Chương 2: ðiều chế tín hiệu (Data Encoding)

Khái niệm chung

ðiều chế dữ liệu số thành tín hiệu số

ðiều chế dữ liệu số thành tín hiệu liên tục

ðiều chế dữ liệu tương tự thành tín hiệu số

ðiều chế dữ liệu tương tự thành tín hiệu tương tự

ðiều chế phổ rộng

1 8/29/2008
 Khái niệm chung

Dữ liệu mã hóa bằng tín hiệu số
– dạng của x(t) phụ thuộc vào
KT mã hóa
– sử dụng tối ưu môi trường
truyền tin

Dữ liệu mã hóa bằng tín hiệu
liên tục
– Sử dụng sóng mang có tần số
phù hợp với môi truờng truyền
tin 4 dạng ñiều chế
– Thay ñổi các tính chất dữ liệu •Dữ liệu Số- tín hiệu Số
theo dữ liệu ñầu vào
– sử dụng tối ưu môi trường •Dữ liệu số tín hiệu liên tục
truyền tin
•Dữ liệu liên tục-tín hiệu số
•Dữ liệu liên tục-tín hiệu liên tục
2 8/29/2008
 Kỹ thuật ñiều chế/mã hóa

3 8/29/2008
 4 dạng ñiều chế

Dữ liệu số- tín hiệu số

– Giá thành thấp hơn các thiết bị ñiều chế khác

Dữ liệu số tín hiệu liên tục
– Cho phép truyền tín hiệu số trên các ñường truyền chỉ hỗ trợ tín
hiệu liên tục
– Cho phép nâng cao giải thông của ñường truyền
– Cần thiết ñể kết thúc một phân ñoạn truyền tin số

Dữ liệu liên tục-tín hiệu số
– Cho phép sử dụng hệ thống truyền tin số cho các dịch vụ liên tục

Dữ liệu liên tục-tín hiệu liên tục
– Các hệ thống truyền dữ liệu liên tục cổ ñiển

4 8/29/2008
 1. Dữ liệu số- Tín hiệu số

ðơn vị dữ liệu: 1 bít

Tín hiệu số là một chuỗi các xung
– Mỗi xung có thể coi là một ñơn vị tín hiệu.
– Một ñơn vị tín hiệu có thể biểu thị 1 bít

Dữ liệu số ñược mã hóa bằng tín hiệu, ánh xạ các bít vào các
ñơn vị tín hiệu

Ánh xạ này gọi là sơ ñồ mã hóa (Encoding scheme)

Mark:1, Space:0

5 8/29/2008
 Các thông số trong ñiều chế số/số

Thut ng ðn v ðnh nghĩa

ðơn vị dữ liệu bit Một bít ñơn, giá trị 0 hoặc 1
Tốc ñộ truyền các ñơn vị dữ
Tốc ñộ dữ liệu bit/s liệu
xung chữ nhật Phần tín hiệu tương ứng với
ðơn vị tín hiệu xung hình sin thời gian nhỏ nhất của 1 ký hiệu
Tốc ñộ tín hiệu ðơn vị tín Tốc ñộ truyền các ñơn vị tín
Tốc ñộ ñiều chế hiệu/s (baud) hiệu

6 8/29/2008
 Các phương pháp mã hóa

NRZ
Hai pha

– NRZ-L,NRZI
– Manchester

Nhị phân ña mức
– Manchester vi sai
– ða cực AMI
– Pseudoternary
Kỹ thuật xáo trộn
– B8ZS
– HDB3

7 8/29/2008
 NRZ-L Non Return to Zero Level

Trong thời gian của một bít, tín hiệu không trở về
mức 0

Không có chuyển mức trong khoảng thời gian của
một bít

NRZ-L Non return to zero level
– Bít 1 tương ứng mức tín hiệu cao/thấp
– Bít 0 tương ứng với mức tín hiệu thấp/cao

8 8/29/2008
 NRZ-I Non return to zero invert

Bít 0 tương ứng với không chuyển mức ở ñầu thời gian bít

Bít 1 tương ứng với chuyển mức ở ñầu thời gian bít

Là một phương pháp ñiều chế vi sai:
– 0 và 1 tương ứng với chuyển mức, không phải với mức giá trị
– Tin cậy/ðơn giản hơn ñiều chế theo mức
– Không phụ thuộc vào cực của tín hiệu

9 8/29/2008
 NRZ-L và NRZ-I

10 8/29/2008
 NRZ

Ưu ñiểm
– ðơn giản, sử dụng tối ña ñường truyền
– Giải tần số tập trung từ 0 ñến ½ tốc ñộ dữ liệu

Vd 9600bps->4800khz

Nhược ñiểm
– Khó ñồng bộ bằng tín hiệu

Vd với NRZ-L khi có nhiều 0 hoặc 1 liên tiếp, tín hiệu giữ một mức
trong khoảng thời gian dài, dễ mất ñồng bộ. Với NRZ-I, một chuỗi
0 cũng gây ra tình trạng như vậy
– Thành phần một chiều

Ứng dụng
– Lưu trữ dữ liệu trên các vật liệu từ tính
– Ít dùng trong truyền số liệu
11 8/29/2008
 ðiều chế nhị phân ña mức

Sử dụng nhiều hơn 2 mức tín hiệu cho một bít

Bipolar alternate mark inversion. Lưỡng cực ñảo mức 1
– 0 Tương ứng với không có tín hiệu
– 1 tương ứng với có tín hiệu. Tín hiệu ñảo cực giữa hai bít 1 liên
tiếp

Giả tam phân (pseudoternary)
– 1 Tương ứng với không có tín hiệu
– 0 tương ứng với có tín hiệu. Tín hiệu ñảo cực giữa hai bít 0 liên
tiếp

12 8/29/2008
 ðiều chế nhị phân ña mức

13 8/29/2008
 ðiều chế nhị phân ña mức

Thành phần một chiều=0

Có khả năng phát hiện lỗi

ðồng bộ khi có nhiều bít 1(0), không ñồng bộ khi
có nhiều bít 0(1)

Giải thông thấp hơn

3 mức tín hiệu cho một bít:
– Không sử dụng tối ưu ñường truyền
– Tăng tỉ lệ lỗi (ñích cần phân biệt 3 mức tín hiệu)
14 8/29/2008
 ðiều chế hai pha: Manchester

Luôn luôn có chuyển mức ở giữa thời gian của một bít
– Thấp lên cao: 1, cao xuống thấp 0
– Chuyển mức cung cấp cơ chế ñồng bộ

Manchester
– Luôn có chuyển mức ở giữa bít
– 0-sườn âm, 1-sườn dương

Manchester visai
– 0: có chuyển mức ở ñầu bít, 1 không có chuyển mức
– Chuyển mức ở giữa bít chỉ phục vụ cho ñồng bộ

15 8/29/2008
 ðiều chế hai pha

16 8/29/2008
 ðiều chế Manchester

17 8/29/2008
 Tốc ñộ ñiều chế

Số lượng chuyển mức trong thời gian một bit

Có bao nhiêu tín hiệu dùng cho 1 bít trong mã hóa
manchester?

18 8/29/2008
 ðiều chế
số số

19 8/29/2008
 2. ðiều chế số-liên tục

Ví dụ: truyền số liệu thông qua hệ thống ñiện thoại

– Hệ thống ñiện thoại truyền, chuyển tiếp tín hiệu ñiện có tần số
300Hz ñến 3400Hz
– Tại nguồn và ñích, dữ liệu số cần ñược ñiều chế thành tín hiệu
liên tục ñể truyền trên ñường ñiện thoại

Căn cứ vào tính chất của tín hiệu, chúng ta có 3 kỹ thuật
ñiều chế
– ðiều chế khóa dịch biên ñộ
– ðiều chế khóa dịch pha
– ðiều chế khóa dịch tần số

20 8/29/2008
 ðiều chế khóa dịch biên ñộ (ASK)

0 và 1 tương ứng với hai

biên ñộ tín hiệu, thông  A cos(2π ft ) cho 1
s(t ) = 
thường một trong hai biên 0 cho 0
ñộ=0

Dễ bị ảnh hưởng bởi nhiễu
(1200bps cho ñường thoại)

Khó ñồng bộ

Thường ñược dùng trong
cáp quang (LED hoặc laser)

21 8/29/2008
 ðiều chế khóa dịch
tần số (FSK)

Hai giá trị nhị phân ñược

biểu diễn bởi hai tín hiệu tần
số khác nhau

Ví dụ về ñiều tần song công

Tỷ suất lỗi thấp hơn

Dùng trong truyền số liệu
qua ñường ñiện thoại (tần
số thấp), hoặc trong mạng
không dây (tần số cao)

22 8/29/2008
 ðiều chế khóa
dịch pha (PSK)

0,1 tương ứng với hai ñộ

lệch pha khác nhau

0,1 tương ứng với chuyển
pha (vi sai)

Có thể sử dụng giải thông
một cách hiệu quả hơn khi
mã hóa cùng lúc nhiều bít

Có thể kết hợp với ñiều biên

Nếu tốc ñộ dữ liệu là 9600
bps, tốc ñộ ñiều chế là ?

23 8/29/2008
 Kết hợp với ñiều biên

24 8/29/2008
 ðiều chế
số/liên tục

25 8/29/2008
 3. ðiều chế dữ liệu liên tục- số

ðiều chế dữ liệu liên tục thành dữ liệu số, sau ñó

– ðiều chế thành tín hiệu số

Mã hóa trực tiếp bằng NRZ-L

Sử dụng phương pháp mã hóa tín hiệu số khác
– ðiều chế thành tín hiệu liên tục

Sử dụng các biện pháp ñiều chế số-liên tục ñã học

Có hai phương pháp chính ñiều chế dữ liệu liên tục thành dữ
liệu số
– ðiều chế mã xung
– ðiều chế Delta

26 8/29/2008
 ðiều chế mã xung (PCM)

Pulse Code Modulation

Lấy mẫu tín hiệu dựa trên ñịnh
luật lấy mẫu của Shannon
– Nếu tần số lấy mẫu >= 2 lần
tần số (có ý nghĩa) cao nhất
của tín hiệu, phép lấy mẫu bảo
toàn thông tin của tín hiệu
– Vd: Tiếng nói tần số tối ña
4300Hz, cần lấy mẫu với tần
số min 8600Hz

Tiến hành theo hai bước
– Lấy mẫu (PAM)
27 – Lượng tử hóa 8/29/2008
 ðiều chế delta (Delta Modulation)

Sử dụng hàm bậc thang

– Khi hàm số tăng, xung=1
– Khi hàm số giảm, xung=0

Tổng quát
– Biểu diễn giá trị của ñạo hàm theo bít

Tham số
– Bậc thang
– Tốc ñộ lấy mẫu

Sai số
– Khi tín hiệu thay ñổi chậm: nhiễu lượng tử
– Khi tín hiệu thay ñổi nhanh: nhiễu tràn

28 8/29/2008
29 8/29/2008
 Dữ liệu liên tục
tín hiệu liên tục

Kết hợp tín hiệu m(t) và sóng

mang có tần số Fc thành một tín
hiệu tập trung xung quanh Fc

Cho phép chuyển tín hiệu trên
một tần số khác phù hợp với
kênh truyền

Cho phép dồn kênh bằng các tần
số sóng mang khác nhau

3 phương pháp chính dựa vào
ñặc ñiểm của tín hiệu
– ðiều biên
– ðiều tần
30 – ðiều chế góc pha 8/29/2008
 ðiều biên

Biến ñổi biên ñộ sóng

mang theo ñầu vào

Nếu ñầu vào cũng là hình
sin
– Tín hiệu ñầu ra sẽ có hai
thành phần lệch với tần số
sóng mang một khoảng
bằng tần số ñầu vào
– Na<1 ñiều biên hợp lệ
– Na>1 mất thông tin

Giải thông=2 lần giải
thông ñầu vào

ðiều biên một chiều: 1 lần
giải thông
31 8/29/2008
 Bài tập-01

Biểu diễn các tín hiệu mã hóa chuỗi dữ liệu

sau ñây bằng các phương pháp mã hóa ñã
học
– 11000000 00000010 11001101 01010101

32 8/29/2008
 Bài tập-02

Dữ liệu mã hóa bằng mã manchester (không

vi sai) cho tín hiệu
– Xác ñịnh thời gian của từng bít
– Xác ñịnh dữ liệu ban ñầu

33 8/29/2008
 Bài tập-04

Biểu diễn phương pháp

ñiều chế pha-biên ñộ
sau bằng công thức

Tốc ñộ ký hiệu là 2400
baud. Tốc ñộ dữ liệu là
bao nhiêu?

34 8/29/2008