You are on page 1of 50
Thugt Giadi Di Truyén @ MUC LUC MG DAU : Céu tric di ligu + Thuat gidi di truyén = Chuong trinh tién hod . Phan 1 : Thuat Giai Di Truyén . Chuong 1 : Thudt Giai Di Truyén - Cac khéi niém co ban 1.1, Téi vu ham mé6t bién..... 1.2. Thé tién thai luong nan ciia th nha 1.8. Bai todn Ngudi Du Lich 1.4, Thuat gidi leo déi, mé phéng viée luyén thép va di evi 31 1.5. Két Juan Chuong 2 : Thudt gidi di truyén - Co ché thu hign Chuong 3 : Thudt gidi di truyén - Nguyén l¥ hoat dong. Phan 2 : Téi Lu 86. Chuong 4 : Biéu didn nhiém sde thé cho bai todn téi wn sd. 4.1, Mé ta bai ton... 4.2, Hai edi dat thi nghiém. 4.3, Thi nghiém 4.4, Higu qua vé thoi gian. 4.5. Két lugn.... CHUGNG 5: Ban thém vé phép dét bién khong déng bé .. 5.1. Cac trugng hop thi nghiém. 6.2. Chuong trinh tign hoa gidi bai todn t6i uu hoa 86 5.3. Thit nghiém va két qué 5.4, Chong trinh tién héa véi cde phuong phép khée 5.5, Két lun... sdvssesenunceeeees 103 109 Chuang 6 ¢ Xi ly rang bute... 6.1. Bai todn qui hoach phi tuyén trén khong gian t 6.2. Téi wu ham phi tuyé: 6.3. Cac ky thuat khac _ 6.4, Cae kha nang khée. 6.5. GENOCOP IIT... Chuong 7 : Bai todn van tai... 7.1, Bai todn van tai tuyén tinh 7.2. Bai toan van tai phi tuyén.. Phan 3 : Téi Un TS Hop Chung 8 : Bai tofn ngudi du li Chuong 9 : Cée bai todn téi uu té hep khée. 9.1, Bai todn 14p lich. 9.2. Lp thai khod biéu cho trutmg’ hoc. 9.3. Phan hoach déi tuong va dé thi 9.4. Vach 16 trinh cho rdbé di chuyén 9.5, Luu ¥. PHU LUC.. ese Phu Iwe 1: Cae cha 48 chon loc. 1. Co ché tao mau... 2. Cac die trmg cha ham 3. Thudt gidi di truyén dnh xa_co...<. 4, Thuét gidi di truyén véi kich thuée quan thé thay 5. Thuat gidi di truyén, cde rang bude va bai todn ba | 6. Nhitng ¥ kién khac... Phy luc 2 : Chién luge tién héa va cdc phuong phap kha 1. Tién héa cia cae chién huge tién héa ... 2. So sénh ede chign luge tigh héa va ede thust gidi di truyén 332 3. Téi wu hoa ham da mye tiéu va da két qua 4. Nhéng chuong trinh ti8n h6a khic....... Thugt Giai Di Truyén & Mé dau Cau trie da liéu + Thuat giai di truyén = Chuong trinh tién hod ‘Thuat ngit Chuong trink tiéa hod trong cng thitc trén la khéi niém dimg dé chi cfc chuong trinh mdy tinh cd. sit dung thugt todn tim kiém va’ti uu héa dua trén nguyén ly tién héa ty nhién. Ta goi chung e4c thudt todn nhu thé 1a thudt todn tién Ada. Dudi day 1a mot sé thuat todn tién héa da duce cing bé. . © — Qui hoach tign héa - EP, do D.B. Pogel 48 xust. Co thé dién t& EP don gidn nhu sau: Cho mét lép cae phuong phdp kha di gidi quyét duge’ mot (s6) phan efa van dé. Dya vao qui luét tién héa, tim mot phuong phap Hien hop dai kha nang gidi quyét tron ven van dé a6. ° Chién luge tién héa, do T. Baeck, F.H. Hofmeister va H-P. Schwefel dé xudt. Thudét todn nay dya trén mot sf chign luge ban dau, tign héa dé tao ra nhéag chién hige mdi phi hgp vi méi trudng thyc té mdt cach tét nhét. © Thuat gidi di truyén do D.E. Goldberg dé xuét, duoc L. Davis va Z. Michalevicz phat trign. Déy 1A thudt todn tién héa chinh ching t6i dé cap trong cudn sach nay. Thudt gidi di truyén, cimg nhu cde thudt todn tién héa néi chung, hinh thanh dua trén quan aiém cho ring, qué trinh tién héa ty mhién 1 qué trinh hean hao nbét, hgp ly nhat, va tu n6 da mang tinh tOi wu. Quan niém nay cé thé duge xem nhu mot tién dé ding, khéng ching minh duge, nhung phi hep véi thye té khach qian. Qué trinh tién héa thé hin tinh téi uu & ché, thé hé sau bao gid cing t6t BS Ma Dau hon (phét trién hon, hoan thién hon) thé hé trudge. Tién héa ty nhién duge duy tri nhd hai qué trinh co ban: sinh san va chon loge tu nhién. Xuyén suét qué trinh tién héa ty nhién, cdc thé hé mdi luén duge sinh ra dé bé sung thay thé thé hé co. Ca thé nao phat trién hon, thich img hon vdi méi truimg sé tén tai. C4 thé ndo khéng thich tng duve véi méi trudng sé bi dao thai. Sy thay déi méi truong la déng luc thic déy qua trinh tién héa. Ngu¢c lai, tién héa cing tac dong trélai gop phan lam thay déi méi trudng. Cé4c cd thé mdi sinh ra trong qué trinh tién héa ahd su lai ghép & thé hé cha-me. M6t c4 thé mdi c6 thé mang nhimg tinh trang cha cha-me (di truyén), cig c6 thé mang nhing tinh trang hoan toan méi (dé biéa). Di truyén va dét bién 1a hai co ché 6 vai trd quan trong nhu nhau trong tién trinh tién héa, di ring dét bién xay re véi x4e sudt nhé hon nhidu so vdi hién tung di truyén. Céc thuat todn tién hoa, tuy c6 nhimg diém khéc biét, nhung déu mé phéng bén qué trinh ed ban: lai ghép, dot bién, sink sdn va chon loc ty nhsén. Qua trinh lai ghép (phép lai) Phép lai 14 qué trinh hinh thanh nhiém sfc thé mdi trén co sé ede nhiém sfc thé cha-me, bing each ghép mét hay nhiéu doz gen cia hai (hay nhiéu) nhiém sfc thé cha-me vi nhau. Phép lai xdy ra v6i x4c sudt p,, 6 thé mé phéng ohu sau: ° Chon ngdu nhién hai (hay nhiéu) c4 thé bat ky trong quan thé. Gid sit cdc nhiém sde thé cia cha-me déu c6 m gen. ° Tao mot sé ngdu nhién trong khodng tit 1 dén m-1 (ta goi la” diém lai). Diém lai chia cdc chudi cha-me dai m thanh hai nhém chuéi con dai m; vA mz. Hai chudi nhiém s&e thé con mdi $4 1A myyHitg, VA Mg7+My2. mae nn went 5, acanattmc Thuat Gidi Di Truyén @ . Dua hai ea thé mdi nay vao qudn thé dé tham gia cdc qué trinh tién héa tiép theo. Qué trinh d6t bién (phép d6t bién) Dot bién MA hién tugng e4 thé con mang mot (s6) tinh trang Khong e6 trong ma di truyén cia cha-me. Phép dot bién xdy ra voi xde suat p,, nhé hon rat nhiéu so vdi xAc suat lai p,. Phép dét bién €6 thé mé phéng nhu sau: © Chon ngdu nhién mét ed thé bat ky cha-me trong quan thé. © Tao mét sé ngdu nhién k trong khodng tit J dén m, 1 sk sm. © = Thay déi gen thi k va tra cd thé nay vé quén thé dé tham gia qu trinh tién héa tiép theo. Qua trinh sinh s4n va chon loc (phép tai sinh va phép chon) Phép tdi sinh ld qué trinh trong dé cdc c4 thé duge sao chép trén co sé d6 thich nghi cda‘né. Dé thich aghi 14 mot ham gén mot gid tri thue cho ede cd thé trong qudn thé. Qué trinh nay cb thé duge mé phéng nhu sau: e Tinh d@ thich nghi cia ting c4 thé trong quiin thé hién hanh, lap bang céng dén ede gid tri thich nghi (theo s6 the tat gn cho timg ed thé). Gid sit qudn thé c6 n cd thé. Goi 8 thich nghi cia cé thé thi i Ia F, tng dén thi i la Fy, téng a6 thich nghi ca toan quan thé 1a Fn e Tao mot s6 ngdu nhién F trong doan tir 0 dén Fry. . Chon ca thé thi & dau tién théa F 2 Fy dita vao quan thé eta thé hé mdi. . a : . Mé Déu Phép chon 1a qué trinh Joai bé cde c4 thé xu trong qudn thé dé chi gifi lai trong quén thé c4c cd thé tét. Phép chon co thé duge m6 phéng nhu sau: . Sap xép quan thé theo thi tu d6 thich nghi gidm dan. . Loai bé cdc ef thé cuéi day dé chi giif lai n ea thé tét nhatt. G day, ta gid sit qudn thé 6 kich thuée cd dinh x. Mét thuét gidi di truyén, gidi mét bai toan duge cho phai cé nam thanh phan sau: © = - Mot cfu trie dir lig I biéu dién khong gian Jai gidi cba bai todn, © Phuong phap khdi tao quan thé ban dau P(O), . Ham dinh nghia d¢ thich nghi eval(.) dong vai tro moi trugng, . Cée phép tofn di truyén nhu da mé phéng trén, @ Va e&e tham. sf thuat gidi di truyén si dung (kich thuse quan thé, xdec guat lai, dt bidn,...) Hinh 0.1. trinh bay m6t cdu tric thuat gidi di truyén téng quét. Thuat giai di truyén Bat dau t=0; Khdi tao P(t); i | 4 } 4 Thugt Giai Di Truyén Tinh d6 thich nghi cho cde c4 thé thuge Pit); Khi (diéu ki¢n dimg chua thod) lap tate; Tai sinh P(t) tir P(t) Lai Q(t) ta P(t-1); DOGt bién Rit) tit PED; Chon Ige Pit) tir P(-1) U Qit) U Rit) U Pit); Hét lap Két thiic Hinh 0.1. Mot thudt gidi di truyén Trong lap trinh tién héa, khi gidi mét bai todn dat ra, cdn tan dung tdi da tri thie vé bai todn dé dé chuong trinh tién héa dat duoc hiéu qué cao nhat c6 thé. Viée tan dung tri thic bai todn od thé duge thé hién (1) qua viée x4y dung mét cfu tric dit Ligu hap l¥-sao cho vige x4y dumg cdc phép todn di truyén duge ty nhién va higu qué nhat (2) hay qua viée sit dung phuong phap da va dang duge sit dung 46 gidi bai todn nay va két hgp chung véi thudt gidi di truyén (3) va c&ch tgn dyng hay nh4t 1a tan dung cd 2 cdch trén trong 1 chuong trinh tién héa; day la céch duoc nhiéu nha nghién edu ting dung lap trinh tiéa hoa st dung nhat. Tuy nhién, dé khong bi phan tdn, ching téi chi tap trung vao cach thit nhat: tan dung tri thie dé biéu dién cdu trie div ligu va xéy dung cée phép di truyén. Hy vong, khi 9 a Mé Dau da ndm ving edéc ky thuat cg ban cia lap trinh tién hoa duge trinh bay trong cuén sdch nay, ban cé thé tan dung tri thie bai todn theo cdch (2) va (8) dé gidi bai todn cila ban. N@i dung cGa cudén sdch duge xay dung trén co sd hai tai ligu chinh: cuén Evolutionary Algorithms in Theory and Practice cia Thomas Back (1996) va cudn Genetic Algorithms + Data Structures = Evolution Programs ciia Zbigniew Michalewicz (1999) va duge chia lam ba phan chinh va hai phy luc: ¢ Phan 1: Thuat gidi di truyén. Phdn nay trinh bay chi tiét vé thugt gidi di truyén cing nhu nguyén ly va co ché hoat dong cia n6. ® Phan 2: Téi wu sé, Phan nay trinh bay cdch dp dung thudt gidi di truyén gidi cdc bai todn téi uu sé. Ching tdi cing trinh bay mét sé phuong phdp gidi quyét cdc rang buge cia chuong trinh tién héa trong mot bai todn qui hoach phi tuyén téng quat. e Phan 8: Téi wu té hdp. Cac bai todn té hep thuée lép bai todn NP-da duge xem xét va gidi quyét bang thuat gidi di truyén sé duge trinh bay va phan tich trong phan nay. Cudi cing, hai phu lye sé trinh bay cde khia canh ly thuyét cang nhu nhimg khia canh img dung lién quan dén thuat gidi di truyén gc va cdc thudt gidi di truyén cai tién. O day, chiing téi cing trinh bay tém t&t mOt sé thuat todn tién héa khac. 10 THUAT GIAT DI TRUVEN i Phan 1 : Thudt Giai Di Truyén Chu¢ong 1 THUAT GIAI DI TRUYEN : CAC KHAI NIEM CO BAN Vai kha nang hién nay, mdy tinh a4 giup gidi duge rat nhiéu bai todn khé ma truée kia thutng bé tay. Mac di vay, vin con mot sé lén cdc bai todn rat thi vj nhung chua co thuat gidi hgp ly 48 gidi ching. Trong s6 dé, céc bai todn tdi uu la nhing bai todn thuing xuyén gap phdi trong c4e tng dung thye tién. Trong thuc tién, cé nhidu bai todn téi uu quan trong ddi hdi nhing thudt gidi chat lvong cao. Vi du, ta c6 thé 4p dung phuong phap mé phéng luyén thép dé gidi bai todn tim dutng di ngdn nhat cho xe cifu hoa hay bai todn nguidi du lich... Cing cé nhiéu bai todn t6i uu td hgp (trong dé 6 nhiéu bai da duge ching minh 1a thuge loai NP . dii) c6 thé duge gidi gin dung trén méy tinh hién dai bing ky thudt Monte-Carlo. N6éi chung, bai todn téi uu cé thé duge xem nbu bai todn tim kiém gidi phdp (tét nhat) trong khéng gian (vé cing én) cdc gidi phép. Khi khéng gian tim kiém nhé, edc phuong phép cf dién nhu trén cing di thich hgp; nhumg khi khong gian lén edn phai ding én nhing ky thuit Tri Tug Nhén Tao dae biét. Thudt gidi Di Truyén (GA) 1& mét trong nhig ky thudt dé. GA la mét loai thuat gidi mé phéng eéc hién tugng ta mhién: ké thie va ddu tranh sink t6n 46 cai tién loi gidi va khdo sat khong gian loi gidi. Khai nigm ké thia va dau tranh sinh tén duge gidi thich qua thi du vé su tién héa eda mét quan thé thé nhu sau: . Cé mét quén thé thé. Trong sé dé cé m6t sé con nhanh nhen va ‘théng minh hon nhimmg con khdc. Nhimg cha thé nhanh nhen. va Bi] Chuong 1 : Cac Khai Nigém Co Ban théng minh cé xée suat bj chén cdo an thit nhé hon, do dé chung tén tai dé lam nhémg gi tat nhat cé thé: Tao thém nhiéu thé tét. Di nhién, mét sO thé cham chap dan don cing sng chi vi may man. Quan thé nhing cha thé edn sdng sot. sé bat ddu sinh san. Viée sinh san nay sé tao ra mOt hén hop tét vé “nguyén ligu di truyén thé”: Mét sé thé ch4ém chap c6 con véi nhimg con thé nhanh, mdt so thé nhanh véi thé nhanh, mét sé thé thong minh vdi thé dan dén, vv... Va trén tat cd, thién nhién thinh thodng Jai ném vao mét con thé “hoang da’ bing cach Jam dot bién nguyén ligu di truyén thé. Nhting chi thé con, do két qué nay, sé nhanh hon va thong minh hen nhing con trong quén thé géc.vi ¢é nhiéu bé me nhanh nhen va théng minh hon dA thodt chét khéi chén cdo. (That hay 1 nhiing eon chén cing trai qua nhimg tién trinh tuong ty - néu khong nhing - con thé sé tré nén nhanh va thong minh dén ndi nhimg con chén kh6ng thé bat ching duge). Khi tim kiém loi gidi t6i uu, thudt gidi di truyén cing thye hien ede bude tong ting vdi céu chuyén déu tranh sinh tén ctia lodi thé. Thuat gidi di truyén si dung céc thudt ned vay mugn ciia di truyén hoc. Ta cé thé néi vd cdc cd thé (hay kiéu gen, cdu tric), trong mét quan thé; nhimg ca thé nay cing cdn duge goi la cae chudi hay céc nhiém sde thé. Bidu nay ¢6 thé gay chut lan lon: mai té bao cada mét co thé cia mt ching loai da cho, mang mét sé nhing nhiém sic thé nao d6 {thi du, ngu’i cé 46 nhiém sic thé) nhung trong thuat gidi di truyén, ta chi néi vé hing cA thé co mét nhiém sde thé. C&e nhiém sde thé duge tao thanh tir ede dom vi - cdc gen — biéu dién trong mét chudi tuyén tinh; mdi gen kiém sodt mot (sd) dac tring. Gen véi nhimg dac tring nh&t dinh e6 vi tri nhat dinh trong nhiém sac thé. Bat ci dae trung nado cia mdi ca thé cé thé ty biéu hién mét céch phan biét; va gen cé thé nh§n mat sd gid tri khde nhau (ede gid tri vé tinh nang). 14 Phd 1: Thuat Giai Di Truyén a © “Mi kidu (mhém) gen (ta goi la mot nhiém sde thé) sé biéu dién mét loi giai cla bai todn dang gidi (¥y nghia cua mot nhiém sfc thé ~ cw thé duge ngudi sit dung xéc dinh truéc); mét tién trinh tién héa duge thuc hién trén m6t qudn thé cdc nhiém s4c thé twong ung voi mét qué trinh tim kiém lai gidi trong khong gian loi giai. Tim kiém 46 cén can déi hai muc tiéu (co vé mau thudn nhau): Khai théc nhitng Idi gidi tét nh&t va khao sét khéng gian tim kiém. Leo déi 1a mét thi du vé chién luge cho phép kha} théc va cai thién 133 gidi tot nhét hién hanh; hung, leo déi lai b3 qua viéc khdo sét khéng gian tim kiém. Nguge lai, fim kiém ngdu nhién ta mét thi du dién binh cia chién luge khéo sét khéng gian tim kiém ma khong chi y dén viée khai thac nhing ving day hia hen cia khéng gian. Thuget gidi di truyén (GA) la phuong php tim kiém (déc lap mién) tao duge su can d6i ding ké gitta viéc khai thée va khdo s4t khong gian tim kiém. Thue ra, GA thudc Idp cde thugt gidi xe sudt, nhung lai rat khée nhimg thuét gidi ngdu nhién vi ching két hop ede phan ti tim kiém truc tiép va ngdu nhién. Khée biét quan trong gita tim kiém cia GA va cde phuong phdp tim kiém khéc 1A GA duy tri va xi ly mot tap ede lai gidi (ta goi 1a mét quan thé) - tat cA nhimg phuong phap khée chi xt ly mat diém trong khong gian tim kiém. Chinh vi ths, GA manh hon ede phitong phap tim kiém hién cd rat nhiéu. Don cit, ta so sanh GA véi hai phuong phap tim kiém hién duge st dung rong rai: Leo déi va Mé phéng luyén thép. Phuong phap leo déi ding ky thuat lap va ap dung cho mot diém duy nhat (diém bién hanh trong khéng gian tim kiém). Trong méi bude lap, mgt diém méi duge chon tif lan c4n cia diém hién hanh (vi thé Jeo déi con duge goi la phuong php tim kiém lan can hay tim kiém cue bé). Néu diém méi cho gid tri (cia ham mue tiéu) tét hon, diém mdi sé tré thanh diém hién hanh. Néu khéng, mét lan 16 @ Chuuong 1 : Céc Khdi Nigm Co Ban egn khde sé dugc chon va thi, Qué trinh trén sé dimg néu khong cai thién thém duge cho 1di gidi hién hanh. Ro rang 1a phutg phép leo déi chi cung cp ede gid tri tdi mu cue bé va nhimg gid trj nay phy thugc rat nhiéu vao didm khdi dau. Hon nia, khéng cd thong tin sén c6 vé sai s6 tuong déi (théa téi uu toan cuc) cia Lui gidi tim duge. Dé tang co héi thinh céng, phuong phép leo déi thutng duge thyc hign nhiéu lan; méi lan véi mot diém khoi déu khde nhau (nhing diém nay khong cén chon ngdu ohién - mét tap hgp ede diém khéi dau cia mét ldn thue thi phu thuge vao két qua cia nhing lan chay trudge dé}. Ky thudt m6 phéng luyén thép la mot ky thuat khie phuc nhitng bat Igi cia phuong phép leo déi: Lai gidi Ichéng cdn ty thude nhiéu vao diém khéi ddy nia va (thutmg 14) gén vei diém téi wu. Dat duge diéu nay 1A nha dua vao xde sudt nbdn p. Xéc sudt pla ham theo gid tri cua ham muc tiéu déi vdi diém hién hanh va diém mdi, va mét tham sé diéu khién bd sung, tham sd “nhiét d6” T. Noi chung, nhigt 46 T cing thép thi co h6i nhan diém mdi cang nhé. Khi thye hién thudt gidi, nhiet 49 T eda hé thong s8 duge ha thap din theo timg bude. Thut gidi dimg khi T nhé hon mét ngutng cho truée; v6i ngwong nay thi gin nhu khéng cdn thay déi nao duge chap nhén nita. - Nhu da 4é cép, GA thie hién tién trinh ttm kiém 1b! gidi toi mu theo nhigu hung, bang each duy tri mot gudn thé cdc Idi gidi, va thic déy sy thanh hinh va ttao déi thong tin giita cdc hudng nay. Quan thé trai qua tién trinh trinh tién h6a: 6 mdi thé hé lai tdi sink cde 10i gidi tuong Adi “tét”, trong khi céc lai gidi tuong A6i “xu” tht chét di, Dé phan biét céc lai gidi khac nhau, ham mue tigu duge ding dé déng vai trd méi trutng. 16 Phén 1: Thuat GiaiDiTruyén : & Céu trie cila mot thuat giai di truyén don gidn tuong tu voi cau tric cia bat ky chyong trinh tign héa nao (xem hin 0.1, phdn mé daw. O bude lap ¢, thuat gidi di truyén duy tri mét quan thé ede lai gidi (cdc nhiém sac thé, cde vecta), P(t) = (x)... }. Méi Idi gidi X! duge luong gid dé biét duge-d6 “thich nghi” cia né. Ri mét quan thé mdi (dn lap thi ¢ +1) duge hinh thanh bang cach chon git lai nhing ca thé thich nghi nhat. M@l. sd cd thé cilia quan thé nay trai qua nhitng bién déi nha lai tgo (phép lai) va dot. bign (phép dot bien), hinh thanh nén nhing 1di gidi méi. Phép Lai két hop cac tinh chat cia hai nhiém s&c thé ‘cha’ va ‘me’ dé tao ra céc nhiém sac thé ‘con’ bing cach hodn vi cdc doan gen tuong tng cla cha vA me. Thi du, néu cha me duye biéu di&n bang vecto 5 chidu (6),,¢),d),¢)) va (a;,ba¢2,d2,¢9), thi lai tao, hodm vi tai vj tri tnt 2, s@ sinh ra cae nhiém sac thé con (a;,b;,¢2,d2,€2) Va (a2,b2.¢,d,¢)). Phép lai cho phép trao déi thong tin gitfa cAc 1d: gidi. Khae véi phép lai, phép dét bién thay déi mot cdch ngdu nhién mét hay nhiéu gen cia nhiém sic thé duge chon, thay déi nay duge thuc hién véi mét xdc sudt thé hién t6c dé dot bién. Phép dét bién cho phép dua thém ede théng tin mdi vao quan thé lam cho chat liéu di truyén phong pht them. Mét thuat gidi di truyén (hay mét chuong trinh tién héa bat ky) gidi mot bai todn cu thé phai gém ném thanh ph4n sau day: «© Cf&ch biéu dién di truyén cho Jai gidi ciia bai ton; « C&ch khdi tao quan thé ban dau; “ - © Mét ham lugng gid déng vai trd méi trutng, danh gia cac loi gidi theo mie 46 “thich nghi” cua chting; * Cée phép todn di truyén; 17 © Cée tham sé khée (kich thuée quan thé. xde suat Ap dung cac phép todn di truyén vv...) Dé dé hinh dung, ching toi sé thao ludn cde tinh nang chinh cua thudt gidi di truyén qua ba thi du cu thé. Trong thi dy thi nhat. ta 4p dung thuat gidi di truyén tim gid tri lon nhat cia mot ham thuc mét bién. Thi du thet hai minh hoa cach ding mt, thuat gidi di truyén dé hoc mét chién luge cia mot trd choi don gidn. Thi du 3 ban vé mét img-dung cia thuat gidi di truyén dé tiép cin mot bai toan té hop NP-day dd, bai todn ngudi du lich. 1.1. Téi uu ham m$t bién - Xét bai toan téi wu khéng rang budc sau: Max fix) = x « sin (100 « x) +10; x © [-L,3]. Hinh 1.1 la dé thi cda f. Bai todn c6 Aghia JA tim x trong Khoang [-1,2] dé f 6 gid tri lén nbat, nghia !a tim x, sao cho: Rxq) 2 fla), Vee [-1,2] ail vy NG meer ‘ar Hinh 1.1. Dé thi ham fx) = x * sin (10m « x) 41.0 18 Phén 1: Thuat Gidi Di Truyén_ _ Khi dao ham bac nhat bang 0, nghia la, f(x) = sin (10m +x) + 10m + costl0n + xt = 0 © tang (10n « x) = —10ne. R6 yang 1a phutng trinh trén c6 v6 56 ti giai, -1 - ,ia12.. = tee, Xy= 0 AN nde. 20 trong dé cac sé hang ¢, li ede day sé thye giam (i = 1, 2, ...., va ie -1, -2, ...) dan vé 0. Cang chi ¥ ring ham f dat dén eye dai (euc bé) tai diém x, khi i la sé nguyén 1é, va dat dén eye tide cua no tai x. khi 7 chan (xem hink LV. Vi mién gid tri oda bai todn 1a [-1,2], ham dat cue dai tai ri = 7 . . Song =1.85 +049, 6 day f (xis) hoi lén hon f(1.85) = 1.85 * sin (18x +ni2)+ 10> 2.85. Bay gid ta ding thuat gidi di truyén dé gidi bai todn trén, nghia la, tim mét diém trong doan {-1, 2] sao cho tai do f 6 gia tri lan nhat. 19 a _ Ta sé lan lugt ban vé 5 thinh phén chinh cda thuat giai di truyén giai bai ton nay. Chuong 1 : Cae Khai Niem Co Ban Lid. Biéu dién Ta str dung mét vecto nhi phan 1am nhiém sic thé dé biéu dién cdc gid tri thuc eda bién x. Chiéu dai vects phu thuge vao dé chinh xac cén ¢6, trong thi du nay, ta tinh chinh xc dé 6 86 1é. Mién gid tri eda x 06 chiéu dai 2 - (- 1) = 3; vdi yéu cau vé do chinh xée 6 sé 18 nhu thé phdi chia khodng [-1, 2] thanh it nhat 3x10° khodng ¢6 kich thuée bling nhav. Diéu nay cé nghia 1a edn c6 22 bit cho vecto nhi phan (nhiém sdc thé): 2097152 = 27* < 3000000 < 2” = 4194804 Anh xa biéa chudi nhi phan (byybsy...bo) thanh sé thue x trong khoang {-1, 2] duge thye hién qua hai buée nhu sau: ¢ — d6i chudi nhi phan (b2;byy...b} tif co s6 2 sang eo sé LO: a {< boybyg by >) =| bey =x" =O 10 «tim sé thue x tuong ing xe-t + Se “] vi ~1 Ja cn duéi cia mién gid tri va 3 1a chiéu dai cia midn. Thi du, nhiém sac thé (1000101110110101000111) biéu dién sé 0.637197 vi 20 - & x= (1000101110110101000111); = 2288967 jo Phén 1: Thugt Gidi Di Truyén va xX = —1.0 + 2288967 x 3/4194303 = 0.637197 Duong nhién nhiém sd thé (00000O0CODOCD0O00G00NO) va (1211111111111111121111) bidu dién cae can cia mién, -1.0 va 2.0 cho méi can. 1.1.2, Khéi tao quan thé. Tién trinh khéi tao rit don gidm: Ta tao mét quén thé cdc nhiém sdc thé, trong dé mdi nhiém sac thé !4 mét vecta nhj phan 22 bit, tat ca 22 bit cda mdi nhiém sdc thé déu duge khdi tao ngdu nhién. 1.1.3. Ham ligng gid. Ham lugng gid eval cia cdc vecto nhj phan v chinh 1a ham /: evally) =ftx) trong d6, nhiém sfc thé v biéu dién gid tri thuc x nhu da néi 6 trén, ham Iigng gid déng vai tra mdi trutng, danh gid timg Idi gidi theo d§ thich nghi cia ching. Thi du, 3 nhiém s&c thé: v= (1000101110110101000111), vz =(0000001110000000010000), va= (1110000000111111000101), tuong Ung véi c4c gid tri x, = 0.637197 , x2 = -0. 958973, vA x5 = 1.627888. Va c6 dé thieh nghi tung ung: evallv,) = flx;) = 1.586845, eval(ug) = fixz) = 0.078878, . eval(v3) = fix;) = 2.250650. Ro rang, nhiém sac thé ve, 14 tét nhat. trong 3 nhiém sdc thé nay, vi ham luong gid né tra vé gif tri cao nhat. 4.1.4. Cée phép toén di truyén Trong giai doan tién hod quan thé, ta co thé dung 2 phép toan di truyén c6 dién: d6t bién va lai. Nhu da trinh bay 6 trén, dat bién lam thay déi mét (sé) gen (cde vi tri trong m6t nhi&m sdc thé) vdi xdc sudt bing téc dé dot bign. Gia dinh ring gen thi 5 trong nhiém side thé vs duge chon dé dt bién. Va dét bién chinh la thay déi gid tri gen nay: 0 thanh 1 va 1 thanh 0. Nhu vay, sau dét bién nay, v3 sé 1a: v’s= (1210100000111111000101) Nhiém s&c thé nay biéu dién gid tri «y= 1.721638 va fix’y= - 0.082257. Diéu nay ed nghia la dot bién cy thé nay lam gidm kha nhiéu gid tri cia nhiém sie thé vg . Bay gid, néu gen thi 10 duge chon dé dot bién trong nhiém sic thé vg thi vu”; = (1110000001211111000101) . Gid tri tung Ung +%)=1.630818 va fix")= 2.343555, kha hon gid tri ffx,) = 2.250650. Ta sé minh hoa phép lai trén cdc nhiém sc thé v, va us. Gid dinh ring diém tai duge chon (ngdu nhién) 6 vi tri the 6: v2 = (00000) 1119000000010000), Bg = (11100}-060001141111000101). Hai con ciia két qua lai la 22 Phan 1: Thudt Gidi Di Truyén @ v'= (00000! 00000111111000101) Use {11100] 01110000000010000). Cac con nay 6 dé thich nghi: flv’s) =f{-0.998113) = 0.940865, fv’s) =f11.666028} = 2.459245 Cha y rang con thi 2 thich nghi hon ca cha lin me cua né: 1.1.5, Cée tham sf DOi véi bai toan dc biét nay, ta da ding cdc tham s6 sau déy: ich thuée quan thé pop-size = 50, xde suat Lai tao p, =0.25, xe sudt d6t bién paz 0.01. Xée sudt lai p, = 0.25 nghia 1a cA thé v trong quan thé cé 25% eo héi duge chen dé thuc hién phép lai; cdn xdc suat dot bign p,, = 0.01 lai la 1% 1 bit tat bat ky cia 1 c4 thé bat ky - trong quén thé bi dét bién. 1.1.6. Cae két qua thit nghiém Bang 1.1 trinh bay mét sé két qua ham myc tiéu f 6 1 96 thé hé. COt bén trdi cho bidt thé hé duce xem xét, va edt bén phai cho ist gid tri caa ham f. Nhiém sdc thé tét nh&t sau 150 thé hé 1a Unax = (111001101000100000101), tuong ting Voi gid tri Xmor = 1.850773. Dung nhu ta mong di, Xm = 1.85 + €, VA F See) On bon 2.85 mét chit. Chuong } :Cag Khai Niem Co Ban Bang 1.1. Két qua cia 150 thé he Thé he thiz Ham lvgng gid 1 1.441942 6 2.250008 8 2.250283 9 2.250284 10 2.250363 wz. * 2.328077 39 2.344251 40 2.345087 51 2.738930 99 2.849246 137 2.850217 145 2.850227 1.2. Thé tién thoai luéng nan cia ta nhan Vi du nay minh hoa cdch dp dung thuét gidi di truyén dé hoc chién luge eda mot tro chai don gian: tro tién thodi ludng nan ctia tu nhan. Bai todn duge mé ta nhu sau, Hai tt nhan bj giam trong hai xa lim riéng bigi, khong thé théng tin cho nhau. Méi ti nhén duoc yéu céu la hdy ly khai vd phan boi ngudi ti kia, mét cdch doc lap. Néu chi cd mot nguai ly khai, anh ta duge thudng, con. nguéi kia bi phat. Nou cd hai déu ly 24 Phan 1 : Thuat Giai Di Truyén . 4 Rhai, ca hei déu bi giam lai va tra tan. Néu khdng ai ly khai, cd hai déu duge phan thiténg kha. Nhu ogy, edeh chon ich ky la ly khui sé uén dem lai phén thudng hode hinh phat cua hon, bét chdp ngusi kia chon ra sao - nhung néu cé hai déu by khai thi ho déu lam nhitng diéu té hai hon Ia hop tdc vei nhau. Tink thé kho khan cua nytioi ti la phdi quyét dinh nén ly hhai hay hop tae vai ngudi hia. Trd choi nay gém hai ngudi chai, trong trd choi nay, téi phién minh, méi ngudi sé chon ly khai hoac hep tac vdi ngudi kia. Cac ddu thu 8@ duge ghi diém theo cach thuéng phat duoc liét ké trong bang 12. Bang. 1.2. Bang thuéng phat cia trd choi “Tién thodi luéng nan cd ta nhan” : P,1A su thudng phat dinh cho ngudi choi 7. Dau thi 1 | Déuthd 2 | P; | P. | Loibinh Ly khai Ly khai 1.2 | Phat vi ly khaj lan nhau Ly khai Hap tae & {0 | Cam dé ly khai va sy thuéng phat Hgp tac | Lykhai {0 |5 | Sy thudng phat vA cém dé ly khai Hop tac Hop tac 3 | 3 | Phan thuéng cho su hop tac ‘Ta s@ xem cach thuat gidi di truyén duge sit dung dé hoc chién luge cua trd choi tién thodi Iugng nan nay. Tiép can bing GA nhim duy tri quan thé cae “dau thd”, mai c4 thé c6 chién luge ciia riéng né. Ban dau, chién luge cia mdi d4u thi duge chon ngdu nhién. Sau d6, & mdi bude, méi dau thd choi va duge ghi diém. Réi e6 mot sé dau thi duge chon cho thé hé mdi, va mét sé trong dé. duve chon dé ghép dai. Khi hai d&u tha duge ghép déi, dau thi mdi dugc tao ra cé chién luge 25

You might also like