સ્ત્રીમા વલે ભશેશ્લયી ઩ંડડત ઩યન્ત઩ પ્રેભળંકય (સવદ્ધ઩ુય)

નલયાત્રીનો ઩ાલનોત્વલ ચારે છે. જગદંફાની આયાધનાનું અનુ઩ભ ઩લવ છે. આ઩ણે ત્માં
ભાન્મતા છે ििद्या: समस्तास्ति देिि भेदा: ििय: समस्ता: सकला जगत्सु વભગ્ર
વલદ્યાઓની જનની બગલતી જગદમ્ફા છે અને જગતની ફધી જ સ્ત્રીઓ, જગદમ્ફાનું
સ્લરૂ઩ છે. યત્ર નાયયસ્તુ ઩ુજ્યન્તે રમન્તે તત્ર દેવતા અથાવત્ જમાં નાયીની ઩ૂજા વન્ભાન
થામ છેં, ત્માં દેલતાઓ પ્રવન્ન યશે છે. તેથી જ અશી ં કુ ભારયકા, વુશાવીની, વધલા કે
વલધલારૂ઩ે ઩ૂજામ છે. રગ્ન વભમે, ઩ુરૂ઴ ઩ાવે પ્રવતસા રેલડાલલાભાં આલે છે ધમે ચ
અથે ચ કામે ચ નાતતચરાતમ, નાતતચરાતમ, નાતતચરાતમ અથાવત્ ચાય ભશા઩ુરૂ઴ાથોભાંના,
ત્રણ ભશા઩ુરૂ઴ાથવ ધભવ અથવ અને કાભભાં, શુ ં વદૈલ તને વાથે યાખીળ. અને તેથી જ ઩ત્ની
લગય કયેરા મસાડદ અનુષ્ઠાન પ઱તા નથી. આ ળાસ્ત્ર દ્વાયા ઩યભાત્ભભાનો આદેળ છે. यथा
भायाां ििना च यो धममः स एि ििफलो भिेत् - प.पु। भार्ययाममल
ू ाः क्रियाः सिाम
भार्ययाममल
ू ा गृहास्तथा ॥ તો આ઩ણે જયા આ઩ણા ળાસ્ત્રોનાં આધાયે સ્ત્રીઓની
ઉત્઩વિ અને ળક્તત વલ઴ે લધુ જાણી જગદંફાની આયાધના કયીએ.

વલયાટ્ કે ઩ુરૂ઴ અથલા જ ેને આડદ઩ૂરૂ઴ થી ઓ઱ખીએ છીએ તે વદાવળલ , ભશાકાર,

ભશાદેલ કે નાયામણ એટરે કે ઩યભાત્ભા ને, સૃક્ષ્ટની ઈચ્છા થઈ. स एकाकी नारमत -
सोऽकामयत् - एकोऽिस्म बहुस्याम्, आयमेिात्मानं द्वेधाऽपातयततः पितश्च पत्नी
िी पुमांसौ पररष्िाक्तौ स । ऄधो िा एष अत्मनो । ऄथैतस्य मनसो द्यौः
शरीरं ....तौ िमथुनां(गू)ं समैतां, ततः प्राणोऽजायत, स आन्द्रः स एषोऽपत्नः ।
िद्वतीयो िै सपत्नो नास्य सपत्नो भिित य एिं िेद ।। सिै नैि रे म,े सा अत्मानं
द्वेधा अपतयत, पितश्च पत्नी चाभिताम् । आयमेिात्मानं द्वेधाऽपातयततः
पितश्च पत्नीचाभिताम्, एकांशन े िस्थतो जगत् गीता शिक्तश्च शिक्तमांश्चिै
पदाथमद्वयमुच्यते । शक्तयोऽस्य जगत्कृ त्नं शिक्तमांस्तु महेश्वरः – सिममग
ं ल तंत्र
। एकै िेत्थं पराशिक्तििधा सा तु प्रजायते - िशिसूत्रििमर्शशनी- मािलनी
िार्शिकम् । शंकरः पुरूषाः सिे िियः सिाम महेश्वरी । यत्र येन यतो यस्य
यस्मै यद्यद्यथा यदास्याक्रददं भगिान् साक्षात्प्रधानपुरूषेश्वरः भाग.१०.८५.४।
सिे िी पुरूषास्तसंमाियोरे ि ििभूतयः ि.पु. िीरूपा िामभागांशा
दिक्षणांशः पुमान्द्स्मृतः व्र.िै.पु प्र.खं.२.५५, ऄधो िा एष अत्मनो.. िद्वधा
कृ त्िात्माभिनो देहमर्द्धेन पुरूषोऽभित् ऄ.पु. १६ िीपुमांसौ पररष्िाक्तौ स -
आयमेिात्मानं द्वेधाऽपातयततः पितश्च पत्नी िी पुमांसौ पररष्िाक्तौ स ।
आयमेिात्मानं द्वेधाऽपातयततः पितश्च पत्नीश्चाभिताम् । मायां तु प्रकृ तत
ििद्यान्द्माियनं तु महेश्वरम् । - श्वेताश्वतरोपिनषत् ४-१०, यथा, प्रकृ तत
मायाम्, महेश्वरं च मायाििनं ििद्यात् ॥

બાયતીમ વંસ્કૃવત, એ એકભાત્ર, વલશ્લની ઉદાિ વંસ્કૃવત છે , જ ેભાં સ્ત્રીને જગદંફા કશી છે
અને વલવની આયાધ્મા છે. સ્ત્રી ને લાભા કશી છે કાયણ કે તે , પ્રાયંબે ઩યભાત્ભભાનાં લાભ
બાગેથી ઉત્઩ન્ન થઈ છે તેનો પ્રણલ ઩ણ વ્માકૃત ઓભ થી ઉભા છે જ ે લાભાંગવૂવચત કયે
છે. શલે પ્રશ્ન થામ કે લાભા કેભ... કાયણ ળયીયભાં લાભ બાગ અવત ભશત્લનો છે. વામ
ભાગે હૃદય છે . સ્ત્રી ઩ુરૂષનુું હૃદય ગણાય ટું કમા ગૃહસ્થીનાું સુંસારને, શ્વસસત કરી
ધબકતો રાખવાુંનુું કામ, સ્ત્રીઓ કરે છે અને તેથી વલષ્ણુની છાતી ઩ય ઩ાદ પ્રશાય કયતાં
રક્ષ્ભીજીને વ્મથા થઈ અને બ્રાહ્મણોને શ્રાવ઩ત થલું ઩ડ્ું. વલસાન પ્રભાણે, ડાબુ ભગજ
સ્ભયણોનેં વંગ્રશે છે. ધાયણ અને ધૈમવ ળક્તત, એ સ્ત્રીભાં પ્રાકૃવતક યીતે જ વલળે઴ છે. તેથી
જ, તે ગબાવધાનાડદ કયી ળકે છે. સ્ત્રીને ળક્તત઩ાત કયલાની ક઱ા પ્રાકૃવતક અને વશજ છે .
અને આને કાયણે, તે ફીજા (ગબવસ્થ) જીલ ભાટે શ્લાવ રે છે , ઩ાણી અને ખોયાક ઩ણ રે
છે. એક દેશભાં ફે આત્ભા (જીલ) ને ધાયણ કયી ળકે છે. અને આલી, વલળે઴ ળક્તતઓને
રઈને, તેની વુયષા અડનલામવ થઈ છે. સ્ત્રીની ળયીય યચનાભાં ઩ણ પેયપાય છે. નાસબચક્રનું
ળયીયભાં વલળે઴ ભશત્લ છે. સ્ત્રી આ દ્વાયા જ ગબવસ્થ વળળુનંુ ઩ો઴ણ કયે છે. અને અશીથી
જ નાદ (લેદઘો઴) થામ છે. જ ે કં઩નો સ્ત્રીના સ્લાસ્્મભાટે પ્રવતકૂ ઱ શોતાં , તેને લેદઘો઴
(લેદાવધકાય) થી તેને લંવચત યાખી છે. વાભાન્મયીતે નાસબભાં નાડીઓનુ ચક્ર છે જ ે ઩ુરૂ઴ ની
અ઩ેષાએ સ્ત્રીઓ ભાં વલ઩યીત શોમ છે . નાસબસ્થ કૂ ભાવકાય ચક્રનું ભુખ, સ્ત્રી ળયીયભાં
અધોભુખ શોમ છે , અને જ ેભ કૂ ભવ ઩ોતાનાં ઈંડાઓની વતત દૃક્ષ્ટથી ઩ુક્ષ્ટ અને વુયસષત
યાખે છે, તેભ સ્ત્રીની આ યચના ઩ણ, ગબવવુયષા ભાટે ઈશ્લયે જ કયી છે. વંવાય અને
પ્રજાતંતુ જા઱લલાનાં કાભ, ઩યભાત્ભા એ જ, સ્ત્રીને વલળે઴ વોંપ્મુ છે. શલે જો તે ઩ણ
઩ુરૂ઴ોની જ ેભ નાસબથી ઉઠતા લેદઘો઴ કયે તો, તેનાથી જ ે ભશાસ્઩ંદનો કે સ્પોટ થામ તે
નાસબકૂ ભવની ઩ીઠ ઩ય થામ, જ ે આ આઘાતને વશન કયલા તૈમાય નથી શોતું જ ેથી તેને
લેદલંવચત કયલાભાં આલી છે. કોઈ દ્વે઴ કે શીનબાલથી નશી ં જ ેનાં પ્રભાણ આમુલેદભાં આ
પ્રભાણે છે.िीणां िभषग्िामहस्ते िामे पादे च यत्नतः - ना.प.१५,
कं दमध्येिस्तता नाडी सुषुम्निे त प्रकीर्शतता । ितष्ठन्द्ते पररतः
सिामश्चिे ऽिस्मन्नािडकास्ततः ना.प.५० । नािभस्तु कू ममरूपः
स्यान्द्महानाड्यष्टपाद्भिेत् । चतिः पृष्टदेशे स्युश्चतिः िोडदेशतः - नाडी
पररक्षा १००. ઩ાશ્ચાત્મો અને લાભ઩ંથીઓએ આ઩ણી વંસ્કૃવતને કરંડકત કયલા અનેક
પ્રમત્ન કમાવ છે. ઩ણ આ લૈસાડનક વત્મ ફધાને સ્લીકાયલા જ ઩ડળે. ઩ૂલવકા઱ે જ ે
વલદુ ઴ીઓ લેદ ઩ાયંગત શતી, તે મૌવગક યીતે સ્ત્રીત્લથી ઩ોતાની નાસબચક્રની યષા કયી ળકતી
શતી, જ ે વલવભાટે ળતમ નથી. આયોગ્મ ઩રયષણ ભાટેની, પ્રધાન વૂમવ નાડી, ઩ુરૂ઴ના
જભણાં અને સ્ત્રીના ડાબા શાથે શોલાથી, કુ ળ઱ લૈદ્ય સ્ત્રીને ડાબા શાથે તથા ઩ુરૂ઴ના
જભણાં શાથે નાડી ઩રયષા કયે છે. અને આ નાડીવંવાયને વુડનમંડત્રત કયલાં , ઩ુરૂ઴ને
જભણા શાથે તથા સ્ત્રીનાં ડાબા શાથે યષા-કરેલા ફંધામ છે. સ્ત્રી કુ ભારયકા શોમ અને
ગબાવધાનાડદની જલાફદાયી થી ભુતત શોમ (કુ ભારયકા) ત્માં વુધી તેનો જભણો અને ડાબો
ફન્ને અંગ ઩ુરૂ઴ વભાન જાણલા.

સ્ત્રીની ળક્તતનો ઩રયચમ કયાલતાં, ઘણાં ફધા આખ્માનો ઩ુયાણોભાં પ્રાપ્ત છે. જ ેલાં કે
વત્મલાન વાવલત્રી અને ળાંડરી-ળૈવ્મા જ ેને ઩ાતાની ઩વતવ્રતા ળક્તતથી પ્રકૃવતનું અવતક્રભણ
કયી, મભ ઩ાવે થી મૃત ઩વતને ઩ાછી રાલી શતી. વૂમવનાયમણને ક્સ્થય કમાવ શતા, તો
અનવૂમાએ, બ્રહ્માવલષ્ણુ ભશેળને ઩ોતાના ફ઱થી, ફા઱ ફનાવ્મા શતાં. કોઈ઩ણ મસાડદ
અનુષ્ઠાન લગય આલી અદ્ભૂત ળક્તત સ્ત્રીને, ભાત્ર એક ઩ાવતવ્રત અને વદાચાય થી પ્રાપ્ત
થામ છે, જ ેભાં વેલા અને વભ઩વણ ભશત્ત્લનાં છે. भायाम पत्युब्रैतं कु यामद् भायामयाश्च
पितव्रमतम् । संसारोऽिप सारिान् ख्याद् दाम्पत्योरे कभाि कः॥ જમાં ઩વત-઩ત્ની ઩યસ્઩ય
વભવ઩વત શોમ તે દાં઩ત્મજીલન સ્લગવતુલ્મ ગણામ-ધન્મો ગૃશસ્થાશ્રભ્ એક આદળવ
આશ્રભ.

બગલાને સ્લમં, ઩ોતાના હૃદમભાંથી (ડાબાઅંગથી) સ્ત્રીની ઉત્઩વિ કયી, સ્ત્રી પ્રાધાન્મ સવદ્ધ
કયી અને જગદંફાને પ્રણાભ કમાવ છે. આલી વનાતન લૈડદક વલચાયધાયાને આજ ે ળત-ળત
લંદન કયીએ. ગોસ્લાભી તુરવી દાવજીએ ખૂફ વૂચક કહ્ું છે કે બલાની ળંકયૌલન્દે શ્રદ્ધા
વલશ્લાવ રૂવ઩ણૌ. ફધી જ સ્ત્રીઓ બલાનીનું સ્લરૂ઩ છે તેથી, સ્ત્રી એ શ્રદ્ધા અને વલશ્લાવનુ
સ્લરૂ઩ છે, જ ેનાં લગય જીલન જીલી ન ળકામ. જગદમ્ફા ળક્તત, ફુવદ્ધ, શ્રદ્ધાડદ સ્લરૂ઩ે
જગતભાં અને જીલભાત્રભાં લવે છે. વંવાયભાં સ્લગવવુખનું યશસ્મ સ્ત્રી ળક્તતની પ્રવન્નતા,
ધૈમ,વ વાનુકૂ઱તા, વશનળીરતાભાં જ વભામેરું છે. ppp.sidhpur@gmail.com