+ASP.NET3.

5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page vii

‹Ç‹NDEK‹LER

1 ASP.NET TEMELLER‹ 1
‹nternet Nas›l Çal›fl›r? 1
‹stemci Tarafl› (Client-Side) Scripting 2
Sunucu Tarafl› (Server-Side) Scripting 2
ASP.NET ve Olay Yönlendirmeli (Event Driven) Model 3
.NET Framework 4
Common Language Runtime (CLR) 7
Da¤›t›labilirlik, Tafl›nabilirlik 8
ASP.NET’in Tan›m› 10
ASP.NET’in Getirdikleri 10
ASP.NET’in Versiyonlar› 11

2 VISUAL STUDIO 2010 13

Visual Studio’yu Nas›l Elde Edebilirim? 14
Visual Studio 2008’i Tan›yal›m 14
Yeni Bir Web Sitesi 15
Web Siteleri, Web Projeleri 17
Gizli “Solution” Dosyalar› 19
Solution Explorer 19
Yeni Bir Dosya veya Web Form (ASP.NET Web Sayfas›) Eklemek 20
Bir Web Sayfas›yla Çal›flmak 21
Sayfam›za Web Kontrolleri Eklemek 23
Properties Penceresi 24
Visual Studio 2010 ile Birlikte Gelen Yeni Özellikler 25
ASP.NET Sayfalar› 25
ASP.NET Sayfas›n›n Yap›s› 26
ASP.NET Sayfas›n›n Elemanlar› 27

3 ASP.NET Sayfa Detaylar› 29

ViewState 34
Postback Form 35
Web Form Elemanlar› (Kontrolleri) 35
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page viii
4.0 olacak bütün
sayfalarda

viii C# ‹LE ASP.NET 3.5

Web Form Elemanlar› (Kontrolleri) 36

Sayfan›n ‹flleyifli 37
Sayfan›n Program Olarak Yorumlanmas› 37
Sayfalar›n›za Namespace Eklemek 38

4 WEB FORMLARI 41
HTML Formlar› 41
Web Formlar› 43
Web Formlar› Program Modeli 46
Sunucu Kontrolleri 47
Sunucu Kontrolleri ve Olaylar (Events) 49
Olaya Ba¤l› Yordamlar (Metotlar) 50
Web Formlar›n›n Postalanmas› 53
Form Verilerinin Hemen Postalanmas› (AutoPostBack) 55
AutoPostBack Nas›l Yap›l›yor? 56
IsPostBack Özelli¤i 57

5 DURUM YÖNET‹M‹ (STATE MANAGEMENT) 61

Mevcut Durumu Koruma 61
ViewState 65
Viewstate ile ‹lgili Önemli Noktalar 67
ViewState’in Yönetimi 68
ViewState’i Kullanmamak 68
Durum Bilgisini Do¤ru Kullanmak 72
StateBag 74
Request-Query String 76
Baflka Sayfa Kontrollerini Elde Etme (Cross-Page Posting) 79
HttpCookie Nesnesi 80
Cookie’lerin Oluflturulmas› 81
Session De¤iflkenleri 83
Session ‹zleme Prensibi 86
Session Zaman Optimizasyonu 86
Cookie’siz Session Kullan›m› 87
Session State Modlar› 88

6 WEB FORM ELEMANLARI 91

HTML Sunucu Kontrolleri 93
Web Sunucu Kontrolleri 96
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page ix

‹Ç‹NDEK‹LER ix

AdRotator 97
Ceckbox ve CheckBoxList 100
DropDownList 103
ListBox 105
RadioButton, RadioButtonList 106
TextBox 110
Button 111
Label 113
Hyperlink 113
Panel 114
ImageButton 116
LinkButton 118
Image 119
Table, TabloRow, TableCell 120
Calendar (Takvim) 124
PlaceHolder 125
Kontrollerin Programatik Olarak Oluflturulmas› 127

7 GEÇERL‹L‹K KONTROLLER‹ 131

ASP.NET Geçerlilik (Validator) Kontrolleri 131
RequiredFieldValidator 134
CompareValidator 137
RegularExpressionValidator 140
CustomValidator 141
CustomValidator-ClientSide 142
ValidationSummary 145

8 VER‹TABANI ve ADO.NET 147

ADO.NET 147
Verinin Görüntülenmesi 148
Veritaban› Ba¤lant› Yönetimi 149
OleDb .NET Managed Provider 149
SQL Server .NET Managed Provider 150
Veritaban› ile Ba¤lant›y› Gerçeklefltirmek 151
Command Nesnesi 155
Veritaban›ndan Veri Elde Etmek 156
DataReader Nesnesi 157
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page x

x C# ‹LE ASP.NET 3.5

Form Elemanlar›n› Kullanmak 160

Veritaban›na Veri Eklemek 162
Veritaban›ndaki Verileri Güncelleme 167
Veri Silmek 169

9 ADO.NET, DATASET ve D‹⁄ER KAVRAMLAR 171

Veri Ba¤ant›s›n› web.config Dosyas›ndan Almak 172
DATASET Kavram› 172
DataAdapter 175
DataSet 175
Command Nesnesi 177
DataTable 179
DataTable WriteXml ve ReadXml 180
Binary Serialization 183
Deserial›zation 187

10 VER‹ ER‹fi‹M KONTROLLER‹ 189

Veri Kontrolleri 189
DataSource Kontrolleri 190
AccessDataSource 190
SQLDataSource 194
Baflka Veri Tabanlar›na Ba¤lanmak 197
Veri Ba¤lant›s›n› Dinamik Olarak web.config Dosyas›ndan Almak 199
XmlDataSource 201
ObjectDataSource 204
SiteMapDataSource 209
Data Source Kontrollerinde Filtre-Parametre Kullan›m› 210
Di¤er Parametrelerin Kullan›m› 212
Insert Parametresi 215
Delete, Update Parametreleri 218
Parametre Nesneleri 221

11 LINQ 223
LinqDataSource 223
LINQ ‹fadeleri 224
LINQ to SQL 226
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xi

‹Ç‹NDEK‹LER xi

12 VER‹ GÖSTER‹M KONTROLLER‹ 233

GridView 234
Paging ve Sorting 235
GridView Paging Özelliklerinin Belirlenmesi 238
GridView Alanlar› 239
CheckBox DataField 240
ImageField 242
ButtonField 243
HyperLink Field 243
Template Field 246
GridView’da Verilerin Düzenlenmesi 248
CommandField 250
GridView Olaylar› 254
DataSource Olaylar› 260
Silme Onay› ve Client-Side Script ‹flletme 262
DetailsView 263
Master-Detail Kullan›m 265
Master-Detail Yeni Kay›t Ekleme, Düzenleme, Silme 267
Veri Ba¤lama 271
FormView Data Kontrolü 272
DataList 278
ListView Kontrolü 281
Veriyi Gruplar fieklinde Sunmak 282
Veriyi Gruplar fieklinde Sunmak 282
Sütunlar›n Belirlenmesi 284
Repeater 286
DataPager 288

13 MASTER SAYFALAR (PAGES) 291

Master Sayfa Ne Demek? 291
Master Sayfa Örne¤i 293
Olay Yönlendirme ve Code Behind 297
Master Sayfalar› Programatik Olarak Kullanmak 298
Kontrollere Ulaflmak 299
‹ç içe (Nested) Master Sayfalar 302
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xii

xii C# ‹LE ASP.NET 3.5

14 S‹TE GEZ‹N‹M (NAVIGATION): B‹R WEB UYGULAMASI 306

Menü Kontrolü 306
Kiflisel Site Uygulamas› 310
Menü Kontrolünü Programatik Olarak Kullanmak 311
Menu Elemanlar›n› Programatik Olarak Elde Etmek 312
SiteMapPath Kontrolü 312
TreeView Sunucu Kontrolü 315
TreeView’da fiekilsel Düzenlemeler 316
TreeView’da Bir XML Dosyas› Kullanmak 317
TreeView-Seçim 319
TreeView Çoklu Seçim 320
TreeView Aç›l›m›n› Kontrol Etmek 321
TreeView-Olaylar 322

15 GÖRSEL TEMALAR 325

CSS’ler ve Geleneksel Biçimler 326
Mimari 326
Sk›n’ler 327
Bir Tema Uygulamas› 327
Skin Dosyas› Tan›mlar› 327
Sayfa Baz›nda Tema Tan›m› 328
Uygulama Baz›nda Tema Tan›mlamak 328
Sunucu Kontrollerinde Temay› Etkisiz K›lmak 329
Temalar› Sayfa Baz›nda Etkisiz K›lmak 329
Ayn› Tema ‹çinde Farkl› Skin Dosyalar› Kullanmak 329
CSS Dosyalar›n›n Temalarla Kullan›m› 331
Resim Kullan›m› 333
Liste Elemanlar›na Tema Uygulanmas› 334
Yerleflim Düzenlerini (Layout) Belirlemek 335
Temalar›m›z› Programatik Olarak Atamak 337

16 PROF‹LLER 341
Profillerin Tan›mlanmas› 341
Profil Provider’lar› 342
Veritaban›n›n Yap›land›r›lmas› 342
Profil Veritaban›na Ba¤lanmak 344
Profil Özelliklerinin Tan›mlanmas› 344
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xiii

‹Ç‹NDEK‹LER xiii

Profillerin Kullan›m› 345

Anonim Profiller 347
Anonim Profillerin Çal›flma Mant›¤› 348
Anonim Profil Tan›mlar›n›n Özellikleri 349
Profil Özelliklerinin Di¤er Nitelikleri 349
Profil Özelliklerinin Grup Halinde Tan›mlanmas› 350
Profilleri Miras Olarak Kullanmak 351
Tan›ml› Kullan›c› ve Profiller 353
Anonim Bilgileri Tan›ml› Kullan›c›ya Aktarmak 356
Profil Bilgisini Silmek 359
Belirli Profilleri Silmek 360
Profilleri ‹zleme 361
17 GÜVENL‹K, ÜYELER ve ÜYE YÖNET‹M‹ 365
Kimlik Do¤rulama (Authentication) 365
Yetkilendirme (Authorization) 366
ASP.NET ve Güvenlik 366
Üye Yönetimine Haz›rl›k 367
Forms ve Windows Authentication 367
Forms Authentication Elemanlar› 367
SQL Provider 368
Üye Kayd› 369
Kullan›c› Oluflturma Sihirbaz› 374
Kullan›c› Oluflturma Sihirbaz› Ad›mlar› 377
Kullan›c›lara ‹zin Verme-S›n›rlama 381
Kullan›c›lar› Sisteme Tan›tmak-Login Sayfas› Oluflturmak 382
Log›n Kontrolü 386
Kullan›c› Özellikleri 388
Kullan›c› Özelliklerini Güncellemek 390
Kilitli Kullan›c› ‹simlerini Açmak 394
Kullan›c› Sil 397
Di¤er Login Kontrolleri 398
LoginView, LoginName, LoginStatus ile ‹lgili Bir Kullan›m:
Kullan›c› Tipine Göre ‹çerik 399
Password De¤ifltirme 401
PasswordRecovery 402
SMTP Yap›land›rmas› 402
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xiv

xiv C# ‹LE ASP.NET 3.5

Online Kullan›c› Say›s› 404

Yetkilendirme (Authorization) 405
Yetkilendirmenin Web.config’de Tan›mlanmas› 405
Rol Kavram› 406
SqlRoleProvider 407
Rol Ekleme Kald›rma 408
Kullan›c›lar› Rollere veya Rolleri Kullan›c›lara Eklemek 410
Kullan›c›ya Rol Atamak ve Silmek 410
Kullan›c›ya Roller Atamak 414
Kullan›c› Rol Metotlar›na Genel Bir Bak›fl 416
Kullan›c› Rollerini Sorgulamak 417

18 WEB PART’LAR ve B‹R PORTAL UYGULAMASI 419

Web Part Kavram› 420
Portal›n Temel Yap›s› 420
Portal Altyap›s› 421
Portal›m›z› Olufltural›m 422
Web Part’lar 423
Web User Kontrollerinin Web Part Olarak Kullan›lmas› 425
Özel Kontrolleri Eklemek 426
Web Part fiekilleri (Modlar›) 429
BrowseDisplayMode 430
Des›gnDisplayMode 431
CatalogDisplayMode 432
EditDisplayMode 436
Web Part’lar Aras› ‹letiflim 440
Web Part ‹hraç (Export) Etmek 446
Bir Web Part’›n ‹thal Edilmesi 447
Portal Verileri 448

19 PERFORMANS YÖNET‹M‹ 451

Önbellekleme (Cache) 452
Sunucu Tarafl› Önbellekleme 453
Sayfa Ç›kt›s› Önbelleklemesi 454
Sorgu Dizgisi (QueryString) Önbelleklemesi 456
Response.Cache 457
“Web Kullan›c› Kontrolü” Önbelleklemesi 459
Cache API 460
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xv

‹Ç‹NDEK‹LER xv

Dinamik ‹çerik Eklemek 461

Veri Önbelleklemesi 464
Veritaban› Ba¤›ml› Önbellekleme 467
Veritaban›n› Haz›rlamak 469
Veritaban› Tablosunu Haz›r Hale Getirmek 470
web.config Tan›m› 471
Sayfa Tan›mlar› 472
Veritaban› Ba¤›ml› Önbelleklemenin Programatik Olarak Kullan›m› 473

20 YAPILANDIRMA ve YÖNET‹M 477

ASP.NET Yap›land›rma Sistemi 477
.config Dosyalar›n›n Hiyerarflisi 478
web.config Dosyalar›n›n Yap›s› 480
web.config Dosyas›n›n Elemanlar› 483
web.config Dosyas›ndan Veri Getirmek 484
web.config Dosyas›ndaki Bir Bölümü XML Olarak Yazd›rmak 489
web.config Özelliklerinin Programatik Olarak Eldesi 490
web.config Dosyas›na Yazmak 493
Web Site Yönetim Arac› 497
Komut Sat›r› Araçlar› 498
21 ‹ZLEME ve HATA DENET‹M‹ 501
‹zlemeyi Etkin Hale Getirmek 501
‹zleme Bilgisine Yazma 505
Uygulama Düzeyinde ‹zleme 506
‹zleme De¤erlerine Programatik Olarak Eriflmek 508
Hata Denetimi 510
Hata Kategorileri 511
Try ve Catch 511
Belirli ‹stisnalar›n Yakalanmas› 515
Kümelenifl Yordam ‹stisnalar› 517
Page_Error Metodu ile Hata Yakalamak 518
Özel Hata Sayfalar› 519
Belirlenmifl Hata Özel Sayfalar› 520

22 D‹⁄ER KONTROLLER 523

ImageMap 523
AdRotator 527
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xvi

xvi C# ‹LE ASP.NET 3.5

BulletedList 528
FileUpLoad 532
HiddenField 534
Wizard 535
Wizard ‹flleme Modelleri 539
Do¤rusal Olmayan Çal›flma Modeli 542
fiekilsel Düzenlemeler 545
MultiView ve View Kontrolü 548
Di¤er Özellikler 551
Buton Kontrolleri 551
PostBackUrl 552
Calendar 554
CheckBox 555
image 556
Label 557
Liste Kontrolleri 557
Panel 559

23 ASP.NET AJAX 561

AJAX’›n Olumlu ve Olumsuz Yanlar› 561
ScriptManager 562
K›smi Güncelleme 563
UpdatePanel 564
Tetikleyiciler (Triggers) 567
UpdatePanel-Koflula Ba¤l› Güncelleme 568
‹fllem Bildirimi 570
Zamanlanm›fl Güncellemeler 571
ASP.NET AJAX Control Toolkit 573
ASP.NET AJAX Control Toolkit Temini ve Kurulumu 573
SliderExtender 574
MaskedEditExtender ve MaskedEditValidator 576

24 SILVERLIGHT 579
Silverlight Altyap›s› 580
Silverlight Kullan›m›na Haz›rl›k 580
Silverlight Uygulama Yap›s› 581
Bir Silverlight Uygulamas› Gelifltirmek 583
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xvii

‹Ç‹NDEK‹LER xvii

Kodlarla Çal›flmak 586

Silverlight Uygulamam›z› Test Etmek 587

24 SILVERLIGHT 579
Silverlight Altyap›s› 580
Silverlight Kullan›m›na Haz›rl›k 580
Silverlight Uygulama Yap›s› 581
Bir Silverlight Uygulamas› Gelifltirmek 583
Kodlarla Çal›flmak 586
Silverlight Uygulamam›z› Test Etmek 587

25 ‹STAT‹KSEL GRAF‹K’LER (CHARTING) 589

Basit Bir Grafik Uygulamas› 589
Grafiklerin Oluflturulma Tekni¤i 592
Karfl›laflt›rmal› Seriler 592
Kod Tarafl› Grafik Kullan›m› 594
Veritaban› ile Kullan›m› 595
Serilerin Veritaban›ndan Al›nmas› 597
Verilerin DataSource’dan Al›nmas› 599
Grafik Verilerinin XML Dosyas›ndan Al›nmas› 600

26 ASP.NET ROUTING 603

ASP.NET Routing Uygulamas› 604
Fiziksel Dosya Görünümü 605
Global.asax 605
Basit Bir Routing ‹fllemi 605
Parametre Tafl›ma 607
Birden Fazla Parametrik De¤er Kullanmak 609
Response.RedirectToRoute 610
Veri Görüntüleme Kontrollerinde Routing 610

27 D‹NAM‹K DATA 615

Dinamik Data Uygulamas› 615
Tablolar Aras› ‹liflkilendirme 620
Dinamik Data Kontrollerinin Düzenlenmesi 621
+ASP.NET3.5-ICINDEKI 10/20/10 2:52 PM Page xviii

xviii C# ‹LE ASP.NET 3.5