PVC sistem kanalzacionih cijevi

Pipelife
InternaƟonal
PIPELIFE je jedna od vodećih svjetskih
kompanija u proizvodnji sistema plas čnih
cijevi.

PIPELIFE grupa je nastala 1989. godine i

u vlasništvu je internacionalne kompanije
Wienerberger.

Poslovne ak vnos PIPELIFE grupe su

usmjerene na razvoj, proizvodnju i dis-
tribuciju plas čnih cijevnih sistema. Naš
položaj na tržištu nam omogućava da naše
partnere snabdijevamo odličnim proiz-
vodima i uslugama, koji su rezultat stalnog
unaprijeđenja i inovacija.

PIPELIFE grupa se sastoji od 30 kompanija

i prisutna je u 30 zemalja, koje su locirane
uglavnom u Evropi ali i u SAD-u.

PIPELIFE grupa je 2011. godine

zapošljavala preko 2650 ljudi, sa ostvaren-
im prometom većim od 805 miliona EUR.

PIPELIFE u Bosni i Hercegovini

Ekskluzivni distributer PIPELIFE proizvoda

za Bosnu i Hercegovinu je Tondach Bosna i
Hercegovina d.o.o. Sarajevo

Misija, Vizija, Moto

Pipelife misija
Poboljša kvalitet življenja kroz donošenje
kvalitetnih rješenja za zaš tu i protok vode
i energije.

Pipelife vizija
Kreator vrijednos broj 1 na našim
tržiš ma.

Pipelife moto

Cijevi za život
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

SADRŽAJ

Opšte informacije......................................................................................4
Hidraulički proračun.................................................................................10
Statistički proračun..................................................................................13
Transport i skladištenje cijevi.....................................................................18
Ugradnja cijevi.........................................................................................20
Proizvodni program.................................................................................27

Autori ne snose odgovornost za bilo kakve štete

i / ili povrede na osobama i / ili imovini nastalih
poređenjem metoda i ovdje sadržanih rješenja.

3
 OPŠTE INFORMACIJE

Uvod

Plastične cijevi su cijevi od sintetičkih Kod plastičnih cijevi u odnosu na sirovinu od

materijala novijeg datuma i stoga čine koje su izrađene postoji više vrsta, od kojih
savremeni materijal za izvođenje su osnovne prikazane na donjoj slici.
kanalizacionih mreža, odnosno sistema
odvodnje.

OSNOVNE VRSTE MATERIJALA PLASTIČNIH CIJEVI

U vodovodnoj i kanalizacionoj praksi

dominiraju tvrdi polivinilhlorid, PVC-U (engl.
unplasticised PVC) i termoplastičan PE, pri
čemu primat pripada polivinilhloridu.
Plastične, a time i PVC cijevi, sadrže neka
naročita svojstva koja im daju prednost u
odnosu na druge vrste cijevi, od kojih se
posebno ističu:
Izuzetno velika otpornost prema koroziji, Dielektričnost
a time i velika postojanost Mali koeficijent toplotne provodljivosti,
Dobre hidrauličke osobine kao posljedica što omogućava da se cijevi postavljaju
glatkih unutrašnjih zidova na manju dubinu, smanjujući tako
Mala masa (cca. 1400 kg/m3), što u troškove izgradnje
mnogome olakšava transport, Lagana montaža (obrada, sječenje,
manipulaciju i ugradnju spajanje)
Otpornost na mraz, zbog čega su Mogućnost recikliranja materijala
prikladne i za polaganje kod temperatura (zadovoljenje ekoloških kriterija)
i ispod 0°C (imaju simbol pahuljice)

Određeni nedostaci PVC kanalizacionih cijevi

jesu:
Neotpornost na visoke temperature Čvrstoća cijevi pri niskim temperaturama
(smanjenje čvrstoće, istezanje, zapaljivost), (< -10°C)
tako da se ove cijevi mogu koristiti pri
temperaturi otpadne vode najviše do
60 °C

PVC sistem kanalizacionih cijevi razmatraće

se kroz sljedećih 11 parametara:
MATERIJAL KOMPLETAN SISTEM
PROIZVODNJA VODONEPROPUSNOST
ČVRSTOĆA TRAJNOST
DEFORMACIJE ZAŠTITA OKOLINE
HEMIJSKA OTPORNOST NORME
OTPORNOST NA HABANJE

4
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Materijal

Polivinilhlorid je već decenijama afirmisan Za PVC sistem kanalizacionih cijevi PIPELIFE

plastični materijal koji se u novije vrijeme sve proizvodi modifikovane tipove tvrdog
više primjenjuje. U proizvodnji cjevovoda polivinilhlorida sa tačno podešenim
ovaj materijal nalazi primjenu svojstvima. Takav materijal generalno
u vodosnabdjevanju, u odvodnji (kućnih ispunjava sve zahtjeve koji se postavljaju za
i atmosferskih otpadnih voda), kao i moderan sistem kanalizacionih cijevi.
kod industrijskih postrojenja, uključujući i
odvodnju agresivnih industrijskih otpadnih
voda.
Polivinilhlorid se proizvodi sintetičkom
polimerizacijom gasa vinilhlorida, koji se
dobija spajanjem acetilen plina s plinovitom H - Vodonik
solnom (hlorovodičnom) kiselinom. Osnovne C - Ugljenik
strukturne jedinice PVC-a prikazane su na Cl - Hlor
slici.

Proizvodnja

PVC sistem kanalizacionih cijevi proizvodi

se postupkom jednoslojnog istiskivanja
(ekstrudiranja) prema visokim standardima
kvaliteta austrijskih normi.
Proizvodni postupak se sastoji u tome da se
zagrijani granulat polivinilhlorida istiskuje
kroz mlaznicu, zvanu ekstruder, i potom
hladi.
Na priloženim slikama prikazani su dijelovi
postrojenja za proizvodnju PVC sistema ka-
nalizacionih cijevi u Debrecinu (Mađarska).

Slika 1 - PIPELIFE postrojenje u Debrecinu

5
 Prstenasta krutost
PVC sistem kanalizacionih cijevi proizvodi se
u sljedeće tri klase nezavisne prstenaste
krutosti SN klasifikovane prema ÖNORM EN
ISO 9969:
SN 2 ( ≥ 2 [kN/m 2 ] ),
SN 4 ( ≥ 4 [kN/m 2 ] ),
SN 8 ( ≥ 8 [kN/m 2 ] ).
Standardne slučajeve opterećenja i uslova
ugradnje ispunjavaju uopšteno već PVC
kanalizacione cijevi klase SN 4.
Deformacija
Prema ÖNORM EN ISO 9969 sastav PVC
kanalizacionih cijevi i njihova posteljica
trebaju se položiti tako da ne dođe do većih
deformacija, odnosno promjene promjera,
do maksimalno 10% (najveća dopuštena
dugotrajna deformacija). Deformacije
od 15% na pojedinim mjestima sistema
Hemijska otpornost
PVC sistem kanalizacionih cijevi ima
postojani nivo hemijske otpornosti na
6
Kod specijalnih slučajeva uslijed otežanih
uslova ugradnje, manje dubine rova, težeg
opterećenja ili veće rezerve (većeg
koeficijenta sigurnosti) preporučuju se PVC
kanalizacione cijevi klase čvrstoće SN 8.
Fitinzi ili spojni (fazonski) komadi iste de-
bljine zida kao i cijev, postižu zbog svoje
geometrije barem dvostruko veću čvrstoću
od cijevi. Zbog toga se, skladno ÖNORM EN
1401-1, čl.. 4.1, fazoni klase SN 4 mogu
koristiti zajedno sa cijevima klase čvrstoće
SN 8.
cjevovoda (ne na ravnom kraju)
također utiču na njihovu upotrebljivost
(npr. vodonepropusnost). Kod statičkog
proračuna PVC kanalizacionih cijevi
uobičajeno je pretpostaviti 6% (relativnu)
vertikalnu deformaciju prečnika pri
mjerodavnom opterećenju.
agresivna jedinjenja sadržanim u otpadnim
vodama, najprije industrijskim.
Iako je industrijama dopušteno ispuštanje
otpadnih voda samo u zakonski prethodno
pročišćenom stanju (nakon predtretmana),
iz sigurnosnih razloga traži se
zadovoljavajuća hemijska otpornost
kompletnog sistema odvodnje (uključujući
i brojne fazonske komade), te u skladu sa
tim i odgovarajuća otpornost na koroziju.
O hemijskoj otpornosti cijevi i zaptivki na
kiseline i baze treba se u svakom
pojedinom slučaju raspitati kod proizvođača.

Otpornost na habanje
Otpornost na habanje je takođe jedan od
važnijih kriterija koji se postavljaju pred svaki
materijal izrade cijevnog materijala sistema
odvodnje.
To je važno s obzirom na zagarantovan vi-
jek trajanja sistema kanalizacionih cijevi i
pri odvodnji atmosferskih voda koje su po
pravilu velikih protočnih brzina i dodatno
Slika 2 Poređenje srednjih vrijednosti habanja za karakteristične cijevne materijale
Kompletan sistem
Kod projektovanja i izvođenja sistema
odvodnje potrebni su, uz same cijevi, i brojni
fazonski komadi (fitinzi). PVC sistem uz cijevi
obuhvata i brojne fazonske komade, čime je
omogućeno izvođenje kompletnog sistema
od PVC cijevi.
Dodatno, svi dijelovi sistema (cijevi i fazon-
ski komadi) iz našeg proizvodnog programa
uzajamno su prilagođeni.
Stoga se i PVC sistem zbog usklađenosti
spoljašnjih dimenzija može kombinovati s
uobičajnim normiranim sistemima drugih
vrsta plastičnih cijevi.
PVC sistem obuhvata za klasu čvrstoće SN
2 cijevi u 5 različitih vrijednosti nazivnog
prečnika: DN 100, 150, 200, 250 i 300;
za klasu čvrstoće SN 4 cijevi u 8 različitih
PVC sistem kanalizacionih cijevi
znatno opterećene materijalom koji uzrokuje
habanje (pijesak, šljunak, krhotine).
Na priloženom dijagramu iskazane su srednje
vrijednosti habanja za neke karakteristične
cijevne materijale, uključujući i potklase
plastičnih cijevi, prevedenom prema postup-
ku Darmstadt.
Keramika
vrijednosti nazivnog prečnika: DN 100, 125,
150, 200, 250, 300, 400 i 500; za klasu
čvrstoće SN 8 cijevi u 7 različitih vrijednosti
nazivnog prečnika: DN kao za cijevi klase
čvrstoće SN 4, osim DN 500.
Cijevi se proizvode različitih ugradnih
dužina, zavisno od klase čvrstoće cijevi i
nazivnog prečnika: za klasu čvrstoće SN 2 ci-
jevi se proizvode u četiri ugradne dužine od
1.0, 2.0, 3.0 i 5.0 [m]; za klasu čvrstoće SN 4
cijevi se proizvode u pet ugradnih dužina od
0.5, 1.0, 2.0, 3.0 i 5.0 [m] za DN≤200, te tri
ugradne dužine 1.0, 2.0 i 5.0 [m]
za DN>250; za klasu čvrstoće SN 8 cijevi se
proizvode u tri ugradbene dužine od 1.0,
3.0 i 5.0 [m];
7
 Kratke dužine se proizvode kako bi služile
za direktno spajanje na ulazna (reviziona)
okna. Na taj način se mogu eventualna na-
knadna slijeganja okna lakše realizovati, ne
uzrokujući dodatna naprezanja u cijevima.
Proizvodni program fazonskih komada
takođe je u 8 različitih promjera, istih
vrijednosti upoređujući s cijevima.
Program obuhvata (a) račve 45°, (b) lukove,
(c) duple spojnice, (d) redukcije, (e) revizione
otvore s plastičnim poklopcima na ručice,
(f) revizione otvore s plastičnim navojnim
poklopcima (za DN≤200) i (g) čepove.
Detaljni prikaz proizvodnog programa
cijevnih i fazonskih komada prikazan je u
tački 6.
PVC sistem sadrži prilagođeni muf sa
uloženim zaptivnim prstenom od sintetičkog
kaučuka. Time je osigurano brzo i sigurno
spajanje cijevi uz dodatno povećanu
sigurnost od istiskivanja zaptivnog prstena.

Vodopropusnost

Osnovni zahtjev kod kanalizacionih cijevi je kvaliteta materijala

njihova potpuna i trajna vodonepropusnost,
kako unutrašnja (prodiranje otpadnih voda
iz kanalizacionih cijevi u okolno tlo), tako i
spoljašnja (prodiranje podzemnih voda u ka-
nalizacione cijevi).
PVC sistem kanalizacionih cijevi ispunjava taj
bitni zahtjev kombinacijom:
Trajnost
čvrstoće
prilagođenim oblikom mufa
Pokazalo se da PVC sistem ostaje
vodonepropusan i prilikom određenih
nepravilnosti pri njegovoj ugradnji (manjim
ugradbenim dubinama, lošije pripremljene
podloge i neravnomjerne zbijenosti nad-
sloja).

Očekivani vijek trajanja, a time i smjernicama LAWA - Zemaljskog komiteta

ekonomičnosti, je uz vodonepropusnost
odlučujući kriterij za svaki sistem javne
odvodnje, odnosno vodogradnje uopšteno.
Kao rezultat pozitivnih proizvodnih svojstava
za očekivati je od PVC kanalizacionih cijevi
trajnost od preko 100 godina, u skladu sa
za
vode / otpadne vode Njemačke
(Länderausschuß Was-ser/Abwasser
Deutschland); odjeljak “Istraživanja koristi
i troškova u vodoprivredi”.

Zaštita okoline

Danas se radi zaštite okoline s jedne strane
zahtjeva izvođenje vodonepropusnih siste-
ma odvodnje kako otpadne vode ne bi dospi-
jevale u zemljište i zagađivale tlo i podzemne
vode, a sa druge strane, kod izvođenja sis-
tema odvodnje traži se primjena materijala
koji su u skladu s ekološkim kriterijima i koji
se mogu reciklirati.
I proizvodnja sirovina, kao i njihova prerada
u finalne proizvode, je neosporno ekološka.
Cijevi i fazonski komadi proizvode se od
polivinilhlorida bez omekšivača i bez prim-
jesa. Također nema ni halogenih spojeva, ni
teških metala, a kao materijal može se
u potpunosti reciklirati.
PVC zadovoljava oba ova zahtjeva.

8
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Firma PIPELIFE je takođe član austrijskog

društva za recikliranje plastičnih cijevi
(Österreichischer Arbeitskreis Kunststoffrohr
Recycling).

Norme

Kompletan sistem PVC cijevi proizvodi

se i ispituje prema ÖNORM pravilu ONR EN
1401-1 i EN 13476-1 .
!
PVC sistem zadovoljava i specijalne zahtjeve
GRIS-a, austrijskog saveza za zaštitu kvaliteta
cijevi za vodogradnju u naseljima
(Guteschutzverband Rohre im
Siedlungswasserbau).
Naša oznaka kvaliteta: GRIS 146.

Također, PVC cijevni sistem ima certifikat pre-

ma ÖNORM EN ISO 9001, što garantuje
konstantan visoki standard kvaliteta.

9
 HIDRAULIČKI PRORAČUN

Opšte pretpostavke

Hidraulički proračun podrazumijeva odabir provodi se pod pretpostavkom turbulentno

parametara gravitacionog tečenja u
cijevima pri njihovom djelimičnom
ispunjenju. Cilj hidrauličkog proračuna
je odabir najekonomičnijeg promjera cijevi
za mjerodavan protok.
Hidraulički proračun djelimično ispunjene
kanalizacione mreže u uslovima tečenja
sa slobodnom vodenom površinom (slika 2.1)
jednoličnog režima tečenja po pojedinim di-
onicama mreže. Takav način tečenja odvija
se sa:
konstantnom dubinom vode (hd)
istim podužnim padovima dna kanala
(I), vodene površine (I0) i
linije energije (hidrauličkim padom) (IE)

Podužni presek Uzdužni presek

Slika 2.1 Prikaz jednoličnog tečenja u djelimično ispunjenoj okrugloj kanalizacionoj cijevi

Osnovne jednačine

Karakteristični hidraulički parametri pojedinih dionica kanalizacione mreže računaju se prema

sljedećim funkcijama:
gdje su:
za brzinu: za protok:
djelimičnog

promjer cijevi

Protok kod djelimičnog ispunjenja (Qd) jednak je računskom protoku (Q) dobijenog kod
prethodnog proračuna mjerodavnih količina otpadnih voda.

Kao približna aproksimacija gornje dvije relacije, dobiju se izrazi:

za brzinu: za protok: gdje su:

djelimičnog

10
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Brzina kod potpunog ispunjenja (vp) data je izrazom:

gdje su:

cijevi

Prethodni izraz za brzinu (vp) dobijen je na osnovu Darcy–Weisbachove jednačine za proračun

pada energetske linije zbog trenja po dužini cijevi:
gdje su:

i Colebrook–Whiteove jednačine za proračun

koeficijenta otpora trenja ( ), koja obuhvata
turbulentno prelazni režim i asimptotski
zadovoljava turbulentno hrapavi i turbulentno
glatki režim:
Protok kod potpunog ispunjenja
cijevi (Qp) dobija se proračunom
jednačine kontinuiteta Qp = vp Ap
i dat je izrazom:

Vrijednost hrapavosti ( k) obično se vrstu kanalizacije i odabrani nazivni prečnik

vrši odabirom u skladu sa preporukama
ATV-A-110E, 10 Standards for the Hydraulic
Dimensioning and the Performance
Verification of Sewers and Drains (1992)
(tablica 2.1) ili na temelju vlastitog iskustva,
odnosno drugih podataka iz literature.
Odabirom vrijednosti hrapavosti ( k),
na osnovu prethodnih izraza dobiju se
za mjerodavan protok (Q=Qd), projektovanu
kanalizacione cijevi (DN), karakteristični
hidraulički parametri na dionicama:
a) s najmanjim (Imin) i
b) s najvećim podužnim padom dna kanala
(Imax).
Prikazani hidraulički proračun odnosi se na
proračun parametara tečenja kod javne
kanalizacije, dakle za profile DN≥250.

Područje primjene
Cjevovodi sa priključcima i posebnim oknima; cjevovodi
složenog profila i cjevovodi složenog profila građeni na licu
mjesta (izidani, betonski); cjevovodi od nestandardnih cijevi
Cjevovodi sa oknima, skretanjima i priključcima (do DN
1000); cjevovodi sa posebnim oknima (za sve DN)
Ravne dionice cjevovoda sa oknima
Ravne dionice cjevovoda bez okana; dionice pod pritiskom
Tablica 2.1 Vrijednosti hrapavosti prema ATV-A-110E,10

11
 Zavisnost hidrauličkih parametara od relativne dubine za okrugle cijevi pri djelimičnom
ispunjenju

odnos visine otpadnih voda kod djelimičnog ispunjenja (hd) i unutrašnjeg prečnika cijevi (D)

odnos protoka pri djelimičnom (Qd) i potpunom (Qp) ispunjenju cijevi

odnos brzina pri djelimičnom (Vd) i potpunom (Vp) ispunjenju cijevi

odnos hidrauličkih radijusa pri djelimičnom (Rd) i potpunom (Rp) ispunjenju cijevi

Dopuštene brzine i ispunjenost cijevi

Kod polaganja PVC cijevi pažnju treba
posvetiti podužnom padu cijevi od kojeg
zavise brzina tečenja i ispunjenosti cijevi za
mjerodavan protok.
Minimalna brzina u cijevima potrebna
je kako bi se spriječilo taloženje čestica i
začepljivanje cijevi. Obično je minimalna
dopuštena brzina (vmin) koja osigurava
samopročišćavanje cijevi manja od:
• vmin = 0.50 [m/s] za kanalizaciju kućnih
otpadnih voda
• vmin = 0.60 [m/s] za mješovitu i atmosfersku
kanalizaciju
Brzina tečenja treba da bude manja od
određene maksimalne vrijednosti radi
eliminisanja habanja cijevi i spojeva,
uzrokovanog djelovanjem čestica u
otpadnoj vodi. Pri velikim protočnim
brzinama atmosferske vode su po pravilu
dodatno opterećene materijalom koji
uzrokuje habanje kanalizacionih cijevi.
Obično je maksimalna dopuštena brzina
(vmax) u PVC kanalizacionim cijevima:
• vmax = 5.0 [m/s]
Da bi se u kanalima osiguralo gravitaciono
tečenje sa slobodnom vodenom površinom
potrebno je voditi računa i o ispunjenosti
cijevi. Temeljeno na iskustvu, dopuštena
ispunjenost cjevovoda (hdop) daje se s
obzirom na nazivni prečnik cijevi (DN) i
projektnu vrstu kanalizacije:
- za kanalizaciju kućnih otpadnih voda
• hdop = 0.60 D, za nazivne prečnike
DN≤300
• hdop = 0.70 D, za nazivne prečnike
DN=400
• hdop = 0.70 D, za nazivne prečnike
DN=500
- za mješovitu i atmosfersku kanalizaciju
• hdop = D

12
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

STATIČKI PRORAČUN

Postupak proračuna

PVC cijevi predstavljaju deformabilnu strukturu Proračunom je potrebno odrediti veličinu:

odnosno preuzimaju naprezanja bez pojave (1) deformacije cijevi
loma. Usvojene metode proračuna čvrstoće (2) naprezanja u cijevi koja pri mjerodavnom
građevinskog elementa daju stvaran odnos opterećenju ne smiju prelaziti dopuštene vr-
između naprezanja i deformacija kada je jednosti.
element pod opterećenjem.
Statički proračun se odnosi na proračun PVC
kanalizacionih cijevi položenih u tlo, odnosno
na posteljicu (pijesak, šljunak), s određenim
uglom nalijeganja cijevi (2 ) bez uticaja 2¥Æ
podzemne vode, slika 3.1.

Slika 3.1 Nalijeganje PVC kanalizacione cijevi položene u

Proračuni deformacija

Vertikalno opterećenje na cijev uzrokuje

njenu deformaciju ( v), smanjenje njene
vertikalne visine, a cijev poprima elipsast δv
oblik (slika 3.2).

U konkretnom slučaju, izuzev kod specijalnih

slučajeva uzrokovanih uslovima ugradnje
i opterećenja, zahtijeva se da (relativna)
vertikalna deformacija pri mjerodavnom D
opterećenju, ne bude veća od dopuštene
deformacije Slika 3.2 Deformacija okrugle cijevi pod
v.dop= 6.0 [%], tj. vertikalnim opterećenjem

gdje su:

Veličina relativne vertikalne deformacije ci- cijevi

jevi data je izrazom:
cijevi
cijevi

Koeficijent ukupne vertikalne deformacije cv

Koeficijent ukupne vertikalne deformacije ci-
jevi (cv*) s pripadajućim parametrima defin-
isan je sljedećim izrazima:

13
 gdje su, prema oznakama sa slike 3.3:
Cv1, Cv2 [1] - koeficijenti vertikalne deformacije
cijevi (Tablica 3.1)
Ch1, Ch2 [1] - koeficijenti horizontalne deformacije
cijevi (Tablica 3.1)
K* [1] - koeficijenti pritiska reakcije podloge
VRB [1] - koeficijent čvrstoće (odnos čvrstoće
cijevi i čvrstoće podloge)
SBh [1] - horizontalna čvrstoća podloge
ζ [1] - korektivni faktor horizontalne
čvrstoće podloge
b E2 [kN/m2] - modul elastičnosti materijala u
E1 zoni bočnog zasipanja cijevi
Dv h
αb [1] - korektivni faktor (faktor umanjenja)
s Du s modula elastičnosti E2
E3 E3 E3 [kN/m2] - modul elastičnosti tla uz rov.
Obično se uzima E3=E1 (Tablica 3,2)
E2 E2 Δf [1] - parametar
2α
b [m] - širina rova na dubini gornje tačke
β
cijevi
Dv [m] - spoljni prečnik cijevi
αBl [1] - parametar koji zavisi od uslova
E4 b0
nalijeganja cijevi na posteljicu, a obično se prema
preporučenom načinu ugradnje od proizvođača
uzima vrijednost αBl=2/3
E20 [kN/m2] - računska vrijednost modula
elastičnosti koja zavisi od sastava zemljišta i
Slika 3.3 Karakterističan normalan pres- načinu postavljanja cijevi na posteljicu kao i nje-
jek rova nog zatrpavanja (Tablica 3.2)

Tablica 3.1 60 - 0.1053 0.1026

Vrijednosti koeficijenata vertikalne i
horizontalne deformacije ci- 90 - 0.0966 0.064 0.0956 - 0.0658
jevi u funkciji ugla nalijeganja
(ugla ugradnje) cijevi (2 ) 120 - 0.0893 0.0891

Tablica 3.2
Vrijednosti modula
elastičnosti E1 i E20 Vezana mješovita tla
za karakteristične
vrste tla

Legenda
S1: šljunkovita, pjeskovita tla; S3: šljunkovita, pjeskovita tla s glino-
S2: šljunkovita, pjeskovita tla s glino- vitim i organskim vezivom;
vitim vezivom; S4: glinovita, ilovačasta tla.

14

Vertikalno opterećenje cijevi qv
Kod uobičajenih uslova ugradnje cijevi,
vertikalno opterećenje (qv) veće je od
horizontalnog opterećenja (qh).
Razlika opterećenja (qv - qh) uzrokuje
smanjenje vertikalnog i povećanje
horizontalnog promjera cijevi.
U vertikalno opterećenje ubrajaju se:
uticaj tla iznad tjemena cijevi
dodatno opterećenje na površini tla,
kao što je opterećenje od zgrada,
saobraćajna opterećenja, itd.
Simboli korišteni u jednačinama
pe [kN/m2] - opterećenje tlom
pv [kN/m2] - saobraćajno opterećenje
R RG
max [1] - faktori koncentracije opterećenja
iznad cijevi
VS [1] - koeficijent čvrstoće
h [m] - visina nasipanja iznad tjemena cijevi
E1 [kN/m2] - modul elastičnosti materijala u
zoni iznad tjemenog nasipanja cijevi (Tablica
3.2),
E4 [kN/m2] - modul elastičnosti tla ispod ci-
jevi. Obično se uzima E4=10 E1
K2 [1] - odnos pritiska tla u zavisn. od koef.
čvrstoće VRB i vrsti tla (Tablica 3.3)
ß [1] - korektivni faktor (faktor umanjenja)
opterećenja tlom
K1 [1] - odnos horizontalnog i vertikalnog
pritiska tla. Obično se uzima K1=0.5
[°] - ugao trenja na zidovima rova. Obično
se uzima =2/3 ili = 1/3 , zavisno od
uslova zasipavanja (zatrpavanja) cijevi
PVC sistem kanalizacionih cijevi
Vertikalno opterećenje cijevi (qv) uslijed
opterećenja nadslojem tla (pe) i saobraćajnim
sredstvima (pv) s pripadajućim
parametrima definisano je sljedećim
izrazima:
[°] - ugao unutarašnjeg trenja materijala
(Tablica 3.4)
[°] - ugao nagiba bočnih zidova
[kN/m3] - zapreminska težina tla. Obično
se uzima =20 kN/m3]
’ [1] - udarni faktor, zavisno od vrste vozila
(opterećenja) (Tablica 3.5)
pF [kN/m 2 ] - opterećenje mjerodavnim
saobraćajnim sredstvom
aF [1] - korektivni faktor (faktor umanjenja)
saobraćajnog opterećenja
Dm [m] - srednji prečnik cijevi
Du [m] - unutrašnji promjer cijevi
FA, FE [kN] - uticajne veličine opterećenja
mjerodavnim saobraćajnim sredstvom
(Tablica 3.5)
rA, rE [m] - uticajni radijusi opterećenja
mjerodavnim saobraćajnim opterećenjem
(Tablica 3.5)
15
 Tablica 3.3 Vrijednosti K2 u funkciji VRB Tablica 3.4 Vrijednosti ugla
i vrste tla unutrašnjeg trenja ( ) u funkciji
vrste tla

Tablica 3.5 Vrijednosti parametara saobraćajnog opterećenja

Horizontalno opterećenje cijevi qh

Horizontalno opterećenje (qh) definisano je

izrazom:

gdje je B faktor koncentrisanog opterećenja

u tlu pored cijevi definisan izrazom:

U konkretnom slučaju zahtijeva se da nap- veća od dopuštenih naprezanja vlakana

rezanja vlakana na unutrašnjem zidu cijevi ( dop), tj.
( i) pri mjerodavnom opterećenju, ne budu

gdje su:
i [kN/m2] - naprezanja vlakana na
unutrašnjem zidu cijevi
Veličina dopuštenih naprezanja vlakana data r [kN/m2] - računska (maksimalna)
je izrazom: vrijednost naprezanja vlakana
PVC kanalizacionih cijevi
FS [1] - usvojena vrijednost koeficijen-
ta sigurnosti

Naprezanja vlakana definisana su izrazom:
gdje su, iskazano po dužnom metru cijevi:
N [kN/m] - normalna sila
A [m2/m] - površina (podužnog) presjeka
cijevi
aki [1] - korektivni koeficijent
M [kNm/m] - moment savijanja
W [m3/m] - moment otpora

16
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Ove veličine sa pripadajućim parametrima su

definisane sljedećim izrazima:

gdje su:

nalijeganja cijevi

specifična težina
specifična težina cijevi

vrijednošću
cijevi

Tablica 3.6 Vrijednosti koeficijenata opterećenja dna cjevovoda u funkciji ugla

nalijjeganja cijevi (2 )

* Napomena:
Za odabir potrebne klase i promjera PVC
kanalizacionih cijevi skladno zahtjevima tečenja te
dopuštenih naprezanja i deformacija cijevi, možete
koristiti hidraulički i statički proračun na našim web
stranicama (www.pipelife.com).

17
 TRANSPORT I SKLADIŠTENJE CIJEVI
Transport cijevi
Pri nestručnom transportu (kao i
neispravnom skladištenju) može doći do
deformacija ili oštećenja cijevi, fazonskih
komada i zaptivnih prstena, a što u budućnosti
može prouzrokovati teškoće pri polaganju i
funkcionisanju ugrađenih cijevi.
Za transport cijevi koristiti vozila s ravnom i
Također je potrebno zaštiti cijev uz rubove,
odnosno vertikalne zidove prevoznog
sredstva (npr. kamiona, vagona), kao što je
vidljivo na lijevom dijelu slike, odn. pažljivo
vršiti utovar.
Eventualni prepust cijevi preko vozila smije da
18
čistom tovarnom površinom, tj. bez
neravnina ili na primjer eksera koji vire.
Prilikom transporta cijevi moraju cijelom
svojom dužinom nalijegati na podlogu, a ne
kako pokazuje slika (dolje desno). Stoga
je potrebno palete postaviti naizmjenično,
kao što pokazuje slika (dole lijevo).
iznosi najviše peterostruku vrijednost
nazivnog promjera cijevi.
Uopšteno, prilikom utovara i istovara cijevi
treba izbjegavati veća udarna opterećenja
(npr. bacanje) i ugibe (npr. naglo
uspravljanje ili spuštanje cijevi).
PVC kanalizacione cijevi se fabrički pakuju
vezivanjem u snop sistemom “Habbock”. Za
utovar i istovar koristiti prikladne transportne
uređaje, npr. viljuškar sa širokom radnom
površinom viljuški.

Utovar i istovar slobodnih cijevi i fazonskih
komada vršiti ručno, pri čemu nije dopušteno
iskretanje (padanje) i bacanje s prevoznog
sredstva ili povlačenje po podu (radi
mogućnosti oštećenja kontaktom s oštrim
predmetima).
Skladištenje cijevi
Cijevi se moraju skladištiti na ravnoj podlozi
do najviše 2.0 [m] u visinu sa istosmjernim ili
naizmenično postavljenim mufovima.
Kod slaganja s istosmjerno položenim
mufovima, kao što je prikazano na slici,
treba paziti da svaki red složenih cijevi
bude oslonjen u najmanje tri tačke na
drvene umetke širine barem 10 [cm].
Debljinu drvenih umetaka treba tako
izabrati da mufovi leže slobodno. Položaj
drvenih umetaka prema dolje prikazanoj
slici.
Naizmeničnim redanjem smaknutih mufova
postiže se približno puna površina nalijegan-
ja pojedinih redova cijevi, tako da drveni
umeci nisu potrebni između redova cijevi.
PVC sistem kanalizacionih cijevi
Pri temperaturama ispod tačke smrzavanja
potrebna je povećana pažnja pri rukovanju s
PVC kanalizacionim cijevima.
Naravno, u oba slučaja treba donji red cijevi
također osloniti u najmanje tri tačke na dr-
vene umetke postavljenog rasporeda prema
slici sa najmanjom širinom umetka od 10
[cm].
PVC kanalizacione cijevi nemaju posebnu
zaštitu od sunčevih zraka (UV zračenja), zbog
čega se mogu samo vremenski ograničeno
uskladištiti nezaštićene na otvorenom.
Prema iskustvu skladištenje na otvorenom
do 2 godine nema negativnog uticaja na
mehaničke karakteristike (čvrstoću) cijevi,
usprkos eventualne pojave promjene boje
cijevi. Kod skladištenja sa zaštitom od sunca
nema vremenskog ograničenja skladištenja.
Položaj drvenih umetaka
19
 UGRADNJA CIJEVI

Izvođenje rova

Najmanja širina rova u [cm], mjerena na dnu funkciji nazivnog prečnika cijevi DN i dubine
(niveleti) cijevi, vidljiva je iz sljedeće tablice u rova d [m].

Tablica 5.1 Najmanja širina rova zavisno od nazivnog prečnika i dubine rova

Za ispravnu ugradnju cijevi dno rova se mora
u zoni cjevovoda zaštititi od eventualnog
dotoka podzemne vode, što se postiže
izvedbom jednog ili više drenažnih sistema
(a) u dnu rova ili (b) izvan prostora rova.
Podzemna voda se iz drenažnog sistema
treba ispuštati na teren s nižim kotama ako
je to moguće, a ako ne, tada se mora
skupljati u sabirne bazene i crpiti

Izrada posteljice, polaganje i zatrpavanje cijevi

Prvo se radi poravnanje dna rova, a potom

se pristupa izradi posteljice koja se, kao što
pokazuje slika, izvodi u dva sloja. U cilju
postizanja podužnog pada najpre se nasipa
bo ni zasip donji ili temeljni sloj s veličinom zrna do 22
glavno zatrpavanje [mm] za DN≤200, odnosno s veličinom zrna
do 40 [mm] za DN≥250. Za izvođenje
temeljnog sloja mogu se, uz šljunak
iznadtjemeni
iznadtemeninnasip
asip
i krupnozrni pijesak, koristiti i reciklirani
gornji ili izravnjavaju i zona
zona cjevovoda
cevovoda građevinski materijali, ako odgovaraju
sloj zahtjevima ÖNORM EN 1610, tab. 5.3.
posteljica

donjii
donji lit emeljnis
ili temeljni slojloj

Ne smije se koristiti sitni (fini) pijesak ili sličan

materijal koji bi se uslijed uticaja podzemne
cjevovoda

vode u zoni cjevovoda mogao isprati. Za

cevovoda

zaštitu od ispiranja može se čitava zona

zonazona

geotekstil cjevovoda obložiti odgovarajućim

geotekstilom.
Materijal koji bi mogao oštetiti cijev (npr.
troška, lomljeni kamen) ne smiju se koristiti
kod izrade posteljice.

20
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Donji sloj se u normalim uslovima izvodi

debljine najmanje 10 [cm] u zbijenom stanju, 2α = 180°
a kod rova u stjenovitom materijalu ili gornji
gornji sloj
sloj
podvodnom tlu najmanje 15 [cm].
Na donji sloj se potom od istog donjis loj
materijala (uz lagano ručno zbijanje) nasipa
gornji ili izravnjavajući sloj u kojem cijev
prilikom ugradnje sama oblikuje ležište.
2α = 120° gornjis
gornji slojloj
Potrebna debljina izravnjavajućeg sloja
proizilazi iz potrebnog ugla nalijeganja cijevi,
a koje se prema statičkim zahtjevima kreće
između 120 [°] i 180 [°]. Minimalna debljina donji sloj
gornjeg sloja iznosi 5 [cm].
Donji i izravnjavajući sloj čine posteljicu.
Posteljica je dio ležišta cijevi, te se stoga
mora omogućiti što ravnomjernije nalijegan-
je cijevi kako ne bi došlo ni do linijskog ni do
tačkastog oslanjanja. Zbog toga je prilikom
polaganja cijevi na posteljicu potrebno u
zoni kolčaka ručno formirati udubljenje.

Bočno zasipavanje se izvodi ugradnjom ma-

terijala istovremeno s obje strane cijevi uz
ručno zbijanje. Nakon bočnog zasipavanja,
iznad tjemena cijevi se izvodi zasip najmanje
debljine 15 [cm], odnosno 10 [cm] iznad
mufa, u zbijenom stanju.

Glavno zatrpavanje izvodi se u preostalom

dijelu rova do površine terena u slojevima
do 30 [cm] uz korištenje materijala iz iskopa.
Mašinsko zbijanje materijala može se izvoditi
tek pri debljini nadsloja iznad tjemena ci-
jevi od 30 [cm]. Za glavno zatrpavanje se
ne smije koristiti krupno kamenje, smrznuto,
min.30cm

blatnjavo ili snijegom pomješano okolno tlo.

cjevovoda
cevovoda

Za vrijeme izvođenja radova na kanalizaciji

zonazona

svakako treba izbjegavati velika opterećenja

cjevovoda, kao npr. uslijed prelaska teškim
građevinskim mašinama ili vozilima preko
nasutih cjevovoda.
Oblaganje cijevi betonom

Ako je visina podzemne vode u odnosu na
cijev tolika da kod male ispunjenosti cijevi
otpadnom vodom djelovanje uzgona može
narušiti njenu stabilnost, ili se radi o
znatnom iznosu spoljašnjeg opterećenja,
najčešće je potrebno sprovesti oblaganje
cijevi betonom. U prvom slučaju zbog
povećanja težine, a u drugom radi povećanja
otpornosti na spoljašnje opterećenje.
Debljina iznad tjemene betonske obloge
proizilazi iz statičkog proračuna za djelujuće
opterećenje (rijetko ispod 30 [cm]).
Prilikom prelaza sa cijevi sa betonskom oblo-
gom na cijev položenu u tlu treba ugra-
diti jednu kratku cijev (cca. 0.5 [m]) radi
formiranja zglobne veze.

21
 Dionice sa strmim dnom

Pri polaganju cijevi i fazonskih komada na

strmim dionicama treba uslijed djelovanja
uzdužne sile preduzeti mjere protiv
popuštanja posteljice, smicanja cijevi i
razmaknuća spoja, a što se u praksi
najčešće postiže izradom betonskih
uporišnih blokova. Pri tome se muf mora
okrenuti uzvodno (tj. u kontrapadu) kako
bi se cijevi prirodno nabijale.
Broj i izvođenje uporišnih blokova zavisi od
podužnog pada cjevovoda, kao i nazivnom
promjeru cijevi. Kod izraženijih padova
uporišne blokove treba postaviti iza svakog
mufa (oko svakih 5 [m]).
Eventualno zadržanu vodu na padu iza
uporišnog bloka treba odvesti drenažom,
kako bi se eliminisalo ispiranje
materijala posteljice.

Specijalni slučajevi

Kod nestabilnih tla ili ako se očekuju veća

slijeganja, potrebne su posebne mjere, kao
npr. poboljšavanje tla, zamjena tla, temeljenje
cjevovoda na pilonima sa polaganjem po
poprečnim gredama ili slično.
Kod specijalnih izvođenja upućuje se na
norme za polaganje plastičnih cijevi ÖNORM
ENV 11046.
RAČVA
Izradu vertikalnog (kućnog) priključka nije
dopušteno izvoditi neposredno iznad ose ci-
jevi, već preko “ležeće” ugrađene račve (npr.
PVC - KGEA ... / ... 45).

Skraćivanje i spajanje cijevi

Skraćivanje cijevi
Prvo se izmjeri potrebna dužina cijevi i označi
rezna crta (rezni parametar). Označavanje je
poželjno izvršiti pomoću šablona kako bi
zarez bio uspravan na podužnu osu cijevi.
Nakon toga cijev se odreže pomoću alata za
rezanje cijevi (npr. testere, prikladne brusne
ploče) ili pomoću fino vođenog cirkulara
(šablonski cirkular).
Fazonski (fiting) komadi se ne smiju
skraćivati.
Nakon skraćivanja, rezne površine se iskose
pod uglom od 15° - 30° prema osi cijevi.
Preostala debljina zida cijevi treba da iznosi
barem 1/3 najmanje debljine zida, smin.

22
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Skraćivanje cijevi
Po potrebi prvo očistiti cijevi i fazonske
komade, a potom provjeriti da li eventualno
ima fabričkih grešaka ili transportnih
oštećenja. Iz mufa izvaditi zaptivni prsten i
očistiti žljeb mufa i zaptivku. Tada se nazad
montira zaptivni prsten.

Ukošeni ravni kraj cijevi potrebno je namaz-

ati odgovarajućim kliznim sredstvom, pri
čemu nikako ne koristiti ulja i masnoće.
Prilikom spajanja cijevi pri mrazu, snijegu
ili kišovitom vremenu, potrebno je koristiti
Pipelife specijalno klizno sredstvo.

Tako pripremljen ravni kraj cijevi se, uz la-

gano i naizmenično uzdužno zakretanje cijevi,
ugura do graničnika u muf odgovarajuće
druge
cijevi ili fazonskog komada.

Preporuka je da se tako ugurana cijev u muf

označi olovkom ili flomasterom, radi lakšeg
očitavanja potrebnog povlačenja uguranog
ravnog kraja cijevi unazad, za 10 do 15
[mm]. To je potrebno zato što je muf tako
izveden da se cijev pri temperaturnim prom-
jenama može na svakom spoju dovoljno
izdužiti, odnosno skupiti.

U načelu, savijanje na spoju (u mufu) nije polugom. Pri korištenju poluge potrebno je u
dopušteno. cilju izbjegavanja oštećenja cijevi, poprečno
Samo spajanje cijevi izvesti ručno ili sa ispred cijevi položiti letvu (klocnu).

Priključci na okno i prolaz kroz zid

Priključenje kanalizacione cijevi na (beton-
sko) okno, ili uopšteno prolaz cijevi kroz
(betonski) zid, rješava se za DN ≤ 250 RDS-
sistemom, a za DN ≥ 300 KGF umetkom.
KGF umetak za cijevi DN 300 do DN 400
izveden je od poliuretana, a za cijevi DN 500
od azbestnog cementa (salonita). RDS-
sistem i KGF umetak mogu se staviti direktno
u oplatu i zabetonirati ili ugraditi naknadno.
Prilikom priključenja kanalizacione cijevi
potrebno je ravni kraj cijevi, koji se priključuje,
tanko premazati kliznim sredstvom i
potom laganim i naizmeničnim podužnim
zakretanjem ugurati u uvodnik RDS-sistema
ili KGF umetka.

23

Bliže informacije o ovim načinima priključenja
kanalizacionih cijevi na okna mogu se naći u
fabričkim normama/uputstvima.
RDS-sistem postoji u ugradbenim dužinama
od 110 do 400 [mm]. Prema potrebi može
se skratiti (rezanjem) ili produžiti pomoću
PVC kanalizacionih cijevi ili nastavka (l = 60
mm).
24
Dionice sa strmim dnom
KGF-umetci i RDS-sistem označavaju se ovako:
Oznaka za KGF-umetak:
KGF DN (npr. KGF300)
Oznaka za RDS-sistem:
RDS - DN / dužina [mm] (npr. RDS-200/L300)
Za cijevi većih promjera koristi se KGF-sistem
Unutrašnji promjer nastavka odgovara
sljedećem većem promjeru cijevi (osim nastavak
DN110, koji se kombinuje sa cijevi DN160),
tako da se i prolazi kroz deblje zidove vrlo
jednostavno i povoljno mogu izvoditi. Isto
tako se sa korišćenjem nastavka sprečava
prenos sila slijeganja, kako bi se cijev koja
transportuje medij dodatno zaštitila.
Tamo gdje se koriste premazi, masa za
ispunu
upotrijebiti RDS prirubnicu sa zaštitom
debljine 60 [mm].
Oznaka za RDS prirubnicu:
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Varijanta s ugrađenom cijevi (izvedenim kanalom)

Kad se na već ugrađenoj plastičnoj

kanalizacionoj cijevi izvodi kućni priključak
ili mijenja cijev potrebno je upotrijebiti PVC-
KGEA 45 fazonski komad (račvu 45°) i dva
PVC-KGU fazonska komada (klizna spojni-
ca).
RAČVA
Ukoliko se vrši samo zamjena cijevi (oštećene,
neispravne), tada nije potreban PVC-KGEA
45 fazonski komad.
Iz postojećeg kanalizacionog cjevovoda
odstrani se (skrati, isječe) cijev odgovaraćuje
dužine. Kod izvedbe kućnog priključka ta ISJEČAK
ISEČAK
dužina je jednaka ugradbenoj dužini račve
u zbiru sa dvostrukom vrijednosti spoljašnjeg
promjera cijevi, OD. Zatim se odstrani višak
sa krajeva cijevi i izvrši se obaranje ivica (vidi
tačku 5.6.1. - Skraćivanje cijevi), i ugradi
PVC-KGEA 45 fazonski komad.
RAČVA
Na drugi slobodni kraj cijevi i na spojni
komad cijevi ugradi se po jedan PVC-KGU
fazonski komad.
Tako sastavljen dio postavlja se na mjesto KLIZNA SPOJNICA
između prethodno ugrađene račve i
slobodnog kraja cijevi. Na kraju se izvrši
navlačenje dvostranih spojnica za polovinu
SPOJNI DIO
SPOJNI DEO
njihove cjelokupne dužine sa spojnog
komada cijevi na račvu 45°, a sa slobodnog RAČVA
kraja cijevi na spojni komad cijevi.

Varijanta sa cijevi na otklon

Ako je postavljenu cijev moguće otkloniti iz

osnog pravca cjevovoda, tada se naknadna
instalacija kućnog priključka može izvesti
tako da se najpre iz položenog cjevovoda
odstrani cijev dužine jednake zbiru ISJEČAK
ISEČAK
ugradbene dužine račve i dužine 0.2 L+0,2xDN/OD

DN/OD.
Zatim se odstrani višak sa krajeva cijevi i
izvrši se obaranje ivica (vidi tačku 5.6.1. -
Skraćivanje cijevi), pa se jedan (lijevi) kraj ci-
jevi podigne i na njega ugradi PVC-KGEA 45
fazonski komad. Na drugi (ravni) kraj cijevi
ugradi se PVC-KGU fazonski komad.
Zatim se pomjerena cijev sa ugrađenom
račvom 45° spusti u početni položaj, a
dvostrana spojnica navuče za pola svoje
dužine s ravnog kraja cijevi na račvu 45°.

25
 Prelaz na cijev od drugih materijala

Industrija PVC cijevi ne nudi samo mogućnost
prelaza na druge plastične materijale (PE, PP,
PB) već i na liveno - gvozdene i keramičke
cijevi.
Izrada stručno ispravnog prelaza materijala
uobičajeno je izvršiti u (revizionom,
prekidnom, priključnom i sl.) oknu.
Stoga u okno treba ugraditi odgovarajući
komad s obzirom na materijal cijevi (npr.
RDS-sistem ili KGS-umetak za plastične ci-
jevi):
Generalno se ukazuje na činjenicu kako i
proizvođači cijevi od drugih materijala nude
odgovarajuće prijedloge (fazonske komade)

Ispitivanje nepropusnosti

Ispitivanje zaptivenosti kanalizacionih sigurnosno-tehničkih razloga ispitivati samo

kanala u režimu tečenja sa slobodnom vodom.
vodenom površinom sprovodi se ili vodom Za kanale pod pritiskom važe pravila za
(“W”postupak) ili vazduhom (“L” postupak). ispitivanje pritiska prema ÖNORM B2538/
Okna i kontrolni otvori smiju se iz dio 2 i pEN 805.

Ispitivanje zaptivenosti vodom (vodonepropusnosti)

Omočena unutrašnja površina cijevi (mˇ/m] Priključenje kanalizacione
cijevi na (betonsko)
okno, ili uopšteno prolaz
cijevi kroz (betonski) zid,
rješava se za DN ≤ 250
RDS-sistemom, a za DN
≥ 300 KGS umetkom.
KGF umetak za cijevi DN
300 do DN 400 izveden je
od poliuretana, a za cije-
vi DN 500 od azbestnog
cementa (salonita). RDS
- sistem i KGS umetak
mogu se staviti direktno
Tablica 5.2 Unutrašnja površina PVC kanalizacijskih cijevi u oplatu i zabetonirati ili
ugraditi naknadno.

Prilikom priključenja kanalizacione cijevi potrebno je ravni kraj cijevi, koji se priključuje, tanko
premazati kliznim sredstvom i potom laganim i naizmeničnim podužnim zakretanjem ugurati
u uvodnik RDS-sistema ili KGS umetka.

Ispitivanje zaptivenosti vodom (vodonepropusnosti)

Probni pritisak PVC kanalizacionih cijevi “L” postupkom iznosi 0.2 [bara] (20 [kPa]) sa
mogućnošću veće vrijednosti od najviše 15 [%].
Vrijeme smirivanja ts
[min] pri ispitivanju
nepropusnosti vazduhom
Tablica 5.3 Vrijeme smirivanja PVC kanalizacionih cijevi vidljivo je iz tablice 5.3
pri ispitivanju zaptivenosti vazduhom u funkciji nazivnog
promjera DN.
Nakon vremena smirivanja
počinje ispitivanje sa
vremenom trajanja t
Tablica 5.4 Vrijeme ispitivanja zaptivenosti PVC kanalizacionih [min], prema tablici 5.4.
cijevi pomoću vazduha
U toku utvrđenog vremena ispitivanja dopuštena vrijednost pada pritiska iznosi 0.015 [bara]
(15 [kPa]). Ako je ispitivanje vazduhom negativno, odlučujuće je naknadno ispitivanje vodom.

26
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

PROIZVODNI PROGRAM

Klase prstenaste krutosti: Napomena 1: Cijevi i fitinzi ili spojni (fazon-

SN 2 (≥ 2 [kN/m2]) ski)
SN 4 (≥ 4 [kN/m2]) komadi isporučuju se sa mufom i zaptivkom
SN 8 (≥ 8 [kN/m2]) od sintetičkog kaučuka.
Napomena 2: Svi naredni podaci za DN 100
Spojevi: muf sa zaptivkom od sintetičkog do DN 200 odnose se na kućne kanalizacije,
kaučuka a za DN≥250 za ulične
(javne) kanalizacije.
Mjere: [mm]

Cijevi

Cijevi klase SN 2
Ugradna dužina, LB: 1.0, 2.0, 3.0 i 5.0 [m]

27
 Cijevi klase SN 4
Ugradna dužina, LB:
• 0.5, 1.0, 2.0, 3.0 i 5.0 [m] za DN 100 do DN 200 kod kućne kanalizacije
• 1.0, 2.0 i 5.0 [m] za DN 250 do DN 500 kod ulične kanalizacije

Cijevi klase SN 8
Ugradna dužina, LB: 1.0, 3.0 i 5.0 [m] (za kućnu i uličnu kanalizaciju)

28
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Fazonski komadi (Oblikovani)

DN LB ab [kg/kom]
100/100 226 203 201 0.6 Iz ekonomsko-tehnoloških razloga proizvode se samo
fazonski komadi klase SN 4 koji se onda koriste i za
125/100 230 217 2110 .7
spajanje cijevi klasa SN 2 i SN 8. Mogućnosti primjene
125/125 251 226 222 0.9 fazonskih komada klase SN 4 za spajanje klase cijevi SN 8
posljedica je činjenice kako fazonski komadi iste debljine
150/100 264 241 229 1.1 zida kao i cijev, zbog svoje geometrije, postižu barem
150/125 276 254 243 1.1 dvostruku čvrstoću cijevi.

150/150 324 279 279 1.4

200/100 291 299 271 1.7

200/125 312 310 285 1.8

200/150 362 335 321 2.2 Račve 45 °

Oznaka: PVC - KGEA … / … / 45
200/200 391 336 336 2.9 (npr. PVC-KGEA 300/150/45)
250/100 341 304 278 3.78

250/125 342 315 292 4.05

250/150 367 353 335 4.2

250/200 416 378 366 4.7

250/250 483 412 412 4.9

300/100 416 350 322 5.86

300/125 417 361 335 6.15

300/150 435 403 381 6.6

300/200 435 431 422 6.9

300/250 592 541 507 11.3

300/300 578 506 506 11.6

400/100 490 490 500 12.5

400/125 540 530 500 13.4

400/150 590 570 500 14.8

400/200 640 590 530 15.4

400/250 670 640 620 18.4

400/300 780 690 700 22.4

400/400 900 715 772 32.6

500/100 425 425 485 20.1

500/125 625 625 522 21.8

500/150 610 591 522 23.9

500/200 660 730 590 25.8

500/250 690 752 690 31.2

500/300 820 803 720 33.3

500/400 850 768 768 38.3

500/500 1155 1155 930 43.0

29
 Lukovi
Oznaka: PVC - KGB … / … (npr. PVC-KGB 200/30)

Klizna spojnica
Oznaka: PVC - KGU … (npr. PVC-KGU 300)

Dupla spojnica
Oznaka: 6STADS… (npr. 6STADS 160)

Redukcija
Oznaka: PVC - KGR … / … (npr. PVC-KGR 200/150)

30
 PVC sistem kanalizacionih cijevi

Revizioni otvor sa plastičnim poklopcem na ručicu

Oznaka: PVC - KGRK … (npr. PVC-KGRK 300)

Revizioni otvor sa plastičnim navojnim poklopcem

Oznaka: PVC - KGRE … (npr. PVC-KGRE 150)

Čep
Oznaka: PVC - KGM … (npr. PVC-KGM 300)

31
PIPELIFE je jedan od vodećih proizvođača plastičnih cijevnih sistema, trenutno prisutan u 30
zemalja na tri kontinenta.
Mi proizvodimo i prodajemo širok asortiman kvalitetnih cijevnih sistema.
TONDACH Bosna i Hercegovina
Dženetića čikma 1
71000 Sarajevo
Tel: +387 33 262 820
Fax: +387 33 262 822

e-mail: office@tondach.ba
web: www.pipelife.com