(Ortaöğretim)

Çankırı Şehit Yusuf Çelik Rehberlik ve Araştırma Merkezi

Lise Çalışma Komisyonu
 (Ortaöğretim)

Bu kılavuz, Çankırı Şehit Yusuf Çelik Rehberlik ve Araştırma Merkezi Lise Çalışma
Komisyonu çalışmasıdır. Kılavuzda yer alan etkinlikler derleme ve uyarlama biçiminde
oluşturulmuştur. Kısmen da olsa komisyon tarafından geliştirilen etkinlik örnekleri
içermektedir.

Komisyon
Gökhan Gülnar, Çankırı Şehit Yusuf Çelik RAM
Bahar Ünal, Şehit Erdem Öztürk Mesleki ve Teknik A.L.
Ayşe Sümeyye Şeker, Nevzat Ayaz Sosyal Bilimler Lisesi
Üzeyir Kahraman, Yapraklı Çok Programlı Anadolu Lisesi

Ekim, 2020
Çankırı

i
 ÖNSÖZ

Rehberlik Eğitimin Merkezidir!

Bir rehber öğretmen/psikolojik danışmanın kapısında şöyle bir yazı yazdığı söylenir: ‘Gelin ve
sorunlarınızı, sıkıntılarınızı benimle paylaşın. Herhangi bir sorununuz ya da sıkıntınız yoksa yine de
gelin ve bunu nasıl başardığınızı benimle paylaşın.’

Rehberliğin merkezinde öğrenci vardır. Eğitimin merkezinde de öğrenci olduğuna göre bence
‘Rehberlik Eğitimin Merkezidir!’ Rehberlik hizmetleri son yıllarda özellikle de içinde bulunduğumuz
bu süreçte daha çok önem kazanmıştır. Bu artan önem ve beklentiye doğru ve istendik bir biçimde
cevap verebilmek adına ilimizdeki çok değerli meslektaşlarımızdan oluşan bir komisyon tarafından
ortaöğretim okulları için hazırlanan rehberlik etkinliklerinin tüm rehber öğretmen/psikolojik
danışmanlarımıza, öğrencilere ve ailelerine faydalı olması dileği ile emeği geçenlere çok teşekkür
eder, şahsım ve kurumum adına saygılar sunarım.

Çelebi ÇAĞLAYAN
Çankırı Şehit Yusuf Çelik RAM Md.

ii
 Sevgili meslektaşlarımız,

Eğitimin vazgeçilmez unsurlarından biri olan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yeri ve
önemi büyüktür. Psikolojik danışman ve rehber öğretmenler Covid-19 pandemi sürecinde çalışmalarını
fedakârca yürütmüşlerdir. Öğrencilere, gerek uzaktan eğitim araçlarıyla gerekse ev ziyaretleri marifetiyle
ulaşmışlar; ihtiyaç duydukları psikolojik destek ve rehberlik faaliyetlerini eksiksiz gerçekleştirmişlerdir.
Velilerle de sabah-akşam mesai kavramı gözetmeksizin iletişim halinde olmuşlardır. Okullarda bu hizmetlerin
yürütülmesinde psikolojik danışmanlar kadar özverili ve fedakarca çalışan sınıf rehber öğretmenlerimizi de
unutmamak gerekir. Rehberlik, ekip işidir. Bu bakımdan öğrenci ve velilerimize rehberlik hizmetlerinin etkili bir
biçimde sunulmasında imkanlar oluşturan değerli okul müdürlerimiz ve idarecilerimize; okul rehberlik servisiyle
sürekli eşgüdüm halinde çalışan ve yardımlarını esirgemeyen değerli öğretmenlerimize; hiçbir eğitim kurumunun
onlarsız düşünülemediği pek kıymetli meslektaşlarımız psikolojik danışmanlara çok teşekkür ediyoruz.

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2020 yılında
yenilenmiş sınıf rehberlik programını yayınlamıştır. Yenilenen bu programda kazanım listeleri büyük ölçüde
revize edilmiştir. Günümüz koşullarına uygun ve öğrencilerin gelişim ihtiyaçlarına göre hazırlanan sınıf
rehberlik programı okullarda görev yapan psikolojik danışman ve sınıf rehber öğretmenleri tarafından
uygulanmaya başlanmıştır. Ancak sınıf rehberlik etkinlikleri henüz yayınlanmamıştır. Yalnızca kademeli olarak
yüz yüze eğitime başlayan sınıflara ait dörder haftalık rehberlik etkinlikleri yayınlanmıştır.

Okullarımızda görev yapan psikolojik danışman ve sınıf rehber öğretmenlerimize müşavirlik hizmeti
sunmak, 2020-2021 yılında uygulanması gereken alandaki etkinlik boşluğunu kısmen de olsa doldurabilmek
amacıyla Çankırı Şehit Yusuf Çelik Rehberlik ve Araştırma Merkezi Lise Çalışma Komisyonu oluşturulmuştur.
Komisyonda Çankırı Şehit Yusuf Çelik Rehberlik ve Araştırma Merkezi psikolojik danışmanı Gökhan Gülnar,
Şehit Erdem Öztürk Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi psikolojik danışmanı Bahal Ünal, Nevzat Ayaz Sosyal
Bilimler Lisesi psikolojik danışmanı Ayşe Sümeyye Şeker ve Yapraklı Çok Programlı Anadolu Lisesi psikolojik
danışmanı Üzeyir Kahraman yer almaktadır. Komisyon üyeleri tarafından yaklaşık iki aylık süre boyunca
kaynak taraması yapılmış ve yeni kazanımlara uygun olduğu düşünülen etkinlik uyarlamaları yapılmıştır.
Kılavuzda yer alan rehberlik etkinliklerinin bazıları komisyon üyeleri tarafından özgün üretilmiş, bazıları
üzerinde kısmen değişiklik ve uyarlama çalışmaları yapılmış ve bazıları da olduğu gibi alıntılanmış
etkinliklerdir. Genel itibariyle elinizdeki bu kılavuz bir derleme çalışmasıdır. Kılavuzumuzda yer alan etkinlik
örnekleri lise kademesi için uyarlanmıştır. Etkinlik sayıları sınırlı olup, yeni sınıf rehberlik programında yer alan
tüm kazanımları kapsamamaktadır. Bu vesilelerle sınıf rehberlik etkinlikleri (ortaöğretim) kılavuzunu ilimiz ve
ülkemizdeki tüm meslektaşlarımızın istifadesine sunuyoruz.

Yüz yüze eğitimin tüm okul ve sınıf kademelerinde en yakın zamanda başlaması
ümidiyle…Sağlıcakla kalın.

Komisyon

iii
 İÇİNDEKİLER

Önsöz ………………………………………………………………………………………………...…ii

Giriş ……………………………………………………………………………………………………iii

İçindekiler . …………………………………………………………………………………………….iv

9. sınıf örnek sınıf rehberlik etkinlikleri………………………………………………………...………1

Açık Arttırma ..............................................................................................................................2

Değerler ve Meslekler .................................................................................................................5

Değerlerim ..................................................................................................................................8

Kendinin Taraftarı Ol ................................................................................................................11

Siber Zorbalıkla Başedelim ......................................................................................................13

Ailemize Hoşgeldiniz …………………………………………………………………………14

Bu Ders/Meslek Tam Bana Göre ……………………………………………………………..16

Duygular ……………………………………………………………………………………...20

En Uzun En Kısa Çizgi ………………………………………………………………………22

Hobim ve İlgim ………………………………………………………………………………25

Kuralların Farkındayım ………………………………………………………………………27

10. sınıf örnek sınıf rehberlik etkinlikleri …………………………………………………………… 29

Amaçlar .....................................................................................................................................30

Bilişim Kendini Yönetme .........................................................................................................33

İhtiyaçlarım Neler .....................................................................................................................35

Sallanan Sandalye .....................................................................................................................36

Son Kararım ..............................................................................................................................38

Bizim Takım ………………………………………………………………………………….40

Kararım Karar ………………………………………………………………………………...42

Duyarlı Olalım ………………………………………………………………………………..44

Gelecek Beni Bekler ………………………………………………………………………….45

Mesleğim ve Değerlerim ……………………………………………………………………..47

Yüz Bin Kere Hayır …………………………………………………………………………..49

Basamakları Çıkıyorum ………………………………………………………………………51

iv
 Çatışmanın Çözümü …………………………………………………………………………..54

11. sınıf örnek sınıf rehberlik etkinlikleri ……………………………………………………………..57

Azim ve Ötesi ………………………………………………………………………………...58

Başarının Buzdağı .....................................................................................................................61

Benim Senaryom .......................................................................................................................65

Hayır Diyebilmek ......................................................................................................................68

Planımı Hazırlıyorum …………………………………………………………………………70

Güçlerim ……………………………………………………………………………………...72

Kariyer Simülasyonu ................................................................................................................74

12. sınıf örnek sınıf rehberlik etkinlikleri ……………………………………………………………..79

Olumluyu Bul ...........................................................................................................................80

Sınav Demişken ........................................................................................................................84

Stres Nedenlerim ......................................................................................................................86

Zamanımı Planlıyorum .............................................................................................................89

Bir Ömür Boyu Öğrenme ……………………………………………………………………..91

Özgeçmişim Var ……………………………………………………………………………...92

Zaman Yönetimi ……………………………………………………………………………...96

v
9. SINIF ETKİNLİKLERİ

1
 AÇIK ARTTIRMA

Konu: Yaşam değerlerini netleştirebilme

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler;
1-Yaşam değerlerinin farkına varır.
2-Gelecekte ve gelecek planlamasında yardımcı olabilecek değerleri tanır
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.
Etkinliğin akışı: Öğrencilere yaşamlarındaki değerlerin, önem verdiklerinin neler olduğunu sorun.

Resmin Kaynağı: https://www.kisa.link/O0nW Erişim Tarihi 08.10.2020

 FORM kağıdında yer alan değerleri söyleyin ve tek tek her birinin üzerinde konuşun, örnekler
verin ve/veya öğrencilerden isteyin.
 Etkinlik için FORM-8’de bulunan değerleri not kağıtlarına önceden yazın. Sonrasında
öğrencilere “şimdi bir açık arttırma ortamını canlandıracağız. Daha önce açık arttırmaya
katılmış veya görmüş olanlar var mı?” şeklinde etkinliğe girin.

 Öğrenciler açık arttırmanın ne olduğunu bilmiyorsa açıklayın. Ardından “açık arttırmayı

yöneten ben olacağım. Torbaya attığımız değer kağıtlarından her birini açık arttırma ile
satacağım. Satılacak değerlerin listesi şöyle…
Herkesin 100 kredisi var ve her ürünün satışa çıkış fiyatını ben belirleyeceğim. Sizden isteğim;
açık arttırmada neyi, ne kadara satın aldığınızı not etmeniz. Haydi başlayalım.” açıklamasını
yaptıktan sonra oyunu başlatın.

 Etkinlik sonunda öğrencilere “neyi, ne kadar aldınız? Aldığınız değer kartı, sizin için neden bu
kadar önemli? Neyi almak isteyip de alamadınız?” sorularını yönelterek öğrencilerin önem
verdikleri üzerinde düşünmelerini sağlayın.
 Ardından piramit şeklinde en pahalıdan en ucuza doğru satılan değerleri Değerler Piramidine
yazın. Tahtaya yansıtın. Değerlerin hayatımızdaki yeri ve öneminin ne olduğu üzerinde
tartışın. Öğrencilerin etkinlikle ilgili sormak istedikleri olup olmadığını öğrendikten sonra
çalışmayı sonlandırın.

Yararlanılan kaynaklar:
1. MEB. (2013). Yaşam Becerileri Etkinlik Kitabı. Ankara: Özel Eğitim ve Rehberlik
Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
2. https://siddetinonlenmesi.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi 08.10.2020
3. https://www.kisa.link/O0nW Erişim Tarihi 08.10.2020

2
 FORM- DEĞERLER LİSTESİ

*Değerler Çoğaltılabilir.

3
DEĞERLER PİRAMİDİ

4
 DEĞERLER VE MESLEKLER

Konu: Öğrencilerin kişisel değerlerle meslekler arasındaki ilişkiyi kavramalarını sağlamak.

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler kendi mesleki değerlerinin farkına varır.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Resmin Kaynağı: Https://www.Kisa.Link/O0Ct Erişim Tarihi: 09.10.2020

Etkinlik akışı:

 Daha önce karar verme ile ilgili oturumlarımızda değerlerle karar verme arasında bir ilişki
olduğunu ifade etmiştik. Değer neydi? Kim söylemek ister? (Yanıtları alın).
 Değerler bizim aile, toplum, din, arkadaşlar, medya gibi kaynaklardan öğrendiğimiz önemli
kişisel İnançlardır. Eğer değerlerin karar verme ile ilişkisi varsa, bir karar verme süreci olan
meslek seçimiyle de ilişkisinin olması doğaldır. Örneğin sizin için “açık havada çalışmak”
önemli bir değer ise bir muhasebeci olmak yerine peyzaj mimarı olabilirsiniz. (Peyzaj mimarı,
doğal ve kültürel kaynakları koruyarak ve ekolojik, estetik, ekonomik ve işlevsel boyutları göz
önünde bulundurarak insanlar için yaşanabilir mekanlar tasarlayan, tahrip olmuş alanları
onaran ve projelerden üreten kişidir).
 (Değerler Uygulama Sayfasını dağıtın). Şimdi sizlere dağıttığım Uygulama Sayfalarına bir
bakalım. Burada bazı değerler var. Bu değerleri inceleyin. Kendinize uygun olan 3 tanenin
altını çizin.
 Şimdi dörder kişilik gruplar oluşturalım (Her gruba Meslekler Uygulama Sayfasını dağıtın).
Kendi gruplarınızda sizin için önemli olan dört tane meslek seçerek Değerler Uygulama
Sayfasının altındaki yere yazacaksınız. Bunun için 20 dakikanız var.
 Kim başlamak ister? (Bütün katılımcıların sunum yapmalarını sağlayın).
Tartışma Soruları

1. Değerlerinize uygun gelen meslekler sizi şaşırttı mı? Neden?

2. Bu mesleklerden birine sahip olmayı düşünür müsünüz?
3. Daha önce seçmeyi düşündüğünüz ama değerlerinize uymadığını gördünüz meslek var mı?
4. Bu mesleki değerlerden hangileri aileniz için çok önemli?
Yararlanılan kaynaklar:
1- MEB. (2012). Öğrenci destek programı, özellikle kız çocuklarının okullaşma oranının arttırılması
projesi. Ankara.

2- https://www.Kisa.Link/O0Ct Erişim Tarihi: 09.10.2020

5
 UYGULAMA SAYFASI DEĞERLER

Aşağıdaki değerlerden sizin için en

önemli olan üç tanesini seçin:
Diğer insanlara yardım etmek
Yaratıcı ya da sanatla ilgili olmak
Günlük bir rutine sahip olmak
Çok para kazanmak
Ünlü olmak
Her zaman insanlarla çalışmak
Diğer insanları etkilemek
Yeni teknoloji ile çalışmak
İnsanlara bir şeyler öğretmek
Mesleki açıdan güvenceye sahip olmak
İstediğiniz zaman çalışmak
Dünyayı güzelleştirmek
Açık havada çalışmak
Macera aramak
Yeni Şeyler öğrenmek
Aydın ya da düşünür olarak tanınmak
Dünyanın daha iyi bir yer olmasına çabalamak
İnsanları eğlendirmek

DEĞERLERİMİ YANSITAN MESLEKLER

1-
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
.........................
2-
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
.........................

3-
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
.........................
4-
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
.........................

6
 UYGULAMA SAYFASI MESLEKLER

Sosyal Çalışmacı Köşe Yazarı Psikolog

Tesisatçı Çevirmen Tur Rehberi

Doktor Muhasebeci Elektrikçi

Atlet (Sporcu) Marangoz Elektrik Mühendisi

Kamyon Şoförü Kameraman Müzisyen

Bahçıvan Akademisyen Şarkıcı

Öğretmen Yönetici Hastabakıcı

Kasiyer Belgesel Yapımcısı İnşaat Mühendisi

Sekreter Film Yönetmeni Mimar

Aşçı Ressam İç Mimar

İnşaat İşçisi Karikatürist Elektronik Mühendisi

Esnaf Boyacı Küçük İşletme Sahibi

Kozmetik Uzmanı Yardım Kuruluşu Çalışanı Kitap Yayıncısı

Fotoğrafçı Arkeolog Gazeteci

Dizi Oyuncusu Makine Mühendisi Hostes-Host (Erkek Hostes)

Muhabir Avukat Sunucu

Bilgisayar Mühendisi Yazar Kuaför

Hemşire Tiyatro/Sinema Oyuncusu Orman Mühendisi

Psikolojik Danışman Taksi Şoförü Çiçekçi

Asker Proje Yöneticisi Seracı

Garson Peyzaj Mimarı Kaynakçı

7
 DEĞERLERİM

Konu: Değerlerini Belirleyebilme

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler;
1- Yaşam değerlerinin farkına varır.
2 -Değer verdiklerinin neler olduğunu, neye ne kadar değer verdiğini bilir ve değerler
ile gelecek planları arasında bağ kurar.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.
Etkinlik Akışı:

Resmin Kaynağı https://www.kisa.link/o0bu Erişim tarihi 07.10.2020

 Öğrencilere yaşamlarındaki değerlerin, önem verdiklerinin neler olduğunu sorun. Kendi

örneğinizi de öğrencilere yardımcı olması için söyleyebilirsiniz.

 Ardından FORM-ALIŞTIRMA yı öğrencilere dağıtın ve etkinlik yönergesini verin. Etkinlik

sonrasında öğrencilerden en fazla önem verdikleri ve en az önem verdiklerinin neler olduğunu
paylaşmalarını isteyin.

 Öğrencilerin yanıtlarındaki en fazla-en az önem verilenleri tahtaya yazarak bu değerler ve bu

değerleri sürdürebilmek için nasıl bir gelecek planı yapabilecekleri üzerinde tartışın.

 Öğrencilerin etkinlikle ilgili sormak istedikleri olup olmadığını öğrendikten sonra çalışmayı
sonlandırın.

Yararlanılan kaynaklar:
1- MEB. (2013). Yaşam becerileri etkinlik kitabı. Ankara: Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel
Müdürlüğü.

2- https://siddetinonlenmesi.meb.gov.tr Erişim Tarihi 07.10.2020

3- https://www.kisa.link/o0bu Erişim tarihi 07.10.2020

8
 DEĞERLERİM-ALIŞTIRMA

Yönerge: Aşağıdaki değerlerle ilgili ifadelerin sizin için önemli olma düzeyine göre hiç, biraz ve çok
seçeneklerini işaretleyin. Listedekiler dışında önem verdiğiniz diğer değerleri ekleyin.

Önem Derecesi

HİÇ BİRAZ ÇOK

Nerede yaşadığım

Tek başıma çalışmak

Emirleri yerine getirmek

Araştırmak

Sadık olmak

Hobilerime zaman
ayırmak

Macera yaşamak

Yarışma içinde olmak

Grup çalışmaları yapmak

En iyi olmak

Bir işte bilirkişi olmak

Eğlenmek

Diğerlerine yardım etmek

Yaratıcılığımı kullanmak

Çok para kazanmak

Ait hissetmek

Açık alanda olmak

Yönetilmek

Kendi kararlarımı kendim

verebilmem

Sorumluluk almak

9
Aile kurmak

Yeni şeyler öğrenmek

Yaşayabilecek kadar para

kazanmak

Saygı görmek

Dürüst olmak

Ün kazanmak

Nazik olmak

……………………………….

…………………………….

……………………………….
……………………………….

……………………………….

10
 KENDİNİN TARAFTARI OL!

Konu: Güçlü yanlarını belirleyebilme

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler;
1-Sahip olduğu karakter güçlerini fark eder.
2- Güçlü yanlarını bilir, yapabildiklerini fark eder.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Resmin kaynağı: https://www.kisa.link/O0o7 Erişim Tarihi: 08.12.2020

Öğrencilere “Daha önce kendinizle ilgili olan olumlu özelliklerinizi, güçlü yanlarınızı düşündünüz mü?
Neler buldunuz?” sorularını yönelttikten sonra etkinliğe geçin.

Etkinlik için “Bilirsiniz futbol takımlarının taraftar formları vardır ve bizler için tuttuğumuz takımın
formasını giymenin anlamı büyüktür. Kendimizi o takımın gücüyle, güçlü yanlarıyla iyi hissederiz. Aynı zamanda
formayı giymek, o gruba ait olduğumuzu ve grubun değerlerini, inançlarını desteklediğimizin bir göstergesidir.
Bugün sizden, kendiniz için bir forma tasarlamanızı istiyorum. Formayı tasarlarken kendinizdeki olumlu
özellikleri ve güçlü yanları, yapabildiklerinizi, becerilerinizi düşünün. Yazı yazabilir, resim çizebilirsiniz.”

Yukarıdaki açıklamayı yaptıktan sonra öğrencilere T-shirt resminin olduğu kağıtları ve renkli
boyaları/keçeli ve kuru kalemleri verin.

 Hayatınızdaki en değerli olan şey nedir? Veya hayatınızdaki en değerli olan kişi kimdir?
 İyi yaptığınız üç şey nedir?
 Etrafınızdakilerce neyinizle hatırlanmayı istersiniz? Hayatında yaptığın en önemli şey nedir?
 Arkadaşlarınız sizin en çok hangi özelliğinizi sever?” sorularıyla öğrencilerin güçlü yanları
üzerinde etraflıca düşünmelerini sağlayın.
Öğrenciler T-shirt’lerini hazırladıktan sonra her grupta en az 10 kişi olacak şekilde sınıfı gruplara
ayırın. “Şimdi herkes grubundaki arkadaşlarına T-shirt’te yazdığınız güçlü yanlarınızı paylaşın

Gruplar paylaşımlarını yaptıktan sonra öğrencilere

 “Kendinizle ilgili olumlu ve güçlü yanlarınızı bulmak ve bunu diğerleriyle paylaşmak nasıldı?
 Bu etkinlik sırasında kendinizle ilgili fark ettikleriniz nelerdi?
 Grup arkadaşlarınızın paylaşımları sırasında arkadaşlarınızla ilgili farkındalıklarınız nelerdi?”
sorularını yönelterek etkinlik hakkında konuşmalarını sağlayın. Öğrencilerin etkinlikle ilgili
sormak istedikleri olup olmadığını öğrendikten sonra çalışmayı sonlandırın.

11
 FORM

TARAFTAR FORMASI

Resmin kaynağı https://www.kisa.link/O0o2 Erişim Tarihi:08.10.2020

Yararlanılan kaynaklar:
1- MEB (2013). Yaşam Becerileri Etkinlik Kitabı. Ankara: Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel
Müdürlüğü.

2- https://siddetinonlenmesi.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi 08.10.2020

3- https://www.kisa.link/O0o2 Erişim Tarihi: 08.10.2020

4- https://www.kisa.link/O0o7 Erişim Tarihi 08.10.2020

12
 SİBER ZORBALIKLA BAŞ EDELİM

Konu: Bilişim araçlarının kullanımında sanal tehlikelerden korunma.

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler;
1-Siber zorbalığın yaşamındaki etkilerini fark eder.
2-Bilişim araçları yoluyla karşılaşabileceği sanal tehlikelerin farkına varır.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.
Etkinliğin akışı:

Erişim Tarihi: https://www.kisa.link/O1mA Erişim Tarihi 13.10.2020

 Etkinlik öncesinde sanal zorbalıkla ilgili literatürü inceleyin ve sanal tehlikelerden korunma
yolları hakkında notlar alın.
 Etkinlik sürecinde, tahtaya büyük harflerle “SİBER ZORBALIK” yazın ve öğrencilere bu
kavramdan neler anladıklarını sorun. Beyin fırtınası yoluyla kavram hakkında temel
bulduğunuz kelimeleri tahtaya yazın ve sanal zorbalığın tanımlanmasını sağlayın.
 Bilişim araçlarının kullanımında sanal tehlikelerden korunmanın önemi çerçevesinde,
öğrencilere şu soruları yöneltin ve tartışma ortamı oluşturarak soruların yanıtlanmasını
sağlayın.
TARTIŞMA
1. “Sanal zorbalık ne tür yollarla yapılabilir?”
2. “Sanal zorbalık olarak nitelendirebileceğiniz bir olay ya da durumla karşılaştığınız oldu mu?”
3. “Sanal zorbalığa uğrayan kişi hangi duyguları yaşayabilir?”
4. “Sanal zorbalıkla mücadele etmek için neler yapabilirsiniz?”
5. “Sanal zorbalık karşısında kimlerden ya da nerelerden yardım alabilirsiniz?”
6. “Sanal zorbalığa uğrayan bir arkadaşınızı gördüğünüzde neler yapabilirsiniz?”
7. Sanal ortamda karşılaşılabilecek tehlikeler karşısında önlem almanın önemi üzerinde durun ve
tartışma sürecini sonlandırın.

Yararlanılan kaynaklar:

1. MEB. (2013). Yaşam Becerileri Etkinlik Kitabı. Ankara: Özel Eğitim ve Rehberlik
Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
2. https://siddetinonlenmesi.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi 08.10.2020
3. https://www.kisa.link/O1mA Erişim Tarihi 13.10.2020

13
 AİLEMİZE HOŞGELDİNİZ

Konu: Okula yeni başlayan öğrencilerin okula uyum ve aidiyet duygusu geliştirmelerini
sağlamak.
Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler okulun yakın çevresini, bölümlerini ve okulda çalışan
personeli tanır.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Kaynak: https://www.okulhaberleri.net/durak-hava-demir-ailemize-hos-geldiniz-1698877

Etkinlik akışı:
Okulunuza ait bir flama veya ödül olmaması durumunda okulunuzun simgesini bayrak olarak bastırıp
kullanabilirsiniz

Yeni gelen kız ve erkek öğrenciler ve velilerini toplantının yeri, zamanı ve saati hakkında bilgilendirin.

Önceki yılın öğrenci meclis başkanı, okul birincisi, okul spor takım kaptanları ve varsa diğer öne çıkan
öğrencilerle görüşerek onlara toplantının amacını ve onlardan ne beklediğinizi açıklayın. Kimin hangi sembolü
nasıl bir metinle teslim edeceğini planlayın. O Toplantıdan önce kız ve erkek öğrencilerin isimlerini kâğıtlara
yazarak "Kızlar" ve "Erkekler" olarak iki ayrı torbaya koyun.

Okul yönetimiyle birlikte tanışmanın gerçekleştiği bir mekân belirleyin ve (sunum ya da film gösterisi
yapılacaksa araç ve gereçlerin hazırlanması, müzik yayını için gerekli sistemin hazırlanması, kimin sunuculuk
yapacağına karar verilmesi gibi) gerekli düzenlemeler yapın

14
 Okul müdürünün açılış ve hoş geldiniz konuşmasından sonra, öğrencilere okul sembollerinin yeni
gelen öğrencilere devredileceğini, sembolleri teslim alacak öğrencilerin kura ile belirleneceğini ve bir yeminle
sembollerin teslim edileceğini açıklayın.

İlk sembolü verecek öğrenciyi sahneye davet edin ve kısaca kendisini tanıtmasını isteyin.

Daha sonra kurayla sembolü alacak bir kız bir erkek öğrenci belirleyin ve onları da sahneye davet edin.
Sembolü teslim eden ve alan öğrencinin söyleyeceği/tekrar edeceği metin duvarda/ tahtada yazılı olması veya
kura ile birlikte isim çekilen kâğıtlarda söylenecek cümlenin de yazılı olması öğrencilerin heyecanlanıp "Ne
söyleyeceğim?" kaygısı yaşamasını engelleyebilir.

Sembol tesliminden sonra hem teslim eden hem de teslim alan öğrencilere neler hissettiklerini sorun ve
alkışlarla yerlerine uğurlayın.

Teslim edilecek tüm semboller için aynı işlemi tekrarlayın.

Aşağıdaki sorulara yönelik öğrenci paylaşımlarını alarak etkinliği sonlandırın.

DEĞERLENDİRME SORULARI

Okulumuz hakkında neler düşünüyorsunuz?

Bu okulun öğrencisi olmak size neler hissettiriyor?

Yararlanılan Kaynaklar

1. MEB (?). Ortaöğretime Uyum programı Uygulama Kılavuzu. Uyum Etkinlikleri.

2. https://www.okulhaberleri.net/durak-hava-demir-ailemize-hos-geldiniz-1698877

15
 BU DERS/MESLEK TAM BANA GÖRE

Konu: İlgi, yetenek ve mesleki değerlerin dikkate alınarak alan/dal/ders/meslek seçimi.

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler;
1- Mesleki değerleri, ilgileri, yetenekleri ve kişilik özellikleri ile seçebileceği dersler
arasında ilişki kurar.
2- Alan/bölüm/dal/ders seçiminde ilgi,yetenek ve mesleki değerleri dikkate alır.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Etkinlik gerçekleştirilmeden önce öğretmen, okul türüne göre öğrencilerin seçebileceği derslerin listesini
hazırlayarak sınıfa getirecektir.

Etkinlik akışı:
1. Form–1 (İlgiler-Yetenekler-Değerler-Kişilik Tipleri) öğrencilere verilir ve hangi ilgilerin, hangi
yeteneklerin, hangi değerlerin, hangi kişilik tiplerinin; hangi ders/meslekle ilişkili olduğuna dikkat
ederek okumaları istenir.
2. Kendi ilgi, yetenek, değerleri ve kişilik özellikleri ile seçeceği ders/meslek arasında ilişki kurmaları
ve aşağıdakine benzer sorular sorularak cevaplarını sınıfla paylaşmaları istenir:
- İlgilerinizin neler olduğunun farkında mısınız?
- Hangi ilgi alanlarının, hangi mesleklerle ilgili olduğunu biliyor musunuz?
- İlgilerinizle seçeceğiniz dersler birbirine uyuyor mu?
- Yeteneklerinizin neler olduğunun farkında mısınız?
- Hangi yeteneklerin, hangi mesleklerle ilgili olduğunu biliyor musunuz?
- Yeteneklerinizle seçeceğiniz dersler birbirine uyuyor mu?
- Mesleki değerlerinizin neler olduğunun farkında mısınız?
- Mesleki değerlerinizle seçeceğiniz meslek birbirine uyuyor mu?
- Kişilik tiplerinden hangisi sizi en iyi anlatıyor?
- Hangi kişilik tiplerinin, hangi mesleklerle ilgili olduğunu biliyor musunuz?
- Bütün değişkenleri değerlendirdiğinizde seçmeyi düşündüğünüz meslek size uygun mu?
4. İlgileri, yetenekleri, değerleri ve kişilik özellikleri ile seçebileceği dersler arasında ilişki kurmanın
önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.

Yararlanılan kaynaklar:
1- MEB (2001). Ortaöğretim Rehberlik ve Yönlendirme Dersi Programı Sınıf etkinlik örnekleri.
2- Erkan, S. (2006). Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programlarının Hazırlanması.
Ankara: Nobel Yayıncılık.
3- Kuzgun, Y.(2000). Meslek Danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
4- https://www.eduolog.com/mesleki-egilim-belirleme-testi/Erişim tarihi: 08/10/2020

16
 FORM–1
İLGİLER- YETENEKLER- DEĞERLER- KİŞİLİK TİPLERİ

İLGİLER:
İnsanlar yaptıkları herhangi bir işten, katıldıkları herhangi bir etkinlikten doyum sağlamak isterler. Bir
kimse yaptığı herhangi bir işin sonunda para, takdir, ödül gibi çeşitli kazançlar elde edebilir. Bundan
başka bir de işin kendisi kişiye doyum sağlayabilir. Yani kişi o işi yapmakla mutlu olabilir, uzun ve
yorucu bir çalışma süresinin sonunda kendisini huzurlu ve ruhen dinlenmiş hissedebilir. Böyle bir
kimse, kısıtlayıcı koşullar altında dahi o işi tekrar tekrar yapma isteği duyabilir. Kısaca herhangi bir
zorlama altında olmadığı ya da kendisine bir ödül vaad edilmediği halde bir kişi kendiliğinden bazı
faaliyetlere girişiyor ve bundan doyum sağlıyorsa bu kimsenin o tür faaliyetlere karşı ilgisi olduğu
söylenebilir.
Bireyin seçme özgürlüğü olduğu durumlarda gerçek ilgiyi saptama olasılığı daha yüksektir. Bir kimse
önünde çeşitli faaliyet imkânları bulunduğu halde hep belli bir faaliyet türüne yöneliyorsa o faaliyete
ilgisi olduğu söylenebilir. Bir kimsenin ilgi duyduğu bir faaliyet alanı genellikle onun yetenekli olduğu
alandır. İnsan yalnızca yetenekli olduğu alanlarda başarılı çalışmalar yapabilir.

İLGİ ALANLARI VE MESLEKLER:

Temel Bilim: Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Tıp, Veterinerlik, Mühendislikler vb.
Sosyal Bilim: Hukuk, Siyaset Bilim, Sosyoloji, Psikoloji, İlahiyat vb.
Canlı varlık: Ziraat fakültesinin bölümleri, veterinerlik vb.
Mekanik: Makine müh., Makine , Elektrik elektronik müh., elektrik, elektronik vb.
İkna: Gazetecilik, Yazarlık, Diplomatlık, Hukuk, Öğretmenlik, Din Görevlisi vb.
Ticaret: İşletme, iktisat, Pazarlama, Reklâmcılık vb.
İş Ayrıntıları: Muhasebe, Büro Yönetimi Sekreterlik vb.
Edebiyat: Dil ve Edebiyat, Basın Yayın vb.
Güzel Sanatlar: Resim, Heykel, Fotoğrafçılık, İç mimarlık, El sanatları vb.
Müzik: Konservatuarın bölümleri vb.
Sosyal Yardım: Tıp, Psikoloji, Sosyal Hizmetler, Çocuk Gelişimi vb.

YETENEKLER:
Yetenek, öğrenme gücü, belli bir eğitimden yararlanabilme gücü olarak tanımlanabilir. Herhangi bir
davranışı, bilgi ya da beceriyi öğrenebilmek için doğuştan sahip olunan gizilgücün (kapasitenin) çevre
ile etkileşim sonucu geliştirilmiş ve yeni öğrenmeler için hazır hale getirilmiş kısmını ifade eder.
Böylece bir kimsenin, belli bir yaşa kadar geliştirdiği becerilere bakarak onun yeni bir eğitim
sürecinden ne kadar yararlanabileceği kestirilir. Bir kişi sayılarla işlem yapmayı çabuk öğrenirken
başka biri müzik aleti çalmayı çabuk öğrenebilir. Çalışma hayatında çeşitli yetenekleri farklı
düzeylerde gerektiren pek çok meslek vardır. Bir kimse bir mesleği ya da mesleğe hazırlayan bir
eğitim programını seçerken hangi yetenek türüne ne derece sahip olduğunu düşünmeli ve en çok sahip
olduğu yeteneğini kullanabileceği çalışma alanını araştırılmalıdır.

YETENEKLER VE MESLEKLER:
Sözel Yetenek: Sosyal Bilimler, Dilbilim, Diğer İnsan Bilimleri vb.
Sayısal Yetenek: Temel Bilimler, Tıp, Sağlık Bilimleri, Mühendislikler vb.
Şekil uzay yeteneği: İnşaat, Makine, Harita Kadastro, Jeodezi Fotogrametri Mühendisliği, Mimarlık,
Endüstriyel Tasarım, Grafik, Tasarım, Diş Hekimliği, Diş Teknikerliği vb.

DEĞERLER:
İnsan davranışlarının amacı bir takım ihtiyaçları karşılamaktır. İnsanlar ömürlerinin yaklaşık üçte
birini kapsayan meslek faaliyetlerinden doyum beklerler. Meslek faaliyetlerinin sonunda beklenen
doyum genellikle meslek değeri olarak adlandırılır. İlgilerin de belli faaliyetlerin yapılması sırasında
yaşanan mutluluğu ifade eden bir kavram olduğuna değinilmişti. Ancak ilgi, faaliyetin özünden
duyulan doyumu, değer ise o faaliyetin yapıldığı ortamdan ve getirdiği toplumsal ödüllerden
kaynaklanan doyumları içerir. Örneğin bir kimse bir doğa olayının nedenlerini merak edebilir ve bunu
açıklamak için araştırma yapabilir. Olayın nedenini bulmak için giriştiği çabalar ve eriştiği sonuç

17
kişiyi mutlu ediyorsa ve kişi bu nedenle bu tür çalışmaları yapmaya hep istekli oluyorsa bu ilgi’ dir.
Bu bilimsel çalışması sonucunda önemli bir bulgu elde eden bu kişi ödüllendirilebilir; kendisine
yüksek ücretli bir iş verilebilir, ünü çevresine yayılabilir ve popüler olabilir. Ancak kişiyi güdüleyen
bu faktörler çalışmanın özünden çok sonucundan elde edilen doyumlardır. Bir kimsenin “ Ben ne için
çalışıyorum”, “ Mesleğimden, hayattan ne bekliyorum” gibi sorulara verdiği cevaplar o kişinin meslek
değerlerini yansıtır. Bu cevaplar “ Yeteneklerimi geliştirmek için”, “ Sevdiğim faaliyetleri yapıp mutlu
olmak için “ ya da “ Çok para kazanıp zengin olmak için “...vb. olabilir.
İlgiler daha çok meslek alanlarından birine yönelişimizde rol oynayan kişilik özelliğimizdir. Değerler
ise genelde belli bir meslek alanında iş ya da pozisyon tercihinde etkili olmaktadır. Bilindiği gibi belli
bir meslek alanında çok değişik iş ve pozisyonlar bulunabilmekte ve bunlar bireylerin değişik
ihtiyaçlarına farklı düzeyde cevap verebilmektedirler. Değerleri yakından tanıyan bir kimse, bunlara
uygun iş ve pozisyonları kolaylıkla bulabileceği mesleklere yönelebilir ve eğitimi sırasında kendini o
pozisyonların gereklerine göre hazırlar.

DEĞERLER VE MESLEKLER:
Yeteneklerini kullanan insan hangi meslekte olursa olsun başarılı olacaktır.
Yaratıcılık: Resim, Grafik, Mimarlık, İç Mimarlık, Dekorasyon, Öğretmenlik vb.
Yarışma: Sanat Ve Bilim Alanındaki Meslekler.
İşbirliği: Bazı mesleklerde işbirliği olmazsa olmazdır. Örneğin; Tıp, Mühendislik, Öğretmenlik Bazı
mesleklerde ise olmasa da olabilir. Örneğin; Eczacılık, Terzilik, Aşçılık vb.
Değişiklik: Gazetecilik, Diplomatlık, Pazarlamacılık, Arkeoloji, Müfettişlik, Turizm Rehberliği vb.
Düzenli Yaşam: Devlet Sektöründe, Büro İşlerinde, Laboratuarda vb.
Liderlik: Her meslekte liderlik ve yöneticilik pozisyonuna gelinebilir.
Kazanç: Çalışan herkes rahat bir yaşam sürecek gelir elde etmek ister. Ancak bazı kişiler için yüksek
kazanç elde etmek çok daha önemli olabilir. Bunu sadece mesleklerle sınırlamak mümkün değildir.
Kişinin birikimi, performansı, çabası, ortam vb. etmenler daha fazla etkilidir.
Ün Sahibi Olma: Çeşitli sanat dalları, tiyatro, sinema, televizyon, gazetecilik, yazarlık vb.

KİŞİLİK TİPLERİ:
Gerçekçi:
Nesneleri, araçları, makineleri, hayvanları sistematik bir şekilde kullanmaya önem verirler. El ile
yapılan işleri tercih ederler. Alet ve makine kullanmaktan, bitki ve hayvan üretmekten zevk alırlar,
sosyal ilişkilerden, zihinsel faaliyetlerden hoşlanmazlar. Mekanik ve atletik yetenekleri, açık hava
ilgileri gelişmiştir. Somut ve akla yakın önerilere, para, güç ve statüye önem verirler. Utangaç, içten,
samimi, dengeli ve pratik kişilerdir.
Araştırıcı:
Fiziksel, biyolojik ve sosyal olayları anlamak ve kontrol etmek için onları sistematik olarak
gözlemlemekten, soyut kavramlarla uğraşmaktan hoşlanırlar. İkna etmekten, sosyal ilişkilere
girmekten kaçınırlar. Kendilerini akademik yeteneklere sahip, zihinsel bakımdan güçlü olarak
tanımlarlar. Başlıca ilgi alanları bilimsel çalışmadır. Analitik düşünebilen, eleştirel tutuma sahip,
meraklı, bağımsız hareket eden, metotlu çalışan, mantıklı kişilerdir.
Gelenekçi:
Verilerle ilgilenmekten ve bunları sistematik bir şekilde işlemekten, örneğin kayıt tutmaktan, yazıları
dosyalamaktan, yazıların kopyasını çıkarmaktan ve onları daha önce belirlenmiş bir plana göre düzene
koymaktan, bilgisayar kullanmaktan hoşlanırlar. Belirsiz, sistemleşmemiş, araştırma türü
faaliyetlerden kaçınırlar. Büro işleri, hesaplama ile ilgili faaliyetler bu kimselerin başlıca ilgi alanlarını
oluşturur. Belli başlı yetenekleri, ayrıntıyı algılama ve hesaplamadır. Öz denetimli, savunucu,
becerikli, katı, itaatkâr, düzenli, sabırlı, pratik kişilerdir.
Sosyal:
Başkalarını bilgilendirmeye, eğitmeye, geliştirmeye aydınlatmaya yönelik faaliyetleri tercih ederler.
Kişiler arası ilişkilerde beceri kazanmaya önem verirler. El ile yapılan teknik işlerde yetenekleri
zayıftır. Başkalarına yardım etmekten hoşlanırlar. Başkalarını anlayan, öğretme yeteneği olan,
mekanik ve bilimsel yetenekleri zayıf kişilerdir. İşbirliğine yatkın, yardımsever, idealist, ikna edici,
sorumlu, nazik ve anlayışlı kişilerdir.
Girişimci:

18
Ekonomik çıkar elde etme veya bir kurumun hedeflerine erişmek için insanları etkilemeye yönelik
faaliyetleri tercih ederler. Gözlem yapma, sembolik veriler üzerinde çalışma veya sistematik olmaya
yönelik etkinliklerden kaçınırlar. Liderlik, kişiler arası iletişim ve ikna yeteneklerini geliştirmeye
önem verirler. Bilimsel yeteneklerden yoksundurlar. İstediğini elde eden, maceracı, tartışmacı, kendini
göstermeye meraklı, enerjik, atak, kendine güvenen, konuşkan kişilerdir.
Sanatçı:
Net, belirli ve sistemli olmayan serbest faaliyetlere yönelirler. Bu faaliyetler maddeye, söze ve insana ilişkin
malzemelerin sanat ürünleri yaratmak için el ile işlemesini gerektirir. Açık, sistematik ve düzenli faaliyetlerden
kaçınır. Hep aynı şekilde yapılan işlerden hoşlanmazlar. Sezgisel, kural tanımaz, kendini gözlemleyen, bağımsız,
kendini ifade eden, düzensiz, duygusal, yaratıcı kişilerdir. (Kuzgun, 2000)

19
 DUYGULAR

Konu: Ergenlikte duygusal gelişim ve duygular

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler,
1- Duyguları tanır, duygularının farkına varır.
2- Duygusal gelişim özelliklerini bilir.
3- Farklı yüz ifadelerinin hangi duyguya ait olduğunu söyler.
4- Kişilerarası ilişkilerde duyguları ifade etmenin önemini fark eder.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.
Etkinlik akışı:

Kaynak: Ekman'ın araştırmasında kullanılan altı temel duygusal yüze örnekler. Sol üstten saat yönünde öfke, korku, tiksinti,
üzüntü, mutluluk, şaşkınlık. Resim kaynağı: Paul Ekman

Yukarıdaki görsel öğrencilerle paylaşılır, bir süre incelemeleri istenir ve şu sorular yöneltilir?
Bu yüz ifadeleri size neyi ifade ediyor?
Bu fotoğraflarda hangi duygular mevcut?
Duygu deyince aklınıza neler geliyor?
Günlük hayatımızda en çok hangi duyguları yaşıyoruz?

Öğrencilerin yanıtları alındıktan sonra duygularla ilgili kısa bir açıklama yapılır:
Descartes merak, sevgi, nefret, özlem, neşe ve üzüntü olmak üzere 6 basit ve ilkel duygu olduğunu söylemiştir.
Psikologlar 6 temel duygu üzerinde hemfikirdir. Bunlar : Öfke, korku, üzüntü, mutluluk, iğrenme ve şaşırma.
Duygu, birine veya bir şeye yöneltilen güçlü hislerdir. Tüm insanlar sahip olduğu dil, din, ırk, sosyal statü ve
yaşadığı coğrafi bölge ne olursa olsun bir çok duyguyu yaşar, hissederler. Kıskançlık, acıma, korku, utanç,
gerginlik vb.
İyi veya kötü, doğru ya da yanlış duygu yoktur. Duyguları ifade etmek ve yaşamak kişilik gelişimimiz için
önemlidir. Bazı toplumlarda duyguların cinsiyete özgü kalıplar içinde yaşanmasına izin verilmediği
görülmektedir. Örneğin;
*Erkekler ağlamaz.
*Kız kısmı kahkaha atarak gülmez.
*Çok gülersen başına muhakkak kötü bir iş gelir vb. yaygın olarak kullanılan ifadeler vardır.
İçinde bulunduğunuz dönemde duyguların yoğunluğunda bir artış ve istikrarsızlık görülebilir. Bu bağlamda
duygusal dalgalanmalar yaşanabilir. Karşı cinsten hoşlanma, mahcubiyet ve çekingenlik, aşırı hayal kurma,
tedirginlik, huzursuzluk, yalnız kalma isteği, kaygı ve çabuk heyecanlanma gibi duygulanımlar yaşadığınız
yoğun duygulara örnektir.

20
Aşağıdaki tabloda temel duyguların ortaya çıkış nedenleri, duygulara eşlik eden davranışlar ve temel duyguları
yaşayan bireylerin neye ihtiyaç duyduğu ifade edilmiştir. Birlikte inceleyim.

Temel Duygular Nedeni Davranış İhtiyaç

Geri çekilme, ürkek bir beden
KORKU Var oluşa yönelik tehdit, tehlike Güvenlik
dili
Bağırma, beden diliyle alanını
ÖFKE Alanına girilmesi, haksızlık Duyulma
genişletme
Gülmek, enerji dolu olmak,
SEVİNÇ Kazanç Paylaşmak
neşelenmek
ÜZÜNTÜ Kayıp Ağlamak, enerji düşmesi Duygusal destek
Sizce öğrendiğimiz temel duygulardan başka hangi duyguları yaşarız? Bu duyguları hangi durumlarda
yaşıyoruz? Sorusu yöneltilir ve diğer duygu ifadeleri alınır.

Aşağıdaki açıklama yapılır:

İnsan yüzünün duyguların bir yansıtıcısı olduğu biliniyordu ama son yapılan araştırmalara göre yüzden
anlaşılabilen duyguların sayısı bilim insanlarının düşündüğünden daha fazla çıktı. Sık rastlanan 6 yüz ifadesini
(örneğin, mutluluk, şaşkınlık) birbiriyle kombine ederek araştırmacılar insan yüzünde okunabilen yeni duygu
ifadeleri (örneğin, mutlu bir şekilde şaşırmış) oluşturdular.

İnsan beyni bilim insanlarının şu ana kadar varsaydıkları duyguların 3 katından daha fazlasını sadece yüz
mimikleriyle dışarıya yansıtabilir. Yıllarca araştırmacılar insanların bir defada sadece şaşkınlık, mutluluk,
kızgınlık gibi duyguları yansıtabileceklerini düşünüyorlardı. Burada şunu belirtmekte fayda var. Beyin duyguları
bir arada yaşayamaz değil sadece birden fazla duyguyu kombine etmiş halde yüzde gösteremez diye biliniyordu.

Sizce günlük hayatta kurduğumuz iletişimde karşımızdakilere duygularımızı ifade etmemizin ne gibi önemi
olabilir? sorusu yöneltilir, yanıtlar alınır. Duyguları ifade etmenin önemi açıklanarak etkinlik sonlandırılır.

Yararlanılan kaynaklar:
1- Bozkurt, F. (2014). Sözlüklerdeki temel duygu kavramlarının yeniden tanımlanması: Bir yöntem önerisi.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 21, 1, ss. 25-34
2- MEB (2008). 7-19 Yaş Aile Eğitimi Programı

İnternet Kaynakları
1- https://howwegettonext.com/silicon-valley-thinks-everyone-feels-the-same-six-emotions-38354a0ef3d7
Erişim tarihi: 28/09/2020
2- https://akademik.adu.edu.tr/bolum/fef/psikoloji/webfolders/topics/7duygular.pdf Erişim tarihi: 28/09/2020
3- https://sinirbilim.org/22-farkli-duygu/ Erişim tarihi: 28/09/2020

21
 EK-1

Kaynak: Ferdi Bozkurt, Sözlüklerdeki Temel Duygu Kavramlarının Yeniden Tanımlanması

22
 EN UZUN EN KISA ÇİZGİ

Konu: İlgi, yetenek ve mesleki değerlerin dikkate alınarak alan/dal/ders/meslek seçimi.

Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler;
1. Fiziksel, duygusal, sosyal ve kültürel açıdan bireysel farklılıkları kabul eder.
2. Bireysel farklılıklara saygı gösterir.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Kaynak: http://ktos.org/calistay-farkliliklara-saygi-ayrimciligi-onleme2020/ Erişim tarihi: 12/10/2020

Etkinlik akışı:

- Öğrencilere üç gruba almalarını söyleyin.

- Gruplardan kendileri için bir grup ismi belirlemelerini isteyin.
- İsimler belirlendikten sonra bunların tüm sınıfa duyurun.
-
Aşağıdaki yönergeyi verin:

“Şimdi her grup, gruptaki bütün üyeleri kullanarak mümkün olan en kısa çizgiyi oluşturmaya çalışacak yalnızca
vücutlarınızı veya uzuvlarınızı kullanarak oluşturabilirsiniz.

- Gruplara 10 dakika süre verin.

- Etkinlik sonunda herkesin çözüm yöntemini dinleyin ve göstermesini isteyin.
-
Öğretmene Not
Olabilecek en olası model herkesin küçük parmaklarının yan yana konulmasıyla oluşturulabilir.
Ardından, etkinliğin ikinci aşamasına geçin.

İkinci aşamayı başlatmak için aşağıdaki yönergeyi verin:

23
“Şimdi her grup, gruptaki bütün üyeleri kullanarak mümkün olan en kısa çizgeyi oluşturmaya çalışacak. Bu
çizgiyi yalnızca vücutlarınızı veya uzuvlarınızı kullanarak oluşturabilirsiniz.”

- Öğrenciler grup içerisinde tartışırken her gruptan birer gönüllü seçin.

- Gönüllü seçtiğiniz öğrencilerden birincisinin ellerini, ikincisinin gözlerini, üçüncüsünün ise
ayaklarını bağlayın.
- Bunu mümkün olduğunca herkese duyurmadan grup üyeleri uzun çizgiyi oluşturmak için
etrafla ilgilenirken yapmaya çalışın.
- Etkinlik boyunca grupları en kısa ve en uzun çizgileri nasıl oluşturmaya çalıştıklarını
gözlemleyin.

Öğretmene Not
Beklenen davranış, grup üyelerinin elleri, ayakları ve gözleri bağlanan kişiler de etkinliklerine dâhil etmesidir.

- Etkinlik bittikten sonra çizgileri ölçün.

- Değerlendirme sorularıyla etkinliği sonlandırın.
-
Öğretmene Not
Etkinliğin bitiminde elleri, ayakları ve gözleri bağlı olan öğrencilerin grup içerisindeki durumlar tartışın.
Etkinliğe katılım durumlarının ne olduğu hakkında konuşun. Verilen yanıtlardan yararlanarak bu öğrencilerin
önemsenmeleri ve grup içerisine dâhil edilmeleri gerektiğini söyleyin.
Elleri, ayaklan ve gözleri bağlanan öğrencilere kendilerini nasıl hissettiklerini sorun. Dışlanmış ve unutulmuş
hissedenler olabileceğini unutmayın. Bu kişilerin toplumda kimleri temsil ettiklerini tartışın.
Toplumların farklılıklarla var olabildiğini söyleyin ve farklılıklara saygı duymanın önemini vurgulayın.

Değerlendirme soruları:
 Gözleri, ayakları ve elleri bağlanan öğrenciler etkinliğe dâhil edildi mi?
 Dâhil edilmedilerse, kendilerini nasıl hissettiler?
 Gruplar bu öğrencileri aralarına nasıl dahil edebilirlerdi ve bunun için ne yapmaları gerekirdi?
 Gözleri, ayakları ve elleri bağlanan öğrenciler etkinliğe dahil edildiyse hangi yöntemler
izlendi?

Yararlanılan Kaynaklar
1. MEB (?). Ortaöğretime Uyum programı Uygulama Kılavuzu. Uyum Etkinlikleri.
İnternet Kaynağı:
1. http://ktos.org/calistay-farkliliklara-saygi-ayrimciligi-onleme2020/ Erişim tarihi: 12/10/2020

24
 HOBİM VE İLGİM

Konu : İlginin ve hobinin ne olduğu, ilgilerine göre hobi oluşturma

Kazanımlar : Etkinliğe katılan öğrenciler;
1- İlgi ve hobilerini ayırt eder.
2- İlgi v yetenekleri doğrultusunda hobi/ hobiler edinir.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Etkinlik akışı:
Sınıfa 2 adet farklı renkte karton asılır. Kartonlardan birine “İLGİLER” diğerine “HOBİLER”
başlığı yazılır. Form-1 de yer alan hobiler, ilgi ve yetenek listesi karışık halde tahtada yansıtılır.
Öğrencilere ikişer adet post-it kağıt verilir. Öğrencilerden tahtaya karışık halde yansıtılan ilgi ve
hobilerden birer tane belirleyerek ellerindeki post-it kağıtlarına yazmaları; ilgiyi yazdıkları kağıdı ilgi
kartonuna, hobiyi yazdıkları kağıdı da hobi kartonuna yapıştırmaları istenir. Tüm öğrenciler etkinliği
tamamlayınca kartondaki kağıtlar birlikte değerlendirilir.
Değerlendirme sürecinde her iki kartonda yazılı olan ilgi ve hobiler eşleştirilir. Örneğin; “Bu ilginin
hobisi hangisi olabilir?” sorusuyla yapıştırılan post-it kağıtlarındaki hobi ve ilgiler eşleştirilir.

Örnek;
Günlük tutmak Anılarını düzenli not eder.
Öğrencilere aşağıdaki sorular yöneltilir ve
yanıtlar toparlanır:
- Hobilerin insan hayatındaki önemi nedir?
- Seçtiğimiz hobiler geleceğimizi nasıl etkiler?
Neden?
-efs

Öğrencilerden kendi ilgi ve hobilerinin ne

olduğunu düşünmeleri istenir. Gönüllü
öğrencilerden paylaşımlar alınır.
İlgi ve hobilerin ayrı unsurlar olduğu
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.

Yararlanılan kaynaklar:
1. MEB (2001). Ortaöğretim Rehberlik ve Yönlendirme Dersi Programı 9. Sınıf etkinlik örnekleri.
2.http://kilisram.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/79/01/362607/dosyalar/2018_01/26094157_ETKYNL
YK_NO_33.pdf Erişim tarihi: 08/10/2020
3. https://idenfit.com/blog/ise-alimlarda-hobilerin-onemi/ Erişim tarihi: 08/10/2020
4. https://www.iienstitu.com/blog/ilgi-alanlari-ve-hobiler-cvde-nasil-yazilmali Erişim tarihi:
08/10/2020

25
 FORM-1
HOBİ, İLGİ VE YETENEK LİSTESİ

HOBİ LİSTESİ İLGİ VE YETENEK LİSTESİ

Deney Yapmak Buluş yapmayı, araştırmayı sever.
Günlük Tutmak( yazmak) Anılarını düzenli not eder.
Resim Yapmak Renklere ve çizimlere ilgi duyar.
Spor Yapmak Hareketi ve koşmayı sever.
Maket Yapmak Küçük parçaları birleştirip bir ürün oluşturmak
Tiyatro Oyunlarında Rol Almak hoşuna gider.
Enstrüman Çalmak Olmadı biri gibi davranabilir. Ağlar, güler çok iyi
Çiçek Yetiştirmek rol yapar.
Koleksiyon Yapmak Notaların dilinden anlar. Kulağı seslere
Şarkı Söylemek duyarlıdır.
Şiir Yazmak Canlıları yetiştirmek, sulamak tam ona göredir.
El Sanatları ile Uğraşmak Bazı özelliklerine göre eşyaları bir araya getirir
Seramik İşleri İle Uğraşmak saklar.
Sinema ya da Tiyatroya Gitmek Sahnede olmak ona iyi gelir.
Satranç Oynamak Kelimeleri ezgili bir şekilde sıralar.
Bulmaca Çözmek
Yemek Pişirmek
Bilgisayar Oyunu
Doğadaki Hayvanları İzleme
Balık Tutma
Gökyüzünü İzleme
Proje Geliştirme
Origami (Kâğıt Katlama Sanatı)
Tamir İşleri
Dans Etmek
Fotoğraf Çekmek

26
 KURALLARIN FARKINDAYIM

Konu: Öğrencilerin, kendilerini ilgilendiren kural ve yönetmelikler konusunda bilgilendirilmesi ve

farkındalıklarının artırılması.
Kazanımlar: Etkinliğe katılan öğrenciler; eğitim öğretim sürecine ilişkin yönetmeliklerin kendisini
ilgilendiren kısımları hakkında bilgi sahibi olur.
Düzey: 9. sınıf
Süre: 40 dk.

Kaynak: http://www.beldeplanlama.com/Detay/kanun-ve-yonetmelikler-7099.html Erişim tarihi: 12/10/2020

Etkinlik akışı:

- Ortaöğretim Kurumlar Ödül ve Disiplin Yönetmeliği’ni inceleyin ve sınıfınızda öğrencilerin bilmesini

gerekli gördüğünüz maddeleri secin.
- Seçtiğiniz maddeleri basitleştirin, bazı maddeleri bilerek yanlış yazın ve her maddenin sonuna "Doğru
mu?" "Yanlış mı?" sorusunu ekleyin.
-
Öğretmene Not;
Maddeleri seçerken, akademik ve günlük yaşama ilişkin olanları belirlemeye özen gösterin ve
çoğunlukla ceza gerektiren kısıtlayıcı maddelere yoğunlaşmayın. Bir tane ceza gerektiren madde seçmişseniz, en
az 3 tane diğer maddelerden seçin. Etkinlik yönetmeliklerle ilgili olduğu için öğrencilere sıkıcı gelmesi ve bu
durumun kuralara genellemesi olasıdır. Bu nedenle etkinliği coşkulu ve bir yarışma tarzında sunmaya özen
gösterin.

Öğrencilere şu açıklamayı yapın:

"Hayatımızın her alanında yaşamıma düzenleyen kurallar ve yönetmelikler vardır; örneğin hukuk, trafik, görgü
ahlak kuralları gibi. Okulumuzda da uymamız gereken kurallar ve yönetmelikler var. Bugün sizlerle okulda
kullanılan çeşitli yönetmelik maddelerini inceleyeceğiz. Ama bunu bir oyunla yapacağız. Bana 2 gönüllü lazım.
Kim olmak ister? Sonra da sizlerin 5 kişilik gruplara ayrılmanızı istiyorum. Her grup kendisine bir isim ve sözcü
seçsin.”

- Gruplar isimlerini ve sözcüleri belirlerken, siz de gönüllü öğrencilere ne yapacaklarını açıklayın.

- Grupların bulduğu isimleri tahtaya yazın ve her gruba birer tane "Doğru" ve "Yanlış" kart verin.

27
 - Gruplara şu açıklamayı yapın:

“Şimdi yapacağımız şu: Arkadaşımız kutudan birer birer yönetmelik maddelerini çekecek ve yüksek sesle
okuyacak. Her maddenin sonunda size şu soruyu yöneltecek Doğru mu Yanlış mı? Sizler gruplarınızda 30 saniye
tartıştıktan sonra, ben işaret verince aynı anda her grubun sözcüsü "Doğru" ya da "Yanlış" kartını kaldırarak bize
cevabi söyleyecek. Daha sonra ben sizlere sorunun doğru cevabını söyleyeceğim. Eğer bilmişseniz arkadaşınız
grup isminizin altına 1 puan yazacak.”

- Tüm maddeler bitince değerlendirme soruları tartışarak etkinliği bitirin.

Değerlendirme soruları:
Okul kuralları, yönetmelik hakkında neler öğrendiniz?
Etkinliğe ilişkin görüşleriniz nelerdir?
Bu kurallara göre davranışlarımızı nasıl düzenleyebiliriz?

Yararlanılan Kaynaklar
1- MEB (?). Ortaöğretime Uyum programı Uygulama Kılavuzu. Uyum Etkinlikleri.
2. http://www.beldeplanlama.com/Detay/kanun-ve-yonetmelikler-7099.htmln Erişim tarihi: 12/10/2020

28