Over dit boek

Dit is een digitale kopie van een boek dat al generaties lang op bibliotheekplanken heeft gestaan, maar nu zorgvuldig is gescand door Google. Dat
doen we omdat we alle boeken ter wereld online beschikbaar willen maken.
Dit boek is zo oud dat het auteursrecht erop is verlopen, zodat het boek nu deel uitmaakt van het publieke domein. Een boek dat tot het publieke
domein behoort, is een boek dat nooit onder het auteursrecht is gevallen, of waarvan de wettelijke auteursrechttermijn is verlopen. Het kan per land
verschillen of een boek tot het publieke domein behoort. Boeken in het publieke domein zijn een stem uit het verleden. Ze vormen een bron van
geschiedenis, cultuur en kennis die anders moeilijk te verkrijgen zou zijn.
Aantekeningen, opmerkingen en andere kanttekeningen die in het origineel stonden, worden weergegeven in dit bestand, als herinnering aan de
lange reis die het boek heeft gemaakt van uitgever naar bibliotheek, en uiteindelijk naar u.

Richtlijnen voor gebruik

Google werkt samen met bibliotheken om materiaal uit het publieke domein te digitaliseren, zodat het voor iedereen beschikbaar wordt. Boeken
uit het publieke domein behoren toe aan het publiek; wij bewaren ze alleen. Dit is echter een kostbaar proces. Om deze dienst te kunnen blijven
leveren, hebben we maatregelen genomen om misbruik door commerciële partijen te voorkomen, zoals het plaatsen van technische beperkingen op
automatisch zoeken.
Verder vragen we u het volgende:

+ Gebruik de bestanden alleen voor niet-commerciële doeleinden We hebben Zoeken naar boeken met Google ontworpen voor gebruik door
individuen. We vragen u deze bestanden alleen te gebruiken voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden.
+ Voer geen geautomatiseerde zoekopdrachten uit Stuur geen geautomatiseerde zoekopdrachten naar het systeem van Google. Als u onderzoek
doet naar computervertalingen, optische tekenherkenning of andere wetenschapsgebieden waarbij u toegang nodig heeft tot grote hoeveelhe-
den tekst, kunt u contact met ons opnemen. We raden u aan hiervoor materiaal uit het publieke domein te gebruiken, en kunnen u misschien
hiermee van dienst zijn.
+ Laat de eigendomsverklaring staan Het “watermerk” van Google dat u onder aan elk bestand ziet, dient om mensen informatie over het
project te geven, en ze te helpen extra materiaal te vinden met Zoeken naar boeken met Google. Verwijder dit watermerk niet.
+ Houd u aan de wet Wat u ook doet, houd er rekening mee dat u er zelf verantwoordelijk voor bent dat alles wat u doet legaal is. U kunt er
niet van uitgaan dat wanneer een werk beschikbaar lijkt te zijn voor het publieke domein in de Verenigde Staten, het ook publiek domein is
voor gebruikers in andere landen. Of er nog auteursrecht op een boek rust, verschilt per land. We kunnen u niet vertellen wat u in uw geval
met een bepaald boek mag doen. Neem niet zomaar aan dat u een boek overal ter wereld op allerlei manieren kunt gebruiken, wanneer het
eenmaal in Zoeken naar boeken met Google staat. De wettelijke aansprakelijkheid voor auteursrechten is behoorlijk streng.

Informatie over Zoeken naar boeken met Google

Het doel van Google is om alle informatie wereldwijd toegankelijk en bruikbaar te maken. Zoeken naar boeken met Google helpt lezers boeken uit
allerlei landen te ontdekken, en helpt auteurs en uitgevers om een nieuw leespubliek te bereiken. U kunt de volledige tekst van dit boek doorzoeken
op het web via http://books.google.com
dd

296

PROSPECTUS
V
ENE BESOHR DER
BATTALANDEN
OP SUMATRA
BIBLIOTHEEK KITLV

0081 8474 ००९ 4 252

 1

1
1

1
:
 .
buhakuTuk IX37110
295 LILIANA VIILENKUNDE
NEDERLANDS VAN IND
IE
1

CH MOLE
PROSPEGTUS

VAX

EENE BESCHRIJVING DER BATTA - LANDEN OP SUMATRA.

Aan het publiek wordt ter inteekening aangeboden : EENE BESCHRIJVING DER BATTA -LANDEN OP
SUMATRA , welke , na daartoe verkregen autorisatie van het Gouvernement , door middel van 's lands-drukkerij
te Batavia , het licht zal zien .

Acht jaren lang had de schrijver hier te lande zich onafgebroken op de bestudering der Indische natuur
toegelegd , en het meerendeel zijner dagen in gebergten en wildernissen , of in de hutten der inboorlingen ,
doorgebragt. Terwijl bereids het genot eener beschouwing , als van aangezigt tot aangezigt , van de schoone
natuurtooneelen en de kennis van vele harer merkwaardigheden , hem voor ontberingen van anderen aard ,
1
waaronder het gemis van verkeer met beschaafde menschen , vergoeding schonk , werd hij door menige niet
onbelangrijke ontdekking voor zijne gehechtheid aan de studie der natuur nog meer beloond. Doch , juist daardoor
voelde hij zich immer tot nieuwe ondernemingen aangespoord , en zijn verlangen , om de natuur van Sumatra
met die van Java te vergelijken , bragt hem weldra omstreeks het einde van het jaar 1840) uit het land der
Gamelangs naar den geboortegrond der Antilopen en Tapiers . Hij verliet het gebergte Di-ëng op Java , waar de
Djandi-Werkoedoro ( een der schoonste gedenkteekenen uit den Hindoe -voortijd ) door ahorn-boomen ( acer.
Javanicum Jgh .) beschaduwd wordt , en bereikte , na een reisje van weinige maanden , de zandsteengebergten
van Tobah , waar de wind door pijnbosschen ( pinus Sumatrana Joh . ) ruischt.
.
Aldaar stelde eene topographisch -natuurkundige commissie , met welke het Gouvernement hem vereerde ,
hem in de gelegenheid , om een land en volk te leeren kennen , hetwelk van eeuwen her nog in het duister lag
verholen ; - een land , waar het tot dus ver door geenen geoloog gevonden verschijnsel zich voordoet , dat
graniet en basalt in onmiddellijke aanraking staan , en dat mossoorten ( lycopodiaceae ) boomen vormen , ter
hoogte van dennen ; een land , waar , digt aan het strand , onder de reusachtige stammen van kamferboomen ,
ook eiken en kastanjen groeijen , welke men op Java alleen in het hooge gebergte aantreft, - en waar , 4000
voeten boven de zee , zich vlakten , eenige dagreizen ver , uitstrekken , op wier grasweiden de reiziger zijn
Europeesch vaderland zou meenen weder te vinden , zoo de Indische hemel niet door zwervende troepen van
olifanten verraden wierd .
En welk een volk ?
Trouw van aard en openhartig van inborst , nemen zij heden den Europeaan voor zich in ; – hij krijgt
hen lief om hunne gehechtheid , welke men bij den veel beleefderen Javaan mist ; hij ziet hen des avonds in
hunne hutten vergaderd , bij het roodachtige schijnsel der fakkels van toessam - hout ; - zij lezen elkander voor
uit oude boeken en gedenkschriften , wier inhoud hunne geheele aandacht boeit ; - zij schrijven met eigene letters
hunne eigene taal, en beminnen deze kunst ;- maar morgen breken zij op ; – tusschen twee kampongs is
oorlog ontstaan ; – en deze zelfde menschen , die gisteren zich in den huisselijken kriug met de schoone kunsten
des vredes vermaakten , ziet men thans onder het geluid der trommen ( gontangs ) en o-goengs , het bloed hunner
gevangene vijanden drinken , en het vleesch van deze , aan het vuur geroosterd , als wilde kannibalen verslinden !
Met dit land en dit volk had de schrijver het geluk nadere kennis te maken . De hem opgedragene
commissie gaf aanleiding , om gindsche grenslandertusschen onze bezittingen en Atjin te bezoeken , en in
gewesten door te dringen , waar vóór hem nog geen Europeaan den voet had gezet. — Eens gevangen genomen ,
om geslagt en gegeten te worden , - en dikwerf door Batta's vervolgd , ontkwam hij evenwel uit alle gevaren ,
en mag hij thans zich verheugen , de resultaten van zijne waarnemingen en ervaringen aan het publiek te kunnen
mededeelen .
Bij het beschrijven dier plaatsen en hare bewoners intusschen , werd hij onwillekeurig er toe geleid ,
om ze met de daarnaast en verder gelegene te vergelijken . Deze vergelijkingen lokten nieuwe navorschingen uit ,
en schenen belangrijke gevolgtrekkingen te wettigen , - en zoo groeiden allengskens zijne aanteekeningen tot
een vrij uitgebreid werk te zamen , waarin niet alleen een topographisch en ethnographisch berigt over de
Batta-gewesten , maar tevens een tot heden ontbrekend algemeen overzigt der bewoners van den Indischen
Archipel ( beschouwd in getal , zeden , gewoonten , enz. ) vereenigd zijn.
 Het is dit werk , hetwelk aan de ingezetenen van Nederlandsch Indië wordt aangeboden , en waarvan
( meer in bijzonderheden tredende ) hieronder de inhoud nader wordt omschreven .
1. EERSTE BOEK. Topographie der Batta -landen op Sumatra , met betrekking tot Geognosie ; of opper
vlakte , vorm en zamenstelling van het land . ( Positie , configuratie , conformatie . )
1. EERSTE HOOFDSTUK. Beschouwing van Sumatra in het algemeen en van het voorkomen der kusten .
2. TWEEDE HOOFDSTUK . De Batta-landen in het bijzonder.
Grenzen van het land in het algemeen . Verdeeling in provincien . Opname. Wijze ,
waarop deze geschied is .
B. Beschrijving der provincien afzonderlijk , van g 1 tot $ 20 .
3. DERDE HOOFDSTUK. Overzigt van de geographie der Batta-landen in het bijzonder , en van Sumatra
in het algemeen , in vergelijk met Java , vooral betrekkelijk de verticale extensie .
Tot dit eerste boek behooren , buiten kleinere schetsen en gezigten , een twaalftal doorsnede-profielen ,
waarin de in het 3de hoofdstuk gedemonstreerde verticaal-ontwikkeling van Java en Sumatra graphisch voorgesteld
is , en drie kaarten , als : 1. Generaal-kaart van de Z.-W. kust en de binnenlanden van Sumatra , tusschen het
breedte- parallel van Padang en Singkel. II. Kaart der Batta -landen , op eene groote schaal. III. Speciaal-kaart
van de baai van Tapanolie, en van de landschappen tusschen deze baai en Ankola gelegen .
II . TWEEDE BOEK . De volkenkunde der Batta-landen , in zestien hoofdstukken . ( De bewoners der
Batta-landen , hunne leefwijze en trap van beschaving . )
HOOFDSTUK 1. Ras , oorsprong en afstamming der Batta’s.
2. Statistiek overzigt ( benevens twee tabellen) .
3. Woningen der Batta's .
» 4. Kleeding der Baita's .
» .
5. Dagelijksch leven en werken der Batta's .
>>

6. Regeringsvorm , bestuur der Batta's .

>>
7. Zeden , gewoonten , instellingen en wetten in het leven der Batta's in het bijzonder,
>
8. Over eenige wetten en bepalingen der Batta's in het bijzonder,
9. Over den slavenstand bij de Batta's in het bijzonder .
10. Over het Cannibalismus der Batta's in het bijzonder.
11. Over de wijze van oorlogvoeren der Batta's in het bijzonder , en de oorzaken en ge
volgen daarvan .
» 12. Uitspanningen ( vermaken ) spelen en muzijk der Batta's .
13. Kultuur-planten en huisdieren der Batta's.
>> 14. Handel verdere takken van nijverheid .
>> 15. Het psychische leven der Batta's.
8.1 . Zedelijk karakter der Batta's en hunne geaardheid , tabellarisch met de
Javanen vergeleken .
§ 2. Over het geloof en over de ziekten der Batta's ,
§ 3. Over de wetenschappelijke beschaving der Batta’s , hunne taal en hun
schrift , waarbij een fac-simile van eenige oude manuscripten .
y
16. Terugblik en overzigt , in elf paragraphen , waarvan 8 10 eene Charakteristiek bevat
van alle ingeborene . volken in Nederlandsch . Indië , statistisch en etnogra
phisch *) , volgens de beste bronnen zamengesteld , en ieder volk in dertig
corresponderende hoofd - eigenschappen geschetst , als :
Uitgestrektheid gronds ( aréaal) – hoegrootheid in getal - ligchaamsbouw en schedelvorm - afstamming
taal – bestuursinrigting – religie ( geloof , bijgeloof ) -moreel karakter - geliefkoosde neigin
gen — wetten en gewoonten – merkwaardige gebruiken - naamgeving – huwelijk - begrafenis -
woning – kleeding – voedsel – kultuur - gewassen – huisdieren – muzijk , dans , enz. — in
dustrie producten — wapens en manier van oorlogen - ziekten – europeesch onderwijs —
flora — fauna — vreemde parasiten – verdere verspreiding - geschiedkundige gebeurtenissen .
Daartoe behoort eene volken-kaart ( of stamkring ) , waarin de zestien verschillende volksstammen van
den Archipel, ten getale van 23 millioenen zielen , volgens hunne afstamming en verwantschap , bij wijze van
overzigt , zijn voorgesteld .

De Inteekenings-Prijs wordt gesteld op f 10 Zilver .

í

* ) De Batta's, Niasser 3, Maleijers en Javanen , volgens eigene waarnemingen ; de overige volgens de beste bronnen , welke
in het werk nader zijn vermeld.
 Wanneer de uitgave van de Beschrijving der Batta -landen , door eene ruime inteekening , met een
gelukkig gevolg mogt bekroond worden , dan zal onder den titel : « BIJDRAGEN TOT DE NATUUR- EN VOL
KENKUNDE VAN NEDERLANDSCH - INDIE » , als tweede deel, een vervolg geleverd worden , waarin de
schrijver alle zijne gedurende acht jaren op Java en Sumatra gedane natuurkundige waarnemingen heeft bijeen
gebragt , en in de volgende boeken uitgewerkt:
III. DERDE BOEK . Physische Geographie van Java en Sumatra , in tien hoofdstukken . Het vijfde hoofd
stuk bestaat uit de « Bijdragen tot de Geschiedenis der Vulkanen in den Indi
schen Archipel » – waarvan reeds eenige proeven in het Tijdschrift voor Neêrland's 1

Indië zijn bekend gemaakt.

IV . VIERDE BOEK. Botanie , natuur-physiognomie en geographie der gewassen van Java en Sumatra.
V. VIJFDE BOEK . Meteorologie en Klimatographie van Java en Sumatra.

BUITENZORG , FEBRUARIJ 1844 . De Schrijver ,

FRANS JUNGHUHN .

De Oudergeteckendey everklarey iy te teekcuey op hem Werk :

BESCHRIJVING DER

N D

O P S U N A T R A.

Öctal
NA M 1 1. Betrekking. Woonplaats.
EXEMPLAREN.
 Ostal
NA M INT . Betrekking Woouplaats . EXEMPLAREN .

1
1
1
om