c a : TU-SACH HUONG NGHIEP : é7% Tie gid: Nguyén Thang Vu (cha bién) GS.TSKH. Hoang Tich Huyén Ee _GS.TS. Tran Thi Dung (Trréng Phong — shién cru Khoa hoc, Bénh wén Lao va Bé Phéi Tring weng) : = 8 i ~ ThS. Tran Xuan Phuong (Giang vién | = = dS) any, Ue + E Tredng Dai hoc ¥ Ha Na >) | AO eR RES XUAT BAN KIM DONG |TU) 5ACH HUONG NGHIEP - NHAT NEHE TINH Lal Bae TOA TAu so 4 a NGHE Y MUC LUC i SW eee et ae 5 Heekrngy gato exh 4 = Coen changin ripgeth yese ses ssses sete ses ete setecaes ens on Hang ghd ai - Nghe yl gfe. Heino teed eet SS ~ Trevi rev ya 9 AT Ts cen sescssees seins oT Héng onde 4- Trong ghd y ben en wee of dou... Heng gd sh G- Nhing iy do dd ben chon nghé y....... Hing ghé of & - Nhong 4 ohét glip ban thanh ong HUM NONE Potcsieieceice en caaschieed, Héing gh et 7 Higer regh® y 2 GU? a. ese wines snenes i ee De: eee @ GAG OWE SA Cogaright @ by Mim Dong Publlehing House Tae phdin do Ming sugt ban Kiri Eig gid bein canein ens earns sated ees cere ae nt lh Nbdt aghé teh... ang nam, mii do bé dén, bei ch hang tidy ban doo Kim Ding ding trade nguing cit cc trig dai hoc, cao ding va trung boc ehuyén nghi¢p wii céu bit: Minh nén thi vio trufng ndo nhi? Néo chon oganh nghé nic cho phi bop day? Negay nay, khi ru phat trim cia 22 hdi kéo theo eu mi rong va bin d4i ofa cdc ngioh oghé, viec chon nghé dang tri on khé khin hon bao gid bét. Céc ban tré hong chi dua vie sw tm van tit phfa nha truding, cha me... ma cin can mot cd nang voi ching chi din eo ban, lam tién af cho sy lys chon chinh xAc. VGi oy tham gia cha cac chayén gia trong timg [ch vec, Td séch buing nghitp - Nh&t mgh4 tinh cha Nha xnét bin Kim Ping ra d3i vei mong muda dip tng phan nao nhu can cfp thiet dy. Méi codn sich doge bet cil nha mot toa fim, moi ton to 1a mt ngs! trome dodn thn batitig ngtiep soupy hah cfing ben ten bitob tinh vio tang lai. Neay or khi cin nedi men — o ————— TUL SACH-HUGNG NGHIEP - NHAT NGHE TINH ghé nha trutmg, ede ban da c6 thé chi dong tim hiéu vé cdc nganh nghé da dang, phong phi trong x hoi. Qua ting hing ghé, ban sé biét nghé dé 1A gi, lim vide & din, cfin nhiing 16 chalt gi, dio tao ra sao... Ngoai ra, phiin Géc chia sécén cung cap nbiing trao déi, gidi dip cy thé hon vé cic nginh nghé, phuong phép higu qua dé Iya chon nghé nghigp, cing hw nbting chia sé, nbn xét cilia chinh ede ban... Tat nhitn, di 1a ai chang nifa, cling khong bao gid dua ra duge nhig chi din, g0p ¥ cu thé cho ting truimg hop. Bai vay, khi xfy dung ti sch nay, ching ti chi co mot mong wéc 18 ed bac phy huynb, cfc ban hoc sinh, sinh vién c6 thé tim kim & noi day nhiing théng tin cé ich cho minh. VA néu nhu nhitng thong tin 4y thyc sq cé-ich trong hanh trang cia cae ban trén dutmg di ti thinh cong trong nghé nghi¢p, thi 46 chinh 1a niém vui 1én cla ching téi. Nha xudt ban Kim Déng xin chin thinh cdm on su ding hd vA cong tac nhiét tam cha ce vi cing te vien dé bo séch duge ra mat ban doe. NBA XUAT BAN KIM DONG ee = noné y Nguti théy thude thue thu khong chi chita khéi bank ma cdn lam gidm ndi daw vé luén luén an ui con ngiwit. Hyppocrate Nehé y cfing lau dai nhu lich sit cia chinh nhén loai vay, Né di o6 mét qué trinh hinh thanh va phat trién lau dai, gan lién vii et phat trién cha xf hOi loai ngudi. Ngay nay, nhiing thanh tyu cua khoa hoc, cing nghé théng tin va cing nghé sinh hoc dang thie dy su phat trién thdn ki cua y hoc thé ky XXI. Hang nam, 66 thf sinh ding ky thi tuyén vao c&c trutng dao tao nganh y chiém ty 1é cao va diém dé vao trutng luén 6 nhém dfn ddu trong sé cde trittng dai hoc 4 Viet Nam. Diéu dé cho thay nhiéu ban tré ngay nay c6 khat yong trd thanh thay thuéc. Diéu gi 6 nghé y cé thé hap din cdc ban dén vay? Ban hinh dung thé nao vé nghé nghiép ma minh dang chuén bi theo duéi? Hay cing kh4m pha Toa tau 36 4: NGHE Y —__. i} +j ——TU-SACH-HUGNG NGHIEP - NHAT NGHE TINH ——— E> HAne exé sf1 > = chu chuyfn nent Y Trong thé gidi y hoc, c6 bao diéu ki digu da xy ra, géin lign vdi tan tudi cha céc danh y ma t&im ling vA tai ning cla ho mai lw truyén cho hau thé. Ching ta sé bat diu hinh trinh qua nghé y véi ciu chuyén vé mét “ky tich” nhu thé, » — Khdng chi chila banh bang thuéc ! ‘Théi nha Duting (Trung Quéc), od mét thdy thude duge ngudi ngudi kinh n@, Ong 1A Tén Tu Mac. Vua Dudng Thai Téng tén dng 1a “Vua thus” con din chitng thi gol tng ‘val cat Ain gidn di, than mat hon: “Ong gia thuéc’. ‘Trong suét cuéc doi chia bénh cia minh, Tén Tu Mac luén gang tim tdi ra nhiing cach chia bénh, phitong thudée mdi lam sao khong chi tr] duge bénh higu qué ma cén phai that don gidn va tign dung. Céch chita hai bénh quang ga va phi né cua ong la nh vay. Qua quan eft va danh gid ti mi, Tin Tu Mac nhan ra rang hai can bénh tudng hoan ————_—- —§_, toain khée biét nhau nay lai cé mét mdi lién quan ky la. Dé la ngwai gidu thi thuéng mde bénh phi né, cén ngudi ngh@o thi hay mac bénh quang gi. Ngwdi ndo dé bi quang ga thi ft khi bi phd né va nguge lai. Nguyén nhan nim 6 dau? Sau mét thdi gian nghién ctu, Tén Tu Mac di tim ra Idi gidi dp cho hién tugng ky quic fy. Nhiing nguci nghéo thudng an gaopo Y hoc cf truyén v6n tén tai ty rft lau trong ddi sing cua dfn téec ta vdi nhitng danh y nhv Tué Tinh, Hai Thugng Lan Ong... Trong suét may ngan nam, y hoe 06 truyén di bao vé, cham s6c s(tc khoé cho nhan dan ta, Y hoe hién dai du nh&p vao nude ta thé ky XIX, theo buée chan cba vin minh phuong Tay. TY khi xudt hién, y Aoc hién dai da ching minh dvide thé manh vwitdt tréi trong viée oftu ngwdi vA cé phdn dm at y hoe cd truyén trong doi séng, Vi sao y hoe hién dai 06 thé manh vu¢t tréi hon y hoc of truyén? Ban c6 thé tham khaéo mé hinh déi chiéu sau day: M6 hinh trén da cho thay su khée nhau gitta y hoe cd truyén va y hoc hién dai. Y hoc e@ truyén chu. yéu dimg cdc gidc quan: nhin, sd nan, nghe, ngwi... dé dua ra gid thuyét vé bénh va chia bénh theo nhitng gid thuyét di da ra. Y hoc hién dai sau khi quan st, dua ra gia thuyét vé bénh thi cé thém bude ching minh bing thue nghiém khoa hoc. Thue nghiém khoa hoe thutmg ding co thé déng wat —_—— ———— — Ey _Bi_,j ——_TU-SACH-HUGNG NGHIEP - NHAT NGHE TINH dé tai hién cdc hién tugng quan sat dude o nguii, nhd dé cd diéu kién nghién citu s4u hon trong Sng nghiém vA trén ed thé eéng. Ngay nay, sau khi nghién citu k¥ ludng trén ed thé déng vit vé dae tinh wa tac dung, nhiéu thye nghiém duge tiép tyc tién hinh than trong trén cd thé ngudi tinh nguyén khoé manh (hoan toAn khéng géy hai). Nhé thyec nghiém, ching ta 6 thé biét duge chinh xde hon nhiing gid thuyét dua ra ding hay sai, qua dé ma cé phudng phap phéng bénh va diéu tri c6 higu qua hdn. Tuy nhién, day Age hién dei phat trién manh va cé xu thé lin at y hoe ed éruyén, nhung khong thé thay thé duge ay tén tai cia y hoc cd truyén. Duge dic két tit kinh nghiém cia 6ng cha ta trai qua hang ngan nim, dya trén nhitng d&e diém vé thé chat cia ngudi Viat, y hoc c@ truyén cé nhiing dic tinh wu viét riéng ma y hoe Aién dei khéng cé duce. Khoa hoc ngay cing chitng minh nhiéu phuténg phap chita bénh higu qua cia y Age ef truyén. Vi vay, ngdy nay, theo chi triidng cua Dang, Nha nude va BG Y té, y hoe ef truyén va y hoc hién dai vin dang cling tén tai va phat trién, phuc vu dai sing con ngudi. 4 noné y E HANe ene 863 TROWG NGHE Y, Ban SE LAM cl? Khi cin bé, ching ta thudug thich chai trd bac si kham bénh va ao ude ring sau nay lén 1€n minh sé trd thanh bac ai. Trong tAm tricia ta lic d6, bie of 1A ngudi rit “vi dai” nhung cfing that gin gti. Lam nghé y nghia 14 ban dang lam nhitng cong viée Lién quan true tigp dn vide bao vé, chim sée site khoé cho con nguai. Vi vay, ciing nhu su pham, nghé y ft nhiéu da trd nén quen thude véi moi ngudi. Ban thutng téi bénh vidn va gip cde bac si, y ta, h6 ly... Tuy nbién, thé gidi cha y hoe lai réng lén hon nhiéu. Trong mét nganh nghé réng lén nhu vay, ban cé thé déng gép stie lye cia minh 4 r&t nhidu linh vite, tuy thuéc vac kha nang, trinh 46 chuyén mén va ed thich cua chinh ban, > — Khémn ehita bénh Day la khu vue trong tim, thu hit nhan luc déng dao nh4t trong nganh y. Trong nghé y, gid? vai trd khdm vd chita bénh chi luc la ede —___. i.j —— TU_SACH-HUGNG NGHIEP - NHAT NGHE TINH bdc si, Bac si gidp bénh nhén ngdn ngifa bénh tif stine, ehdin cixcin Banks, cite rn. otis platings phdp diéu tri bénk. Co thé con nguii o6 bao nhiéu bé phan thi cin cé ting dy thay thude cham séc ching. Noi chung ban cé thé tré thanh: * Bac si da khoa Bac ei da khoa khéng chuyén sau vé mét bé ph&n nao ma ding vai tré bac si kham = ee ~ | chung cho co thé cia bénh nhan. Vi thé, kign thiie cla bie si da khoa thudng la kin thite téng hgp, kh6éng chuyén sau. "Nay vio tinh trang stic khoé vA bénh tat cua bénh nhén ma bic si da khoa cé nhiing Idi khuyén thich dang, ké don thuéc, yéu cfu lam fe xét nghiém ey thé howe téi gip bade ai chuyén khoa. Bae ai da khoa thudng cng tac tai cic bénh vién da khoa, cac tram y é... * Bac si chuyén khoa Diimg nhu tén goi cla minh, cfc bac si nay chuyén siu vé mét sf bé phan nao dé trong co thé con ngudi, nhu céc chuyén khoa rang - ham - mat, tai - mili - hong, mat, chin thuong chinh hinh, da liéu, tim mach, tidu hoa, ni tiét v.v... Ngodi ra, bae si chuyén khoa cing cé thé chuyén vé mét Ita tuéi nhu Bac si chuyén khoa lam vide phé bién tai bénh vién da khoa, bénh vién chuyén khoa... * Bac si ngogi khoa Céng vide chi yéu ctia bac ai ngoai khoa lA tham gia vao viée phdu thudt, D6 1a nhting —___. _ +sngudi c6 “déi ban tay vang"dtie biét khéo léa, site khod tt vA “thin kinh thép” vai kha ning tap trung tinh thin tuyét vai. * Bac si sin phu khoa Bac si aan phu khoa tham gia vao cfc cing viée vé ké hogch hod gia dinh, tu van, chiim sée stte khoé cho thai nhi va san phy. Vai chat lhiong cuéc sing khong ngimng duge nfing cao, ngay cing nhiéu sin phy thuting xuyén téi gip bac si san phu khoa. Bai vay, linh vue nay dang r&t phat tridn tai nue ta va dude nhiéu sinh vién nganh y quan tam. Ngoai ra, phuc vu trong nghé y cin c6 cdc diéu diténg vién va hé ly. * Didu du@ng vién (y t4) cé nhiém vy chim séc bénh nhén, thie hién nhiing y lénh bac ei dua ra: tiém, truyén, cho bénh nhan udng thuée... * H6 ly 1a ngwi don dep vé sinh néi chung trong bénh vién. Ca y td va A ly déu cé nhiém vy theo dai chit ché nhiing bién chuyén vé stic khoé cia bénh nhan dé bao cdo véi bac si xit lf kip thdi. 4 B ———+ noné y » ¥ hee dy phéng Banh tht dim ma chia khdi da Ja ¢6t, nhiing ngiin ngifa khéng cho bénh xdy ra lai con tét hon. Bat ky can bé y té nado cing phai lam cing tée y hoc dy phéng. Tuy nhién, theo su phan céng trong nganh, 6 mGt sé bac si, y ta... chuyén vé mang nay. Néu ban 1a ngubi thich hoat ding xA héi, lam tif thién, cd thé ban sé yéu thich cong vide cua cin bé y té dy phéng. Ho gitp ngin ngita bénh tat cho eéng ding vA x héi, tham gia ede céng tac tiém chimg md réng trong ca nufiec, & cfc trung tim y té du phdng cdc tinh, huyén, hudéng din thuc hanh vé sinh ca nhan, vé sinh méi trudng, vé sinh dinh dudng... » Nghlén cou Nhiing céin bénh nan y, su xudt hién lién tye cha nhiing bénh dich mdi, nhu cfu chim aée atic khoé vdi ch&t lugng ngAy cing cao cua con nguéi.. Tat ca dang déi hdi nhiing ngudi lam trong nganh y phai lién tuc nghién citu dé tim ra nhiing phueng thuéc méi, cdch phéng bénh hay diéu tri mdi... —__. Fy.j ——_TU-SACH-HUGNG NGHIEP - NHAT NGHE TINH Tai Vigt Nam, Tinh vyc nay dang ngay cang thu hit déng dao nhén lye trong nginh y. Tim ra nhitng phuong thuéc mdi, cfich phéng va diéu tri b@nh mdi, dé 1A ban dang dem dén hi vong vA nhing diéu tét dep cho hang trigu con nguii mA chinh ban cing Khéng biét ho Ja ai, Thit kj digu phai khéng? > — Gidng dey Dao tao nhan hic 14 nhiém vy quan trong trong b&t cit nginh nghé nao, nhdét 1a mét ngainh cé tinh x4 héi héa cao nhu nginh y. Ban cé thé lam vige trong ede e¢ 38 dao tao ng&anh y nhu cae vién nghién edtu, truding dai hoc, cao dang, trung cp y, trung hoc y té... cia Trung wong, tinh, thanh phé... > — Lam vige trong cdc 18 chic trong nuéc va td chite quéée #6 wé y 16 tal Vist Nam Tuy vao ting té chite ma cOng viée cla ban sé khaée nhau. Néu ban thich hoat déng xi hfi, giao thiép réng rai, day c6é thé 1A su Iya chon hgp véi ban. -_—_ 20 noné y E HANG ene 864 > TRONG GHEY, Ban LAR nec O BAU Tat nhién ban sé nghi ngay ring da lA ngudi lam trong nganh y thi phai céng t4e & cfc bénh vién cia Trung wong va dia phuong, cac tram y té... Nhung trong thie té, cd héi hia chon cia ban réng lén hon nhiéu. ‘Vai sy phat trién cua hé thong chim séc sttc khée, nhiéu logi hinh mdi hoat ding mdi dang xuit hin hode hita hen xuft hién trong nganh y. Cin rat nhiéu dia chi tac nghiép cia nghé y ma chting ta chuta biét tdi. » Treng fink vye khdm chia banh Pay vin ludn 1A khu vye cho ban co hoi Iva chon déi dao nh&t trong nganh y. Tuy vao trink 9 dito teo va kha nding, ben 08 lim vide tai cic bémh vién da khoa va chuyén khoa, vién gidm dinh y khoa, bénh vign digu duding - phyc héi chite ndng 4 nhiéu tinh thanh trong ca nude. Hién tai, theo thing ké, nude ta eé khoang 21 bénh vién da khoa va chuyén khoa tryc —___. eethude Bé Y té, 91 bénh vién da khoa tinh va da khoa khu vic, 65 bénh vién chuyén khoa, 41 bénh vién y hoc oé truyén, 82 nha diéu dudng, 7 phéng kham chuyén khoa, 2 cd sd phuc hai chitc nang, 1 vién gidm dinh y khoa... Khu vie co quan y té trye thuge cae BS, nganh khée hign e6: 78 bénh vign da khoa, 30 phong kh4m da khoa, 19 cd sd phue boi chtte nang, 46 nha diéu dudng, 1128 tram y té cd ad. Cing véi cdc co sd y té Nha nude, eu xudt hién va phat trign cia cdc bénh vién txt nhan, phéng kham tif nhan trong thdi gian gin day cling ngay cing mé ra nhiéu co héi viée lam hon cho nhitng ngudi hoe nganh y. Bén canh dé, ban ciing o6 thé cing tae 4 céc trung tam y té quan huyén, thi x4... Véi 597 trung tam y té huyén, quan, 525 co ed diéu tri, 926 phéng kham da khoa liém xa, 9806 tram y té x4, phuéng, thi tran..., y té tai quan, huyén, thi x4 luén 1A dia chi dang quan tim vdi nhiing ngudi tét nghiép nganh y. Dac biét, cing chinh sach xa hi hoa gido duc va y té cua Pang wa Nha nuféc, cfc cd sd nay che chAin sé cén tang nhanh ca vé 6 luong va chat lugng. 22 noné y » — Trong finh wye y hee dy phong 6 linh vite nay, ban cé thé cing tac tai cae tram vi d6i v6 sinh phéng dich ti tuyén Trung wong dén x4 phudng, thi tran... BG ¥ t& hign c6 Vign Vé einh dich té, Vidn Sét rét ky sinh trang, Vién Dinh dudng, Vién Y hoc Lao déng va Vé sinh méi trvdng, Vu Vé sinh phéng dich, Cuc Quan ly chat lugng vé sinh an toan thyc phdm.., > — Treng Minh vye nghign ctu Véi linh ve nghién cttu y hoe, ed héi vide lam cia ban efing rift rang mé. Ban c6 thé tham gia cing t&c tai: - CAe vién nghién ottu cia nganh y. - Cée cd sd ddo tao ngainh y nhu céc trudng dai hoe, cao dang, trung cap y.. Trén thé gidi cing nhu tai Viét Nam, truéng dai hoc, cao dang thudng déng thdi la nhting trung tém nghién citu lén. - C4e bénh vién da khoa va chuy&n khoa... - Cée cong ty, t8 chite trong nuée va quéc t€ vé inh vuc chim s6c atic khoé...j ——_TU-SACH-HUGNG NGHIEP - NHAT NGHE TINH > ‘Trang linh vye dae to 6 linh vue dao tao nhan Ive trong nginh y, tuy vao trinh 46 hoc vin va chuyén mén, ban sé tim thay vi tri cing tac trong cic trutng dai hoc, cao ding, trung cffp y... Két hop ca nghién ctu ly thuyét va thue hanh, nh vue nay thudng tap trung mét bé ph&n uu td trong nganh y. N6 dai héi ban phai cé trinh do nhdt dinh (ti cit mhan trd lén) va lién tuc hoc tap, rin luygn nang cao trinh dg. > —Treng linh vye quan ty Nha nude vé ¥ td - Tayén trung wong: Bé Y té la cd quan thie hién chite nang quan ly Nha née vé y té. Hién nay, tai nutée ta, ed quan Bé Y¥ té c6 14 Vu, Cue, Vin phing va Thanh tra Bé. - Tuyén dja phuong: Cac sf Y té 4 61 tinh thanh 1A co quan chuyén mén thuée Uy ban Nhén dan tinh, thanh pho tre thuéc trung uong. S83 Y té 06 nhiém vy gidp Uy ban Nhan dan thyc hign chic nang quan ly Nha mide vé cing te y té tai dia phutong, quan ly va chi dgo vé chuyén mén, nghiép vu, kinh phf vA nhéin luc y té ti tuyén tinh dén cdc tram y té cd ad. 24 noné y E wane ene si5 ™ wmiie LY 00 BE BAN CHON Nene Y > Nghd chita bénh citu nguai Nehé y cé nhiing dic trumg nghiéng han vé ling nhan dao, vé sy ti tam. Dén véi nghé y, nhiéw ban cé thé thyc hién duge nhiing wée mo thdi nién thiéu, od thé fu tay minh vA cing cdc ban déng nghiép eitu séng cfc sinh mang, déng thdi gidm di néi dau dén vé tinh than va thé xAc cho bao ngudi. Néu ban 1A mét ngwai thich hoat déng xa hdi, muén lAm c&c céng tac ti thién thi nghé y 1A mét nghé thich hgp vdi ban. > Cathal vige lam Wan Neghé y lién quan tryc tigép dén sinh mang va stic khoé con ngudi. Thdi dai nao cing cin 6 thay thuée. Hién nay, 56 higng bae si cua ching ta dang cén thiéu nhiéu. Ngoai cic b@nh vién Trung wong, bénh vién thinh phé va cA bénh vién cfip tinh, huyén, 6 nude ta dang c6 xu hudng thanh l4p ec bénh vién tu nhén. Thém —___. ay,