liberatores(?

) - tawag ng 60 senators na nagassasinate kay julius caesar sa sarili

nila [ kase ang layunin daw nila is to libirate, palayain ang rome sa isang
mapangaping tyrant ]

3/15/44 B.C.E - [beware the ides of march]

pinamana ni julius caesar ang kaniyang ano kay [octavian caesar] - pamangkin ni
julius

- he was a nobody that time, teenager palang, mukhang may nakita si julius sa kanya

that time, since teenager palang siya, di nya kayang mag isa ipaghiganti si caesar.

so he formed a group with the most trusted generals of his tito

marcus antonius [caesar's general]

marcus lepidus [caesar's general]
octavian caesar [caesar's heir]

they are the second triumvirate

[ the second triumvirate ]

a formal pact
purpose : avenge caesar

unlike the first triumvirate kung saan usapan lang salita lang, nagkaroon talaga
sila ng kasunduan kung paano nila paghahatian ang kanilang kapangyarihan at kung
sino ang magiging ano position ganon and they have one common aim.

liberatores pinunos : brutus and cassius

si brutus, mas malaki ang obligasyon nya sa republika, magtigil na magkaroon ulit
ng hari, gusto daw ni caesar maging hari.

(julius wore red boots[dating hari] and a purple cloth[royalty])

si brutus ay family sila ano brutus from dati

[ battle of philippi ]
the second triumvirate vs liberatores
(octavian & antony) (brutus & cassius)

nagharap sila and pwersa nila.

antony was the second in command of caesar so experienced na syang general.

sa laban, mas na left kay antony ang power.

ang ginawa daw ni octavian ay nagsakitsakitan para si antony lang ang lumaban,
nanalo naman si antony.

brutus and cassius committed suicide in order to avoid capture.

brutus nagsuicide kase may balita patay na daw si cassius.

yung espada nila tinayo ng pabaliktad talim asa taas hawakan asa baba, then
ituturok sa chan den magpapabwal sila then die sila. pampapreserve ng
honor/dignity.

so nung akala ni brutus na dead na si cassius, nagpakamatay na din sya.

nung nabalitaan naman ni cassius na nagpakamatay na si brutus, nagpakamatay na din

sya.

then talo na sila, lumabas na si octavian sa pinagtataguan nya.

ang galing ni octavian ay nasa politika/speech wala sa military.

nung natalo libiratores, pinaghatihatian ng 2nd triumvirate yung mga teritoryo ng

republikang romano.

eastern portion : mark antony

north africa : mark lepidus

lugi si mark lepidus

maliit kay lepidus, so masama loob nya

pero nagkaroon ng balanse sa tatlo

kASO, parang hindi pa kontento si octavian at m.a. sa kanikanilang teritoryo

nagkaroon sila kasunduan : ipatapon si marcus lepidus.

and nung teritory ni m.l. pinaghatian pa nila.

so no more balance = civil war

marcus antonius vs octavian caesar

[caesar's general] [caesar's heir]

lamang nung una si mark antony kasi diba east portion naano nya = more tao, more
sundalo, lawaker lupa.

+ isa syang veteranong general palagi syang kasama ni caesar.

si octavian naman, di ganon kayayaman mga nakuha nyang lugar sa western portion.
kaso gifted sya sa speech ganon nga.

pag may ginagawa si m.a. na pwedeng siraan ni octa ginagawa nya yon

example [ nung pinakasalan ni m.a. si cleopatra queen of egypt, talagang

pinublicize ni octa yon. ang masama may asawa na si m.a., kapatid ni octa asawa
nya. it is pagtataksil

and sa romans, bawal magpaksal sa foreigner and cleopatra was from egypt.

pero ganon daw talaga ang love, pinakasalan nya parin si cleopatra nagkaroon silang
mga anak, he went as far as transferring yung mga teritory nya sa mga anak nila and
cleopatra.

tinakeadvantage i2 ni octa, nagpablish syang mga pamphlets para malaman nung mga
romano.

and then tinuring niyang tunay na anak si caesarion[anak ni caesar and cleo]
problema don is para nyang sinampal si octa since si octa ang tagapagmana tapos,
parang sinabi nya na si caesarion ang dapat na tagapagmana hindi si octa. ]

[ battle of actium ]
31 B.C. naval battle = dagat

nagharap pwersa nila and sila

purple - pwersa m.a. + cleo

red - octa

so pano mananalo si octa?

bff nya, si agritina(?) gr8 generals siya yung naghahandle di2 + military affairs.

si cleo to show support, yung treasure fleet, dala dala nya, barkong may treasure
ng egypt.

una kampante sila.

first prob ni m.a. di sila makalabas since hinarangan ni octa yung dadaanan nila
m.a., so hindi sila makalusob rome and italy + di sila makauwi.

pag nagtagal sila mauubusan sila supplies so they had to breakthrough.

nung nagharap panig ng 2, side ni m.a. tried to push through [lulusob then attras,
papahabol sila para matrap pwersa ni octa]

ang problem lang, mukhang hindi nasabihan si cleo.

^- nagpanic cleo

nung nakakita sya pagkakataon para makalusot sa pwersa ni octa, inutusan nya yung
captain of the barko na tumakbo nya.

so yung treasure fleet and si cleo, iniwan si m.a.

ang ginawa ni m.a. ay tumalon sya dagat hinabol nya cleo.

natulala tao ni m.a.

so anyway, nahabol naman nya si cleo, and then umuwi sila ng egypt.

pagdating sa egypt depressed sya.

so nung nabalitaan pa nila na parating na si octa sasakupin ang egypt,
mejo nawala depression nya, busy na sya. inorganize nya yung ano ng egypt.

tHEN, nakarating sa kanya chismis na nagpakamtay si cleo. so si m.a. di kinaya. so

kinuha nya ang kaniyang sword binaliktad then inano nya sarili nya don.

pERO, buhay pa cleopatra pala.

so inabutan nya si m.a. na nagaagaw buhay.

ang sabi, di daw kinaya ni cleo, as in. kalmot self sigaw sigaw.
pero nung buhay pa binabalewala lang.

si cleo, nung nakita nyang ded m.a. nag pakuha siyang ahas, nagpatuklaw sya don,
then she died sa kamandag of ahas.

and this way, octavian won sar civil war.

nagpalit syang pangalan = augustus[venerable]

princeps - first citizen

imperator - commander-in-chief

to settle the issue once and for all na yung hari issue, princeps | tinawag nya sa
sarili nya, una lang siya pero pantay pantay lahat ganon. kinuha nya den title na
imperator. so sya na magiging commander in chief para matigil na digmaan.

no more konsul sya nalang. parang hari den. pero tinanggap nalang ng mga romans.

di2 na nagwakas ang roman history na republic.

kasi start na empire with augustus cause aug first roman emperor.

and i2 ang start ng [pax romana]/[roman peace], first time in 60 years, payapa ang
teritory ng rome and masagana.

[ the triumvirates compared ]

| 1st trium | 2nd trium |
members | pompey | m. antony |
| crassus | lepidus |
| j. caesar | o/a caesar|

civil war - [1st] : crassus killed

(pompey vs caesar)
- [2nd] : lepidus exiled
(octa vs m. antony)

last man standing - [1st] : j. caesar

- [2nd] : octavian

end result - [1st] : caesar's death

another civil war
- [2nd] : roman empire
pax romana

(when crassus was killed, civil war between pompey and caesar, when lepidus was
exiled, civil war continued.

octavian is augustus den.

end na din ang civil war, start na ang pax romana.

isa pa sa mga kaibahan 1st is informal, 2nd is formal.)

period of peace that followed the roman civil war.)