You are on page 1of 41

1 OD;aomfZif

eef;awmfa&SUq&mwif

e-book is created by shanyoma


OD;aomfZif - a&;onf

rsufESmzkH;yef;csD - OD;tkef;armif

pmayAdrmefxkwf jynfolYvufpGJpmpOf
e-book is created by shanyoma eef;awmfa&SUq&mwif 2

pmayAdrmefykHESdyfwkduf 361-jynfvrf;wGif &kdufESdyfí


pmwnf;rSL; OD;jrwfpdk;u wm0efcH xkwfa0onf/
3 OD;aomfZif

eef;awmfa&SUq&mwif
aeum; 0ifvkeD;NyD/
0ifvkeD; aea&mifazsmhazsmhwGif awmwef;BuD;onf ndKqkdif;&DarSmifaom awmif
ajcü yef;csDausmfwkdY\vuf&mvkd &IrNiD;atmif toa&aqmifí aeavonf/ xkdtcsdef
xdu k mvü tb,fu ay:vmonfrod? yavGou H av;woHonf edrv hf u
kd f jrifv
h u
dk Ef iS v
hf rG ;f
p&maumif;atmif ay:vmavonf/
a'orSm &ckdifjynfe,f bl;oD;awmift&yf jzpf\/ yavGoH&SifrSm armifwif jzpf
avonf/ xkdnaeu Mum;&aom yavGoHonf aemiftcgü ArmwjynfvkH;wGif yJhwifxyf
íoGm;cJhonf/ yavG&Sifonf ]]eef;awmfa&SUq&mwif}}[laomtrnfjzifh ESpfaygif;rsm;pGm
EkdifiHausmfcJhav\/ eef;awmfa&SUq&mwifum; rnfolenf;/
_ _ _ _ _ _ _ _

e-book is created by shanyoma


(1)
tzrif;rsKd; ? tzkd;rif;om;
tzrif;rsKd;? tzkd;rif;om;
udk;c&kdif tydkifpm;?
ykdufom;,k,? vlYorwEG,f?
v,fawmfuif;pm;? ab;bkd;xm;onfh?
bkd;um;OD;rSef-bGm;a':rr .../

eef;awmfa&SUq&mwifonf ol\om; rif;om;a&Teef;wiftm; oifay;xm;aom


olwkdY\rsKd;&kd;pOfvm vuFmwkduav;yif jzpfavonf/ a&Teef;wif\tzkd;tzGm;jzpfaom
OD;rSe-f a':rrrSm eef;awmfa&SUq&mwif\tazESit hf aryifwnf;/ eef;awmfa&SUq&mwif
\tzGm;? OD;rSef\tarrSm udk;c&kdifNrdKUpm; oH&Gmrif;om;\orD;? txdef;awmfzkd;BuD;ac:
a':cifcif jzpfonf/
a':cifcifonf OD;rSeu f kd awmifwiG ;f BuD;NrdKUwGif arG;zGm;avonf/ OD;rSeo
f nf NrdKU
pma&;tjzpfjzifh trIxrf;&GufaepOf a&Tbkdc&kdif? tifbJ&Gmol a':rrqkdolESifhtaMumif;yg
\/ aemifaomtcg awmifwGif;BuD;NrdKU awmifbuf v,fawmfuif;udk tykdifpm;toem;
awmfjrwfc&H onf/
1247-ckEpS wf iG f &wemrmefatmif apwDawmf'g,um oDaygrif;w&m;onf jref
rmaZ,sKH&wemykHaejynfawmfrS tdE´d,EkdifiHokdY ajymif;a&TUpHjref;awmfrl&av&m? txuf
eef;awmfa&SUq&mwif 4

jrefrmjynfrSm qlylvIyf&Sm;ab;&efrsm;ojzifh vltawmfrsm;rsm;yif atmufjynf&efukefokdY


pkefqif;Mu\/ þwGif OD;rSef a':rrwkdYvnf; yg0ifcJhavonf/ NrdKUpma&;OD;rSef-a':rrwkdY
onf Munfhjrifwkdif xD;wef;&yfwGif rxif&Sm;aomtoGifjzifhaeMuvsuf orD;wa,muf?
om;wa,mufudk zGm;jrifavonf/ orD;rSm tBuD;jzpfí cifaryk[kwGifonf/ om;ti,f
rSm aemiftcg eef;awmfa&SUq&mwif[k ay:xifrnfah rmifarmifwifyif jzpfavonf/ armif
armifwifudk zGm;jrifaomESpfrSm ouú&mZf 1256-ckESpfjzpfonf/
NrdKUpma&;OD;rSefwGif emrnfausmfMum; vlodrsm;aomnDwa,muf&Sdao;onf/
trnfrSm OD;BuD;jzpfonf/ OD;rSefu NrdKUpma&;? OD;BuD;u 0efpma&;jzpfonf/ 0efpma&;BuD;
onf csOfaygif&Gufonf armifrIdif;0w¬K? pum;awmifpm;0w¬KponfwkdYudk jyKpkcJh\/ pma&;
q&mwa,muftjzpfjzifh xifay:ausmfMum;vlodrsm;jcif; jzpfonf/
0efpma&;BuD;onf 0w¬Krsm;udkvnf; a&;onf/ uAsmvuFmwkdYudkvnf; pDukH;zGJYEGYJ
onf/ ZeD;r,m;vnf; tawmfrsm;rsm;,lonf/ olb Y axG;0efpma&;OD;BuD;ESit hf usifph &ku
d f
e-book is created by shanyoma

csif;tawmfeD;pyfonf/ q&mwifonf olYbaxG;uJhodkYyif uAsmvuFmudkvnf; pDukH;a&;


om;onf/ ZeD;r,m;rsm;rsm;vnf; ,lonf/ OD;BuD;onf 0w¬Kjzifh emrnfBuD;onf/ q&m
wifrSm oDcsif;jzifh emrnfBuD;onf/
jynf&Gmwkdif;a&; at;csrf;om,m&Sdaomtcg OD;rSefESifha':rronf orD;BuD;ESifh
om;i,fudk ac:aqmifum rEÅav;odkYjyefwufoGm;avonf/ olwkdYonf jrefrmbk&ifrif;
jrwf\trIxrf;t&mxrf;wkjYd zpfav&m t*Fvyd q f efaom &efuek w f iG f raevkMd uay/ tajc
taet& &efukefrSm ae&aomfvnf; pdwfu txufjrefrmjynfwGif usifvnfusufpm;ae
avonf/ &wemykHaejynfawmfrSmjzifh a&S;urltwkdif; &Sdaevdrfhrnf[k olwkdYxifjrif,lq
aeMuonf/ odkYaMumifh wkdif;jynfNidrf0yf ydjym;onfESifhwNydKifeuf rEÅav;odkY jyefwufoGm;
Mujcif; jzpfavonf/
acwfonf t*Fvyd af cwfjzpfav&m rEÅav;onfvnf; &efuek Ef iS rhf jcm;em;vSacs/
a&Ta&mifw0if;0if;ESix hf eG ;f vif;awmufyaeaom a&Teef;awmfBuD;rSwyg; tjcm;,Ofaus;
rIwkdYrSm ajymif;vJaeNyDjzpfonfukd awGYjrif&onf/ olwkdYtm; t*Fvdyfrif;&kH;pkduf&m &efukef
rS wufvmaom&efuek jf yeftjzpfjzifh rdwaf qGo*F[rsm;u ydrk Ndk yD; ta&;ay;av&m rEÅav;
a&mufrS ykdNyD; t*Fvdyfpdwfaygufvm\/ om;uav; armifarmifwifudkyif rd&kd;zvmbkef;
BuD;ausmif;wGif rxm;awmhbJ t*Fvdyf0ufpvD,Hausmif;wGif xm;vkdufavonf/
5 OD;aomfZif

(2)
eabjzifh pmcsKd;ol
rdbrsm;onf olwkdYom;uav; t*FvdyfpmawG trsm;BuD;wwfNyD; 'Gwf'uf-&Twf
&Sujf zifh vlwiG u f s,f vkyaf pcsifonf/ NrdKUtky0f efaxmuftjzpfjzifh *kPaf rmufapcsifonf/
]]Armpmuawmh ArmbJ-aemuf olYbmom tvkdvkd wwfvmrSmaygh/ t*Fvdyfpmomzdoif/
t*Fvdyfpmwwf,ifNyD;a&m}}qkdonfh tajctaeodkYyif a&mufaeayonf/ odkY&mwGif olwkdY
om; armifarmifwifu t*Fvdyfpmudk odyf0goemrygacs/ ckepfwef;atmifjrifatmifyif
reJoif,lvkduf&onf/ t*Fvdyfpmukd oifrnfhtpm; &kyfao;yGJ? ajr0kdif;yGJ? tNidrfhyGJawGudk
vku d Mf unfah eonf/
rsm;pGmaomvlwkdYonf yGJvmonfudk wnvkH; xkdifMunfhonf/
wem&Davmuf t*FvdyfpmudkzwfjyvQif olwkdYem;axmifMurnfavm/
þonfrSm pmroifcsifaom armifwif\qifajcjzpfavonf/ olYqifajcESifhol

e-book is created by shanyoma


yGJaemuf waumufaumuf vkdufaeonf/ yGJuolrsm;ESifhoifhjrwfatmif aygif;onf/ qkdif;
wD;olwt Ydk m; rsufEmS csKdaoG;onf/ t*Fvyd af usmif;om; vl&nfoefu Y av;vnf; jzpfonf/
tajymtqku d vnf; csKdomonf/ olt Y BudKufuv kd nf; tvku d o
f ifah ygif;wwfojzifh olonf
b,fyGJrSmrqkd tcGifhom0ifqefYavonf/ wcgw&H oDcsif;0ifqkdonf/ 0g;vufckyf0ifwD;
onf/ aMu;aemifrsm; armif;qkdif;rsm;ukd prf;oyfcGifh&onf/ ywfwvm;udk 0ifacgufEkdif
onf/ yavGoHudk tajcrSefatmif prf;Ekdifvmonf/
1-2-3 cspfopfukH;?
4-5-6 aw;oGm;aumuf?
7-8-9 oGefypfAsKd; .../
armifwifonf ausmif;wGif *Pef;oif&rnft h pm;? *Pef;awGukd um&efeabjzifh
pmcsKd;um aecJhonf/ &kyfao;q&mBuD;awG vufwef;udkifNyD; wcFPkyÜwfjzifh xGifckwfjzwf
um &kww f &uf pmcsKd;onfukd vGepf mG tm;usí *Pef;awGukd r[kwrf rSef vkyMf uHaejcif;jzpf
onf/
armifwif 0ufpvD,Hausmif;wGif ckepfwef;atmifaomESpfrSm yXrurÇmppfBuD;
\*,ufonf jrefrmEkdifiHodkYvTrf;wufvmavonf/ qefwjynfokH;yJ? *smreDAkH;BuJ tp&Sd
aom wabmiforH mS bavmifqefaeaomtcsdejf zpfonf/ tu,fí yXrurÇmppfBuD;rjzpf
cJah omf¤if;? xkrd w S yg; olt Y r rcifyk t*Fvyd pf pfAvdk Ef iS thf aMumif;rygcJah omf¤if;? armifwif
onf uyfuyfowfowf? cJcJ,Of;,Of;jzifh udk;wef;q,fwef; atmifcsifatmifayrnf/ ol
vnf; pma&;q&mjzpfcsifrS jzpfayrnf/ toift h wifv h pm&aom tpd;k &trIxrf;wa,muf
eef;awmfa&SUq&mwif 6

jzpfomG ;aumif; jzpfomG ;Ekid af yrnf/ xkpd Oftcgu jrefrmwkrYd mS tpk;d &vcpm;tvkyu f dk vGef
pGmrufarmMuonf/ ajymifajymifvufvuf &dSolrSeforQudk pm&;BuD;[k csD;yifhumac:ae
aomacwfjzpfonf/ pma&;jzpfvQifyif tawmfyif tqifhtwef;jrifhvSayNyD/
xkt
d csdew f iG f armifwifonf ckepfwef;jzifh ausmif;xGuv f mum aq;pyfaomuGef
aygif'gtvkyjf zifh olaY ,mufzt*Fvyd pf pfAv dk Ef iS t
hf wl bl;oD;awmifoYkd vku d o f mG ;avonf/
olYtvkyfESifholY0goemrSm wjcm;pDjzpfonf/ tvkyfudk vkyfaeygonf[kqkd&avmuf&kHrQom
vkyfNyD; rsm;pGmaom ol\tcsdefwkdYrSm yavGwacsmif;jzifh awG;csif&mawG;NyD; aqG;csif&m
aqG;aecJhonf/ bl;oD;awmif\obm0&Icif;wkdYrSm om,mvSay&m armifwifpdwful;,Of
bdkYtwGuf tvGefaumif;aeonf/ olrEÅav;u tMurf;avhvmNyD;vmcJhaom a&S;a[mif;
oDcsif;BuD;? oDcsif;cefw Y uYdk kd tao;pdyof ;Hk oyfEidk cf ohJ nf/ xkx
d o dk cD sif;BuD;wk\Yd oabmvu©
Pmudk qifjcifonf/ þodkYaomoabmygvQif BudK;? þodkYoabmvu©PmygvQif ywfysKd;?
þodkYaom tcsuftvuf wD;uGufygvQif ,kd;',m;tp&Sdojzifh *Dwpmayudk aESmufarTbdkY
e-book is created by shanyoma

tcGi&fh chaJ vonf/


olonf oDcsif;awGudk trsKd;trnfcGJonf/ BudK;rsKd;? ywfysKd;rsKd;? ,dk;',m;rsKd;
tp&SdonfwkdYyif jzpfonf/ xkdaemuf trsKd;trnfudk ppfaq;onf/ BudK;rsKd;wGif BudK;[kod
aMumif; trSwfvu©Pmygonf/ ywfysKd;? ,dk;',m;ponfwkdYwGifvnf; qkdif&modaMumif;
vu©Pmrsm; toD;oD;yg0ifonfudk awGYjrif&avonf/
BudK;oDcsif;onf wyk'fwnf;r[kwf? tyk'faygif;rsm;pGm &Sdonf/ olwkdYrSm pmom;
omuGJjym;onfr[kwfao;? aw;oGm;wD;vkH;vnf; tcsif;csif; rwlMuacs/ okdY&mwGif BudK;
\trSwfvu©Pmum; toD;oD; udk,fpDukd,fiS &SdMuonfcsnf; jzpfonf/
avmuwGif vlrsKd;awG trsm;BuD;&So d nf/ od&Yk mwGif vlwrsKd;ESiw hf rsKd; rwlMuacs/
rwlaomfvnf; vlrsKd;wkid ;f rSm vlwrsKd;[líodaMumif; trSwv f u©PmtoD;oD; ud, k pf u
D ,dk f
iSyg&SdMuonf/ oDcsif;wkdYrSmvnf; xkdtwlyif jzpfonf/ trsKd;\trSwfvu©Pmudk rlwnf
NyD; BudK;aygif;rsm;pGm? ywfysKd;aygif;rsm;pGm? ,kd;',m;aygif;rsm;pGm xkwfvkyfEkdifonf/ t
rsKd;tpm;udkum; ypfy,fxm;írjzpf? BudK;qkdvQif BudK;\vu©Pmay:ae&rnf/ acgif;pOf
trnfemru BudK;qkdrS BudK;rSef;od&onfhtjzpfrsKd; rjzpfapoifh/
vlrsKd;udk vlrsKd;yg[k qkid ;f bkwrf qG&J ovkd oDcsif;udv k nf; bmoDcsif;[k qkid ;f bkwf
qGJ&efrvkd[k armifwif,lqonf/ jrefrmwkdYonf [kdbkd;awmfbk&m;vufxufu jrefrmvkd
r[kwfawmhacs/ acwfrDSqef;opfapumrl jrefrm\trSwfoauFwrSm raysmufacs/ jrif
umrQjzifh jrefrmrSef;odEkdifonf/ vlrsKd;onf acwfrSDwkd;wufvmovkd oDcsif;wkdYvnf; wkd;
wufacwfrSDbkdYvkdonf[k ,lqonf/
7 OD;aomfZif

armifwifonf bl;oD;awmifa'owGif a&S;a[mif;oDcsif;BuD;wku Yd kd rlnNf yD; oDcsif;


aygif;rsm;pGmukd a&;pyfcJhavonf/ BudK;? ywfysKd;? ,kd;',m;? olra&;bl;aom oDcsif;rsKd;
[lí r&Sad cs/ olonf tdrw f iG f ywåvm;ESio
hf cD sif;oHukd &SmazGNyD;aemuf pmom;udk oGi;f onf/
vuf0JokE´&onf rJZmawmifajcjzifh tpltpOf rysufxif&Sm;cJhovkd olonfvnf; bl;oD;
awmifajcjzifh Ekid if aH usmf&rnf[k tm;cJarQmfvifah wmifw h cJo
h nf/ wD;vk;H wGif pmom;oGi;f
NyD;aemuf avcsKdaoG;aom aendKat;wGif cifwef;ab;rSm yavGuav;jzifh oGm;NyD;aqG;
onf/ ol\aomw&Sify&dowfrSm om;aumifwkdYESifhaus;iSufom&umwkdYyif jzpfonf/

(3)
0goembm*D

e-book is created by shanyoma


armifwif\0goemrSm oDcsif;yifjzpfonf/ olonf oDcsif;rSwyg; bmudkrQpdwfyg
0ifpm;jcif; r&dvS aS cs/ ausmif;rSmvnf; qufírae? tvkyu f v
kd nf; wm0efausausrvky?f
aus;iSufawGudk yavGrIwfum ajzazsmfaeonf/ odkY&mwGif iSufwkdYu olwkdYtm; ajzazsmfay
onf[k r,lqacs/ aESmifh&Sufonf[k xifayrnfvm;roday/ xkdYaMumifh olYtm; iSufzsm;
wkdufum armif;xkwfavonf/ iSufrdí bl;oD;awmifa'orS tajcusqkwfcGgcJh&onf[k
olu ajymonf/ wm0efayghysufí tvkyfjyKwfcJhjcif;vnf; jzpfEkdifonf/ bl;oD;awmifrS
*DwtcsuftvufwkdYudk&onf/ *Dwudk bl;oD;awmifa'orSyif pwifonf[k qkdEkdifonf/
*Dwavmuudk rsufu, G jf yKoGm;&onfrmS vnf; bl;oD;awmifr&S cJah omiSuEf iS t
hf &ufaMumifh
yif jzpfavonf/
yXr-iSufudkaMumufí t&ufukdaomufonf/
'kwd,-t&ufudkBudKufí t&ufudkaomufonf/
wwd,-raomuf&vQif raeEkdifí t&ufudkaomufonf/
pwkw¬-iSufESifht&ufu olYtowfudk jzwfoGm;avonf/
armifwifonf tvkyv f ufr?hJ iSuzf sm;a&m*gonf t&uform;tjzpfjzifh rEÅav;
odYk jyefa&mufvmcJah vonf/ aeYtcg iSuzf sm;wufonf/ ntcgrSm tNidryhf aJG wGukd avQmuf
Munfhonf/ ausmif;om;t&G,fu &kyfao;ESifhajr0kdif;acwf jzpfonf/ vl&G,fjzpfí bl;oD;
awmifrS jyefvmaomtcg acwfonf tNidrfhacwfjzpfaeonf/ tNidrfhonf olYtwGuf t
qef;jzpfaeonf/ oluvnf; tqef;udk BudKufay&m olESifhtNidrfhrSm vGefpGmyPm&aeawmh
onf/
eef;awmfa&SUq&mwif 8

wnwGif ,kZerat;pde\ f tNidru hf kd oGm;Munfo h nf/ q,fem&DavmufwiG f tNidrhf


odr;f í tdrjf yefa&mufvmonf/ tdy&f mxJ0ifítdyaf omfvnf; tdyí f r&ay/ ,kZe\ajym
[efqkd[efukd wa&;a&;jrifa,mif Mum;a,mifaeonf/ om,maomolYtoHuav;ukd
Mum;a,mifaeonf/
]]trdtztpfukd tpfrrsm;u r,fat;udk arwåmxm;Muonf/ 0dik ;f 0ef;NyD;ajr§muf
pm;Muonf/ r,fat;uvJ wOD;arwåmwOD;rSm qko d vkd trdtz tpfut kd pfrrsm;udk arwåm
a&csrf;jzifh yufzsef;aeygonf/ 'gaMumifv h J r,fat;udk 0dik ;f NyD;cspfMujcif;ygbJ/ r,fat;
[m tckEpS rf pS NyD; ujy&wJt h opfuav;jzpfygw,f/ qufvufNyD; tm;ay;csD;ajr§mufawmf
rlMuyg}}pojzifh ,kZerat;pdeaf jymonfrsm;udk wa&;a&;Mum;a,mifaeonf/ rat;pdef
\toGirf mS ol\rsufpx d wJ iG f pGx
J ifaeonf/ toHrmS ol\em;xJwiG f 0Jvn S ahf eonf/ oef;
acgifausmfonfhwkdifatmif tdyfraysmfojzifh tdyf&mrSxum oDcsif;pyfonf/
a&;vku d ?f zsufvu dk ?f zsufvu dk af &;vku d Ef iS chf smcsmvnfaeonf/ bl;oD;awmifwiG f
e-book is created by shanyoma

aepOfu oDcsif;awG trsm;udk pyfcJhbl;onf/ b,foDcsif;rS xkdrQcufcJjcif; r&Sday/ wcg


w&H waeYwnf;rSmyif okH;av;yk'fNyD;onf/ ,ckrl rkd;ompifpifBuD;vif;cJhonf/ wyk'frQ t
zwfrwifacs/ taMumif;&Sdonf/ ntcsdefrawmfjzpfaeí ol\vufpGJawmfyavGudk¤if;?
ywfwvm;ud¤k if; &J&&J if&h ifrh rIw&f ? rwD;&aomaMumifh jzpfayrnf[k wGuu f m rk;d vif;tm;
BuD;wGif warS;avmuf arS;vkdufavonf/
arS;aomfvnf; raysmfvSacs/ ,kZerat;pdefudkcsnf; tdyfrufrufaeonf/ tdyf
rufxJwGif ,kZeu ol\oDcsif;udk vGefpGmoabmusvkdY y&dowftv,frSm olYtm;csD;usL;
*kPfjyKaeavonf/ okdYjzifh qGrf;cHjyefcsdefavmufrSm Ekd;onf/ a&rdk;csKd;NyD; nu rNyD;jywf
aomoDcsif;udk jyefíudkifonf/ xrif;rSef; [if;rSef;rod? pmpDvkduf toHoGif;vkdufvkyfae
onf/ toHvnf;rus? pmvnf; [efrusjzpfaeonf/ odkY&mwGif rmefukd rcsacs/ vkyf,if
jzpf&rnfqadk om ,kMH unfcsufum; &Sad yonf/ pmom;udk a&;vku d f ywfwvm;ESit hf oHwu
dk f
vkud ?f yavGEiS t
hf oHzrf;vku d f awG;vku d ?f a&;vku d Ef iS t hf ifwu
dk t
f m;wku d f jzpfaeonf/ xkpd Of
wGif acgif;&if;tdrfrS om;trdESpfa,muf tajctwifajymaompum;udk Mum;&onf/
]]BudK;rSr&SdbJeJY tarhykwD; b,fhES,fvkyf oDrSmvJ}}
]]tJ'gaMumifh tarajymNyDaum? BudK;udk t,ifuspfygvkdY}}
armifwifonf cJwHESifhyg;apmifudk axmufum xkdpum;udk pOf;pm;,if; ]][kwfNyD
[kwfNyD}}[k xatmfvkdufavonf/ [kwfNyD/ ykwD;ukH;wmESifhpmukH;wm[m twlwlyJ/ ykwD;
ukH;&mrSm yXr BudK;&SdzkdYvkdw,f/ BudK;&SdrS oDukH;vkdY&w,f/ ykwD;BudK;[m wD;vkH;eJYwlw,f/
ykwD;[m tu©&mpmvkH;ESifhwlw,f/ tu©&mpmvkH;awGuawmh ighrSm&Sdaeom;yJ/ rat;pdef
9 OD;aomfZif

nu ajymwJhpum;vkH;awG[m trSefpifppf ykwD;vkH;av;awGbJ jzpfw,f/ 'gawG pmpDbkdY


BudK;vkdw,f/ BudK;udk t,ifuspfxm;&r,f-[k awG;um cJwHudk jyefcsNyD; ywfwvm;vuf
cwfukd aumufuikd af vonf/ olonf ywfwvm;jzifh wD;vk;H udb k J pdwBf udKufjzpfatmif vku d f
&Smavonf/ pdwfBudKuftoHawGYwkdif; yvmpmtkyfwGif cJwHjzifh rSwfxm;vkdufonf/ ol\
wD;vkH;oHtrSwfoauFwwkdYrSm 1-2-3-4-5-6-7 [laom oHpOfckepfyg;yif jzpfonf/ ol
onf 0ufpvD,HwGifaecJhpOfu t*FvdyfoDcsif;udk t*FvdyfoauFwjzifh oifbl;onf/
'dk-a&-rD-zm-qkd-vm-wD-'kd
t*Fvyd t f oHwiG v
f nf; toHcek pfrsKd;om&So d nf/ tp 'dEk iS t hf qk;H 'krd mS toHwrsKd;
wnf;udk b,fnmxm;jcif;jzpfonf/ b,foH-nmoH[k qkdvkdonf/ armifwifonf bl;oD;
awmifwiG f aepOfu t*Fvyd o f pH Ofcek pfyg;udk jrefrmoHpOfcek pfyg;jzifh bmomjyefxm;cJo h nf/
1-7-6-5-4-3-2-1yifjzpfonf/ 'd-k a&-rD-zm-qk-d vm-wD-'kEd iS 1hf -7-6-5
-4-3-2-1 rSm tvm;wlyifjzpfonf/ þenf;jzifh ]]jrref;*D&daovmawmif}}udk jrefrm

e-book is created by shanyoma


oauFwjzifhrSwfum wD;cJhbl;avonf/
jr ref; *D &d ao vm awmif
4 3 4 5 6 5 4
wkyYd ifjzpfonf/ 4-3-4-5-6-5-4 udw k ;D vQif jrref;*D&ad ovmawmifjzpfvmayrnf/ þ
enf;jzifh armifwifonf rat;pdet f wGuf toHvu dk &f mS azGonf/ ol\tem;u pm&Guw f iG f
*Pef;wkdYjzifh jynfhESufaeonf/ xkdaemuf &kyf&Sifaumfjym;udk qufpyfouJhodkY olrSwfxm;
aom *Pef;wkdYudk qufpyfvkdufonf/
r,fat;av;u ydkYwJharwåma&rSm
tajyajyt&Gm&Gm rvpfcJhygbk
a&muforQ NrdKY&Gm cspfMuygo&Sifh
topfuav;rkdY Mumrlygwm.../
toHoauFw*Pef;awG trsm;BuD;xJu tom;wifqGJxkwfvkdufaom vufa&G;
pOftoH\oDcsif;om;jzpfonf/ r,fat;av;u olYudk ta&;ckdif;onfr[kwfacs/ olYbm
om raeEkdif? rxkdifEkdif? rtdyfEkdif? rpm;Ekdifjzpfum a&;jcif;jzpfonf/ a&;NyD;r,fat;udk
ac:ray;Ekid af o;ay/ ud, k w f idk v
f efcsm;pD;oGm;NyD; oabmaygufavmufatmif 0g'jzefu Y m
ywfwvm;ESifhoDcsif;wkdufay;cJh&ao;onf/ armifwifonf þoDcsif;udk ,aeYnaea&;
ay;vkdufonf/ rat;pdefu xkdnyGJrSmyif tprf;qkdMunfhonf/ ol\tNidrfhwoufwGif xkd
rQ&Snfvsm;rsm;jym;aom MobmvufckyfrsKd;udk wcgbl;rQ r&cJhbl;acs/ xkdaeYnwGif;csif;
rSmyif xko d cD sif;rSm t&yfxw J iG f jyefEY o
YHS mG ;avonf/ yGjJ yefwo Ydk nf xko d cD sif;rSm t&yfxw J iG f
eef;awmfa&SUq&mwif 10

jyefYESHYoGm;avonf/ yGJjyefwkdYonf r,fat;av;u ydkYwJharwåma&udk oDqkdum jyefMuav


onf/
armifwif\0rf;ajrmufjcif;um; xDaygufoavmufyif jzpfonf/ ol&nfreS ;f wrf;
waeaom a&mifjcnfOD;udk jrif&NyD[k &TifjrL;aeonf/ rMumrD EkdifiHausmfpma&;q&mBuD;
wa,mufjzpfawmhrnf/ tNidrfonfrawG 0dkif;0dkif;v,faernfjzpfaom olYb0udk &nfrSef;
NyD; yDw&d eT ;f aeonf/ refusnf;yifay:u qko d nfo
h cD sif;[m olo
Y cD sif;jzpfaMumif; tdro
f m;
awGtm; ajymjyonf/ tdrfom;awGu r,kHMunf? *&krpkdufojzifh olu rauseyf/ teD;t
em;tdrfrsm;udk ra,mifrvnfoGm;NyD; <um;onf/ nu yGJoGm;aomolrsm;r[kwfojzifh ol
\&TifjyKH;aom<um;vkH;udk olwkdYoabmraygufMuacs/ okdYjzifhyGJMunfhwwfaomol\oli,f
csif;rsm;xH oGm;&jyefonf/ csD;rGrf;Mobmaxmremudk cH,lcsifvSí jzpfonf/
,kZerSm xkdoDcsif;jzifh tawmfyif tusKd;ay;aeonf/ oDcsif;toGm;uvnf;
vG,fulonf/ vlwkdif;vkdvkdyif qkdíjzpfonf/ toHuvnf; qef;opfonf/ oDcsif;pmom;
e-book is created by shanyoma

uvnf; ay:vGifxif&Sm;jywfom;onf/ tzktxpfr&Sd? ajyjypfacsmarmonf/ r,fat;


taejzifhvnf; qkdvkdYaumif;onf/ aomw&SifwkdYtbdkYvnf; em;0ifcsKdonf/ uHqkHívm;
roday/ ,kZeonf xko d cD sif;udq
k o
dk nfrpS í rjywfrvyfujyae&onf/ u&wkid ;f vnf; xdk
oDcsif;udk qko d nf/ tqkad emufusaeyguvnf; y&dowfu awmif;qko d nf/ ]r,fav;av;
u ydkYwJharwåma&oDcsif;udk qkdygAsKdU}[k a<u;aMumfMuonf/

(4)
eef;awmfa&SU
]]b,fola&;wJhoDcsif;vJ? awmfawmhudk NrdKifw,f}}
]]armifwifqkdwJh vli,fwa,muf a&;ay;ygw,f}}
]]b,fu armifwifygvdrfh? t,ifu rMum;bl;ygvm;}}
]]vli,fi,f&Sdygao;w,f? [dkeef;awmfta&SUbufrSm aew,fvkdYajymygw,f}}
rEÅav;NrdKUolNrdKUom;wkdYonf ae&mXmeESifhywfoufí pum;ajymvQif eef;awmf
udk A[kx d m;í t&yfa'oudk nTejf yNyD;ajymqkwd wfMuonf/ ta&SUjyif? taemufjyif? awmif
jyif? ajrmufjyif? ta&SUawmifaxmif?h ajrmufaxmif?h we*FaEGaxmif?h wevFmaxmifph onf
jzifh jzpfavonf/ armifwifudkvnf; eef;awmf\ta&SUjyifrSmaeí eef;awmfa&SUq&mwif
jzpfc&hJ avonf/ rlvu ol\emrnfa&SUwGif eef;awmfta&SUjyifu jzpfonf/ pmvk;H ig;vk;H
jzpfaeí ac:qkd&onfrSm eJeJaxmifhonf/ armifwifu pmESpfvkH;udk jzKwfcsvkdufNyD;]]eef;
awmfa&SU}}[kowfrSwfum olYtrnfwGif xm0pOfwefqmqifvkdufavonf/
11 OD;aomfZif

eef;awmfa&SUq&mwif\yXrqkH;oDcsif;rSm ,kZerat;pdefodkYa&;ay;aom r,f


at;av;uykdYwJharwåma&-tpcsDaomoDcsif;jzpfonf/ eef;awmfa&SUq&mwifqkdaombGJY
xl;*kPx f ;l udvk nf; ,kZeuyif rodromay;vku d jf cif;jzpfonf/ xkod cD sif;onf rMumrDum
vtwGif;rSmyif wEdkifiHvkH;jyefYESHYoGm;avonf/ tvGefacsmifusaom t&yfa'orS EGm;
ausmif;om;wkdYyif EGm;ausmif;,if; odMuonf/ v,fxGef,if;? ysKd;Ekwf,if;? aumufpkduf
,if;? pyg;&dwf,if;? wvif;e,f,if; r,fav;av;u ydkYwJharwåma&udk &GmapGaeMuonf/
uav;rav;wkdif;onf ,kZerat;pdefjzpfMuvsuf opfyif&dyf ajrwvif;ZmwfyGJcif;wGif
r,fat;av;vkyfum qifETJonfudk t&yf&yfwkdif;rSmyif awGYjrifEkdifavonf/
o[Zmwypöa,m? twlwuGjzpfí aus;Zl;jyKonf/
tnrnypöa,m? tcsif;csif; tjyeftvSef aus;Zl;jyKonf/
armifwifaMumifh ,kZerSm wkr&atmif emrnfBuD;oGm;onf/ armifwifonfvnf;
,kZeaMumifh tqef;ay:oa&GUuAsmwifaom eef;awmfa&SUq&mwif jzpf&avonf/ q&m

e-book is created by shanyoma


wifonf [dkacwfu vlwumrufarmí&cJaom wkdif;usKd;jynfusKd;aqmifac: wD-yD-
tufpf-bGJUukd&cJhonf/ odkY&mwGif olonf wD-yD-tufpfudk eef;awmfa&SUqkdaombGJYavmuf
jrwfEkd;jcif;r&Sdacs/ wD-yD-tufpfq&mwif[k b,ftcgrS olYudk,fol *kPfrwifacs/ eef;
awmfa&SUqkdaom*kPfyk'fudkom xm0pOfaz:xkwf &ifhusL;avh&Sdonf/ olonf eef;awmf\
a&SUrSmvnf; aeonf/ eef;awmfa&SUqkad omtrnfuv kd nf; cH,x
l m;onf/ tzrif;rsKd;? t
zkd;rif;om;? udk;c&kdiftydkifpm;&aomtrsKd;tqufrSvnf; xkd;xGufvmoljzpfav&m eef;
awmfBuD;udk MunfhNyD; rcsdjzpfcJhonf/
ESpfusdyf&Spfquf r[m0ifnD? twdwfjzpfysuf urÇmwGifonf? b,f&mZmawGrS rpH
jref;? a&Tref;NrdKU-twnf...ok;H ode;f ok;H aomif; ud;k axmifi,fxyd ?f twdwjf zpf
ysufeYJ tud;k tum;wifonf? tkw-f uspf-ausmf-at;-rEÅav;aejynf? av;qhJ
&Spaf qmif rqk;H oaemf? usKH;awmfywfvnf? eef;awmfwckom &Ip&m? ,cktcgusef
awmhonf? armfuGef;awZm BudKUygwJh-a&TNrdKUawmf&wemykHwnf? jrefrmh*kPf&nf-
&wemykHtwnf? bkef;awmf&Sif-usKH;awmfwGif a&uif;aygif; tvDvD...}}
eef;awmfa&SUq&mwif\twdwu f kd awG;NyD; aqG;jcif;jzpfonf[k qkEd idk yf gonf/ xkd
oDcsif;udk eef;awmfa&SU\BudK;yrf;csuf[lí rSwfwrf;rwifEkdifacs/ taMumif;rl eef;awmf
a&SUonf xko d cD sif;udk pavOD;ykn\]]ok;H ode;f ok;H aomif; av;axmifxyd ?f ESpu f sdy&f pS q
f uf
r[m0if? twdwfjzpfysuf urÇmwGifatmif? b,f&mZmyifrpHjref;? av;qJh&Spf&yfjymom'f&H
onf? ewf0o d u k oH pfavmif; refonfeef;}}tpcsDaom aw;xyfukd rSjD irf;a&;pyfaomaMumifh
jzpfonf/ pav\pmom;udk toHwrsKd;jzifh xyfraH <u;aMumfjyefjcif;jzpfonf/ olrY mS vnf;
eef;awmfa&SUq&mwif 12

udk;c&kdiftydkifpm;cJhaom ZmwdaoG;u tcH&Sdaeao;onf/


tkwNf rdKU&k;d awGeYJ rIid ;f rIid ;f rIaH 0? usKyfwjYdk ref&;dk awG&UJ wkid ;f jynf? jynfjrefrme*&rSmv?
t&SnMf umvSaygh tpOfrEGr;f oav? oD[moeeJyY v’iMf uiSe;f abG? oajyndKrSm ae
ckad v...eef;tr& a&TbaHk jr.../ wkv Yd il ,frsm;awG a[-a[-a[? nDnmwm
taumif;qk;H av? tmZmenf&aJ bmfww Ydk awG? wkw Yd idk ;f wkjYd ynfrmS av...eef;tr&
a&TbaHk jr.../
a&Teef;awmfBuD;udk MunfhNyD;a&;aomoDcsif;wyk'fyifjzpfonf/ olum; eef;awmf
BuD;udk *kP, f o
l nf/ eef;awmfBuD;[m jrefrmwk\ Yd ZmwdaoG; ZmwdrmefEiS rhf sKd;cspfpw d uf akd y;
aom r@KdifBuD;[k ,lqonf/ olYudk,fudkvnf; eef;awmfa&SUqkdaombGJYxl;jzifh wefqmqif
onf/ ol\om;udkvnf; a&Teef;wif[k rSnfhac:onf/ bmoma&;udk xkwfaz:olu xkwf
az:? EkdifiHa&;udk vkyfolu vkyf? pD;yGm;a&;vkdufolu vkduf? olurl uAsm*Dwjzifh ajzazsmf
rnf/ wcgwcgwGif bmoma&;? EkdifiHa&;? pD;yGm;a&;wkdYudk Ekd;qGay;rnf[k qkH;jzwfonf/
e-book is created by shanyoma

(5)
&efuek o
f tYkd pkef
q&mwifonf rEÅav;wGif tawmfemrnfxu G af eaomtcg &efuek o f pYkd ek q
f if;vm
cJhonf/ olESifhtwl bif*sKdwifazvnf; ygonf/ olwkdYESpfa,mufrSm tcsif;csif;wa,muf
ESiw hf a,muf yifah xmufaeaom olEpS af ,mufyifjzpfonf/ q&mwifu oDcsif;a&;aumif;
onf/ qkdwwfonf/ wifazu bif*sKdwD;aumif;onf/ xkdpOfu &efukefwGif "mwfjym;ukrÜ
PDEpS cf &k odS nf/ wckrmS acG;wHqyd "f mwfjym;ukrP Ü jD zpfí tjcm;wckrmS udv k b
H ,D m"mwfjym;
ukrÜPDjzpfonf/ ukrÜPDwkdYu q&mwiftm; vcpm;jzifh vkyf&efwkdufwGef;onf/ q&mwif
u rvkyfacs/ ukrÜPDESpfckvkH;udkyif cGíqufoG,faeonf/ [dkukrÜPDtwGufvnf; oDcsif;
a&;ay;onf/ qkdonf/ onfukrÜPDtwGufvnf; a&;onf/ qkdonf/ oGif;ay;onf/ vc
pm;ESifhrvkyfbJ vGwfvyfpGmaeonf/
vkyrf nfo
h mvkyaf e&onf/ jrefrmawG\jrefrmwl&, d m*Dwukd jrefrmawGukd a&mif;
bdkY EkdifiHjcm;om;ukrÜPDawGtwGuf "mwfjym;oGif;ay;&onfudk rauseyfvSacs/ þtvkyf
onf pifppfjrefrmwko Yd mvkyuf ikd x
f u
dk af omtvky[ f k ,lqonf/ Ekid if jH cm;om;awGu jrefrm
awGtay:wGif tnTefYcl;pm;aeonf[kxifonf/ þtxifonfyif EkdifiHjcm;awGESifholESifh
tqifrajyjcif;taMumif;&if; jzpfonf/ olu cyf<u<uqufoG,fonf/ olu <uawmh
ukrÜPDuvnf; zdonf/ xkdtcgykdNyD; rcHcsifpdwfaygufvmonf/
trsKd;om;rsm;twGu?f 0rf;enf;yufvufrjzpfap&m? trsKd;orD;rsm;twGu?f 0rf;
13 OD;aomfZif

enf;yufvuf rjzpfap&m? eef;awmfa&SUq&mwifqkdaw; awG;Muvdrfhrav...


a&S;wke;f u tcsdeaf wG wkaYd jy-wkaYd jy-wkaYd jy-AE¨Kv-AE¨Kv-AE¨Kvr[maqG urÇm
aMuaomfvJ ArmawG O'gef;raMu/
q&mwifonf AE¨KvppfoBl uD;toGif 0wfqifNyD; tNidrphf ifay:wufum ud, k w
f idk f
oDqo dk nf/ ]AE¨Kv-AE¨Kv-AE¨Kv-r[maqG}[laompmyk'd w f iG f "m;vG,u
f q
kd cJG RwfNyD; ]urÇm
aMuaomfvnf; ArmawGO'gef;raMu}[laomtydk'fwGif tNidrfhpifudk a'g[efrmefygygESifhz
aESmifah qmifo h nf/ rsKd;cspfpw d f wuf<up tcsdejf zpfav&m y&dowf\wcJeufMobmoHBuD;
rSm b0*fvQHrQ qlno H mG ;awmhonf/ aemufwaeYwiG f ykvyd rf if;BuD;u ac:NyD;ppfaq;onf/
wkdif;oljynfom;awG olykefxatmif EId;qGwmvm;[k ar;onf/ aumif;rGefpGmae&ef owd
ay;jcif;cH&avonf/ olonf Ekid if jH cm;om;rsm;udk ykrd pdk w d ef mum "mwfjym;ukrP Ü ED iS t
hf quf
toG,jf zwfvu dk o
f nf/
pm;0wfaea&;BuD;av;aom &efukefNrdKUay:wGif ZeD;av;a,mufESifhtvkyfvuf

e-book is created by shanyoma


rJhjzpfaeaom q&mwif\twGuftawmfyifcufayonf/ olonf t&ufudkvnf; rSefrSef
aomufonf/ xrif;rpm;bJom aecsifaeEkdifrnf/ t&ufraomufbJum; raeEkdifacs/
xkpd OfwiG f bif*sKdwifazu olt Y m;trsm;qk;H tultnDay;cJ&h onf/ tb,frQyif tult
nD&aomfvnf; þykHpHtwkdif; &efukefwGif qufvufNyD; aevkdpdwf r&Sdawmhacs/ tnmajy
Xmaea[mif;udk jyefajymif;vGrf;w owd&aeonf/
rkd;awGundK - &GmrvkdeJY [dkeef;awmfa&SU-nTef;&rJh ykHoP²mefvkd? vGrf;wmeJY oHNydKif
qk?d [dak wmifpOfe,frmS av? MumjzL Mum0gawGu aygygbd? wkaYd rmifwifa& vmcsif
vmcJygawmhvkdY? a&S;wkef;u oDcsif;oHNydKifqkd...ywfabwkdbdk-tkd a&Trkd;ndK/
wode;f ruwefw,f v,fuefoif;rSmvS? pdr;f jrvQHcs,f oli,fcsif;awGe?YJ ckaersm;
oDcsif;oHNydKifqkd? ywfabwkdbdk-tkd a&Trkd;ndK/
yGJcganmifa&-oGef;NrJaywnfh? &kdaoo'¨g? xkH;pOfvmjzifh rJZm&yfol? usrwkdYwpk?
awmif;qk,lonf? a&T*lawmfeJY? &Iwkdif;wifhom;? rkd;jrifhoDacgif? rJZmacsmifu? w
awmifvkH;rIdif;? píqkdif;aomf? awmifwkdif;&Sufí? 0ef;uma0SYonf? awmifaiGUa0
a0.../
&efukefrjywfaecsifygw,f? ewfjynfBuD;uJhodkY qkdMuygpkdY? udk,fhNrdKUudkawmh vGrf;rd
w,f? &k;d &k;d bJq?dk yef;jcHtwGi;f 0wði,f? t*Fvyd bf ifoaH wG jrnfocH sKdcsKd? uRefawmf
wkdY abwkdbkdavmuf em;xJrpGJaygifAsKd-tkda&Trkd;ndK/
eef;awmfa&SUonf &efukefwGif qif;&Javav? rEÅav;udk owd&avjzpfaeonf/
vuf0o J Ek &´ trwfBuD;\taMumif;udk jyefajymif;pOf;pm;um tm;i,f[efwal vonf/ ol
eef;awmfa&SUq&mwif 14

onf &efukef\ewfjynfwrQ om,mvSykHudk 0efcHNyD;aemuf yef;jcHtwGif;u acwfrSDaom


bifc,moHwkdYonf olwdkYqDu ywfabwkdbkdavmuf em;rpGJaMumif;ESifhcsD;rGrf;ajcaMumuf
vkyof nf/ trSerf mS olonf &efuek w f iG f aiGukd a&vko
d ;Hk Ekid af vmufatmif aiG0ifvrf;ajzmifh
cJhonf/ oDcsif;oGm;wckudk zrf;rdxm;vQif acG;wHqdyf"mwfjym;ukrÜPDudkvnf; ay;onf/
aemufocD sif;pmom;wrsKd;ajymif;NyD; udv k bH ,D mudv
k nf; a&mif;onf/ a&'D,rdk mS vnf; t
oHviT v
hf u
dk af o;onf/ onfMum;xJwiG f rif;orD;rif;om;wku Yd oDcsif;vmawmif;vQifvnf;
ay;vkdufao;onf/
ae0if&kd;&Dav? 0g0g0if;vkdYae? r,kHolrsm; oGm;MunfhEkdifay? odEéDe,fu a&Torif
a&Tacsmif;awG? a&wHcGefxJrSmav? a&TrIHa&T0wfawG? odEéDt&yfeJY w&kyfe,fpyfu?
a&Torif-a&Tacsmif;-a&Taygif;pkHpGm ajymprSwf awmjrwf0ae.../
q&mwif acG;wHqyd u f rk PÜ oD aYkd &;ay;aomoDcsif;jzpfonf/ ukrP Ü o
D nf xko d cD sif;
udk oabmusí toHoGif;aeonf/ &aomaiGrSm aomufpm;í ukefavNyD/ t&ufrSefrSef
e-book is created by shanyoma

aomuf&bdkYu ta&;BuD;aeojzifh aemufxm;aw;oGm;opfudk r&SmEkdifbJ jzpfaeonf/ ol


onf yufvufukvm;xkdifay:wGif xkdifum acgif;ukwfNyD; tMuHxkwfaeonf/
]]a[h bkd;wifaz vkyfa[h - vkyfprf;/ jrefjrefav;uGm}}
]]bmvJ q&mh[mu t&if;r&Sd tzsm;r&Sd/ bmudk jrefjrefvkyf&rSmvJ}}
]]aemufraeprf;ygeJu Y mG ...[dw k avmu wkaYd cG;wHqyd rf mS oGi;f wJo h cD sif;toGm;
&ao;ovm;}}
]]bmoDcsif;vJq&m? rapmpdefqkdwJha&Torifacsmif;}}
]]at;...at;...tJ'DoDcsif;toGm; &ao;vm;}}
]]'gavmuf MumaerSbJq&m}}
]]vkH;vkH;ukd owdr&awmhbl;vm; udk,fhvl&JU}}
]]vkH;vkH;udkawmh owdr&bl;/ jym;jym;udkawmh owd&aew,f}}
ESpfa,mufom; NydKifwl ukd,fhtawG;ESifhudk,f yGJusoGm;onf/ xkdaemuf q&mwif
onf rIdifae&mrSm ckefxum wifaztm; ayGYzufNyD;aemuf bif*sKd ukd,fwkdifoGm;,lay;av
onf/
jA[®mewfvltay: a'oemMum;cJhaomf urÇmavmuajrjyifay: okH;Budrfwkdifwkdif tifrwef
om"kac:/ o[rÜwdemrau r[mjAa[®etausmf? aum@nESifh0yÜ b'´d r[meef tóZd
uRwfwrf;0ifNyD {[d-{[dac:/
wifazu a&Torifacsmif;aw;oGm;udk bif*sKdESifhwD;ay;onf/ xkdaw;oGm;wGif
jA[®mewfvltay: tp&Sdonfhaw;oGm;awGudk vkdufoGif;onf/
15 OD;aomfZif

]]bmvkyfrvkdYvJq&m}}\
]]rod wdwfwdwfae? udkvHbD,mudk oGm;MupkdY}}
xkdoDcsif;udk udkvHbD,m"mwfjym;ukrÜPDu rMunfatmifudk tqkdckdif;onf/ udkvH
bD,mu rapmpde\ f a&Torifacsmif;taMumif;udk odNyD;jzpfonf/ odaYk Mumifh a&Torifacsmif;
"mwfjym;rxGufrD rMunfatmif\"mwfjym;udk xGufatmifvkyfvkdufonf/ rapmpdef\a&T
orifacsmif;xuf rMunfatmif\"r®pMumu wvapmí xGufojzifh a&Torifacsmif;rSm
aumif;vsufESifh rpGHjzpf&avonf/ þenf;jzifh &efukefwGif aiG&vrf;&Tifaeaomfvnf; ol
\pdwfrSm Nidrfoufjcif;r&Sdacs/ EkdifiHa&;a,mifa,mif? pD;yGm;a&;a,mifa,mifjzifh &efukef
wGif tcuftcJawGYum rEÅav;odkY vGrf;oDcsif;oDum jyefwufoGm;avonf/

(6)
oaX;0g'ukd ar;vmMu,if

e-book is created by shanyoma


q&mwif rEÅav;odjYk yefa&mufaomtcg jrefrmEkid if yH idk f "mwfjym;ukrP Ü x D al xmif
&ef pdwftm;xufoefaeonf/ olonf &efukeft*Fvdyfydkif ukrÜPDwkdYrS "mwfjym;oGif;jcif;
ESiyhf wfoufaomynm&yfwu Ydk kd odrw
S v
f mcJo
h nf/ ArmoDcsif;? ArmawG twGuf ArmawGom
vkyfxkdufonf[laom tpGJvnf; wG,fvsuf&Sdonf/ udk,fwkdif oaX;jzpf&eftwGufum; r
[kwfacs/ aiG&SdaomolawG pkaygif;NyD;vkyfapcsifonf/ oluawmh at;at;aq;aq;oD
csif;a&;ay;aernf jzpfonf/ odkY&mwGif rEÅav;u "mwfjym;xkwfvkyfa&;ESifhywfoufí
b,forl Q em;rvnf? oabmraygufMuojzifh ud, k wf idk w
f tdrq
f if; wtdrw f ufvu dk Nf yD; 0g'
jzef&Y avonf/
aA'ifvnf; wGuw f wfonf/ twdwef rd w d f wabmif ba0gwku Yd v
kd nf; ,kMH unfol
jzpfonf/ tcsKdu Y ol\oDcsif;awG emrnfausmfMum;vlBudKufrsm;onfrmS aA'ifaMumif[ h k
vnf; ajymMuonf/ olonf rsm;aomtm;jzifh oDcsif;qkdrnfhol\Zmwmudk wGufcsufppf
aq;NyD;rS oDcsif;a&;ay;wwfonf/ waeY jrefrm"mwfjym;ukrP Ü jD zpfajrmufa&;twGuf 0g'
jzefx Y u
G &f mwGif ol\jrif;&xm;armif;orm;u ]]tMuH&cufygoaemf}}tpcsDwhJ y'ukov
idkcsif;udkqkdav&m vGefpGma'gojzpfvsuf tdrfodkYjyefNyD; tarmif;ckdif;avonf/ xkdaeYrSm
edrdwfraumif;[k tdrfrSmyif atmif;aeavonf/
ydu
k q
f ef&mS ;wm em;rv,f ydu k q
f efaygwm ajymwwfw,f ZrÁL'Dy-edrw d w å hJ usef;
rma&;eJYoaX;0g'udk ry,f/
&wemckepfyg;&,feJY armfawmfum;vJpD;r,f? qif;&Jwm em;rv,f? rif;yGJrSm oGm;
r,f? taygif;o[mrsm;&,feJY? aumif;wmudkrS pm;r,f/ eef;awmfa&SUudk ar;vmMu,if
eef;awmfa&SUq&mwif 16

oaX;0g'vkdY uRefawmfajymvkdufr,f/
aiGvkdcsif aiG&Ekdifw,f? a&Tvkdcsif a&T&Ekdifw,f-uG,f/ vkdpdwf"mwf[m avmu
tjrwfq;Hk wu,f/
atmf...cspfwJh&nf;pm; pGJvrf;awmh rMum{uef &vdrfhr,f/ þyrmvkd rSwfMu
uG,?f vkcd sifwm &vdrrhf ,f...eef;awmfa&SUudk ar;vmMu,if oaX;0g'vkYd uRefawmfajym
vku d rf ,f/
ypönf;Opöm ckwdk;yGg;w,f? vlrsKd;jcm;eJYpHrEIdif;ygeJY rSefwkdif;qkdcsifw,f/ odef;oef;
uka#ra&Ekdif wkdYykdifOpöm<u,f? ppfudkif;taemufzufawmif0,f? wkdYypönf;awG &Sdygw,f/
edAÁmefa&mufatmif ydkifNyDuG,f? eef;awmfa&SUudk ar;vmMu,if oaX;0g'vkdY tukefajymjy
vdu k rf ,f/
jrefrmydkifukrÜPD yXrqkH;twdwfaqmifí atmifjrifpGm ay:xGufvmaomoaX;
0g'oDcsif;yif jzpfonf/ xkdpOftcgu EkdifiHa&;wGif a'gufwmbarmfonf qif;&Jom;0g'
e-book is created by shanyoma

udk xlaxmifaeayonf/ eef;awmfa&SUu qif;&Jom;0g'onf edrdwfr&Sd r*Fvmraumif;[k


,lqonf/ qif;&Jom;0g'\tusKd;taMumif; tqk;d taumif;jzpfaom 0g'oabmw&m;
udk avhvmuRrf;usifíum; r[kwfacs/ qif;&Jomqkdwm trnfemrynwfudk rBudKufjcif;
omjzpfonf/
xkjYd yif vlawmfawmfcyfrsm;rsm;u &efuek v f ?dk rEÅav;vkNd rdKUBuD;rsm;wGif tvkyBf uD;
tudik Bf uD; wku d wf m taqmuftODBuD;wkrYd mS jrefrmydik rf &S/d vlrsKd;jcm; w&kyuf v
k m; t*Fvyd f
ydkifawGom&Sdonf/ ArmawG jzpfjzpfajrmufajrmuf bmrQrvkyfwwf[k udk,fhudk,fudk,f ESdrfh
um ajymaeMuonf/ xkdavoHwkdYudkvnf; eef;awmfa&SUu rcHcsif ppfudkif;taemufawmif
ay:rSm wkyYd pön;f awG ode;f oef;uka# ra&wGuEf idk af tmif &Syd gonf/ olwyYdk pön;f awGu wc
Pom cHpm;&onf/ wkdYypönf;awGu edAÁmefa&mufatmif cHpm;&rnf[k avmukwå&ma&;ü
<u,f0ykHudk nTefjyvkdí oaX;0g'udk a&;umqkdjcif;jzpfonf/
jrefrmydkif atmifr*Fvmtrnf&Sdaom "mwfjym;ukrÜPDrSm oaX;0g'wyk'fESifhyif
t&if;tqaygif;rsm;pGm tjrwf&av&m eef;awmfa&SU\wdwfedrdwfrSm t"dyÜg,fr&Sdr[kwf
acs/ oluawmh *syefacwfudk vSrf;nTefavonf/ oltwdwfaqmifonfhedrdwfwabmift
wkdif; *syefacwfrSm vmíjzpf&onf[k ajymjyonf/
wabmiftwdwfay:? atmifedrdwfr*FvmqkdMupdkY&JU? rdef;uav;awG acgif;ay:
rif;avmif;arQmf? cifhauomqHxkH;rSm rif;avmif;arQmfwJh? acwfay:yifqkdwm olYbmom
vmíay:/
acwfukd rjyifeaYJ emf? acwfukd r&bl;aemf? [dt k ,ifwek ;f u azaza&;wJh oaX;0g'
17 OD;aomfZif

aemf? awG;umqMuygaemf? tusÐvcHk snftm;vk;H bJ? oaX;0g'aemf...tJ'g*syefvufxuf


rSm aiGukd a&vko d ;Hk aomf? rif;avmif;arQmf? owif;ausmf? wkid ;f ajyabmifrmS taMumif;vm
Muaomf? ZrÁL'DyedrdwåwJh? acwfaumif;vmaygh? ravQmhwrf;bJaemf? vkdcsifwJh[m tm;vkH;
arQmf? vlxktm;vkH; ypyfrSm owif;aumif;ausmf? rif;avmif;arQmf.../
eef;awmfa&SUu olYom;uav; a&Teef;wifudk a&;ay;aomoDcsif;jzpfonf/ þ
oDcsif;wGif ol\twdwef rd w d w f abmiftpGt J vrf;udk awGEY idk o
f nf/ ZrÁL'DyuRef; edrwd x f eG ;f
onfqkdaom pum;udk aumif;aumif;,kHMunfonf/ ZrÁL'DygvusfmawmifuRef;wGif bmyJ
jzpfjzpf wdwfedrdwfESifhjzpfonf/ odkYaMumifh tjzpfaumif;awGjzpf&atmif twdwfaumif;
edrdwfaumif; vkyfbdkYvkdonf[k ol ,lq,kHMunfonf/
jrefrmvlrsKd;xJrS qma*satarmifBuD; bk&ifcHjzpfaomESpfwGif om,m0wDe,frS
pwifí *VKefoyl ek x f av&m jrefrmEkid if t H &yf&yfwiG f pD;yGm;a&; tusyftwnf;ESi&hf ifqidk f
aeMu&avonf/ txl;ojzifh atmufjrefrmjynfu omíqk;d onf/ acwfusyfvQif obif

e-book is created by shanyoma


onfwrYdk mS t,ifiwfwwfonf/ wkid ;f jynfu qly?l qlyo l jzifh aiGaMu;usyfw?J aiGaMu;usyf
ojzifh tvSL'gerjyKEkdifMu? tvSL'gerjyKEkdifojzifh yGJroGif;EkdifMu? yGJroGif;Ekdifojzifhvnf;
yGJru&? wcgw&H uHtm;avsmfpGm tvSLeJYawGYygaomfvnf; yGJrdefYr&í ru&acs/ rsm;pGm
aom ZmwfwkdYrSm Zmwfacgif;cGJypfvkdufMu&onf/
Zmwfrif;om azoufum; rEÅav;odYk wufomG ;onf/ azoufEiS ehf ef;awmfa&SUrSm
Munfjh rifwidk o
f m;csif; i,focl sif;jzpfonf/ eef;awmfa&SUrSm rEÅav;wGif vGepf mG emrnfBuD;
NyD; aeonf/ olESifhuyfrdvQif emrnfBuD;vmEkdifonf/ tb,frQ nHhzsif;aomobifonf
jzpfap? olYtpGrf;&Sdoavmuf wwfEkdifatmif q&mwifu ajr§mufay;Ekdifonf/ olESifhywf
oufí &Gmpm;BuD;pdeaf A'g\tultnDuv kd nf; &Ekid af o;onf/ &Gmpm;BuD;ESiehf ef;awmfa&SU
rSmvnf; vGefpGm&if;ESD;onf/ azoufonf olYrdwfaqGarmifwiftm; oDcsif;a&;ay;&ef
awmif;qkdonf/
ZrÁL'Dygay:0,f...ZD;uGu-f ZD;uGu-f ZD;uGuaf &mufvrd rhf ,f? azouftrnfqef;
pD;yGg;vrf; wkd;wufygvdrfhr,f? awmifem;u tdrfay:jrnfr,f? ajrmufem;u tdrfay:jrnf
r,f/
rvSwmeJYuG,f? ntcgxGufr,f? ZrÁL'Dygay:0,f ...ZD;uGuf-ZD;uGuf-ZD;uGuf
a&mufvdrfhr,f? azouftrnfqef; pD;yGg;vrf; wkd;wufygvdrfhr,f/
tcsKdUjrefrmvlrsKd;wkdYonf ZD;uGufudk pD;yGg;Opömwkd;wufaom vmbfaumiftae
jzifh ,lqMuonf/ tdrw f iG f ZD;uGu&f yk x
f m;ygu vmbfvmb wk;d wufonf[k pGrJ w S ,f MHk unf
Muonf/ [dE´LbmomrS qufEG,fvmjcif;yifjzpfonf/ [dE´LbmomwGif ewfa'0grsm;&SdMu
eef;awmfa&SUq&mwif 18

onf/ ewfa'0gwkdif;rSmyif pD;awmf,mOfrsm;&Sdonf/ *VKefpD;aomewf? usm;pD;aomewf?


jcaoFhpD;aomewf pojzifh trsKd;rsKd;&Sdonf/ o&oGmwDewforD;u [oFm,mOfomudk pD;
onf/ ynmudk ay;aomewforD;aywnf;/ pD;yGm;Opöm odkYr[kwf usufoa&r*Fvmudk ay;
aomewforD;rSm oD&dewforD;jzpfonf/ olYukd vu©D[kvnf; ac:ao;onf/ oD&d odkYr[kwf
vu©Dewfa'0D\pD;awmf,mOfomrSm ZD;uGufjzpfonf/ ,if;rSqif;oufí jrefrmwkdYvnf;
tdrw f iG f ZD;uGux f m;jcif; jzpfavonf/ xkt d pGu
J kd q&mwifvnf; ,kMH unfay&m? olrY w d af qG
azouftm; ZD;uGuo f cD sif;a&;ay;jcif;jzpfonf/ azoufonf ZD;uGuo f cD sif;jzifh tawmf
tusKd;ay;cJhonf/ ZD;uGufazouf[kyif wGifoGm;avonf/ q&mwif\wdwfedrdwftpGJudk
jyjcif;yif jzpfonf/
eef;awmfa&SUonf &efukefwGif bif*sKdwifazESifhaepOfu bm;rm;twfukrÜPDrS
'*kefyOD;bwif\wuJharmif um;udk oDcsif;a&;ay;&onf/ oDwif;wyk'frSm-
bm;rm;twfu aemufxyfxGifwJh '*kefy&,f?
e-book is created by shanyoma

'g&kdufwmausmfrSefw,f-rSefw,f?
eef;awmfa&SUeJYwGJawmh
b,fawmhrS rcGb J ;l / toJpMJG uifr,f...tp&do S nfjzpf\/ eef;awmfa&SU\oDcsif;
wkdYrSm oDcsif;wkdif;vkdvkdyif? ,aeYqkd aemufwaeYwGif t&yfxJwGif jyefYum vlwum\ypyf
zsm;tESaYH &mufaeonf/ wuJah rmif Zmwfum;oDcsif;vnf; xkt d wlyif jyefEY í
YHS vlwumqkd
aeonf/ xko d cD sif;udk vli,fwa,mufu zsufum]]bm;rm;twfu aemufxyfxiG w f hJ ZvkH
ayguf&,f}}[k [pfatmfumqkdaeonf/ xkdtcg eef;awmfa&SUonf pdwfysufpGmjzifh ]]a[h
zkd;wifaz? udk,fwkdYawmh rMumcif &efukefvpf&vdrfhr,f}}[k a[mpmwrf; xkwfavonf/
]]edrdwf r&Sd? ermr&Sd bmjyKvkdYvJAs}}[k wifazu ar;onf/
]]rMum;bl;vm;uG...udk,fa&;wJhoDcsif;[m ZvkHaygufjzpfaew,f/ ZvkHt
aumif;rSr[kwfbJ b,fawmhaumif;awmhrvJ}}[k &Sif;jyonf/ rSefonf/ olwkdYvJ toJpGJ
rMuif&awmhay/ wuGJwjym;pD jzpfukefaom[l\/

(7)
acwfudk pmzGJYol
q&mwifonf rif;avmif;arQmf oDcsif;wGif acwfudk rjyifeJYaemf? acwfudk jyifvkdY
r&bl;aemfvkdYqkdcJhonf/ olYacwfESifholjzpfcsifwm[m jzpfrSmbJ/ uvefuqef oGm;rvkyfeJY?
r&bl;[kqvdk odk nf/ olemrnfausmfonfrmS acwfukd tNrJowdxm;aeaomaMumifjh zpfonf/
wacwfu jrefrmEkdifiHwGif awmykef;BuD;pHzJ xcJhavonf/ xkdpOfu &efukefxkwf owif;pm
19 OD;aomfZif

*sme,fww Ydk iG f pHzoJ wif;rSm rygvQifrjzpfaomowif;w&yf jzpfco hJ nf/ pmzwfow l uYdk vnf;
xko d wif;udyk if zwfcsifMuav&m? owif;pm*sme,fwrYdk mS pHzo J wif;udk olx Y ufig OD;atmif
xl;atmif xJhoGif;Muavonf/ oDcsif;q&m q&mwifuvnf; vufaES;raeacs/
armifpzH ?J usrwk&Yd efuek x f ?J toHrpJ-yGaJ vmuf wabmifatmf? rdNyD-rdNyDwhJ trSef
bJvm;/
pHzJpum; em;rqefYavatmif? odyg,if rdyg,if b,frSmvJarmif? olykef;aeus
a'otpkrH mS oDcsif;eJn Y u
D m pDumpOfum wifq&mabmfjy armifpzH t J aMumif;pkv H ifatmif
vlraESm-jzL0awm? pkHajcwifharm? awmykef;awmif? [kdprkHawmifpyfrSmawmh? a&csKd;qif;?
aiGtkd;wGif; a&udk pm&if;eJY,lumaqmif/
a&mufuay:q&m? aemufawmfyguHBuD;armif 'Dwkdif; 'DNrdKU ieDwkdY ygavatmif
rdw¬dvmawmifrSm? acgifjyefjyefvm? uHMur®mqkdoifhatmif? armifpHzJ yGJMunfhvmwmawmif?
iSurf if;BuD;,lumaqmif uGr;f tpf ,lcphJ rf;yg? cifcifwifwif? pHzt J aMumif; ajymprf;armif

e-book is created by shanyoma


&if? 'Dvkdyg/ rmrD&,f? ompnfe,ftwGif; ae&if;rawmh rJawm&GmwGif udkpHzJ yGJMunfhvm
wmjrif.../
q&mwifonf owif;pm*sme,fww Ydk iG yf gaom owif;wku Yd kd pkaygif;um armfueG ;f
wifbdokdY oDcsif;wyk'fwnf;ESifhaz:jyvkdufavonf/ pHzJowif;udk vltrsm; ief;ief;wuf
odcsifykHvnf; ygonf/ tu,fí ajymEkdifygu rsufESmyef; yGifhvef;ykHvnf; ygonf/ xkdoD
csif;qkvd Qif a&Twav;BuD;u tvku d o f cD sif;ESiu hf mwGe;f yif a&;qGv J udk af o;onf/ *sme,f
xJwiG -f
pHzJtaMumif; ryg,if
a'goeJt Y jypfwif
rifhocif vm,if *sme,fwGif
'Dvkdyg? rmrD&,f? ompnfe,ftwGif;
ae&if;rawmh rJawm&GmwGif
udkpHzJ yGJMunfhvmwmjrif.../
vlw\ Ydk ypyfrS umwGe;f &kyf tjzpfoYkd ajymif;vJomG ;aom oDcsif;[kqo dk ifo
h nf/ &kyf
&Sifydwfum;ay:odkY yXrqkH; umwGef;&kyf&SiftjzpfESifhajymif;oGm;aom oDcsif;wyk'fvnf;
&Sdao;onf/ '*kefcifvSMunfodkY a&;ay;aom oDcsif;yifjzpfonf/
vmr,f vmr,f rMunf&JUwJh? wu,fapmifhwJhtcsdef? rvG,faygufeJYtdrf/
0ifawmfryl g uvdef uvdef tBudrBf udrf r,fMunfajymawmh bBuD;om; oabmu
apmapmuvJ rcsde?f rMunfu cspf&ufew YJ ,ftwJu h vdef rpm;Ekid f wydeyf ed ?f rtdyEf idk f wvdrf
eef;awmfa&SUq&mwif 20

vdrf udkuvdef OD;awmfcsvdkYESdyf.../


OD;b*srf;\]Muufawmifu}trnf&Sdaom umwGef;&kyf&Sifxuf t,ifusaom OD;
uvdeu f mwGe;f &ky&f iS \ f ZmwfneT ;f ozG,f jzpfaomoDcsif;jzpfonf/ a&Twav;ac: umwGe;f
q&mOD;bav;a&;qGo J nf/ OD;uvderf mS umwGe;f &ky&f iS t
f jzpfom a&mufonfr[kwaf o;/
pma&;q&mOD;ode;f azjrif\ h emrnfausmf wufbek ;f BuD;0w¬KwGiv f nf; ta&;BuD;aom u@
u yg0ifcJhonf/ wufbkef;BuD;0w¬KxJu ZmwfvkdufOD;ok"Zukd,fawmfonf vmygvmyg r
Munf&JUoDcsif;udk w&m;vkyfa[mojzifh rMunf&JUOD;ok"Z[laombGJYxl;udk &&SdcJhavonf/
xkdaemuf jrefrmEkdifiHwGif *VKefolykefxav&m q&mwifonf xkdtrIudkvnf; vspfvsLr&I
cJhay/
bm&,f-nm&,f pmpDrzGJYeJY
wu,fbJuGJY *VKef
te,fxrJ mS pkH
e-book is created by shanyoma

rSL;rwfawGeAYJ v dk yf -Hk ckv


d HI
&*kpH NHk rdKiftwGi;f rSmv
olwkdYvJ toif;tyif;awGeJY
rif;rif;awGvpJ Hk.../
tp&So d jzifh a&;oDcahJ vonf/ xko d cD sif;rSm OD;uvde\ f tvku d jf zpfaeí ol\bif
*sKd0dZÆm udkwifazu tjypfwifonf/
]]oDcsif;rSm toGm;ta&;BuD;w,f? toGm;rSm vG,f&r,f? om,memaysmfbG,f&Sd
&r,f/ qef;opf&r,f/ 'grSvlawG&JUEIwfzsm;udk vG,fulpGmeJYa&mufoGm;r,fr[kwfvm;/ qkd
bdkYoDcsif;[m cufvkdYrqkdEkdif,if bmtusKd;&SdtkH;rSmvJ/ oDcsif;qkdbdkY twwfynmw&yft
aeeJY wcrf;wem;oifNyD;qkdrS &r,fqkd,ifjzifh rcufygvm;uGm/ OD;uvdefudk b,folrqkd
vG,fvG,fululeJYqkdEkdifw,f/ uav;awmifqkdEkdifw,f/ wcgqkdoHMum;,if acgif;xJpGJoGm;
rS jynfoo Yl cD sif;jzpfEidk w f ,f}}[k &Si;f jyavonf/ xkad emuf okyPÖ&mZm*VKefAv dk q
f &mpH &Sr;f
jynfwiG f tzrf;cH&NyDqadk om owif;xGuaf y:vmonf/ xko d wif;udv
k nf; vlawGu csJUxGif
Mujyefav&m q&mwifu-
csrf;aA-aA-xkH-xkH?
zrf;yap-*VKef-*VKef?
eef;awmfa&SU ,aeYxufxd r,kH.../
[kqkdavonf/ xkdtcg &Srf;jynfrSxkwfaom &wemoD[*sme,fu olYoDcsif;udkaz:jyNyD;
]]eef;awmfa&SU ,aeYupí,k}H }[ktqk;H csudjk yifum q&mpHukd zrf;rdaomowif; twdtus
21 OD;aomfZif

udak z:jyvku d af vonf/


eef;awmfa&SUonf toHu&kd mS MuH&mwGio f m acwfro DS nfr[kwaf y/ oDcsif;\teuf
t"dyÜg,fpmom;wGifvnf; acwfrSDonf/ taMumif;t&mrSmvnf; acwfrSDonf/ pHzJxvQif
pHzoJ cD sif;? *VKefxjyefawmh *VKefocD sif;/ ppfuikd ;f wHwm;udk aqmufvyk af omtcgwGiv f nf;
acwfEiS &hf ifabmifwef;um vku d af vonf/ owif;pmwkw Yd iG f ppfuikd ;f wHwm;BuD; azmufvyk f
onfhowif;udk csJYxGifa&;om;csdefwGif eef;awmfa&SUuvnf; oDcsif;oDavonf/

(1)
ppfuikd ;f wHwm;udk qk;H atmifppfjyefawmh ok;H axmif&h pS &f mhajcmufq,fay? rD;&xm;vrf; t
us,ft0ef;taerSm? ESpfqJhav;ay-rydkrapmif;/ /armfawmfum;vrf; tajr§mifqG,fum
i,f? tawmifEpS q f ,fomom vlomG ; 7-ayxm;? tkww f idk Bf uD;rsm; tuGuo
f mG ;NydKifonf?
wqJhig;wkdifwef; qifxm;vsuf? ukef;aygif;wq,f vrf;zGifhjcm;vdkY tcef;w'gZiftm;&Sd

e-book is created by shanyoma


avonf/ a&tjrifhrS awG;0,farQmfvQif? av;q,fausmf ig;aypGef;/ wHwm;tnTef;a&;
cJhygonf/ aw;zGJYuAsmpD/ ukefp&dwfawG ,ckaiGoifhjyefawmh wuka#ESifhig;oef;ausmfav
onf/ eef;awmfa&SU &wemtrnfrSm jrefrmjynf cspfaMumif;omyav;.../

(2)
wHwm;qufNyD;NyD? oGm;rJhc&D;onf iSuforÇeful;wkdYqdyfu tdyfMu&Smonf? vlrsm;wvD? Arm
vlrsKd; tvkyfr&Sdawmh 'DwHwm;BuD; Munfh-idkrdonf/ Armjynf qefaygoa&GU eef;awmfa&SU
wGifavonf/ uHqkH-&efukefNrdKUu Munfh&efvmMuonf/ owif;rsm;pum; tif;0wHwm;
[k EIwfzsm;atmifvHcsD/
xygaemf-r&mausmf&,f *a[qufvYdk a&TMuuf,ufb&k m;zl;,if; ppfuikd ;f wHwm;ul;awmh
rnf/ aendKndKi,f&D a&Tbo dk al wGvmjyefNyD? wHwm;xdyrf mS xrif;csufrvk?Yd [if;&Guu f av;
cl;aeonf/
Armjynf qefpyg;aygonf? eef;awmfa&SU wGiaf vonf? uHq-k &efuek Nf rdKUu Munf&h efvmMu
onf/ owif;rsm;pum; tif;0wHwm;vkdY 0ifh<um;atmifvHcsD.../
uHqkH-&efukefolawG t&SdefBuD;orkdY ykodrfxD; pdefbD;qifvkdY ppfudkif;wHwm; ul;awmhrnf/
eef;awmfa&SUq&mwif oDcsif;a&;aumif;onfukd txl;ajymbG,rf &daS y/ od&Yk mwGif
aw;xyfuu kd m; rSeaf tmif rpyfcahJ cs/ ol ,cka&;aom aw;xyfrmS &Spq f ,fay:oHygaomf
vnf; aw;xyf\pnf;urf;Oya'ESirhf nDnw T af cs/ oDcsif;onfwoYdk nf rSm;,Gi;f aomuAsm
udk olwkdY\xufjrufaomtoHjzifh trSm;udk zkH;vTrf;wwfMuonf/ þaw;xyfonfvnf;
eef;awmfa&SUq&mwif 22

tqkdykdifvSaom eef;awmfa&SU\EIwfzsm;wGif om,memaysmfbG,faumif;cJhonf/ olqkdae


pOftcgu rSm;aeonf[k b,forl Q rajymEkid af cs/ tvuFmwGif tpyfum&ef? twD;trIwf
azmufjyefaom uvm0da&m"da'go\tajzrSm ]]jrwfpGmbk&m;\*kPfawmfwGif epfjr§Kyfae
aom yOöoDcewfom;\azmufjyefaomapmif;oHonf b,foludk rESpfoufapbJ &SdEkdiftHh
enf;}}[kyg&So d nf/ xdtk wlyif om,maomaw;oGm;wkjYd zifh jynfv
h aS om eef;awmfa&SUq&m
wif\rSm;,Gif;aomaw;xyfudk b,folonf rESpfoufbJ &Sdcsdrfhrnfenf;/
xkdpOftcgu owif;pmwkdYwGif xkdwHwm;\trnfemrESifhywfoufí jyóemjzpf
cJhbl;onf/ tcsKdUu ppfudkif;wHwm;[kac:&ef tMuHay;onf/ tcsKdYu tif;0wHwm;[k
ac:&efwu dk w
f eG ;f onf/ ]owif;rsm;pum; tif;0wHwm;}[kq&mwifu qko d nf/ ok&Yd mwGif
vltrsm;u ppfudkif;wHwm;[kyif ac:onf/ xkdoDcsif;wGif a&TbkdolawG wHwm;OD;rSm [if;
&Gufcl;aeonf[k ygonf/ &efukefolawGudkawmh ykodrfxD;ESifhpdefbD;ESifhqif,ifxm;onf/
&efukefolawGudkajr§mufNyD; a&TbkdolawGudk ESdrf&ma&mufonf[k &Gmpm;BuD;pdefaA'gu a0
e-book is created by shanyoma

befonf/ odkYaMumifh tajzoDcsif;wyk'f xyfa&;&jyefonf/

a&Tbdkoeyfcg;wkH;u &efukefvdrf;bdkY,l? b,fvkdtom;rJrJ 0g0gnufnufjzL? ykZGefawmif


Munfjh rifwidk o
f el rYJ EÅav;NrdKUawmfo?l tdraf wmf,m xD;aqmifwwf,ifjzif? aeylcv H aYdk wmif
jzL? MuHMuHzefzef &efukefol? bk&m;zl;vmwJh&efukefol? rEÅav;om;eJYrnm;&vkdYql/
awmNrdKifajcomvrf; &*kHomabG? bJMum;&kdufwJhol? tom;xdatmifaercol? tif;,m;
a&rcsKd;bJeJY qwefzkd;jzL?aendKndKtil? a&TbkdoludkrSDwm &SmrawGYZrÁL.../
eef;awmfa&SUonf þoDcsif;udka&;NyD; q&mpdefaA'gudk oGm;jyonf/ q&monf
aocsmpGmMunfhNyD;]]'DrSm armifwif ]rEÅav;om;eJYrnm;&jyefvkdYql}} qkdwJhtykd'f[m Murf;
vSouGm/ a'gorvGwfbl;/ &efukefoGm;,if 0dkif;tESHcHae&vdrfhr,f/ 'DvkdvkyfuGm]]rEÅav;
oGm;vkdY tom;rJjyefvkdYql}}vkdYjyifuGm}}[k nTefjyay;avonf/ þoDcsif;rSm tif;0wHwm;
ESifhywfoufí ay:xGufvmaom aemufqufwGJoDcsif;yifjzpfonf/ q&mwifum; wkdif;
jynfwiG f vltrsm;pdw0f ifpm;aeonft h aMumif;t&mwku Yd kd b,ftcgrQ tvGerf ay;cJah cs/
tif;0wHwm;udkvnf; pmzGJYonf/ xkdYjyif-
arSmifcswJn h rSmuG,?f armifvmcJ&h rvm;? avaMumif;umuG,af &; raES;jyKbG,?f
0g'ifrsm;&,f? eef;awmfa&SUq&mwifu pDa&;vku d yf gw,f? ybm0wD&,f? taqmif
awmfwGif;0,f? wlESpfudk,f eD;Mu&atmifuG,f.../
'kwd,urÇmppfrD;BuD; awmufavmif&ef taiGUwaxmif;axmif;xcsdefjzpfonf/
&efukefwGif rMumcParSmifcsae&onf/ xkdtcg q&mwifrSm olYbif*sKdq&mukdwifazESifh
23 OD;aomfZif

twl &efuek af &'D,Xdk mewGif toHviT v hf suf&o dS nf/ arSmifcsonfukd aysmfp&mwckjzpfatmif


q&mwifu zefwD;ay;vkdufavonf/ vlawG xdwfvefYrnfudk tEkynmjzifh xdef;odrf;ay;
jcif;yif jzpfonf/
xkdtcsdefrwkdifrDuav;wGif eef;awmfa&SUonf a&'D,kdrSaeí ]]ESvkH;om;xJu em
vSygw,f? &k;H xJu psmye[m? zkx H ;D jzLawGtyk yf gvk?Yd zkn
H v
D mcHaea&mhovm;}}[k tpcsDaom
oDcsif;udk toHvTifhvkduf\/ xkdpOftcgu tavmif;bk&m;\t&dk;tkd;rSm a&TbdkNrdKUta&;
ydkif&kH;0if;twGif;wGif &Sdonf/ tavmif;bk&m;qkdaom*kPfESifht&kd;tkd;wnfaeykH *kPfrSm
b0*fESifhe&ufwrQ uGmjcm;aeonf/
omrnvlwa,muf\oif;csKdif;*lavmufrQ ceYfcefYnm;nm;r&Sdacs/ tkwf*lu
EkwfEkwfzGJzGJjzpf&onfhtxJwGif zkwfrIHtxyfxyfjzifh npfywfaeayonf/ zkwfrIHawG xD;jzL
aqmif;aeonf/ zkwfrIHawG nDvmcHaeonf[k q&mwifu qkdaomftcg aemufwaeYwGif
eef;&if;0ef*VKefOD;apmuac:íawGYNyD; tusKd;taMumif; ar;\/ rMumrD&uftwGif;rSm

e-book is created by shanyoma


yif tavmif;bk&m;t&k;d jymom'fwnfaqmufa&;udk tBuD;tus,faqG;aEG;Muawmhonf/
tEkynm\pGr;f yum;ESio hf \
l tusKd;tmedoifukd az:jyvd&k if;yifjzpfayonf/ *VKefO;D apm
onf tEkynm\pGr;f &nfukd tawmf&yd rf o d jl zpfonf/ olwefc;dk BuD;pOftcgu olomG ;av&m
udk eef;awmfa&SUtm; ac:aqmifoGm;avh&Sd\/ wcgu NrdKUwNrdKUwGif OD;apmudk oHykef;wD;
NyD; awmxkwfav&m q&mwifrSm &xm;wGJxkdifckHatmufwGif ukd,fa&mifazsmufNyD;aecJh&
bl;onf/

(8)
ppftwGif; pmqkdb0
'kwd,urÇmppfjzpfyGg;aeaomtcg r[mrdwfwkdY\txuft&yfu pufaoewfudk
vnf; aMumuf&onf/ aeewfom;\vuf0g;ESifh"m;udkvnf; aMumuf&onf/ q&mwifrSm
a0vrif;om;ay;aom wD-yD-tufpb f w
JYG q
H yd v
f nf; &So
d nf/ *kPxf ;l aqmifvufrw S v
f nf;
&Sdonf/ t*Fvdyfpum;uav;udkvnf; xkdufoavmuf ajymwwfonf/ þtcsufwkdYjzifh
*syefuifay\ouFmruif; pl;prf;jcif;udk cHae&ay&m rEÅav;wGif vGwfvyfolwa,muf
taejzifh qufvufí raeEkdifawmhay/ &efukefqif;oGm;NyD;aemuf rMumrD ajcmufvkH;yl;
aoewfcg;csdyu f m jyefwufvmonf/ 0g'jyefyY mG ;a&;&mZ0wftyk t f jzpfjzifh xl;xl;qef;qef;
jzpfvmonf/
olonf aecsif&mavQmufae? vkyfcsif&m avQmufvkyfaeNyD; vcudk a&muf&mrSm
rSerf eS x
f w
k ,f al eonf/ awmifNrdKUac: tr&yl&NrdKUbufwiG f cyfrsm;rsm;usufpm;onf/ t
eef;awmfa&SUq&mwif 24

aMumif;rSm tr&yl&NrdKUbufwGif vGefpGm xef;a&aygaomaMumifh jzpfonf/ aoewfudk cg;


rSm csdyfum pufbD;wpD;jzifh vSnfhum xef;a&aomufaeonf/ waeYwGif bif*sKdwifazwkdY
vlou kd Ef iS ohf mG ;íqkrH o
d nf/ wifazwkv Yd ol u
kd o
f nf tr&yl&ykx;dk awmfBuD;teD; yJyh gausmif;
wGif ppfajy;tjzpf ykef;a&SmifaeMupOf ausmif;aemufaz;wGif xef;a&ckd;aomufaeonf/
xkdpOfwGif q&mwifonf &mZ0wftkyfwefqmtjynfhtpkHESifhpufbD;pD;um yJhygausmif;em;
u jzwfomG ;onf/ wifazwkv Yd ol u kd uf vSr;f íac:onf/ olu bke;f BuD;ausmif;jzpfí r0if
csif/ ol&Y nfreS ;f csufEiS u hf u
kd n
f v D rd rhf nf[k r,lq/ okaYd Mumifh ]udptö a&;BuD;aew,f/ aemuf
rS awGYMur,f}[k qifajcay;onf/
olYqifajcudk wifazu odojzifh 0SufuG,fxm;aomxef;a&tkd;udk ajr§mufjyvkduf
onf/ xef;a&tkd;udkjrifaomtcg tvGefESpfoufpGm jyKH;vsuf ajcvSrf;usJBuD;jzifh 0ifvm
onf/ olwkdYonf aysmf&TifpGmjzifh xef;a&cg;ESifhMuufom;rsKd,if; w&kyfppfom;rsm;aMumifh
rEÅav;NrdKUysufpD;onfudk 0rf;enf;yufvufjzpfMuonf/ tawmfuav;vnf; ,pfvmNyD
e-book is created by shanyoma

jzpf&m apmapmuavmuf vufroGufawmhacs/ quf&ufrif;pnf;pdrfrS vif;wrif;pnf;


pdrb f ufoYkd ul;ajymif;pjyKvmMuavNyD/ toD;oD; awG;MuawmMuonf/ wifazu bif*sKd
udk aumufuikd o f nf/ wifaz\vufou H m; vljY ynf\yOöocD qkad vmufatmif om,mnuf
anmonf/
]]tckwD;wm bmtoGm;vJ}}
q&mwifonf rSdef;í em;aomwqifae&mu wyGifhwyGifhar;jcif;jzpfonf/
]]0dkiftrfbDatq&mwif&JUyef;a[0efav}}
wifazu xef;a&wBudKufudk BudKufrsKdvkdufNyD;ajzonf/
]]awmfawmhukd NrdKifw,f? toGm;uvJ aumif;? twD;uvJ aumif;awmh em;axmif
vkdYudk rnnf;bl;/ 'DvkdvkyfuGm? oDcsif;tvkdufudk igr&bl;/ rif;u wykd'fpD wD;ay;? igu
oDcsif;om;oGif;r,f/ uJ vkyfprf;}}
ref;...&wemykaH ejynfawmf? ac:ykrH mS -arSm&f NHk rdKifjzpfygawmhonf? b,fqb D ,f
0,f&rf;ygvdYk rSe;f Ekid Nf yD? aea&mifjcnfxeG ;f vif;aomtcg? xkyu d m jymom'fpeG ;f u rSeaf &mif
pdefzl;? xl;MunfMunfvif? MumMumav? vGrf;atmifzefvmcsif? igwkdYbdk;bGm; rdbrsm;vm
vkjYd rifapcsif.../
bif*sKdwifaz\yef;a[0ef aw;oGm;xJwGif q&mwifu ref;&wemykHaw;oGm;
xnfhoGif;vkdufjcif;yif jzpfonf/ wifazu aemufwykd'fqufjyefonf/
av;jyif av;&yfudkarQmfygvQif awmifjyif-ajrmufjyif-taemufjyif b,fqDodkY
rvGJ jymykHyGJ qifETJNyD/
25 OD;aomfZif

xef;a&orm;wko Yd nf xef;a&cGuu f kd qufvufí udik cf sifpw


d rf &SMd uacs/ olwo Ydk nf
oDcsif;oGm;wGi¤f if; epfreG ;f aeMuonf/ apmapmu xef;a&rl;onf ,cktcgrSm wl&, d mESihf
*Dw,pfaeMuonf/ apmapmykdif;u ausmif;ay:wGif &[ef;omraPrsm; w&m;pmusuf
aeMuonf/ ppfajy;tdraf xmifprk sm; a&mufwwf&m&m pum;ajymaeMuonf/ uav;rsm;
ESifhausmif;om;rsm; qlnHum upm;aeMuonf/ ,cktcg xkdtoHwkdYudk rMum;&awmhacs/
wdwfqdwfpGmjzifh olwkdYtem;0kdif;vmMuonf/
wu,frorm rdpämvlrsm;onf aejynfawmftm; ukvm;jzLeDzsufqD;avNyD? ae
rif;ylavmif oJa<uatmif zefaqmifavawmhtm;? w&kyfjynf*E¨mv&mZfom;? oem;i,f
rn§mavawmhonf/
eef;awmfa&SUonf ol\&mZ0wftkyfb0udk arhoGm;[efwlonf/ ykdifydkifEkdifEkdifESifh
cyfNrdKifNrdKif oDqkdaeonf/ bif*sKdvufoHuvnf; Nidrfhanmif;om,mvSonf/ yef;a[0ef
udk aMumif;ay;vkdufNyD;awmh eef;awmfa&SU\ref;&wemykHudk vSdrfhay;vkdufESifh Nidrfhat;ae

e-book is created by shanyoma


awmhonf/
MuKH&jyefonf? pdefa&T&wemygqkH;tdrfajco"mvkH;vkH;i,fjymjzpfNyD/ bk&m;w&m;
oHCmu,fwifawmfrlyg? a'0g&Sifomoemapmifhewfrsm;? Armrsm; apmifha&Smuf
apiSg r[myx0Dajrtm; oufaowifum Mum;vkdufyg&JU? Armrsm; apmifha&Smuf
apiSg? eef;awmfa&SUqkawmif;? raumif;rIawG a&SmifuiG ;f yg? jzpfco hJ rQ taMumif;
ta[mif;awGudkbJ? tm;vkH;a&SUodkY aysmf&TifpGm aexkdif&m? aumif;aomapwem
ESijhf refrMum? awGaY wmhrmS ? bke;f Muufoa& yGiNhf zdK;? qwefy;kd i,f wk;d wufygapiSg/
xef;a&0dkif;rS jzpfay:vmaom emrnfausmfMum;vlBudKufrsm;aom oDcsif;wyk'f
yifjzpfonf/ xko d cD sif;udk BudKufMuonfrmS a,bk,stm;jzifh a&Tref;ol-a&Tref;om;wkyYd if
jzpfonf/

(9)
]a&Trif;uefol}
aemufxef;awmwawmrSm wukd,fawmf xef;a&rl;NyD; a&;aomoDcsif;udkum;
jrefrmwEkid if v
H ;Hk \*DwavmuwGif ,aeYwidk f acwfpm;vsufyif &Sad o;onf/ xko
d cD sif;um;
a&Trif;uefbkwfoloDcsif;yif jzpfonf/
rif;uefbkwf&GmrSm rEÅav;ajrmufbufwGif wnf&Sdonf/ xef;a&tvGefaumif;
onf/ tdrfa&SUrif;u olYtwGuf pyg,f&S,fowfrSwfxm;aom xef;awm&Sdonf/ xkdxef;
awmukd tdrfa&SUrif;xef;awm[k ac:onf/ eef;awmfa&SUonf xdkxef;awmodkY rMumcP
eef;awmfa&SUq&mwif 26

oGm;onf/ *Dwq&myDopGm tdrfa&SUrif;xef;awmrS xef;a&bGJYoDcsif;udk oDonf/


pwkr[m&mZf? wm0wðom-,mrmjynf? pmpDum a&;csifvSonf? cifAsm;wkdY ewf
jynf? yAÁwa&Munf? usKyfwkdY NydKifcsifonf? ykvif;awmf tv,facgifrSm bdk;bdk;
atmifrS &IH;&IH;? AvkH; AvkH pDpD.../
[kzGJYqkdavonf/ *kdPf;rvGwfaomoDcsif;yifjzpfonf/ rl;rl;&l;&l;ESifhpyfqkdaom oDcsif;jzpf
í cGiv hf w
G of ifah yonf/ tdraf &SUrif;xef;awmodo Yk mG ;NyD; xef;a&aomufyrHk mS uAsmqefvS
onf/ olonf rEÅav;rS yJBuD;avSmw f u Ydk kd ,laqmifomG ;NyD; xef;awmxJu jrufcif;ay:wGif
jzefYBuJvkdufonf/ xkdaemuf AvkHxkd;aeaom xef;a&tkd;wkdYudk ae&mwuspD&&Dvdkufcsum
uwåyD gaumfaZm tqif;vJ0h if;aom jrufcif;ay: vJavsmif;NyD; yJBuD;avSmaf umufpm;vdu k f
xef;a&aomufvkdufESifhvl;vSdrfhum pnf;pdrfcHavawmhonf/ waeYwGif rarQmfvifhbJ rkd;oJ
onfEiS Mhf uKH&onf/ vkrH ysKduav;wa,muf &Sraf pmifuav;jcKHum uifyeG ;f csKHu, G w
f iG f rd;k
ckdaeonfudk &Da0aomrsufvkH;jzihf jrif&avonf/
e-book is created by shanyoma

ydwek ;f a&mifauom jzefv Y u dk , f if? wud, k v f ;Hk a0a0jzmjzmvGiv f iG ?f rif;uefbw k f


ol &Gmolrsm; tom;awmf0if;vkdY 0g0g&nf&Tif MunfMunf vifvif.../ / a&
Munfaomuf,if vnfwidk u f av;? jrif&ravmufyif? ta0;Munfx h uf? ab;Munfh
u omvkdY,Of...? &THUnTefxJwGif aumufyJoD;ESH? wzefpkduf&ef oGm;Munfhjyefawmh
vJ ,Of? ta&SUwjyif abGil? awmolawmifol tysKdykdif;ue*kdtwkdif; cyf,Of,Of?
&IpzG,-f Eke,f-olt Y &G,f rIrH oG,b f J eJerJ S rjyKrjyif? ud, k v f ;Hk ay:ESit hf om;awmf
av;0if;vkdY? 0g0g&nf&Tif-MunfMunfvifvif/ /[dak wmifay:&k;d qDujrL
ckd;awGvGif? rkd;&Gmr,f rxifrdvkdY vmygwJh? &Srfwbufuav; acgif;ay:wifrd,if
bJ? oJorJ rJ &J mG jyefawmh unmuav;? uifyeG ;f csKHu, G ef ab;udk ajy;vk0Yd ifomG ;&Sm
onf/ rif;uefbw k of yl sKdjzL-tom;awmf0if;vk0Yd g0g&nf&iT -f MunfMunfvifvif/
þoDcsif;rSm xef;a&tk;d u Avkx H ;dk um xGuaf y:vmaomEkid if aH usmfocD sif;wyk'f
yifjzpfavonf/ ref;&wemyko H cD sif;vnf; xef;a&rl;rl;ESiahf &;pyfaom oDcsif;yifjzpfonf/
xef;a&rl;csif;wlaomfvnf; oDcsif;\ausmfapmykHcsif;um; rwlacs/ ref;&wemykHrSm &m
Z0iftcsuftvufwyYdk g0ifonf/ 'kw, d urÇmppfBuD;u w&kyw f Ydk ESyd pf ufzsufq;D oGm;cJo h nf
udk rSwfwrf;wifxm;ouJhodkY &Sdonf/ txl;ojzifh xkdoDcsif;udk rEÅav;ol rEÅav;om;wkdY
ESpo f ufjrwfE;dk Muonf/ olwo Ydk nf xko d cD sif;udq k u dk m a&S;jzpfa[mif;udk jyefajymif;atmuf
arhMuonf/
rif;uefbkwfoloDcsif;um; uifyGef;csKHu vSaMu;rkH[kac:oifhaom aq;a&mifpkH
&kyyf uHk m;csyfyifjzpfonf/ aq;a&mifpyfyEHk iS rhf ;HI om;wkrYd mS aooyfaumif;rGev f í S ,aeYwidk f
27 OD;aomfZif

yif 0g0g&nf&iT f MunfMunfvifvif jrifaeonfukd awG&Y ayonf/ q&mwifum; rsufarSmuf


awGMY uKHcpH m;&csufukd tvGwrf cHacs/ xkt
d aMumif;udk om"uwifonft
h aejzifv
h nf; xef;
a&rl; uRJckd;ay:qkdovkd xef;a&aomuf,if; a&;aom oDcsif;ESpfyk'fudk az:xkwfvkduf&yg
onf/

(10)
*DwOÆvD
remvkd,kwfolawG&,f? AdkvfcsKyfyg acgif;aqmifrsm;udkv okdYavmufawmif rw&m;wm? yl
rIawGvTrf;ygvkdY? vlxkraMucsrf;aygif? t&yf&yf e,fy,fqlMuygvdrfh? owfwJhvlxkwfay;/
&ufpufMuygay&JU? xuf0ufrQomyiftvHudkxl? MunfndKol jynfy[dk&fql 'Dvkdvl? AkdvfcsKyf
acgif;aqmifrsm;udkv? oem;vGef;vkdY trsm;idk&Smol? vGwfvyfumeD; NydKifpH0kdif;awmh EkdifiH
wkdif;u orkdif0ifhcgxl? wAkdvfuswAkdvfwuf wkdufrJhol? vGwfvyfa&;BuD;vrf;udk,l.../

e-book is created by shanyoma


AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhwuG acgif;aqmifBuD;rsm; usqkH;í q&mwifrSm ,lMuKH;
r&jzpf&onf/ xkaYd Mumifh *DwOÆvjD zifh vuftyk cf sDvu
dk jf cif;jzpfonf/ Ekifd if aH wmfwiG f Akv
d cf sKyf
atmifqef;ESifhwuG acgif;aqmifBuD;rsm; usqkH;&jcif;onf EkdifiHawmf\qkH;&IH;rIw&yfjzpf
onf/
obifavmuwGiv f nf; &Gmpm;BuD;pdeaf A'gESiahf vbmwDa':jr&ifwYdk wl&, d m*Dw
rdcif\&ifciG w
f iG f avsmif;pufomG ;jcif;onfvnf; Ekid if aH wmf\qk;H &I;H rIw&yfyif/ eef;awmf
a&SUemrnfausmfonfrmS pdeaf A'g? avbmwDa':jr&ifw\ Ydk tultnD ygonf/ xkt d wl eef;
awmfa&SUuvnf; olwkdYtm; jyefvnfaus;Zl;jyKcJhonf/

yef;oZif ref;cGifay:prkdY arQmfMuw,fav;.../ erf;rSmvm;armif&JU? arT;w,f&Sif yef;jr


oZif/ /MuLMuLarT;wJah *:oZif? xl;vJx;l wJrh ,f&if? cspfol BudKufol xku d o
f rl eS ,
f if cif
0rf;omwJrh ,f&if? a&Topömyefqif-jr&if? pef;omwJyh ef;jroZif/ /oZifav-c,mav?
pum;avpy,fav? yef;wum-yef;wumwGi?f b,fyef;omvk, Yd Of yef;awmf0if oZifyef;
omvkdY,Of? jr&if? pef;omwJhyef;jroZif/
tNidrrhf if;orD; avbmwDa':jr&ifEiS ehf ef;awmfa&SUq&mwifrmS tawmfyift<urf;
0ifvmaom cspfrw d af qGrsm;jzpfMuonf/ a':jr&ifonf eef;awmfa&SUtm; oDcsif;a&;ay;
yg[k b,ftcgrQ em;ylem;qm rvkyfacs/ eef;awmfa&SUuvnf; ylqmavmufatmif apmifh
qkdif;raeacs/ tcsuftvufoDcsif;a&;uGuf &onfESifhwNydKifeuf a&;ay;onfomjzpf
onf/ a':jr&iftay:wGif oDcsif;a&;cEIe;f vnf; owfrw S cf suf r&Sad cs/ oDcsif;a&;c? ÓPf
eef;awmfa&SUq&mwif 28

ylaZmfc[lí ,lonfvnf; r&Sday/ arwåmapwemjzifhom a&;ay;onf/ odkY&mwGif a':jr


&if\taxmuftyHu h m; oDcsif;a&;pyfc\q,fjyefruacs/ aiGvw dk idk ;f tcuftcJMuKHwidk ;f
a':jr&ifu ulnDaeonf/
a':jr&ifonf ol\aiGtdwf? 0g? bPfwkdufozG,fjzpfonf/ rMumcPvnf; tdrf
oGm;vnfonf/ waeYoGm;&m tdrfwGif avbmwDudk rawGY&acs/ aps;oGm;&m tckyif jyef
vmrnfqkdí pE´,m;ckH0ifxkdifum toHprf;,if; apmifhaeavonf/ rMumrDtwGif;rSmyif
avbmwDonf jrif;&xm;ESifhjyefvmNyD; oZifyef;awGayGYum tdrfay:ajy;wufvmonf/
avbmwDonf olYtm; &kdao0rf;ompGm EIwfqufNyD; t0wftpm;vJvS,fum bk&m;yef;
jyifaeavonf/ þtwGif;rSmyif q&mwifonf yef;oZifref;cGifay:prkdY oDcsif;udk pyfqkd
um wD;aeavonf/ avbmwDum; ompnfoljzpfonf/
om;om;em;em; rsm;rsm;ESpNf rdKUtmxm;cspfpYkd ukv d jdk yLrsKdrvkt d wl? udv
k jdk yL? ac:
oHavvm;Mum;&jyefawmh ompnfo-l r[kwaf wmhr,l? ud, k b f mhaMumifrh -l ompnf
e-book is created by shanyoma

olrjr&if&JUaq;vdyfuav;eJYrl/
q&mwif\rsm;pGmaom oDcsif;wkdYrSm taMumif;&if;tajccHuav;awG &Sdonf
csnf;jzpfonf/ taMumif;r&SdbJ a&;cJ\/ avbmwDodkY a&;ay;aom OD;o0ifaMumifoD
csif;? a&pufcsoDcsif;? tvSLUtroDcsif;? uarÇmZoDcsif;ponfwkdYrSm toD;oD; olYt
aMumif;ESifhol&SdMuonf/ odkYaMumifh toufygNyD; vlBudKufrsm;jcif;yifjzpfavonf/ &Gmpm;
BuD;pdefaA'gtm; a&;ay;aom oDcsif;wGif ]]rEÅav;om;rkdY tom;cyfndKndK}}[k pdefaA'g
\yku H kd az:jyxm;onf/ &SpXf meomvm,HocD sif;wGif ]]eef;awmfa&SUq&m tawGu Y Asma&;
wm? ,ckqrdk o hJ cD sif;uawmh &SpXf meomvm,HtaMumif;ygwJph ed af A'g-tvSuav;&,fu?
acgif;wqwfqwfu,fe?YJ wD;awmfryl ghq&m}}[k pdeaf A'g\qkid ;f wD;[efukd az:jyxm;onf/
pdefaA'gqkdif;wD;vQif acgif;uav; wqwfqwfESifhwD;wwfonf/
eef;awmfa&SUonf oDcsif;a&;awmhrnfqkdvQif qkdrnfhol\toHudk yXravhvm
onf/ &Ekid o f avmuf toHukd [pfapNyD; oDcsif;tqkcd ikd ;f onf/ toHukd aocsmpGm ppfaq;
NyD;vQif ywfwvm;jzifh wkdYrSwfumxm;onf/ xkdaemuf olESifhoifhawmfrnfhaw;oGm;ukd &Sm
azGonf/ aw;oGm;udkum; &kwfw&uf roGif;ao;acs/ qkdrnfhol\taMumif;csif;w jzpf
orQudkar;onf/ a&mufwwf&m&m ajymcsif&mudk ajymaponf/ tawmfuav;ajymrdí
taMumif;csif;w od&rS a&;avh&Sdonf/
yifv,fBuD;a&iefyikd ;f ? acR&Hoikd ;f ? a&iefyikd ;f ? wvkid ;f wkb
dY m0 aw;oHcsKd? yifv,f
pcef;jzpfygoud?k cifaroef;wkt Yd rd uf vk?d ozef;oD;eJrY &rf;oD;eJY NrdKifBuD;ndKndK? em
ewfoD;pdyf tifrwefcsKd? armifa&wufrS awGYr,f? a&usrS awGYr,f a&wufrSawGY
29 OD;aomfZif

r,fqdk.../
cifoef;&DrSm &mrnwkdif;oluav; jzpfonf/ &mrnwkdif;wGif a&wufa&us&Sd
onf/ 'Dwuf'Dus[kac:onf/ q&mwifonf 'Da&jzifh olYb0udk o&kyfaz:ay;vkdufav
onf/ rGefjzpfí rGeftoGifqifay;jcif; jzpfonf/
awmifwef;BuD;awG? arQmifprf;BuD;awG &Sm;yifatmufrSm zm;uifacsmufu,feJY
a&SmifraoG rl;ap? acgifa&bl;awG r,if;pyg;eJYxrif;pm;r,f uefoif;em;u apmifhvsuf
a&TArma&-apmeef;a&T/ /cspfp&m-trSefpum;? twif; eom;yg,m;a0.../ u&if
rav;a&...?igArmudk cspfrvm;a0...? ajymwJha&TArma&? oabmuGJYw,frygoav?
apmeef;a&T-a&T.../ olt Y oHu-Mum;a,mifao;? zm;aumifuav;eJY arQmfawmhr,fav?
a0-a0-a0.../ /r,if;pyg;eJY xrif;pm;r,f? uefoif;em;u apmifhvsuf a&T
Arma&-apmeef;a&T.../
apmeef;a&Tum; Zmwfrif;orD; Avjyef\u&ifemrnfjzpfonf/ Avjyefum; u

e-book is created by shanyoma


&ifvlrsKd;jzpfonf/ u&ifrav;jzpfay&m u&ifwkdY\p&dkufaz:um a&;ay;jcif;jzpfonf/
trsKd;orD;rsm; uRJaumfrsufrSefudk pwkdifxkwfum pwifwyfqifMu&mwGif uRJaumfrsufrSef
oDcsif;udk a&;cJhonf/
pkeH o
YH mNrdKifv,f? aomif;aomif;eJaY wmfw,f Akv d af uarmif&,f? vrf;avQmufxu G f
,if ac:uG,f/ /vlawGrodatmif yGJawmfqufqef? uRJaumfrsufrSef? &kyfudkajymif;um?
OD;xkyfaqmif;um? aomif;aomif;vkdufr,f? pkHeHYomNrKdifv,f/
aomif;aomif;um; Mobmaomif;jzpfonf/ ,ckyefwsmwGit f uenf;jyq&mvkyf
aeaom a':Mobmaomif;jzpfavonf/ q&mwifonf þodv Yk Qif rsufjrifukd om"uwif
um a&;pyfwwfavonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhwuG acgif;aqmifBuD;awG vkyfMuHjcif;
cH&pOfuvnf; rsufa&usonf/ &Gmpm;BuD;pdeaf A'gESio hf tYl oJaMumf avbmwDrjr&if uG,f
vGefpOfuvnf; ,lMuKH;r&jzpfcJh&onf/
wkid yf ifabmf wkid yf ifbuf vlBuD;q&mrsm;yif? b0awGjcm;tif? &Gmpm;bk&if? obifh
&ifaoG;a0;ayghrjr&if/ /awmifpOfe,fy,fuyif atmifyifv,f tpwGif eef;awmfa&SU
idkrdvQif? obifh&ifaoG; a0;ayghrjr&if/ tmV0DwHcg; awmf0if? yvmuGif;jyif? [mvm[if;
yif? xD;eef;aumvkdY awmtppfukdjrif obifh&ifaoG; a0;ayghrjr&if/
eef;awmfa&SUq&mwif 30

(10)
pmqk\
d Zmwford ;f
t*Fvdyftajy;? *syeft0ifwGif ref;&wemykHjymuscH&onf/ *syefajy;? t*Fvdyf
t0ifwiG f a&Teef;awmfBuD; aum&onf/ xkrd Qruao; ol\q&mwkid yf ifabmf wkid yf ifbuf
jzpfaom &Gmpm;BuD;pdefaA'gESifhobifh&ifaoG;rjr&ifuav;wkdYvnf; obifavmuBuD;udk
rsufuG,fjyKoGm;avMuNyD/ odkYaMumifh t&ifuvkd wufwuf<u<u r&Sdawmhacs/ olYom;u
av; a&Teef;wif emrnfausmfrif;om;jzpfa&;avmufombJ tm;cJawmhonf/
*syefajy;rnfEh pS w f iG f eef;awmfa&SUonf rdwv d¬ modaYk &mufaeNyD; q|rajrmufred ;f r
wa,mufEiS &hf u G u f syifayguf vkyaf eavonf/ awmfveS af &;BuD;\'PfrmS jyif;xefvaS om
tcg wwd,r,m;ay:vifwifEiS o hf m;a&Teef;wifwrYdk mS olt Y wGuf pdwrf csojzifh olaY emuf
vku
d Mf uonf/ om;ESirfh ,m; pGepYf m;a&mufvmaomtcg ol\b0udk pdwef mvSum vrf;pOf
ajymif;vkdufonf/ eef;wifudk rif;om;jzpfatmif wifay;NyD; olum; at;at;aq;aq;
e-book is created by shanyoma

oDcsif;a&;aernf/ eef;wifu ol\om;r,m;rsm;udk apmifha&Smuf&ef jzpfonf/


opfwyifaumif;avu iSuw f aomif; em;aeEkid o f nf/ ckv d EHI idk o
f nf/ a&Tref;wif
armifonf rsm;jym;vSaom ol\aqGrsKd;ÓwumwkdYudk rawmifhrw raMumifhMu&atmif
axmufyu hH n l ED idk cf o
hJ nf/ a&Tref;emrnfxu G af tmif olu ulncD o hJ nf/ olt Y ultnDjzifh a&T
ref;wifarmif xGef;ajymifcJh&onf/ EkdifiHausmfrif;orD; rif;om;rSefu olYtultnDESifhr
uif;acs/ ol\omrntultnDESifhyif xkdrQemrnf&Muonf/ udk,fbd&ifbdwu,fwrf;
vkyfay;ygvQifum; 0if;0if;awmuf xkd;azmufoGm;vdrfhrnf[k arQmfvifhonf/ ,kHMunfudk;
pm;onf/ olonf a&S;OD;pGm om;uav;udk vufqu JG m awme,fwavQmufwiG f ac:aumuf
vku
d af eonf/ &[ef;cH&iS jf yK? bk&m;yGJ ponfww Ydk iG f MuKH&mqkid ;f jzifh yGx
J w k af y;onf/ obifh
&ifaoG;jzpfav&m b,fyGJwGifrS cJcJ,Of;,Of; r&SdvSay/
eef;awmfa&SUq&mwif? ay:vifwifuarG; azazq&mwif ,Ofaus;atmif qk;H r
vkdufygonf tazeJYcspfMuwJhrdwfaqGawG rSef,if pdwfaMuatmifyif ujyr,fAs vlaygif;
qefYatmif aygif;&r,fvkdY uRefawmfhtaz oifygonf/
wvkyfauR;bl;wJh aus;Zl;awmf*kPf&nf? rarhEkdifygaMumif;? ,aeYwkdifatmif
aygif; a&Teef;wif aumif;wmudk rdbtaygif;wkdY taMumif;udkjyrnf/ a&T-a&T-a&T-eef;
eef;wif vmNyD-vmNyD-vmNyD? ArmhZmwfudk tm;ay;Mu&atmif? wabmiftoHatmifvH
xlawmhrnf/
NAdwod QESit hf ar&duef? ArmtoHukd qvHoonf/ tifrwef,Ofaus;odraf rGyY gay
onf/ wkdYArmjynfobifcef;udk eef;awmfa&SUu tawGYrsufjrifpDpOfum a&;avonf/
31 OD;aomfZif

tazeJt Y aru? tajceJt Y aeus? om;udk tarGay;onf/ t*Fvyd af usmif;rSm uRef


awmfxm;vkYd tusKd;vJrrsm;orkYd ighom;obiform; vky&f rnf/ Munfv h u
dk Mf uyg/ Ekid if aH usmf
jyrnf/ bdvyfxdatmif trSefoGm;rnf/ rEÅav;om;&JUZmwdukd eef;wifuav;u aoG;udk
jyawmhrnf/ a&Teef;wifvmNyD? ArmhZmwfudk tm;vkH;odMu&atmif wabmifoH-atmifvH
xlawmhrnf? NAdwdoQESifhtar&duef? ArmhtoHudk qvHoonf/ tifrwef,Ofaus;odrfarGY
ygayonf/
wkdYArmjynf obifcef;udk eef;awmfa&SUu tawGYwifjyonf/
eef;awmfa&SUonf ol\rltwkdif; ol\om; a&Teef;wif\b0jzpfpOfudk pDpOfum
ay;onf/ Ekid if jH cm;wGif ArmhobifjyEkid b f Ydk a&SUajy;udv k nf; wabmiftwdwo f zG,f jyKvkyf
ay;onf/ xkdpOftcgu jrefrmhobifawG EkdifiHjcm;oGm;jyoEkdifbdkY tpDtpOfr&Sdao;ay/
]]bdvyfxad tmif trSeo f mG ;rnf}}qkad ompum;rSm MuKH;0g;jcif;rQomyifjzpfonf/ ,cktcg
ol\MuKH;0g;csuf odrYk [kwf twdwaf qmifaom edrw d wf abmifrmS taumiftxnfay:vGif

e-book is created by shanyoma


aeayonf/ q&mwifonf rsufjrifomr[kwfao;? oljzpfapcsifwmuav;awGudkvnf;
þodBYk udKwifa&;oDwwfonf/
armifwkdY&Gmudk a,mifvkdYawmif rvmcsifbl;wJh unmcifqkdwJhpum;&,f? rSm;vdrfh
r,fAsm? t,ifu a&mufNyDr?Ydk aemufacs;eJY tkid b f u
G tf v,frmS usrwkpYd wkid yf sufygw,fqdk
vk?Yd idak wmhrvkd aewmrsm; wacgufavmuf<ucJph rf;yg/ usKyfErS rsm;&JUbdwMf um;csifygw,f
Asm? wdrf0ga&mifwdrfawmifawG pdrf;pdrf;pdkvkdY wkdY&Gm? ckrsm;awmh NrdKUBuD;vkd "mwfrD;a&mifpkH?
ukov dk jf zpfaq;&kyH eJG YJ vrf;eJoY mom,m,m pmoifausmif;awGeYJ a&S;ueJrY wlyg? aus;&Gm0g'
rSm ajymif;vJvu dk Mf uvkyYd gcifAsm? Ekid if aH &;w&m;udak wmif tm;vk;H a[mEkid w f ,fcifAsm/ jyK
jyifa&;vkyfwJh&Gm trsKd;om;twGuf wuJhvlawGyg.../
eef;awmfa&SUudk,fwkdifa&;qkdaom wabmiftwdwfedrdwfajy;oDcsif; jzpfonf/
q&mwif þoDcsif;qkdNyD;aemuf ESpfaygif;tawmfMumrS vlxkynma&;Xmeay:aygufvm
NyD; aus;&GmawGrSm tcrJhaq;ay;cef;awG? pmoifausmif;awGjzpfay:vmum "mwfrD;awG
xdex f ed o f mvmonfukd awG&Y avonf/ xkt d &mawGukd q&mwif rjrifomG ;&ay/ q&mwif
onf ol\wifqkdaom trnfudk tawmfyif oabmusonf/ usrnfqkdvnf; usp&myif?
olYaemufu wifawGtrsm;BuD;vSdrfhvkdufvmonf/
0dik t
f rfbaD tq&mwif? jrefrmnGeq Yf &mwif? '*keq f &mwif? ta&SUydik ;f q&mwif?
taemufyikd ;f q&mwif tp&So d jzifh wifawG woDwwef;BuD; wef;pDvmMuonf/ odaYk Mumifh
olo Y m;udv k nf; a&Teef;wif[k trnfay;onf/ olaY cR;rudv k nf; olo
Y m;a&Teef;wifEiS u hf m
&efwlatmif cifpef;wif[k trnfjyKum wyfaygif;pkaponf/
eef;awmfa&SUq&mwif 32

yGyJ sufatmif wGzJ ufygw,f&iS ?f trdtzwd&Yk UJ a&SUwGif pef;wif&,feef;wif&,f? usr


pdwx f ?J armifErS uJo h xYkd if aygif;rdwaf qG[o l rQ&,fu? ol&,f-usr&,fwb JG kYd wku
d w f eG ;f Mu
&mwGif NrdKUe,f&JUoabmyg&Sif? &yf&Gm&JUoabmyg&Sif axmremwif tazu q&mwif? t
aru a':wif? udka&Teef;wif? usrtaruvJ ar;awmh a':at;wif wifqkdrS wifaygif;
pkvYdk a[mEÅKaygif;wJw h if Zmwfq&ma&Teef;wif? cifpef;wifwif a&Teef;wifEiS o hf bif&h UJ usuf
oa&wif.../
ol\acR;rrif;orD; cifpef;wifudk a&;ay;aom oDcsif;jzpfavonf/ q&mwif
onf olYom;a&Teef;wiftay:wGif tawmfyif oHa,mZOfBuD;cJhavonf/ a&Teef;wif\
ZmwfobifatmifjrifrItwGuf udk,fbd&ifbd tawmfyif jyKpkysKd;axmifay;onf/ yGJwkdif;
rSmyif udk,fwkdifZmwfpifay:wufum olYom;udk y&dowfESifhrdwfqufay;onf/ a&S;jzpf
a[mif; atmufarhzG,f oDcsif;wkdYudkqkdonf/ wkdif;a&;jynfa&; Zmwfobif\ta&;wkdYudk
vufawGYtjzpftysufESifh ol\xifjrifcsufa&mpGufum a0befwwfonf/ pum;ajymu
e-book is created by shanyoma

vnf; aumif;vSay&m rif;om;rif;orD;wkdYuJhodkYyif y&dowfudk xdef;Ekdifonf/ y&dowfwkdY


\wcJeuf Mobmvufcyk u f ,kd El idk cf ohJ nf/ a&Teef;wifrmS olt Y wGuf tm;wtm;yifjzpfonf/
olYtvSnhfNyD;vQifum; Zmwf&kHxJu xGufum rl;,if;aomufpm;avawmhonf/ olaemuf
qkH; xGufaomyGJrSm awmifjyKef;yGJyifjzpfonf/
xkdESpfu awmifjyKef;yGJwGif a&Tref;wifarmifvnf; ujyonf/ emrnfausmfrif;
om;ESifh,SOfNydKifu&onfjzpfí wufopfpa&Teef;wifrSm txl;yif BudK;pm;&&Smonf/ eef;
awmfa&SUrSm nOfhOD;ydkif;u vufckyfwajzmif;ajzmif;jzifh pum;awGudk azmifavmufatmif
ajymNyD;aemuf aysmufomG ;onf/ yGo J rd ;f onftxd jyefrvmí olo Y m;a&Teef;wifrmS rdwu f yf
ukdrQ pifatmif rzsufEdkifbJ tazudk vkduf&Sm&onf/ yGJaps;wef;u taMumfzkdvGwfwckwGif
trl;vGefum tdyfaeonfudk awGY&onf/
olu Y kd awGaY omtcg eef;wifu &Iu d of jH zif]h ]azazu rif;om;vky&f r,fqv dk .Ydk ..}}
[kpum;pysKd;um rsufa&usonf/ olYom;\pum;rSm 0gusrqkH;acs/ odkYaomf q&mwif
aumif;pGm oabmaygufem;vnfonf/ olbmudk qkv d adk Mumif; odonf/ &Suv f nf; tawmf
&Suo f mG ;yk&H onf/ ]]awmfNyD om;av;? azaz aemuf b,fawmhrS raomufawmhb;l }}[krsuf
a&pufvufESifhuwday;vkdufavonf/ xkdaeYuyifpí t&ufraomufawmhacs/ t&uf
onf ol\toufjzpfaeay&m t&ufraomufaomtcg ol\&kyfw&m;emrfw&m;wkdYrSm
xlxlaxmifaxmif wnfhwnfhrwfrwf rjzpfawmhacs/ b,ftm&kHudkrS pdwfyg0ifpm;jcif;r&Sd
bJ xkdif;xkdif;rIdif;rIdif; okefokefrIefrIef jzpfaecJhonf/ ajredrfh&m vSHpl;qkdovkd þtwGif;rSm
bl;oD;awmifarmif;awmupí pGJvmaom iSufzsm;uvnf; 0ifvmjyefonf/ olonf pm
33 OD;aomfZif

a&;q&mb0udk bl;oD;awmifuyif pcJhonf/ xkdae&mXmeuyif iSufudkvnf; &onf/ t


&ufudkvnf; &onf/ xkdu&cJhaom pma&;q&mb0udk xkdu&cJhaom t&ufudk jzwfvkdufo
jzifh iSufESifhyif b0Zmwfudk tqkH;owfvkduf&&Smavawmhonf/

wcFPyk w Ü Ó då Pf
jr§Lovkd pwkdifcs,fum? ta&mifwifruGufcJhygbl;? vludk,fwkdif armifwif xGuf&r,fwJh?
acsmrSmbJ-vSrSmbJ rEÅav;u tjrifawmfxifum obifay: olq&m[,fwJh? uRefawmf
ac:jyefawmh rxl; aemufta&;? ezl;armufuav;ESifhoDcsif;a&;q&m.../
eef;awmfa&SUudk,fwkdif jrif;jcHrSm pyfqkdcJhaom udk,f&nfaoG;oDcsif;jzpfavonf/
ol\&ky&f nf&yl um,rSm &GuMf urf;a&csKdqo dk vkd cyfMurf;Murf;yifjzpfonf/ t&kyq f ;dk tMunfh
wefBuD;r[kwfouJhokYdyif vlacsmvlvS wa,mufvnf; r[kwfacs/ okdY&mwGif 0wfpm;jyif
qif-qif,ifwwfí cefcY efn Y m;nm;&So d nf/ vlukd trSww f rJh jrifvQif cifrifp&m tqG"J mwf

e-book is created by shanyoma


r&Sad cs/ aygif;oif;qufo, G Mf unfyh gu tvGeaf ygif;aumif;olwa,mufjzpfonf/ rdwaf qG
o*F[rsmudk vGepf mG cifrifwwfonf/ wcgqufu woufv;Hk pGo J mG ;atmif aygif;oif;wwf
onf/ taygif;toif;rsm;onf/ taygif;toif;tay:wGif 0wfw&m;aMuonf/ ol\
0wfw&m;aMurIrmS rsufarSmufoYkd a&mufaom olwt Ydk ay:rSmjzpfí rsufarSmufu rdwaf qG
wkdYtay:wGif uwdysufrIrsm; &Sdwwfonf/
]]aoaocsmcsm ajymxm;&ufEiS hf 'Dvjdk zpf&rnfvm;}}[k rdwaf qGrsm;u olt Y ay:
a'gojzpfMuonf/ trsufxGufMuonf/ odkY&mwGif q&mwifESifhawGYaomtcg aMuaysmuf
oGm;avonf/ taMumif;rSm ol\trSm;t,Gif;udk 0efcHNyD; &kdaopGm awmif;yefwwfaom
aMumifh jzpfonf/ trSm;udk 0efcjH cif;? cRwf,iG ;f csufudk awmif;yefjcif;onf vl,Ofaus;wkYd
\cspfpzG,af umif;aomtusifyh if jzpfonf/ *kP0f godum© BuD;olukd &kad oonf/ oufw&l , G f
wludk wef;wlaygif;oif;NyD; atmufvludk oem;cspfcifonf/ odkYaMumifhyif vlcspfvlcifayg
onf/ wcgqufqHbl;ygu woufvkH; wbufoufESifhcspfcifpGJrufjcif; cH&onf/ vlrvS
aomfvnf; vdyfjymvSaomolyif jzpfonf[k qkdvkdygonf/
txufaz:jyyg ]]ezl;armufuav;ESio hf cD sif;a&;q&m}}qkad omoDcsif;rSm qkaiG
450d-&aomoDcsif;yifjzpfavonf/ oDcsif;uav;wkdwkdESifh xkdrQ&jcif;rSm &kwfw&ufcsuf
jcif;pyfqkdEkdifjcif;aMumifh jzpfonf/ q&mwifonf wcFPkyÜwådÓPf vGefpGmxufoefonf/
oDcsif;oGm;? oDcsif;pmom;udkvkdufNyD; wkcsifwkEkdifrnf/ olYxufomcsif omEkdifrnf/ wcF
Pkyw Ü jdå zifh &kww
f &ufocD sif;pyfjcif;udu k m; oluY kd b,forl Q rSED idk rf nfrxifyg/ wuJv h ufawGY
prf;oyfcsufwkdYwGif wu,fyif atmifjrifpGm pyfqkdEkdifcJhonf/
eef;awmfa&SUq&mwif 34

]]q&mudk uRefawmfwu Ydk tifrwefacsm? tifrwefvv S x Ykd ifaeMuw,f}}[k jrif;jcH


uvlrsm;u ajymMuonf/
]]EkYd tckawGaY wmh rvSb;l vm;/ aemiftpOfajymavmufwhJ ,Ofacsmuav; r[kwf
bl;vm;Asm}}[k olu &,farmvkdufonf/
]]ezl;armufarmufuav;ESifhusufoa& &Sdygw,f/ tJ'DtaMumif;udk vufwef;
pyfqydk gq&m/ uRefawmfwYdk tawmfcyfrsm;rsm; qkcsbdYk pDpOfxm;ygw,f}}[k wku d wf eG ;f ajym
Muonf/ þodkYvufwef;pmpyfjcif;rsKd;onf q&mwif\tzkdYrSm tjyif;ajzvkyfief;w&yf
omjzpfonf/ rdwfaqGoli,fcsif;rsm;ESifhaysmfaysmfyg;yg;aomuf,if;pm;,if; pyfqkdaeus
jzpfonf/
]]a[h armifwif ightaMumif; oDcsif;pyfuGm? olYudk oDcsif;qkduGm}}[k rdwfaqGrsm;
u tBudrBf udrf prf;oyfMuonf/ ckid ;f orQudk tqkid ;f rwGyif pyfqjdk yonf/ olpyfqo dk rQonf
omrnoDcsif; rnfumrQ r[kwaf cs/ wuJyh BJG uD;yGaJ umif;wkrYd mS oDqw dk ;D rIwEf idk af omoDcsif;
e-book is created by shanyoma

wkyYd if jzpfavonf/ jrif;jcHrmS rl qkaiGuvnf; aumif;aumif;&rnfjzpfav&m csufjcif;yif


pdwfygvufygESifhpyfqkdvdkufavonf/
ol\oDcsif;udk pm&GufrSm zwf&onfxuf olqkdwmudk em;axmif&wmu ydkNyD;t
&omay:onf/ &Gmem;jrufudk &GmEGm;rpm;[k pum;ykH&Sdonf/ odkY&mwGif q&mwif\oDcsif;
udkum; olESifhtvGef&if;ESD;aomrdwfaqGrsm;uomNyD; BudKufMuonf/ jrajcusOf;raiGNrdKif?
avbmwDrjrif&if? pdeyf gwD? rMunfatmifwt Ydk m; ola&;ay;cJah om oDcsif;wku Yd kd olrY wd af qG
wkt Yd m; wcgw&H pum;pyfryd gu wzefjyefí ud, k w
f idk q
f jdk yavh&o dS nf/ xkt d cg &k;d &k;d omrn
oDcsif;wkdYrSm &kd;&kd;omrnr[kwfbJ 0daooxl;um uPÖokcjzpfay:vmonfudk awGY&av
onf/ jrif;jcHwiG f qkjd yaom olu Y , kd &f nfaoG;wcFPyk w Ü odå cD sif;rSm pmom;taejzifh tu©&m
wifvkdufaomtcg bmrQr[kwfvSacs/ aiGig;usyfyif wefcsifrS wefrnf/ olqkdvkdufaom
tcgrSmum; wefzkd;jzwf&ef 0efav;Muayvdrfhrnf/
eef;awmfa&SUq&mwifonf ppfumvtwGi;f u 0g'jzefcY sDa&;&mZ0wftyk v f yk af e
onf/ ppfNyD;aomtcg bmtvkyfrS r,fr,f&&r&Sdojzifh Zmwfvnf;rrnf? tNidrfhvnf;
ruaom ZmwftNidrfhudk axmifum t&yf&yfudk avQmuf,if; BudKYyifaumufNrdKUodkY a&muf
oGm;avonf/ ol\ZmwftNidru hf kd Akv
d 0f &kw
H iG f ujy&rnfjzpfav&m &kyH ikd &f iS Of ;D nGeu fY þodYk
qkad vonf/
]]eef;awmfa&SUq&mwif[m oDcsif;vufwef;pyfqEdk idk w f ,fvMYdk um;od&ygw,f/ jzpf
Ekdif,if tckcsufjcif; vufiif;wyk'fqkdjybdkY awmif;yefcsifygw,f/ oDcsif;xJrSm 'DAkdvf0&kH
vJyg&r,f/ &kHrSm a&mifpkH"mwfrD;awGxGef;xm;wmvJ yg&r,f/ uRefawmfwkdYBudKYyifaumuf
35 OD;aomfZif

NrdKUvJ emrnf&if;twkid ;f yg&r,f/ NyD;awmh uRefawmhemr,f&,f? tJ't D csufav;csufygwJh


oDcsif;udk tckcsufjcif; pyfqkd,if ckcsufjcif; aiGw&m ÓPfylaZmfyghr,f}}[k yGJxGufcgeD;rSm
yif uyfí qkdvmavonf/
þuJhodkYaom yGJrsKd;udk vkduf&Smaeaomq&mwifonf ]]pm&Gufuav;awmif r
aMumif;&awmhbl;vm;}}[k jyKH;um ceJYvkdufonf/
]][mpm&GufESifha&;NyDqkd,if vufwef;qkdw,fvkdY b,fac:EkdifawmhrSmvJ/ vuf
wef;qkdwm pdwfESifhpyfNyD; csufjcif;ypyfu qkdvkduf&wmrsKd; r[kwfvm;}}[k OD;nGeYfu apm
'uvkyv f u dk o f nf/
]][kwfygw,f/ ay;wJhtaMumif;udk &kwfw&uf pyfqkdwmudkbJ vufwef;vdYkac:yg
w,f/ &kww f &uf vufiif; csufjcif;vky&f wJt h vkyq
f adk wmh rvG,v f yS gbl;cifAsm/ od&Yk mwGif
ynm&J&ifyh v JG ,fwif&h qkrd [kwv f m;cifAsm/ vlomrefwYdk rvkyEf idk w f thJ vky?f cufcufccJ v J yk f
&wJt h vkyu f kd tvG,w f ulevYJ yk Ef idk v
f o
Ydk mbJ pma&;q&mvkYd wkid ;f jynfu todtrSwjf yKwm

e-book is created by shanyoma


bJ r[kwfvm;cifAsm/ uJ ajymaeMumawmh-qkawmfaiGom}}
]]pdwfcsygq&m? oDcsif;qkdNyD;wmeJY wNydKifwnf; csufjcif; vufiif;&ygaphr,f? 'D
rSm aiGtoifhygvmygw,f/ 'DtwGuf pdwfomcsyg}}[k ajym,if; OD;nTefYonf olYtdwfxJrS
aiGpuúLwkdYudk xkwfíjyavonf/
jrefrmjynfrSm qkdMutukef Akdvf0&kH.../ /jynfvkH;bmhaMumifhwkef? a&mifpkH
"mwfrD;xGef;ygwJh*kPf? wkdYq&mnTefY&kH? tkd...NrdKUpOfavQmufvkdYqkdMutukef? tudk-BudKYyif
aumufNrdKU Akdvf0&kH.../
oDcsif;qkH;onfESifhwNydKifeuf y&dowfu wcJeuf Mobmay;um axmufcHvkduf
Muavonf/ ppfBuD;NyD;ptcsdefwGif EkdifiHjcm;ypönf;rsm; vGefpGm&Sm;yg;av&m NrdKUe,fwkdYrS
&kHwkdYwGif a&mifpkH"mwfrD;xGef;Ekdifaom&kH r&Sdacs/ BudKYyifaumufu Akdvf0&kHom a&mifpkH"mwf
rD;wkdYjzifh xdefxdefnD;aeavonf/ &kH&Sifq&mnTefYonf þtcsufudkvnf; xif&Sm;apvkdí
aiGw&mylaZmfum q&mwiftm; vufwef;pmpyfcdkif;jcif; jzpfavonf/

aw;oGm;ESifhaw;om;
wcFPkyÜwådÓPfESifhywfoufíum; wacwfwa,muf ay:aygufcJbdjcif;[k qkd
Ekdifavmufaomolyif jzpfavonf/ eef;awmfa&SUq&mwifqkdaom trnfemrrSm oDcsif;
*Dw\trSwv f u©PmoauFwtjzpf jzpfaeonfukd awG&Y ayonf/ q&mwifEiS o hf cD sif;*Dw
rSm þrQqufpyfaeaomfvnf; ol\oDcsif;pmom;udk aocsmpGm avhvmvQif tESpfom&
bmrQawG&Y rnfr[kwaf cs/ [dak &muf onfa&mufEiS hf t"dygÜ ,faumfír&aom uarmufur
eef;awmfa&SUq&mwif 36

pmwkdYomjzpfonf/ a&mufwwf&m&m OD;wnfh&m twif;pyfqkdoGm;wwfonf/


pdefjc,fnD;nD;vif;? pOf;pm;om em;axmifaemf qkdygawmhrnf? qifBuD;*VKefcsD
onf[mawmhvJ wifatmifav;udk t&GUJ wku d w f ,fvYdk xifygonf? pmpDorm;&,f? vmonf
tem;uG,f r[m*Dwudrk S r&wJv h yl gtwnf? awmfyg-wefyg Mum;bl;aygif qifBuD;*VKefcsD-
vlawmfawmf cyfrsm;rsm;uyif olYudk a0befMuonf/ eef;awmfa&SUq&mwif em
rnfBuD;onfrSm ay:yifvkdufí jzpfonf/ ol\oDcsif;wkdYrSm tom;ryg? yvmew¬d? awm
a&muf-awmifa&muf a&mufcsif&ma&mufaeonf/ aw;oGm;uav;ESifhpm;aeonf/ ol
\aw;oGm;wkdYrSm ykHpHr&Sd? rlr&Sd olYbmom olxGifNyD; wD;csifovkd wD;aeonf/ rIwfcsifovkd
rIwfaeonf/ r[m*DwESifhcsdefxkd;Munfh,if cg;awmif;BudKufwvGJ zifwvGJqkdovkd jzpfae
onf/ r[m*Dwawmif jrifbl;&JUvm;rod tp&Sdojzifh jypfwif&IHUcsMuonf/ odkYaMumifh qif
BuD;*VKefcsD oDcsif;udka&;pyfvkdufjcif; jzpfonf/ qifBuD;udk *VKefcsDaomoDcsif;xu fBuD;
aom oDcsif;tb,frSm &Sdawmhrnfenf;[k t&GJUwkdufacsyvkdufjcif; jzpfonf/ eef;awmf
e-book is created by shanyoma

a&SU\acwfrSm vGefpGmaumif;aeojzifh olbmudkbJ qkdqkd em;0ifcsKdaeavonf/ xkdoDcsif;


rSm "mwfjym;tjzpfodkY a&mufNyD; a&mif;ravmufatmif wGifus,fcJhavonf/ oDcsif;pm
om;\teuft"dyÜg,fudk&Smaomf bmrQ r,fr,f&& awGY&rnfr[kwfacs/
wukd,fvkH; &TJvkdY? waeYvkH; &TJvkdY? vJp&mukefNyD vkHcsDydkYvSHY tazhukdwkdifr,f? wkdifcsD-
wkdifcsD/ tarhudk wkdifr,f? wkdifcsD-wkdifcsD/ n§pfvkdYvJr&atmif tusÐxJu? *Gdpd-*Gdpdjrnf/
eef;awmfa&SUq&mwifu, kd w
f idk f qkad omtcg oBuFeaf &obifocD sif;yifjzpfonf/
þoDcsif;udk tb,fyHk tESpo f m&,lrnfenf;/ od&Yk mwGif xkpd Oftcgu wkid ;f ausmfjynfausmf
oDcsif;yifjzpfonf/ ol&, d owif;pmoBuFet f xl;xkww f iG f txl;tom;ay;í az:jyjcif;
cH&bl;avonf/ ausmfjcif;rSm awmfjcif;ESifhruif;acs/ tcsnf;ESD;tvum; oufouf r
ausmfEdkif? ausmfavmufaom awmfjcif;&Sd&ayrnf/ olYtwGufum; wD;vkH;wD;uGufyif jzpf
onf/ xkdtaMumif;udk avbmwDtm; a&;ay;aom a&pufcsoDcsif;jzifh az:jyxm;av
onf/
toa& wufMurJh rif;awG&,f? a&pufcs oDcsif;wJh&Sif? eef;awmfa&SUq&mwifu
pvkdufjyefaygh oHaeoHxm;pum;jznfhykH? wD;vkH;nDnTwfpkH? wD;vkH;nDnTwfpkHygay&Sif? r,f&if
qkdr,f tudk&,f a&Tem;awmfqif/ /tvSLay;wm&SifokH;Budrf av;Budrf &Sdygaygh rdwfaqG
wumyif pdwrf aMup&myif tvSLw Y umb,frmS vJ rjr&if zdww f phJ mxJrjrif? ar;p&mvkrd ,f
rxif b,folajymajym oabmtrSef odo&Sif olawGYawmhrS qlr,fav? ntdyf&mxJ0if
bk&m;&Sdckd;,if armifhudkom rSef;vdkY usef;rmygap? csrf;omygap&Sif/
þoDcsif;wGif ol\ausmfapmjcif; taMumif;&if;udk awGYjrifEkdifavonf/ oHae
37 OD;aomfZif

oHxm;pum;jznfyh ?Hk wD;vk;H nDnw T jf ynfph yHk w


Hk aYdk Mumifh jzpfaMumif; az:jyxm;\/ þoDcsif;
udk a&;jcif;taMumif;&if;uvnf; &Sdao;onf/ xkdpOfu ZmwfwGif OD;zkd;pdefBuD;u emrnf
BuD;onf/ tNidrw hf iG f avbmwDrjrif&ifrmS xdyw f ef;u ajy;aeonf/ olu rodaomfvnf;
olYudk odolawG rsm;onf/ oltvSLvkyfav&mwGif rsm;jym;vSaom rdwfaqGo*F[rsm;udk
aphiSatmif rzdwfEkdifojzifh rdwfaqGtrsm;u olYtm; tjypfwifMuonf/ udk,fwkdif¤if;? w
qifhpum; wqifhtm;jzifh¤if;? pmjzifh¤if; qlMu? ylMu? pum;emxkd;Muonf/ xkdtaMumif;
udk q&mwifMum;odav&m a&pufcsoDcsif;udk csufjcif;aumufum a&;ay;vdkufjcif;jzpf
avonf/ þoDcsif;\pmom;wkdYrSmvnf; xl;rjcm;em;vSay/ ol\pum;vkH;wkdYrSm ,ck
umv pdwåaA'qkdaomyef;csDudk Munfh&ovkd jzpfonf/ odkY&mwGif em;axmif&mrSm aumif;
vSygonf/ oDcsif;a&;pyfou l eef;awmfa&SUq&mwif oDqrdk nfo h ul avbmwDrjr&if? qkid ;f
u pdefaA'gqkdygvQif odrfhodrfhwkefatmif pnfum;odkufNrdKufonf/
eef;awmfa&SUq&mwif\wD;uGufrsm; tqef;tnTefYatmifjrifrIwGif &Gmpm;BuD;

e-book is created by shanyoma


pdefaA'g\tm;ay;rIvnf; yg0ifonf/ q&mwifonf rEÅav;rSmaepOf b,foDcsif;udkbJ
a&;a&; &Gmpm;BuD;\wnf;jzwfa0befjcif;udk cH,lavh&Sdonf/ oDcsif;oGm;ESifhpmom;ydkrkd
aumif;rGef&eftwGufvnf; jzpfonf/ aemufwckrSm xkdacwfu rEÅav;wGif tNidrfhnGefY
aygif;ESifhpdefaA'g\qkdif;rSm vGefpGmacwfpm;onf/ tvSLBuD;twef;BuD; yGJBuD;yGJaumif;
rSeaf vu pdeaf A'gESit hf Nidrnhf eG aYf ygif;ygonfom rsm;onf/ rEÅav;NrdKUay:&Sd emrnfausmf
xdyfwef;tNidrfhwkdYrS tNidrfhrif;orD; 4-5-6a,mufESifhvl&Tifawmf tausmf 4-a,mufudk
a&G;aumufac:,lNyD; pdeaf A'g\qkid ;f ESiu hf apjcif; jzpfonf/ rif;orD;rsm;onf &Gmpm;BuD;
xHrSm rJvdyfEIdufNyD; rJvdyfusonfhtpOftwkdif; yXr? 'kwd,pojzifh tpOftwkdif; xGufu&
onf/
rif;orD;wkid ;f oDqrdk nfo h cD sif;rSm eef;awmfa&SUq&mwif\oDcsif;yif jzpfavonf/
xkdYtwGufvnf; q&mwifonf oDcsif;a&;NyD;vQif pdefaA'gESifha&SUOD;pGm wD;vkH;csxm;jcif;
jzpfonf/ pdeaf A'gum; aq;pufus&m t&kyx f ifqo dk vkd qkid ;f wGif olb&k ifjzpfaeaomfvnf;
wD;vkH;rcs&ao;onfhoDcsif;udk b,faomtcgrQ rwD;acs/ odkYaMumifhvnf; eef;awmfa&SU
u olt Y m; OD;pm;ay;&jcif;jzpfonf/ waeYwiG f &Gmpm;BuD;u olt Y m; yef;NrdKifv,faw;oGm;
udk acwfrSDatmif tqef;xGif a&;bdkY tMuHay;av&m eef;awmfa&SUonf csufjcif;yif olY
a&SUrSm aumufumiifum a&;ay;vkdufavonf/
BudKYyifNrdKUeef;-awmNrdKifwef;0,f/ br&mMuiSef; xD;vkMu&m0,f? nDaemifESpf
a,mufwkdYrSmuG,f? okN*dKwfwvD arsmufu,fwkdY *kPfxl;&Sdoavmuf NydKifMuw,f
yef;-yef;NrdKifv,f.../ /
eef;awmfa&SUq&mwif 38

ome,fabGarQmfavwkdif; jymacsqkdif;
a0rIdifjrLrHIcs,f? þawmþawmifBuD; tv,f
nDaemifruú#rif; jynfaxmifESpfbufu wif;avawmh
ppfcif;Mujyefw,f? oDcsif;tqef;BudKufonfhq&m&,f
rif;ESpfyg; eef;pkdufwnf&m0,f
jzif;Mum;yef;NrdKifv,f? 'Dpmudk qkdygawmhr,f/ /
'DoDcsif;t"dyÜg,fuawmh? r,foDwmukd rawGYwmESifh
a&SU&ifaiGUudk tcspf"mwf0ifacGYw,f? atmf...
pufawmfac:awmfrlygbk&m;vkdY? armvSNyD
awm0emrSDckdcgi,f? 'DuaeY aemifawmfwtm;pdwfi,f/
nD;av;aygifay: cPtdyfr,f? ywåjrm;&dyf0,f
apmapmu ajymjywJh? udka&Tarsmufrsufa&v,f
e-book is created by shanyoma

opfyifatmuf nDaemifESpfoG,f? jrifumtpkH? MuifemykH


AvDwkdYtudk BudKUndKeef;u o&rf;ygayw,fuG,f
t"dyÜg,faygufatmif pOf;pm;? oDcsif;oGm;jzif;Mum;yef;NrdKifv,f/
þoDcsif;udk &Gmpm;BuD;pdeaf A'gud, k w
f idk f qku
d mwD;onf/ oDcsif;tqef;BudKufonfh
q&mrSm pdefaA'gudkyif qkdvkdonf/ pdefaA'g emrnfBuD;onfrSmvnf; tqef;BudKufíjzpf
onf/ pdeaf A'gu tqef;BudKufonf/ q&mwifu tqef;xGio f nf/ eef;awmfa&SU\oaX;
0g'oDcsif; wEkdifiHvkH;vTrf;zkH;avaomtcg olYq&mpdefaA'gu qkdjyefonf/ ]]armifhoaX;
0g'[m qDo,frvufokwfzwfvkd jzpfaeNyD/ oaX;0g'udk qkdvkdYwD;vkdYrjzpfawmhbl;/ vrf;
ay:rSm upm;aewJo h il ,fawGawmif qkw d wfaeMuawmh obifo,fawGtaeeJY b,fenf;
eJYrS qkdvkdYwD;vkdY rjzpfawmhbl;/ 'Dawmh wufacwfoaX;0g'oDcsif; wyk'fxyfvkyftkH;uGm}}
[k tMuHay; wkdufwGef;avonf/
&DNyD;awmhaer,f? jyKH;NyD;awmhaer,f? aysmfNyD;awmhaer,f? usufoa&&Sdatmif
aer,f? &Tif&Tifysysaer,f? bmrqkd vlujzpfw,f? bk&m;awmifrS vlujzpfw,f? rlvtjrpf
uG,f? vl[m tnTefYESifh? aemufrwGefYaygifwu,f? b,folYxuf b,folomovJuG,f? rlv
uwJu vlxu J vljzpfMuygw,f/ vmbfvmbawmh {uef0ifw,f/ tJ'pD w d af wG usdwu
f sdwf
cJcJ-xm;yg-rsm;pGm? usef;rmMuawmhr,f/ pef;awmfxawmhr,f? pnf;pdrfOpöm rkcswuf
awmhr,f? oDcsif;vJ xl;xl;jcm;jcm; tar;vmMu? csdefEIdif;nd§qbG,f-rqif;&Jbl;Asm? o
aX;0g'tdrfwkdif; &SdMuygayw,f/
þoDcsif;udk q&mwifu, kd w
f idk f a&;qkod nf/ ol\q&mpdeaf A'gu wD;onf/ aw;
39 OD;aomfZif

oGm;udk obifynm&Sif tawmfrsm;rsm;BudKufESpfoufMuaomfvnf; y&dowfpGJrufMuykHr


ay:acs/ wufacwfoaX;0g' oDcsif;&SdrSef;awmif tcsKdYrodMuacs/ 0dkiftrfbDatq&m
wif\]&S, d ifo;Hk r,f? r&S, d ifjyKH;r,f}qko d nfo
h cD sif;ESiphf mom;csif; qifaeívnf; rausmf
apmbJ wdrfaumoGm;jcif;jzpfaumif; jzpfayrnf/
0dkiftrfbDatq&mwifrSm eef;awmfa&SUq&mwifESifhtNydKifay:aom wif wwif
jzpfavonf/ wD;uGufudk tqef;xGif&mwGif pHwifavmufaomolwa,mufyif jzpfonf/
,aeY a&'D,jkd refrmhtoHyikd ;f u aeYpOfMum;ae&aom a&Tref;wifarmif\n0ufobifopf
wD;vkH;nTefYonf 0dkiftrfbDatq&mwif\wDxGifrIrS aygufyGm;xGufvmaomaw;oGm;yif
jzpfavonf/
waumif;tbd&mZm? wkdYArm omuDrsKd;[mrdkY? rnd§K;oy*kPfawZm? ,kd;',m;ESifh
ukvm;udyk g wku d cf u
dk u
f matmifcw hJ m? tpcsDaomwkAYd rmoDcsif;onf¤if;? urÇmraMu? Arm
awG? wkb
Yd ;dk bGm;tarGEpS rf Ydk cspfjrwfE;dk ay? tp&Sad om jynfaxmifpo k cD sif;onf¤if;? 0kid t
f rf

e-book is created by shanyoma


bDat\oDcsif;rsm;yif jzpfavonf/

a0vrif;om; qkaiG
q&mwifonf acwfudk b,fawmhrS rvGefqefacs/ t*Fvdyfacwfaumif;pOftcg
u t*Fvdyfbufuvkdufonf/ EdkifiHa&;t&SdefwufaeaomtcgwGif AE¨KvaoG;udk az:jy
ay;vku d o
f nf/ *syefacwfuvnf; aeewfE, G w
f u
Ydk kd uAsmoG,u
f m ay;cJo
h nf/ jrefrmEkid if H
odkY a0vrif;om;wkdif;cef;vSnfhvnfvmpOf tcgwkef;uvnf; 0Jvurf;rif; jyifqifcJhbl;
avonf/ EkdifiHa&;orm;wkdYu a0vrif;om;vmrnfudk uefYuGufMuonf/ eef;awmfa&SU
q&mwifu *DwcsKdcsKdjzifh BudKqkdonf/ jyefrnfjzpfaomtcg *Gwfbdkifvkyfum EIwfqufcJh
avonf/
uefawmfr*Fvm? pHaysmfcsifp&m?
y&ifhpfatmhzf a0;vfpfvmvQif?
0Jvfurf;rif;jyifqif?
jyefr,fqkd vGrf;ygw,fbk&m;?
nTef;ygwJhpm-*Gwfbkdif?
*Gwfbkdif-*GwfbkdifoHay;w,fav;
tkda&;ykHqef;-qef;i,fom
eef;awmfq&m.../
a0vrif;om;qkawmfaiGwaxmif&aom oDcsif;yifjzpfonf/ olYwoufwGif rsKd;
eef;awmfa&SUq&mwif 40

rsKd;rsufrsuf&aom oDcsif;ESpyf 'k &f o dS nf/ ,if;wkrYd mS oaX;0g'oDcsif;ESihf þuefawmfr*Fvm


oDcsif;yifjzpfonf/ oaX;0g'oDcsif;a&;pOfu pdefvufpGyfESifharmfawmfum;ESifhyif armf
<um;EkdifcJhbl;onf/ a0vrif;om;jrefrmEkdifiHodkY vmaomtcg ta&;yg t&ma&mufaom
EkdifiHa&;orm;tawmfcyfrsm;rsm; e,fvTJe,fajymif;cH&onf/ eef;awmfa&SUu qkaiG w
axmiftacsmif&vkdufavonf/ tacsmifqkdonfrSm cPwjzKwf a&;pyfum ayghayghyg;yg;
qkv d udk &f onfukd omreftaejzifh ajymjyjcif;jzpfonf/ xko d aYkd &;Ekid ?f qkEd idk af tmif ol\avh
vmcJ&h jcif; yg&rDjznfq h nf;yl;cJ&h jcif;wkEYd iS phf mygvQif qkaiGwaxmifrmS rajymyavmufacs/
EkdifiHausmfpmqkdwa,muf jzpfajrmufa&;twGuf[k qkdcsifqkdEkdifaom awjcif;ayjcif;av
jcif;wkdYudk awmfawmhvl cHEkdifrnfr[kwfacs/ olum; txGwftxdyfa&mufatmifyif awcJh
aycJh avcJhol jzpfonf/
awayavvGifrSom pmqkdausmfjzpfrnfavm? rawray ravrvGifhvQif rjzpf
Ekdifbl;vm;? þjyóemudk ajzqkd&ef tawmfcufonf/ taMumif;rl wnfwnfcefYcefYxJu
e-book is created by shanyoma

þodkYaom emrnfausmfpmqkdawmf ray:ao;íjzpfonf/ q&mwifwkdYacwfu oDcsif;a&;


oludk pma&;q&m? pmpDq&m[kac:onf/ pma&;q&m[laoma0g[m&udk oDcsif;a&;q&m
rsm;u pwifac:a0:jcif;jzpfonf/ ,cktcg xkda0g[m&udk 0w¬Kaqmif;yg;a&;olwkdYu t
ydkifpD;vkdufí olwkdYcjrmrSm tqkdawmf-tqkdausmf[laom a0g[mopfwck xlaxmif,lae
Mu&onf/ pmpDq&mqkdvQifvnf; cJpmvkH;pDaomol[k t"dyÜg,foufa&muf\/
eef;awmfa&SUq&mwifwv Ydk ufxufu a&;aomoDcsif;wkw Yd iG f oDcsif;wkid ;f vkv d rdk mS
yif pma&;ol\trnfyg0ifonf/ yg&jcif;taMumif;rSm pma&;oludk,fwkdifuvnf; ol\
trnfemrygcsifonf/ xifay:csifonf/ qko d u
l vnf; pma&;ol\tiftm;wpdww f a'o
ukd ,lcsifonf/ rnfo\ l Mo0g'cHwynfjh zpfaMumif; ausnmum *kP, f cl sifonf/ "mwfjym;
ukrP Ü w D uYdk qkv d Qif pma&;ol\trnfemrukd ta&;wBuD; xkwaf z:&ef nTeMf um;xm;onf/
,ckacwftaejzifh aMumifvSonf[k qkdcsifqkdayrnf/ odkY&mwGif *Dworkdif;udk avhvma&G;
cs,fppD pfaomtcgwGiu f m; emrnfygjcif;aMumifh tjiif;yGg;rI? oHo,jzpfrw I rYdk S vGwaf jrmuf
jcif; tusKd;&Sdayonf/ rif;uefbkwfoloDcsif;wGif pma&;oltrnf rygí NrdKUrq&mNidrf;
a&;ovkdvkd? q&mwifa&;ovkdvkdESifhZa0Z0gjzpfcJhao;onf/
eef;awmfa&SUq&mwif uG,v f eG o
f nfrmS rMumvSao;yg/ od&Yk mwGif ,cktcg ol\
oDcsif;wku Yd kd tjynft h pk&H bkYd rvG,af wmhyg/ þpmtkyif ,ftwGuyf if tawmf&mS azGpak qmif;
,l&onf/ ol\om;jzpfaom Zmwfq&ma&Teef;wif? vl&Tifawmfarmifbkd;axmif? bif*sKd
wifaz? pma&;q&mOD;aiGESif;? rEÅav;atmif0if;ESifhpdefvGifav;polwkdY\tultnDudk cH
,lvkduf&ayonf/ onfxufonftcgaESmif;í Mumanmif;ygu tjcm;obifonfwkdY\
41 OD;aomfZif

aw;*DwwkdYenf;wl toHqdwfí oGm;ayawmhrnf/


eef;awmfa&SU\taMumif;t|KyÜwådudk a&;&mwGif þrQjzifh jynfhpkHvSNyD[k rqkdEkdif
yg/ vlwa,muf\waeYwm jzpfpOfyif us,f0ef;rsm;jym;vSay&m wb0vkH;udkikHrdbkdY jcKHrd
bkdYqkdonfrSm cJ,Of;vSygonf/ ol\tjcm;pdwf0ifpm;zG,f jzpf&yfwkdYonf¤if;? a&;oDorQ
aw;*DwwkdYonf¤if; <uif;usefao;rnfrSm ,kHrSm;zG,f&m r&Sdyg/ odkY&mwGif wkdwkdusOf;usOf;
vkd&if;jzifh ol\tajymus,fvSpGmaomb0vrf;udk tawmftoifh cefYrSef;EkdifvQifyif BudK;
yrf;&jcif;\tusKd;zv[k ,lq&rnfjzpfygownf;/

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

e-book is created by shanyoma

You might also like