ΣΧΟΛΗ 

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
 
Διηλεκτρικές και οπτικές ιδιότητες υλικών 
1. Εκκινώντας από τη γενικότερη σχέση που συνδέει την ηλεκτρική μετατόπιση  D  με το ηλεκτρικό πεδίο
E 
Di (r, t )    dt  d 3r  ij (r, r; t  t ) E j (r; t )
j
 
δείξτε ότι για ένα ομογενές, ισότροπο συνεχές μέσο και λαμβάνοντας υπόψη την ομοιογένεια του χρόνου, 
οι μετασχηματισμοί Fourier των  D, E  συνδέονται με τη σχέση 
 
Di (k ;  )   (k ;  ) Ei (k ;  ), i  x, y, z.
 
2. Δείξτε ότι για ένα μέσο το οποίο περιγράφεται από μια μιγαδική διηλεκτρική συνάρτηση της μορφής 
 ( )  1 ( )  i 2 ( ) , ισχύουν οι παρακάτω σχέσεις (Kramers‐Kronig) 
 

1  ( )
1 ( )  1    2 d 
     

 
1  ( )  1
 2 ( )     1 d  .
    

 
3. Δείξτε ότι ο συντελεστής απορρόφησης  Κ ΗΜ ακτινοβολίας συχνότητας  ω ενός πολύ λεπτού υμενίου 
διηλεκτρικής συνάρτησης   ( )  1 ( )  i 2 ( )  δίνεται από την   K ( )   2 ( ) c.
   
4.  Πώς  μπορούμε  να  προσδιορίσουμε  πειραματικά  το  πραγματικό  και  φανταστικό  μέρος  μιας  εν  γένει 
μιγαδικής διηλεκτρικής συνάρτησης   ( ) ενός υλικού;  
 
5. Υπολογίστε τη διηλεκτρική συνάρτηση   ( )  ενός αερίου ανεξαρτήτων όμοιων ταλαντωτών συχνότητας 
0 ξεκινώντας  από  τις  μακροσκοπικές  εξισώσεις  του  Maxwell  για  την  ύλη  και  την  κλασσική  εξίσωση 
  ος
κίνησης (2  νόμος του Newton) του αρμονικού ταλαντωτή. Εξετάστε κατά πόσο η διηλεκτρική συνάρτηση 
που  βρήκατε  ικανοποιεί  τις  σχέσεις  Kramers‐Kronig  (για  διευκόλυνσή  σας,  μπορείτε  να  λάβετε  τη 
διηλεκτρική συνάρτηση στο όριο των μηδενικών απωλειών για τον ταλαντωτή). 
 
6.  Εξετάστε  υπό  ποιες  προϋποθέσεις  και  για  ποιες  συχνότητες  μπορούν  να  διαδοθούν  διαμήκη  και 
εγκάρσια συζευγμένα μηχανικά/ ΗΜ κύματα σε ένα διηλεκτρικό υλικό.  
 
7. Τι είναι τα πολαριτόνια; Υπολογίστε τη σχέση διασποράς     ( k )  και σχεδιάστε την.  
 
8. Τι είναι το πολαριτονικό χάσμα; Πώς μπορεί να μετρηθεί πειραματικά; 
 
9.  Αποδείξτε  τη  σχέση  Lyddane‐Sachs‐Teller  που  συνδέει  τη  συχνότητα  L   των  διαμήκων  και  τη 
L T    st    
2
συχνότητα  T   των  εγκάρσιων  ταλαντώσεων  σε  ένα  διηλεκτρικό:  όπου 
 st  lim  ( ),    lim  ( )
 0  
 
 

1 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
10. Υποθέστε ότι το φάσμα απορρόφησης ενός υποθετικού υλικού προσδιορίζεται από το παρακάτω 
φανταστικό μέρος της ηλεκτρικής επιδεκτικότητας: 
 

 2 ( ) 
2
 f [ (   )   (   )]
i i i
i  
Υπολογίστε το πραγματικό μέρος της ηλεκτρικής επιδεκτικότητας. 
 
11.  Ως  ένα  απλό  μοντέλο  υπέρυθρου  κρυστάλλου,  θεωρείστε  μια  διατομική  γραμμική  αλυσίδα  (με  δύο 
διαφορετικές  μάζες  ανά  κυψελίδα  και  εναλλασσόμενα  φορτία  e   σε  ίσες  αποστάσεις,  με  την  ίδιες 
σταθερές  δύναμης).  Οι  ηλεκτροστατικές  αλληλεπιδράσεις  μεταξύ  των  ιόντων  δεν  λαμβάνονται  υπόψη. 
Υπολογίστε και σχολιάστε το πλάτος των ταλαντώσεων των ατόμων όταν εφαρμοστεί εξωτερικό ηλεκτρικό 
πεδίο    0 exp(it ) .  Γιατί  αποτελεί  καλή  προσέγγιση  να  περιοριστεί  κανείς  στα  φωνόνια  κοντά  στο 
κέντρο της ζώνης Brillouin ( q  0 ) όταν το ω βρίσκεται στην περιοχή του υπερύθρου; Θεωρώντας λοιπόν 
την  προσέγγιση  αυτή,  υπολογίστε  την  πόλωση  P ( )   και  την  διηλεκτρική  συνάρτηση   ( )   ως 
συναρτήσεις της συχνότητας ω. 
 
12. Δείξτε ότι η αγωγιμότητα DC ενός μετάλλου στο πρότυπο του Drude δίνεται από τη σχέση: 
 
0 ne 2
 , 0   
1  i m
 
όπου  n,   η συγκέντρωση και ο χρόνος εφησυχασμού των ηλεκτρονίων αγωγιμότητας, και  m, e   η μάζα 
και το φορτίο του ηλεκτρονίου.  
 
13. Δείξτε ότι η διηλεκτρική συνάρτηση   ( ) ενός μετάλλου στο πρότυπο των ελευθέρων ηλεκτρονίων 
(πρότυπο Drude) δίνεται από τη σχέση:  
 p2
 ( )  1   
 (  i 1 )
 
όπου       ο  χρόνος  εφησυχασμού  των  ηλεκτρονίων  αγωγιμότητας  και   p     η  συχνότητα  πλάσματος  του 
μετάλλου. Από τι εξαρτάται η   p ; 
 
14.  Τι  είναι  οι  ταλαντώσεις  πλάσματος  σε  ένα  μέταλλο;  Δείξτε  ότι,  για  ένα  μακροσκοπικό  κομμάτι 
μετάλλου  που  περιγράφεται  από  την  διηλεκτρική  συνάρτηση  του  παραπάνω  ερωτήματος  (13), 
χρησιμοποιώντας  τις  εξισώσεις  Maxwell  και  την  εξίσωση  συνέχειας  ρεύματος‐φορτίου,  οι  ταλαντώσεις 
πλάσματος λαμβάνουν χώρα στη συχνότητα  p .  
 
15. Θεωρείστε τη διεπιφάνεια ενός υλικού διηλεκτρικής συνάρτησης   ( )  με τον αέρα. Θεωρώντας την 
ημιστατική  προσέγγιση  (η  ταχύτητα  του  φωτός    c   )  για  το  ηλεκτρικό  πεδίο,  δείξτε  ότι  μπορεί  να 
υπάρξει  μια  εντοπισμένη  κατάσταση  στη  διεπιφάνεια  υπό  την  προϋπόθεση  ότι   ( )  1   για  μια 
συγκεκριμένη  συχνότητα  s .  Δείξτε  ότι  για  ένα  μέταλλο  που  περιγράφεται  από  μια  διηλεκτρική 

2 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
p
συνάρτηση τύπου Drude (βλέπε ερώτημα 13), στο όριο των μηδενικών απωλειών,   s  .  Επίσης, για 
2
έναν ιοντικό κρύσταλλο που περιγράφεται από τη διηλεκτρική συνάρτηση 
 2 (   )
 ( )     T 2 st 2   
T  
1   st
(στο όριο μηδενικών απωλειών),  s  T . 
1 
 
16.  Τι  είναι  τα  επιφανειακά  πλασμόνια  και  σε  ποιου  είδους  μεταλλικές  οντότητες  μπορούν  να 
παρατηρηθούν;  Πως  μπορεί  να  διεγερθεί  ένα  επιφανειακό  πλασμόνιο  σε  μια  διεπιφάνεια  μετάλλου‐
διηλεκτρικού (ή αέρα); 
 
17.  Θεωρείστε  μια  πολύ  μικρή  διηλεκτρική  σφαίρα  στο  εσωτερικό  της  οποίας  υπάρχει  ένα  ομοιογενές 
πεδίο σταθερής πόλωσης  P  που προκαλείται από ένα προσπίπτον πεδίο  E0 . Δείξτε ότι το τοπικό πεδίο 
E  που «αισθάνεται» ένα δίπολο στο εσωτερικό της σφαίρας ισούται με το προσπίπτον,  E  E0 . 
 
18. Θεωρείστε ένα μακροσκοπικό κομμάτι διηλεκτρικού στο εσωτερικό του οποίου υπάρχει ένα, εν γένει, 
ανομοιογενές πεδίο πόλωσης  P (r )  που προκαλείται από ένα προσπίπτον πεδίο  E0 . Δείξτε ότι το τοπικό 
1
πεδίο  E   που  «αισθάνεται»  ένα  δίπολο  εντός  του  διηλεκτρικού  δίνεται  από  την,  E  E0  P 
3 0
(διόρθωση τοπικού πεδίου). 
 
19. Βρείτε ξανά τη διηλεκτρική συνάρτηση ενός αερίου ανεξαρτήτων όμοιων ταλαντωτών συχνότητας  0  
του ερωτήματος  (5), λαμβάνοντας υπόψη τη διόρθωση τοπικού πεδίου του προηγούμενου ερωτήματος 
1
(18):  E  E0  P .  
3 0
20.  Τι  είναι  η  καταστροφή  πόλωσης  και  η  σιδηροηλεκτρική  κατάσταση;  Πώς  δημιουργείται  μια 
σιδηροηλεκτρική κατάσταση σύμφωνα με τη θεωρία τοπικού πεδίου; 
 
21.  Τι  είναι  η  θερμοκρασία  Curie  TC   ενός  σιδηροηλεκτρικού  υλικού;  Πώς  μεταβάλλεται  η  συχνότητα 
εγκαρσίων  ταλαντώσεων  T     και  η   st   ενός  διηλεκτρικού  γύρω  από  την  περιοχή  T  TC ;  Σχεδιάστε 
αδρομερώς το διάγραμμα φάσεων της πόλωσης  P  για ένα σιδηροηλεκτρικό υλικό. 
 
 
Μαγνητικές ιδιότητες υλικών 
22.  Πότε  ένα  υλικό  παρουσιάζει  παραμαγνητική  ή  διαμαγνητική  συμπεριφορά;  Ποιο  φυσικό  μέγεθος 
καθορίζει ποια θα είναι η συμπεριφορά ενός υλικού σε ένα εξωτερικό μαγνητικό πεδίο; 
 
23.  Ποιά  είναι  η  πηγή  της  παραμαγνητικής  και  της  διαμαγνητικής  συμπεριφοράς  σε  ένα  άτομο;  Ποια 
ατομική ηλεκτρονική δομή ευνοεί την παραμαγνητική και ποια τη διαμαγνητική συμπεριφορά;  
 

3 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
24. Ξεκινώντας από την Χαμιλτονιανή ενός αερίου ελευθέρων ηλεκτρονίων σε ένα εξωτερικό μαγνητικό 
πεδίο,  
1
Hˆ  
2m i
(pˆ i  eA i ) 2
 
 
(ο δείκτης  i  απαριθμεί τα ηλεκτρόνια) υπολογίστε την αντίστοιχη μαγνητική ροπή. Ποιος από τους όρους 
της  μαγνητικής  ροπής  ευθύνονται  για  την  παραμαγνητική  συμπεριφορά  και  ποιος  για  τη  διαμαγνητική; 
Πότε υπερισχύει ο παραμαγνητικός και πότε ο διαμαγνητικός όρος; 
 
25.  Θεωρείστε  ένα  κβαντικό  αέριο  ελευθέρων  ηλεκτρονίων  υπό  την  επίδραση  εξωτερικού  μαγνητικού 
πεδίου Β. Στο όριο των χαμηλών θερμοκρασιών  k BT  EF , δείξτε ότι η επιδεκτικότητα του αερίου δίνεται 
από  τη  σχέση:    0  B2 D ( EF ) ,  όπου  EF   η  ενέργεια  Fermi  του  αερίου  ηλεκτρονίων,  0   η  μαγνητική 
διαπερατότητα  του  κενού,   B   η  μαγνητόνη  του  Bohr,  και  D ( E )   η  πυκνότητα  καταστάσεων  των 
ηλεκτρονίων. 
 
26. Πώς ορίζεται η σταθερά ανταλλαγής στο μόριο του Η2; Πώς ορίζεται η Χαμιλτονιανή του Heisenberg; 
Πότε η θεμελιώδης κατάσταση ενός μορίου μπορεί είναι singlet και πότε triplet; 
 
27.  Θεωρείστε  ένα  ζεύγος  ελευθέρων  ηλεκτρονίων.  Δείξτε  ποιοτικά  ότι  η  αλληλεπίδραση  ανταλλαγής 
μεταξύ τους είναι θετική, βασιζόμενοι στην πιθανότητα να βρεθεί το ένα ηλεκτρόνιο σε απόσταση r από 
το άλλο. 
 
28. Θεωρείστε ένα κβαντικό αέριο ελευθέρων ηλεκτρονίων. Δείξτε ότι η μέση πυκνότητα ηλεκτρονίων σε 
απόσταση  r  από ένα άλλο ηλεκτρόνιο δίνεται από την  
 
 9 sin( k F r )  k F r cos( k F r ) 2 
 (r )  en 1   , 
 2 (k F r )6 
 
όπου  k F  ο κυματαριθμός Fermi,  n  η συγκέντρωση των ηλεκτρονίων και  e  το φορτίο ηλεκτρονίου. Ποιο 
λάθος εμπεριέχει ο παραπάνω τύπος; 
 
29. Τι είναι η οπή Fermi και ποιο το χαρακτηριστικό της μέγεθος; 
 
30. Θεωρείστε ένα περιοδικό στερεό το οποίο περιγράφεται από μια ενεργειακή δομή ζωνών  E (k ) . Υπό 
την  επίδραση  εξωτερικού  μαγνητικού  πεδίου  B ,  η  δομή  των  ζωνών  E (k )   διαχωρίζεται  σε  δύο,  σπιν‐
πολωμένες, ενεργειακές ζώνες  E (k ), E (k )   
 
n
E (k )  E (k )  I
N
 
n
E (k )  E (k )  I
N
 

4 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
όπου  n ( n ) ο αριθμός των ηλεκτρονίων με σπιν πάνω (κάτω),  N  ο αριθμός των ατόμων του στερεού και 
I  η παράμετρος Stoner (αλληλεπίδραση ανταλλαγής). Θεωρώντας το σχετικό αριθμό σπιν πλειοψηφίας 
n n n n
R    , και την επανακανονικοποιημένη δομή ζωνών  E (k )  E (k )  I    δείξτε ότι: 
N 2N
 
1  1 1 
(α)  R      
       
N k 1  exp  E (k )  IR / 2  EF /  k BT   1  exp  E (k )  IR / 2  EF /  k BT   

 
(β) Δείξτε ότι, για  T  0  και  R  1 , η παραπάνω (μη γραμμική) εξίσωση έχει μη τετριμμένη λύση για 
 
ID ( EF )  1 (κριτήριο Stoner) , 
 
V
όπου  D ( EF )  D ( EF )  η πυκνότητα καταστάσεων ανά άτομο και ανά κατεύθυνση σπιν.  
2N
1 1
Λάβετε  υπόψη  ότι   
k
V
(2 ) 3 
dk   και  D( E ) 
2 (2 ) 3   
d 3k E (k )  EF   καθώς  και  τη  σειρά  Taylor: 
3
x x 2  x 
f ( x  )  f ( x  )   f ( x) x    f ( x)   . 
2 2 3!  2 
 
31.  Προσθέτοντας  και  ένα  εξωτερικό  μαγνητικό  πεδίο  στο  μοντέλο  Stoner‐Wolhfarth  [ερώτημα  (30)], 
έχουμε ότι ο σχετικός αριθμός σπιν πλειοψηφίας γράφεται 
 
 
 
1  1 1 
R    
N k    g0     g0  
1  exp  E (k )  IR / 2  EF   B B0  /  k BT   1  exp  E (k )  IR / 2  EF   B B0  /  k BT  
  2    2   
 
N
Ορίζοντας  τη  μαγνήτιση  M   του  στερεού  ως  M   B R ,  δείξτε  ότι  η  επιδεκτικότητα  ενός 
V
παραμαγνητικού στερεού δίνεται από την 
 
P
 , 
1  ID ( EF )
 
όπου   P  0  B D ( EF )  η παραμαγνητική επιδεκτικότητα Pauli [ερώτημα (25)]. 
2

 
32.  Στην  παρακάτω  γραφική  παράσταση  απεικονίζεται  το  γινόμενο  του  κριτηρίου  Stoner  ID ( EF )   σε 
συνάρτηση  με  τον  ατομικό  αριθμό  Z .  Ποια  στοιχεία 
παρουσιάζουν  σιδηρομαγνητική  και  ποια  παραμαγνητική 
συμπεριφορά;  Τι  κοινό  χαρακτηριστικό  έχουν  τα  στοιχεία  με 
σιδηρομαγνητική ή ισχυρά παραμαγνητική συμπεριφορά; 
 
5 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
 
 
 
 
33.  Θεωρείστε  το  παρακάτω  απλουστευμένο  πρότυπο  για  την  πυκνότητα  καταστάσεων  ενός 
σιδηρομαγνητικού υλικού υπό την επίδραση εξωτερικού μαγνητικού πεδίου  B0  
 
 
  
 Beff
D ( E )    E  EF   B B0  IR / 2 
                  
B  
  E  EF   B B0  IR / 2  
 
 
 
όπου   Beff  η μέση μαγνητική ροπή ανά άτομο.  
n  n
(α) Δείξτε ότι ο σχετικός αριθμός σπιν πλειοψηφίας  R   δίνεται από τη μη γραμμική σχέση: 
N
 Beff  1 1 
R   
B 1  exp    B B0  IR / 2  /(k BT )  1  exp   B B0  IR / 2  /(k BT )    
 Beff
 tanh    B B0  IR / 2  /(2k BT ) 
B
I  Beff
(β) Δείξτε ποιοτικά ότι για  T  TC  όπου  TC   (κρίσιμη θερμοκρασία Curie) και απουσία εξωτερικού 
4k B  B
μαγνητικού  πεδίου  ( B0  0 ),  η  παραπάνω  εξίσωση  έχει  λύση  πέρα  από  την  τετριμμένη  ( R  0 ), 
επιλύοντάς την γραφικά. 

(γ) Δείξτε ότι η εξίσωση του ερωτήματος (α), στα όρια  T  TC ( R  B R  1)  και κάνοντας χρήση του 
 Beff
1/ 2
1  T 
αναπτύγματος  tanh x  x  x 3  , επιδέχεται ως λύση την:  R  3  1   . 
3  TC 
1/ 3 1/ 2
 T   T 
(δ)  Πειραματικά  βρίσκουμε  ότι  R  1   (εκθέτης  1/ 3 )  και  όχι  R  1   όπως  θεωρητικά 
 TC   TC 
βρήκατε στο προηγούμενο ερώτημα. Που οφείλεται αυτή η ασυμφωνία θεωρίας‐πειράματος; 
(ε) Ξεκινώντας από την εξίσωση του ερωτήματος (α), στα όρια  B0  1, R  1  και για θερμοκρασίες πάνω 
αλλά κοντά στην κρίσιμη ( T  TC  0 ), δείξτε ότι η παραμαγνητική επιδεκτικότητα δίνεται από την 
 
C
 (νόμος Curie‐Weiss) 
T  TC
όπου  C  θετική σταθερά.  

6 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
1 1
(στ) Όπως και παραπάνω, πειραματικά βρίσκουμε ότι     (εκθέτης  4 / 3 ) και όχι   
(T  TC ) 4/3
T  TC
όπως  θεωρητικά  βρήκατε  στο  προηγούμενο  ερώτημα.  Που  οφείλεται  αυτή  η  ασυμφωνία  θεωρίας‐
πειράματος; 
 
34.  Θεωρούμε  ένα  περιοδικό  πλέγμα  από  σπιν  τα  οποία  αλληλεπιδρούν  με  ανταλλαγή  ενώ  παράλληλα 
εφαρμόζουμε  εξωτερικό  μαγνητικό  πεδίο  B0 .  Ένα  τέτοιο  σύστημα  περιγράφεται  από  μια  Χαμιλτονιανή 
τύπου Heisenberg: 
Hˆ   J i S i  S i  g  B B 0  S i  
i  i

 
όπου  Si  το σπιν του  i ‐οστού ατόμου του στερεού,  S i το σπιν του   ‐οστού γείτονα του  i ‐οστού ατόμου 
και  J i  το ολοκλήρωμα ανταλλαγής μεταξύ τους.  
(α) Δείξτε ότι, στα πλαίσια της θεωρίας μέσου πεδίου για ένα περιοδικό στερεό (χωρίς επιφάνειες ή άλλες 
ατέλειες),  το  μέσο  μαγνητικό  πεδίο  που  αισθάνονται  τα  σπιν  λόγω  αλληλεπίδρασης  ανταλλαγής  με  τα 
γειτονικά σπιν δίνεται από την 
V
B MF  vJ M  
Ng 2  B2
 
όπου  M   η  μαγνήτιση  του  στερεού,  v   ο  αριθμός  πλησιέστερων  γειτόνων,  J   η  μέση  αλληλεπίδραση 
ανταλλαγής,  N ο αριθμός των ατόμων και  V ο όγκος του κρυστάλλου. 
(β)  Θεωρώντας  ότι  οι  πληθυσμοί  ατόμων  με  σπιν  πάνω,  N  ,  και  σπιν  κάτω,  N  ,  δίνονται  από  την 
1 N  N
κατανομή Boltzmann, δείξτε ότι η μαγνήτιση του υλικού  M  g B  , προσδιορίζεται από τη μη 
2 V
γραμμική εξίσωση: 
 
1 N exp  g  B BMF /(2k BT )   exp   g  B BMF /(2k BT ) 
M g B
2 V exp  g  B BMF /(2k BT )   exp   g  B BMF /(2k BT ) 
 
1
 g  B tanh   B BMF /(2k BT ) 
2
1
(γ)  Δείξτε  ότι  η  εξίσωση  του  ερωτήματος  (β),  στο  όριο  T  TC (TC  vJ / k B )   και  κάνοντας  χρήση  του 
4
1/ 2
1  T  N1
αναπτύγματος  tanh x  x  x 3  , επιδέχεται ως λύση την  M  M S 3 1   , όπου  M S  g  B . 
3  TC  V 2
(δ) Ξεκινώντας από την εξίσωση του ερωτήματος (β), στα όρια  B0  1, M  1  και για θερμοκρασίες πάνω 
αλλά κοντά στην κρίσιμη ( T  TC  0 ), δείξτε ότι η παραμαγνητική επιδεκτικότητα δίνεται από την 
 
C
 (νόμος Curie‐Weiss) 
T  TC
όπου  C  θετική σταθερά. 

7 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
(ε) Παρατηρούμε ότι τόσο με τη θεωρία μέσου πεδίου στο μοντέλο του Heisenberg, όσο και στο πρότυπο 
1/ 2
 T 
των  Stoner‐Wohlfarth,  ο  κρίσιμος  εκθέτης  για  τη  μαγνήτιση  είναι  1/2,  δηλ.    M  1   (ο  οποίος 
 TC 
όπως προείπαμε δεν επιβεβαιώνεται από το πείραμα). Σε τι οφείλεται αυτή η ταύτιση των εκθετών;  
 
35.  Σε  ένα  αντισιδηρομαγνητικό  υλικό  το  οποίο  περιγράφεται  από  ένα  πρότυπο  Heisenberg,  ένα  τυχόν 
άτομο του πλέγματος έχει αντίθετο σπιν από τους πλησιέστερους γείτονές του ( J  0 ). Έτσι, ένα τέτοιο 
μαγνητικό  στερεό  μπορεί  να  περιγραφεί  ως  μια  υπερδομή  αποτελούμενη  από  ένα  υποπλέγμα  με  σπιν   
πάνω και ένα υποπλέγμα με σπιν κάτω.  
(α)  Δείξτε  ότι  στα  πλαίσια  του  προτύπου  Heisenberg  για  ένα  πλέγμα  από  σπιν,  η  μαγνήτιση  για  κάθε 
υποπλέγμα σπιν γράφεται 
 
1 N  V 
M   g B tanh  vJM   ,
 2k BTN g  B

2 V 
 
1 N 
 V 
M   g B tanh  vJM  
2 V 2
 B k TN 
g  B 
 
όπου  M , M   οι  μαγνητίσεις  κάθε  υποπλέγματος  και  N  , N  ο  αριθμός  μεταλλικών  ιόντων  κάθε 
 

υποπλέγματος.  
(β)  Στην  αντισιδηρομαγνητική  φάση:  M    M    και  N   N  .  Δείξτε  ότι  η  επιδεκτικότητα  για 
1
T  TN   vJ / k B  ( TN  η θερμοκρασία Neel του αντισιδηρομαγνήτη) δίνεται από τη σχέση  
4
g 2  B2 N 1
 (T )  0 . 
4Vk B T  TN
 
(γ) Τι είναι ο σιδηριμαγνητισμός; Ποια υλικά είναι σιδηριμαγνητικά; 
 
36. Θεωρείστε τη Χαμιλτονιανή στο πρότυπο του Heisenberg για ένα περιοδικό στερεό: 
Hˆ   J i S i  S i  g  B B 0  S i . 
i  i

(α) Χρησιμοποιώντας τους τελεστές αναστροφής σπιν 
S   S x  iS y , S   S x  i S y  
1 0
όπου  S x , S y , S z  οι πίνακες του  Pauli, οι οποίοι δρουν στις καταστάσεις σπιν      ,     , δείξτε 
0 1
ότι η Χαμιλτονιανή του Heisenberg γράφεται στη μορφή: 
 1 
Hˆ   J  Siz Siz   Si S i  S iS i    
i   2 
 
(β)  Δείξτε  ότι  η  κυματοσυνάρτηση  0    i   αποτελεί  τη  θεμελιώδη  κατάσταση  της  Χαμιλτονιανής 
i

Heisenberg για σιδηρομαγνητική σύζευξη των σπιν ( J  0 ) με ιδιοτιμή  E0  vJN / 4 .  

(γ) Δείξτε ότι ένα κύμα σπιν (μαγνόνιο) το οποίο περιγράφεται από την κυματοσυνάρτηση 
8 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
1
k 
N
 exp(ik  r )  j
j όπου
j  

 j S 0 j

αποτελεί  (διεγερμένη)  ιδιοκατάσταση  της  Χαμιλτονιανής  του  Heisenberg  με  ιδιοτιμή  (σχέση  διασποράς 
μαγνονίων): 
 
  1
E  E0  J  v   cos(ik  r )   E0  J   k  r  για k  r  1 . 
2

   2 d
 
37. Ποια η διαφορά ανάμεσα στις διεγέρσεις Stoner και στις μαγνονικές διεγέρσεις; Πώς επηρεάζουν τα 
μαγνόνια την εξάρτηση της μαγνήτισης από τη θερμοκρασία; 
 
Υπεραγωγιμότητα 
38. Αναφέρατε τυπικά υλικά που παρουσιάζουν υπεραγώγιμη φάση.  
 
39. Περιγράψτε το πείραμα του Onnes του 1911 που έφερε στο φως για πρώτη φορά ένα υλικό (Hg) με 
μηδενική αντίσταση. 
 
40.  Μια  σφαίρα  ενός  συνήθους  μετάλλου  η  οποία  βρίσκεται  εντός  μαγνητικού  πεδίου  ψύχεται  σε 
θερμοκρασία κάτω από την κρίσιμη θερμοκρασία  TC και καθίσταται υπεραγώγιμη. Σε ένα άλλο πείραμα, 
η ίδια σφαίρα αρχικά ψύχεται κάτω από την  TC  μεταβαίνοντας έτσι πρώτα στην υπεραγώγιμη φάση και 
κατόπιν  ενεργοποιείται  ένα  εξωτερικό  μαγνητικό  πεδίο.  Περιγράψτε  σχηματικά  τη  διάταξη  των 
μαγνητικών γραμμών (μαγνητική ροή) εντός κι εκτός της σφαίρας κατά τις δύο παραπάνω (αντίστροφες 
μεταξύ  τους)  διαδικασίες,  σε  αντιπαραβολή  με  τη  διάταξη  των  μαγνητικών  γραμμών  για  έναν  τέλειο 
αγωγό. Γιατί ένας υπεραγωγός πρέπει να είναι ταυτόχρονα τέλειος αγωγός και τέλειος διαμαγνήτης; 
 
41. Σχεδιάστε το διάγραμμα φάσεων  H  TC  για έναν υπεραγωγό. 
 
42. Ξεκινώντας από τις εξισώσεις Maxwell, την εξίσωση κίνησης ενός ηλεκτρονίου απουσία απωλειών και 
τον ορισμό της πυκνότητας ρεύματος, αποδείξτε τις δύο εξισώσεις London για έναν υπεραγωγό: 
 
jS nS e 2
 E
t m
 
nS e 2
  jS   B
m
όπου  B   εξωτερικά  εφαρμοζόμενο  μαγνητικό  πεδίο  και  E το  επαγόμενο  ηλεκτρικό  πεδίο.  jS , nS   είναι 
αντίστοιχα η πυκνότητα ρεύματος και η συγκέντρωση των ηλεκτρονίων υπεραγωγιμότητας. 
 
43.  Βασιζόμενοι  στις  εξισώσεις  London  [ερώτημα  (42)],  δείξτε  ότι  όταν  ένα  μαγνητικό  πεδίο  όπως  αυτό 
του διπλανού σχήματος εφαρμόζεται σε έναν υπεραγωγό, τότε το μαγνητικό 
πεδίο  όπως  και  η  αντίστοιχη  πυκνότητα  ρεύματος  που  επάγει,  μειώνονται 
εκθετικά μακριά από τη διεπιφάνεια υπεραγωγού – κενού: 
 
9 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
z
Bx  Bx0 exp( )
L
 
z
jsy  j exp(
0
)
L
sy

όπου   L  m /  0 nS e2   (μήκος διείσδυσης London). 
 
44. Περιγράψτε με ποιοτικά επιχειρήματα το μηχανισμό έλξης μεταξύ των ελευθέρων ηλεκτρονίων σε ένα 
μέταλλο μέσω της παραμόρφωσης πλέγματος. 
 
45.  Θεωρείστε  ένα  ζεύγος  ελευθέρων  ηλεκτρονίων  τα  οποία  έλκονται  μεταξύ  τους  ασθενώς  μέσω 
ανταλλαγής  φωνονίων  πλέγματος  συχνότητας  Debye   D .  Η  Χαμιλτονιανή  του  συστήματος  δίνεται  από 
την: 
 
2

2m
 12   22  (r1 , r2 )  V (r1 , r2 ) (r1 , r2 )  (  2 EF ) (r1 , r2 )       (i) 

όπου   (r1 , r2 )  η κυματοσυνάρτηση του ζεύγους ηλεκτρονίων,  EF  η ενέργεια (επίπεδο) Fermi του αερίου 

ελευθέρων ηλεκτρονίων στο οποίο ανήκουν και    η διαφορά της ενέργειας του ζεύγους από το επίπεδο 
Fermi.  Καθώς  θεωρούμε  ασθενή  την  έλξη  μεταξύ  των  ηλεκτρονίων  του  ζεύγους,  γράφουμε  την 
κυματοσυνάρτηση   (r1 , r2 )   ως  ανάπτυγμα  επιπέδων  κυμάτων  (λύση  της  Χαμιλτονιανής  ελεύθερου 
ηλεκτρονίου)  
1
 (r1 , r2 )   (r1  r2 )  3  g (k ) exp ik  (r1  r2 )         (ii) 
L k
Θεωρούμε  ότι  τα  ηλεκτρόνια  σχηματίζουν  ένα  ζεύγος  Cooper  και  ως  εκ  τούτου  έχουν  αντίθετες  ορμές 
k 1  k 2  k   ενώ  λαμβάνουν  τιμές  ενέργειας  E   2 k 2 /(2m)   γύρω  από  ένα  φλοιό  πάχους  D   πάνω 
από τη σφαίρα Fermi.  
(α) Σύμφωνα με τα παραπάνω, δείξτε ότι για να έχει νόημα η Εξ. (ii) θα πρέπει 
 E   
g (k )  0 για k F  k  2m  F 2 D  . 
  
(β)  Θεωρούμε  ότι  για  το  ασθενές  ελκτικό  δυναμικό,  ο  μετασχηματισμός  Fourier  στον  ανάστροφο  χώρο 
Bloch γράφεται: 
   2 k 2  2 k 2 
 V (V  0) για E   ,   E F   D  
Vkk    0 0 F
 2m 2m 
 0, διαφορετικά

Αντικαθιστώντας την (ii) στην (i), δείξτε ότι  
 
V 1
1  03  2 2
 
L k k
   2 EF
m

10 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
V 1 df E
(γ)  Λαμβάνοντας  υπόψη  ότι    3 
dk   και  D( E )   ( df E   το  στοιχειώδες  εμβαδό 
k (2 ) (2 )3 k E (k )

της επιφάνειας  E (k )  σταθ. ), δείξτε ότι το αποτέλεσμα του ερωτήματος (β) μας δίνει τελικώς ότι  

 
2D 2
  2D exp[ ] για V0 Z ( EF )  1 . 
 2  V0 Z ( EF )
1  exp  
V0 Z ( EF ) 
με  ( E )  D ( E ) / 2 (πυκνότητα καταστάσεων ζευγών Cooper). 
(δ) Τι σημαίνει το αποτέλεσμα (γ) για το ζεύγος Cooper και, συνεπακόλουθα, για τη «θάλασσα» Fermi των 
ελευθέρων ηλεκτρονίων; 
 
46.  Σύμφωνα  με  τη  θεωρία  Bardeen‐Cooper‐Schriefer  (BCS),  η  υπεραγώγιμη  κατάσταση  περιλαμβάνει 
ελεύθερα ηλεκτρονικά ζεύγη Cooper τα οποία σκεδάζονται σε διαδοχικές καταστάσεις αντίθετων ορμών 
και  σπιν    (k , k )  (k  , k  )   μέσω  της  ανταλλαγής  φωνονίων  πλέγματος,  δημιουργώντας  μια 
ασθενή  έλξη  μεταξύ  τους  Vkk   V0 / L3 .    Ένα  τέτοιο  σύστημα  περιγράφεται  σε  φορμαλισμό  δεύτερης 
κβάντωσης από τη Χαμιλτονιανή 
V
Hˆ  2 vk2  E (k )  EF   03   k k         (i) 
k L k ,k 
 
όπου   k ,  k   οι τελεστές καταστροφής‐δημιουργίας  
 

 k 1 k  0,  k 0 k  1 k
 
 k 1 k  0 k ,  k 0 k  0
που  δρουν  στις  καταστάσεις  κατάληψης  1 k   ή  μη  κατάληψης  0 k   ενός  ζεύγους  Cooper  (k , k ) .  Ο 
πρώτος  όρος  στην  Χαμιλτονιανή  (i)  είναι  η  κινητική  ενέργεια  των  ζευγών  Cooper  (για  την  ακρίβεια  η 
πλεονάζουσα  κινητική  ενέργεια  πάνω  από  την  στάθμη  Fermi).  Η  πιο  γενική  κατάσταση  ενός  ζεύγους 
Cooper  γράφεται   k  uk 0 k  vk 1 k όπου (uk2  vk2  1) .  Η  θεμελιώδης  (ιδιο)κατάσταση  της 
Χαμιλτονιανής (i) προσεγγίζεται ως 
 
 BCS    k    uk 0 k  vk 1 k          (ii) 
k k

(α) Αντικαθιστώντας την (ii) στην (i), δείξτε ότι η ολική ενέργεια του αερίου ζευγών Cooper γράφεται 
 
V
WBCS  2 vk2k  03  vk uk vk uk           (iii) 
k L k ,k 
όπου  k  E (k )  EF . 
(β)  Ελαχιστοποιώντας  την  (iii)  ως  προς  uk , vk δείξτε  ότι  η  πιθανότητα  κατάληψης  vk2   της  κατάστασης 
Cooper  (k , k )  δίνεται από την 
1 k 
vk2  1            (iv) 
2 k2   2 
 

11 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
V0
όπου     uk vk .  
L3 k
(γ)  Βασιζόμενοι  στην  (iv),  δείξτε  ότι  η  ενέργεια  της  θεμελιώδους  κατάστασης  BCS  (το  ελάχιστο  της 
ενέργειας του συστήματος) δίνεται από την 
 k  L3
0
WBCS   k 1     2 . 
k  k    V0
2 2

(δ)  Δείξτε  ότι  η  ενέργεια  συμπύκνωσης  από  την  κανονική  στην  υπεραγώγιμη  κατάσταση  ενός  μετάλλου 
δίνεται από την 
1
WBCS0
 Wnormal
0
  L3 Z ( EF ) 2 . 
2
 
(ε) Δείξτε ότι η ενέργεια που απαιτείται για την καταστροφή ενός ζεύγους Cooper (ενέργεια διέγερσης) 
δίνεται από την  
E  2 k2   2 . 
Ποια είναι η φυσική σημασία του μεγέθους   ; 
V 1 df E
(στ)  Χρησιμοποιώντας  τους  μετασχηματισμούς   
(2 ) 3 
dk   και  D( E ) 
(2 )3  ( df E   το 
k k E (k )

στοιχειώδες εμβαδό της επιφάνειας  E (k )  σταθ. ), δείξτε ότι  

D  1 
  2D exp    για V0 Z ( EF )  1 . 
 1   V0 Z ( EF ) 
sinh  
V0 Z ( EF ) 
 
47. Τι συνέπειες έχει στις θερμικές και ΗΜ (οπτικές) ιδιότητες ενός υπεραγωγού η ύπαρξη ενεργειακού 
χάσματος    ανάμεσα στη θεμελιώδη και στις διεγερμένες στάθμες; Σχεδιάστε την γραφική παράσταση 
του  χάσματος     με  τη  θερμοκρασία.  Γιατί  είναι  κοινή  η  γραφική  παράσταση  για  όλα  τα  στοιχεία  με 
υπεραγώγιμη φάση;  Πώς εξαρτάται το    με την κρίσιμη θερμοκρασία  TC ;  
 
48. Τι είναι το ισοτοπικό φαινόμενο στην υπεραγωγιμότητα; 
 
49.  Θεωρείστε  τη  ροή  ενός  υπερ‐ρεύματος  jS  nS ev (ροή  ζευγών  Cooper)  στο  εσωτερικό  ενός 
υπεραγωγού: 
(α)  Δείξτε  ότι  το  jS   προκαλεί  αλλαγή  φάσης  της  κυματοσυνάρτησης  ενός  ζεύγους  Cooper  κατά  K  R  
m r r
όπου  K   jS , R  1 2 , και  r1 , r2 οι θέσεις των δύο ηλεκτρονίων του ζεύγους Cooper.  nS  είναι η 
nS e 2
συγκέντρωση των ζευγών Cooper. 
(β) Δείξτε ότι το  jS  αφήνει ανεπηρέαστο το στοιχείο πίνακα  Vkk   της ασθενούς ελκτικής αλληλεπίδρασης 
μεταξύ των ηλεκτρονίων του ζεύγους Cooper. 
(γ)  Πώς  από  τα  συμπεράσματα  των  προηγούμενων  ερωτημάτων  (α)  και  (β)  συνάγουμε  ότι  η  αντίσταση 
είναι μηδενική σε έναν υπεραγωγό; 
(δ) Για αρκετά μεγάλες τιμές του υπερ‐ρεύματος  jS , η ενέργεια που προσφέρεται στο σύστημα μπορεί 
να είναι τέτοια ώστε να αρχίζουν να καταστρέφονται τα ζεύγη Cooper και, έτσι, το σύστημα να μεταβαίνει 
12 
 
 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΕΜΠ 
ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ, ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ‐ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
 
από την υπεραγώγιμη στην κανονική φάση. Δείξτε ότι μια τέτοια αλλαγή φάσης λαμβάνει χώρα όταν το 
en 
υπερ‐ρεύμα λαμβάνει τιμές πάνω από την κρίσιμη τιμή  jC  S  ή όταν ένα εξωτερικό μαγνητικό πεδίο 
k F
(το οποίο προκαλεί τη ροή υπερ‐ρεύματος στο εσωτερικό του υπεραγωγού) ξεπεράσει την κρίσιμη τιμή 
H C   L jC .   L ,  είναι  το  μήκος  διείσδυσης  London,     είναι  το  χάσμα  του  υπεραγωγού  και  k F   το 
κυματάνυσμα Fermi. 
 
50. Επιχειρώντας μια αριθμητική εκτίμηση της χωρικής έκτασης ενός ζεύγους Cooper  CP  και του μήκους 
συσχέτισης   coh , δείξτε ότι τα ζεύγη Cooper είναι ισχυρά συσχετισμένα μεταξύ τους δημιουργώντας μια 
σύμφωνη κατάσταση ενός συμπυκνώματος Bose‐Einstein.  
 
51. Λόγω της ισχυρής συσχέτισης μεταξύ των ζευγών Cooper, η θεμελιώδης κατάσταση BCS παρουσιάζει 
υψηλή συμφωνία.  
n e
(α) Δείξτε ότι αν στο εσωτερικό του υπεραγωγού υπάρχει ροή υπερ‐ρεύματος   jS   S K   ( nS είναι η 
m
συγκέντρωση των ζευγών Cooper), τότε η θεμελιώδης κατάσταση BCS   BCS  μπορεί να γραφεί στη μορφή: 

BCS 
 exp iN K  R
CP 
  (K  0)  

όπου   (K  0)  η κυματοσυνάρτηση απουσία υπερ‐ρεύματος,  N CP  ο αριθμός των ζευγών Cooper και  R 

το κέντρο μάζας ολόκληρου του συμπυκνώματος των ζευγών Cooper. 
(β) Βασιζόμενοι στην παραπάνω μορφή της θεμελιώδους κατάστασης BCS, αποδείξτε τη δεύτερη εξίσωση 
London: 
n e2
  jS   S B  
m
 
52.  Αποδείξτε  ότι  η  μαγνητική  ροή  που  διαπερνά  ένα  υπεραγώγιμο  καλώδιο  (βλ.  σχήμα)  είναι 
κβαντισμένη ποσότητα, δηλαδή 
 

S B  dS  N e , N  0,1, 2,  
 
53.  Αναφέρατε  τις  κυριότερες  κατηγορίες  υπεραγωγών  υψηλής  θερμοκρασίας  μαζί  με  χαρακτηριστικές 
κρίσιμες θερμοκρασίες. Ποιοι είναι οι φορείς της υπεραγωγιμότητας σε αυτούς τους υπεραγωγούς; 
 
54. Τι είναι οι υπεραγωγοί τύπου II και σε τι διαφέρουν από τους υπεραγωγούς τύπου Ι; 
 
 
 
 

13