Form 5

General

Topics:

 Malta fl-Unjoni Ewropa

 Żvilupp Sostenibbli

 Ngħixu f’Dinja Globalizzata

1
 Malta u l-Unjoni Ewropea
L-Ewropa huwa kontinent b’ħafna pajjiżi u b’ħafna lingwi differenti. Fosthom
insibu l-Italja, Ġermanja, Franza, Malta, Spanja.

◊ Għal ħafna snin twal dawn il-pajjiżi sikwit kienu fi gwerer kontra xulxin.

◊ Ftit wara t-Tieni Gwerra Dinjija (1939 - 1945), jiġifieri fl-1951, sitt pajjiżi Ewropej
ftehmu biex jingħaqdu flimkien biex bejniethom issaltan il-paċi u jikber ix-
xogħol tagħhom. Dawn is-sitt pajjiżi kienu Belġju, Franza, Ġermanja, Italja,
Lussemburgu u Olanda. Permezz ta’ din l-għaqda huma laqqgħu flimkien l-
industriji tagħhom tal-faħam u tal-azzar biex ikollhom biżżejjed enerġija
għall-fabbriki u trasport kif ukoll biżżejjed azzar għall-armi. Mela nistgħu ngħidu
li l-Unjoni Ewropea twaqqfet għal raġunijiet ekonomiċi u politiċi.

◊ Fl-1957 dawn il-pajjiżi ffirmaw trattat (ftehim) bejniethom. Dan it-trattat kien
jgħid li ser jingħaqdu flimkien fl-oqsma tal-ekonomija. Din l-għaqda ta’ pajjiżi
bdiet tissejjaħ l-Komunità’ Ekonomika Ewropea (KEE). Ġieli kienu jissejħu
wkoll bħala s-Suq Komuni peress li l-għan tagħhom kien wieħed ekonomiku.

◊ Fl-1979 iċ-ċittadini ta’ l-istati membri vvutaw biex għall-ewwel darba jtellgħu
rappreżentant tagħhom fil-Parlament Ewropew. X’kien dan il-Parlament
Ewropew? Dan twaqqaf biex
jagħmel liġijiet u servizzi għall-
pajjiżi kollha li kienu fl-Unjoni
Ewropea.

◊ Fl-1995, l-pajjiżi membri

telgħu għal 15-il pajjiż. Kien
propju hawn li nbidel l-isem
minn KEE għal Unjoni
Ewropea. Dan seħħ permezz

2
ta’ trattat ieħor li ġie ffirmat mill-Istati membri kollha.

◊ Dawn bdew jfasslu liġijiet, drittijiet u dmirijiet li kull pajjiż kellu jħaddan
f’pajjiżu. Madanakollu, kull pajjiż xorta baqa’ bil-gvern, presidenti/reġina
tiegħu.

◊ L-Unjoni Ewropea m’għandiex belt kapitali waħda partikulari, iżda l-

Parlament Ewropew jiltaqa’ fi Brussell fil-Belġju. Bliet oħrajn fejn isiru laqgħat
importanti huma Frankfurt (Ġermanja), Lussemburgu (Lussemburgu) u
Strasburgu (Franza).

◊ Fl-2004 l-Unjoni Ewropea kibret ħafna għax magħha ngħaqdu 10 pajjiżi

fosthom Malta.

◊ Matul iż-żmien bdew jingħaqdu pajjiżi oħra. S’issa l-Unjoni Ewropea hija
magħmula minn 28 pajjiż, iżda pajjiżi oħra qed jippjanaw li jissieħbu fil-futur
qarib fosthom il-Maċedonja u t-Turkija. Riċentament, l-Ingilterra vvutat li
toħroġ mill-Unjoni Ewropea u b’hekk ma tibqax parti minn din l-Unjoni. Il-
proċess biex l-Ingilterra toħroġ mill-Unjoni Ewropea beda, pero’ għadu ma
nltaħaq l-ebda qbil minħabba li l-Ingilterra ma tridx taċċetta li tħallas f’biljuni
ta’ flus lill-Unjoni Ewropea biex toħroġ.

Sena Pajjiż

1951 Italja, Ġermanja, Franza, Belġju, Lussemburgu, Olanda

1973 Irlanda, Renju Unit, Danimarka

1981 Greċja

1986 Portugal, Spanja

1995 Finlandja, Svezja, Danimarka

2004 Ċipru, Repubblika Ċeka, Estonja, Ungerija, Latvja,

3
 Litwanja, Malta, Polonja, Slovakkja, Slovenja

2007 Bulgarija, Rumanija

2013 Kroazja

Pajjiżi kandidati Albanija, Maċedonja, Montenegro, Serbja, Turkija

Affarijiet li huma komuni għat-28 pajjiż huma:

o Bandiera komuni (12-il stilla tad-deheb dawra tond fuq sfond blu skur)

o Innu nazzjonali Ewropew

o Munita komuni – l-Ewro

o Kull pajjiż għandu

rappreżentanti fil-
parlament Ewropew

o Kostituzzjoni Ewropea

o Brussell titqies bħala l-

kapitali tal-UE

o Aċċess għall-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja fil-Lussemburgu

o Bank ċentrali Ewropew fi Frankfurt

Dawn il-pajjiżi jaħdmu flimkien biex itejbu l-

kummerċ, il-finanzi, u l-

liġijiet ambjentali u soċjali.

L-istati membri tal-UE jaħdmu favur il-paċi, d-demokrazija, r-rispett

għall-liġijiet u rispett għad-drittijiet umani.

4
 L-akbar attivitajiet tal-UE jinkludu :

 l-kummerċ

 l-industrija

 l-finanzi

 t-turiżmu

 s-saħħa

 l-ambjent

Wieġeb

1. Meta twaqqfet l-Unjoni Ewropea?

___________________________________________________________________________

2. X’kienet ir-raġuni ewlenija għat-twaqqif tagħha?

___________________________________________________________________________

3. Liema pajjiżi kienu strumentali għat-twaqqif tal-Unjoni Ewropea?

___________________________________________________________________________

4. Kemm-il pajjiż nsibu parti mill-Unjoni Ewropea?

___________________________________________________________________________

5. X’inhuma t-temi li jaħdmu fuqhom il-membri fi ħdan l-Unjoni Ewropea?

___________________________________________________________________________

6. X’kienu r-raġunijiet ewlenin li fuqhom nbniet dik li llum nsejħulha l-Unjoni

Ewropea?

___________________________________________________________________________

5
Il-Prinċipji tal-Unjoni Ewropea

 Minn Unjoni Ekonomika għal Unjoni Politika

Kif diġà għedna qabel, l-iskop oriġinali ta’ din l-għaqda (1957) kien dak
ekonomiku. Pero’, dan evolva wkoll f’miri politiċi. Beda jinħass il-bżonn li nies li
kienu għaddejjin minn problemi soċjali bħal faqar jiġu mgħejuna. Bdiet
tingħata wkoll importanza lill-ambjent. B’hekk bdew jitfasslu programmi kif
jistgħu jtejbu l-kwalita’ tal-ħajja tan-nies mhux biss fuq livell finanzjarju iżda
wkoll dak soċjali.

L-UE hi ibbażata fuq l-liġi (rule of

law) – jiġifieri - dak kollu li tagħmel u
tiddeċiedu jrid jkun ibbażat fuq
ftehim (trattat) li kull pajjiż membru
jkun qabel miegħu. Dawn it-trattati
jkunu ġew negozjati mall-pajjiżi
membri u b’mod volontarju u
demokratiku jiddikjaraw jekk
jaqblux jew le. B’hekk kull pajjiż
Ewropew jkollu gwida ċara ta’
x’jista’ jagħmel u ma jagħmilx
f’pajjiżu. Eżempju: L-Unjoni Ewropea
għandha trattat dwar l-ambjent
fejn fih tgħid b’mod ċar li miżbliet
fuq l-art bħal ma kienet il-Magħtab,
għandhom jiġu magħluqa
minħabba l-perikli tossiċi. B’hekk Malta kellha ssib soluzzjonijiet oħra biex il-
Magħtab tingħalaq u llum minflok għandna l-landfills, fost soluzzjonijiet oħrajn.
Kieku Malta m’obdietx, kienet teħel multi kbar kuljum.

6
Dawn it-trattati kollha jiġu emendati kull darba li pajjiżi membri ġodda
jissieħbu f’din l-UE.

 Tkabbir, Stabbilita’ u Munita waħda

Matul iż-żminijiet, l-UE għenet biex il-paċi, l-istabbilita’ u l-prosperita’ jsaltnu fost
il-membri kollha. Ħadmet wkoll biex il-livell t’għixien (standard of living) jogħla.
Għalhekk waqfet munita waħda, l-Ewro.

Permezz tal-Ewro, diversi barrieri ta’ kontroll tneħħew u b’hekk diversi popli li
qed jivvjaġġaw fi stati membri oħra (parti miż-żona Schengen), setgħu
jagħmlu dan b’mod liberu. Din kienet ta’ vantaġġ speċjalment għal dawk li
jaħdmu barra jew jistudjaw barra. Ta’ min jsemmi li f’xi perjodi, iż-żona
Schengen ġiet mwaqqfa, minħabba t-terroriżmu u biex iċ-ċittadini jkunu
aktar siguri.

Is-suq wieħed li
għandha l-Ewropa
huma mportanti biex
jkompli jitkattar il-ġid
fl-istess stati membri.
Dan is-suq
jinkoraġġixxi li l-istati
membri jimpurtaw u
jesportaw prodotti u
servizzi lejn xulxin,
mingħajr ħlasijiet
żejda ta’ taxxi.

7
  Drittijiet Umani u Ugwaljanza

Prinċipju mportanti tal-UE, huwa dak tad-drittijiet umani. L-Unjoni Ewropea

għandha għeruq sodi ħafna fejn jidħlu drittijiet fundamentali taċ-ċittadini,
ugwaljanza, rispett lejn il-liġi, rule of law u d-demokrazija. Dawn kollha llum
jinsabu miktuba fiċ-‘Charter of Fundamental Rights’, li huwa parti mit-trattat
ta’ Lisbona (2009). Dan id-dokument ġabar dawn il-valuri mportanti kollha.
Kull pajjiż membru jrid jħaddan dawn il-valuri. Min jikser xi valur minnhom,
jittieħdu passi fil-konfront tal-pajjiż.

 It-Trattat ta’ Lisbona

Ftehim li seħħ fl-2009. Jissejjeħ ta’ Lisbona, għax kien propju f’din il-belt Kapitali
li ġie maqbul dan il-ftehim. Jikkonsisti f’ammont sostanzjali ta’ artikli legali li
ġew mibnija fuq liġijiet li ġa kienu fis-seħħ, iżda kellhom bżonn jinbidlu
minħabba l-ammont kbir ta’ pajjiżi li ssieħbu fl-UE.

Xi bidliet li seħħew nsibu:

 L-EU charter għad-drittijiet umani;

 Kap ta’ stat ikun il-president

tal-Kunsill Ewropew għal
sentejn u nofs;

 Pajjiż ikollu l-presidenza tal-UE

għal sitt xhur fejn jkun dan il-
pajjiż li jospita l-laqgħat
ministerjali; Malta kellha l-
presidenza bejn Jannar u
Ġunju 2017.

 Qbil ta’ 55% huwa biżżejjed biex tgħaddi liġi ġdida

8
Dawn komplew jsaħħu d-demokrazija u t-trasparenza bejn il-pajjiżi membri.

L-Unjoni Ewropea u l-istituzzjonijiet ewlenin

Hemm tlett istituzzjonijiet ewlenin fi ħdan l-Unjoni Ewropea:

9
1. Il-Parlament Ewropew

Iċ-ċittadini kollha tal-Unjoni Ewropea huma rappreżentati fil-Parlament

Ewropew. Bħal ma jiġri f’bosta
pajjiżi demokratiċi, l-elezzjonijiet fi
ħdan il-Parlament Ewropew
iseħħu kull ħames snin. L-idea li
ssir elezzjoni kull ħames snin bdiet
fis-sena 1979. Iċ-ċittadini kollha fl-
Unjoni Ewropea jistgħu jivvutaw u
jipparteċipaw b’mod dirett biex
jeleġġu l-kandidati li jridu li
jirrappreżentawhom fil-Parlament Ewropew. L-aktar elezzjonijiet riċenti seħħew
fis-sena 2014 u bħalissa l-Parlament Ewropew jinkludi fih madwar 751 membri
minn 28 pajjiż differenti. Minn Malta jiġu eletti 6 kandidati. Il-kandidati Ewropej
għal Malta f’din il-leġislatura huma Miriam Dalli, David Casa, Alfred Sant,
Roberta Metsola, Francis Zammit Dimech
u Marlene Mizzi.

Il-membri tal-Parlament Ewropew jiġu

eletti biex jirrapreżentaw l-interessi taċ-
ċittadini tal-Unjoni Ewropea fid-
diskussjonijiet kollha li jsiru. Il-Parlament
Ewropew għandu tlett postijiet minn fejn
jista’ jopera: Brussel, Luxembourg u
Strasboug. Il-Lussemburgu (Luxembourg)
huwa l-post tal-uffiċċji amministrattivi
(head office) filwaqt li s-sezzjonijiet
plenarja jsiru kemm fis-Strasbourg kif ukoll
Brussel.

Il-Parlament Ewropew għandu tlett funzjonijiet ewlenin:

10
 1. Approvazzjoni tal-liġijiet Ewropej: dan iseħħ flimkien mal-Kunsill għax il-
Parlament Ewropew m’għandux poter assolut fuq x’liġijiet jgħaddu jew
ma jgħaddux iżda dan il-poter huwa maqsum mal-Kunsill. – Rwol
leġislattiv

2. Il-Parlament jissorvelja (supervises) istituzzjonijiet Ewropej oħrajn u

għandu l-poter li japprova jew jirrifjuta r-rakkomandazzjoni tal-
Kummissarji (Karmenu Vella – Malta). Rwol ta’ superviżjoni fuq
istituzzjonijiet oħra Ewropej biex jara li dejjem qed jitħaddan il-prinċipju
tad-demokrazija, jara li l-infieq tal-flus mill-baġit Ewropew sar kif suppost,
janalizza proposti ekonomiċi mal-Bank Ewropew kif ukoll jiċċekkja dwar
l-elezzjonijiet li jkunu qed iseħħu – Rwol ta’ Superviżjoni

3. Kapaċita finanzjarja. Il-budget annwali tal-Unjoni Ewropea jiġi

determinat mill-Parlament u l-Kunsill u għalhekk jista’ jinfluwena l-infiq
tal-Unjoni Ewropea. Il-budget jista’ jiġi aċċettat u anke rrifjutat. La
darba jkun aċċettat, dan jiġi ffirmat mill-President tal-Parlament u
b’hekk jiġi fis-seħħ. – Rwol finanzjarju (budgeting)

Ix-xogħol tal-Parlament Ewropew iseħħ f’żewġ stadji:

1. Diskussjonijiet u deċiżjonijiet f’kumitati apposta li jitwaqqfu biex jiddiskutu

proposti differenti– b’kollox ikun hemm 20 kumitat.

2. Votazzjoni – kull kumitat iwassal l-idejat tiegħu quddiem il-Parlament kollu u

fl-aħħar ta’ dawn is-sezzjonijiet jivvutaw l-MEP’s fuq il-leġislazzjoni proposta.

Bħala regola, il-Parlament jista’ biss jieħu deċiżjonijiet meta mill-anqas terz
tal-MEPs jkunu preżenti għal vot. Id-deċiżjonijiet jittieħdu skond il-preferenza
tal- maġġoranza.

11
2. Il-Kunsill Ewropew

Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea huwa l-għola istituzzjoni fi ħdan l-UE. Dan il-
kunsill huwa responsabbli mit-teħid tad-deċiżjonijiet. Qabel kien magħruf
bħala l-Kunsill tal-Ministri u
kultant kien jirreferu għalih
bħala l-Kunsill. Kull stat
membru jmexxi l-Kunsill għal
sitt xhur. F’kull laqgħa kull
pajjiż jista’ jkollu biss membru
wieħed preżenti. Għalhekk, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea huwa magħmul
mill-Ministru ta’ kull stat membru u s-suġġett li jkun ser jiġi diskuss
jiddetermina liema ministru jattendi għal-laqgħa. Jekk is-suġġett huwa
dwar l-edukazzjoni, għalhekk jattendi l-ministru tal-Edukazzjoni ta’ kull stat
membru. Dan ifisser li għal dik il-laqgħa partikulari l-Kunsill ser jinkludi fih il-
Ministri tal-Edukazzjoni kollha tal-pajjiżi membri. F’laqgħa oħra jista’ jkun li
jiltaqgħu l-Ministri tas-saħħa, etc. Diversi suġġetti jiġu diskussi hawn fosthom
l-edukazzjoni, saħħa, l-ambjent, politika barranija, drittijiet fundamentali, l-
industrija, trasport, għajnuna umanitarja, etc.

lI-poteri marbuta mal-liġijiet u responsabbiltajiet marbuta mal-budget

huma maqsuma bejn il-Kunsill Ewropew u l-Parlament Ewropew.

Il-Kunsill huwa wkoll responsabbli mit-trattati barranin li jkunu ġa ġew

ikkummissjonati mill-Kummissjoni. Id-deċiżjonijiet fi ħdan il-Kunsill jittieħdu
permezz ta’ vot, b’mod kollettiv jew b’maġġoranza. Skont kemm għandu
popolazzjoni l-istat membru, jiddetermina n-numri ta’ voti li pajjiż jista’
jkollu.

12
 4. Il-Kummissjoni Ewropea

Il-Kummissjoni Ewropea hija waħda mill-istituzzjonijiet l-aktar bażiċi tal-Unjoni

Ewropea. Fi kliem sempliċi, hija l-eżekuttiv tal-UE. Dan jfisser li tara li l-liġijiet li
jgħaddu mill-Parlament, jiġu mplimentati u rrispettati mill-pajjiżi membri.

Il-membri fi ħdan il-Kummissjoni jiġu appuntati għall-ħames snin. Politikament,

il-Kummissjoni hija ndipendenti u taħdem ħafna fl-interess tal-Unjoni Ewropea
kollha. Dan ifisser li l-ebda Kummissarju ma jista’ jiġi nfluwenzat minn pajjiżu,
iżda għandu jaħdem b’mod indipendenti għall-ġid taċ-ċittadini Ewropej
kollha.

Il-Kummissjoni hija magħmula minn President li

jintgħażel mill-Parlament Ewropew, 7 viċi
presidenti u 20 Kummissarju. Il-Kummissarju
Malti huwa Karmenu Vella (responsabbli mill-
Ambjent, l-Affarijiet Marittimi u s-Sajd. L-ewwel
Kummissarju Malti kien Joe Borġ.

Il-Kummissjoni għandha tiggarantixxi li l-regoli u

d-direttivi li adattaw kemm il-Kunsill kif ukoll il-Parlament, qedgħin jiġu fis-seħħ,
u jekk dan ma jsirx, il-partit li jkun qed jikser dan, jittella’ quddiem il-Qorti tal-
Ġustizzja.

Il-Kummissjoni hija l-unika istituzzjoni li tista’ ma taċċettax, tieħu azzjoni kontra,

u anke tipproponi liġijiet ġodda. Hija tista’ wkoll sservi bħala medjatur bejn il-
Kunsill u l-Parlament biex taċċerta li l-aħjar soluzzjonijiet jiġu mwettqa fl-
interess taż-żewġ istituzzjonijiet. Il-kummissjoni għandha l-assi finanzjarji tagħha,
biex tassigura aktar żvilupp effiċjenti.

13
Xogħol il-Kummissjoni:

1. Tipproponi l-leġislazzjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill Ewropew.

2. Sservi bħala medjatur bejn iż-żewġ istituzzjonijiet l-oħra.

3. Tinforza liġijiet Ewropej.

4. Taħdem fuq għanijiet partikulari u tara li dawn jiġu mwettqa.

5. Tirrapreżenta lill-UE f’laqgħat barra l-UE.

6. Timplimenta policies tal-UE.

B’dawn it-tlett istituzzjonijiet ewlenin, li jikkonsistu rappreżentanti minn kull pajjiż

membru, din l-organizzazzjoni supranazzjonali qed tassigura żvilupp
ekonomiku, soċjali u anke politiku.

14
Proċeduri biex ssir liġi

1. Il-Kummissjoni tippreżenta proposal.

2. Opinjonijiet mill-parlamenti nazzjonali.

3. Opinjonijiet mill-Kumitat Soċjali u

Ekonomiku (jekk ikun hemm bżonn)

4. L-ewwel qari tal-mozzjoni mill-Parlament:

il-Parlament jieħu pożizzjoni dwar il-
mozzjoni

5. Il-Kummissjoni tista’ tibdel din il-proposta

6. L-Ewwel qari mill-Kunsill.

7. Il-Kunsill japprova l-pożizzjoni 8. Il-Kunsill u l-parlament ma jaqblux

tal-Parlament. Il-proposta tiġi fuq it-tibdil. Il-Kunsill jadotta l-
adottata. pożizzjoni tal-ewwel qari.

9. It-tieni qari tal-Parlament. Dan ifisser li jkun aċċetta l-ewwel qari tal-Kunsill.
L-att jiġi aċċettat jew jkun hemm proponimenti għal tibdil.

10. L-Opinjoni tal-Kummissjoni fuq it-tibdil li sar mill-

Parlament.

11. It-tieni qari tal-Parlament.

12. Il-Kunsill japprova l-emendi 13. Il-Kunsill u l-Parlament ma

kollha tal-Parlament. L-att jiġi jaqblux.
adottat

15. Jintervjeni l-Kumitat ta’ 16. L-att jiġi adottat

Rikonċiljazzjoni
17. L-att ma jiġix adottat. 15
Ikteb paragrafu dwar kull istituzzjoni fi ħdan l-Unjoni Ewropea biex turi li fhimt l-
irwol ta’ kull istituzzjoni.

Parlament Ewropew - _____________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Kunsill Ewropew - __________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Kummissjoni Ewropea - ____________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

16
L-irwol ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.

Malta, għandha rwol importanti ħafna fl-Unjoni Ewropea. Hija rappreżentata

f’diversi istituzzjonijiet ewlenin u b’hekk tkun tista’ tħares l-interessi ta’ Malta u l-
Maltin. Fost dawn nistgħu nsemmu:

1. Il-Parlament Ewropew

 Malta hija rappreżentata minn 6 rappreżentanti Maltin.

 Dawn huma parti minn partiti aktar fl-Unjoni Ewropea.

 Huma fid-dmir li jagħtu l-opinjoni tagħhom u jivvutaw fl-interess ta’

Malta.

2. Il-Kunsill Ewropew

 Malta hija rappreżentata wkoll fil-Kunsill Ewropew.

 F’dan il-Kunsill jattendu l-ministri tal-pajjiż skont it-tema li tkun ser tiġi
diskussa.

 Eżempju tema tal-edukazzjoni: jattendi għaliha l-Ministru tal-Edukazzjoni

(Evarist Bartolo).

3. Presidenza tal-Kunsill tal-UE

 Il-Kunsill tal-Ewropa m’għandux persuna waħda permanenti bħala

president.

 Iżda x-xogħol tal-kunsill jitmexxa minn dak il-pajjiż li jkun nkarigat mill-
presidenza.

 Il-Presidenza tinbidel kull sitt xhur.

 Matul dawn is-sitt xhur, il-ministri ta’ dak il-pajjiż, imexxu l-aġenda tal-
kunsill u jiffaċilitaw id-djalogu ma’ istituzzjonijiet oħra.

 Malta ser ikollha l-presidenza f’idejha bejn Jannar u Lulju 2017.

17
4. Il-Kummissjoni Ewropea

 Il-Kummissarju nominat għal Malta huwa Karmenu Vella.

 Huwa responsabbli mill-Ambjent, mis-settur marittimu u s-sajd.

 Il-Kummissjoni hija rappreżentata f’kull pajjiż membru permezz ta’

uffiċċju lokali, li jissejjaħ ‘rappreżentazzjoni’.

5. Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

 F’dan il-kumitat, Malta għandha ħames rappreżentanti.

 Dan il-korp konsultattiv jirrappreżenta lil min iħaddem, lill-ħaddiema u

gruppi t’interess oħra.

 Dan il-korp jiġi kkonsultat meta jkun hemm xi proposta ta’ xi liġi fejn
għandu x’jaqsam ix-xogħol u l-kummerċ.

6. Kumitat tar-Reġjuni

 Malta għandha
ħames
rappreżentanti.

 Dan huwa korp

konsultattiv li jiġi
kkonsultat, biex
jassigura li l-
liġijiet proposti
huma fl-interess
tal-pajjiżi kollha
tal-UE.

7. Rappreżentanza
Permanenti tal-UE

 Malta tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet Ewropej permezz tar-

rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussels.

 Din l-’ambaxxata’ fl-UE għandha d-dmir li tara li l-interessi u l-’policies’

ta’ Malta qed jiġu segwiti mill-aktar mod effettiv fl-UE.

18
Il-bidliet ewlenin li seħħew f’Malta mindu sirna parti mill-Unjoni Ewropea.

Dawn il-bidliet nistgħu naqsmuhom f’żewġ kategoriji:

1. Żvilupp ekonomiku

2. Żvilupp infrastrutturali

Kull pajjiż jirċievi ammont ta’ flus mill-Unjoni Ewropea. Il-pajjiżi huma fl-obbligu
u fir-responsabbilita’ li jippublikaw informazzjoni fuq il-benefatturi tal-fondi u kif
dawn il-flus intefqu.

Żvilupp Politiku u Ekonomiku f’Malta minn mindu sseħibna mal-Unjoni

Ewropea

Żvilupp Politiku

Il-pożizzjoni strateġika ta’ Malta tjiebet minn meta dħalna fl-Unjoni Ewropea fl-
ewwel ta’ Mejju, 2004. Li ssir parti minn din l-organizzazzjoni supranazzjonali,
kien ifisser li Malta issa hija responsabbli wkoll li tara li l-Unjoni Ewropea qed
timxi l-quddiem kemm fl-aspetti politiċi tagħha kif ukoll f’dawk ekonomiċi. It-
trattati tal-Unjoni Ewropea u anke l-aġendi tagħha saħħew l-obbligazzjonijiet
lejn il-liberta’ tal-espressjoni kif ukoll li jħarsu t-tradizzjonijiet u t-twemmin
differenti tal-membri tagħha. Dawn l-aspetti kollha, li kienu ndirizzati fit-Trattat
ta’ Maastricht (TEU, 1992) kienu wkoll akkumpanjati mas-suq liberu ta’ prodotti
u servizzi, kif ukoll l-liberta’ tal-moviment ta’ professjonijiet fl-Unjoni Ewropea
nnifisha. Dan kien ifisser li l-Unjoni Ewropea aċċettat li s-suq bejn il-membri tal-
Unjoni Ewropea jkun wieħed liberalizzat u miftuħ.

Meta dħalna fl-Unjoni Ewropea, fisser wkoll li Malta tista’ tibbenifika minn
inizzjattivi Ewropej bħal ma huma programmi ta’ fondi (European structural
funds). Dawn il-fondi jingħataw biex itejjbu l-qagħda soċjali u strutturali tal-
pajjiżi membri.

Żvilupp Ekonomiku

Briguglio (2003) jiddeskrivi l-ekonomija ta’ Malta bħala waħda mill-iżgħar fid-
dinja, iżda li tirreġistra l-ogħla GDP per capita fost il-pajjiżi li qed jiżviluppaw.
19
Dan jindika, li l-gżejjer Maltin għandhom livell tal-ħajja (standard of living)
tajjeb. Malta tipproduċi biss madwar 20% tal-ikel li nikkonsmaw. Barra
minnhekk għandna limitazzjonijiet fuq l-ilma u fuq l-enerġija. L-ekonomija hija
dipendenti ħafna fuq l-industrija tas-servizzi u industrija barranija. Għalkemm l-
industrija tal-manifattura (speċjalment dawk elettroniċi u farmaċewtiki) hija
mportanti ħafna, hemm fatturi oħrajn li jillimitaw u jnaqqsu l-potenzjal li Malta
tiddiversifika aktar l-ekonomija tagħha.

Fontaine (2003) jinnota li lejn l-aħħar tal-20 seklu, l-ekonomiji bdew jinbidlu
minħabba żewġ fenomeni:

 Globalizzazzjoni – għax l-ekonomiji sar aktar interdipendenti.

 Rivoluzzjoni Teknoloġika – li bidlet l-kunċett sħiħ ta’ kif issir il-komunikazzjoni u

t-teknoloġija

L-Aġenda ta’ Liżbona (The Lisbon Agenda) (March, 2000) kkonfermat illi l-
Unjoni Ewropea kienet mixja lejn suq aktar kompettitiv u ekonomija aktar
bbażata fuq l-informazzjoni. Dawn flimkien kienu ser joħolqu xogħolijiet aħjar.
La darba Malta ingħaqdet mal-Unjoni Ewropea, l-iskop prinċipali tagħha kien
li kemm jista’ jkun issir stat orjentat l-aktar biex jesporta, bil-għan illi 50% tal-
prodotti finali li jinħolqu f’Malta jinxtraw minn dawk li mhumiex residenti Maltin
(non-residents). Is-suċċess u l-falliment tal-attivita’ ekonomika Maltija, kienet
ser tibda tiddependi aktar mill-kompetizzjoni u għalhekk tinkoraġġixxi
kollaborazzjoni biex tagħmel lil Malta aktar effiċjenti u kompettitiva (Brigulgio,
2003). Li nassiguraw opportunitajiet indaqs, kif ukoll l-kreazzjoni ta’ xogħolijiet
aħjar huma żewġ fatturi ewlenin li jagħmlu l-ekonomija tagħna aktar
kompetittiva.

Ekonomija b’saħħitha tiddependi ħafna fuq transport effiċjenti u sistemi tal-

enerġija vijabbli. Il-prodotti jinġarru bejn pajjiż u ieħor permezz tat-transport, l-
aktar permezz tat-toroq. Filfatt, l-UE bdiet proġett li jismu Trans-European Road
Network (TERN) f’Ottubru, 1993, li l-iskop ewlieni tiegħu kien li jtejjep l-
20
infrastruttura tat-toroq fl-Unjoni Ewropea. Dan ifisser li-UE għandha sistema
ppjanata tat-transport li tinkludi fiha toroq, rail, air u anke transport bil-baħar.
Dan it-titjib fit-transport seħħ bl-iskop li jipprovdi rotot aktar effiċjenti u
mingħajr dewmien. Malta wkoll hija nvoluta f’dan il-proġett. Dawn il-proġetti
huma ta’ natura mportanti ħafna kemm għal Malta kif ukoll għall-Ewropa. L-
Unjoni Ewropea, għalhekk tinkoraġixxi ħafna biex in-nies jużaw it-trasport
pubbliku biex tonqos il-konġestjoni fit-toroq, filwaqt li tinkoraġixxi lill-kumpaniji
tat-transport biex jinvestu fi trains, dgħajjes, fost oħrajn.

Aspett importanti ieħor fl-UE hija l-libertà tal-moviment. Ħafna aktar nies ġew
inkuraġġiti biex jmorru jaħdmu jew jistudjaw f’pajjiż differenti fl-Unjoni
Ewropea. Fil-fatt, wieħed mid-drittijiet bażiċi tal-UE huwa li ċ-ċittadin għandu
d-dritt li jivvjaġġa, jaħdem u jgħix b’mod sigur fejn irid fl-Unjoni Ewropea (dan
id-dritt nsibuh fit-Trattat ta’ Maastricht).

Dan id-dritt baqa’ jiġi elaborat aktar fis-Schengen. F’termini bażiċi s-

Schengen hija area mingħajr fruntieri. Dan il-qbil wassal biex aktar nies jagħżlu
li jqattgħu l-vaganza tagħhom f’pajjiż tal-Unjoni Ewropea. Dan wassal biex
jiżdied it-turiżmu fl-UE. Meta l-ekonomija tal-UE ġiet rikoverata, kemm l-
esportazzjoni, t-turiżmu u anke t-tkabbir ekonomiku tjiebu.

Il-Euro hija l-munita tal-Unjoni Ewropea. Il-Kunsill tal-Ewropa f’Ġunju tal 1989
kien strumentali biex tiġi stabbilita din il-munita. Kull pajjiż tal-EU irid jissodisfa
ħames kriterji mportanti qabel ma jadotta l-Euro.

F’Jannar, 1991, ħdax il-pajjiż adotta l-Ewro. Dawn kienu l-Awstrija, Belġju,
Finlandja, Franza, Ġermanja, Irlanda, Italja, Lussemburgu, l-Olanda, il-
Portugall u Spanja. Il-Bank Ċentrali tal-Ewropa (ECB) sar responsabbli mill-
munita Ewro. Malta adottat l-Ewro f’Jannar 2008. Illum l-Ewro hija munita
komuni għal aktar min 310 miljun ta’ nies madwar l-Ewropa.

21
Eżempji kurrenti ta’ żviluppi ekonomiċi f’Malta

L-iżvilupp ekonomiku f’Malta huwa sfida rikorrenti. Dan għaliex Malta

tiddependi ħafna mill-importazzjoni u esportazzjoni ta’ servizzi biex jinħolqu x-
xogħolijiet. Malta għalhekk hija kontinwament fi bżonn li toħloq xogħolijiet
ġodda u tiddiversifika kemm jista’ jkun is-suq tagħha.

Żviluppi ekonomiċi lokali huma aktar kkonċentrati li jeliminaw kull tip ta’
barriera minn fuq l-industrija, ġbir ta’ taxxa aktar effiċjenti, tnaqqis fid-deficit u
aktar swieq flessibbli. Dawn il-fatturi għenu biex Malta tkun eleġibbli biex
tidħol fl-Unjoni Ewropea. Wieħed mill-eżempji riċenti li nistgħu nsemmu hija
Smart City Malta, li l-iskop tagħha mhuwiex biss li joħloq aktar impjiegi iżda li
jattira aktar investiment f’pajjiżna. Smart City Malta huwa post tal-
Informazzjoni Teknoloġika (IT) ġewwa l-Kalkara. Hija taħdem biex iġġib lil
Malta bħala ċ-ċentru tat-teknoloġija. La darba dan il-proġett jiġi finalizzat,
jibda jattira aktar investituri u ħaddiema. Dan ikun ifisser aktar ħolqien ta’
xogħolijiet b’pagi tajbin u b’ħaddiema bi skills għoljin. Dan joħloq effett
anċillari fuq l-ekonomija Maltija (ripple effect) u jagħmel lil Malta post aktar
prominenti.

Filwaqt li tikkonċentra fuq l-iżvilupp tagħha stess, l-Unjoni Ewropea tieħu ħsieb
wkoll l-isfidi li ġabet magħha l-globalizzazzjoni. Id-dinja li ngħixu fiha qiegħda
tinbidel b’mod mgħaġġel ħafna u b’hekk qed jinħolqu sfidi lil UE biex tegħleb
dawn il-problemi filwaqt li tibda leali lejn il-valuri li sawwru l-bażi ta’ din l-
organizzazzjoni li huma paċi, sigurta, demokrazija parteċipattiva, ġustizzja u
solidarjeta’.

Punti dwar bidliet ewlenin:

 Bħala pajjiż Malta saret aktar globalizzata u anqas insulari (maqtugħa

għaliha waħedha)

 Bħala kultura sirna aktar kosmopolitani (sirna nifhmu u naċċettaw aktar

kulturi differenti)
22
 Aktar żgħażagħ qed imorru jistudjaw u jaħdmu f’pajjiżi barranin

 Aktar networking ma’ popli oħra

 L-ekonomija Maltija qed tibbaża aktar fuq is-settur tas-servizzi, fil-waqt li l-

manifattura hija aktar ta’ prodotti ‘upmarket’ (prodotti li huma relattivament

għoljin u jappellaw għal persuni sinjuri)

 Titjieb ekonomiku minħabba aċċess għas-suq Ewropew

 Żieda fit-turiżmu

 Investiment qawwi u titjib fl-infrastruttura

 L-ambjent, l-agrikoltura u l-wirt storiku qed jingħataw ħafna aktar attenzjoni

minn qatt qabel

Vantaġġi u Żvantaġġi li Malta għandha bħala Stat Membru tal-Unjoni

Ewropea

Bħal kull ħaġa oħra, fl-Unjoni Ewropea nsibu kemm vantaġġi u kif ukoll
żvantaġġi. Ħafna kienu dawk favur u kontra li Malta tissieħeb fl-Unjoni
Ewropea! U dan bir-raġun! Għax f’din l-organizzazzjoni nsibu diversi affarijiet
pożittivi u anke negattivi.

Meta Malta kienet għaddejja minn dibattitu dwar jekk għandnix nissieħbu fl-
Unjoni Ewropeja, iż-żewġ partiti ewlenin kienu qed jgħidu parti mill-verita’,
filwaqt li jaħbu l-parti l-oħra tar-realta’. Dan għaliex, iż-żewġ partiti kellhom xi
ftit verita’ f’dak li qed jgħidu. L-elettorat kien fid-dmir li jagħrbel sewwa dak li
kien qiegħed jingħad u jivvota skont kif jaħseb li huwa l-aħjar għal Malta. Illum
il-ġurnata xorta għandna nsibu xi diverġenzi f’dan id-dibattitu, iżda llum li

23
nagħmlu parti mill-UE, tajjeb li nanalizzaw x’kienu l-aspetti pożittivi u negattivi
tas-sħubija tagħna fl-UE fl-2004.

Il-fatt li Malta ngħaqdet mal-Unjoni Ewropea kif ifisser li Malta kienet fl-obbligu
li tadatta l-liġijiet komuni tal-pajjiżi membri l-oħra li ħarġu minn Brussell. Uħud
minnhom kienu tajbin għal Malta, filwaqt li oħrajn qalgħu xi ftit tal-polemika.
Fosthom nistgħu nsemmu l-kaċċa u l-insib li filwaqt li l-UE temfasizza li Malta
kemm jista’ jkun għandha tnaqqas jew taqta’ l-kaċċa kompletament minn
Malta, diversi Maltin ma jaqblux ma’ dan. Liġi oħra li Malta kellha tadotta hija
dwar l-ambjent. Malta kienet obbligata li tnaqqas it-tniġġiż tagħha għall-livelli
aktar aċċettati skont l-UE u jekk dan ma jsirx diversi multi kienu jiġu fis-seħħ.
Fosthom nistgħu nsemmu l-għeluq tal-Magħtab u tal-miżbla f’Għawdex li
apparti kienu jkerrhu l-ambjent, kienu ta’ detriment għas-saħħa tal-Maltin.

Xi vantaġġi oħra li nistgħu nsemmu huma li bejn il-pajjiżi fl-UE ma teżistix taxxa
fuq il-prodotti li jiġu mportati minn pajjiż. Dan ifisser li l-prezzijiet jibqgħu baxxi
favur il-konsumatur. (free trade between member countries)

Vantaġġ ieħor huwa l-libertà tal-moviment bejn pajjiż u ieħor, għalkemm l-

Ingilterra ma tarax dan bħala vantaġġ għax tgħid li ħafna postijiet fl-iskejjel u
xogħolijiet qed jittieħdu mill-barranin. Għalina l-Maltin tista’ tkun opportunita’
biex nimirħu l-bogħod minn xtutna kemm fl-edukazzjoni tagħna kif ukoll bħala
opportunita’ ta’ xogħol. Il-fatt li Malta huwa pajjiż żgħir, din hija opportunita’ u
esperjenza li tkabbar il-kapaċita’ tagħna l-Maltin.

Vantaġġ ieħor huwa li kull pajjiż baqa’ liberu li jħaddan il-kultura tiegħu. Ma
teżistix lingwa waħda uffiċċjali fl-UE u għalhekk filwaqt li aħna parti minn din l-
unjoni, aħna bqajna awtonomi u nistgħu nħaddnu l-kultura tagħna.

Ħafna mill-pajjiżi adottaw l-Ewro. Dan huwa ta’ vantaġġ għax b’hekk ħafna
affarijiet ġew simplifikati. Fosthom nistgħu nsemmu li m’għadx hemm bżonn li
tibdel il-munita biex issiefer f’ħafna pajjiżi tal-UE. Barra minnhekk din toħloq
unita’ fost il-membri.

24
Vantaġġ ieħor huwa li l-fatt li hemm gwidi ċari ħafna dwar kif għandhom jiġu
ndirizzati l-problemi li jistgħu jinqalgħu bejn il-pajjiżi membri. Dan jippreveni l-
membri milli jidħlu fi problemi bejniethom. Għalhekk l-paċi bejn il-pajjiżi
tirrenja.

Vantaġġ ieħor huwa li hemm vuċi aktar b’saħħitha għax l-UE titkellem f’isem
28 pajjiż.

Żvantaġġi

 Il-problema tal-kommunikazzjoni – il-fatt li l-pajjiżi kollha għandhom lingwa

differenti, tagħmilha aktar diffiċli li l-EU tikkomunika mal-membri kollha.
Dan jaffettwa wkoll l-unita’ bejn il-membri u tagħmilha aktar diffiċli li
jingħaqdu lkoll flimkien. Din il-problema ġiet indirizzata permezz ta’
translators f’kull lingwa.

 It-tqassim tal-ġid mhux dejjem tajjeb – pajjiżi kbar u sinjuri bħall-Ġermanja

u l-Ingilterra jkollhom jaqsmu l-flus tagħhom ma’ pajjiżi nqas sinjuri. Dan
jillimita lil dawn il-pajjiżi li jkollhom il-potenzjal li jkunu b’saħħithom
ekonomikament, filwaqt li jitilfu kull ċans li jkunu world leaders.

 Biex toħrog mill-EU hija problema. Għalkemm hija possibli, mhix tant faċli li
dan iseħħ. Dan jagħmilha aktar diffiċli biex pajjiż jingħaqad fl-UE.

 L-UE tieħu mis-saħħa li l-gvernijiet nazzjonali għandhom fuq pajjiżhom

stess. L-UE għandha l-aħħar kelma fuq budgets nazzjonali, liġijiet, drittijiet,
etc.

 Il-liġijiet li toħroġ l-UE jservu l-interess tal-Ewropa u mhux ta’ pajjiż

partikulari. Dan ifisser li ċertu pajjiżi jistgħu jintlaqtu tajjeb u oħrajn jistgħu
jintlaqtu ħażin għax kull pajjiż għandu bżonnijiet u realtajiet differenti.

 Mhux kull pajjiż jħaddan l-Ewro

 Mhux kull pajjiż huwa parti miż-żona Schengen.

25
Noti Addizzjonali

X’inhi ż-żona Schengen? Ż-żona Schengen hija żona bejn il-pajjiżi tal-UE fejn
jaqgħu l-fruntieri nterni ta’ bejn il-pajjiżi. Dan ifisser li persuni minn pajjiżi fiż-
Żona Schengen jistgħu jivvjaġġaw b’mod ħafna aktar faċli lejn pajjiżi oħra fiż-
żona Schengen- fejn ċ-ċittadini jistgħu jaqsmu l-fruntieri faċilment, il- karozzi
jibqgħu għaddejjin u m’hemmx bżonn ta’ viża speċjali. Dan żied t- turiżmu,
lesportazzjoni u t-tkabbir ekonomiku. Din il-policy għenet ukoll biex jiġi rispettat
d-dritt taċ-ċittadini Ewropej li kull ċittadin għandu d-dritt jivvjaġġa, jaħdem u
jgħix f’kwalunkwe pajjiż tal-UE.

Permezz tas-sħubija tagħha fl-UE, Malta iggwadanjat ekonomikament. Fil-

waqt li bħala pajjiż għandna GDP għoli, s-sħubija fl-UE għenet biex Malta ssir
aktar effiċjenti u kompetittiva u żiedet fl-esportazzjoni ta’ prodotti lejn pajjiż
oħra. Parti milli għenet ż-żieda fl-esportazzjoni kien il-fatt li Malta setgħet
tagħmel użu mit-Trans-European Road Network (TERN). L-iżvilupp lokali
ekonomiku, dan l-aħħar kien iktar konċentrat fuq l-eliminazzjoni tal-barrieri tal-
kummerċ, taxxa aħjar, tnaqqis fid-defiċit u swieq tax-xogħol iktar flessibbli. L-
aħħar żviluppi li kellna kien il-proġett ta’ Smart City, fejn mhux biss żied il-livell
t’impjiegi, imma ġab investiment barrani minn barra xtutna.

Past Paper, Form 5 Annual, 2017

1. Fl-Unjoni Ewropea hemm tliet istituzzjonijiet ewlenin. Semmihom u ikteb fil-

qosor dwar waħda minnhom. (5)

2. Fisser kif l-ekonomija Maltija żviluppat minn ekonomija li tiddependi biss

minn gżira-fortizza għal ekonomija diversifikata. (5)

26
3. Spjega r-rwol tal-kunsilli lokali u kif dawn qed jgħinu sabiex titjieb il-kwalità
tal-ħajja fl-ibliet u fl-irħula Maltin. (5)

4. L-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea qed jaffaċċjaw diversi sfidi. Semmi u

spjega fid-dettall sfida partikulari li qed jaffaċċjaw illum. (5)

5. Idduskuti ħames vantaġġi ta’ żvilupp sostenibbli li jgħinu biex ikollna kwalità
ta’ ħajja aħjar. (5)

(25 marka)

Agħmel sing taħt it-tajba

1. Malta qalbet għall-ewro fl-

a. 2006 b. 2009 c. 2008

2. L-UE għandha

a. 26 stat membru b. 25 stat membru c. 28 stat membru

3. Il-bandiera tal-Unjoni Ewropea hi magħmula minn

a.12-il stilla tad-deheb fuq sfond blu b. 12-il stilla blu fuq sfond tad-deheb
c. 12-il stilla bajda fuq sfond blu

4. Trattat hu

a. dritt b. ftehim bejn l-istati membri c. Dmir

5. Malta kellha l-presidenza tal-Unjoni Ewropea minn

a. Novembru 2016 sa April 2017 b. Jannar 2017 sa Ġunju 2017 c. Ġunju

2017 sa Diċembru 2017

6. Liema minn dawn il-pajjiżi ma kienx fundatur tal-Unjoni Ewropea?

a. Il-Lussemburgu b. Il-Ġermanja c. L-Ingilterra

27
Past Paper, Form 5, 2016

Taqsima B: Aqra din is-silta u wieġeb il-mistoqsijiet KOLLHA dwarha fuq karta
separata. Is-soċjetajiet postindustrijali tal-Ewropa qed isiru dejjem aktar
kumplessi. Il-livelli ta’ għajxien għolew b’mod stabbli, imma għad hemm
baħar jaqsam bejn is-sinjuri u l-foqra. Din id-differenza jaf tikber minħabba
fatturi bħar-reċessjoni ekonomika u problemi fil-finanzi pubbliċi. Għalhekk hu
importanti li l-pajjiżi tal-UE jaħdmu flimkien biex jindirizzaw dawn il-problemi.
Iżda li l-pajjiżi jaħdmu flimkien ma jfissirx li tintilef l-identità kulturali u lingwistika
distinta tal-pajjiżi individwali. Anzi minflok, ħafna attivitajiet tal-UE jgħinu fil-
promozzjoni tal-ispeċjalitajiet reġjonali u tad-diversità għanja tat-tradizzjonijiet
u l-kulturi tal-Ewropa. Maż-żmien il-pajjiżi kollha tal-UE ser jibbenefikaw. Is-sittin
sena ta’ integrazzjoni Ewropea wrew li l-pajjiżi kollha tal-UE f’daqqa sar
għandhom aktar saħħa milli kieku baqgħu waħedhom. Dan għaliex, din
għandha aktar poter ekonomiku, soċjali, teknoloġiku, kummerċjali u politiku
ħafna akbar milli jkollhom l-Istati Membri tagħha meta jitħabtu għal rashom.
Min-naħa l-oħra, meta dawn jaġixxu flimkien u b’vuċi waħda, jinħoloq valur
miżjud. Silta meħuda minn The European Union Explained ta’ Pascal
Fontaine, Unjoni Ewropea, Jannar 2014

Mistoqsijiet:

1. Semmi ĦAMES Stati Membri tal-Unjoni Ewropea. (5)

2. Semmi ERBA’ Membri Parlamentari Ewropej (MEPs) li jirrappreżentaw lilna l-

Maltin. (4)

3. Semmi TLIET istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea. Iddiskuti WIEĦED minnhom

f’mhux inqas minn tletin kelma. (6)

4. Semmi ERBA’ pajjiżi fundaturi li ffurmaw l-Unjoni Ewropea. (4)

5. Semmi ŻEWĠ valuri li jħaddnu l-Istati Membri tal-UE li mhumiex imsemmijin

fis-silta. (2)

6. X’taħseb li hi l-problema prinċipali li l-Istati Membri tal-UE qed jiffaċċjaw fiż-

żminijiet tal-lum? Semmi WAĦDA minnhom u ikteb TLIET linji dwarha. (4)

(25 marka)

28
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

29
30