SEMINARSKI RAD

BUDVA

Predmet
Marketing saobraćaja i komunikacija

„ISTRAŽIVANJE USUGA PREVOZA

PUTNIKA“
(seminarski rad)

Predmetni nastavnik
Prof.dr Safet Kalač

Student
Ksenija Boljević
Broj indeksa: 01 /18

Budva, februar 2020.

 SADRŽAJ
UVOD................................................................................................................................................2
1. TRŽIŠTE SAOBRAĆAJA........................................................................................................3
2. GODIŠNJA STATISTIKA SAOBRAĆAJA............................................................................5
2.1. ŽELJEZNIČKI PREVOZ PUTNIKA.................................................................................6
2.2. DRUMSKI I LOKALNI DRUMSKI PREVOZ PUTNIKA..............................................9
2.3. PREVOZ PUTNIKA U POMORSKOM SAOBRAĆAJU...............................................10
2.4. PREVOZ PUTNIKA – VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ........................................................11
ZAKLJUČAK..................................................................................................................................14
LITERATURA:...............................................................................................................................15

1
 UVOD
Specifičnosti saobraćajne usluge posledica su načina nastajanja, načina ispoljavanja i načina
usklađivanja ponude i tražnje. Saobraćajna usluga je nematerijalni proizvod koji ne može
egzistirati izvan procesa njene proizvodnje, proces proizvodnje i potrošnje je sinhronizovan
vremenski i prostorno. Kvalitet usluge nije unapred poznat za korisnika. Saobraćajno preduzeće
pruža korisnicima svojih usluga tri koristi:
1. Korist mjesta (prevoz na određenoj distanci);
2. Korist vremena (da se to obavi odgovarajućom brzinom u određeno vrijeme) i
3. Korist ugodnosti (da se prevoz obavi ugodno uz odgovarajući komfor).
Djelatnost saobraćajnog preduzeća je premještanje ljudi i robe iz jednog mjesta u drugo.
Saobraćajna usluga nije materijalni proizvod, već promjena mesta. Kao i kod drugih privrednih
djelatnosti potrebno je poći od potreba korisnika saobraćajnih usluga. Ljudi i robe su se oduvijek
prevozili, ali kako i pod kojim uslovima mijnja se sa razvojem privrede i društva. Potrebno je
identifikovati potrebe korisnika saobraćajnih usluga, stvoriti adekvatan kapacitet i prilagođavati
program aktivnosti do stepena koji je moguć.
U avionskom saobraćaju svaka linija, svaki polazak su posebna vrsta usluge korisnicima. Svaka
linija i vrijeme zadovoljavaju određenu vrstu korisnika. Istraživanje usluga prevoza putnika
najdetaljnije se sprovodi detaljnom analizom samog tržišta saobraćaja.
Tema ovog rada „Istraživanje usluga putnika“ detaljno je rarađena dalje kroz poglavlja.

2
 1. TRŽIŠTE SAOBRAĆAJA
Tržište saobraćajnih usluga je veoma kompleksno i dinamično. Promjene su dosta izražene kako
na strani ponude, tako i na strani tražnje. Na strani ponude se javlja veći broj vrsta saobraćajnih
organizacija (željeznički, drumski, riječni, pomorski i vazdušni saobraćaj i cjevovodi) koje sa
različitom efikasnošću mogu da obave saobraćajnu uslugu. Na strani tražnje su građani i razne
organizacije koji imaju potrebe za saobraćajnim uslugama. Motivi korišćenja saobraćajnih usluga
su različiti ne samo kod građana kao potencijalnih putnika već i kod privrednih i neprivrednih
organizacija i institucija. Kao i u ostalim privrednim djelatnostima i u saobraćaju je razumijevanje
motiva korišćenja saobraćajnih usluga pouzdana osnova za razumevanje kretanja tražnje kako
ukupne, tako i za pojedine vrste saobraćajnih usluga. Integralni pristup tržištu saobraćajnih usluga
je neophodan.
U analizi tražnje smatra se da treba razlikovati tri agregata:
1. Tražnju za prevoznim uslugama na nivou pojedinih teritorijalnih cjelina;
2. Tražnju za prevoznim uslugama na nivou pojedinih vrsta saobraćaja i
3. Tražnju za prevoznim uslugama na nivou saobraćajnog preduzeć
Na strani ponude na saobraćajnom tržištu se javljaju različiti sistemi saobraćaja koji imaju svoje
osobenosti (kvaliteta i cijena usluga), što ih čini diferenciranim u očima postojećih i potencijalnih
korisnika saobraćajnih usluga.
Međusobna konkurencija na strani ponude je oštrija gdje se saobraćajne relacije različitih sistema
prekrivaju, a znatno manja gde postoji ekskluzivnost. Bitna karakteristika ponude je relativno
ograničena mogućnost prilagođavanja različitih sistema saobraćaja promjenama u tražnji,
saobraćajnih usluga. Pri analizi tržišta saobraćajnih usluga posebno se analizira tržište putničkog
saobraćaja, a posebno tržište robnog saobraćaja. Saobraćajno preduzeće treba da izradi posebne
programe marketing aktivnosti za ove dvije vrste tržišta saobraćajnih usluga. Prostorna dimenzija
saobraćajnog tržišta zahtijeva posebnu analizu lokalnog, nacionalnog i međunarodnog tržišta. To
su ujedno dve osnove za segmentaciju tržištasaobraćajnih usluga. Segmentacija se može dalje
vršiti podijelom tržišta:
 Putničkog saobraćaja na osnovu motiva putovanja (obavljanje posla, turizam, lečenje itd).
 Tržište robnog saobraćaja može se podijeliti na osnovu vrsta roba koje se prevoze
(njihovih osobina i zahteva u prevozu). Program marketing aktivnosti treba da se prilagodi
pojedinim tržišnim segmentima.
Saobraćajna usluga se ne može supstituirati nekom drugom vrstom usluge ali postoji mogućnost
da se od strane korisnika saobraćajnih usluga biraju različite saobraćajne organizacije iste vrste
saobraćaja ili čak različitih vrsta saobraćaja na određenim relacijama i u određenim mjestima.
Stvaranje sistema integralnig transporta proširuje tu slobodu izbora korisnika saobraćajnih usluga
i omogućava mu da kombinuje razne vrste saobraćaja i razne organizacije da obavi namjeravano
putovanje odnosno prevoz robe. Određene osobenosti postoje u iznalaženju optimalne
kombinacije marketing miksa u saobraćajnim preduzećima. Proizvod kao prvi instrument je
usluga “promene mesta ili savladavanje prostora”.
Cijena je određena s obzirom na posebni društveni interes za delatnost pod državnom kontrolom u
gotovo svim zemljama bez izuzetka. Relativno je ograničen broj posrednika u nas, mada ih u

3
svetu ima sve više, koji kao agenti i brokeri posreduju između davaoca i korisnika saobraćajnih
usluga . Promocija je instrument koji je od istog stepena značaja u saobraćaju kao i u ostalim
privrednim djelatnostima. Postoji sloboda saobražajnih organizacija da ovaj instrument koriste da
bi uticali kako na primarnu, tako i na selektivnu tražnju. Promociona aktivnost treba da doprinese
stvaranju adekvatne slike o saobraćajnim organizacijama i o njihovim naporima da se prilagode
potrebama savremenog čovjeka i privrede. Iako je cijena kao instrument marketinga u saobraćaju
pod državnom kontrolom, postoje određene mogućnosti da se ona zajedno sa uslugom,
promocijom i kanalima prodaje koristi da se utiče na tražnju.
Pojam tarife (npr. željezničke karte) i cijene se koriste kao sinonimi, iako tarife sadrže i neke
elemente koje lista cijena u privrednim organizacijama u proizvodnji ne sadrži. Kao i kod svih
cijena “javnih usluga” koje su pod režimom kontrole, troškovi poslovanja su faktor koji se najviše
uvažava, dok se tražnja i konkurencija zanemaruju i potcenjuju. Praksa govori da prilagođavanje
ne samo usluge, već i cijene, uz adekvatni promociju odgovarajućim tržišnim segmentima daje
dobre rezultate poslovanja.
Politika diferenciranja cijena ima veliku mogućnost primjene u saobraćaju i to po različitim
osnovama u putničkom i robnom prevozu. Najčešći osnov za diferenciranje je korisnik u
putničkom i karakter robe u robnom prevozu. Na domaćem tržištu cijene saobraćajnih usluga se
mogu regulisati odlukama nadležnih državnih organa, a na međunarodnom tržištu ugovorima koji
postoje kod pojedinih međunarodnih saobraćajnih organizacija po vrstama saobraćaja.

4
 2. GODIŠNJA STATISTIKA SAOBRAĆAJA
Publikacija „Godišnja statistika saobraćaja, skladištenja i veza – 2018. godine“ sadrži
preliminarne godišnje podatke o razvoju i stanju prevoznih sredstava, poslovnih subjekata koji se
bave prevozom, kao i preliminarne podatke o prometu poštanskim, kurirskim i
telekomunikacionim uslugama.
Svaka djelatnost prevoza prikazana je u posebnom poglavlju prema sljedećem redosledu:
željeznički saobraćaj, drumski i lokalni drumski prevoz putnika, prevoz robe u drumskom
saobraćaju, putevi i mostovi, registrovana vozila, saobraćajne nezgode, pomorski saobraćaj,
pretovar u lukama, promet robe u lukama, izveštaj o trgovačkoj mornarici, prevoz putnika i robe
na aerodromima, vazdušni saobraćaj i poštanski i telekomunikacioni saobraćaj.
Statistička poglavlja sadrže uvod, metodološka objašnjenja i tabelarne preglede i analizu
podataka.
Rezultati istraživanja iz područja statistike saobraćaja i komunikacija objavljuju se i u drugim
statističkim publikacijama: 1
 Statističkom godišnjaku;
 Mjesečnom statističkom pregledu;
 Statističkim saopštenjima.

1
https://www.monstat.org/userfiles/file/PUBLIKACIJA-%20GODISNJA%20STATISTIKA%20SAOBRACAJA
%202018-cg%20(002)(1).pdf

5
 2.1. ŽELJEZNIČKI PREVOZ PUTNIKA
U periodu januar – decembar 2018. godine pokrenuto je 12.325 vozova, od čega 10.685 u
lokalnom i 1.640 u međunarodnom saobraćaju. Za taj period ostvareno je 1.062.640 voznih
kilometara, i to u lokalnom 787.120, a umeđunarodnom 275.520 voznih kilometra. U
posmatranom periodu prevezeno je 992.009 putnika. 2
Broj prevezenih putnika za period I – XII 2018. godine veći je za 6% u odnosu na broj prevezenih
putnika u istom periodu 2017. godine (935.381 putnika). Treba imati u vidu da u ovaj broj putnika
nijesu uključeni putnici kojima se ne naplaćuju karte (djeca do 7 godina, stari preko 75 godine)
kao ni prevoz radnika željezničkog sistema Crne Gore (izuzev zaposlenih ŽICG), pa bi broj
prevezenih putnika bio oko 1 milion.
Putnički kilometri za posmatrani period su veći za 9% u odnosu na isti period prošle godine. U
narednim tabelama i grafikonima prikazani su vozni kilometri, putnički kilometri, broj pokrenutih
vozova i broj prevezenih putnika upoređenih sa izvršenjem iz istog perioda prošle godine i sa
planiranim veličinama.
Tabela 1: Uporedni prikaz ostvarenih i planiranih pokazatelja u 2017 i 2018. godini

Izvor: Izvještaj o poslovanju ŽICG 2018.god.

Tabela 2: Ostvareni obim rada u lokalnom saobraćaju

2
https://www.zcg-prevoz.me/downloads/Izvjestaji%20o%20poslovanju/IZVJESTAJ%20O%20POSLOVANJU
%20za%202018.god.pdf

6
 Izvor: Izvještaj o poslovanju ŽICG 2018.god.
Za period januar - decembar 2018. godine u lokalnom prevozu u odnosu na isti period 2017.
godine ostvaren je pad u najvećem broju parametara: Broj pokrenutih vozova je veći za 20% zbog
razdvajanja trasa vozova na relaciji Nikšić - Bar - Nikšić na trase vozova po ralacijama Nikšić -
Podgorica - Nikšić i trase vozova Podgorica - Bar - Podgorica, saobraćaja jednog para vozova više
na relaciji Podgorica – Bar – Podgorica i manje otkazanih vozova, Realizovani vozni kilometri su
za 3% veći zbog manjeg broja otkazanih vozova.
Broj prevezenih putnika je veći za 3% zbog kvalitetnije pružene usluge. Realizovani putnički
kilometri veći su za 4% zbog većeg broja prevezenih putnika. Prosječan broj putnika po jednom
vozu manji je za 14% zbog većeg broja vozova koji su saobraćali, Realizovani priliv veći je za 9%
zbog kvalitetnije pružene usluge. Pripadajući priliv po vozu veći je za 7% zbog kvalitetnije
pružene usluge. Prosječan pripadajući priliv po vozu manji je za 10% zbog većeg broja pokrenutih
vozova. Prosječni pripadajući priliv po putniku veći je 4% zbog većeg procentualnog rasta
realizovanih prihoda u odnosu na procentualni rast proja prevezenih putnika.
Prosječan pripadajući priliv po putničkom kilometru je za 4% veći zbog većeg procentualnog rasta
realizovanih prihoda u odnosu na procentualni rast proja prevezenih putnika. Prosječan put jednog
putnika je na istom nivou zbog u velikom procentu prevoza istih putnika. Prosječno kašnjenje po
vozu manje je za 26% zbog manjih problema na željezničkoj infrastrukturi.

Tabela 3: Tabela uporednog prikaza broja prevezenih putnika po relacijama u 2017. i 2018. godini

7
 Izvor: Izvještaj o poslovanju ŽICG 2018.god.
Za period januar - decembar 2018. godine u međunarodnom prevozu u odnosu na isti period 2017.
godine ostvareno je povećanje u najvećem broju parametara: Broj pokrenutih vozova i realizovani
vozni kilometri su veći za 39 odnosno 43% u odnosu na 2017. godinu. U 2017. godini od 01.01.
do 15.06, kao i od 15.10. do 15.11.2017. godine par međunarodnihputničkih vozova 433/432 na
relaciji Beograd – Bar – Beograd nije saobraćao usled zatvora pruge radi remonta na IŽS u 2018.
godini. Broj prevezenih putnika veći je za 28%, dok su realizovani putnički km za 27% veći u
odnosu na u odnosu na 2017. godinu.
Prosječan broj putnika po jednom vozu manji je za 9% u odnosu na 2017. godinu. Realizovani i
pripadajući (ukupni) prilivi su veći za oko 41%, dok su prosječni pripadajući prilivi po vozu
uvećani za 1% u odnosu na isti period 2017. godine. Prosječan prilivi po putniku uvećan je za
10%, dok su prosječni pripadajući priliv po putničkomkm veći za 11% u odnosu na isti period
2017. godine. Prosječan put jednog putnika je manji za 1% u odnosu na uporedni period 2017.
godinu. Prosječno kašnjenje po vozu manje je za 54% u odnosu na isti period 2017. godine (14,05
min/vozu).

Tabela 4: Ostvareni obim rada u međunarodnom saobraćaju

Izvor: Izvještaj o poslovanju ŽICG 2018.god.

8
 2.2. DRUMSKI I LOKALNI DRUMSKI PREVOZ PUTNIKA

Podaci drumskog i lokalnog drumskog saobraćaja rezultat su redovnih kvartalnih i godišnjih

istraživanja izvještajnih jedinica kojima je prevoz putnika i robe u drumskom i lokalnom
drumskom saobraćaju pretežna djelatnost.
Broj prevezenih putnika u drumskom saobraćaju u 2018. godini u odnosu na 2017. godinu bilježi
rast za 0,6%, dok u lokalnom drumskom saobraćaju taj porast iznosi 1,9%.

Tabela 5: Drumski putnički saobraćaj

Izvor: Godišnja statistika saobraćaja u CG 2018.god.

Tabela 6: Drumski lokalni saobraćaj

Izvor: Godišnja statistika saobraćaja u CG 2018.god.

9
 2.3. PREVOZ PUTNIKA U POMORSKOM SAOBRAĆAJU
Izvještajne jedinice za podatke pomorskog saobraćaja su preduzeća kojima je prevoz robe i
putnika u pomorskom saobraćaju pretežna djelatnost. Publikacijama do 2017. godine su prikazani
podaci o prevozu putnika i robe u pomorskom saobraćaju, inventarskom stanju prevoznih
sredstava krajem godine. Izvještajna jedinica u 2017. i 2018. godini nije obavljala prevoz putnika i
robe. Prethodni podaci o pomorskom saobraćaju se mogu naći u objavljenoj publikaciji iz 2017.
god.
Tabela 7: Pregled broja putnika na brodovima po mjesecima za period 2009-2018

Izvor: Izvještaj menadžmenta “Luka Kotor”-2018.god.

Tabela 8: Pregled broja putnika na jahtama po mjesecima za period 2009-2018

Izvor: Izvještaj menadžmenta “Luka Kotor”-2018.god.

Mjesec sa najvećim prometom brodova u 2018. godini je avgust sa 62 dolazaka, dok je u oktobru
mjesecu ostvaren najveći broj dolazaka putnika, odnosno 84.605. Luka je prethodnih godina
postala prepoznatljiva kao jedna od prvih destinacija novoizgrađenim brodovima kao sto su m/v
Viking Orion kompanije Viking Cruises i m/v Seabourn Ovation kompanije Seabourn Cruise
Line. Sve ovo je veoma važno za promociju ne samo „Luka Kotor“ A.D. kao kompanije, vec i za
Kotor i Boku, te Crnu Goru kao turističku destinaciju, sa akcentom na kruzing turizam, naročito
ako pođemo od saznanja da prilikom takvih putovanja uobičajeno dolaze važni subjekti turističke
industrije.

10
 2.4. PREVOZ PUTNIKA – VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ

Rast u prometu putnika ostvaren je na gotovo svim destinacijama, a 10 najvećih tržišta su: Rusija,
Srbija, Turska, Njemačka, Italija, Ukrajina, Velika Britanija, Austrija, Francuska i Belgija.
Značajan trend rasta broja putnika sa područja Zapadne Evrope koji je započeo 2016. godine,
nastavljen je u 2017. i 2018. godini. Značajan doprinos rastu saobraćaja, posebno na aerodromu
Podgorica, imalo je i prisustvo nisko-budžetnih avio-kompanija, čije se učešče u ukupnom
saobraćaju konstantno povećava.
Tabela 9: Promet putnika

Izvor: Izvještaj o poslovanju JP Aerodroma CG

Rast u prometu putnika ostvaren je na gotovo svim destinacijama, a 10 najvećih tržišta su: Rusija,
Srbija, Turska, Njemačka, Italija, Ukrajina, Velika Britanija, Austrija, Francuska i Belgija.
Značajan trend rasta broja putnika sa područja Zapadne Evrope koji je započeo 2016. godine,
nastavljen je u 2017. i 2018. godini. Značajan doprinos rastu saobraćaja, posebno na aerodromu
Podgorica, imalo je i prisustvo nisko-budžetnih avio-kompanija, čije se učešče u ukupnom
saobraćaju konstantno povećava.
Od 2013. godine, kada je počela saradnja sa avio-kompanijom Ryanair uvodenjem linije
Podgorica - Brisel, nisko-budžetne avio kompanije su značajno povećale obim saobraćaja. U 2018
godini, tri nisko tarifne kompanije - Ryaniar, Wizziair i EasyJet su povezivale Crnu Goru sa 13
destinacija, i obavile 991 let na kojima je prevezeno 330.654 putnika. Ryanair je u toku ljetnje
sezone 2018. godine uveo liniju Podgorica — Vroclav, a Wizz Air Podgorica — Katovice.
Bitno je napomenuti da su osim tri navedene, usluge naših aerodroma koristile još četiri nisko-
budžetne avio-kompanije: FlyDubai, Transavia, Eurowings i Norwegian. Za razliku od avio-
kompanija Ryanair, Easy Jet i Wizz Air, saradnja sa ovim avio-kompanijama realizovana je bez
marketinške podrške i odvijala se samo tokom ljetnjih mjeseci, osim u slučaju avio-kompanije
Flydubai, koja je počela letove na Aerodromu Tivat 23. juna 2017 godine i saobraćala do kraja
oktobra, a od 01. novembra do početka ljetnje sezone 2018. godine saobraćala ka Aerodromu
Podgorica, da bi nakon toga, u ljetnjoj sezoni, letjela ka Aerodromu Tivat. Navedene kompanije
su u 2018. godini ostvarile ukupno 231 let i prevezle 48.003 putnika. Na nivou preduzeća, u
2018. godini, u ukupnom prometu vazduhoplova redovan saobraćaj je činio 57%, a čarter
saobraćaj 43% ukupnog broja rotacija.

11
 Tabela 10: Promet putnika u redovnom i čarter saobraćaju

Izvor: Izvještaj o poslovanju JP Aerodroma CG

Tabela 11: Analiza fizičkog obima saobraćaja na nivou Društva u 2018.godini

Izvor: Izvještaj o poslovanju JP Aerodroma CG

U ukupnom saobraćaju u 2018. godini na crnogorskim aerodromima učestvovalo je 56 avio
kompanija, od kojih 11 (jedanaest) u redovnom saobraćaju. Sa oba aerodroma se saobraćalo ka
ukupno 70 destinacija. Najveće učešće u prometu vazduhoplova imajli su Montenegro Airlines
(26,51%), Air Serbia sa 11,38% učešča, dok je na trećem mjestu Turkish Airlines sa 3,76%
učešča. U poredenju sa prethodnom godinom, najveći rast u prometu vazduhoplova ostvarili su:

12
Small Planet SPZOO (283% - mali uzorak), TUI Airlines Belgium (178%), Pobeda Airlines
(83%), Jet Time (66%), Travel Service Prag (43%), Wizz Air (36%), i Adria Airways (27%).
Pad u prometu vazduhoplova ostvarile su sledeće avio kompanije: Rossiya Airlines (28%),
Alitalia (6%), Belavia (2%), Globus LLC (2%), Air Serbia (1%) i Siberia (1%).
Tabela 12: Promet putnika po kompanijama

Izvor: Izvještaj o poslovanju JP Aerodroma CG

U prometu putnika, procentualno najveće učešCe su imali Montenegro Airlines (25%), Air Serbia
(10%), Ryaniar (6,12%), Wizz Air (5,47%) i Turkish Airlines (5,43%). Rast u prometu putnika,
posmatrano u odnosu na isti period prethodne godine ostvarili su Dmall Planet (270), TUI Airlines
Belgium (244%), Pobeda Airlines (85%), Ural (72%), Jet Time (57%), Wizz Air (55%) i Adria
Airways (41%). Pad u prevozu putnika ostvarile su sledeće avio kompanija: Rossiya Airlines
(26%), Austrian Airlines (5%), Belavia (5%) i Aeroflot (1%).

13
ZAKLJUČAK
Nedovoljno razvijena putna mreža, problemi koji postoje u želježničkom sektoru vezani za stanje
infrastrukture i zaostalost voznih sredstava, zahtjevi za efikasnije funkcionisanje aerodroma, te
nisko korišćenje kapaciteta Luke Bar, ne daju dovoljno snažan podsticaj razvoju privrednih
aktivnosti.
Nadalje, slaba saobraćajna povezanost Crne Gore sa okruženjem, nedovoljna raspoloživost
iskusnog i u tržišnim uslovima obučavanog visoko-stručnog kadra I nedovoljna ulaganja u
istraživačko-razvojne aktivnosti, predstavljaju bitna ograničenja za popravljanje tržišnog položaja
privrednih društava koja pružaju transportne usluge. Ono što posebno brine, jeste činjenica da je
za ostvarenje pozitivnih efekata promjena u ovoj sferi potrebno dosta vremena, koje je sa
stanovišta motivacije i spremnosti za promjene, najograničeniji resurs.
Budući da moderan transport nameće potrebu održivosti sa ekonomskog, socijalnog i ekološkog
stanovišta, on podrazumijeva infrastrukturu i tehnologije koje su izuzetno skupe, tako da se
moraju izbjeći sve greške koje bi se mogle pojaviti u procesima strateškog odlučivanja. Važan
element u razvojnim planovima predstavlja jačanje 4 institucija i administrativnih kapaciteta kako
bi se u oblasti transporta obezbijedilo sprovodjenje planiranih aktivnosti. Strategija daje smjernice
kako da se iskoriste potencijali geostrateškog položaja Crne Gore za tranzitni saobraćaj i usklade
strane direktne investicije sa javnim interesom, cijeneći ekonomsku opravdanost i uticaj na
životnu sredinu. Osim toga, posebno se vodilo računa da planovi budu realno izvodljivi i sa
finansijskog i institucionalnog aspekta.

14
LITERATURA:
1. http://www.uzz.gov.me/vijesti/209546/Ugovor-o-obavezi-pruzanja-usluga-prevoza-
putnika-od-javnog-interesa-za-2019-godinu.html
2. Izvještaj o poslovanju JP Aerodroma CG – 2018.god.
3. Izvještaj menadžmenta “Luka Kotor”-2018.god.
4. Godišnja statistika saobraćaja, skladištenja i veza u CG 2018-2019
5. www.google.com

15