BÀI TẬP CHƯƠNG CHUẨN ĐỘ COMPLEXON

Câu 1: Biết EDTA dạng H4Y có pK1=2.00; pK2=2.69; pK3=6.13; pK4=10.37. hãy tính p α Y ¿¿

1
α Y ¿¿ ¿

*pH=9.5

1
→
α Y ¿¿ ¿

*pH=10.5

1
→
α Y ¿¿ ¿

Câu 2: hãy vẽ đường cong chuẩn độ Mg2+ 0.01M bằng EDTA 0.01M tại pH=9 và pH=11? Cho pK MgY=8.7

[ MgY ]
phản ứng chuẩn độ: Mg+Y ' → MgY β=
[Y ' ] ¿ ¿
phản ứng chỉ thị màu: MgInd+Y ' → MgY + ¿ d '

*pH=9

1
α Y ¿¿ ¿

1
K 'MgY = K MgY ×
α Y ¿¿ ¿

Điều kiện chuẩn độ : p K ' − p C 0− p DF =7.31−2−0.3=5.01< 6 →chỉ có thể chuẩn độ chính xác đến 99 %

Đường cong chuẩn độ:

F=0 : [ Mg ]=C 0 → pMg= p C0=2

F=0.99 : [ Mg ] =0.01C 0 D F → pMg=2+ p C0 + p DF =4.3

F=1.00 : [ MgY ] =C 0 D F → [ Mg ] =[ Y ' ]=√ K 'MgY × [ MgY ] =10−4.8 → pMg=4.8

' K 'MgY [ MgY ]

F=1.01: [Y ] =0.01C 0 D F → [ Mg ] = '
=10−5.31 → pMg=5.31
[Y ]
Khoảng bước nhảy pMg 4.3-5.31. khá hẹp,khó chọn chỉ thị
*pH=11

1
α Y ¿¿ ¿

1
K 'MgY = K MgY ×
α Y ¿¿ ¿

Điều kiện chuẩn độ : p K ' − p C 0− p DF =8.61−2−0.3=6.31>6 → có thể chuẩn độ chính xác đến hơn 99.9 %

F=0 : [ Mg ]=C 0 → pMg= p C0=2

F=0.99 : [ Mg ] =0.01C 0 D F → pMg=2+ p C0 + p DF =4.3

F=0.999 : [ Mg ] =0.001C 0 D F → pMg=3+ p C 0+ p D F=5.3

F=1.000 : [ MgY ] =C 0 D F → [ Mg ] =[ Y ' ] =√ K 'MgY × [ MgY ] =10−5.5 → pMg=5.5

' K 'MgY [ MgY ]

F=1.01: [Y ] =0.01C 0 D F → [ Mg ] = '
=10−6.61 → pMg=6.61
[Y ]
K 'MgY [ MgY ]
F=1.001:: [Y ' ]=0.001C 0 D F → [ Mg ] = '
=10−5.61 → pMg=5.61
[Y ]
Khoảng bước nhảy pMg 4.3-6.61.

Câu 3: Hãy vẽ đường cong chuẩn độ Zn2+ 0.01M bằng EDTA 0.01M tại pH=9? Cho biết tại pH=9 đã lập
ra hệ đệm với [NH3]=0.1M và phức
16.5

Zn ( N H 3 )2+ ¿cócác hằng số bền log β =2.18; log β

1 12 =4.43 ;log β 123 =6.74 ; log β1234 =8.7 ; β ZnY =10 ¿
4

[ ZnY ]
phản ứng chuẩn độ: Zn ' +Y ' → ZnY β ZnY = '
=10 16.5
[ Zn ] [ Y ]

phản ứng chỉ thị :ZnInd +Y ' → ZnY + ¿ d '

1
α Y ¿¿ ¿

1 2 3 4
=1+ β 1 [ N H 3 ]+ β1 β 2 [ N H 3 ] + β 1 β2 β 3 [ N H 3 ] + β1 β 2 β 3 β 4 [ N H 3 ] =104.75
α Zn ( N H )
3

1
K 'ZnY =K ZnY ×
α Y ¿¿ ¿
Điều kiện chuẩn độ : p K ' − p C 0− p D F =10.36−2−0.3=8.06>6 → có thể chuẩn độ chính xác đến hơn 99.9 %

F=0 : [ Zn ]=C 0 α Zn ( N H ) → pZn= p C0 + p α Zn ( N H ) =6.75

3 3

F=0.99 : [ Zn ] =0.01C 0 D F α Zn ( N H ) → pZn=2+ p C 0+ p D F + p α Zn ( N H )=9.05

3 3

F=0.999 : [ Zn ]=0.001C 0 D F α Zn ( N H ) → pZn=3+ p C 0+ p D F + p α Zn ( N H )=10.05

3 3

F=1.000 : [ ZnY ] =C 0 D F → [ Zn' ] =[ Y ' ]=√ K 'ZnY × [ ZnY ] =10−6.33 → [ Zn ] =[ Z n' ] × α Zn ( N H )=10−11.08 → pZn=11.08
3

K 'ZnY [ ZnY ]
F=1.01: [Y ' ] =0.01C 0 D F → [ Zn ' ] = '
=10−8.36 → [ Zn ] =[ Z n' ] × α Zn ( N H )=10−13.11 → pZn=13.11
[Y ] 3

' K 'ZnY [ ZNY ]

F=1.001:: [Y ]=0.001C 0 D F → [ Zn' ] = '
=10−7.36 → [ Zn ]= [ Z n' ] × α Zn ( N H )=10−12.11 → pZn=12.11
[Y ] 3

Khoảng bước nhảy pZn 9.05-13.11

Câu 4: tiến hành chuẩn độ Ca2+ 0.001M bằng EDTA 0.01M tại pH=11

a) Hãy vẽ đường cong chuẩn độ?

[ CaY ]
phản ứng chuẩn độ:Ca+Y ' →CaY βCaY =
[ Ca ] [ Y ' ]

phản ứng chỉ thị :CaInd+Y ' →CaY +¿ d '

1
α Y ¿¿ ¿

1
K 'CaY =K CaY ×
αY¿¿¿

Điều kiện chuẩn độ : p K ' − p C 0− p DF =10.61−3−0.04=7.57> 6→ có thể chuẩn độ chính xác đến hơn 99.9 %

F=0 : [ Ca ] =C0 → pCa= p C 0=3

F=0.99 : [ Ca ] =0.01C 0 D F → pCa=2+ p C 0 + p D F =5.04

F=0.999 : [ Ca ] =0.001C 0 D F → pCa=3+ p C 0 + p D F =6.04

F=1.000 : [ CaY ] =C 0 DF → [ Ca ]= [Y ' ]= √ K 'CaY × [ CaY ] =10−6.83 → pCa=6.83

 ' K 'CaY [ CaY ]
F=1.01: [Y ] =0.01C 0 D F → [ Ca ] = '
=10−8.61 → pCa=8.61
[Y ]
' K 'CaY [ CaY ]
F=1.001:: [Y ]=0.001C 0 D F → [ Ca ] = '
=10−7.61 → pCa=7.61
[Y ]
b) Tính pCacuối và ∆ %
¿ khi dùng chỉ thị NET đến chuyển màu rõ rệt?

Chuyển màu rõ rệt [Ind’]=10[CaInd]

CaInd ↔ Ca+¿ d '

[ Ca ] cuối [¿ d' ] K'

K 'CaInd = =[ Ca ] cuối =10→ [ Ca ] cuối= CaInd
[ CaInd ] 10

→ pC acuối= p K 'CaInd +1

1
K 'CaInd =K CaInd ×
α Ind ¿ ¿

1
α Ind ¿ ¿

1
→ K 'CaInd= K CaInd ×
α Ind ¿ ¿

→ pC acuối= p K 'CaInd +1=5.7

* pC a cuối =5.7< pC a F=1.00 =6.83→ sai số thiếu

−pC acuối
% −10
∆¿ = × 100 %=−0.17 %
C0 DF =1.00

c) Tương tự câu b nhưng trong điều kiện cho thêm một lượng MgY2- bằng 1/5 lượng Ca2+ cần
chuẩn độ

Sau khicho Mg Y 2−¿xảy ra phản ứng : ¿

2+ ¿¿
2−¿ +M g ¿
2−¿↔Ca Y

C a 2+¿+Mg Y
¿
¿

2+¿ ¿

CaInd + M g2 +¿↔ MgInd +C a ¿

*pH=11
 1
α Ind ¿¿ ¿

Trong quá trình chuẩn độ:

' 2−¿¿

C a 2+¿+Y ↔ CaY ¿

' 2−¿ ¿

M g 2+¿+Y ↔ Mg Y ¿

' 1
2−¿+ Ind K MgInd =K MgInd × ¿
' α Ind¿¿ ¿
MgInd+Y ↔ Mg Y
'

MgInd ↔ M g2+¿+¿ d ¿

*Để màu rõ rệt: [ ¿ d ' ] =10 [ MgInd ]

K 'MgInd=[ ¿ d ' ] ¿ ¿ ¿

⇒¿¿

→ pC acuối=8.6

K Ca Y
∆ %Ind =+
¿

− pC acuối
×100=0.98 % ¿
10
%
Câu 5: tính pBicuối và ∆ Ind khi chuẩn độ Bi3+ 0.01M bằng EDTA 0.01M tại pH=2 với chỉ thị xylenon cam?
Cho pKBiHln=27.1, pKBiY=27.94
'

phản ứng chuẩn độ: B i 3+¿+Y ↔ BiY ¿

phản ứng chỉ thị :BiHln+Y ' ↔ BiY + Hl n '

1
α Y ¿¿ ¿

1
Hln¿ ¿

1
K 'BiY =K BiY ×
α Y ¿¿ ¿

1
K 'BiHln=K BiHln ×
Hln ¿ ¿
Điều kiện chuẩn độ : p K 'BiY − p C 0− p D F =14.41−2−0.3=12.11 >6 → có thể chuẩn độ chính xác đến hơn 99.9 %

F=0 :¿

F=0.99 : [ Bi ] =0.01 C0 D F → pBi=2+ p C 0 + p D F =4.3

F=1.00 : [ BiY ] =C0 DF → [ Bi ] =[ Y ' ]=√ K 'BiY × [ BiY ] =10−8.35 → pMg=8.35

' K 'BiY [ BiY ]

F=1.01: [Y ] =0.01C 0 D F → [ Bi ] = '
=10−12.41 → pBi=12.41
[Y ]
Khoảng bước nhảy pBi 4.3-12.41

Kết thúc ở màu chuẩn độ trung gian → pB i cuối = p K 'BiHln=12.26

F cuối >1 → sai số thừa

% + K 'BiY
∆ = − p Bi ×100=0.7 %
Ind
10 cuối

Câu 6: Cần pha 1L đệm amoniac có pH=10. Đã cân 100g NH4Cl loại TKHH

a) Cần pha thêm bao nhiêu mL NH3 loại TKHH 25% (d20=0.901) để có đệm trên

*n N H Cl=1.86 mol
4

nN H
¿ pH= p K a +log
( )4
3

n N H Cl
→ nN H =10.46 mol
3

10 d 20 C % nN H
CN H = =13.25 M → V N H = =0.78 mL=789mL
3

3
M CN H
3
3

Cần thêm khoảng 789mL NH3

b) Tính chỉ số đệm

π=2.303 ×C đệm × K a ¿ ¿

c) Tính chỉ số đệm của dung dịch chứa 5mL đệm trên sau khi pha loãng bằng nước đến 25mL

V đệm 5
π'= π = ×3.64=0.728
V cuối 25

d) Lấy 10mL Mg2+ 0.01M thêm 5mL đệm trên chỉ thị NET rồi chuẩn độ bằng EDTA 0.01M. căn cứ
tính toán ở c) hãy tính pH ở điểm cuối chuẩn độ
 2C 0 V 0 2 ×0.01 ×10 −3
∆ a= = =8× 10
V cuối 25

∆a
∆ pH= =0.011
π'

→ p H cuối =10−0.011=9.989