මානසික

රරෝග ?
මේ වචන වල මේරුම දන්නවාද

මානසික ගැටළු

මානසික ආතතිය

මානසිකව සුවපත් භාවය

(ආතතිය,ගැටළු,රරෝගාබාධ රහිත )
 මානසික රරෝගවලට ර ේතු/පැ ැදිලි කිරීම්...

• ජීව විද්‍යාත්මක පැ ැදිලි කිරිම BIOLOGICAL

• මරනෝ විද්‍යාත්මක පැ ැදිලිකිරිම PSYCHOLOGICAL
• මරනෝ විශේරේෂක පැ ැදිලි කිරීම් PSYCHOANALYTICAL
• චර්යාත්මක BEHAVIORAL
• චින්තනාත්මක COGNITIVE
• සංසේකෘතිකමය ා සමාජ විද්‍යාත්මක පැ ැදිලි කිරීම් SOCIO-
CULTURAL
• අධයාත්ික -Spiritual
Psycological Disorders Diagnosis: Symptoms + Impairment
මානසික ගැටළු වලට පිළිතුරු රසායා ගත රනා ැක්රක්
දුබල තාවයක් අතිවිටයි.

රරෝගාබාධය
Amou
nt

Time

3
 මනස ා රමාලය යනු එකක්ද්‍ රද්‍කක්ද්‍ ?
Also called the mind-body problem, but here we want to emphasize the role of “mind” vs
“brain”
What is the mind versus what is the brain?

ඇත්තටම රම් හිත රකාර ද්‍ තිරයන්රන්?

 හිතයි රමාළයයි එකක්
Monism:
British Associationists, later Greek philosophers
Idea that mind and brain are ONE

නැ ැ රද්‍කක්
DesCartes, Continentalists
Idea that mind is separate from the brain
Mind obeys rules of mind; brain obeys physical rules for body
ිනිසාරේ සේනායු පද්ධතිය - සේවභාව ධර්මරේ අග්‍රපලය
 හිත
නිර්මාණය
කරන සේනායු

මධය පර්යන්ත

අනිච්ජනුක
රමාළය සුසුම්නාව
ක්‍රියා පාලනය
ස්නායු සසලෙ

• Our nervous system

consists of neurons
• බාහිර පරිසරමෙන් විදුේ
සඥා ලබා ම ෝරා මේරා
සේමේෂණෙ කරයි.
 සේනායු සසලය

Processing /සම්රේෂණය

පණිවිඩ ග්‍ර ණය කරගනී

විද්‍ුත් තරංගය සම්රේෂණය වීම

Step 1: Resting polarized membrane has more positively charged ions

outside of axon, yielding net negative charge inside.
Neural Communication

Step 3: Resting potential is restored as sodium ions flow to

neighboring area and potassium ions flow out.
Summary: Sequential process of depolarization, followed by
repolarization, continuously moves the action potential down the axon.
uptake

degradation
Action
potential

opens up
the
synaptic
vesicles

සේනායු රසායන නියමනරයන් සසනප්සේ තුල සිදුරේ.

Synapse (chemical)
excitatory - inhibitory
The brain
ිනිසේ රමාලය තම කාර්යභාරයන් රබද්‍ාරගන ඇති අතර ද්‍කුණු රමාලය ා වම් රමාලය
රවන රවනම ස රයෝගිතාවරයන් යුතුව ක්‍රියාත්මක රේ.

ිනිසේ රමාලරේ ඇති සුවිරශේෂත්වය එහි ඇති සංකීර්ණ අන්තර් සම්බන්ධතා වලයි.

1.3 - 1.4 kg
1 trillion nerve cells (neurons)
trillions of "support cells" - glia
 මිනිස් මමාළෙ
▪ මසාබා දහමේ
විශිෂ්ඨ ම
නිර්මාණෙයි
▪ මිනිස් මනසට මලාව
ඇති උසස්ම සැප හා
සතුට ලබා දිෙ හැක.
▪ ඉන්ිෙන්මෙන් මනස
පිනවීමට වඩා ඉන්ිෙ
නිහඩ කිරීමමන් මනස
පිනවිෙ හැක
ඉන්ිෙ සැප
මොඩ නෙන්මන්
මනසයි..!
මමාලෙ
 ඉන්ීය
සංරේද්‍නා

ැගීම් ස
සිතුවිලි

ප්‍රතික්‍රියා

ඉන්ිය උත්රත්ජන වලට අපි නිරායාසරයන්ම

ප්‍රතික්‍රියා ද්‍ක්වනවා
 ද්‍ැනුම/අවිද්‍යාව

ප්‍රතික්‍රියා

අත්ද්‍ැකීම්/තෘෂේණාව

විඥාන පච්චයා නාම රුපං

භාවනාව රම් නිරායාස ප්‍රතික්‍රියාව රවනසේ කරනවා ..!

ප්‍රතිචාර
විමර්ශනෙ
ැගීම් ස සතිෙ
සිතිවිලි
 සිතක ලකුණු
1. එය නිරන්තරරයන් ඉන්ියක අරමුණක් ා බැඳී
පවතී.
• ඇමසන් රුපෙක්
• කමණන් ශේදෙක්
• නාසමෙන් සුවදක්
• දිමවන් රසෙක්
• ශරීරමෙන් ස්පර්ශෙක්
• මනසින් සිතුවිල්ලක් ද්‍රා සිටි.
භාවනාරවන් වැඩුණු සිත
ඉන්ිය අරමුණු එක ය පත් ඇත්ත
ඔසේරසේ අරමුණක් තුල ඇතිසැටිරයන්
විසිරරන්රන් රද්‍වා තැබිය ද්‍කින තීක්ෂණ
නැත ැක. නුවණැති රේ.

(සංවරතාවය) (සමාහිතබව) (ප්‍රඥාව)

 ❖අවධානෙ,කරුණු අවමබෝධ කිරීමේ ශක්තින්
ඍජුවම වැඩිකරීමමන් ම ක ශක්තිෙ ඉහල දමයි..
“අවධානෙ සදහා වෙකිෙන මමාළමේ ඉදිරිපස භාෙමේ ක්‍රිොකාරිේවෙ
ස්කෑන් පරීක්ෂණ වලින් හා ඇල්ෆා/ෙැමා කිරණ සටහන් වලින් ඔප්පු කර
ඇ ”
 ❖භාවනාමේදී අවධානෙ,ඒකාග්‍ර ාවෙ,අවමබෝධෙ
සදහා වන මමාළමේ මකාටස්හි ක්‍රිොකාරිේවෙන් ඉහළ
රංෙ සංඛ්‍යා සටහන් මගින් සනාථ වී ඇ
 භාවනාව පිලිබද්‍ව පරීක්ෂණ රාශියක් රලාව පුරා විද්‍යාඥයන්
සිදුකර ඇත.
❖මකටිකාලීන ම කෙට ❖භාවනාව මමාළෙට
ඇතිකරන මමාළමේ ඉදිරිපස වයාොමෙක්.එෙ මමාළමේ නව
මකාටමස් ක්‍රිොකාරිේවෙ වැඩිකර සසල අවධිකර සිෙලු
එහි ධාරි ාව ඉහල දමයි. ක්‍රිොකාරිේවෙන් වැඩිදියුණු කරයි.
❖භාවනාව රමාලරේ රතාරතුරු සම්රේෂණය
කඩිනම් කරවයි. තීරක ැකියාව දියුණු කරයි
 EEG - electroencephalograph

• EEG : the measurement of the

brain’s electrical activity, recorded
from electrodes placed on the
scalp.
Computerized axial tomography, CAT
 PET Scanning - positron emission
tomography
• Measuring the brain's blood flow and metabolic
activity.

රමාලරේ රුධිර සංසරණය ා රසායනික ක්‍රියාකාරිත්වය මත

රමාලරේ ක්‍රියාකාරකම් අධයනය කල ැක.

radioactively labeled
sugar (tracer) is
injected to the blood
රවාෂින්ටන් රබෞද්ධ වි ාරරේ මණ්ඩාවල පඤේඤාවංස හිියන්
භාවනාව ඔබව රි විදි ට රවනසේකරන රමවලමයි
මරනෝ චිකිත්සක ක්‍රමරේද්‍ රලස භාවනා ක්‍රම
ප්‍රධාන වශරයන් 3ක් භාවිතා කරයි.
• රපාදු කමට නක් රලස සතිපට්ඨාන සුත්‍රය ඇතුලත්
මුල භාවනාවක් වන අනාපානසතිය ා ඉරියාපථ
භාවනාව (mindfulness)
• විශාද්‍ය ා ආරේග පාලනයට සමත්‍රී භාවනාව
(loving kindness meditation)
• කාන්සාව ස භිතිකාවන් සද්‍ ා බුද්ධානුසේසතිය ර ෝ
සුදුසු අනුසේසති භාවනාවක්
1. සිත චංචල එකකි.ඉතා රේගරයන් ගමන් කරයි.
2. ඕනෑම දුරක් යා ැක.ඕනෑම නිර්මාණයක් කල ැක.
3. ආශාව/කැමැත්ත මත සිත පිහිටයි.එතැන නතර රේ.
4. අරප් පාලනයට නතු කර ගැනීම ප සු රනාරේ.
5. සංවර රනාවූ සිත ම ත්වූ අය පතද්‍ සංවර සිත ය පත
සැපත අභිවෘධියම සලසයි.