You are on page 1of 81
Chuwong 3 CAU TRUC PHAN MEM HE THONG SCADA §3.4. GIO! THIEU CHUNG Chwong nay sé tap trung cu thé vao céc hé théng SCADA va giao thirc truyén thong duge sir dung trong hé théng, cu thé gidi thiéu cdc ndi dung sau: ~ Cac thanh phan cba mét hé thing SCADA: — Cc géi phan mém SCADA; — Céc giao thite str dung trong hé thang SCADA; ~ Phat hién 16i §3.2. THANH PHAN CUA MOT HE THONG SCADA Cac thanh phan co ban cia hé théng SCADA duge chi ra nhu trong hinh 3.1. Cac d&c diém chinh mét hé théng SCADA nhu sau: 1) Giao dién nguéi sir dung — Ban phim. — Chuét. — Man hinh cam img. 2) Trang dé hoa hién thi — Giao dién — Gidi han sé trang dé hoa. ~ Dé phan giai: én 161 1280 x1024 triéu mau. 3) Céinh bdo (Alarm) — Canh bao toan bé cdc sy cé xay ra trong qué trinh hoat déng. ~ Khoang théi gian dua ra canh bao | mili gidy hoge nhanh hon. — Cae canh bao déu duge hién thi tai tat cd cde may tram. - Hién thi cdnh bao theo thir ty. 4) Dé thi (Trend); 5) Giao dign RTU (hode PLC): 6) Kha nang mo rong; 7) Truy edp dit ligu: 8) Co sé dit ligu; 9) Mang truyén théng; 10) Phat hién Idi va due phong. May chu #4 Méy cha #2 May in 110 Co sé dé figu Trend Server Task Report Server Task Input/Output Server Task Thiet bi do | | va didu khién InOut_| {In Out Analog Digital Hinh 3.1. Thanh phan co ban cia mbt hé thing SCADA §3.3. GO| PHAN MEM CUA HE THONG SCADA 3.3.1. Gidi thigu chung Higu snat va nang suat ctia mot hé thong SCADA d6i véi déi tuong dang sir dung no ta rat quan tong. diéu nay phu thuéc nhigu vio kha nang mo rong cua hé théng theo cdc yéu cau trong tuong | fai. Hé thong phai dé dang trong nang cdp va chinh stra theo cac yéu cdu thyc té cha déi tuong, dé lam duge diéu nay phu thudc rat nhiéu vao cau hinh phan mém cua hé théng. Cé hai phuong phdp chinh dé thiét ké hé thing SCADA. Do 1a phiong phap tip trung va phuong phap phan tan Phuong phdp tap trung c6 nghia la mot mdy tinh thie hién toan bd vige gidm st va thu thip di ligu dua trén co sé dé ligu bén trong may tinh 46. Trén hinh 3.2 gidi thigu hé théng tip trung. Terminal #3 < Printer _ Terminal #2 Central Terminal #4 Computer System Terminal #1 Terminal #5 PLO #1 PLO #2 PLO RS PLC #4 Hinh 3.2. H@ théng tap trung Nhiig han ché cia phuong phap nay — Gid thanh dau ty ban dau rdt ln d6i voi cdc hé théng nhé; — Kha nang mo rong déi tong bi han ché; — Hé théng du phong rat tén kém bdi vi toan bd hé théng phai duge nhan di; --Nhan vién bao dudémg, bao tri phai yéu cdu cé trinh dé cao. _ Phuong phap phén tan co nghia la hé théng SCADA sé duge digu khién boi nhiéu tram may tinh nhd. Trén hinh 3.3 gidi thigu hé théng phan tan. Voi hé théng nay thi cn chil ¥ mot s6 van dé sau: — Truyén théng gitta cdc may tinh la khéng phai don gian; — Truyén dit ligu va co so dir ligu phai duge nhan déi déi vai ton bd cdc may tinh: — Khéng c6 cich riép cn dé thu thap dit ligu tye tiép tir cdc thidt bi trong (vi dy néu 06 2 tram van hanh yéu cdu cing mot dit ligu, cde RTU phai dure héi 2 Jan). CL GT even comes CNT x Am = PLEAS PLC #2 PLO M3 PLC #4 Hinh 3.3, Hé théng phén tan Mét giai phap cé hié mdi céng viéc va sau d6 dén ‘i 1a kiém tra cdc Logi dif liu can thiét cho du tric cilia hé thong mét cach thich hop. Kiéu cau tric chit khdch sé lam cho hé théng hoat déng hiéu qua hon. Mat hé théng chi khach duoc hiéu nhu sau: — Mét may chii (server) la thiét bi cung cp coan bd dich vu cho cdc may khac trén hé théng mang. Tat ca cdc may khach (Client) muén sit dung dich vy thi can phai yéu cau Jénh ti may cho. S-HTOKGSVTN 65 — Mét vi du la mOt hé théng hién thj dér liéw can hién thj, Nut hién thi (ho&c khach hang) yéu cau cae dit ligu tir may chu diéu khién. Cac may chit digu khién sau 46 tim kiém co sé dit itu va tra vé dir ligu yéu cau, do 46 lam gidm overhead mang sa véi cac phuong phap tiép can khdc dé hién thi nit phai lam cdc viéc tim kiém co sé dit ligu ban than. Hé théng SCADA theo phuong phap chi khach can phai thuc hién day du cdc céng viée nhu hinh 3.4. Database \ y oatheses ao op a 2 ‘Sarver Node Display Node Display Node Display Node Pri Local Area Network Programmable Logie Contoiers Hinh 3.4. Céu hinh cha khach tng dung trong hé théng SCADA 66 M&i phan mém SCADA cé 5 chong trinh co ban nhwr sau: — Nhiém vu vao ra (Input/Output Task): Chuong trinh nay 1a giao dign gitta hé théng didu khién va gidm sat. —Nhiém vu canh bdo (Alarm Task): Chuong trinh nay quan ly toan b} cae Canh bdo cia hé théng. ~ Nhiém vu dé thj (Trend Task): Chuong tinh nay thu thap di ligu va hién thi bang dé thj cdc dit ligu thu th4p duge. - Nhiém vu bdo cdo (Reports Task): Cac bao céo duge xuat ra tir dit Jiéu cua nha may. CAc bao cdo cé thé theo chu ky, theo théi gian dinh sin tiy thugc vao ngudi van hanh nha may. —Nhiém vu hién thj (Display Task): Chuong trinh nay quan ly toan bd dit ligu duge hién thi {én cdc tram van hanh. 3.3.2, Hé théng dy phong MOt vi du dién hinh cia mét hé thdng SCADA, noi mét troag nhimg thanh phan cé thé lam gién doan hoat d6ng cia toan b6 hé théng dugc gidi thiéu trén hinh 3.5, ggi la hé thong SCADA khéng dugc bao vé tot. Display Display Display Display Display Node #1 Node #2 Node #3 Node #4 Node #5 cy Plant Data to MASTER Station Control Action Yo PLC's, H PLc#t PLC M1 PLOT Hinh 3.5. Hé théng SCADA khéng durgc bdo vé tot 67 Dé dam bao mét ky quy trinh hay mét hoat déng trong hé théng 6 46 tin cay cao. hoac dé giam chi phi tén that vé sdn xuat thi nhdat thiét hé dy phong phai dye x4y dung vao hé théng. Diév nay cé thé the hién durge bang mét sé cach nhw thé hién trén binh 3.6. Display Display Display Display Display Node #1 Node #2 Node #3 Node #4 Node #5 Cc] PLC #4 PLC #2 PLC #3 PLC #4 PLC #5 Hinh 3.6. So dé sw dung hai server Trong so dd nhu hinh 3.6, hé théng SCADA sir dung hai server, mot server hoat déng chinh va m6t server dur phong. Khi server chinh cd su cé, lap tic server du phong thay thé vao ngay dé.dam bao qué trinh hoat déng cla nha may duge lién tue. Dé hé théng duoc dim bao hon, ngwdi ta thiét ké hai duong mang cho hé théng, mét dudng hoat déng chinh va mét duong dy phong nhw hinh 3.7. 68 Display Oisplay Display Display Display Display Node Node #2 Node #3 Node Node BS Node #6 Primary Server WO Rack Hinh 3.7, So 6 sir dung hai diréng mang LAN va mang PLC 3.3.3. Thdi gian phan hdi Cac yéu cdu vé mat thoi gian rat quan trong déi voi hé théng SCADA, do dé thai gian phan hdi cua n6 can phai duge dap img ding yéu cau: ~ Hién thi cdc gid tri trong ar va sé (thu durge tir cdc RTU) trén trang tam diéu khién tai cac tram van hanh: Thi gian dap tmg Ién nhat phai tir | dén 2 gidy: — Yéu cau diéu khién tir tram van hanh dén cdc RTU: 1 gidy cho cac yéu cdu quan trong, 3 gidy cho cac yéu cau & mirc d6 khac; - Xudt hién canh bao (Alarm) trén cdc tram van hanh: | gidy; —Hién thi cd man hinh mdi trén man hinh cila tram van hanh: | gidy; —Nhan cdc dé thi va hién thi trén tram van hanh: 2 gidy; - Truy cap dén cdc sy kién (6 RTU) hode cdc su kién quan trong khae: 1 mili gidy. 69 3.3.4. Kha nang mé& rong cla hé théng Kha nang mo réng cua hé théng 1a rdt quan trong, né 1ién quan dén tuong lai sau nay cha mét déi tugng cé trang bj SCADA. Do vay khi thiét ké cho mét xi nghiép, mét nha may hay méct tram dién cé trang hé théng SCADA can chi y dén cdc van dé sau: — Phan cimg cé thé duge thém vao phai trong thich véi cdc phn ctmg dang sir dun cai dat phan cimg hién tai cua hé thong SCADA/tu diéu khién / nha diéu hanh hién thi sé khdng bj anh hudng khi bé sung thém phan ctmg. Diéu nay bao gdm cdc hang muc nhu cung cp dién/diéu hoa khong khi/té chic hién thi SCADA... — Cac hé diéu haah sé c6 thé hd tre duge cdc yéu cdu bd sung ma khéng can sy thay di Ion nao; ~ Cae phan mém tng dung nén khéng can stra d6i trong cach thém mi RTU hoac tram van hanh tai trung tim diéu khién. §3.4. GIAO THU'C TRONG HE THONG SCADA 3.4.1. Gidi thigu chung Van dé trong mét hé thong mang 1a phai lam sao cho cdc thiét bi cd cdu tric khéng tyong thich cé thé truyén théng cho nhau. Nhu vay can dua ra mét thi tue quy dinh chudn cho tét cd cdc thiét bi khi muén tham gia mang phai tun theo. Né duge goi la giao thite truyén théng (Protocol). Quy dinh vé giao thitc bao gém ~ Dinh théi (Timing): Quy dinh vé cac thi tuc giao tiép, ché a6 truyén, téc 46 truyén,...; — Ngit nghia (Sematic): Quy dinh vé ndi dung ciia timg phan trong khung truyén (frames); ~ Cit phdp (Syntax): quy dinh vé céu tric. Qua trinh xir ly giao thife c6 thé 1a mA héa hode giai ma, nhy vay viée xir ly giao thire chinh 1a viée thyc hign mét qué trinh truyén théng dya tén co sé giao thttc dinh sin. 70 Giao thitc cap cao gan véi ngudi sir dung thudng duge thuc hién bing phin mém, vi dy FTP (File Transfer Protocol) ding cho viée trao déi dir ligu tr xa, HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) ding dé trao déi cdc trang HTML, MMS (Manufactoring Message Specification) ding trong céc gidi phap vé do Iuéng diéu khién. Giao thite cdp thap thudng dugc thuc hién nh cac thiét bj phin cimg, chang han nhu TCP/IP (Transmission Control Protocol/Intemet Protocol) ding trong giao dién vat ly cla hé théng Bus trudng (Bus Field) Cae yéu edu adi cde giao thite — Dé dang cho cde hé thing xit ly Mite d6 yéu cdu cia hé théng truyén théng 6 mic tram 1a cap thap, do vay can thiet chon cdc giao thie don gian, ching han giao thire ASCII (American Standard Code for Information Interchange). = Tinh bao todn ait liu Trong méi trudng céng nghiép cé nhiéu nhiéu dién tir, can thiét phai truyén dit liéu sao cho khéng cé 18i, giao thire durge chon phai c6é kha nang kiém soat Idi higu qua, ching han nhu phuong phdp soat 1di CRC. —Chudn héa giao thie Xuat phat tir yéu cdu trao adi thong tin gitta cdc déi tac trao doi thong tin (ED, RTU, PLC, PC....) duge san xwdt bai cdc hang khéc nhau, can thiét phai cé giao thie truyén théng chung, vi dy nbu ModBus. ~ Téc dé truy cap cde thing sé cao Xudt phat tir yéu cdu viée cap nhit cdc théng sé tir cdc thiét bi trudng ndi tiép nhau gan nhu 1 ding théi. Sau day sé gidi mdt sé giao thttc théng tin phé bién 3.4.2. Giao thie ma chudn cla MY cho trao adi théng tin ASCII Giao the ASCII (American Standard Code for Information Interchange) duge str dung rong rai bai sy don gidn cia nd, ty vay giao thir nay 1a cham va khé sir dung véi cde hé théng lon véi nhiéu nit mang. Nui chung giao thite ASCII chi sir dung trong cac hé thong khéng dai hdi téc d6 trao d4i théng tin nhanh véi mét tram chi (Master) va cdc tram to (Slave), tpl 1) Giao thie ASCII co ban cho cae [ED Ce IED sé cé s&n cdc céng ghép néi truyén thong nhy chudn truyén thong RS232. RS485,... Cac chudn nay duge sir dung trong viée truyén sd ligu gidta cde tram chi (Master) va cac tram té (Slave). So dd ghép ndi duoc mé ta nhur teén hinh 3.8 Master Line Bus Slave 2 Slave N Hinh 3.8. Sor dé ghép néi gitra tram chit va tram to ~ Theo chuin RS232 (hinh 3.9), tram chu sé gisi théng bdo tei cdc tram t6, trong théng bio nay cé mang dia chi cua tram duge nhin, do dé tram nao khéng cé dia chi trong thong bao thi sé khong duoc biét ndi dung théng bao. Sau dé cac théng bao tra [oi s@ duge chuyén vé tram chi theo trinh ty néi tiép sau. RxD Master TxD RxD| [TxD RxD} |TxD RxD TxD Slave 1 Slave 2 Slave N Hinh 3.9. So dé ghép n6i Master/Slave theo chuan RS232 ~ Theo chudn RS485 (hinh 3.10), ché dé hoat déng la ban song cong sit dung phuong thite truyén sai Iéch déi ximg kha nang khir nhiéu tét, cho phép truyén xa vai t6c d6 cao, thyc hién viée giao tiép Diém - Nhiéu diém 72 (Multi-Drop). Tram chu sé phat tin hiéu trén duéng truyén va cdc tram to cing nghe, néu tram (6 nhén thdy dia chi cua tram chu giri cho 1a eta minh thi né duge phép doc théng bio dé. Sé Iwong cae déi tuong tham gia trong mang khéng duoc vuot qué 32 tram. Trong truéng hop sé tram vuot qua didi hdi phai c6 b6 lp (Repeater). Master | iT il | Slave | Slave 2 Slave N Hinh 3.10. So dé ghép néi Master/Slave theo chudn RS485 2) Cau trite giao thite — Phuong thir hoat déng cia giao thie ASCH co ban la h ching dugc 4p dung trong truyén théng gitta tram chu (PC, PLC) véi cac IDE, tram chi luén phat tin higu mot cdch tuan ey, i/dap, — Dé dai cyc dai cha méi ma tra Joi t6i da 20 ky ty. — Ding phuong phap kiém soat 1di tng (Check Sum) dé kiém tra gid tri cdc sé HEX trong ban tin. 3.4.3, Giao thc ModBus Giao thtre ModBus 1a giao thite duge phat trién boi nhimg Modicol (sau nay thude AEG). ModBus thyc chat la m6t chuan giao thtrc va dich vu thudc lop img dung, vi vay né durgc thuc hién trén cdc co ché van chuyén cap thap nhu TCP/IP (Transmission Control Protocol/Intemet Protocol), MAP (Manufacturing Message Protocol). ModBus dinh nghia mét tap hop rong \én cdc dich vy trao déi dit ligu qua trinh, dir ligu didu khién. Trong ky thuat diéu khién My, hon 40% cac img dung trayén théng da duge sit dung giao thuc ModBus cho giao tiép cla minh. ModBus thyc hién viée giao tiép gitta bO digu khién va thiét bi truyén théng qua co ché hdi dap, né duoc sir dung trén cdc duimg trayén RS232 ghép ndi gitia cdc thiét bi dau cudi DTE vai cc DCE. 74) }) Coché giao tiép ModBus phy thuge vao hé théng cap thap, ngudi ta chia ching thanh 2 loi: mang ModBus chun (ModBus II) va ModBus trén cdc mang khdc (ModBus Plus). — ModBus II: Sit dung giao dién RS232, cdc bd diéu khién c6 cdc céng giao tiép nay cé thé dugc ndi mang truc tiép thong qua mét MODEM. Chung giao tiép voi nhau theo co ché chiv/té (Master/Slave), trong 46 tram ch (Master) duge chi déng giti yéu cdu cho tram té (Slave). — ModBus Plus: ModBus Plus la giao thie cho cdc lép tmg dung. cae thiét bi c6 thé giao tiép theo co ché riéng, chang han nhw trong giao tiép peer-to-peer, cc bé diéu khién cé thé thay nhau déng vai trd Master/Slave. 2) Chu trinh hoi dap Vigc théng béo héi (yéu cdu) t6i céc tram Slave nhu trén hinh 3.11. Dia chi thiét bi Dia chi thiét bj Ma ham Ma ham Der ligu Kiém tra 16i Hinh 3.11. Chu trinh héi/dép gira Master/Slave Tir hinh 3.11, cy thé nhu sau: — Dia chi thiét bj: (0 - 247) trong dé 0 nic (a giri déng loat; — Ma ham: Goi chi thi hoat dong tram Slave can thye hién theo yéu cau, Vi du ma ham 03 yéu cdu tram Slave doc néi.dung céc thanh ghi uu tri va tra lai két qua; 74 (Multi-Drop). Tram chi sé phat tin higu trén dudng truyén va cdc tram 16 cling nghe, néu tram té nhan thay dia chi cda tram cha guti cho 1a cua minh thi no duoc phép doc théng bao 46. $6 lugng cdc déi tong tham gia trong mang khéng duoc vuot qua 32 tram. Trong truéng hop sé tram vuot qua doi hai phai cé b lap (Repeater). Master | et Slave | | Slave 2 | Slave N | Hinh 3.10. So dé ghép néi Master/Siave theo chudn RS485 2) Cau mie giao thite — Phuong thie hoat dong cia giao thire ASCII co ban 1a héi/dap, ching duoc 4p dung trong truyén théng gita tram chi (PC, PLC) véi cdc IDE, tram chi luén phat tin hiéu mot cach tuan ty. - Do dai cye dai cla mdi ma tra 13) 164 da 20 ky tu. — Dang phuong phap kiém soat 13i tong (Check Sum) dé kiém tra gid tri cac sé HEX trong ban tin. 3.4.3. Giao thie ModBus Giao thire ModBus [a giao thie duge phat trién boi nhimg Modicol (sau nay thuge AEG). ModBus thuc chat }4 mét chudn giao thtre va dich vu thudc lép img dung, vi vay aé duoc thue hién tén cdc co ché van chuyén cap thap nhy TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), MAP (Manufacturing Message Protocol) ModBus djnh nghia mt tap hop rong lén cde dich vy trao déi dit li qué trinh, di liéu diéu khién, Trong ky thuat diéu khién My, hon 40% cac tmg dung truyén théng d4 duge sit dung giao thie ModBus cho giao ctl minh. ModBus thyc hién viéc giao tiép gitta bd diéu khién va thiét bj truyén thong qua co ché héi dap, n6 doc siz dung trén cdc dudng truyén RS232 ghép néi gitta cdc thiét bi dau cudi DTE véi cic DCE. 73 : Chita céc théng tin bé sung ma tram Slave cdn cho viée thy hién yéu cau ctia tram Master; —Théng tin kiém tra Ii: Gidp tram Slave kiém tra sy toan ven cua noi dung thong bio. Théng bao tra lai tir Slave: - Dia chi: tram nhan 1a tram chu; ~ Ma ham: Tra lai tir tang thai cla chinh minh, vi dy: ma 02 dia chi dé ligu yéu cdu la khong cé hodc ma 06 1a tram Slave dang ban; 3.4.4, Giao there Két néi hé théng mé OSI M6 hinh Két ndi hé théng mé OSI (Open System Interconnection), con duge goi 1a mé hinh quy chiéu OSI dugc 16 chite tigu chudn héa ISO dua ra nam 1983. Mé hinh nay bao gém 7 ldp, trong dé méi lop duge phan cong mét chite nang riéng nhim muc dich trao ddi dé liéu cua cdc thiét bi khdc nhau trong mang. Cac chire nang cia 7 lp nay 6 thé chia ra lim 2 nhém nhu sau: Nhém 1, Két néi (Interconnection): ¢6 chéc nang tao va duy tri dudng truyén dif liéu dé cho 2 thiét bi truyén dit ligu. Chie nang nay phi c6 nhiém wy giai quyét mét loat cdc van dé nhu: téc a6 truyén, kich c& got truyén, phat hién 15i trong qua trinh truyén. Nhém 2, Trao déi img dung (Interworking): nhom nay Jién quan dén cdc van dé & c4p 6 cao hon trong viée truyén dir ligu. Viée truyén dit liéu phai thoa man c4c yéu cdu dé hoan thanh mét tmg dung. Do vay phai cé sy thoa thudn giita hai thiét bi, Cac yéu cau vé dit ligu phai tuan theo va phy thudc vao mét img dung nao dé. Trén hinh 3.12 giéi thigu mé hinh quy chiéu OSI vei 7 lop nhu sau: 1. Lép Ung dung (Application Layer) Lép nay lién quan dén van dé giao dién voi ngudi ding phue vu cho nhing (mg dung cy thé. Nhimg tmg dung lién quan dén viée chuyén céc file dit ligu, quan ly théng tin, truy nhép file. 5 2. Lop Biéu dién dit liéu (Presentation Layer) Lép Biéu dién dir tigu chuyén déi biéu dién cac dir liéu img dung vé ca phdp thanh mdt dang chudn nham tao diéu kién cho cdc i tac truyén thong co thé hiéu due nhau mac di ching sir dung cac kiéu dé ligu khac nhau. Ngoai ra né con cé thé cung cdp cdc dich vu bao mat dir ligu qua phuong phap sir dung ma khoa 3. Lop Kiém soat ndi (Session Layer) Trong qué trinh truyén théng sé cé sur trao déi dif ligu gitra hai chuong trinh img dung thudc hai nut mang. Lop Kiém soat ndi cé chite nang kiém soat mai lién két truyén thong gitta cdc churong trinh img dung, bao gom tao lap, quan ly va két thuic cdc dung ndi gifra céc img dung déi tac. Méi lién ket gitta cde chuong trinh img dung mang tinh chat logic. thong qua mét méi lién keét vat ly (gira hai tram, gitia hai nut mang) co thé tén tai ohiéu dung néi logic. Théng thudng viée kiém soat ndi thudc chic nang cia hé diéu hanh. Dé thyc hién cdc dudng ndi gitta hai img dung déi tac, hé diéu hanh c6 thé tao cdc qua trink tinh toan song song (canh tranh). Nhu vay, nhiém vu dong bé héa cc qué trinh tinh todn déi véi viée siz dung chung mét giao dién mang ciing thudc churc nang cua l6p Kiém soat néi, vi thé lp nay con cé 1én La lap Déng bd. 4, Lp Van chuyén (Transport Layer) Lép Van chuyén quan ly viée chuyén dit ligu qua mang. Khi dir liéu duge chuyén di thinh timg goi cin phai dam bdo cdc géi déu dén dich va ding trinh tw ching dugc chuyén di, bao gém ca chitc nang khac phuc 13i va digu khién hu thong. Nhi lép nay, cac lép trén thyc hién duge cdc chite nang cao c4p ma khéng can quan tam téi co ché van chuyén dit ligu cu thé. Cac nhiém vu cila lép Van chuyén bao gém: — Quan ly vé tén hinh thite cho cac tram str dung; ~ Dinh vi cdc déi téc truyén thong qua tén hinh thie hodc dia chi; ~ Xt ly 18i va kiém soat dong théng tin, trong dé c6 ca viée lap lai quan hé lién két va thyc hién cdc thd tuc gisi dir ligu khi cdn thiét; —Dén kénh cdc nguén dit ligu khdc nhau; ~ Déng bé héa gitta cac tram di tac. 76 Hé théng giti — Sending System Hé théng nhan — Receive system. 1, Ung dung — Application 1. Ung dung — Application 2. Trinh dién — Presentation 2. Trinh dién — Presentation 3. Kiém soat ndi — Session 3. Kiém soat ndi — Session : ft 4. Van chuyén — Transport 4, Van chuyén — Transport : t 5, Mang — Network 5. Mang — Network } f 6. Lién két— Link 6. Lién két - Link 7. Vat ly — Physical Physical a Se Théng tin + Hinh 3.12. M6 hinh quy chiéu OSI 5. Lop Mang (Network Layer) Mét hé théng mang dién réng, chang han nhu mang Intemet hodc mang vién théng cé su lién két nhigu mang t6n tai déc lap. Lop Mang c6 trach nhiém chon dudng di téi uw cho viée van chuyén di liéu, gidi phéng su phy thuéc cua cac Iép teén vao phuong thire chuyén giao dit ligu va cong nghé chuyén mach ding két néi cla cac hé théng khac nhau. Tiéu chuan téi un 6 day hoan toan dia trén yéu cau cia déi tac, vi du yeu cau vé thoi gian, a quang dudng va gia thanh dich vu hay yéu cau vé chat lugng dich vy. Viéc xay dumg va hy bé quan hé lién két gitta cdc nit mang ciing 1a trach nhiém cua lop Mang. 6. Lop lién két dit ligu (Data Link Layer) Lép Lién két dé ligu lién quan dén viée chuyén giao dit ligu mot cach tin cay gitta hai lép: lop Mang va lép Vat ly. Lop nay thyéng chia thanh hai lép con: 6p Kiém soat truy nh4ép méi truong MAC (Medium Access Control) va Lién két logic LLC (Logical Link Control). Dé thuc hién chic ning bao toan dir ligu. théng tin nhan duge tir cdc lop phia trén duge dong g6i thanh cdc bue dién cé chiéu dai hop ly. Lop Lién két dat ligu phia trén nhan théng tin sé dua vao cdc théng tin nay dé x4c dinh chinh xdc c4c dit ligu, sip xép lai cae khung theo dung tinh ty va khéi phuc lai thong tin 48 chuyén tiép lop dui no. 7. Lop Vat by (Physical Layer) Lop Vat ly 1a lép dudi cing trong mé hinh phan lép chic nang truyén thong cia mét tram thiét bj. Lop nay dam nhiém toan bO céng viée giao dién vat ly gitta mdr tram thiét bi va mdi trudng truyén théng: — Cae chi tiét vé cau tric mang (Bus, Cay, Hinh sao,...): ~ Chuan truyén dan (RS485, RS232, IEC1 158-2, firbe-optic,...); — Phuong phép ma héa bit (NRZ, Manchester, FSK,...); — Ché dé truyén tai (dai réng/dai co so/dai mang ddng bd, khong dong bd); ~Giao dién co hoe (phich cm, ric cim,...). Lép Vat ly duge chun héa sao cho mét hé théng truyén thong cé su Iya chon gitta mét vai kh nang khdc nhau. Trong céc hé théng Bus, sir lua chon nay khéng qué Ion, hau hét diya trén mot vai chudn va ky thuat co ban. Théng tin duge dinh dang tuy thudc vio 7 lop nay tai tram giti, sau dé dugc truyén doc theo dudng truyén va khi dén tram dich ching lai duge bién dich nguac lai bdi 7 lop trén. Trong so 43, mdi lop co thé hoat dong doc lp, sau khi hoan thanh nhiém vy cia né, thi thong tin sé duge chuyén qua lép ké tiép tuy thudc vao chiéu truyén théng. 7B 3.4.5. Giao thipe TCP/IP a thiéu chung TCP/IP (Transmission Control Protocol/Intemet) bao gom 5 lép duge sap xép nhu trén hinh 3.2a. 1. Lép Ung dung (Application Layer) Lép img dyng thyc hién céc chitc nang hé tro cn thiét cho nhiéu img dung khac nhau. Voi méi loai img dung cin mot module riéng biét, vi du FPT (Fole Transfer Protocol) cho chuyén giao file, TELNET cho lam viée v6i tram chi tir xa, SMTP (Simple Mait Transfer Protocol) cho chuyén thu dign tir, SNMP (Simple Network Management Protocol) cho quan tri mang va DNS (Domain Name Service) phuc vu tra ctu danh sdch tén va dia chi trén Internet va img dung khdc nhur IEC 870-5, DNP, Profibus,... Node B Transport (TCP) Internet (IP) Node A . Transport (TCP) Network Interface Physical Connection Hinh 3.12a. Truyén théng gilre 2 lop khdc nhau sir dung TCPAP Network Interface 79 2. Lép Vn chuyén (Transport Layer) Co ché dam bdo duge van chuyén m6t cach tin cay hoan toan khong phy thuge vao dic tinh cila cde img dung str dung dit ligu. Chinh vi thé co cdu cach sis dung déc lap dé tat cA cdc tg dung khdc nhau cé thé str dung chung, duge goi la lop van chuyén. Co thé thay rang TCP 1a mét giao thie tigu biéu nhat, pho bién nhat phyc vy viéc thyc hién chire nang néi trén. TCP hé tro viéc trao déi dét liéu trén co so dich vu cé ndi. 3. Lop Mang (Network Layer) Tuong ty nhu lép Mang ciia OSI, lép nay c6 chire nng chuyén giao dé liéu gitta nhiéu mang lién két véi nhau. Giao thire IP duge sir dung chinh & 1ép nay nhy tén goi cla né, Giao thite IP duge thure hién khong nhimg 6 cdc thiét bj dau cudi ma cdn 6 cdc b6 router. Mot router chinh 14 thiét bi xi ly giao thie ding dé lién két hai mang, c6 chtre nang chuyén giao dit liéu tir mét mang nay sang mang khac, trong 46 cé chite nang chuyén giao dit ligu tir mét mang nay sang mang khdc, trong dé cé ca nhiém vu tim duéng di t6i uu. 4. Lép Truy nhép mang Lop Try nhap mang lién quan t6i viée trao déi dit ligu hai tram thiét bi trong cling mét mang, bao gdm cac chitc nang kiém soat tray nhap méi trudng truyén dan, kiém soat 151 va lu théng dif ligu giéng nhu Lép lién két dir ligu trong OSI. 5. Lop Vat ly (Physical Layer) Lép Vat ly gidng nhu lop Vat ly ctia ISO, dé cap dén giao dién vat ly gitta mét thiét bi truyén dit ligu (vi dy PC, PLC, RTU,...) voi mdi trudng truyén dan hay mang, trong dé c6 dac tinh tin higu, ché d6 truyén, tdc dd truyén va cau tric co hoc cia phich cim, rac cdm. b) Cau trite ctia giao thite TCP/IP TCPAP cung cAp 3 lép nhu sau:: ~ Application Servic ~ Quarateed Reliable Transport Service; — Connectionless Packet Delivery Service. 80 IP cé ba chire nang quan trong: + Théng sé dinh dang giao thitc: + Cac géi théng tin tuyén qua mét dudng Internet xac dinh; + Théng tin vé cac goi git ligu, cdc Ii trong qué trinh truyén. 1) L6 trinh trong mang Internet (Routing in an internet) Lé6 trinh sé Jua chon dudng dé truyén théng tin, sé tham chiéu dén bat cir may tinh nao dé lua chon dung vA route sir dyng. Ca cdc nut va gateway déu [ign quan dén 16 trinh trong théng tin LP. C6 2 dang 16 trinh: + L6 trinh true tiép: noi ma mét nit truyén théng tin truc tiép toi cdc nut khac, 14t ca két néi trong cling m6t mang; + L6 trinh gian tiép: noi ma nat dén khong truc tiép két ndi va thong tin phai truyén qua gateway. 13004 14.002 1.0.0.3 120.04 13002 L To reach nodes on network Route to this address 12.0.0.0 13.0.0.4 13.0.0.0 Deliver Directly 14.0.0.0 Deliver Directly 15.0.0.0 14.0.0.3 2) Giao thite diéu khién truyén nhén TCP Mac da TCP (Transmission Control Protocol) luén duge coi 1a mot phan ctta giao thire Internet TCPAP. Mot giao thite cé thé sit dung déc lap. N6 cé thé xem nhu hoat d6ng dc lap duéi nén cdc 1ép mang vat ly. 6-WroKasvIN 81 Giao thttc nay x4c dinh ré cdu trac cia théng tin, sy tin cay gitta 2 nuit dé dim bao viée chuyén dit liéu 1 dang tin cy, c6 thé phat hién va stra 16i. TCP 1a giao thie kha higu qua mac di né duge viét cho nhimg img dung chung. Téc d6 cla né cé thé 1d 8Mbps cho 2 may tram van hanh hoac voi nhiing méy tinh c6 cu hinh manh thi téc 46 cé thé len dén 600Mbps. Viéc truyén tai théng tin mét cach dang tin cay 1a rt can thiét. Tuy nhién cdc g6i di liéu cé thé bi mat hoac pha hiy bdi cdc 16i xay ra trong qua trinh truyén hoc khi mang tré nén qué tai. Ung dung chuong trinh 6 mife cao nhat c6 thé truyén dit ligu tir diém nay dén diém khdc mét cdch dang tin cay. 3.4.6. Giao thirc Bus truong FB 1) Khai niém vé Bus truéng FB (Field Bus) Field Bus 14 hé théng ni cdc thiét bi trong cdp diéu kh str dung ky thuat truyén tin sé dé két néi n (cdc bd Controller, cdc may tinh digu khién,...) voi nhau va t6i cde thiét bi & cdp hién trudng (hay con goi Ia thiét bi trudng). Do nhiém vu cia Field Bus 14 chuyén dit ligu qua trinh lén cap diéu khién dé xt ly va chuyén quyét dinh diéu khién ti cdp diéu khién xuéng cdp chip hanh, do dé mA tinh nang thdi gian thy duge uu tién hing dau. Thoi gian dp img cé thé lén dén ms. Mat khdc yéu cau vé Iugng thong tin trong thong bdo khéng 1én (khoang vai Byte) nén téc do truyén nhat thiét phai qué lon (c& Mbit/s), Viéc trao déi thong tin vé qua trinh cha yéu mang tinh chat dinh ky, tuan hoan bén canh cdc théng tin canh bio. 2) Date diém cia Field Bus Field Bus khéng nhimg 1a giao thite théng tin ma né can c6 cae dic diém sau: - Thay thé duge hoan toan cae hé théng truyén cit nhu: 0 - 20mA, 0 10V,.. — Cho phép lam vige véi thiét bi cia nhiéu hang sin xudt khdc nhau; — La hé théng mé, déng thoi cho phép higu chinh diéu khién ti phong dicu khién trung tam. 82 3) Uu diém cia Field Bus —Hé théng hoat déng véi dé tin cdy cao; ~ D6 mém déo gan nhu khéng cé gidi han; — Gia thanh thap; — Luong théng tin truyén tai lon; — Lap trinh cho hé théng Field Bus cé thé duge thyc hién theo cdc khéi chic nang bang phan mém. N6 cho phép thay d6i lai cdu tric cia hé théng ma khéng phai thay 4éi phan cimg. Té chite Field Bus coi mé hinh OSI la co sé bat dau cho cae thiét ké ctia minh. 4) Cae lép cia Field Bus M6 hinh mang ba lép duoc ap dung trong cac hé théng Field Bus, 6 la: \op Ung dung, lop Lién két va lop Vat ly. — Lop Ung dung (Application Layer) Lép Ung dung dugc dinh nghia nhu !4 mot néi dung clia cac thong diép vai cde dich vy yéu cau dug hé tro. ~ Lip Lién két dit liéu (Data Link Layer) Lép lién két dit Jigu 1a giao thie va phan tim kiém 1di cia cdc giao thite & dé thong diép gui trén dung day 44 duoc ma hoa. — Lép Vat ly (Physical Layer) Vige nhan dif ligu tir lop nay duge ma héa khi dén 6p Vat ly cha méi trudng khdc, Tin higu nhan duge tir lop Lién két dit ligu da duoc ma héa duéi dang dir ligu ni phan va dua xudng lép Vat ly. 3.4.7. Giao thie Diéu khién dir ligu mirc cao HDLC Giao thite HDLC (High Level Data Control) duge dinh nghia theo tigu chuan cia 13 chite quéc té dé sir dung cho ca hai truramg hop két ndi kiéu Nhiéu digm — Nhiéu diém (multipoint) va Diém — Diém (point to point). Cé hai kiéu hoat dong cla HDLC 1a: — Kiéu dap img binh thong NRM (Normal Response Mode): Dugc sir dung véi tram chu dé khdi tao toan bé hoat dong; 83 Kiéu can bing khéng déng b6 ABM (Asynchronous Balance Mode): Trong ché 46 nay cc tram déu cé quyén nhu nhav va cé thé hoat déng nhw 1a tram chinh hod tram phy. Khung dir liéu cia giao thtte HDLC duoc giéi thiéu trén hinh 3.13. Start of Frame Information Frame End of Frame Header Field Check Frame Delimiter Sequence _ Delimiter a 8 8 8 OtoN 8 8 8 Flag | Addr |Control| Information FCS Flag < Direction of Transmission Control 2s 1 2,°3 4 5 6 7 8 Information = | 0 N(S) PIF N(R) Supervisory " ° 1 s PIF N(R) | Receiver Ready (RR) Receiver Not Ready (RNR) Reject (REJ) Selective Reject (SRE) 1 2°93 4 5 6 7 8 Unnumbered ala M PIF uM — 41. Set Normal Response Mode (SNRM) Set Asynchronous Balanced Mode (SABM) M=¢ Disconnect (DISC) Unnumbered Acknowledgement Unnumbered Poll (UP) Erame Reject (FRMR) te. Minh 3.13. Khung dé ligu cia HOLC 84 §3.5. PHAT HIEN LOI 3.5.1. Nguyén nhan gay Idi Trong thyc té mét tin higu duge truyén di qua bat ky hinh thie phuong tién truyén dan nao ciing bi nh hung ctia bon yéu to sau: 1) Swe suy giam: Day 1a hién tuong cudng do tin higu bi mat do cap din cia hé théng dai vugt qué cy ly cyc dai cho phép, theo céc dac trung ky thuat cia mang. Su suy gidm sé lam cho viée truyén dit ligu bi that bai. Ban 6 thé ding thiét bi goi 1a 69 lap lai dé tang cy ly truyén thong cure dai cia mang. 2) Han ché bing thong (Limitted Bandwith): Do gidi han cia bang théng nén nhiéu khi tin higu truyén gap 1di. 3) Méo tin hiéu (Delay distortion): Khi truyén tin hiéu tin sé cac thanh phan khdc nhau cia tin hiéu dén may thu voi su cham teé khac nhau gitta ching. Do dé tin higu nhan durac 1a méo véi nhémg anh hudng cua bién dang cham tré. 4) Nhiéu (Noise): Cé rat nhiéu tac dong ngoai canh tao nhiéu trong truyén tin hiéu. 3.5.2. Diéu khién phan hai Idi M6ét diéu can thiét la can bao vé chéng lai viée lam rdi loan dit ligu trong qué trinh truyén dit liéu. Digu nay yéu cdu can phai bao mat nghia bang cach thém mé6t ma kiém tra trong mdi tin nhan truyén di. Khai niém nay danh cho cc tram truyén dé tinh todn ma kiém tra tir cdc mAu tin nhin. Cac tram tiép nhan sau d6 lap di lap lai viée tinh, kiém tra ma trén cing mot tin nhin va so sénb ma kiém tra voi tinh cla minh. Néu chung la gidng nhau thi cdc théng bdo d& nhan duge {a dat. Néu chung khdc nhau cé nghia 1a viée truyén théng tin bi 1éi. Cc kiéu kiém tra thém bit vao khung dit liu gdm cé: 1) Bit kiém tra 16i (Parity Bit): 1a mot bit don dugc thém vao mdi byte cua ban tin dé thé hién téng sé cdc bit chn cia ban tin d6. 85 2) Block check calculation: Day 14 m6t phan mé rong vé viéc kiém tra tinh chin 1é duy nhat trong mét byte méi duge tinh (6 cudi thu), dua trén tinh chin lé kiém tra hoe mot tong sé hoc don gian cua bit. 3) Ma 2-out-of-5: Hai trong sé nam bit trén méi nhém trong sé nam duge dat tai bat ky thoi gian nhat dinh 4) Cyclic Redundancy Cheek (CRC-16 or CRC-CCITT): Diéu nay tuong tu trong quan niém cba BCH trong dé can lai 1a mét 16-bit, duge néi vao cuéi cia ban tin. Mét CRC-16 cé thé 1a bé phan kiém tra an ninh dang tin cay nhac va co thé dé dang duge thyc hién, 86 Chuwong 4 CAC HE THONG MANG CUC BQ DUNG CHO SCA §4.1. GIO! THIEU CHUNG Nhimg mang ni bd LANs (Local Area Networks) Ja nhimg mang chia sé théng tin va tai nguyén. Dé kich hoat tit cd cdc nuit trén mang dé chia sé théng tin nay, ching phai duge két néi boi mot sé truyén din trung gian. Phuong phdp két ndi duoc goi 1a Topotogy mang. Cac nut can phai chia sé duang truyén nay dé cho phép cac nit mang truy cép vao mang va gidm thiéu gidn doan cla viéc giri théng tin. Cac nguyén tic chinh cua viée truyén thong nay sé dugc thao [uan. Nhimg anh huéng cia no téi hé thong cing sé duge xem xét. M6t mang LAN 14 mét mang lién lac gitta m6t hodc nhiéu may tinh, 1ép tin may chi, thiét bj dau cudi, may tram, thong minh va cac thiét di ngoai vi khac nhau, thudng duge goi la céc thiét bi (devices) hoe may chu (hosts). Mot mang LAN cho phép truy cap vao cae thiét bi dé chia sé thong tin trong mét nhém ngudi sir dung. voi day du cac két n6i gitta tat cA cdc tram trén mang. Mét mang LAN thuong durgc sé hitu va quan ly boi mét cha s6 hi w nhan (admin) va thudng dat trong cac toa nha. Cac két ndi ciia thiét bi vao mét mang LAN duge thuc hién thong qua mét nut. Nat A 1a mdt nut trén mang LAN ma thiét bj duge két néi va méi nit duge phan bé mét sé dia chi duy nhdt. Méi tin nhin dugc giri vao mang LAN phi cé tién «6 vdi cdc dia chi duy nhat cua diém dén. Tat cd thiét bi két néi véi mét nut cing xem cé thong diép giri dén dia chi ca riéng minh vé mang luéi. Mang LAN hoat dong & téc dd tuong déi cao voi mét chia sé dudng truyén dan trén mét khéng gian nho. Trong mét mang LAN, phan mém kiém soat viée chuyén tai cdc g6i dit ligu trong gitta cdc thiét bi dé dam bao khéng cé xung dét hay gidn doan cia dé liéu. Dé nhiéu ngwai sir dung co thé tray cp mang tai ciing mat thoi gian, mét s6 quy tic phai durgc thanh 4p, khi nao duge truy cAp va theo nhimg digu kién gi, Nhimg quy dinh van bao dam duge theo tiéu chuan chung cla viéc truy cap vao mang. Cac quy tac 4p dung phy thuéc vio cdu tric mang (cac mang khac nhau ¢6 cde quy dinh khac nhau). 87 Khi mét nut cé quyén truy cap vao kénh dé truyén dit ligu, né sé giri cac dit liéu trong theo géi, bao gdm, phan dau ciia n6, dia chi ca diém dau va diém dén cia dit ligu. Diéu nay cho phép mdi nuit cé thé nhan hode bd qua dif ligu trén mang. Mét khung dir ligu thudng duge sit dung dé chi ra cae géi durge giti (hoc thong bao truyén qua dudng kénh thong tin). Topology 1a c4u tric lién két mang, hay ndi cdch khdc né chinh [a téng hop cua cdc méi lién két. Topology duoc hidu 1a cach xp xép, tb chit vé mat vat ly cia mang nhung cing dugc hidu 1a cach x4p xép logic ciia cic mit mang. Sau day sé gidi thiéu va phan tich cdc loai Topology 4.2. CAU TRUC LIEN KET MANG TRONG HE THONG 4.2.1. Topology loai két néi day du Topology loai két néi day di gidi thigu trén hinh 4.1. A E Hinh 4.1. Topology logi két néi day db Voi cdu tric day du thi sy giao tiép gitta cdc tram va cdc thiét bi 1a nhanh, néu mét déi tac bi sy cd sé khong anh hung tdi cdc déi téc con lai. Tuy vay cdu tric nay gid thanh cao vi dudng truyén dan kha tén kém. 88 4.2.2. Topology loai két néi hinh sao Topology hinh sao 1a mét mang trong 46 nhiéu nut duge két ndi voi mét trung tam, thudng 1a cde hub. Hub ni chung chi la mét tung tam két néi day; cé nghia 14, c6 mOt day néi tir nat mang téi trung tam. Trong mot sé trudng hop, cae trung tim thyc sy cé thé 1A mOt may cha (mot may tinh trung tm cé chira mét tap tin tap trung va hé théng diéu khién), vai tat ca cde nit cha né duge gin tryc tiép vao may cht. Moi tin higu, chi din va dir ligu dén va di tir méi nut phai vugt qua cdc trung tim ma nuit duge két ndi. Hé théng dién thoai cing duge té chire theo dang nay, véi day truyén cho cde cd nhan dén tir mét trung tam. Hinh 4.2. Topology loai két néi hinh sao Uu, nhuge diém ciia Topology loai két néi hinh sao nhu sau: Ui diém — Chuan doan va sita 15i duge tach biét dé dang. — Rat don gian dé thém, bot cdc ntit mang hod cai tao nuit mang. — M@t nuit mang bi héng sé khng anh hung dén ede nit khac. — Sur tap trung thong tin vé hub cho phép kiém soat dé dang hon. Nhuge diém: — Néu nhu hub bi hong thi toan bé mang st hong, do vay tram chi déi hoi phai co dé tin cay rat cao; — Topology hinh sao sé yéu cau kha nhiéu cap. Topology két ndi hinh sao dugc thiét ké tro gitp cho nhimg hé théng c6 nhiéu loai IEDs. Nhiing ro le cé kha nang théng tin téc d6 thap lp dat 89 cing véi nhiing role hign dai c6 téc dj nhanh hon. Trong Topology hinh sao, thiét bj co xudt xir tt nhiéu nha san xuat voi cde giao thie (Protocol) khac nhau cé thé cing ndi truc tiép t6i bé xir ly trung tam. Tinh mé 6 day duge thé hign khi mang c6 kha nang giao tiép gitta phin cimg va phin mém cua nhiéu hang san xuat véi nhiéu giao thire (Protocol), nhiéu ty s6 truyén (baut rate) va nhiéu hinh thite giao tiép mang 4.2.3. Topology loai két néi hinh vong Hinh 4.3 gidi thigu Topology loai két néi hinh vong. Topology mach vong la mOt mang ma cac nut duge sip xép theo mt vong kin, vi vay khong phan biét nut dau va nut cudi. Trong dang mach vong nay, mét nit bat ky duoc két ndi voi 2 nit khae nén eting xae dinh 16 dit ligu do mit nao gui va giti dén nut nao. Trong mach vong thi mdi mét nut déng vai trd nhur mot bd repeater lim tang tin higu trudc khi giri né di. ~ ~O O__- Hinh 4.3. Topology logi két néi hinh vong Uu, nhuge diém eta Topology logi két ndi hinh vong nhu sau: Uu diém: —Tén it cap; ~Khdng can néi day trung tam; —Théng tin c6 thé duge tu dong ghi nhan; — MGi nut c6 thé 1a may phat tin higu; — Dé xae dinh vj tri xay ra sued (trong mang théng tin) nhu ditt day, mat ngudn. 90 Nhuge diém: — Bat ky nut nao hong thi mang sé hong, — Chuan don va sita Ji khé vi truyén thong chi theo mét chiéu. —Khi thém hoac bét nut thi phai dimg hoat dong cia mang —Khoang cdch gitta cdc nut bi gidi han. 4.2.4, Topology loai két néi Bus Topology BUS cé 3 kiéu (hinh 4.4): Daisy ~ Chain, Trunk — Line/Drop, Mach vong khong tich cc. Hai kiéu dau duge xép vao kiéu cau tnic thing véi tinh cht hai dau vong khéng khép kin. con kiéu ba 1a cdu tric vong. / | \ Hub Trunk-Line a C4es7e 5c Daisy — chain — Drop-line Drop-line Drop-line co7 oa C4 yo Trunk-line/drop-line les ) las Cel =) Mach vong khang tich eure Hinh 4.4, Topology logi két ndi Bus Dac diém cita cau tribe Bus 14 néu mdt tram, phan ur hay IDE khong Jam viéc (hu héng, mat nguén,...) gay anh huéng dén cdc phan tir cén lai. M6t dic diém khde nifa 1a viée ding chung mot dudng din ddi hai co mét phuong phap phan chia thai gian sir dung thich hop dé tranh xung 46¢ tin higu goi 1a phuong phap truy nh4p méi trudng hay troy nh4p Bus. Nguyén tae phan chia dé 14: tai mt théi diém nat dinh chi cé mét thanh vién giri 91 tin higu, con cae thanh vién khac chi cé quyén nhan. Véi mang IED mang dac tinh khéc nhau nhu: dung long nhé, téc dé xir ly va cé nhiéu protocol thi trong mang ching yéu cau cling lam viée tai gid tri hoat déng thdp nhat va tdt cd cdc thanh vien cé cing ty 86 truyén (baud rate) va ludt néi chung, Uu, nhc diém cia Topology loai két néi Bus nhu sau: Ui diém ~ Sir dung it day cp va néi day don gin; — Cac mit duge két néi boi tro khdng cao trén mot c4p chinh, rit dé ding dé thém hoge bé cdc nit trong bus. Diéu nay gitp dé dang ma tong mang: — C4u tic mang nay kh don gidn va linh hoat. Nhuoe diém: — Khéng dam bao an ninh vi cac mat déu cé thé xem thong tin mac dd thong tin dé khéng giti cho nit dé. Digu dé dn dén tn thoi gian. — Chuan doan va sita idi gip kha khan do 13i 6 thé xay ra & bat cir diém nao doc theo Bus. —Khéng cé su phan héi trong vige tin d dutgc nhan hay chua. 4.2.5, Topology loai két néi cay Topology loai két néi cay gidi thiéu trén hinh 4.5. B6 ndi BO lap Bé6 ndi sao [t-— Liat) Hinh 4.5. Topology lopi ket ndi cay. 92 Topology loai két néi cay bao gém cac lién két noi trén, voi pham vi la xir ly théng tin thyc té trang HTD. No sé thuc hién duge nhiéu tac dung nhu diéu khién, bao vé, phan tich, kiém tra, bao duémg trong HTD. Trong mang LAN, cdc may tinh cd nhan va cac may tinh khdc trong pham vi mt khu vuc han ché duge néi voi nhau bang cdc day cap chét lugng tét, sao cho nhitng nguéi sir dung cé thé trao déi théng tin, ding chung cac thiét bj ngoai vi, sir dung cdc chuong trinh cing nhu céc dt ligu 43 duge Iuu trir trong mét may tinh danh riéng goi la may dich vu tép. Khac nhau nhiéu vé quy mé va mite 46 phic tap, mang cuc bo LAN cé thé chi lién két vai ba may tinh ca nhan va mot thiét bj ngoai vi ding chung dit tién, nhw may in laser ching han. Cac hé thong phic tap hon thi cé cdc may tinh trung tém (may dich vu tép) va cho phép nhing ngudi ding tién hanh théng tin voi nhau théng qua thu dign tu dé phan phéi cdc chyong trinh nhiéu ngudi sir dyng va dé thim nhap vao cdc co so di ligu dang chung. §4.3. CHUAN IEEE 802.3 ETHERNET 4.3.1. Gidi thigu chung Ethernet sir dung CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detect) phuong phdp tiép cn thao luan trong phan 2.7.3. Didu nay tao ra mét hé théng cé thé hoat dng vai sur cham tré nhd néu tai nhe, nhung co ché truy cap cé thé khéng hoan toan néu tai lon. Ethernet duge sir dung rong rai vi mye dich thuong mai. Phan ctmg mang [a tuang di ré va sin xudt voi sé Irong lin. Boi co ché truy cap xac sude nén khéng cé bao Linh cia chuyén tin nhan va tin nhin khong thé duoc wu tién. Diéu nay cé nghia la théng diép quan trong (nhy 1a bao dong) wén mot mat va tin nhén khéng quan trong vé mat khac cé wu tién gidng nhau ruy cap mang ludi. N6 duge sir dung réng rai trong céng nghiép bat chap nhig bat loi. Tuy nhién, mang LAN Ethernet phé bién nhu vay chi don gian 14 do chi phi thdp. 93 4.3.2. Kiéu Ethernet 10BASE Cae tiéu chudn IEEE 802.3 dinh ngbia mét loat cdc loai cap ma cé thé duge sir dung cho mang dya trén cdc tiéu chudn nay. Ching bao gdm cap déng truc, cdp c4p xodn va cép quang. Ngoai ra, cé nhimg tin higu khdc nhau vé tiéu chudn va téc 46 ruyén din, c6 thé dugc ding. Trong dé c6 ca baseband va bang rong téc do 1 Mbps va 10 Mbps. Cac tiéu chudn dang tiép tuc phat trién: Ethemet tc do cao (100 Mbps) va Gigabit Ethernet (1000 Mbps). Cie van ban tigu chudn IEEE 802.3 (ISO 8802,3) hd trg phuong tién truyén théng khdc nhau va cép ty 1é lay truyén lén dén 10 Mbps ahu sau: - 10 BASE-2 CAp ding true loai nhé (Dudng kinh 0.25 inch), 10Mbps - 10 BASE-S Cap déng truc logi in (Duong kinh 0.5 inch), 10Mbps. - 10 BASE-T Cap déi xoan, |OMbps. — 10 BASE-F C4p quang. 10Mbps. — 10 BOARD-36 Cap tivi, 10Mbps. Sav day sé gidi thigu qua cdc hé théng truyén 10 Mbps. 1) Hé thing 1UBASE-5 Day 14 mdt hé théng cap ding truc va duge sir dung ban dau cho céc ké théng Ethernet, thuémg duge goi IA ‘Thickne:’, Day 1a mét day cap ding truc, tro khang 50, mau vang hoc mau da cam. Quy ude dat tén cho 10BASE-5, cé nghia 1a véi téc dé 10 Mbps, tin hiéu trén mat cap sé hé tro cdc phan doan dai S00 mét. Cac cdp nay thudng duge két ndi voi cdc Card,,.. va cde thit bi dign ti thu phat MAU (Medium Attachment Unit) cai dat truc tiép trén cAp. Ti 46, mot day cap trung gian, dugc biét dén nh iét bé trao déi théng tin gin vo AUI (Attachment Unit Interface), duge sit dung dé két ndi vai cdc NIC. Cap nay cé d6 dai téi da 14 50 mét. No lam cho cde dau mang cia 10BASE~S linh hoat hon. Cap AUI bao gdm 5 cip duge boc riéng ré thanh timg doi mét (diéu khién va dit liu) cho ca truyén va nhan dit ligu. Két néi MAU (Medium Access Control) c6 thé dugc thuc hién bing cach ct day cép va chén mét dau néi N vao va mét ddng truc hinh Thode phé bién hon bing cach str dung bee sting mét hoc vampire tap. Digu nay két 94

You might also like