CHƯƠNG VII

ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, PHÁT

TRIỂN NỀN VĂN HÓA VÀ GIẢI
QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI
 I. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ NỘI
DUNG ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, PHÁT
TRIỂN NỀN VĂN HÓA

1.Thời kỳ trước đổi mới

a. Quan điểm, chủ trương về xây dựng nền văn hóa mới
b. Đánh giá sự thực hiện đường lối
2. Trong thời kỳ đổi mới
a. Quá trình đổi mới tư duy về xây dựng và phát triển nền văn
hóa
b. Quan điểm chỉ đạo và chủ trương về xây dựng phát triển nền
văn hóa
c. Đánh giá việc thực hiện đường lối
6/1/2021 2
 2.Trong thời kỳ đổi mới

a. Quá trình đổi mới tư duy về xây dựng và

phát triển nền văn hóa
b. Quan điểm chỉ đạo và chủ trương về xây
dựng phát triển nền văn hóa
c. Đánh giá việc thực hiện đường lối

6/1/2021 3
a) Quá trình đổi mới tư duy về xây dựng và phát triển nền văn hóa

12-1986 6-1991 6-1996 7-1998 1-2001 7-2004 5-2014

Cương lĩnh
TW5 TW9 TW 10 TW 9
năm 1991 khóa VIII Khóa IX khóa IX Khóa XI
-5 quan điểm cơ bản chỉ đạo phát triển VH.
-Phát triển VH đồng bộ với phát triển KT.
- Phát triển KT là trung tâm, XD chỉnh đốn Đảng
then chốt, không ngừng nâng cao VH.
- Mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp về XD,
phát triển VH, con người VN.

- GD-ĐT đóng vai trò then chốt trong XD&BVTQ.

- GD-ĐT cùng với khoa học&công nghệ là quốc sách
hàng đầu

Nền văn hóa VN tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc

Khoa học - kỹ thuật là động lực lớn đẩy mạnh phát triển KT - XH.
 01 Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là
mục tiêu, là động lực phát triển bền vững đất
nước. Văn hóa phải đặt ngang hàng với KT,
chính trị, XH và hội nhập quốc tế.
Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm
02 đà BSDT, thống nhất trong đa dạng của cộng
b) Quan điểm đồng các dân tộc VN, với các đặc trưng dân tộc,
chỉ đạo và chủ nhân văn, dân chủ và khoa học.
trương về xây Phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách
dụng và phát 03 con người và xây dựng con người để phát triển
triển văn hóa văn hóa.
Xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, trong đó
04 chú trọng vai trò của gia đình, cộng đồng.

Xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp chung

của toàn dân do Đảng lãnh đạo. Nhà nước quản lý,
nhân dân làm chủ thể sáng tạo, đội ngũ trí thức giữ
05 vai trò quan trọng
Thứ nhất, văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội,
là mục tiêu, là động lực phát triển bền vững đất
nước. Văn hóa phải đặt ngang hàng với kinh tế,
chính trị, xã hội và hội nhập quốc tế.

Chức năng Sự phát triển

của xã hội
Văn hóa
Vị trí

Vai trò

6/1/2021 6
Một là, văn hóa là nền tảng tinh
thần của xã hội

Đền Hùng
 - VH theå hieän 1 caùch toång quaùt, soáng
ñoäng moïi maët cuûa cuoäc soáng (caù nhaân
& coäng ñoàng) trong quaù khöù vaø hieän taïi

LỄ TỊCH ĐIỀN
Văn hóa cấu thành hệ thống các giá trị,
truyền thống và lối sống mà trên đó từng dân
tộc tự khẳng định bản sắc riêng của mình.

Đấu vật
- Các giá trị văn hóa tạo thành nền tảng tinh thần
xã hội, nó được thấm nhuần trong mỗi con người
và trong cả cộng đồng; được truyền lại, nối tiếp và
phát huy qua các thế hệ (Nhà - làng - nước).

NHÀ SÀN
Các di sản văn hóa vật thể và
phi vật thể ở VN:
• Vịnh Hạ Long
• The Kissing Rocks
Thaùnh ñòa Myõ Sôn
THÀNH NHÀ HỒ QUẦN THỂ TRÀNG AN
 DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ CỦA VIỆT NAM

NHÃ NHẠC CUNG

ĐÌNH HUẾ
QUAN HỌ BẮC NINH CA TRÙ
Thứ hai, văn hóa là động lực phát
triển bền vững:
Dân tộc Thái Dân tộc Chăm
- Nguồn lực nội sinh của
sự phát triển dân tộc
thấm sâu trong văn hóa.
Động lực đổi mới kinh tế
một phần nằm trong
Dân tộc những giá trị văn hóa
- Hàm lượng văn hóa trong các lĩnh vực của
đời sống con người ngày càng cao thì khả
năng phát triển KT - XH càng hiện thực và
bền vững.
 - Nền văn hóa VN với
những giá trị mới là
tiền đề quan trọng đưa
nước ta hội nhập sâu
rộng và toàn diện vào
nền kinh tế thế giới
Tiếp thu văn hóa thế giới có chọn lọc

Halloween
Lễ tình nhân
…………
 Để VH thấm sâu vào các lĩnh vực của đời sống
hang ngày cần phải biết gạn đục khơi trong, tiếp
thu có chọn lọc, phù hợp với văn hóa VN.
Thứ ba, VH là một mục tiêu của phát triển
- Mục tiêu xây dựng một xã hội VN:
Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công
bằng, VM chính là mục tiêu văn hóa
 Tăng trưởng KT
phải kết hợp hài
hòa với phát
triển VH, thực
hiện tiến bộ,
công bằng XH,
không ngừng
nâng cao chất
lượng cuộc sống
của nhân dân.
Thứ tư, VH phải được đặt ngang hàng với kinh tế,
chính trị, xã hội:
Mục tiêu, giải pháp phát triển văn hóa phải hướng
tới phát triển KT - XH, phát triển VH trở thành
động lực phát triển KT-XH và hội nhập quốc tế.
Chỉ số phát triển con người: Mức thu nhập, tuổi
thọ bình quân, giáo dục được Chương trình phát
triển của Liên Hợp quốc đưa ra vào năm 1990
đạt được nhiều thành tựu ở VN.
Việt Nam hiện
nay là một trong
những nước có
chỉ số phát triển
con người cao
trên thế giới
Hai là, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà
bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của
cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc
trưng dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.
 Thứ nhất, văn hóa tiên tiến

TiênTiên
tiếntiến Yêu nước Tiến bộ

Chủ nghĩa Tư tưởng Hồ

Mác - Lênin Chí Minh
6/1/2021 30
 VĂN HÓA TIÊN TIẾN

Mục tiêu Tất cả vì

6/1/2021 31
 VĂN HÓA TIÊN TIẾN

Tiên tiến Nội dung

Phương tiện
6/1/2021 truyền tải 32
Đề cập đến văn hóa là đề cập đến con
người, tư tưởng, đạo đức, lối sống
Thông qua những giá trị văn
hóa truyền thống: Hiếu thảo,
chống ngoại xâm, hiếu học …,
ẩm thực, phong tục, truyền
thống, lễ hội, trò chơi, giáo
dục.
 Thứ hai, đậm đà bản sắc dân tộc

Bản sắc
Bản: là gốc, cái thuộc về phần mình, gốc
đầu mọi việc

Sắc: là màu, vẻ, dung mạo.

=> Bản sắc: Cái riêng có, cái đặc thù; tính chất
đặc biệt vốn có, tạo thành phẩm chất riêng
- Bản sắc dân tộc là tổng thể những
phẩm chất, tính cách, sức sống bên trong
của dân tộc
- Bản sắc dân tộc bao gồm những giá trị văn
hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc
Việt Nam được vun đắp qua hàng ngàn năm
đấu tranh dựng nước và giữ nước
Bản sắc văn hóa tiêu biểu của dân tộc
Việt Nam:
Tinh thần yêu nước, ý chí
độc lập tự chủ, tự cường,
truyền thống nhân đạo, đề
cao tính cộng đồng, cần cù,
hiếu học, thông minh, trọng
tình nghĩa,…
- BSDT thể hiện trong tất cả các lĩnh vực của
đời sống xã hội: cách tư duy, cách sống, cách
sáng tạo trong văn hóa...nhưng được thể hiện
sâu sắc nhất là trong hệ giá trị của dân tộc.

Làng Việt là nơi neo giữ nhiều giá trị tinh thần sống động và đặc sắc. Trong ảnh: Lễ hội
làng Đồng Kỵ (Bắc Ninh). Ảnh: HUY HÙNG
 - BSDT phát triển theo sự phát triển của thể
chế kinh tế, thể chế XH và thể chế chính trị
của các quốc gia. Nó cũng phát triển theo quá
trình hội nhập kinh tế TG
-BSDT và tính tiên tiến của nền văn hoá phải
được thấm đượm trong mọi hoạt động xây
dựng, sáng tạo vật chất, ứng dụng các thành
tựu KH - công nghệ, giáo dục và đào tạo...
Minh Phượng
Phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách
con người và xây dựng con người để phát
triển văn hóa.

Mối quan hệ biện chứng

Xây dựng-Hoàn thiện

Phát triển

Văn hóa Con người

6/1/2021 43
Chăm lo xây dựng con người có nhân cách, lối sống
đẹp, với các đặc tính cơ bản: yêu nước, nhân ái,
nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo.

Yêu nước
Nhân ái
Trọng tâm:
Nghĩa tình
chăm lo xây
Đặc tính Trung thực
dựng con cơ bản
người có nhân Đoàn kết
cách, lối sống Cần cù
đẹp Sáng tạo

6/1/2021 44
Đối với SV ra sức thi đua trở thành sinh viên 5 tốt.
Biện pháp:
- Hướng các hoạt động văn hóa, giáo dục, khoa
học vào xây dựng con người có thế giới quan
khoa học, hướng tới chân - thiện - mỹ.

6/1/2021 46
Biện pháp:
- Hình thành lối sống có ý thức tự trọng, tự
chủ, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật

6/1/2021 47
Biện pháp:
- Tăng cường giáo dục nghệ thuật, nâng cao
năng lực cảm thụ thẩm mỹ cho nhân dân.

6/1/2021 48
 Hoài Nam
Minh Phượng
2017
- Mỗi địa phương, cộng đồng, cơ quan,…
phải là một môi trường văn hóa lành mạnh.

6/1/2021 50
- Thực hiện chiến lược phát triển gia đình
Việt Nam.
- Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp.

6/1/2021 51
- Gắn kết kinh tế với xã hội, đảm bảo quốc
phòng, an ninh, với chương trình xây dựng
nông thôn mới, đô thị văn minh.

6/1/2021 52
- Phát huy các giá trị, nhân tố tích cực trong văn
hóa tôn giáo, tín ngưỡng.
- Khuyến khích các hoạt động từ “đền ơn đáp
nghĩa”, “uống nước nhớ nguồn”, từ thiện, nhân
đạo.

6/1/2021 53
 Năm là, xây dựng và phát triển văn hóa
là sự phát triển chung của toàn dân do Đảng
lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là chủ
thể sáng tạo, đội ngũ trí thức giữ vai trò quan
trọng.

6/1/2021 54
 Khối đại đoàn
kết toàn dân
Nền tảng
Công nhân Nông dân
Sự nghiệp xây dựng và
phát triển văn hóa dưới
sự lãnh đạo của Đảng,
Quan trọng
quản lý của nhà nước
Tri thức

6/1/2021 55
 Đảng lãnh đạo

Sự nghiệp xây dựng Nhà nước quản

và phát triển văn lý
hóa
Nhân dân làm chủ

6/1/2021 56