Siro
Xénese duns
retratos de
Lois Pereiro
Coñecín a Lois Pereiro no ano 1984,
cando fun vivir a A Coruña, pero
non cheguei a tratalo. Ao adicárse-
lle o Día das Letras Galegas neste
ano 2011, tiven que atender o com-
promiso adquirido coa Academia,
hai xa bastantes anos, de facer para
o seu boletín un deseño do home-
naxeado. Empezara debuxando ca-
ricaturas, pero nos últimos preferín
o retrato, e esa foi a miña intención
cando me enfrontei ás poucas fotos
que de Lois Pereiro atopei.
Ferrol Ana lisis 26.indd 109
Con outro modelo tería máis cla-
ro o que querería facer, pero ante
Pereiro, sentinme perdido durante
varios días. Pereiro era especial.
Entre a foto do mozo en plenitude
física que publicou a Academia e
o home enfermo que eu coñecera
había tanta diferencia que nin se-
quera semellaba a mesma persoa.
Endebén, conservaba daquela, e
conservou varios anos despois, a
distinción, o dandismo, que me facía
lembrar a canción coa que Chabuca
109
Granda evocara a «fina estampa» do
avó. Cando esculcaba atentamente
as fotos de Vari Caramés, nas que
aparece delgadísimo, co pelo gris,
cunha gran guedella cana sobre a
fronte, vestindo gabardina-trinchei-
ra clara sobre roupa escura; ou a
de Manuel Vilariño, de corpo entei-
ro, con roupa escura, pensaba que
lle acaía un debuxo de liña aparen-
temente descoidada, ao xeito dos
retratos de Matisse. E fixen moitos
bocetos que non me convenceron,
F a literatura
4/11/11 19:30:26
 X é nese duns retratos de L ois P ereiro
110
porque non o vía; porque tiñan as
súas faccións, pero faltáballes o que
Carmen Muñoz, a viúva de Rafael
F a literatura
Dieste, botaba en falta nos retratos
do home. Ela chamáballe «a aura»;
eu falo de «maxia».
Soe suceder e aquel día sucedeu.
Cando xa me dera por vencido e
andaba a recoller o material de de-
buxo, decidín facer un último inten-
to. Collín o caderno nunha man e
mantíveno en alto, vertical; mollei
Ferrol Ana lisis 26.indd 110
un pincel en tinta china, escu- arredar do pensamento o home en-
rrino, e así, sen apoio, tracexei fermo que nos dera o testemuño
o primeiro retrato válido, que literario da súa agunía. Nin podía
enviei á Academia. esquecer outras fotos que vira unha
soa vez e non quería volver ver. Así
A misión estaba cumprida: foron xurdindo os esbozos de retra-
conseguira apreixar nunha tos expresionistas que deberían ser
liña aquela expresión de Lois gravados en madeira ou en linóleo.
Pereiro que tanto se me resis- Escollín catro e rachei os demás. O
tira, e o retrato tiña a calidade engado que sobre min exercera Lois
que eu podía acadar. Sentinme Pereiro, a súa elegancia física e es-
ledo, pero non satisfeito. Desde piritual, fixo que o que ía ser un de-
unha foto de medio corpo, na seño se convertira en oito de estilos
que aparece sentado, con cami- moi diferentes. Gardeinos. E un día
sa branca abotoada ata o colo, que me trabuquei e subín a un bus
fumando e cun libro na man, que me levou nunha viaxe sen fin
Lois Pereiro surríame iró-
nico, cunha expresión moi
distinta á que eu reflectira
no debuxo. Era outro Lois
Pereiro moito máis suxe-
rente. Durante varios días
enfronteime a aquela olla-
da e a aquel surriso burlón
cos pinceis e as témperas,
e entre fracaso e fracaso
saiu algún retrato que non
foi á papeleira. O primeiro
salvouse porque é o máis
realista e nel case conse-
guín o que buscaba. O se-
gundo, o pintado en azuis,
porque coido que corres-
ponde ao Pereiro que non
está nas fotos, o que non
posa, o que ninguén viu, ou
o que só viron os máis ín-
timos. O terceiro, o que eu
prefero, salveino porque é o
Lois Pereiro que cheguei a
intuír ou imaxinar durante
tantos días de convivencia. Un
Lois Pereiro algo anenado que
agroma e se impón sobre o dra-
ma persoal, sobre a destrución
física, e recupera algo dos días
felices da mocidade. Quizais é a
réplica daquela foto xuvenil que
escollera a Academia e que eu
non chegara a utilizar.
Pero mentres tentaba pintar o
home poeta, e enchía os cartóns
de lirismo e de cores, non podía
4/11/11 19:30:28
 Siro

por toda a Coruña, collín a axenda e o Lois Pereiro, entre lusco e fusco que fixen con pincel. Aproveiteinos 111
un rotulador, e empecei a debuxar a do seu vivir. No estudio amplieinos case todos, pero lamentei non telo
Lois Pereiro de memoria. Penso que a 30 cm x 42 cm os que debuxei diante para facerlle moitos máis e
son os que máis fielmente reflicten con plumiña, e a 44 cm x 68 cm os mellores.

F a literatura

Ferrol Ana lisis 26.indd 111 4/11/11 19:30:30