You are on page 1of 10

1

Alamin
Kumusta ka na? Handa ka na ba sa mga gawaing kaugnay ng modyul na ito?
Ano ang kahalagahan sa iyo ng kaalaman sa akademikong pagsulat? Sa araling ito,
bilang mag-aaral ay matututuhan mo ang kahulugan, at kahalagahan ng akademikong
pagsulat. At sa kursong iyong kinukuha, higit mong kakailanganin ang kasanayan
tungkol dito.

FILIPINO 12
Pagkatapos sa modyul na ito, ikaw na mag-aaral ay inaasahang:
 Nabibigyang-kahulugan ang akademikong pagsulat
CS_FA11/12PB-Oa-c-101

Subukin
Panuto: Basahin at sagutin ang sumusunod na mga katanungan. Isulat iyong kwaderno
ang titik ng tamang sagot.

1. Alin sa mga sumusunod na makrong kasanayang pangwika ang lumilinang


Filipino sa Piling Larang na maisatitik ang nilalaman ng isipan, damdamin, paniniwala, at layunin ng
tao?

(Akademik) A. Pakikinig
B. Pagbasa
C. Pagsulat
D. Pagsasalita
2. Alin naman sa mga sumusunod ang HINDI tumutugon sa mga tinukoy na
dahilan kung bakit nagsusulat ang tao?
ARALIN 1: ANG AKADEMIKONG PAGSULAT A. Libangan C. Pagsasatitik ng nararamdaman
B. Pagtugon sa trabaho D. Pagtalima sa kagustuhan ng magulang
Unang Markahan Ika-1 at Ika-2 3. Alin ang itinuturing na pinakamataas na antas ng intelektuwal na pagsulat
Linggo dahil lubos na pinatataas nito ang kaalaman ng mga mag-aaral sa iba’t ibang
larangan?
A. Pananaliksik C. Akademikong Pagsulat
B. Teknikal na Pagsulat D. Pamanauhang Papel
4. Sa anong uri ng pagsulat mabibilang ang lahat ng pagsasanay na naranasan
Pangalan: _______________ ng mga mag-aaral mula sa elementarya, sekondarya, kolehiyo, at maging sa
graduate school?
A. Pananaliksik C. Pamanahunang Papel
Baitang at Seksiyon: _______________ B. Teknikal na Pagsulat D. Akademikong Pagsulat
5. Alin sa mga sumusunod ang HINDI naging bahagi ng pagsasanay mo sa
akademikong pagsulat?Tinig
A. Pananaliksik C. Paggawa ng Sanaysay
B. Pamanahunang Papel D. Pagsulat ng gabay sa pagtuturo
2
akademikong Filipino kung saan bibigyang pansin ang kahalagahan ng mga batas sa
Balikan paggamit ng wikang Filipino. Higit mong kakailanganin ang mga kasanayang ito
sa kursong iyong kinukuha.
Panuto: Magtala ng iba’t ibang sulatin na iyong naisagawa noong
Ang Akademikong Pagsulat
ikaw ay nasa Junior High School pa lamang. Maaaring mula sa
May iba’t ibang dahilan ang tao sa pagsusulat. Maaaring ito ay nagsisilbing
asignaturang Filipino, Ingles o kaya naman mula sa Agham o iba
libangan para sa iba, sa mag-aaral namang tulad mo, kalimitang ang dahilan ng
pang asignatura.
pagsusulat ay matugunan ang pangangailangan sa pag-aaral sa pagsasatitik ng
inyong mga naiisip at nararamdaman. Para sa mga propesyonal naman tulad ng
FILIPINO iNGLES AGHAM/ IBA PA awtor, peryodista, sekretarya, guro, at iba pa, nagsusulat sila bilang pagtugon sa
trabaho na kanilang ginagampanan sa lipunan.
Ang lahat ng pagsasanay sa pagsulat na naranasan ng mga mag-aaral
mula sa elementarya, sekondarya, kolehiyo, at maging sa graduate school ay
maituturing na bahagi ng akademikong pagsulat. Kabilang dito ang paggawa ng
sanaysay, pagsulat ng mga artikulo, pagsulat ng posisyong papel, case studies,
Sagutin: pagsulat ng pamanahunang papel, tesis, at pananaliksik.
Ayon nga kay Mabilin (2012), ang akademikong pagsulat ay uri ng
1. Alin ang pinakagusto mong isulat sa mga ito? Ipaliwanag.
pagsulat na higit na mahalaga kaysa sa lahat ng uri ng pagsulat. Ito ay itinuturing
na pinakamataas na antas ng intelektuwal na pagsulat dahil lubos na pinatataas nito
ang kaalaman ng mga mag-aaral sa iba’t ibang larangan. Samakatuwid,
2. Alin naman ang pinakaayaw mong isulat? Ipaliwanag. nangangailangan nang higit na mataas na antas ng kasanayan at pag-iisip ang
ganitong uri ng pagsulat kaya lubos na malilinang ang iyong kakayahan sa kritikal
na pag-iisip, pangangalap ng impormasyon, pag-organisa ng mga ideya at
kakayahang magsuri ng iba’t ibang akademikong sulatin.
3. Sa iyong palagay, ano kaya ang layunin ng isang guro para sa isang
mag-aaral na katulad mo na pasulatin ng mga nabanggit na sulatin?
Gawain 1
Makipag-usap sa isa mong kamag-aral. Maaaring sa pamamagitan ng
text o chat kung hindi makapag-uusap nang personal. Magpalitan ng inyong
Maikling Pagpapakilala ng Aralin pagkaunawa hinggil sa akademikong pagsulat. Batay sa inyong napag-usapan,
bumuo ng sariling pagpapakahulugan sa akademikong pagsulat. Maaaring ito ay
Ang pagsulat ay isa sa makrong kasanayang dapat mahubog sa bawat
hugot-lines, islogan o ano pa mang higit na lilinang sa inyong interes. Maaari
mag- aaral. Sa pamamagitan ng pagsusulat, naisasatitik ang nilalaman ng isipan,
kayong gumuhit o magdikit sa inyong kwaderno ng larawan ng anumang bagay na
damdamin, paniniwala, at layunin ng tao sa tulong ng paggamit ng mga salita,
paborito ninyo upang pagsulatan para maging malikhain ang inyong gawain.
ayos ng pangungusap sa mga talata hanggang sa mabuo ang isang akda o
sulatin.

Sa modyul na ito tutulungan ka na magtamo ng mga tiyak na


kasanayang kaugnay ng Akademikong Pagsulat. Lilinangin, sasanayin, at
huhubugin ang iyong kasanayan at kaalaman sa pagsulat gamit ang
3

GAWAIN 2 (Mapanuring Pag-iisip, Pakikipagtalastasan)

PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA Panuto: Bilang mag-aaral ng Academic track sa Senior High School, tiyak
na nahasa ka na sa iba’t ibang uri ng sulatin. Basahin at unawain
ang pahayag sa ibaba, ipaliwanag ito.
PAMANTAYAN PUNTOS
“Ang akademikong pagsulat ang itinuturing na pinakamataas na
Kompleto ang diwa at pagpapakahulugan sa 10
akademikong sulatin antas ng intelektuwal na pagsulat.”
Nakasulat nang maingat, may kaisahan, wasto, at angkop 5
ang paggamit ng wika.
Kaakit-akit, lubhang maganda at malikhain ang sulatin. 5

KABUUAN 20
4
PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA makatutulong ito sa akin bilang
mag-aaral sapagkat
20 15 10 5

Siksik sa mga Kumpleto sa Taglay ang Hindi nakasunod


makabuluhang impormasyon ilang sa hinihinging
impormasyon ang nabuong impormasyon impormasyon
ang nabuong paliwanag. sa nabuong ang nabuong
paliwanag paliwanag. paliwanag.

TANDAAN

Tuwina ay isaisip na ang taong nagsasagawa ng akademikong pagsulat ay


nagbabahagi ng kanyang mga kaisipan at kaalaman tungkol sa isang tiyak na
paksa sa pamamagitan ng kanyang isinusulat. Kaya naman mahalaga na
marunong sumulat nang maayos at may kabuluhan sapagkat maituturing na
nakaaangat siya sa iba dala na rin ng kompetisyon sa kasalukuyan sa larangan
ng edukasyon at pagtatrabaho.
Kaya naman, sa mga paaralan at unibersidad ay sinasanay ang bawat
mag-aaral na matutuhan at magkaroon ng sapat na kasanayan sa akademikong PANGWAKAS NA PAGSUSULIT
pagsulat upang maging handa at magaling sa iba’t ibang disiplina.
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na mga kalagayan. Pagka-
tapos, punuan ang mga patlang ng angkop na mga salita upang makum- pleto ang
PAG-ALAM SA NATUTUHAN diwa ng bawat sitwasyon. Piliin at isulat sa kwaderno ang titik ng tamang sagot.
1. Nais ni Kyle na malinang pa ang kanyang kasanayan sa pinakamataas na
Panuto: Ibahagi ang iyong natutuhan tungkol sa akademikong pagsulat. antas ng pagsulat. Kaya naman kailangan ni Kyle na magsanay sa pagsulat
Gamit ang kasanayan sa pagiging mapanuri, maglahad kung paano ng .
ito makatutulong sa isang mag-aaral na katulad mo.
A. Pananaliksik C. Pamanahunang Papel
B. Teknikal na pagsulat D. Akademikong Pagsulat

2. Taglay ni Vernice ang mapanuring pag-iisip, kakayahang mangalap ng


impormasyon, mag-organisa ng mga ideya at kakayahang magsuri ng iba’t
ibang akademikong sulatin. Patunay lamang ito na may kasanayan siya
sa_ .
A. Pananaliksik C. Akademikong Pagsulat
B. Teknikal na pagsulat D. Pamanahunang Papel

3. Higit itong mahalaga kaysa sa lahat ng uri ng pagsulat. Ang


ay itinuturing din na pinakamataas na antas ng intelektuwal na pagsulat.
Ang Akademikong pagsulat Naniniwala ako na
5
A. Pananaliksik C. Teknikal na Pagsulat
B. Akademikong Pagsulat D. Pamanahunang Papel SANGGUNIAN

4. Ang lahat ng pagsasanay sa pagsulat na naranasan ng mga mag- Julian, A. B., at Lontoc, N. B. (2016). Pinagyamang Pluma, Filipino sa
aaral mula sa elementarya, sekondarya, kolehiyo, at maging sa Piling Larang (Akademik). Quezon City: Phoenix Publishing
graduate school ay maituturing na bahagi ng _ _. House, Inc.
A. Pananaliksik C. Akademikong Pagsulat
B. Teknikal na Pagsulat D. Pamanahunang Papel Mabilin, E. R. et.al. (2012). Pilosopiya ng Pagbasa at Pagsulat para sa Esnsyal
na Pananaliksik. Lungsod ng Malabon: Mutya Publishing House, Inc.
5. Kumukuha ng Academic Track sa HUMSS strand si Ej. Sa simula pa
lang ay nagbigay na ang guro ng mga pangangailangan ng buong klase
sa pagsulat ng iba’t ibang uri ng akademikong sulatin. Kaugnay nito, AKADEMIK
ang pahayag na _____ ay HINDI tumutugon sa maaaring sabihin
ng guro tungkol sa akademikong pagsulat. Bumuo sa Pagsusulat ng
A. higit itong mahalaga kaysa sa lahat ng uri ng pagsulat Modyul Manunulat: Lorena S. Club, MT2
B. ordinaryong uri ito ng pagsulat, kaya’t maaaring sulatin ng lahat Editor: Edwin Remo Mabilin, EPS
C. ito ay itinuturing na pinakamataas na antas ng intelektuwal na Tagasuri: Candelaria C. Santos, EdD, MT2
pagsulat
D. pinatataas nito ang kaalaman ng mga mag-aaral sa iba’t ibang Tagaguhit: Ej Shawn Ashley David
larangan. Tagalapat: Jamil Q. Carvajal
Tagapamahala: Maria Magdalena M. Lim, CESO V

PAPEL SA REPLEKTIBONG PAGKATUTO Tagapamanihalang Pansangay ng mga Paaralang Panlungsod Aida H.


Rondilla, Puno ng CID
Bakit mahalagang matutuhan ng isang mag-aaral na katulad mo Lucky S. Carpio, EPS na nakatalaga sa LRM at Tagapag-ugnay sa ADM
ang kahulugan at kahalagahan ng akademikong pagsulat? Sa ano-anong
pagkakataon magiging makabuluhan ang iyong kasanayan sa pagsulat
nito? Sagutin gamit ang panimulang pahayag na, “Naniniwala ako...”
Susi sa Pagwawasto
Filipino 12
Filipino Sa Piling Larang (Akademik) Unang
Markahan-Unang Linggo Modyul 1

Unang Pagsubok Gawain 1 at 2: Pangwakas na


Maaaring magkaiba-iba Pagsusulit
1. C ng sagot. Sumangguni sa
Pamantayan sa 1. D
2. D
Pagmamarka 2. C
3. C
3. B
Naniniwala ako na mahalagang 4. D 4. C
5. D 5. B

.
Naniniwala akong magiging makabuluhan
.
6
A. Teknikal na Pagsulat C. Dyornalistik na Pagsulat
Akademikong
B. Malikhaing Pagsulat D. Pagsulat
Propesyonal na Pagsulat
ARALIN 2: ANYO NG AKADEMIKONG PAGSULAT
4. Ito ay anyo ng akademikong sulatin na maaaring piksiyon, bunga ng malikot
na imahinasyon o kathang – isip lamang ng manunulat o di kaya naman ay
Alamin hindi piksiyon na batay sa mga tunay na pangyayari.
A. Malikhaing na Pagsulat C. Propesyonal na Pagsulat
Kumusta ka na? Binabati kita at mahusay mong naisagawa ang B. Teknikal na Pagsulat D. Reperensiyal na Pagsulat
mga gawain sa Modyul 1. 5. Ito ay anyo ng akademikong sulatin na may kaugnayan sa isang tiyak na
Mula sa elementarya hanggang sa Junior High School, iba’t ibang propesyon o larangan.
sulatin ang iyong natutuhan. Natatandaan mo pa ba ang mga sulating A. Malikhaing na Pagsulat C. Teknikal na Pagsulat
ito? Sa modyul na ito, makikilala mo ang iba’t ibang anyo ng B. Reperensiyal na Pagsulat D. Propesyonal na Pagsulat
akademikong pagsulat ayon sa layunin, gamit, at katangian. Sa kursong
iyong kinukuha, higit mong kakailanganin ang kasanayan tungkol dito.
Balikan
Pagkatapos sa modyul na ito ang mag-aaral ay inaasahang:
Magbigay ng mga salitang maaaring iugnay sa akademikong pagsulat. Mula
Nakikilala ang iba’t ibang akademikong sulatin ayon sa: rito ay bumuo ng pangungusap na iyong magagamit upang makabuo ng sariling
(a) Layunin pagpapakahulugan sa akademikong pagsulat.
(b) Gamit
(c) Katangian
(d) Anyo
CS_FA11/12PN-0a-c-90

Subukin
Panuto: Basahin at sagutin ang sumusunod na mga katanungan. Isulat ang
tamang sagot sa iyong kwaderno.
Maikling Pagpapakilala ng Aralin
1. Isa sa ipinagmamalaki ni Vernice bilang doktor ay ang kahusayan Mga Anyo ng Akademikong Pagsulat ayon kay Dr. Mabilin
niya sa pagsulat ng medical report. Anong anyo ng akademikong
pagsulat mahusay si Vernice? 1. Malikhaing Pagsulat – Ang layunin ay aliwin, pukawin, antigin ang
A. Teknikal na Pagsulat C. Propesyonal na Pagsulat imahinasyon at damdamin ng mga mambabasa. Maaari itong piksiyon na
B. Malikhaing Pagsulat D. Reperensiyal na Pagsulat bunga ng malikot na imahinasyon o kathang – isip lamang ng manunulat o
2. Ibinigay na kasunduan ng guro para sa susunod na araw ng klase ang di kaya naman ay hindi piksiyon na batay sa mga tunay na pangyayari.
pagsulat ng tula. Anong anyo ng akademikong pagsulat ang tula? Kinabibilangan ito ng mga makata, kuwentista, nobelista at iba pa. Ang
A. Teknikal na Pagsulat C. Reperensiyal na Pagsulat mga halimbawa nito ay maikling kuwento, dula, tula, malikhaing sanaysay,
B. Malikhaing Pagsulat D. Propesyonal na Pagsulat pelikula, teleserye, komiks, musika at iba pa.
3. Alin sa mga sumusunod na sulatin ang may kinalaman sa pagsulat
2. Teknikal na Pagsulat - layunin nito ay lumutas ng isang komplikadong
ng balita, editorial, lathalain at iba pa?
7
suliranin, bumuo ng pag-aaral o proyekto. Malawak ang kaisipang Panuto: Higit na kilalanin ang mga anyo ng akademikong pagsulat sa
sakop ng ganitong anyo ng sulatin. Ang feasibility study ay pamamagitan ng pagsusuri ng layunin, gamit at katangian nito. Gamitin ang
maituturing na isang halimbawa nito. talahanayan sa ibaba. Pagkatapos, makipag-usap sa isa mong kamag-aral.
3. Propesyonal na Pagsulat – may kinalaman sa isang tiyak na propesyon Maaaring sa pamamagitan ng text o chat kung hindi makapag-uusap nang
o larangan ang anyong ito ng pagsulat. Ang paggawa ng ganitong personal. Pag-usapan ang ginawang pagsusuri, magbahagihan din kung alin sa
sulatin ay kadalasang batay sa propesyon o bokasyon ng isang tao. mga anyo ng sulating ito ang higit mong kinawilihang sulatin. Isulat sa
Ang pagsulat ng police report, lesson plan, medical report at iba pa ay kwaderno ang gawain.
ilan sa mga halimbawa nito.
4. Dyornalistik na Pagsulat – mga sulating may kaugnayan sa
Anyo ng Akademikong Layunin at Gamit Katangian
pamamahayag ang anyo ng ganitong sulatin. Bihasa sa pangangalap at
Pagsulat
pagsulat ng mga totoo, obhektibo at makabuluhang mga balitang
nagaganap sa kasalukuyan. Karaniwan itong isinusulat sa mga
pahayagan, magasin o kaya naman ay iniuulat sa radio, telebisyon o
maging sa social media gamit ang live streaming. Ang mga
halimbawa nito ay balita, editorial, lathalain, artikulo at iba pa.
5. Reperensiyal na Pagsulat – layunin nito ay irekomenda sa iba ang mga
sangguniang maaaring pagkuhaan ng mga datos at impormasyon
tungkol sa isang paksa. Karaniwan itong nakikita sa huling bahagi ng
isinagawang pananaliksik o kaya naman ay sa kabanata ng isang tesis
o disertasyon na tumatalakay sa kaugnay na literatura o pag-aaral.
Gawain 1 (Pagbuo ng Katauhan)
Panuto: Sa iyong palagay, alin sa mga anyo at katangian ng PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA
akademikong pagsulat ang alam mo na o bihasa ka ng gawin? Alin
naman sa mga ito ang dapat mo pang tutukan at sanayin? Isagawa 20 15 10 5
ang hinihingi ng talahanayan sa ibaba. Isulat sa kuwaderno ang
Siksik sa mga Kumpleto sa Taglay ang ilang Hindi
gawain. makabuluhang impormasyon impormasyon sa nakasunod sa
Anyo ng akademikong pagsulat Anyo ng akademikong pagsulat impormasyon ang ang nabuong nabuong pagsusuri. hinihinging
na na nabuong pagsusuri. pagsusuri. impormasyon
bihasa o alam ng gawin dapat pang tutukan at sanayin ang nabuong
Anyo: Anyo: pagsusuri.

Layunin at Gamit: Layunin at Gamit: TANDAAN


Ang kasanayan sa pagsulat ng mga anyo ng akademikong sulatin ay gawaing
Katangian: Katangian: nakatutulong sa pagpapataas ng kaalaman ng isang indibidwal sa iba’t ibang larangan.
Kaya naman inaaasahan na ang isang mag-aaral na katulad mo ay patuloy sa paglinang
T ng kakayahan sa gawaing ito, nagsasagawa ng mga pamamaraan upang lalo pang
mapaunlad ang kakayahan sapagkat lubha itong makatutulong sa iyong napiling
Gawain 2 (Mapanuring Pag-iisip, Pagtutulungan, Pakikipagtalastasan)
larangan sa hinaharap.
8
B. Malikhain D. Dyornalistik
PAG-ALAM SA NATUTUHAN (Pakikipagtalastasan, Mapanuring Pag-iisip)
4. Bumili ng bagong kompyuter si Zedric. Hindi niya alam kung paano ito
Panuto: Ibahagi ang iyong natutuhan tungkol sa anyo, layunin, gamit at gagamitin, laking tuwa niya nang mabasa ang kalakip na manwal sa
katangian ng akademikong pagsulat. Gamit ang kasanayan sa paggamit ng kompyuter. Anong anyo ng sulatin ang manwal?
pagiging mapanuri, maglahad kung paano ito makatutulong sa
isang mag-aaral na katulad mo. A. Teknikal C. Dyornalistik
B. Malikhain D. Teknikal

5. Sa pagpapatupad ng “Bayanihan To Heal as One Act” kaugnay ng COVID19,


isa ang pulis na si Sarhento Percie sa nakahuli ng mga residenteng lumabag
PANGWAKAS NA PAGSUSULIT
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na mga dito. Pagdating sa presinto, kaagad niyang ginawan ito ng police report.
katanungan. Piliin at isulat sa kwaderno ang titik ng Nagpapatunay ito na taglay ng pulis ang kasanayan sa pagsulat ng na anyo
tamang sagot. ng akademikong pagsulat?
A. Teknikal C. Propesyonal
Mahalagang matutuhan ang layunin, gamit at katangian B. Malikhain D. Dyornalistik
ng iba’t ibang anyo ng akademikongg pagsulat
sapagkat ____
PAPEL SA REPLEKTIBONG PAGKATUTO
.
Panuto: Pagnilayan ang sumusunod na mga katanungan, pagkatapos ay sagutin ang
mga ito nang buong katapatan. Isulat sa kwaderno ang gawain.

1. Kaugnay ng pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa, naatasan Paano kaya makatutulong ang iyong kaalaman sa iba’t ibang anyo ng
akademikong pagsulat sa iyong napiling larangan sa hinaharap?
ang mga mag-aaral na sumulat ng tula na bibigkasin sa panimulang
palantuntunan. Anong anyo ng akademikong pagsulat ang tula?
A. Malikhain C. Dyornalistik
B. Propesyonal D. Teknikal

2. Dahil sa pagkalat ng COVID19, bumuo ng naratibong ulat si Dra.


Vernice Gabriele hinggil sa kanyang mga naging pasyente simula
nang kumalat ang pandemic. Anong anyo ito ng akademikong
pagsulat?
A. Malikhain C. Dyornalistik
Sanggunian
B. Propesyonal D. Teknikal

3. Magkahalong tuwa at pangamba ang nadama ni EJ nang mabasa niya Julian, A. B., at Lontoc, N. B. (2016). Pinagyamang Pluma, Filipino sa Piling Larang
ang balita sa pahayagan tungkol sa General Community Quarantine sa (Akademik). Quezon City. Phoenix Publishing House, Inc.
Metro Manila. Anong anyo ng akademikong pagsulat ang balita?
Mabilin, E. R. etal. (2012). Pilosopiya ng Pagbasa at Pagsulat para sa Esensyal na
A. Teknikal C. Propesyonal Pananaliksik. Lungsod ng Malabon: Mutya Publishing House, Inc.
9

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul


Susi sa Pagwawasto
Manunulat: Lorena S. Club, MT2
Filipino 12
Editor:
Filipino Sa Edwin
PilingRemo Mabilin,
Larang EPS
(Akademik)
Unang
Tagasuri: Markahan-Ikalawang
Candelaria C. Santos, EdD, MT2
Linggo Modyul 2
Tagaguhit: Ej Shawn Ashley David
Tagalapat: Jamil Q. Carvajal
Tagapamahala: Maria Magdalena M. Lim, CESO V
Tagapamanihalang Pansangay ng mga Paaralang Panlungsod Aida H.
Rondilla, Puno ng CID
Lucky S. Carpio, EPS na nakatalaga sa LR at Tagapag-ugnay sa ADM
1
Gawain 1 at 2:
Unang Pagsubok Pangwakas na
Maaring magkaiba- Pagsususlit
1. C iba ng sagot.
2. B Sumangguni sa 1. A
3. C Pamantayan sa 2. B
4. D Pagmamarka 3. D
5. B 4. A
5. C

You might also like