vuõng Maây
vaø Miocen muoän - Pliocen sôùm vuøng Baéc
phuï beå TB Vuõng Maây cuõng nhö phuï beå TN
Vuõng Maây.
Nhö vaäy, daàu baét ñaàu di cö töø Miocen
sôùm, Miocen giöõa hoaëc Miocen muoän -
Pliocen tuøy thuoäc töøng ñôn vò caáu truùc ñòa
chaát.
Khi thieát laäp caùc baûn ñoà caáu taïo theo
caùc maët phaûn xaï ñòa chaán cho thaáy ña phaàn
caùc caáu taïo vaø caùc truõng hoaëc ñòa haøo ñeàu
phaùt trieån töø Oligocen ñeán Miocen muoän.
Chieàu daøy traàm tích Oligocen thay ñoåi töø
500 m ñeán 6.500m vaø Miocen döôùi töø 2.000
- 3.000m. Ñieàu naøy cho thaáy taäp traàm tích
naøy raát daøy, coù khaû naêng toàn chöùa moät
löôïng lôùn hydrocarbon.
Phaàn lôùn ñaù meï trong caùc vuøng sinh ôû
ñòa haøo Phuùc Nguyeân, Baéc Phuùc Taàn vaø
phaàn Nam cuûa phuï beå, TB Vuõng Maây ñaõ
ôû vaøo giai ñoaïn taïo daàu tröôùc khi xaûy ra
caùc hoaït ñoäng nghòch ñaûo vaøo Miocen giöõa.
Vaøo thôøi kyø nghòch ñaûo, caùc truõng ôû Baéc
Phuùc Taàn, TB Vuõng Maây chòu aûnh höôûng
naâng leân vaø ñöùt gaãy. Ñieàu naøy laøm cho
quaù trình sinh daàu bò ñình treä vaø moät löôïng
hydrocarbon bò thaát thoaùt. Ñòa haøo Phuùc
Nguyeân cuõng chòu moät phaàn cuûa hoaït ñoäng
nghòch ñaûo nhöng khoâng bò nhieàu ñöùt gaãy
do ñoù hy voïng hydrocarbon coøn ñöôïc giöõ
trong baãy ñaõ naïp tröôùc ñoù hoaëc taùi naïp vaøo
caùc baãy môùi keà caän [12].
Ñoái vôùi caùc vuøng chòu aûnh höôûng nghòch
ñaûo maïnh thì quan heä töông ñoái giöõa thôøi
gian taïo baãy vaø thôøi gian naïp laø raát quan
troïng. Tuy nhieân vaàn ñeà naøy khoâng aûnh
412
höôûng ôû phuï beå TN Vuõng Maây vaø phaàn Baéc
phuï beå TB Vuõng Maây, nôi ñænh taïo daàu laø
Pliocen töùc laø sau pha nghòch ñaûo. Phaàn coøn
laïi, caùc baãy coù theå ñöôïc phaân chia treân cô
sôû aûnh höôûng nghòch ñaûo nhö sau [10]:
• Caùc baãy hình thaønh tröôùc vaø khoâng bò
phaù huûy do nghòch ñaûo gaëp ôû ñôùi cao
Phuùc Nguyeân - Phuùc Taàn, phía Taây ñôùi
cao Tö Chính vaø phaàn ÑB beå Nam Coân
Sôn. Caùc baãy ñòa taàng hình thaønh trong
Oligocen vaø Miocen sôùm cuõng thuoäc
loaïi naøy vaø ñöôïc xem laø coù trieån voïng
cao.
• Caùc baãy hình thaønh tröôùc nghòch ñaûo
nhöng bò phaù huûy vaø taùi taïo trong quaù
trình nghòch ñaûo: phuï thuoäc vaøo ñieàu
kieän ñòa chaát hieän taïi maø nghòch ñaûo coù
theå taïo söï thaát thoaùt vaø baãy coù theå maát
moät phaàn hay toaøn phaàn saûn phaåm ñaõ
naïp.
• Caùc baãy hình thaønh sau nghòch ñaûo: caàn
ñöôïc xem xeùt töøng tröôøng hôïp cuï theå.
Baãy hình thaønh quaù muoän ñeå coù theå tieáp
nhaän saûn phaåm naïp cuõng coù theå laø baãy
khoâ.
Hieän taïi ñieàu kieän naïp toát nhaát toàn taïi
ôû phía Ñoâng ñôùi cao Phuùc Nguyeân - Phuùc
Taàn vaø ôû ñòa haøo Phuùc Nguyeân. Ñôùi naïp ôû
ñaây coù nguoàn sinh lôùn bao boïc vaø coøn ñang
trong pha taïo daàu.
6.5. Play hydrocarbon vaø caùc daïng baãy
6.5.1. Play hydrocarbon
Khu vöïc baõi Tö Chính chöa coù hoaït
ñoäng khoan TKTD (ngoaïi tröø gieáng PV - 94
- 2X) do ñoù quan ñieåm play ôû ñaây ñöôïc xem
laø töông töï nhö beå Nam Coân Sôn vaø Natuna
keá caän [3, 12]. Boán play chính ñaõ ñöôïc phaùt
hieän laø:

Play 1 - Moùng Tröôùc Ñeä Tam môùi gaëp
saûn phaåm daàu khí, ôû Ñaïi Huøng nôi thaønh
phaàn thaïch hoïc laø granit nöùt neû. Khu vöïc
Tö Chính hy voïng cuõng baét gaëp caùc theå
granit töông töï. Nhöng neáu ñaù moùng laø caùc
thaønh taïo nuùi löûa thì tieàm naêng daàu khí seõ
raát haïn cheá.
Play 2 - Traàm tích luïc nguyeân heä taàng
Vuõng Maây tuoåi Oligocen tuy khoâng coù ñaëc
tính chöùa toát nhö caùc taäp treân nhöng cuõng laø
muïc tieâu cho coâng taùc TKTD daàu khí.
Play 3 - Traàm tích caùt keát tuoåi Miocen
döôùi - giöõa phaân boá töông ñoái roäng raõi, caïnh
nguoàn sinh ñaõ tröôûng thaønh.
Play 4 - Ñaù voâi tuoåi Miocen, phaùt trieån
töø Miocen giöõa ñeán Miocen treân vaø ñaàu
Pliocen. Caùc phaùt hieän khí quan troïng ôû
Nam Coân Sôn vaø Ñoâng Natuna ñeàu naèm
trong ñaù voâi naøy.
6.5.2. Caùc daïng baãy chöùa
ÔÛ khu vöïc beå Tö Chính coù theå baét gaëp 4
daïng baãy phaùt trieån rieâng bieät hoaëc keát hôïp
coù khaû naêng tieáp nhaän daàu khí [11, 12]:
Caùc khoái - ñöùt gaõy kieán taïo ñaëc tröng
cho caùc hoaït ñoäng caêng giaõn xaûy ra töø
Paleocen ñeán Miocen sôùm, giöõa. Caùc baãy
daïng naøy phuï thuoäc vaøo ñoä kín cuûa ñöùt
gaõy. Cô cheá chaén kín döïa treân hoaëc laø caùc
theå seùt laáp ñaày beà maët ñöùt gaõy hoaëc laø söï
khoâng truøng khôùp cuûa caùc thaân caùt, seùt qua
beà maët ñöùt gaõy (Hình 12.7, 12.8, 12.9).
Caùc khoái ñöùt gaõy nghieâng thöôøng raát
phoå bieán; chuùng kheùp kín 3 chieàu vôùi ñöùt
gaõy hoaëc kheùp kín 2 chieàu vôùi 2 ñöùt gaõy.
Caùc caáu taïo voøm phaùt trieån hoaëc do heä
quaû cuûa caùc neùn eùp ngang cuûa caùc ñöùt gaõy
caêng giaõn hoaëc do söï nghòch ñaûo cuûa caùc
caáu truùc aâm maø khoâng laøm bieán daïng ñaùng
keå caùc ñöùt gaõy. Caùc voøm daïng cuoán ñaûo
413
Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây
ngöôïc höôùng doác (roll - over) coù theå kheùp
kín 4 chieàu, hoaëc kheùp kín nhôø ñöùt gaõy.
Chuùng thöôøng phaùt trieån ôû caùnh treo cuûa
ñöùt gaõy lôùn do heä quaû cuûa neùn eùp ngang vaø
quaù trình coá keát taïo ñaù. Caùc caáu taïo daïng
hoa (flower structure) ít phaùt trieån ôû baõi Tö
Chính. Chuùng thöôøng lieân quan ñeán ñöùt gaõy
dòch tröôït ngang, phaùt trieån trong Miocen
giöõa. Caùc baãy daïng keá thöøa ñòa hình coå cuûa
moùng nhoâ cao, coù kheùp kín 4 chieàu hoaëc
kheùp kín nhôø ñöùt gaõy.
Moùng phong hoùa nöùt neû toàn taïi döôùi 2
daïng: daïng lieân quan ñeán ñænh caùc khoái ñòa
luõy vaø daïng lieân quan ñeán caùc khoái ñöùt gaõy
xoay. Caùc baãy daïng naøy coù theå kheùp kín 3
chieàu vaø ñöùt gaõy, hoaëc 2 chieàu vaø ñöùt gaõy.
Caùc baãy ñòa taàng coù 4 loaïi baãy ñòa taàng
toàn taïi ôû khu vöïc Tö Chính - Vuõng Maây: Caùc
theå quaït boài tích - soâng (alluvial - fluvial),
caùc quaït ôû söôøn doác luïc ñòa (submarine
slope fans), caùc vaùt nhoïn ñòa taàng vaø caùc
baãy chöùa naèm döôùi baát chænh hôïp goùc do
baøo moøn (Hình 12.10). Hai loaïi baãy ñaàu lieân
quan ñeán söï bieån ñoåi töôùng ñaù theo chieàu
ngang cuûa caùc quaït boài tích, soâng hoaëc doác
luïc ñòa töø caùt keát sang seùt boät hoaëc seùt. ÔÛ
caùc ñôùi vaùt nhoïn, baãy chöùa laø caùc thaân caùt
tuoåi Oligocen, Miocen sôùm vaùt nhoïn veà
phía caùc caáu truùc cao hôn. Taàng chaén laø caùc
taäp seùt xen keõ. Caùc baãy naèm keá döôùi baát
chænh hôïp goùc do baøo moøn hình thaønh do söï
caét goït cuûa caùc taäp caùt keát bò naâng leân coù
theá naèm doác nghieâng. Taàng chaén laø caùc taäp
seùt xen keõ vaø caùc taäp seùt phuû treân noù.
Caùc theå ñaù voâi: Caùc theå ñaù voâi daïng
khoái xaây (build - up) thöôøng coù kheùp kín 4
chieàu phaùt trieån treân caùc ñóa luõy hoaëc treân
caùnh cao cuûa caùc caáu taïo daïng khoái ñöùt gaõy
(Hình 12.11).
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Moät daïng baãy khaùc lieân quan ñeán söï
thay ñoåi thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa ñaù voâi.
Ñoù laø caùc theå aùm tieâu san hoâ phaùt trieån ôû
caùc rìa theàm ñaù voâi. Chuùng thöôøng coù ñoä
roãng, ñoä thaám raát cao vaø coù theå bieán ñoåi
theo chieàu ngang bôûi caùc theå buøn voâi töôùng
hoà raén chaéc, caùc taäp seùt töôùng bieån khôi.
7. Tieàm naêng taøi nguyeân daàu khí
Beå Tö Chính - Vuõng Maây ñöôïc ñaùnh giaù
laø coù tieàm naêng trieån voïng daàu khí cao maëc
duø chöa coù caùc hoaït ñoäng khoan tìm kieám
thaêm doø döïa treân caùc yeáu toá cô baûn sau:
• Toàn taïi caùc yeáu toá caáu kieán taïo maø ôû ñoù
lôùp phuû traàm tích Ñeä Tam ñeàu daøy treân
3 km, chieàu daøy toái thieåu ñeå daàu khí coù
theå sinh thaønh, dòch chuyeån vaø tích tuï
taïo moû.
• Toàn taïi caùc baãy chöùa raát ña daïng coù khaû
Hình 12.7. Maët caét ñòa chaán caáu taïo A
414
naêng tieáp nhaän caùc tích tuï daàu khí thaønh
moû.
• Toàn taïi caùc loaïi ñaù chöùa coù khaû naêng
tieáp nhaän daàu khí nhö ñaù voâi Miocen
giöõa - muoän - Pliocen, caùt keát Oligocen
- Miocen vaø moùng granit nöùt neû.
• Toàn taïi caùc vuøng sinh vôùi ñaù meï laø
than, seùt than tuoåi Oligocen vaø seùt tuoåi
Miocen sôùm coù khaû naêng sinh daàu, khí.
• Khu vöïc baõi Tö Chính naèm keá caän vôùi
beå Nam Coân Sôn vaø Ñoâng Natuna nôi
ñaõ coù haøng loaït caùc phaùt hieän vaø ñang
khai thaùc daàu khí.
Veà tieàm naêng tröõ löôïng coù nhieàu ñaùnh
giaù khaùc nhau. Chöông trình VITRA - 1 cho
raèng tieàm naêng daàu khí khu vöïc Tö Chính
- Vuõng Maây vaøo khoaûng 800 - 900 trieäu taán
quy daàu, chuû yeáu phaân boá ôû play 2 vaø play
3 (Hình 12.12)). Caùc ñaùnh giaù cuûa Coâng ty
 Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây

Hình 12.8. Maët caét ñòa chaán caáu taïo B

Hình 12.9. Maët caét ñòa chaán caáu taïo C

PVEP cho raèng tieàm naêng thu hoài ôû ñaây vaøo ñaõ cho con soá tieàm naêng töø 630 trieäu ñeán
khoaûng 560 trieäu taán [15]. Coâng ty Conoco 1.600 trieäu taán neáu laø daàu hoaëc töø 10 TCF
vaø PIDC khi ñaùnh giaù 3 caáu taïo trieån voïng (285,7 tyû m3) ñeán 30 TCF (857,1 tyû m3) neáu
nhaát ôû loâ 133, 134 ñeå chuaån bò khoan TKTD laø khí [12].

415
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam

Hình 12.10. Maët caét ñòa chaán tuyeán TC-93-44 cho thaáy khaû naêng toàn taïi
caùc quaït döôùi bieån (submarine fan) vaø turbidit

Hình 12.11. Maët caét ñòa chaán tuyeán TC-93-21, Taây Nam beå Tö Chính – Vuõng Maây, cho thaáy ñaù voâi Miocen
muoän phaùt trieån treân khoái ñòa luõy

Duø caùc con soá veà tieàm naêng daàu khí
ñöôïc ñaùnh giaù khaùc nhau nhöng nhìn chung
khu vöïc beå Tö Chính - Vuõng Maây vaãn ñöôïc
coi laø raát coù tieàm naêng trieån voïng daàu khí.
8. Keát luaän
Beå Tö Chính - Vuõng Maây maëc duø ñaõ
ñöôïc baét ñaàu nghieân cöùu töø nhöõng naêm 70
cuûa theá kyû tröôùc, nhöng cho ñeán nay môùi
chæ coù caùc loâ 133, 134 ñöôïc nghieân cöùu chi
tieát, coøn caùc vuøng khaùc môùi chæ coù maïng
löôùi khaûo saùt ñòa chaán khu vöïc thaêm doø sô
boä, neân môùi chæ khaùi quaùt ñöôïc nhöõng neùt
cô baûn veà caáu truùc ñòa chaát vaø heä thoáng daàu

416
 Chöông 12. Beå traàm tích Tö Chính – Vuõng Maây

Beåâ Tö Chính-Vuõng Maây

450
Tr. taán quy daàu 400
350
300
250
200
150
100
50
0
P lay 1 P lay 2 P lay 3 P lay 4

Hình 12.12. Phaân boá tieàm naêng daàu khí theo play

khí cuûa vuøng nghieân cöùu. Do beå Tö Chính
- Vuõng Maây coù caáu truùc ñòa chaát raát phöùc
taïp, taøi lieäu coøn haïn cheá neân coøn nhieàu vaán
ñeà chöa roõ vaø toàn taïi caùc yù kieán ñaùnh giaù
khaùc nhau veà cô cheá taïo beå, lòch söû phaùt
trieån ñòa chaát khu vöïc vaø tieàm naêng daàu
khí. Maëc duø vaäy caùc nhaø ñòa chaát ñeàu nhaát
trí cho raèng beå Tö Chính - Vuõng Maây coù
traàm tích Ñeä Tam daøy (6 - 7 km), laáp ñaày
caùc ñòa haøo, baùn ñòa haøo vaø truõng saâu, vôùi
nhieàu play vaø kieåu baãy khaùc nhau coù khaû
naêng chöùa daàu khí. Bôûi vaäy, caàn phaûi ñaåy
maïnh coâng taùc nghieân cöùu vaø thaêm doø daàu
khí trong thôøi gian tôùi.

417
Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Taøi lieäu tham khaûo
1. Nguyen Quang Bo & JR (Fina),
11/1991. Mekong, South Con Son
and Natuna Sea Basins - Regional
Geological Study.
2. Nguyeãn Quang Boâ, Nguyeãn Du Höng
vaø nnk, Haø Noäi, 9/1995. Khu vöïc Baõi
Tö Chính trong Bình ñoà Caáu truùc TLÑ
Ñoâng Nam Vieät Nam.
3. BP/STATOIL, 8/1992. A Technical
Assessment of the Hydrocarbon
Prospectivity of Blocks 6 and 12E, Nam
Con Son Basin.
4. Conoco Vietnam E & P B/V, March
1998. Integration and Interpretation of
Gravity and Magnetic Data for Blocks
133 & 134 Offshore Vietnam.
5. Conoco Vietnam E & P B/V, June
1998. Reconnaissance Description
and Depositional Environmental
Interpretation of Cores from the Nam
Con Son Basin, Offshore Vietnam.
6. Conoco - PVSC, Hanoi, February
1998. Regional Reservoir Distribution
and Paleogeography of Middle Miocen,
Lower Miocen and Oligocen Formation
in the Nam Con Son Basin.
7. Conoco Vietnam E & P B/V, August
1998. Vietnam Deepwater Blocks 133
& 134 Evaluation Report.
8. V.V. Kudelkin, N. Q. Bo and others,
418
November 1994. Geological Study of
TC - 93 Area.
9. PVEP, Tp. HCM, Thaùng 1/1995. Baùo
caùo Toång keát Ñòa chaát Gieáng khoan PV
- 94 - 2X, Caáu taïo Tö Chính.
10. PVEP - DMNG, HCMC, Thaùng
12/1996. Intermediate Report on Current
Interpretation of TC - 95 Seismic Data.
11. PVEP - PVSC, Tp. HCM, Thaùng
8/1997. Ñaùnh giaù Tieàm naêng Daàu Khí ôû
Caùc Vuøng Tranh chaáp, Choàng laán thuoäc
TLÑ vaø Ñaëc quyeàn Kinh teá cuûa Vieät
Nam: Vuøng Nhaäy caûm ôû Khu vöïc Taây
Tröôøng Sa (Vuøng 2).
12. PVSC - Conoco, HN, March 2000.
Seismic Data Interpretation Western
Part of Blocks 133 & 134 Nam Con Son
Basin.
13. BP Exploration Operating Co., Ltd,
Nov. 2003. Composition and Gross Heat
Value of Nam Coân Sôn Gas.
14. PVEP, Tp. HCM thaùng 8/2002. Ñaùnh
giaù keát quaû coâng taùc TDKT daàu khí giai
ñoaïn 2001 - 2002, keá hoaïch TDKT giai
ñoaïn 2003 - 2005 vaø phöông höôùng ñeán
2010 treân caùc khu vöïc do PVEP quaûn
lyù.
15. PV-NORAD. Baùo caùo chöông trình
“VITRA-1”.