2.

GAIA

UNIBERTSITATEAN KOMUNIKATZEN.

UNIBERTSITATEA, INGURUNE
SOZIODISKURTSIBO GISA ULERTUTA.
KOMUNIKAZIO AKADEMIKO-ZIENTIFIKOAREN
EZAUGARRIAK.

Ainhoa Ezeiza Ramos

Irakasgaia: Komunikazio Gaitasunaren Garapena I
Lehen Hezkuntzako gradua (UPV/EHU)
 Unibertsitateko komunikazio akademikoak
hainbat ezaugarri berezi ditu eta hauek ondo ezagutu
eta aplikatu behar ditugu.

Unibertsitatea ikasgune bat ezezik, ingurune

soziodiskurtsibo zehatz bat ere bada.

Ikas-unitate honetan, gaitasun komunikatibo

akademikoaren kontzeptua birpasatuko dugu eta
kontzientzia linguistikoa landuko dugu,
albiste faltsuetan ez erortzeko.
GAITASUN EDO KONPETENTZIAK
G1 – Testu eta diskurtsoen oinarrizko kontzeptuak
Eremu akademikoan erabiltzen den artikulu bat analizatu eta ezagutzan idazteko
beste modu batzuekin alderatzea.
G3 – Idatzizko testuak: ulermena eta ekoizpena
Informazio-multzo konplexu batetik zenbait ideia erauzi, hautatu eta
interpretatzeko trebetasunak garatzea.
Testu akademiko-zientifikoetako ezaugarri eta konbentzio batzuk identifikatzea.
Testu akademiko idatziak ekoizteko hainbat trebetasun aplikatzea.
G4 – Ahozko testuak: ulermena eta ekoizpena
Komunikazioa zorrotza, zuhurra eta argia izateko zenbait irizpide eta baliabide
aplikatzea.
G5 – Talde-lanaren zereginak, zailtasunak eta aukerak
Sentsibilitatea eta enpatia erakustea ikaskideen ekarpen, iritzi eta ikuspegien
aurrean.
 Edukiak
(a) Komunikazio gaitasunaren kontzeptua.
(b) Unibertsitatea leku erreferentzial eta leku sozial gisa.
(c) Hizkuntz kontzientzia kritikoa: esanahia eta itxura ulertzea. Informazio
faltsuak edo alboratuak (sesgatuak) atzematea.

Ikasgelako proposamen didaktikoa

Hainbat testu akademiko eta ez akademiko kontrastatzea.
Foro birtualean, unibertsitateko komunikazioari buruz bi testu garatzea,
eta albiste faltsuen adibideak ematea.

Ebaluazioa
Banakakoa (foro birtualean idatzitako testuak). Kalifikazioaren % 12.

LABURPEN Horrez gain, autorregulazioa eta elkarren arteko erregulazioa landuko

dira. Feedback pertsonalizatua ere jasoko duzu, pribatuan.
FITXA
 Komunikazio gaitasunaren kontzeptua hizkuntzalaritza
aplikatuan eta bigarren hizkuntzen irakaskuntzaren
eremuan garatu da.
(A) KOMUNIKAZIO
GAITASUNAREN Adin guztietako pertsonek askotariko hizkuntzak ikasten
KONTZEPTUA dituzte, mundu osoan zehar. Ikaskuntza prozesu hauek
hobetu beharrak praktikarekin konexio handiagoa zuen
ikerkuntza sustatu zuen.

Irakasgai honen izena komunikazio gaitasunaren garapena da, espero delako

irakasgaian aurrera egin ahala, dituzun hizkuntz trebetasunak, gaitasunak eta
jarrerak hobetzen joatea, unibertsitate-komunitatean modu esanguratsuan parte
hartu ahal izateko.

Jarrera aktiboari eustea eskatzen du irakasgaiak, ezin da "bezperan" ikasi.

prepararse "de víspera".
Komunikazio gaitasunaren kontzeptuaren jatorria Noam Chomsky-
ren (1965) gramatika sortzaile-transformatzailearen teorian kokatzen
da. Teoria honetan, gaitasunaren eta performantziaren arteko aldea
planteatu zuen.

Robin Campbell eta Roger Walles (1970) eta Dell Hymes (1972)
ikertzaileek, hortik abiatuta, ikuspegi soziokulturalaren garrantzia
eta egokitzapenarena azpimarratu zuten. Horrek eragin zuen
hizkuntzaren «erabilera okerra» edo «erabilera inperfektua»
berrikustea, komunikazio gaitasunaren ikuspegia zabalduz.
Komunikazio gaitasunaren gakoak
(Canale & Swain, 1980; Canale, 1983)

Gaitasun soziolinguistikoa
Gaitasun estrategikoa
Gaitasun diskurtsiboa
Gaitasun linguístikoa
 Gurea bezalako testuinguru eleanitzetan,
elkarmendetasun linguistikoaren kontzeptua lagungarria
izan daiteke (Cummins, 1983, 1991),
baita multikonpetentziaren ikuspegia ere (Cook, 2008).

Geure komunikazio trebetasunak, jakintzak eta

jarrerak ezagutzeak hizkuntzen arteko
transferentzia prozesuak erraztu ditzake.
 Unibertsitateak komunitate bat osatzen du.
Horrek esan nahi du ezaugarri
(b) UNIBERTSITATEA soziokonstruktibo bereziak dituela,
LEKU ERREFERENTZIAL
ETA LEKU SOZIAL GISA Paula Carlinho-k (2005) kultura unibertsitario
deiturikoa.

Informazioa transmititzeko leku bat da, baita sozializatzeko ere; hori

dela eta, komunikatzeko gaitasun erreferentzialekin batera, gaitasun
sozialak ere garatu behar dira.
1. Irudia. Diskurtso-tipologien ardatzak (Ezeiza, 2015; Bronckart (2007) eta Cummins-en (1983) lanetatik egokitua).
 Unibertsitateko komunikazioaren arazoa da
ikaskuntza prozesua komunitate unibertsitarioaren parte
izatearen inplikazioak ulertu aurretik hasten dela.

Ikasle garenean, akademikoki idazten hasten gara

oraindik zeresan handirik ez dugunean.

Idazkeraren zergatia ulertu behar dugu,

eta ez diskurtso akademiko-zientifikoa mimetizatu.
Unibertsitatearen komunitate soziodiskurtsiboan hauxe egin behar da:

Dokumentazio prozesuak egiten ikasi (dokumentazioa bilatu, hautatu,

iragazi eta gorde).

Arretaz irakurri eta ideiak erauzi, partekatu eta eztabaidatu edo beraiez
hitz egin, norbere ahotsarekin adierazi, erlazionatu eta kontrastatu.

Geure ahots propioa ikertzaile esperimentatuen ahotsarekin elkarlotu

behar dugu, horregatik da horren zaila. Adituak gure aurretik doaz eta
testu-zatiak kopiatu eta literalki erreproduzitzeko arrisku handia dugu.

Geureak ez diren ideietako bakoitza nondik hartu den zehaztu behar da,
plagioan ez erortzeko. Gure kasuan, horretarako APA arauak erabiliko
ditugu (American Psychological Association).
Irakasgaian zehar, gaitasun hauek landuko ditugu:

Gaitasun dokumentalak

Zeregin akademikoekin erlazionatutako gaitasunak

Hedapen eta dibulgazio zientifikoari lotutako gaitasunak

Pertsonarteko komunikazioarekin eta talde-lanarekin lotutako

gaitasunak

 Komunikazio akademiko-zientifikoak ezaugarri

diskurtsibo berezi batzuk ditu (Marinkovich &
Benítez, 2000):
(c) KONTZIENTZIA
LINGUÍSTIKO KRITIKOA: Ia erabateko unibokotasuna
ESANAHIA ETA ITXURA Irakurleenganako interes falta
ULERTZEA. Erabilgarritasuna, zehaztasuna, praktikotasuna
INFORMAZIO FALTSUAK
EDO ALBORATUAK Argumentazioaren garapen berezia,
ATZEMATEA. adierazgarriagoa pertsuasiboa baino
Esanahia adierazteko baliabide minimoak
Ezagutza espezializatuaren transmisio hutsa
(debaterik gabe)

Ezaugarri hauek dezifratzen zaila egiten dute eta kopiaitsatsia eragiten dute.
Ez da ezer ez dakizulako; kontua da ez dituzula dezifratzeko gakoak.
 Kontua ez da dagoena ikastea eta kito, baizik eta komunikazio
moduak ondo ezagutzea, zure erabaki komunikatiboak hartzeko
askatasuna izan dezazun.
Horri kontzientzia linguistiko kritiko deritzo (Fairclough, 1992;
Cots et al., 2007), eta elementu hauek ditu:

KONTZIENTZIA ANIZTASUNAREN ERALDATZEKO AUKEREN

SOZIALA KONTZIENTZIA KONTZIENTZIA
ATAZA NAGUSIA
Iturri dokumentalak kontrastatzea

ATAZAURREA PRESTAKUNTZA ATAZA EBALUAZIOA

"Zikoinen teoria Hainbat testu alderatu: Foro birtualean idatzi, Elementu akademikoak
egiaztatzen duen eredu akademiko-unibertsitarioak informazio-iturriak Hizkuntz
estatistikoaren aldeko (iturri fidagarriak), zehaztuta adierazpenerako
frogak", bideoa ikusi dibulgatiboak eta elementuak
(Josu López-Gazpio, merkataritza-eremukoak Hizkuntz zuzentasuna
2014), Zientzia eta Pareen arteko
Komunikazioaren berrikusketa eta
inguruan eztabaidatzeko feedback pertsonalizatua
BIBLIOGRAFIA LAGUNGARRIA
Carlino, P. (2008). Leer y escribir en la universidad, una nueva cultura. ¿Por qué es
necesaria la alfabetización académica?. En E. Narváez, & S. Cadena (comps.), Los desafíos de
la lectura y la escritura en la educación superior: caminos posibles (pp. 155-190). Universidad
Autónoma de Occidente. https://www.aacademica.org/paula.carlino/162

Castelló, M. (Coord.) (2007). Escribir y comunicarse en contextos científicos y académicos. Graó.

Cen oz , J ., & Sa n tos , A. (2 01 7 ) . Komun i kaz i o-an ts ietat ea euskar a b igar r en h iz kuntz a
dutenen g a n . Fonte s Ling uae Va sc o num, 124, 3 69- 38 7. https:/ / doi .or g / 10. 35 46 2/flv 1 2 4 . 6

Roja s, D., Fe r n á n dez, P ., Ro d r í g uez , M. , & Gui llén, A . ( 2 018) . P lat af or m a d e entr enam iento
para detecta r F a k e N ews en lo s Recur sos Ed ucativ os c om o I nter net . E AIC, 8, 185- 193.
http://hdl.h a n dle. n et/ 10 4 8 1 / 5 32 95
Vázquez, G. (Ed.) (2001). El discurso académico oral: guía didáctica para la comprensión auditiva
y visual de clases magistrales. Edinumen.
ERREFERENTZIA BIBLIOGRAFIKOAK
B r o n c k a r t , J . P . ( 2 0 0 7 ) . D e s a r r o l l o d e l l e n gu aje y d i d áct i ca d e l as l e n gu as . M iño y D áv ila.
C a m p b e l l , R . , & W a l l e s , R. ( 1 9 7 0 ) . T h e S t u d y o f Lan gu age Acq u i s i t i o n . E n J . Ly ons ( e d.) , N e w H o r i z o n s i n L i ngu is t ic s ( p p . 2 4 2 -
260). Penguin Books.
C a n a l e , M . ( 1 9 8 3 ) . F r o m C o m m u n ic a t ive C o mp e t e n ce t o C o mmu n i cat i v e Lan g u ag e P e dag og y . E n J .C . R ich ar ds , & R .W . S ch m indt
( e d s . ) , L a n g u a g e a n d C o m m u n ic a t io n ( p p . 2 -2 8 ). Ad d i s o n W e s l e y Lo n gman Lim it e d.
C a n a l e , M . , & S w a in , M . ( 1 9 8 0 ) . T h e o re t i cal B as e s o f C o mmu n i cat i v e Ap p r o ach e s t o S e cond Lang u ag e T e ach ing and T e s t ing .
Applied Linguistics 1, 1–47.
C a r l i n o , P . ( 2 0 0 5 ) . E s c r i b i r , l e e r y a p r e n d e r e n l a u n ive r s id ad . U n a i n t r o d u cci ó n a l a al fab e t i zaci ón académ ica. F o n d o d e C u l t u r a
E c o n o m i c a d e A r g e n t in a .
C h o m s k y , N . ( 1 9 6 5 ). A s p e c t s o f t h e T h e o r y o f S yn t ax. M I T P r e s s .
C o o k , V . ( 2 0 0 8 ) . M u l t i- c o m p e t e n c e : B lack h o l e o r w o r mh o l e fo r s e co n d l an gu ag e acqu is it ion r e s e ar ch ? E n Z . H an ( e d.) ,
U n d e r s t a n d i n g S e c o n d La n gu a ge P r o c e s s e s (p p . 1 6 -2 6 ). M u l t i l i n gu al M at t e r s .
C o t s , J . M . , A r m e n go l , L. , A r n ó , E . , I r ú n, M . , & Ll u r d a, E . (2 0 0 7 ). La co n ci e n c ia ling üís t ica e n la e ns e ñanza de le ng u as . G r aó.
C u m m i n s , J . ( 1 9 9 1 ) . I n t e r d e p e n d e n c e of fi r s t - an d s e co n d -l an gu age p r o fi ci e ncy in biling u al ch ildr e n. E n E . B ial y s t ok ( e d.) ,
L a n g u a g e p r o c e s s i ng in b il in g u a l c h il d r e n ( p p . 7 0 - 8 9 ) . C amb r i d ge U n i v e r s i t y P r e s s .
- - - - - ( 1 9 8 3 ) . L a n g u a ge p r o f ic ie n c y a n d acad e mi c ach i e v e me n t . E n J . W . O l l e r , J r . ( e d.) , Is s u e s in Lang u ag e T e s t ing R e s e ar ch ( pp.
108-126). Newbury House.
F a i r c l o u g h , N . ( 1 9 9 2 ) . C r it ic a l l a n gu a g e aw ar e n e s s . Lo n gman .
H y m e s , D . H . ( 1 9 7 2 ) . O n C o m m u n ic a t i v e C o mp e t e n ce . E n J . B . P r i d e & J . H o l m e s ( e ds .) , S ocioling u is t ics ( pp. 269- 293) . P e ng u in
Books.
M a r i n k o v ic h , J ., & B e n ít e z, R. ( 2 0 0 0 ) . Ap r o xi maci o n es al an ál i s i s i n t er t ext u a l de l dis cu r s o cie nt íf ico. R e v i st a s i g no s , 33( 4 8 ) , 1 1 7 -
128.