You are on page 1of 143

İLKOKUL

TÜRKÇE
DERS KİTABI

1.
SINIF
Dr. Öğr. Üyesi Erol Aksoy
Dr. Öğr. Üyesi Gülnur Candan Hamurcu
Mahmut Akkuş
Sinan Ziya

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 28.05.2018 tarihli ve 78 sayılı (ekli listenin 257. sırasında)
kararıyla 2018 - 2019 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilmiştir.

CEM WEB OFSET SANAYİ ve

CEM WEB OFSET SAN. VE TİC. AŞ.


TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Ostim OSB Mah. Alınteri Bulvarı No.: 29/A


Ostim / ANKARA
Tel.: (0312) 385 37 27 • Belgeç: (0312) 385 16 17

1
Görsel Tasarım Uzmanı

Tuğçe Karaburçak

ISBN
978-605-81281-2-5

Baskı Yeri
Cem Web Ofset AŞ, ANKARA

Baskı Yılı
2019

Bu kitabın her hakkı © CEM WEB OFSET SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ’ne aittir.
Fikir Eserleri Kanunu gereğince tamamı veya bir kısmı yayıncının izni olmaksızın elektronik, mekanik,
fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılamaz, yayınlanamaz ve basılamaz.

2
Mehmet Âkif Ersoy

3
ANDIMIZ

Türküm, doğruyum, çalşkanm.

İlkem küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak; yurdumu, milletimi


özümden çok sevmektir.
Ülküm yükselmek, ileri gitmektir.

Ey Büyük Atatürk!

Açtğn yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim.

Varlğm Türk varlğna armağan olsun.

Ne mutlu Türküm diyene!

4
5
İÇİNDEKİLER
1. TEMA MİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ
Dinleme Metni: Padişahın Oğluna Dersi..................................................................10
Okuma Metni: Ailemiz.....................................................................................................18
Okuma Metni: Bayramlaşma Bayramı.......................................................................25
Okuma Metni: Müzeler...................................................................................................31
Serbest Okuma Metni: Dedemle Bir Bayram Günü...........................................36

2. TEMA BİLİM VE TEKNOLOJİ


Dinleme Metni: Yaşasın Bilgisayar..............................................................................40
Okuma Metni: Minik Gezegen ve Küçük Astronot..............................................50
Okuma Metni: Temel Güneş’e Gidiyor.....................................................................59
Okuma Metni: Uçan Balon............................................................................................64
Serbest Okuma Metni: Efe Deney Yapıyor.............................................................70

3. TEMA MİLLÎ MÜCADELE VE ATATÜRK


Dinleme Metni: Atatürk ve Çocuk..............................................................................74
Okuma Metni: Dünya Çocuk Bayramı......................................................................81
Okuma Metni: Kahraman Şerife Bacı........................................................................91
Okuma Metni: Atatürk Köşesi.......................................................................................97
Serbest Okuma Metni: “Allah, Bir Daha Bu Millete
İstiklâl Marşı Yazdırmasın................................................................................................102

4. TEMA OKUMA KÜLTÜRÜ


Dinleme Metni: Bilgi Kuşu ............................................................................................106
Okuma Metni: Kitap ........................................................................................................114
Okuma Metni: Bir Kitap Anlatıyor ............................................................................121
Okuma Metni: Altın, Kılıç ve Kitap ...........................................................................127
Serbest Okuma Metni: Okuma Yazma Bilmeyen Çocuk .................................133

Sözlük......................................................................................................................................136
Kaynakça.................................................................................................................................142
Görsel Kaynakça.................................................................................................................143

6
ORGANİZASYON ŞEMASI

Etkinlik Okuma ve Dinleme


Numarası Öncesi Konuşma Etkinliği

6. Etkinlik
Haydi, biraz konuşalım.
Saygını nasıl gösterirsin?
Aile deyince aklına neler geliyor?

Okulda: Evde:
1. ..................................................
......................................................
1. ..................................................
...................................................... Okuma Metni AİLEMİZ
Kardeşlerim, annem, babam,
2. ................................................. 2. ................................................. Dedem, ninem, biz her akşam
...................................................... ...................................................... Bir çatıda toplanırız.
3. ................................................. 3. ................................................. Orda herkes sevinç duyar,
...................................................... ...................................................... Birbirini sever, sayar.
lılara bü_üklerimize Kendisini bulmaz yalnız.
gı duyalım herkese Dedemin yok hiç dişleri,
gı _evgi paylaştıkça Anlatır hep geçmişleri,
luluk artar millete.

gı _evgi öğretir
SAYGI Her sözünden ders alırız.
Ninem evin neşesidir.
Birçok güzel masal bilir,
ün herkes bunu bilir Anlattıkça bayılırız.
gının değerini Hastanede: Toplu taşıma araçlarında: (...)
zaman bilmeli. 1. .................................................. 1. .................................................. Akşam bizi bir görmeli!
...................................................... ...................................................... Ne tatlıdır, ne neşeli,
Bir sofrada toplanmamız.
2. ................................................. 2. .................................................
...................................................... ...................................................... (...)
3. ................................................. 3. ................................................. Rakım ÇALAPALA
...................................................... ...................................................... (Kısaltılmıştır.)

18
16

Okuma ve Dinleme
Sonrası Etkinliği

Tema Numarası 1. TEMA


Millî Kültürümüz Tema Adı

Tema Görselleri

7
Haydi, biraz konuşalım.
Sizce saygı nedir? Günlük hayatımızda kimlere
saygı göstermeliyiz?

1. Etkinlik
Resmi dikkatlice inceledikten sonra dinleyeceğimiz metinde
yaşanacaklarla ilgili tahminlerimizi yazalım.
Dinleme Öncesi
................................................................................................. Etkinliği
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................

Dinleme Metni Dinleme Sembolü


PADİŞAHIN OĞLUNA DERSİ

11

Dinleme Metninin
Adı

PADİŞAHIN OĞLUNA DERSİ

Dinleme Metninin
Görseli

10

8
1. TEMA
Millî Kültürümüz

9
PADİŞAHIN OĞLUNA DERSİ

10
Haydi, biraz konuşalım.
Sizce saygı nedir? Günlük hayatımızda kimlere
saygı göstermeliyiz?

1. Etkinlik
Resmi dikkatlice inceledikten sonra dinleyeceğimiz metinde
yaşanacaklarla ilgili tahminlerimizi yazalım.
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................

Dinleme Metni
PADİŞAHIN OĞLUNA DERSİ

11
2. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum
Aşağıda bazı sözcüklerin anlamları yazılmış. Haydi, bu sözcüklerle
cümleler yazalım.

Çaresiz: Çare bulamayan, zavallı kimse.


.....................................................................................................................

Şikâyet: Herhangi bir şeyden memnun olmamak.


.....................................................................................................................

Müddet: Bir olayın başı ile sonu arasında geçen zaman


parçası.
.....................................................................................................................

Müthiş: Şaşılacak kadar değişik.


.....................................................................................................................

Plan: Bir işin gerçekleştirilmesi için uyulması tasarlanan


düzen.
.....................................................................................................................

Padişah: Osmanlı Devleti’nde devleti yöneten kişi.


.....................................................................................................................

12
3. Etkinlik Dinlediğimi Anlarım
Aşağıdaki soruları dinlediğimiz “Padişahın Oğluna Dersi”
metnine göre cevaplayalım.

1. Fatih Sultan Mehmet’in hocası kimdir?


........................................................................................................................

2. Fatih Sultan Mehmet neden hocasının sözünü dinlemiyor?


........................................................................................................................

3. Padişahın Fatih Sultan Mehmet’le ilgili planı nedir?


........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

4. Fatih Sultan Mehmet bu plandan sonra ne öğreniyor?


........................................................................................................................
........................................................................................................................

13
4. Etkinlik
Haydi, aşağıdaki tabloyu dikkatlice inceleyelim ve saygımızı
göstermek için yapmamız ve yapmamamız gerekenleri
aşağıya yazalım.

anne-babaya

düşüncelere hayvanlara
SAYGI

yaşlılara engellilere

Yapmamız Gereken Yapmamamız Gereken


Davranışlar Davranışlar
1. .................................. 1. ..................................
....................................... .......................................
2. .................................. 2. ..................................
....................................... .......................................
3. .................................. 3. ..................................
....................................... .......................................
4. ................................. 4. .................................
....................................... .......................................

14
5. Etkinlik
Haydi, resimlerin karşılarına uygun birer cümle yazalım.

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

15
6. Etkinlik
Saygını nasıl gösterirsin?

Okulda: Evde:
1. .................................................. 1. ..................................................
...................................................... ......................................................
2. ................................................. 2. .................................................
...................................................... ......................................................
3. ................................................. 3. .................................................
...................................................... ......................................................

SAYGI
Hastanede: Toplu taşıma araçlarında:
1. .................................................. 1. ..................................................
...................................................... ......................................................
2. ................................................. 2. .................................................
...................................................... ......................................................
3. ................................................. 3. .................................................
...................................................... ......................................................

16
7. Etkinlik
Şiirde harfleri eksik yazılan sözcükler var. Haydi, sözcükleri
düzelterek şiiri tekrar yazalım.

SAYGI AİLESİ ..................................


Biz ­_aygı ailesi­ ...............................................
_ağlıyız birbirine ...............................................
Çıkmaz _imsenin sesi ...............................................
Bağırmaz _iğerine. ...............................................

Bizde herkes _erkese ...............................................


Saygı _uyar derinden ...............................................
_abam eve gelirse ...............................................
_erkes kalkar yerinden. ...............................................

_ocuklar saygılıdır ...............................................


_nne ve babasına ...............................................
Geçmişine _ağlıdır ...............................................
Laf etmez atasına. ...............................................
(…) (…)
Kasım KAPLAN Kasım KAPLAN

17
Haydi, biraz konuşalım.
Aile deyince aklına neler geliyor?

AİLEMİZ
Kardeşlerim, annem, babam, 
Dedem, ninem, biz her akşam 
Bir çatıda toplanırız. 
Orda herkes sevinç duyar, 
Birbirini sever, sayar. 
Kendisini bulmaz yalnız. 
Dedemin yok hiç dişleri, 
Anlatır hep geçmişleri, 
Her sözünden ders alırız. 
Ninem evin neşesidir. 
Birçok güzel masal bilir, 
Anlattıkça bayılırız. 
(...)
Akşam bizi bir görmeli! 
Ne tatlıdır, ne neşeli, 
Bir sofrada toplanmamız. 
(...)
Rakım ÇALAPALA
(Kısaltılmıştır.)

18
1. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum

Aşağıdaki sözcükleri resimde gösterilen uygun yerlere


yazabilir misin?

Anne Baba Kız Erkek


Dede Nine Kardeş Kardeş

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım


Aşağıdaki soruları okuduğumuz şiire göre cevaplayalım.

1. Okuduğumuz şiire göre kimin her sözünden ders alırız?


..........................................................................................................................
2. Dedeleri çocuklara ne anlatıyor?
..........................................................................................................................
3. Şiire göre kim birçok güzel masal bilmektedir?
..........................................................................................................................
4. Şiirdeki ailede kimler var?
..........................................................................................................................

19
3. Etkinlik Ailemi Tanıyorum

Ailenin tanıtıldığı kartları doldurabilir misin?

Benim;
Adım, soyadım:..............................................................................................
Okulum:..........................................................................................................
Sınıfım:.............................................................................................................
En çok sevdiğim şeyler:............................................................................
Hiç sevmediğim şeyler:..............................................................................

Adı, soyadı:....................................................................................................
Yaşı:..................................................................................................................
Mesleği:..........................................................................................................
Sevdiği şeyler:...............................................................................................
Sevmediği şeyler:.........................................................................................

Adı, soyadı:....................................................................................................
Yaşı:..................................................................................................................
Mesleği:..........................................................................................................
Sevdiği şeyler:...............................................................................................
Sevmediği şeyler:.........................................................................................

20
4. Etkinlik
Haydi, aile ağacındaki boşluklara resimler yapıştırarak
kendi aile ağacını oluştur.

................................................
Ailesi

21
5. Etkinlik
Haydi, resimleri inceleyerek boşlukları dolduralım.

Bana göre, bu ailedeki


bireylerin davranışları
doğrudur. yanlıştır.

Çünkü;
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

Bana göre, bu ailedeki


bireylerin davranışları
doğrudur. yanlıştır.

Çünkü;
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

22
6. Etkinlik
Şiirde bazı sözcükler yanlış yazılmış. Yanlış yazılan sözcük-
leri düzelterek şiiri tekrar yazalım.

AİLE BİREYLERİ
Annem Evin yüreği,
Babam evin direği,
Çocuklar evin Neşesi,
aile bireyleri.
Hep sevecenlikle,
Hep Mutlu bir Yürekle, .....................
Birbirine yaklaşan
Aile Bireyleri. ..............................................................
..............................................................
Sevginin sonsuzluğu Orada,
dostluk, paylaşmak orada, ..............................................................
Hep beraber Mutlulukla ..............................................................
Aile Bireyleri. ..............................................................
Gözde TONAZ ..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................

23
7. Etkinlik Kitabımızı Tanıyalım

Ders kitaplarında ön ve arka kapak bulunur. Kitabın


içindeki metinlerin hangi sayfalarda olduğunu gösteren
bölüme “İçindekiler” bölümü denir.

Haydi, kitabımızın ön kapağında ve içindekiler bölümünde


eksik bırakılan yerleri tamamlayalım.

İÇİNDEKİLER
1. TEMA ...................................
Dinleme Metni: ..................................................................................................................
Okuma Metni: ...................................................................................................................
Okuma Metni: Bayramlaşma Bayramı.......................................................................
Okuma Metni: Müzeler...................................................................................................
Serbest Okuma Metni: Dedemle Bir Bayram Günü...........................................

2. TEMA BİLİM VE TEKNOLOJİ


Dinleme Metni: ..................................................................................................................
Okuma Metni: ...................................................................................................................
Okuma Metni: Temel Güneş’e Gidiyor.....................................................................59
Okuma Metni: Uçan Balon............................................................................................64
Serbest Okuma Metni: Efe Deney Yapıyor.............................................................70

3. TEMA MİLLÎ MÜCADELE VE ATATÜRK


Dinleme Metni: ..................................................................................................................74
Okuma Metni: ...................................................................................................................81
Okuma Metni: Kahraman Şerife Bacı........................................................................
Okuma Metni: Atatürk Köşesi.......................................................................................
Serbest Okuma Metni: “Allah, Bir Daha Bu Millete
İstiklâl Marşı Yazdırmasın................................................................................................102

4. TEMA OKUMA KÜLTÜRÜ


Dinleme Metni: Bilgi Kuşu ............................................................................................106
Okuma Metni: Kitap ........................................................................................................114
Okuma Metni: Bir Kitap Anlatıyor ............................................................................121
Okuma Metni: Altın, Kılıç ve Kitap ...........................................................................127
Serbest Okuma Metni: Okuma Yazma Bilmeyen Çocuk .................................133

Sözlük......................................................................................................................................
Kaynakça.................................................................................................................................
Görsel Kaynakça.................................................................................................................

24
BAYRAMLAŞMA BAYRAMI
(Karagöz gelir, içeri girerler.)
HACİVAT– Karagöz’üm hoş geldin!
KARAGÖZ– Hoş bulduk Hacı Cavcav! Ver elini
öpeyim!
HACİVAT– Efendim, bu ne el öpmesi?
KARAGÖZ– Pataklarım ha! Bayramlaşma el öpmesi
tabi…
HACİVAT– Bu kaçıncı bayramlaşma Karagöz’üm?
KARAGÖZ– Kaçıncı olursa olsun, bayramlaşma
kötü mü?
HACİVAT– Bayramlaşma çok güzel ama…
KARAGÖZ– İyi ya, benim bayramda fırsat buldukça senin
elini öpmem de hepsinden güzel…
HACİVAT– Bayram namazından sonra sabah camide
bayramlaştık ya.
KARAGÖZ– Evet, bayramlaştık.
HACİVAT– Evlerimize geldiğimizde tekrar
bayramlaştın! Yine ses çıkarmadım.
KARAGÖZ– Ses çıkarırsan “Hacivat benimle
bayramlaşmıyor, elini öptürmüyor.” diye bağırırım.
(...)
HACİVAT– Zaten ben de, eşe dosta bayram günü
rezil olurum, diye çekiniyorum.

25
KARAGÖZ– İyi yapıyorsun Hacı Cavcav!
HACİVAT– Elimi sadece sen öpmüyorsun ki... Çocukların,
torunların daha camideyken senin arkanda kuyruk olmaya
başladı.
KARAGÖZ– Ağzını bozma köftehor. Ben kedi miyim de
arkamda kuyruk uzasın?
HACİVAT– Yani, sen elimi öperken onlar da arkanda sıraya
giriyorlar.
(...)
KARAGÖZ– Senin arkanda mı sıraya girsinler?
HACİVAT– Allah iyiliğini versin! Yani onların senden sonra
elimi öpmelerine bir şey dediğim yok, amma…
KARAGÖZ– Eee, amması ne demek oluyor?
HACİVAT– Bayram harçlığı almadan önümden
çekilmiyorsunuz. Allah’ım, sen bana sabır ver!
KARAGÖZ– Tamam Hacı Cavcav, anlaştık! Allah sana sabır
versin. Sen de bize her bayramda el öptükçe bahşiş ver.
Ünver ORAL
(Kısaltılmıştır.)

26
1. Etkinlik
Haydi, aşağıdaki görsellerin tanımlarını bularak eşleştirelim.

Karşılıksız verilen para.

İnsanların art arda girerek sıra


oluşturması.

Bir kimsenin çocuğunun çocuğu.

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım


Aşağıdaki soruları okuduğumuz metne göre cevaplayalım.
1. Karagöz, Hacivat’ın elini neden öpüyor?
2. Hacivat, Karagöz’ün el öpmesine ses çıkarırsa Karagöz ne
yapacağını söylüyor?
3. “Arkasında kuyruk olmak” ne demektir?

27
3. Etkinlik Senin Bayramın
Bayram günleri neler yaparsın? Haydi, madde madde
yazalım.

1 ....................................................................................................................
2 ....................................................................................................................
3 ....................................................................................................................
4 ....................................................................................................................

4. Etkinlik
Haydi, Karagöz’ün nasıl cevap verdiğini tahmin edip boşluğa
yazalım.

Hacivat: Merhaba Karagöz’üm nasılsın?


Karagöz:........................................................................
Hacivat: Ben de iyiyim Karagöz’üm.
Duydum ki okuma yazma öğreniyormuşsun.
Artık harfleri tanıyor musun?
Karagöz:........................................................................
Hacivat: Haydi, 29 harfi say da Karagöz’üm
harflerle biz de tanışalım.
Karagöz:........................................................................

28
5. Etkinlik
Bayramlarımızı kutucuklara yazalım.

Millî Bayramlarımız
30 Ağustos Zafer Bayramı
Dinî Bayramlarımız

6. Etkinlik
Ramazan davulcumuz mâni söylüyor. Haydi, bir mâni de
biz yazalım.

Okudum yazar oldum


Davette gezer oldum
Her gün börek istiyor
Mideme kızar oldum.

.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................

29
7. Etkinlik
Haydi, önce tekerlemeyi okuyalım sonra da aşağıdaki
boşluğa yazalım.

Karpuzu aldım, Annem havuç getirdi,


Havaya attım. Tavşan yedi bitirdi.
Güm dedi düştü, Bu tavşan çok yaramaz,
Çekirdekler uçtu. Zıp zıp zıplar, hiç durmaz.

........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................

30
Haydi, biraz konuşalım.
Daha önce hiç müzeye gittin mi? Müzede neler
gördüğünü anlatır mısın?

MÜZELER
Resim, heykel, antika,
Bütün eski eserler.
Tarihi ve kültürü,
Sergiler hep müzeler.
Müzelerle yaşanır,
En eski uygarlıklar.
Müzelerde korunur,
Tüm tarihi varlıklar.
Sahip çıkmak gerekir,
Yurdumuzun malına.
Kaçırılmaz o zaman,
Eserler yurt dışına.
Haber vermek görevdir,
Eski eser bulunca.
Bil ki ülken kazanır,
Müzen zengin olunca.
Atila ÇAKIROĞLU

31
1. Etkinlik
Müze sözcüğü sana neleri hatırlatıyor? Haydi, resmin
etrafındaki kutucuklara yazalım.

Tablo

Müze
2. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum
Açıklaması verilen sözcükleri uygun olan resimlerin altına
yazabilir misin?

resim: Varlıkların, dış görünüşlerinin kalem, fırça gibi araçlarla


kâğıt, bez vb. üzerinde yapılan biçimleri.
heykel: Taş, tunç, bakır, kil, alçı vb. maddelerden yontularak,
kalıba dökülerek veya yoğrulup pişirilerek biçimlendirilen eser.
antika: Eski dönemlere ait olan eserler.
müze: Sanat ve bilim eserlerinin saklandığı, halka gösterilmek
için sergilendiği yer.

32
3. Etkinlik Okuduğumu Anlarım
Haydi, soruları şiire göre cevaplayalım.

1. Müzelerde neler bulunur?


..................................................................................................................
..................................................................................................................

2. Yurdumuzun malına sahip çıkmazsak ne olur?


..................................................................................................................
..................................................................................................................

3. Eski eser bulunca ne yapmalıyız?


..................................................................................................................
..................................................................................................................

4. Etkinlik
Boş bırakılan yerlere aşağıdaki sözcükleri yazabilir misin?

tarihî tarihi ve
eser müzelerde
varlıklar kültürü

1. ............................. sergiler hep müzeler.

2. .......................................... yaşanır en eski uygarlıklar.

3. Müzelerde korunur tüm ..................................... .

4. Haber vermek görevdir, eski .............................. bulunca.

33
5. Etkinlik
Eğer müzeler olmasaydı ne olurdu?

..............................................................................................................
..............................................................................................................
..............................................................................................................

6. Etkinlik
Cümlelerdeki sözcüklerin yeri karışmış. Haydi, düzelterek
tekrar yazalım.

aldı. - kırmızı lale - çiçekçiden - Ahmet


...................................................................................

gelecek. - Annem - okula - bugün


...................................................................................
okumayı - seviyorum. - çok - Kitap
...................................................................................
yaparım. - Her sabah - severek - kahvaltımı
.............................................................................................

34
7. Etkinlik
Müzede uyulması gereken kuralları tamamlayalım.

Tarihî eserlere zarar gelmemesi


1 için ............................. çekmemeliyiz.

........................................................ ile
2 müzeye girmemeliyiz.

Eserlere zarar vermemek için


3 ..........................................................

4 ................................. konuşmamalıyız.

8. Etkinlik
Bir müze açmak isteseydin içine neler koymak isterdin?
Haydi, kendi müzemizi oluşturalım.

35
Serbest Okuma
Metni

DEDEMLE BİR BAYRAM GÜNÜ

Babam, akşam eve geldiğinde çok keyifliydi.


– Size güzel bir haberim var. Dedeniz bayramda bize
geliyor, dedi. Kardeşim Ezgi ve ben bu habere çok sevindik.
Dedemle sık görüşemesek de bayramlarda, tatillerde onu
görmeye giderdik. Bize ilginç öyküler anlatırdı. Türküler
söylerdi.

36
Dedem, arife günü sabah erkenden geldi. Koşarak dedemin
boynuna sarıldım. Dedem bize getirdiği hediyeleri dağıttı.
Ezgi’ye bir bebek, bana da bir saz almıştı. Günümüz sevinç
içinde geçti.
Bayram sabahı hepimizin yüzünde heyecan ve gülümseme
vardı. Kahvaltıya polis olan amcam ve hanımı da geldi. Dedem
ve amcam, bana ve kardeşime bayram harçlığı verdi.
(…)

37
O gün, dedem ve amcamla uzun uzun konuştuk.
Akrabalarımız bayramlaşmaya geldiler. Çocuklarıyla oyunlar
oynadık. Günümüz çok eğlenceli geçti.
(…)
Cuma KARATAŞ
(Kısaltılmıştır.)

38
2. TEMA
Bilim ve Teknoloji
Ünite kapak

39
YAŞASIN BİLGİSAYAR

40
Haydi, biraz konuşalım.
Bilgisayarı nerelerde kullanırız?

1. Etkinlik
Resmi dikkatlice inceledikten sonra dinleyeceğimiz metinle
ilgili tahminlerimizi yazalım.

.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................

Dinleme Metni
YAŞASIN BİLGİSAYAR

41
2. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum

Bilgisayar ekranında yazan sözcükleri anlamlarıyla


eşleştirebilir misin?

• Sinema
• Projeksiyon
• CD
• Kumanda

Televizyon gibi elektronik cihazları


uzaktan açıp kapamada, kanal
değiştirmede kullanılan araç.

İçine filmlerin, seslerin ve resimlerin


kaydedildiği araç.

İçinde izleyicilerin film izlediği yer.

Bilgisayar ve televizyon gibi cihazların


görüntülerini duvar ya da perdeye
yansıtan cihaz.

42
3. Etkinlik
Haydi, kutucuklarda yazan sözcükleri kullanarak birer
cümle yazalım.

ödev Sınıftaki herkes çok güzel ödev yapıyor.

ödül ............................................................................. .

perde ............................................................................. .

sürpriz ............................................................................. .

dolap ............................................................................. .

43
4. Etkinlik Dinlediğimi Anlarım
Dinlediğimiz metne göre aşağıdaki soruları cevaplayalım.

1. Öğretmenin öğrencilerine yaptığı sürpriz nedir?


...........................................................................................................
...........................................................................................................
2. Projeksiyon makinesi ne işe yarar?
...........................................................................................................
...........................................................................................................
3. Çocuklar ödevlerini özenle yapınca öğretmen
çocuklara ne ödül verdi?
...........................................................................................................
...........................................................................................................

5. Etkinlik
Dinlediğin metnin konusunu yazabilir misin?

...........................................................................................................

6. Etkinlik
Haydi, dinlediğimiz metne farklı bir başlık yazalım.

...........................................................................................................

44
7. Etkinlik
Resimlerdeki cihazların adlarını altlarına yazabilir misin?

45
8. Etkinlik
Haydi, Ela’nın isteklerini yerine getirelim.

Resimdeki makinelerin isimlerini aşağıya yazar mısın?


............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................

Makineleri ve seslerini aşağıya yazar mısın?


Makine Çıkardığı Ses
................................................. .................................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................

46
Robotumun tekrar yürümesi için neler yapmalıyım?
1. ..............................................................................................................
2. .............................................................................................................
3. .............................................................................................................
4. ............................................................................................................

Makineler neyle çalışır?


1. Çamaşır makinesi elektrikle çalışır.
2. Buzdolapları .................................................................................
3. Otomobiller ..................................................................................
4. Cep telefonları ...........................................................................
5. Saatler ............................................................................................

47
9. Etkinlik
Bir mucit olsaydın nasıl bir icat yapmak isterdin? İcadının
resmini çizip özelliklerini yazabilir misin?

İcadımın Özellikleri:
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

48
10. Etkinlik
Haydi, yarım kalan yazımızı tamamlayalım.

Utku, çok akıllı bir çocuktu. Sürekli yeni icatlar yapardı.


Bir sabah, babası gazete okurken gözüne bir şey takılmıştı.
Bu takılan şey biraz aklını kurcaladı. Ancak haberi görünce
ve biraz düşününce daha önce yapmadığı bir icat yapmaya
karar verdi. Gazetede gördüğü şey ise bir “zaman makinesi”
idi.
Bu düşünceyi ailesi ile paylaştı. ...................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

49
Haydi, biraz konuşalım.
Metindeki resimleri dikkatlice inceleyip uzay gemisini
ve astronotu arkadaşlarına tanıtabilir misin?

MİNİK GEZEGEN VE KÜÇÜK ASTRONOT

Bir zamanlar gökyüzünün uzak bir köşesinde minik bir


gezegen varmış. Bu gezegen o kadar küçükmüş ki, diğer
gezegenler ona minik gezegen derlermiş.
(...)
Günlerden bir gün en başta duran gezegenden bir
haber gelmiş: Dünya’dan bir uzay gemisi hareket etti. Bütün
gezegenler bu habere çok sevinmiş. Minik gezegen ise “Ben

50
zaten çok küçüğüm. Beni görmezler bile.” demiş ve üzülmüş.
Biraz sonra kocaman bir uzay gemisi gelmiş. Minik gezegen,
gözlerini kocaman açmış. Neler olacağını izlemeye başlamış.
Biraz sonra uzay gemisinden bir astronot çıkmış.
Astronotun kafasında camdan kocaman bir şapka varmış.
Ardından uzay gemisinden küçük bir astronot daha çıkmış.
Minik gezegen, bu küçük astronotu çok sevmiş.
Biraz sonra küçük astronot, minik gezegenin yanına
gelmiş ve onun topraklarına ayak basmış. Minik gezegen
çok mutlu olmuş. Çünkü çok küçük olduğu için daha önce
hiç kimse onun topraklarına ayak basmamış. Küçük astronot

51
cebinden bir çiçek çıkarmış. Çiçeği, minik gezegenin üstüne
dikmiş. Minik gezegen de ona taş ve topraklarından vermiş.
Küçük astronot gitmek için uzay gemisine yönelince minik
gezegen ona el sallamış. Çiçeği topraklarında saklamış ve
arkadaşı küçük astronotu hiç unutmamış.
Şebnem Güler KARACAN
(Kısaltılmıştır.)
52
1. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum
a. Resimlerin altına uygun sözcükler yazalım.

b. Aşağıda verilen sözcükleri cümlelerdeki uygun boşluklara


yazalım.
gezegen astronot çiçek uzay gemisi

taş ve topraklarından

Diğer gezegenler ona minik ......................................... derlermiş.


Dünya’dan bir ............................................. hareket etti.
Biraz sonra uzay gemisinden bir ................................. çıkmış.
Küçük astronot cebinden bir .......................................... çıkarmış.
Minik gezegen de ona ...................................................... vermiş.

53
2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

a. Dünya’dan bir uzay gemisi geleceğini duyunca minik


gezegen ne söylemiş?
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

b. Astronot, minik gezegenin topraklarına çiçek dikince minik


gezegen ne yapmış?
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

c. Minik gezegen, küçük astronotu niçin çok sevmiş?


...............................................................
...............................................................
...............................................................
..............................................................
...............................................................
..............................................................

54
3. Etkinlik
Okuduğumuz metnin konusunu yazalım.

.......................................................................
................................................................................
................................................................................

4. Etkinlik
Okuduğun metnin başlığını değiştirseydin yeni başlığı sence
ne olurdu?

................................................................................

5. Etkinlik
Astronot olmak için neler yapmalıyız?

...................................................................................................................
.....................................................................................................................
..................................................................................................................
.........................................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................

55
6. Etkinlik
Aşağıdaki trenlerin hareket etmesi için cümlelerdeki
sözcükleri örnekteki gibi hecelere ayırabilir misin?

A Kocaman bir uzay gemisi gelmiş.

Kocaman bir uzay gemisi gelmiş.


Ko-ca-man bir u-zay ge-mi-si gel-miş.

B Neler olacağını izlemeye başlamış.

Neler olacağını izlemeye başlamış.

C Minik gezegen çok mutlu olmuş.

Minik gezegen çok mutlu olmuş.

Ç Çiçeği topraklarında saklamış.

Çiçeği topraklarında saklamış.

56
7. Etkinlik
Aşağıdaki cümlelerin noktalama işaretleri unutulmuş. Uygun
olan noktalama işaretlerini boşluklara koyabilir misin?

Soru işareti Nokta Virgül Kesme işareti

a. Ali nin çantasının rengi kırmızıymış

b. Ahmet Elif Eda ve Kerem okula birlikte gidiyorlar

c. Bu şarkıyı yeni mi öğrendin

ç. Babam bizi yarın sinemaya götürecek

d. Ela nın kitabını çok beğendim

e. Zil ne zaman çalacak

57
8. Etkinlik
Aşağıdaki şiiri okuduktan sonra yandaki verilen alana tekrar
yazabilir misin?

BİLİM VE TEKNOLOJİ
Bilime ilk adımı,
Okullarda atarız.
Öğretmeni dinleyip
Zihnimizi açarız.
Bilim ve teknoloji,
İki kardeş gibiler.
Doğruca kullanırsak,
Bize zarar vermezler. .....................
İpek BÖREKCİ .......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................

58
TEMEL GÜNEŞ’E GİDİYOR

Bir gün bütün ülkelerin bilim insanlarının davet edildiği bir


uzay konferansına Türkiye’den de bir bilim insanının yollanması
için davetiye gönderilmiş. Kimi yollayalım diye düşünmüşler,
düşünmüşler… En sonunda Temel’i göndermeye karar vermişler.
Temel, konferansa gitmiş. Konferans başlamış. Rus bilim insanı,
“Uzaya ilk biz gittik.” diye böbürlenmiş. Amerikalı bilim insanı,
“Ay’a ilk ayak basan biziz.” diye böbürlenmiş. Sırayla bütün
ülkelerin bilim insanları konuşmuş. Bir ara Amerikalı bilim
insanı Temel’e dönmüş:
- Siz neler yaptınız, ne tür çalışmalarınız var? diye sormuş.

59
Salonda derin bir sessizlik olmuş ve bütün başlar Temel’e
çevrilmiş. Temel şöyle bir etrafına bakarak ayağa kalkmış ve
göğsünü kabartarak:
- Biz Güneş’e gideceğuz, demiş. Birden salonda bir uğultu
olmuş, kıpırdanmalar başlamış ve hemen Rus bilim insanı
sormuş:
- Ama bu mümkün değil. Henüz Güneş’e erimeden
ulaşacak bir uzay gemisi yapılmadı. Temel yine göğsünü
kabartarak:
- Biz onu da düşündük. Akşam serunluğunda gideceğuz,
demiş.
Anonim

60
1. Etkinlik
Haydi, kelimeleri anlamlarıyla eşleştirelim.

Bir yere çağırmak üzere


düzenlenen davet yazısı.

Konferans

Bir konuda bir topluluğa bilgi


vermek amacıyla yapılan konuşma.

Uzay

Evleniyoruz!
Özlem - Tuna Bütün gök cisimlerinin içinde
bulunduğu sınırsız boşluk.
Düğün törenimizde sizleri de
aramızda görmekten mutluluk duyarız.

Ailesi Ailesi
Gözde - Ali ATİK Özde - Mustafa YAZICI

Yer: Ankara Düğün Salonu


Çankaya / ANKARA

Davetiye

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

1. Uzay toplantısına hangi ülkeler katılmış?


.........................................................................................................................
2. Türkiye’den toplantıya kim katılmış?
.........................................................................................................................
3. Bilim insanları Temel’in sözlerine neden şaşırmış?
.........................................................................................................................

61
3. Etkinlik
Haydi, metne bir başlık da biz koyalım.

..............................................................................................................

4. Etkinlik
Boş bırakılmış yerleri uygun kelimelerle dolduralım.

Uzayda araştırmalar yapan kişiye ..................... denir.


........................ gökyüzündeki parlayan cisimlerdir.
Dünya’mızı ısıtan yıldıza ..................... denir
....................... uzaya giden araca denir.

5. Etkinlik Bir Fikrim Var


Temel’in yerinde sen olsaydın nasıl bir çalışma yapardın?
Fikrimizi kutucuğa yazalım.
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

62
6. Etkinlik Hayallerimi Çizebilirim
Bir astronot olduğunu hayal et. Bir görev için seni Mars’a
gönderecekler. Nasıl bir uzay gemisiyle gitmek isterdin?
Uzay gemisinin resmini aşağıya çizebilir misin?

63
UÇAN BALON

Güneşli, güzel bir tatil günüydü. Can ile Elif, kendilerini


kırlara atmışlardı. Elif, çiçek toplarken Can da gökyüzünde
ilerleyen bir cismi izliyordu. Aniden, “Hey! Bu bir uçan balon!”
diye haykırdı. Birkaç tane uçan balon, onlara doğru geliyordu.
Elif:
- Kanatları olmadan nasıl uçabiliyorlar? Diye sordu.
Can:
- Merak etme, dönüşte Bilgin Amca’ya uğrar, sorarız, dedi.
Güneş batmaya yakın eve döndüler.
Çocukları dinleyen Bilgin Amca:
- Şanslıymışsınız, balonlardan biri arkadaki açık alana indi.

64
Gelin, onların nasıl çalıştığını beraber görelim, dedi.
Doğruca balonun yanına gittiler. Balonun alt kısmında
kocaman bir delik vardı. Sürücü buradan içeriye elindeki bir
aletten ateş püskürtüyordu.
Bilgin Amca:
- Sıcak hava verildiği sürece balonlar yükselir ve havada
kalır. Balonun içindeki hava soğuyunca da balon inişe geçer,
dedi.
Sürücü balona alevi püskürtünce balon hemen yükselmeye
başladı. Sonra da bizimkilerin şaşkın ve hayran bakışları
arasında havalanıp uçtu, gitti.
(…)
Hep birlikte giden balonun ardından el salladılar.
Ercan DİNÇER
(Kısaltılmıştır.)

65
1. Etkinlik Kelime Kuyusu
Gökyüzü adındaki kelime kuyusundan gökyüzü ilgili 4 kelime
çıkarıp kovaların altındaki kutucuklara yazalım.

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

1. Can ve Elif kırlarda ne yapıyorlar?


............................................................................................................................
............................................................................................................................
2. Can, gökyüzünde ne gördü?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
3. Çocuklar, Bilgin Amca’dan ne öğrendiler?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

66
3. Etkinlik
Aşağıdaki kuşlardan bazıları kanatları olduğu hâlde uçamıyor.
Haydi, uçamayan kuşları bularak işaretleyelim.

Güvercin Tavuk Papağan

Deve kuşu Penguen

4. Etkinlik Okuyorum-Yazıyorum
Haydi, önce okuyalım sonra yazalım. Başlık koymayı
unutmayalım.
......................
......................
Mor, sarı, kırmızı,
Balonlarım olsa, ..................................................................
Köprünün üstünden, ..................................................................
Göğe savrulsa. ..................................................................
..................................................................
Hayran baka kalsam,
Arkalarından. ..................................................................
Beni uyandırmasa, ..................................................................
Kimse rüyamdan. ..................................................................
(...) ..................................................................
Halim YAĞCIOĞLU

67
5. Etkinlik
Zıt anlamlı kelimeleri eşleştirelim.
temiz yok
ilk eski
var kirli
güzel son
küçük az
çok çirkin
yeni büyük

6. Etkinlik Resim Köşesi


Kendi balonumu boyuyorum.
1
Kırmızı 2 1
Mavi 2 5 3 6
8 9 7 4
3
Sarı 4 5
Yeşil Turuncu
6
7 9
Kahverengi Pembe Beyaz
8
Mor 5

68
7. Etkinlik Bir Fikrim Var

Sen bir bilim insanısın. Balon yapabilirsin. Yapman gereken


sadece maddeleri sırasıyla uygulamak.

Renkli kâğıtları balon şeklinde


1
keselim ve ortadan bükelim.

2 Kâğıtları sırt sırta yapıştıralım.

Süslediğimiz sepeti balonun


3
alt tarafından delik açıp iple
bağlayalım.

4 Ve balonumuz hazır…

69
Serbest Okuma
Metni

EFE DENEY YAPIYOR

Efe, bu sabah çok heyecanlıydı. Erkenden uyandı. Mutfağa


koştu. Herkese günaydın diyerek sofradaki yerine geçti. Ne
güzel bütün aile bir aradaydı. Efe: “Anneciğim, bu sabah iki
yumurta yemek istiyorum. Çünkü bugün çok ama çok enerjik
olmalıyım.” Babası: “Anlaşılan deney kulübüne gitmek seni
heyecanlandırıyor.” dedi. “Hem de çok!” diye onayladı Efe.
Çabucak hazırlanıp çıktılar.
(…)

70
Yolculuk kısa sürdü. Ablası ve Efe, iyi günler diyerek
arabadan indiler. Deney kulübünden içeri girdiler. İş
önlüklerini giydiler. Boş bir masa buldular. Efe, etrafı
incelemeye başladı. Dedeler, torunlar, anneler, babalar,
çocuklar… Herkes deney yapmayı seviyordu.

71
(…)
Ablası, deney malzemelerini dolaptan çıkardı. Ağabeyi
“Bugün fasulye deneyi yapacağız.” dedi. Görev dağılımı
yaptılar. Pamukları suyla ıslatma işi Efe’ye düştü. Küçük
bilim adamı kendisine verilen görevi titizlikle yerine getirdi.
Ablası ıslak pamuğun birini saksıya koydu. Fasulyeleri içine
yerleştirdi. Sonra diğer ıslak pamukla üstünü örttüler. Ve
saksıyı güneş görebileceği bir yere koydular. “Bir dahaki hafta
geldiğimizde fasulyelerimiz çimlenmiş olacak.” dedi ağabeyi.
Efe buna çok sevindi. Burada olmayı çok sevmişti. Ağabeyi ve
ablasına bu güzel gün için teşekkür etti.
Fatma IŞIK
(Kısaltılmıştır.)

72
3. TEMA
Millî Mücadele
ve Atatürk
Ünite kapak

73
ATATÜRK VE ÇOCUK

74
Haydi, biraz konuşalım.
Başarılı olmak için neler yapmalıyız?

1. Etkinlik
Resmi dikkatlice inceledikten sonra dinleyeceğimiz metinle
ilgili tahminlerimizi yazalım.

.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................

Dinleme Metni
ATATÜRK VE ÇOCUK

75
2. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum
Sözcüklerle resimleri eşleştirebilir misin?

1 müddet-zaman 2 köprü 3 su birikintisi


4 karınca 5 yol 6 toprak

11 12 1
10 2
9 3
8 4
7 6 5

3. Etkinlik Dinlediğimi Anlarım


Aşağıdaki soruları dinlediğimiz metne göre cevaplayalım.

a. Çocuk nerede oyun oynuyor?


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b. Karıncalar neden çocuğun yaptığı köprüden geçmiyor?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
c. Atatürk, çocuğa köprüyü nasıl yapmasını söylüyor?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ç. Atatürk’e göre başarılı olmak için ne yapmalıyız?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

76
4. Etkinlik
Balonlardaki sözcükleri uygun olan boşluklara yazabilir
misin?

zaman
karıncalar Çankaya’daki ve müddet su
evine çalışmak birikintisini

a. Karıncalar için .................................. çok önemlidir.


b. Atatürk .................................. dönerken yolun kenarında
oynayan bir çocuk gördü.
c. Atatürk’ün söylediklerini yapınca ..................................
köprüden geçmeye başladılar.
ç. Şuradaki .................................. toprakla doldur.
d. Çocuğu bir .................................. seyrettikten sonra yaklaşarak
omzundan tuttu.

5. Etkinlik
Sözcüklerin bazı harfleri eksik kalmış. Tamamlar mısın?

Ata_ürk Ç_nka_a Ka_ın_a

Ba_ar_lı Ça_ış_ak

77
6. Etkinlik
Karıncaların geçmesi için bir köprü yaptığını hayal et.
Köprünün resmini çizebilir misin?

78
7. Etkinlik
Aşağıdaki sözcükleri bulmacada bulup işaretleyebilir misin?

Köprü Çocuk Ç L A K N A Ş K
A E Y Y Ö T P A
Atatürk Karınca L Ç Z A M A N R
I Y O L R T S I
Yol Zaman Ş V Z O K Ü J N
M B A Ş A R I C
Başarı Çalışmak A Ç O C U K Ğ A
K Ö P R Ü F G Ü
8. Etkinlik
Aşağıdaki bilmecelerin cevaplarını boşluklara yazabilir misin?

A B
Yurdumuzu kurtaran, Kırmızı içinde beyaz,
Türkiye’yi kuran, Ayı var, yıldızı var.
En büyük Türk, Dalgalanır gururla,
En büyük komutan. Gökte sonsuza kadar.
C Ç Sen de bir bilmece
Havasının, suyunun, yazabilir misin?
Ayrı ayrı tadı var. ................................................................
Şu kocaman yurdumun, ................................................................
Türkü gibi adı var. ................................................................
................................................................
A: Atatürk B: Bayrak C: Türkiye

79
9. Etkinlik
Aşağıdaki şiiri okuduktan sonra boş bırakılan yere tekrar
yazabilir misin?

ATATÜRK
1881’de
Doğdu Selanik’te.
Babası Ali Rıza,
Annesi Zübeyde.
Ülkesinin uğruna,
Savaştı cephelerde.
Düşmanı yurttan attı,
Milletiyle birlikte.
Birkan SOYLU
.....................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................

80
Haydi, biraz konuşalım.
Ülkemizde çocuk bayramı nasıl kutlanıyor?

DÜNYA ÇOCUK BAYRAMI

Kiminin saçı siyah, 


Kiminin saçı sarı...
Ankara’da buluştu,
Dünyanın çocukları.

Her Yirmi Üç Nisan’da


Tekrarlanır bu olay.
Buluşma nedenini,
Açıklamak çok kolay.

81
Bu kocaman dünyada 
Ülke sayısı çoktur.
Oysaki hiçbirinin
Çocuk Bayramı yoktur.
Dünyanın çocukları
Yurdumuza koşuyor,
Her Yirmi Üç Nisan’da 
Cıvıldaşıp coşuyor.
Türkiye konuklarla,
Kalpler sevgiyle dolsun.
Dünya Çocuk Bayramı
Herkese mutlu olsun!
İ. Hakkı SUNAT
Altan ÖZYÜREK

82
1. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum
Aşağıda verilen sözcükleri uygun olan boşluklara
yerleştirebilir misin?

Sevgi Buluşma Dünya Misafir Mutlu

Çocuk Bayramı

a. Her türlü isteği eksiksiz ve sürekli olarak yerine gelmiş,


mutluluğa ermiş kimse.
.......................................................................................................................
b. İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık
göstermeye yönelten duygu.
.......................................................................................................................
c. Bir yere veya birinin evine kısa bir süre kalmak için gelen
kimse, konuk.
.......................................................................................................................
ç. Her yıl 23 Nisan’da kutlanan, çocuklar için düzenlenen
bayram.
.......................................................................................................................
d. Belli bir yerde ve saatte toplanma.
.......................................................................................................................
e. Üzerinde yaşadığımız yeryüzü.
.......................................................................................................................

83
2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

a. Çocuk Bayramı hangi ülkede kutlanıyor?


.........................................................................................................................

b. Şiire göre Çocuk Bayramı hangi tarihte kutlanıyor?


.........................................................................................................................

c. Çocuk Bayramı kutlamalarına kimler katılıyor?


.........................................................................................................................

ç. Çocuk Bayramı kutlamalarına sen de seçilseydin hangi


etkinlikleri yapardın, aşağıya yazar mısın?
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

3. Etkinlik
Okuduğun şiirin konusu nedir?

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

84
4. Etkinlik
Haydi, bu şiirin başlığını yeniden koyalım.

................................................................................

5. Etkinlik
Resimlerin altına kutunun içindeki uygun duyguları yazalım.

Düşünceli Sevinçli Kızgın


Mutlu Üzgün Şaşkın

....................... ....................... .......................

....................... ....................... .......................

85
6. Etkinlik
Aşağıda anlamları verilen sözcüklerle ilgili cümleler
yazabilir misin?

Sevinçli: İstenen veya hoşa giden bir şeyin olmasıyla


duyulan mutluluk.
Cümlem: ...................................................................................................

Üzüntülü: İstenilmeyen bir şeyin olmasıyla yaşanan


mutsuzluk.
Cümlem: ...................................................................................................

Heyecanlı: Korku, kızgınlık, üzüntü, kıskançlık, sevgi gibi


sebeplerle ortaya çıkan geçici duygu durumu.
Cümlem: ...................................................................................................

Dalgın: Çevresinde olup bitenleri fark edemeyecek kadar


düşünceli olmak.
Cümlem: ...................................................................................................

Sinirli: Kızgın olmak.


Cümlem: ...................................................................................................

Şaşkın: Ne yapacağını bilemez duruma gelmiş olmak.


Cümlem: ...................................................................................................

86
7. Etkinlik
Aşağıda karışık olarak verilmiş sözcükler var. Bu sözcüklerle
bir cümle yazalım.

mutlu olsun. herkese


Çocuk Bayramı Dünya
.......................................................................
.......................................................................

çocukları Dünyanın
koşuyor. yurdumuza
.......................................................................
.......................................................................

kocaman Bu ülke
dünyada çoktur. sayısı
.......................................................................
.......................................................................

87
8. Etkinlik
Aşağıdaki cümlelerdeki yanlış yazılan sözcükleri bulup,
düzeltebilir misin?

a. ahmet bugün okula geç geldi.

............................................................................................................

b. Ela ile ali ankara’ya gidecekler.

............................................................................................................

c. atatürk 23 Nisan’ı Çocuklara armağan etti.

............................................................................................................

ç. ayşe’nin canı çok sıkılıyor.

............................................................................................................

88
9. Etkinlik
Aşağıda verilen sözcükleri inceleyip sözcükleri oklar
kullanarak zıt anlamlarıyla eşleştirebilir misin?

Gündüz Gece

Ön Kapatmak

Yukarı Geri

İleri Arka

Hızlı Ağlamak

Gülmek Aşağı

Açmak Yavaş

89
10. Etkinlik
Aşağıdaki şiirin bazı harfleri yanlış veya eksik yazılmış.
Şiiri düzelterek tekrar yazalım.

ÇOCUK VE AĞAÇ
Çocuk, Çok se_di ağacı.
Verirdi Ona, h_r kış
Çi_ekl_ri olaydı!

Ağaç, çok sevdi Çoçuğu...


Öp_rdi altın Saçlarından
Dudakları olaydı!

Ve ona öptü_mek için,


Eğilirdi Yerlere kadar;  .....................
Yanakları olaydı! .......................................................
(...)
.......................................................
.......................................................
Arif Nihat ASYA
(Kısaltılmıştır.) .......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................

90
KAHRAMAN ŞERİFE BACI
Komşumuzun bebeği
Ne güzel isim olmuş. Adını Şerife
koymuşlar! koymuşlar.
Evet

Niçin Şerife
ismini tercih
etmişler acaba?

Anlaşılan siz
Şerife Bacı’yı
bilmiyorsunuz.
O kim dede?

Şerife Bacı,
Kurtuluş Savaşı’ndaki
kahramanlarımızdandır.

91
- Şerife Bacı, İnebolu’daki cephaneleri Ankara’ya kağnısı ile
getirirken ağır kış şartları sebebiyle donarak şehit olmuş,
çocuklar.
Yaa! Aaa!

(Bu planda yine 2. plandaki dede ve çocuklar yer alır.)

- Evet çocuklar. Yanındaki tek


korunma aracı olan yorganını top
mermilerinin üzerine örtmüş. Onları
korumak için kendisini feda etmiş.

(Bu planda da yine dede ve çocuklar yer alır. Çocuklar burada


dedeyi şaşkınlıkla dinlerler.

92
- Nasıl bir - Nasıl bir
kahramanlık! vatan sevgisi!

- Yaa… Daha
bilmediğiniz ne
kahramanlarımız
var çocuklar…

- Şerife Bacı’nın
- Evet evet. Kısmet İnebolu sahilinde
olursa hep beraber anıtı vardı, değil
gezmeye gidelim. mi bey?

- Süper
fikir!

Hatice İPEK
(Kısaltılmıştır.)

93
1. Etkinlik
Kelimelerle anlamlarını eşleştirelim.

1 feda Önemli olayları hatırlatan yapı.

2 anıt Bir amaç için sahip olduklarından vazgeçmek.

Düşmana atılmak için hazırlanan


3 kağnı patlayıcı madde.

4 cephane Tahtadan yapılmış inek ya da öküz arabası.

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

1. Bebeğin adını ne koymuşlar?


.........................................................................................................................
2. Şerife Bacı kimdir?
.........................................................................................................................
3. Şerife Bacı’nın anıtı nerededir?
.........................................................................................................................

94
3. Etkinlik Senin Adın, Senin Hikâyen
Haydi, kendi adını ve bu adı sana neden verdiklerini
buraya yazalım.
Benim Adım
.......................................

Benim Hikâyem
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................

4. Etkinlik Duygular
Yüz ifadelerinin karşısına resimle ilgili cümle kuralım.

Komşumuzun bebeği olmuş.

.......................................................................................... .

.......................................................................................... .

95
5. Etkinlik
Haydi, şiir okuyalım.
BAYRAĞIM
Göklerin ay yıldızı,
Rengine pek yaraşmış.
Bu yurdun oğlu, kızı
Senin için savaşmış.
Atamdan bize kalan
Sevimli güzel bayrak 
Göklerimde dalgalan
Nazlı nazlı uçarak.
Melahat UĞURKAN

6. Etkinlik
Aşağıda resmi görülen 15 Temmuz Kahramanımız Ömer
Halisdemir’le ilgili düşüncelerimizi yazalım.

............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................
............................................................

96
ATATÜRK KÖŞESİ

Öğretmenimiz:
- Çocuklar, 10 Kasım’a iki gün var. Atatürk, 10 Kasım
1938 günü İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda hayata
gözlerini yumdu. Her yıl 10 Kasım’da Atatürk’ü anarız. Ona
olan sevgimizi ve saygımızı belirtiriz. Haydi, Atatürk’ü anma
gününden önce Atatürk Köşesi’ni yeniden düzenleyelim. Bunun
için yarın köşemizi süsleyecek Atatürk resimleri ve bayraklar
getirin, dedi.

97
Özgür:
- Öğretmenim, Atatürk’ün annesinin ve babasının adı
nedir?
Ulaş:
- Ben biliyorum öğretmenim. Atatürk’ün annesinin adı
Zübeyde Hanım, babasının adı Ali Rıza Bey’dir.
Turgut:
- Öğretmenim, kaç tane bayrak getireceğiz? Atatürk
resimleri büyük mü olacak?
Öğretmenimiz:
- Çocuklar, işte köşemiz budur. Buraya sığacak büyüklükte
resimler getireceksiniz, dedi.
Hepimiz çok sevindik. Bir gün sonrasını heyecanla bekledik.
(…)
Ertesi gün öğretmenimizin öncülüğünde Atatürk’ün
resimlerini köşelere astık. En üste Atatürk’ün resmini
yerleştirdik. Yanlarına Zübeyde Hanım’ın ve Ali Rıza Bey’in
resimlerini astık. Kız kardeşi Makbule Hanım’ın resmini de
köşeye yerleştirdik. Çevresini bayraklarla süsledik. Atatürk
köşemiz çok güzel oldu.
(…)
Müfit AKSAKAL
(Kısaltılmıştır.)

98
1. Etkinlik Kelime Sandığı
Haydi, kâğıtlara Atatürk’le ilgili sözcükleri yazıp sandığa
atalım.

Atatürk

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

1. Atatürk ne zaman hayatını kaybetmiştir?


............................................................................................................................
............................................................................................................................
2. Metinde Atatürk’ün anne ve babasının ismini kim biliyor?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
3. Çocuklar, Atatürk köşesine asmak için neler getiriyorlar?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

99
3. Etkinlik
Haydi, kelimelerle cümle yazalım.

Atatürk ........................................................................................ .

10 Kasım ........................................................................................ .

4. Etkinlik
Haydi, Atatürk’ün özelliklerini resimlerin altına yazalım.

100
5. Etkinlik
Aşağıda Atatürk hakkında öğrendiklerim var. Bu
cümlelerdeki yazım yanlışlarımı düzeltebilir misin?

atatürkün selanikte doğduğunu öğrendim.


.......................................................................................................................... .
Annesinin adı zübeyde hanımdır.
.......................................................................................................................... .
Babası ali rıza Bey’dir.
.......................................................................................................................... .
Onu ziyarete anıtkabire gidebiliriz.
.......................................................................................................................... .

6. Etkinlik
Haydi, Atatürk’ün kimliğini dolduralım.

Soyadı : .................................................
Adı : .................................................
Babası : Ali Rıza
Annesi : Zübeyde
Doğum Yeri : .................................................
Doğum Tarihi : .................................................

101
Serbest Okuma
Metni

“ALLAH, BİR DAHA BU MİLLETE


İSTİKLÂL MARŞI YAZDIRMASIN!”
Zeynep bir pazartesi sabahı dedesiyle okula doğru
ilerlerken içi içine sığmıyordu. Bu hafta sonunu birlikte
geçirmişler, doyasıya eğlenmişlerdi. Şimdi bütün bunları
öğretmenine ve arkadaşlarına anlatacaktı. Dedesi tam da
okulun kapısına gelmişken duruverdi. Sanki çivilenmiş gibiydi.
Zeynep içeri girmek için acele ediyordu. Ama dedesi elini
bırakmıyordu.
(...)

102
- Dedeciğim, ne olursun gidelim. Arkadaşlarım İstiklâl
Marşı’nı okumaya başladılar bile.
Dedesi kıpırdamadan durmaya devam ediyordu. İstiklâl
Marşı bitince Zeynep, dedesinin yanaklarından iki damla yaş
süzüldüğünü fark etti.
- Dedeciğim niçin ağlıyorsun?
- Yok bir şey yavrum.
- Niçin kımıldamadan duruyordun?
- İstiklâl Marşı okunuyordu ya kızım.
- Ama biz daha okula girmemiştik.

103
- Olsun, ben İstiklâl Marşı’nı duyduğum her yerde hazır
ol vaziyetine geçerim.
- Sokakta bile mi?
- Evet yavrum, sokakta bile.
- Ama neden?
- İstiklâl Marşı’na saygım çok büyüktür de ondan. Şimdi
okula girelim.
Zeynep, arkadaşlarının yanına koşarken dedesinin
dudaklarından Mehmet Akif Ersoy’un şu sözleri dökülüyordu:
“Allah, bir daha bu millete İstiklâl Marşı yazdırmasın!”
Yusuf DURSUN
(Kısaltılmıştır.)
104
4. TEMA
Okuma Kültürü
Ünite kapak

105
BİLGİ KUŞU

106
Haydi, biraz konuşalım.
Kitap okumanın bize hangi faydaları vardır?

1. Etkinlik
Resmi dikkatlice inceledikten sonra dinleyeceğimiz metinle
ilgili tahminlerimizi yazalım.

.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................

Dinleme Metni
BİLGİ KUŞU

107
2. Etkinlik Dinlediğimi Anlarım
Aşağıdaki boşlukları dinlediğin metne göre
doldurabilir misin?

kitaplar rengârenk şiir

masal mutluluk kelime

1. Bundan sonra en güzel arkadaşım ...............................dır.


2. Kitaplarda ...................................resimler vardır.
3. Sesler yan yana gelince ..................................... olur.
4. Önce .............................okudu, sonra .......................... anlattı.
5. El ele tutuşunca ....................................... oldu.

Ata_ürk Ç_nka_a Ka_ın_a

Ba_ar_lı Ça_ış_ak

108
3. Etkinlik
Dinlediğin şiirin konusunu yazabilir misin?

...................................................................................................
...................................................................................................

4. Etkinlik
Dinlediğin şiiri sen yazsaydın
nasıl bir başlık koyardın?

...................................................
...................................................
...................................................
.............................................

109
5. Etkinlik
Aşağıda tamamlanmamış cümleler var. Bu cümleleri kendi
sözcüklerinle tamamlayabilir misin?

Kitap okumayı seviyorum.


Çünkü .......................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
......................................................

Kitap okumak faydalıdır.


Çünkü .......................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
......................................................

Okumayı bilmeseydim ........


.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
......................................................

110
6. Etkinlik
Haydi, resimlere uygun sözcükler yazarak bulmacayı çözelim.

Ç A N T A

111
7. Etkinlik
Aşağıda kitap okumakla ilgili sözler yazıyor. Haydi, bu
sözlere benzer sözler bularak boşluklara yazalım.

Kitap en iyi dosttur. .......................................................

.......................................................

Okumanın yaşı olmaz. .......................................................

.......................................................

.......................................................
Kitaplar bilgi hazineleridir.
.......................................................

.......................................................
En güzel sevgi, kitap sevgisidir.
.......................................................

112
8. Etkinlik
Aşağıdaki masal yarım kalmış. Haydi, masalı dikkatlice
okuyalım ve tamamlayalım. Masala başlık koymayı
unutmayalım.

Yeni boyandı.
Üzerine
oturmayın.

....................................................................
Özlem’in okula kaydolma zamanı gelmiş. Okulda neler
öğreneceğini merak etiği için çok heyecanlıymış. Bir gün en
sevdiği pantolonunu giymiş ve parka gitmiş. Parkta bir bank
varmış. Bankın yanında “Yeni boyandı, üzerine oturmayın.”
yazıyormuş. Ama Özlem okumayı bilmediği için bu yazıyı
anlamamış. Banka oturmuş.
Sonra ............................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

113
Haydi, biraz konuşalım.
Kitaplarını korumak için neler yaparsın?

KİTAP
Okumayı, yazmayı,
Gördüm, öğrendim senden.
Büyükleri saymayı,
Yine öğrendim senden.
Bende bilgi, görgü var.
Sende bütün gerçekler.
Sayfalarını açar,
Okurum birer birer
Doğruluk ve güzellik,
Senin yolun insana
Bize sensin üstelik,
Öğretmen, ana, baba.
Seni temiz tutarım.
Kirletmem hiçbir zaman.
Esirgerim, okşarım.
Usanmam okumaktan.
İ. Hakkı TALAS

114
1. Etkinlik Bu Sözcükleri Biliyorum
Aşağıdaki sözcükleri resimdeki ipuçlarından faydalanarak
uygun olan boşluklara yerleştirebilir misin?

yıpranır yaşındayım yararı atasözü korumalıyız

Merhaba, benim adım


Ahmet. Ben yedi ..............

Uzun yıllar kullanabilmek için


kitaplarımızı ................................. .

Kitaplarımızı korumazsak
resimdeki gibi .......................... .

Atalarımızın, bizlere öğüt vermek için


söylediği sözlere .......................... denir.

Kitap okumanın birçok .................


vardır.

115
2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım
Aşağıdaki soruları okuduğumuz metne göre cevaplayalım.

1. Kitap okumanın bize ne tür yararları var?


....................................................................................................................
....................................................................................................................
2. Kitapları niçin korumalıyız?
....................................................................................................................
....................................................................................................................
3. En sevdiğin kitabın adı nedir?
....................................................................................................................

3. Etkinlik
Bir kitap yazsaydım konusu
................................... olurdu.
Çünkü ...........................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
.........................................................

116
4. Etkinlik
Aşağıda kitaplarla ilgili bazı bilgiler verilmiş. Doğru
olanların içini boyar mısın?

1. Televizyon izlemek kitap okumaktan daha faydalıdır.

2. Kitap okuyan insan hızlı düşünür.

3. Kitap okumak hayatımızı güzelleştirir ve kolaylaştırır.

4. Kitap okuyan insan başarılı olamaz.

5. Kitap okumak yerine bilgisayarda oyun oynamalıyız.

6. Kitap okuyan insan kültürlüdür.

7. Okumanın insanı rahatlatma özelliği vardır.

8. Kitap okumak hayal gücünü güçlendirir ve yaratıcılığı


artırır.

9. Kitap okumak hafızamızı güçlendirir.

10. Kitap okumak yeni sözcükler öğrenmemizi sağlar.

117
5. Etkinlik
Aşağıdaki afişleri inceleyip sen de bunlara benzer cümleler
yazabilir misin?

30 Dk.
n En Az
Her Gü Z
KİTAP OKUYORU

Benim cümlelerim:
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................

118
6. Etkinlik
Bir önceki etkinlikte yazdığın cümleleri kullanarak aşağıdaki
afişi tamamlayabilir misin?

.................................................................................

.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................

119
7. Etkinlik
Aşağıdaki cümlelerin bazılarında yazım ve noktalama
yanlışları yapılmış. Bu cümleleri düzelterek tekrar yazabilir
misin?
1. Arkadaşım Merveyle oyun oynuyoruz.
.......................................................................................................................
2. yarın akşam teyzemler bize gelecek.
.......................................................................................................................
3. Ankara, Türkiye’nin başkentidir.
.......................................................................................................................
4. Siz de bizimle gelecek misiniz
.......................................................................................................................
5. okulumuza yeni bir Spor salonu yapılıyor?
.......................................................................................................................
6. Dün Annemle pazara gittik.
.......................................................................................................................
7. her gün bir saat Kitap okuyorum.
.......................................................................................................................
8. Sedefle yasemin ödevlerini yapmamışlar.
.......................................................................................................................
9. Yazları ailece Tatile gidiyoruz?
.......................................................................................................................
10. 23 Nisanda ben de Şiir okuyacağım.
.......................................................................................................................

120
BİR KİTAP ANLATIYOR
Ben dağlarda unutulmuş bir ağaçtım. Yıllarca kendi kendime
yaşadım. Bir sabah silkinerek uyandım. İki el gövdeme ağır bir
balta vuruyordu. Derin bir sızı duydum. “Artık hayatım sona
erdi.” dedim. Meğer aldanmışım.
Biraz sonra iri gövdemle yere yıkıldım. İşçiler beni bir arabaya
koydular. Kâğıt fabrikasına götürdüler. Makinelerin kocaman
ağızlarında beni ezdiler. Hamur yaptılar. Sonra ince ince açtılar.
Kuruttular. Kâğıt oluverdim.

121
Sonra parçalara bölündüm. Defter oldum. Kırtasiyeye
götürüldüm. Okula giden çocuklar karşımda duruyorlar, bana
bakıyorlardı.
(...)
Günün birinde bir adam, beni alıp evine götürdü. Sayfalarımın
üzerine bir şeyler yazmaya başladı. Son sayfama kadar yazdı.
Beni alıp basımevine götürdü. Orada kitap oldum.
İşte ben böyle doğdum. Şimdi, yapraklarımdan binlerce insan
bilgi topluyor. Öğrencilerin sıralarında, öğretmenlerin ellerinde,
evlerin raflarında beni görüyorsunuz.
Hazırlayan: Ahmet KAHVECİ – Mehmet SAYDUR
(Kısaltılmıştır.)

122
1. Etkinlik
Aşağıdaki resimlerin isimlerini karşılarına yazalım ve tanımını
biz yapalım.

Raf: Üstüne küçük şeyler koymak için


kullanılan eşya.

..............................................................................
..............................................................................

..............................................................................
..............................................................................

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım


Aşağıdaki soruları okuduğumuz metne göre cevaplayalım.

1. Ağaç uyandığında ne görmüş?


.........................................................................................................................
2. Ağaç, fabrikada neye dönüşmüş?
.........................................................................................................................
3. Etrafımızdaki hangi eşyalar ağaçtan yapılmıştır?
.........................................................................................................................

123
3. Etkinlik
Haydi, aşağıdaki resmin neler anlattığını altındaki boşluğa
yazalım.

......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................

124
4. Etkinlik
Haydi, doğru noktalama işaretlerini uygun olan yerlere
yerleştirelim.

Anne: Oğlum, dün akşam kitap okudun


mu
İbrahim: Okumadım anne
bilgisayarda oyun oynamıştım.
Anne: Her gün az da olsa kitap
okumalısın Kitaplar bizim daha
başarılı olmamıza yardımcı olur.
İbrahim: Haklısın anneciğim Bundan
sonra her gün kitap okuyacağım.

5. Etkinlik
Çok kitap okuyan insanın özelliklerini işaretleyelim.

Daha fazla
kelime bilir. Karşılaştığı
sorunları
çözemez.
Derslerinde
başarısız olur.
Daha güzel
konuşur.
Hayal dünyası
daha geniş olur.

125
6. Etkinlik Ben Olsaydım
Aşağıdaki soruların cevaplarını boşluklara yazalım.

Bir kitap olsaydın neler anlatırdın?


...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................

Bir kalem olsaydın neler çizerdin?


..........................................................................
..........................................................................
...........................................................................
...........................................................................

Bir silgi olsaydın neleri silerdin?


..........................................................................
..........................................................................
...........................................................................
...........................................................................

126
ALTIN, KILIÇ VE KİTAP

Güneş Ülkesi denilen yerde


yaşlı bir adam yaşardı. Gün
geldi, yaşlı adam yatağa
düştü. Çocuklarını yanına
çağırdı. Onlara “Çocuklarım,
artık bu dünyadan göçüyorum.
Gözüm arkada kalmasın.
Benden sonra iyi birer insan
olacağınıza dair bana söz
vermenizi istiyorum.” dedi.
Çocuklar babalarına iyi birer
insan olacaklarına dair söz
verdiler.

Yaşlı adam
ölünce altınlarına
büyük oğlu el
koydu. Ortanca ise
babasının kılıcına
sahip oldu. En küçük
çocuğa da bir oda
dolusu tozlu kitap
kaldı.

127
Büyük çocuk, alın teriyle kazanmadığı için altınları
har vurup harman savurdu. Gününü gün etti. Sonunda
yoksul düştü.

Ortanca çocuk, kılıcı


eline aldığı gün kendini dev
aynasında görmeye başladı.
Asıp kesti. Soygunlar yaptı.
Su testisi su yolunda kırılırmış.
Ondan güçlü biri çıktı. Onu
hakladı.

En küçük çocuğa gelince…


O okudu, araştırdı. Kendisini
geliştirdi. İnsanlar için yararlı
bilgiler üretti. Güneş Ülkesi’nin
en sevilen, sayılan insanı oldu.

Aziz SİVASLIOĞLU

128
1. Etkinlik
Haydi, aşağıdaki sözcük gruplarını anlamlarıyla eşleştirelim.

Har vurup 1 Kendini olduğundan çok


harman savurmak. üstün görmek.

Gününü 2 Düşüncesizce ve hesapsızca


gün etmek. harcamak, bol bol harcayıp
tüketmek.

Kendini dev 2 Hiçbir şeyi dert etmeden


aynasında görmek. gününü hoş geçirmek.

2. Etkinlik Okuduğumu Anlarım

1. Yatağa düşen yaşlı adam çocuklardan hangi konuda söz


istemiş?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
2. Altınları alan çocuğun davranışları doğru mudur? Neden?
............................................................................................................................
............................................................................................................................
3. Küçük çocuk nasıl bilgili, sevilen ve sayılan biri olmuştur?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

129
3. Etkinlik
Eksik cümleleri tamamlayalım.

1. Büyük çocuk, altınları alın teriyle kazanmadığı için ..................


.................................................................................................................... .
2. Küçük çocuk faydalı kitaplar okuduğu için ...................................
.................................................................................................................... .
3. Büyük ve ortanca çocuk, babalarına verdikleri sözü
tutmayınca ................................................................................................
.................................................................................................................... .

4. Etkinlik
Çocukların yerinde sen olsaydın hangisini alırdın?
Nedenini anlatır mısın?

1 2

130
5. Etkinlik
Metindeki yazım yanlışlarını düzeltip tekrar yazalım.

(Konuya uygun bir


resim yapılırsa iyi olur)

Karamanoğlu mehmet bey Karamanoğulları Beyliği’nin


hükümdarlarından biridir. Anadoluda yayınladığı ferman ile
Türkçeyi resmi dil ilan etmiştir. Dil, bir milletin Kalbi gibidir.
Geleceğe bırakacağımız en büyük mirastır. bizler de güzel
Türkçemizi koruyup gelecek nesillere aktarmalıyız.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

131
6. Etkinlik Benim Şiirim
Haydi, şiirin devamını yazalım.

Harçlığımdan artırarak
Resimli bir kitap aldım.
Bir köşeye çekilerek
Onu okumaya daldım.

.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................

.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................

132
Serbest Okuma
Metni

OKUMA YAZMA BİLMEYEN ÇOCUK

Ersan, çok zeki bir çocukmuş. Gün gelmiş okula


başlamış. Ne yazık ki, okulu hiç sevmemiş. Yazı yazmak,
harfleri okumak ona çok zor gelmiş. Ancak bunu kimseye
söyleyememiş. Düşünmüş, taşınmış. Sonunda kararını vermiş.
Kitaplardaki metinleri arkadaşları okurken ezberleyecekmiş.
Dikkatlice dinlemiş, aklında tutmuş.
(...)

133
Bir gün sınıf arkadaşlarıyla birlikte sinemaya gitmeye karar
vermişler. Arkadaşlarıyla sinemada buluşacaklarmış. Sinema,
Sarmaşık Sokak’taymış. Ama sokak tabelalarının hiçbirini
okuyamamış. Bir büfeye yaklaşmış. “Amca, Sarmaşık Sokak
neresi?” diye sormuş. Büfeci, “Okuman yazman yok mu?
İşte burası.” demiş. Ersan neyse ki bunu atlatmış. Sinemaya
yönelmiş. Gişe memuruna, “Amca, Süper Aile filmi hangi
salonda gösteriliyor?” diye sormuş. Gişe memuru, “Okuma
yazman yok mu? Üç numaralı salonda.” demiş.

134
Filmin başladığını duyuran anons yapılmış. Arkadaşlarıyla
salona geçmişler. Film başlamış. Tüm arkadaşları, katıla
katıla gülüyormuş. Ersan ise sadece bakınmış. Çünkü film, alt
yazılıymış.
Ersan, bu işin böyle olmayacağını anlamış. Kendini
kandırıyormuş. Çok utanmış. Bütün yaz kitap okumuş.
Sonunda okumayı ve yazmayı başarmış.
Gülnar KANDEYER
(Kısaltılmıştır.)
135
SÖZLÜK

aile : Anne, baba, çocuklar ve kardeşler arasındaki ilişkilerin


oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik.
anıt : Büyük bir kişinin tarih boyunca anılması için yapılan,
sembol niteliğinde yapı.
astronot : Uzay adamı.

bahşiş : Ücretten ayrı olarak fazladan verilen para.


başarı : Başarma işi.
bilim : Deneye dayanan yöntemlerden yararlanarak sonuç
çıkarmaya çalışan düzenli bilgi.
bilmece : Bir şeyin adını anmadan anlatarak o şeyin ne olduğunu
bulmayı dinleyene veya okuyana bırakan oyun, muamma.
birey : Toplum içindeki insanların her biri.

cümle : Bir duyguyu, bir düşünceyi veya eylemi tam olarak


anlatan kelimeler dizisi.

136
davet : Yemekli toplantı.
davranış : Dıştan gözlemlenebilecek tepkilerin toplamı.

egemenlik : Bağımlı olmama.


eser : Emek sonucu ortaya konan ürün.

fabrika : Maddelerin makine, araç vb. ile işlenerek tüketime hazır


duruma getirildiği sanayi kuruluşu.
fayda : Bir şeyden elde edilen iyi sonuç.

gezegen : Güneş çevresinde dolanan, ondan aldıkları ışığı yansıtan


gök cisimlerinin ortak adı.
görgü : Bir toplum içinde var olan ve uyulması gereken saygı ve
incelik davranışları.

137
harçlık : Ufak tefek gereksinimler için harcanacak para.
heyecan : Sevinç gösterilerinin dışa vurması.
hikâye : Bir olayın sözlü veya yazılı olarak anlatılması.

icat : İlk kez yeni bir araç, yöntem bulma.


istiklâl : Bağımsız olma durumu.

kahraman : Savaşta veya tehlikeli bir durumda yararlık gösteren


kimse.
kelime : Anlamlı ses veya ses birliği, söz, sözcük.
kısmet : Tanrı’nın her kişiye uygun gördüğü yaşama durumu,
nasip.
komutan : Bir asker topluluğunun başı.
konu : Üzerinde konuşulan şey.
korunmak : Kendini korumak, sığınmak, sakınmak.
köftehor : Sevgiyle karışık bir azarlama sözü.

138
mâni : Halk şiirinde bir tür.
meslek : Karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları
belirlenmiş iş.
millet : Çoğunlukla aynı topraklar üzerinde yaşayan, aralarında
dil, tarih, duygu, ülkü, gelenek ve görenek birliği olan
insan topluluğu,.
mucit : Yeni bir buluş ortaya koyan, icat eden kimse.
müddet : Bir olayın başı ile sonu arasında geçen zaman parçası.

ödev : Yapılması gerekli olan iş veya davranış.


ödül : Bir başarı karşılığında verilen armağan.
öğüt : Bir kimseye yapması veya yapmaması gereken şeyler için
söylenen söz, nasihat.

pataklamak : Rastgele vurarak dövmek.

139
saygı : Bir kimseye, bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü
davranmaya sebep olan sevgi duygusu, hürmet.
serüven : Baştan geçen ilginç olay.
sürpriz : İnsanları şaşırtarak sevindiren olay.

tahmin : Önceden düşünülen şey.


tekerleme : Birbiriyle uyumlu hazır söz kalıbı.
teknoloji : İnsanın maddi çevresini denetlemek ve değiştirmek amacıyla
geliştirdiği araç gereçlerle bunlara ilişkin bilgilerin tümü.
torun : Bir kimseye göre çocuğunun çocuğu.

ülke : Bir devletin egemenliği altında bulunan toprakların tümü,


diyar.

140
vatan : İnsanların üzerinde yaşadığı, kültür oluşturduğu toprak
parçası.

yeryüzü : Üzerinde yaşadığımız topraklar ve denizler.


yıpranmak : Zamanla veya çok kullanılma sonucu aşınmak, eskimek.
yürek : Herhangi bir şeyden çekinmeme.

zihin : İnsandaki algılama yeteneği.


ziyaret : Birini görmeye, biriyle görüşmeye gitme.

141
KAYNAKÇA
AKSAKAL, M. (2018). “Atatürk Köşesi”. Odamdaki Kitaplık Dizisi. İstanbul: EMA Çocuk, s. 3-9.

ARIOĞLU, D. DOĞAN. G. KALOĞLU, N. (2015). “Atatürk ve Çocuk”. Türkçe Öykülerle Soruyorum.


İstanbul: Mutlu Yayıncılık, s. 32.

BOSTANCI, S. T. (2017). “Padişahın Oğluna Dersi”. Bir Başkadır Okuduğunu Anlamak. İstanbul:
Kırmızı Beyaz Yayınları, s. 38.

CANSIZ, A. (2010). “Temel Güneşe Gidiyor”. En Komik Temel Fıkraları. İstanbul: Okuryazar
Yayınevi, s. 30.

ÇAKIROĞLU, A. (2001). “Müzeler”. Şiir Bahçesi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 97-98.

ÇALAPALA, R. (2015). “Ailemiz”. Türkçe Öykülerle Soruyorum (Yay. Haz. Demet ARIOĞLU, Güllü
DOĞAN, Nihat KALOĞLU). İstanbul: Mutlu Yayıncılık, s. 77.
DİNÇER, E. (2010). Bilgin Amca Uçan Balon. İstanbul: Polat Kitapçılık.

DURSUN, Y. (2017). “Allah, Bir Daha Bu Millete İstiklâl Marşı Yazdırmasın!”. En Gür Seda İstiklâl
Marşı. İstanbul: Nar Yayınları.

IŞIK, F. (2018). “Efe Deney Yapıyor”. Okumayı Seviyorum Dizisi. İstanbul: EMA Çocuk.

İPEK, H. (2016). “Kahraman Şerife Bacı”. Diyanet Çocuk Dergisi. Sayı 428 Mart, s. 24-25.

KANDEYER, G. (2009). Okuma Yazma Bilmeyen Çocuk. Ankara: Berkay Yayınları.

KARACAN, Ş. G. (2015). “Minik Gezegen ve Küçük Astronot”. Gökyüzü Masalları. İstanbul:


Yediveren Yayınları, s. 125-136.

KARATAŞ, C. (2017). Bilge Dedem. İstanbul: Özyürek Yayınevi.

KARATAŞ, C. (2017). Yaşasın Bilgisayar. İstanbul: Özyürek Yayınevi.

ORAL, Ü. (2000). “Bayramlaşma Bayramı”. Çocuklara Karagöz-Hacivat Söyleşmeleri. Ankara:


Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 133-136.

142
SİVASLIOĞLU, A. (2009). “Altın, Kılıç ve Kitap”. Su Gibi Okuyorum. İstanbul: Özyürek Yayınları,
s. 87.

SUNAT, İ. H. ÖZYÜREK, A. (?). “Dünya Çocuk Bayramı”. 23 Nisan Piyesleri ve Şiirleri. İstanbul:
Özyürek Yayıncılık, s. 9-10.

TALAS, İ. H. (2017). “Kitap”. Türkçemizi Öğreniyoruz (Yay. Haz. Komisyon). Ankara: Çalışkan Arı
Yayınları, s. 57.

YAZGAN, B. (2014). “Bilgi Kuşu”. Diyanet Çocuk Dergisi. Sayı 411 Ekim, s. 50.

Bir Kitap Anlatıyor. (2017). Türkçemizi Öğreniyoruz (Yay. Haz. Komisyon). Ankara: Çalışkan Arı
Yayınları, s. 17.

GÖRSEL KAYNAKÇA
Bu kitapta kullanılan görseller;

www.shutterstock.com sitesi ve Yayınevinin arşivinden temin edilmiştir.

Sayfa 96: http://www.rumeliturku.com/media/k2/items/cache/2127bbced8a3c305d858f899


86e6cd8f_XL.jpg 24.02.2018 / 17.00

Sayfa 118: https://www.mumsema.org/attachments/10433d1415710818/kitap-okumanin-


faydalari-ile-ilgili-afis.jpg 15.02.2018 / 14.30

Sayfa 118: http://enesakts.blogspot.com.tr/p/kitap-ve-kutuphane-afisleri.html 15.02.2018 /


16.00

Sayfa 118: http://www.rehberlikservisim.com/4897-2/ 15.02.2018 / 15.00

143

You might also like