Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

Ch¬ng 1
Tæng quan vÒ ®êng èng

1.1. Kh¸i qu¸t vÒ ®êng èng

Ngµy nay trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ®êng èng vµ bÓ chøa
nãi chung ®îc sö dông réng r·i ë nhiÒu ph¹m vi kh¸c nhau. Nã cã t¸c dông
quan träng trong viÖc vËn chuyÓn vµ cÊt gi÷ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp mµ
thiÕu nã th× qu¸ tr×nh tù ®éng ho¸ cña mét sè ngµnh c«ng nghiÖp sÏ gÆp
nhiÒu khã kh¨n thËm chÝ kh«ng thùc hiÖn ®îc. §êng èng bÓ chøa cã nhiÒu
lo¹i kÕt cÊu, kÝch thíc vµ ph¹m vi sö dông kh¸c nhau, do ®ã chóng ph¶i ®îc
thiÕt kÕ, chÕ t¹o l¾p gi¸p trªn c¬ së cã c¨n cø kü thuËt, ®¶m b¶o cho hÖ
thèng ho¹t ®éng ®îc an toµn, liªn tôc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong sö dông.
§èi víi ngµnh C«ng NghiÖp DÇu KhÝ, viÖc vËn chuyÓn c¸c s¶n phÈm
khai th¸c tõ trªn mÆt ®Êt (miÖng giÕng) ®Õn c¸c ®iÓm cÊt chøa s¶n phÈm
th¬ng m¹i ®îc thùc hiÖn b»ng hÖ thèng ®êng èng vËn chuyÓn. Mäi tuyÕn
èng ph¶i ®îc tÝnh to¸n thiÕt kÕ cËn thËn trªn c¬ së tÝnh to¸n bÒn, nhiÖt vµ
tÝnh to¸n c«ng nghÖ, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh vËn hµnh ®îc an toµn, mỗi
mét tuyÕn èng bao gåm c¸c ®o¹n ®Çu nèi vµ phô kiÖn l¾p ®Æt kÌm theo.
Toµn bé qóa tr×nh thu gom x¶y ra trªn mÆt đất, ®îc b¾t ®Çu tõ
miÖng giÕng ®Õn c¸c tr¹m chøa, xuÊt s¶n phÈm th¬ng m¹i. HÖ thèng thu
gom cã c¸c nhiÖm vô:
 TËp hîp s¶n phÈm tõ c¸c giÕng riªng rÏ, tõ c¸c khu vùc trong má
l¹i víi nhau, ®ã lµ nhiÖm vô thu gom.
 §o lêng chÝnh x¸c vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cña c¸c thµnh phÇn
trong s¶n phÈm khai th¸c theo nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau.
Tríc hÕt, chÊt lu vØa ngay khi ra khái miÖng giÕng, tríc khi gép víi
c¸c giÕng kh¸c, ta ph¶i biÕt n¨ng suÊt chung cña giÕng, n¨ng suÊt riªng cña
tõng pha: dÇu, khÝ, níc nh»m ®Ó biÕt ®îc t×nh tr¹ng cña vØa (thuéc vïng
th¸o kh« cña giÕng), t×nh tr¹ng cña giÕng, sù kh¸c biÖt so víi c¸c chØ tiªu
thiÕt kÕ, tõ ®ã ®iÒu chØnh kÞp thêi chÕ ®é khai th¸c cho phï hîp. ViÖc ®o
lêng nµy thùc hiÖn theo ®Þnh kú cho mçi giÕng, thêi h¹n tuú theo møc ®é
phøc t¹p. §Ó viÖc ®o lêng chÝnh x¸c th× tríc hÕt ph¶i t¸ch riªng c¸c pha,

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 3 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

th«ng qua b×nh t¸ch ®o, ë c«ng ®o¹n nµy, nhiÖm vô chñ yÕu lµ x¸c ®Þnh sè
lîng vµ tû lÖ pha.
Khi s¶n phÈm lu©n chuyÓn trong hÖ thèng thu gom, ph¶i qua c¸c
thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó xö lý th× cïng víi viÖc ®o sè lîng, cÇn ph¶i thùc
hiÖn viÖc kiÓm tra chÊt lîng, chñ yÕu lµ hµm lîng c¸c t¹p chÊt cã trong mçi
lo¹i s¶n phÈm.
Ở giai ®o¹n cuèi cïng, tîng tù nh trªn, chÊt lîng ph¶i ®îc kiÓm tra chÆt
chÏ theo chØ tiªu tríc khi x¸c ®Þnh sè lîng s¶n phÈm th¬ng m¹i.
 Xö lý chÊt lu khai th¸c thµnh c¸c s¶n phÈm th« th¬ng m¹i.
ChÊt lu khai th¸c cßn gäi lµ chÊt láng giÕng, khai th¸c lªn lµ mét hçn
hîp: dÇu - khÝ - níc, bïn c¸t. Trong ®ã cßn cã c¸c ho¸ chÊt kh«ng phï hîp víi
yªu cÇu vËn chuyÓn vµ chÕ biÕn nh CO2, H2O, c¸c lo¹i muèi hoµ tan hoÆc
kh«ng tan. Nªn viÖc thu gom ph¶i b¶o ®¶m t¸ch c¸c pha, tríc hÕt lµ t¸ch khÝ,
t¸ch níc, t¸ch muèi hoµ tan hoÆc kh«ng hoµ tan, sau ®ã mçi pha ph¶i ®îc
tiÕp tôc xö lý.
§èi víi pha khÝ, sau khi ra khái thiÕt bÞ t¸ch cßn mang theo mét tû lÖ
c¸c thµnh phÇn nÆng (tõ propan trë lªn), mang theo níc tù do ngng tô hoÆc
h¬i níc vµ c¸ biÖt cßn cã thÓ chøa c¸c khÝ chua nh H2S, CO2. V× vËy, tríc
khi vËn chuyÓn ®i xa, ph¶i xö lý ®Ó thu håi c¸c thµnh phÇn nÆng, gi¶m gi¸
thµnh vËn chuyÓn vµ ®Æc biÖt tr¸nh c¸c sù cè (t¾c nghÏn, ¨n mßn) ®êng
èng vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ.
Riªng pha níc, thêng ®îc gäi lµ níc th¶i cña c«ng nghiÖp dÇu má mµ
chñ yÕu lµ níc vØa, tríc khi th¶i ra m«i trêng, hoÆc t¸i sö dông (®Ó Ðp vØa,
lµm nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ho¸) còng cÇn ph¶i xö lý tríc hÕt lµ läc
s¹ch c¸c v¸ng dÇu.
§Ó xö lý dÇu th¬ng m¹i, cÇn tiÕp tôc t¸ch níc, t¸ch muèi vµ c¸c t¹p
chÊt c¬ häc.
V× vËy, mét hÖ thèng thu gom ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau ®©y:
- ViÖc ®o lêng ph¶i chÝnh x¸c kÓ c¶ sè lîng lÉn chÊt lîng. Møc ®é
chÝnh x¸c phô thuéc vµo thiÕt bÞ ®o theo nguyªn t¾c trùc tiÕp hoÆc gi¸n
tiÕp, vµo gi¸ trÞ tuyÖt ®èi vµ møc ®é dao ®éng cña chóng khi ®ã.
- Sù hao hôt c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ cã thÓ do bay h¬i c¸c thµnh phÇn

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 4 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

nhÑ, do rß rØ qua ®êng èng vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cho nªn mét yªu cÇu
kh¸c lµ ph¶i h¹n chÕ tèi ®a sù tæn hao, cã thÓ lªn tíi 3  5%.
- ViÖc sö lý ph¶i ®¹t tiªu chuÈn cao nhÊt theo yªu cÇu th¬ng m¹i.
- Ph¶i ®¹t chØ tiªu kinh tÕ ®Çu t vËn hµnh. Tiªu hao kim lo¹i (®êng
èng thiÕt bÞ c«ng nghÖ) vµ sè lîng c¸n bé vËn hµnh hÖ thèng.
Cã tÝnh v¹n n¨ng hoÆc møc ®é thÝch øng cao. Trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn má, mét phÇn n¨ng suÊt dÇu sÏ biÕn ®éng: gia t¨ng, æn ®Þnh vµ suy
gi¶m. MÆt kh¸c, thµnh phÇn chÊt lu còng biÕn ®éng: ®é ngËm níc sÏ t¨ng,
®Õn giai ®o¹n cuèi cã thÓ ®¹t trªn 90%. Tû lÖ khÝ sÏ æn ®Þnh, råi gia t¨ng
råi gi¶m dÇn. Do vËy ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau, c«ng suÊt vËn chuyÓn vµ
tÝnh n¨ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ ph¶i thay ®æi cho phï hîp. Yªu cÇu cña thiÕt
kÕ dù ¸n lµ lµm sao cho sù thay ®æi lµ Ýt nhÊt.
- Cã møc ®é tù ®éng ho¸ cao, ®Æc biÖt lµ c¸c kh©u ®o lêng s¶n
phÈm vµ vËn hµnh hÖ thèng kiÓm so¸t kho¸, van, th«ng sè thiÕt bÞ.
Khi thiÕt kÕ mét hÖ thèng thu gom cÇn ph¶i c¨n cø vµo yÕu tè tù
nhiªn vµ kh¶ n¨ng kü thuËt, gåm cã: kh¶ n¨ng mÆt b»ng, ®Þa h×nh cña má,
khÝ hËu cña vïng, n¨ng lîng ( ¸p suÊt, nhiÖt ®é) vØa, tÝnh chÊt lý ho¸ cña
chÊt lu. VÒ ph¬ng diÖn kü thuËt ph¶i c¨n cø vµo nguyªn t¾c, s¬ ®å hÖ
thèng ®· lùa chän, c¸c ph¬ng ph¸p t¸c ®éng vµo vØa vµ gi¸ trÞ ¸p suÊt
miÖng giÕng khi khai th¸c.
§Ó hoµn thµnh chøc n¨ng cña hÖ thèng bao gåm sö lý s¶n phÈm, viÖc
t¸ch pha, tiÕp tôc xö lý dÇu - khÝ - níc cho ®¹t yªu cÇu m«i sinh vµ th¬ng
m¹i ph¶i sö dông c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ: b×nh t¸ch, bÓ l¾ng, läc, thiÕt bÞ
hÊp thô...
§Ó vËn chuyÓn cÇn cã hÖ thèng ®êng èng (x¶, gom, c«ng nghÖ) cïng
víi c¸c tr¹m b¬m, nÐn khÝ. S¬ ®å vËn chuyÓn xuÊt ph¸t tõ c¸c miÖng giÕng
theo ®êng èng x¶ ®Õn c¸c tr¹m khu vùc, thêng lµ c¸c giµn hoÆc c¸c côm
®Çu giÕng, thu gom c¸c giÕng trong ph¹m vi 2  3 km, cã tÝnh n¨ng t¬ng tù
nhau. T¹i c¸c tr¹m nµy nhiÖm vô hµng ®Çu lµ ®o lêng cho c¸c giÕng, s¶n
phÈm ®îc t¸ch khÝ, níc: ®îc xö lý s¬ bé tríc khi ®Õn c¸c tr¹m xö lý chung.
1.2. Chøc n¨ng - Thµnh phÇn - Ph©n lo¹i
1.2.1. Chøc n¨ng

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 5 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

TuyÕn èng dïng ®Ó vËn chuyÓn dÇu vµ c¸c s¶n phÈm dÇu cã ®êng
kÝnh tõ 100  1400mm víi ¸p lùc tõ 12  100daN/cm 2 ®îc gäi lµ ®êng èng
dÉn chÝnh. §êng èng dÉn chÝnh cã c¸c chøc n¨ng sau:
- Dïng ®Ó vËn chuyÓn khÝ thiªn nhiªn vµ nh©n t¹o tõ n¬i s¶n xuÊt
(khai th¸c) ®Õn n¬i tiªu thô.
- Dïng ®Ó vËn chuyÓn dÇu vµ c¸c s¶n phÈm dÇu tõ n¬i khai th¸c
®Õn c¸c n¬i tiªu thô (c¸c kho chøa, nhµ m¸y chÕ biÕn, c¸c tr¹m cung cÊp, c¸c
nhµ m¸y xÝ nghiÖp...)
DÇu vµ khÝ sau khi ®îc khai th¸c tõ vØa sÏ ®îc vËn chuyÓn qua hÖ
thèng ®êng èng tíi c¸c tr¹m xö lý dÇu vµ khÝ, sau ®ã ®îc chuyÓn tíi c¸c tr¹m
cÊt chøa. DÇu th« sau khi ®îc xö lý sÏ vËn chuyÓn vµo c¸c ®êng èng tíi c¸c
tr¹m cÊt chøa. C¸c phÇn chuyÓn tiÕp khi vît qua c¸c chíng ng¹i vËt thiªn
nhiªn vµ nh©n t¹o. Däc theo tuyÕn èng ngêi ta cho l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ
truyÒn dÉn tÝn hiÖu, c¸c tr¹m b¶o vÖ, c¸c thiÕt bÞ chèng ¨n mßn ®iÖn
ho¸... Ngoµi ra däc theo tuyÕn èng dÉn khÝ ngêi ta cßn l¾p ®Æt thªm c¸c
tr¹m nÐn khÝ, c¸c tr¹m ph©n phèi khÝ. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c tr¹m nÐn khÝ
tõ 120  150km
1.2.2. Thµnh phÇn c«ng tr×nh ®êng èng dÉn
Thµnh phÇn c«ng tr×nh ®êng èng dÉn bao gåm c«ng tr×nh ®êng èng
vµ c«ng tr×nh phô trî:
- C«ng tr×nh ®êng èng bao gåm ®êng èng chÝnh, nh¸nh, c¸c tr¹m
b¬m trªn tuyÕn; c¸c khèi ®ì, c¸c khèi gia t¶i; c¸c van chÆn, van x¶, vµ c¸c
thiÕt bÞ ngng tô khÝ; c¸c c«ng tr×nh chèng trît, s¹t lë, xãi mßn vµ lón.
- C«ng tr×nh phô: c¸c tr¹m g¸c tuyÕn, c¸c tr¹m b¶o vÖ ®iÖn ho¸; ®-
êng d©y vµ tr¹m th«ng tin liªn l¹c; ®êng giao th«ng, c¸c tr¹m ph¸t ®iÖn...
1.2.3. Ph©n lo¹i ®êng èng dÉn
Do yªu cÇu ®a d¹ng vµ tÝnh chÊt lµm viÖc phøc t¹p nªn èng ®îc
ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch, ch¼ng h¹n:
+ Theo ph¬ng ph¸p l¾p ®Æt: NgÇm díi ®Êt, ngÇm díi níc, trªn mÆt ®Êt
hoÆc ®îc treo lªn kh«ng.
+ Theo chÊt ®îc chuyÒn t¶i: DÉn níc, dÉn dÇu, dÉn hçn hîp. HoÆc èng ®îc
chuyÓn ®éng ph©n ®o¹n c¸c chÊt kh¸c nhau b»ng c¸c nót ng¨n c¸ch.

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 6 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

+ Theo ®Æc tÝnh vµ trÞ sè ¸p lùc: Theo ®Æc tÝnh, ta ph©n ra èng cã ¸p vµ
èng tù ch¶y (kh«ng ¸p). Lo¹i èng cã ¸p lùc, th«ng thêng chÊt lu lÊp ®Çy tiÕt
diÖn èng. Trêng hîp kh«ng lÊp ®Çy th× cã thÓ cã ¸p lùc, hoÆc tù ch¶y. C¸c
èng lÊp ®Çy thêng lµ èng vËn chuyÓn dÇu th¬ng m¹i, èng thu gom níc, cßn
èng thu gom trong hÖ thèng kÝn thêng kh«ng lÊp ®Çy. Trong èng kh«ng tù
ch¶y, chuyÓn ®éng thùc hiÖn nhê träng lùc, g©y ra bëi chªnh lÖch cao tr×nh
ë hai ®Çu èng. Lóc ®ã nÕu dÇu vµ khÝ chuyÓn ®éng riªng rÏ, ®êng èng ®-
îc xem lµ tù ch¶y tù do hoÆc kh«ng ¸p, cßn lóc kh«ng cã pha khÝ ®îc xem
lµ tù ch¶y cã ¸p.
Theo gi¸ trÞ ¸p lùc, èng ®îc chia ra lo¹i cao ¸p (lín h¬n 60KG/cm 2 ),
lo¹i thÊp ¸p (bÐ h¬n 16 at) vµ lo¹i trung b×nh.
+ Theo nhiÖt ®é chÊt chuyÓn t¶i, ta chia ra èng l¹nh (  0 0 C ), èng nhiÖt (>50
0
C ) vµ èng b×nh thêng.
+ Theo chøc n¨ng ta chia ra èng x¶ (tõ miÖng giÕng tíi b×nh t¸ch ®o), èng
gom dÇu, gom khÝ, gom níc vµ èng dÉn dÇu th¬ng m¹i.
+ Theo s¬ ®å thuû lùc, èng ®îc xem lµ ®¬n gi¶n nÕu nh kh«ng ph©n nh¸nh
vµ ®êng kÝnh kh«ng thay ®æi vµ èng phøc t¹p.
+ Theo møc ®é ¨n mßn cña chÊt chuyÓn t¶i ta ph©n chia ra èng cho m«i tr-
êng kh«ng ¨n mßn, Ýt ¨n mßn (nÕu nh tÝnh chÊt lµm gØ èng thÐp cacbon
 0,1 mm/n¨m), ¨n mßn trung b×nh (0,1  0,5mm/n¨m) vµ ¨n mßn cao
(>0,5mm/n¨m). Khi chuyÓn t¶i c¸c chÊt lu ¨n mßn, ngêi ta thêng dïng èng
thÐp cacbon cã bÒ dµy lín h¬n quy chuÈn, thÐp hîp kim, èng phi kim hoÆc
cã biÖn ph¸p b¶o vÖ phÝa trong.
1.3. VËt liÖu chÕ t¹o
Trong c«ng nghiÖp dÇu khÝ, theo vËt liÖu ta chia ra èng cøng vµ èng
mÒm. èng cøng ®îc chÕ t¹o tõ thÐp cacbon, thÐp kh«ng gØ, thÐp hîp kim.
Ngoµi ra, tuú theo yªu cÇu ®Æc biÖt, ta cã thÓ dïng c¸c vËt liÖu kh¸c nh
gang, kim lo¹i mµu: ®ång, nh«m, titan..., èng phi kim: bª t«ng, bª t«ng cèt
thÐp, thuû tinh, sø gèm... èng mÒm chÕ t¹o tõ chÊt dÎo, cao su, sîi kim lo¹i...
Ống thÐp chiÕm tû lÖ cao nhÊt. ThÐp èng cã yªu cÇu nhÊt ®Þnh vÒ
tÝnh c¬ lý vµ vÒ thµnh phÇn ho¸ häc, nhÊt lµ hµm lîng lu huúnh vµ phèt
pho cïng víi c¸c t¹p chÊt kh¸c. Th«ng thêng ngêi ta sö dông thÐp hîp kim
thÊp, chÞu gia c«ng nhiÖt vµ cã thÓ ®îc thêng ho¸.

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 7 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

§èi víi c¸c m«i trêng ¨n mßn, ta ph¶i sö dông lo¹i thÐp chÞu ¨n mßn cao
vµ thµnh phÇn ho¸ häc còng ®ßi hái kh¾t khe h¬n.
Theo tiªu chuÈn API, c¸c lo¹i thÐp th«ng thêng m¸c 40  110 cã giíi
h¹n ch¶y cùc tiÓu 28  77 vµ cùc ®¹i tõ 56  98KG/mm 2 vµ bÒn kÐo tèi
thiÓu tõ 42  88KG/mm 2 . Hµm lîng phèt pho cùc ®¹i 0,04  0,11%, lu
huúnh tõ 0,06  0,065%.
Víi thÐp chÞu ¨n mßn, thµnh phÇn cùc ®¹i c¸c nguyªn tè nh b¶ng 1-1
B¶ng 1-1: Thµnh phÇn % cña thÐp chÞu ¨n mßn

Cma
Lo¹i thÐp Mnmax Mo Ni,Cr,Cu P S Si
x
Lß §iÖn,
Siªmm 0,15  0,
0,5 1,9 0,5 0,44 0,06 0,35
Martin 3

ThÐp cã ®é bÒn cao ®îc chÕ t¹o ë møc ®é Ýt h¬n vµ kh«ng quy
chuÈn, cã giíi h¹n ch¶y thÊp nhÊt 67  120 vµ cao nhÊt 77  126, giíi h¹n
bÒn kÐo 77  134KG/mm 2 , cã hµm lîng cacbon thÊp h¬n 0,45%, mangan
1,3  1,7%, Si 0,15  0,3%, ®îc t«i, ram vµ thêng ho¸. C¸c lo¹i thÐp bÒn
cao thêng dßn, kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu nãng l¹nh ®ét ngét vµ
khã gia c«ng c¾t gät.
§Ó chÕ t¹o èng, ngêi ta dïng hai c«ng nghÖ chñ yÕu lµ c¸n vµ hµn, c¸
biÖt cã thÓ ®óc, èng thÐp c¸n trùc tiÕp thêng cã chÊt lîng kh«ng cao do bÒ
dµy kh«ng ®Òu vµ cã ®é «val lín. Ống hµn thêng chÕ t¹o tõ thÐp tÊm theo
kü thuËt hµn th¼ng, ®Ó cã chÊt lîng cao h¬n thêng dïng kü thuËt hµn xo¾n
èc. B¶ng 1-2 cho thÊy c¸c ®Æc tÝnh èng c«ng nghÖ cña Nga vµ ph¬ng ph¸p
chÕ t¹o.
Trong c¸c hÖ thèng ph©n phèi khÝ, ngêi ta thêng dïng c¸c vËt liÖu nh
s¾t ®óc, thÐp, polyetylen, polyamit vµ ®ång. S¾t ®óc kh«ng dïng cho èng
cã ¸p lùc trªn 200KPa, èng thÐp dïng cho trêng hîp ¸p lùc rÊt cao; èng
polyetylen cµng ngµy cµng ®îc phæ cËp nhÊt lµ hÖ thèng ph©n phèi, chÕ

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 8 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

t¹o theo c«ng nghÖ polymen ho¸ etylen, cã tû träng tõ 0,91 ®Õn 0,96, cã thÓ
xem lµ mét vËt liÖu nhít - dÎo. Cã hai lo¹i phæ biÕn cho èng dÉn khÝ lµ
PE-80 (tíi ¸p suÊt 420 KPa) vµ PE-100 (tíi 700KPa). So víi èng thÐp th× èng
polyetylen bÒn víi ho¸ chÊt, kh«ng bÞ ¨n mßn, dÔ vËn chuyÓn vµ kinh tÕ,
nhng kh«ng chÞu ®îc ¸p lùc cao vµ khi nhiÖt ®é t¨ng th× ®é bÒn gi¶m. Ống
polyamit cã tÝnh chÊt t¬ng tù nh èng PE nhng cã giíi h¹n ch¶y, giíi h¹n bÒn,
®é cøng vµ mËt ®é cao h¬n, viÖc ghÐp nèi kh«ng dïng ph¬ng ph¸p hµn mµ
chØ c¸n. §ång lµ mét lo¹i vËt liÖu tuæi thä cao, dÔ sö dông song rÊt ®¾t
tiÒn nªn chØ dïng cho c¸c m¹ng ph©n phèi trong nhµ, kh«ng dïng cho c¸c èng
dÉn chÝnh.
Trong khai th¸c vµ thu gom dÇu khÝ, ngêi ta cßn dïng lo¹i èng mÒm
®Ó truyÒn dÉn tõ mét ®iÓm cè ®Þnh ®Õn mét ®iÓm cã kho¶ng c¸ch
kh«ng cè ®Þnh mµ thay ®æi theo thêi gian víi mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh.
Ch¼ng h¹n nh tõ miÖng giÕng ngÇm (trªn ®¸y biÓn) tíi c¸c dµn khai th¸c
kiÓu næi, dÉn chÊt lu tõ èng cè ®Þnh trªn ®¸y biÓn lªn tµu dÇu hoÆc
truyÒn dÇu tõ tµu nä qua tµu kia. Ngoµi ra, èng mÒm cßn dïng lµm èng
n©ng, èng kiÓm so¸t miÖng giÕng ngÇm.
Ống mÒm trong c¸c hÖ thèng khai th¸c trªn biÓn cã hai lo¹i chÝnh,
kh¸c nhau vÒ mËt ®é phï hîp víi hai ®iÒu kiÖn næi trªn mÆt níc vµ ch×m
xuèng ®¸y biÓn.
§êng èng mÒm cã hai phÇn lµ c¸c ®Çu nèi b»ng kim lo¹i vµ phÇn
th©n èng. §Çu nèi liªn kÕt víi th©n nhê keo d¸n chuyªn dông.
MÆt c¾t cña th©n èng mÒm cøng tõ ngoµi vµo trong thêng cã c¸c líp:
líp vá Polyurethane, líp v¶i, líp kim lo¹i - cao su, líp sîi, líp cao su, líp d©y
kim lo¹i, líp d©y sîi thø hai vµ líp líi kim lo¹i-cao su.

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 9 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

B¶ng 1-2. §Æc tÝnh èng thÐp c«ng nghÖ do Nga s¶n xuÊt
KÝch thíc cña èng
T §êng kÝnh BÒ dÇy ChiÒu dµi
C¸c lo¹i èng Quy chuÈn
T ngoµi èng (mm)
(mm) (mm)

1 èng thÐp hµn 8  1620 1  14 1,5  18  OTC 10704-63

2 èng hµn- kÐo 5  76 0,5  3 1,5  8,5  OTC 10704-63

nguéi vµ c¸n
nguéi

3 èng hµn víi 426  1220 4  12 10  18  OTC 8696-62

mèi hµn xo¾n
vÝt

4 èng thÐp liÒn 25  530 2,5  75 4  12,5  OTC 8732-70

c¸n nãng

5 èng thÕp liÒn 1  200 0,1  12 1,5  9  OTC 8734-58

kÐo nguéi vµ
c¸n nguéi

6 èng chÕ t¹o 4  710 0,1  32 1 9  OTC 9567-60

chÝnh x¸c

7 èng thÐp liÒn 12  129 3  60 4,5

cho c¸c tr¹m ¸p
lùc cao

8 èng thÐp liÒn 6  13 2  4,5 0,5  4  OTC 11017-64

chÞu ¸p lùc

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 10 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

cao

9 èng thÐp liÒn 57  325 3,5  32 1,5  10  OTC 9940-72

gia c«ng nãng
b¨ng thÐp
kh«ng gØ

10 èng thÐp liÒn 5  250 0,2  2,2 1,5  9  OTC9941-72

gia c«ng nguéi
vµ gia c«ng
nãng b»ng
thÐp kh«ng
gØ

11 èng thÐp hµn 8  102 1 4 1,5  8  OTC 11068-64

b»ng thÐp
kh«ng gØ

1.4. C¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi viÖc chän tuyÕn èng
C¸c th«ng tin cña ®êng èng dÉn: c¸c tin tøc vÒ ®iÒu kiÖn x©y dùng,
®iÒu kiÖn sö dông cña hÖ thèng còng nh c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ. ViÖc sö
dông kh«ng ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin sÏ dÉn tíi viÖc thiÕu c¨n cø vÒ thiÕt kÕ.
ChÝnh v× vËy c¸c nhµ thiÕt kÕ ph¶i c¨n cø vµo c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®ã ®Ó
s¬ bé chän ra c¸c ph¬ng ¸n tèi u cho viÖc thiÕt kÕ. Sau khi xem xÐt mét c¸ch
cô thÓ viÖc thiÕt kÕ ph¶i c¨n cø vµo c¸c yÕu tè cã ¶nh hëng lín tíi viÖc x©y
dùng tuyÕn ®êng èng; ë giai ®o¹n thiÕt kÕ s¬ bé, chiÒu réng hµnh lang cña
®êng èng lÊy b»ng 10km. Khi sang ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt, chiÒu réng
hµnh lang b»ng 500m, vµ ë giai ®o¹n thiÕt kÕ chi tiÕt, chiÒu réng hµnh
lang cã thÓ lÊy nhá h¬n
- Nhãm 1: Bao gåm c¸c th«ng tin kh«ng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn khÝ hËu,
®Þa h×nh, ®Þa chÊt thuû v¨n khi l¾p ®Æt. C¸c th«ng tin bao gåm: ®iÓm
®Çu, ®iÓm cuèi vµ c¸c ®iÓm trung gian cña ®êng èng dÉn, ®êng kÝnh
èng, tÝnh chÊt cña chÊt lu vËn chuyÓn. Trªn thùc tÕ viÖc lùa chän th«ng tin

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 11 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

theo nhãm 1 kh«ng kh¶ thi.

- Nhãm 2: Bao gåm c¸c d÷ liÖu mµ ë mét møc ®é nµo ®ã Ýt nhiÒu cã phô
thuéc vµo vÞ trÝ cña ®êng èng dÉn vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Bao gåm: c¸c
®iÒu kiÖn vÒ ®Þa h×nh, ®Þa chÊt thuû v¨n, c¸c chíng ng¹i vËt thiªn nhiªn
vµ nh©n t¹o; sè lîng c¸c tr¹m b¬m l¾p ®Æt däc theo tuyÕn èng.
Trong c¸c yÕu tè trªn, c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn ®Þa h×nh, ®Þa chÊt
thuû v¨n, c¸c chíng ng¹i vËt cã ¶nh hëng rÊt lín trong viÖc x©y dùng mÆt
b»ng, ®îc xem nh mét xu híng chÝnh cho viÖc thiÕt kÕ l¾p ®Æt mét tuyÕn
èng.
1.5. §Æc ®iÓm thi c«ng ®êng èng ngÇm
ViÖc ®a c¸c má dÇu vµ khÝ ngoµi biÓn vµo khai th¸c lu«n ®i ®«i víi
viÖc x©y dùng hÖ thèng ®êng èng ngÇm díi ®¸y biÓn trong néi bé má vµ
c¸c tuyÕn ®êng èng chÝnh dÉn ra ngoµi khu vùc má. ViÖc thi c«ng ®êng
èng díi biÓn ®îc thùc hiÖn b»ng c¸c lo¹i tµu r¶i èng chuyªn dông, ®êng èng
cã thÓ ®îc ch«n ngÇm hoÆc th¶ tù do trªn ®¸y biÓn. Chóng ta ®i t×m hiÓu
mét vµi ph¬ng ph¸p l¾p ®Æt ®êng èng díi ®¸y biÓn ®ang ®îc ¸p dông hiÖn
nay ë trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam.
1.5.1. L¾p ®Æt ®êng èng tõ sµ lan cã trang bÞ cÇu trît
Sµ lan l¾p ®Æt ®êng èng lµ lo¹i tµu biÓn ®îc trang bÞ c¸c thiÕt bÞ
chuyªn dông cho viÖc r¶i èng. Trªn boong tµu ngêi ta s¾p ®Æt c¸c ®o¹n èng
cÇn thiÕt ®Ó dù tr÷ cho chu kú lµm viÖc, thiÕt bÞ lÆn, m¸y hµn, thiÕt bÞ
dïng cho viÖc kiÓm tra c¸c mèi hµn r¸p nèi, cÈu dïng cho n©ng h¹ èng, c¸c
vËt liÖu kh¸c ®Ó thùc hiÖn cho viÖc l¾p r¸p, n©ng èng vµ th¶ trît, c¸c têi
neo, thiÕt bÞ ®éng lùc, thiÕt bÞ dïng cho kÐo c¨ng ®êng èng, bôc ®iÒu
khiÓn vµ sµn dïng cho m¸y bay h¹ c¸nh. Trªn tµu cã n¬i ¨n ë vµ sinh ho¹t,
viÖc cung cÊp èng vµ c¸c vËt t vËt liÖu kh¸c ®îc trî gióp bëi c¸c tµu bæ trî.
Sµ lan l¾p ®Æt ®êng èng trong thêi gian lµm viÖc l¾p ®Æt ®êng èng di
chuyÓn nhê hÖ thèng neo, hÖ thèng neo nµy ®¶m b¶o vÞ trÝ bÒn v÷ng cña
sµ lan khi thi c«ng. Ngêi ta còng sö dông lo¹i sµ lan b¸n ch×m ®Ó l¾p ®êng
èng.
C«ng viÖc l¾p ®Æt ®êng èng tõ sµ lan lµ nèi theo trËt tù c¸c èng hµn
thµnh c¸c nh¸nh. ViÖc hµn c¸c èng ®îc thùc hiÖn trªn c¸c ®o¹n nghiªng, h¬i
xo¾n cña boong, cã trang bÞ giµn con l¨n vµ ®ång thêi ®îc dïng lµm thiÕt

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 12 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

bÞ th¶ èng. Khi l¾p ®Æt ®êng èng ë ®é s©u kh«ng lín ®îc th¶ trùc tiÕp hay
gi¸n tiÕp tõ thiÕt bÞ th¶ hay sö dông cÇu trît th¼ng. Khi ®é s©u l¾p ®Æt
t¨ng lªn, t¶i träng t¨ng lóc ®ã cÇn thiÕt ph¶i sö dông c¸c ph¬ng tiÖn lµm
gi¶m t¶i träng d. øng suÊt lín nhÊt xuÊt hiÖn ë ®o¹n n»m gi÷a ®iÓm xuèng
dèc cña èng dÉn tõ sµ lan vµ ®¸y biÓn. §Ó h¹n chÕ øng suÊt nµy trªn sµ lan
l¾p ®Æt ®êng èng cã trang bÞ c¸c cÇu trît cong ®Òu vµ c¸c thiÕt bÞ kÐo
t¹o ra c¸c øng suÊt däc. §Ó l¾p ®Æt ®êng èng xuèng ®¸y, ngêi ta sö dông
h×nh d¸ng ®êng cong ch÷ S, ë ®©y c¸c øng suÊt xuÊt hiÖn trªn c¸c ®o¹n èng
låi cña ®êng cong h×nh ch÷ S, giíi h¹n b»ng cÇu trît t¹o cho ®êng èng gãc
nghiªng an toµn, cßn trªn ®o¹n èng lâm nhê thiÕt bÞ kÐo t¹o ra søc c¨ng vµ
®îc bè trÝ trªn ®o¹n nghiªng cña ®êng l¾p r¸p. Cã ba lo¹i cÇu trît ®ã lµ:
th¼ng, cong th¼ng liÒn, cong ®Òu cã khíp cÇu.
CÇu trît th¼ng ®Òu ®îc coi lµ kÕt cÊu cøng cÊu thµnh tõ hai phao
èng dµi liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c thanh dÇm ngang, trªn ®ã bè trÝ c¸c dµn
con l¨n. ViÖc sö dông cÇu trît th¼ng ®Òu rÊt hiÖu qu¶ khi ®é s©u cña níc
biÓn kh«ng lín l¾m vµ sãng biÓn kh«ng ®¸ng kÓ.
CÇu trît cong liÒn cøng lµ lo¹i cÇu trît cong vâng víi ®é cong cho tríc.
Nã cho phÐp t¨ng gãc nghiªng cña ®êng èng ë cuèi cÇu trît vµ phï hîp víi ®é
s©u l¾p ®Æt. BiÕn d¹ng cña cÇu trît ®êng cong cøng ®· ®îc x¸c ®Þnh vµ
kh«ng thÓ thay ®æi khi l¾p ®Æt ®êng èng, v× vËy hiÖu qu¶ cña viÖc øng
dông nã kh«ng lín l¾m.
CÇu trît ®êng cong cã khíp cÇu ®îc cÊu thµnh tõ mét sè ®o¹n h×nh
d¶i qu¹t, chóng ®îc nèi víi nhau b»ng c¸c khíp cÇu chuyªn dông. TÝnh u viÖt
cña cÇu trît cã khíp cÇu so víi cÇu trît ®êng cong liÒn ®îc thÓ hiÖn nh sau:
- Kho¶ng ®é s©u lín h¬n vµi lÇn so víi cÇu trît cøng liÒn cã cïng chiÒu dµi.
- TÝnh linh ®éng tèt h¬n trong c¸c ®iÒu kiÖn ë biÓn v× nã cã chiÒu dµi
nhá h¬n.
- Ph¶n lùc gi÷a èng vµ cÇu trît ®îc ph©n bè ®Òu h¬n theo chiÒu dµi cña
cÇu trît, ®iÒu nµy cho phÐp gi÷ ®êng èng mµ kh«ng g©y tËp trung øng
suÊt kh¸c víi ë cÇu trît th¼ng, ë ®ã ph¶n lùc do träng lîng cña èng tËp trung ë
c¸c ®Çu.
- Gi¸ thµnh gi¶m nhê kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh chiÒu dµi cña cÇu trît b»ng c¸ch
l¾p r¸p nhiÒu hay Ýt h¬n sè ®o¹n dïng cho khi l¾p ®Æt ë c¸c ®é s©u kh¸c

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 13 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

nhau so víi sö dông cÇu trît cøng.

- Cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn b»ng c¸ch ®a vµo cÊu tróc bé phËn ®iÒu hoµ
(khö) t¸c ®éng cña dßng ch¶y b»ng c¸ch thay ®æi lùc kÐo däc trôc cña ®êng
èng vµ b»ng c¸ch ®iÒu chØnh ®é næi cña cÇu trît.
§Ó ®iÒu khiÓn ®é næi cña cÇu trît khi l¾p ®Æt ®êng èng ë ®é s©u
nhá vµ sù tiÕp nhËn träng lîng cña ®êng èng n»m trªn cÇu trît, phÇn díi cña
cÇu trît cÊu thµnh tõ c¸c ng¨n kh«ng thÊm níc. Tõng ng¨n ®îc nèi víi c¸c ®-
êng dÉn khÝ vµ níc, trªn ®ã cã trang bÞ c¸c van ®iÒu khiÓn b»ng tay. C¸c
®êng khÝ ®îc nèi víi èng cã ®êng kÝnh 50mm, èng gãp nµy ®îc kÐo dµi
theo toµn bé phÇn ®Õ díi cña cÇu trît. C¸c ®êng níc ®îc nèi víi èng cã ®êng
kÝnh 150mm, èng nµy còng ®îc tr¶i dµi theo toµn bé phÇn bªn díi cña cÇu
trît. §Ó c©n b»ng, hÖ thèng nh thÕ nµy cã ë hai phÝa cña ®Õ díi cÇu trît. N-
íc tõ c¸c khoang ®îc th¶i ra b»ng hai ®êng èng dÉn khÝ bè trÝ ë mÐp gê cña
cÇu trît, n¨ng suÊt chung lµ 83m3/h ë ¸p suÊt 0,7MPa. §iÒu nµy cho phÐp
thæi tÊt c¶ c¸c khoang trong kho¶ng thêi gian 20 phót nhanh h¬n nhiÒu so víi
thêi gian n¹p níc vµo c¸c khoang. TÊt c¶ c¸c khoang cã trang bÞ c¸c nót th¸o,
c¸c nót nµy ®îc nèi víi c¸c èng cao su ®Ó thæi trong trêng hîp ph¸t hiÖn cã n-
íc rß rØ vµo hÖ thèng chÝnh. Ngoµi ra tÊt c¶ c¸c ®êng khÝ vµ níc cã trang
bÞ c¸c van ®iÒu khiÓn b»ng tay cã thÓ ng¾t (t¸ch) khái khoang bÞ vì, còng
nh ®¸p øng sù thay ®æi tèc ®é n¹p vµ thæi c¸c khoang. §Ó x¸c ®Þnh ®iÓm
khëi ®Çu cña ®êng èng tõ cÇu trît, tõng hÖ thèng c¸c con l¨n trªn cÇu trît cã
trang bÞ hÖ thèng phô trî, cã c¸c con l¨n nhá ®Ó x¸c ®Þnh sù tiÕp xóc cña
èng víi cÇu trît.
1.5.2. L¾p ®Æt ®êng èng tõ sµ lan cã trang bÞ tang quay dïng cho cuèn
èng
Mét trong sè c¸c ph¬ng ph¸p h÷u hiÖu dïng cho l¾p ®Æt c¸c ®êng èng
díi níc s©u lµ l¾p ®Æt chóng tõ sµ lan cã trang bÞ tang quay dïng cho cuèn
èng. Víi ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta dïng c¸c nh¸nh èng dµi, tËp hîp vµ quÊn lªn
mét tang quay trªn mÆt b»ng x©y dùng ë trªn bê. ë ®©y ngêi ta tiÕn hµnh
kiÓm tra c¸c mèi hµn vµ viÖc chèng gØ. Sµ lan víi tang quay ®· ®îc quÊn
c¸c nh¸nh èng ®i ®Õn vÞ trÝ l¾p ®Æt, ë ®©y ®Çu nèi èng ®îc n©ng lªn
trªn bÒ mÆt vµ ®îc hµn nèi víi ®Çu èng trªn tang quay. ë gian ®o¹n ®Çu,
®Çu cña nh¸nh ®êng èng cã tang quay ®îc kÑp chÆt vµo hÖ thèng neo ®·

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 14 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

®îc chuÈn bÞ s½n. ViÖc l¾p ®Æt ®îc thùc hiÖn khi sµ lan dÞch chuyÓn
däc theo tuyÕn ®êng èng ®· thiÕt kÕ s½n ®Ó l¾p ®Æt. Trong thêi gian ®ã,
nh¸nh èng ®îc r¶i ra tõ tang quay, n¾n th¼ng vµ ®îc th¶ xuèng ®¸y. Sau khi
l¾p ®Æt c¸c nh¸nh èng quÊn trªn tang quay, sµ lan quay trë l¹i sµn x©y dùng
trªn bê ®Ó n¹p èng vµo tang quay. ViÖc n¹p ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch quÊn
c¸c èng nh¸nh lªn tang quay cña tµu l¾p ®Æt. Trªn tµu, tang quÊn cã thÓ g¸
kÑp ë tr¹ng th¸i n»m ngang hay th¼ng ®øng. §êng kÝnh cña tang quay ®îc
bè trÝ sao cho viÖc quÊn vµ t¹i c¸c nh¸nh cña ®êng èng chØ x¶y ra biÕn
d¹ng ®µn håi. Ngoµi ra ®Ó tr¸nh sù vÆn èng ngêi ta sö dông c¸c èng cã
thµnh t¬ng ®èi dµy. C¸c u ®iÓm chÝnh cña tµu l¾p ®Æt ®êng èng cã tang
quay lµ n¨ng suÊt l¾p ®Æt cao vµ cã thÓ l¾p ®Æt ë c¸c ®é s©u lín. Nhîc
®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ h¹n chÕ vÒ ®êng kÝnh cña èng. Do qu¸ tr×nh
quÊn èng vµ r¶i èng tõ tang quay g©y ra sù xo¾n cña ®êng èng lµm cho khã
l¾p ®Æt èng vµo ®êng th«ng hµo.
1.5.3. L¾p ®Æt ®êng èng tõ sµ lan cã sö dông khung giµn nghiªng
Khi l¾p ®Æt ®êng èng ë c¸c ®é s©u lín cã thÓ sö dông sµ lan b¸n
ch×m víi khung giµn nghiªng. ViÖc l¾p ®Æt ®êng èng ®îc tiÕn hµnh theo
®êng cong ch÷ J. TÝnh u viÖt cña hÖ thèng lµ ®¸p øng viÖc l¾p ®Æt ë
nh÷ng ®é s©u lín, t¹o sù gÊp khóc lín. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy so víi
ph¬ng ph¸p l¾p ®Æt theo ®êng cong ch÷ S lµ n¨ng suÊt lao ®éng thÊp.
1.5.4. Mét sè ph¬ng ph¸p l¾p ®Æt ®êng èng thùc hiÖn ë vïng biÓn ViÖt
Nam
a). L¾p ®Æt ®êng èng ngoµi biÓn ®ång thêi víi viÖc ®µo hµo ch«n èng:
ViÖc ch«n èng xuèng ®¸y biÓn lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n
trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®êng èng díi biÓn. Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng ®êng
èng ®· ®îc ch«n xuèng ®¸y biÓn ë ®é s©u nhÊt ®Þnh kh«ng bÞ nguy hiÓm
v× h háng do neo tµu, do th¶ líi s¸t ®¸y, còng nh t¸c ®éng cña sãng vµ dßng
ch¶y. Ngoµi ra viÖc ch«n èng cßn lµm h¹n chÕ sù dÞch chuyÓn däc cña ®-
êng èng khi cã chªnh lÖch nhiÖt ®é thµnh èng vµ ¸p suÊt cña s¶n phÈm ®îc
b¬m, gi¶m t¸c ®éng lùc lªn ®o¹n èng cong nèi gi÷a èng ®øng cña giµn cè
®Þnh vµ ®êng èng. ViÖc ch«n èng cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸c ph¬ng ph¸p
sau ®©y:
+ §µo hµo, ®Æt èng xuèng ®¸y vµ lÊp hµo l¹i.

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 15 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

+ §Æt èng xuèng ®¸y biÓn, ch«n èng b»ng tµu ch«n èng vµ lÊp l¹i.
+ §ång thêi võa ®µo hµo, võa ®Æt èng vµ lÊp hµo.
Khi ®µo hµo b»ng tµu cuèc ®ßi hái ph¶i ®µo mét khèi lîng ®Êt ®¸ thõa so
víi khèi lîng cÇn thiÕt ®Ó ch«n èng, ®«i khi lín gÊp 10 lÇn.
C«ng nghÖ phæ biÕn nhÊt lµ ph¬ng ph¸p ch«n èng b»ng thiÕt bÞ ®µo
hµo kiÓu cµy ®Êt. ThiÕt bÞ nµy ®¶m b¶o n¨ng suÊt ch«n èng cao vµ Ýt t¸c
®éng lªn m«i trêng xung quanh, ®µo hµo hÑp trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Êt
®¸ kh¸c nhau. Ta t×m hiÓu nh÷ng ph¬ng ph¸p kü thuËt míi vÒ r¶i èng ngÇm
víi viÖc ®ång thêi ch«n èng xuèng ®¸y biÓn b»ng thiÕt bÞ cµy ®Êt ¸p dông
cho c¸c ph¬ng ph¸p l¾p ®Æt èng kh¸c nhau.
Khi l¾p ®Æt ®êng èng b»ng tµu ®Æt èng, thiÕt bÞ cµy ®Êt ®îc kÐo
trùc tiÕp b»ng tµu ®Æt èng. Lùc kÐo cÇn thiÕt ®Ó kÐo ®êng èng vµ thiÕt
bÞ cµy ®Êt ®îc t¹o ra b»ng têi neo cña tµu ®Æt èng vµ tµu kÐo vËn
chuyÓn. Trªn h×nh 1-1 chØ ra s¬ ®å r¶i èng b»ng tµu ®Æt èng ®ång thêi víi
viÖc ®µo hµo b»ng thiÕt bÞ cµy ®Êt. NÕu ®êng èng cã líp bäc b¶o vÖ
b»ng bª t«ng liªn tôc, th× cã thÓ n»m trùc tiÕp lªn c¸c gèi ®ì b»ng con l¨n cña
thiÕt bÞ cµy. Trong trêng hîp nµy ®êng èng sÏ h¹n chÕ sù di chuyÓn lÖch
cña thiÕt bÞ cµy so víi híng th¼ng cña tuyÕn èng vµ thiÕt bÞ cµy sÏ th¶ èng
xuèng hµo. NÕu ®êng èng kh«ng bäc bª t«ng, ®Ó ng¨n ngõa sù h háng líp
bäc chèng ¨n mßn, ®êng èng cÇn ph¶i ®îc n»m trªn thiÕt bÞ cµy, tuy nhiªn
chiÒu dµi c¸p kÐo tõ tµu ®Õn thiÕt bÞ cµy kh«ng thÓ gi¶m ®îc v× sÏ xuÊt
hiÖn thµnh phÇn lùc kÐo th¼ng ®øng t¸c dông lªn thiÕt bÞ cµy. Trong trêng
hîp ®ã cÇn ph¶i tÝnh to¸n ®Ó t¨ng chiÒu dµi ®o¹n èng treo b»ng c¸ch t¨ng
lùc kÐo hoÆc buéc phao.
Ph¬ng ph¸p gia cè c¸p kÐo thiÕt bÞ cµy víi tµu ®Æt èng cã ¶nh hëng
®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c thao t¸c tiÕp theo liªn quan ®Õn viÖc dõng vµ tiÕp
tôc c«ng viÖc ®Æt èng trong trêng hîp ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi
vµ kÕt thóc qu¸ tr×nh x©y dùng ®êng èng. Khi nèi c¸p th¼ng ®øng tõ thiÕt
bÞ cµy tíi tµu, c¸p kÐo ph¶i gåm mét vµi ®o¹n d©y nèi víi nhau b»ng m¸
kÑp ®Ó lu«n lu«n cã thÓ th¸o thiÕt bÞ cµy ra vµ cÈu lªn tµu.
Ph¬ng ph¸p tèt nhÊt lµ liªn kÕt c¸p kÐo qua mét block ®Æt trªn thiÕt
bÞ cµy. Mét ®Çu c¸p cè ®Þnh trªn tµu, cßn ®Çu kia ®a qua block trªn thiÕt
bÞ cµy vµ nèi víi têi kÐo. Trong trêng nµy cã thÓ thay ®æi chiÒu dµi c¸p

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 16 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

kÐo, ®¬n gi¶n ho¸ qu¸ tr×nh n©ng lªn vµ h¹ thiÕt bÞ cµy xuèng, gi¶m hai
lÇn lùc kÐo thiÕt bÞ ®µo hµo vµ chia thêi gian thao t¸c lÇn lît ra thµnh kÐo
èng vµ kÐo thiÕt bÞ ®µo hµo, nghÜa lµ kÐo thiÕt bÞ ®µo hµo trong khi
thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc hµn – l¾p gi¸p, lóc ®ã tµu ®Æt èng ®øng t¹i chç.
Tuy nhiªn trong trêng hîp nµy cÇn cã thªm mét têi kÐo v× têi cña ®êng r¶i
èng duy tr× viÖc kÐo èng. Tríc khi tiÕn hµnh c«ng viÖc, ®Æt thiÕt bÞ ®µo
hµo lªn sµn tµu ®Æt èng, ®iÒu chØnh vÞ trÝ c¸c tÊm trît cña gèi ®ì phÝa
tríc ®Ó x¸c ®Þnh ®é s©u ®µo hµo vµ r¶i c¸p kÐo. Dïng cÇn cÈu cña tµu
®Æt èng th¶ thiÕt bÞ ®µo hµo xuèng ®¸y biÓn khi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt
thuËn lîi. §Æc biÖt lu ý khi kiÓm tra vÞ trÝ cña thiÕt bÞ ®µo hµo (thiÕt bÞ
®µo hµo ph¶i tùa trªn c¸c tÊm trît phÝa tríc vµ trôc cña nã ph¶i song song víi
tuyÕn èng), viÖc th¶ c¸p kÐo vµ giai ®o¹n ®Çu ®µo hµo. ViÖc kiÓm tra
nµy do thî lÆn thùc hiÖn hoÆc dïng thiÕt bÞ díi níc. Tµu ®Æt èng dÞch
chuyÓn ®ång thêi víi viÖc ®µo hµo vµ ®Æt èng xuèng ®¸y hµo. Cã thÓ
dïng m¸y ®o ®é s©u ®Ó kiÓm tra viÖc ®µo hµo vµ vÞ trÝ ®êng èng trong
hµo. §Ó lµm viÖc nµy, tµu cïng víi ®o ®é s©u dÞch chuyÓn vu«ng gãc víi
trôc hµo vµ ghi l¹i trong m¸y mÆt c¾t ngang hµo, vÞ trÝ ®Êt lë vµ vÞ trÝ
®êng èng trong hµo cã thÓ dïng thiÕt bÞ díi níc vµ ghi l¹i kÕt qu¶ vµo b¨ng
Video.
ViÖc l¾p ®Æt èng ®ång thêi ch«n èng xuèng ®¸y biÓn cã thÓ ®îc
thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p kÐo èng theo ®¸y biÓn, s¸t ®¸y hoÆc trong d¹ng
èng cong ®µn håi. Trong trêng hîp nµy thiÕt bÞ ®µo hµo ®îc ®Æt tríc ®Çu
èng ®îc kÐo. ViÖc kÐo nh÷ng ®o¹n èng dµi ®ång thêi ch«n èng xuèng ®¸y
biÓn cã thÓ ¸p dông ®Ó x©y dùng c¸c tuyÕn ®êng èng chÝnh, còng nh c¸c
®êng èng nèi gi÷a c¸c giµn trong néi bé má. S¬ ®å kÐo èng ®ång thêi víi
viÖc ®µo hµo b»ng thiÕt bÞ kiÓu cµy ®îc biÓu diÔn trªn h×nh 1-2

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 17 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

2 1
5
3
7 6
4

H×nh 1-1: S¬ ®å l¾p ®Æt ®êng èng díi biÓn b»ng ph¬ng ph¸p dïng tµu
®Æt èng ®ång thêi víi viÖc sö dông thiÕt bÞ ®µo hµo kiÓu cµy ®Êt.
1 - Tµu ®Æt èng, 2 - §êng èng, 3 - C¸p kÐo, 4 - §¸y biÓn, 5 - ThiÕt bÞ ®µo
hµo kiÓu cµy ®Êt, 6 - Hµo ch«n èng, 7 - Bê ®Êt.

2 1

5 4
8 7 6
3

H×nh 1-2: S¬ ®å l¾p ®Æt ®êng èng díi biÓn b»ng ph¬ng ph¸p kÐo èng
®ång thêi víi viÖc sö dông thiÕt bÞ ®µo hµo kiÓu cµy ®Êt.
1 - Tµu kÐo, 2 - C¸p kÐo, 3 - §¸y biÓn, 4 - ThiÕt bÞ ®µo hµo kiÓu cµy ®Êt,
5 - C¸p kÐo, 6 - Hµo ch«n èng, 7 - §êng èng, 8 - Bê ®Êt.

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 18 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT
Đồ án tốt nghiệp Tr ường ĐH Mỏ-Địa chất

b). M« t¶ c¸c c«ng ®o¹n r¶i èng cña XÝ nghiÖp Liªn doanh Vietsovpetro:
T¹i XNLD Vietsovpetro, viÖc r¶i èng ngÇm ®îc thùc hiÖn b»ng tµu
C«n S¬n, c¸c c«ng ®o¹n chÝnh trªn tµu r¶i èng bao gåm:
Bíc 1: ChÈn bÞ mÐp v¸t.
MÐp v¸t ®· ®îc nhµ s¶n suÊt èng v¸t theo tiªu chuÈn, thêng v¸t ch÷ V,
gãc v¸t 300. C«ng viÖc chuÈn bÞ bao gåm mµi s¹ch mÐp v¸t, söa ch÷a nh÷ng
chç bÞ mãp mÐp do qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ®Ó ®¶m b¶o ®Þnh d¹ng mÐp v¸t
theo yªu cÇu cña quy tr×nh hµn. Nhîc ®iÓm lµ viÖc mµi s¹ch ph¶i sö dông
m¸y mµi, thêi gian kÐo dµi, ®ßi hái thî cã tay nghÒ cao nÕu kh«ng sÏ lµm
háng ®Þnh d¹ng mÐp v¸t, g©y khuyÕt tËt mèi hµn. Ngêi thî ph¶i lµm viÖc
víi cêng ®é cao, kh«ng duy tr× ®îc kh¶ n¨ng lµm viÖc l©u dµi.
Bíc 2: L¾p ghÐp èng vµ hµn líp lãt.
Thêng dïng têi ®Ó ghÐp kh«ng sö dông ®Þnh t©m hoÆc sö dông
®Þnh t©m ngoµi. Nhîc ®iÓm lµ thêi gian l¾p phô thuéc vµo kü n¨ng ®iÒu
khiÓn têi vµ kinh nghiÖm cña ngêi l¾p ghÐp. NÕu khe hë, mÐp cïn, ®é
lÖch mÐp kh«ng chuÈn th× thêi gian hµn sÏ t¨ng, cã khuyÕt tËt t¹i líp lãt nh
kh«ng ngÊu, lâm ®¸y.
Bíc 3: Hµm líp gi÷a.
Bíc 4: Hµm líp phñ.
Bíc 5: KiÓm tra mèi hµn.
Bíc 6: Bäc chèng ¨n mßn.
BÒ mÆt ®îc lµm s¹ch, ®îc s¬n lãt vµ quÊn b¨ng keo b¶o vÖ.

Sinh viên: Đặng Văn Khoa 19 Lớp: Cơ khí thiết bị Khoá 49VT