అక్కల్ కోట్ మహారాజ్ స్వామి సమర్ధ

JHõ¯ÖòHÀ@x"åã≤
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
HÀ@O~åA Nx"åã¨~å=Ù
=ÚO^Œ∞=∂@
–HÀ@O~åA Nx"åã¨~å=Ù
=∂ WO@ ^≥·==Ú N ti_ô™ê~ÚÉÏÉÏ "åi J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú`À ''JHõ¯ÖòHÀ@x"åã≤ N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷—— J<Õ D „QÆO^ä=Œ Ú ~°zOÑ¨|_ç#k. ''JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ—— J<Õ ™ê~Úã¨KÛ« i`«=Ú Ñ¨ÓiÎ KÕã#≤ H˘xfl
~ÀAÅ‰õΩ XHõ J#∞Éè=í =Ú Hõey#k. P J#∞Éè=í =Ú `«ÑÊ¨ Hõ K≥ÑÊ¨ =Åã≤#k HÍ=Ù# WHõ¯_» K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
XHõ~ÀA ÉÏÉÏ‰õΩ Ç¨~°u WzÛ# Ñ≤=∞‡@ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@=∞Ç¨~åAQÍi á¶È\’ =^ŒÌ Ç¨~°ux
K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ _»QÍ, ZÑ¨C_»∞ HÀÑ¨=Ú`À, ~°∞„^Œ~∂° Ñ¨=Ú`À HõxÑ≤OKÕ P ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P<å_»∞ z~°∞#=Ùfi
#=Ùfi`«∂ ^Œ~≈° #q∞zÛ ''<å K«i`«=Ú ZÑ¨C_»∞ ~å™êÎ=Ù?—— Jx „Ñ¨tflOK≥#∞. Wk <å =∞#ã¨∞ûÖ’ Hõey#
ÉèÏ=<À ÖËHõ P q^è=Œ ÚQÍ <å‰õΩ JxÑ≤Oz#^•? J<Õ ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú Hõey ^•xx QÆ∞iOz Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘#∞@
=∂x"Õãu≤ x. H˘xfl ~ÀAÅ Ñ≤^ÑŒ ¨ L^ŒÜ∞« =Ú ÖË=QÍ<Õ =∞m§ J^Õ „Ñ¨âfl◊ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P^ÕtOz#k
HõÅ∞QÆ∞`«∂<ÕÜ«Ú#flk. Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ JÖÏˆQ ~å=@O =Å# `Õn 24–10–2010 <å_»∞
ÉÏÉÏ#∞ W@∞¡ „áêi÷Oz<å#∞. ''<å D J#∞Éè=í =Ú x[=∂ ÖË^• „ÉèÏOuÜ«∂ ? XHõ"àÕ ◊ Jk x["≥∞`ÿ Õ h
(™ê~Ú) Ü≥ÚHõ¯ P[˝QÍ ÉèÏqOz P „QÆO^ä=Œ Ú "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ>ˇ^ì #Œ x, J~Ú`Õ Jk h P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú J~Ú#KÀ
'JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ— J<Õ „QÆO^è=Œ ÚÖ’ x#∞fl (™ê~Ú) `«Å∞K«∞‰õΩx fÃã^Œ#∞. P Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÖ’ =zÛ# ¿Ñr
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@™êfiq∞"åi bÅ =∞iÜ«Ú N™ê~ÚÉÏÉÏ, N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ¯~ˆ #x 64
65 ¿ÑrÅÖ’ „"åÜ«∞|_ç#k. P ¿ÑrÅ∞ =¿ãÎ `«ÑÊ¨ Hõ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ>ì̌^#Œ x `«ÅOz P 'JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ—
NÉÏÉÏ „"å~ÚOz# „QÆO^ä•xfl fÜ«∞QÍ ãïQÍæ 64 65 ¿ÑrÅ∞ ~å=@O N +≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ
J#∞„QÆÇÏ≤ Oz<å~°x D „QÆO^èOŒ P<å_Õ J#QÍ 24–10–2010# „áê~°OaèOz HÍsÎH=õ ∂ãÖ áœ~°q‚ ∞
~ÀA# 21–11–2010# N™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú`À =Úyã≤#k.
'JHõ¯ÖòHÀ@ x"åã≤ N™êfiq∞ ã¨=∞~°—÷ J<Õ ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® N™ê~ÚÉÏÉÏ "å~°∞ x~°~‚ ÚOz ~ÚzÛ#k.
D „QÆO^ä=Œ Ú <å `«e`¡ O« „_»∞Öˇ#· N=∞u HÀ@O~åA ÉÏÖÏ „uÑ¨Ù~°ã∞¨ O^Œi =∞iÜ«Ú N HÀ@O~åA
[<å~°ú#~å=ÙQÍ~°¡H˜ JOH˜`«=Ú KÕÜ«∞|_ç#k. ZO^Œ∞Hõ#QÍ =∂ J=∞‡ 2005= ãÖII PQÆ+¨µì 21#
Ñ¨~=° ∞Ñ¨kOKå~°∞. J^Õ ãÖ=`«û~°=Ú #=~å„`«∞ÅÖ’ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ™˜ êiQÍ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥o#¡ Ñ¨C_»∞
JHõ¯_» XHõ ã¨fiÑ¨fl=Ú QÍOzux. ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ =∂ J=∞‡ =∂Ô~¯\òÖ’ =∂`Àáê@∞QÍ u~°∞QÆ∞`«∂ XHõ¯™êiQÍ
ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞. <Õ#∞, <å ™È^Œ~°∞_»∞ J=∞‡HÀã¨=Ú qKåiã¨∞ÎO_»QÍ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’<Õ
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ ã¨=∂kè HõxÑ≤Oz P ã¨=∂kè #∞O_ç =∂ J=∞‡ =∂@Å∞ qxÑ≤OKå~Ú. Jq U=∞O>Ë <å
3
QÆ∞iOz qKåiOK«HOõ _ç. "≥`H« Hõ Oõ _ç. <Õ#∞ N™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ ZO`À P#O^Œ=ÚQÍ L<åfl#∞. D q+¨Ü∞« =Ú
WO\’¡ "åiHõO^ŒiH˜ K≥ÑÊ¨ =∞x K≥ÑÊ≤ Ok. ã¨fiÑ¨fl=Ú "≥O><Õ =Úyã≤#k. Hõà√◊ § `≥iz K«∂KÕ@Ñ¨Ê\˜H˜
JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ <Õ#∞#fl ~°∂=ÚÖ’ Z^Œ∞~°∞QÍ QÀ_»‰Ωõ „"ÕÖÏ_»∞K«∞#fl N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ á¶È\’ HõxÑ≤OzOk.
=∞iÜ≥ÚHõ HÍ~°}=Ú 5 ãÖIIÅ „H˜`=« Ú "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ™˜ êiQÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K«i`«=Ú WOw¡+µ¨ =∞iÜ«Ú
`≥Å∞QÆ∞Ö’ K«kqux. P „QÆO^ä=Œ ÚÅ∞ K«kq# Ñ≤^ÑŒ ¨ =∞Ô~<Àfl „QÆO^è=Œ ÚÅ∞ TÇ≤ÏOK«xq K«kqux.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K«i`«=Ú K«^∞Œ =Ù@ =Úyã≤# ~ÀA# ÉèÏs=~°¬=Ú Ñ¨_∞» K«∞O_»QÍ =∂ ~ÚO\˜ Qˆ @∞‰õΩ
U^À XHõ ~å~Ú `«ye ÃÑ^ŒÌ â◊|Ì=Ú~åQÍ "≥o¡ K«∂_»QÍ JHõ¯_» t=eOQÆ=Ú ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ L#fl
ÃÑ^Œ™Ì êÅ„QÍ=∞=Ú =O\˜ ~å~Ú Ö’Ñ¨Å Ñ¨_Ü ç Ú« #flk. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ =zÛ<å~°x `«ÅOz
=∂ Ñ¨Ó*Ï=∞Ok~°=ÚÖ’ ÃÑ@∞ìH˘#|_ç#k.
=∂J=∞‡QÍi [#‡k#=Ú 13 _çÃãO|~°∞ HÍ=Ù# P ãÖ^Œ~°ƒù=ÚQÍ JHõ¯ÖòHÀ@x"åã≤
'N™êfiq∞ã¨=∞~°—÷ J<Õ D „QÆO^è=Œ Ú N™êfiq∞"åi J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú`À Nti_ô™ê~ÚÉÏÉÏ P[˝`À =∂ Ñ¨Ó[º
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ N=∂<£ =∞Ç¨ÉèÏ+¨ºO ~°OQÍKåiQÍi ãÖÑ¨Ó~°P‚ jã¨∞ûÅ`À „"åã≤ Pq+¨¯iOK«|_ç#k. ÃÑQ· Í
W^Õ <≥ÅÖ’ ^Œ`[Î« Ü«∞Ou L#flk =∞iÜ«Ú =∂ <å#flQÍ~°∞ NHÀ@O~åA [<å~°#ú ~å=ÙQÍ~°∞ _çÃãO|~°∞,
30= `Õn, 2009# ™ê~Úã¨xflkèH˜ KÕi<å~°∞. =∂ `«e`¡ O« „_»∞Å *Ï˝ÑH¨ Í~°Oú QÍ JOH˜`q« ∞ã¨∂Î =∞iÜ«Ú
^Œ`[Î« Ü«∞Ou ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚQÍ ‰õÄ_® D „QÆO^è=Œ Ú K«kq ZO^Œ~À =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ JO^ŒiH˜ =O^Œ#=ÚÅ`À
##∞fl Pj~°fikOK«=∞x HÀ~°∞`«∂ –
1–9–129/16/1/a/3,
~åO#QÆ~ü
ÃÇÏ· „^•ÉÏ^£
ÃãÖò : 9346823570
9848438884
JHõ¯ÖòHÀ@x"åã≤ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
–HÀ@O~åA Nx"åã¨~å=Ù
ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ 1918= ãÖII=Ú q[Ü«∞^Œâ◊q∞ Ñ¨~°fik#"≥∞ÿ# JHÀì|~ü 15= `åsY∞,
=∞OQÆà◊"å~°=Ú, ã¨∞=∂~°∞ QÆOII 2–30 xIIÅ‰õΩ (=∞^è•ºÇ¨Ïfl=Ú) ã¨=∂kè
K≥Ok<å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ =∞Ç¨~å*ò 1878= ãÖII=Ú
=∞OQÆà"◊ å~°=Ú <å_Õ ã¨∞=∂~°∞ 4 QÆOIIÅ‰õΩ (™êÜ«∞OHÍÅ=Ú) ã¨=∂kè K≥Ok<å~°∞.
"åi~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ . <å=∞ ~°∂Ñ¨=ÚÅ∞ =∂„`«=Ú "Õ~∞° QÍ XHõ~∞° ti_ôÖ’#∞,
=∞iÜ≥ÚHõ~∞° JHõ¯ÖòHÀ@Ö’#∞ J=`«iOz# ^Œ`ãÎ« fi¨ ~°∂Ñ¨ÙÅ∞. N^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å∞
=∞Ç¨q+¨µ‚=Ù J=`å~°=ÚÖˇ·# 27 J=`«~å=ÚÅÖ’ 7= J=`å~°=Ú N
^Œ`åÎ„`ÕÜ«Ú_»∞. ^Œ`åÎ„`ÕÜ«ÚÅ"å~°∞ =∞~°Å Z<Àfl J=`å~°=ÚÅ∞ ^•eÛ
Ö’HõHàõ Ïº}=ÚÔH· J=`«iOz<å~°∞. P J=`å~°=ÚÖÖ’ =ÚYº"≥∞#ÿ q Náê^ŒN=Å¡É∞íè _»∞, Ñ≤~åî Ñ¨Ù~°=Ú#,
N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u, QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°=Ú#, N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù, =∂}˜H#± QÆ~=° Ú#, N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@#,
N™ê~ÚÉÏÉÏ, ti_ô#, NQÆ*Ï## =∞Ç¨~å*ò ¿+QÍ"£# WÖÏ Z<Àfl ~°∂áêÅÖ’ N ^Œ`∞« _Î ∞» J=`«iOz<å~°∞.
N™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨∞=∂~°∞ 1838= ãÖII=Ú „áêO`«=ÚÅO^Œ∞ J=`«iOz LO_»=K«∞Û#x N™ê~Úã¨KÛ« i„`«Ö’
`≥Å∞Ñ¨|_ç#k. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ 1878= ãÖII# ã¨=∂kè K≥Oki. S`Õ N™ê~ÚÉÏÉÏ, N™êfiq∞ã¨=∞~°÷
(JHõ¯ÖòHÀ@=∞Ç¨~å*ò) Ü≥ÚHõ¯ J=`å~°=Ú J#QÍ ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ (WHõ #∞O_ç JHõ¯ÖòHÀ@ ™êfiq∞x ™êfiq∞
ã¨=∞~°Q÷ Í „"åÜ«ÚK«∞<åfl=Ú) L#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# N™ê~ÚÉÏÉÏQÍ~°∞ ti_ôÖ’ =Ù<åfl~°∞ Hõ^• W~°∞=Ù~°∞
XˆH ã¨=∞Ü«∞=Ú# "Õ~∞° "Õ~∞° KÀ@¡ "Õ~∞° <å=∂Å`À L#flÑ¨C_»∞ ZÖÏ ™ê^èºŒ O? J<Õ ãÖHÀK«O `«ÑÊ¨ Hõ
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞Ç¨q+¨µã‚ fi¨ ~°∂Ñ¨Ù_≥#· NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ XˆH ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ J<ÕHõ Wà◊§Ö’ `«=∞ bÅÅ#∞
K«∂Ñ≤Oz<å~°∞. P =∞Ç¨q+¨µã‚ fi¨ ~°∂Ñ¨Ù_≥#· N^Œ`∞« _Î ∞» XˆH ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =∞Ç¨~å¢+Öì¨ ’x ti_ô „QÍ=∞=ÚÖ’
=∞iÜ«Ú JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ "Õ~∞° ~°∂áêÅÖ’ J=`«iOz "Õ~∞° <å=∞=ÚÅ`À LO_ç =∞Éèºí ÃÑ\˜<ì å~°∞. "åi~°∞=Ù~°∞
XHõ¯~ˆ . N^Œ`∞« xÎ J=`å~°ÑÙ¨ ~°∞+¨µÅ∞. ™êH∆Í`ü Nti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ XHõ™êi JHõ¯ÖòHÀ@™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞»
ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@‰õΩ ti_ôH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ N™ê~Ú D q^è=Œ ÚQÍ ÑëH˜i, ''JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ U=Ú#flk?
JHõ¯_ç =∞Ç¨~å*ò WHõ¯_Õ, P =∞Ç¨~å*ò <Õ<—Õ — Jx<å~°∞. JÖÏˆQ ÉÏ~ÚHõ$ëê‚r J#∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
Éè‰í Ωõ _Î ∞» N™êfiq∞ z„`«Ñ@ ¨ =Ú#∞ Ñ¨ÓlOK≥_"ç å~°∞. XHõ™êi P Éè‰í Ωõ xÎ ã¨fiÑ¨fl=Ú #∞O^Œ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
^Œ~≈° #q∞zÛ ''„Ñ¨ã∞¨ `Î =« Ú ti_ô <å x"åã¨ãÅ÷¨ =Ú. JK«Û\˜H˜ áÈ~Ú h Ñ¨Ó[ X#iOÑ¨Ù=Ú—— J<≥#∞.
5
ÃÑ~Ô· O_»∞ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ ™êH∆Í`ü N™ê~ÚÉÏÉÏQÍ~°∞ =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ x~åúiOz# ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞.
nxx |\ì̃ "åi~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ Jx |∞∞A"≥#· k. N™ê~Ú ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ W~°∞=Ù~°∞
XHõ¯ˆ~. N ™ê~ÚÉÏÉÏ JëÈì`«~°`« â◊`«<å=∂=o #O^Œ∞ 108= <å=∞O FO ã¨=∞~°÷ Nã¨^Œ∞æ~°∞
™ê~Ú<å^ä•Ü«∞#=∞ó Jx N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JëÈì`~Î« ° â◊`<« å=∂=o#O^Œ∞ 11= <å=∞=Ú FO N ã¨=∞~å÷Ü∞«
#=∞ó =∞iÜ«Ú 108= <å=∞O FO N JHõ¯ÖòHÀ@ N™êfiq∞ ã¨=∞~åúÜ∞« #=∞ó Jx H˘Å∞=|_ç#k. D
Ô~O_»∞ J=`å~°=ÚÖË HÍ^Œ∞. ÃÑ·# K≥Ñ¨Ê|_ç# q∞ye# J=`å~°=ÚÅ∞ Náê^ŒN=Å¡Éèí∞_»∞, N
#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u, N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù =∞iÜ«Ú N QÆ*Ï## =∞Ç¨~å*òÅ∞ ‰õÄ_® XHõ¯~ˆ . ^Œ`ÑÎ« ~¨ O° Ñ¨~Q° Í
J=`«iOz# J=^è∂Œ `«Å∞ "Õ~∞° <å=∂Å`À "Õ~∞° ~°∂áêÅÖ’ "Õ̂~ „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅÖ’ J=`«iOz N^Œ`∞« _Î ∞»
`«# bÅÅ#∞ NHõ$+¨Ñ‚ =¨ ∞~å`«‡_»∞ K«∂Ñ≤# q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨îŒ ≈Ozi.
Jã¨Å∞ N^Œ`«∞Îx [##=Ú, ~°∂Ñ¨=Ú HõeÜ«ÚQÆOÖ’ N^Œ`«∞Îx J=`å~°O QÆ∞iOz "≥Ú^Œ@
`≥Å∞ã¨∞H˘#=Åã≤# J=ã¨~=° Ú ZO`À LOk.
6
J^è•ºÜ«∞=Ú–1
N^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x [##=Ú
J„u=∞Ç¨Ïi¬ |∞∞Hõ∆Ñ¨~°fi`«=Ú#‰õΩ "≥o§ #∂~°∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ Ñ¶¨∞’~°`«Ñ¨ã¨∞û QÍqOK≥#∞. P
HÍ~°}=ÚQÍ =∞Ç¨Ïi¬ t~°ã∞¨ û #∞O_ç Jyfl |Ü«∞@ "≥_e» ã¨~fi° Ö’HÍÅ#∞ ÉèÜ í ∞« „ÉèÏO`«∞Å#∞ KÕã#≤ k.
Ö’‰õΩÅ∞ „u=¸~°∞ÎÅ#∞ "Õ_»∞H˘#QÍ, "å~°∞ J„u=∞Ç¨Ïi¬ Z^Œ∞@ „Ñ¨`«ºHõ∆"≥∞ÿ J„u =∞Ç¨Ïi¬ HÀiHõ „Ñ¨HÍ~°O
Ñ¨Ù„`«∞xQÍ LO_»∞@‰õΩ JOwHõiOK≥#∞. =¸_»∞ t~°ã¨∞ûÅ`À P~°∞ Éèí∞*ÏÅ`À ^Œ`«ÎÑ¨Ù„`«∞x =Öˇ
JOwHõiOK«=∞x J„u =∞Ç¨Ïi¬ HÀ~°QÍ J=`«iOK≥#∞. P ÉÏÅ∞x ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« _»x <å=∞=Ú KÕã≤ J„u
J#ã¨∂Ü«∞Å∞ „u=¸iÎ ~°∂Ñ¨Ù_»QÆ∞ ^Œ`«∞Îx ã‘fiHõiOK≥#∞. P ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ P Ñ¨Ù„`«∞x ^Œ`«ÎÑ¨Ù„`«∞xQÍ QÍHõ
ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞_≥· L#fl ÉÏQÆ∞O_»∞#x `«Å∞=QÍ "åi HÀiHõ ‰õÄ_® `«fi~°Ö’ fÔ~Û^Œ=∞x ^Œ`«∞Î_»∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOK≥#∞.
^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x [##=Ú#‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ Hõ^Œä ‰õÄ_® HõÅ^Œ∞. ã¨Ñ|Î̈ ∞∞+¨µÅÖ’ J„u =∞Ç¨Ïi¬ XHõ~∞° .
"å~°∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx Ñ¨Ù„`«∞Å∞. "åi ÉèÏ~°º =∞Ç¨Ñü„=`« J#ã¨∂Ü«∞ =∂`«. Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HõÅ∞QÆ=Öˇ#x HÀiHõ`À
P =∞Ç¨Ïi¬ `«Ñ¨ã¨∞û KÕÃã#∞. "åi `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ "≥∞zÛ „u=¸~°∞ÎÅ∞ „Ñ¨`«ºHõ∆"≥∞ÿi. P =∞Ç¨Ïi¬H˜ P „u=¸~°∞ÎÅ∞
=ÚQÆ∞æ~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Öˇ· [x‡OK≥^Œ~°x =~°q∞zÛi. „u=¸~°∞ÎÅ ÉèÏ~°ºÅ∞ `«=∞#∞ q∞Oz# Ñü„=`«Å∞ U
Ö’Hõ=ÚÖ’#∞ ÖË~x° ÉèÏqOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# <å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬ H˘xfl yO[Å#∞ `≥zÛ =O_çÃÑ@ì=∞x XH˘¯Hõ¯
^Õqx "Õ_Q» Í Jq ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ uO_ç yO[Å∞ HÍ=x W#∞Ñ¨=x "å\˜x =O_»∞@‰õΩ Z=i=Å¡ ™ê^èºŒ =Ú
HÍ^Œx P =∞QÆ∞æ~°∞ `«Å∞¡Å∞ <å~°^Œ∞#‰õΩ K≥Ñ≤Êi. <å~°^Œ∞_»∞ Ñü„=`«Å∞ KÕÜ«∞ÖËx Ñ¨x ã¨$+≤ìÖ’ LO_»^Œx
J#QÍ P =ÚQÆ∞~æ ∞° `«Å∞¡Å∞, ''=∂ HõO>ˇ Ñü„=`«Å∞ Z=~°∞<åfl~°∞† U Ö’Hõ=ÚÖ’<≥<· å?—— Jx J#QÍ
<å~°^∞Œ _»∞ J#ã¨∂Ü«∂ =∂`« QÆ∞iOz "åiH˜ K≥ÑÊ≤ i. <å~°^∞Œ _»∞ J^Õ yO[Å#∞ J„u P„â◊=∞=Ú#‰õΩ "≥o§
J#ã¨∂Ü«∂ =∂`«‰Ωõ W=fiQÍ P =∂`« `«# Éè~í #Î° ∞ XHõ¯=∂~°∞ ã¨‡iOz y<≥flÖ’ áÈã≤ Hõ} ∆ =ÚÖ’ "å\˜x
L_çHO˜ z J#fl=Ú `≥KÛ≥ #∞. D J^Œ∞ƒù`« ãÖÑ¶∞¨ @##∞ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇi· . „u=¸~°∞ÅÎ ÉèÏ~°ºÅ∞
Jã¨∂Ü«∞ ‰õÄ_® K≥Oki. `«=∞ Éè~í ÅÎ° #∞ P"≥∞#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· ÑÖÑ≤i. J#ã¨∂Ü«∂ =∂`« XHõ¯~ˆ L#fl
ã¨=∞Ü«∞=∞# „u=¸~°∞ÅÎ ∞ =ÚQÆ∞~æ ∞° „ÉÏÇ¨Ï‡}"Õ+=¨ ÚÖ’ P„â◊=∞=Ú#‰õΩ =zÛ, aèH∆õ #_çyi. J#ã¨∂Ü«∞
=∂`« P =ÚQÆ∞iæ x Ö’xH˜ Ñ≤ez aèH∆õ x=fiÉ’QÍ, =∂~°∞"Õ+=¨ ÚÖ’ #∞#fl N=∞Ç¨q+¨µ=‚ Ù W@¡<#≥ ∞.
''J=∂‡! h =O\˜ÃÑ· =¢ã=Î̈ ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® =∂‰õΩ =_çO¤ Ñ¨Ù=Öˇ#x Jk "åi nHõ—∆ — Jx `≥eÃÑ#∞. "≥O@<Õ
J#ã¨∂Ü«∂ =∞`« *Ï˝# ^Œ$+≤`ì À „QÆÇÏ≤ Oz „u=¸~°∞ÖÎ Ë =zÛ `«##∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· P_ç# <å@Hõ=∞x
„QÆÇÏ≤ Oz P"≥∞ `«# KÕuÖ’ h\˜x fã¨∞‰õΩx W@¡#∞H˘<≥#∞. ''x["≥∞#ÿ „Ñü„=`«#∞ <Õ#~Ú#KÀ D =ÚQÆ∞~æ ∞°
Ju^ä∞Œ Å∞ Ñ¨ãÉ≤ ÏÅ∞~°∞QÍ JQÆ∞^Œ∞~°∞—— Jx# "≥O@<Õ „u=¸~°∞ÅÎ ∞ =ÚQÆ∞~æ ∞° Ñ¨ãá≤ êÑ¨Ö·ˇ U_»fi™êyi. J#ã¨∂Ü«∞
7
=∂`« P =ÚQÆ∞iæ H˜ áêezÛ Ñ¨~∞° O_»É>ˇ #ì̌ ∞. PÇ¨! ™êH∆Í`«∞Î „u=¸~°∞ÅÎ HÔ P =∂`« `«# ãÎ̈#º=Ú#∞
<À@ÃÑ\ì̃ áêezÛ~°O>Ë ZO`« J^Œ$+ì̈"∂≥ QÍ! J„u =∞Ç¨Ïi¬ [iy# ãÖÑ¶∞¨ @##∞ ^è•º#^Œ$+≤`ì À „QÆÇÏ≤ Oz
P#OkOz<å~°∞. „u=¸~°∞ÅÎ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ D ãÖÑ¶∞¨ @# `≥eã≤ "åi `«ÑC¨ #∞ „QÆÇÏ≤ Oz J„u P„â◊=∞=Ú#‰õΩ
"≥_e» i. J#ã¨∂Ü«∞ =∂`«#∞ Hõq∆ ∞OÑ¨=∞x "Õ_Q» Í J#ã¨∂Ü«∞ =∂`« `«# KÕuÖ’ hà◊§#∞ fã¨∞H˘x P
áêÑ¨Ö·ˇ K«ÅQ¡ Í, Ñ¨ãá≤ êÑ¨Å∞ u~°y „u=¸~°∞ÖÎ <·ˇ å~°∞. „u=¸~°∞ÅÎ ∞ J#ã¨∂Ü«∞ =∂`« Ü≥ÚHõ¯ áêu„=`«º=Ú#∞
„Ñ¨âã◊ O≤ z =~°=Ú HÀ~°∞=∞#QÍ J#ã¨∂Ü«∞ =∂`« P „u=¸~°∞ÅÎ #∞ `«# QÆ~ƒ° =Ú# [x‡OK«=∞x "Õ_∞» H˘#QÍ,
„u=¸~°∞ÅÎ ∞ „Ñ¨ã#¨ ∞flÖˇ· JÉèÜ í ∞« q∞zÛi. `«~∞° "å`« „u=¸~°∞ÅÎ JOâ◊Å∞ J#ã¨∂Ü«∞ =∂`« QÆ~ƒ° =ù ÚÖ’
q+¨µJ‚ Oâ◊`À ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« _»∞, „|Ç¨Ï‡JOâ◊`À K«O„^Œ∞_»∞, t=Ùx JOâ◊`À ^Œ∂~åfiã¨∞_»∞ Ñ¨Ù„`«∞Öˇ· [x‡Ozi.
H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ K«O„^Œ∞_»∞, ^Œ∂~åfiã¨∞_»∞ "åi "åi â◊‰õΩÎÅ#∞ ^Œ`«∞Î#H˜zÛ `«Ñ¨ã¨∞ûÔH· "≥_»eáÈ~Úi.
^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x [###O QÆ∞iOz =∞iÜ≥ÚHõ Hõ^Œä ‰õÄ_® HõÅ^Œ∞. H“t‰õΩx ÉèÏ~°º ã¨∞=∞u =∞Ç¨Ñü„=`«.
H“t‰õΩxH˜ ‰õΩ+¨µ~ì ÀQÆ=Ú HõÅ^Œ∞. ã¨∞=∞u `«# Éè~í #Î° ∞ ^Õ=ÙxQÍ ÉèÏqOz ¿ã= KÕÜÚ« K«∞O_≥#∞. XHõ™êi
H“t‰õΩ_»∞ XHõ "Õâº◊ #∞ K«∂ã≤ "Õ^#Œ Ñ¨_Q» Í ã¨∞=∞u `«# ÑüÜ≥ÚHõ¯ HÀÔ~¯#∞ f~°∞Û@ÔH· #_»∞=ÖËx `«#
Éè~í #Î° ∞ `«# Éè∞í [=ÚÅÃÑ· ÃÑ@∞ìH˘x "Õâº◊ WO\˜H˜ "≥à√◊ §^•iÖ’, =∂O_»=Ùº_»#∞ =Úx Ü≥ÚHõ¯ `«Å‰õΩ
pHõ\ Ö˜ ’ H“t‰õΩx HÍÅ∞ `«yÖˇ#∞. =∂O_»=Ùº_»∞ ''<å `«Å#∞ `«xfl# "å_»∞ ~ˆ Ñ¨Ù `≥Å"¡ å~°∞~°≠Ï=ÚÖ’QÍ
=∞~°}O˜ K«∞——#x â◊ÑO≤ K≥#∞. ã¨∞=∞u ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« =Ú HÍ‰õΩO_»∞@ÔH· â◊ÑO≤ K≥#∞. `«# áêu„=`«º=∞Ç≤Ï=∞
=Å¡ Ö’Hõ=∞O`«Ü«Ú pHõ\ ˜`À xO_ç ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞=Ú Z#fl\˜H© HÍÖË^Œ∞. ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞ W^ŒO`«Ü«Ú
Ñü„=`«Ü∞ÿ≥ # ã¨∞=∞uâßÑ¨=Ú# =Å¡<Õ Jx „QÆÇÏ≤ Oz =∞iÜ≥ÚHõ =∞Ç¨Ñü„=`«Ü∞ÿ≥ # J#ã¨∂Ü«∞ =∂`«#∞
"Õ_∞» H˘#QÍ J#ã¨∂Ü«∂ =∂`« ã¨∞=∞`«x ã¨∂~°º^Õ=Ùx PÇ¨fixOz Ñ¨ÓlOK«=∞x K≥ÑÊ¨ QÍ ã¨∞=∞u ã¨∂~°∞ºx
„áêi÷OK«QÍ `≥Å"¡ åÔ~#∞. H“t‰õΩ_»∞ =∞~°}O˜ K≥#∞. J#ã¨Ü∞« =∂`« P"≥∞ `«# â◊H`Î̃ À H“t‰õΩ}˜‚ „|uHÕK≥#∞.
`«^•fi~å ‰õÄ+¨µ"ì åºkè ‰õÄ_® #Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. „u=¸~°∞ÅÎ ∞ P"≥∞#∞ =~°=Ú HÀ~°∞H˘#=∞#QÍ ''g∞ =ÚQÆ∞~æ ∞°
=∂‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞Å∞HõO_»∞—— Jx J#ã¨∂Ü«∞=∂`« HÀÔ~#∞. „u=¸~°∞ÅÎ ∞ `«^•ä ãÎ̈x nqOzi.
8
[QÆ^∞Œ ~æ ∞° ~°∂ÑÖ – Ñ¨sHõ∆
^Œ`«Î„Ñ¨Éèí∞=Ù ™êH∆Í`ü [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù. "å~°∞ „u=¸~°∞ÎÅ Ü≥ÚHõ¯ J=`å~°=Ú. Z<Àfl k=ºâ◊‰õΩÎÅ`À
bÅÅ#∞ K«∂Ñ¨ÙK≥O_≥_ç"å~°∞. "å~°∞ ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞HÍ~°‰õΩÅ∞. Ñ¨K«Ûx Ñ¨ã≤_ç=<≥fl HÍOu`À#∞, ÖË`«
`«=∞Åáê‰õΩÅ =O\˜ ™œO^Œ~º° =Ú`À#∞, K«„HÍÖÏO\˜ Hõ#∞flÅ`À#∞, z~°∞#=ÙfiÖÁeˆH ÃÑ^Œ=ÙÅ `À#∞ ‰õΩ_ç"Ñ·≥ Ù¨
=¸_»∞ KÕ`∞« ÅÖ’ Ñ¨^‡Œ =Ú, [Ñ¨=∂Å, „uâ◊¥Å=Ú =∞iÜ«Ú Z_»=∞"≥Ñ· Ù¨ =¸_»∞ KÕ`∞« ÅÖ’ â◊OY=Ú,
K«„Hõ=Ú, Hõ=∞O_»Å=Ú`À#∞ k=º ã¨∞O^Œ~åOQÆ ™œO^Œ~º° ~°∂Ñ¨=Ú# J=^è∂Œ `« ^Œ`kÎ« QÆO|~°∞_»∞ J=xÃÑ·
J=`«iOz „u=¸iÎQÍ „uÖ’Hõ<å^ä∞Œ xQÍ ^ŒÜ∂« , Hõ~∞° }, „¿Ñ=∞ Hõey `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ H˜ ã¨∞YâßOu ™œÉèÏQÍºÅ#∞
HõeyOKÕ ÉèQí "Æ å#∞xQÍ Ju ã¨fiÅÊ=º=kèÖ’<Õ „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞ÿ HÀi# =~°=ÚÅ#∞ Hõ\ÏHÕ∆ KÕ ÉèQí "Æ å#∞xQÍ
„Ñ¨MÏºu QÍOz<å~°∞. ™êfiq∞ „Ñ¨H¯õ # âıfi`«=~°=‚ Ú QÆÅ QÀ=∂`« ZÑ¨C_»∞ LO_Õk. P QÀ=∂`«Ü∞Õ ™êH∆Í`«∞Î
Éè∂í ^Õq =∂`«. ^Œ`∞« xÎ áê^Œ=ÚÅ Hõ_» <åÅ∞QÆ∞ â◊√#Hõ=ÚÅ∞ LO_»∞#∞. J"Õ <åÅ∞QÆ∞ "Õ^=Œ ÚÖˇ#· |∞∞ˆQfi^Œ=Ú,
Ü«∞Aˆ~fi^Œ=Ú, ™ê=∞"Õ^=Œ Ú =∞iÜ«Ú J^è~Œ fi° }"Õ^=Œ Ú. "ÕÅ K«O„^Œ∞Å∞ W=fiÖËx HÍOu`À#∞, q∞Åq∞Å
"≥∞i¿ã k=º`Õ[=Ú`À#∞, ã¨#fl\˜ Hõ~=° ÚÅ`À#∞, ã¨~à° ◊ ã¨fiÉèÏ==Ú`À#∞, â◊OY=Ú =O\˜ "≥∞_»Heõ y
ã¨∞QÆO^èŒ ã¨∞"åã¨#Å`À#∞, <åA‰õΩ #_»∞=ÚQÆÅ <å~åÜ«∞}=¸iÎ N^Œ`«∞Î_»∞. WO`«\ ˜ K«Hõ¯\˜
™œO^Œ~°º~°∂Ñ¨Ù_≥·# ^Œ`«∞Î_»∞ `«# Éèí‰õΩÎ_çfl ÑïH˜∆OK«∞@‰õΩ =∂„`«=Ú Ju Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# JO^ŒqÇ‘Ï#"≥∞ÿ#
^Œ∞~åfiã¨#`À ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú`À `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˜ ^Œ~≈° #q∞™êÎ~∞° . J=^è∂Œ `«Å ÅHõ}
∆ =ÚÅ J"Õ.
"åix HõxÃÑ@∞ì@ =∞# `«~O° HÍ^Œ∞.
N^Œ`«∞Î_»∞ XHõ™êi #kÖ’ J^Œ$â◊√ºÖˇ·i. Ü≥∂y[#∞Å∞ ^Œ`«∞Îx ™êOQÆ`«º=Ú =∞~°∞=Hõ uiy
=K«∞Û#<Õ Pâ◊`À #∂~°∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ "Õz Ü«ÚO_çi. HÍx H˘O^Œ~∞° =∂„`«=Ú x~åâ◊√Öˇ· "≥o§áÈ~Úi.
Wk `«=∞ qâßfi™êxfl Ñ¨sH˜∆OK«∞@ÔH· ^Œ`«∞Î_»∞ J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞. P ã¨~À=~°=Ú #∞O_ç XHõ KÕu`À
=∞^èŒ∞áê„`«#∞, =∞~˘Hõ KÕu`À XHõ ¢ã‘Îx Ñ¨@∞ìH˘x ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù |Ü«∞@‰õΩ =zÛi. =∞^èŒ∞áê„`« =∞iÜ«Ú
HÍO`« ‰õÄ_® `«=∞ qâßfi™êxfl Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· P_ç# <å@Hõ=∞x Ü≥∂y[#∞Å∞ H˘O^Œ~∞° „QÆÇÏ≤ Ozi.
`«e¡`À HÍÅO QÆ_çÑ≤# Ñ≤^ŒÑ¨ ^Œ`«Î„Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨Ç¨º„k Ñ¨~°fi`« QÆ∞Ç¨ÏÅ‰õΩ `«Ñ¨ã¨∞ûÔH· "≥_»Å∞K«∞ `«e¡
P[˝HÀ~°QÍ, `«e¡ ^Œ`∞« xÎ =ke LO_»ÖHË õ "≥à§◊ =^ŒxÌ „|u=∂Öˇ#∞. N^Œ`∞« _Î ∞» ^•xH˜ JOwHõiOK«Háõ È=Ù@KÕ
^Œ`„Î« Ñ¨É∞íè x â◊s~°OÃÑ· `«eQ¡ Í JkèHÍ~°=Ú HõÅ^Œx P `«e¡ K≥ÑÊ≤ , `å#∞ PÜ«∞#H˜zÛ#^ŒO`å uiy W=∞‡x
HÀ~°QÍ ^Œ`«∞Î_»∞ `«# â◊s~°=∞O^Œ∞#fl K«~å‡xfl Xez `«e¡H˜ WK≥Û#∞. `«e¡ ^Œ`«∞Îx K«~°º#∞ K«∂ã≤ ÉÏ^èŒÑ¨_ç,
Ñ¨Ó~°fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ OK«=∞x "Õ_#≥ ∞. ^Œ`ÉÎ« Qíè "Æ å#∞_»∞ #=Ú‡H˘#fl Ü≥∂y [#∞Å#∞ Z@∞¡ ÑïHÕ∆ K≥<À
9
™êH∆Í`«∞Î P ÉèíQÆ"å#∞x `«e¡ =∂@ =~°∞ã¨‰õΩ `«# ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ^Œ`«∞Îx â◊s~°OÃÑ· JkèHÍ~°=Ú HõÅ^Œx `å#∞
PÜ«∞#‰õΩ WzÛ#k uiy DÜ«∞=Öˇ#x `«e¡ ÑïHÕ∆ K«QÍ "≥O@<Õ ^Œ`Î« ÉèQí "Æ å#∞_» `«# K«~å‡xfl Xez
WK≥Û#∞. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ ‰õÄ_® `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù HÀãÖ U Ñ¨sHõ∆ÔH·##∞ ã≤^ŒúÑ¨_ç LO_»=Öˇ#x N
^Œ`«∞Î_»∞ „Ñ¨^Œi≈Oz# K«~°º#∞ =∂~°æ=ÚQÍ fã¨∞‰õΩx U Ñ¨sHõ∆Ö’ <≥·<å "≥#∞HÍ_»Hõ `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl
ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù HÀãÖ ã≤^"úŒ ∞≥ ÿ LO_ç# ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù Ü≥ÚHõ¯ J#O`«"∞≥ #ÿ Hõ$áêHõ\ÏHõ=∆ ÚÅ∞ P #=Ú‡‰õΩ#fl ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜
ÅÉèíº=∞QÆ∞#∞. J„u J#ã¨∂Ü«∞Å HÀiHõÃÑ· ^Œ`«∞Î_»∞ "åi Ñ¨Ù„`«∞xQÍ J=`«iOK≥#∞. Éèí‰õΩÎÅ HÀiHõÅ#∞
f~°∞Û@‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Zxfl Hõ+ì̈=ÚÖˇ·<å Ñ¨_≥^Œ~°x x~°∂Ñ≤OK«∞@‰õΩ HÍÉ’Å∞ `«# `«e¡ ^Œ`«Î„Ñ¨Éèí∞=Ùx
â◊s~°=ÚÃÑ· JkèHÍ~°=Ú HõÅ^Œx Jx Jx#Ñ¨C_»∞ =∞iÜ«Ú `«e¡QÍ `å#∞ PÜ«∞#‰õΩ WzÛ#^ŒO`å
DÜ≥∞=Öˇ##flÑ¨C_»∞ ^Œ`∞« _Î ∞» `«# â◊s~°=∞O^Œ∞#fl K«~å‡xfl Xez `«e¡ KÕuÖ’ÃÑ>ì̌#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«#
Éèí‰õΩÎÅHÀãÖ U"≥∞ÿ<å KÕÃã^Œ~°∞.
10
[QÆ^Œ∞æ~°∞=Ùx QÆ∞~°∞=ÙÅ∞
^Œ`åÎ„`ÕÜ«Ú_»∞ [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù. =∞i P [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙxH˜ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ Uq∞\˜? N^Œ`«∞ÎxH˜ 24 =∞Ok
QÆ∞~°∞=ÙÅ =^Œ#Ì ∞O_ç q^Œº#∞ „QÆÇÏ≤ Oz<å~°x K≥ÑÊ≤ i. P QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ –
1. Ñ¨$käfi : =∂#=ÙÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞ Éè∂í q∞ÃÑ· #_çz##∞ Ñ¨$käfi ^Œ∞ódOÑ¨Hõ ã¨ÇÏ¨ #â◊H`Î̃ À LO_»∞@
QÆ=∞xOz ã¨ÇÏ¨ #=Ú#‰õΩ =∞~À ¿Ñ~°∞ Ñ¨$kä= Jx N^Œ`∞« _Î ∞» Ñ¨$käfix `«# QÆ∞~°∞=ÙQÍ KÕãH≤ ˘<≥#∞.
2. "åÜ«Ú=Ù : "åÜ«Ú=Ù#‰õΩ Z@∞=O\˜ "åã¨# J#∞#k LO_»^∞Œ . HÍx W`«~° =ã¨∞=Î ÙÅKÕ`«
"åÜ«Ú=Ù#‰õΩ ã¨∞QÆO^è,Œ ^Œ∞~°Oæ ^è=Œ ÚÅ∞ U~°Ê_»∞#∞. z`«=Î Ú#∞ D q^è=Œ ÚQÍ xi¡Ñ`Î̈ `« À =Ù#fl Ü≥∂yH˜
Z@∞=O\˜ ^À+¨=ÚÅ∞ LO_»=Ù. HÍ=Ù# ^Œ`∞« _Î ∞» "åÜ«Ú=Ù#∞ `«# QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOK≥#∞.
3. PHÍâß=Ú : JO`«ÜÚ« "åºÑ≤OK«∞#k PHÍâ◊=Ú. HÍx P PHÍâ◊=Ú ãÖQÆ~Ç° Ï≤ `«=ÚQÍ
LO_»∞#>Ë¡ P`«‡Ü«Ú â◊s~å^Œ∞Å`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖËHõ ãÖQÆ~Ç° Ï≤ `«"∞≥ ÿ LO_»∞#∞. PHÍâ◊=Ú
N^Œ`«∞Îx =∞iÜ≥ÚHõ QÆ∞~°∞=Ù.
4. [Å=Ú : ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ∞ Z@∞=O\˜ ~åQÆ^fiÕ +¨=ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® [Å=Ú Z@∞¡ ã¨fiK«Û=ù ÚQÍ
#∞O_»∞<À J@∞¡O_»=Öˇ#x N^Œ`∞« _Î ∞» [Å=Ú ^•fi~å `≥eã≤H˘<≥#∞.
5. Jyfl : Jyfl „Ñ¨HÍtã¨∂Î Jxfl\˜x ÉèHí O∆˜ K«∞#∞. HÍx Z=i ^À+¨=ÚÅ#∞ „QÆÇÏ≤ OK«^∞Œ . XHõKÀ@
HõxÑ≤Oz, HõxÑ≤OK«Hõ =∞iÜ≥ÚHõ KÀ@ HõxÊã¨∂Î LO_»∞#∞. L`«Î=∞"≥∞ÿ#"å_»∞ QÆ∞ÑÎ̈=ÚQÍ „Ñ¨Hõ@"≥∞ÿ "Õ~˘Hõ
KÀ@ LO_»=Öˇ#∞. N^Œ`∞« _Î ∞» Jyflx QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOK≥#∞.
6. K«O„^Œ∞_»∞ : K«O„^Œ∞_»∞ XHõ Ñ¨H=∆õ ∞O^Œ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞#∞. =∞iÜ≥ÚHõ Ñ¨H=∆õ Ú# #O^Œ∞ H©}∆ O˜ K«∞K«∞O_»∞#∞.
W\ì̃ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, `«~°∞QÆ∞^ŒÅ ÖËx q^èŒ=Ú##∞ K«O„^Œ∞x „Ñ¨ÉèÏq`«=Ú KÕÜ«∞*ÏÅ^Œ∞. J>Ë¡ ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ∞
â◊s~°=Ú#ˆH QÍx P`«‡‰õΩ HÍ^Œx Ü≥∂y „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. K«O„^Œ∞_»∞ N^Œ`∞« xÎ H˜ =∞iÜ≥ÚHõ QÆ∞~°∞=Ù.
7. ã¨∂~°∞º_»∞ : h\˜x PqiQÍ ã¨∂~°∞º_»∞ „QÆÇÏ≤ Oz `«^•fi~å =~°¬=Ú#∞ Éè∂í q∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤OK«∞#∞.
Ü≥∂y J~Ú#"å_»∞ WO„kÜ«∞=ÚÅ ^•fi~å q+¨Ü∞« =ÚÅO^Œ∞ Ö’#∞ QÍHõ, "åx Ü«∞O^Œe =∞Oz ã¨fiÉèÏ"åxfl
QÆ∞iÎOK«=Öˇ#x ã¨∂~°∞ºx ‰õÄ_® ^Œ`«∞Î_» `«# QÆ∞~°∞=ÙQÍ KÕã≤H˘<≥#∞.
8. áê=Ù~=° Ú : XO\i áê=Ù~°=Ú#‰õΩ ZO`À ™œYº=Ú LO_»∞#∞. J^Õ áê=Ù~°=Ú XHõ ÉèÏQÆ™êfiq∞x
KÕãH≤ ˘x |O^Œ=Ú ÃÑOK«∞H˘x, ãÖ`«ux Hõe#æ Ñ¨C_»∞ ZÑ¨C_À XHõÑC¨ _»∞ É’Ü«∞"åx KÕuÖ’ Ñ¨_H» õ `«ÑÊ¨ ^Œ∞.
HÍ=Ù# „áêÑÖzHõ =º=Ç¨~åÅÖ’ "åº"≥∂Ç¨ÏO K≥O^Œ~å^Œx, Jk `«# <åâ◊<åxˆH HÍ~°}=Ú J=Ù`«∞O^Œx
11
áê=Ù~°=Ú ^•fi~å q^Œº#∞ „QÆÇÏ≤ OK«<å~°∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞.

9. ã¨=Ú„^Œ=Ú : K«∂K«∞@‰õΩ „Ñ¨âßO`«=ÚQÍ HõxÊOz##∞, Ö’# Ju QÆOcè~=° ÚQÍ LO_»∞#∞.
*Ï˝xÖ’# QÍOcè~°º=ÚQÍ LO_»=Öˇ#∞. q+¨Ü«∞Éè’QÆ=ÚÅ∞ Z‰õΩ¯"≥·# ãÖ`À+¨Ñ¨_»~å^Œ∞. `«‰õΩ¯"≥·# ^Œ∞ó
dOK«~å^Œ∞. ã¨=Ú„^Œ=Ú N^Œ`∞« xÎ H˜ =∞iÜ≥ÚHõ QÆ∞~°∞=Ù.
10. q∞_»∞`« : nÑ¨HÍOuÃÑ· "åº"≥∂Ç¨Ï=ÚÖ’ Ñ¨_ç q∞_»∞`« HÍe#@∞¡ *Ï˝x J~Ú#"å_»∞ ~°∂Ñ¨=ÚKÕ
PHõ~°¬} Z#fl_»∞ K≥O^Œ~å^Œx, q∞_»∞`« =Å# `≥eã≤H˘<≥#∞. q∞_»∞`« XHõ QÆ∞~°∞=Ù.
11. H˘O_»zÅ∞= : PÇ¨~åxH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOK«^∞Œ . ^˘iH˜# ^•x<Õ u#∞#∞. HÍ=Ù# H˘O_»zÅ∞=
=∞iÜ≥ÚHõ QÆ∞~°∞=Ù.
12. „Éè=í ∞~°=Ú : ã¨∞"åã¨#ÅÃÑ· "≥∂Ç¨Ï=Ú KÕ`« `«∞"≥∞‡^ŒÅ∞ Hõ=∞Å=ÚÖ’ Ñ¨_∞» #∞. J>Ë¡ *Ï˝x
„Ñ¨Ö’ÉèíÑ¨~°∞_»∞ HÍ‰õΩO_» LO_»=Öˇ#∞. N^Œ`«∞Îx =∞iÜ≥ÚHõ QÆ∞~°∞=Ù „Éèí=∞~°=Ú.
13. U#∞QÆ∞ : =∞QÆ U#∞QÆ∞ P_» U#∞QÆ∞ Ü≥ÚHõ¯ â◊s~°ãÊ¨ ~°≈‰õΩ Ö’<≥· |∞~°^ÖŒ ’ ky |O^è#Œ
áêÅQÆ∞#∞. J>Ë¡ *Ï˝x „Ñ¨Ö’Éèí Ñ¨_»~å^Œ∞.
14. ÖË_ç : Wk ãÖw`«=Ú =Å# PHõi¬OK«|_ç Ñ¨@∞ì|_Õ J=∂Ü«∞Hõ [O`«∞=Ù. J>Ë¡ Ü≥∂y
„áêÑÖzHõ q+¨Ü∞« =ÚÅKÕ PHõi¬OÑ¨|_ç#KÀ ÖË_=ç Öˇ z‰õΩ¯H˘#∞#∞.
15. KÕÑ¨ : KÕÑÅ¨ ∞ Ñ¨@∞ì"åx QÍÖÏxH˜ L#fl PÇ¨~åxfl fã≤H˘#=Öˇ#x P^Œ∞~åÌ`À KÕÑZ¨ ~°#∞
„q∞Oy QÍÖÏxH˜ z‰õΩ¯H˘#∞#∞. Ü≥∂y ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# PÇ¨~°=Ú"≥·Ñ¨Ù PHõi¬OK«|_»~å^Œ∞. HÍ=Ù# KÕÑ¨
=∞iÜ≥ÚHõ QÆ∞~°∞=Ù.
16. `Õ<\≥ Q© Æ : =∞^è∞Œ =Ù#∞ ^•K«∞H˘#∞#∞. D ^•ÑïHõO =Å# =∞~°}¿ÇÏ`«∞=x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
17. Ñ≤OQÆà◊ : D"≥∞ XHõ "Õâº◊ . ^è#Œ =O`«∞x ~åHõHÔ · J~°~ú å„u =~°‰Ωõ "Õz =ÙO_»∞#∞. HÍx
J\ì̃"å_»∞ ~åÖË^∞Œ . x~åâ◊KO≥ k x„kOz Hõ}
∆ ÉèOí QÆ∞~°=ÚÅQÆ∞ q+¨Ü∞« =ÚÅÃÑ· Pâ◊#∞ =kÖˇ#∞.
18. Å‰õΩ=ÚH˜ Ñ≤@ì : =∂Oã¨ÑÙ¨ =ÚHõ¯#∞ `«# =Ú‰õΩ¯# Ñ¨@∞ìH˘x áÈ=ÙK«∞#fl D Ñ≤@#ì ∞ „QÆ^úŒ
K«∂z "≥O\Ï_ç á⁄_çK#≥ ∞. P Ñ≤@ì =Ú‰õ¯#∞ q_çK#≥ ∞. HÍ=Ù# `åºQÆ"∞Õ Ñ¨~=° ∞ã¨∞Y=Ú xK«∞Û#∞.
19. z#fl Ñ≤ÅÅ¡ ∞ : U p‰õΩ zO`å ÖËx"åà◊√§ L`«=Î ÚÅ>Ë¡ Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.
20. Hõ#º : Hõ#º Ü≥ÚHõ¯ `«e¡ `«O„_»∞Å∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞=Ú# ÃÑo§K«∂Ñ¨ÙÅÔH· =zÛ# "åà◊§x "åi
Éè’[#=Ú#ÔH· Ñ¨#∞Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\ì̃#Ñ¨C_»∞, QÍAÅ K«ÑC¨ _»∞ qx P ~ÚO\˜Ö’ uO_ç yO[Å‰õΩ ‰õÄ_®
H˘^Œ∞"åÜ≥∞ Jx J#∞H˘O^Œ∞~°x `«# QÍAÅ#∞ KÕ`∞« Å‰õΩ fã≤ =_»∞¡ ^ŒOK≥#∞. P^è•ºu‡Hõ zO`«# HõÅ"å~°∞
12
XO@iQÍ LO_ç ‰õÄ~˘Ûx ™ê^è#Œ KÕÜ∞« =Öˇ#∞.

21. ÉÏ}=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞ : Wk UHÍ„QÆ`Ü
« ∞ÿ≥ # Ñ¨x. Ü≥∂y J~Ú#"å_»∞ P`«‡zO`«# Ü«∞O^Œ∞
UHÍ„QÆ∞_≥· Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.
22. áê=Ú : XHõ KÀ@ LO_»Hõ XO@iQÍ u~°∞QÆ∞#∞. J>Ë¡ *Ï˝x XHõ KÀ@ LO_»_∞» . XHõi
ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú HÀ~°~å^Œ∞.
23. ™êÖˇÑÙ¨ ~°∞QÆ∞ : `«# ^•~°=Ú`À QÆ∂_»∞ H˘@∞ìH˘x ^•x<Õ áê_»∞KÕÜÚ« #∞. J>Ë¡ ã¨~ˆ fiâ◊fi~°∞_»∞
ã¨$+≤ìOK«∞#∞, #tOÑ¨*ËÜ«Ú#∞.
24. ã‘`åHÀHõzÅ∞Hõ : ~°OQÆ∞Å ã‘`åHÀHõzÅ∞HõQÍ =∂i |Ü«∞@‰õΩ =K«∞Û#∞. J>Ë¡ Ü≥∂y
~åQÆ^Õfi+¨~°Ç≤Ï`«∞_≥· P^è•ºu‡Hõ zO`«<åÑ¨~°∞_≥· LO_»=Öˇ#∞.
N^Œ`∞« xÎ H˜ ÃÑ· K≥ÑÊ≤ # 24 =∞Ok QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ JQÆ∞@‰õΩ, P 24 =∞OkH˜ J~°›`« U q^è=Œ ÚQÍ
HõeQÔ <À ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ # q^è=Œ ÚQÍ q=iOK≥#∞.
WO`«=∞Ok „H˜q∞, H©@Hõ, =∂#=, [O`«∞=ÙÅ #∞O_ç q^Œº#∞ „QÆÇÏ≤ Oz P`«‡q^Œ∞xQÍ KÕã#≤ 24
=∞Ok QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ ã‘fiHõiOz# N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ N+≤i_ô™ê~ÚÉÏÉÏ H˘O^Œ~∞° ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏH˜
QÆ∞~°∞=ÙO_ç~x° , "åˆ~ "≥O‰õÄ™ê Jx =∞iH˘O^Œ~∞° ™ê~ÚÉÏÉÏ‰õΩ QÆ∞~°∞"Õ ÖË~x° "å^ÀÑ¨"å^•Å∞ [~°∞QÆ∞`«∂<Õ
L#flq D<å\˜H˜ ‰õÄ_®. N +≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨KÛ« i`« 32= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ "≥`∞« ‰õΩ@‰õΩ
N™ê~Ú =ÚQÆ∞iæ `À |Ü«∞Å∞^Õi#Ñ¨C_»∞ "åi Z^Œ∞@ QÆ∞~°∞=Ù „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ "åix QÆ∞~°∞=ÙQÍ
ã‘fiHõiOKå~°∞ J#∞@Ö’ `«ÑC¨ ÖË^∞Œ . 24 =∞Ok QÆ∞~°∞=ÙÅ =^Œ#Ì ∞O_ç q*Ï˝#`«`åÎ fixfl „QÆÇÏ≤ Oz# ^Œ`Î«
J=`å~°=∞QÆ∞ N™ê~ÚH˜ "≥O‰õÄ™ê QÆ∞~°∞=Ù L#fl#∞ ÖË^• 32= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ Z^Œ∞@ QÆ∞~°∞=Ù
„Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ N™ê~Ú "åix QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOK«∞@Ö’ `«ÑC¨ ÖË^∞Œ . P QÆ∞~°∞=ÙÅ #∞O_ç ‰õÄ_®
^Œ`™Î« ê~Ú q*Ï˝#`«`åÎ fixfl J=QÍÇ¨Ï# KÕãH≤ ˘x "åix QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ ã‘fiHõiOz<å~°∞.
13
=ÚYº"≥∞#ÿ ^Œ`HÎ̂« „∆ `åÅ∞ – HõeÜ«ÚQÆ=ÚÖ’ ^Œ`Î« J=`å~°=ÚÅ∞
N^Œ`∞« xÎ bÅÅ#∞ WOHÍ q=~°OQÍ `≥eã≤H˘#=Öˇ##fl QÆ∞~°∞K«i„`«#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ K«kq# =∞#‰õΩ
`≥eÜ«Ú#∞. ^Œ`«Î̂H∆„`«=ÚÅ∞ =ÚYº"≥∞ÿ#q 1. PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’x Ñ≤~îåÑ¨Ù~°=Ú 2. Hõ~å‚@HõÖ’ ‰õΩ~°∞QÆ_»¤ 3.
=∞Ç¨~å¢+Öì¨ ’x Hõ~O° *Ï 4. =∞Ç¨~å¢+Öì¨ ’x B^Œ∞O|~°O 5. =∞Ç¨~å¢+Öì¨ ’x #~°™ÈÉÏ"å_ç 6. =∞Ç¨~å¢+Öì¨ ’x
QÍ}ÏæÑÓ¨ ~ü 7. PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ òÖ’x Hõ^mŒ =#O 8. Hõ~å‚@HõÖ’x =∂}˜Hºõ #QÆ~ü 9. =∞Ç¨~å¢+Öì̈ ’x JHõ¯ÖòHÀ@
10. =∞Ç¨~å¢+Öì̈ ’x ti_ô 11. =∞Ç¨~å¢+Öì̈ ’x ¿+QÍ"£.
HõeÜ«ÚQÆOÖ’ N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅ∞ =ÚYº"≥∞#ÿ q P~°∞ Jq –
1. Ñ≤~åî Ñ¨Ù~°OÖ’x Náê^Œ N=Å¡É∞íè _»∞
2. QÍ}ÏæÑÓ¨ ~üÖ’x N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u
3. =∂}˜Hºõ #QÆ~Öü ’x N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù
4. JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
5. ti_ôÖ’x N ™ê~ÚÉÏÉÏ
6. ¿+QÍ"£Ö’x N QÆ*Ï## =∞Ç¨~å*ò
1. Náê^Œ N =Å¡É∞íè Å∞ – [##O :
Náê^Œ N=Å¡Éèí∞_»∞ N ^Œ`«∞Îx „Ñ¨^èŒ=∞ J=`å~°O. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ J=`«iOz# „u=¸iÎ.
Náê^ŒN=Å¡Éèí∞x QÆ∂iÛ q=~°=ÚQÍ "≥eã≤H˘#=Öˇ##fl QÆ∞~°∞K«i„`« K«kq#KÀ Ñ¨ÓiÎ q=~°=ÚÅ∞
`≥eÜ«Ú#∞. WHõ¯_» ã¨∂Hõ∆ ‡=ÚQÍ =ÚYº"≥∞#ÿ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ =∂„`«"∞Õ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« @"≥∞#ÿ k. Ñ≤~åî Ñ¨Ù~°=Ú#
JÑ¨ÊÅ~åA =∞iÜ«Ú J`«x ÉèÏ~°º ã¨∞=∞u LO_≥_"ç å~°∞. "åiH˜ W^Œ~Ì ∞° ‰õΩ=∂~°∞Å∞. XHõ_∞» QÆ∞_ç"¤ å_»∞.
=∞iÜ≥ÚHõ_∞» qHõÖÏOQÆ∞_»∞. "åi WO\˜ "åH˜@ N^Œ`∞« _Î ∞» q„Ñ¨~∂° Ñ¨Ù_≥· aèH#∆õ ∞ HÀ~°QÍ N^Œ`∞« xÎ ã¨∞=∞u
ã¨`¯« iOz Jukä =∞~åº^ŒÅ`À Éè’[#=Ú ÃÑ\ì̃ P^ŒiOK≥#∞. N^Œ`∞« _Î ∞» „Ñ¨ãû¨ #∞fl_≥· =~°=Ú HÀ~°∞=∞#QÍ
P `«e¡ N^Œ`∞« xÎ =O\˜ ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ „Ñ¨™êkOK«=∞x HÀ~°QÍ N^Œ`∞« _Î ∞» J#∞„QÆÇÏ≤ OK≥#∞. H˘xfl <≥ÅÅ Ñ≤^ÑŒ ¨
N^Œ`∞« _Î ∞» P Ñ¨Ù}º^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ tâ◊√=ÙQÍ [x‡OK≥#∞. Ñ¨Ù@∞ìH`õ À<Õ P tâ◊√=Ù áê^Œ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ â◊OY
K«„Hõ̂~YÅ`À Ñ¨Ù>ì̌#∞. Hõ#∞Hõ J`«xH˜ Náê^Œ∞_»x ¿Ñ~°∞ ÃÑ>ì̌#∞.
~Ô O_»= J=`å~°=∞QÆ∞ #~°ãO≤ Ç¨Ïã¨~ã° fi¨ u J=`«iOK«∞@‰õΩ HÍ~°}O – ‰õΩ~°∞QÆO_ç Ü«∞O^Œ∞ XHõ
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ J`«x ÉèÏ~°º ã¨∞jÅÜ«∞#∞ HõÅ~°∞. P"≥∞‰õΩ JOaHõ J#∞ <å=∂O`«~=° Ú HõÅ^Œ∞. "åiH˜ ÖËHõ
14
ÖËHõ XHõ ÉÏÅ∞_»∞ [xOK≥#∞. HÍx K«^Œ∞=Ù#O^Œ∞ "≥#∞Hõ|_ç LO_»∞@KÕ `«e¡^ŒO„_»∞Å ÉÏ^èŒ Ñ¨_»∞K«∞O_çi.
`«O„_ç "Õ^ŒÑÖ_ç`«∞_»∞. HÍx ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ÑÖ_ç`« Ñ¨Ù„`« Ñ¨~°=∞â◊√O~î° J#∞#@∞¡ JHõ∆~°O =ÚHõ¯ÖËx"å_»∞. P
ÉÏ^è`Œ À `«O„_ç =∞~°}O˜ K≥#∞. JOaHõ kQÆ∞Å`À P ‰õΩ=∂~°∞_ç`À ã¨ÇÏ¨ P`«‡Ç¨Ï`«º QÍqOK«∞H˘#=Öˇ#x
`«ez#Ñ¨Ù_»∞ Náê^ŒN=Å¡É∞íè _»∞ "åix Hõ~∞° }Õz Ñ¨Ó~°fi[#‡Hõ~‡° =Ú J#∞Éèqí OK«=Öˇ#x Hõ~‡° âı+=¨ Ú
q∞yeLO_»QÆ<Õ J#∞ÉèíqOÑ¨Hõ P`«‡Ç¨Ï`«º HÍqOz# "åiH˜ P áêÑ¨ Hõ~°‡=Ú =¸@Hõ@∞ì‰õΩx =∞m§
=∞~°∞[#‡Ö’ J#∞Éèqí OK«Hõ `«ÑÊ¨ ^Œx HÍ=Ù# J#∞Éèqí OK«=Åã≤#k D [#‡=Ú#O^Õ J#∞Éèqí OK«=Öˇ#x
Náê^ŒN=Å¡É∞íè _»∞ P `«e¡ JOaHõH˜ Éè’kOz J#∞x`«º=Ú t=Ñ¨Ó[ KÕÜ∞« =∞x P Ñ¨Ó[ Ñ¶e¨ `«=Ú`À
=∞~°∞[#‡#O^Œ∞ =∞Ç¨ÑÖ_ç`∞« _»∞ P ÉèQí =Æ O`«∞_Õ XHõ J=`å~°=Ú ^•eÛ h Hõ_∞» Ñ¨Ù# „Ñ¨ãq¨ OK«∞#x P
ÉèQí =Æ O`«∞_Õ `å#x Náê^ŒN=Å¡É∞íè _»∞ P `«e¡ JOaHõ‰Ωõ =~°=ÚxK≥Û#∞.
ã¨=∂kè : W@∞¡ N áê^ŒN=Å¡É∞íè _»∞ 1320–1350 =~°‰Ωõ LO_ç 1351 ãÖII# Pâ◊fiÜ«Ú[
|Ç¨ïà◊ ^•fi^Œt QÆ∞~°∞"å~°=Ú =∞$QÆt~å #Hõ„∆ `«=ÚÖ’ QÆOQÍ^ÕqH˜ #=∞ã¨¯iOz h\˜ÃÑ· ã¨=∂kè ã≤u÷
Ü«∞O^Œ∞ LO_ç J^Œ$â◊√ºÖˇ· ZHõ¯_ç #∞O_ç Náê^Œ∞Å∞ =zÛ~À JHõ¯_ç̂H "≥o§<å~°∞. Náê^Œ∞Å∞ [##O,
N^Œ`∞« _Î ∞» JÑ¨ÊÅ~åA, ã¨∞=∞u^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ =∂@ WK≥Û#∞. Hõ#∞Hõ Náê^ŒN=Å¡É~íè ∂° Ñ¨=Ú# [x‡OK≥#∞.
N^Œ`∞« xÎ H˜ =∞~°}=Ú J<Õk ÖË^∞Œ . HÍ=Ù#<Õ h\˜ÃÑ· ã¨=∂kèãu÷≤ Ü«∞O^Œ∞ LO_ç J^Œ$â◊√ºÖˇi· HÍx =∞~°}=Ú
K≥O^ŒÖË^Œ∞.
2. N#$ã≤OÇ¨Ï ã¨~°ã¨fiu – [##O : N^Œ`«∞Îx HõeÜ«ÚQÆOÖ’ Ô~O_»= J=`å~°=Ú
N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u. N^Œ`∞« xÎ "≥Ú^Œ\ ˜ J=`å~°=∞QÆ∞ Náê^Œ∞_»∞ JOaHõ‰Ωõ =∂@ WK≥Û#∞. `å<Õ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ
[x‡OK≥^#Œ x, P =∂@ xÅ∞Ñ¨ÙH˘#∞@ÔH· Hõ~O° *Ï J#∞ „QÍ=∞=Ú# 1376= ãÖIIÖ’ N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u
[x‡OK≥#∞. ™êfiq∞ `«e¿¡ Ñ~°∞ JO|. `«O„_ç ¿Ñ~°∞ =∂^è=Œ Ù_»∞. ™êfiq∞ "å~°∞ "åi~°∞=ÙiH˜ [x‡Oz#
Ñ¨~=° ∞Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ Ñ¨Ù\˜#ì k "≥Ú^ŒÅ∞ „Ñ¨}==Ú<Õ LK«Ûiù OKÕ"å_»∞. N#$ã≤OÇ¨Ï ã¨~ã° ~¨ fi° u bÅÅ#∞ q=~°=ÚQÍ
`≥eã≤H˘#=Öˇ##fl NQÆ∞~°∞K«i„`« K«kq#KÀ `≥eã≤H˘#QÆÅ~°∞.
ã¨=∂kè : N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ `«# áê^Œ∞HõÅxzÛ QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°∞=∞# LOK«=∞x K≥ÑÊ≤
`å#∞ J^Œ$â◊º~°∂Ñ¨=Ú# ZÑ¨Ê\˜H˜ QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°OÖ’<Õ LO_≥^#Œ x `«# x~°∞} æ áê^Œ∞HõÅ#∞ Ñ¨Ó[ KÕÜÚ« "åiH˜
P áê^Œ∞HõÅ∞ ^Œi≈Oz# "åix `«Ñ¨ÊHõ Hõ\ÏH˜∆OK≥^Œx K≥Ñ≤Ê Nâ‹·Å=Ú#‰õΩ "≥à‹§#∞. N™êfiq∞ "≥O@
™êÜ«∞O^Õ=Ù_»∞, #Ok, #~°Ç¨Ïi, ã≤^Œú=Úx J<Õ #Å∞QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_® Nâ‹·Å=Ú#‰õΩ "≥o§i.
N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u Nâ‹Å· =Ú =^ŒÌ áê`åà◊QOÆ QÆ#∞ KÕi #n „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ≥∞#∞.
L`«~Î åÜ«∞}=Ú, =∂Ñ¶∞¨ =∂ã¨=Ú, Hõ$+¨Ñ‚ H¨ =∆õ Ú â◊√„Hõ"å~°=Ú |Ç¨ï^•#º ãÖ=`«û~°=Ú „H©.â◊.1456 `«#
15
t+¨µºÅ#∞ nqOz `«# x[™ê˝#=Ú#‰õΩ "≥o§áÈÜ≥∞#∞. P #n „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú #∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞

=zÛ N™êfiq∞ "≥O@ =zÛ# P #Å∞QÆ∞i t+¨µºÅ =^ŒÌ KÕi#q. P Ñ¨Ù=ÙfiÅ#∞ HõO_»¡ Hõ^∞Œ HÌ ˘x "å~°∞#∞
"≥#∞ uiyáÈ~Úi. N#$ã≤OÇ¨Ï ã¨~ã° fi¨ u W@¡<#≥ ∞. ''<Õ#∞ QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°=Ú#O^Œ∞, #~ÀûÉÏ"å_ç Ü«∞O^Œ∞,
B^Œ∞O|~°̂H„∆ `«=Ú #O^Œ∞ ã¨^• QÆ∞ÑÎ̈~∂° Ñ¨=Ú# x=ã≤O`«∞#∞—— HÍ=Ù# U Éèí‰õΩÎ_≥·##∞ „â◊^Œú, ÉèíHÎ̃ =∞iÜ«Ú
#=∞‡Hõ=Ú`À P =¸_»∞ Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅÖ’ K«∂_»QÍ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #=Ú `«ÑÊ¨ Hõ HõÅ∞QÆ∞#∞. ™êfiq∞ "åQÍÌ#=Ú
WzÛ#KÀ `«ÑÊ¨ Hõ <≥~"° ~Õ ∞° Û#∞. JOaHõ‰Ωõ "åQÍÌ#=Ú WzÛ#O^Œ∞Hˆ Hõ^• N^Œ`∞« _Î Q» ∞Æ Náê^Œ∞_»∞ ~Ô O_»=
J=`å~°=Ú Z`«=Î Åã≤ =zÛ#k. "åQÍÌ#=Ú xÅÉˇ@∞ì"å_Õ ^Õ=Ù_»∞. "åQÍÌ#=Ú ^ŒQÍ KÕÜÚ« "å_Õ =∂#=Ù_»∞.
3. =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù – [##=Ú : N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅÖ’ =¸_»=k N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù. gi
k=ºbÅÅ#∞ `≥eã≤H˘#=Öˇ##fl 'N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè K«i„`«— J<Õ „QÆO^è=Œ Ú K«kq#KÀ `≥eã≤H˘#QÆÅ~°∞.
„H©.â◊.1817= ãÖII _çÃãO|~°∞ 22= `Õn# Hõ~å‚@Hõ ~å¢+Oì̈ Ö’ HõàÏº}ü J#∞ „QÍ=∞=ÚÖ’ =∞<ÀÇ¨Ï~ü
<åÜ«∞H±, ÉÜ«∂^Õq J#∞ ^ŒOÑ¨`«∞Å‰õΩ [x‡Ozi. P ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ ^Œ`«Î ÉèíQÆ"å#∞x Éèí‰õΩÎÅ∞. N^Œ`«∞Î_»∞ P
^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ =~°=Ú HÀ~°∞H˘#=∞QÆ<å "å~°∞, ''h JOâ◊`À =∂‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HÍ=Öˇ#∞——
Jx HÀ~°QÍ N^Œ`∞« _Î ∞» JÉèÜ í ∞« =Ú <˘ãÖQÔ #∞. P ã¨fiÑ¨fl Ñ¶e¨ `«"∞Õ =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù [#‡‰õΩ HÍ~°}=∞Ü≥∞º#∞.
N^Œ`«∞Î_»∞ ZO`«\ ˜ Hõ~°∞}, ^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_À `«# Éèí‰õΩÎÅQÆ∞ JÑ¨ÊÅ~åA ã¨∞=∞u H˘~°‰õΩ Náê^Œ∞xQÍ
JOaHõ HÀiHõ <≥~"° ~Õ ∞° Û@‰õΩ N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ uQÍ =∞iÜ«Ú =∞<ÀÇ¨Ï~ü<åÜ«∞H±, ÉÜ«∂^Õq ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ
ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ HÀi# HÀÔ~¯#∞ f~°∞Û@ÔH· *ÏQÆ$uÖ’ =∂}˜Hõº „Ñ¨Éèí∞=ÙQÍ J=`«iOz# Hõ~°∞}Ï=¸iÎ
N^Œ`«ÎÉèíQÆ"å#∞_»∞. Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ç =∂}˜Hõº=Ú=Öˇ "≥∞iÜ«Ú K«∞O_≥_ç"å_»∞. HÍ=Ù#<Õ J`«xH˜
=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù Jx <å=∞Hõ~} ° =Ú KÕãi≤ .
ã¨=∂kè : =∂~°tæ ~°â√◊ ^Œú qkÜ«∞<å_»∞ „Ñ¨É∞íè =Ù `«# t+¨µºÅ#∞ Ñ≤ez D UHÍ^Œt<å_»∞ ''<Õ#∞ D
J=`å~°=Ú#∞ KåeOK≥^#Œ x ##∞fl QÆ∞iOz zOuOK«=^ŒxÌ ^Œ`[Î« Ü«∞Ou Ñ¨Ó~°~Î Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ <å x~åº}=Ú
`≥Å∞==Öˇ#x JO`«=~°‰Ωõ ~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚQÍ<Õ LO_≥=Å#x t+¨µºÅ`À K≥ÃÑÊ#∞. =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè ã¨=∂kè
ã¨Å÷ =Ú# „Ñ¨"tÕ Oz<å~°∞. N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ Pj~°fikOK«∞@‰õΩ `«# ã¨=∂kè #∞O_çÜ∞Õ
=KÕÛ [#∞Å#∞ K«∂ã¨∂Î k=º Pjã¨∞ûÅ#∞ D<å\˜H˜ Wã¨∞<Î åfl~°∞.
16
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ ™êfiq∞ K«i„`« „áê~°OÉè=í Ú
HõeÜ«ÚQÆOÖ’ N^Œ`∞« xÎ <åÅæ= J=`å~°O – N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ (JHõ¯ÖòHÀ@Ö’)
ã¨=∂kè – N ™êfi=∞ ã¨=∞~°∞Å÷ ∞ K«∂Ñ≤# =∞Ç≤Ï=∂xfi`«=ÚÅ∞ "åi bÅÅ#∞ K«∂ã≤ "ÕÖÏk "ÕÅ[#∞Å∞
JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ áÈ=ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°Å÷ ∞ `«=∞ ã¨=∂kè K≥O^Œ∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ H˘xfl
ã¨∂K«#Å∞ "åi Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ K«∂ÃÑ#∞. Jq U=∞#QÍ –
1. PYi ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =O\˜ÃÑ#· HõO|ox HõÑC¨ ‰õΩ<åfl~°∞.
2. "åi Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ Ñ¨~°∞Ñ¨Ù#∞ K≥@∞ìH˘=∞‡ÃÑ· „"ÕÖÏ_»nã≤<å~°∞.
3. Ç¨~°u WK«∞Û ã¨=∞Ü«∞=Ú# P Ç¨~°ux É’i¡OKÕ"å~°∞.
4. ÉÏÅÑ¨Ê J<Õ Éè‰í Ωõ xÎ `À W@¡<#≥ ∞, ''<Õ#∞ KåÖÏ ^Œ∂~°ÑÙ¨ „Ñ¨Ü∂« }O KÕÜ∞« ^ŒÅK«∞K«∞<åfl#∞.
<å`À ~åQÆÅ"å?——
5. 500 Ñ≤_H» Åõ #∞ `≥ÑÊ≤ Oz t=eOQÆ=Ú K«∞@∞ì#∞ =∞iÜ«Ú t=eOQÆ=ÚÃÑ#· HõÑÊ≤ "å\˜H˜
xÑ¨ÊO\Õz<å~°∞. P =∞O@Ö’¡ Ñ¨à√◊ §, aÜ«∞º=Ú, <≥~Úº "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q "Õâß~°∞. P HÍe# |∂_ç^Œ
`˘ÅyOK«QÍ t=eOQÆ=Ú k=º`Õ[ã¨∞û`À<Õ =Ù#flk.
6. ™êfiq∞ Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ `å`åº ã¨∞ÉË^•~ü WO\˜Ö’x `«∞Åã≤x HÀ<Õ~°∞Ö’ áê~°"Õã≤<å~°∞.
7. t=ÙxÃÑ· áê@ áê_»∞K«∞ Éè[í # KÕã<≤ å~°∞.
8. ~åà◊§`À ã¨=∂^èŒ∞Å#∞ Hõ@∞ìK«∞O_≥_ç"å~°∞.
9. =∂=¸Å∞ [fi~°=Ú =zÛ uiy ~Ô O_»∞~ÀAÖ’¡<Õ HÀÅ∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞m§ `«~∞° "å`« f„="≥∞#ÿ
[fi~°O =zÛOk.
10. N ™êfiq∞ "åiH˜ ZO`À W+ì̈"∞≥ #ÿ =@=$HõO∆ =^Œ‰Ì Ωõ fã¨∞HÔ à◊§=∞x HÀ~å~°∞.
11. HõhãÖ ~Ô O_»∞ =Ú^ŒÅÌ PÇ¨~°"∞≥ <ÿ å fã¨∞HÀÖË^∞Œ .
12. ''<Õ#∞ <å ™ê÷#=Ú#‰õΩ áÈ"åe—— J<Õ"å~°∞.
13. U =∞O^Œ∞Å∂ "å_»#∂ ÖË^∞Œ . Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ |Å=O`«=Ú KÕÜ∞« QÍ XˆH XHõ™êi =∞O^Œ∞ „q∞Oy
"åO`«∞ KÕãH≤ ˘x<å~°∞.
14. `«=∞ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ _Î ∞» QÀáêÅ∞_»∞ J<Õ =∞OQÆex Ñ≤eÑ≤OK«∞H˘x H∆“~°=Ú KÕ~ÚOK«∞H˘x
17
™êfl#=Ú KÕã<≤ å~°∞.

15. Náê^Œ Éèí\ò J#∞ Éèí‰õΩÎ_çx ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=∞x =∞é˜]K≥@∞ì „HÕ^Œ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=∞x K≥Ñ≤Êi.
16. QÆ}Ñü~å=Ù J#∞ =∞iÜ≥ÚHõ Éè‰í Ωõ xÎ ^Õ"åÅÜ«∞"Õ∞ `«# WÅ∞¡QÍ ÉèÏqOK«=∞<åfl~°∞.
17. `«=∞ „Ñ≤Ü∞« `«=∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉÏÅÑ¨Ê#∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’<Õ =ÙO_»=∞x P*Ï˝ÑO≤ Kå~°∞.
18. XHõ âßÅ∞= ^•#O KÕã<≤ å~°∞.
19. ÉèQí =Æ næ`Ö« ’x 9= J^è•ºÜ«∞OÖ’x 22= â’¡HOõ K≥ÑÊ≤ Ozi
(J#<åºtÛO`«Ü∞« O`À =∂O ÜÕ∞ [<å Ñ¨~∞° ºáêã¨`.Õ .................)
20. ÉÏÅÑ¨Ê J#∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ™êfiq∞H˜ `åO|∂Å=Ú ã¨=∞iÊOKå_»∞.
21. P=Ù ^Œ∂_»Å#∞ q_çzÃÑ@ì=∞<åfl~°∞.
22. K≥@∞ìÖ’ HõÅã≤áÈ"åe Jx J<åfl~°∞.
23. Z=~°∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ =» ^ŒxÌ JO`«\Ï `å#∞<åflx Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Ñ≤e¿ãÎ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#x K≥ÑÓ¨ Î Ñ¨^•‡ã¨#=Ú#
‰õÄ~˘Ûx L#fl N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Hõ#∞Å∞ =¸ã≤<å~°∞.
24. "åi<À@ #∞O_ç k=º"≥Å∞QÆ∞ HõxÑ≤OK≥#∞.
25. 1878= ãÖII =∞OQÆà"◊ å~°=Ú ™êÜ«∞O„`«O 4 QÆOIIÅ‰õΩ HõeÜ«ÚQÆ=Ú# N^Œ`∞« xÎ <åÅæ=
J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@™êfiq∞ ã¨=∂kè K≥Ok<å~°∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ã¨=∂kè K≥Ok# Ñ≤^ÑŒ ¨ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ^Œ∞óY=ÚÖ’ =Úxy<å~°∞. P "å~°Î #Å∞=¸ÅÖÏ
„áêH˜ "ÕÅ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞@‰õΩ =zÛ<å~°∞. N™êfiq∞ "≥o§# `«~∞° "å`« WHõ kÔH¯=~°x ZO^Œ~À
U_çÛ<å~°∞. N™êfiq∞ JOu=∞ Ü«∂„`«#∞ ZO`À Ñ¶¨∞#=ÚQÍ ™êyOz<å~°∞. N™êfiq∞ =ÚYºÉèí‰õΩÎ_»QÆ∞
KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜ =^ŒÌ KÕi, KÀà◊ÑÊ¨ HÀiHõ „Ñ¨HÍ~°=Ú =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J#∞=∞u „Ñ¨HÍ~°=Ú
N™êfiq∞x KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’ ã¨=∂kè KÕã<≤ å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "å~°∞ `«# ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞
=^Œe"ÕÜÚ« K«∞<åfl~°x ã¨∂zOK«∞@ QÆ=∞xOz#KÀ ZO`«\ ˜ =∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞Ö’ =∞i.
JO`« Ñ¶∞¨ #OQÍ N™êfiq∞x JOu=∞ Ü«∂„`«‰Ωõ áêÖÁæx# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ =∞iÜ«Ú P Éè‰í Ωõ ÅÎ ^Œ∞ó
Y=Ú#∞ K«∂z#KÀ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Jã¨Å∞ Z=~°∞? "å~°∞ ¿Ñ~°∞ =∞iÜ«Ú `«e`¡ O« „_»∞Å∞ ZHõ¯_ç #∞O_ç
=KåÛ~°∞? U bÅÅ∞ „Ñ¨îŒ ≈OKå~°∞? J#fl ^•xH˜ N ™êfiq∞ [##=Ú #∞O_ç "å~°∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz# bÅÅ∞,
=∞Ç≤Ï=∞Å∞ ~åÉ’=Ù J^è•ºÜ«∂Å#∞O_ç Ñïje^•ÌO.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
18
™êfiq∞ Ñ¨Ù@∞ìÑÓ¨ ~Àfi`«~Î åÅ∞ (ZÖÏ ^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞! – q=~°=ÚÅ∞)
ÃÑ· J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ ™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∂kè Z@∞¡ K≥Ok<å~À K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
"≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ>Ë ™êfiq∞ x~åº}=Ú`À "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@∞ì@‰õΩ QÆÅ HÍ~°}=Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ bÅÅ#∞ "≥Ú^ŒÅ∞
K≥¿ÑÎ P bÅÅ∞ qx# `«~∞° "å`« N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ x~åº}=Ú QÆ∂iÛ „"åã≤#KÀ "åi bÅÅ#∞, =∞Ç¨Ï`«º=Ú
"åi K«~º° Å∞ ri‚OK«∞H˘x# `«~∞° "å`« ™êfiq∞ x~åº}=Ú K«kq# ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞#∞. `«@∞ìH˘#∞@‰õΩ Hõ+=ì¨ ∞QÆ∞#∞.
Hõ#∞Hõ<Õ "≥Ú^Œ\ ˜ x~åº}=Ú K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
„H©.â◊.1856= ãÖII Pâ◊fiÜ«Ú[ =∂ã¨=Ú, |∞^è"Œ å~°=Ú<å_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@Ü«∞O^Œ∞
^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞. N™êfiq∞x K«∂z# `«~∞° "å`« "åi Ñ¨Ù@∞ìÑÓ¨ ~Àfi`«~Î åÅ∞, ~åHõ#∞ QÆ∞iOz J_çy# "åiH˜
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ñ¨Å∞ ~°H=õ ÚÖˇ#· ["å|∞ WKÕÛ"å~°∞. JO^Œ∞Ö’ H˘xfl =ÚYº"≥∞#ÿ q.
1. ''<åk ^Œ`«Î #QÆ~°=Ú. <å `«e¡`«O„_»∞Å∞ =∞é˜]K≥@∞ì.
2. ''=∂ ‰õΩÅ=Ú K≥Ñ¨CÅ∞ ‰õΩ>Ëì ‰õΩÅ=Ú——
3. ''Hõ^mŒ =#=Ú #∞O_ç =zÛ<å#∞——
4. ''<å ¿Ñ~°∞ #~°ã≤OÇ¨ÏÉèÏ#∞——
5. ''<Õ#∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»#∞——
6. ''<åk HÍâ◊ºÑ¨QÀ„`«O——
7. ''<åk g∞#~åt——
=∞~˘Hõ ãÖ^Œ~°ƒù=Ú# ™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩÅQÀ„`«=ÚÅ#∞ XHõ~°∞ J_»∞QÆQÍ ''<å KÕ`« `«#∞flÅ∞
uO^Œ∞=Ù—— Jx J<åfl~°∞.
"≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ YO_ÀÉÏ ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ (JHõ¯ÖòHÀ@Ö’) Hõ#Ñ¨_®¤~∞° .
^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x `«^∞Œ Ñï J=`å~°"∞≥ #ÿ J#QÍ S^Œ= J=`å~°"∞≥ #ÿ Nti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ ‰õÄ_®
"≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ ti_ô J#∞ „QÍ=∞=Ú# YO_ÀÉÏ =∞Ok~°=Ú# ^Œ~≈° #q∞=fiQÍ ÉèHí Îõ =∞Ç¨ÏàÏûÑü P Ñ¶H¨ ~© ∞° #∞
K«∂ã≤ ''P"À ™ê~¸...—— Jx Ñ≤Å∞=QÍ JÑ¨Ê\˜#∞O_ç P Ñ¶H¨ ~© ∞° H˜ ™ê~Ú J<Õ <å=∞=Ú`À Ü«∂=`ü
„Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x [#∞Å∞ Ñ≤Å∞=™êyi. P Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õΩ ‰õÄ_® ‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ∞, ¿Ñ~°∞, `«e`¡ O« „_»∞Å∞, ZHõ¯_ç#∞O_ç
=KåÛ~À `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍ=Ù# N™êfiq∞ ã¨=∞~°,÷ ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ XHõ¯~ˆ . W^Œ~Ì ∂° ^Œ`∞« xÎ ~°∂áêÖË.
19
"≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ Ñ¨â√◊ =ÙÅ HÍÑ¨~∞° Å‰õΩ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞. "åi
=^ŒÌ aèHõ∆#∞ ã‘fiHõiOz J~°∞QÆ∞ÃÑ· Ñ¨_»∞‰õΩx =∞~°∞ã¨\ ˜ L^ŒÜ«∞=Ú# zO`ÀÑÖ`ü `ÀÖò J<Õ Éèí‰õΩÎxH˜
^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞. D zO`ÀÑÖ`ü `ÀÖò nx Hõ<åfl "≥Ú^Œ@ ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ^Œ~≈° #=Ú
á⁄Ok# =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞. "åi HÀiHõÃÑ· "åi WO@ ky<å~°∞. =∞Ç‘Ï=∞u ~å=∞K«O„^Œ J#∞#`«#∞ N™êfiq∞
ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈Oz W@¡<#≥ ∞. ''"å~°∞ =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù N™êfiq∞ "åix =∂}˜Hºõ #QÆ~Öü ’ ^Œi≈Oz#Ñ¨C_»∞
N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù <Õ#∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =K≥Û^Œ#∞—— Jx K≥ÑÊ≤ i. nxx|\ì̃ N^Œ`∞« xÎ =¸_»= J=`«~å=∞QÆ∞
=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =ÙÜÕ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú N ™êfiq∞ã¨=∞~°Ü ÷ ∞Õ N ™ê~ÚÉÏÉÏ. N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ XH˘¯Hõ¯
Éè‰í Ωõ xÎ WO@ HÍÅ∞"≥∂Ñ≤ JHõ¯ÖòHÀ@ „QÍ=∞=Ú#∞ áê=#=Ú KÕt<å~°∞. XHõ™êi YO_ÀÉÏ =∞Ok~°=Ú
=^Œ#Ì ∞#fl N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ =∞Ç¨Ï‡=∞^£ MÏ<£ J#∞ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»∞ Ñ¨sHÕ∆ K«^ÅŒ z MÏm zÅ∞=Ú#∞
N™êfiq∞H˜ WzÛ `åQÆ=∞xi. N™êfiq∞ QÆO*Ï~Ú ÖË‰Ωõ O_®<Õ á⁄QÆ Ñ‘ÅÛ_»=Ú, <À\˜#∞O_ç á⁄QÆ~å=@=Ú
"≥Ú^Œe_ç#k. N™êfiq∞ ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»∞ HÍHõ =∞Ô~=~°∞. WHõ¯_» ‰õÄ_® QÆ=∞xOK«=Åã≤# q+¨Ü∞« O N=∂}˜Hºõ
„Ñ¨É∞íè , N™êfiq∞ ã¨=∞~°,÷ N +≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ =∞iÜ«Ú N QÆ*Ï## =∞Ç¨~å*ò Ç¨ïHÍ¯ Ñ‘ÖÛË "å~°∞.
"å~°O^Œ~∞° XHõ¯~ˆ . N^Œ`∞« xÎ ~°∂áêÅ∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ QÆO*Ï~Ú ÖË‰Ωõ O_® á⁄QÆÑe‘ Û <À\˜#∞O_ç =^Œe`Õ
N+≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ #∂<≥ ÖË‰Ωõ O_® hà◊§`À náêÅ∞ "≥eyOKå~°∞. =∞Ç¨Ï=∞‡^£ MÏ<£ `å#∞ K«∂ã≤# qz„`«
K«~°º#∞ KÀà◊Ñ¨Ê J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_çH˜ K≥Ñ¨ÊQÍ P<å\˜#∞O_ç KÀà◊Ñ¨Ê N™êfiq∞H˜ =∞Ç¨Éèí‰õΩÎ_»∞ J~Ú<å_»∞.
*ˇ· Nã¨^Œ∞æ~°∞ ã¨=∞~°÷
20
KÀà◊Ñ¨Ê Ñ¨Ó~°fi[#‡=$`åÎO`«=Ú
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@™êiQÍ KÀà◊ÑÊ¨ #∞ K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ "åi KÕ~Ú KÀà◊ÑÊ¨ #∞ `«Q∞Æ ÅQÆ<Õ
KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ Ñ¨Ó~°fi[#‡ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =zÛOk. N™êfiq∞ KÀà◊ÑÊ¨ `À, ''=∞#k [#‡[#‡Å |O^èOŒ —— Jx J<åfl~°∞.
ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ ‰õÄ_® `«# „Ñ≤Ü«∞Éèí‰õΩÎ_≥·# âßº=∂`À, ''72 [#‡Å #∞O_ç x<≥fl~°∞QÆ∞^Œ∞#∞—— Jx
J<åfl~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ KÀà◊ÑÊ¨ , ~å=∞K«O„^Œ â◊~åÉò J<Õ ¿Ñ~°∞`À Éè‰í Ωõ xÎ QÍ LO_ç N™êfiq∞
ã¨=∞~°#÷ ∞ ¿ãqOz<å~°x QÆ∞~°∞‰Î Ωõ KÕã<≤ å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÕ~Ú KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ `«ye# =∞~°∞Hõ}∆ "Õ∞ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ
JO`å QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =zÛOk. N™êfiq∞ KÕ~Ú `˘ÅQÆQÍ<Õ =∞m§ KÀà◊ÑÊ¨ =∂=ÚÅ∞ ã≤u÷ H˜ =zÛ<å_»∞. P<å\˜
#∞O_ç KÀà◊ÑÊ¨ ™êfiq∞H˜ Éè‰í Ωõ _Î ·≥ `«# QÆ$Ç¨Ï=Ú#‰õΩ PÇ¨fixOz ™êfiq∞H˜ áê^ŒÑÓ¨ [`À Ç¨Ï~å`«∞Å`À#∞
¿ãqOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ PÇ¨~°=Ú#∞ ã‘fiHõiOKÕ =Ú#∞Ñ¨Ù ÉèQí =Æ O`«∞xH˜
JiÊOK«=∞x É’^èŒ KÕã≤<å~°∞. ÉèíQÆ=næ`«Ö’ '„|Ç¨‡~°Ê}O „|Ç¨Ï‡ Ç¨Ïqó.....— J<Õ â’¡Hõ=Ú #O^Œ∞
NHõ$+¨‚Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞ U^≥·##∞ ã‘fiHõiOKÕ =ÚO^Œ∞ `«#‰õΩ JiÊOK«=∞x K≥áêÊ~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
=∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«ÚÅ#∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»Q∞Æ KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’ Ñ≤ez "åi`À Hõeã≤ Éè’[#=Ú KÕ¿ã"å~°∞. ™êfiq∞"åiH˜
‰õΩÅ=∞`« ÉèË^Œ=ÚÅ∞ ÖË=x Ç≤ÏO^Œ∂ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«ÚÅ∞ XHõ¯ˆ~ Jx x~°∂Ñ≤Oz<å~°∞. N™ê~ÚÉÏÉÏ
^•fi~°HÍ=∂~ÚÖ’ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ‰õΩ, =Úã≤O¡ Å‰õΩ „Ñ¨"âÕ ◊ J~°›`« HõeyOK«∞@ÜÕ∞ HÍHõ "åi~°∞=Ù~°∞#∞ HõeÑ≤
Éè’[#=Ú =_çO¤ KÕ"å~°∞ N™ê~Ú. "åiH˜ ‰õΩÅ=∞`« Éè^Ë =Œ ÚÅ∞ ÖË=Ù. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’
KÀà◊ÑÊ¨ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’<Õ LO_Õ"å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ QÆ∞iOz K«∞@∞ì „Ñ¨H¯õ Å „QÍ=∞=ÚÖ’ „Ñ¨[ÅOkiH˜
`≥eã≤ N™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞@‰õΩ KÀà◊ÑÊ¨ QÆ$Ç¨xH˜ =zÛ áÈ=ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. „Ñü~ÀA Ç¨~°`∞« eKÕÛ"å~°∞.
N™êfiq∞x t=ã¨fi~°∂Ñ¨ÙxQÍ `«Åz Jaè¿+Hõ=Ú KÕ¿ã"å~°∞ H˘O^Œ~∞° . #∞^Œ∞\˜ÃÑ#· K«O^Œ#=Ú`À ÉÁ@∞ì
ÃÑ>Ëì"å~°∞. "åi Éèí∞[=ÚÅÃÑ·, QÆ∞O_≥ÅÃÑ· <å=∞=Ú#∞ ÃÑ>Ëì"å~°∞. ÉËã≤<£ (Ãã#QÆÑ≤O_ç) Å_»∞¤ <≥·"Õ^Œº=ÚQÍ
ÃÑ>Ë"ì å~°∞. KÀà◊ÑÊ¨ ™êH∆Í`«∞Î N^Œ`∞« xÎ `«# WO\˜Ö’ LOK«∞H˘x ¿ã= KÕã∂¨ Î HÍÅO QÆ_Ñç #≤ ^è#Œ ºrq! ZO`À
Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡_À Hõ^•!
*ˇ· Nã¨^Œ∞æ~°∞ ã¨=∞~°÷
21
JHõ¯ÖòHÀ@ ~åHõ=Ú#∞Ñ¨Ù ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ∞O`«@ N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞Å÷ Ñ¨~º° @# – bÅÅ∞
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ ~å‰õ=Ú#∞Ñ¨Ù ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ÚÖ’ J<ÕHõ „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅÖ’ Ñ¨~º° \ÕKå~°∞.
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ <ÕáêÖò ^ŒQ~æÆ ° u~°∞QÆ∞K«∞#fl ~ÀAÅÖ’ K≥h· Ü«∞ ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ N™êfiq∞
ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈OKå~°∞. =∞uÖËx"åxQÍ `«Åz "åi Z^Œ∞@<Õ HÍ=∞„H©_Å» ∞ KÕÜ∞« ™êQÍ~°∞. N™êfiq∞, "åi
eOQÆ=ÚÅ∞ (K≥h· ^ŒOÑ¨`∞« Å∞) =∂iáÈÜÕ∞ q^è=Œ ÚQÍ KÕã<≤ å~°∞. JO`«\ P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ N™êfiq∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞
Ziy Hõ∆=∂Ñ¨} HÀi<å~°@. WÖÏO\˜ K«=∞`å¯~°"Õ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞Ç¨~å¢+¨ìÖ’ JOÉÏ*’ÔQ·
Ñ¨~fi° `«„áêO`«=ÚÖ’ K«∂áê~°∞. Jk U=∞#QÍ XHõ Ü«∂^Œ= ÉÏeHõ ™êfiq∞x J#∞ x`«ºO ^Œi≈OKÕk. P
ÉÏeHõ `«e¡ XHõ ëê=ÙHÍ~°∞H˜ ãÖ`å#=Ú ÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ Oz P ÉÏeHõ‰Ωõ Ñ¨Ù~°∞+¨"+Õ =¨ Ú "Õã≤ ^Œ``Î« « WK≥Û#∞.
P ëê=ÙHÍ~°∞ `«# ^Œ`Î« Ñ¨Ù„`«∞xH˜ q"åÇ¨Ï=Ú KÕÜ∞« xâ◊Û~ÚOK≥#∞. JÑ¨C_® Ñ≤Å¡ [iy# q+¨Ü∞« =Ú
|Ü«∞@ÃÑ@ìQÍ, P Ñ≤Å#¡ ∞ K«OÑ≤OK«=∞x P ëê=ÙQÍ~°∞ `«# ¿ã=‰õΩÅ‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ Kå_»∞. JO`« P Ñ≤Å¡
N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ "Õ_∞» H˘#QÍ N™êfiq∞, ''D ÉÏÅ∞x ZO^Œ∞‰õΩ Ç≤ÏOã≤ã¨∞Î<åfl~°∞?—— Jx ëê=ÙHÍ~°∞x
J_çQÍ~°@. JO`ÕQÍHõ, ''D ÉÏÅ∞x q"åÇ¨Ï=Ú KÕÜ∞« ——=∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°@. ëê=ÙHÍ~°∞ JHõ¯_»‰Ωõ ~åQÍ
P Ü«∂^Œ=ÉÏeHõ ÉÏÅ∞xQÍ =∂iáÈ~ÚO^Œ@. ëê=ÙHÍ~°∞ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú<å_»∞. W@∞=O\˜ â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ Q˘Ñ¨Ê
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å‰õΩ `«Ñ¨Ê Z=fiiH˜ ™ê^èŒº=Ú HÍ^Œ∞.
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ QÆ∞Ç¨Ï ^ŒQÆæ~° =∞Ç¨Ï~°∞¬Å`À K«iÛOK«∞K«∞O_»QÍ Ô~O_»∞
ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ Å∞Å∞ P QÆ∞Ç¨Ï^•fi~°=Ú ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ xÅ|_»QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "åi ~åHõ‰Ωõ QÆÅ HÍ~°}=Ú
J_»∞QÆQÍ P ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ Å∞Å∞ "åiH˜ D [#‡ÖËÅ Hõey#"À N™êfiq∞x "Õ_∞» H˘#QÍ N™êfiq∞, ''g∞~°∞
Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ *Ï˝#∞Öˇ#· Ñ¨Ê\˜H˜ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À ™ê^è∞Œ =ÙÅ#∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ Ç≤ÏOã≤OK«∞@ =Å# D
q^è=Œ ÚQÍ tHÕ∆ K«|_çi—— Jx ™êfiq∞ #∞_çqi. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ñ¨Ó~°fi[#‡ÖË HÍ‰õΩO_® P ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ Å∞Å‰õΩ
~åÉ’=Ù [#‡Ö’ "åi~°∞=Ù~°∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞QÍ Ñ¨Ù\˜ì *Ï˝#∞Öˇ· ÉèHí `Î˜ À ¿ã=Å∞ KÕã∂¨ Î [~ÚOK«QÅÆ ~°x nqOzi.
Ç¨Ïi^•fi~üÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ L#flÑ¨C_»∞ W^Œ~Ì ∞° „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À ZO`À =∞Okx
ÉÏ^èÃŒ Ñ_»∞`«∂ ^˘OQÆ`#« =Ú KÕã∂¨ Î z=iH˜ „áê}ÏÅ∞ ‰õÄ_® f¿ã Ñ¨#∞Å‰õΩ "≥#∞HÍ_»Hõ K«ÖÏ=∞}˜ JÜÕ∞º"å~°∞.
"åi áêÑ¨H$õ `«º=ÚÅ‰õΩ Z=~°∞ PÑ¨ÖHË áõ È~Ú<å~°∞. HÍx ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ "åiH˜ ‰õΩ+¨µì "åºkèx HõeyOz
tHÕ∆ z<å_»∞. "åi Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ Ñ¨Ù}ºO KÕã#≤ Ñ¶e¨ `«=ÚQÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈Oz ¿ãqOK«∞H˘x
"åi áêÑ¨=ÚÅ#∞ Hõ∆q∞OÑ¨=∞x "Õ_»QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "åi~°∞=Ùix ã¨Êi≈OK«QÍ<Õ "åi‰õΩ#fl
‰õΩ+¨µ~ª ÀQÆx=$uÎÜ∞ÿ≥ , ãÖÑ¨Ó~°‚ P~ÀQÆº=O`«∞Å∞QÍ =∂iáÈ~Ú<å~°∞!
22
Ç¨Ïi^•fi~üÖ’<Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ L#fl ~ÀAÅÖ’ XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ QÆ~fi° =Ú`À ™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞
K«∂ã≤ N™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ q=~°=ÚÅ#∞ ZHõ¯_»#∞O_ç =zÛ<å~À Jx J_»∞QÆQÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_ç
Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ KÕã#≤ áêÑ¨=Ú z\Ïì |Ü«∞@‰õΩ fã≤ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. J`«#∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ =∞^Œºáê#=Ú#‰õΩ
ÉÏxÃã,· ¢ã"Î‘ å"≥∂Ç¨ÏÑ‘_`ç ∞« _≥· J<ÕHõ Ñ¶∞¨ ’~°áêÑ¨H$õ `«º=ÚÅ#∞ ã¨~Ú`«O "≥#∞HÍ_»Hõ KÕã#≤ "å_≥,· `«`Ê« eù `«=ÚQÍ
Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~° ~åA J`«x =Ú‰õΩ¯ HÀã≤ =∞iÜ«Ú `«Å#∞ Ñ¨Q∞Æ ÅH˘\ì̃<å~°x K≥ÑÊ≤ , P ÃÑ· [#‡Ö’ H˘xfl =∞Oz
Ñ¨#∞Å Ñ¶e¨ `«=ÚQÍ D [#‡Ö’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_≥<· å_»x N™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. N™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #q qx „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞
Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« _≥· K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ N™êfiq∞ W@¡x<å~°∞. ''x#fl ~å„u h=Ù XHõ P=Ù#∞ K«OÑ≤<å=Ù—— Jx
J<åfl~°∞. N™êfiq∞ J`«x WO\˜H˜ "≥o§ K«∂_»QÍ K«zÛ# P=Ù JHõ¯_» Ñ¨_Ü ç Ú« O_»∞@ QÆ=∞xOz<å~°∞. P
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ N™êfiq∞ HÍà◊§ÃÑ· Ñ¨_ç Hõ=∆ ∂Ñ¨} HÀ~°QÍ N™êfiq∞ W@¡x<å~°∞. ''h=Ù x[=ÚQÍ KÕã#≤ `«ÑC¨
XÑ¨CH˘x Ñ¨âßÛ`åÎÑ=¨ Ú Ñ¨_#ç Ü≥∞_»Å D hà◊√§ =∞$uK≥Ok# QÀ=∂`«ÃÑ· K«Å∞¡=Ú. Jk „|`«∞HõQÅÆ ^Œ∞——
Jx P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ™êfiq∞"åi P*Ï˝#∞™ê~°=Ú KÕÜ∞« QÍ P =∞$uK≥Ok# P=Ù x^Œ∞~°#∞O_ç
"Õ∞ÖÁ¯x^•xÅ"≥ ÖËz xÅ|_çOk.
XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ `«# ~ÚO\˜H˜ qO^Œ∞HÔ · PÇ¨fixOK«QÍ N™êfiq∞ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x
`«e`¡ O« „_»∞Å#∞ QÆ∂iÛ J_»∞QÆQÍ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ "åi `«e`¡ O« „_»∞Å∞ =∞~°}O˜ z<å~°x K≥ÃÑÊ#∞. N™êfiq∞
W@¡xi. ''h `«O„_ç h H˘_»∞‰õΩ TÜ«∂ÅÖ’ L<åfl_»∞—— K«∂_»=∞<≥#∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ "≥o¡ K«∂_»QÍ
TÜ«∞ÅÖ’ `«# H˘_»∞‰õΩ „Ñ¨H¯õ <Õ XHõ áê=Ú LO_»∞@ QÆ=∞xOK≥#∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ Hõé`] À K«OÑ¨É’QÍ
N™êfiq∞ P K«~º° #∞ PÑ≤ áê=Ú#∞ KÕu`À Ñ¨@∞ì‰Ωõ x W@¡<#≥ ∞. ''h H˘_»∞‰õΩ x<Õfl K«OÑ¨Ù@‰õΩ =ã¨∞Î<åfl_»∞——
Jx J<≥#∞. JÑ¨C_»∞ áê=Ú ''™êfiq∞! ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOz HÍáê_»∞=Ú. D [#‡#∞O_ç q=ÚH˜Î
KÕÜÚ« ——=∞<≥#∞. JÑ¨C_»∞ N™êfiq∞ ''"≥o¡ QÆ∞Ç¨ÏÖ’ ^•QÆ∞H˘#∞=Ú. =∞~°∞ [#‡Ö’ =∞Oz Ü≥∂y‰õΩ@∞O|=ÚÖ’
Ñ¨Ù>ˇ^ì —Œ —=<≥#∞. XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ QÆ∞[~å`üÖ’x ^•fi~°H‰õ Ωõ =K≥Û#∞. P ^•fi~°HÖõ ’ Hõà√◊ §ÖËx ã¨∂~°^•ã¨∞
NHõ$+¨‚Éèí‰õΩÎ_»∞ Hõ$+¨‚^Œ~°≈#=Ú#ÔH· HÍOH˜∆OK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "åi P„â◊=∞=Ú#‰õΩ "≥o¡
W@¡<#≥ ∞. ''ã¨∂~°^•ãπ h=Ù Z=i<≥`· Õ ÉèHí ÉÎ̃ Ïè ==Ú`À ^Œi≈OK«=Öˇ#x HÍOH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl"À h Z^Œ∞@ xÅ|_ç
=Ù<åfl#∞—— Jx N™êfiq∞ "åx Hõà§◊ #∞ `åHõQ<Æ Õ ã¨∂~°^•ã¨∞H˜ "≥O@<Õ K«∂Ñ¨Ù =K≥Û#∞. `«# Hõà√◊ § `≥~z°
K«∂_»QÍ<Õ ™êH∆Í`«∞Î NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ Z^Œ∞@ xÅ|_çÜ«ÚO_≥#∞. ã¨∂~°^•ã¨∞ `«$Ñ≤ÎK≥Ok# `«~°∞"å`«
=∞m§K«∂_»QÍ<Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°Ü ÷ ∞Õ xÅ|_çÜÚ« O_≥#∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "åxx Pj~°fikOK≥#∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
23
JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ~åHõ=Ú#∞Ñ¨Ù N™êfiq∞ qq^èŒ „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅÖ’ =∞iH˘xfl bÅÅ∞
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ QÆ∞[~å`ü ~å¢+¨ì=ÚÖ’ "åÑ‘f~°÷=Ú# KÕi P =Ñ≤„`« f~°÷=ÚÖ’ ™êfl#=Ú
KÕÜ∞« ^ŒÅK≥#∞. HÍx JHõ¯_ç x|O^è#Œ „Ñ¨HÍ~°=Ú ã¨~ã° ∞¨ ûÖ’ ™êfl#=Ú KÕÜÚ« "åi =^ŒÌ ~˘Hõ¯=Ú K≥eO¡ Ñ¨=Öˇ#∞.
N™êfiq∞x ‰õÄ_® ~˘Hõ¯=Ú J_çyi. N™êfiq∞ XHõ K«=∞`å¯~°=Ú K«∂ÃÑ#∞. JHõ¯_ç L#fl"å~°O^Œ~°∂
K«∂K«∞K«∞O_»QÍ QÍeÖ’ `Õe P Ñ¨Ù}ºf~°=÷ Ú X_»∞#¤ ‰õÄ~˘Û<≥#∞. JHõ¯_ç "å~°O^Œ~∞° D ^Œ$â◊º=Ú#∞
K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºÑ¨_iç . N™êfiq∞ ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µÅx „QÆÇÏ≤ OK≥#∞.
~å"Õ∞â◊fi~°OÖ’ ‰õÄ_® N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ HÀ\˜f~°=÷ ÚÖ’ XHõ K«=∞`å¯~°=Ú#∞ K«∂ÃÑ#∞. P HÀ\˜
f~°=÷ ÚÖ’ ™êfl#=Ú KÕã#≤ KÀ áêÑ¨=ÚÅ∞ `˘ÅQÆ∞#x J<ÕH=õ ∞Ok ^Œ∂~°„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ #∞O_ç =zÛ P
#kÖ’ ™êfl#=Ú KÕ¿ã"å~°∞. P HÀ\˜ f~°=÷ ÚÖ’ ‰õÄ_® _»|∞ƒ K≥eO¡ z# "åi<Õ ™êfl#=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ
J#∞=∞uOKÕ"å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ HÀ\˜f~°=÷ ÚÖ’ ™êfl#=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ "≥à§◊ QÍ ^ŒH}∆˜ W=∞‡x „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞
J_çy _»|∞ƒ K≥eO¡ K«xKÀ J#∞=∞u ÖË^xŒ N™êfiq∞x J_»y¤ Ozi. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ _»|∞ƒÅ∞ K≥eO¡ K«∞@‰õΩ
x~åHõiOzi =∞iÜ«Ú W@¡<#≥ ∞, ''D HÀ\˜f~°=÷ ÚÖ’ L#fl =∞Ç≤Ï=∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨q„`«`« áÈ=ÙQÍHõ—— Jx
ÑëH˜ "≥o§áÈ~Úi. =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ P h~°∞ JO`å ^Œ∞~åfiã¨#`À xO_ç Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å`À =∂iáÈ~Ú#k.
[#∞ÅO^Œ~∞° N™êfiq∞x Hõq∆ ∞OÑ¨=∞x "Õ_∞» H˘#QÍ uiy N™êfiq∞ P f~å÷xH˜ Ñ¨q„`«`#« ∞ HõeyOKå~°∞.
N™êfiq∞x XHõ J=^è∂Œ `«QÍ QÆ∞iÎOz ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»x ÉèÏqOz Ñ¨Ó[Å∞ KÕãi≤ .
N™êfiq∞ ÑÖ_»sÑ¨Ù~°=Ú ^ŒQ~æÆ ° cè=∂#k =^Œ‰Ì Ωõ =zÛi. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ P #k á⁄OQÆ∞`«∂
á⁄~°∞K¡ ∞« #flk. N™êfiq∞ P #k ^ŒQ~æÆ ° L#fl [#∞Å∞ K«∂K«∞K«∞O_»QÍ =~°^ÅŒ `À á⁄OQÆ∞`«∞#fl P cè=∂#kÃÑ·
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ #_»∞K«∞‰õΩO@∂ "≥o§ ÑÖ_»sÑ¨Ù~°O KÕi<å~°∞.
D ÃÑ· =¸_»∞ ãÖÑ¶∞¨ @#ÅÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥Ú^Œ@ =∂=ÚÅ∞QÍ<Õ XHõ ™ê=∂#∞ºx=Öˇ
„Ñ¨=iÎOz, JO^ŒiÖÏ Ñ¨Ù}º#^Œ∞ÅÖ’ ™êfl#=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ Ü«∞uflOK«QÍ [#∞Å∞ ~˘Hõ¯=Ú K≥eO¡ K«x^Õ
gÅ∞Ñ¨_^» xŒ J_»y¤ OK«∞@ =Å# N ^Œ`Î« J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K«=∞`å¯~°=Ú K«∂Ñ¨=Åã≤ =K≥Û#∞.
ÖËxKÀ J=^è∂Œ `«Å#∞ QÆ∞iÎOK«∞@ KåÖÏ Hõ+=ì̈ Ú. N^Œ`∞« _Î ∞» XHõ ™ê=∂#∞ºx=Öˇ u~°∞QÆ∞#∞. J=ã¨~=° Ú
=zÛ#Ñ¨C_Õ "å~°∞ K«=∞`å¯~°=Ú K«∂Ñ≤ `«# J=`å~°=Ú#∞ |∞∞A=Ù KÕÜÚ« #∞.
|~À_®Ö’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ≥ÚHõ J^Œ∞ƒù`b« Å#∞ K«∂ÃÑ#∞. |~À_®‰õΩ K≥Ok# |∞"å J#∞#`«_∞»
=∞iH˘O^Œi`À Xi™êûÖ’ QÆÅ [QÆ<åfl^äŒ Ñ¨ÓsH˜ "≥oi¡ . JHõ¯_ç "å~°O^Œ~∞° J<å~ÀQÆº=Ú`À =∞iÜ«Ú
24
[fi~°=ÚÅ`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_çi. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ "å~°∞ ÉÜ«∞@‰õΩ "≥o¡ PÇ¨~°=Ú#∞ `≥K∞« ÛH˘#∞@‰õΩ
‰õÄ_® â◊HÎ̃ ÖËHõ L#fl ã¨=∞Ü«∂# N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ |∞"å‰õΩ ^Œ~≈° #q∞zÛi. |∞"å N™êfiq∞ ã¨=∞~°x÷
K«∂_»QÍ<Õ ZHõ¯_ç#∞O_ç =zÛ<å~°x. ZHõ¯_» LO_≥^~Œ x° J_»∞QÆQÍ N™êfiq∞ ''JxflKÀ@¡ <Õ<Õ JO`«\Ï
<Õ#∞O_≥^Œ——#x JHõ¯_ç #∞O_ç "≥o§áÈ~Úi. |∞"å =∞iÜ«Ú J`«x`À =zÛ# Ü«∂„u‰õΩÅ∞ D ãÖÑ¶∞¨ @#
K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇi· . =∞~°∞Hõ}
∆ "Õ∞ "åiH˜ Z=~À XHõ~∞° =zÛ PÇ¨~°=Ú#∞ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕã≤ "≥oi¡ . P
PÇ¨~°=Ú ux# `«~∞° "å`« "å~°∞ P~ÀQÆº=O`«∞Öˇ· ãÖ`À+¨=Ú`À u~°∞QÆ∞„Ñ¨Ü∂« }=Ú KÕãi≤ .
=∞iÜ≥ÚHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ç¨Ï#∞=∂<£ ^•i fi÷=Ú#‰õΩ KÕii. JHõ¯_» L#fl ™ê^è∞Œ =ÙÅÖ’
XHõ`x« H˜ ~Ô O_»∞ HÍà◊√§ Ñ¨Ù\ì̃#Ñ¨Ê\˜#∞O_ç ÖËHõ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_çi. N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ K«∂_»QÍ<Õ J`«#∞
N™êfiq∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞ HÍ~°x ™êH∆Í`«∞Î ^Œ`Î« ÉèQí =Æ O`«∞_Õ Jx „QÆÇÏ≤ Oz =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o¡ áê^Œ#=∞™ê¯~°=Ú
KÕÜ∞« ^ŒÅK≥#∞. HÍx Jk JãÖÉè=í =∞x `«Åz# Hõ} ∆ =Ú<Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ^Œ∂~°=Ú #∞O_ç K«∂K«∞K«∞
W@¡<≥#∞. ''#=∞‡Hõ=Ú`À h Hõ#∞Å#∞ =¸ã¨∞H˘x h `«Å# Z@∞„Ñ¨H¯õ uÑ¨Ê‰õΩO_» ÖËz xÅ|_»∞@‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« uflOK«∞=Ú—— Jx J<≥#∞. J`«#∞ N^Œ`∞« xÎ `«Åz J>Ë¡ KÕÜ∞« QÍ ã¨∞<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ xÅ|_»∞@ÜÕ∞
HÍHõ #_»∞K«∞@‰õΩ "≥o¡ N™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅ Hõ_» KÕi<å_»∞
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
25
J^è•ºÜ«∞=Ú–10
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ =∞OQÆÅ"Õ_®‰õΩ KÕ~∞° @ – N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u, N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ¯~ˆ
1838= ãÖIIÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ÑÖ_»sÑ¨Ù~°O ^ŒQ~æÆ Q° Í #∞#fl =∞OQÆà"◊ _Õ ® J#∞ „QÍ=∞=Ú#‰õΩ
KÕi<å~°∞. Jk ëÈÖÏÑ¨Ó~ü lÖÏ¡‰Ωõ K≥Ok#k. ã¨∞=∂~°∞ 12 ãÖIIÅ∞ JHõ¯_Õ =ÙO_ç `«=∞ bÅÅ#∞ K«∂Ñ≤<å~°∞.
"≥Ú^Œ@ ™êfiq∞x Z=fi~°∂ QÆ∞iÎOK«Ö^Ë ∞Œ . "åix K«∂ã≤# P „QÍ=∞„Ñ¨[Å∞ XHõ Ñ≤zÛ"å_»#∞H˘xi. ™êfiq∞
PÇ¨~°=Ú Z=ix J_»∞QÆÖ^Ë ∞Œ . Z=ˆ~q∞ W¿ãÎ ^•xx u<Õ"å~°∞. TiÖ’ kQÆO|~°=ÚQÍ uiˆQ"å~°∞.
=∞\ì̃Ö’ ‰õÄ~˘Û<Õ"å~°∞, Ñ¨_∞» ‰õΩ<Õ"å~°∞. D ÅHõ}
∆ =ÚÅhfl J=^è∂Œ `«‰Ωõ Hõey =ÙO_»∞#∞. "åi KÕ+Åì̈ ∞
QÆ∞iÎOK«∞@ |Ç¨ïHõ+=ì̈ Ú. =∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@QÍ N™êfiq∞x QÆ∞iÎOz# "å~°∞ ÉÏÅHõ$+¨‚ |∞"å.
J`«#∞ N™êfiq∞x ¿ãqã¨∂Î Ñ¨ÓlOKÕ"å_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P*Ï#∞ÉÏÇ¨ï~°∂Ñ¨=ÚÖ’ `«# KÕ`∞« Å#∞
#_»∞=ÚÃÑ· ^•eÛ ™êH∆Í`«∞Î áêO_»∞~°OQÆx=Öˇ P ÉÏÅHõ$+¨‚ |∞"å‰õΩ ^Œ~≈° #q∞ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.
=∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ Hõ$ëê‚rÑÖ`ü J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ‰õÄ_® N™êfiq∞ ã¨=∞~°#ú ∞ Ñ¨ÓlOKÕ"å_»∞. J`«#∞
Hõ\ H˜ õ ^Œi„^Œ=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ `«# WO\˜H˜ Pu^äºŒ =Ú#ÔH· fã¨∞‰õΩ"≥àÏ¡_∞» .
P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ N™êfiq∞H˜ áê^ŒÑÓ¨ [ KÕãi≤ . N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ áêÅ∞#∞ HÀÔ~#∞. "åi WO@ P=Ù L#fl#∞ P
P=Ù áêÅ∞ W=fi@O ÖË^∞Œ . ™êfiq∞ HÀi# áêÅ∞#∞ U q^è=Œ ÚQÍ W=fi=Öˇ<À J#fl ã¨=∞ã¨º P ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ
Hõey#k. N™êfiq∞ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ "åi WO@ L#fl P=Ù áêÅ∞ W=fi^Œx K≥ÑÊ¨ QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P=Ù ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
"≥o¡ W@¡xi, ''`«b¡ ! D „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ x#∞fl Ñ¨ÓlOK«∞"å_»∞. h=Ù ^ŒÜ«∞K«∂Ñ≤ D ^ŒOÑ¨`«∞Å#∞
Hõ~∞° }ÕK«——=∞x ™êfiq∞ ÑëHÔ #∞. =∞~°∞Hõ} ∆ "Õ∞ P QÀ=∂`« y<≥fl_»∞ áêÅxK≥fl#∞. P ^ŒOÑ¨`∞« e~°∞=~°∞
Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇi· . JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç "åi ã¨=∞ã¨ºÅ∞ fiáÈ~Ú#q. P QÀ=∂`« "åiH˜ r=<Àáêkè JÜ≥∞º#∞.
D bÅ P „QÍ=∞=Ú<Õ HÍHõ K«∞@∞ì„Ñ¨H¯õ Å JO`«ÜÚ« "åºÑ≤Oz#k. Ñ≤zÛ"å_»x J#∞H˘#fl "å~°O^Œ~∞°
N™êfiq∞ bÅ#∞ q#fl `«~∞° "å`« N™êfiq∞ XHõ J=^è∂Œ `«Åx QÆ∞iÎOzi.
N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u ‰õÄ_® W^Õ bÅ#∞ K«∂ÃÑ#∞. XHõ™êi N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u
XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x WO@ aèHHÔ∆õ · "≥à§‹ #∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ÉèÏ~°º ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅ#∞ Hõ_yç Ñ¨ÓlOK≥#∞.
N™êfiq∞"å~°∞ aèHõ∆#∞ HÀ~°QÍ `«# Éèí~°Î~åHõÔH· "Õz L<åfl#x |^Œ∞Å∞ K≥ÃÑÊ#∞. ZO^Œ∞=Å#O>Ë `«# Éèí~°Î‰õΩ
TiÖ’ Hˆ y aK«Û"≥∞`«∞‰Î Ωõ x =¿ãQÎ Íx P ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ WÅ∞¡ QÆ_=» ^Œ∞. N™êfiq∞ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ~ÚO@ L#fl
Qˆ ^≥#∞ K«∂Ñ≤ áêÅ∞ `≥=∞‡<≥#∞. JÑ¨C_»∞ P `«e¡ P Qˆ ^≥ Q˘_»∞Q¤̂ ^Œ#x áêÅ∞ W=fi^Œx K≥ÃÑÊ#∞. N
#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u W@¡xi ''J|^Œ=ú Ú UÅ P_»∞`«∞<åfl=Ù. D WO\˜Ö’ QÆÅ QÔ ^≥ Ü≥ÚHõ¯ áêÅ#∞ „`åQÆ=Öˇ#x
HÍOHõ∆`À =zÛ<å#∞ Uk ˆQ^≥ =^ŒÌ ÔHo¡ áêÅ#∞ Ñ≤`«∞‰õΩ=Ú—— Jx J<åfl~°∞. z„`«=Ú P `«e¡ ™êfiq∞ =∂@
26
„Ñ¨HÍ~°=Ú P Q˘_»∞Qˆ¤ ^≥ áêÅ∞ Ñ≤`∞« HõQÍ y<≥fl_»∞ áêÅ#∞ WK≥Û#∞. P ^ŒOÑ¨`∞« Å WO\˜ ã¨=∞ã¨º P<å\˜#∞O_ç
N™êfiq∞ Hõ$Ñ¨KÕ `˘ÅyáÈÜ≥∞#∞.
N^Œ`xÎ« J=`å~°=ÚÅ∞ J~Ú# N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯Öò HÀ@
=∞Ç¨Ï~å*ò W~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ . QÆ∞~°∞Ñ¨~O° Ñ¨~° =~°∞ã¨QÍ J=`«iOz#Ñ¨C_»∞ XHõ J=`å~°=ÚÖ’ KÕÜÚ«
bÅÅ∞ =∞iÜ≥ÚHõ J=`å~°=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® KÕÜÚ« #xÃÑ· ãÖÑ¶∞¨ @#Å ^•fi~å |∞∞A"≥#· k. N^Œ`∞« xÎ ~Ô O_»=
J=`å~°=Ú JQÆ∞ N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u =∞iÜ«Ú <åÅæ= J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ¯~ˆ . JO^Œ∞Hˆ
N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ ¿Ñ~°∞ J_çy#Ñ¨C_»∞ ''#~°ãO≤ Ç¨ÏÉèÏ#∞—— Jx K≥ÑÊ≤ <å~°∞. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅ∞ Z<Àfl
HõÅ=Ù. U J=`å~°=Ú#∞ J~Ú<å Ñ¨ÓlOz# ™êH∆Í`«∞Î P „u=¸~åÎº`«‡Hõ ~°∂Ñ¨Ù_≥#· N ^Œ`∞« xÎ Ñ¨ÓlOK«#>Ë.¡
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–11
=∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ =∞iH˘xfl bÅÅ∞ – |ã¨ÑÊ¨ J<Õ =∞~˘Hõ =ÚYº Éè‰í Ωõ xÎ J#∞Éè=í O
XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =ÚiH˜ =Ù#fl „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÖ’ Ñ¨_∞» H˘x Ü«Ú<åfl~°∞. =∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ |ã¨ÑÊ¨
J#∞#`«_∞» N™êfiq∞x K«∂z =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»x „QÆÇÏ≤ Oz<å_»∞. |ã¨ÑÊ¨ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ DÜ«∞# Z=Ô~·
Ü«ÚO\Ï~°x J#∞H˘#∞K«∞O_»QÍ Ñ¨_∞» H˘x=Ù#fl N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥O@<Õ W@¡x<å~°∞. ''<Õ#∞ Z=Ô~·`Õ
hÔHO^Œ∞‰õΩ——. `«# =∞#ã¨∞ûÖ’x J#∞H˘#fl =∂@#∞ "≥O@<Õ „QÆÇÏ≤ Oz# N™êfiq∞x XHõ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»x
„QÆÇÏ≤ OKå_»∞ |ã¨ÑÊ¨ . P Hõ}
∆ =Ú #∞O_ç ™êfiq∞x ¿ãqã¨∂Î HÍÅ∞ QÆ_áç ê_»∞. |ã¨ÑÊ¨ ÉèÏ~°º `«# Éè~í Î° XHõ
Ñ≤zÛ"å_ç`À u~°∞QÆ∞K«∞<åfl_»x `«# HÍÅ=Ú =$^è• KÕã¨∞Î<åfl_»x ^•x=Å# `«# "åºáê~°=Ú ‰õÄ_®
^≥|ƒu#∞K«∞#fl^Œx `«ÅOz#k. XHõ™êi ™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ |ã¨ÑÊ¨ J#∞ãïã¨∂Î N™êfiq∞ #_çKÕ ^•iÖ’
#_»∞=™êÔQ#∞. XHõ ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ J_»qÖ’ KÕ~Q° Í XHõ¯™êiQÍ ‰õΩÑ¨Ê‰õΩÑ¨ÊÅ∞QÍ ~°H~õ H° ÍÅ áê=ÚÅ∞ ^•iÖ’
Ñ¨_ç Ü«ÚO_»∞@ K«∂ã≤i. |ã¨ÑÊ¨ ÉèÜ í ∞« =Ú`À ™êfiq∞x â◊~}° ∞"Õ_iç . N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P q+¨ã~¨ Ê° =ÚÅ#∞
K«∂Ñ¨Ù`«∂ W@¡xi, ''hÔHxfl áê=ÚÅ∞ HÍ=Öˇ<À Jxfl\˜h fã¨∞HÀ. WO`«\ ˜ J=HÍâ◊=Ú u~°y ~å^Œ——<≥#∞.
|ã¨ÑÊ¨ ™êfiq∞ P*˝#∞ [=^•@Hõ XHõ ÃÑ^ŒÌ áê=Ú#∞ =¸@# Hõ@∞ìH˘<≥#∞. Éè∞í *Ï# "Õã∞¨ H˘x WO\˜H˜ KÕi
=¸@qÑ≤Ê K«∂_»QÍ P =¸@Ö’ áê=Ú‰õΩ |^Œ∞Å∞ XHõ |OQÍ~°∞ Hõ_¤ô LO_≥#∞. P ^≥|ƒ`À "åi
WO\˜Ö’x ^•i¢^ºŒ =Ú `˘ÅyáÈ~Ú#k. D bÅ ^Õâ=◊ ∞O`«\Ï "åºÑ≤Oz#k. N^Œ`∞« _Î ∞» `«# Éè‰í Ωõ _Î xç
ÉèíÜ«∞OHõ=ÚQÍ Ñ¨sH˜∆OK≥^Œ~°x J#∞@‰õΩ ^Œ`åÎ=`å~°~°∂Ñ¨Ù_≥·# N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K«∂Ñ≤<å~°∞. `«# Éèí‰õΩÎ_»∞
27
`«# ^•iÖ’ J#∞ãïã¨∂Î =ã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ XHõ¯™êiQÍ ~°Hõ~°HÍÅ áê=ÚÅ#∞ K«∂Ñ≤ ÉèíÜ«∞=Ú
HõeyOz P Éè‰í Ωõ xÎ ^•i =∞~°Å∞Û@‰õΩ Ñ¨sHÕ∆ K≥#∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°.÷ W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’<Õ `å#∞
#=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=Ù ã¨Ç¨Ü«∞=Ú=Å¡ Éèí‰õΩÎ_»∞ =∞<À^è≥·~°º=Ú`À x+ì̈`À xÅ|_ç#KÀ Z@∞=O\˜ PÑ¨^Œ
HõÅ∞QÆ^∞Œ . |ã¨ÑÊ¨ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∂@ [=^•@Hõ z=~°‰Ωõ XHõ ÃÑ^ŒÌ q+¨ã~¨ Ê° =Ú#∞ ™êfiq∞ P[˝
„Ñ¨HÍ~°=Ú =¸@Hõ\ ì̃<å_»∞. `«`«Êùe`«=ÚQÍ N^Œ`«∞Îx J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú á⁄Ok<å_»∞. N^Œ`«∞Î_»∞ Ñ¨sHõ∆Å∞
ZO`À Hõi#î =ÚQÍ, JQÀK«~=° ÚQÍ LO_»∞#∞.
NQÆ∞~°∞K«i„`«Ö’x XHõ ãÖÑ¶¨∞@##∞ WHõ¯_» K«∂^•ÌO. N^Œ`«∞Î_»∞ ZO`« Hõiî#"≥∞ÿ# Ñ¨sHõ∆ KÕã≤ `«#
Éèí‰õΩÎx Hõ~°∞}ÕK≥^Œ~À `≥Å∞ã¨∞ÎOk. q+¨µ‚^Œ`«∞Î_»<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ x`«ºHõ~°‡Å#∞ „â◊^Œú`À x~°fiiÎã¨∂Î `«# WO\˜
=ÚO^Œ∞ L#fl =∞é˜] K≥@∞ì =^ŒÌ `«# W+ì̈^≥·"åxH˜ <≥·"Õ^Œº=Ú ÃÑ\ì̃ P Ñ¨^•~°÷=ÚÅ#∞ =∞é˜]K≥@∞ì „HÕ^Œ ÃÑ\ì̃
Ñ≤`å=∞Ç¨ïÅ‰õΩ, „Ñ¨Ñ`≤ å=∞Ç¨ïÅ‰õΩ Éè∂í `«|eQÍ WKÕÛ"å_»∞. ^•x=Å¡ P =∞é˜K] @≥ ∞ìÃÑ· âßÑ¨„QÆã∞¨ _Î #·≥ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞
P <≥"· ^Õ •ºxfl P~°yã¨∂Î XHõ~ÀA q+¨µ^‚ `Œ ∞« xÎ H˜ „Ñ¨`∞« ºÑ¨HÍ~°=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#x „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ =~°=Ú HÀ~°∞=∞#QÍ
P q+¨µ^‚ `Œ ∞« _Î ∞» `«# W+¨^ì =·≥ "≥∞xÿ N^Œ`∞« xÎ K«∂Ñ¨=∞x HÀÔ~#∞. P ~åHõã∆ ∞¨ _»∞, N^Œ`∞« _Î ∞» `«# =∂Ü«∂~°∂Ñ¨=ÚÖ’
„Éèí=∞ K«∂ÃÑ^Œ_»x ^Œ~°≈#=Ú HÀˆ~"åiH˜ Ñ¨sHõ∆ ÃÑ@∞ì#x ã¨∂zOK≥#∞. q+¨µ‚^Œ`«∞Îx P ~åHõ∆ã¨∞_»∞ XHõ
=∂Oã¨Ñ¨Ù JOQÆ_çH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à‹§#∞. P JOQÆ_çÖ’ =∂Oã¨=Ú#∞ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ H˘_»∞`«∞#fl
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú L#fl"å_»∞ Z„~°x Hõà§◊ `À qHõ$`«~∂° Ñ¨=Ú`À L#fl"å_çx K«∂Ñ≤ J`«_Õ N^Œ`„Î« Ñ¨É∞íè =x
~åHõã∆ ∞¨ _»∞ K≥ÃÑÊ#∞. P ^Œ$â◊º=Ú#∞ K«∂z# `«~∞° "å`« q+¨µ^‚ `Œ ∞« _Î ∞» J`«#∞ ^Œ`∞« _Î x» #=∞‡ÖË^∞Œ . ãÖHÀK«=Ú`À
L#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’<Õ ^Œ`∞« _Î ∞» J^Œ$â◊√_»Ü∞≥ º#∞. ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ q+¨µ^‚ `Œ ∞« xÎ H˜ ~Ô O_»= J=HÍâ◊q∞K≥Û#∞. XHõKÀ@
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ^Œ$â◊º=Ú#∞ K«∂ÃÑ#∞. XHõ QÍ_ç^Œ Hõàı|~°=ÚÃÑ· #∞#fl K«~å‡xfl XÅ∞ã¨∞Î#fl XHõ =ºHÎ̃x
K«∂Ñ,≤ ~åHõ∆ã¨∞_»∞ J`«#∞ N^Œ`«∞Î_»∞ Jx K≥ÃÑÊ#∞. P ^Œ$â◊º=Ú#∞ ‰õÄ_® J`«_»∞ #=∞‡ÖË^Œ∞. N^Œ`«∞Î_»∞ Jx
#=∞‡Hõ=Ú ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞. ^ŒQÆæ~°‰õΩ áÈQÍ P =∞x+≤ XHõ ÃÑ^ŒÌ Z=ÚHõ#∞ q+¨µfl^Œ`«∞ÎxÃÑ·H˜ qãÔ̈~#∞. ^•xH˜
q+¨µfl^Œ`«∞Î_»∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç "≥#∞Hõ‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQuÎ J=HÍâ◊=Ú#∞ *Ï~°q_çz<å_»∞. ~åHõ∆ã¨∞_»∞ =ÚK«Û@QÍ =¸_»=
J=HÍâ◊=Ú WK≥Û#∞. XHõKÀ@‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à#¡‹ ∞. Jk ã¨‡âß#=Ú. JHõ¯_» XHõ =ºHÎ̃ XO\˜xO_® ~°H=Îõ Ú
Ñ¨Óã¨∞‰õΩ =zÛ Ñ¨ÙéˇÅ] #∞ ^ŒO_»QÍ "Õã∞¨ H˘x zu#∞O_ç ã¨Q=Æ Ú HÍe# ^ÕÇ¨ xfl |Ü«∞@‰õΩ f¿ã ^Œ$âßºxfl
K«∂™ê_»∞. q+¨µfl^Œ`«∞Î_»∞ `«# ÉèíÜ«∂xfl `˘ÅyOK«∞H˘x P =ºHÎ̃ áê^Œ=ÚÅÃÑ· |_ç â◊~°}∞"Õ_ç<å_»∞. P =ºHÎ̃
q+¨µfl^Œ`∞« xÎ =ÚY=ÚÃÑ· Lq∞‡, K«OÑ¨Ù`å#x ÉˇkiOz<å_»∞. J~Ú<å q+¨µ^‚ `Œ ∞« _Î ∞» P =ºHÎ̃ áê^Œ=ÚÅ∞
Ñ¨\ ì̃ q_»∞=ÖË^Œ∞. P =ºHÎ̃ W@∞¡ J<≥#∞. ''Fs ! =¸_»∞™ê~°∞¡ ZO^Œ∞‰õΩ <å=^ŒÌ‰õΩ =KåÛ=Ù?—— Jx J#QÍ
q+¨µ‚^Œ`«∞Î_»∞ ÃÑ·H˜ K«∂_»QÍ<Õ N^Œ`«∞Î_»∞ ^Œ~°≈#q∞K≥Û#∞.
28
ÃÑ· ãÖÑ¶∞¨ @##∞ |\˜ì N^Œ`∞« _Î ∞» z„`«"∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’, qz„`«"∞≥ #ÿ Ñ¨sHõÅ∆ #∞ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl
Éèí‰õΩÎxH˜ ÃÑ@∞ì#∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ #=∞‡Hõ=Ú`À ÉèíÜ«∞=Ú#∞ g_ç â◊~°}∞"Õ_ç#KÀ N^Œ`«∞Î_»∞ „Ñ¨ã¨#fl=∞QÆ∞#x
`≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞. HÍ|\ì̃ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ™êH∆Í`«∞Î N^Œ`«∞Îx J=`å~°"Õ∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–12
=∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ =∞iH˘xfl bÅÅ∞
XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú =∞O_»∞>ˇO_»Ö’ =∞OQÆà"◊ _Õ ® „QÍ=∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏr Éè\í ò J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x
WO\˜H˜ "≥o¡ K«Å\¡ ˜ =∞Ozf~°=÷ Ú HÍ=Öˇ#x J_çQÔ #∞. P WO\Ïq_» "åi WO\˜ ^˘_À¡QÅÆ ÉÏq Ñ¨ÓiÎQÍ
ZO_çáÈ~Ú#^Œx K≥ÑÊ¨ QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P"≥∞ K«∂ã¨∞OÎ _»QÍ<Õ z#fl Ñ≤Å"¡ å_çÖÏ P ZO_çáÈ~Ú# ÉÏq
„Ñ¨H¯õ <Õ =¸„`«=Ú áÈÃã#∞. =∞~°∞Hõ}∆ "Õ∞ ÉÏq h\˜`À xO_çáÈÜ≥∞#∞. P WO\˜ WÖÏ¡Å∞ P h\˜`À<Õ
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷‰õΩ áê^ŒÑ¨Ó[ KÕã≤ „`åQÆ∞@‰õΩ h~°∞ ‰õÄ_® WK≥Û#∞. N+≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ ti_ôÖ’
N~å=∞#=q∞ L`«û==Ú [~°∞Ñ¨Ù@‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù P „QÍ=∞=ÚÖ’ h\˜ Éˇ_^» Œ LO_»∞@=Å# =KÕÛ [#∞Å‰õΩ
h~°∞ ãïáÈÜÕ∞kHÍ^Œ∞. P „QÍ=∞=∞O`«\H˜ ˜ ~Ô O_»∞ #∂`«∞Å∞ LO_≥_qç . XHõ\ ˜ ZO_çáÈ~Ú#k. ~Ô O_»=^•xÖ’
h~°∞ LÑ¨CQÍ LO_Õq. P ã¨=∞ã¨º#∞ f~°∞Û@‰õΩ N™ê~ÚÉÏÉÏ P LÑ¨Ch\˜ÉÏqÖ’ Ñ¨Ó=ÙfiÅ∞ "ÕÜ∞« QÍ
Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ LÑ¨Ch~°O`å =∞Ozhà◊§QÍ =∂iáÈÜ«∞#k. QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«#
=ÚO^Œ∞ J=`å~°=Ú ^Œ`∞« xÎ ~Ô O_»= J=`å~°=Ú JQÆ∞ N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u Q˘_»∞¤ Qˆ ^≥KÕ áêÅ∞ WÑ≤ÊOK«∞@
=∞Ç≤Ï=∞#∞, `«# J=`å~°=ÚÖ’ áêÅ∞ W=fix QÀ=∂`« KÕ`« áêÅ∞ WÑ≤ÊOz N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ™êH∆Í`«∞Î
N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ #$ã≤OÇ¨Ï ã¨~ã° fi¨ uÜÕ∞ Jx |∞∞A=ÙKÕÃã#∞. =∞i D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ h~°∞ ÖËx ÉÏq =^ŒÌ =¸„`« qã¨~#°̊ KÕã≤ h~°∞ `≥ÑÊ≤ Oz `«# `«^∞Œ Ñï J=`å~°=ÚÖ’ (J#QÍ ^Œ`∞« xÎ
S^Œ= J=`å~°=ÚÖ’) LÑ¨Ch\˜ÉÏqÖ’ Ñ¨Ó=ÙÅ∞ "Õã≤ =∞Ozh~°∞ `≥Ñ≤ÊOz N^Œ`«∞Îx J=`å~°=∞QÆ∞
™ê~ÚÉÏÉÏQÍ J=`«iOz N™ê~ÚÉÏÉÏÜÕ∞ ™êfiq∞ã¨=∞~°Qú Í |∞∞A=ÙKÕÃã#∞.
N™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ |ã¨ÑÊ¨ WO\˜ =^ŒÌ XHõ ¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞O|=Ú LO_Õk. P ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ ãÖ`å#=Ú
ÖËHáõ È=Ù@KÕ |ã¨ÑÊ¨ P ^ŒOÑ¨`∞« Å#∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Hõ_‰» Ωõ `≥zÛ "åi ÉÏ^è#Œ ∞ `≥eÜ«∞*Ëãi≤ . N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ =@=$Hõ=∆ Ú K«∂Ñ≤ P K≥@∞ì Ü≥ÚHõ¯ lQÆ∞~°∞#∞ fã¨∞H˘x ^•xÖ’ K«HÔ ¯~° HõÅ∞Ñ¨ÙH˘x P ¿Ñ^Œ"åx
29
ÉèÏ~°ºKÕ`« uxÑ≤OK«=∞x K≥ÑÊ≤ Pj~°fikOK≥#∞. ™êfiq∞ P[˝#∞ áê\Õz# P ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ H˘kÌ~ÀAÅÖ’<Õ
P"≥∞ QÆ~ƒ° =ù uÜ≥∞ÿ ãÖ`å#=Ú Hõey#k.
=∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ XHõ c^Œ"å_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#ú ∞ Uq∞ Ü«∂zOK«‰Ωõ O_® x™êfi~°=ú Ú`À ¿ãqOK«∞H˘#∞
K«∞O_≥_"ç å_»∞. H˘xfl ~ÀAÅ Ñ≤^ÑŒ ¨ N™êfiq∞ "åx ¿ã=‰õΩ ãÖ`«ãO≤ z ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #q∞zÛ `«# WO\˜Ö’x
`«∞Åã≤ K≥@∞ì=^ŒÌ P c^Œ"åx `«O„_ç ^è#Œ =Ú áêuÃÑ>ˇ#ì x, ^•xx á⁄Ok J`«x ¿Ñ^ŒiHõ=Ú#∞ âßâ◊fi`«=ÚQÍ
x~°∂‡eOK«∞H˘#=∞x P^ÕtOz ã¨fiÑ¨fl=Ú #O^Œ∞ J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞. P ¿Ñ^Œ"å_»∞ =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú#
™êfiq∞ P^Õâß#∞™ê~°=ÚQÍ `«∞Åã‘|$O^Œ=Ú =^ŒÌ „`«qfi K«∂_»QÍ Z#ÖËx ^è#Œ =Ú ^˘iH˜#k. J`«#∞
™êfiq∞ bÅ#∞ `«Åz Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–13
Ü«∞u Ñ¨ÙOQÆ=ÙÅ ~åHõ – N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú áêO_»∞~°OQÆ_Õ
=∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’<Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P „QÍ=∞=Ú |Ü«∞@ ‰õÄ~˘Ûx LO_»QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
Éèí‰õΩÎÅQÆ∞ |ã¨Ñ¨Ê, Hõ$ëê‚rÑÖ`ü =∞iÜ«Ú ÉÏÅHõ$+¨‚ |∞"å =∞iH˘O^Œ~°∞ ‰õÄ~°∞ÛxÜ«ÚO_»QÍ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖÏQÍ
W^Œ~Ì ∞° „|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞û`À Ü«∞uÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ∞ =zÛi. "åi~°∞=Ù~°∞ =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°`÷ À HõeÑ≤ P
=ÚQÆ∞iæ „Ñ¨HÍâ◊=Ú =i‚OK«∞@ ZO`À Hõ+=ì̈ Ú. "å~°∞ `≥eÜ«∞x ÉèÏ+¨Ö’ =∂\Ï¡_∞» H˘xi. JHõ¯_» L#fl"åiH˜
Z=iH˜ J~°=ú ∞ HÍÖË^∞Œ . "å~°∞ Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇ· P =Ú=Ùfiix K«∂ã¨∂Î LO_çáÈ~Úi. P =ÚQÆ∞~æ ∞° "≥O@<Õ
^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl H˘O_»ÃÑH· ˜ "≥o§áÈ~Úi. JHõ¯_» Uq∞ =∂\Ï¡_∞» H˘x<å~À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. P =zÛ#
W^Œ~Ì ∞° Ü«∞uÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® Z=~À `≥eÜ«∞^Œ∞. H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞=Ú `«~∞° "å`« H˘O_» g∞^Œ #∞O_ç N™êfiq∞
ã¨=∞~°Å÷ ∞ =∂„`«"∞Õ uiy=zÛi. q∞QÆ`å W^Œ~Ì ∞° U"≥∞<ÿ å~À Z=iH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. "å~°∞ Náê^Œ N=Å¡É∞íè Å∞,
#$ã≤OÇ¨Ï ã¨~ã° fi¨ u J~Ú=ÙO_»=K«∞Û#x Éèqí +¨º`üHÍÅ=Ú# ^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ QÆ∞iOz K«iÛOK«∞@H˘#∞@‰õΩ
=∞iÜ«Ú N™ê~Ú<å^ä∞Œ x J=`å~°=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® HÍ~°}"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û#x `«~∞° "å`« ZO^Œ~À J#∞H˘x<å~°∞.
=∞OQÆà◊"Õ_®Ö’<Õ áêO_»∞~°OQÆx Éèí‰õΩÎ~åÖˇ·# [<åÉÏ~Ú J<Õ =$^Œú ¢ã‘Î LO_Õk. P"≥∞ „Ñü
ãÖ=`«û~°=Ú ÑÖ_»sÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi ™êfiq∞x ^Œi≈ã¨∂OÎ _Õk. XHõ™êi `«# ÑÖ_»sÜ«∂„`«Ö’
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ =~°¬=Ú =Å# P"≥∞ „Ñ¨Ü∂« }=Ú#‰õΩ P@OHõ=Ú Hõey#k. P"≥∞ áêO_»∞~°OQÆxÃÑ· ÉèHí Î̃
KÕ`« `«# „Ñ¨Ü∂« }=Ú =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ^"Õ ∂≥ #x zOuOK«∞K«∞#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# JHõ™ê‡`«∞QÎ Í N™êfiq∞
30
ã¨=∞~°÷ „Ñ¨`«ºHõ∆"≥∞ÿ W@¡xi. ''WHõ¯_» h‰õΩ áêO_»∞~°OQÆ_∞» Hõ#|_»∞@ ÖË^•? PÜ«∞# ÑÖ_»sÑ¨Ù~°=ÚÖ’<Õ
L<åfl~å?—— J#QÍ<Õ P =$^Œú ¢ãÎ‘ Hõ#∞Å∞ #eÑ≤ K«∂_»QÍ ™êH∆Í`ü áêO_»∞~°OQÆx ^Œ~≈° #=Ú Hõey#k. P"≥∞
P#O^Œ=Ú`À áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_ç #=∞ã¨¯iOz#k. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç *<åÉÏ~Ú N™êfiq∞"åix áêO_»∞~°OQÆx
J=`å~°=ÚQÍ ÉèÏqOz#k.
J=^è∂Œ `« ã¨^•#O^Œ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ≤}Ë
q^ÕÇ¨Ï^ÕÇ¨Ï ~°∂áêÜ«∞ ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=Ú =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_≥·# Nq+¨µ‚"Õ „Ñ¨É’^èŒ‰õΩ_»∞. Pk =∂^è•ºO`«~°Ç≤Ï`« Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡"Õ∞. J\ì̃
Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=QÆ∞ N^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« xH˜ „Ñ¨}Ï=∞=ÚÅ∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–14
=∞OQÆà"◊ _Õ ® =keáÈ=Ù@
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Z<≥fl<Àfl bÅÅ#∞ =∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ K«∂Ñ≤Oz P „QÍ=∞ „Ñ¨[Å<Õ QÍHõ K«∞@∞ì„Ñ¨H¯õ Å
L#fl"åix ‰õÄ_® Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Å#∞ KÕãi≤ . N™êfiq∞ "åi bÅÅ#∞ K«∂ã≤ á⁄~°∞QÆ∞ „QÍ=∞=ÚÅ #∞O_ç
‰õÄ_® [#∞Å∞ `«O_ÀÑ¨Ò« _®Å∞QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ^Œ~≈° <åxÔH· =zÛ áÈ=ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. H˘O^ŒiH˜ "åi
Pjã¨∞ûÅ`À P~ÀQÆº=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® ÉÏQÆ∞KÕãi≤ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ N™êfiq∞"åi bÅÅ#∞ `≥eã≤H˘x á⁄~°∞QÆ∂~°∞
#∞O_ç XHõ ¢ãÎ‘ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ K«∂Ñ¨ÙÖËx HÍ~°}=Ú# KÕ`« P ÉÏÅ∞x`À ã¨Ç¨ N™êfiq∞ Hõ_‰» Ωõ =zÛ
„áêi÷OK«QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ á⁄^ŒÅÖ’x P‰õΩÅ#∞ `≥OÑ≤ P ÉÏÅ∞x HõO_»‰¡ Ωõ Hõ@∞¡H\õ ì̃ P Ñ≤Å"¡ åxH˜
=¸_»∞~ÀAÅ∞ LÑ¨"åã¨=ÚOK«=∞x K≥ÑÊ≤ <åÅæ= ~ÀA# Hõ@∞¡ qÑ¨Ê=∞x K≥ÃÑÊ#∞ P `«e¡ N™êfiq∞
K≥ÑÊ≤ #@∞¡ KÕÜ∞« QÍ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ áÈ~Ú# K«∂Ñ¨Ù =K≥Û#∞.
=∞OQÆà◊"Õ_®Ö’<Õ '~å=∞^•ã¨∞— J#∞#`«#∞ LO_≥_ç"å_»∞. J`«x Jnè#=ÚÖ’<Õ XHõ =∞~î°=Ú
LO_≥_çk. P =∞~î°=ÚÖ’x N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞÷Å∞ „Ñü~ÀA x„^ŒáÈÜÕ∞"å~°∞. XHõ™êi P ~å=∞^•ã¨∞
|Ü«∞@‰õΩ "≥à=¡◊ Åã≤# HÍ~°}=Ú KÕ`« N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞~î=° ÚÖ’ Ñ¨_∞» H˘x =Ù#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# P =∞~î°
`«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ ayOz `åà◊=Ú "Õã≤ |Ü«∞@‰õΩ "≥à§‹ #∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞Å÷ ãÖQÆu =∞~°z Tà’¡<Õ KåÖÏ¿ãÑ¨Ù
u~°∞QÆQÍ *Ï˝ÑH¨ =õ Ú =zÛ# `«~∞° "å`« `«# =∞~îO° "≥Ñ· Ù¨ uiy =K«∞ÛK«∞O_»QÍ ^•iÖ’<Õ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷
Ñ¨ãÉ≤ ÏÅ∞_çÖÏQÍ P_»∞H˘#∞K«∞O_»∞@ K«∂K≥#∞. N^Œ`∞« xÎ Z=~°∞ |OkèOK«QÅÆ ~°∞?
31
1850= ãÖII# N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ K«∂Ñ≤# bÅÅ#∞ KåeOz P „QÍ=∞=Ú#∞
=ke "≥à√◊ §@‰õΩ ãÖã≤^∞Œ _ú Ü
» ∞≥ º#∞. =∞O_»∞>ˇO_»Ö’ u~°∞QÆ∞`«∂ P Ti á⁄e"Õ∞~°Ö’ Ñ¨x KÕã∞¨ ‰õΩO@∞#fl
ÑÖ_»s<å^ä£ J#∞#`«x =^Œ‰Ì Ωõ "≥o¡ J`«x K≥ÑC¨ Å#∞ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ J_»∞QÆQÍ ÑÖ_çi<å^ä£ WK≥Û#∞.
"≥O@<Õ N™êfiq∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ "≥o§áÈÜ≥∞#∞. JHõ¯_» L#fl ÑÖ_»s<å^ä£ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ WHõ K≥ÑC¨ Å∞ ~å=x
WO\’¡ u@∞¡ `«ÑÊ¨ =x K≥ÑÊ¨ QÍ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç =∂@qx ÑÖ_»s<å^ä£ ^Œ∞ódOK≥#∞. "≥O@<Õ N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ "åi =ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ K≥ÑC¨ Å#∞ uiyWzÛ W@¡xi. ''q∞=∞‡efl Z=fi~°∂ u@ì~∞° ÖË!—— Jx
=∂Ü«∞=∞~Úi. Wk [iy# H˘kÌ x=Ú+¨=ÚÅÖ’<Õ ëÈÖÏÑ¨Ó~ü ^ŒQ~æÆ Ö° ’ N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ K«∂âß~°x
^•i# áÈÜÕ∞ "å~°∞ K≥ÑÊ¨ ™êQÍ~°∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ uiy =∞OQÆà"◊ _Õ ®‰õΩ ~åÖË^∞Œ .
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–15
"≥ÚÇ¨ÏÖò „QÍ=∞=Ú#‰õΩ ~åHõ – „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=Ú K«∂Ñ¨Ù@ – =∞iH˘xfl bÅÅ∞
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’ H˘xfl bÅÅ∞ K«∂Ñ≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ "≥ÚÇ¨ÏÖò „QÍ=∞=Ú#‰õΩ =K≥Û#∞. P
TiÖ’<Õ 'QÆ"™Õ êfiq∞— J<Õ XHõ Ü≥∂y =ÙO_Õ"å_»∞. "å~°∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#ú ∞ K«∂_»QÍ<Õ XHõ J=^è∂Œ `«
Jx ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»x =∞Ç¨Ü≥∂yQÍ QÆ∞iÎOz P QÆ"™Õ êfiq∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ã¨xflkèÖ’<Õ `«=∞ HÍÖÏxfl
QÆ_áç ê_»∞. N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ J<ÕHõ q+¨Ü∂« ÅÖ’ QÆ"™Õ êfiq∞H˜ É’kèOz „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl HõeyOz<å~°∞.
J^Õ „QÍ=∞=ÚÖ’ XHõ`#« ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#ú ∞ ^Œi≈Oz `«#‰õΩ „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=Ú HÍ"åÅx
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥O@Ñ¨_<ç å~°∞. N™êfiq∞ ^•xx QÆ∞iOz Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘#Hõ `«# ^èÀ~°}Ö˜ ’ LO_Õ"å~°∞. HÍx
P „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=Ú HÀi# J`«#∞ Ñ¨@∞ì=^ŒÅHõ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ =^ŒÅ‰õ J#∞x`«ºO J_»∞QÆ∞K«∞O_»∞@
=Å# XHõ~ÀA ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«# K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞`À XHõ =¸Å K«∂Ñ≤Oz, ''JkQÀ „|Ç¨Ï‡O. K«∂_»∞——
Jx J#QÍ J`«#∞ ™êfiq∞ K«∂Ñ≤Oz# "≥Ñ· Ù¨ K«∂_»QÍ JHõ¯_˘Hõ ÃÑ^ŒÌ „`åK«∞áê=Ú HõxÑ≤Oz#k. P ^≥|ƒ`À
J`«#∞ ÑïQÔ `«∞‰Î Ωõ áÈ~Ú KåÖÏ ~ÀAÅ∞ ÉèÜ í ∞« „ÉèÏO`«∞Å`À LO_çáÈÜ«∂_»∞. H˘<åflà◊§‰õΩ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
Hõ~∞° }Õz J`«xx Ü«∞^ä•ã≤u÷ H˜ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç J`«#∞ N™êfiq∞x „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=Ú
Z#fl_»∞ J_»∞QÆÖ^Ë ∞Œ . „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=Ú á⁄O^Œ\ÏxH˜ ZO`À P=â◊ºHõ`"« ∞≥ #ÿ J~°›`« =ÚO^Œ∞ á⁄O^Œ=Öˇ#∞.
J~°›`« ÖË‰Ωõ O_® „|Ç¨Ï‡™êH∆Í`å¯~°=Ú HÀ~°∞@ J`åºâ◊Ü∞Õ . HÍ=Ù#<Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J`«xH˜ |∞kú K≥ÑÊ¨ =Öˇ#x
32
L^ÕâÌ º◊ =Ú`À J@∞¡ „Ñ¨=iÎOK≥#∞.

ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ =∞j^Œ∞Ö’ L#flÑ¨C_»∞ W\Ï¡Qˆ XHõ ^èxŒ ‰õΩ_»∞ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_ç „|Ç¨Ï‡=Ú#∞
K«∂Ñ¨=∞x "Õ_∞» H˘x#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ J`«xx =∂@ÅÖ’ kOÑ≤ =∞^èºŒ Ö’ XHõ ‰õΩ„~°"åxx Ñ≤ez ~°∂.5IIÅ∞
|Ü«∞@‰õΩ "≥o§ `≥=∞‡x J_çQÔ #∞. P „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú HÀi#"å_»∞ *Ë|∞Ö’ ~°∂.250/–Å∞ L#fl#∞ ÉÏÉÏ
HÀi# ~°∂.5IIÅ∞ `«# *Ë|∞ #∞O_ç fã≤ W=fiÖË^∞Œ Hõ^• ÃÑQ· Í „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂Ñ¨=∞x `˘O^Œ~Ã° Ñ>ì̌#∞.
ÉÏÉÏ J`«x ¿Ñ~åâ◊#∞ Ñ¨k=∞OkÖ’ |Ü«∞@‰õΩ ÃÑ\ì̃ ~°∂.5IIÅ∞ W=fiÖËx "å_»H˜ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂Ñ¨=Öˇ<å
Jx =∞iÜ«Ú „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú#∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ HÍ=Åã≤# J~°›`Å« xfl qâ◊nHõiOK≥#∞. D ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú#∞
K«∂ã≤# N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú N +≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ W~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ Jx =∞m§ |∞∞A"Ò`«∞#flk.
"åi~°∞=Ù~°∞ ™êH∆Í`«∞Î ^Œ`«Î ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖË !
J^Õ „QÍ=∞=Ú# áêO_»∞~°OQÆ Éè‰í Ωõ _Î ∞» XHõ`#« ∞ „Ñü ãÖ=`«û~°=Ú ÑÖ_»sÑ¨Ù~°=Ú Ü«∂„`« KÕ¿ã"å_»∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú =∞Ç≤Ï=∞Å∞ q#fl `«~∞° "å`« J`«#∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· =zÛ<å~°∞. ™êfiq∞x
K«∂_»QÍ<Õ "≥∞=ÿ ∞~°záÈ~Ú q~îÅ° ∞xÃÑ· Z<Àfl áê@Å∞ áê_ç P#O^Œ=Ú`À `«#‡Ü«∞=Ú á⁄Ok<å_»∞. JHõ¯_ç
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HÍ~°}=Ú J_»∞QÆQÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ™ê÷#=ÚÖ’ áêO_»∞~°OQÆx K«∂z<å#x K≥ÑÊ≤ <å_»∞. N™êfiq∞
ã¨=∞~°ú "≥ÚÇ¨ÏÖò J#∞ „QÍ=∞=ÚÖ’ +¨µ=∂~°∞ 5 ãÖIIÅ∞ LO_ç JHõ¯_ç #∞O_ç ëÈÖÏÑ¨Ó~üH˜ „Ñ¨Ü∂« }"≥∞<ÿ å~°∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–16
N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ëÈÖÏÑ¨Ó~üH˜ ~åHõ – ^Œ`^Î« ~Œ ≈° #=Ú K«∂Ñ¨Ù@ – zO`ÀÑÖ`ü WO\˜H˜ ~åHõ
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ #∞#fl ^Œ`=Î« ∞Ok~°=ÚÖ’ u~°Q™Æ êyi. "åix K«∂ã≤# [#∞Å∞
Ñ≤zÛ"å_Õ Jx J#∞H˘xi. P ^Œ`=Î« ∞Ok~°=ÚÖ’ „Ñü~ÀA J#fl^•#O KÕã∂¨ Î LO_Õ"å~°∞. N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ P ã¨=∞Ü«∂xH˜ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ qãÎ̈~å‰õΩ =^ŒÌ ‰õÄ~˘Û<≥_"ç å~°∞. HÍx J*Ï˝#∞Öˇ#· [#∞Å∞ N™êfiq∞x
QÆ∞iÎOK«ÖËHõ ÖËzá⁄=∞‡x ÉˇkiOKÕ"å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ N^Œ`«∞Î_≥·#Ñ¨Ê\˜H˜ P ^Õ"åÅÜ«∞=Ú `«#^Õ
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ |Ü«∞@Ñ¨_H» õ `«# ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#∞ q_çz P QÆ∞_çH˜ ^ŒQ~æÆ Ö° ’#∞#fl =∞~î=° Ú#‰õΩ KÕ̂~"å~°∞.
P =∞~î=° ÚÖ’ ‰õÄ~˘Ûx z#flÑ≤Å"¡ å_çÖÏ P_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞. XHõ™êi P =∞~î=° ÚÖ’ ‰õÄ~˘ÛxL#fl ™êfiq∞
ã¨=∞~°#ú ∞ XHõ ¢ãÎ‘ K«∂z P ™ê÷#=ÚÖ’ ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x q„QÆÇÏ¨ =Ú Hõ#|_≥#x P TiÖ’ [#∞Å‰õΩ K≥ÑÊ≤ #k.
QÆ∞_çÖ’x [#∞ÅO^ŒiH˜ D q+¨Ü∞« =Ú `≥eã≤ ™êH∆Í`«∞Î ^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ Éè’[#=Ú
33
KÕÜ«∞hÜ«∞‰õΩO_® `«iq∞"Õã≤#O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_ç Hõ∆q∞OÑ¨=∞x "Õ_»H˘x ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_çi.

ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’x U =∞~î=° ÚÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ‰õÄ~˘Ûx# ãÖ÷ |=Ú J^Õ ™êú#=ÚÖ’ ^Œ`Î« q„QÆÇÏ¨ =Ú
HõÅxÑ≤OK«∞@ `≥eã≤# `«~°∞"å`« D ~ÀAH˜ ‰õÄ_® P ã¨÷OÉèí=Ú#∞ ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ ™ê÷#=ÚQÍ Ñ¨Ó[
KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flk.
P~°= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ zO`ÀÑÖ`ü `ÀÖò J#∞#`«_∞» N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞
''<Õ#∞ D ™êfiq∞x ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’<Õ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ K«∂ã≤<å#∞——Jx J<åfl~°x K≥ÑÊ¨ |_ç#k. D zO`ÀÑÖ`ü
`ÀÖò N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ J`«#∞ Ñ≤zÛ"å_»∞ HÍ^Œx =∞Ç¨`«∞‡_»x
`«# =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOK«∞H˘<≥#∞. `«`Hü }∆õ "Õ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ''<Õ<=≥ ~Ô `· Õ hˆHq∞—— Jx Jizi. zO`ÀÑÖ`ü
`ÀÖò N™êfiq∞x =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»x „QÆÇÏ≤ Oz `«# WO\˜H˜ aèHHÔ∆õ · fã¨∞‰õΩ"≥oi¡ . N™êfiq∞ ã¨=∞~°`÷ Àáê@∞
=∞iH˘~^Œix ‰õÄ_® `«# WO@ Éè’[<åxH˜ Ñ≤ezi. JHõ¯_» =zÛ#"åiÖ’ N™êfiq∞x "åi J=`å~°=Ú#∞
K«∂ã≤ ¿ÇÏà◊#KÕÜ∞« QÍ N™êfiq∞ "≥O@<Õ ÖËz "≥oá¡ È™êÔQ#∞. zO`ÀÑÖ`ü `ÀÖò ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_ç
Hõ=∆ ∂Ñ¨} HÀ~°QÍ N™êfiq∞ ''Z=iÔH#· #∞ J#fl=Ú ÃÑ@∞ì#Ñ¨C_»∞ P =zÛ# Jukä <å~åÜ«∞}∞_»x ÉèÏqOz
P <å~åÜ«∞}∞xˆH J#fl=Ú ÃÑ@∞ìK∞« <åfl=∞x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞ J^Õ <å~åÜ«∞}∞_»∞ ã¨~fi° [#∞ÅÖ’ ã¨=∂#∞_Õ——
Jx Éè’kOz Éè’[#=Ú KÕã≤ "≥o§áÈ~Úi.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–17
N^Œ`∞« xÎ ëÈ_»âß=`å~åÅ∞
WÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞ J^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞ K«qK«∂ã≤<å=Ú. N^Œ`„Î« Ñ¨É∞íè =Ù HõeÜ«ÚQÆ=ÚÖ’ Z<Àfl
J=`å~°=ÚÅ∞QÍ J=`«iOz<å~°x "å\˜Ö’ =ÚYº"≥∞#ÿ q P~°∞ J=`å~°=ÚÅ∞. Jq Náê^ŒN=Å¡É,íè
N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u, N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù, N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@=∞Ç¨~å*ò, N ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ
=∞iÜ«Ú N QÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò.
ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯x# J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ N^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x QÆ∞iOz =∞iÜ«Ú "åi bÅÅ#∞ N^Œ`∞« _Î ∞»
™êfiq∞ ã¨=∞~°÷QÍ J=`«iOz# q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞, bÅÅ#∞ ‰õÄ_® K«∂ã≤uq∞. Jã¨Å∞ N^Œ`«∞Î_»∞ 16
J=`å~°=ÚÅ∞QÍ K≥Ñ¨Ê|_ç<å~°∞. HÍ=Ù#<Õ ëÈ_»âß=`å~åÅ∞ Jx ¿Ñ~˘¯#|_ç#q. K«∂ã≤# 16
34
J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ XH˘¯Hõ¯ J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ XH˘¯Hõ¯ J=`å~°=Ú#∞ `«ÅK«∞‰õΩO@∂ N™êfiq∞ bÅÅ#∞

P™êfikOKå=Ú. N^Œ`∞« xÎ 16 J=`å~°=ÚÅ∞ :
1. Ü≥∂y~å*ˇ#· ^Œ`„Î« Ñ¨É∞íè =Ù
2. J„u=~°^Œ∞_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
3. [QÆ^Œ∞æ~°∞"≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
4. HÍÖÏyflã¨=∞#∞_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
5. Ü≥∂y[#=Å¡Éèí∞_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
6. bÖÏqâ◊fiOÉ~°∞_≥#· ^Œ`Î« „Ñ¨É∞íè =Ù
7. ã≤^Œú~å*ˇ·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
8. *Ï˝#™êQÆ~°∞_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
9. qâ◊fiOÉèí~å=^Œ∂`«QÍ ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
10. =∂Ü«∂=^è∂Œ `«QÍ ^Œ`Î« „Ñ¨É∞íè =Ù
11. =∂Ü«∂=ÚHÍÎ=^è∂Œ `«QÍ ^Œ`Î« „Ñ¨É∞íè =Ù
12. PkQÆ∞~°∞"≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
13. t=~°∂Ñ¨Ù_≥#· ^Œ`Î« „Ñ¨É∞íè =Ù
14. ^Õ=^Õ=Ù_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
15. kQÆO|~°∞_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
16. Hõ$+¨‚âßº=∞ Hõ=∞Å#Ü«∞#∞_≥·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù
ÃÑ· K≥ÑÊ¨ |_ç# 16 J=`å~°=ÚÅ QÆ∞iOz ÑïOî K«∞@ =Å# ã¨HÅõ áêÑ¨q=Ú‰õΩÅÎ QÆ∞^Œ∞~°∞. N^Œ`∞« _Î Õ
PkQÆ∞~°∞=Ù. [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù. `«# 16 J=`å~°=ÚÅÖ’ 7= J=`å~°"≥∞ÿ# ''ã≤^Œú~å*ˇ·# ^Œ`«Î „Ñ¨Éèí∞=Ù——
J=`å~°=ÚÖ’ N^Œ`«∞Î_çx XHõ~°∞ ''h‰õΩ QÆ∞~°∞"≥=~À?—— Jx „Ñ¨tflOÑ¨QÍ, ''<å‰õΩ QÆ∞~°∞"Õ ÖË_»∞—— Jx
N^Œ`«∞Î_»∞ ["å|∞ K≥ÃÑÊ#∞. HÍ=Ù#<Õ N^Œ`«Î„Ñ¨Éèí∞=Ù PkQÆ∞~°∞=Ù. [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù. 8= J=`å~°=∞QÆ∞
''*Ï˝#™êQÆ~°∞_≥·# ^Œ`«Î„Ñ¨Éèí∞=Ù——Ö’ ‰õÄ_® N^Œ`«∞Î_çx XHõ~°∞ WÖÏˆQ „Ñ¨tflOz#Ñ¨C_»∞ ''<å‰õΩ QÆ∞~°∞"Õ ÖË_»∞——
Jx =∞m§ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. ã¨=∞ãÎ̈ r=HÀ\˜H˜ Ü«∂=`ü [QÆ`∞« HÎ̂ PkQÆ∞~°∞=Ù N^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å"åˆ~.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
35
J^è•ºÜ«∞=Ú–18
ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ =∞iH˘xfl bÅÅ∞
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ëÈÖÏÑ¨Ó~ü‰Ωõ =zÛ# q+¨Ü∞« =Ú 16= J^è•ºÜ«∞=Ú ^•fi~å `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ zO`ÀÑÖ`ü N™êfiq∞"åi bÅÅ#∞ K«∂ã≤ "åi`À J#∞ÉO^è=Œ Ú Hõey LO@∂ N™êfiq∞x
J#∞x`«º=Ú Ñ¨Ólã¨∂Î L<åfl~°∞. XHõ™êi zO`ÀÑÖ`ü `«# WO\˜H˜ N™êfiq∞"åix Éè’*<åxH˜ PÇ¨fixOK≥#∞.
`«# WO\˜Åá¡ êek ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ∞ ™êfiq∞"åi`À Hõeã≤ Éè’[#=Ú KÕÜ∞« ^ŒÅzi. P<å_»∞ Ñ¨sHõQ∆ Í
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ HõOK«=Ú =Ú@ìHõ ‰õÄ~˘Û#ÖË^∞Œ . zO`ÀÑÖ`ü ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ^•rÉÏÑÖ`ü#‰õΩ PÑ¶ã‘ ∞¨
ã¨=∞Ü«∞=Ú J~Ú#k. J`«#∞ N™êfiq∞x `«ÅK«∞‰õΩO@∂ JÖÏˆQ LO_çáÈÜ«∂_»∞. z=~°‰Ωõ JO^Œ~∂°
HõÅã≤ 11 QÆOIIÅ‰õΩ Éè’[#=Ú KÕã≤ ^•rÉÏÑÖ`ü N™êfiq∞ =^ŒÌ ÃãÅ=Ù fã≤H˘x PÑ¶ã‘ ∞¨ ‰õΩ "≥à§◊ QÍ Ç¨[~ü
Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÖ’ ^•rÉÏÑÖ`ü Ü≥ÚHõ¯ ãÖ`«H=õ Ú KÕã≤ LO_»∞@ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú<å_»∞. Wk Hˆ =Å=Ú
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ü≥ÚHõ¯ bÅ Jx „QÆÇÏ≤ Oz ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú WO\˜H˜ =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨ P ãÖÑ¶∞¨ @# `«#
WO\˜Å¡ áêek `≥eÑ≤<å_»∞.
ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’x N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ã≤^âúÕ fi◊ ~°=∞Ok~åxH˜ "≥o#¡ Ñ¨C_»∞ JK«@ H˘Å#∞Ö’ h~°∞ ÖËHáõ È=Ù@
QÆ=∞xOz JHõ¯_» =¸„`«qã¨~#°̊ KÕã<≤ å~°∞. Jk K«∂ã≤# [#∞Å∞ =∞iÜ«Ú PÅÜ«∞ JkèHÍ~°∞Å∞ u@ì™êyi.
JO`«Ö’<Õ P H˘Å#∞ J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆ=Ú#∞O_ç h~°∞ á⁄OQÆ∞`«∂ ÃÑH· ˜ =zÛ#k. D Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ ãÖÑ¶∞¨ @##∞
K«∂ã≤# "å~°O^Œ~°∞ N™êfiq∞ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOz "åi áê^Œ=ÚÅÃÑ· |_ç
#=∞ã¨¯iOz<å~°∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–19
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕ~∞° @
ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’x ~Ô "≥#∂º _çáê~ü"ì ∞≥ O\òÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Éè‰í Ωõ _Î #·≥ zO`ÀÑÖ`ü =∂=∞ÅÎ^•~üQÍ
Ñ¨xKÕã<≤ å_»∞. "å~°∞ L^ÀºQÆ=Ú #∞O_ç q~°=∞} `«~∞° "å`Õ N™êfiq∞ "åi ^Œ~≈° #ÉèÏQÆº=Ú Hõey#k.
J#∞HÀ‰õΩO_® zO`ÀÑÖ`ü‰Ωõ JHõ¯ÖòHÀ@ ~å*Ï"åi ^Œ~åƒ~°∞Ö’ L^ÀºQÆ=Ú#‰õΩ ~°=∞‡x "å~°Î =zÛ#k.
W^ŒO`å N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú #_çÑO≤ z# P@. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ~å=Åã≤ÜÚ« #flk. HÍ=Ù#<Õ
36
=ÚO^Œ∞ `«# Éè‰í Ωõ _Î #·≥ zO`ÀÑÖ`ü#∞ JHõ¯_»#∞O_ç Ñ≤ÅÑ¨Ù WÑ≤ÊOKå~°∞. zO`ÀÑÖ`ü P q+¨Ü∂« xfl N
™êfiq∞ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ K≥ÑÊ≤ `«#`À áê@∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ~å=Åã≤OkQÍ „áêi÷OKå_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«~∞° "å`«
=K≥Û^Œ#x =∂@ WzÛ zO`ÀÑÖ`ü#∞ "≥Ú^Œ@ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ÑÖÑ≤Oz<å~°∞. 1856= ãÖIIÖ’ zO`ÀÑÖ`ü
ëÈÖÏÑ¨Ó~ü‰õΩ "≥o¡ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷#∞ QÆ∞„~°=Ú g∞^Œ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°QÍ
=∂~°=æ ∞^èºŒ =ÚÖ’ XHõ =ÚYº"≥∞#ÿ Ñ¨x=Å# HõÖHˇ ~ìõ ∞° QÍ~°∞ zO`ÀÑÖ`ü#∞ ~°=∞‡x Hõ|∞~°∞KÕÜ∞« QÍ N™êfiq∞
ã¨=∞~°#÷ ∞ =∂~°=æ ∞^èºŒ =ÚÖ’ XHõ K≥@∞ì =^ŒÌ =ÙOz XHõ Ñ¨x"åxx ‰õÄ_® ™êfiq∞ =^ŒÌ #∞Oz `å#∞ Ñ¨x
=ÚyOK«∞‰õΩx `«fi~°QÍ =K≥Û^Œ#x N™êfiq∞H˜ K≥ÑÊ≤ ëÈÖÏÑ¨Ó~ü‰Ωõ "≥o§áÈ~Ú<å_»∞. ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú Ñ¨x
=ÚyOK«∞‰õΩx zO`ÀÑÖ`ü uiy =K«∞ÛãïH˜ Ñ¨x"å_»∞ `«ÑÊ¨ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . zO`ÀÑÖ`ü
P Ñ¨x"å_çx ™êfiq∞x QÆ∞iOz J_»∞QÆQÍ, ''™êfiq∞"å~°∞ „á⁄^Œ∞<Ì flÕ "≥o§áÈ~Ú<å——~°x ["å|∞ K≥ÃÑÊ#∞.
zO`ÀÑÖ`ü ÉÏ^è`Œ À JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕ~Q° Í `«# ~ÀE JÅ"å@∞ „Ñ¨HÍ~°=Ú YO_ÀÉÏ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ
"≥à◊§QÍ JHõ¯_» N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P_»∞H˘#∞K«∂ HõxÑ≤OK≥#∞. JHõ¯_ç [#∞Å∞ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷#∞ K«∂ã≤
P#Okã¨∂Î L#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# zO`ÀÑÖ`ü JHõ¯_» L#fl"åi`À W@¡<#≥ ∞, ''<Õ#∞ D ™êfiq∞x ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’<Õ
Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞——.
D q^èŒ=ÚQÍ N™êfiq∞"å~°∞ J<ÕHõ „áêO`«=ÚÅÖ’ uiy Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ H˘xfl =∞iÜ«Ú
=∞OQÆà"◊ _Õ ®Ö’, "≥∂Ç¨ÖòÖ’, ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ `«=∞ bÅÅ#∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ~å=Åã≤# ã¨=∞Ü«∂#
Pã¨#fl"≥∞ÿ#k. HÍ|\ì̃ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕi `«=∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ¨Ù@‰õΩ ãÖã≤^Œ∞úÖˇ·i.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–20
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ PHÍ~°=Ú – #zÛ#q – JÅ"å@∞¡
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ ~åHõ=Ú#∞Ñ¨Ù KåÖÏ „Ñ¨^âÕ ßÅ∞ uiy<å~°∞. "å\˜Ö’ =ÚYº"≥∞#ÿ q 1.
|^Œs<å^ä£ 2. Hˆ ^•~ü<å^ä£ 3. Ç¨Ïi^•fi~ü 4. QÆOQÀ„u 5. "å~°}Ït 6. HõÅHõ`åÎ 7. Ñ¨Ós [QÆ<åfl^ä£ 8.
~å*’~ü 9. L_çÑ≤ 10. ÑÖ_»sÑ¨Ù~ü 11. ã¨Ç¨ º„k 12. y~åfl~ü 13. =∞`åÑ¨Ó~ü 14. Hõ~gü ~ü 15.
áêOKåÖËâfi◊ ~ü 16. B^Œ∞O|~ü 17. Hõ~O° *Ï 18. #~°ãO≤ Ç¨Ï"å_ç 19. ÉËQOÆ Ñ¨Ó~ü 20. QÍ}ÏæÑÓ¨ ~ü 21.
=∞OQÆà"◊ _Õ ® 22. "≥ÚÇ¨ÏŸÖò 23. ëÈÖÏÑ¨Ó~ü
g\˜Ö’ N^Œ`∞« xÎ =ÚYºã¨Ö÷ ÏÅ∞ 1. ã¨Ç¨ º„k 2. y~åfl~ü 3. HÍj 4. =∂`åÑ¨Ó~ü 5. Hõ~g° ~ü 6.
37
áêOKåÖËâfi◊ ~ü 7. B^Œ∞O|~ü 8. Hõ~O° [ 9. #~°ãO≤ Ç¨Ï"å_ç 10. QÍ}ÏæÑÓ¨ ~ü

N™êfiq∞ ~°∂Ñ¨Ù~ˆ YÅ∞ :–
1. KåÖÏ á⁄_»"#·≥ â◊s~°=Ú Hõey LO_Õ"å~°∞.
2. P*Ï#∞ÉÏÇ¨ï_»∞
3. ÃÑ^ŒÌ ÉÁ[˚`À =ÙO_Õ"å~°∞
4. qâßÅ"≥∞#ÿ Éè∞í *ÏÅ∞, ^•^•Ñ¨ÙQÍ "åi KÕ`∞« Å∞ "≥∂HÍÅ∞ =~°‰Ωõ LO_Õq.
5. f„="≥∞#ÿ ^Œ$+≤ì
6. â◊s~°=Ú QÀ^è∞Œ =∞ =<≥fl ~°OQÆ∞Ö’ "≥∞i¿ãk
7. ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ K≥=ÙÅ∞ Hõey LO_Õ"å~°∞
8. K≥q J_»∞QÆ∞ÉèÏQÆ=Ú# KåÖÏ Ñ¨Å∞K«QÍ LO_»∞#∞.
9. ÃÑ^Œ\Ì ˜ =ÚY=Ú, qâßÅ"≥∞#ÿ #∞^Œ∞~°∞. <≥~ã° #≤ Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞
10. â◊s~°=Ú QÆ∞ÖÏa Ñ¨Ó=Ù=Öˇ =∞$^Œ∞=ÙQÍ =ÙO_Õk
11. áê^•Å∞ á⁄_»=ÙQÍ LO_Õq
12. =ÚMÏ# uÅHõO ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ"å~°∞
13. H“Ñ‘#O ^èiŒ OKÕ"å~°∞
14. JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñ¨Å∞=~°ã¨ Hõey =ÙO_Õ"å~°∞
15. Ö’`≥#· ÃÑ^ŒÌ ÉÁ_»∞¤ Hõey =ÙO_Õ"å~°∞
16. "≥∞_»Ö’ ã¨Ê\˜H=õ ∂Å, `«∞Åã‘=∂Å =∞iÜ«Ú ~°∞„^•Hõ=∆ ∂Å "Õã∞¨ ‰õΩ<Õ"å~°∞
17. K≥=ÙÅ‰õΩ ‰õΩO_»ÖÏÅ∞ "ÕÖÏ_»∞`«∂ LO_Õq
18. Z‰õΩ¯=QÍ =∞~åsî. Ç≤ÏOn ÉèÏ+¨Å∞ =∂\Ï¡_"Õ å~°∞
19. K≥_É¤» Ïè +¨Ö’ u_»∞`«∂O_Õ"å~°∞
20. ™êfl#=Ú PÜ«∞#‰õΩ W+ì̈O =zÛ#Ñ¨C_»∞ KÕ¿ã"å~°∞
21. XO\˜H˜ QÆO^èOŒ ~å~ÚOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞
22. Ç¨~°u `«~K° ∂« WÑ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞
38
23. ã¨‡âßã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û<Õ"å~°∞

24. Ju"ÕQOÆ QÍ #_çK"Õ å~°∞
25. Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_"Õ å~°∞ HÍ^Œ∞
™êfiq∞ ã¨=∞~°∞÷Å‰õΩ W+ì̈"≥∞ÿ#q :
1. ‰õΩHõ¯Å∞
2. P=ÙÅ∞
3. HÍëêÜ«∞~°OQÆ∞ Ñ¨ÓÑ¨ÙfiÅ∞
4. ÉËÃã<£ Å_»∞¤
5. [OuHõÅ∞
6. Le¡áêÜ«∞ ‰õÄ~°
7. „Ñü~ÀA ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ PK«=∞#O KÕ¿ã"å~°∞
8. Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ@Ñ¨C_»∞ =ÚYOÃÑ·# =Úã¨∞QÆ∞ "Õã¨∞H˘x Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞
9. ^Õ=Ù_ç q„QÆÇ¨ Å Kå@∞# Ñ¨ÑC¨ Å∞, ~åà◊√§, fÑ≤ Ñ¨^•~å÷Å∞, QÀmÅ∞ ^•K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞
10. LOQÆ~åÅ`À P_Õ"å~°∞
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–21
ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ Ú#‰õΩ „Ñ¨^=Œè ∞ ™êfi`«O„`«º Ü«Ú^Œ=ú Ú [~°∞QÆ∞#x ã¨∂zOK«∞@ – ^•"år WO@ =∞Ç≤Ï=∞
K«∂Ñ¨Ù@ – Hõ=∞‡i Éè‰í Ωõ _Î ∞» Kå=Ù p\©x `«ÑÊ≤ OK«∞@ – `«# Éè‰í Ωõ _Î xç u\ì̃#O^Œ∞‰õΩ ™êfiq∞ tHÕ∆ K«∞@
N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞÷Å∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ ã¨∞=∂~°∞ 20 ãÖIIÅ∞ L<åfl~°∞. ^•^•Ñ¨ÙQÍ 1856=
ãÖII"≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx 1878= ãÖII=~°‰Ωõ N™êfiq∞"å~°∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ =Ù<åfl~°∞. N™êfiq∞"å~°∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ
=zÛ# H˘`«ÖÎ ’ 1857= ãÖIIÖ’ ÉèÏ~°`^« âÕ Ñ◊ Ù¨ „Ñ¨^=Œè ∞ ™êfi`«O„`«ºÜ«Ú^Œ=ú Ú HÍ#∞#fl^Œx ã¨∂zOK«∞@ÔH·
N™êfiq∞"å~°∞ H˘`«Î P@ ã¨∂zOzi. J^Õ=∞#QÍ ~å*ò=∞Ç¨ÏÖòÖ’ L#fl Ñ¶~≤ O° yÖ’ `«# `«Å#∞ ÃÑ>Ë"ì å~°∞.
nx=Å# [~°∞QÆÉ’=Ù ™êfi`«O„`«ºÜ«Ú^Œ=ú Ú# ZO^Œ~À ^ÕâÉ◊ Híè Î̃ a_»Å¤ ∞ `åºQÆ=ÚÅ‰õΩ ã≤^=úŒ Ú HÍ#∞<åfl~°x
`≥eÜ«ÚK«∞#flk.
39
~åOÑ¨Ó~ü J<Õ „QÍ=∞=ÚÖ’ ^•"år J<Õ ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» O_Õ"å_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞
"åi WO\˜H˜ "≥à§ı "å~°∞. XHõ™êi "åi WO\˜Ö’ aèHK∆õ Ü Õ Ú« @‰õΩ "≥à§◊ QÍ ã¨∂=∂~°∞ 40 =∞OkH˜ ãïáÈÜÕ∞
Ñ¨^•~°=÷ ÚÅ#∞ ^•"år ã≤^=úŒ Ú KÕÃã#∞. HÍx ™êfiq∞ "åi ~åHõ `≥eã≤ K«∞@∞ì„Ñ¨H¯õ Å „QÍ=∞=ÚÅ#∞O_ç
ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ J#∞HÀ‰õΩO_® Éè’[#=Ú "Õà‰◊ Ωõ =zÛi. N™êfiq∞ Ñ¨sHõQ∆ Í =zÛ# "å~°O^ŒiH˜ J#flO
ÃÑ@ì=∞x P*Ï˝ÑO≤ zi. "å~°∞ =O_ç#k 40 =∞OkˆH. ZÖÏQÍ J<Õ ãÖkQÆ=ú ÚÖ’ Ñ¨_#ç Ñ¨C_»∞ N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ =O_ç# áê„`«Å∞ `≥ÑÊ≤ Oz "å\˜ÃÑ· H˘xfl ^Õ=`«Å q„QÆÇ¨ Å#∞ LOz P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ W^ŒiÌ x `«ÅÃÑ·
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x "åi WO\˜Ö’ L#fl `«∞Åã≤=∂`«‰Ωõ „Ñ¨^HŒ } ∆˜ KÕÜ∞« =∞x N™êfiq∞ P*Ï˝ÑO≤ zi. "åi@∞¡ „Ñ¨^HŒ } ∆õ
KÕÜ∞« QÍ N™êfiq∞ =zÛ#"å~°O^ŒiH˜ Éè’[#=Ú ÃÑ@ì=∞x P*Ï˝ÑO≤ zi. z„`«"∞Õ q∞@O>Ë =zÛ# [#∞ÅO^ŒiH˜
Éè’[#=Ú ãïáÈ=Ù@ÜÕ∞ QÍHõ WOHÍ q∞ye#k.
*Ï^Ò"£ J#∞ XHõ ‰õΩ=∞‡i JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ LO_Õ"å_»∞. J`«_∞» ™êfiq∞H˜ „Ñ≤Ü∞« Éè‰í Ωõ _Î ∞» . N™êfiq∞
=Ú^Œ∞QÌ Í J`«xx 'Fˆ~Üü∞ Hõ=∞‡s!— Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú W@¡xi. ''Fˆ~Üü∞ ‰õΩ=∞‡i!
h ¿Ñ~° XHõ p\˜ =zÛ#k~å—— Jx. D =∂@Å∞ q#QÍ<Õ P ‰õΩ=∞‡i `«#‰õΩ Kå=Ù ^ŒQ~æÆ ° Ñ¨_#ç ^Œx
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ™êfiq∞ áê^•Å‰õΩ Ñ¨\ ì̃ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞. N™êfiq∞ `«# Éèí‰õΩÎx ~°H˜∆OK«∞@‰õΩ P „áêO`«=ÚÖ’
^Œ∂~°OQÍ L#fl PÉ’`«∞#∞ K«∂ã≤ ''á¶È! á¶È!—— Jx ˆHHõ ÃÑ\Ïì~°∞. P =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ PÉ’`«∞ =∞~°}Õz#k.
XHõ™êi `À@HÍÑï"å_»∞ N™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» H˘O_»∂<å<å P `À@Ö’ L#flÑ¨C_»∞ P `À@HÍÑï"å_»∞
N™êfiq∞ Éè‰í Ωõ } Î ‚˜ u\ì̃ "≥∞_»|\ì̃ |Ü«∞@‰õΩ QÔ O\ÕK≥#∞. H˘O`«HÍÖÏxH˜ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P `À@Ö’<Õ "≥o§
`«# Éè‰í Ωõ } Î ‚˜ u\ì̃# `À@ HÍáêÖÏ"å}˜‚ K«∂ã≤ W@¡xi. ''aÜ«∞ºO Hõ_yç # hà◊√§ „`åy XHõ =¸Å# ‰õÄ~ÀÛ!——
Jx "≥oá¡ È~Úi. P `À@HÍÑï"å_çH˜ Ug∞ J~°Oú HÍÖË^∞Œ . Wk [iy# `«~∞° "å`« P `À@Ö’ XHõ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞
P `À@=∂ex ‰õΩ\ì̃#k. ^•xH˜ x"å~°} ÖËHáõ È~Ú#k. "≥^· ºŒ O „Ñ¨HÍ~°O aÜ«∞ºO Hõ_yç # hà◊√¡ „`åy
‰õÄ~˘Ûx#KÀ `«# ~ÀQÆ=Ú `«Q∞Æ #æ x "≥^· ∞Œ ºÅ∞ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. N™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@ JHõ~∆ åÅ [iy#k. `«#
Éè‰í Ωõ }
Î ‚˜ tHÕ∆ z#O^Œ∞Å‰õΩ ™êfiq∞ "Õã#≤ tˆH∆ Jk.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
40
J^è•ºÜ«∞=Ú–22
x~å_»O|~°∞_»∞ – =∞$`«∞ºO[Ü«Ú_»∞ – ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞
N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅÖ’ Náê^Œ N=Å¡É∞íè _»∞, #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u =∞iÜ«Ú =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù
KåÖÏ âßO`«=ÚQÍ#∞, ™œ=∞º=ÚQÍ#∞ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ~°∞„^•=`å~°=ÚQÍ
K≥ÑC¨ H˘#=K«∞Û#∞. N ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ q∞„â◊=∞=ÚQÍ HõxÑ≤OKÕ"å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi âßO`«=ÚQÍ#∞,
XH˘¯Hõ¯™êi HÀÑ¨=Ú`À „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. QÆ*Ï## =∞Ç¨~å*ò ‰õÄ_® Z‰õΩ¯= áêà◊√§ âßO`«=Ú`À<Õ
„Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ~°∞„^•=`å~°∞Å∞ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ XH˘¯Hõ¯™êi `«=∂ëê KÕã≤ JO^Œix
ãÖ`À+¨ ÃÑ>Ë"ì å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ "å~°∞ P#O^Œ=Ú`À #qfi#Ñ¨C_»∞ "åi ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å`À `«=∞ ÃÑ^ŒÌ
á⁄@ì#∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x ÃÑ^ŒQÌ Í #"Õfi"å~°∞. P ^Œ$â◊º=Ú K«∂ã≤#KÀ „Ñü"åiH˜ Ñ¨~=° ∂#O^Œ=Ú `«ÑÊ¨ Hõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
=∂Ö’r~å"£ Éè’O¿ã¡ J#∞#`«#∞ JHõ¯ÖòHÀ@ ãÖ™ê÷#Ñ¨Ù~åA. N™êfiq∞ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ‰õÄ_®.
XHõ™êi P ~åA `«# [#‡k# ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚQÍ ™êfiq∞ Pj~åfiK«#=Ú fã≤H˘#∞@ÔH· ZO`À P_»O|~°=ÚQÍ
J#QÍ P ~åA XO\˜ÃÑ· Hõ=K«‰Ωõ O_»ÖÏÅ`À, |OQÍ~°∞ PÉè~í } ° ÏÅ`À, ~°`fl« =ÚÅ H˜s@=Ú ^èiŒ Oz `«#
"≥O@ ~å}∞Å`À, Éè@ í ∞Å`À, Ñ¨ÅH¡ Å© `À, U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞é]=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜`À N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
Hõ_‰» Ωõ =zÛ `«Å=Oz #=∞ã¨¯iOK≥#∞. N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ ~°∞„^Œ∞~°∂Ñ¨Ù_≥· XHõ¯ K≥OÑ¨^|≥ ƒ H˘\Ïì~∞° . P ^≥|ƒ`À
P ~åAQÍ~°∞ ÃÑ@∞ìH˘#fl H˜s@=Ú áÈ~Ú ZHõ¯_À P=ÅÑ¨_Oç k. N™êfiq∞ HÀÑ¨=Ú`À W@¡xi. ''h
~å[iHõO h Éè=í #=ÚÖ’ LOK«∞HÀ! WHõ¯_» J=ã¨~O° ÖË^∞Œ —— Jx J<åfl~°∞. J=^è∂Œ `«Å =^ŒÌ Z@∞=O\˜
P_»O|~°=ÚÅ∞ „Ñ¨îŒ ≈OK«‰Äõ _»^∞Œ . "å~°∞ x~å_»O|~°∞Å∞. Z@∞=O\˜ P_»O|~åxH˜ ÖÁOQÆx"å~°∞. ^è#Œ ,
Hõ#Hõ, =ã¨∞Î, "åÇ¨Ï<åÅ‰õΩ ÖÁOˆQ"åà◊§O =∞#O. ÖÁOQÆx "åà◊√§ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞. HÍ=Ù# QÆ∞~°∞=ÙÅ =^ŒÌ
Z@∞=O\˜ P_»O|~°=ÚÅ∞ „Ñ¨^Œi≈OK«‰õÄ_»^Œ∞ =∞iÜ«Ú QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ ^èŒ#Hõ#Hõ=ã¨∞Î PÉèí~°}=ÚÅ`À
=∞ÉèíºÃÑ@ìÖË=∞x `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞.
XHõ™êi N™êfiq∞ `«# t+¨µºÖˇ#· KÀà◊ÑÊ¨ =∞iÜ«Ú *Ï^Œ"`£ À Hõeã≤ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ã¨g∞Ñ¨=Ú#
L#fl W@w J<Õ „QÍ=∞=Ú#‰õΩ "≥o¡ PO[<ÕÜÚ« x QÆ∞_çÖ’ Ñ¨_∞» H˘x<å~°∞. P „áêO`«=ÚÖ’ ~å=∞#fl J<Õ
J`«xH˜ á⁄Å=ÚÖ’ Ñ¨xKÕÜÚ« K«∞O_»QÍ áê=Ú Hõ~z° =∞~°}O˜ z<å_»∞. ~å=∞#fl#∞ ~°HO∆˜ Ñ¨=∞x "Õ_∞» H˘#∞@ÔH·
N™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ KÕi<å~°∞ [#∞Å∞. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ N™êfiq∞ x„^ŒáÈ=ÙK«∞#flO^Œ∞=Å# N™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î #·≥
*Ï^Ò"£ ™êfiq∞ "åi áê^Œ~H° Å∆õ #∞ N™êfiq∞H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® WzÛ K«xáÈ~Ú# ~å=∞#flÃÑ· ÃÑ@ì=∞x
K≥ÑÊ≤ <å_»∞. "å~°∞ *Ï^Ò K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ KÕã<≤ å~°∞. N™êfiq∞ XHõ¯™êiQÍ ÖËz *Ï^Ò"£ KÕã#≤ Ñ¨xH˜ HÀÑ≤Oz
H˘@ì™êyi. H˘O`«¿ãÑ¨\ H˜ ˜ W@¡x<å~°∞. ''ZO`«¿ãÑ¨Ù "å_»∞ x„^ŒáÈ`å_»∞. "åx K≥qÖ’ =¸_»∞™ê~°∞¡ "åx
41
¿Ñ~°∞#∞ Ñ≤Å∞=Ù—— Jx P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. *Ï^Ò"£ N™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ KÕÜ∞« QÍ<Õ ~å=∞#º x„^Œ#∞O_ç
ÖËz#@∞¡QÍ Hõ#∞Å∞ `≥~°z<å_»∞. D ãÖÑ¶¨∞@# K«∂ã≤# "å~°O^Œ~°∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞Öˇ·<å~°∞.
=∞~˘Hõ™êi N™êfiq∞"å~°∞ ~å[Éè=í <åxH˜ "≥o§<å~°∞. TÜ«∞ÅÃÑ· ‰õÄ~˘Ûx TQÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∂#
XHõ ZÅ∞Hõ ^Õ=Ù_çH˜ ÃÑ\ì̃# nÑ¨=ÚÖ’x <Õux ZOye KÕã#≤ k. JHõ¯_»∞#fl Ñ¨Ó*Ïi HÀÑ≤Oz XHõ K≥H¯õ #∞
P ZÅ∞HõÃÑ· qã≤i K«OÑ≤<å_»∞. ™êfiq∞ P K«zÛ# ZÅ∞Hõ#∞ fã¨∞‰õΩx "åi k=º Ç¨ÏãÎ̈=ÚÅ`À ~åã≤
TÜ«∞Å‰õΩ Hõ\ #ì̃ Q˘Å∞ã¨∞`À XHõ ~°O„^è=Œ Ú #∞O_ç Éˇ@· ‰õΩ =∞m§ |Ü«∞@#∞O_ç ~°O„^è=Œ ÚÖ’xH˜ D
q^è=Œ ÚQÍ KÕã∂¨ ,Î ''WHõ ÖË ! "≥à◊√§—— Jx Jx#O`«<Õ „áê}=Ú ÖËx ZÅ∞Hõ‰Ωõ „áê}=Ú =zÛ ^Œ∂H˜
"≥oá¡ È~Ú#k. J=^è∂Œ `«Å∞ `«ÅK«∞‰õΩ#fl =∞$`«∞º=Ùx ‰õÄ_® Z^ŒiOz [~ÚOK«QÅÆ ~°∞.
XHõ™êi N™êfiq∞ "å~°∞ QÍ_èx» „^ŒÖ’ QÆ∞~°HÃõ Ñ_»∞`«∂ x„^ŒáÈ`«∞<åfl~°∞. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ XHõ
Éèí‰õΩÎ_»∞ `«# =∞#ã¨∞Ö’ W@¡#∞H˘x<å_»∞. ''Ü≥∂y x„^ŒáÈ_»∞ Hõ^•! =∞i QÆ∞~°∞Hõ ÃÑ>Ëì ™êfiq∞ Ü≥∂y ZÖÏ
J=Ù`å_»∞?—— Jx JÖÏ J#∞‰õΩ<åfl_À ÖË^À, N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥O@<Õ Hõà√◊ § `≥~z° ''Xˆ~Üü∞ HõO™êe!
J@∞=O\˜^gÕ ∞ ÖË^∞Œ ~å—— Jx =∞m§ Ñ¨_»∞‰õΩ<åfl~°∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ QÀ<≥Ñ\¨ Ïì g∞^Œ Ñ¨_∞» ‰õΩ<Õ"å~°∞. ã¨cflãπ J#∞#`«_∞» N™êfiq∞ÃÑ· Jáê~°"∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞
HõeyÜ«ÚO_»∞@KÕ ™êfiq∞"åiH˜ Ñ¨@∞ìáê#∞Ñ¨Ù HÍ#∞HõQÍ WzÛ<å~°∞. N™êfiq∞ P Éè‰í Ωõ xÎ „¿Ñ=∞‰õΩ Ö’<≥· P
áê#∞Ê g∞^Œ Ñ¨_∞» H˘#∞@ "≥Ú^Œe_ç<å~°∞. ã¨cflãπ ÉÏ=QÍ~°∞ ™êfiq∞ Ñ¨@∞ìáê#∞Ñ¨ÙÃÑ· Ñ¨_∞» H˘#∞@ K«∂ã≤
q=∞i≈Oz ™ê^è∞Œ =ÙÅ‰õΩ Ñ¨@∞ìáê#∞ÊÅ`À J=ã¨~"° ∞Õ q∞\˜. Jx J#∞H˘<åfl_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥O@<Õ
J`«xx XHõ H˘O_»ÃÑH· ˜ fã¨∞‰õΩ"≥o¡ XHõ |O_»~å~ÚÃÑ· N™êfiq∞ Ç¨~ÚQÍ x„^ŒáÈÜ«∂~°∞. ã¨cûãπ ÉÏ=QÍiH˜
Uq∞ KÕÜ∂« Ö’ `ÀK«Ö^Ë ∞Œ . ÃÑQ· Í Jk K«eHÍÅO. J`«xH˜ K«e=Å# â◊s~°O X}Hõ@O, Ñ¨à√◊ §H˘@∞ìHÀ=@O
"≥Ú^ŒÖO·ˇ k. P K«eÖ’ ÃÑQ· Í |O_»~å~ÚÃÑ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Z@∞¡ x„kOKå~À Hõ^• ! Jx J#∞H˘x<å_»∞.
N™êfiq∞ "≥O@<Õ Hõà√◊ § `≥~z° , ''K«∂âß"å! =∂ Ñ¨@∞ì Ñ¨~∞° Ñ¨Ù—— Jx J<åfl~°∞. nxx |\ì̃ J=^è∂Œ `«Å‰õΩ
Ñ¨@∞ìÑ¨~°∞ÃÑ·<å, ~å~Ú |O_≥·<å "åiH˜ XHõ¯>Ë Jx ã≤÷`«„Ñ¨[˝`« Hõey LO_≥^Œ~°x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
J=^è∂Œ `«Å#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«QÅÆ =∂? Jã¨Å∞ P J~°›`« =∞#H˜ L#fl^•? J<Õ „Ñ¨âfl◊ "Õã∞¨ ‰õΩO>Ë =∞#ã¨∞Ö’
Z@∞=O\˜ ãÖHÀK«=ÚÅ∞ ~åHõ =∞#ã¨∞û ã≤~÷ =° ÚQÍ #∞O_»∞#∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
42
J^è•ºÜ«∞=Ú–23
JO^è∞Œ _≥#· ÉÏÅ∞xH˜ K«∂Ñ¨Ù=K«∞Û@ – S^Œ∞QÆ∞~°∞ ~°H¯õ ã¨∞Å‰õΩ P ÉÏÅ∞_»∞ "Õ^=Œ Ú K≥ÑC¨ @ –
#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° ~¨ fi° u ‰õÄ_® XHõ Ç¨Ïi[#∞_ç`À "Õ^=Œ Ú K«kqOK«∞@
XHõ™êi t=ÙÉÏ~Ú J<Õ ¢ãÎ‘ `«# ‰õΩ=∂i_ç`À ™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ Ñ¨Ù@∞ìH#õ ∞O_ç
K«∂Ñ¨ÙÖË^xŒ Ü«Ú, ^ŒÜ∞« K«∂Ñ¨=∞x ™êfiq∞ "Õ_∞» H˘<≥#∞. N™êfiq∞"å~°∞ P"≥∞`À W@¡xi. ''J=∂‡! ##∞fl
ÑïH˜∆OK«\ÏxH˜ S^Œ∞QÆ∞~°∞ ~°Hõûã¨∞Å∞ ~åÉ’=ÙK«∞<åfl~°∞. "å~°∞ ~åQÍ<Õ h Ñ¨Ù„`«∞xH˜ K«∂Ñ¨Ù =ã¨∞ÎOk—— Jx
™êfiq∞ÑëH˜# =∞~°∞Hõ}∆ "Õ∞ S^Œ∞QÆ∞~°∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ ÉèÏ+¨Ö’ Pi`Õi#"å~°∞ N™êfiq∞x ÑïHÕ∆ K«∞@ÔH· `«=∞‰õΩ#fl
*Ï˝#=Ú`À JÇ¨ÏOHÍ~° Ñ¨Ói`«∞Öˇ· =∞iÜ«Ú N™êfiq∞"å~°∞ PKå~°=Ú ÖËx"å~°x Z=i=^Œ<Ì <·≥ å PÇ¨~°=Ú
ã‘fiHõi™êÎ~x° J#∞H˘x N™êfiq∞"åi â◊H<Î̃ Õ ÑïHÕ∆ K«∞@‰õΩ JHõ¯_»‰Ωõ KÕi<å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ¯~ˆ
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ P S^Œ∞QÆ∞~°∞ `«##∞ ÑïHÕ∆ K«∞@‰õΩ =zÛ<å~°x „QÆÇÏ≤ Oz `«# â◊HÎ̃ =ÚO^Œ∞ P S^Œ∞QÆ∞~°∞
ZO`«? P S^Œ∞QÆ∞~°∞ÃÑ· N™êfiq∞"åi â◊HxÎ̃ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@ J=ã¨~=° Ú ÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ Oz P S^Œ∞QÆ∞iÃÑ·
t=ÙÉèÏ~Ú ‰õΩ=∂~°∞_≥#· JO^è∞Œ _çx =^Œe<å~°∞. N™êfiq∞ `«# "≥∞_»Ö’x Ç¨~°=Ú #∞O_ç XHõ ~°∞„^•Hõ#∆ ∞
fã≤ P ÉÏÅ∞xH˜zÛ<å~°∞. P ÉÏÅ∞x`À, ''D „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ U L^ÕÌâ◊º=Ú`À =zÛ<å~À, Uq∞
J_»QÍÅ#∞‰õΩ<åfl~À K≥ÑÊ≤ "åiH˜ ã¨=∂^è•#=Ú ‰õÄ_® K≥ÑC¨ ——=∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. P ÉÏÅ∞x N™êfiq∞
^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩx XHõ Ñ¨Ù+¨Ê=Ú`À J`«x Hõ#∞flÅ#∞ `«∞_»z<å~°∞. "≥O@<Õ P ÉÏÅ∞_»∞ P S^Œ∞QÆ∞i"≥·Ñ¨Ù
uiy "åi =∞#ã¨∞Ö’x ^•yÜ«Ú#fl Jxfl ÉèÏ==ÚÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ K≥Ñ≤Ê "å~°∞ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À
q^•º=O`«∞Åx, Q˘Ñ¨Ê"å~°x "åi =ÚO^Œ∞ q∞QÆ`å"å~°∞ ™ê\˜H˜ ~å~°x N™êfiq∞x ‰õÄ_® Ñ¨sHõ∆
KÕÜ∞« ^ŒÅz<å~°x =zÛ<å~°x ÃÑQ· Í N™êfiq∞"å~°∞ J<åKåi Jx "å~°∞ S^Œ∞ „Ñ¨âfl◊ Å`À WHõ¯_»‰Ωõ =zÛ<å~°x
P ÉÏÅ∞_»∞ JO^Œi =ÚO^Œ∞ K≥áêÊ_»∞. "åi „Ñ¨âfl◊ Å∞ =ÚHÎ̃x ãÖáêkOK«∞@ ZÖÏ Jx LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ
™ê~åOâ◊=Ú Ü≥∂y =∞iÜ«Ú P Ü≥∂y Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ} ∆ =ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#flq J_»∞QÆ∞@‰õΩ =zÛ<å~°x P
ÉÏÅ∞_»∞ K≥ÑÊ≤ <å_»∞. "å~°∞ "Õ¿ã „Ñ¨âfl◊ Åxfl\˜H˜ P ÉÏÅ∞_»∞ ‰õΩ∆ }‚=ÚQÍ ["å|∞ K≥ÑÊ≤ "åi Hõà√◊ § `≥iÑ≤Oz<å_»∞.
P ÉÏÅ∞x "åHÍÛ`«∞~°º=Ú =ÚO^Œ∞ P S^Œ∞QÆ∞~°∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂ P ÉÏÅ∞_»∞ WzÛ# L#fl`«"∞≥ #ÿ
ã¨=∂^è•#=Ú#‰õΩ =ÚQÆ∞Öú ·ˇ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K«∂Ñ≤# =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ Hõà√◊ § `≥~z° N™êfiq∞ "åi áê^Œ=ÚÅÃÑ·
Ñ¨_ç Hõ=∆ ∂Ñ¨} "Õ_∞» H˘x<å~°∞. P ÉÏÅ∞xH˜ ‰õÄ_® N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Hõ$Ñ¨`À Hõ#∞K«∂Ñ¨Ù =zÛ#k.
N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u ‰õÄ_® XHõ™êi ^•i# áÈÜÕ∞"å}˜‚ Ñ≤ez J`«x q=~°=ÚÅ#∞ J_»∞QÆQÍ
J`«#∞ N™êfiq∞H˜ #=∞ã¨¯iOz `«#∞ Ç‘Ï#‰õΩÅ=Ú# Ñ¨Ù\ì̃#"å_ç#x Ñ¨ÓiQÆ∞_çâÖ‹ ’ „|`«∞‰õΩK«∞#fl "å_»x
K≥ÑÊ¨ QÍ J`«xÃÑ· ™êfiq∞Hõ~∞° } ^Œ$+≤ì „Ñ¨™êkOK≥#∞. Z@∞=O\˜ *Ï˝#=Ú "Õ^=Œ ÚÅ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞x
43
J`«#∞ =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞_≥· ZO^Œ~À ÑÖ_ç`«∞Å#∞ F_çOz Ç¨Ïi[#∞_≥·#Ñ¨Ê\˜H˜ N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~°ã¨fiu

J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú=Å# "Õ^Œâß¢ãÎ̈„Ñ¨g}∞_≥·<å_»∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@™êfiq∞ =∞iÜ«Ú N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u W^Œ~Ì ∞° XHõ¯~ˆ Jx |∞∞A"≥#· k.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–24
N#$ã≤OÇ¨Ï ã¨~ã° ~¨ fi° uÜÕ∞ ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ – K«OK«Å ã¨fiÉèÏ==ÚÅ∞ HõÅ HÀu =∞iÜ«Ú U#∞QÆ∞ –
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_ç ^Œ~≈° #=Ú K«∂Ñ¨Ù@
ÃÑ· J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N#$ã≤OÇ¨Ï ã¨~ã° fi¨ u =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ W~°∞=Ù~°∞ XˆH~°H"õ ∞≥ #ÿ =∞Ç≤Ï=∞#∞
K«∂Ñ≤ "åi~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ #x |∞∞A=ÙKÕãi≤ . WÑ¨C_»∞ =∞~˘Hõ ãÖÑ¶∞¨ @# ‰õÄ_® K«∂^•ÌO.
ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ LO_Õ"å_»∞. J`«xH˜ ãÖ`å#=Ú ÖË^Œ∞. "åi~°∞=Ù~°∞
#$ã≤O=∞ã¨~°ã¨fiu Éèí‰õΩÎÅ∞. QÍ}ÏæÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ "≥o¡ ãÖ`å#=Ú Hõey`Õ 1000 =∞Ok „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅH˜
Éè’[#=Ú ÃÑ_»`å=∞x P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ HÀi#@∞¡QÍ QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°"åã≤ JÉèÜ í ∞« =ÚKÕ
ãÖ`å#=Ú Hõey#k. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_ç "åºáê~°=ÚÖ’ ÃÑ^ŒÌ #+¨=ì Ú Hõey P kQÆ∞Å∞`À J`«#∞ K«xáÈÜ≥∞#∞.
J`«x ÉèÏ~°º N^Œ`∞« xÎ Ñ¨ÓlOK«QÍ N^Œ`∞« _Î ∞» ã¨fiÑ¨fl=Ú#O^Œ∞ HõxÑ≤Oz JHõ¯ÖòHÀ@Ö’#∞#fl N™êfiq∞
ã¨=∞~°‰÷ Ωõ Éè’[#=Ú ÃÑ\ì̃#KÀ 1000=∞Ok „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ Éè’[#=Ú ÃÑ\ì̃#@∞¡ ã¨=∂#=∞QÆ∞#x K≥ÑÊ≤
J^Œ$â◊º"≥∞ÿi. P"≥∞ "≥O@<Õ `«# „"≥Ú‰õΩ¯#∞ *Ï˝Ñ¨Hõ=Ú `≥K«∞Û‰õΩx ^•xx K≥e¡OK«∞@ÔH· JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥o§
™êfiq∞ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ Éè’[#=Ú ÃÑ\ì̃#k. Éè’[#=Ú ã‘fiHõiOz# `«~∞° "å`« N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ W@¡xi, ''1000
=∞Ok „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ Éè’[#=Ú =Ú\ì̃#k. WHõ kQÆ∞Å∞ Ñ¨_‰» Ωõ —— Jx J<åfl~°∞. N^Œ`«∞Î_»∞ XHõ¯ˆ~"å~°∞
#$tOÇ¨Ï ã¨~ã° fi¨ uQÆ#∞, ™êfiq∞ ã¨=∞~°Q÷ #Æ ∞ J=`«iOz<å~°x =∞m¡ D bÅ`À |∞∞A=ÙKÕã<≤ å~°∞.
JHõ¯ÖòHÀ\Ö’ XHõ HÀu JO^Œix U_çÑO≤ K«™êy#k. ÃÑQ· Í Z=iH˜ ÖÁOˆQk HÍ^Œ∞. ^•x ÉÏ^èŒ
Éèií OK«ÖHË õ z=iH˜ JHõ¯ÖòHÀ@ ~å*Ï"åi ^•xx K«OÑ¨=Åã≤#kQÍ P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. ^•xx |OkèOz
™êfiq∞ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú N™êfiq∞ "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛ<å~°∞. N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ P JÅ¡iHÀux ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
fã¨∞‰õΩx <≥=∞‡kQÍ ~åã¨∂,Î ''F Ç¨Ï#∞=∂<£! Z=fiih ÉÏ^èÃŒ Ñ@ì‰Ωõ . WHõ #∞O_ç <≥=∞‡kQÍ LO_»∞——Jx
Jxi. P HÀu P<å\˜#∞O_ç ™ê^è∞Œ =Ù=Öˇ „Ñ¨=iÎOz#k. „Ñü~ÀA ™êfiq∞ Hõ_‰» Ωõ =zÛ HÍ¿ãÑ¨Ù ‰õÄ~˘Ûx
"≥àı§k.
44
XHõ U#∞QÆ∞ ‰õÄ_® WOK«∞q∞OK«∞QÍ ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ # HÀu=Öˇ JÅ¡i KÕÜ∞« ™êy#k. ~åà◊§#∞ qã≤~ˆ k.
^•xx z=~°‰Ωõ =∂=\˜"å_»∞ ‰õÄ_® ÖÁOQÆ fã¨∞HÀÖËHáõ È~Ú<å_»∞. XHõ~ÀA N™êfiq∞"å~°∞ P U#∞QÆ∞
Hõ_‰» Ωõ =zÛ f„==ÚQÍ ^•x"≥¿· Ñ K«∂_»™êyi. N™êfiq∞ fHõ} ∆ K«∂Ñ¨Ù =Å# P U#∞QÆ∞ `«@∞ìH˘#ÖËHõ
XHõ¯™êiQÍ `«# ã¨fiÉèÏ==Ú =∂~°∞ÛH˘x#k. Ü≥∂QÆÅ ^Œ$+≤ì ZO`À Q˘Ñ¨Êk. ZOu Hõi<î å`«∞‡_≥<· å `«ÑÊ¨ Hõ
=∂~°∞Ê K≥O^Œ∞`å_»∞.
XHõ™êi N™êfiq∞"å~°∞ ÉèHí ÍÎ^∞Œ Å`À ‰õÄ~˘Ûx LO_»QÍ, XHõ¯™êiQÍ ÖËz, ''~°O_ç! g∞H˘Hõ =∞Ç¨`«∞‡_çx
K«∂ÃÑ^Œ#∞—— Jx J<åfl~°∞. ™êfiq∞ "≥O@ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ "≥à§◊ QÍ ™êfiq∞"å~°∞ XHõ ÃÑ^ŒÌ <åQÆ∞áê=Ú#∞ K«∂Ñ≤Ozi.
PÜ«∞<Õ Q˘Ñ¨Ê =∞Ç¨`«∞‡_»x `«# "≥O@ =zÛ# Éè‰í Ωõ ÅÎ `À K≥ÑÊ≤ i. N™êfiq∞"åiH˜ U rq Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ U^À
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. HÍ=Ù#<Õ XHõ =∞Ç¨`«∞‡_»∞ <åQÆ∞áê=Ú ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ ZHõ¯_À =∂~°∞=¸Å XHõ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨Ù@ìÖ’
^•y=Ù#fl#∞ HõxÃÑ\ì̃ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ K«∂Ñ≤OK≥#∞. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ ‰õÄ_® XHõ
HõÑÊ¨ , áê=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ó~°fi[#‡=$`åÎO`«=Ú =∞iÜ«Ú XHõ |e¡ Ü≥ÚHõ¯ =$`åÎO`«=Ú JÖÏˆQ ~Ô O_»∞ "Õ∞HõÅ
=$`åÎO`«=Ú J=hfl Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ Z=~À K≥ÑÊ≤ i. XHõ ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ eH˜ ‰õÄ_® ã¨ûæŒ xzÛi.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–25
~Ô O_»∞ `«ÅÅ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ – „|Ç¨Ï‡`«^•HÍ~° =$uÎ J#∞^•xH˜ J~°Oú – ™êfiq∞"åiH˜ P[˝#∞ LÅ¡Ñ∞≤¶ Oz#
Z^Œ∞~°ÜÕ∞º HõëêìÅ∞
JHõ¯ÖòHÀ@Ö’<Õ cè=∂~å"£ J<Õ#`«#∞ LO_Õ"å_»∞. J`«x `«ÅÃÑ· XHõ ÃÑ^ŒÌ Hõ}`˜ « =ÙO_Õk. ^•x
=Å# J`«xx JO^Œ~∂° ¿ÇÏà◊# KÕ¿ã"å~°∞. J`«#∞ KåÖÏ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ Uq∞ KÕÜ∂« Ö’ `ÀK«Hõ N™êfiq∞
ã¨=∞~°Ü ÷ ∞Õ â◊~}
° º=∞x #=Ú‡H˘x ^Œ~≈° <åxH˜ =zÛ<å_»∞. ™êfiq∞"å~°∞ J`«xx K«∂_»QÍ<Õ, ''Ô~O_»∞ `«ÅÅ
~åHõã∆ ∞¨ _»∞ =zÛ<å_»∞—— Jx J<åfl~°∞. cè=∂~å"£ z=~°‰Ωõ N™êfiq∞ ‰õÄ_® ¿ÇÏà◊# KÕã#≤ O^Œ∞‰õΩ ZO`À
ÉÏ^èÑŒ _¨ ç U_çÛ WO\˜H˜ "≥o§áÈ~Ú<å_»∞. J^Õ~ÀA =∞^è•ºÇ¨ÏflO x„^ŒÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ^Œ~≈° #=Ú WzÛ
`«# `«ÅÃÑ· #∞#fl Hõ}`˜ #« ∞ `åH˜<å~°∞. J`«xH˜ "≥∞Å∞‰õΩ= =zÛ#k. z„`«"∞Õ q∞@O>Ë P Hõ}`˜ « =∂Ü«∞"≥∞#ÿ k.
J`«#∞ ZO`À P#OkOz N™êfiq∞=^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ "åi áê^•ÅÃÑ· |_ç "≥H¯˜ "≥H¯˜ U_çÛ<å_»∞. N^Œ`∞« xÎ
bÅÅ∞ KåÖÏ z„`«=ÚQÍ QÆ=∞‡`«∞QÎ Í LO\ÏÜ«∞<Õ ^•xH˜ Wk XHõ x^Œ~≈° #=Ú.
45
q+¨µ|‚ ∞"å J<Õ "Õ^•Ou LO_Õ"å_»∞. J`«#∞ XHõ™êi JHõ¯ÖòHÀ\Ö’x ~åAQÍix ^Œi≈Oz `«#‰õΩ#fl
áêO_ç`åºxfl QÆ∞iOz QÆ~fi° OQÍ K≥ÑC¨ ‰õΩx N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ ''„|Ç¨Ï‡`«^•HÍ~° =$uÎ—— J#fl^•xH˜ J~°=ú Ú
K≥ÑÊ¨ =∞x J_çy<å~°∞. N™êfiq∞ =∞ø#=ÚQÍ L<åfl~°∞. ™êfiq∞ =∞ø<åxfl K«∂ã≤# P "Õ^•Ou `å#_çy#
„Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ["å|∞ W=fiÖËHõ áÈ~Ú<å_»x J@∞=O\˜ "åix ™êfiq∞ J#∞@ `«Q^Æ xŒ J#∞‰õΩ<åfl_»∞. Wk
[iy# H˘<åflà◊§‰õΩ P "Õ^•OuH˜ XHõ ã¨fiÑ¨fl=Ú =zÛ#k. P ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ H˘xfl "ÕÅ `Õà√◊ § g∞^Œ‰Ωõ
=ã¨∞#Î fl@∞¡ HõxÑ≤OKå~Ú. ÃÑQ· Í XHõ `ÕÅ∞ ‰õΩ\ì̃#k ‰õÄ_®. P ^≥|ƒ`À ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ QÆ\ Qì̃ Í PiKå_»∞ P
"Õ^•Ou. Ñ¨H¯õ <Õ =∞iÜ≥ÚHõ_∞» P "Õ^•Oux x„^ŒÖÑË ≤ J~°K∞« @‰õΩ QÆÅ HÍ~°}=Ú J_»∞QÆQÍ [iQÆ#^ŒO`å
"Õ^•Ou J`«xH˜ q=iOKå_»∞. H˘xfl ~ÀAÅ Ñ≤^ŒÑ¨ =∞m§ P "Õ^•Ou N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷#∞ Hõeã≤
''„|Ç¨Ï‡`«^•HÍ~° =$uÎ—— JO>Ë Uq∞\˜ Jx J_çQÍ_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥O@<Õ W@∞¡ Jx<å~°∞, ''`Õà√◊ §
HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz#O`« =∂„`«=Ú#ˆH Hˆ Hõ ÃÑ\˜uì q. h=Ù "Õ^•O`«=Ú =∂\Ï¡_@» "Õ∞q∞\˜? „|Ç¨Ï‡`«^•HÍ~°=$uÎ
JO>Ë ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ ^Œ#∞‰õΩO@∞<åfl"å? Jk U~°∞HÀ=\ÏxH˜ ~À_»∞¤ g∞^Œ Ñ¨_=ç Ù#fl =ã¨∞"Î å? K«kq#O`«
=∂„`å# Ü≥∂y=Ü«∂º=#∞‰õΩO@∞<åfl"å?—— Jx ù\ì̃ N™êfiq∞ `«# ~°∞„^•=`å~°=Ú#∞ K«∂Ñ≤<å~°∞. P
^≥|ƒ`À J`«#∞ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ q_çz =∂~°∞ =∂\Ï¡_‰» õ "≥oá¡ È~Ú<å_»∞.
N™êfiq∞"åix ^Œi≈OK«∞H˘#=KÕÛ Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ P[˝ WzÛ#KÀ "≥à◊§=Öˇ#∞. "åi P[˝#∞
kèHõ¯iOz#"åiH˜ uÑ¨ÊÅ∞ `«Ñ¨Ê=Ù. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÉÏ|∂r J<Õ J`«#∞ ã≤`å~°Ö’ Ñ¨xKÕÜ«ÚK«∞
ÃãÅ=Ùk<åÅÖ’ N™êfiq∞"åix ^Œi≈OK«∞H˘#∞@‰õΩ =K≥Û_ç"å_»∞. XHõ™êi ™êfiq∞x ^Œi≈Oz u~°∞QÆ∞
„Ñ¨Ü∂« }=Ú "≥à√◊ §@‰õΩ P[˝HÀ~°QÍ N™êfiq∞ JO^Œ∞‰õΩ JOwHõiOK«Ö^Ë ∞Œ . J`«#∞ ™êfiq∞x `˘O^Œ~Ã° Ñ@ìQÍ,
=~°^Œ f„==ÚQÍ L#fl^Œx `˘O^Œ~Ñ° _¨ =» ^ŒxÌ N™êfiq∞ ÃÇÏK«ÛiOz<å~°∞. J`«#∞ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #k q#Hõ
K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® *Ï~°∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx |Ü«∞@ =O`≥# =ÚxyáÈ~Ú#k. ~Ô à· √◊ § ~åHõáÈHõÅ∞ ÖË=Ù. ~Ô Ö· fiË ¿ã+ì #¨ ∞Ö’<Õ
P QÍe"å#Ö’ z‰õΩ¯‰õΩx áÈ~Ú<å_»∞. WÖÏO\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#ÖË N+≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏQÍ~°∞ ‰õÄ_® K«∂áê~°∞.
"åix ^Œi≈OK«∞H˘#∞@‰õΩ =zÛ# Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉÏÉÏ P[˝#∞ LÅ¡Ñ∞≤¶ Oz# "≥o§#"åiH˜ U QÆ∞„~°ÑÙ¨ |O_ç<À
Ñ¨_@» O ÖË^• U P@Hõ"∂≥ =KÕÛk. HÍ=Ù# =∞Ç¨`«∞‡Å =∂@Å#∞ qâ◊fiã≤Oz `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ „Ñ¨=iÎOK«∞"åiH˜
Z@∞=O\˜ WHõ¯@∞¡ LO_»=Ù. LÅ¡OÑ¶∞≤ Oz# "åi QÆu ÃÑ#· K≥ÑÊ¨ |_ç# q^è=Œ ÚQÍ W|ƒO^Œ∞Å∞ Ñ¨_=» Åã≤
=ã¨∞OÎ ^Œx „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. =∞Ç¨`«∞‡Å =∂@ÖË "ÕÔŒ .
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
46
J^è•ºÜ«∞=Ú 26
(ã¨~fi° ~ÀQÆ=ÚÅ‰õΩ x"å~°}=Ú B+¨^=Œè ÚÅ∞ HÍ^Œ∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Hõ$Ñ¨Ü∞Õ )
~å=∞K«O„^Œ Hˆ ~ÀÉÏ J#∞#`«#∞ ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ LO_Õ"å~°∞. J`«_∞» \˜.a. "åºkè`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ J`«#∞ Ñ¨xKÕÜÚ« K«∞#fl HõOÃÑh ‰õÄ_® =¸`«Ñ_¨ ∞» @ =Å# âßs~°Hõ "åºkè`Àáê@∞
=∞<À"åºkèH˜ QÆ∞i J~Ú<å_»∞. J`«#∞ Zxfl =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç##∞ ~ÀQÆ q=Ú‰õΩ_Î ∞» HÍÖË^∞Œ . JHõ¯ÖòHÀ@Ö’
N™êfiq∞ "åi =∞Ç≤Ï=∞Å∞ qx ™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ â◊~}° ∞HÀ~°QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«xH˜ XHõ H˘|ƒiHÍÜ«∞
„Ñ¨™êkOz JÉèÜ í ∞« q∞zÛ<å_»∞. ÉÁOÉÏ~ÚH˜ uiy =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨ J`«xH˜ \˜.a. "åºkè áÈ~Ú#k. =∞iÜ«Ú
WOH˘Hõ L^ÀºQÆ=Ú ^˘iH˜#k. ^•x`À J`«_∞» N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Éè‰í Ωõ _Î <·≥ å_»∞.
JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ã¨g∞Ñ¨=Ú# =∞=∂^•ÉÏ^£ J#∞ XHõ „QÍ=∞=Ú HõÅ^Œ∞. P „QÍ=∞=ÚÖ’ QÀqO^£ÑO¨ `ü
‰õΩÅHõi‚ J#∞#`«_»∞ Hõ_»∞Ñ¨Ù <˘Ñ≤Ê "åºkè`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_≥#∞. Zxfl =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç##∞ #Ü«∞=Ú
HÍÖË^Œ∞. QÍ}ÏæÑ¨Ó~üH˜ "≥à◊§QÍ JHõ¯_» ã¨fiÑ¨fl ^Œ~°≈#=ÚÖ’ N™êfiq∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥à◊§=∞x ‰õΩÅHõi‚x
P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. J`«#∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ â◊~} ° ∞"Õ_Q» Í N™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«x`À
W@¡<≥#∞. ''h=Ù Ñ¨Ó~°fi [#‡Ö’ XHõ P=Ù#∞ ÉÏ^èŒÃÑ@∞ì@ =Å# D [#‡=Ú#O^Œ∞ áêÑ¨=Ú#∞ D
~°∂¿Ñ}Ï J#∞Éèqí OK«∞ K«∞<åfl=Ù. HÍ=Ù# ^•x x"å~°}‰õΩ QÀ=Ù Ü≥ÚHõ¯ =¸„`«=Ú#∞ =∞iÜ«Ú P=Ù
¿Ñ_»#∞ U_»∞ ~ÀAÅ∞ ã‘fiHõiOz#KÀ "åºkè x"å~°}=∞QÆ∞#x—— ÑëHÔ #∞. ‰õΩÅHõi‚ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ
K≥Ü«∞ºQÍ J`«x "åºkè Ñ¨ÓiÎQÍ áÈ~Ú#k. =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ P[˝#∞ JHõ∆~åÅ áê\ÕK«=Öˇ#∞. Jk
QÀ=¸„`«"∞≥ `ÿ <Õ qÕ ∞ QÀ=Ù ¿Ñ_»<`·≥ <Õ qÕ ∞ ? J@∞¡ JHõ~∆ åÅQÍ áê\ÕKÕ "åˆ~ Ñ¨Ù}º Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞. ‰õΩÅHõi‚
‰õÄ_® N ™êfiq∞H˜ Éèí‰õΩÎ_≥·<å_»∞.
QÀáêÖò |∞"åˆHÅ¯~ü J#∞#`«#∞ ~°`fl« yiÖ’ ~Ô Ö· fiË _çáê~ü"ì ∞≥ O\òÖ’ Ñ¨xKÕÜÚ« K«∞O_≥_"ç å_»∞. J`«#∞
‰õÄ_® Hõ_»∞Ñ¨Ù <˘Ñ≤Ê "åºkè`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞O_Õ"å_»∞. Zxfl B+¨^èŒ=ÚÅ∞ "Õã¨∞H˘x##∞ LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú
ÖËHõáÈ~Ú#k. ^•x=Å# L^ÀºQÆ=Ú#‰õΩ ãïQÍæ "≥à◊§ÖËHõáÈ~Ú<å_»∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ¿Ñ~°∞ qx
JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥à§◊ QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«xH˜ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ Hõ#Ñ¨_ç ''h "åºkè x"å~°} KÕãu≤ x—— Jx
ÑëHÔ #∞. QÀáêÖò |∞"å‰õΩ "≥∞Å‰õΩ= =zÛ ~Ô O_»∞ y<≥flÅ∞ xO_ç =¸„`« qã¨~#°̊ KÕÃã#∞. P ^≥|ƒ`À J`«x
"åºkè Ñ¨ÓiÎQÍ #Ü«∞=∞~Ú#k. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç J`«#∞ ‰õÄ_® ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î Ü » ∞≥ º#∞.
ã¨=O`«"å_ç J<Õ „QÍ=∞=Ú# JáêÊ™êÃÇÏÉò É’¿ã¡ QÍi ÉèÏ~°º‰õΩ HÍÅ∞#O^Œ∞ ã¨∞=∂~°∞ 10 ~°O„^è=Œ ÚÅ∞
Hõey [|∞ƒ`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞ N™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç≤Ï=∞#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x `«# Éè~í `Î° Àáê@∞QÍ 10 =∞Ok
Hõeã≤ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ =zÛi. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì H˘O_»ÃÑ· L<åfl~°∞. "å~°O^Œ~∞° ™êfiq∞
47
^Œ~°≈#=Ú#ÔH· H˘O_»ÃÑ·H˜ ZH˜¯ ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. N ™êfiq∞H˜ H“Ñ‘#=Ú, ^èÀ=u, ^Œ∞Ñ¨Ê@∞¡

"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q HÍ#∞Hõ W=fiÉ’QÍ ™êfiq∞ "å~°O^Œix u\ì̃<å~°∞. "≥O@<Õ W@¡x<å~°∞, 'h Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’
KÕã#≤ áêÑ¨=ÚÅ∞ D [#‡Ö’ J#∞Éèqí OK«∞K«∞<åfl=Ù— Jx K≥ÑÊ≤ XHõ K≥@∞ì #∞O_ç ÑÖ_»∞#∞ fã≤ ^•xx
ÉÏQÍ QÆ∞A˚QÍ KÕã≤ u#=∞x K≥ÑÊ≤ <å~°∞. ™êfiq∞ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú "å~°@∞¡ KÕÜ∞« QÆ<Õ É’¿ã¡ QÍi ÉèÏ~°º‰õΩ
LÑ¨â◊=∞#=Ú Hõey "åºkè Ñ¨ÓiÎQÍ #Ü«∞"≥∞ÿ#k. P ^ŒOÑ¨`«∞e^ŒÌ~°∞ ™êfiq∞ Éèí‰õΩÎÖˇ·<å~°∞.
KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º‰õΩ XHõ™êi `ÕÅ∞ ‰õΩ\ì̃#k. P `ÕÅ∞‰õΩ\ì̃# KÕ~Ú ÉÏQÍ ÉÏ^èÃŒ Ñ@∞ìK∞« O_≥#∞. N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì KÀà◊ÑÊ¨ WO\’¡<Õ LO_Õ"å~°∞. N ™êfiq∞ `«# áê^Œ∞HõÅÖ’ XHõ ^•xfl KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º =ÚO^Œ∞ qã≤i
W@¡xi. ''h `ÕÅ∞‰õΩ\˜#ì KÕux P áê^Œ∞HõÅÖ’ LOK«∞—— Jx J#QÍ KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ # „Ñ¨HÍ~°=Ú
KÕÜ∞« QÆ<Õ "≥O@<Õ `ÕÅ∞ ‰õΩ\ì̃# KÕuH˜ <˘Ñ≤Ê `«yáæ È~Ú#k. `«y#æ k Hõ^• Jx KÕ~Úx fÜ«∞QÍ =∞m§ <˘Ñ≤Ê
Ñ¨Ù\ì̃#k. ™êfiq∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞ „QÆÇÏ≤ Oz ~å„u JO`å KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º `«# KÕux ™êfiq∞ áê^Œ∞HõÖ’<Õ LOz
Ñ¨_∞» ‰õΩ#flk. L^ŒÜ∞« =Ú Ñ¨ÓiÎQÍ <˘Ñ≤Ê x"å~°} J~Ú#k.
XHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Éè‰í Ωõ ÅÎ `À HõÅã≤ W_»y J#∞ „QÍ=∞=Ú#‰õΩ "≥o§ JHõ¯_» PO[<ÕÜÚ« x
^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ |ã¨ KÕã<≤ å~°∞. ~å=} J<Õ Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ JHõ¯_» áê=Ú HÍ@∞ "ÕÜ∞« QÍ K«xáÈ~Ú<å_»∞. P
T~°∞ [#∞Å∞ â◊"åxfl ™êfiq∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛ<å~°∞. N ™êfiq∞ t+¨µº_≥#· ÉÏÉÏ™êÃÇÏÉò *Ï^Ò"£ N ™êfiq∞
áê^Œ∞HõÅ#∞ fã¨∞‰õΩx P â◊=O `«ÅÃÑ· LOK«QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°‰Ì Ωõ HÀÑÖ =zÛ ÉÏÉÏ ™êÃÇÏÉò#∞ u>ì̌#∞.
"≥O@<Õ ÉÏÉÏ™êÃÇÏÉò#∞ ~å=}Ï Jx QÆ\ Qì̃ Í J~°==∞x K≥ÑÊ¨ QÍ ÉÏÉÏ™êÃÇÏÉò P â◊"åxfl ¿Ñ~°∞`À
Ñ≤eK≥#∞. "≥O@<Õ K«xáÈ~Ú# ~å=}∞_»∞ ÖËz ‰õÄ~˘Û<≥#∞. D z„`«=Ú K«∂_»QÍ [#∞ÅO^Œ~∞° Pâ◊Û~°ºÑ¨_iç .
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
48
J^è•ºÜ«∞=Ú 27
(=∞iH˘O^ŒiH˜ ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú`À ~ÀQÆ x"å~°} HõÅ∞QÆ∞@)
XHõ "≥+· =‚¨ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_çH˜ KåÖÏ~ÀAÅ #∞O_ç Hõ_∞» Ñ¨Ù <˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. J`«#∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ
=zÛ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°‰Ì Ωõ ¿ã= KÕÜÚ« @ „áê~°OaèOK≥#∞. H˘xfl~ÀAÅ `«~∞° "å`« N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì HÀÑ¨=Ú`À
W@¡xi. <å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ ¿ã= KÕã∂¨ Î UÅ HÍÅ=Ú =$^è• KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl=Ù ? Jx J#QÍ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞.
'™êfiq∞ h=Ù `«ÑÊ¨ ~°H‰∆õ Ωõ _≥=~°∞. ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù—=∞x J#QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì XHõ x=∞‡ P‰õΩÅ
K≥@∞ì#∞ K«∂Ñ≤ P K≥@∞ì P‰õΩÅ#∞ u#=∞x P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ™êfiq∞ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú KÕÜ∞« QÍ
J`«x Hõ_»∞Ñ¨Ù <˘Ñ≤Ê =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿ#k. P<å\˜ #∞O_ç J`«#∞ N ™êfiq∞H˜ Éèí‰õΩÎ_»Ü≥∞º#∞.
qâıfiâ◊fi~°~å"£ J#∞#`«#∞ >ÿ̌áê¶ ~Ú_£ q+¨ [fi~°=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. J`«#∞ ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» .
[fi~°=Ú HÍ~°}OQÍ z=~°‰Ωõ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #=Ú#‰õΩ ‰õÄ_® ~åÖËHÜ õ Ú« O_≥#∞. XHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
`«# Éè‰í Ωõ _Î ç HÀãÖ `å<Õ HõêŒ qâıfiâ◊fi~°~å"£ WO\˜H˜ "≥à§‹ #∞ JÑ¨C_»`#« ∞ ã¨Ê $Ç¨ÏÖËHõ Ñ¨_∞» ‰õΩx Ü«ÚO_≥#∞.
™êfiq∞ "å~°∞ Pj~°fikOz uiy "≥o§áÈÜ≥∞#∞. P Hõ} ∆ =Ú#∞O_ç J`«xH˜ [fi~°=Ú `«yáæ ÈÜ≥∞#∞.
XHõ =∞Ç¨`«∞‡_»∞ Z<Àfl Ñ¨Ù}ºˆH∆„`«=ÚÅ∞ ^Œi≈ã¨∂Î ~å"Õ∞â◊fi~°=Ú#‰õΩ KÕÔ~#∞. JHõ¯_» J`«xH˜ [|∞ƒ
KÕã≤ `«# „Ñ¨Ü«∂}=Ú#‰õΩ J_»∞¤HõÖæ̌#∞. J`«#∞ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_»QÍ J`«xH˜ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰õΩ
"≥à§◊ =∞x N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«∞HÀ=∞x XHõ ã≤^ÑÌŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»∞ HõxÊOz K≥ÃÑÊ#∞. J`«#∞ =∞~åfl_Õ
JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ "≥à§‹ #∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ÉÏq ^ŒQ~æÆ ° ‰õÄ~°∞Ûx LO_≥#∞. P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µx
K«∂_»QÆ<Õ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì W@¡<≥#∞. ''h=Ù ^•fi~°Hõ‰õΩ "≥à◊§^ŒÅ∞K«∞‰õΩ<åfl"å! NHõ$+¨µ‚x ^Œ~°≈#O
HÀ~°^ÅŒ K«∞<åfl"å?—— Jx JO@∂ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì XHõ¯™êiQÍ K«`∞« ~°∞ƒùA_≥· N Hõ$+¨µx‚ ~°∂Ñ¨=Ú#
=∂iáÈÜ≥∞#∞. P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ ZO`À P#O^Œ=Ú Hõey ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’ÊÜ≥∞#∞. `«~∞° "å`« N ™êfiq∞
"å~°∞ J`«xx x=∞‡ P‰õΩÅ#∞ u#flKÀ ~ÀQÆ=Ú `«Q∞Æ #æ x K≥ÑÊ¨ QÍ P Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ J>Ë¡ KÕÃã#∞. "≥O@<Õ
J`«xH˜ ~ÀQÆ x"å~°}=∞Ü≥∞º#∞. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’<Õ LO@∂ P^è•ºu‡Hõ
¿ã=#∞ KÕã∂¨ Î HÍÅ=Ú QÆ_Ñç <≤ å~°∞.
<å~åÜ« ∞ } Ñ¨ ~ ° â ◊ √ ~åO J<Õ ÖÏÜ« ∞ ~° ∞ ëÈÖÏÑ¨ Ó ~ü Ö ’ LO_Õ " å_» ∞ . J`« # ∞ ÃÑ· Ö ò û `À
ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_≥_ç"å_»∞. JHõ¯ÖòHÀ\ò‰õΩ áÈÖËHõ N ™êfiq∞H˜ XHõ L`«Î~°=Ú ^•fi~å `«# ã¨=∞ã¨º#∞
`≥eÜ«∞Ñ¨~∞° K«∞‰õΩ<åfl~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Hõ~∞° }`À J`«xx H˘xfl ~ÀAÅ∞ QÀ=Ù Ü≥ÚHõ¯ =¸„`«=Ú#∞
`åQÆ=∞x P^ÕtOz<å~°∞. P =H©Å∞ P „Ñ¨HÍ~°=Ú KÕÜ∞« QÍ J`«xH˜ "åºkè x"å~°}"≥∞#ÿ k.
49
Ñ¨Ó<å x"åã≤Ü«∞QÆ∞ #O^•~å"£∞ ã¨∞O^Œ~ür J#∞#`«#∞ f„= =¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞ã¨º`À

ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. J`«#∞ ZO`À ^è#Œ =Ú Y~°∞ÛÃÑ\ì̃ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç##∞ P ã¨=∞ã¨º f~°Ö^Ë ∞Œ . `«#
¿ãflÇ≤Ï`«∞_≥#· ÉÏÅHõ$+¨‚ *’+≤H˜ `«# ã¨=∞ã¨º#∞ K≥ÑÊ¨ QÍ J`«#∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç≤Ï=∞#∞
QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ "≥à§◊ =∞x ã¨ÅÇ¨ WzÛ<å~°∞. `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ ã¨ÅÇ¨ „Ñ¨HÍ~°=Ú #O^•~å"£∞
JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ "≥o§ ™êfiq∞x â◊~}° ∞"Õ_#≥ ∞. J`«#∞ JHõ¯_» J#fl^•#=Ú KÕÃã#∞. =∞iÜ«Ú t=Ùx ^Œ~≈° #=Ú#ÔH·
t"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ "≥à◊§QÍ t=eOQÆ=Ú L#fl KÀ@ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Pj#∞Öˇ· LO_»∞@ K«∂ã≤
Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«xx Pj~°fikOK«QÍ P<å\˜#∞O_ç J`«x ã¨=∞ã¨º fiáÈÜ≥∞#∞.
"å=∞<£|∞"å J#∞#`«xH˜ K≥ÑÊ¨ ÖËx ~ÀQÆ=ÚÅ`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞ `«@∞ìH˘#ÖËHõ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ
x~°~‚ ÚOK«∞H˘x #kÖ’ ^Œ∂HÔ #∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«x=ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ #k#∞O_ç Éˇ@ · ‰õΩ ÖÏy
"å=∞<£|∞"å K≥OÑ¨ÃÑ· H˘\ì̃ W@¡<≥#∞, ''Hõ~‡° #∞ J#∞Éèqí OK«‰Ωõ O_® „áê}`åºQÆ=Ú KÕÜÚ« @ =¸~°`ö fi« =∞x——
HÀÑÿOK≥#∞. N ™êfiq∞ J^Œ$â◊º"≥∞#ÿ Ñ≤^ÑŒ ¨ "å=∞<£|∞"å QÍ_è» x„^Œ=zÛ x„^ŒáÈÜ≥∞#∞ =∞~åfl_»∞ L^ŒÜ∞« O
"≥∞Å‰õΩ=~åQÍ J`«x â◊s~°=ÚÖ’ KåÖÏ =∂~°∞Ê =K≥Û#∞. J`«#∞ P#O^Œ=Ú `«@∞ìH˘#ÖËHõ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ
"≥à§‹ #∞. N ™êfiq∞x ^Œi≈OK«QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì W@¡xi, 'h"Õ<å #kÖ’ ^Œ∂H˜ „áê} `åºQÆ=Ú KÕã∞¨ ‰õΩO\˜q—
J#QÍ J`«#∞ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_ç â◊~} ° ∞"Õ_∞» H˘<≥#∞. ZHõ¯_À L#fl J`«x ÉÏ^è#Œ ∞
JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’ L#fl N ™êfiq∞ "å~°∞ K«∂ã≤ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í "å=∞<£|∞"å =ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ J`«xx P`«‡Ç¨Ï`«º
KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# #k #∞O_ç Éˇ@ · ‰õΩ ÖÏy ~°HO∆˜ z# Ñ≤^ÑŒ ¨ J^Œ$â◊º"≥∞#ÿ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì "å=∞<£
|∞"å Z#fl_»∞ ™êfiq∞x K«∂_»Ö^Ë ∞Œ Hõ^•! ÃÑQ· Í "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ =zÛ#Ñ¨C_»∞ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì ''h"Õ<å P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOzuq—— Jx J#QÍ "å=∞<£|∞"å N ™êfiq∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞
K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞. J=^è∂Œ `«ÅO>Ë<Õ J=^è∞Œ Å∞ ÖËx"åix "åi ^Œ$+≤ì Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ ZHõ¯_»
Uk [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À `≥eÜ«Ú"å~°x ~°∞A"≥#· k.
ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ ~îå‰õÄ~ü^•ãπ J#∞#`«#∞ ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x Éè‰í Ωõ _Î ∞» . ÃÑQ· Í N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì QÆ∞_çx ‰õÄ_®
Hõ\ #ì̃ "å_»∞. ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ™êfiq∞ÃÑ· Éè[í #Å∞ áê_»∞`«∂ LO_Õ"å~°∞. JO`«\ ˜ Éè‰í Ωõ _Î #·≥ Ñ¨Ê\˜H˜
`«# â◊s~°=∞O`å `≥Å\¡ ˜ =∞K«ÛÅ`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥_"ç å_»∞. XHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì =∞O_»∞`«∞#fl
Hõ>#ì̌ ∞ J`«xÃÑ· qã≤~Ô #∞. ~îå‰õÄ~ü ^•ãπ P Hõ>#ì̌ ∞ K«∂~°=‚ ÚQÍ KÕã≤ JO^Œ∞Ö’ HÍe# |∂_ç^#≥ ∞ ‰õÄ_»
HõeÑ≤ `«# â◊s~°=ÚÃÑ· QÆÅ =∞K«ÛÅÃÑ· Ñ¨Óã¨∞H˘<≥#∞. H˘xfl ~ÀAÅˆH P =∞K«ÛÅ∞ =∂Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞.
=∞iÜ≥ÚHõxH˜ ‰õΩ+¨µì"åºkè`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_≥#∞. KåÖÏ Ñ¨Ù}ºˆH∆„`«=ÚÅ∞ ‰õÄ_® uiÔQ#∞. J`«#∞
ÑÖ_»sHõÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ ~åQÍ J`«x HõÅÖ’ q~îÀÉÏ Hõ#|_ç JHõ¯ÖòHÀ\ò‰õΩ á⁄=∞‡x JHõ¯_»`«xH˜ "åºkè
50
x"å~°}=∞QÆ∞#x q~îÀÉèÏ ^Õ=ÙxH˜ K≥ÃÑÊ#∞. J`«#∞ ^•xx Ñ¨\ Oì˜ K«∞H˘#ÖË^∞Œ . =∞m§ q~îÀÉèÏ ã¨fiÑ¨fl=Ú#O^Œ∞
^Œ~≈° #q∞zÛ =∞m§ J^Õ K≥ÃÑÊ#∞. "≥O@<Õ J`«#∞ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ "≥o§ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ =¸_»∞ ãÖIIÅ∞
¿ãqOK«∞H˘<≥#∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«xH˜ QÆO^è=Œ Ú á⁄_ç WzÛ P á⁄_çx =O\˜ÃÑ· ~åã¨∞H˘#=∞x
P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞. JÖÏ KÕÜ∞« QÍ<Õ J`«xH˜ ‰õΩ+¨µ"ª åºkè Ñ¨ÓiÎQÍ #Ü«∞=∞~Ú#k. J`«#∞ N ™êfiq∞H˜ Éè‰í Ωõ _Î Ü
» ∞≥ º#∞.
XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ PãÎ̈=∂`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. `«# ÉÏ^è#Œ ∞ N ™êfiq∞H˜ K≥ÑC¨ H˘#QÍ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì zÅHõ_^» ∞Œ OÑ¨#∞ "ÕyOK«∞H˘x u#=∞<≥#∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ K≥Ü∞« ºQÍ J`«x
"åºkè Ñ¨ÓiÎQÍ x"å~°}"≥∞#ÿ k.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú 28
(¿Ñ^ŒÅáêe@ ÃÑxflkè – N ™êfiq∞ ã¨=∞~°)ú
QÆ`« Ô~O_»∞ J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«# J#O`« â◊H˜ÎKÕ`« x"å~°} HÍ#@∞=O\˜
~ÀQÆ=ÚÅ<≥<fl≥ <Àfl #Ü«∞=Ú KÕãi≤ . ~ÀQÆ=ÚÅ‰õΩ x"å~°}=∞O^Œ∞HÍ^Œ∞, ™êfiq∞ Hõ$Ñ¨ =∂„`«"∞Õ Jx `≥eã≤Ok.
D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ™êfiq∞ `«# Jáê~°"∞≥ #ÿ Hõ~∞° }KÕ`« `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ^è#Œ =Ú <˘ãÖQÆ∞@
K«∂^•ÌO.
~å[™ê÷<Ö£ ’ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ =zÛ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ¿ã= KÕã∞¨ H˘#∞K«∞O_≥#∞.
J`«#∞ =∂~åfi_ô ‰õΩ„~°"å_»∞. `«# WO\˜ #∞O_ç J`«xx uiy ~°=∞‡x `«# |O^è∞Œ =ÙÅ∞ Z<Àfl L`«~Î =° ÚÅ∞
~åã≤<å~°∞. J~Ú<å P ‰õΩ„~°"å_»∞ =¸_»∞ ãÖIIÅ∞ ™êfiq∞x =^ŒÅHõ JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’<Õ x=tOz<å_»∞.
z=iH˜ J`«x `«O„_ç =∞iÜ«Ú "Õ∞#=∂=∞ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰õΩ =zÛ P JÉÏƒ~Úx fã¨∞‰õΩ"≥à◊√§@‰õΩ
x~°~‚ ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ uiy "≥à√◊ §áÈ=Ù ã¨=∞Ü«∞=Ú# N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ
"≥à§◊ QÍ N ™êfiq∞ W@¡x<å~°∞. ''h‰õΩ W=fi\ÏxH˜ <å ^ŒQ~æÆ ° UkÜ«ÚÖË^∞Œ . HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë JHõ¯_» Ñ¨_=ç Ù#fl
<åÅ∞QÆ∞ Z=ÚHõÅ#∞ U~°∞‰õΩx fã¨∞‰õΩáÈ—— Jx J#QÍ P ‰õΩ„~°"å_»∞ ™êfiq∞ P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz
ÉèÜ
í ∞« =Ú`À <åÅ∞QÆ∞ Z=ÚHõÅ#∞ XHõ |@ìÖ’ ‰õ@∞ì‰Ωõ x `«# WO\˜H˜ "≥o§<å_»∞. =∞~åfl_»∞ P =¸@
=∞iO`« |~°∞"≥·#k. J`«#∞ ÉèíÜ«∞=Ú`À =¸@#∞ qÑ¨ÊQÍ P =¸@Ö’ Z=ÚHõÅ‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ
|OQÍ~°ÑÙ¨ =Ú^ŒÌ LO_»∞@ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú<å_»∞. P ^≥|ƒ`À J`«#∞ ^è#Œ =O`«∞_≥· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°‰Ì Ωõ
Éèí‰õΩÎ_≥· N ™êfiq∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞ JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’x [#∞Å‰õΩ K≥Ñ≤Ê<å_»∞.
51
=∞iÜ≥ÚHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’<Õ LO@∂ N™êfiq∞ "åiH˜ ¿ã=KÕã∂¨ Î HÍÅO QÆ_áç ê_»∞.
XHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì z#fl Ñ≤Å"¡ å_ç =Öˇ Z=ÚHõÅ`À P_»∞H˘#∞@ K«∂ã≤<å~°∞. N™êfiq∞ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_ç`À
''hÔHxfl Z=ÚHõÅ∞ HÍ"åÖ’ Jxfl fã¨∞‰õΩ"≥à√◊ §—— Jx J#QÍ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ Z=ÚHõÅ#∞ =Ú@∞ìH˘#∞@‰õΩ
ãÖ^ÕÇÏ≤ Oz<å_»∞. z=iH˜ Z\Ï¡QÔ `· <Õ OÕ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ KÕÜ∞« QÍ Z=ÚHõÅ‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ |OQÍ~°=Ú
=¸@ qÑ≤ÊK«∂_»QÍ Hõ#|_ç#k. J`«#∞ ZO`À P#O^ŒÑ_¨ ç `«#‰õΩ#fl Hõ+=ì¨ ÚÅ∞áÈ~Ú ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î <·≥ å_»∞.
ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ QÀqO^£~å"£ J#∞#`«_∞» =∞iÜ≥ÚHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x`À HõÅã≤ QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°=Ú#‰õΩ "≥à§◊ QÍ
"åiH˜ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ N QÆ∞~°∞=Ù HõxÑ≤Oz JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ "≥à§◊ =∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. "åi~°∞=Ù~°∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ
"≥o§ N ™êfiq∞x ¿ãqOK«QÍ N ™êfiq∞ W@¡x<å~°∞. ''Ti z=~° =∞j^Œ∞Ö’ XHõ Ñ¶¨H©~°∞ ‰õΩHõ¯#∞ ÃÑ@∞ìH˘x
‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. g∞i~°∞=Ù~°∞ "≥o§ "åiH˜ aèHõ∆ÃÑ@ì=∞x—— P*Ï˝Ñ≤Oz<å~°∞. "åi~°∞=Ù~°∞ =∞j^Œ∞‰õΩ
"≥à§◊ QÍ JHõ¯_˘Hõ Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õΩHõ¯`À ã¨Ç¨ LO_»∞@ K«∂z<å~°∞. P Ñ¶H¨ ~© ∞° "åi~°∞=Ùi`À W@¡x<å~°∞. ''q∞=∞‡efl
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ÑÖÑ≤<å~å <å‰õΩ `≥zÛ# PÇ¨~°=Ú Uk <åH˜=fiO_ç—— Jx J#QÍ "åi~°∞=Ù~°∞ P
Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õΩ PÇ¨~°q∞=fiQÍ P Ñ¶H¨ ~© ∞° =∞iÜ«Ú ‰õΩHõ¯ P~°yOz H˘kÌQÍ Ñ¨à§‹ OÖ’ q∞yeÛ<å~°∞. P W~°∞=Ù~°∞
™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ [iy#k K≥ÑÊ¨ QÍ N ™êfiq∞ P Ñ¶H¨ ~© ∞° q∞yeÛ# PÇ¨~°=Ú#∞ u#=∞x
P*Ï˝ÑO≤ K«QÍ QÀqO^£~å"£ u#∞@‰õΩ ãÖ^ÕÇÏ≤ Oz<å_»∞. „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ =∂„`«O "≥O@<Õ ux<å_»∞. N
™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞xfl "≥∞K«∞Û‰õΩx W@¡x<å~°∞. ''h=Ù ÉÁOÉÏ~ÚH˜ "≥à§◊ QÆ<Õ h‰õΩ ~°∂.10,000 Å
~°∂IIÅ∞ Åaè™êÎ——Ü«∞x =∞iÜ«Ú N ™êfiq∞ QÀqO^£~å"£`À W@¡x<å~°∞, ''h=Ù ÉèHí ÖÎ̃ ’ WOHÍ Z^ŒQÖÆ ^Ë ∞Œ .
HÍ=Ù# h=Ù WOHÍ¿ã= KÕã∂¨ Î LO_»=Öˇ#∞——. „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ÉÁOÉÏ~ÚH˜ "≥à§◊ QÍ JHõ¯_˘Hõ ^è#Œ =O`«∞_»∞
=∞~°}O˜ K«QÍ J`«x ÉèÏ~°º `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ Z=Ô~`· Õ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ `«# WO\˜ =ÚOy@
HõxÑ≤OK«∞<À P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_çH˜ 10,000 ~°∂IIÅ ^è#Œ =Ú WK≥Û^Œ#x J#∞H˘x#k. J^Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’
JHõ¯ÖòHÀ\ò #∞O_ç =zÛ# P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ HõxÑ≤OK«QÍ P"≥∞ 10,000 ~°∂IIÅ ^è#Œ =Ú J`«xH˜ HÍ#∞HõQÍ
WzÛ#k. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì K≥ÑÊ≤ # =∂@Å∞ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =zÛ P#O^Œ=Ú`À WO\˜H˜ "≥à§‹ #∞.
QÆ}+Ë π =¸ÖËH~õ ü J#∞#`«_∞» N ™êfiq∞H˜ Q˘Ñ¨Ê Éè‰í Ωõ _Î ∞» . J`«#∞ =∞~åsîÖ’ ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì K«i`«=Ú
„"åÃã#∞. J`«#∞ HõÖHˇ ~ìõ ü PÑ¶ã‘ ∞¨ Ö’ Ñ¨xKÕÜÚ« K«∞O_»QÍ J`«x KÕu~å`« ÉÏQÆ∞O_»Hõ áÈ=Ù@KÕ J`«x L^ÀºQÆ=Ú
áÈ~Ú#k. J`«#∞ x~åâ◊ K≥Ok N ™êfiq∞ ¿ã=Ö’ x=∞QÆ∞fl_≥· „Ñük#=Ú ™êfiq∞H˜ <≥·"Õ^Œº=Ú
ÃÑ@∞ìK∞« O_≥_"ç å_»∞. XHõ™êi ™êfiq∞ =^Œ#Ì ∞#fl =∞iÜ≥ÚHõ t+¨µº_»∞, =¸ÖËH~õ Hü ˜ ÃÑ~°∞QÆ∞ `≥zÛ ™êfiq∞H˜
x"ÕkOK«=∞x K≥ÑÊ¨ QÍ =¸ÖËH~õ ü ÃÑ~°∞QÆ∞ `≥K∞« Û@‰õΩ áÈ`«∂ J`«x`À `«# x~°∞^ÀºQÆ=Ú QÆ∞iOz ™êfiq∞H˜
K≥ÑÊ¨ =∞x K≥ÑÊ¨ QÍ P t+¨µº_»∞ =¸ÖËH~õ ü ã¨=∞ã¨º#∞ ™êfiq∞ =ÚO^Œ~Ã° Ñ>ì̌#∞. JÑ¨C_»∞ N ™êfiq∞ ''h‰õΩ
52
L^ÀºQÆ=Ú ^˘~°∞‰õΩ#∞—— Jx J#QÍ =¸ÖËH~õ ü r`«=Ú ZO`« Jx J_»∞QÆQÍ N ™êfiq∞ ''ÅHõ∆ ~°∂áêÜ«∞Å∞——
Jx |^Œ∞Å∞ ÑëHÔ #∞. =¸ÖËH~õ ü `«# WO\˜H˜ "≥à§◊ QÍ HõÖHˇ ~ìõ ü PÑ¶ã‘ ∞¨ #∞O_ç J`«xH˜ XHõ L`«~Î =° Ú
=K≥Û#∞. J`«xH˜ HõÖHˇ ~ìõ ü PÑ¶ã‘ ∞¨ Ö’<Õ "≥Ú^Œ@ ‰õ~¡ ∞° ¯QÍ `«~∞° "å`« `«# L^ÀºQÆ=ÚÖ’ Jaè=$kú á⁄Ok
z=~°‰Ωõ Jã≤ÃãOì \ò HõÖHˇ ~ìõ Qü Í J~Ú ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ ZO`À ^è#Œ =Ú ãÖáêkOK≥#∞.
N ™êfiq∞ ¿Ñ^ŒÅ áêe@ ÃÑxflkè Jx ~°∞A"≥#· k
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
J^è•ºÜ«∞=Ú 29
(JHõ¯ÖòHÀ\ ãÖ™ê÷#Ñ¨Ù ~å*ˇ#· =∂Ö’r~å"£ Éè’O¿ã‰¡ Ωõ ãÖ`å#=Ú – ™êOw¡ ãÖ™ê÷# ~å*ˇ#·
`å`åº™êÃÇÏÉò Ñ¨@fi~°<Ì £ Ü≥ÚHõ¯ JÇ¨ÏOHÍ~°=ÚkOK«∞@, |~À_® ÉÏÉÏ™êÃÇÏÉò ãÖ™ê÷#=ÚÖ’
Ñ¶¨∞’~üÑ¨_Õ‰õΩ ãÖ`å#„áêÑ≤Î)
JHõ¯ÖòHÀ\ ãÖ™ê÷#Ñ¨Ù ~å*ˇ#· Éè’O¿ã¡ `«# P_»O|~°=Ú „Ñ¨îŒ ≈OK«∞@ÔH· ™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ `«# [#‡k#=Ú
ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú#~åQÍ P ~åA N ™êfiq∞ "åiKÕ ÖˇOÑ¨HÍÜ«∞ u#fl q+¨Ü∞« =Ú =ÚO^Œ∞ J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’
K≥ÑÊ¨ |_ç#k. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç P ~åA KåÖÏ *Ï„QÆ`QÎ« Í N ™êfiq∞ =^ŒÌ `«# „Ñ¨=~°#Î K«∂¿Ñ"å~°∞. "åiH˜
ãÖ`å#=Ú ÖË^∞Œ . P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ N ™êfiq∞x `«=∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ "Õ_∞» H˘#QÍ N ™êfiq∞ "åi =∞<ÀÉèÏ==Ú#∞
`≥eã≤H˘x "åiH˜ ãÖ`å#=Ú HõÅ∞QÆ∞#x JÉèÜ í ∞« q∞K≥Û#∞. P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ Ñ¨Ù@ìÉ’=Ù"å~°∞ Z=~°x J_»∞QÆQÍ
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì XHõ~ÀA ''<å‰õΩ QÍAÅ∞ HÍ"åe—— Jx J<åfl~°∞. =∞iÜ«Ú á⁄~Úº =ÚO^Œ∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.
P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ N ™êfiq∞ KÕ+Åì̈ #∞ „QÆÇÏ≤ Oz `«=∞‰õΩ Ñ¨Ù@ìÉ’=Ù"å~°∞ P_»ÑÅ≤ x¡ „QÆÇÏ≤ Oz<å~°∞. J~Ú`Õ P
~å*ÏºxH˜ "å~°ã∞¨ _≥`· Õ "Õ∞Åx `«Å∞=QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì XHõ<å_»∞ Ñ¶~≤ O° y =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú ''xÑ¨C ÃÑ@ìO_ç——
Jx J~°z<å~°∞. ™êfiq∞ KÕ+Åì̈ #∞ „QÆÇÏ≤ Oz `«=∞‰õΩ =∞QÆa_»#¤ ∞ „Ñ¨™êkOK«∞K«∞<åfl~°x P#OkOz<å~°∞.
N ™êfiq∞ Pj~°fiK«#=Ú =Å¡ P ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ =∞QÆa_»¤ Ñ¨Ù\ì̃<å_»∞.
XHõ™êi ~å*Ï =∂Ö’r~å"£ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_≥#· `å`åº™êÃÇÏÉò Ñ¨@º~°<Ì `£ À HõÅã≤ N ™êfiq∞ Hõ_‰» Ωõ
=zÛ<å~°∞. P `å`åº™êÃÇÏÉ,ò ™êOw¡ ãÖ™ê÷#Ñ¨Ù ~åA =∂Ö’r ~å"£ Ñ¨ÅH¡ k© y ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅ‰õΩ
#=∞ã¨¯iOK«QÍ, ™êOw¡~åA Ñ¨ÅH¡ © kQÆ‰Ωõ O_® JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À Ñ¨ÅH¡ Ö© ’<Õ N ™êfiq∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥à§‹ #∞. N
™êfiq∞ "≥O@<Õ ''Uq∞~å ##∞fl QÆ∞iÎOK« ÖË^•. h=Ù Z=iHõO>ˇ ÃÑ^Œ"Ì å_çq. h=Ù Z=iH˜ ~åAq. h
Ñ¨Ó~°fi [#‡ =∞~°z<å"å ?—— Jx J#QÍ P ~åA "≥O@<Õ Ñ¨ÅH¡ k© y N ™êfiq∞H˜ |OQÍ~°ÑÙ¨ LOQÆ~=° ÚÅ∞
=∞iÜ«Ú HÀ= W=fiQÍ N ™êfiq∞ P LOQÆ~=° ÚÅ#∞ =Ú@ìHõ ''h‰õΩ Jq ~°`åflÅ∞ HÍ=K«∞Û#∞QÍx <å‰õΩ
53
=∞@∞‰õΩ Jq ~åà◊√§ fã≤ áê~°"~Õ Ú—— Jx J<åfl~°∞. J`«#∞ Pâ◊Û~°º=Ú`À ™êfiq∞ KÕ+Åì¨ #∞ K«∂ã≤ P#O^ŒÑ_¨ ç
Hõ=∆ ∂Ñ¨} HÀi<å_»∞.
ÉÏÉÏ™êÃÇÏÉò Ñ¶∞¨ ’~°Ê_Õ J#∞#`«#∞ |~À_® ãÖ™ê÷#=ÚÖ’ z#fl W<å=Ú^•~°∞QÍ L<åfl_»∞. J`«x
ÉèÏ~°º¿Ñ~°∞ QÆOQÍÉÏ~Ú. giH© ãÖ`å#=ÚÖË^∞Œ . N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ â◊~}
° ∞"Õ_Q» Í N ™êfiq∞ J#∞x`«º=Ú
Ç¨Ïi=Oâ◊=Ú K«kqOK«∞‰õΩx q#=∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ ™êfiq∞ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú KÕÜ∞« QÍ
"åiH˜ ãÖ`å#=Ú Hõey#k.
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì =∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞_»∞. ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ~ÀQÆ=ÚÅ#∞ x"åiOÑ¨KãÕ #≤ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ∞.
=∞~°}O˜ z# "åix ‰õÄ_® „|uHÕz# =∞$`«∞ºO[Ü«Ú_»∞. ¿Ñ^ŒÅáêe@ ÃÑxflkèQÍ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl
Éèí‰õΩÎ#‰õΩ ã¨xflkèQÍ LO@∂ ~°H˜∆OKÕ JÉèíÜ«∞„Ñ¨^•`«∞_»∞ ~å*ˇ·`Õ<Õq∞, x~°∞¿Ñ^≥·`Õ<Õq∞ W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#"Õ∞.
„Ñ¨Éèí∞=ÙÅ ãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ P_»O|~°=Ú#‰õΩ ÖÁOQÆx"å_»∞. x~°∞¿Ñ^Œ Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ "åi „¿Ñ=∞‰õΩ ÖÁOˆQ"å_»∞.
P_»O|~°=ÚÅ∞ „Ñ¨îŒ ≈¿ãÎ P„QÆÇÏ¨ =Ú K«∂Ñ≤™êÎ~∞° . J#∞~åQÆ=Ú K«∂Ñ≤`Õ J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ~∞° . ãÖ`å#=Ú
ÖËx"åiH˜ ãÖ`å#„áêÑ≤Î Hõe™æ êÎ~∞° . [iy#q, [~°∞QÆ∞`«∞#flq =∞iÜ«Ú [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞q ‰õÄ_® K≥¿ÑÊ â◊HÎ̃
™ê=∞~°úº=ÚÅ∞ L#fl"å~°∞. N ^Œ`«∞Î_»O>Ë =∂@ÖÏ! ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞HÍ~°∞_»∞. „u=¸~åÎº`«‡Hõ ~°∂Ñ¨Ù_»∞,
QÆ∞}Ïf`«∞_»∞. ã¨~°fiÖ’Hõ ãÖ~°Hõ∆‰õΩ_»∞. Pk QÆ∞~°∞=Ù. [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù. J@∞=O\˜ QÆ∞~°∞bÅÅ∞ Z<≥fl<Àfl HõÅ=Ù.
HõeÜ«ÚQÆ=ÚÖ’ J=`å~°=Ú ^•eÛ# N ^Œ`∞« xÎ ~°∂áêÅ∞ Z<≥fl<Àfl. =∞iÜ«Ú <å=∂Å∞ Z<≥fl<Àfl. XH˘¯Hõ¯
~°∂Ñ¨=ÚÖ’ z„`« qz„`åÅ∞ K«∂Ñ≤ Z<Àfl =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂Ñ≤# P ^Œ`∞« xÎ QÆ∞iOz Uq∞ K≥ÑÊ¨ QÆÅ=Ú
ZO`«x ~åÜ«∞QÆÅ=Ú.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
54
J^è•ºÜ«∞=Ú 30
(Z=~°∞ U ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ P~åkè™êÎ~À P ~°∂Ñ¨=ÚÖ’<Õ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ^Œ~≈° #q∞K«∞Û@)
ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ N Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«‡ 4= J^è•ºÜ«∞=Ú 11= â’¡H=õ Ú# W@¡x<å~°∞. ''J~°∞<˚ å! Z=~°∞ U
U ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ #∞#fl P~åkè™êÎ"À <Õ#∞ P ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’<Õ ^Œ~≈° #q∞™êÎ#∞——. 27= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ XHõ
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«∞@‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì W\¡x<å~°∞. ''h=Ù ^•fi~°H‰õ Ωõ
áÈ^ŒÅzu"å! P Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡}˜‚ ^Œi≈OK«∞HÀ^ŒÅzu"å!—— Jx K«`∞« ~°∞ƒù[=ÚÅ`À N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
Hõ$+¨‚ ÉèQí "Æ å#∞_çQÍ =∂i ^Œ~≈° #q∞zÛ<å~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q.
27= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’<Õ Ñ¨Ó<å x"åã≤Ü∞« QÆ∞ #O^•~å"£∞ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ =zÛ t"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ
áÈQÍ t=eOQÆ=Ú LO_»=Åã≤# ™ê÷#=ÚÖ’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì LO_»∞@ K«∂ã≤ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ü Ì ∞Õ P
Ñ¨~=° ∞t=Ù_»x „QÆÇÏ≤ OK≥#∞.
|~À_® x"åã≤ ~å=∞âß¢ãÎ≤ JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ =zÛ<å~°∞. "å~°∞ ™êfiq∞x ^Œi≈Oz# `«~∞° "å`« ^ŒH} ∆˜
^Õâ=◊ ÚÖ’QÆÅ N HÍsÎHõ N ™êfiq∞x ^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ =Öˇ#x ãÖHõeÊOz<å~°∞. ™êfiq∞ J#∞=∞u
HÀ~°QÍ ™êfiq∞ P[˝ W=fiÖË^∞Œ . ~å=∞âß¢ãÎ≤ QÍ~°∞. XHõ HÍsÎHõ áœ~°q‚ ∞<å_»∞ N ™êfiq∞H˜ Ç¨~°u WK«∞ÛK«∞O_»QÍ
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì HÍsÎHõ ™êfiq∞QÍ =∂i ^Œ~≈° #q∞zÛ<å~°∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ü Ì ∞Õ ã¨HÅõ
^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x JHõ¯ÖòHÀ@ÜÕ∞ ã¨HÅõ Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `åÅx `«Åz N ™êfiq∞ ¿ã=Ö’ LO_çáÈ~Ú<å~°∞.
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Éè‰í Ωõ _Î #·≥ zO`ÀÑÖ`ü =^ŒÌ N =∞Ç¨q+¨µ=‚ Ù q„QÆÇÏ¨ =Ú#flk. J`«#∞ `«#~ÚO@ P
q„QÆÇ¨ xH˜ J#∞x`«º=Ú Ñ¨Ó[ KÕ¿ã"å~°∞. XHõ™êi HÀ\˜ `«∞Åã≤ Ñ¨Ó[ KÕÜ∂« Åx ãÖHõeÊOz „áê~°OaèOK«QÍ
ãïQÍæ Ñ¨Ó[ ã¨=∞Ü«∂xH˜ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«# ~ÚO\˜H˜ =KÕÛ"å~°∞. zO`ÀÑÖ`ü, N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
™êH∆Í`«∞Î =∞Ç¨q+¨µ"‚ Õ Jx „QÆÇÏ≤ Oz `«∞Åã≤ ^Œà=◊ ÚÅ∞ P q„QÆÇ¨ xH˜ Ñ¨Ó[ KÕÜ∞« ‰õΩO_® N ™êfiq∞ K«~}
° ÏÅ
g∞^Œ "Õã¨∂Î P#O^Œ=Ú`À =ÚxyáÈ~Ú<å~°∞. N ™êfiq∞ Pj#∞Öˇ·# Ñ‘@g∞^Œ "åi áê^Œ=ÚÅ∞
=Ú„kOÑ¨|_ç<å~Ú.
XHõ™êi XHõ =Úã≤"¡ ∞£ ã¨Ü∞« º^£ =∞Ç¨Ï=∞‡^£ J#∞ `«`Î« fi"Õ`Î« N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ZHõ¯_»∞<åfl~°x "≥`∞« ‰õΩ`«∂
N ™êfiq∞ Hõ_‰» Ωõ ~åQÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ''<Õ<Õ P ™êfiq∞x—— Jx K≥ÑÊ¨ QÍ ã¨Ü∞« º^£ =∞Ç¨Ï=∞‡^£ N ™êfiq∞x
K«∂_»Q<Æ Õ =∞iÜ«Ú N ™êfiq∞ QÆOcè~ã° fi¨ ~°=Ú q#QÆ<Õ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_áç È~Ú Hõ#∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍ¿ãÑ¨\ H˜ ˜
"Õ∞ÖÁ¯x "≥∂HÍà◊§ g∞^Œ ‰õÄ~˘Ûx ã¨Ü«∞º^£ =∞Ç¨Ï=∞‡^£ W@¡x<å~°∞. ''F ™êfig∞ h=Ù ™êH∆Í`«∞Î Ç¨Ï[~°`ü
JbÜÕ∞. <Õ#∞ ZO^Œi<À ^Œi≈OKå#∞. HÍx WO`«\ ˜ =∞Ç¨^Œ~≈° #=Ú Z#fl_»∞ HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . h ¿ã= KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ
ÉèÏQÆº=Ú HõeæOK«——=∞x HÀ~°QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì W@¡x<å~°∞, ''<Õ#∞ ã¨~åfiO`«~åºq∞x HÍ=Ù# h=Ù
55
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ Ö’<Õ LO_ç ™ê^è#Œ KÕãH≤ ˘#=∞x—— P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞.

<≥*· ÏO „áêO`«=Ú#∞Oz =∞iÜ≥ÚHõ =Úã≤O¡ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞H˘#∞@‰õΩ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ
`«#‰õΩ âßOux „Ñ¨™êkOK«=∞x HÀ~°QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J`«x"≥Ñ· Ù¨ `«^HÕ =õ ÚQÍ K«∂ã≤ ''Z~°∞Hõ`À ^≥"· åxfl
`≥Å∞ã¨∞HÀ—— Jx# "≥O@<Õ P =Úã≤O¡ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ã¨=∂kèÖ’H˜ "≥o§áÈ~Ú<å_»∞. uiy ã¨Ê $Ç¨Ï =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨
J`«xH˜ ^Œ~åæ, =∞HÍ¯ =∞n<å ^Œ~≈° #"≥∞#ÿ ^Œx N ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ|· _ç #=∞ã¨¯iOz<å_»∞.
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«~∞° "å`« J=`å~°=∞#QÍ ti_ôÖ’x ™ê~ÚÉÏÉÏ "å~°∞ ‰õÄ_® `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ
Z=~°∞ UÜÕ∞ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ ÉÏÉÏ#∞ P~åkOK≥^~Œ ° P ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ QÆÅ ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° #„áêÑ≤Î HõeyOKÕ"å~°∞
P ™ê~Ú<å^äŒ∞_»∞.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú 31
(N™êfiq∞ ã¨=∞~°<Ì Õ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@)
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N ™êfiq∞ ã¨HÅõ ^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x ~°∞A"≥#· k. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«##∞
#=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ JO|QÍ ‰õÄ_® ^Œ~≈° #q∞zÛ<å~°∞. J@∞=O\˜ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°#Ì ∞ H˘O^Œ~∞° Ñ¨sHÕ∆ K«∞@‰õΩ ‰õÄ_® JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ =zÛ#"å~°∞ L<åfl~°∞.
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ `«=∞ =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂Ñ≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ "åi¿Ñ~°∞ ^Õâ=◊ ∞O`«\Ï "åºÑ≤Oz#k.
J<ÕH=õ ∞Ok Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™êfiq∞ ^Œ~≈° <å~°=÷ Ú#ÔH· =zÛ áÈÜ≥∞_ç"å~°∞. "å~°∞ ~°∞zHõ~=° ÚÖˇ#· Ñ¨^•~°=ú ÚÅ#∞
`≥zÛ ™êfiq∞H˜ JiÊOKÕ"å~°∞. XHõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» P Ñ¨^•~°=ú ÚÅxflO\˜x K«∂ã≤ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ W@¡#∞H˘x<å_»∞.
''x["≥∞ÿ# ™ê^èŒ∞=Ù‰õΩ ~°∞zHõ~°=ÚÖˇ·# Ñ¨^•~°÷=ÚÖˇO^Œ∞‰õΩ?—— N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì JO^Œi =∞#ã¨∞ÅÖ’
^•yÜ«Ú#flq HõxÃÑ>Ëì =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»∞. "≥O@<Õ N ™êfiq∞ P Ñ¨^•~°=÷ ÚÅxfl\˜x qã≤iáêˆ~ã≤ ã¨∞=∂~°∞
~Ô O_»∞¿ã~°¡ Ñ¨zÛq∞~°ÑH¨ ÍÜ«∞Å#∞ ux ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. P Éè‰í Ωõ xÎ ãÖ^ÕÇ¨ xH˜ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Pq^è=Œ ÚQÍ
ã¨=∂^è•#=Ú K«∂Ñ≤<å~°∞.
XHõ™êi JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’ ~å^èŒ J<Õ "Õâº◊ ™êfiq∞x Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· =zÛ#k. P"≥∞ KåÖÏ JO^ŒQ`Æ .Î≥ U
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥<· å P"≥∞ JO^•xH˜ ÖÁOQÆ=Åã≤O^Õ. P"≥∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ XHõ ^Œ∞~°∞ƒkú Hõey#k N ™êfiq∞ JO`«\ ˜
=∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞ P"≥∞ ^•ã¨∞_≥`· Õ ZO`À Ñ¶∞¨ #`« Åaèã∞¨ OÎ ^Œx ÉèÏqOz ÉÏQÍ JÅOHõiOK«∞‰õΩx N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì Ü≥Ú^Œ‰Ì Ωõ =zÛ ‰õÄ~°∞Û#flk. `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ W@¡#∞H˘x#k, ''PÇ¨ P k=º"≥∞#ÿ â◊s~°=Ú ZÑ¨C_≥<· å
¢ãÎ‘ ã¨Ê~°≈ Hõey#^•—— Jx J#∞‰õΩ#flO`«<Õ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ''hˆHq∞ HÍ=Öˇ#∞—— Jx J#QÍ P"≥∞ `«#
56
^Œ∞~°∞ƒkú K«∂Ñ¨ÙÅ`À ™êfiq∞x Ñ¨_"» ÅÕ Ü«∞=Öˇ#x K«∂_»QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ''¢ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ ÉèË^Œ"Õ∞q∞ ?
¢ãÖÎ‘ ’ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ L#flk Uq∞?—— Jx J_»∞QÆQÍ P "Õâº◊ ''¢ãÖÎ‘ ’ JO^Œ=ÚQÍ L#flq ~Ô O_»∞. P ~Ô O_»∞
HÍ#∞HõÅ#∞ `≥zÛ<å#x—— J#QÍ, N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì "≥O@<Õ, ''h‰õΩ<åflÜ«∂, h â◊s~åx‰õΩ<åflÜ«∂ ? "åxx
fã≤ =∞~˘HõiH˜ W=fiQÆÅ"å ? "å\˜x <Õ#∞ ã‘fiHõiOKå#∞ÖË—— Jx#O`«<Õ P "Õâº◊ Ü≥ÚHõ¯ ãÎ̈<åÅ∞ áÈ~Ú
Ñ¨Ù~°∞+¨µx KèåfQÍ =∂iáÈ~Ú#k. P "Õâº◊ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú KåÖÏ `«ÑC¨ KÕãu≤ #x ÉèÏqOz ™êfiq∞x
â◊~} ° ∞"Õ_ç `«# =$uÎx =∂x"Õã≤ HÍjH˜ "≥o§áÈ~Ú#k.
XHõ ã¨<åºã≤H˜ ã≤^∞Œ ÅÌ ∞ =∞iÜ«Ú ã¨fi~°Ü
‚ ∂≥ QÆ=Ú#∞KÕ¿ã â◊HxÎ̃ ãÖáêkOz<å_»∞. P QÆ~fi° =Ú`À Q˘Ñ¨Ê
Ü≥∂yQÍ `«Åz ã¨fi~°Ü ‚ ∂≥ QÆ=Ú `≥eÜ«∞x "å~°∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ HÍ~°x K≥ÑÓ¨ Î LO_Õ"å_»∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞ N ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ xÎ ^•fi~å qx P ã¨<åºã≤ ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ xÎ `À `«#ÖÏQÍ |OQÍ~°=Ú KÕÜ∞« QÆÅ
™ê=∞~°º÷ =Ú ™êfiq∞ ã¨=∞~°‰Ì Ωõ HõÅ^• Jx „Ñ¨tflOÑ¨QÍ P ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«∞H˘#=∞x
K≥ÑÊ¨ QÍ P ã¨<åºã≤ QÆ~fi° =Ú`À "≥o§áÈÜ≥∞#∞. =∞~åfl_»∞ L^ŒÜ∞« O ZÑ¨Ê\˜ÖÏQÍ |OQÍ~°O `«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ« @‰õΩ
‰õÄ~˘Û#QÍ `«# „Ñ¨Ü∞« `«flO =º~°"÷ ∞≥ #ÿ k. Zxfl™ê~°∞¡ „Ñ¨Ü∞« uflOz<å |OQÍ~°=Ú#‰õΩ |^Œ∞Å∞ ÉÁQÆ∞æ =zÛ#k.
P ã¨<åºã≤ HÀÑ¨=Ú`À N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Éè‰í Ωõ xÎ =Öˇ<Õ W^ŒO`å [iy#^Œx ÉèÏqOz XHõ ÃÑ^ŒÌ ~å~Úx
J`«xÃÑ· qã¨~Q° Í P ~å~Ú Éè‰í Ωõ xÎ H˜ `«QÅÆ ‰õΩO_® uiy "≥#∞Hõ‰Ωõ =zÛ ã¨<åºã≤ÃÑ· Ñ¨_#ç k. D J^Œ∞ƒù`«
bÅ#∞ K«∂ã≤# ã¨<åºã≤H˜ `«# `«ÑC¨ #∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx JHõ¯ÖòHÀ\ò‰Ωõ KÕ~Q° Í N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«x"≥Ñ· Ù¨
HÀÑ¨=Ú`À K«∂ã¨∂Î W@¡xi. ''"≥^"Œè å hHõO`« QÆ~fi° =∂! ~å~Ú qã¨∞~°∞`å"å! |OQÍ~°O KÕÜ∞« É’`Õ ÉÁQÆ∞æ
=zÛ#k Hõ^•! Kå=ÖËHõáÈÜ«∂"å! h‰õΩ ã¨fi~°‚Ü≥∂QÆ=Ú HÍ"åÖÏ! J~Ú`Õ Z^Œ∞~°∞QÍ #∞#fl K≥@∞ì̂Hã≤
K«∂_»=∞——<≥#∞. N ™êfiq∞ K«∂Ñ≤Oz# P K≥@∞ì xÅ∞"≥ÖÏ¡ |OQÍ~°"∞≥ áÿ È~Ú#k. P ã¨<åºã≤ `«# `«ÑC¨
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ|· _ç Hõ=∆ ∂Ñ¨} "Õ_<ç å_»∞.
N ^Œ`∞« xÎ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ =∞#`«~=° ∂ ? JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’ #∞#fl N ™êfiq∞ ã¨=∞~°‰Ì Ωõ ZHõ¯_À#∞#fl ã¨<åºã≤
Ü≥ÚHõ¯ ã¨fiÉèÏ==Ú =∞iÜ«Ú `«# Éè‰í Ωõ _Î Ãç Ñ· ~å~Ú qã≤i# ãÖQÆu N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `≥Å∞ã¨∞‰õΩx `«ÑC¨
KÕã#≤ "åix xOkOz JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ# ã¨<åºã≤x N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ÉÏQÍ u\ì̃ P ã¨<åºã≤ Ü≥ÚHõ¯
QÆ~fi° =Ú#}z Hõà√◊ § `≥iÑ≤Oz<å~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Éèí‰õΩÎÅ#∞ Ñ¨sH˜∆OK«=Öˇ#∞HÍx Éèí‰õΩÎÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çx
Ñ¨sH˜∆OK«‰õÄ_»^Œ∞.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
57
J^è•ºÜ«∞=Ú 32
(„Ñ¨H$õ ux `«# ™êfinè#=Ú# LOK«∞H˘x# N ™êfiq∞ ã¨=∞~°)Ì
N ^Œ`∞« _Î ∞» Jf`«"∞≥ #ÿ â◊HÎ̃ HõÅ"å_»∞. ÑÖK«É∂íè `«=ÚÅ∞ "åi Pnè#=ÚÖ’ #∞O_ç "å~°∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ
KÕÜÚ« #∞. N ^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì „Ñ¨H$õ ux Uq^èOŒ QÍ `«# Pnè#=ÚÖ’ #∞OK≥<À
K«∂K≥^=Œ Ú.
XHõ™êi JHõ¯ÖòHÀ\Ö’ Hõ~∞° =Ù U~°Ê_ç#k. JHõ¯ÖòHÀ@ „áêO`«=ÚÖ’ =~å¬Å∞Ñ¨_H» õ ÑÖ@ #+ì̈O
J~Ú#k. JO^Œ∞=Å# „Ñ¨[Å‰õΩ KåÖÏ W|ƒOk Hõe#æ k. P Hõ~∞° =ÙH˜ `«@∞ìH˘#ÖËHõ „Ñ¨[ÅO^Œ~∞° N
™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì‰õΩ K≥Ñ≤Ê â◊~°}∞HÀii. P ã¨=∞ã¨º #∞O_ç HÍáê_»=∞x "Õ_»∞H˘<≥#∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
"Õ^•ÅÖ’x Ñ¨~#˚° º ã¨∂Hõ=Î Ú#∞, =∞iÜ«Ú ~ˆ }∞HÍ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ áê~åÜ«∞}=Ú KÕ~ÚOK«=∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞.
XHõ~ÀA N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì *Ë=Ó~°∞ J<Õ „QÍ=∞=Ú#‰õΩ "≥o§i. D „QÍ=∞=Ú# =~å¬Å∞ ÖËHõ áÈ=Ù@=Å#
z=~°‰Ωõ =∞Ozh~°∞ ‰õÄ_® ^˘~°H¯õ áÈ~Ú#k. P „QÍ=∞=ÚÖ’x „Ñ¨[Å∞ JÖÏ¡_áç È~Úi. J@∞=O\˜ H˜+¡ ì̈
Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P „QÍ=∞=Ú#‰õΩ KÕi<å~°∞. 'T~°H~õ å~°∞ =∞Ç¨`«∞‡Å∞— J#∞#@∞¡QÍ N
™êfiq∞ P H˜+¡ ì̈ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ P „QÍ=∞=ÚÖ’x „Ñ¨[Å ^Œ∞óMÏxfl `˘ÅyOK«∞@ÔH· =zÛ<å~°∞. N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì J=^Œ∂`«Å‰õΩ ZHõ¯_» Uq∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À Z=iH˜ U Hõ+=ì̈ Ú =K≥Û<À "åiH˜ W>Ëì `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
"å~°∞ Éˇ@ · Ñ¨_‰» Ωõ O_® U^À XHõ <≥Ñ=¨ Ú`À HõëêìÅ∞ L#fl"åi =^Œ‰Ì Ωõ "åˆ~ HõêŒ =zÛ ~°HO∆˜ K≥^~Œ ∞° . JÖÏ
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì *Ë=Ói „QÍ=∞=ÚÖ’x Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ `≥eã≤H˘x P „QÍ=∞=ÚÖ’ "åi k=ºáê^Œ=ÚÅ#∞
"≥∂Ñ≤<å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P „QÍ=∞=ÚÖ’x t"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ "≥o§ t=eOQÆ=Ú#∞ K«∂ã¨∂Î ''=~å¬Å∞
WOHÍ ÑÖÑ¨Ö^Ë qÕ ∞?—— Jx QÆ\ Qì̃ Í J~°z<å~°∞. P „QÍ=∞=Ú#‰õΩ ^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl "å~°ãO¨ Q∑ J<Õ =∞~˘Hõ
„QÍ=∞=Ú#‰õΩ "≥o§ JHõ¯_» t"åÅÜ«∞=ÚÖ’ q„QÆÇ¨ Å#∞ K«∂ã≤ P ^Õ=`«ÅO^Œix u\ì̃ ''h‰õΩ â◊#QÆÅ∞
HÍ"åÖÏ?—— Jx =∞m§ QÆiO˚ z<å~°∞. P =Ói „Ñ¨[Å∞ â◊#QÆÅ∞ `≥ÑÊ≤ Oz N ™êfiq∞H˜=fiQÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
P â◊#QÆÅ#∞ t=áê~°fi`«∞ÅÃÑ· =∞iÜ«Ú „Ñ¨H¯õ #∞#fl q„QÆÇÏ¨ =ÚÅÃÑ· K«e<¡ å~°∞. JO`ÕH} ∆õ =ÚÖ’ "Õ∞Ñ¶∂¨ Å∞
Hõq∞‡ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ =~°¬=Ú Ñ¨_#ç k. Hõ~∞° =Ù fiáÈ~Ú#k. Jxfl „QÍ=∞=ÚÅÖ’x „Ñ¨[Å∞ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì Ü≥ÚHõ¯ bÅ#∞ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú N ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_<ç å~°∞.
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«^∞Œ Ñï J=`å~°=∞QÆ∞ J#QÍ N^Œ`∞« xÎ S^Œ= J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ôÖ’x N™ê~Ú
ÉÏÉÏ "å~°∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ bÅ<Õ K«∂Ñ≤<å~°∞. XHõ™êi ti_ô „QÍ=∞=ÚÖ’ Ju ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ =~°¬=Ú
‰õΩ~°=QÍ P TiÖ’x [#∞Å∞ P =~å¬xH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_áç È~Ú N ™ê~Úx â◊~}° ∞ "Õ_Q» Í N ™ê~Ú PHÍâ◊=ÚÖ’H˜
K«∂ã≤ ''PQÆ∞ h f„=`« `«yOæ K«∞—— Jx J#flO`«<Õ ‰õΩOÉè=í $+≤ì "≥O@<Õ PyáÈ~Ú PHÍâ◊=Ú x~°‡Å"≥∞ÿ
58
"Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú#q. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì =~å¬Å∞ ÖËxKÀ@ =∞|∞ƒÅ∞ `≥ÑÊ≤ Oz ‰õΩOÉè=í $+≤ì ‰õΩiÑ≤Oz
bÅ#∞ K«∂Ñ¨QÍ N ti_ô ™ê~Ú ‰õΩOÉè=í $+≤ì Ñ¨_∞» `«∞#flÑ¨C_»∞ =∞iÜ«Ú PHÍâ◊=∞O`å "Õ∞Ñ¶∂¨ Å∞ xO_ç#
"åxx `«# bÅKÕ`« P ‰õΩOÉè=í $+≤xì PÑ≤, P "Õ∞Ñ¶∂¨ Å#∞ `˘ÅyOz<å_»∞. N ^Œ`∞« xÎ KÕuÖ’ ÑÖK«
Éè∂í `«=ÚÅxfl "å~°∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ qx áê\ÕK«∞#x `≥eÜ«ÚK«∞#flk.
*ˇ· N ™ê~Ú ã¨=∞~°Ì
J^è•ºÜ«∞=Ú 33
(N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P[˝ÖxË ^Õ U HÍ~°º=Ú ™ê^èºŒ Ñ¨_^» ∞Œ – N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P[˝ WzÛ# `«~∞° "å`« ™ê^èºŒ =Ú HÍxk
UnÖË^∞Œ )
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ# `«~∞° "å`« "åi ¿Ñ~°∞ =∞iÜ«Ú "åi bÅÅ∞ JO`å "åºÑ≤Oz
[<åÅ∞ `«O_ÀÑ¨Ò« _®Å∞QÍ ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞H˘#∞ K«∞O_çi. J^Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ H˘_»H± WO_çÜ∂«
eq∞>ˇ_£ J#∞ á¶È\’ HõOÃÑh ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ „H˘`«QÎ Í ™ê÷ÑO≤ z<å~°∞. "å~°∞ „Ñ¨=ÚY∞Å Ü≥ÚHõ¯ á¶È\’Å#∞
„Ñ¨K∞« i¿ãÎ "åi HõOÃÑh ÉÏQÍ Jaè=$kú K≥O^Œ∞#<Õ L^ÕâÌ º◊ =Ú`À N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì bÅÅ#∞ QÍOz#
`«~∞° "å`« JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ "å~°∞ =zÛ# Ñ¨x QÆ∞iOz ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì t+¨µºÅ‰õΩ K≥ÑÊ¨ QÍ N ™êfiq∞ "åi
Éèí‰õΩÎ_»∞ N ™êfiq∞ P[˝ÖËx^Õ HÍ~°º=Ú ™ê^èŒºÑ¨_»^Œx K≥Ñ≤Êi. P á¶È\’„QÍÑ¶¨~üÅ∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì#∞ HÀ~°QÍ
™êfiq∞ Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘#ÖË^∞Œ . <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ JÖÏˆQ QÆ_zç áÈ~Ú#q. á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ∞° ¡ z=~°‰Ωõ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì J#∞=∞u ÖË‰Ωõ O_®<Õ N ™êfiq∞ "åi á¶È\’#∞ fÜ«Ú@‰õΩ HÍK«∞H˘x Ü«ÚO_çi. ãïÜ≥∞ÿ # ã¨=∞Ü«∞=Ú
HÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î N ™êfiq∞ "åi á¶È\’ fÜ«∞É’ÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ U^À XHõ P@OHõ=Ú =K«∞ÛK«∞O_≥#∞.
WÖÏ KåÖÏ™ê~°∞¡ QÆ_çz# Ñ≤^ŒÑ¨ P á¶È\’„QÍÑ¶¨~°∞¡ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® XHõ á¶È\’#∞
fã≤<å~°∞. <≥y\˜"#£ ∞ Hõ_yç P á¶È\’#∞ N ™êfiq∞ "åiH˜ K«∂Ñ≤OK«QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P á¶È\’#∞ XHõ
Éè‰í Ωõ xÎ H˜zÛ JO^Œ∞Ö’ U=ÚO^À K≥ÑC¨ =∞#QÍ P Éè‰í Ωõ _Î ∞» P á¶È\’#∞ K«∂ã≤ N ~å=∞K«O„^Œ∞_»x K≥ÃÑÊ#∞.
=∞~˘Hõ Éè‰í Ωõ xÎ H˜ K«∂Ñ¨QÍ =∞Ç¨q+¨µ=‚ x J<≥#∞. WOH˘Hõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» JO| Éè"í åx á¶È\’ J<≥#∞. P á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ∞° ¡
™êfiq∞ á¶È\’#∞ Ñ¨@∞ìH˘x P Éè‰í Ωõ _Î ∞» JÖÏ J#∞@ qx x"≥fi~°áÈ~Ú z=~°‰Ωõ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°<Ì Õ ãïQÍæ
K«∂ã≤ K≥ÑÊ¨ =∞<åfl~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì P á¶È\’#∞ K«∂z# Ñ≤^ÑŒ ¨ W@¡xi, ''<Õ#∞ JO`« Ñ¶∞¨ ’~°OQÍ
L<åfl<å?—— Jx P á¶È\’#∞ P á¶È\’„QÍÑ¶~¨ Hü =˜ fiQÍ "å~°∞ Pâ◊Û~°ºáÈ~Úi. ZO^Œ∞Hõ#QÍ P á¶È\’Ö’ XHõ
HÀuÉÁ=∞‡ HõxÑ≤Oz#k. P á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ∞° ¡ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® N ™êfiq∞"åi á¶È\’#∞ fã≤#O^Œ∞‰õΩ Hõ=∆ ∂Ñ¨}
"Õ_ç "å~°∞ =zÛ# L^ÕâÌ º◊ =Ú#∞ ™êfiq∞H˜ K≥ÑÊ≤ uiy „áêi÷OK«QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J#∞=∞u WKåÛ~°∞. P
59
á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ∞° ¡ =∞m§ N ™êfiq∞"åi á¶È\’#∞ fÜ«∞QÍ á¶È\’ KåÖÏ ÉÏQÍ =zÛ#k.

XHõ™êi Ñ¶_¨ ¯Õ J<Õ á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ü á¶È\’ fÜ«Ú@‰õΩ N ™êfiq∞ "åi J#∞=∞ux á⁄Ok ã≤^=úŒ ∞=QÍ
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ÉÏQÍ pHõ\ ˜ Ñ¨_Õ=~°‰õΩ Ç¨ïHÍ¯ Ñ‘Å∞ã¨∂Î<Õ Ü«Ú<åfl~°∞. P á¶È\’„QÍÑ¶¨~ü pHõ\ ˜ Ñ¨_Õ^•HÍ
"ÕzÜ«ÚO_≥#∞. N ™êfiq∞ pHõ\’¡<Õ á¶È\’ fÜ«∞=∞<åfl~°∞. P á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ü "≥Å∞QÆ∞ ÖËx^Õ á¶È\’ ãïQÍ~å^Œx
ÃÑQ· Í `«# HÔ "≥∞~åÖ’ á¶ê+¡ π ÖË^xŒ K≥ÑÊ¨ QÍ N ™êfiq∞ fÜ«∞=∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. J`«#∞ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ
KÕÜ∞« QÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì z„`«=Ú KåÖÏ ã¨Ê+ì̈=ÚQÍ =zÛ#k.
J=^Œ∂`«Å z„`«=ÚÅ#∞ á¶È\’ fÜ«∞=Öˇ##fl ™ê^èŒº=ÚHÍ^Œ∞. =∞#=Ú qO@∂<Õ LO\Ï=Ú.
=∞Ç¨`«∞‡Å Ü≥ÚHõ¯ á¶È\’#∞ fã≤<å Jq Hõ_yç # Ñ≤^ÑŒ ¨ á¶È\’Å∞ ~å=x. "åi J#∞=∞u ÖË‰Ωõ O_» f¿ãÎ Jq
~å=Ù. J"Õ "åi J#∞=∞u fã≤H˘x f¿ãÎ "åi Pj~°fiK«#=Ú`À ã¨Ê+¨=ì ÚQÍ =K«∞Û#∞. Ñ¨~=° ∂`«‡x z„`«=ÚÅ#∞
HÔ "Õ∞~å ÃÑ>ì̌ÅÖ’ |OkèOK«QÅÆ =∂ ? Jk J™ê^èºŒ "Õ∞!
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
J^è•ºÜ«∞=Ú 34
(â◊OMËâfi◊ ~° Ñ‘~åî kèÑu¨ [QÆ^∞Œ ~æ ∞° NNN â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ – N Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™êfiq∞
ãÖÑ¨Ó~å‚#O^Œ – N ã¨`º« ^Õ"å#O^Œ ã¨~ã° fi¨ u – N ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨)
N â◊OMËâfi◊ ~° Ñ‘~åî kèÑu¨ [QÆ^∞Œ ~æ ∞° NNN â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ XHõ™êi JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ<å~°∞.
"å~°∞ N ~å*Ï =∂Ö’r~å"£ "åi =^ŒÌ |ã¨ KÕã≤<å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ~åAQÍi Éèí=#=Ú#‰õΩ
=zÛ<å~°∞. N ™êfiq∞ "åix â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ K«∂ã≤ "åi k=º =∞OQÆà◊ q„QÆÇ¨ xH˜ =ÚQÆ∞Öú <·ˇ å~°∞.
XHõi<˘Hõ~∞° K«∂ã¨∞H˘xiQÍx ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥o§ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . =∞^è•ºÇ¨ÏflO Éè’[#"ÕàÖ◊ ’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
‰õÄ~°∞Û#∞@ K«∂ã≤ H˘O^Œ~∞° „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ N ™êfiq∞ "åix „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å ÑÖHÎ̃Ö’ ‰õÄ~ÀÛ=_»O =Å#
ZQÆ`åo KÕãi≤ . N ™êfiq∞x "Õ~∞° QÍ ‰õÄ~ÀÛÉˇ\<ì˜ å~°∞. JO^ŒiH˜ =_»#¤ J~Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ =_çO¤ z# Ñ¨^•~°=÷ ÚÅxfl
K≥_∞» "åã¨#`À =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å`À HõxÑ≤Oz#k. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ J==∂#O KÕÜÚ« @ =Å# J@∞¡
[iy#^Œx „QÆÇÏ≤ Oz „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"åiH˜ [iy# q+¨Ü∞« O K≥ÑÊ≤ i. N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ
"å~°∞ ™êfiq∞ =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ #=∞ã¨¯iOz PÇ¨fixOK«∞ `«=∞`Àáê@∞ Éè’[#=Ú#‰õΩ ~°O_ç Jx K≥ÑÊ≤ i. N
™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åi „Ñ¨H¯õ # ‰õÄ~˘Ûx Éè’[#=Ú „áê~°OaèOK«QÍ =_çO¤ z# Ñ¨^•~°=÷ ÚÅxfl
uiy ~°∞zHõ~=° ÚÅ∞QÍ =∂i#q.
60
N Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™êfiq∞ ãÖÑ¨Ó~å‚#O^Œ =∞Ç¨Ü≥∂y N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì Ü≥ÚHõ¯ bÅÅ#∞ qx
™êfiq∞ÃÑ· J##º ÉèHí Î˜ qâßfiã¨=ÚÅ∞ HõeyÜ«ÚO_Õ"å~°∞. N ™êfiq∞ "åi á¶È\’#∞ ZÑ¨C_»∞ LOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
Pà◊OkÖ’ N ã¨`º« ^Õ"å#O^Œ ã¨~ã° fi¨ u J<ÕÜ∂≥ y JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°∞ÅÌ áê^Œ∞HõÅ#∞
Ñ¨ÓlOz<å~°∞. "åiH˜ N ™êfiq∞ "å~°∞ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ, N ã¨fi~°∂áê#O^Œ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ ^Œ~≈° #=Ú
KÕã∞¨ HÀ=∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞.
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°∞ÅÌ ∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ~åHõ=Ú#∞Ñ¨Ù KÕã#≤ Ñ¨~º° @#Ö’ QÆOQÍ™êQÆ~° ãÖQÆ=∞O =^ŒÌ N
~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ HõÅã≤<å~°∞.
x*ÏxH˜ Ü≥∂QÆ∞ÅO`å XHõ¯~ˆ . HÍ~åºÅ∞ "Õ~∞° QÍ ã‘fiHõiOz Ö’Hõ HõàÏº}O H˘~°HÔ · J=`«iOz "åi
HÍ~°º=ÚÅ∞ ã≤kOú z# `«~∞° "å`« "åi J=`å~°=Ú#∞ KåeOz ZHõ¯_ç#∞O_ç =KåÛ~À JHõ¯_»‰Ωõ "≥o§áÈÜ≥∞^Œ~∞° .
XHõ~∞° KÕÜ∞« =Åã≤# HÍ~°º=Ú#∞ "Õ~˘Hõ Ü≥∂y =Ú@ì~∞° . HÍ=Ù#<Õ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ã¨fiÑ¨fl=ÚÅÖ’ Ü≥∂QÆ∞Å∞
^Œ~≈° #q∞zÛ Ñ¶Ö¨ Ï<å KÀ@∞H˜ Ñ¶Ö¨ Ï<å Ü≥∂y =^Œ‰Ì Ωõ "≥à§◊ =∞x P*Ï˝ÑO≤ K≥^~Œ ∞° . <å=∞~°∂áêÅ∞ "Õ~Ô <· å "åi
ã≤^•úO`«=Ú XHõ¯>Ë.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
J^è•ºÜ«∞=Ú 35
(WHõ¯_ç#∞O_ç "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞ JxflO\˜Ö’#∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°`Ì À ™êOQÆ`º« O L#fl H˘O^Œi
=ÚYºÉè‰í Ωõ ÅÎ #∞ QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ |_ç#k)
N ~å=∂#O^Œ c_»¯~ü =∞Ç¨Ï~å*ò
g~°∞ qâ◊fi„ÉÏÇ¨Ï‡} ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ Ñ¨Ù\ì̃<å~°∞ "åi ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅO`å ÉèHí HÎ̃ Åõ "å~°∞. `«O„_çáÈ~Ú#
`«~∞° "å`« W`«#∞ Z<Àfl Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅ‰õΩ "≥à§‹ #∞. W`«x "åºáê~°=Ú |OQÍ~°=Ú KÕÜÚ« @ =∞iÜ«Ú
ã¨∞QÆO^èŒ „^Œ=º=ÚÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜÚ« @. KåÖÏ ^è#Œ O ãÖáêkOK≥#∞. HÍx WOHÍ ãÖáêkOK«=Öˇ#x
Pâ◊`À ^•x =Å# K≥_∞» JÅ"å@¡‰Ωõ ‰õÄ_® Ö’<≥<· å_»∞. c_»¯~ü‰Ωõ J@∞=O\˜ ^Œ∞~°Å"å@∞¡ L#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’
XHõ ™ê^è∞Œ =Ù ^Œ~≈° #q∞zÛ J^Œ$â◊º"≥∞<ÿ å~°∞. J`«#∞ KÕã#≤ á⁄~°áê@¡xflÜ«Ú „QÆÇÏ≤ Oz =∞m§ P ™ê^è∞Œ =Ù
^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥o§ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl_»∞. P ™ê^è∞Œ =Ù q+¨Ü∞« Éè’QÍÅ‰õΩ, ^è#Œ "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú#‰õΩ, ¢ãÖÎ‘ ’Å`« Hõey#"åiH˜
Ü≥∂QÆ q^ŒºÅaèOK«^xŒ u\˜ì ÑÖÑ≤Oz<å~°∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç J`«xÖ’ =∂~°∞Ê =zÛ „Ñük#=Ú PO[<ÕÜÚ« x
QÆ∞_çH˜ "≥o§=K«∞ÛK«∞O_≥#∞. XHõ™êi J`«x ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥o§ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«=∞x
P[˝ =zÛ#k. c_»¯~ü JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ#Ñ¨C_»∞ N ™êfiq∞"å~°∞ ~å[Éè=í #=ÚÖ’ L<åfl~°x `≥eã≤"åi
61
^Œ~≈° #=∞ÜÕ∞º =~°‰Ωõ Hõ\ H˜ õ LÑ¨"åã¨=Ú KÕÃã#∞. =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_zç # Ñ≤^ÑŒ ¨ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì c_»¯~ü
Z^Œ∞@ „Ñ¨`«ºHõ∆=∞Ü≥∞º#∞. c_»¯~ü N ™êfiq∞x â◊~°}∞"Õ_»QÍ N ™êfiq∞ "å~°∞ u@∞ì@ „áê~°OaèOzi.
J~Ú<å c_»¯~ü `«# Ñ¨@∞ì =^ŒÅHõ ™êfiq∞ áê^•Å<Õ Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. JÑ¨C_»∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«#
Ü≥∂QÆ^$Œ +≤`ì À â◊HáÎ̃ ê`«=Ú KÕã≤ ''h=Ù =zÛ# Ñ¨x J~Ú#káÈ—— Jx ÑëH˜i. J`«#∞ `«# x"åã¨=∞QÆ∞
Ñ¨Ó<å‰õΩ "≥_»eáÈÜ≥∞#∞. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç N ™êfiq∞<Õ `«# QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOz c_»¯~ü ™êfiq∞x
Ñ¨ÓlOK«∞K«∞O_≥#∞. ãÖ=`«û~°=Ú `«~∞° "å`« uiy JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ™êfiq∞x ^Œi≈Oz#Ñ¨Ù_»∞ N
™êfiq∞ "åi`À ''D =∂q∞_çHÍÜ«∞ ã¨QOÆ ÑÖ_ç#k—— Jx J<åfl~°∞. c_»¯~ü ãÖ`À+≤Oz `«# HÍÅ=Ú#O`å
™êfiq∞H˜ ¿ã= KÕÜ∞« =Öˇ#x x~°~‚ ÚOK«∞H˘x<å~°∞.
áê^Œ¿ã= :
XHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì áê^•Å#∞ X`«∞KÎ ∞« O_≥#∞ c_»¯~ü. ™êfiq∞ "å~°∞ ZO`«¿ãÃÑ#· #∞ WHõ
KåÅ#ÖË^∞Œ . c_»¯~ü `«# áê^Œ¿ã=#∞ =∂#Hõ ~å„`«O`«ÜÚ« ¿ã= KÕã∂¨ <Î Õ Ü«ÚO_≥#∞. Ñ¨sHõQ∆ Í JHõ¯_» XHõ
áê=Ú =zÛ#k. c_»¯~ü P áê=Ú HÍ>Ëã<≤ å ã¨~ˆ QÆ∞~°∞¿ã=Ö’ „áê}O =^Œ∞Å∞@ ‰õÄ_® Ü≥∂QÆ"∞Õ #x
ÉèÏqOz ¿ã=KÕÜÚ« K«∞<Õ Ü«ÚO_≥#∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°ÖÌ zË ''h=Ù "≥ÚO_ç"å_çq. ~åHõã∆ ∞¨ _® á¶È—— Jx
J~°z K≥OÑ¨ÃÑ#· H˘>ì̌#∞. P ^≥|ƒ`À c_»¯ãπ ã¨=∂kè ã≤u÷ H˜ "≥o§áÈÜ≥∞#∞. =∞~åfl_»∞ ™êfiq∞x ^Œi≈Oz
uiy Ñ¨Ó<åH˜ "≥o§áÈÜ≥∞#∞.
QÆ∞~°∞^ŒH˜∆} :
XHõ™êi c_»¯~ü ™êfiq∞ ^Œ~≈° <åxH˜ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ™êfiq∞ ''Éè’[#=Ú ZÑ¨C_»∞ ÃÑ_»`å=Ù—— Jx J#QÍ
c_»¯~ü ™êfiq∞ =∂@Å#∞ „QÆÇÏ≤ Oz J#fl^•#=Ú KÕÃã#∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ‰õÄ_® aèH#∆õ ∞ ã‘fiHõiOK≥#∞.
N ™êfiq∞ J`«x`À ^ŒH} ∆˜ Uk Jx J_»∞QÆQÍ c_»¯~ü ''™êfig∞ UkHÍ"åÅ<åfl WK≥Û^Œ#∞ J_»∞QÆ∞=Ú—— Jx
"Õ_Q» Í N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì W@¡xi, ''WHõ g∞^Œ@ |OQÍ~°=Ú `«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ« @ =∂x"ÕÜÚ« =Ú. J^Õ <å‰õΩ
QÆ∞~°∞^ŒH˜∆}—— Jx J#QÆ<Õ P Hõ}
∆ =Ú #∞O_ç c_»¯~ü =∂x"Õã<≤ å_»∞. Ñ¨ÓiÎQÍ P^è•ºu‡Hõ zO`«#Ü«∞O^Œ∞
=Úxy<å_»∞.
#~°‡^•#k „Ñ¨^HŒ }
∆˜ :
c_»¯~ü =∞iÜ≥ÚHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈Oz#Ñ¨Ù_»∞ N ™êfiq∞ ''h=Ù WHõÃÑ· <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ
~å#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . #~°‡^•#kH˜ „Ñ¨^HŒ }
∆˜ =Ú KÕ~Ú—— Jx Pj~°fikOK≥#∞. N ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ # P #n „Ñ¨^HŒ }
∆˜ =Ú
JO`« ã¨∞Å∞"≥#· k HÍ^Œ∞. H˘O_» Ö’Ü«∞Å`À, „‰õÄ~°=∞$QÍÅ`À L#fl P #k K«∞@∞ì „Ñ¨^HŒ } ∆˜ KÕÜ∞« =Öˇ##fl
WO„kÜ«∞x„QÆÇÏ¨ O J=ã¨~=° Ú. QÆ∞~°∞"å[˝#∞ áê\ÕK«∞@ÔH· c_»¯~ü Z^Œ∞~˘¯<≥#∞. N ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú`À
62
P Ñ¨sHõÖ∆ ’ LfÎ~∞° _‚ Ü
» ∞≥ º#∞. c_»¯~ü Ü«∂„`«Ö’ #∞#flÑ¨Ù_»∞ N ™êfiq∞ "åi ã¨=∂kè "å~°Î qx `«@∞ìH˘#ÖËHõ
^Œ∞ódã¨∂Î "≥#∞uiy<å_»∞. J^Õ ~å„u N ™êfiq∞ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ ''<Õ#∞ ã¨r=Ù_»#∞, =∞~°}=ÚÖË^∞Œ ,
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Ñ≤ez# Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞. Ü«∂„`« =∂#‰õΩ=Ú Ñ¨ÓiÎ KÕÜÚ« =Ú—— Jx P^ÕtOz<å~°∞. QÆ∞~åfi*˝#∞
t~°™ê=Ç≤ÏOz c_»¯~ü uiyÜ«∂„`« „áê~°OaèOK≥#∞. #~°‡^•^Õq J`«x ÉèHí HÎ̃ ˜ "≥∞zÛ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ nqOz#k.
c_»¯~ü Z<Àfl Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅ#∞ uiy N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú`À uiy Ñ¨Ó<å‰õΩ KÕ~∞° H˘x XHõ
=∞~î=° Ú#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ xi‡OK«∞H˘x ã¨<åºã≤Ü∞ÿ≥ c_»¯~ü =∞Ç¨Ï~å*òQÍ „Ñ¨ãk≤ Qú ÍOz<å~°∞.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì
J^è•ºÜ«∞=Ú 36
(rqOz =ÙO_»Q<Æ Õ "≥∂HõO∆ HÀ~°O_ç)
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì =ÚYºÉè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ XHõ~Ô #· N~å=∂#O^Œ c_»¯~ü =∞Ç¨Ï~å*ò
QÍi QÆ∞iOz `≥eã≤H˘O\˜q∞. P J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ H˘xfl =ÚYº"≥∞#ÿ ~°ÇÏ¨ ™êºÅ∞ ^•yÜ«Ú#flq. XHõ¯™êi
Ö’`«∞QÍ Ñïje¿ãÎ `«`«Î fiO Éˇ·@ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
"≥Ú^Œ@ c_»¯~ü |OQÍ~°=Ú "≥O_ç#QÆÅ `«Ü∂« sÖ’ xÑ¨Ù}`« ãÖáêkOz Q˘Ñ¨Ê ^è#Œ =O`«∞_»Ü∞≥ º#∞.
K«O^Œ#=Ú, J`«~Î ∞° , ã¨∞QÆO^èŒ Ñï=∞à◊ „^Œ=º=ÚÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜÚ« @Ö’ ¿Ñ~°∞ ãÖáêkOK≥#∞. J`«xH˜
^è#Œ =ÚÃÑ· qÑ¨s`«"∞≥ #ÿ Pâ◊`À "≥Ú^ŒÖ#·ˇ k. ^è#Œ HÍOHõ∆ f~°Hõ WOHÍ ãÖáêkOK«=Öˇ#x HÀiHõ L#flk.
^è#Œ O Z‰õΩ¯= ãÖáêkOK«∞@ =Å# ^•x`Àáê@∞ K≥_∞» ã¨ÇÏ¨ "å™êÅ∞ =∞iÜ«Ú ^Œ∞~°Å"å@¡‰Ωõ ÉÏxã¨
JÜ≥∞º#∞. "åºáê~°s`åº "Õ̂~ „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ‰õΩ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ XHÍ"≥∞‰õΩ ^•ã¨∞_»Ü≥∞º#∞. ^èŒ#=Ú`À "≥Ú^ŒÖˇ·
^Œ∞~°Å"å@∞¡ WOHÍ ¢ãÎ‘ "åº"≥∂Ç¨ÏO XHõ ^•x"≥#∞Hõ XHõ\ ˜ q∞„`«∞Å=Å =Öˇ =zÛ KÕ~∞° #x „QÆÇÏ≤ OK«=Åã≤Ok.
P ^è#Œ =Ú =Å¡ JâßOu ‰õÄ_® `À_≥#· k. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ™ê^è∞Œ ^Œ~≈° #=Ú Hõey `å#∞ KÕã#≤
`«ÑC¨ Å#∞ P ™ê^è∞Œ =ÙH˜ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ |∞kú HõÅQÆ@O =∞iÜ«Ú P ™ê^è∞Œ =Ù Ñ¨~∞° +¨ "åHõº=ÚÅ`À J`«xx
u~°ã¯¨ iOK«@O J`«xH˜ XHõ „H˘`«Î =∂~°=æ Ú#‰õΩ ^•i K«∂Ñ≤#k. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
QÆ∞~°∞‰Î Ωõ ~å=_»O `«# |ÅÇ‘Ï#`«Å‰õΩ ^Œ∂~°"∞≥ ÿ ^≥=· =Ú#‰õΩ ^ŒQ~æÆ Q° Í KÕ~∞° @‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOz<å_»∞. J@∞=O\˜
ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’<Õ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ JHõ¯ÖòHÀ\‰õΩ "≥o§`Õ ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«=∞x P[˝ ~å=@O N ^Œ`∞« xÎ
Hõ\ÏHõ"∆ ∞Õ . c_»¯~ü "≥Ú^ŒÅ∞ HÀiHõÅ`À#∞ rq`«O QÆ_Ñç #≤ #∞ ^Œ∞~°Å"å@¡‰Ωõ Ö’<≥#· #∞ XHõ ™ê^è∞Œ =Ù Hõ#Ñ¨_Q» <Æ Õ
`å#∞ KÕã#≤ `«ÑC¨ Å#∞ xã¨ûOHÀK«OQÍ K≥ÑC¨ HÀ=@"Õ∞ XHõ Q˘Ñ¨Ê =∂~°∞Ê. `«# `«ÑC¨ #∞ `å#∞ XÑ¨CH˘<Õ"å_Õ
=∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞ J=Ù`å_»∞. JÖÏO\˜ ã¨^•ƒù=O HõÅ∞QÆ∞@ =Å<Õ ^≥=· =Ú ^ŒQ~ÔæÆ <· å_»∞. JO^Œ∞=Å<Õ J`«#∞
63
PO[<ÕÜÚ« x „áêi÷OK«∞@ Ç¨Ï#∞=∞`ü Hõ=K«O K«^∞Œ =Ù@ „áê~°OaèOz<å_»∞. x*ÏxH˜ J`«xKÕ [~°∞QÆÖ^Ë ∞Œ .
P ^≥"· å~å^è#Œ =∞iÜ«Ú Ç¨Ï#∞=∞`ü Hõ=K«O K«^∞Œ =Ù@ P ^≥=· Hõ$Ñ¨ =Å<Õ [iy#k. `«# `«ÑC¨ K≥ÑC¨ H˘#∞@
P ^≥=· O "≥∞zÛKÕã#≤ Ñ¨x Jk. HÍ=Ù#<Õ c_»¯~ü ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ^Œi≈OK«=∞x P[˝
=zÛ#k.
c_»¯~ü JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥o§ N ™êfiq∞ ^Œ~≈° #O HÍ‰õΩO_»∞@KÕ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ J#fláêhÜ«∞=ÚÅ∞
=Ú@ìÖ^Ë ∞Œ . =¸_»∞ ~ÀAÅ `«~∞° "å`« ™êfiq∞ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ <ÿ å_»∞. N ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅ#∞ c_»¯~ü â◊~}
° ∞"Õ_<≥ Õ
HÍx `«# =∞#ã¨∞Ö’ Z@∞=O\˜ HÀiHõ HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . |OQÍ~°=Ú, "≥O_ç #QÆÅ∞ "å\˜ÃÑ· "åº"≥∂Ç¨ÏO
K«∂Ñ¨Ö^Ë ∞Œ . N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì c_»¯~ü#∞ ÉÏQÍ u\˜#ì #∞ P u@¡#∞ Pjã¨∞ûÅ∞QÍ ÉèÏqOK≥<QÕ Íx ~À+¨Ñ_¨ Ö» ^Ë ∞Œ .
c_»¯~ü P<å\˜#∞O_ç N ™êfiq∞x QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOK≥#∞. `«~∞° "å`« c_»¯~ü XHõ ãÖII=Ú QÆ_zç # Ñ≤^ÑŒ ¨ N
™êfiq∞x ^Œi≈Oz#Ñ¨Ù_»∞ N ™êfiq∞ ''D =∂q∞_çHÍÜ«∞ ã¨QOÆ ÑÖ_ç#k—— Jx J<åfl~°∞. ^•xH˜ J~°=÷ Ú
c_»¯~ü QÆ`« rq`«OÖ’ `å#∞ QÆ_Ñç #≤ rq`«=Ú`À áÈÅ∞Û‰õΩO>Ë J`«xÖ’ ã¨QOÆ P^è•ºu‡HõOQÍ ÑÖ_ç<å~°x
N ™êfiq∞ ã¨∂zOz<å~°∞. c_»¯~ü N ™êfiq∞H˜ ¿ã= KÕã∂¨ Î HÍÅO QÆ_Ñç <≤ å~°∞. `«# rq`«=Ú QÆ∞~°∞¿ã=ˆH
JOH˜`«O KÕÜ«∞=Öˇ#x ÉèÏqOz<å_»∞ Hõ#∞Hõ N ™êfiq∞ áê^Œ=ÚÅ∞ ã¨QÆO ~å„u J~Ú##∞ =^ŒÅHõ
=`«∞ÎK«∞<Õ L<åfl_»∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# áê=Ú =zÛ#Ñ¨Ê\˜H˜ Hõ^ŒÅÖË^Œ∞, "≥∞^ŒÖË¡^Œ∞. QÆ∞~°∞¿ã=Ö’<Õ
b#=∞~Ú<å_»∞. N ™êfiq∞ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú J#fl^•#=Ú KÕã<≤ å_»∞. N ™êfiq∞ c_»¯~ü#∞ ^ŒH} ∆˜ J_»∞QÆQÍ
^ÕxHÔ #· ã≤^"úŒ ∞Õ #x c_»¯~ü ["å|∞ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì QÆ∞~°∞^ŒH} ∆˜ QÍ 'WHõ #∞Oz |OQÍ~°O
`«Ü∂« ~°∞ KÕÜÚ« @ =∂x"ÕÜ∞« =Öˇ#x— HÀ~°QÍ P Hõ} ∆ =Ú#∞O_Õ c_»¯~ü =∂x"Õã<≤ å_»∞. J#QÍ HÍO`å,
Hõ#HõO ÃÑ· "åº"≥∂Ç¨ÏO =^Œe P^è•ºu‡Hõ rq`«OÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥<· å_»∞. Wxfl KÕã#≤ Ñ≤^ÑŒ ,¨ XHõ™êi N
™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞@‰õΩ JHõ¯ÖòHÀ@H˜ ~åQÍ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì 'h=Ù WHõ g∞^Œ@ <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~å#Hõ¯~°ÖË^Œ∞,
#~°‡^• #kH˜ „Ñ¨^HŒ } ∆˜ KÕÜÚ« =∞x— N ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. c_»¯~ü Ñ¨ÓiÎQÍ ÑÖ_ç<å_»x J~°O÷ . WO^Œ∞Ö’
=ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O QÆ=∞xOK«=Åã≤#q Uq∞@O>Ë –
1. HÍO`åHõ#Hõ=ÚÃÑ· "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú PtOK«x"å_çH˜ ^≥=· O ^ŒQ~æÆ =° Ù#∞.
2. `«# `«ÑC¨ #∞ XÑ¨CH˘x Ñ¨âßÛ`åÎÑO¨ Ñ¨_#ç "å_çH˜ ^≥=· O `À_»Ê_»∞#∞.
3. ^≥·=O `À_»Ê_ç#Ñ¨C_»∞ QÆ∞~°∞=Ù ÅÉèíº=∞QÆ∞#∞.
4. QÆ∞~°∞=Ù ÃÑ\ì̃# Ñ¨sHõ∆Ö’ LfÎ~°∞‚_≥·#"å_»∞ ã¨QÆO ÑÖ_»∞#∞.
5. q∞QÆ`å ã¨QOÆ P^è•ºu‡Hõ zO`«#Ö’ =Úxy QÆ∞~°∞¿ã=Ö’ LO_»=Öˇ#x z=~°‰Ωõ QÆ∞~°∞¿ã=Ö’ =∞~°}O
ãÖÉèqí Oz##∞ J^Œ$+ì̈"∞Õ #x ÉèÏqOK«∞"åxH˜ ã¨=∂kè ã≤u÷ ÅÉèºí "≥∞ÿ ^•x ^•fi~å WO„kÜ«∞=ÚÅ‰õΩ
64
Ö’#∞HÍHõ, P#O^Œ=Ú`À LO_»∞#∞.

6. QÆ∞~°∞=Ù ^ŒH˜∆}QÍ QÆ∞~°∞=Ù Uq∞ HÀi<å WK«∞Û@‰õΩ ã≤^Œú=ÚQÍ L#fl"å_»∞ x["≥∞ÿ# t+¨µº_»∞. J^Õ
QÆ∞~°∞^ŒH˜∆}‰õΩ Jã¨Öˇ·# J~°÷O.
7. Wxfl q^è=Œ ÚÅ∞QÍ ã¨^∞Œ ƒkú`À #_»∞K«∞"åxH˜ z=iH˜ WHõ Z=i ^Œ~≈° #=Ú#‰õΩ ~å#=ã¨~=° ÚÖË^xŒ
„QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. WHõ, Jk Ñ¨~=° ∂#O^Œ ã≤u÷ . P ã≤u÷ x =i‚OK«Ö=Ë Ú. JO^Œ∞Hˆ N ™êfiq∞ WHõ `«#
=^Œ‰Ì Ωõ ~å#=ã¨~O° ÖË^xŒ K≥ÃÑÊ#∞.
c_»¯~ü, N ™êfiq∞ P[˝KÕ #~°‡^•#k „Ñ¨^HŒ } ∆õ KÕÜÚ« ã¨=∞Ü«∞=ÚQÍ `«# QÆ∞~°∞=Ù JQÆ∞ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì =∞Ç¨ã¨=∂kè "å~°Î qx ^Œ∞ód`«∞_≥· `«# „Ñ¨Ü∂« }=Ú#∞ =∂#∞H˘x u~°∞QÆ∞ „Ñ¨Ü∂« }=Ú KÕÜ∞« QÍ
N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ Hõ#Ñ¨_ç `å#∞ =∞~°}O˜ K«Ö^Ë xŒ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ã¨r=Ù_Õ#x Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Ñ≤ez#
ÑëHÔ ^Œ#x Ü«∂„`« =ÚyOK«∞‰õΩx c_»¯~ü#∞ ~°=∞‡x N ™êfiq∞ ã¨fiÑ¨fl=Ú# P*Ï˝ÑO≤ K«QÍ c_»¯~ü JO`« ^Œ∞ó
Y=ÚÖ’ ‰õÄ_® ™êfiq∞ =∂@#∞ `«∂.K«. áê\Õz uiy Ü«∂„`«‰Ωõ "≥à§‹ #∞.
U ™ê^è‰Œ Ωõ _≥#· `«# P^è•ºu‡Hõ rq`«OÖ’ `«#‰õΩ#fl HÀiHõÅ#∞ #tOÑ¨KãÕ ∞¨ H˘x#KÀ, „|Ç¨Ï‡ q^Œº,
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù J#∞„QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ~°x c_»¯~ü =$`åÎO`«=Ú `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« `«#‰õΩ ~°∞A"≥·#k. c_»¯~ü
ÖÏQÍ, Jxfl =^Œ∞Å∞H˘x, QÆ∞~°∞¿ã=Ö’ =Úxy, QÆ∞~°∞"å[˝#∞ áêiîOz#KÀ Jxfl |O^è=Œ ÚÅ#∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_ç
|O^èŒ q=Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞. J#QÍ rqOzÜ«ÚO_»Q<Æ Õ "≥∂Hõ=∆ Ú á⁄O^Œ∞#∞. |O^è=Œ Ú `≥OK«∞H˘#∞@ÜÕ∞ "≥∂Hõ=∆ Ú.
HÍO`åHõ#HõO, "åº"≥∂Ç¨ÏO, „HÀ^ŒO W=hfl `≥OK«∞‰õΩ#fl"å_»∞ "≥∂H∆ÍxH˜ J~°∞›_∞» . U ™ê^è‰Œ Ωõ _≥#· W@∞=O\˜
™ê^èŒ# H˘~°‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflOK«=Öˇ#∞ HÍx Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# HÀiHõÅ H˘~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_çx „áêi÷OK«‰õÄ_»^Œ∞.
™êH∆Í`ü ÉèQí =Æ `ü J=`å~°=∞QÆ∞ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°#Ì ∞ ã¨∞Y=ÚÅ H˘~°HÔ · HÀiHõÅ∞ HÀ~°~å^Œ∞. N ™êfiq∞
ã¨=∞~°∞xÌ „|Ç¨Ï‡q^Œº#∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ rqOzÜ«ÚO_»Q<Æ Õ "≥∂Hõ=∆ Ú ãÖáêkOK«∞@‰õΩ KÕÜ∞« =Åã≤#q =∞iÜ«Ú
P J~°›`#« ∞ ãÖáêkOz ™êkèOz#KÀ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì "≥∂Hõ=∆ Ú WK«∞Û@‰õΩ ‰õÄ_® ã≤^=úŒ ÚQÍ L<åfl~°x
™ê^èŒ‰õΩÅ∞ „QÆÇ≤ÏOÑ¨=Öˇ#∞
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
65
J^è•ºÜ«∞=Ú 37
(N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì =ÚYº Éè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ =∞i W^Œ~Ì ∞° XHõ~∞° P#O^ŒÉÏè ~°u ~Ô O_»="å~°∞ ~îå‰õÄ~ü^•ãπ
|∞"å)
N P#O^Œ ÉèÏ~°u :- g~°∞ *ÏÅi Ñ¨x KÕÜÚ« "å~°∞. Jã¨Å∞ ¿Ñ~°∞ ÅHõ∆ ‡}ü. KÕÑÅ¨ ∞ Ñ¨@∞ìH˘x J=Ú‡H˘x
r=<Àáêkè KÕÜÚ« "å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì JO>Ë J`«xH˜ W+ì̈O. ZO`À ÉèHí `Î̃ À JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ ™êfiq∞
^Œ~≈° <åxH˜ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. XHõ™êi ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ KÕÑÅ¨ ∞ Ñ¨@∞ì@HÔ · "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ `«∞á¶ê#∞Ö’
z‰õΩ¯H˘x J`«x Ñ¨_=» =ÚxyáÈÜÕ∞ Ñïã≤u÷ ~å=_»OKÕ ÅHõ∆ ‡}ü KåÖÏ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç N ™êfiq∞ "åi <å=∂xfl
[Ñ≤ã∂¨ Î ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. JHõ¯ÖòHÀ\Ö’ ‰õÄ~°∞ÛxÜ«Ú#fl N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì JHõ¯_»∞#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ `À 'ÅHõ∆ ‡}ü
h\˜Ö’ =Úxy áÈ`«∞<åfl_»∞— Jxi. N ™êfiq∞ "åi KÕ`∞« Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `«_ãç á≤ È~Ú#q. LÑ¨Ch~°∞ HõxÑ≤Oz#q.
Wk [iy# H˘xfl ~ÀAÅ‰õΩ ÅHõ∆ ‡}ü JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì áê^Œ=ÚÅÃÑ· |_ç â◊~} ° ∞"Õ_#≥ ∞.
JÑ¨Ê\˜#∞O_ç N ™êfiq∞H˜ JOH˜`«Éèí‰õΩÎ_≥· Q˘Ñ¨Ê ™ê^èŒ#KÕã≤ Ü≥∂yQÍ =∂iáÈÜ≥∞#∞. J#∞ x`«º=Ú
P#O^Œ=ÚÖ’ =Úxy LO_»∞@KÕ J`«xH˜ 'P#O^Œ ÉèÏ~°u— J<Õ ¿Ñ~°∞ =zÛ#k. gi ã¨=∂kè ÉÁOÉÏ~Ú
=^ŒÌ ~îå}ËÖ’ N ^Œ`«∞Îx QÆ∞_ç =^ŒÌ L#flk.
W@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @<Õ N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè `«# Éè‰í Ωõ _Î xç ~°HO∆˜ K≥#∞. XHõ™êi ^Œ~åƒ~°∞Ö’ =∂}˜Hºõ
„Ñ¨Éèí∞QÍ~°∞ XHõ¯™êiQÍ "åi Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∞ ÃÑ·ÔHuÎ U^À ÖÏQÆ∞H˘#∞K«∞#fl@∞¡ KÕÃã#∞. H˘O`«¿ãÑ¨\ ˜H˜
K≥=∞@Å∞ „QÆH¯˜ h~°∞HÍ~°∞@ JHõ¯_» L#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ K«∂ã≤i. P h~°∞ ~°∞z K«∂_»QÍ ã¨=Ú„^ŒÑÙ¨ h\˜=Öˇ
#∞#flk. Z=iH˜ Ug∞ J~°O÷ HÍÖË^∞Œ . H˘xfl ~ÀAÅ Ñ≤^ÑŒ ¨ ÉÁOÉÏ~Ú #∞O_ç XHõ =~°‰Î Ωõ _»∞ ^è#Œ =Ú
fã¨∞‰õΩ=zÛ N „Ñ¨É∞íè "åi áê^Œ=ÚÅÃÑ· áÈã≤i. P =~°‰Î Ωõ _»∞ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞, 'XHõ™êi ÅHõÅ∆ qÅ∞= KÕ¿ã
ã¨~∞° ‰õΩ#∞ Ñ¨_=» Ö’ fã≤‰Ωõ x =K«∞ÛK«∞O_»QÍ `«∞á¶ê#∞KÕ Ñ¨_=» =ÚxyáÈ=ÙK«∞O_»QÍ J`«#∞ J<ÕHõ ^Õ=`«Å#∞
„áêi÷OK≥#x ^ŒQ~æÆ Ö° ’#∞#fl XHõ =Úã¨ÖÏ‡<£ ##∞fl N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ùx „áêi÷OÑ¨=∞x K≥ÑÊ¨ QÍ <Õ#∞ N
„Ñ¨É∞íè =Ùx „áêi÷Ozux. "≥O@<Õ =Ú#∞QÆ∞K«∞#fl Ñ¨_=» ~°HO∆˜ Ñ¨|_ç#k.—
ÃÑ· ãÖÑ¶∞¨ @##∞ |\ì̃ N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì `«#=ÚO^Œ∞ ^Œ`Î« J=`å~°=∞QÆ∞ N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè "Õ#x
=∞iÜ«Ú "å~°∞ ™êH∆Í`«∞Î N ^Œ`∞« xÎ J=`å~åÖË#x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
N ~îå‰õÄ~ü^•ãπ |∞"å :- W`«#∞ ^Œ`«Î Éèí‰õΩÎ_»∞ ^Œ`«Î ˆH∆„`«=ÚÅ∞ ^Œi≈OK«∞K«∞O_≥_ç"å_»∞. W`«x â◊s~°OÃÑ·
`≥Å¡=∞K«ÛÅ`À Hõ#|_»∞K«∂ P ÉÏ^èŒ`À kQÆ∞Å∞ Ñ¨_»∞K«∞O_≥_ç"å_»∞. W`«#∞ H©~°Î<åHÍ~°∞_»∞. J`«x ÉÏ^èŒ#∞
`«@∞ìH˘#ÖËHõ QÍ}ÏæÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ "≥o§ N ^Œ`«Îáê^Œ∞HõÅ=ÚO^Œ∞ H©~°Î# KÕâß_»∞. N ^Œ`«∞Î_»∞ Ñ¨~°=tOz
^Œ~≈° #q∞zÛ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥à§◊ =∞x P*Ï˝ÑO≤ z<å_»∞. J`«#∞ HÍe#_»H`õ À JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕi<å_»∞. P
66
ã¨=∞Ü«∞=Ú# N ™êfiq∞ "å~°∞ XHõ "Õâº◊ PÇ¨fi#=ÚÃÑ· "åi WO@ L#fl@∞¡ `≥eã≤ ~îå‰õÄ~ü^•ãπ P"≥∞
WO\˜H˜ "≥o§<å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì J`«xx K«∂ã≤ KÕ~ÚKåÑ≤ 'Hõã∂¨ iÎ Uk? <åH˜=Ùfi— Jx J#QÍ
~îå‰õÄ~ü^•ãπ Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«#∞ QÍ}ÏæÑÓ¨ ~üÖ’ N ^Œ`∞« xÎ áê^Œ∞HõÅ#∞ Jaè¿+HÕz
Hõã∂¨ iÎ `«# "≥O@ `≥K∞« Û‰õΩ<åfl_»∞ HÍx Jk ™êfiq∞H˜ WK«∞Û@ =∞~°z<å_»∞. "≥O@<Õ J`«#∞ Hõã∂¨ iÎ x N
™êfiq∞H˜ WzÛ<å~°∞. N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì "åi`À =zÛ# Ñ≤ÅÅ¡ O^ŒiH˜ Hõã∂¨ iÎ x Ñ¨Óâß~°∞. ~îå‰õÄ~ü^•ãπ
JHõ¯ÖòHÀ@Ö’<Õ LO_ç N ™êfiq∞x H©iãÎ ∂¨ Î HÍÅ=Ú QÆ_áç ê~°∞. XHõ™êi N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì HÍe# Hõ>ì̌
Ñ¨ÙÅ¡#∞ ~îå‰õÄ~ü^•ãπÃÑ· qã¨~Q° Í Jk N ^Œ`∞« xÎ Pj~°fiK«#=ÚQÍ ÉèÏqOz J`«#∞ ^•xx á⁄_çKãÕ ≤ qÉè∂í k`À
HõeÑ≤ `«# XO\˜HOõ `å Ñ¨Óã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. P ^≥|ƒ`À J`«x â◊s~°OÃÑ· L#fl =∞K«ÛÅhfl =∂Ü«∞"≥∞áÿ È~Ú<å~Ú.
~îå‰õÄ~ü^•ãπ ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ XHõ P_»ÑÅ≤ ¡ LO_»∞@KÕ XHõ H˘_»∞‰õΩ HÍ=Öˇ#x N ™êfiq∞x HÀ~°QÍ N ™êfiq∞
ã¨=∞~°Ì `«# `«ÅÃÑ· #∞#fl \’Ñ‘x fã≤ ~îå‰õÄ~ü^•ãπ ÉèÏ~°º X_çÖ’ Ñ¨_»"ÕÃã#∞. `«~åfi`« H˘xfl <≥ÅÅ‰õΩ
P"≥∞‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ [x‡OK≥#∞. P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ N ™êfiq∞ =^Œ#Ì ∞O_ç áê^Œ∞HõÅ#∞ ã‘fiHõiOz N ~°ÑÚ¨¶ <å^ä£
=∞Ok~°OÖ’ „Ñü+≤Oì zi. P ~°ÑÚ¨¶ <å^ä£ =∞Ok~°=Ú ÉÁOÉÏ~Ú =^ŒÌ ~îå‰õÄ~ü ^•fi~ü =^Œ#Ì ∞#flk. P
áê^Œ∞HõÅ∞ K«∞@∂ì XHõ =∞Ok~°=Ú ‰õÄ_® xi‡Oz N ™êfiq∞ ã¨=∞~°Ì z„`åxfl Pq+¨¯iOz<å~°∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç
~îå‰õÄ~ü ^•ãπ#∞ Hõ$+¨‚ |∞"å Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. Hõ$+¨|‚ ∞"å N ™êfiq∞H˜ J##º Éè‰í Ωõ _Î ·≥ „Ñü QÆ∞~°∞ áœ~°q‚ ∞<å_»∞.
JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N ™êfiq∞x ¿ãqOK«∞‰õΩx "≥à§ı "å~°∞.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú 38
(N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JOâ◊=ÚQÍ [x‡Oz# NJ=^è∂Œ `« Hõ$+¨ã‚ ~¨ ã° fi¨ u)
„ÉÏÇ¨Ï‡}^ŒOÑ¨`«∞Öˇ·# JáêÊÉèí\ò, J#flÑ¨Ó~å‚ÉÏ~Ú N^Œ`«∞Îx Éèí‰õΩÎÅ∞. ãÖ`å#=Ú ÖËHõáÈ=Ù@KÕ
N^Œ`«∞Îx H˘Åz<å~°∞. N^Œ`«∞Î_»∞ ã¨fiÑ¨fl^Œ~°≈#q∞zÛ "åˆ~ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `«=∞ QÆ~°ƒù=Ú# [x‡OK≥^Œ#x
Pj~°fikOz<å~°∞. N^Œ`«∞Îx J#∞„QÆÇ¨Ï=ÚKÕ XHõ `Õ*’=O`«∞_≥·# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ "åiH˜ [x‡Oz<å_»∞.
z#fl`«#=Ú #∞O_ç J`«#∞ ã¨HÅõ q^ŒºÅÖ’ <≥Ñ· Ù¨ }º=Ú ãÖáêkOK≥#∞. P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ P ÉÏÅ∞x`À ã¨Ç¨
JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈OK«QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "åi Pã¨#=Ú #∞O_ç ÖËz P ÉÏÅ∞x
KÕ~ÚÑ¨@∞ìH˘x ZHõ¯_çHÀ fã¨∞‰õΩ"≥o§<å~°∞. P ÉÏÅ∞_»∞ N™êfiq∞"åix K«∂_»QÍ<Õ ™ÈÎ„`åÅ`À ã¨∞uÎ Oz<å~°∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P ÉÏÅ∞x K«∂ã≤ W@¡xi. ''h=Ù HÍ~°}[#∞‡_»=Ù! h=Ù <å JOâßxq! =∞# q∞~°∞=Ù~°=Ú
"Õ~∞° HÍ=Ú—— Jx P ÉÏÅ∞x t~°ã∞¨ ûÃÑ· N™êfiq∞ `«=∞ JÉèÜ í ∞« Ç¨Ïã¨‡=Ú#∞Oz nqOzi. P ã¨Ê~°≈`À P
67
ÉÏÅ∞_»∞ Z<Àfl QÆO@Å∞ ã¨=∂kèãu÷≤ Ö’ LO_çáÈÜ≥∞#∞. KåÖÏ ã¨=∞Ü«∞=Ú QÆ_z» # `«~∞° "å`« N™êfiq∞ P
ÉÏÅ∞x`À ã¨Ç¨ uiy =∞~î=° Ú#‰õΩ KÕii. P ÉÏÅ∞_»∞ KåÖÏHÍÅ=Ú JHõ¯ÖòHÀ@Ö’<Õ LO_çáÈ~Ú N™êfiq∞H˜
¿ã=KÕÃã#∞. H˘O`«HÍÅ=Ú `«~∞° "å`« N™êfiq∞ J`«xx H˘ÖÏ›ÑÓ¨ ~üH˜ "≥à§◊ =∞x J=^è∂Œ `«QÍ rqOz ZO^Œi<À
~°HO∆˜ K«=∞x Pj~°fikOz ÑÖÑ≤"ÃÕ ã#∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç J`«#∞ NJ=^è∂Œ `« Hõ$+¨ã‚ ~¨ ã° fi¨ uQÍ =∂i Z<Àfl
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂Ñ≤, N™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ ZO`À ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å#∞ ãÖáêkOz<å~°∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú 39
(N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ "åi =ÚYºÉè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ =∞i W^Œ~Ì ∞° – N~°OQÀo =∞Ç¨Ï~å*ò, N`å`å =∞Ç¨Ï~å*ò)
N~°OQÀm =∞Ç¨Ï~å*ò : W`«#∞ `«# Zxq∞^Œ= U@<Õ "åi "Õ∞#`«`Î À N™êfiq∞ã¨=∞~°Å÷ "åix ^Œi≈Oz<å_»∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J`«x "Õ∞#`«`Î À, ''g_çx <åH˜™êÎ"å?—— J#QÍ<Õ P ÉÏÅ∞_»∞ N™êfiq∞ X_çÖ’ ‰õÄ~˘Û<≥#∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ~°OQÀm=∞Ç¨Ï~å*ò Jx J`«x`À ÑëH˜ Pj~°fikOKå~°∞. XHõ HÍëêÜ«∞ =¢ã=Î̈ Ú J`«xÃÑ·
HõÃÑÊ#∞. P<å\˜ #∞O_ç J`«xH˜ H˘xfl â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ =zÛ#q. =∞ø#OQÍ LO_Õ"å~°∞. c_ç „`åQÆ∞`«∂O_Õ"å_»∞.
J`«#∞ N™êfiq∞ P^Õâß#∞™ê~°=Ú P[#‡ „|Ç¨Ï‡KåiQÍ LO_çáÈ~Ú<å~°∞.
N `å`å =∞Ç¨Ï~å*ò : ~å=∞K«O„^Œ "≥OHõ>âË ò |~å_»¯~ü z#fl`«#=Ú #∞O_ç t=Éè‰í Ωõ _Î ∞» . ÉÁOÉÏ~Ú x"åã≤.
B+¨^è•Å "åºáê~°ã¨∞Î_»∞. „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® t=Ñ¨Ó[ KÕ¿ã"å_»∞. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ J`«x ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’
Hõ#Ñ¨_,ç ''<Õ#∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ ã¨âs◊ ~°∞_»<·≥ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ L<åfl#∞. h=Ù JHõ¯_çH˜ =zÛ
^Œi≈OK«∞HÀ—— Jx K≥áêÊ_»∞. H˘O`«HÍÖÏxH˜ J`«#∞ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N™êfiq∞"åix ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
`«# ã¨fiÑ¨fl =$`åÎO`«=Ú#∞ N™êfiq∞"åiH˜ `≥Å∞Ñ¨QÍ N™êfiq∞"å~°∞ J`«x =ÚO^Œ∞ Ñ¨~=° ∞t=ÙxQÍ =∂i
^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞. J`«#∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞_≥· K«∂K«∞K«∞O_»QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ q+¨µ~‚ ∂° Ñ¨=ÚQÆ#∞ ^Œ~≈° #q∞zÛ
`«~°∞"å`« „|Ç¨Ï‡~°∂Ñ¨=ÚQÍ =∂Ô~#∞. „u=¸iÎ ^Œ~°≈#=Úá⁄Ok# ~å=∞K«O„^Œ "≥OHõ>Ëâò N™êfiq∞
áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_ç P#O^Œ=Ú`À Lá⁄ÊOy<å_»∞. N™êfiq∞, ''<Õ#∞ h`À<Õ LO\Ï#∞—— Jx k=º
Pjã¨∞ûezÛ<å~°∞. uiy J`«#∞ ÉÁOÉÏ~ÚH˜ "≥o§áÈ~Ú<å~°∞. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç H˘xfl k=º ã≤^∞Œ Åú #∞
ãÖáêkOz, `«##∞ ^Œi≈Oz# "åiH˜ JÉèíÜ«∞q∞ã¨∂Î =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥·<å_»∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç "åix
`å`å=∞Ç¨Ï~å*ò Jx Ñ≤Å∞=™êyi.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷#∞ ^Œi≈Oz#"å~°∞ Q˘Ñ¨ÊÜ≥∂QÆ∞Å∞QÍ ‰õÄ_® =∂i<å~°x, k=ºâ◊‰õΩÎÅ#∞
ãÖáêkOz<å~°x `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
0*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
68
J^è•ºÜ«∞=Ú – 40
(Ju =ÚYºÉè‰í Ωõ _Î ∞» KÀà◊ÑÊ¨ – KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’ N™êfiq∞"åi JÅ¡i)
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\™˜ êiQÍ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕi#Ñ¨C_»∞ ~å=∞K«O„^ŒO J<Õ"å~°∞ N™êfiq∞x
K«∂z ''Z=Ô~<· å |O^è∞Œ =ÙÅ∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ L<åfl~å?—— Jx „Ñ¨tflOK«QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ „Ñ¨H¯õ #∞#fl
KÀà◊ÑÊ¨ #∞ K«∂z, ''Uq∞~å KÀàÏ ! ##∞fl QÆ∞~°∞ÑÎ @ ¨ "ì å? Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ h=Ù ~å=∞K«O„^Œ +¨~å|∞=Ù. ÃÑQ· Í
<å Éèí‰õΩÎ_»=Ù—— Jx N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ [#‡[#‡Å |O^èOŒ L#fl^Œx `≥eÜ«∞*Ëã<≤ å~°∞. J<å\˜#∞O_ç
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’<Õ LO_Õ"å~°∞.
KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JÅ¡i :
1. KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º ¿Ñ~°∞ Ü«∞â’ÉÏ~Ú. "åi ÃÑ^Œ‰Ì Ωõ =∂~°∞_»∞ Hõ$+¨,‚ ~Ô O_»= ‰õΩ=∂~°∞x ¿Ñ~°∞ JÑ¨Ê.
2. KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ N™êfiq∞"åiÖ’ „Ñ¨`ºÕ Hõ`« HõxÑ≤OK≥#∞. HÍx "åx ÉèÏ~°º‰õΩ, ‰õΩ=∂~°∞Å‰õΩ ™êfiq∞"åiÖ’
Z@∞=O\˜ qâı+=¨ Ú QÆ=∞xOK«Ö^Ë ∞Œ .
3. KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º J`«x Ñ≤ÅÅ¡ ∞ N™êfiq∞x XHõ Ñ≤zÛ"åxQÍ K«∂KÕ"å~°∞.
4. KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ `«ÑÊ¨ q∞QÆ`å ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "åi WO\’¡ LO_»∞@ W+ì̈O
ÖË^Œ∞.
5. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ #∞ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ Ñ¨sHÕ∆ KÕ"å~°∞.
6. N™êfiq∞ "åi WO\˜Ö’ XHõ ã¨É∞íè ºxQÍ<Õ uiˆQ"å~°∞.
7. "åi WÅ∞¡ J<ÕH=õ ∞OkH˜ =∂~°"æ ∞≥ ,ÿ N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈OK«∞‰õΩx Z<Àfl ÉÏ^èÅŒ #∞ N™êfiq∞
Hõ_» "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩx Pjã¨∞ûÅ#∞ fã¨∞ÔHàı§"å~°∞.
8. Ü«∞â’ÉÏ~Ú #"Õ∞‡kHÍ^Œ∞.
9. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ WO\’¡ L#fl aÜ«∞º=Ú#∞ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® fã≤H˘x P=Ù‰õΩ ÃÑ>Ë"ì å~°∞.
10.WO\’¡ L#fl =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ c^ŒÅ‰õΩ ^•#O KÕ¿ã"å~°∞.
11.N™êfiq∞ WO\’¡<Õ =¸„`« qã¨~#°̊ Å∞ KÕ¿ã"å~°∞.
12.™êfiq∞ KÕ¿ã Ñ¨#∞Å‰õΩ Ü«∞â’ÉÏ~Ú Hõã∞¨ ~°∞‰õΩO@∂ J=ã¨÷ Ñ¨_kÕ . HÍx ™êfiq∞H˜ J#fl=Ú
ÃÑ>Ë@
ì Ñ¨C_»∞ „¿Ñ=∞QÍ<Õ LO_Õk.
13.ÑÖ_»Q~Æ ÀAÅÖ’ Ü«∞â’ÉÏ~Ú Ñ¨Ó~°=‚ ÚÅ∞ KÕÜ∞« ^ŒÅz â‹#QÆÅ∞ `≥ÑÊ≤ OK«QÍ, N™êfiq∞ã¨=∞~°÷
"å\˜x ‰õÄ_® P=Ù‰õΩ ^•#O KÕ¿ã"å~°∞.
69
14.N™êfiq∞ KÕã#≤ JÅ¡iÑ¨#∞Å‰õΩ `«# Éè~í Î° JQÆ∞ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ K≥ÑÊ¨ QÍ J`«#∞ Ñ¨\ Oì̃ K«∞‰õΩ<Õ"å_»∞
HÍ^Œ∞.
15. Ü«∞â’ÉÏ~Ú N™êfiq∞x xÅnã≤ J_»∞QÆQÍ ''<å Hˆ O`≥Å∞ã¨∞! J=hfl h P"Õ u#flk. P P=Ù<Õ
J_»∞QÆ∞—— Jx J<Õ"å~°∞.
16.XH˘¯Hõ¯™êi Ü«∞â’ÉÏ~Ú Ñ≤Å¡Å‰õΩ "Õã≤# Ñ¨_»HõÅ g∞^Œ N™êfiq∞ Ñ¨_»∞H˘x QÍ_è»x„^ŒÖ’
LO_Õ"å~°∞.
17.„á⁄^Œ∞<Ì Õ ÖËz á⁄~ÚºÖ’<Õ =∞Å qã¨~#°̊ KÕ¿ã"å~°∞.
18.=∞O_Õ á⁄~ÚºÖ’ hà◊√§ áÈ¿ã"å~°∞.
19.N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞_ç JO>Ë XÑ¨C‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞.
20.â◊√zÔH· P~°"ãÕ #≤ |@ìÅ#∞ `åˆH"å~°∞.
21.=∞_çhà◊§#∞ `åHõ=^ŒxÌ K≥ÑÊ≤ <å N™êfiq∞ `åˆH"å~°∞.
22.XHõ ÑÖ_»∞QÆ~ÀA Ü«∞â’ÉÏ~Ú ÉÁ|ƒ@∞¡ KÕÜ∞« QÍ N™êfiq∞ XHõ ã¨<åºã≤H˜ aèH∆õ "Õã<≤ å~°∞.
23.KÀà◊ÑÊ¨ T~À¡ ÖË#Ñ¨C_»∞ N™êfiq∞ WO\’¡ xÅ|_ç ''D WÅ∞¡ `«#^Œx WO^Œ∞Ö’ Z=iH˜
JkèHÍ~°=Ú ÖË^—Œ —x JiKÕ"å~°∞.
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ L`«~Î À`«~Î ° N™êfiq∞ Ü≥Ú¯ Éè∫uHõHÍÜ«∂xfl KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’<Õ ã¨=∂kè KÕÜ∞« |_»∞#x,
JO^Œ∞Hˆ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ #\ì̃O\’¡ xÅ|_ç, ''D WÅ∞¡ <åk—— Jx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ã¨∂zOz<å~°∞.
N ^Œ`«Î J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ ‰õÄ_® `«# Éèí‰õΩÎ_≥·# |∂\©x XHõ ÃÑ^ŒÌ Éèí=<åxfl
xi‡Oz#Ñ¨C_»∞ ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ W@ìx<å~°∞, ''D "å_® Ñ¨ÓiÎHÍQÍ<Õ <Õ#∞ JHõ¯_»<Õ LO_≥^Œ#∞.
=∞#=∞O^Œ~=° Ú P#O^Œ=ÚQÍ HõÅ∞ã¨∞H˘<≥^=Œ Ú—— Jx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ã¨∂zOz<å~°∞. HÍ=Ù#<Õ N™ê~Ú
ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« "åi Éè∫uHõ^ÇÕ ¨ xfl ‰õÄ_® |∂\© Hõ\ #ì̃ "å_®Ö’ ã¨=∂kè KÕã<≤ å~°∞. Éè∫uHõOQÍ
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú N ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨â◊s~°∞Å∞QÍ HõxÑ≤OK«HõáÈ~Ú##∞ "å~°∞ KÀà◊Ñ¨Ê
QÆ$Ç¨ÏOÖ’#∞ =∞iÜ«Ú |∂\©"å_®Ö’#∞ #∞<åfl~°∞. ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ D<å_»∞ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’#∞ =∞iÜ«Ú
ti_ôÖ’#∞ N^Œ`∞« xÎ J=`å~åÅ∞QÍ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú Nti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ H˘Å∞K«∞H˘#∞K«∞,
"åi ÉÏ^èÅŒ #∞ `≥Å∞Ñ¨ÙH˘#∞K«∞ Z<Àfl ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ ["å|∞Å#∞ "åi ã¨=∂kè #∞O_ç ÅaèOK«∞K«∞#flq. Wk
JHõ~∆ ° ã¨`º« =Ú.
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
70
J^è•ºÜ«∞=Ú – 41
(Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜ „áê}QÆO_»=Ú #∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞@ – Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜ N™êfiq∞ÃÑ· qâßfiã¨=Ú HõÅ∞QÆ∞@)
KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º JQÆ∞ Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜ „Ñ¨ã=¨ ã¨=∞Ü«∞=Ú =zÛ#Ñ¨C_»∞ N™êfiq∞"å~°∞ cèÉ`«û=ÚQÍ

"åi WO@ JÅ¡i KÕã≤<å~°∞. P"≥∞ <˘Ñ¨CÅ`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_»QÍ P"≥∞ #∞Oz# QÆkH˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ#∞
=¸Ü«∞hÜ«∞‰õΩO_® N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J_»O¤ QÍ xÅ|_ç<å~°∞. WO\˜Ö’x ™ê=∂#∞#O`å fã≤ |Ü«∞@
Ñ¨_»"Õã≤<å~°∞. Ü«∞â’ÉÏ~Ú „Ñ¨ã¨="Õ^Œ#`À ˆHHõÅ∞ WÅ¡O`å ÃÑ@∞ìK«∞O_»QÍ N™êfiq∞"å~°∞ WO\˜Ö’x
™ê=∂#∞Å∞ |Ü«∞@ qã≤ˆ~ "≥∂`«Å`À WÅ¡O`å =∂~°∞"≥∂yáÈ~Ú zO^Œ~°=O^Œ~°QÍ HõxÑ≤OzOk.
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ KÕ¿ã KÕ+Åì̈ ‰õΩ Z=fiiH˜ J~°Oú HÍÖË^∞Œ . z=~°‰Ωõ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "å~°O`« "åˆ~ Ü«∞â’ÉÏ~Ú
L#fl QÆkH˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ "Õã≤ |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛã≤<å~°∞. |Ü«∞@Ñ¨_Ü ç Ú« #fl ™ê=∂„y#O`å ¿ÑiÛ N™êfiq∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ "åˆ~ WO\’¡ ãïÃú Ñ\ì̃<å~°∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÕã#≤ KÕ+Åì̈ ‰õΩ XHõ ~°ÇÏ¨ ã¨ºO ‰õÄ_® ^•yÜ«Ú#flk. KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜
„Ñ¨ã=¨ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „áê}QÆO_»O `«ÑÊ≤ OK«∞@ÔH· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ WO\˜Q∞Æ =∂‡xH˜ J_»O¤ QÍ xÅ|_ç `«#
Éè‰í Ωõ xÎ ÉèÏ~°º#∞ HÍáê_»∞@‰õΩ J@∞¡ KÕã<≤ å~°∞ =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ |Ü«∞@áê~°"ãÕ #≤ ™ê=∂#¡x ‰õÄiÛ u~°y
ã¨~@ Ì° OÖ’ P ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ P_»ÑÅ≤ ¡ HõÅ∞QÆ∞#x ã¨∂zOz<å~°∞. Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜ P_»ÑÅ≤ ¡ [x‡OzOk.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ü«∞â’ÉÏ~ÚÃÑ· Pjã¨∞ûÅ∞ ‰õΩiÑ≤OK«∞@KÕ Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜ N™êfiq∞ã¨=∞~°Ã÷ Ñ· XHõ
ãÖÑ¶∞¨ @#Ö’ ÉèHí qÎ̃ âßfiã¨=ÚÅ∞ Hõey#q. J^Õ=∞#QÍ XHõ~ÀA P"≥∞‰õΩ K≥~ÚºÃÑ· `ÕÅ∞ ‰õΩ\ì̃#k. ÉÏ^èŒ
Éèií OK«ÖHË õ N™êfiq∞ "≥Ñ· Ù¨ K«∂ã≤ W@¡#flk, ''JO^ŒiH˜ Jxfl ÉÏ^èŒÅ∞ f~°∞™êÎ=Ù. <Õ#∞ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞O>Ë
T~°∞‰õΩ<åfl"Õq∞?—— Jx `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ `«ÅK«∞‰õΩ#flk. N™êfiq∞ Ü«∞â’ÉÏ~Ú =∞#ã¨∞Ö’ ^•y#k QÆ=∞xOz,
"å~°∞ ^èiŒ Oz# áê^Œ∞HõÅÖ’ XHõ ^•xx fã¨∞‰õΩx Ü«∞â’ÉÏ~Ú =ÚO^Œ~° qã≤i JO^Œ∞Ö’ P"≥∞ KÕ~Úx
LOK«=∞x P[˝ WzÛi. Ü«∞â’ÉÏ~Ú Z#fl_»∞ #=∞‡x N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ `å#∞ J#∞Éèqí OK«∞K«∞#fl ÉÏ^è#Œ ∞
F~°fiÖËHõ N™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ `«# KÕ~Úx N™êfiq∞"åi áê^Œ∞HõÖ’ LOK«QÍ P"≥∞‰õΩ ÉÏ^èŒ x"å~°}"≥∞#ÿ k.
=∞m§ `«# KÕ~Úx |Ü«∞@‰õΩ fÜ«∞QÆ<Õ `«# ÉÏ^èŒ f„="≥∞#ÿ k. "≥O@<Õ `«# KÕux JÖÏˆQ áê^Œ∞HõÖ’ LOz
x„kOz#k. =∞~åfl_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç≤Ï=∞#∞ `«ÅK«∞‰õΩx P"≥∞‰õΩ N™êfiq∞ÃÑ· ÉèHí Î˜ qâßfiã¨=ÚÅ∞
Hõey#q.
XHõÑC¨ _»∞ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’ KÕã#≤ JÅ¡iH˜ `«@∞ìH˘#ÖËHõ Z<Àfl p"å@∞¡ ÃÑ\ì̃#
Ü«∞â’ÉÏ~Ú =∞iÜ«Ú `«# WO\˜H˜ ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ LO_»@O =Å# "åi WÅ∞¡ XHõ
71
Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚQÍ =∂i##∞, ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ JHõ¯_»‰Ωõ =zÛ N™êfiq∞"åix ãÖ^Œi≈Oz "åi ÉÏ^èÅŒ #∞
™êfiq∞H˜ K≥Ñ¨C‰õΩx x"å~°}#∞ á⁄Ok##∞ KÀà◊Ñ¨ÊÉèÏ~°º‰õΩ =∂„`«=Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ÃÑ· #=∞‡Hõ=Ú
‰õΩ^Œ~H° õ ¿ÇÏà◊# KÕã#≤ P"≥∞ÜÕ∞ `«#‰õΩ ÉÏ^èŒ =zÛ#Ñ≤^ÑŒ ¨ N™êfiq∞ "åix =∞#ã¨∞ûÖ’ "Õ_∞» H˘#QÆ<Õ
N™êfiq∞"å~°∞ P"≥∞ÃÑ· Hõ~∞° }ÏHõ\ÏHõ=∆ ÚÅ#∞ ‰õΩiÑ≤Oz `«##∞ „Ñ¨ã=¨ "Õ^#Œ Ö’ „áê}QÆO_»=Ú L#flÑ¨Ê\˜Hx˜
Jk P `«eH¡ ˜ Z~°∞QÆHáõ È~Ú##∞ P QÆO_®xfl `«ÑÊ≤ Oz =∞m§ P `«ex¡ XHõ `ÕÅ∞‰õΩ\ì̃#Ñ¨C_»∞ K≥ÑÊ¨ ~åx
ÉÏ^è`Œ À qÅqÅÖÏ_»∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P `«ex¡ ~°HO∆˜ z N™êfiq∞ÜÕ∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»x
|∞∞A=Ù KÕã<≤ å~°∞. P `«eH¡ ˜ ‰õÄ_® N™êfiq∞"åiÃÑ· ÉèHí Î̃ qâßfiã¨=ÚÅ∞ Hõey#q.
NHõ$+¨µ_‚ ∞» `«# ÉÏÅº=ÚÖ’ KÕÜ∞« ~åx JÅ¡~∞° Å∞ KÕã≤ `«eÜ ¡ ∞« QÆ∞ Ü«∞â’^Œ#∞ Z<Àfl q^è•Å∞QÍ
U_çÑO≤ z<å_»∞. Ö’HÍÅ#∞ HÍKÕ P ™êfiq∞ Ü«∞â’^ŒKÕ ^≥|ƒÅ∞ u<åfl_»∞. =∞\˜ì ux JO^Œix Pâ◊Û~°ºÑ¨~K° Q« Í
`«eÜ¡ ∞« QÆ∞ Ü«∞â’^Œ =∞\ì̃x u#fl NHõ$+¨µx‚ =∞O^ŒeOz <À~°∞ `≥~∞° ==∞x J_çy#Ñ¨C_»∞, ÉÏÅ∞_»Q∞Æ P
Hõ#flÜ«∞º <À~°∞ `≥~∞° =QÍ 14 Éè∞í =ÉèÏO_»=ÚÅ∞ `«# <À\˜Ö’ P Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡_»∞ `«eÜ¡ ∞« QÆ∞ Ü«∞â’^•=∂`«‰Ωõ
K«∂Ñ≤Oz, `å#∞ ÉèQí "Æ å#∞_»#x |∞∞A=ÙKÕã#≤ @∞¡QÍ, NHõ$+¨É‚ Qíè "Æ å#∞_»∞ =∂~°∞~°∂Ñ¨=ÚÖ’ L#fl N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ #∞#fl KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°ºÜ«∞QÆ∞ Ü«∞â’ÉÏ~Ú, NHõ$+¨µfl_Õ Ü«∞â’^Œ#∞ Z@∞¡ U_çÑO≤ K≥<À,
J^Õ q^è=Œ ÚQÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ D Ü«∞â’ÉÏ~Úx U_çÑO≤ z, z=~°‰Ωõ `«# J=`å~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ ~°ÇÏ¨ ™êºxfl
|Ü«∞@ÃÑ\˜ì<å~°∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–42
(KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ Ñ¨sHõ∆ – KÀà◊§Ñ¨Ê ã¨^•ƒù=# – =∂Ü«∞Hõ=Ú‡@)
KÀà◊ÑÊ¨ =∞Ç¨ÉèÏQÆºâße. ZO^Œ∞Hõ#QÍ ™êH∆Í`«∞Î N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ `«#
WO\˜Ö’ P„â◊Ü∞« q∞zÛ `«# ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ XHõiQÍ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. x*ÏxH˜ Wk N™êfiq∞ ãÖHõÅÊ"Õ∞,
KÀà◊Ñ¨Ê KÕã≤#k HÍ^Œ∞, N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ>Ë KÀà◊Ñ¨Ê#∞ K«∂_»QÍ<Õ, ''h=Ù <å Éèí‰õΩÎ_»=Ù !
Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’—— Jx K≥ÃÑÊ#∞. "åi~°∞=ÙiH˜ [#‡[#‡Å |O^è=Œ Ú L#fl^Œx `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏQÍiH˜ =ÚYº"≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ _Î ∞» âßº=∂. J`«xx K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞
‰õÄ_® ÉÏÉÏ ''QÆ`« 72 [#‡Å #∞O_ç <Õ#∞ x<≥fl~°∞QÆ∞^Œ∞#∞—— Jx J<åfl~°∞.
KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ N™êfiq∞ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ ZO`À J<Àº#º"≥∞#ÿ |O^è=Œ Ú HõeyÜ«Ú#flk. KÀà◊ÑÊ¨ `«# ™êfiq∞
72
HÀãÖ z=~°‰Ωõ ÉèÏ~åºa_»Å¤ #∞ ‰õÄ_® =^Œ∞Å∞@‰õΩ ã≤^=úŒ ∞Ü≥∞º#∞. N™êfiq∞ KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜Ö’ ZO`« JÅ¡i
KÕã<≤ å KÀà◊ÑÊ¨ `«# ÉèÏ~°º K≥ÑÊ≤ # xO^ŒÅ#∞ U =∂„`«=Ú Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘#Hõ ™êfiq∞<Õ J#∞ x`«º=Ú H˘Å∞ã¨∂Î
LO_Õ"å_»∞. XH˘¯Hõ¯™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ qÑ≤s`«"∞≥ #ÿ Ñ¨sHõÅ∆ ∞ ÃÑ\ì̃<å KÀà◊ÑÊ¨ ™êfiq∞x X^ŒÅ∞H˘#Hõ
LO_Õ"å_»∞.
XHõ™êi N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜x q_çz "≥oá¡ È`«∞O_»QÍ KÀà◊ÑÊ¨ Hõhfl\˜`À "åix „|uq∞ÖÏ_ç
uiy `«# ™êfiq∞x `«# WO\˜H˜ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. WO`«\ ˜ Hõi#î Ñ¨sHõÅ∆ Ö’ QÔ Å∞á⁄Ok# KÀà◊ÑÊ¨ XHõ¯™êi
=∂Ü«∞ Hõ=Ú‡@KÕ F_ç<å_»∞. Ç¨Ïi=∂Ü«∞#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞@ ™ê^èŒº=Ú HÍ^Œ∞. XH˘¯Hõ¯™êi ZO`«\ ˜
ã¨`∞« Ê~°∞+¨µ_≥<· å =∂Ü«∞#∞ QÔ Å∞K«∞@ ™ê^èºŒ Ñ¨_^» ∞Œ . D KÀà◊ÑÊ¨ q+¨Ü∞« =ÚÖ’ ‰õÄ_® |Ç¨ïâ◊ =∂Ü«∞
Hõ=Ú‡@KÕ F_ç<å_»x K≥ÑC¨ H˘#=K«∞Û#∞. WÑ¨C_»∞ P =∂Ü«∞ Uq∞\’ K«∂^•ÌO.
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ ^Œ~°≈<åxH˜ J<ÕHõ „áêO`åÅ#∞O_ç =∞Ç¨~åAÅ∞ =zÛ áÈ=ÙK«∂ N™êfiq∞
Pjã¨∞ûÅ#∞ á⁄Ok "≥à√◊ `«∂O_Õ"å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ ~å*Ï=∂Ö’r~å=Ù Ü≥ÚHõ¯ Pu^äºŒ =ÚÖ’
LO_»∞@ K«∂ã≤ |~À_® =∞Ç¨~å[QÆ∞ N=∞ÖÏ¡~å"£ QÔ H· Ífi_£‰Ωõ Jã¨∂Ü«∞ HõeQÔ #∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞
JHõ¯ÖòHÀ@#∞O_ç =∞~°eOz `«=∞ ~å[º=Ú#‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ=Öˇ#x Pâ◊ Hõey P HÍ~°º=Ú#∞ ã¨ÑÅ¨¶ =Ú
KÕã#≤ "åiH˜ `«y# ^è#Œ =Ú |Ç¨ï=∂#=ÚQÍ WK≥Û^Œ#x „Ñ¨H\õ O˜ K≥#∞. |~À_® =∞Ç¨~åAQÍi =∞O„u N
`å`åº ™êÃÇÏÉò P HÍ~°º=Ú#∞ <≥~"° ~Õ ∞° Û@‰õΩ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ N™êfiq∞x `«=∞ ~å[º=Ú#∞ ~°=∞‡x
PÇ¨fixOK«QÍ N™êfiq∞ P ~åA ÑÖÑ≤# |Ç¨ï=∂#=ÚÅ#∞ =∞iÜ«Ú PÇ¨fi#=Ú#∞ u~°ã¯¨ iOz<å~°∞.
|~À_® ~åAQÍi =∞O„u z=~°‰Ωõ N™êfiq∞H˜ Ju ã¨xflÇ≤Ï`«∞_≥#· KÀà◊ÑÊ¨ #∞ Ñ¨\ <ì̃ å_»∞. P HÍ~°º=ÚÖ’
`«#‰õΩ (=∞O„uH˜) ã¨Ç¨Ü«∞=Ú KÕ¿ãÎ ~°∂.10,000/–Å∞ |Ç¨ï=∂#=ÚQÍ W™êÎ=∞x =∞iÜ«Ú
=∞Ç¨~åAQÍiKÕ XHõ *Ïw~°∞ ‰õÄ_® ÉÇ¨˙Hõi™êÎ=∞x Pâ◊ÃÑ\Ïì_∞» . J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P =∂Ü«∞
KÀà◊ÑÊ¨ #∞ Hõq∞‡#k. KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ XHõ ã¨^∞Œ ^Ì âÌÕ º◊ =Ú ‰õÄ_® Hõey#k. N™êfiq∞"åi ^Œ~≈° <åx‰õÄ =KÕÛ J<Õ
Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Z‰õΩ¯= =ã¨`∞« Å∞ P ^è#Œ =ÚKÕ HõeÊOK«=K«∞Û#x XHõ ã¨^•ƒù==Ú Hõey#k. Uk U"≥∞#ÿ <Õq∞
K«∂_»\ÏxH˜ ^è<Œ åxH˜ ÖÁOy#"å~°∞QÍ HõxÑ≤OKå~°∞. XHõ<å_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°H÷ _õ ‰» Ωõ "≥o¡ `å#∞ JuQÍ
„¿Ñq∞OKÕ ™êfiq∞<Õ JHõ¯ÖòHÀ@#∞ =ke |~À_®‰õΩ "≥à§◊ =∞x JÖÏ "≥àÎı ~°∂.10,000/–Å∞ `«#‰õΩ =™êÎÜ∞« x
Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«# =∞<ÀÉèÏ"åxfl „QÆÇÏ≤ Oz, ''J`«xH˜ ÉèHí Î˜ ÖË^∞Œ —— (|~À_® =∞Ç¨~å*òH)˜
Jx ™êfiq∞ J<åfl~°∞. D ^≥|ƒ`À KÀà◊ÑÊ¨ =∞O„u =^ŒÌ F_çáÈÜ«∂_»∞ =∞iÜ«Ú `«`Ê« eù `«=ÚQÍ N™êfiq∞x
¿ãqOK«∞H˘#∞@Ö’ J~°›`« HÀÖ’Ê~Ú<å_»∞.
73
|~À_® =∞Ç¨~å*òQÍi =∞O„u S<å `«# „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú =∂#ÖË^∞Œ . z=~°‰Ωõ ZO`«‰Ωõ kQÆ*Ïi<å_»O>Ë
N™êfiq∞"åi Ñ¨ÅH¡ x˜ "≥∂Ü«Ú"åiH˜ ^è#Œ q∞zÛ XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ Ñ¨ÅH¡ Ö˜ ’ L#flÑ¨C_»∞ P Ñ¨ÅH¡ H© ˜
`åà◊O "Õã≤ |OkèOz Ô~·ÖËfi¿ãì+¨#∞‰õΩ fã¨∞‰õΩx "≥o§ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ fÜ«∞QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P Ñ¨Å¡H©Ö’ ÖË~°∞
!
KÀà◊ÑÊ¨ J=∂Ü«∞‰õΩ_≥#· Éè‰í Ωõ _Î #·≥ Ñ¨Ê\˜H˜ `å#∞ D [#‡Ö’ WO`«\ ˜ =∞Ç¨HÍ~°º=Ú KÕã∞¨ #Î flÑ¨Ê\˜H˜
Ñ¨Ó~°fi[#‡ ãÖ™ê¯~°=ÚÖ’ U^À XHõ\ ˜ `«Ñ¨C KÕÜ«Ú@ =Å<Õ D [#‡Ö’ JO`«\ ˜ ¿ã"åÉèÏQÆº=Ú
Hõey#@∞=O\˜ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ =∂Ü«∞ Hõ=∞‡x^Œx HÍ=Ù#<Õ Z#fl_»∞ TÇ≤ÏOK«xsuQÍ KÀà◊ÑÊ¨ „Ñ¨=iÎOz<å_»∞.
N™êfiq∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ `≥KÕÛ HÍ#∞HõÅÖ’ N™êfiq∞ K≥a`Õ HÍx HÍ#∞HõÅ∞ =Ú@ì#@∞=O\˜"å_»∞ =∞iÜ«Ú
N™êfiq∞ „Ñ¨"∞Õ Ü«∞=Ú ÖË‰Ωõ O_® U Ñ¨x KÕÜ∞« x"å_»∞ J@∞=O\˜ KÀà◊ÑÊ¨ |~À_®~åAQÍi =∞O„u K«∂Ñ≤Oz#
^è<Œ åxH˜ ÖÁOyáÈ=@=Ú z„`«=ÚQÍ `Àã¨∞#Î flk. P<å\˜#∞O_ç N™êfiq∞ ¿ã=Å‰õΩ ^Œ∂~°O HÍ™êQÍ_»∞. D
ÃÑ· q+¨Ü∞« =Ú Ö’`«∞QÍ QÆ=∞xOz#KÀ N^Œ`∞« _Î ∞» =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜÚ« @‰õΩ KÀà◊ÑÊ¨ q+¨Ü∞« =Ú XHõ
x^Œ~≈° #=ÚQÍ K«∂ÃÑ#x J#∞HÀ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë x`«ºrq`«=ÚÖ’ =∞Oz ™ê^è#Œ `À QÆ_¿ç Ñ"åxH˜ U^À
XHõ ~ÀA WÖÏO\˜ ^è#Œ , Pâ◊, =ã¨∞,Î HÍO`« =∞iÜ«Ú Hõ#HõO ... g\˜Ö’ U^À XHõ\ ˜ Z^Œ∞~Ô · Ñ¨sHÕ∆ K«=K«∞Û#x
J@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ *Ï„QÆ`«ÎQÍ =Ç≤ÏOK«=Åã≤#^Œx N^Œ`«∞Î_»∞ =∞#‰õΩ ÃÇÏK«ÛiOK«∞@ÔH· `«#
=∂Ü«∂„Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ KÀà◊ÑÊ¨ ÃÑ· K«∂ÃÑ#x Jk Ü«∂=`üÖ’HÍxH˜ XHõ ÃÇÏK«ÛiHõ HÀã¨"∞Õ #x,
XHõ J=∂Ü«∞Hõ Éè‰í Ωõ _Î xç P q^è=Œ ÚQÍ K«∂Ñ≤<å~°x J#∞HÀ=K«∞Û.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–43
(x<Õfl =ÚO^Œ∞QÍ P QÀuÖ’ ÃÑ_»`å#∞. P `«~åfi`« QÍx <Õ#∞ áÈ#∞ !)
ÃÑ· J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N™êfiq∞"åiH˜ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩQÆÅ ™êOQÆ`º« =Ú QÆ∞iOz K≥ÑC¨ ‰õΩO\˜q∞. KÀà◊ÑÊ¨
`«# ™êfiq∞x ZO`À Q“~°==ÚQÍ „¿Ñ=∂aè=∂#=ÚÅ`À K«∂K«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. "åi WO\’¡ H˘xfl =ÚYº
HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ∞
1. KÀà◊ÑÊ¨ WO\˜H˜ ZO^Œ~À ™êfiq∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ =ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.
2. QÆ∞~°∞"å~°O „Ñ¨`ºÕ Hõ k#=ÚQÍ ÑïQÆ}O˜ Ñ¨|_ç#k.
74
3. „Ñü~ÀA 4 QÆOIIÅ‰õΩ Ñ¨Ó[ [iÑ≤, Ç¨~°`∞« Å∞ N™êfiq∞"åiH˜ WKÕÛ"å~°∞.

4. ^Œ^ÀÌ[#O, x=∞‡HÍÜ«∞Ñ¨KÛ« _ç =∞iÜ«Ú ÉËã<≤ Å£ _»∂Å¤ ∞ N™êfiq∞H˜ <≥"· ^Õ ºŒ =ÚQÍ ÃÑ>Ë"ì å~°∞.
5. N™êfiq∞"åiH˜ JÉèºí OQÆ# ™êfl#=Ú KÕ~ÚOz Ñ‘@ÃÑ· ‰õÄ~ÀÛÃÑ>Ë"ì å~°∞.
6. ã¨∞"åã¨#Å∞QÆÅ #∂<≥ =O\˜H˜ Ñ¨Óã≤, #Å∞QÆ∞ÃÑ\ì̃ ã¨∞QÆO^èŒ „^Œ=º=ÚÅ∞ ‰õÄ_® "å_Õ"å~°∞.
7. N™êfiq∞"åix ™êfl<åO`«~=° Ú ã≤OÇ¨ã¨#=Úg∞^Œ ‰õÄ~ÀÛÃÑ>Ë"ì å~°∞.
8. N™êfiq∞ "≥∞_»Ö’ #∞#fl ~°∞„^•HõÅ∆ ∞, ã¨Ê\˜H=õ ∂Å Z=~°∂ ‰õÄ_® f¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞.
9. HõÅHõO_», Y~°∂~˚ O° =zÛ# "å~°O^ŒiH˜ „Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ ÑÖKÕ"å~°∞.
10. z#fl Ñ≤ÅÅ¡ #∞ „¿Ñ=∞`À K«∂¿ã"å~°∞.
11. J#fl^•#=Ú KÕ¿ã"å~°∞.
12. „Ñ¨`ºÕ Hõk#=ÚÅÖ’ HÍ#∞HõeKÕÛ"å~°∞.
13. „Ñ¨`ºÕ HõÑO¨ _»∞QÆk<åÅÖ’ Ñ¶H¨ ~© #¡° ∞ PÇ¨fixOKÕ"å~°∞.
N™êfiq∞"å~°∞ KÀà◊ÑÊ¨ ÉèHí „Î˜ â◊^ÅúŒ #∞ "≥∞zÛ XHõ™êi "åi K≥H¯õ áê^Œ∞HõÅ#∞ J`«x =ÚO^Œ∞ qã≤i<å~°∞
=∞iÜ«Ú N™êfiq∞ P áê^Œ∞HõÅ#∞ J#∞ x`«º=Ú "åix (KÀà◊Ñ¨Ê ^ŒOÑ¨`«∞Å#∞) Ñ¨ÓlOK«∞H˘#=∞x
P*Ï˝Ñ≤Oz<å~°∞.
KÀà◊Ñ¨Ê‰õΩ XHõ™êi `«# =∞#ã¨∞Ö’ XHõ ÉèÏ=# Hõey#k. J^Õ=∞#QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
x~åº}Ï#O`«~=° Ú ‰õÄ_® N™êfiq∞"åi ã¨=∂kè `«# WO\’¡<Õ LO_®Åx. x*ÏxH˜ P ÉèÏ=# KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ
ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `«#‰õΩ =zÛ#k HÍ^Œ∞. Jk N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ Ü≥ÚHõ¯ ãÖHõÅÊ"Õ∞. U HÍ~°º=Ú#ÔH<· å HÍ~°}=Ú
N™êfiq∞ ã¨=∞~°Ü ÷ ∞Õ . HÍx =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞HõáÈ=Ù@ =Å# PÖ’K«#QÍx, PK«~}° QÍx =∞#k Jx, Jk
<åˆH =zÛ#^Œx „ÉèÏOu K≥O^Œ∞^Œ∞~°∞. KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ P q^è"Œ ∞≥ #ÿ ãÖHõÅÊ=Ú =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨ XHõ™êi `«#
WO\’¡<Õ XHõKÀ@ ã¨=∂kèH˜ J#∞=ÙQÍ XHõ QÀux „`«qfiOzÃÑ\Ïì_∞» . N™êfiq∞"å~°∞ ã¨r==ÚQÍ L#flÑ¨C_Õ
KÕã#≤ Ñ¨x. J@∞=O\˜ HÍ~°º=Ú ™êfiq∞ LO_»Q<Æ Õ KÕÜÚ« @ ZO`À ^è~·≥ º° =Ú =∞iÜ«Ú ™êfiq∞ÃÑ· J##º ÉèHí Î̃
„¿Ñ=∞, K«#∞=Ù =ÙO>Ë<Õ QÍx J@∞=O\˜ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ∞« ÖË=Ú. KÀà◊ÑÊ¨ KÕã#≤ Ñ¨x K«∂K«∞@‰õΩ qO`«QÍ#∞
=∞iÜ«Ú J*Ï˝#=ÚQÆ#∞ HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H˜ J`«#∞ KÕã#≤ Ñ¨xÖ’ J#`«∞ ZO`«QÍ `«# QÆ∞~°∞"≥#· N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷#∞ ÉèíH˜Î`À H˘Å∞K«∞K«∞<åfl_À `≥eÜ«ÚK«∞#flk. `«# WO\’¡ ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å`À LO@∞#fl KÀà◊Ñ¨Ê
N™êfiq∞"åiH˜ `«# WO\˜Ö’<Õ P„â◊Ü∞« q∞zÛ N™êfiq∞ HÀãÖ `«# ‰õΩ@∞OÉÏ<≥fl· <å ^Œ∂~°O KÕã∞¨ H˘#∞@∞
ã≤^"úŒ ∞≥ <ÿ å_»∞. N™êfiq∞x ã¨r=ÙÅ∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ `«# WO\˜Ö’<Õ LOK«∞H˘#∞@ÜÕ∞ QÍHõ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
75
x~åº}Ï#O`«~=° Ú ‰õÄ_® "åi ã¨=∂kè (N™êfiq∞ ã¨=∂kè) `«# WO\’¡<Õ LO_®Åx HÀi# =∞Ç¨Éè‰í Ωõ _Î ∞» .
J`«#∞ ZO`« ^è#Œ ºrqÜ≥∂ Hõ^•! =ÚO^Œ\ ˜ J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ KÀà◊ÑÊ¨ XHÍ<˘Hõ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚQÍ ~°∂.10,000/
–Å HÀã¨=Ú N™êfiq∞"åix =^Œ∞Å∞H˘#∞@‰õΩ J#QÍ "Õ̂~ „áêO`«=Ú#‰õΩ N™êfiq∞x ÑÖÑ≤OK«∞@‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« uflOK≥#x, HÍ=Ù# ^è<Œ åâ◊‰Ωõ Ö’<≥<· å_»x Hõ#|_ç#Ñ¨Ê\˜H,˜ KÀà◊ÑÊ¨ Ü≥∂Hõ¯ ÉèÏ=# "Õ~∞° . "åi ÉèÏ=#
ã¨^•ƒù=#. =zÛ# ^è#Œ =Ú`À Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ ã¨^∞Œ áêÜ«∞=ÚÅ∞ WOH˘OK≥=Ú K«∂_»=K«∞Û#<Õ ÉèÏ=#`À
J@∞¡ KÕÃã#∞. x[OQÍ J`«xH˜ ^è<Œ åâı LO>Ë N™êfiq∞"å~°∞ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ `«# WO\˜Ö’<Õ QÀux „`«qfiOz
N™êfiq∞ x~åº}Ï#O`«~=° Ú ‰õÄ_® "åi ã¨=∂kè `«# WO\’¡<Õ LO_®Å<Õ ÉèÏ=# HõeÊOKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞.
ÃÑQ· Í N™êfiq∞"å~°∞ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« `«# Éè‰í Ωõ _Î #·≥ KÀà◊ÑÊ¨ Ü≥ÚHõ¯ HÀÔ~¯#∞ fiÛ, KÀà◊ÑÊ¨
WO\’¡<Õ N™êfiq∞"åi ^ÕÇ¨ xfl ã¨=∂kè KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
KÀà◊ÑÊ¨ W@∞¡ `«# WO\’¡ XHõ QÀux „`«qfiOz# `«~∞° "å`« N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ "åi WO\˜ =ÚO^Œ∞
"≥à¥◊ Î P QÀ~Úx K«∂ã≤ KÀà◊ÑÊ¨ `À, ''J^Õq∞\˜~å?—— Jx J_çQÍ~°∞. KÀà◊ÑÊ¨ ã¨=∂^è•#q∞=fiHõ =∞ø#OQÍ
LO_»∞@ K«∂ã≤ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ W@¡xi. ''F KÀà◊áêÊ! x<Õfl =ÚO^Œ∞QÍ P QÀuÖ’ ÃÑ>ì̌^#Œ ∞. P `«~∞° "å`«
QÍx <Õ#∞ áÈ#∞—— Jx J<åfl~°∞. N™êfiq∞"å~°∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx KÀà◊ÑÊ¨ Jk `ÕeHõQÍ fã¨∞‰õΩx Jk
ÑïÇ¨™êxH˜ =∂\Ï¡_ç# =∂@Åx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx H˘xfl <≥ÅÅ `«~°∞"å`« KÀà◊Ñ¨Ê‰õΩ [|∞ƒKÕã≤
z=iHõ} ∆ =ÚÖ’ N™êfiq∞"åi áê^Œf~°=÷ Ú#∞ fã¨∞‰õΩx Hõ#∞fl=¸™ê_»∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–44
(ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú ‰õΩ„@ – KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ ÃÇÏK«ÛiHõ – N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú P"≥∞‰õΩ |∞kúKÑ≥ C¨ @)
ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú ëÈÖÏÑ¨Ó~ü x"åã≤. P"≥∞ z#fl`«#=ÚÖ’<Õ q`«O`«∞"≥#· k. ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú HÍÅ∞Ö’
Ñ¨ÙO_»∞ÖËz Zxfl zH˜`û« Å∞ KÕã<≤ å `«QÖæÆ ^Ë ∞Œ . N™êfiq∞"åi ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«Å#∞ =∞iÜ«Ú "åi bÅÅ#∞ qx
™êfiq∞x ^Œi≈Oz "åi J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú`À `«# HÍÅ∞ÃÑ·# Ñ¨ÙO_»∞ =∂Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. P<å\˜#∞O_ç
ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú N™êfiq∞"åi ¿ã=Ö’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ HÍÅO QÆ_¿ç Ñk. N™êfiq∞"åi ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· ZO^Œ~À
=ã¨∂Î áÈ`«∂O_Õ"å~°∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ KÀà◊ÑÊ¨ ‰õΩ P =KÕÛ"åi =ã¨`∞« Å#∞ K«∂K«∞@‰õΩ ã¨=∞Ü«∞O
^˘iˆHk HÍ^Œ∞. HÍ=Ù# ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú P =ã¨`∞« Å#∞ K«∂K«∞‰õΩ<Õk. D HÍ~°}O KÕ`« KÀà◊ÑÊ¨ `«#‰õΩ#fl
H˘xfl Ñ¨#∞Å∞ ã¨∞O^Œ~åÉÏ~ÚH˜ JÑ¨Ê*ˇÑÊ≤ i. XHõ™êi N™êfiq∞ ã¨=∞~°,÷ KÀà◊ÑÊ¨ #∞ K«∂z ''*Ï„QÆ`«Î !
76
H˘<åflà◊‰¡ Ωõ h ™ê÷<åxfl ‰õÄ_® P„Hõq∞ã¨∞OÎ k. x#∞fl <å ¿ã=#∞O_ç ^Œ∂~°O KÕã∞¨ OÎ k—— Jx ÃÇÏK«ÛiOzi.
HÍx KÀà◊ÑÊ¨ ™êfiq∞ Ñë¯# Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘#ÖË^∞Œ . N™êfiq∞"åi Jxfl Ñ¨#∞Å#∞ ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú
K«∂_»™êy#k. ã¨∞O^Œ~åÉÏ~ÚH˜ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú =zÛ ™êfiq∞ ^Œ~≈° #=Ú#‰õΩ =zÛ# "åÔ~=Ô~<· å =ÚO^Œ∞QÍ
`«##∞ P„â◊~ÚOK«=Åã≤O^Õ Jx QÆ~fi° =Ú`À LO_≥_kç . N™êfiq∞H˜zÛ# HÍ#∞HõÅ#∞ `å<Õ ã‘fiHõiOKÕk.
„Hõ=∞OQÍ N"åi ¿ã=Ö’ x~°H¡ ∆õ º=Ú K«∂Ñ¨Ù@ "≥Ú^ŒÖO·ˇ k. Éè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ ‰õÄ_® N™êfiq∞"åi J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú
á⁄O^•ÅO>Ë P"≥∞‰õΩ HÍ#∞Hõe¿ãÎ ãïáÈ`«∞O^Œx HõeÊOzOk. ~å*Ï =∂Ö’r~å=Ù ÉèÏ~°º‰õΩ KÀà◊ÑÊ¨ ÃÑ·
ÖËx"≥<Àfl HõeÊOz Kå_ôÅ∞ K≥Ñ≤Ê KÀà◊Ñ¨Ê#∞ `«Ñ≤ÊOz ã¨∞O^Œ~åÉÏ~ÚH© JkèHÍ~°=Ú á⁄O^Œ∞@‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« uflOzOk. N™êfiq∞ ¿ã=Ö’ ãÖÑ¨Ó~°J‚ kèHÍ~°=Ú ÅaèOz# `«~∞° "å`« N™êfiq∞"å~°∞ XHõ¯™êiQÍ
P"≥∞‰õΩ U q^è"Œ ∞≥ #ÿ „áê=ÚYº`« K«∂Ñ¨Ö^Ë ∞Œ . J^Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ÉÏÅÑ¨Ê J<Õ Éè‰í Ωõ _Î ∞» N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞
^Œi≈Oz N™êfiq∞ ¿ã=Ö’<Õ LO_ç<å_»∞. ÉÏÅÑ¨Ê#∞ ã¨∞O^Œ~åÉÏ~ÚH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_çQÍ LOzi. ÉÏÅÑ¨Ê
™êfiq∞H˜ ZO`À ¿ã= KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú "Õ̂~ Ñ¨#∞Å∞ K«∂K«∞H˘#∞@ „áê~°OaèOz#k. KÀà◊ÑÊ¨
WO`« [iy<å ‰õÄ_® ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞H˘x =∞ø#=ÚQÍ LO_Õ"å_»∞. ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Ú ™êfiq∞"åi
Éèí‰õΩÎÅ#∞O_ç _»|∞ƒ fã¨∞H˘#∞@ „áê~°OaèOz#k. Wk `≥eã≤ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ ~ÀA# P"≥∞#∞
K≥Ñ¨CÅ`À H˘\Ïì~°∞.
`«~∞° "å`« ‰õÄ_® P"≥∞ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨=~°#Î =∂~°Háõ È=Ù@KÕ qKå~°} [iÑ≤Oz ~åAQÍi J#∞=∞u`À
ã¨∞O^Œ~åÉÏ~Úx <Õ~ã° ∞¨ ~Î åeQÍ f~å‡xOz<å~°∞. `«#∞ Pi˚Oz# ^è<Œ åfl#O`å [Ñ¨ÙKÎ âÕ ß~°∞. P"≥∞Ö’ Ñï=~°#Î
Hõey `å#∞ KÕã#≤ `«ÑC¨ Å‰õΩ Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ ç N™êfiq∞H˜ x["≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ ~Î åeQÍ =∂iOk.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–45
(ÉÏÅÑ¨Ê ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù#ÔH· J<Õfi+¨} – N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷#∞ ã¨^Œ∞æ~°∞=ÙQÍ á⁄O^Œ∞@)
ÉÏÅÑ¨Ê Ç¨Ï"Õb `åÅ∞HÍ#O^Œ∞#fl Hõ~r° æ „QÍ=∂xH˜ K≥Ok#"å_»∞. P „QÍ=∞O Hõ~å‚@Hõ ~å¢+Oì̈ Ö’
#∞#flk. W`«#∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞. #QÆÅ "åºáê~°ã∞¨ _÷ ∞» . XHõ™êi ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù#∞ J<Õfi+≤OK«=Öˇ#x `«Ñ#¨ `À
NQÆ∞~°∞K«i„`« áê~åÜ«∞} KÕÜ«ÚK«∂ QÍ}ÏæÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞^ÕÔ~#∞. QÍ}ÏæÑ¨Ù~°=ÚÖ’ „Ñü~ÀA
cè=∞J=∞~°*Ï#n ãÖQÆ=∞=ÚÖ’ ™êfl#=Ú KÕÜÚ« K«∂ QÆ∞~°∞K«i„`«#∞ =∂#‰õΩO_® „Ñü=∞^è•ºÇ¨ÏflO P
QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°OÖ’<Õ aèHÍ∆ @# KÕã≤ N™êfiq∞"åi =∞Ok~°=ÚÖ’ x„^ŒKãÕ ∂¨ Î HÍÅO QÆ_¿ç Ñ"å_»∞. NQÆ∞~°∞K«i„`«#∞
77
ã¨ÑÎ̈ ã¨áêÎÇ¨ Å∞ áê~åÜ«∞}=Ú KÕã#≤ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡_»∞. XHõ™êi N^Œ`∞« _Î ∞» ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #q∞zÛ JHõ¯ÖòHÀ@Ö’
N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈OK«∞H˘#∞=∞x P*Ï˝ÑO≤ z J^Œ$â◊√ºÖˇ<· å~°∞. ÉÏÅÑ¨Ê x„^ŒÖ=Ë QÍ<Õ `«# Ñ¨_H» gõ ∞^Œ
XHõ HÍy`«=Ú HõxÊOzOk. ^•xg∞^Œ ''`˘O^Œ~° Ñ¨_»=^Œ∞Ì—— Jx „"åã≤ÜÚ« #flk. K«∞@∞ì„Ñ¨H¯õ Å K«∂¿ãÎ
Z=~°∂ ÖË~∞° . HÍx P HÍy`«=Ú =∞@∞‰õΩ =Ù#flk. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ô™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ ‰õÄ_®
Éèí‰õΩÎ_≥·# "Õ∞Ñ¶¨∞âßº=Ú#‰õΩ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ ^Œ~°≈#q∞zÛ ''"Õ∞Ñ¶∂¨ ! „uâ◊¥Å=Ú wÜ«Ú=Ú—— Jx JHÕ∆ `«Å∞ [e¡
J^Œ$â◊√ºÖˇ·i. "Õ∞Ñ¶¨∞_»∞ Hõà◊√¡ `≥~°z K«∂KÕãïH˜ JHõ¯_» Z=fi~°∂ ÖË~°∞. HÍx JH˜∆O`«Å∞ Ñ¨_çÜ«Ú#flq.
ÉÏÅÑ¨Ê P HÍy`«=Ú K«kq# `«~∞° "å`« ~Ô O_»∞ <≥ÅÅ∞QÍ QÍ}ÏæÑÙ¨ ~°=ÚÖ’<Õ LO_ç ™ê^è#Œ Ö’
x=∞QÆ∞fl_≥·<å_»∞. =∞m§ XHõ~ÀA N^Œ`«∞Î_»∞ ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ ã¨fiÑ¨fl^Œ~°≈#q∞zÛ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ "≥à◊§=∞x
P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. =∞~åfl_Õ ÉÏÅÑ¨Ê JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi N~å=∞#=q∞H˜ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕi<å_»∞.
ÉÏÅÑ¨Ê JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ KÕi# `«~∞° "å`« N™êfiq∞ã¨=∞~°#÷ ∞ K«∂z `«# ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ kQÆO|~°∞_»∞QÍ ^Œ~≈° #=Ú
~Ô O_»∞™ê~°∞¡ WzÛ# N^Œ`∞« _Î ∞» N™êfiq∞ ã¨=∞~°Ü
÷ ∞Õ #x „QÆÇÏ≤ Oz N"åi áê^Œ=ÚÅÃÑ|· _ç P#O^Œ=Ú`À
N™êfiq∞áê^Œ=ÚÅ‰õΩ #=∞ã¨¯iOz `å#∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù#ÔH· KÕã#≤ J<Õfi+¨} Ñ¨Ó~°~Î Ú#^Œx ãÖ`«ãO≤ K≥#∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ‰õÄ_® ÉÏÅÑ¨Ê#∞ K«∂z#O`«<Õ #=Ùfi`«∂ ÉÏÅÑ¨Ê#∞ ^ŒiH˜ KÕ~∞° ÛH˘xi.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–46
(ÉÏÅÑ¨Ê ¿ã= – N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú)
ÉÏÅÑ¨Ê N™êfiq∞"åix ZO`ÀÉèHí `Î˜ À ¿ã=KÕã∞¨ HÀ=@O =∞iÜ«Ú N™êfiq∞ "åix Ñ¨ÓiÎQÍ qâ◊fiã≤Oz
ã¨~fi° "ÕàÖ◊ Ï N™êfiq∞x #=Ú‡‰õΩx N™êfiq∞H˜ ¿ã= KÕ¿ã"å_»∞. J=HÍâ◊O =zÛ#Ñ¨C_»ÖÏ¡ Z\ì̃ ¿ã=ÔH#· #∞
"≥#∞HÍ_»Hõ ã¨~fi° q^è•Å ¿ãqOKÕ"å_»∞.
1. „á⁄^Œ∞<Ì flÕ N™êfiq∞H˜ ™êfl#O KÕ~ÚOK«_O»
2. N™êfiq∞"å~°∞ Lq∞‡"Õã∞¨ H˘x# áê„`«#∞ Hõ_∞» QÆ∞@
3. `å<Õ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =O@ =O_»@O
4. N™êfiq∞H˜ Éè’[#O ÃÑ@ì_O»
5. N™êfiq∞Ñ¨Ó[ÔH· Ñ¨ÓÅ∞ HÀÜ«∞@O
6. N™êfiq∞"åi ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· =zÛ#"åiH˜ Y~°∂~˚ =° ÚÅ∞ `≥zÛÃÑ@ì_O»
78
7. N™êfiq∞"å~°∞ TiÖ’ ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ ÉÏÅÑ¨Ê x`«ºÑ¨Ó[#∞ =∞iÜ«Ú [Ñ¨^•è º#=ÚÅ#∞

[~°∞Ñ¨ÙH˘#∞@.
XHõ™êi N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ JO^ŒiH˜ „Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ Y~°∂~˚ =° Ú ÑÖK«∞`«∞O_»QÍ JHõ¯_» L#fl ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ
W=fiÖË^∞Œ . H˘kÌ¿ãÑ¨\ H˜ ˜ `«~∞° "å`« N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ~Ô O_»∞ Y~°∂~˚ Ñ° Ù¨ HÍÜ«∞Å∞ ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ „Ñ¨™êkã¨∂Î
''„â◊^,úŒ F~°∞Ê Hõey Ü«ÚO_»∞——=∞x ã¨∂zOz<å~°∞. ÉÏÅÑ¨Ê P Y~°∂~˚ =° ÚÅ#∞ u#É’=ÙK«∞O_»QÍ N™êfiq∞
ÖÏ‰õΩ¯x "≥oá¡ È~Ú<å~°∞!
ti_ô ™ ê~ÚÉÏÉÏ"å~° ∞ `« # =^Œ Ì ‰ õ Ω =zÛ# Éè í ‰ õ Ω Î Å #∞ Ô ~ O_» ∞ ~° ∂ áêÜ« ∞ Å#∞ ^Œ H ˜ ∆ } QÍ
J_»∞QÆ∞`«∂O_Õ"å~°∞. x*ÏxH˜ "å~°∞ HÀ~°∞#k ~°∂áêÜ«∞Å∞ HÍ=Ù. „â◊^,úŒ ™ê|∂i. ÉÏÉÏ"å~°∞ ‰õÄ_® `«#
Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ „â◊^Œú, ™ê|∂i HõeyÜ«ÚO_»∞=∞x K≥Ñ¨ÓÎO_Õ"å~°∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú :
ÉÏÅÑ¨Ê¿ã=#∞ "≥∞zÛ=∞iÜ«Ú ÉÏÅÑ¨Ê Ü≥ÚHõ¯ „â◊^•ú F~°∞ÊÅ#∞ QÆ=∞xOz# N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú
ÉÏÅÑ¨Ê#∞ D q^è=Œ ÚQÍ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz<å~°∞.
1. N™êfiq∞ <À\˜#∞O_ç HõÅ‰õO_» fã≤ =∞Ç¨„Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ ÉÏÅÑ¨ÊH˜zÛ<å~°∞.
2. ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ ^è•º#=ÚÖ’ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~H° áõ È=Ù@KÕ ™êfiq∞x "Õ_∞» H˘#QÍ N™êfiq∞ J`«x gÑ¨ÙÃÑ·
QÆ\ Qì̃ Í H˘@ìQÍ ÉÏÅÑ¨Ê gÑ¨ÙÃÑ· N™êfiq∞ "Õà√◊ § JK«∞ÛÑ¨_®¤~Ú. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç J"≥∂Ñ¶∞¨ "≥∞#ÿ ã≤u÷ Ö’ LO_ç
^è•º#=ÚÖ’ UHÍ„QÆ`« =zÛ#k.
3. N™êfiq∞ ã¨=∞~°ú ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ XHõ `«∞Åã≤=∂Å xzÛ<å~°∞.
4. P `«∞Åã≤=∂Å =Å# ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ [Ñ¨^•è º#=ÚÅ∞ ‰õΩki#q.
5. ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ N™êfiq∞"åi x~åº}=Ú [~°∞QÆHõ =ÚO^Œ∞ ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ÉÏÅÑ¨Ê#∞ Ñ≤ez `«#
¿Ñ~°∞#∞ =Ú„kOz# ã¨fi~°‚ LOQÆ~=° Ú J`«x "ÕeH˜ `˘_»y<å~°∞.
6. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ÉÏÅÑ¨Ê t~°ã∞¨ ûÃÑ· KÕu#∞Oz ''<å ~å[=Ú„kHõ#∞ hH˜ã∞¨ <Î åfl#∞. hÔHÑ¨C_»∞
^•fi~åÅ∞ `≥iKÕ =ÙO\Ï~Ú. <å JkèHÍ~åxfl, <å â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ Ü«∂=`«∞Î hH˜ã∞¨ <Î åfl#∞—— Jx nqOz<å~°∞.
7. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ÉÏÅÑ¨Ê#∞ PeOQÆ#=Ú KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.
8. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ "≥∞_»Ö’ #∞#fl ~°∞„^•Hõ=∆ ∂ÅÅ∞ Z=fi~°∂ f¿ã"å~°∞HÍ~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞.
J@∞=O\˜ =∂ÅÅÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `«# "≥∞_»Ö’x XHõ ~°∞„^•Hõ=∆ ∂Å#∞ fã¨∞H˘x ÉÏÅÑ¨Ê
"≥∞_»Ö’ "Õã≤<å~°∞.
79
9. `«# K˘HÍ¯ =∞iÜ«Ú XHõ H“Ñ‘<åxfl ™êfiq∞"å~°∞ ÉÏÅÑ¨Ê H˜zÛ<å~°∞.

10. N™êfiq∞"å~°∞ XHõ *ˇO_® ‰õÄ_® ÉÏÅÑ¨ÊH˜zÛ<å~°∞.
11. N™êfiq∞"å~°∞ `«# <À\˜#∞O_ç P`«‡áê^Œ∞HõÅ#∞ HõH¯˜ ÉÏÅÑ¨ÊH˜zÛ<å~°∞.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–47
(‰õΩÅÉË^•Å∞ áê\ÕK«∞@ `«ÑÊ¨ x N™êfiq∞ ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ É’kèOK«∞@ – QÆ∞~°∂Ñ¨^âÕ =◊ Ú – ÉÏÅÑ¨Ê =∞~îO° )
ÉÏÅÑ¨Ê N™êfiq∞ã¨=∞~°‰÷ Ωõ Ju =ÚYº"≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . Hõ#∞Hõ<Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«# ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À
ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ Z<Àfl HÍ#∞HõÅ∞ WzÛ Pj~°fikOKå~°∞. XHõ™êi ÉÏÅÑ¨Ê#∞ N™êfiq∞"å~°∞ XHõ â◊¥„^Œ∞x
WO\˜#∞O_ç hà◊§#∞ fã¨∞‰õΩ~°=∞‡x P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞. =∞_çH@ õ ∞ì‰Ωõ x=Ù#fl ÉÏÅÑ¨Ê ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ #^•xH˜
HõÅ`« K≥Ok ãÖHÀzOz<å_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«# Éè‰í Ωõ xÎ =∞#ã¨∞Ö’ L#flk „QÆÇÏ≤ Oz, ''ÉèQí =Æ O`«∞x
^Œ$+≤Öì ’ JO^Œ~∂° ã¨=∂#∞ÖË ! h~°∞ fã¨∞‰õΩx ~å áÈ!—— Jx QÆ\ Qì̃ Í =∞O^ŒeOKå~°∞. ÉÏÅÑ¨Ê "≥O@<Õ P
â◊¥„^Œ∞x WO\˜H˜ "≥o¡ ÉÏqÖ’ #∞O_ç =∞Ozh~°∞ fã¨∞‰õΩx ™êfiq∞ Hõ_‰» Ωõ =zÛ<å_»∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ D q^è=Œ ÚQÍ É’kèOz<å~°∞. ''‰õΩÅ ÉèË^•Å∞ áê\ÕK«∞@ `«Ñ¨Êx, ã¨~°fir=ÙÅ∞ P Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x
Ü≥ÚHõ¯ a_»Ö¤ Ë Jx "åix „¿Ñ=∞`À K«∂_»=Öˇ#x Éè^Ë Œ ÉèÏ==Ú ‰õÄ_»^—Œ —x Éè’kOKÕ"å~°∞.
^≥·"å~å^èŒ#=Ú Hõ#fl ã¨^Œ∞æ~°∞x ¿ã= Q˘Ñ¨Ê^Œx K≥ÑC¨ @ÔH· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ XHõ K«=∞`å¯~°=Ú `«#
Éè‰í Ωõ _Î #·≥ ÉÏÅÑ¨ÊÃÑ· „Ñ¨Ü∂≥ yOz<å~°∞. XHõ~ÀA ÉÏÅÑ¨Ê ™ê^è#Œ f„==ÚQÍ KÕÜ∞« ™êy<å_»∞. "åi ‰õΩÅ^≥"· åxfl
ZÑ¨Ê\˜ #∞O_À =Oâ◊áê~°Ñ~¨ º° OQÍ Ñ¨Ólã¨∂Î LO_Õ P ‰õΩÅ^≥"· åxfl ÉÏÅÑ¨Ê Ñ¨ÓlOK«∞K«∞O_»QÍ N™êfiq∞
ã¨=∞~°,÷ ''ÉÏÅÑ¨Ê ! =Ú`«Hõ Q˘OQÆà◊√§ <Õã¨∞Î<åfl_»∞—— Jx J<åfl~°∞. ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ¿ã= [sâßÅ∞"å =O\˜k.
ã¨^∞Œ ~æ ∞° ¿ã=Ö’ x=∞QÆfl"≥∞#ÿ "åxH˜ ^≥"· å~å^è#Œ `À Ñ¨x J=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ . N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Éè’kOz#
QÆ∞~°∂Ñ¨^âÕ =◊ Ú Ü«∂=`ü ™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ =iÎOK«∞#k. [#‡Ö’ QÆ∞~°∞=Ù ÅÉèºí =∞QÆ∞@ XHõ =~°O. P QÆ∞~°∞=Ù
ÅÉèíº"≥∞ÿ# ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«# QÆ∞~°∞"Õ ^≥·==∞x ÉèÏqz QÆ∞~°∞=Ù ^≥·==Ú "Õ~°∞QÍ K«∂_»#=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞. `«#
QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ¿ã= KÕã∂¨ Î J#∞x`«º=Ú QÆ∞~°∞=Ù#∞ Ñ¨Ólã¨∂Î QÆ∞~°∞=Ù Éè’kOz# J=¸Åº"≥∞#ÿ "å‰õΩ¯Å#∞
ã¨‡iã¨∂Î P QÆ∞~°∞Éè’^Œ#∞Ö’ #_»ã¨∂Î QÆ∞~°∞=∂~°æ=Ú#∞ PK«iOK«∞"åxH˜ XHõ ^≥·"åxfl "Õ~°∞QÍ
Ñ¨ÓlOK«#=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞.ti_ôÖ’ N™ê~ÚÉÏÉÏ Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ a.q.^Õ=ÙQÍ~°∞ *Ï˝<Õâ◊fii ÉèíQÆ=næ`«#∞
K«^=Œ =Öˇ#x "åi HÍOHõ.∆ ^Õ=ÙQÍ~°∞ ti_ô #∞O_ç ÉÏÅHõ~å=Ú_çx HõÅã≤ J`«xH˜ ÉÏÉÏÃÑ· QÆÅ ÉèHí xÎ̃
80
™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú U q^è=Œ ÚQÍ =K≥Û<À J_»∞QÆ∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK≥#∞.

=∞~åfl_»∞ ÉÏÉÏ =^ŒÌ‰õΩ *’Q∑áÈQÍ ™ê~Ú W@¡<≥#∞. ''<å QÆ∞_»¤ ¿ÑeHõÅ∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
^˘OyeOzu"ÕÅ? <Õ#∞ h‰õΩ [ÖÏÎ~∞° âßÅ∞=#∞ WK«∞Û@‰õΩ ã≤^=úŒ ÚQÍ L<åfl#∞. W`«~∞° Å =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú
^˘OyeOK«<ÅÕ ?—— Jx J<≥#∞. ^•xH˜ J~°=ú Ú ÉÏÉÏ#∞ QÆ∞iOz Z=i =^Œ#Ì ∞O_ç Hõ#∞‰õΩ¯x, `≥eã≤H˘#~å^Œx
™ê~Ú L^ÕÌâ◊º=Ú. Z=iÔH·##∞, ZÑ¨C_≥·##∞, U „Ñ¨â◊fl Z^Œ∞Ô~·##∞ Hõ+¨ìÑïã≤÷`«∞Å∞ =zÛ<å "å\˜x
Ñï+¨¯iOK«∞@‰õΩ W`«~∞° Å#∞ J_»∞QÆ~å^Œx P „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú WK«∞Û@‰õΩ ÉÏÉÏ ã≤^=úŒ ÚQÍ #∞<åfl~°x
D q^è=Œ ÚQÍ Éè’kOz<å~°∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«# Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ ÉÏÅÑ¨Ê „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ `«# ‰õΩÅ^≥·"åxfl Ñ¨ÓlOK«∞@ K«∂ã≤
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù ¿ã=ÜÕ∞ Q˘Ñ¨Ê^Œ<Õ ~°Ç¨Ï™êºxfl XHõ¯ `«# Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ K≥Ñ¨C@ÜÕ∞ QÍHõ Ü«∂=`ü
„Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ QÆÅ ™ê^è‰Œ Ωõ ÅO^ŒiH˜ Éè’kOz<å~°x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. N™êfiq∞"åi =∞iÜ≥ÚHõ =ÚYºÉè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ
KÀà◊ÑÊ¨ N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ `«# WO\˜Ö’<Õ LOK«∞H˘x "åi ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ XHõ ã¨É∞íè ºxQÍ ÉèÏqOz
QÆ∞~°∞=ÙQÍ `«Åz ¿ãqOz Ñ¨ÓlOz# =ºH˜Î P KÀà◊Ñ¨Ê XH˘¯Hõ¯™êi ™êfiq∞x q_çz Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅ‰õΩ
"≥à√◊ `«∂O_Õ"å_»∞. J@∞=O\˜ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ KÀà◊ÑÊ¨ #∞ K«∂ã≤ Ug∞ J#Hõ #"Õfi"å~°@.
D q+¨Ü∞« =Ú ‰õÄ_® „QÆÇÏ≤ OK«=Åã≤#k Uq∞@O>Ë XHõ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ÅaèOz# Ñ≤^ÑŒ ¨ U Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=Ú#‰õΩ
‰õÄ_® áÈ#=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ .
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ÉÏÅÑ¨Ê#∞ ZO`À „¿Ñ=∞QÍ K«∂ã≤ Z<Àfl HÍ#∞HõÅ∞ ÉÏÅÑ¨ÊH˜zÛ<å~°x
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞. "å\˜Ö’ =ÚYº"≥∞#ÿ q N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ "åi <À\˜#∞O_ç P`«‡áê^Œ∞HõÅ#∞ „HõH¯˜ ÉÏÅÑ¨ÊH˜ã∂¨ Î
P áê^Œ∞HõÅ#∞ =∞~î=° ÚÖ’ „Ñü+≤Oª K«=∞x P =∞~îO° B^Œ∞O|~°=$HõÑ∆ Ù¨ h_»Ö’ ™ê÷ÑO≤ K«=∞x N™êfiq∞"å~°∞
ÉÏÅÑ¨Ê#∞ P^ÕtOz<å~°∞. ÉÏÅÑ¨Ê N™êfiq∞ P[˝#∞ áê\ÕK«∞@ÔH· =∞~î°O HÀã¨=Ú ã¨÷ÖÏxfl
J<Õfi+≤OK«∞K«∞O_»QÍ ™êH∆Í`«∞Î N~å=Úx |O@∞ N PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ ã¨Ö÷ Ïxfl K«∂Ñ≤Oz
=∂Ü«∞"≥∞<ÿ å~°∞. ÉÏÅÑ¨Ê N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ü≥ÚHõ¯ áê^Œ∞HõÅ#∞ P ã¨Å÷ =ÚÖ’ „Ñü+≤Oª z<å~°∞. JÑ¨Ê\˜
#∞O_ç P ã¨Å÷ O ÉÏÅÑ¨Ê =∞~îO° QÍ =∂i#k. =∞iÜ«Ú ÉÏÅÑ¨Ê ÉÏÅÑ¨ÊÜ≥∂yQÍ =∂i<å_»∞.N™êfiq∞
ã¨=∞~°á÷ ê^Œ∞HõÅ#∞ ZHõ¯_» „Ñü+≤Oª KåÖÏ ? Jx PÖ’zã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∂# ™êH∆Í`«∞Î NPO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞"å~°∞
Hõ#Ñ¨_ç ã¨÷Å=Ú K«∂ÃÑ#O>ˇ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ N~å=∞K«O„^Œ∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙQÍ<Õ |∞∞A"≥·#k. Hõ#∞Hõ<Õ P
PO[<ÕÜÚ« _»∞ `«# QÆ∞~°∞"≥#· N~å=∞áê^Œ∞HõÅ#∞ Éè„í ^Œ=ÚQÍ „Ñü+≤Oª K«∞@ÔH· `å<Õ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =zÛ
ã¨Ö÷ Ïxfl K«∂Ñ≤Oz<å~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ^≥=· =ÚHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê"åˆ~ J#∞@Ö’ Wk
XHõ L^•Ç¨Ï~°}QÍ ‰õÄ_» fã¨∞H˘#=K«∞Û#∞. ã¨^∞Œ ~æ ∞° "≥#· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ „Ñ¨™êkOz# P`«‡áê^Œ∞HõÅ#∞
81
„Ñü+≤Oª K«∞@‰õΩ ™êH∆Í`«∞Î P ^≥=· "Õ∞ (PO[<ÕÜ∞« ™êfiq∞) ky=zÛ ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú KÕã<≤ å~°∞. WO`«H#õ fl
x^Œ~≈° #=Ú Uq∞ HÍ"åe?
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú–48
(N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ ^Œ~≈° #=Ú –
N™êfiq∞ ã¨=∂kè K≥Ok# S^Œ= k#=Ú# xÖËQÍO T~°∞Ö’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ~å=_»=Ú)
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂Ñ≤ ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ Pj~°fikOz "åi Ü≥ÚHõ¯
ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ fiÛ ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ü≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«Å∞ Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å "åºÑ≤Oz N™êfiq∞
"åix ^Œi≈OK«∞@‰õΩ J<ÕH=õ ∞Ok J<ÕHõ „áêO`åÅ#∞O_ç =K«∞ÛK«∞ ™êfiq∞x Ñ¨ÓlOK«∞‰õΩx "≥à√◊ §K«∞O_Õ"å~°∞.
N^Œ`∞« xÎ <åÅæ= J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ =∞Ç¨~å*ò "å~°∞ Ö’HõHàõ Ïº}=Ú#ÔH· =zÛ
"åi HÍ~°º=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOz N"åi J=`å~°O ã¨=∂Ñ≤Î JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞=∂ã¨#fl"≥∞#ÿ k. HÍ=Ù#<Õ N™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ 1878= ãÖII# =∞OQÆà"◊ å~°=Ú<å_»∞ ã¨∞=∂~°∞ 4 QÆOIIÅ‰õΩ (™êÜ«∞OHÍÅ=Ú) =∞Ç¨ã¨=∂kè
K≥Ok<å~°∞. N™êfiq∞"å~°∞ `«# ã¨=∂k K≥O^Œ∞@‰õΩ H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ "åi Éè‰í Ωõ ÅÎ H˜zÛ<å~°x P ã¨∂K«#Å∞
5= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ qÑ¨ÙÅ=ÚQÍ „"åÜ«∞|_çÜÚ« #flk. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ QÆ∞iOz K≥ÑC¨ @ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ>Ë
"åi ã¨=∂kè QÆ∞iOz „áê~°OaèOK«∞@‰õΩ QÆÅ HÍ~°}=Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ K«∂Ñ≤# =∞Ç≤Ï=∞Å∞, "åi bÅÅ∞
K«kq# Ñ≤^ÑŒ ¨ N™êfiq∞"åi ã¨=∂kè QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ #KÀ K«^∞Œ =~°∞Å∞ ÉÏ^èŒ K≥O^Œ∞^Œ∞~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∂kè"å~°Î q#∞@=Å# `«@∞ìHÀÖË~x° L^ÕâÌ º◊ =Ú`À<Õ "≥Ú^Œ@ N™êfiq∞"åi ã¨=∂kèx K≥ÑÊ≤
`«~∞° "å`« "åi bÅÅ#∞ K«∂Ñ¨|_ç#k. x*ÏxH˜ N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ Q˘Ñ¨ÊÜ≥∂y. ™êH∆Í`ü N^Œ`∞« _Î ∞» . "åiH˜
=∞~°}=Ú J#∞#k LO_»^∞Œ . "å~°∞ Z\Ï¡ =zÛ<å~À ‰õÄ_® Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍ=Ù# [##"Õ∞ ÖËx"åiH˜
=∞~°}"≥∞Hõ¯_çk? XHõ¯ =∞Ç¨Ü≥∂QÆ∞ÅˆH HÍ^Œ∞, x*ÏxH˜ =∞~°}=∞<Õk Z=fiiH© ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡_»∞ w`«Ö’ É’kèOz#^Õ=∞#QÍ P`«‡<åâ◊#=Ú ÖËxk. ^•xH˜ Kå=Ù Ñ¨Ù@∞ìHÅõ ∞ ÖË=Ù.
JyflÖ’ HÍÅ^Œ∞, h\˜Ö’ `«_»∞=^Œ∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ã¨=∂kè K≥Ok# Ñ≤^ÑŒ ¨ ‰õÄ_® XHõ qz„`« bÅ#∞ K«∂ÃÑ#∞. N™êfiq∞ Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ
ÉÏÅÑ¨Ê ™êfiq∞ "åi ã¨=∂kè "å~°#Î ∞ `«@∞ìH˘#ÖËHõ ^Œ∞ód`«∞_≥· `å<≥ÅQÆ „|`«HÍÖ’ `≥eÜ«∞Hõ ÉÏ^èŒ Ñ¨_∞» K«∞O_≥#∞.
N™êfiq∞ "≥o§#KÀ\˜H˜ "≥à§◊ ÖËHáõ ÈÜ≥∞#x `«ÅK«∞‰õΩO@∂ ~ÀkOK≥#∞. =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_zç # Ñ≤^ÑŒ ¨
ÉÏÅÑ¨Ê‰õΩ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ^Œ~≈° #q∞zÛ, ''h=Ù ^Œ∞ódOK«∞@ `«QÆ^Œ∞. ^è≥·~°º=ÚQÍ#∞O_»∞=Ú. <Õ#∞ h‰õΩ
82
„Ñ¨™êkOz# áê^Œ∞HõÅ∞ ™êH∆Í`«∞Î <å ~°∂Ñ¨"∞Õ . "å\˜H˜ KÕ¿ã Ñ¨Ó[Å∞ <Õ#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ ã‘fiHõi™êÎ#∞. <Õ#∞
h`À<Õ =ÙO\Ï#∞. <Õ#∞ ÖËx KÀ@∞ ÖË^∞Œ —— Jx ÉÏÅÑ¨Ê#∞ Pj~°fikOz =∂Ü«∞"≥∞<ÿ å~°∞.
hÖËQÍO J<Õ „QÍ=∞=ÚÖ’ ÉèÏ=Ù™êÃÇÏÉò J#∞#`«#∞ N™êfiq∞H˜ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . N™êfiq∞"å~°∞ "åi
WO\˜Ö’ L#fl ~ÀA# P ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò#∞ Pj~°fikOz ãÖ`å# „áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#x nqOK«QÍ N™êfiq∞
J#∞„QÆÇÏ¨ „Ñ¨HÍ~°=Ú J`«xH˜ ãÖ`å#=Ú „áêÑ≤OÎ z#k. ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ =zÛ ™êfiq∞x Ñ¨ÓlOz
N™êfiq∞ =∞~°Å hÖËQÍO „QÍ=∞=Ú#‰õΩ ~°=∞‡x HÀ~°QÍ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ P Éè‰í Ωõ _Î xç Pj~°fikOz `«#
HÀÔ~¯#∞ <≥~"° ~Õ Û° ^Œ#x =∂@ WK≥Û#∞. Wk [iy# H˘xfl ~ÀAÅ `«~∞° "å`« N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞Ç¨ã¨=∂k
K≥O^≥#∞. HÍx D "å~°Î hÖËQÍO „QÍ=∞=ÚÖ’ ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò‰Ωõ JO^ŒÖ^Ë ∞Œ . N™êfiq∞"åi ã¨=∂kè K≥Ok#
5=~ÀA# =∞iÜ≥ÚHõ qz„`«=Ú N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ „Ñ¨îŒ ≈OK≥#∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í hÖËQÍO
„QÍ=∂xˆH =zÛ ÉèÏ=Ó ™êÃÇÏÉò#∞ Pj~°fikOz J`«x Pu^äºŒ =Ú#∞ ã‘fiHõiOz "≥o§áÈÜ≥∞#∞. =∞~åfl_»∞
ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò HÀiHõÃÑ· `«# WO\˜H˜ Éè’[#=Ú#‰õΩ =zÛ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í =∂Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò
N™êfiq∞"åix Éè’[<åxH˜ PÇ¨fixOK«∞@‰õΩ XHõ =∞x+≤x J^Õ Ñ¨xQÍ JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ ÑÖÑ≤Oz fã¨∞‰õΩx
~°=∞‡<≥#∞. P =∞x+≤ J@∞ "≥àQ◊ <Æ ,Õ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ WO`«Ö’<Õ ÉÏÑ¨Ó™êÃÇÏÉò WO\˜H˜ ~å=@=Ú,
Éè’[<åxH˜ ‰õÄ~ÀÛ=@=Ú, Éè’[<åÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ>Ëì ã¨=∞Ü«∂xH˜ =∂Ü«∞=∞=@O [iy#q. JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ
áÈ~Ú# =∞x+≤ uiy=zÛ ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò`À N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ 5 ~ÀAÅ „H˜`"« ∞Õ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok<å~°<Õ
"å~°Î K≥ÃÑÊ#∞. ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò P "å~°Î q#QÍ<Õ Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞. N™êfiq∞ Ö’QÆ_» `«#H˜zÛ# =∂@
xÅÉˇ@∞ìH˘#∞@‰õΩ =K≥Û#x q+¨Ü∞« O „QÆÇÏ≤ OK≥#∞.
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ =∞~°}=Ú ÖË^∞Œ . "å~°∞ J=∞~°∞Å∞. "åÔ~Å¡ÑC¨ _»∞ JO`«@ LO\Ï~°∞. HÍ=Ù#<Õ
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ |∞∞A=Ù KÕÜ«Ú@ÔH· ÃÑ· K«=∞`å¯~°=ÚÅ∞ K«∂Ñ≤<å~°∞. ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ ‰õÄ_®
=∞~QÆà◊"å~°=Ú<å_»∞ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok, |∞^èŒ"å~°=Ú `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# ÅHõ∆ ‡}ü=∂=∂*’+‘H˜
ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #q∞zÛ K≥~Úº Ñ¨\Öì˜ Ïy, ''`«fi~°QÍ Öˇ=Ú‡! ÉÏÑ¨Ó™êÃÇÏÉò <Õ#∞ =∞~°}O˜ zu#x J#∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞.
JO^Œ∞KÕ`« J`«#∞ ~å_»∞. h=Ù Ñ¨Ó[ KÕã≤ HÍHõ_» Ç¨~°u x=Ú‡—— Jx Ñë¯<å~°∞. J#QÍ N™ê~Ú
=∞~°}O˜ K«Ö^Ë xŒ YzÛùÒ« QÍ `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˜ K≥ÑÊ≤ `«#‰õΩ Ñ¨Ó[ KÕã≤ HÍHõ_Ç» ¨ ~°u x=∞‡x K≥ÃÑÊ#∞. Nti_ô
™êÜ«∞ÉÏÉÏ"å~°∞ ‰õÄ_® =∞~°}O˜ K«Ö^Ë xŒ |∞∞A"≥#· k.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
83
J^è•ºÜ«∞=Ú–49
(N^Œ`Î« J=`å~°=ÚÅQÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú N ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ W~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ –
N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÖË)
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `å#∞ =∞Ç¨Ïã¨=∂kè K≥O^ŒÉ’=ÙK«∞<åfl~°x H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ =∞O^Œ∞QÍ<Õ ã¨∂K«#
W=fiQÍ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™êfiq∞"åi =∂@‰õΩ `«@∞ìH˘#ÖËHõ ^Œ∞ódOz#Ñ¨C_»∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ `À, ''<å
J=`å~°=Ú ti_ôÖ’ =Ù#flk. JHõ¯_»‰Ωõ "≥à√◊ `«∂ =ÙO_»O_ç. <Õ#∞ ÖËx H˘~°`« g∞‰õΩ LO_»^∞Œ —— Jx
J<åfl~°∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ ''<å J=`å~°=Ú—— Jx J#∞@Ö’ "å~°∞ ^Œ`Î« ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅx QÆ∞~°∞KÎ ãÕ ∂¨ Î =∞iÜ≥ÚHõ
^Œ`åÎ=`å~°=Ú ti_ôÖ’ L#fl^Œx K≥ÑÊ≤ <å~°∞. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅ∞ XˆH HÍÅ=ÚÖ’ "Õ~∞° ~°∂áêÅÖ’
"Õ~∞° <å=∂Å`À "Õ~∞° "Õ~∞° KÀ@¡ J=`«iOz Ü«Ú<åfl~°x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú
N™ê~Ú<å^äŒ∞_»∞ W~°∞=Ù~°∞ XHõ¯ˆ~. ™êH∆Í`«∞Î ^Œ`«Îã¨fi~°∂áêÖË Jx |∞∞A=ÙKÕÜ«Ú@‰õΩ H˘xfl x^Œ~°≈<åÅ∞.
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
1. `«e`¡ O« „_»∞Å∞ Z=~À `≥eÜ«∞^Œ∞
2. =∞Ç¨~å¢+Öì̈ ’ HõxÑ≤Oz<å~°∞.
3. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=Ú
4. JHõ¯ÖòHÀ@ x"åã≤
5. 1856= ãÖII# JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ ^Œ~≈° #q∞KåÛ~°∞. (^•xHõO>Ë =Ú#∞Ñ¨Ù "Õ~∞° "Õ~∞° „áêO`åÅÖ’
HõxÊOKå~°∞)
6. ã¨=∞HÍe‰õΩÅ∞
7. YO_ÀÉÏ=∞Ok~°=Ú# "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ HõxÑ≤OKå~°∞
8. ¿Ñ~°∞, ‰õΩÅ=Ú, =∞`«=Ú `≥eÜ«∞^Œ∞
9. Hˆ â◊=<å~åÜ«∞}ü J<Õ Éè‰í Ωõ xÎ H˜ ™êfiq∞ã¨=∞~°÷ `«# J=`å~°=Ú ti_ôÖ’ L#fl^Œx, JHõ¯_»‰Ωõ
"≥à§◊ =∞x N™êfiq∞ P*Ï˝ÑO≤ Kå~°∞.
10. Hõ$ëê‚r N™êfiq∞ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« JHõ¯ÖòHÀ@‰õΩ áÈ=Ù@‰õΩ ã≤^=úŒ ÚQÍ LO_≥#∞. P
~å„u ™êfiq∞ ^Œ~≈° #q∞zÛ ''<ÕxÑ¨C_»∞ ti_ôÖ’ L<åfl#∞. JHõ¯_» ¿ãqOK«∞HÀ—— Jx J<åfl~°∞.
11. ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò *’Q∑ N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞Å÷ #∞ Ñ¨Ólã¨∂Î ¿ãqOKÕ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . ™êfiq∞ ã¨=∂kè K≥Ok#
84
`«~°∞"å`« N™ê~Úx ti_ôÖ’ Ñ¨Ólã¨∂Î Ç¨~°u Wã¨∂ÎO_Õ"å_»∞. J`«#∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ =∞iÜ«Ú
N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ W^Œ~Ì ∂° XHõ¯~ˆ #x N^Œ`∞« xÎ ~°∂áêÅx `≥eã≤H˘##fl#∞ x^Œ~≈° #=Ú HÀã¨=Ú Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î
™ê~Ú=^ŒÌ LO_Õ"å~°∞.
12. Ç¨Ïiâ◊ÛO„^ŒÑ`≤ à« ı z#fl`«#=Ú# `«# `«O„_ç`À N™êfiq∞ ã¨=∞~°#÷ ∞ ^Œi≈Oz, =K«∞ÛK«∞O_»QÍ
N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ Ñ≤`à« ı `«O„_çH˜ ~Ô O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å xzÛ, Ñ¨Ó[Ö’ ÃÑ\ì̃ Ñ¨ÓlOK«∞H˘=∞‡xi. "åi `«O„_ç
QÆuOz# `«~∞° "å`« P ~°∂áêÜ«∞Å∞ áÈ~Ú#q.
13. ~ÀQÆ=Ú`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«K«∞#fl XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ „áê}`åºQÆ=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflOK«QÍ
N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ P Éè‰í Ωõ _Î xç HÍáê_ç ''QÆ`« [#‡ áêÑ¨ÑÙ¨ }º=ÚÅ#∞ J#∞Éèqí OK«=Öˇ#——x K≥ÑÊ≤ Hõà√◊ § `≥iÑ≤OK≥#∞.
14. Z<Àfl~ÀQÆ=ÚÅ#∞ #Ü«∞=Ú KÕÃã#∞.
15. `«# =∂@`À ÑÖK«É∂íè `åÅ#∞ `«# ™êfinè#=Ú #O^Œ∞OK≥#∞.
16. „â◊^,úŒ ã¨|∂i HÀˆ~"å~°∞.
17. ™êfl#=Ú, |Å=O`«=ÚQÍ KÕ~ÚOK«=Åã≤O^Õ.
18. ÉÏqÖ’ hà◊√§ `≥ÑÊ≤ OKå~°∞.
19. B^Œ∞O|~° =$Hõ=∆ Ú „HÕ^Œ LO_Õ"å~°∞.
20. ^è<Œ åxH˜, P_»O|~åÅ‰õΩ ÖÁOˆQ"å~°∞ HÍ^Œ∞.
21. H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ Ñ¨Ó~°fi[#‡=$`åÎO`«=Ú ZiOyÜ«Ú<åfl~°∞.
22. P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú HõeyOK«QeÆ Qˆ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù.
23. J<ÕHõ ^Õ=`«Å ~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz, Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ K«∂Ñ≤Oz<å~°∞.
24. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=∞O>Ë Uq∞\’ K≥ÑÊ≤ <å~°∞.
25. `«=∞ P[˝#∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ LÅ¡OÑ¶≤∞#KÀ "å~°∞ HõëêìÅáêÖˇ·<å~°∞.
26. 1878= ãÖII =∞OQÆà"◊ å~°=Ú# =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok<å~°∞.
27. ã¨=∂kè K≥Ok# Ñ≤^ÑŒ ¨ ‰õÄ_® ™êfiq∞ Z<Àfl x^Œ~≈° <åÅ∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Hõeyã¨∂,Î D<å\˜H˜
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂<Õ L<åfl~°∞.
28. Ç¨~°u JO>Ë "åi H˜+=ì̈ Ú.
85
N+≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ
1. `«e`¡ O« „_»∞Å∞ Z=~À `≥eÜ«∞^Œ∞
2. =∞Ç¨~å¢+Öì̈ ’ HõxÑ≤Oz<å~°∞
3. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=Ú
4. ti_ô x"åã≤
5. ã¨∞=∂~°∞ 1838= ãÖIIÖ’ [x‡Oz LO_»=K«∞Û#∞.
6. ã¨=∞HÍe‰õΩÅ∞
7. YO_ÀÉÏ =∞Ok~°=Ú# HõxÑ≤OKå~°∞
8. ¿Ñ~°∞, ‰õΩÅ=Ú, =∞`«=Ú `≥eÜ«∞^Œ∞
9. Hˆ â◊=<åÜ«∞H± ti_ôH˜ "≥à§◊ QÍ N™ê~Ú "åxx K«∂ã¨∂,Î ''h=Ù, h ‰õΩ=∂~°∞_»∞ <å =^Œ‰Ì Ωõ
~å=K«∞Û#∞—— Jx J<åfl~°∞.
10. Hõ$ëê‚r ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ K≥ÑÊ≤ # q^è=Œ ÚQÍ ti_ôH˜ "≥à§◊ QÍ ™ê~Úx ^Œi≈Oz uiy "≥à√◊ `«∞O_»QÍ
N™ê~Ú, ''JHõ¯ÖòHÀ@Ö’ U=Ú#flk? P =∞Ç¨~å*ò WHõ¯_Õ L<åfl~°∞. "å~°∞ <Õ<—Õ — Jx J<åfl~°∞.
11. XHõ™êi ÉèÏ=Ó™êÃÇÏÉò *’Q∑ ™ê~ÚH˜ Ç¨~°u W=fi‰õΩO_® Ñ¨sH˜ã∆ ∂¨ Î ‰õÄ~°∞ÛO_»QÍ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í
N™ê~Ú™ê÷#=ÚÖ’ N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞Å÷ ∞ Pj#∞Öˇ· Ü«ÚO_»∞@ K«∂z "åi~°∞=Ù~°∞ XHõ¯~ˆ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
12. Ç¨Ïiâ◊ÛO„^ŒÑ`≤ à« ı `«# H˘_»∞‰õΩx ti_ôH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ Ñ≤`à« `ı À ''ÉèÏ=Ó! JO`«‰Ωõ
=ÚO^Œ ∞ Ô ~ O_» ∞ ~° ∂ áêÜ« ∞ Å∞ WzÛÜ« Ú O\˜ x . WÑ¨ C _» ∞ =¸_» ∞ ~° ∂ áêÜ« ∞ Å#∞ Wã¨ ∞ Î < åfl#∞.
Ñ¨Ó*Ï=∞Ok~°=ÚÖ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Ñ¨ÓlOK«∞H˘#∞=Ú—— Jx J<åfl~°∞.
13. QÀáêÅ<å~åÜ«∞} JOÉÏ_ÕH~õ ü J#∞ ™ê~ÚÉè‰í Ωõ _Î ∞» x~°∞^Àºy ã¨=∞ã¨º`À „áê}`åºQÆ=Ú
KÕÜ∞« =Öˇ#x „Ñ¨Ü∞« uflOK«QÍ N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ã¨Q∞Æ }"Õ∞~°∞<åÜ«∞H± ^•fi~åJOÉÏ_ÕH~õ #ü ∞ ~°HO∆õ z
JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åAQÍi rq`«Ki« „`« Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú#∞ K«^=Œ =∞x P*Ï˝ÑO≤ K«QÍ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ `≥iK«#O`«<Õ
~ÀQÆ ÉÏ^è`Œ À x~åâ◊KO≥ k# Éè‰í Ωõ _Î ç P`«‡Ç¨Ï`åº „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞ `«ÑÊ≤ Oz# N™êfiq∞ã¨=∞~°÷ bÅ =K≥Û#∞.
14. Z<Àfl ~ÀQÆ=ÚÅ#∞ #Ü«∞=Ú KÕÃã#∞.
15. `«# =∂@`À ÑÖK«É∂íè `åÅ#∞ ™êfinè#=Ú #O^Œ∞OK≥#∞.
16. „â◊^,úŒ ã¨|∂i HÀˆ~"å~°∞.
86
17. ™êfl#=Ú 3, 4 ~ÀAÅ H˘Hõ¯™êi KÕ¿ã"å~°∞.

18. ÉÏqÖ’ h~°∞ `≥ÑÊ≤ OKå~°∞.
19. "ÕÑK¨ @
≥ ∞ì „HÕ^Œ LO_Õ"å~°∞
20. ^è<Œ åxH˜ P_»O|~åÅ‰õΩ ÖÁOˆQ"å~°∞ HÍ^Œ∞.
21. H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ Ñ¨Ó~°fi[#‡=$`åÎO`«=Ú ZiOyÜ«Ú<åfl~°∞.
22. P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú HõeyOK«QeÆ Qˆ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù.
23. J<ÕHõ ^Õ=`«Å~°∂Ñ¨=ÚÅ ^Œ~≈° #=Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ K«∂Ñ≤Oz<å~°∞.
24. „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=∞O>Ë Uq∞\’ K≥ÑÊ≤ <å~°∞.
25. `«=∞ P*Ï˝#∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ LÅ¡Ñ¶≤∞OK«#KÀ "å~°∞ HõëêìÅáêÖˇ·<å~°∞.
26.1918= ãÖII, JHÀì|~ü, 15= `Õn, =∞OQÆà"◊ å~°=Ú =∞^è•ºÇ¨ÏflO QÆOII 2.30Å‰õΩ ÉÏÉÏ
^ÕÇÏ¨ `åºQÆ=Ú QÍqOz<å~°∞.
27. ã¨=∂kè K≥Ok# Ñ≤^ÑŒ ¨ Z<Àfl x^Œ~≈° <åÅ∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ H˜ã∂¨ Î Ñ≤e¿ãÎ D<å\˜H˜ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂<Õ
Ü«Ú<åfl~°∞.
28. Ç¨~°u JO>Ë ™êfiq∞"åiH˜ W+ì̈O.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú – 50
(HõeÜ«ÚQÆ=ÚÖ’ ^Œ`Î« J=`å~°=ÚÅ∞)
4= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ H˘xfl =ÚYº"≥∞ÿ# ^Œ`«ÎˆH∆„`«=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú HõeÜ«∞QÆ=ÚÖ’ N^Œ`«∞Îx
J=`å~°=ÚÅ∞ P~°∞ HõÅ=x JO^Œ∞Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ J=`å~°=ÚÅQÆ∞ Náê^ŒN=Å¡Éèí∞Å∞,
N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u =∞iÜ«Ú N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =ÙÅ#∞ QÆ∞iOz "åi J=`å~°=Ú#‰õΩ QÆÅ HÍ~°}=ÚÅ∞
=∞iÜ«Ú "åi ã¨=∂kè QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ |_ç#k. 5= J^è•ºÜ«∞=Ú #∞O_ç 49= J^è•ºÜ«∞=Ú =~°‰Ωõ N^Œ`∞« xÎ
<åÅæ= J=`å~°=∞QÆ∞ N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ =∞Ç¨~åAQÍi bÅÅ#∞, =∞Ç¨Ï`«‡ºÅ#∞ ã¨=∂kè QÆ∞iOz
K≥Ñ¨Ê|_ç#k. D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ N^Œ`«∞Îx 5= J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ, =∞iÜ«Ú P~°=
87
J=`å~°=∞QÆ∞ NQÆ*Ï#<£=∞Ç¨~åAÅ [##=Ú =∞iÜ«Ú ã¨=∂kè QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ |_ç#k.

5= J=`å~°=∞QÆ∞ ti_ô™ê~ÚÉÏÉÏ :
ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏQÍ~°∞ ã¨∞=∂~°∞ 16= U@ ti_ôÖ’ ^Œ~≈° #q∞zÛ, 3 ãÖIIÅ∞ JK«Û@<Õ Ü«ÚO_ç
`«~∞° "å`« J^Œ$â◊√ºÖˇi· . B~°OQÍÉÏ^£ ã¨g∞Ñ¨=Ú# uiy HõxÑ≤OK≥#∞. KåO^£áê\˜Öò ÃÑO_çQ¡ ∞Æ OÑ¨Ù`À 20
ãÖIIÅ „áêÜ«∞=ÚÖ’ ti_ôH˜ =zÛi. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç ã¨∞=∂~°∞ 60 ãÏIÅ∞ ti_ôÖ’<Õ LO_≥#∞. nxx|\ì̃
N™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨∞=∂~°∞ 1838= ãÖII# [x‡Oz Ü«ÚO_»=K«∞Û#x ÉèÏ=#. "åi Ñ¨Ù@∞ìÑÓ¨ ~Àfi`«~Î =° ÚÅ∞
Z=fiiH© `≥eÜ«∞=Ù. ZHõ¯_»#∞O_ç =zÛ<å~À `≥eÜ«∞^Œ∞. U ¿Ñ~°∂ÖËx Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞. "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@
KåO^£áê\˜Öò ÃÑO_çQ¡ ∞Æ OÑ¨Ù`À ti_ôH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ YO_ÀÉÏ =∞Ok~°=Ú =^ŒÌ JO^Œi`Àáê@∞ ÉÏÉÏ
\ÏOQÍ #∞O_ç kQÆ∞K«∞O_»QÍ ÉèHí =Îõ ∞Ç¨ÏÖÏûÑü 'P"À ™ê~Ú— Jx Ñ≤Å∞K«∞@KÕ`« '™ê~Ú— Jx JO>Ë
Ñ¨Ö¯Ë "å~°∞. N™ê~ÚÉÏÉÏ "åi bÅÅ#∞, "åi =∞Ç¨Ï`«‡ºÅ#∞ ‰õΩ∆ }‚=ÚQÍ `≥eã≤H˘#=Öˇ##fl N™ê~Ú
ã¨KÛ« i`«=Ú ÑïOî z# "åi Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú QÆ∂iÛ `≥eÜ«Ú#∞.
ã¨=∂kè : N™ê~ÚÉÏÉÏ 1918= ãÖII JHÀì|~ü 15= `Õn# =∞OQÆà"◊ å~°=Ú<å_»∞ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞
Ñ¨~fi° k#=Ú# =∞^è•ºÇ¨Ïfl=Ú QÆOII2.30 xIIÅ‰õΩ ã¨=∂kè K≥Ok<å~°∞. `«# Éè‰í Ωõ _Î #·≥ `å`åº‰õΩ =zÛ#
~ÀQÆ=Ú#∞ `«ÑÊ≤ OK«∞@ÔH· ™ê~ÚÉÏÉÏ ^ÕÇÏ¨ `åºQÆ=Ú KÕã<≤ å~°∞. x*ÏxH˜ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ™ê~ÚH˜ =∞~°}=Ú
ÖË^∞Œ . "å~°∞ JÜ≥∂x[ãÖÉè=í ÙÅ∞. XHõ <≥Ñ=¨ Ú K«∂Ñ≤ `«# Éè∫uHõ â◊s~°=Ú#∞ q_çz#@∞¡QÍ K«∂ÃÑ#∞.
HÍx ™ê~Ú D<å\˜H˜ ‰õÄ_® ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ã¨=∂^è•#q∞ã¨∂Î ã¨r==ÚQÍ L#fl@∞¡ |∞∞A=Ù KÕã<≤ å~°∞.
6= J=`å~°=∞QÆ∞ N QÆ*Ï#<£ =∞Ç¨Ï~å*ò :
NQÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò =∞Ç¨~å¢+¨ìÖ’x ã¨[˚#QÆ_£Ö’ 1860= ãÖIIÖ’ [x‡Oz#@∞¡ H˘O^Œ~°∞
Jaè„áêÜ«∞Ñ¨_<ç å~°∞. gi `«e`¡ O« „_»∞Å∞, ‰õΩÅQÀ„`åÅ∞ Z=iH© `≥eÜ«∞=Ù. 1878= ãÖII #∞O_ç 1910=
ãÖII=~°‰Ωõ ¿+QÍ"£Hˆ „∆ `«=ÚÖ’ L<åfl~°∞. g~°∞, N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞Å÷ ∞ =∞iÜ«Ú ti_ô™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ =ÚQÆ∞~æ ∞°
ã¨=∞HÍb‰õΩÅ∞. ^•^•Ñ¨Ù XˆH ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ "Õ~∞° "Õ~∞° KÀ@¡ x=ã≤Oz<å~°∞. NQÆ*Ï#<£=∞Ç¨~å*ò 23
Ñ¶„≤ |=i 1878# JHõ™ê‡`«∞QÎ Í ¿+QÍ"£Ö’ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞Ü«∂º~°∞. |Ü«∞@áê~°"ãÕ #≤ ZOye P‰õΩÅ∞ ^ŒQ~æÆ °
KÕi, U^À XHõ ^•xx "≥`∞« ‰õΩ`«∞#fl@∞¡ P ZOye P‰õΩÅÖ’x ZOye uO@∂ QÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò
HõxÑ≤OKå~°∞. ZHõ¯_ç#∞O_ç =zÛ<å~À `≥eÜ«∞^Œ∞. NQÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*òQÍi QÆ∞iOz q=~°=ÚQÍ
`≥eã≤H˘#=Öˇ##fl ''NQÆ*Ï#<£ q[Ü«∞ „QÆO^èŒ=Ú—— J#∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú#∞ K«kq#KÀ Ñ¨ÓiÎ q=~°=ÚÅ∞
`≥eÜ«Ú#∞.
88
ã¨=∂kè : NQÆ*Ï#<£=∞Ç¨~å*ò `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» áê\˜Öò`À Hõeã≤ Pëê_è» =∂ãÖÖ’ NáêO_»∞~°OQÆx

^Œ~≈° <åxÔH· ÑÖ_»sÑ¨Ù~üH˜ "≥o,¡ P áêO_»∞~°OQÆx`À `«# J=`å~° HÍ~°º„Hõ=∞=Ú Ñ¨ÓiÎ J~Ú#^Œx `«#
x[^è•=∂xH˜ KÕ~°∞H˘#∞@‰õΩ J#∞[˝ x=fi=∞x áêO_»∞~°OQÆx HÀi<å~°∞. u~°y ¿+QÍ"£‰õΩ =zÛ,
„âß=}=∂ã¨=Ú QÆ_Ñç ≤ ÉèÏ„^ŒÑ^¨ =Œ ∂ã¨=Ú =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨ Éè‰í Ωõ ÅÎ `À QÆ}âË K◊ `« ∞« ~°tú <å_»∞ ''QÆ}Ñü qã¨~<˚° åxH˜
JO`å ~°O_ç. QÆ}Ñüx Ñ¨ÓlOz, <≥"· ^Õ ºŒ O ã¨=∞iÊOz, ~Ô O_»= ~ÀA# x=∞[˚#=Ú KÕÜ∂« e. J^Õ
~ÀA# <å D ^ÕÇ¨ xfl qã¨~#°̊ =Ú KÕÜ∞« O_ç—— Jx K≥ÑÊ≤ NQÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò ÉèÏ„^ŒÑ^¨ âŒ √◊ ^Œú ÑÖK«q∞,
QÆ∞~°∞"å~°O<å_»∞ (q<åÜ«∞HõKq« u =∞~åfl_»∞) ã¨=∂kè K≥Ok<å~°∞. `«=∂ëê Uq∞@O>Ë QÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò
â◊s~°=Ú =ke# ~ÀA ti_ôÖ’x N™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ `À =∂\Ï¡_∞» `«∂ XHõ¯™êiQÍ W@¡x<å~°∞,
''WHõ QÆ*Ï##∞Å∞ ÖË~∞° ——. ÉÏÉÏ ÑëH˜# `«~∞° "å`« H˘xfl QÆO@Å‰õΩ ¿+QÍ"£#∞Oz NQÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò
ã¨=∂k K≥Ok<å~°x "å~°Î =zÛ#k. HÍ=Ù# Ü≥∂QÆ∞ÅO^Œ~∞° XHõ¯~ˆ . P Ñ¨~=° ∞QÆ∞~°∞"≥#· N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÖË
Jx „QÆÇÏ≤ Oz Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Wxfl ^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅÖ’ U J=`å~°=Ú Z=iH˜ QÆ∞i Hõey#^À P J=`å~°=ÚÖ’
„â◊^•ú Éè‰í Ωõ ÅÎ `À #=Ú‡‰õΩx Ñ¨ÓlOz# N ^Œ`∞« xÎ q∞ye# Jxfl J=`å~°=ÚÅ‰õΩ Ñ¨ÓlOz#>Ë¡ JQÆ∞#∞.
=∂#=ÙÅ‰õΩ ^Õ=Ùx ~°∂áêÅ∞, <å=∂Å∞ "Õ~∞° QÍ ÉèÏqOK≥^~Œ ∞° . HÍx P Ñ¨~=° ∂`«∞‡xH˜ P Éè^Ë =Œ Ú ÖË^∞Œ .
=∞# HÀã¨"∞Õ "å~°∞ =∞# Jaè~∞° z H˘~°‰Ωõ Z<Àfl J=`å~°=ÚÅ∞ ^•eÛ, Z<Àfl <å=∂Å∞ Hõey `«=∞
bÅÅ#∞ „Ñ¨îŒ ≈OÑ¨KãÕ <≤ å~°∞. x*ÏxH˜ Ñ¨~=° ∂`«∞‡ÅO`å XHõ¯~ˆ . x~åHÍ~°~∂° Ñ¨Ù_»∞. <å=∞~°∂áêÅ∞ ÖËx"å~°∞.
JO^ŒiÖ’ L#fl"å~°∞. JO^Œix ~°H˜∆OK«∞"å~°∞. HÍ=Ù# ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ U ^≥·"åxfl ÖË^• U ã¨^Œ∞æ~°∞=Ùx
#=Ú‡‰õΩ<åfl~À P QÆ∞~°=Ù<Õ ÑïÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #q∞‡ ÉèHí „Î̃ â◊^ÅúŒ `À Ñ¨ÓlOz# P Ñ¨~=° ∞QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
*ˇ· N™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
J^è•ºÜ«∞=Ú – 51
(Ñ¶¨Åâ◊$u)
W^Õ z=i J^è•ºÜ«∞=Ú. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅ‰õΩ, "å~°∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz# bÅÅ‰õΩ, z=~° J#∞#k
ÖË^∞Œ . J#O`«"∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=ÚÅ∞ Hõey Z<Àfl =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂¿Ñ P ^Œ`∞« xÎ H˜ =ÚyOÑ¨Ù LO_»^∞Œ . P
[QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù J=^è∂Œ `«. J=^è∂Œ `«Å∞ ÖËx P Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨Ï`å‡ºxfl |Å=O`«=ÚQÍ `«ÑÊ¨ Hõ
89
D „QÆO^è•xfl =ÚyOK«=Öˇ#x z=i J^è•ºÜ«∞=ÚQÍ „"åÜ«∞|_ç#k. P ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù Pk, JO`«=ÚÅ∞

ÖËx"å~°∞. "åi bÅÅ#∞ J#∞ x`«º=Ú K«kq `≥eã≤H˘#fl"åiH˜ N^Œ`∞« xÎ Hõ$áêHõ\ÏHõ=∆ ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
N^Œ`∞« xÎ Hõ\ÏHõ=∆ Ú HõO>ˇ =∞iÜ≥ÚHõ\ ˜ U=Ú#fl^Œx HÀ~°=Öˇ#∞. J=^è∂Œ `«Å K«i„`«Å#∞ K«^∞Œ =Ù@ HõO>ˇ
WOˆHq∞ HÀiHõ HõeyÜ«ÚO_»∞#∞. N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=ÚÅQÆ∞ QÆ∞~°∞Ñ¨~O° Ñ¨~Å° K«i`«=Ú K«kq# KåÅ∞#∞.
„Ñ¨`ºÕ Hõ=ÚQÍ =∞ˆ~q∞ HÀiHõÅ∞ HÀ~°#=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ . N^Œ`∞« xÎ K«i`«=ÚÅ∞ WÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ K«^=Œ x "å~°∞
P ^Œ`∞« xÎ P~°∞ J=`å~°=ÚÅQÆ∞ Náê^ŒN=Å¡É∞íè Å∞, N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u, N =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù, N ™êfiq∞
ã¨=∞~°÷ JHõ¯ÖòHÀ@ =∞Ç¨~å*ò, N +≤i_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ =∞iÜ«Ú NQÆ*Ï#<£ =∞Ç¨~å*ò – giÖ’ U XHõ¯i
K«i`«=Ú<≥#· K«^∞Œ ==Öˇ#x P ^≥"· åxfl „áêi÷Oz HÀ~°=Öˇ#∞. gi K«i`«=ÚÅ#∞ K«kq#"å~°∞ ZO`À
Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞. "åi rq`«=Ú ^è#Œ º=Ú. HÍ=Ù# „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ HÀiHõÅ∞ HÀ~°‰Ωõ O_® N^Œ`∞« xÎ QÆ∞iOz
HõeÜ«ÚQÆ=ÚÖ’ "åi J=`å~°=ÚÅ∞ QÆ∞iOz "åi K«i`«=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz ÉèHí „Î̃ â◊^ÅúŒ `À `≥eã≤H˘#=Öˇ#x
HÀiHõ =∂„`«"∞Õ HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#∞. "åix H˘ez# rq "åi rq`«=Ú ^è#Œ º=Ú. U K«i`«=Ú<≥#·
áê~åÜ«∞}=Ú KÕã#≤ "åiH˜ U HÀiHõ HÀ~°~å^Œ∞. #=Ú‡‰õΩx K«kq# ™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú `«ÑÊ¨ Hõ „áêÑ≤OÎ K«∞#∞.
P qâßfiã¨=Ú „Ñü™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#∞. S##∞ ^ÕÇÏ¨ =Ú J#fl „ÉèÏOu`À L#fl"å~°∞ `«=∞
HõëêìÅ#∞ Éèií OK«ÖxË "å~°∞ W@∞=O\˜ QÆ∞~°∞K«i„`«=Ú#∞ K«kq#KÀ "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl HÀiHõÅ∞ `«ÑÊ¨ Hõ
<≥~"° ~Õ ∞° #∞. ãÖ`å#=Ú ÖËx"åiH˜ ãÖ`å#=Ú, ^è#Œ =Ú ÖËx"åiH˜ ^è#Œ =Ú, J<å~ÀQÆ∞ºÅ‰õΩ P~ÀQÆº=Ú
WÖÏ Uq∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl Jq `«ÑÊ¨ Hõ <≥~"° ~Õ ∞° #∞. N™êfiq∞ ã¨=∞~°∞Å÷ Pj~°fiK«#=ÚÅ∞ `«ÑÊ¨ Hõ ÅaèOK«∞#∞.
ã¨~ˆ fi [<å ã¨∞d<À Éè=í #∞Î
*ˇ· N ™êfiq∞ ã¨=∞~°÷
1–9–129/16/1/a/3,
~åO#QÆ~ü
ÃÇÏ· „^•ÉÏ^£
ÃãÖò : 9346823570
9848438884

అక్కల్ కోట్ మహారాజ్ స్వామి సమర్ధ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

అక్కల్ కోట్ మహారాజ్ స్వామి సమర్ధ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

JHõ¯ÖòHÀ@x"åã≤

áê=Ù~°=Ú ^•ﬁ~å q^Œº#∞ „QÆÇÏ≤ OK«<å~°∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞.

XO@iQÍ LO_ç ‰õÄ~˘Ûx ™ê^è#Œ KÕÜ∞« =Öˇ#∞.

t+¨µºÅ#∞ nqOz `«# x[™ê˝#=Ú#‰õΩ "≥o§áÈÜ≥∞#∞. P #n „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú #∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞

™êﬂ#=Ú KÕã<≤ å~°∞.

*ˇ· N™êﬁq∞ ã¨=∞~°÷

L^ÕâÌ º◊ =Ú`À J@∞¡ „Ñ¨=iÎOK≥#∞.

KÕÜ«∞hÜ«∞‰õΩO_® `«iq∞"Õã≤#O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_ç Hõ∆q∞OÑ¨=∞x "Õ_»H˘x ™êﬁq∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_çi.

*ˇ· N™êﬁq∞ ã¨=∞~°÷

J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ XH˘¯Hõ¯ J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ XH˘¯Hõ¯ J=`å~°=Ú#∞ `«ÅK«∞‰õΩO@∂ N™êﬁq∞ bÅÅ#∞

áêOKåÖËâﬁ◊ ~ü 7. B^Œ∞O|~ü 8. Hõ~O° [ 9. #~°ãO≤ Ç¨Ï"å_ç 10. QÍ}ÏæÑÓ¨ ~ü

23. ã¨‡âßã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û<Õ"å~°∞

J`«#∞ =∞Ç¨ÑÖ_ç`«∞_≥· ZO^Œ~À ÑÖ_ç`«∞Å#∞ F_çOz Ç¨Ïi[#∞_≥·#Ñ¨Ê\˜H˜ N#$ã≤OÇ¨Ïã¨~°ã¨fiu

^Œ~°≈#=Ú#ÔH· H˘O_»ÃÑ·H˜ ZH˜¯ ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. N ™êfiq∞H˜ H“Ñ‘#=Ú, ^èÀ=u, ^Œ∞Ñ¨Ê@∞¡

Ñ¨Ó<å x"åã≤Ü«∞QÆ∞ #O^•~å"£∞ ã¨∞O^Œ~ür J#∞#`«#∞ f„= =¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞ã¨º`À

ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ Ö’<Õ LO_ç ™ê^è#Œ KÕãH≤ ˘#=∞x—— P*Ï˝ÑO≤ z<å~°∞.

á¶È\’„QÍÑ¶~¨ ∞° ¡ =∞m§ N ™êﬁq∞"åi á¶È\’#∞ fÜ«∞QÍ á¶È\’ KåÖÏ ÉÏQÍ =zÛ#k.

Ö’#∞HÍHõ, P#O^Œ=Ú`À LO_»∞#∞.

KÀà◊ÑÊ¨ ÉèÏ~°º JQÆ∞ Ü«∞â’ÉÏ~ÚH˜ „Ñ¨ã=¨ ã¨=∞Ü«∞=Ú =zÛ#Ñ¨C_»∞ N™êﬁq∞"å~°∞ cèÉ`«û=ÚQÍ

3. „Ñ¨u~ÀA 4 QÆOIIÅ‰õΩ Ñ¨Ó[ [iÑ≤, Ç¨~°`∞« Å∞ N™êﬁq∞"åiH˜ WKÕÛ"å~°∞.

7. N™êﬁq∞"å~°∞ TiÖ’ ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ ÉÏÅÑ¨Ê x`«ºÑ¨Ó[#∞ =∞iÜ«Ú [Ñ¨^•è º#=ÚÅ#∞

9. `«# K˘HÍ¯ =∞iÜ«Ú XHõ H“Ñ‘<åxﬂ ™êﬁq∞"å~°∞ ÉÏÅÑ¨Ê H˜zÛ<å~°∞.

™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú U q^è=Œ ÚQÍ =K≥Û<À J_»∞QÆ∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uﬂOK≥#∞.

17. ™êﬂ#=Ú 3, 4 ~ÀAÅ H˘Hõ¯™êi KÕ¿ã"å~°∞.

*ˇ· N™êﬁq∞ ã¨=∞~°÷

J=`å~°=∞QÆ∞ NQÆ*Ï#<£=∞Ç¨~åAÅ [##=Ú =∞iÜ«Ú ã¨=∂kè QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ |_ç#k.

ã¨=∂kè : NQÆ*Ï#<£=∞Ç¨~å*ò `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» áê\˜Öò`À Hõeã≤ Pëê_è» =∂ã¨OÖ’ NáêO_»∞~°OQÆx

*ˇ· N™êﬁq∞ ã¨=∞~°÷

D „QÆO^è•xﬂ =ÚyOK«=Öˇ#x z=i J^è•ºÜ«∞=ÚQÍ „"åÜ«∞|_ç#k. P ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù Pk, JO`«=ÚÅ∞

You might also like

ã¨=∂kè : NQÆÏ#<£=∞Ç¨~åò `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» áê\˜Öò`À Hõeã≤ Pëê_è» =∂ã¨OÖ’ NáêO_»∞~°OQÆx