L a oe@ wooclarsel l-pamielatiel Zgodnie x nowym okélnikiem o tmprezach w 1968 r., wydanym przez ZG LOK, wszysey modelarre tej organizacji bioracy udzial_w Ja- Aichkolwick zawodach musta posiadaé pray. sobie Ksigike Modelarea, tora Jest zararem ronika puszerony do siartow, chyba, w Imprezle na kosrt’ wlasny, Pomyilmy wlec © woxeéniejszym zaopatrzeniu sie w KM, Kkié~ sh Fe moina otrzymaé Ww katde) modelarni Ligi W BRY- Tub w sekejl modelarstwa ZW LOK. Wielka Brytania Jest, jak wladomo (a praynajmnle) do nle- TYJSKIM gawna dria) imperiam iorskim, ef ansnaw siete flea Erywala Ww histor zawsze.plerwazoplanows role. Nie wee dziw- MUZEUMn2«2. tw londysakinn War Museum, mime ‘i romsdal ono wv snsadale’tyiko eksponaty okresu estatnleh dwar woiea, swe ; peasants Borusstaits nee yy lowseh, snalduje sg pokaina Hletbe model waselklege, rodsal WOINY icdnostertioty brytyiskie) boiowe) i transporiowe). Sxcuegoing % Seewsklemu yexymy wielu uwage zwracaja mot wykonane przez Normana Ougha, dzi¢- jsubecobw. we sree epbiita, ki wiernosci, doktadnosei i precyzji oddania szezegélow, 1 spodziewamy sie w nastep- sileia Preedstawiala Wilke medelt staikow oktelow floty gg dayudaestolela, nowseh moive, ekaponowanych wy londphakimmuncum. wens. as tae ates baat we ‘ktoryeh na pewno znajda sie i Ee ¥ udane pozyeje 2 dziedziny mo- | | § delarstwva. ? a ¢ Nike} Kilka 2@je6 wykona- 2 oS : ; yeh prac B, Koszewsklego. © — \ é te JUBILEUSZ BENKA ae H Crytelniey nasi niejedno- _fotoreporter lotnicry obcho- ‘Krotale spotykall na lamach dzi_Joblleusz 20-lecla swoje)) “nModelarza” nazwisko B, Ko- pracy zawodowej. 100 tysI@ey sewsklego. Dzié pragniemy doskonalych rdieé lotniexyeh, | oniesé, 4e ten rnany icenlony _w tym tysiaee x drledziny mo- Wane zostang ai trzy' modele zboczowe dostosowane do ste- rowania pretem magnetyez- nym, Beda (0: e | Kobra”. Autorem ‘planw Jest Wiestaw Jakubowskl, Fot, WI. Werner| | (e. d. x poprzedniego n-ru) 5. 2 Kaidy zgloszony model mu- Si posiadaé w miejscu widocanym a kadlubie, stateczniku lub inne} zewngtrane}\ezefei numer licencji PAL zawodnika wypisany literami i eyframi o wysokosel co najmnie} 1 centymetra, Na zewnetranych exeiciach modelu mote sie te? 2na}- dowat nazwisko zawodnika lub znaki przynaleinosei_pafistwowe) 5.3, Aby konkurencja riogla sig ‘odby6, musza byé 2 oficjalne zgto- Szenia i modele powinny byé przed- Stawione komisarzom bezpieczef- stwa, Kaidy model, pred dopusz— ezeniem do konkurencji, musi. byé zbadany pod wagledem bezpieczei stwa, Badanie takie przeprowadza komisara bezpieczeiistwa obszaru lub osoby przez niego upowainio- 5, 4. Sedziowie majq prawo zaza- dat, aby model po odbyciu oficjal- hnego lotu zostal ponownie przed- stawiony do kontroli na czas wy- Starczajqcy dla dokonania ogledzin. Jeteli model nie zostanie przedsta- Wwiony “po. uplywie wyznaczonego ceasu, wowezas. z0staje zdyskwall- fikowany. 5. 5, Sedziowie musza sig _upew- nié, czy katdy zgloszony model z0- stal wykonany praez zawodnika. Za wykonanie nalezy uwaiaé skomple- towanie startujqcego model przy stopniuprefabrykaest wigk= szym_niz w ogélnie spotykanyeh zestawach materialowych. Model ‘calkowiele prefabrykowany lub wy- magajacy tylko kilkt minut pro styeh czymnosci celem skompleto- wanla, nie moze byé dopuszenony do Konkureneji. Materialy i plany ‘moga pochodzié 2 dowolnych éro- deh, ww tym rownie? { restawéw. etme ny 6. 1, Jesli caus 1 pogoda na to po- awalaja, kaédy zawodnik powinien micé motnose wykonania dwéch Totéw oficjalnych w kaide} konku- rencji, chyba ie regulamin nie przewiduje drugiego startu 2, Lot uwaia sle za oficjalny, jesli model opusci wyrzutnie, straci 2 nig kontakt i 2najdzie sie’ w po- wietrzu, 2 wyiatkiem awarii om- wione} ‘wart. 7. 3, kledy to lotu le uwada sie za oficjalny. Poot auean 7. 1. Sedziowie moga zdyskwall- fikowae “Kkaidy model, kktory ich adaniem nie odpowiada regulami- owi konkurencji, 1ub ktéry zosta~ nie uznany przez Komisarza bez MODELARZ 2798 pieczefstwa obszaru. albo jego upo- wadnionego przedstawiciela za ni doté. bezpieczny. 7.2 Sedziowie moga 2dyskwali- fikowat kazdego zawodnika za nie- wlaiciwe postepowanie i niepree- strzeganie zasad bezpieczesistwa po- danych do wiadomosei lub innych, za nlesportowe zachowanie sie, 7 niestosowanle sig do polecen komi- sarza bezpieczenstwa. obszaru_ lub jego. przedstawiciell, wreszcie za ogoine zte zachowanle. 7.3 Model, kt6ry wykonal_nie~ ezpieczny lot, jednak zdaniem se- dziow nie bylo. to. spowodowane biednym zaprojektowaniem, wyko- nnaniem czy przygotowaniem do lo. tu, nie powinien zostaé zdysiewall- fikowany. Model, ktory lest zni- seczeni skutkiem awarii, mote bye zastapiony innym modelem, 7.4. Na skutek niebezpiecanego charakteru lotu_ model mote byé adyskwalifikowany na jeden lot, lecz niekoniecanie na cala kon kurencie, Pro UN Samba 4 1. Wszystkie modele startujgce ‘w konkurencji wysokosciowe} mu szq byé namierzone w locle przez co najmnie} dwa teodolity ustawio- ne na bazie o dlugosci co najmnie} 500 metrow. 8 2. Teodolity winny dawaé mot~ liwoéé pomiaru katéw zaréwno w plaszezyinie poziome). (azymut) jak P pionowe} (clewacja), przy_czym dolladnose pomiarow' winna wy~ nosié + 0,5. stopnia, ‘% % Model startujacy_na_wys0- kos musi byé namierzany wizual- nie przez operatorow teodolitow, Ktbray celuja preyrzqdem w mo- del do chwili, gdy ten osiggnie ina- ksymaing wysokosé Nastepnie nalezy odczytaé_azy- mut w'stosunku do bazy oraz ele- wacje w_ stosunku do poziomu, 2 katy” 2aokraglone do _pelnego Stopnia winny zostaé przekazane do stanowiska startowego, Tam nale- iy przeliceyé dane katowe na wy- sokosé poslugujae sig metodami try- gonometryeznymi 8. 4. Obliczona wysokost, uzyska- na z kaidego stanowiska pomiaro- Wego, le mose mieé odehylki wieksze} od 10% od wysokosci sred- hie} wzyskane) 2 obu_ stanowisk. Jefeli ta odchytka przekracza 10Y/ to naledy Uuwataé, 2e model zostal zgubiony 2 pola’ widzenia opera- toréw. Wszystkie wysokosei mu- 24 byé zaokraglone do. pelnych metrow przed.stosowaniem reguly 10%. Oficjalnie zmierzong wyso- koécig jest Srednia 2 bu stanowisk. 8. 5, Wszystkie modele, ktorych wysokost ma byé mierzona, muszq bye pomalowane w sposdb latwia- jgey. mierzenie. Jeéli model z0- stanie zgubiony 2 pola widzenia ‘operatoréw teodolitéw, to wine be- Gzle sie przypisywat niewlasciwe- ‘mu pomalowaniu modelu, pomiaréw 9. 1, W kaddej konkurencji wy- sokoseiowe} zwycigza model, ktOry tuzyskal najwieks2q wysokose Ww gparciu 0: pomiary katowe 1 pree- (c,d. na’str. 6)Jaklety niniejszq zdoby! w 1967 r. I mlejsce weblusz Szepletowskl x Gdasiska, star- ‘tuige w klasie B-1 na Ogélnopolskieh ‘Zawodach Modell Raklet LOK w Plocku, Czas lotu rakiety od startu do chwill xet- kknigcia sig z tlemig wyniésl 201 sek, co hyto najlepszym wynikiem na tej imprezi Racjonalnie przemyélana budowa raklety po- ‘wala uzyskaé dobre wyniki oraz gwarantuje Guia pewnosé drialania, przy speinientu wszy- stkich wymagaa rerulaminowyeh obowiqrujq- eyeh w LOK, Rakleta jest przystosowana do startu 2 na} prostsre) wytzutni pretowe), prry wspétpracy 4% preewodows zapalarka elektrycana dowolne} konstrukedl. Naped raklety stanowit sllnlczek 8-1 lub S-2 rodukeji Sigskiego Klubu Techniki Rakleto- we} LOK w Katowicach. BUDOWA RAKIETY Oto gidwne cxeéci, z ktdrych sklada sie Takieta (opis do rysunku obok): 1. Glowica pelna wykonana x drewna lipowego. 2 Linka jedwabna Iqczqca glowicg 2 korpusem rakioty dlugofei 27 em (zamocowana na zewngtr2 glowicy oraz pr2y gérnym zmczepie oczkowym; po- zostala dlugosé Vinki jest wpuszczona do wnetrza korpusu rakiety) 3, Kratek z tektury grubosci_ 1 mm @ 24 mm 2 6 otworami, sluigeymi do réwnomicrnego przepro- wadzenia linek do spadochronu. 4, 6 linek 2 dratwy szewskie} dlugosei 43 cm, po- lgczonych x czas2q spadochronu poprzez kraek 7 tektury. 5. Zaczepy oczkowe rakiety do prowadnicy na wyrzutnl, wykonane x dritu 1,2 mm i zamocows ne do korpusu rakiety za pomocq nici i Kleju. Czasza spadochronu wykonana z cienkiego jed- wabnego materialu; ksatalt caaszy okragly, srednica 45 cm, Czasza spadochronu jest zlozona tak, aby lekko wehodzila i wychodzita z Korpusu rakiety (na zewnatrz posypana talkiem). 7, Korpus rakiety dlugosci 500 mm, przekréj okragly — © wewnetrzna 26,0 mm, gruboéé Sclanki korpusu 0,7 mm, wykonana 2 papleru 2wijanego 1 Kklejonego klejem’ szybkoschnacym, 8. Drewniany kraéek majacy 2a zdanie wypy- chaé'czasze spadochronu (i glowicy) w czasie dziala- ia podsypki prochowej, slutace) do wyrzucania spa- dochronu. Grubosé krqika wykonanego 2 drewna sosnowego ‘wynost 10 mm, érednica zewnetrzna 25 mm, 8. Podsypka prochowa sluigea do wyrzucenia spadochronu, Podsypka detonuje w koicowym mo- mencie pracy silnika rakietowego. 10. Silnik rakietowy S-1 lub S-2 produke}i Siq- sklego Klubu Techniki Rakietowe} LOK w Kal each, 4 Ul, Citery statecaniki wykonane 2 brystoly, 2 whlejonym do wnetrza kawalklem listewki celem, usztywnienia oraz uzyskania profilu laminarnego. Statecaniki sq przyklejone 1 styk do zéwnetFame) exeécl Korpusu rakiety. Cigiar rakiety bez silnika i podsypki prochowe) wynosi — 78 G. Srodek cig#kofel i frodek parcia, rakiety doblerany jest dofwiadezalnie w trakcie montazu, zgodnie z obowigzujacymi prawami aero dynamiki, Na zewnatrz rakieta jest pomalowana na jaskr ‘wo czerwony kolor (celem latwiejszego Sledzenia jest ‘w ezasie lotu) oraz oznakowana 2godnie z regulami- nem LOK. Rakieta przewidziana jest Opracowat na podstawie konawee egzemplarza raklfrvdnia 1% +. wkasal ste jut Zee itt eon someon madelarat Onfedek Rakietowy APRL. w Krakow. WW plerwete) creéel polokone naclsk. sa wiadomosel ogsine 0 rakietach | ich prueenaceenis. W- nastenae) SMimmbnione oajwainiejae- nydarzenin aportowe PRL. Znalasty sie tam Vi Zawody Mable Amator- SkichAPHE, TH Rakdetowe Mistrzostwa Jurosaw, w kteryen oe Thine APRL, Cagse te akonczono Wraecnows, analiza je Cueke onblna natomiast dnosl sie do" Wa Rechaicana doryesy Svfautal | ursndzed atartowyen, slaikbw raKletowyes ‘modell rakiet | rakletoplanow. Calosé podsumowuia, wales Darwlenia spadochron6w x ‘oll, x (worsywa sztucr- neE0, oxdotine) povlokl modelu oraz oehrony models omklen w Jugostawil Ukazanie tle jut traeciego 2 Kole) biuletynu. Swindery 0 tym, te mle Jest fo akela jednorazows, leer dlugotatowa i na pewno potreebna, Tredciws {i skondensowana forma Dluletymu jest jestoxe jednymi sukeesem tego ofrodks. Réwaled prayigta aazws MOpeLARE ufos la: ere NAGRODA IM K. ZARANKIEWICZA ‘Milo nam donledé, #e many nam populary- ator, pedagox 1 wspélredaktor MODELARZA mgr iné. Bohdan Wegrsyn rdoby! 2a prace po- pularyzatorskie 2 zakresu astronautykt 11 na- srodg im. KAZIMIERZA ZARANKIEWICZA, priymang przez Komisie Naukows Polskiego Towarzystwa Astronautyernego za rok 1967, Gratulujemy 1 dyerymy mgr Weerzynow! Aalszyoh sukeeséw.KODEKS SPORTOWY (© do ze ste 9) 9. 2. Konkurencje _wysokosciowe ‘muszq byé podzielone na klasy za- leimie od cigéaru_ maksymalnego modelu w chwill startu oraz do- zwolonego_maksymalnego impulsu calkowitego silnika napedzajgcego model, Moina stosowat dowoing cabe siinikéw z tym, de ich su- ‘marycany impuls calkowity nie mo- de praekraczaé impulsu dopuszczal- nego dla dane} kiasy. 8.3. W. konkurencjach wysoko- fciowych przewiduje sig nastepu- ge Klasy’ modeli emi en yc kiety (gra- aya. is Des oe : ; aN 10.1, Konkurencja ta pt dziana jest dla modeli, ktére szq_jeden lub wiece} standarto- wych ludunkow FAI dla rakiet, 10. 2 Standartowy Yadunck FAT dla rakiet jest to cylinder wyk any % olowiu lub stopy zawiera) cego co najmnie} 60% cigtarowo ‘otowiu i wazacy co najmnie} 28 G. Cylinder ton winien posiadaé gred- nice 19,1 milimetra ++ 0,1 milimetra W cylindrze nie moga’ sie 2najdo- ‘wat otwory lub puste miejsca,. Jak rowniez nie _mogq bye do niego przymocowane inne materiaty. 10, 8. Standartowy ladunek FAT dla‘ rakiet musi byé calkowicie zamknigty w modelu, powinien lek- ko wyimowaé sie 2 modelu i nie mote mieé tadne} motliwosci wy- adniecia z modelu w locie. 10, 4. Modele tej kategorii: musza posiadaé spadochrony wystarczaja- €ych wymiaréw, aby zapewnié bez pleceny powrét' na ziemig, 2godnie art. 2.4 10. 5. Lot oficjalny modelu zost je zdyskwalifikowany, jeieli ladu- hnek oddzieli sie od modelu w loc! lub pray lgdowaniu i znajdzie sie na zewnatrz modelu. 10. 6 Konkurencia ta jest podzie- Jona na klasy opante na’maksymal- nym dopuszczainym cigsarze mo- delu w chwili startu, na iloéel stan- dartowych ladunk6w FAI unoszo- nych przez model oraz na maksy- malnym dopuszezainym impulsie calkowitym silnika lub silnikow. Pruewiduje sig nastepujace kl Be aa = Eu25 of HET LEE 3. £B2 2ee8 58 Pojedysiezs 142 4 Pogwojna 13 —408 1803 Otwarta KOBIe 5002 AL 1. Konkurencja czas low na spadochronie obejmuje tylko jedna Klase_modeli, ktére sq. rakietami ednostopniowymi, jednosilnikowy- 6 ini o impulsie calkowitym nie prze- kraczajgeym 1,02 kG/sek, waiacymi nie wigce) ni 85. gramow prey starcie i posiadajacymi jeden lub igce}_spadochronéw célem bez piecznego pawrotu na ziemig. Przedmiotem konkurencji jest okreslenie, ktéry model oslagnie najdluiszy czas lotu mierzonego od chwill ruszenia x wyrzutai do ehwi- i dotknigcia xiemi przee Jakakol- wick c2gie modelu 2 wyjqikiem eslony\ spadochronu lub" zatyeaki, Wagleanie do chwill zaiknigela mo: dela pola widzenia. 11. 2. Model, kiory_nie zostante odnaleziony. 1 ‘dostarezony.sedziom ww odpowiednim czasie, podlesa 4y- Skowalifikacil. Sedziowle " podadza obowiqzujgey czas powrotu 2 mo- Gclem ‘przed pierwszym lotem fi jalnym. Ti, 8. Dwéch sedziéw 2 sekundo- mietzami”'musi sie, znajdowae. w Fejonie startow I nie moze opusz- za tego Tejonu podezas pomiara zasu fotu, ‘Nie woino uiywae tad~ hych | prayrzadow optyeznych wwylatkiem szkiel korekeyjaych 4ub prieciwslonecanych. Oficjalny czas Zostanie obliczony jako stednia 2 Gzasbw zmierzonych przez. obu s¢- Geom, saokraglona do pelne) liezby sekund w dol, “edeli model enikenie 2a preeszko- dq w ten sposéb, it, prawdopodob- nile zaraz dotknie ziemi, wowezas Sedziowie wytaezaja sekundomierze, Jednakcte mogq. je wigezyé ponow- nie 9 ile model Ukaze sig 228 prae- S2kody. Jezelt’ model” 2nika 2 pola Wwidzenia, woweras kaddy 2 sqdziow Ywylacza”Sekundomierz w —chwil, fay traci model 2 occu. 12. 1. Konkureneja ta przewidz! na jest dla modell, ktére unosza sie w powletrze bez wspéludziatu plaszezym nosnych wytwarzajacyeh sile rowmowatgca cigiar modelu wowezas, gdy pracujacy siinik ra kictowy "wytwarza clag i nadaje modelowi "przyspieszenie, Model powraca na ziemig ustalonym lotem Slizgowym prey wspéldziataniu pla- szezyzn nognych wytwarzajacych si- ie rownowaigeg cigiar modelu. In- tenc}a te} konkurencl jest wspdl- zawodnictwo modell rakiet laduja- eych lotem slizgowym. Nie bedzie uwaiany za rakietoplan model, Ktory nablera wysokosci wznosze- niem spiralnym pod wplywem dzia- Tenia silnika ralkietowego i pray wepélpracy plaszezyz noinych. W te} konkurencji nie mote byé ui ty spadochron unoszgey caly_mo- del, natomiast moze on byé zasto- sowany do sprowadzania na ziemig odrzucanych czeéci model, 12, 2. Celem — konkurencji jest okreslente, tory model osiggnie naidluiszy czas lotu przy naborze wysokoéciplonowym | lub_nieplo- nowym lotem balistyeznym 1 przy opadaniy ustalonym lotem slizgo- wym, Czas lotu kaédego modelu bodice mierzony od chwili ruszenia 2 wyrzutni do chwili dotknigeia Beni pracz szybulaey_calonmo- 12, 8, Maja tu zastosowanie regu ty pomiaru czasu podane w art. iat 1a, 12, 4. Szybujacy | cxton model mote byé 2dalnie kierowany celem utrzymania modelu w bliskosel re- jonu startow. 12. 5. W konkurenc}i rakietopla~ néw przewiduje sig nastepujace kklasy: Impuls cat- ae tebity “ate sense REY, Str Cietar ww) wseiyk 9st oo “Jasteeab 232-102 190 er Lonmnoe bo Tooceis oo ROY MODELL RAKIET 18. 1. Wszelkie rekordy FAL mo- deli rakiet moga byé ustanowione tylko na 2awodach sankejonowa- yeh przez FAI lub. preez acto Kuby ‘narodowe, zgodnie 2 ninie)- szymi_ przepisar 13. 2 Aby rekord by? uznany, musi on pprzekroczyt 0 1% rekord ustanowiony poprzedaio, 18. 3. Oprécz normalnej doku- mentacji rekordéw, — wymagane} przez FAI, naleiy spelnié nastepu- Jace, dodatkowe ymagania 18. 3.1. Karta !ot6w ma zawo- dach musi posiadaé adnotacje ,,Pré= ba rekordu”. Dane katowe punk- tow pomiarowych muszq by& wpi- sane. atramentem. Rowniez atra- mentem muszq byé wpisane nazwi- sko 1 imle zawodnika, numer 1i- fadres, Na kopercie lotow nalety ponadto wpisaé atramen- tem nastepuiace dane: numer ze- zwolenia na organizacje zawodow, a ktorych rekord 20stat ustano: ny, date i miejsce ustanowienia rekordu, | podpisy trzech sedziow stwierdzajgce ustanowienie rekor~ du, podpisane zaéwiadezenie o wy- skalowaniu i dokladnogei uaytego systemu pomiarowego, wreszcie odpisane “przez trzech sedziow ‘oswiadezenie 0 typie i firmie 2e- Sawowego, sllnika 13.32, Wprsypadku _rekordu czas" Iota na spadochronie, ze] sedziowle musza zagwiadczy¢ o ma- ferlaie 1 wyminrach uylego” spa- dochronu, Ta Kandydat do rekordu_mu- si praedloayé nastqpulace dokumen- i Mia a. Doktadny rysunek mode- tu uiyiego do rekordu wraz 2 pode Sawai symiaramt ora cesar SMoaltwem Bex pall, Fea) wyraing fotogratig na bayszczacym paplerce 2 umlestc20- ba obok podaalicg, ekg lub nny Dizedmiotem dajaeym pojecie 0 ¥- Tlarach, modelo. 15,5 Zadaniem dokumentacit re- cord jest wapewslenle, te model Istotnie uryskat podane osiagl 1 Ze Jot odbyt sie godnie ® niniejezymi Pile czynnikow _wplywajaeych na ot aklety mote wymagat przedstawienta, dodatkowych, deko- entow dla potwlendzenia, praedio- fonych danyen. Wsaczeg6lngeh praypadkach FAL mote zatgene tar Eich? dadatkowsch dokument RE RBsCINGAIRINY RAKIETOPLAN ..BELPHEGOR™ RYGINALNY ten _rakieto- plan — wykonany 2 balsy migkkie} i Srednie} twardosci ~ Way 10 gramow. ‘Skrzydla 2 bal- sy 3 mm, 0 profilu plasko-wypuk- tym, przechodza_w stateczniki po- zlome, ktore wykonane sq z balsy 1,3, mm, Statecznik plonowy zro- biony z balgy 15 mm. Kadlub 7 Dalsy Srednie} twardosei 36 mm, Sclentony ku Koficowi. Dia zmnie}- szenia oporu indukowanego zasto Sowano zwichrzenia geometryczne (0,50). Obudewa silgika 2krotnie 2wi- nigta x gladkicxo papieru. W dra- done) glowiey majduje sie zwinte- ta taéma z clenkie} czerwone} fo- Mi polietylenowe} 0 wymiarach 25%300 mmm, Dr7ymarowana. clea } 7 ene ae 5 ae 3 e® x a8 s I kim drutem-do-silnika rakietowe- 3& e go. Migdzy tama a silnikiem se: § ' najauje" sie. zanieciona foliaalu- $s Imintowe, ira. chron! tasme-przed Bie temperatura. 1. plomieniami 0d. = g fdunks tiotajacega. “Taéma tn site a ; fy" do” hamowsnia opadajacego a linia, odezweonege. 7 Fakietopla- 8 nu pezed osiggnieciem pulapu. (pO- nad. 900 m), Wszystkie cagéci ra j kietoplanu zostaly sklejone kle- Jem szybkoschngcym AK-20. Spodnia powierzchnia_rakieto- planu malowana jest jaskrawo r6- Zowym lakierem fluoryzujacym, a ‘g6rna” powierzchnia lakierami ni- tow kolorach: bialo-czerwono- lesko-ezarnym. Rakietoplan przystosowany jest do startu ‘Gwupretowe) wyrzutni, ale mote startowaé rowniez z wyrzutni je- Gnopretowe}, po doklejeniu do’ ka- @luba rurki’ zaczepu. Ten staran- nie wykonany rakietoplan, dobree eblatany na polskim — silnikcu = P55", w. warunkach atmosfe- Tycenych osigga czas lotu ponad 130 sek: zatacrajac regi o sredni- } ey ok. 30 metrow. Ee ww gy 0S)09 NAZWA RAKIETOPLAN PORE L2Y Kou ste j aronczyk] eo EL JULIUSZ JARONCZYK DATA iigre epee Riera cer meric ce man S CoP Cone Ta mercta gee acer rion ata ev aA ee Ceca Le ri cacao aioe ttt ofarrr any pervect Ws mae ee Page munis ts rete niet amet aes er eno g See ee! Reitman ie anette arty Reeunnna or teas aa Sa ene Coie eee oe scrip Msc geen Sh hogy eae aca ae Dees etic att one ave aCe frre aa thee saybowea abudowalein x bij6lq: 9, lolach Ob acon ae ae prey epee arene ee Saree ret a si Decree eet Pegi aa Season Mee pers cs Pare esr gay Serer ror SSE errs emp are Sen er ee NaS Parra ae eee) Rani eee aire tr oe Met an erry cei pivieac a eicen ey nae coterie ot erecta ny ese nae ee a ee eh oe ale 2 m za kolem. ‘Tak wige praktyka wykazala, 2¢ Goskonalosé waha si¢ od 20—25. Model zostal zbudowany celem podjecia préby bi- cla rekordu na glugotswalosé lotu. Kadlub jest tak skonstruowany, 4e z em miesci szeéé ba- {eri 43 V, ty komplety bateril 6 V oraz odbiornik. Jednych 1 drugich baterii prey temperaturze lot + 10-20" winno wystarcayé praynajmnle) na 12 godzin, pray temperatutze ponizej zea — na 4—6 fodzin’ ot, Modelem tym sterowalem na XXXI1_Mistrzost- wach Poli w Jetowle Sudeckim, zajmulge 9 mle See, w zawodach eliminacyinych do Mistrzostw_Pol- Ski’ zawsze sig plasowalem w_duiesiatce (Poza 8 milejsce, Kielee Na mistrzostwach w Jezowie pray ‘pecha — bo loty byly naste- Pujace: 300" ++ 300" + 120" + 290" + 21” — po pie ciu kolejkach bylem na 4 miejscu, Matomiast Tot trwai jedynie 21 sek., a to tylko dlatego, Ye apa- ratura otrzymela sygnal’ nie 2 mojego nadajniia, Spowodowane io byio brakiem ymonitora", Tutaj maly apel "do praysalych organizatorow zawod6w: ‘modeli adalnie sterowanych: na tego typu imprezie koniecany jest monitor”! Roapigtosé 3080 mm Dh 1570 mm Cie 2550 G 5 Obciazenie 80-40 Gidem* 175 —272 000, op 0,52 — 0,81 misek Doskonatosé 2 — 20 Promief zakretu 30 — 35 m Pow, skrzydet 70 dem* Pow. stateczni 18 demt Profil skrzydia Goetingen 398 Profil statecznika symetrycmy 100). Aparatura jednokanalowa tranzystorowa. Skonstruowal i wykonat aparature Franciszek Glasowiez — Aer. Krakowski, Model Jest _wypesa- Zony w kompletne ofwietlenie do lotéw noenych, HENRYK GRABOWSKI acne cS ae je Peres pice ee eras i cae ites ere Pe ath aioe oS Soe aap Corer iceman bee a ane Pen Marr a a Rte aioe Cee pena Tae SER ie peo eg fhe (be ent ae cS aeima ee eyes Grntieaty cermese erro tae PON oth an MODEL ARE ArosI | MVVS 0 2,5 ccm PODZRALKA 121,152,1310. ||! CC i STOSOWANO SILNIKI TIT] Bas 1, Scom| ba. 0 2, Secs OLKRLSZ, GH #128#@ RC SR = 1 | aQ| mmo NACFUd OG AGAEYAS SOAS — IGG GAS TOd ZENA IN Q __FOSHaZw XI 2 Qwyczynowego bead ey (olen) crag orc aa pee oe er Eee eet ace ee eo Cae rc Wasvewe wuz vse Ber er eee teas ym wanioste wykonane de Co ra acs a Re a pierre igen Ue mae cee cst es See tocg ec tees eS me ager teem eee er Brera terre Pore seers ee eae Pee earn erie ernest oom erst ee ove eke ee Saran earee ey Peerage ne icigierpr vase Parner ne Coan ec ae es Pie ee Ro Ree Conners ears fear meni Scorers ene Brien pan ts peer DO RCo ay Set Cee eer ees ee tea aoa Smee Ce a pee erasers cre ue cad eee ee Cr vagTet NSUOE SVT REEST HWIAW TRTOW OM FW MOOV EGO] STBROWNICZ¥ KONSTRUOWALI: HERB STOCKTON \\ DON JEHLIKSAMOLOT MYSLIWSKI Kl-84 »HAYATE« AYATE po _japofisku anacey huragan, Take ostal nazwany samo- Jot mySliwski Ki-84, ktorego plan publikujemy obok. Samolot ten zbudowala wytwérnia totnicza Na- keajima, 4. jego prototyp by! go- Smiglo exterolopatowe o skoku na- towy w poczatku 1943 roku, stawnym. Dobrze przeszklona ka- yHayate” stanowil dalszq_ faze bina podnosita widocznoSé, byla po- rorwoju samolot6w Ki-{3 i Kids, za tym wyposatona w_ koniecane 2 aaloteniem zwigkszenia pred- prayrzady nawigacyine. Samolot rotes, “zwrotnosel oraz szybeteyo charakteryauje wypracowana ser0- osiggania pulapu, Zalodenia owe dynamicznte sylwetka, cow /su- siagnigto, 1 take szybko&é samo- mie pozwalalo na osiqganie pu- Tota wynosila 624 Kmvh (1-43 — 4apu 5000 m w 6 330 km/h), Zakres dulalania po- wainie zwigkszylo zastosowanie dodatkowyeh zbiornikéw paliwo- yeh, co nie bylo bez znaczenia dla walk na duiych przestrzeniach 2 daleka od baz. Po raz plerwszy samolot uiyty Znalelrozpoznaweze: exerwone zostal na froncie chifiskim w Kolo bialy obw6dky, W_ pray- Slerpoiu 1944 roku, potem w ake Padku blidszego zainteresowania Gii na Filipinach 1 na baze lotni- Kolorystykq modelu prosimy zwr6- aa USA na wysple Okinawa cié sig do autora za posrednict- Ki-84 byl jednomiejzcouym sa- Wem nasze) redakelt molotem © Konstruke}i-mieszane}, Silnik HA-45 0 mocy 1800 KM. ae j sea jis ue 4 cia eae od ia es er eens ue ateanenlin mean Reeth cate a a Sac giges eras, sith: hae Dotson canicae Cee coats Coa Tree ake ee On eee Eten ican erie ony PO area ‘opracowana: pierce brake abednyeh opordw, omer tans Paria Poet oso Kolory podstawowe — od géry ielony, od spodu biekitny. Samolot malowany byt takée na kolor cfem- nnozielony w srebrne 4yiki (uwaga adjecie). pees eta teeta fe Coe aie ome a aC Porat uss Pn ritead Picard Lee aan one erate iene ie) (ie eter one Rt ies eames Perera ea a ers FOWKer ae ae ory Daur hens Pons aera rie ce ar Ryan ce a ee a een PCr eC cued Cr rae et ae te Baa mo aia nono rud Su eae erin ak mc ae tm rs Warto. Kadmienié,” ie. poderas Pee Ur mene Pear Racoon eae [ecco rai Pte el eet oneness iiteetoti ec echt mo Coc La poner ee ames 2 MODELARZ 8768Kl=84 -HAYATE“SaMOLoT_MYSLIWSKI_11_WOINY SHATOWES/\molopia)?olskieh Skrzydel Opis, fotografie 1 rysunki publikewane po raz plerw- sty w_ Polsce. PIERWSZE POLSKIE DWUMIESSCOWE. SAMOLOTY SPORTOWE. NANI Czytalnikom bra- cia Gabrielowie 2 Byd- goszezy zapisali_nastepna Karte w dziejach polskich skrzjdel, Pomimo braku popar- Gia ze strony czynnikéw_ panstwo- wych, pomimo obojetnosei wlads lotniczych, bazujacyeh na sprae- cle zayranicenym —" z2aprojekto: wali na przelomie 1922/23 roku nastepna swoja konstrukej. Réwnoezeinie x projektowaniem zaméwiit w Niemezech dwa sil- niki firmy Mercedes, katdy 0 mo- cy 70 KM. 'W__wyniku _ wielotygodniowych opracowait powstal bardzo. cieka- wy Ww recwiqzaniu samolot.Za- Drojektowanie I zbudowanie dwu- platowea 9 komorze platéw. nie Zwiqzane) “gadnymi stojakami by- Jo wyczynem pierwszym w wie. cle, Dopiero. yw kilka lat péanie} Spotykalo sie’ rozwiazania’ kon- (polski se Cykacz" | nie strukeyjne tego typ molot sportowy DI z es ee @ sk 5 38 oss % miecki stadt”), Konstruktorzy wysali_z zaloie- nia, te do szkolenia potrzebny jest samolat 0 mate} predkosci Iqdo- ‘wania, Natomiast do treningu oraz przelotéw konieczny jest samolot Podobny pilotazowo do plerwsze- 0 typu, lecz szybszy w powiet- Tau. W ‘efekcie tych ziloief po- wstaly dwa samoloty oparte ‘na tych samych zespolach 1 czeéciach Konstrukeyinych, By! to rowniez sukees Konstruktoréw w techno logicznym rozwigzaniu produke}i dwu 0” réimym praeznaczenisa- molotéw. W poczatiach 1924 roku ‘opuscll tabryke bracl Gabrielow = Pierwszy typ, dwumiejscowy dwuplatowiec oznaczony symbo- Jem Gabriel P VI". Praeznaczenie samolotu — loty sekolne, Kadtub — konstrukeji catkowicie drewniane}. Na przednie}, wzmoc- nione| blacha przeciwogniowa ra- mie kadiuba zamocowane bylo drewniane loz silnikowe. Laie bylo dodatkowo usztywnione dwo- ma zastrzalami od baldachimu gornego plata. -Z praodu toda praed silnikiem ustawiona byla “chlodni- ca wodna, przez ktore} doing czese preechodait' wat émigta. Kadlub od wedla zastrealu 2 rama silnika at do pierwszez0 miejsea zalogt poe samolot sportowy .Darm- IA d™ 1OVEB VEDMNGLSNOY é : Oza Cag at amoseous me avo srwoouos s00d 8 keryty. byt sklejka 2 mm, Silnike oraz gérna czes¢ Kadluba pod pla tem pokrywaly ostony 2 blachy aluminiowe). W_ srodku cigzkoset samolotu w kadlubie znajdowal Sig zbiornik paliwa o objetosei 120 litréw. Sledzenia zalogi umiesz~ ezono 2a soba. Kadlub od plerw- szego micjsca_pokryty byt sklej- ka 15 mim. Do kabin wejécle po stopniach 2 lewe} strony. kadluba, Przedniq kabing wyposazono w ti blice 2. szybkoéciomierzem, uso 1g, * wysokosciomierzem, ezasowym, obrotomierzem, termo- metrem oleju oraz_przelqezniliem: iskrownikow. W tylne}. kabinie Sig tylko _ predkofcio- mierz i przelaccnikt iskrownikéw. Obydwie kabiny zaopatrzono Ww wiatrochrony celuloidowe. 'Stero- wanie odbywalo sie platowcem i silmikiem z obydwu kabin. Naped sterow i lotek od déwigni w ka atubie za pomoca linek, W mi seu iéwnych ram kadluba — o- kucia dla baldachimu i podwozia. Okucia podwozia chwytaly row- noczesnie zewnetrane stojaki bal- dachimu, Platy — gérny i dolny konstruk- cil Klasyezne}, ‘dwudéwigarowe, Pokryte calkowicie sklejka 1 mm’ Gérny plat nie dzielony, za0pa~ trzony w Wykré} nad preednia ka- bing oraz lotki, zamocowany. byl 24 Pomoca baldachimu, Plat dolny nie duielony mia! podluénice prac uszezone przez kadlub, Statecznik poziomy, dzielony, kon- strukeji Klasyezne} ‘calkowicle dre- whiane}, pokryty. sklejka 08 mm. Do kadiuba "zamocowana kaida olowa za pomoca dwoch okué I podparta zastraalem 2 kadde) stro znajdowat ny. Pionowy stateconik konstruke; analogiezne} jak poziomy. Zamo- cowany do kadluba dwoma okU- ciami'{ usztywniony drutam! w stosunku do statecznika poziome- 0. Stery — konstrukeji_calkowicie drewniane}, pokryte plotnem, Podworie i baldachim — zbudo- wane z rur_stalowych oprofilo- wanych drewnem. Usztywnienie podwozia i baldachimu za pomo- cq drutéw. Amortyzacia osi k6l w: stosunkl do_goleni podwozla — sznurami gumowymi, Kola _pod- wozia seprychowe, 2 tarczami o slonietymi plétnem, Ploxa ogonowa — drewnjana 20 stopkey ""metalowa, amortyzowana sznurem gumowym. f Siintk — czterocylindrowy, raedo- wy, chlodzony | ‘woda, _ezterosuw: firmy Mercedes". Moc maksymal- a 70 KM pray, 1400 obr/smin. Moc nominalna 63° KM przy 1250 obrimin. | Srednica cylindra 120 mm, skok tloka 140 mm. Cigjar silnika suchego 120. kG. Smiglo — érednicy 1850 mm, 2a- projektowane |i wykonane przez bracl Gabrieléw, ‘egarem °! | Samolot zostal oblatany w_po- ezatkach maja 1924 roku przez Konstruktoréw i kilku innych pi- lotow — instruktorow s2koly pi- lotéw w Bydgoszeay. "Wykazat do- bre wlasciwosei prawidiowy “w pilotadu. Pomimo to wiadze 1 ‘Wojsko odnosily sic don obojgtnie. Windomo, byl ro- biony w Polsce, co przekreslato mo- Hiwosei zarobienia tym na Zagranieznych iach, nie~ Stety, najbardzie} waine w" cale) sprawie. Pere nnny oer a ag Rozpigtolé gornego plata rozpigtosé dotnego. pow. nosna dolnego plata, 5,85 me pow. noina calkowita 16,5 m Alugoss catkowita cigear whasny Samolotu, 480 kG cigiar uzyteceny 240 kG cigiar w locie 720 *G dbeigienie pow. noine} 44 kG Obeigienie mocy 10 kG/m Dredikote thaksymaina 175 ken/godz. predkote Iadowania "60 km/sodz Pulap praktyezny 3000 m dlugose rozbiegu pray starcie 60 m dluRose dobiegu prey Tadowaniu 50m W_ kilka tygodni po oblatani P VI fabryczke Gabrielow opuscit nowy samolotoznaczony _symbo- Tem Gabriel P VII". Przeznaczenie samolotu — loty treningowe i pezeloty. Konstrukeja samolotu — wszystkie elementy — identyezne jak” w samolocie Gabriel P VI. Jedyng istotna réinica byt brak ‘otwordw w Kadluble dla przepusz- ezenia podiuinic dolnego plata, Ktérego nie byto. Peer rena Cea rozpietose Glugose calkowite ow. notna 104 86m 58 m. ® cigéar wlasny ‘Samolotu. 430 kG dejar uiyteczny 240 kG ciedar_w loci 610 kG obcigienie pow. noine} 4 kG? obeigzenie mocy 9,6 kG/KM Predicosé ‘aksymalna 105 km/godz. predicgdé Iadowania 80 km/godz. pulp praktyezny 3500 m dlugosé wybiegu przy_ starcie 100 m dlugosé dobiegu przy ladowantu 120m 1 ten samolot_ zdat _pomyéinie egzamin w powietran Powtbrayta Sie znana jus historia 2. zaintere sowaniem wladz, Praca braci Ga- HiAd". WeIMBLENOY, ‘va a AMOLEOES 2d KEEMAIIG 90 290K8 OH YELM ja oC 8am ‘Azozs0 1490104 1 HOANZDINMOSL_HOANYO sunawistios Yh ANDZEOMLGO PUOTOWYS MVS Lovows AMODST: brieléw, zupetnie niedoceniana w okresie’ —miedzywojennym, — byla bardzo charaicterystyezna dla sto- sunku ,g6ry” do polskich kon- struktorw.” Dali samolot, po- mimo. trudnych warunk6w, "2upel- nie nie ustepulacy osiggami i po- ziomem technicznego opracowania ewnym jednostkom, na ktérych Tatamy pr2eszio 40 lat od ukazania sig prototypow PV, PVI i PVIL Obydwa prototypy malowane byly nastepuaco: platy. usterzenie i sp6d kadluba — Kolor poplelaty. Boks 1 géra kadluba, golenie, podwozia, baldachim, tarcze k6l — kolor czer- wony. Smigto — czarne. Blachy nika — naturaine, Chiodnica — ko- lor mosiadzu. 2. GRYGLICKIarth, | mem oven ere) EET ara re = Ba fh @) Wg Ps wu gy amouhzsou hugoioy 1 wil #22 9 UU Oe . 709 au eh Page tt $0 Pq 6 - x ] @O@ * is itr rr IT rei een or | | a Sears a. 700" OPO LHr OZEI mem G42 WH (00006) 0005¢ w 16 - das OF ‘wEé tre dys 2p foupom uy M 2s06n4Q wy ge - dafs CY, Se 1066 8 21261 1620 00 8 . ry “WHAISALTDNVAD ‘ a a | my wm Hw me | He ae —— a pos Ze Yenarki wojenne) w latach dwudziestych po- stanowiono zbudowaé m, in, serie dwéch blitniaczych pancernikéw. Decyzja ta miala za pod- stawe fakt, de okrety znajdujace sie w slutbie nie odpowiadaly juz wowezas wymaganiom — a to ze wagiedu na granice wieku, jak réwniez na zbyt ma- lq predkosé maczne} ich wigkszofci. Byly to: ,Nel- son" 1 Rodney” wykoficzone w 1927 roku. Mialy one Po 33900 ton wypornodci std. i wyréinialy sig nie- Zwykle silnym uzbrojeniem gléwnym, skladajacym, sig 2 9 dzial kalibru 406 mm o donosnofel 32.000 m. lumieszczonych w dotad nie spotykanym — ukladzle, a mianowicie w trzech trzydziatowyeh wielach pan- cernych na dziobie, Kaida z tych wiei waiyla 1300 ton. Opancerzenie bylo rowniet bardzo ‘silne, osia- Eajgce w lini wodne} grubosé 356 mm, na wiezach w PROGRAMIE usbrojenia angielskie} mary- Budowa model okretow podwodnych cieszy sig. Ww ZSRR dutym —powodzeniem, Liczba tych modeli w 2awo- dach modelarskich nie uste- atomowy okret podwodny puje innym klasom. Ostatnio duiym powodzeniom — cieszy ig budowa modeli radziec kich atomowych okretéw pod- wodnych — oto jeden z nich wykonany przez mlodych chlopeéw 2 Kijowskiego Do- mu Kultury, ” ANGIELSKI PANCERNIK Pancernych 405 mm, a na pokladzie 159 mm. Réw- iet ochrona przeciwtorpedowa i podzial na prze- zialy wodoszezeine byly bardzo rozbudowane. W okresie drugie} wojny Swiatowe} jednostki te byly bardzo praydatne ze wegleda na duta sile og- nia. Braly one udziat w réznych operacjach, miedzy Innymi w tropieniu 1 zniszczentu hitlerowsklego pan- cernika Bismarck”. Okrety te przeszly kilkakrot~ nq modetnizacje; za kaédym razem powiekszano te? liczbe karabinéw maszynowyeh, jak Téwniet artyle- rik przeciwlotnieze}. Pozwolilé to usywaé ich do obrony Kkonwojéw przed lotnictwem myétiwskim, ‘wroga Okrety liniowe tracily jednak stale na maczeniu, Mimo #e w pierwszych latach wojny mogly one ope rowaé jesseze waglednie swobodnie — w latach pot Riejseych gléwny cigzar wojny morskle) przesunal sig na dzialania podwodne { powietrme, w ktorych ‘okrety tego typu nie mogty odgrywaé prawie 2adne} Toli, W ostatnich latach drugie) wojny Swiatowe} Panceriki dzialaly juz tylko pod siing oslong lol etwa mysliwskiego, wsplerajge swoia cletka artyle- rig wojska Igdowe i wspéldalalajqce w obronie prae- ciwlotniczej, " Dlatego tet po wolnle Anglicy posta- nowill skreéiié oba okrety 2 listy floty 1 oddaé je na zlom, DANE_TAKTYCZNO-TECHNICZNE, PANCERNIKA. ,RODNEY” ‘Wotowany 2uKams x, Ww siutbie of isnt. Wypomost st, 090 ton ‘wypornoté bojowa 3800 ton, Dlugoté eatkowlt 2164 m Diugose w al wosne) am Dingote pp. 281m Szarokote a3 amursente a. m Pancers pokiada 139 mm Paneers w lait. wodae) 36 mm 2 4 mm 450 (50 00) ME 335 wena ‘00 Mm 2 ine. 1 a 12 ry = NORBERT:CHWILI wybuchu I woiny Swiatowe} Rosja zaledwie Tozpoczynala _ unowoczes- nianie swe} floty wojen- fhe). Okrety byly przestarzate i bar- zo juz zutyte. Jedynymi nowoezes- nymi jednostkami we flocie baltyc- ie} ‘byly: kradownik | pancerny »Riurik® 1 kontrtorpedowiec | »No- Wik”, Z kilku okretéw podwodnych rzemaczonych do. dzialaA na Bal- tyku, do bojowego wykoraystania hadawal sie tylko jeden (,Akula” W nielepszym stanie byla'flota na innych obszarach wodnych. Nic dziwnego, #e stocanie praco- waly 2 wyteleniem, pospiesmnie Koficaae budowe okretéw liniowych { dalsaych niszezycielt typu ,Nowik” ‘oraz trzech okretow podwodnych typu Holland 314, Otrzymaty one zwy | Narwal”, Kit” 1 »Kasza- Jot”. “Byly to okrety w pein! nowo- czesne. W plywaniu nawodnym ro2- Wwijaly predkosé "16 wesléw, pray predkosei 10 wezlow ich-zasieg wy- hosit 3000 Mm. W_plywaniu. pod- wodnym w clggu godziny mogty po- ruszaé sie z predkoscia 11,5—12 we- mow. Gdy okret poruszal sie dwie godziny z predkoseia 10 m, to pO umniejszeniu predkosel do 4—5, mégl jeszcze odbyé droge 40 Mm. ‘Te osiagi zapewnié mialy dwa dwu- suwowe, ofmiocylindrowe " silniki Siese] Maschinenfabrik Augsburg - Nurnberg AG, mocy 650 KM prey 450 obrotach | silniki elektryczne, ‘Wybuch wojny z Niemcam{ unie- modliwit oczywigeie sprowadzenie Model okretu podwodnego »nNARWAL” silnik6w MAN, tote zastosowano silniki inne, 0 Bardzo podobne} cha- rakterystyce. Okrety byly stosunkowo dute. Ich wypornosé podwodna wynosila 904 tony, a nadwodna — 621 t. Zapas plywalnoéel pray plywaniu nadwod- nym rownal sig — 60 proc, a po napeinieniu zbiornikéw balasiowych 356 tonami wody zapas plywalnoécl Podwodne} wynosit 41,2 proc. ‘Zbiorniki alastowe giéwne po- Gzielone byty na pigé sekc}i, miesz- exh atapulae tel way be lastowe}: pierwsza sekcja ok. 48,5 ton Gd akan ae 40 t., cawarta — ok. 36 to., pigta fs, GPU mca slides pubs, ae do alone nia wypornosci okretu przy rétnym zasoleniu wéd, tawierat okolo 31,8 va Baal cw ashy a Cia i TPN Seeley Se SY aah hota Sona aa reins Recep airs Sona Cua ae 2 ator pe ones nape du {ala Brae enue nurzania i ptywalnogci (nie stoso- Tiny he peave Rout orts suvows eae no rae Seca Dotu’sprawi kaatub, a sonny, Gia WtSrege Eee aeons ‘ADAM JONCA