Tercümedir

Christiane Brusselmans- Dehairs S32

BELÇİKA
Eğitim Bilimlerinin Gelişimi

Belçika’nın sınırları Fransa, Almanya, Lüksemburg, Hollanda ve Kuzey Denizine dayanmaktadır.

Belçika’nın başkenti ve aynı zamanda Avrupa Birliğinin de başkenti olan şehir Brüksel dır.
Belçika’nın yüzölçümü 30.528 km² dir. On milyon nüfusa sahip olan Belçika (1995) , km² 328 kişi
düşmektedir ve bu durum ile de Avrupa ikincisidir. Nüfus yoğunluğu kuzeyde 429 kişi/km² kadar
çıkarken, güneyde bu durum 194 kişi/ km² dir. Ülkede üç tane resmi dil kullanılmaktadır bunlar:
Hollandaca, Fransızca ve Almancadır.

Birim ülkesinden topluluklar ve bölgesel Federal yapıya

Belçika, monarşi anayasal yapısı ile temsili bir parlamenter yönetim şekline sahiptir.1831 senesinde
birleşik ve merkezi Belçika ülkesinin kurulması gerçekleşmiştir. 1970 yılından itibaren anayasal
durum yazılı olarak reforme edildi ve yönetimle ilgili politik yasalar federal bir yapıya
kavuşturuldu. Federal devlet yapısı üç ana başlık altında toplandı bunlar federal devlet, birlikler ve
bölgeler ki bu birimlerin kendilerine ait yasama ve yürütme organları bulunmaktadır. Federal
devletin ulusal bir parlamentosu ve ulusal bir hükümeti bulunmaktadır. Bu üç topluluklar belirli bir
dil bölgesinin (Flamend, Fransızca ve Almanca konuşan) kültür ve personel işleri ile
ilgilenmektedirler. Aslında dört dil bölgesi bulunmaktadır: bir Hollandaca (Flamned topluluğun dil
bölgesi), bir Fransız, bir Alman ve iki dilli bölge (Bürüksel). Buna karşın geleneksel yapıya uygun
üç bölge bulunmaktadır bunlar: Flandern, Wallonien ve Bürüksel. Flandern bölgesindeki toluluklar
ve yönetim politik olarak özdeştir, buyüzden de ortak bir Flandern Parlementosu ve yönetimi vardır.

Toplulukların eğitim alanındaki yetkileri

Ülkede yapılan en son reformlar sonucunda, eğitim alanındaki birçok yetki topluluklara
devredilmiştir. Bu topluluklar (Eğitim Bakanlığından) idari ve yasama yetkisini
devralmışlardır.1989 yılından itibaren her topluluk bazı yetkilerin dışında eğitim alanından
tamamen otonom bir yapıya sahiptir. Federal hükümet sadece çalışanların emeklilik hakları,
eğitimle ilgili bazı düzenlemeler, zorunlu eğitim yaşının belirlenmesi ve temel akademik yeterlilikle
ilgili yetkiye sahiptir. Zorunlu eğitime sahip olan çocukların % 58' den flamned sistem sorumludur,
Fransız sistemini % 41 ve % de bir den daha az bir orana ise Alman sistemi.
 S33
Kültürel Koşullar
20. yy başlarından 1970 yılına kadar göçmen sayısı aynı kalmıştır. Belçika gerçektende yabancı iş
gücünü özelliklede geleneksel endüstri bölgesi ve Fransızca konuşulan bölgede istihdam etmek
istemiştir. 1970 -1981 tarihleri arası Türk ve Fas işgücünün Belçika ya gelmesiyle yabancıların
sayısında % 25 lik bir artış olmuştur. 15 yaş altı göçmen çocuklarının yarısını Türk ve Fas çocukları
oluşturmaktadır. Belçika da yaşayan insanların % 9,1 yabancılar oluşturmaktadır.(% 4,2 Flandern
bölgesinde, % 11,3 Wallonien ve % 27,2 Bürüksel bölgesinde)

Hâlihazırdaki Okul Sisteminin Yapılanması

Eğitim Amaçları
Eğitim politikacıların temel görevlerinden birtanesi eğitim alanında kaliteyi yakalamaktır.1996
yılında Jacques Delors trafından ortaya atılan çerçeve taslağında “ ticareti öğrenme, birlikte
yaşamayı öğrenme ve var olmayı öğrenme” eğitim politikasının temel sorularından bir tanesine ışık
tutmaktadır. Eğitim, bilgi, beceriyi ve yeteneği, sosyal yeterliliği ve kişisel gelişimi kapsamaktadır.
Mükemmel bir eğitim, tolerans sahibi, sorumluluk ve insancıl bir toplum yaratma gibi değerler
ortaya koymalı. Bu durum izolasyonu, dar anlayışı ortak çaba ile ortadan kaldırmayı, tolerans sahibi
ve sorgulayan bir düşünce sistemini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Kısacası eğitimin temel hedefi
gençlerin eğitimini ve onların sorgulayan, sorumluluk sahibi birer vatandaş olarak yetişmelerini
sağlamaktır.

Yasal Esaslar
Zorunlu Eğitim
Belçika ana yasasına göre her vatandaşın eğitim hakkı bulunmaktadır. Bu durum her çocuğun
zorunlu eğitime tabi olması anlamına gelmektedir. Yasaya göre 1983 tarihinden itibaren eğitim
yetkilileri ve ebeveyninler, çocukların 12 yıl süre ile okula gitmeleri ile sorumludurlar. Okul
çocuğun 6. yaşı doldurduğunda 1. Eylülde başlar ve kesintisiz 12 öğretim yılı sürer. Çocuklar, 15
bazı durumlarda 16 yaşına geldiklerinde her hangi bir iş alanında staj yapmaya, çalışmaya bunla
birlikte yarım gün okula gitmek için karar vere bilirler. Öğrencilerin çoğu buna karşın öngörülen
süreyi tamamlarlar. Zorunlu eğitim, öğretim yılının sonunda öğrenci 18 yaşına geldiğinde
tamamlanmış olur veya öğrenci orta öğretim diplomasını aldığında. (bu durumda yaş sınırlaması
yoktur.) Belçika da yaşayan tüm çocuklar zorunlu eğitim kapsamındadırlar, bu ülkenin vatandaşı
olmasalar bile. Yasal olmayan bir şekilde Belçika da yaşan çocuklarda zorunlu eğitime tabidirler ve
Belçikalı çocuklarla aynı haklara sahipler. Zorunlu eğitim, örgün eğitimle sınırlı değildir. Çocuklar
okula gitmeksizin evde de eğitimlerini sürdüre bilirle, bu duruma karar veren aileler konuyu Milli
Eğitim Banklığına bildirmekle yükümlüdürler.
 S34
Bu durum çok az ebeveynin tarafından tercih etmektedir. Yetkililer, tüm zorunlu eğitime tabi
çocukların gerçekten zorunlu eğitimden geçip geçmediklerini kontrol ederler. Şayet zorunlu eğitime
tabi iken bir çocuğun bu eğitimden geçmediği saptanır ise, söz konusu çocuğun ailesi yasal olarak
suçlu duruma düşer. Belçika ana yasasında zorunlu eğitimin ücretsiz olduğu belirtilmektedir. Bu
yüzden bölgesel yönetimler, ilk ve orta öğretimdeki çocuklardan harç, katkı payı adı altında her
hangi bir mali destek talep edemezler. Okul öncesi (anaokulu) eğitim (zorunlu değil) de ücretsizdir.
Orta ve yüksek öğretimdeki gençler veya ebeveynleri kısıtlı gelirlerinden dolayı öğrenime katkı
payı talep ederler.

Eğitim Özgürlüğü
En önemli prensiplerden bir tanesi eğitim özgürlüğüdür. (Belçika ana yasasının 1831 maddesi 17
fıkrası) Bu madde eğitim sistemindeki organizasyonların sınırlandırmasını ortadan kaldırmaktadır,
bu yüzdende her özel veya tüzel kişiler belirli bir amaca yönelik olarak ders vermek için
düzenlemeler kura bilirler. Her şeye rağmen özel eğitim kurumların yasalara uymak zorunluluğu
vardır, şayet bu kurumlar karne ve sertifika gibi belgeler düzenleyecek ve bölgesel yönetimlerden
mali destek almak isterlerse. Bu yüzden de aileler çocuklarının nerde ve nasıl bir eğitim alacaklarını
belirleme zorunluluğu ve hakkı vardır.

Eğitim Finansmanı
1959 yılın dan beri okulların mali giderleri karşılanır.Bu mali giderlerin karşılanması ile ilgili olarak
yerel yönetimler sorumludur. Federal devlet yapısına geçmeden önce bu durumu devlet karşılardı.
Eğitim giderleri olarak, eğitim çalışanlarının maaşları, bina bakım ve idari giderleri olarak
adlandırılır. Belçika da ki eğitim sistemi birçok açıdan külfetli. Eğitimdeki yüksek maliyet,
özelliklede orta ve yüksek öğretimde özel eğitime yönelmeyi beraberinde getirmektedir. Bu
alandaki birçok kurum hep aynı öğrenim programını sunmamaktadır, bundan dolayıdır ki eğitimde
ki kontrol birçok güçlükleri beraberinde getirmektedir.

Eğitim Ağındaki Otonomi

Eğitim alanındaki serbestsi yet, eğitim ağının genişlemesini doğurmaktadır. Bir eğitim-ağı bölgesel
yönetimler, belediye, aynı zamanda tüzel ve özel kişiler tarafından kurula bilinir. Toplam olarak üç
kısım vardır.
—Cemaat okulları: bu okullar temelde devlet tarafından kurulmuştur ama şu anda cemaatler
tarafından yürütülmektedir. Yasa gereği bu okulların müfredatı cemaatler tarafından
oluşturulmaktadır bu yüzden de aileler tarafından bu okulların dini, felsefi ve ideolojik yapıları
kabul edilmeli.
 S35
—Kamu tarafından sübvanse edilen okullar: Bu başlık altında belediyeler tarafından yürütülen
belediye okulları ve taşra yönetimi tarafından yönetilen taşra okulları bulunmaktadır.
— Sübvanse edilen özel okullar: Bu okullar şahıs ve özel kurumlar tarafından yürütülmektedir ve
özel kişilerin inisiyatifi altında bulunmaktadır. Genellikler bu okullar cemaat dernekleri tarafından
yürütülmektedir. Özel okulların büyük bir bölümüne Katolik kilise sahibidir. Buna karşın Protestan,
Yahudi, Ortodoks ve Müslüman okulları açmak mümkün. Örneğin Metot-Okullarıdır bunları kendi
metotları doğrultusunda çalışan. Eğitim yapısı devlet tarafından yapılandırılan okullar kamuya açık
okullar olarak adlandırılmaktadır. Eğitim yapısı özel kurum veya kişiler tarafından yürütülen okullar
üçüncü eğitim ağı başlığı adı altında toplanmaktadırlar. Flandern bölgesinde Wallonien bölgesine
karşılık daha az özel okul bulunmaktadır, daha çok cemaat okulları vardır.

Müfredat yapısı ve müfredat politikası

Uzun zamandan beri her alan ve sınıfta somut öğrenim amaçları ve öğrenim programları ve
müfredat kullanılmaktadır. Eğitim alanındaki kaliteyi ve bu alanda okul açmayı hedefleyen kişilerin
veya kurumların yasal güvenliğine sağlaya bilmek için cemaatlerin eğitim alanında kurumsallaşa
bilmeleri için azami talebin gelmesi gerek. Bu yüzden de eğitimin amaçları belirlenmiştir. Öğrenme
amaçları her yaştaki ve her kademedeki öğrencilerin belli bir alanda ulaşmaları gereken bilgi
düzeyidir. Öğrenme amaçları bilgi, beceri ve davranış değişikliği üzerine kurulmuştur. Öğrenme
amaçları içerisinde belli bir alana yönelik olanda var genel bir alana yönelik olan da var.
İlköğretimde yılık planlama bir yıl için her sınıfta iki sömestre ayrılmıştır, bu planlamadan başka
yerel yönetimlerde bir planlama yapılmamıştır. Buna karşın ortaöğretimde öğrenciler başarılarına,
becerilerine ve eğitim alanlarına göre değişiklik göstermektedirler.

Eğitimin Yapılanmasına Genel Bir Bakış

Belçika da üç eğitim aşaması vardır: İlköğretim, Ortaöğretim ve Yükseköğretim. Hollanda, Fransa
ve Almanya eğitim sisteminden bazı farklılıklar gösterse de, karşılaştırma yapıldığında bu durum o
kadarda göze batmamaktadır. Bu küçük farklılıklar özellikle ortaöğretimde göze çarpmaktadır:
Wallonien bölgesinde hala iki tür ortaöğretim yapılanması vardır.(1. tip okullar genelde ilk ve orta
öğretimi bünyesinde barındıran okullardır, 2 tip okullar ise bizdeki gibidir.) Buna karşın Flandern
bölgesinde 1989 tarihinden beri normal ortaöğretim yapılaması bulunmaktadır.

Eğitim ve Öğretimde İlk Basamak

Bu ilk basamak okul öncesi eğitimi kapsamaktadır, zorunlu değil ama kimi çocuklar tarafından iki
buçuk ile altı yaş arası bu okullara gidilmektedir.
 S36
Ve İlköğretim Basamağı (Sınıf 1. den 6. sınıfa kadar) Altı ile on iki yaşına kadar olan çocukların
gittiği okullar.6. sınıftan sonra öğrencilere bir okul bitirme karnesi verilir. İlköğretimdeki bu
okullardaki dersler bir sınıf öğretmeni veya bu sınıfla ilgilenen bir öğretmen tarafından sene boyu
sürdürülür. Okullar bu sınıflar için branş öğretmeni de görevlendirebilirler, ki bu öğretmen ağır ders
yükünde öğrencileri daha da başarılır kılar.

Flandern Bölgesinde ortaöğretim: Detaylı Yapısı

Ortaöğretim on iki ile 18 yaş gurubu örencileri kapsamaktadır, burada öğretim 7. sınıftan 12. sınıfa
kadar devam eder. Ortaöğretim altı yıl sürmektedir ve ikişer yılık üç bölümden oluşmaktadır.
Aşağıda dört branş verilmiştir.

Genel eğitim veren ortaöğretim kurumları: Bu eğitim kurumlarında genel eğitim verilmektedir ve
temelde yüksek öğretime örenci hazırlamayı amaçlamaktadır.

Teknik eğitim veren ortaöğretim kurumları: Bu kurumlarda genle eğitimin yanında, teknik ve teorik
alanlarda öğrenci yetiştirilmektedir. Buradan mezun olan öğrenciler iş hayatına atılabildikleri gibi
yüksek öğretim programlarına da gidebilirler.

Sanat eğitimi veren ortaöğretim kurumları: bu kurumlarda genel eğitimin yanında tüm sanat alanında
öğrenciler yetiştirilmektedir. Buradan mezun olan öğrenciler doğrudan iş hayatına atıla bildikleri
gibi bir yüksek öğretime de gidebilirler.

Meslek eğitimi veren ortaöğretim kurumları: Bu kurumlarda ağırlıklı nokta mesleki alanda temel pratik
bilgiler vermek ve bunun yanında genel eğitim programından geçmek. Bu kurumlardan mezun olan
öğrenciler bazı şartları taşıdıkları taktirde bir yüksek öğretim programına devam edebilirler.

Alman topluluğu içerisinde Wallonien bölgesinde ortaöğretim:

Geleneksel yapıya sahip olan çok programlı okullar.

Wallonien bölgesinde 1.tip (çok programlı okul alanı) ve 2. tip (bölümlü okul sistemi) yan yana
bulunmaktadır. Bunun yanında çok programlı okul türü sayısı oldukça fazladır. Yalınızca Bürüksel
de bu 2. tip okullar bulunmaktadır.

1.Tip Okul sistemleri aşağıdaki gibidir:

üç iki yıllık dönem
1 Dönem: Gözetleme dönemi
2 Dönem: uyum dönemi
3 Dönem: uzmanlaşma dönemi
 S/37

 dört değişik branş: genel öğretim, teknik, sanat öğretimi ve meslek öğretimi
—iki tür farklılaştırma: geçiş derleri ve yetenek derleri (geçiş derlerinde olduğu gibi yetenek
derslerinde değişik seçenekler vardır.)
 Uzmanlaştır Yılı: ikinci ve üçüncü dönemde uzmanlaştırmaya imkân tanınmaktadır.
2 Tip okul sisteminde ki yapılanma:
 iki üç yıllık dönem: alt basamak ve üst basamak;
 Branşlar: genel öğretim, teknik ve mesleki öğretim (sadece üst basamakta)
Ayrıntılı okul tipine karşın öğrencilerin 2 tip oklularda alan seçme ve kendilerine has ders
planlama gibi hakları bulunmamaktadır. Aynı zamanda öğrencilerin diğer bir okula uyumu
konusunda karar verme hakları yoktur, çünkü bu durum doğrudan ilköğretimde tespit edilir.

Yarım gülü orta öğretim

Tam gün öğretimin yanında orta öğretimde yarım günlü de okula gitmek mümkün. Bu ders şekli
1983 de zorunlu eğitimin 16- 18 yaş arası öğrenciler için geliştirildiğinde oluşturulmuştur. Buda
kısmi ders çalışanlar için kısmi eğitim merkezlerinde veya eğitim merkezlerinde verilmektedir.

Özel öğretim alanı:

Belçika’nın yakın ulusal tarihinde özel eğitim her zaman önemli olmuştur. Konuyla ilgili 18.Y.Y
itibaren bir çok yasa yapılmıştır engelli çocuklara uygun bir eğitim imkânı tanıya bilmek için. Özel
eğitim, normal bir öğretim programına (sürekli veya kısmi) gidemeyen çocuklar ve gençlere
yöneliktir. Bunlar için özel bir yönlendirme gerek. Özel öğretim okulları, öğrenme güçlüğü çeken,
fiziksel veya zihinsel bir engeli olan öğrenciler için düşünülmüştür. Özel öğretim kurumlarının
misyonu çocukları eğitim dünyasına olduğu gibi topluma da uyumunu amaçlamaktadır. Özel eğitim
kurumları, özel eğitime muhtaç (iki buçuk ile altı yaş arası çocuklar) anaokuluna gidenleri, öğrenme
güçlüğü çeken ve (altı ile 13 yaş arası) ilköğretime giden ve (13 ile 21 yaş arası) orta öğretime giden
çocukları kapsamaktadır. İlk ve Ortaöğretimde sekiz değişik ihtiyaca göre belirlenmiş okul türü
vardır. (Tip 1: hafif zihinsel engelliler için; 2. Tip: orta ve ağır zihinsel engelliler için; 3 Tip: işitsel
rahatsızlıkları olanlar; 4 Tip: fiziksel rahatsızlıkları olanlar için, 5. Tip: uzun süreli hastalığı olanlar
için, 6. Tip: görme özürlüler için, 7. Tip: işitsel rahatsızlıkları olanlar için, 8. Tip: ağır öğrenme
güçlüğü çekenler için) çocukları kapsamaktadır.

Yüksek öğretim alanı

Yüksel öğretim, üniversiteli ve üniversiteli olmayan kişileri kapsamaktadır. Yüksek öğretimde
birçok öğretim programları arası geçiş yapmak mümkündür. Bir yüksek öğretim kurumuna
gidebilmek için II. ortaöğretim kurumundan bitirme karnesi alınması gerekir. Bu bitirme karnesi
öğrenciye ilgili orta öğretim kurumu tarafından takip etmiş olduğu programa göre genel eğitim,
teknik eğitim ve sanatsal eğitim alanlarından birine dair verilir.
 S/38
Yüksek öğretim kurumlarında kesin kayıt yoktur. Gemicilik, sanatsal alanda yüksek öğrenim
görmek isteyen, inşaat mühendisliği, mimarlık, diş hekimliği, tıp alanında öğrenim görmek isteyen
öğrenciler üniversiteye giriş sınavından geçmeleri gerekir.

Üniversite olmayan yüksek öğretim programları

Üniversite olmayan yüksek öğretim programları değişik sekiz ana alan başlıkta toplanmıştır. Teknik,
ekonomi bilimleri, sosyal bilimler, sanat, sağlık bilimleri, tarım, eğitim ve gemicilik başlığı altında
toplanmıştır. Kısa süren (üç yıllık) eğitim programları sunulduğu gibi uzun süreyi kapsayan (dört,
beş yıllık) programlarda vardır. Kısa süreli eğitim programlarda iş hayatı için gerekli donanım
verilmesi zorunludur. Buna pratik eğitim de dâhildir. Uzun süreli eğitim programı ise bilimsel
olarak araştırmalar yapılmaktadır. Bu programlarda öğrenciler bilimsel aştırmaların sonucunu
mesleki alana uyarlanmasını öğrenirler.

Üniversite
Üniversite, eğitimde ve araştırmadaki bilimsel verileri toplumun ihtiyaçlarına göre belirler ve sunar.
Üniversiteler araştırma ile ilgili bilgileri ve siyasi opsiyonları hükümetin hizmetine sunarlar.
Flandern bölgesinde altı ve Wallonien bölgesinde üç üniversite vardır. Bilimsel alanda eğitim
temelde araştırmaya dayanmaktadır ve genel eğitimi kapsamaktadır. Burada öğrenciler kendi
ulaşmış oldukları bilimsel verileri ve bu bilimsel verilerin kullanımını kendileri araştırarak
öğrenirler. Öğrenciler üniversitelerde yarım gün veya tam gün bir öğrenim programına devam
ederler. Üniversiteler 18 değişik alanda öğretim vermektedirler.
Temel Eğitim: Üniversitede temel eğitim iki bölüme ayrılmıştır. Birinci bölüm ön lisan programı ile
biter ve iki yıl sürer.(Tıp da ve veterinerlikte üç yıldır) İkinci bölümde genelde iki yıl sürer ama
kimi öğretim programlarda üç hatta dört yıl da sürdüğü olur. Bazı öğretim programları lisan veya
yüksek lisan ile tamamlanmış olur. Avrupa Birliği çerçevesinde Sorbone ve Bolonga
deklarasyonuna göre yüksek öğretim yeniden yapılandırılması gerek. Buna karşın bu
deklarasyonuna Belçika’da karşıt fikirler ortaya çıkmıştır ve bu durum tartışılmaya başlanmıştır.
Devam eden öğretim programları bilimsel eğitimin derinleşmesini ve geliştirilmesini sağlamaktadır.
Bu öğretim programları bir veya birden çok bilimsel verileri ikinci öğretim alanında ortaya koymalı
veya derinleştirmeli. Bu eğitim programları genelde bir akademik derece ile sonlanır.
Eğitim gücünün üniversite eğitimi, genelde ortaöğretimdeki II. alan için bir branşlaşma ile son
bulur. Bu branşlaşma ikinci kademe üniversitedeki öğrenciler için geçerlidir. Bu alanla ilgili olarak
branşlaşma ancak öğrenci ön lisan programını tamamladıktan sonra kendisine verilir.
 S/39
Kademeli yükselme öğretim programlarında genelde bir bilimsel araştırma verilir ve bu bilimsel
araştırma bittikten sonra araştırmayı yapan kişiye doktor unvanı verilir.

Yetişkin Eğitimi

Çabuk ve gelişen ve değişen Belçika toplumu için okullaşma ve her alanda hizmet içi eğitim büyük
önem arz etmektedir. Bu genelde normal öğretim programlarından geçmiş öğrencilerin ama mesleki
alanda şanslarını artırmak için takip ettikleri bir eğitimdir. Yetişkin eğitimi bu durumu yani iş
hayatındaki şansını arttırmayı sağlamaya yöneliktir. Eğitim Bakanlığı bu alanda birçok teşvik
yapmaktadır. Bakanlığın bu teklifi kısmi yarım gün sanatsal eğitimi, uzaktan temel eğitimi ve ikinci
bir eğitim fırsatını içermektedir. Bu yüzdende yetişkin eğitim programları ekonomi bakanlığı, iş ve
içişleri, sosyal, sağlık ve kültür bakanlıkları tarafından desteklenmektedir.

Okulların kendisini yönetmesi

Okulların % 95 sınavlarla ve bir üst sınıfa geçişle ilgili kararları kendileri verir. Ayrıca karnelerin ve
diplomaların düzenlenmesi okullara bırakılmıştır. Ne ilk nede orta öğretimde zorunlu bir sınav
vardır. Okullar her alan için çeyrek veya yarım dönem sonunda kendileri bir sınav yaparlar. Yıl
içinde düzenli yapılan sınavlardan alınan notların ortalaması sene sonu notunu belirler. Sınav
soruları öğretmenler tarafından hazırlanır.

Kalite Kontrollü
Belçika okul sistemi var olan uygulanan müfredat ile ilgili olarak değişik birçok düzenlemelerden
faydalanmaktadır. Örneğin öğretmenler alanlarına ve pedagojik açıdan derinlemesine bir eğitimden
geçmektedirler. Bu durumda müfredatın uygulanmasından birçok kolaylık sağlamaktadır. Bu
bağlamda ders kitapları, yardımcı malzemeler ve bakanlığın genelgeleri müfredata yönelik olarak
geliştirilir ve hizmete hazır hale getirilir. Müfredatın uygulanması okul idaresi veya okul geliştirme
kurulu tarafından denetlenir. Okul idaresi temel eğitim hedeflerinin tam olarak ve diğer zorunlu
görevlerin ( temel müfredata uyulması) gibi durumların denetler ve uyulup uyulmadığına bakar. Bu
denetim kurumu ne bir alanda uzmanlaşmış ne de bir öğretmeni denetlemeye yöneliktir. Bu kurum
daha ziyade okulun genelini denetler. Bu kurumun görev alanı anaokulundan yüksek öğretimin
birinci kadememsine kadardır. Bu okul denetleme kurulundaki kişilerin yarısı kamu görevlileri
yarısı ise özel kişilerden oluşmaktadır. Okulların eğitimle ilgili danışma görevini yine konun
uzmanı olan
Eğitimciler tarafından yürütülmektedir. Bu danışma görevlileri öğretmenlere ve okula genel eğitim
ve metotla ilgili olarak yardımcı olurlar.
 S/40
Eğitim personelinin ve okul yöneticisinin eğitimi

Öğretmenlerde, temel olarak sözleşmeli veya tam öğretmen olarak ayrım yapılmaktadır. Uzun
süreli bir iş deneyimi tam olarak öğretmenliğe geçiş için bir şart oluşturmaktadır. Öğretmen
arasında üç tür vardır: Alanında yeterli olduğunu stajyer öğretmen belgelendirmesi gerek. Özel
durumlarda da yeterli olarak diğer diplomalar geçerli olarak tanınmaktadır. Bu özel durum
öğretmen yokluğu durumlarda bu kişilerinde öğretmen olarak atamasının yapılmasına imkân
doğurmaktadır. Üçüncü yeterlilikte sürelidir ve acil durumlarda devreye sokulur. Sadece bir ve
ikinci yeterliliğe sahip olanlar tam kadroya geçerler. Öğretmenlerin eğitimi değişik üç temele
dayanmaktadır:

—Üniversite Öğrenimi:
Öğrencilere, üniversite diplomasının yanında ilköğretimde derse girebilmelerine imkân tanıyan bir
sertifika da alabilirler. Öğrenim programının birinci bölümü torik olarak giriştir. İkinci bölüm ise
uygulamaya giriştir: Burada öğrenciler sınıfta birçok derse girerler ve gözetleme yaparlar, aha sonra
ise kendileri bir rehber eşliğinde ders anlatırlar. Sonuç olarak da öğrenciler bir sınav çerçevesinde
iki saat ders anlatmaları gerekir. Kim ki bu sınavı geçer ona ortaöğretimin 10- 12 sınıflarına kadar
derslere girebilmeleri yeterliliği verilir.
 Üniversite olamayan yüksek oklu alanlarında tam süreli öğretim:(kısa bir süre için)
Burada okul öncesi eğitim (anaokulu), ilköğretim ve ortaöğretim I. basamak (7 sınıftan 9 sınıf
seviyesi) öğretmen yetiştirilmektedir. Bu tip öğretim programlarına devam eden öğrenciler öğrenim
süresi içerisinde bir veya iki alanda uzmanlaşırlar. Üç yıllık öğrenime geçebilmeleri için bu
öğrencilerden orta öğretim diplomaları sahibi olmaları beklenmektedir.

 Mesleğin gerektirdiği çerçevede pedagojik alanda kısmi süreli öğretim:

Mesleğin gerekleri çerçevesinde burada özel bir öğretim sunulur. Bu öğretim ortaöğretimde mesleki
alanlara yönelmiş ders veren öğretmelere yöneliktir veya yüksek okulda öğrenim görme imkânı
olmayanlara. Bu kısa süreli öğretim hafta sonları veya akşamları yapılır. Öğretim programları teorik
ve pratik uygulamaları içerir. Bu programlara katılan öğrenciler bir sınava alınırlar ve sınavdan
sonra kendilerine ortaöğretim I. ve II. alanında meslek, teknik ve sanat okullarında ders verme
konusunda pedagojik yeterliliğe sahip olduklarını belgeleyen bir sertifika verilir.

Genel Öğretim Yapan Okullar

Okul öncesi alan
İlk anaokulu 1827 tarihinde Brüksel de kuruldu. İlk önceleri ana okullar anne babası evde
çalışmayan çocuklar için düşünülmüştü. Bu okullar çocukların moral olarak kendilerini iyi
hissetmeleri ve sağlıklarının iyi olmasını amaçlamaktaydı. Daha sonra anaokulu eğitimi çağdaş
pedagoglar örneğin Fröbel (Almanya), Montessori (İtalya) ve Decroly (Belçika) tarafından yeniden
yapılandırılmıştır.
 S/41
Okulöncesi eğitim ve ilköğretim yapısal olarak gerçi birbirinden ayrı alanlardır ama bu iki kurum
arasında geçişin akıcı olması gerek. Anaokulu zorunlu olmamasına karşın günümüzde tüm çocuklar
(% 95) Ana okullardaki üç yapılanmadan birisine devam etmektedirler. (iki buçuk yaşından dört
yaşına, dört yaşından beş yaşına kadar ve beş taşından altı yaşına kadar ) Çok az ülkede ana
okullaşma bu kadar yüksek oranda. Anaokulundaki çocuklardan kendi kendine yeterli hale
gelmeleri ve görerek ve yaşayarak öğrenmeleri beklenmektedir. Çocuk merkezlidir. Okul öncesi
eğitimin amacı yaprak öğrenmedir. Okul öncesi kurumlardaki pedagogların çoğunluğu bayandır ve
bu kişiler tam gün öğretim yapan üç yıl süren kısa süreli bir yüksek okul eğitimi alırlar. Değişik
bölgelerdeki eğitim merkezleri bu kişilere hizmet içi eğitim olanağı sunmaktadırlar. Hali hazırda
tüm okul öncesi eğitim kademeleri için bir müfredat hazırlanmıştır. Anaokullarının genel amaçları
şunlardır:
- Ruhsal gelişimi ve ruhsal dengeyi sağlamak
- Zihinsel gelişimi sağlamak
- Anlaşılır bir konuşma sağlamak
- Uyumlu ve çok yönlü pisikomoter gelişimi devam ettirmek
- Kendi kendine yeterliliği geliştirmek
- Yaratıcılığı geliştirme
- Toplumda uygun davranışlar göstere bilme.
Anaokulu haftanın beş günüdür ve toplam dakikalık ders saati bulunmaktadır. Okul öncesi eğitim
aynen ilkokulda olduğu gibi işgününü içermektedir. Aynı yaş gruplarına göre ayrılmış her sınıfta en
fazla çocuk bulunur.

Okullaşma ve genel eğitim veren okullara geçiş

Anaokulundan ilkokula geçiş
Okulöncesi eğitimde çocuklar genellikle davranışları bakımından değerlendirilmektedir.
Bu davranışlarla ilgili olarak kanaat kullanmanın üç temel fonksiyonu vardır.
- Pronostik: Bir sonraki okulla geçiş veya ilköğretime geçiş.
- Değerlendirme: Yaşıtlarına göre çocuğun bilgi seviyesinin değerlendirilmesi
- Tanısal: Gelişmenin neden böyle olduğu veya öğrenme sürecinin neden bu kadar yavaş
ilerlediğini saptamak.

İlköğretimde okullulaşma
Okul seçimi ebeveynlere bırakılmıştır. Hiçbir okul uygun olan çocuğu geri çeviremez. Bu durum
hem Belçika vatandaşı çocukları hem de yabancı ülke vatandaşı çocukları için geçerlidir.
İlköğretimde ders haftanın beş günüdür, dersler sabahları başlayabildiği gibi öğleden sonrada
(Çarşamba dışında öğleden sonra) başlar. Her öğretim yılı 182 günden oluşmaktadır. Flamend
topluluğunda haftada her bir 50 dakika olmak üzere 28 ders saati bulunmaktadır. Fransız ve Alman
topluluklarında ders planı 1. sınıftan 4. sınıfa kadar haftada 28 ders saati, 5 ve 6. sınıflarda hastalık
30 ders saatidir. 1999 yılında öğrenci başına düşen öğretmen sayısı Flamend bölgesinde 15,7:1 ve
Wallonien topluluğunda 14,2:1 .
 S/42
Derslerde Matematik, Fen Bilimleri ve Anadil dersinin büyük ağırlığı vardır. 1. sınıftan 4. sınıfa
kadar % 70 ve 5. sınıftan 6. sınıfa kadar bu derlerin ortalama ağırlığı ders programı içerisinde % 50.
Belçika’ya özgü şeylerden biriside 5. ve 6. sınıflardan itibaren ikici bir dilde öğretim yapılıyor
olmasıdır. (Wallonien bölgesinde buna ilaveten Almanca) . Bazı bölgelerde (Bürüksel ve diğer
bölgelerde) ikinci bir dilde 3. sınıftan itibaren zorunludur.

İlköğretim içerisinde sınıf geçme:

İlköğretimde sınavları öğretmenler kendileri hazırlarlar. Bu sınavlar her ünitenin sonunda eğitimin
amaçlarına ve öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit amacına yönelik olarak hazırlanır.
Okul karnesi çocuğa ve ebeveynlerine çocuğun göstermiş olduğu başarıya, ilerlemeye, öğrenme
durumuna ve kişisel gelişimine genel bir bakış sağlamaktadır. Burada bireylere özgü hazırlanan
sınavlar genel sınavların yerini almaktadır. Bu durum Flamned bölgesinde ilköğretimde temel
eğitimin okul planının ortaya çıkmasını ve pedagojik açıdan başarıyı değerlendirme metotlarının
ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Ama burada resmi olarak verilen sürelere gelişim hedeflerine
uyulması zorunluluğu vardır. Fransız topluluğu öğrencinin her iki yılda bir değerlendirilmesi
sağlayan yeni bir metot denemektedir. Bu şu anlama gelmektedir 2. , 4. ve 6. sınıfa geçerek
öğrenciler otomatikman sınava alınırlar. Yani her iki yılda yapılan bu sınav öğrencinin bir üst sınıfa
geçip geçmeyeceğini belirler. Bu reform 2005 senesine kadar her okulda uygulamaya geçilecek.

Ortaöğretim içerisinde sınıf geçme:

Orta öğretimde öğrencinin sınıf geçmesini zümre öğretmenleri belirler. Zümre öğretmenleri
öğrenciyi bir üst sınıfa geçirirken birçok durumu göz önünde bulundurur. Bunlar söz konusu
öğrencinin daha önceki okul başarısı, sınıfça yapılan sınavlardaki başarı, okul rehberlik servisi ile
öğrenci hakkında görüşme ve nihayet veli ve öğrencinin kendisi ile yapılan görüşmedir.
Ortaöğretimin her basamağında tüm öğrencilere verilen uyum belgesinde, bir üst sınıfa geçme ile
ilgili karar belirtilir. (doğrudan veya sınırlandırma ile)

Özel öğretim alanında sınıf geçme:

Özel öğretim alanında başarı genelde formatik (biçimsel) olarak ölçülür. Zümre öğretmenleri ve
rehberlik servisi sınıfı oluştururlar. Bu durumda bir öğrencinin aynı gurupta kalıp kalmayacağını,
bir üst sınıfa geçip geçmeyeceğini veya başka bir okul türüne gidip gitmeyeceğine karar verirler.
Ders esnasında sınıf içerisinde öğrenciler arasında bedensel ve ruhsal farklılıklar olur. Ders,
çocuğun ihtiyaçlarına göre belirlenir. Özel öğretim alanında aşağıda belirtilen dört öğretim
programına yer verilmektedir. (uygun eğitim amaçları ile)
- Önceden hazırlanmış çevreye uyumu amaçlayan sosyal yeterlilik eğitimi.
 S/43
—Önceden hazırlanmış iş ortamına uyumu amaçlayan sosyal yeterlilik eğitimi.
- Normal çevre ve iş ortamına uyumu amaçlayan sosyal ve mesleki yeterlilik eğitimi
- Yüksek okula ve çalışma hayatına uyumu hazırlayan eğitim.
Tüm öğrencilerin % 4 (1999/2000 öğretim yılında % 3,91) özel öğretim okuluna gitmektedirler.
Bunun yanında engelli çocukların normal okullara uyumu da vardır. Bu uyum özel öğretim okulları
uzmanları tarafından da desteklenmektedir.

Yüksek okul alanlarında geçiş

Yüksek okullarda değerlendirme, sene sonunda yapılan bir sınava ve bilimsel bir çalışmaya bağlı.
Bazı alanlarda öğrencinin kişisel olarak göstereceği ( bu durum özelliklede pratik iş alanında) başarı
dikkate alınır. Buna karşın öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştıracak birçok alana yönelik sınavlar
yapılır. Yukarda belirtildiği gibi birçok yüksek okulun kendini özel bir yapısı, hedefi ve metodu
vardır. Buna rağmen artan bir oranda aynı tür okullar arasında birlikteliği sağlamaya yönelik bir
çalışma içerisine girilmiştir. Buda, eğitimde birlikteliği sağlamayı ve geleneksel yapıyı ortadan
kaldırmaya yönelik ve büyük bir oranda geçişi sağlamaya yöneliktir.

Güncel Tartışma ve Gelişim Perspektifi

Öğretmenlik mesleği gittikçe önemini yitiriyor
İstatistikler öğretmenlik mesleğinin giderek önemini yitirdiğini göstermektedir. Olası sebeplerinden
bir tanesi öğrenim süresinin uzun olması, atama bekleme, tam kadrolu olamama, düşük gelir (özel
sektöre oranla) ve öğretmenlik mesleğinin sosyal alanda yeterince itibar görmemesi. Hükümet bu
yüzden de kısa sürede