Θεωρία Α΄ Λυκείου – 2ο Κεφάλαιο – 17/09/2021

Πραγματικοί Αριθμοί

 Από τι αποτελούνται οι πραγματικοί αριθμοί;

 Ρητοί: Κάθε ρητός αριθμός μπορεί να γραφεί ως δεκαδικός ή περιοδικός

δεκαδικός και αντιστρόφως. Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι οι ρητοί
αριθμοί αποτελούνται από τους δεκαδικούς και τους περιοδικούς
δεκαδικούς αριθμούς.
 Άρρητοι: Οι αριθμοί που δεν μπορούν να γραφούν µε τη μορφή ,

όπου α, β ακέραιοι, µε β≠0 και δηλαδή ούτε ως δεκαδικοί ούτε ως

περιοδικοί δεκαδικοί λέγονται άρρητοι αριθμοί.

 Πράξεις πραγματικών αριθμών

Ιδιότητα Πρόσθεση Πολλαπλασιασμός

Αντιμεταθετική α + β =β +α αβ = βα
Προσεταιριστική α + (β + γ) = (α +β ) + γ α(βγ) = (αβ)γ
Ουδέτερο στοιχείο α + 0 = α α  1= α
Αντίθετος / Αντίστροφος α + (-α) = 0 α = 1 , α0

Επιμεριστική α(β + γ) = αβ + αγ

 Αφαίρεση / Διαίρεση πραγματικών αριθμών

 Για να αφαιρέσουμε από τον αριθμό α τον αριθμό β, προσθέτουμε στον
α τον αντίθετο του β. Δηλαδή α – β = α + (-β).

 Για να διαιρέσουμε δύο πραγματικούς αριθμούς αρκεί να

πολλαπλασιάσουμε τον διαιρετέο με τον αντίστροφο του διαιρέτη.

Δηλαδή α:β = α  = .

 Ιδιότητες
1. α = β και γ = δ  α + γ = β + δ
2. α = β και γ = δ  αγ = βδ
3. α = β  α+ γ= β+ δ
4. α = β  αγ = βγ , για γ0
5. αβ=0  α = 0 ή β = 0

Κοινωνικό Φροντιστήριο – Δήμος Αγίου Δημητρίου – Κρεμμύδα Μαρία

 Θεωρία Α΄ Λυκείου – 2ο Κεφάλαιο – 17/09/2021

 Μέθοδοι απόδειξης

1. Ευθεία Απόδειξη

i. Ξεκινάμε από το πρώτο μέλος της ισότητας (ή συνεπαγωγής) και με

διαδοχικά βήματα καταλήγουμε στο δεύτερο μέλος.

Παράδειγμα

Να αποδειχθεί ότι (α + β)2 = α2 + 2αβ + β2.

(α + β)2 = (α + β)(α + β) = α(α + β) + β(α + β) = α2 + αβ + αβ + β2 =

= α2 + 2αβ + β2.

ii. Ξεκινάμε με διαδοχικούς μετασχηματισμούς και στα δύο μέλη της

ισότητας (ή συνεπαγωγής) και καταλήγουμε σε αληθή ισχυρισμό.

Έτσι συμπεραίνουμε ότι και ο αρχικός ισχυρισμός είναι αληθής.

Παράδειγμα

Να αποδειχθεί ότι (α + β)2 = α2 + 2αβ + β2.

(α + β)2 = α2 + 2αβ + β2  (α + β)(α + β) = α2 + αβ + αβ + β2 

α2 + αβ + αβ + β2 = α2 + αβ + αβ + β2, που ισχύει.

iii. Για να αποδείξουμε ότι ένας ισχυρισμός δεν είναι πάντα αληθής,

αρκεί να βρούμε ένα παράδειγμα για το οποίο ο συγκεκριμένος

ισχυρισμός δεν ισχύει, δηλαδή ένα αντιπαράδειγμα.

Παράδειγμα

Να αποδειχθεί ότι ο ισχυρισμός «για κάθε α>0 ισχύει α2 >α» δεν είναι

αληθής.

Αντιπαράδειγμα: για α = έχουμε α2 = , δηλαδή α2 <α.

Κοινωνικό Φροντιστήριο – Δήμος Αγίου Δημητρίου – Κρεμμύδα Μαρία

 Θεωρία Α΄ Λυκείου – 2ο Κεφάλαιο – 17/09/2021

2. Μέθοδος της Επαγωγής σε Άτοπο

Υποθέτουμε ότι δεν ισχύει αυτό που θέλουμε να αποδείξουμε και

χρησιμοποιώντας αληθείς προτάσεις φθάνουμε σε ένα συμπέρασμα

που έρχεται σε αντίθεση με αυτό που γνωρίζουμε ότι ισχύει.

Οδηγούμαστε, δηλαδή, σε άτοπο.

Παράδειγμα

Να αποδειχθεί ότι «αν ο α2 είναι άρτιος αριθμός, τότε και ο α είναι

άρτιος αριθμός».

Έστω ότι ο α δεν είναι άρτιος αριθμός. Τότε ο α θα είναι περιττός,

δηλαδή θα έχει τη μορφή α = 2κ+1, όπου κ ακέραιος.

Τότε θα έχουμε:

α2 = (2κ + 1)2 = 4κ2 + 4κ + 1 = 2(2κ2 + 2κ) + 1 = 2λ + 1 ,

με λ = 2κ2 + 2κ

Δηλαδή, α2 = 2λ + 1 , με λ ακέραιο, που σημαίνει ότι α 2 είναι

περιττός. Άτοπο, αφού από την υπόθεση γνωρίζουμε ότι ο α2 είναι

άρτιος αριθμός. Επομένως, η παραδοχή ότι α δεν είναι άρτιος είναι

λανθασμένη και άρα ο α είναι άρτιος.

Κοινωνικό Φροντιστήριο – Δήμος Αγίου Δημητρίου – Κρεμμύδα Μαρία