You are on page 1of 15

Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.

cgi

Searching in the following:

Parthenius Presbyter

(0: 0)

enim ita rem uniuersalem accipiunt ut in rebus diuersis ab


inuicem per formas eandem essentialiter substantiam collocent, quae
singularium, in quibus est, materialis sit essentia et in se ipsa una,
tantum per formas inferiorum sit diuersa.

Go to Context

quidem formas si
separari contingeret, nulla penitus differentia rerum esset, quae
formarum tantum diuersitate ab inuicem distant, cum sit penitus eadem
essentialiter materia.

Go to Context

in singulis animalibus specie differentibus unam et eandem


essentialiter animalis substantiam ponunt quam per diuersarum
differentiarum susceptionem in diuersas species trahunt, ueluti si ex
hac cera modo statuam hominis, modo bouis faciam diuersas eidem
penitus essentiae manenti formas aptando.

Go to Context

enim idem essentialiter, licet diuersis formis occupatum, consistat


in singulis, oportet hanc quae his formis affecta est, illam esse quae
illis occupata, ut animal formatum rationalitate esse animal formatum
irrationalitate.

Go to Context

secundum positionem praemissae sententiae decem tantum


omnium rerum sunt essentiae, decem scilicet generalissima, quia in
singulis praedicamentis una tantum essentia reperitur, quae per formas
tantum inferiorum, ut dictum est, diuersificatur ac sine eis nullam
haberet uarietatem.

Go to Context

igitur Socrates et Plato


res singulorum praedicamentorum in se habeant, ipsae uero penitus
eaedem sint, omnes formae unius sunt alterius, quae nec in se diuersa
sunt in essentia, sicut nec substantiae quibus adhaerent, ut qualitas
unius et qualitas alterius, cum utraque sit qualitas.

Go to Context

1 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

alii aliter de uniuersalitate rerum sentientes magisque ad


sententiam rei accedentes dicunt res singulas non solum formis ab
inuicem esse diuersas, uerum personaliter in suis essentiis esse
discretas nec ullo modo id quod in una est, esse in alia, siue illud
materia sit siue forma, nec eas formis quoque remotis minus in
essentiis suis discretas posse subsistere, quia earum discretio
personalis, secundum quam scilicet haec non est illa, non per formas
fit sed est per ipsam essentiae diuersitatem, sicut et formae ipsae in
se in ipsis diuersae sunt inuicem, alioquin formarum diuersitas in
infinitatem procederet, ut alias ad aliarum diuersitatem necesse esset
supponi.

Go to Context

et praedicamentorum discretio consistit non per formas


aliquas quae eam facia<n>t sed per propriae diuersitatem essentiae.

Go to Context

autem omnes res ita diuersas ab inuicem esse uelint, ut nulla


earum cum alia uel eandem essentialiter materia<m> uel eandem formam
participet, /14/ uniuersale tamen rerum adhuc retinentes idem non
essentialiter quidem sed indifferenter ea quae discreta sunt,
appellant, ueluti singulos homines in se ipsis discretos idem esse in
homine dicunt, id est non differre in natura humanitatis, et eosdem
quos singulares dicunt secundum discretionem, uniuersales dicunt
secundum indifferentiam et similitudinis conuenientiam.

Go to Context

homines discreti ab
inuicem, cum in propriis differant tam essentiis quam formis (ut supra
meminimus rei physicam inquirentes), in eo tantum conueniunt quod
homines sunt.

Go to Context

profecto uera quadratura et uera altitudo


nonnisi corporibus insunt, ficta etiam qualitate nec intellectus nec
ulla uera essentia formari potest.

Go to Context

gratia huius hominis


substantia et corpus est et animal et homo et infinitis uestita
formis, quam dum in materiali essentia substantiae attendo formis
omnibus circumscriptis, per abstractionem intellectum habeo.

Go to Context

2 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

quibus tamen uerbis nihil aliud demonstrare intendit, nisi eandem


humanitatem, quam prius speciem esse ostenderat secundum naturam
essentiae suae, in qua est qualitas, eandem esse formam substantiae
humanae, quae tunc deducit animal participatione in se, quando
substantiae animalis copulatur.

Go to Context

enim uolunt hoc uocabulum quod est 'hic


homo' aliud notare nisi hominem in hac personali essentia; hoc uero
nomen quod est Socrates, accidentis designatiuum dicunt et quidam
omnium accidentium eius siue separabilium siue inseparabilium, quidam
inseparabilium tantum, quidam cuiusdam propriae formae ex accidentibus
innatae, quam socratitatem proprie uocant.

Go to Context

sciendum quod illae tres differentiae superius distinctae, genere


scilicet et specie, numero, secundum materiam, hoc est ipsius rei
essentiam, accipiebantur, hae uero tres quas hic ponit, communis
scilicet differentia, propria, magis propria, in formas
accipiuntur.

Go to Context

si forma statuae in essentiam statuae transeat, ut uidelicet


ipsa quoque sit pars eius in essentia, quomodo dicit Boethius in
Diuisionibus aliter constare statuam ex partibus, aliter ex aere et
specie?

Go to Context

enim rationalitas formam haberet quae eius essentiam conficeret, cur


non ipsa quoque homini substantialis esset, ad cuius substantiam
conficiendam ipsa quoque esset necessaria?

Go to Context

namque
essentia, quae est in homine animal, est corpus, substantia sed non
eadem forma rationale et mortale.

Go to Context

VERO, id est res specialis nominis secundum hoc quod a specie


designatur, scilicet in essentia, non in adiacentia, non conuenit in
aliqua re cum aliqua specie id est cum re alterius speciei diuersa a
se essentialiter, ita scilicet ut totam illam rem essentialiter res
singularum specierum occupent, ueluti huius hominis substantia, sicut
tota est formata rationalitate et mortalitate, quae quidem formae
essentialiter sunt diuersae.

Go to Context

3 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

si ita dicamus, quod in ipsa essentia curtati essent eo


quod de parte aliqua illius possent formari pedes, possumus eadem
ratione /105/ dicere brachium duos pedes habere posse uel quodlibet
compositum ex talibus partibus quae ad formandos pedes sufficerent,
ita ut in eodem homine maxima pedum multitudo posset esse.

Go to Context

etiam sumpta
in praedicamento esse uolunt secundum principalem significationem de
forma adiacente et tam 'albedo' quam 'album' in praedicamento
qualitatis ponunt, quia utrumque albedinem significat licet diuersis
modis, illud quidem in essentia, istud in adiacentia.

Go to Context

itaque unum, quando de unitate praedicatur, non


esse denominatiuum nec sumptum ab aliquo sed tantundem ualere quantum
discretum, secundum quod dicitur omne quod est, unum esse, id est
discretum personaliter in se a caeteris, non ut discretionem formam
aliquam intelligamus sed potius caeterarum rerum essentias ab eo quod
unum dicimus remouemus, ac si diceremus: est tale quid quod non est
aliqua aliarum rerum.

Go to Context

bene
ait: EORUM QUAE SUNT, id est nominum quae in essentia rem
significant, non scilicet ex adiacenti tantum forma.

Go to Context

autem in rebus duas consuetas significationes, quia modo pro


omni essentia sumitur iuxta illud Prisciani:

Significans substantiam cum qualitate

modo pro illis tantum essentiis quae per se subsistunt, nulli scilicet
subiectae materiae adhaerentes ut formae eorum.

Go to Context

ergo
et QUALE dixit propter qualitatem et ALIQUID propter essentiae
naturam, quia et intellectum constituunt secundae substantiae
pertinentem ad statum certum essentiae et pertinentem ad informationem
qualitatis.

Go to Context

4 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

et Boethius diuisionem totius


quae in partes essentiae fit, secundum quantitatem fieri dicit,
qualitatis nomen ad ipsam massam essentiae retorquens, quod plures
etiam aliae qualitates uel aliae formae ex aliis innascantur
proprietatibus, quantitates uero ex formis aliis non inferuntur.

Go to Context

quoque quale nomen omnium formarum, sicut substantia


nomen omnium essentiarum, iuxta quod Priscianus /224/ dicit nomen
significare substantiam cum qualitate, id est essentiam aliquam cum
aliqua proprietate formae.

Go to Context

enim modis res contrariae


dicuntur uel ex natura propriae essentiae, sicut qualitates ipsae,
albedo et nigredo, quae ex se ipsis maxime inuicem sunt aduersae, uel
ex contrariis formis adiacentibus, sicut album corpus et nigrum.

Go to Context

uero et nigrum quae sumpta sunt nomina,


quia et fundamenta nominant quae in essentia sunt opposita, et formas
determinant quae in adiacentia quoque sunt oppositae, secundum
utramque significationem oppositae uoces dici possunt sed secundum
alteram tantum iudicantur contrariae, illam scilicet quae est de
formis; quippe /261/ formae tantum proprie dicuntur contrariae.

Go to Context

et ipsae formae dupliciter oppositae dicuntur,


tam in adiacentia scilicet quam in essentia.

Go to Context

contrarietas formarum secundum


adiacentiam pensatur, non secundum essentiam.

Go to Context

corpus ipsum quod albedinem habet, diuersa res non


est ab eo quod est album; sed licet ipsum corpus tantum sit album, non
simul corpus et albedo, haec tamen tria nomina, corpus, albedo, album,
diuersae sunt nominationis; quippe corpus rem subiectam simpliciter
nominat in essentia corporis, albedo uero formam in essentia
albedinis, album uero subiectum nominat ut affectum albedine.

Go to Context

5 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

uero uoces et litterae secundum linguae


diuersitatem et diuersae sunt essentialiter secundum propriam formam
soni uel scriptionis et diuersae sunt in officio significandi, hoc est
impeditur ex diuersitate linguarum, ne eadem sit forma uocis uel
litterae et ne sit idem officium significandi.

Go to Context

Sic ergo intellige: Nec rerum essentia nec intellectuum uel


essentia uel modus concipiendi uariatur uel permutatur apud diuersarum
linguarum gentes propter diuersitatem linguae sed tam uocum quam
litterarum forma uel officium significandi, secundum quod ut litterae
uel uoces accipiuntur, permutantur ex diuersitate linguae.

Go to Context

ut et albedo copuletur in adiacentia et secundum subiectum


albedinis coniunctio essentiae uere ponatur, adiectiuum quod est album
coniungitur uerbo, quod et formam quam significat adiacentem praedicet
et fundamentum quod nominat essentialiter coniungat; secundum
albedinem tamen tantum praedicetur, quia in ea tantum ui, ut dictum
est, poni intenditur.

Go to Context

At uero 'res
alba' haec oratio uel 'istud album' unam facit propositionem, quippe
'res' uel 'istud' nullas determinant formas sed ipsam simpliciter
essentiam designant, cui in intellectu additur forma.

Go to Context

Unum autem maxime quaerendum esse reor: Cum Aristoteles supra


ostendisset plura uocabula quaedam praedicari disiunctim et eadem
praedicari coniunctim ut unum, sicut 'homo' et 'album', uel non
praedicari, sicut 'citharoedus' et 'bonus', qualiter eadem uel plura
dicit esse uocabula quae praedicantur disiunctim et coniunctim, siue
scilicet in essentia penitus eadem esse dicit, siue secundum
consimilem formam soni et eandem significationem.

Go to Context

autem sunt nomina eorum quae dicuntur a propositionibus, tunc


quoque sunt opposita sed sumpta esse non possunt, quia ea quae
dicuntur a propositionibus nullae sunt essentiae quibus sumpta
uocabula ex adiacentibus /226/ formis conuenire possunt.

Go to Context

6 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

itaque praedicatiua quaestio quaerit utrum praedicatus inhaereat


subiecto, id est utrum res subiecti termini sit res praedicati, uel ea
sit affecta; uel rem subiectam intellige, ut dictum est, in ui
significationis, cuius praedicatiua uox accipitur siue ut materiae, id
est in essentia, siue ut formae, uidelicet in adiacentia.

Go to Context

itaque quod de oratione opponitur, non


satis conuenienter adducitur nisi forte secundum hominum consuetam
acceptionem, qui secundum similem formam prolationis diuersas
prolationes eamdem in essentia quoque uocant; quorum et iste unus erat
aduersarius.

Go to Context

uocem non secundum essentiam, sed


secundum consimilem formam eamdem ad aures diuersorum essentialiter
uenire quidam conte<n>dunt.

Go to Context

Non dico quidem quin


substantia patris absque substantia filii uel essentia filii absque
essentia patris subsistere queat in suae proprietate personae uel in
natura substantiae (ut Anchises absque Aenea uel econuerso), sed in
proprietate relationis, easque se<paratim> posse esse denego, ut nulla
uidelicet substantia in proprietate patris esse queat, nisi aliqua sit
in proprietate filii, et si qua filiationis formam susceperit, simul
et aliquam formam paternitatis necesse est indui; et hoc est alterna
eorum reciprocatio, ut et ille qui pater est, paternitatem respectu
filii tantum habeat, et qui filius est, filiationem respectu patris.

Go to Context

etiam non satis cogit per substantiua quoque nomina


fieri relatione<m>, quod scilicet in sua substantia relationes
dicuntur suamque ex se ad inuicem essentiam habent, sicut nec illud
quod albedo in sua essentia forma est corporis, exigit ut in sua
essentia de ipso praedicetur.

Go to Context

nec
formis etiam nomina sumpta dici conuenit, ut 'est', quod substantiuum
uerbum dicitur, eo uidelicet quod omnibus secundum essentiam suam sit
impositum, non secundum alicuius adiacentiam.

Go to Context

enim aliquem
dicimus esse album, hoc est proponimus ipsum esse aliquem ex his quae

7 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

albedine informantur, secundum copulationem essentiae illud quod esse


dicitur, proprie per 'est' uerbum praedicatur, hoc est res albedine
informata.

Go to Context

quoniam non secundum id quod est ipsa, per 'currit'


significatur, sed magis secundum id quod cursum habet, ex
praedicatione quoque essentiae subiecti albedinis adhaerentia formae
innuitur.

Go to Context

et cum dicimus:
'animal rationale mortale', si unam sententiam uelimus efficere, non
sunt circa eamdem animal<is> essentiam rationalitas et mortalitas
accipienda neque utraeque formae ad eamdem materiam referendae, sed
'mortale' circa speciem illam quae est animal rationale, determinatur;
alioquin multiplex esset oratio, tamquam diceretur: 'animal
rationale', 'animal mortale', si uidelicet utraque circa animal
acciperetur.

Go to Context

autem modis 'praedicari' sumitur, uno quidem secundum


enuntiationem uocabulorum ad se inuicem in constructione, duobus uero
secundum rerum ad se inhaerentiam, aut cum uidelicet in essentia
cohaeret sicut materia materiato, aut cum alterum alteri secundum
adiacentiam adhaeret, ut forma materiae.

Go to Context

autem id quod diximus, contraria maxime esse aduersa, eorum


obesse sententiae qui eamdem in essentia materiam generis in omnibus
proponunt speciebus ipsis, ut eadem prorsus sit in essentia materia
hominis et asini, quae est animal, sed diuersae quidem hic et ibi
illius formae.

Go to Context

autem albedo et nigredo in essentia materiae suae coniuncta<e> sint,


quomodo ita sibi aduersari poterunt, sicut ea quae nec materiam eamdem
habent nec formis eisdem conficiuntur, ut sunt ea quaecumque in
diuersis consistunt praedicamentis, ut homo et albedo?

Go to Context

FORMALI

Forma uero in essentia non componit, sed superueniens substantiae


perfectionem effectus reddit, et haec est formalis causa.

Go to Context

8 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

FORMALI

Forma uero in essentia non componit, sed superueniens substantiae


perfectionem effectus reddit, et haec est formalis causa.

Go to Context

enim modo uarientur


formae, si identitas manserit, nihil ad essentiam generalem uel
specialem agitur.

Go to Context

enim accidentia modo secundum hoc quod subiectas informant substantias


consideramus, modo autem eorum substantiam per se speculamur atque
ipsorum essentiam in se ipsa secundum hoc quod est, intelligimus, ita
quoque ipsa diuersis uocabulis designamus, modo quidem adiectiuis, cum
scilicet ipsa ut substantiis adiacentia designamus, modo uero
substantiuis, cum eadem secundum propriam essentiam demonstramus.

Go to Context

enim conditio consequentiae


locum alium facit, cum ipsa conditio consequentiae uel in definitione
uel descriptione uel forma uel causa uel in caeteris posita sit,” ac
si aperte diceret: non est diuersa locorum essentia, sed habitudo
secundum quam argumentatio tractatur.

Go to Context

enim in nomine subiecti solam substantiam quae


sust<ent>amentum est omnium accidentium, accipimus, uerum quamlibet
essentiam quamcumque formam ita suscipientem ut praeter eam subsistere
queat.

Go to Context

enim
compositio fit materialis, secundum quantitatem essentiae; haec uero
secundum susceptionem et informationem differentiae.

Go to Context

enim
rationalitas et mortalitas, cum qualitates sint, in essentiam hominis,
qui substantia est, possunt conuerti; sed sola animalis substantia
homo efficitur, per informationem tamen substantialium eius

9 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

differentiarum.

Go to Context

enim differentiae in speciem


transfer<r>entur cum genere, ut uidelicet, sicut quorumdam sententia
tenet, animal et rationalitatem et mortalitatem hominem esse
confiteremur, non animal tantum informatum illis duobus, sed animal et
illa duo, -- illud enim unum est de illis tribus, illa uero tria sunt,
sicut et aliud est homo parieti coniunctus, aliud homo ipse et paries
--, profecto cogeremur fateri etiam differentias ipsas cum genere
aeque in essentia speciei conuenire; unde et ipsas de substantia rei
esse et in partem materiae uenire contingeret.

Go to Context

enim compositae
substantiae praedicationem recipit nisi materia, quia nihil aliud
intelligendum est materialiter quam ipsa materia iam actualiter formae
coniuncta, ut nihil aliud statua quam aes figuratum intelligatur, non
aes ipsum et figura[m], quippe cum non sit ipsa compositio formae de
essentia statuae.

Go to Context

etiam ipse Boethius cum de huiusmodi toto


loqueretur, “aliter, inquit, constat statua ex partibus suis,” (id est
singulis partibus aeris quae essentiae quantitatem coniungunt ut
materiam), “aliter ex <materia et forma, id est ex> aere et specie,”
id est compositione formae; neque enim compositio ad materiam uenit ut
de essentia rei fiat, sed ut per eius coniunctionem substantia aeris
in statuam transeat, quae iam nihil aliud est a statua accipienda.

Go to Context

uero
totius, integri scilicet, non ad qualitatum susceptionem pertinet, sed
ad quantitatis compositi comprehensionem; etsi enim partes omni
qualitate sint absolutae, non minus substantiae totius diuisionem
facerent, cuius essentiam conficerent, dum in eius comprehensione
remanerent, nec, siue qualitatibus partes informentur siue non,
qualitatum proprietates attenduntur, sed sola materialium partium
comprehensio consideratur, cum in partes totum diuiditur; quod quidem
inspicere licet tam in his partibus quae sola ratione a se separari
possunt, quam in his quae etiam actu.

Go to Context

nec differentiis a se inuicem


segregantur quaecumque sub eadem specie sunt indiuidua, formae uero
accidentia quae tantum substantiam alterant nihilque essentiae creant;
alioquin non accidentia, sed substantialia dicerentur, si quid
substantiae eorum aduentus efficeret uel recessus perimeret, sicut
substantiales specierum formae, secundum quas generatio substantiae
corruptioque consistit.

Go to Context

10 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

,
n

etiam dici definitio eadem esse huius nominis quod est 'album',
non quidem secundum essentiam suam, sed secundum significationem, nec
in essentia sua de ipso praedicabitur, ut uidelicet dicamus hanc uocem
'album' esse formatam albedine, sed secundum significationem, se
scilicet consignificando, ac si <si>c diceremus: 'res quae alba
nominatur est formata albedine'.

Go to Context

,
n

itaque diuina substantia singularis prorsus et unica sit,


in qua tres personae consistunt, ita ut unaquaeque personarum sit
eadem penitus substantia quae est et altera nec ulla sit partium aut
formarum diuersitas illius simplicis boni, multo minus haec persona
aliud ab illa dici potest quam Socrates a Platone, cum uidelicet trium
personarum una sit singularis essentia, Socratis uero et Platonis non
sit eadem essentialiter substantia, sed magis discretae eorum
substantiae, ita quidem ut haec essentia Socratis non sit illa
Platonis.

Go to Context

,
n

itaque sola et omnia numero sunt differentia quae tota


quantitate suae essentiae discreta sunt, siue solo numero ab inuicem
distent, ut Socrates et Plato, siue etiam specie, ut hic homo et ille
equus, seu genere quoque, ut hic homo et haec albedo, seu quacumque
forma ab inuicem differant, siue illa forma sit communis differentia,
hoc est separabile accidens sicut est sessio, siue sit propria
differentia, hoc est inseparabile accidens ut nasi curuitas, siue
magis propria differentia, id est substantialis sicut est
rationalitas, quae scilicet substantialis differentia non solum
facit alterum, id est quoquo modo diuersum, uerum etiam aliud, hoc est
substantialiter atque specie diuersum.

Go to Context

,
n

Ad quod respondendum est quod non magis istae personae


essentialiter discretae sunt quam illae, cum sit harum quoque sicut
illarum una eademque penitus essentia; ad comparationem unitatis
cuius, hoc est diuinae essentiae, nulla uel corporea uel spiritualis
creatura dicenda est una, cum haec omnino nullam aut partium aut
formarum diuersitatem admittere possit nec in aliquo permutari.

Go to Context

,
n

quippe
recte intelligens unitatem aut plerasque alias formas ita a subiectis
substantiis diuidit, ut eas ab eis numero uel essentialiter diuersas
existimet.

Go to Context

11 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

,
n

qualibet
formarum nomina Deo copulata solam identitatem essentiae monstrant, ac
si dicamus idem esse unitatem quod Deum, quod minime in caeteris
contingit substantiis, sicut alibi, cum de discretione
praedicamentorum dissereremus, ostendimus.

Go to Context

,
n

itaque mirum, si
'pater' et 'filius' haec nomina a creaturis ad Deum translata, in
creaturis sibi copulata solam identitatem essentiae monstrent, in Deo
autem id solum non faciant, sed etiam super identitatem proprietatis,
cum e contrario nomina formarum, Deo copulata, solam identitatem
essentiae monstrent quo in creaturis contenta non sunt?

Go to Context

,
n

etiam unus, qui in


Andegauensi pago magni nominis magister uiget, in tantam prorumpere
ausus est insaniam, ut omnia creaturarum nomina, ad Deum translata,
ipsi quoque Deo conuenire uelit, ex quibusdam formis diuersis
essentialiter ab ipso Deo sicut et in creaturis, ueluti cum dicitur
'Deus iustus' sicut et 'homo iustus', ita iustitiam ab ipso Deo
essentialiter diuersam intelligit sicut ab homine, et similiter cum
dicitur 'Deus sapiens' et 'Deus fortis'; necnon et propria ipsius Dei
nomina uult in ipso Deo ita qualitates aut formas ponere sicut et in
creaturis, ut est hoc nomen 'aeternus' siue etiam 'Deus' uel
'creator'.

Go to Context

,
n

nec eadem cera ex se ipsa generatur uel ex se ipsa


est, quamuis cera sic formata idem sit essentialiter cum cera ipsa ex
qua est, nec sit idem definitione.

Go to Context

,
n

ratione altera persona ab altera diuersa est, siue etiam ab


ipsa trinitate, cum eadem penitus, ut dictum est, trium personarum
substantia sit, nec ulla ab inuicem uel essentiae diuersitate, uel
accidentium seu formarum proprietate distinctae sint?

Go to Context

,
n

autem philosophi hanc personarum distinctionem in una


diuinitatis essentia, per similitudinem alicuius mundans creaturae et
eorum quae in ipsa fiunt creatura, uestigare potuerunt atque inuenire
-- facile, credo, poterit assignari in his quae ex materia et forma
uel ad similitudinem materiae et formae dixerunt consistere.

12 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

Go to Context

,
n

uero tres personae sibi per omnia coaequales


sicut et coaeternae sunt, quia nullam dignitatis differentiam habere
possunt quarum eadem penitus substantia est deitatis, unica
singularis, omnino simplex, hoc est ab omnino simplex, hoc est ab omni
penitus qualitate uel proprietate formae immunis, omnino
indiuisibilis, ut nullas scilicet partes in quantitate suae essentiae
possit habere.

Go to Context

,
n

itaque diuina substantia singularis prorsus et unica sit,


in qua tres personae consistunt, ita ut unaqueque personarum sit eadem
penitus substantia quae est et altera, nec ulla sit partium aut
formarum diuersitas illius simplicis boni, multo minus haec persona
aliud ab illa dici potest quam Socrates a Platone, cum uidelicet trium
personarum una sit singularis essentia, Socratis uero et Platonis non
sit eadem essentialiter substantia, sed magis discrete eorum
substantiae, ita quidem ut haec essentia Socratis non sit illa
Platonis.

Go to Context

,
n

itaque sola
et omnia numero sunt differentia quae tota quantitate suae essentiae
discreta sunt, siue sola numero ab inuicem distent ut Socrates et
Plato, siue etiam specie, ut hic homo et ille equus seu genere quoque,
ut hic homo et haec albedo, seu quacumque forma ab inuicem differant,
siue illa forma sit communis differentia, hoc est separabile accidens
sicut est sessio siue sit propria differentia, hoc est inseparabile
accidens ut nasi curuitas siue magis propria differentia, id est
substantialis sicut est rationalitas, quae non solum facit alterum, id
est quoquo modo diuersum, uerum etiam aliud, id est diuersum
substantialiter.

Go to Context

,
n

autem ad generationem speciei duo conueniant, genus quidem


tanquam materia et differentia tanquam forma -- utpote in homine
animal ipsum et rationalitas siue mortalitas -- ex substantia, <id>
est essentia generis, non ex substantia differentiae, species esse
recte perhibetur, cum ipsa generis essentia sit essentia speciei, quia
hoc ipsum homo est quod animal est, sed non id ipsum horno est quod
est rationalitas siue mortalitas.

Go to Context

,
n

enim ponunt decem res diuersas esse naturaliter secundum


decem praedicamentorum uel generalissimorum distinctionem, cum
uidelicet ita dicant res esse uniuersales, hoc est naturaliter
communicabiles pluribus, quod eandem rem essentialiter in pluribus ita
ponunt ut eadem quae est in hac re, essentialiter sit in illa,

13 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

diuersis tamen formis affecta.

Go to Context

,
n

gratia ut animal, natura scilicet


substantia animata sensibilis, ita est in Socrate et Brunello et in
aliis, quod eadem quae est in Socrate et per aduenientes formas
effecta est Socrates, et essentialiter tota est in Brunello ita, quod
Socrates nullo modo a Brunello in essentia diuersus est sed in formis,
cum eadem essentia penitus materialiter aliis formis in isto, aliis
formis in illo sit occupata.

Go to Context

,
n

iuxta hanc sententiam praedicari de pluribus tale est, ac si


diceremus: idem essentialiter ita inesse aliquibus rebus, per formas
oppositas diuersificatis, ut singulis essentialiter uel adiacenter
conueniat.

Go to Context

,
n

si eadem substantia
essentialiter sit in omnibus, ita scilicet <ut> ea quae informata est
rationalitate, sit irrationalitate occupata, quomodo negari potest,
quin substantia rationalis sit substantia irrationalis?

Go to Context

,
n

quis uero dicat insistens rationale esse irrationale, ueluti


substantia alba est substantia sedens, cum hae oppositae formae
contrariae sint, illae uero non fallitur, quia nec in essentia magis
sunt oppositae istae quam illae, cum eadem essentia qualitatis sit
penitus nec in adiacentia, cum eidem substantiae penitus adiaceant.

Go to Context

,
n

enim singulas
substantias ita in propriae suae essentiae discretione diuersas esse,
ut nullo modo haec substantia sit eadem cum illa, etiamsi substantiae
materia penitus formis careret, quod tale secundum illos 'praedicari
de pluribus' ac si dicatur: Aliquis status est, participatione cuius
multae sunt conuenientes; 'praedicari de uno solo' tale est ac si
dicatur: Aliquis status est participatione cuius multae sunt non
conuenientes.

Go to Context

,
n

14 of 15 2012-03-18 01:33
Diogenes Search http://127.0.0.1:8888/Diogenes.cgi

si forma statuae transeat in essentiam statuae, ut


scilicet ipsa sit pars eius in essentia, quomodo dicit Boethius in
Diuisionibus aliter constare statuam ex partibus, aliter ex aere et
figura?

Go to Context

,
n

nota quia secundum hanc expositionem animal res ipsa proprie


materia hominis dicitur et rationalitas proprie forma, cum essentiam
humanam constituere habeant.

Go to Context

,
n

hoc nomen animal quasi materia huius


nominis 'homo' recte dicitur et hoc nomen 'rationale' quasi forma, cum
essentiam ipsius nominis non constituant, sed definitione eius dicitur
<contineri> et hoc nomen 'animal' ex illis consistere secundum
intellectum, cum in /568/ intellectu suo eorum intellectus contineat,
intellectum huius nominis 'animal' ut materiam et intellectum huius
<nominis> 'rationale' ut formam.

Go to Context

,
n

et proportionaliter dicit,
quia 'homo' hoc nomen non ita constat ex illis nominibus, ut illi soni
in constitutione eius sint, sicut ipsa essentia aeris cum forma est in
constitutione statuae, sed dicitur ex eis consistere siue secundum
intellectum, ut dictum est, siue quia definitio eius ex illis
constituitur.

Go to Context

,
n, 14965m

Subtractio uero e contrario dici potest, si quis uidelicet


subiecta superpositis substracta per intelligentiam tollat, ac per se
haec quoque sine illis conspiciat; ueluti cum aliquis subiectae
naturam essentiae, absque omni forma, nititur speculari.

Go to Context

Passages found: 89

All data is © the Thesaurus Linguae Graecae, the Packard Humanities Institute, The Perseus Project and others. The information in these databases is subject to restrictions on access and use; consult your
licenses. Diogenes (version 3.1.6) is © 1999-2007 P.J. Heslin.

New Search

15 of 15 2012-03-18 01:33

You might also like