ARAÞTIRMA
Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk
Faktörleri ve Takip
Analyzing Suicide Attempts: Risk Factors and Follow Up
Ali Emre Þevik1, Halil Özcan2, Emin Uysal3
1Uz.Dr., Medicar Hastanesi, Karabük, 2Uz.Dr., Zekâi Tahir Burak Kadýn Saðlýðý Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi, Ankara, 3Uz.Dr., Acil Týp
Uzmaný, Baðcýlar Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi, Ýstanbul
ÖZET
Amaç: Bu araþtýrmanýn amacý, krize müdahale birimine
yönlendirilen intihar giriþimlerini sosyodemografik özel-
likler, psikiyatrik taný ve takip süreçleri açýsýndan incele-
mek, uzun vadeli toplumsal koruyucu programlarýn
uygulanmasýnda yol gösterici olmaktýr. Yöntem: Çalýþ-
maya Kastamonu Devlet Hastanesi bünyesinde kurulmuþ
olan krize müdahale birimine Haziran 2008-Ocak 2010
tarihleri arasýnda intihar giriþimi ile baþvuran ve psikiyatri
polikliniðine yönlendirilmiþ olan hastalardan çalýþmaya
katýlmayý kabul edenler alýnmýþtýr. Hastalara kimlik bilgi-
leri, eðitim ve mesleki durumlarý ile þimdiki ve geçmiþ
psikiyatrik hastalýklarý sorgulayan sosyodemografik veri
formu uygulanmýþtýr. Bulgular: Toplam 193 hastanýn
150'si (%78) kadýn 43'ü (%22) erkekti. Yaþ aralýðý 14-56
olup; ortalama yaþ 24.6±9.3 idi. Giriþimlerin aylara göre
daðýlýmý deðerlendirildiðinde 26 kiþi ile en sýk aðustos
ayý, mevsimsel olarak da 62 (%32) intihar giriþimi ile yaz
mevsiminde olduðu gözlenmiþtir. Grubun 13'ünde (%8)
ailede intihar giriþimi mevcuttu. Giriþimlerin %79'u ilaç
alarak yapýlmýþtýr. Hastalardan 144'ü (%75) daha önce
intihar giriþiminde bulunmamýþken, 49'u (%25) daha
önce intihar giriþiminde bulunmuþtu. Giriþimde bulunan-
larýn 81'i (%42) ile psikiyatri polikliniðinde bir görüþme
yapýlabilmiþken, 112 (%58) kiþi görüþmelere düzenli
gelmiþtir. Sonuç: Ýntihar giriþiminde kadýnlar erkeklerden
daha fazla bulunmaktadýrlar. Ýntihar giriþimleri yaz
aylarýnda daha sýk gözlenmiþtir. Daha önceki giriþim ve
aile öyküsü temel risk faktörlerindendir.
Anahtar Sözcükler: Ýntihar, intihar giriþimi, risk faktör-
leri, kriz, epidemiyoloji.
(Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225)
218
SUMMARY
Objectives: The aim of this study is to investigate the
sociodemographic characteristics, psychiatric diagnosis
and follow-up of suicide attempts, we purpose this study
as guiding the implementation of long term social pro-
tection programs. Method: In this research participants
admitted to Kastamonu State Hospital Crisis Intervention
Unit with suicide attemption who were consulted to
Psychiatry Outpatient Clinic and agreed to participate in
the study between June 2008 and January 2010 were
taken to the study. Sociodemographic data form includ-
ing credentials, educational and occupational status,
current and previous psychiatric disorders were applied
to all participants. Results: A total of 193 patients
received to study therewere 150 (%78) women and 43
(%22) men. While the groups age range, 14-56 years,
mean age ranged from 24.6 ± 9.3 years. Most of the sui-
cide attempts application is 26 people in August real-
ized, 62 (32%) of the attempts have been observed in
summer months. 13 (8%) of patients had suicide
attempts in their family history. 79% of attempts were
done by taking drugs. 49 (25%) of patients previously
attempted suicide. 81 (42%) had one single interview in
a psychiatry outpatient ward the others 112 (58%) had
regular interviews. Conclusion: Women attempt suicide
more than men is detected. During the summer months
suicide attempts have been observed more frequently.
Previous attemption to suicide having family history of
suicide are detected as basic risk factors.
Key Words: Suicide, parasuicide, risk factors, crisis, epi-
demiology.
Makalenin geliþ tarihi: 29.03.2012, Yayýna kabul tarihi: 05.09.2012

GÝRÝÞ
Ölüme götüreceðini bilerek, kurbaný tarafýndan
giriþilen olumsuz eylemin doðrudan veya dolaylý
olarak meydana getirdiði ölüme intihar denir
(Durkheim 1992). Ýntihar, toplumda stres yaratan
yaþam koþullarýna tepki veren normal kiþilerden
aðýr ruhsal bozukluklarý olanlara kadar geniþ bir
popülasyonda görülebilmektedir. Shneidman'a
(1986) göre intihar dayanýlmaz acýlarý, aðýr sorun-
larý olan, þaþýrmýþ, bozulmuþ, gücü zayýflamýþ ben-
liðin çözüm arayýcý eylemidir. Bu eylemin farklý
nedenlerle her zaman sonuca ulaþmadýðý bir
gerçektir. Bu noktadan bakýldýðýnda intihar olgusu
"intihar", "intihar giriþimi", "intihar düþüncesi"
kavramlarý temelinde ele alýnmaktadýr (Sayýl 2000).
Dünya Saðlýk Örgütünün tanýmýna göre intihar
giriþimi ölümle sonuçlanmayan, bireyin alýþkanlýk
olmaksýzýn kendisinin baþlattýðý ve baþkalarý
tarafýndan engellenmeyen kendine zarar verme
davranýþý veya tedavi dozundan daha fazla ilaç kul-
lanma durumudur. Ýntihar giriþiminde bulunan kiþi
gerçekten ölmek arzusunda olabileceði gibi, bu
davranýþýnda ruhsal acýsýný, çaresizliðini ve umut-
suzluðunu dile getirmek amacýný da gütmüþ ola-
bilir. Ýntihara etik, felsefi, dinsel, toplum bilimsel,
ruhbilimsel ya da biyolojik açýlardan yaklaþýlabilir.
Bu yaklaþýmlarýn temel sorusu hangi etkenlerin,
risk faktörlerinin temel amacý yaþamak olan bir
canlýnýn, kendi isteði ile yaþamýna son verme giriþi-
minde bulunmasýnda rol oynadýðýdýr. Dünya Saðlýk
Örgütü'ne göre intihar ilk on ölüm nedeni arasýnda
olup; günümüzde önemli bir halk saðlýðý
sorunudur. Resmi istatistikler ülkemizde özkýyýma
baðlý ölümlerin batý toplumlarýna oranla düþük
düzeyde olduðunu göstermektedir buna karþýn
özellikle gençlerde oranlarda sürekli yükselme
mevcuttur (DÝE 2000). Dünyada tüm ölümlerin
yaklaþýk %0.9'u intihar sonucudur (Roy 2000). Ýnti-
har giriþimleri ile baþta depresyon ve alkol madde
baðýmlýlýðý olmak üzere çeþitli ruhsal hastalýklar,
olumsuz aile içi etkileþimler, toplumsal dayanýþma
azlýðý, ekonomik sorunlar, göç gibi sosyoekonomik
etmenler iliþkili bulunmaktadýr (McClure 2000).
Ýntihar giriþiminde bulunma davranýþýnýn genetik
yönü de gösterilmiþ olup intihar davranýþýnda bulu-
nanlarýn ailelerinde intihar davranýþý ve psikiyatrik
hastalýklar toplum ortalamalarýndan yüksek olarak
saptanmýþtýr (Nordentoft 2007).
Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225
Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip
Ruh saðlýðý çalýþanlarý olarak hedeflerimiz intihar
davranýþýný incelemek ve önleyici tedbirleri almak
olmalýdýr. Bu noktadan hareketle davranýþýn taným-
lanmasý, riskli gruplarýn belirlenmesi önem kazan-
maktadýr. Bu risk gruplarýnýn belirlenmesi uygun
koruma programlarýnýn uygulanabilmesinin öncü-
lüdür. Batý toplumunda yapýlan yoðun sosyal
destek programlarý ile intihar hýzýnda azalma
saðlanmýþtýr (Foster ve ark. 1999). Ülkemizde
kurulmuþ olan krize müdahale birimlerinden elde
edilecek veriler doðru deðerlendirilmeli ve koruyu-
cu yaklaþýmlar belirlenmelidir. Çalýþmamýzýn bu
konudaki veri birikimine katký saðlayabileceðini
düþünmekteyiz.
GEREÇ VE YÖNTEM
Çalýþmaya Kastamonu Devlet Hastanesi
bünyesinde kurulan krize müdahale birimine
Haziran 2008-Ocak 2010 tarihleri arasýnda baþvu-
ran ve psikiyatri polikliniðine intihar giriþimi
nedeniyle yönlendirilmiþ hastalar alýnmýþtýr.
Hastalar hastanemiz acil bölümüne intihar giriþimi
nedeni ile gelmiþ olup; intiharýn psikiyatrik yönüne
iliþkin deðerlendirmeler giriþimden bir hafta son-
raki süre içinde yapýlmýþtýr. Deðerlendirme sýrasýn-
da bütün hastalarýn bilinçleri açýk durumdaydý.
Hastalarýn tümünden bilgilendirilmiþ yazýlý onam
alýndýktan sonra hastalara sosyodemografik veri
formu uygulanmýþ; yaþ, cinsiyet, eðitim durumlarý,
mesleki durumlarý, bakým verdikleri kiþi sayýsý,
þimdiki ve önceki psikiyatrik hastalýklarý açýsýndan
bireyler deðerlendirilmiþlerdir. Taný konmuþ zeka
geriliði olan ve aðýr kronik týbbi hastalýðý olan
bireyler çalýþma dýþý býrakýlmýþtýr. Tüm katýlýmcýlar
altta yatan nedenler, kullandýklarý yöntem, intihar
fikirleri açýsýndan sorgulanmýþtýr. Uzman bir psiki-
yatri hekimi tarafýndan yapýlan muayeneler son-
rasýnda psikiyatrik bir taný konan hastalarýn
bazýlarýna Hamilton depresyon derecelendirme
ölçeði, Hamilton anksiyete derecelendirme ölçeði
gibi klinik deðerlendirme ölçekleri uygulanmýþtýr.
Hastalarýn hepsi psikiyatri polikliniðinde takibe
alýnmýþ, baþvurularý sonrasýndaki psikiyatrik
muayenede konulan tanýlar ve tedavi süreçleri
deðerlendirilmiþtir. Araþtýrma için etik kurul onayý
alýnmýþtýr.
219
Þevik AE, Özcan H, Uysal E.

Tablo 1. Katýlýmcýlarýn demografik verileri Tablo 2. Giriþim öncesi psikiyatrik hastalýk daðýlýmý
Özellik Sayý (n) Yüzde (%) Taný Sayý (N) Yüzde (%)

Cinsiyet Psikiyatrik hastalýðý olmayanlar 117 60

Kadýn 150 77.7 Psikiyatrik hastalýðý olanlar 76 40

Erkek 43 22.3 Toplam 193 100

Medeni durum Depresyon 60 31

Evli 81 42 Anksiyete bozukluðu 11 5.5

Bekar 108 56 Þizofreni 2 1

Boþanmýþ 4 2 Bipolar duygulaným bozukluðu 2 1

Eðitim durumu Davraným bozukluðu 1 0.5

Ýlköðretim ve altý 95 49 Toplam 193 100

Lise 84 43 Bedensel hastalýðý bulunanlar 19 10

Üniversite veya yüksek okul 14 8 Bedensel hastalýðý

Çalýþýyor 45 23 bulunmayanlar 174 90

Çalýþmýyor 148 77 Toplam 193 100

Ýstatistiksel Analiz bulunmayan bireylerle, 6 kiþi yurtta yaþýyordu. Bu

Verilerin deðerlendirilmesinde SPSS programý 16.0
versiyonu, istatistiksel analizde ki kare testi ile
yüzde daðýlýmlarý kullanýlmýþtýr. Tanýmlayýcý istatis-
tikler için frekanslar, ortalamalar ve standart sap-
malar hesaplanmýþtýr. Ýstatistiksel anlamlýlýk düzeyi
p<0.05 olarak tanýmlanmýþtýr.
BULGULAR
Çalýþmaya alýnan toplam 193 kiþinin sosyode-
mografik verileri Tablo 1'de verilmiþtir. Veriler
deðerlendirildiðinde sürekli deðiþkenlerin normal
daðýlmadýðý görülmüþtür.
daðýlýma bakýldýðýnda çalýþmaya alýnan bireylerin
büyük çoðunluðunun sosyal ve ailevi destek
saðlayabilecekleri bir ortamda yaþýyor olduklarý
görünmektedir. Çalýþma grubundaki bireylerin
kendilerinin baþkasýna bakým verme durumunun
olup olmadýðýna bakýldýðýnda 109 kiþinin bakmakla
mükellef olduklarý bir kiþi olmadýðý 84 kiþinin ise
çoðunlukla birinci derece yakýnlarýnýn bakýmýndan
sorumlu olduklarý gözlenmektedir. Örneklemin
genç olmasý ve düzenli iþi olanlarýn oranýnýn düþük-
lüðü dikkate alýndýðýnda bakým verme sorumlu-
luðunun oransal olarak düþük olmasý anlaþýlabilir
bir bulgudur.

Çalýþmamýzda bekar (%56) ve evli (%42) bireylerin
sayýlarý arasýndaki istatistiksel anlamlý farklýlýk
p<0.05 genel literatür bilgileri ile uyumlu görünse
de evli birey sayýsýndaki fazlalýk aile içi sorunlarýn
intihar giriþimlerinde önemli olabileceðini
düþündürmektedir.
Çalýþmaya alýnan bireyler içinde yaþadýklarý sosyal
ortam açýsýndan deðerlendirildiðinde 61 kiþi çekir-
dek ailede ebeveyn pozisyonunda, 94 kiþi anne-
babasý ve kardeþleri ile, 6 kiþi yalnýz, 21 kiþi anneba-
ba, kardeþ, amca, hala, dayý, dede, nine gibi akra-
balarýnýn bulunduðu geniþ ailede, 5 kiþi akrabalýðý
Katýlýmcýlarýn psikiyatrik ve baþka hastalýklarýnýn
olup olmadýðý ve tanýlarý Tablo 2'de gösterilmiþtir.
Ýntihar giriþimlerinin meydana geldiði saat, ay ve
mevsime göre daðýlýmý Tablo 3'de gösterilmiþtir.
Tablo 4, intihar giriþimlerinin yöntemlerini gös-
terirken; Tablo 5'de daha önce intihar giriþimi olup
olmadýðý ve bu defaki giriþimin amacý ve sonrasýn-
daki düþünceleri gösterilmiþtir.
Ýntiharý tetikleyen etken olarak hastalarca belir-
tilen yaþam olayýnýn, ilk intihar fikrinin oluþtuðu
zaman, davranýþýn ani olup olmadýðý ve not
býrakýlýp býrakýlmadýðý Tablo 6'da görülmektedir.

220 Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225

 Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip

Tablo 3. Giriþimlerin aylara ve mevsimlere göre daðýlýmý

Aylar Mart Nisan Mayýs Haz Tem Aðu Eyl Ekim Kasým Aralýk Ocak Þub Top

Baþvuru sayýsý 14 13 19 14 22 26 15 18 15 17 11 9 193

Mevsimler Ýlkbahar Yaz Sonbahar Kýþ N

Baþvuru sayýsý 46 (%24) 62 (%32) 48 (%25) 37(%19) 193(%100)

Baþvuru saatleri 08.00-16.00 16.00-24.00 24.00-08.00 N

Baþvuru sayýsý 47 (% 25) 123(%64) 23(%11) 193

Tablo 4. Ýntihar giriþiminde kullanýlan yöntemlerin Hastalardan 38'i (%19.6) direkt olarak acil servis-
daðýlýmý ten taburcu edildikten sonra psikiyatri polikliniðine
Kullanýlan yöntem Hasta sayýsý yönlendirilmiþken, 129'u (%66.7) 1 gün süreyle, 25'i
(%12.9) 2 gün süreyle ve 1 (%0.5) hasta 4 gün süre
Ýlaç alarak* 172 (%89)
ile yatýrýlarak takip edilmiþtir.
Ýlaca ek olarak baþka yöntem ile 22
Hastalardan 81'i (%42) ile psikiyatri polikliniðinde
Kesici Alet 19
sadece tek görüþme yapýlabilmiþken, 112 (%58)
Asý 1 hasta görüþmelere düzenli gelmiþtir. Görüþmelere
Yüksekten atlama 1 düzenli gelen ve gelmeyen hastalarýn arasýnda
demografik ve klinik veriler açýsýndan bir fark sap-
Ateþli Silahla 1
tanmamýþtýr.
Kesici Aletle 17

Asý 2 TARTIÞMA
Yüksekten Atlama 1 Ölüm oranlarý düþük olsa da ülkemizde intihar
Ateþli Silah 1 düþünce ve giriþimlerinin gençler arasýnda yaygýn
*Bir kiþi kimyasal madde ile
Ýntiharý tetikleyen neden olarak çalýþmaya katýlan
bireylerin 14'ü ebeveyn çatýþmasý, 13'ü geliþim
dönemi sorunlarý, 15'i ekonomik sorunlar, 9'u dahili
hastalýk, 5'i yakýn ölümü, 1'i evsiz kalma, 63'ü
aile/evlilik sorunlarý, 13'ü yalnýzlýk, 1'i tecavüz, 7'si
okulla ilgili sorunlar, 16'sý aile içi þiddet, 79'u
iletiþim sorunu, 3'ü sýnav kaygýsý, 8'i ruhsal hastalýk,
6'sý çocuklarla iliþkili nedenler, 54'ü karþý cinsle
sorunlar, 3'ü alkol madde baðýmlýlýðý, 20'si evlilik
sorunlarý, 11'i iþ sorunlarý bildirmiþlerdir. Bunlarýn
hepsi bireylerin baþaçýkma becerilerinin sýnandýðý
durumlardýr. Bireyin baþa çýkma yetisini anlýk veya
sürekli etkileyecek tüm etkenler riskin artmasý
anlamýna gelmektedir. Evli bireylerin verdiði
cevaplar incelendiðinde aile/evlilik ve iletiþim
sorunlarýnýn en çok iþaretlenen maddeler olduklarý
belirlenmiþtir.
olduðu yapýlmýþ çalýþmalarda gösterilmiþtir.
Örneðin, üniversite öðrencileri arasýnda yapýlan bir
çalýþma gençlerin %42'sinin bir zaman kendini
öldürmeyi düþündüðünü ve %7'sinin giriþimde
bulunmuþ olduðunu göstermiþtir (Dilbaz 2004).
Örneklemimizdeki yaþ ortalamasý da genç
denebilecek 25 olarak bulunmuþtur. Yine
Ankara'daki tüm acil servislere 1990 yýlý içinde inti-
har giriþimi ile baþvurularý tarayarak yapýlan bir
araþtýrmada intihar giriþimlerinin daha çok 15-24
yaþ grubunda ve kadýnlarda yüksek olduðu saptan-
mýþtýr (Eskin 2006). Çalýþmamýzýn sonuçlarý bu bul-
gularla uyumludur (Tablo 1). Ölüm oranlarý düþük
olsa da ülkemizdeki intihar oranlarýnýn artýþ hýzý
konunun toplumsal bir soruna dönüþme yolunda
olduðunu göstermektedir. Çok yüksek intihar oran-
larýna karþýn uygun koruyucu yaklaþýmlar geliþtiren
Kuzey Avrupa ülkelerinde intihar oranlarýnda
düþme saðlanmýþtýr (Foster ve ark. 1999). Risk fak-
törlerinin doðru belirlenmesi ülkemiz açýsýndan da
önem taþýmaktadýr.

Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225 221

Þevik AE, Özcan H, Uysal E.

Tablo 5. Ýntihar giriþimi öyküsü ve þimdiki giriþimin Tablo 6. Ýntihar düþüncesinin oluþum süreci ve
amacýný açýklama þekilleri davranýþý
Ýntihar giriþimi Sayý Ýntihar düþüncesinin ilk oluþtuðu zaman Hasta sayýsý

Daha önce intihar giriþimi olmayanlar 144 (%75) (Yüzde)

Daha önce intihar giriþimi olanlar 49 (%25) Daha önce düþünmemiþ 0

Son 1 yýl içerisinde 25 (%50) Son 3 ay içerisinde 72 (%37)

Son 1 yýldan önceki dönemde 24 (%50) Son 6 ay içerisinde 16 (%8)

Ýntihar giriþimi ile amaçladýklarý 6 aydan daha önceki bir dönemde 105 (%55)

Ölmek ve kurtulmak 109 (%56) Ýntihar Davranýþý

Sorunlarýndan kurtulmak 28 (%16) Önceden düþünmesine karþýn ani bir

Yardým çaðrýsý olarak 14 (%7) kararla 179 (%93)

Kendine zarar verme amaçlý 13 (%7) Zamanlamayý Planlayarak 14 (%7)

Yanlýþlýkla yüksek doz ilaç alýmý (þüpheli) 7 (%3) Baþkasýna giriþimi öncesi anlatma 24 (%12)

Neden bildirmeyenler 22 (%11) Ýntihar notu yazma 25 (%12)

Ýntihar giriþimi sonrasý

Giriþimde ölmüþ olmayý dileyenler, tekrar

isteði yok 33 (%17) olmasý çalýþma örneklemindeki düzenli iþi olanlarýn

Tekrar Giriþimde bulunmayý düþünenler 40 (%21)
Piþman ve tekrarlama düþüncesi olmayanlar 120 (%62)
Toplam 193 (%100)
Çalýþmamýzda bekar ve evli birey sayýsý arasýndaki
anlamlý farklýlýk genel literatür ile uyumlu görün-
mekle birlikte evli bireylerin özellikle aile/evlilik ve
özellikle eþleriyle iletiþim sorunu yaþadýklarýný
belirtmeleri aile içi sorunlarýn intihar giriþim-
lerinde önemli olabileceðini düþündürmektedir.
Giriþimde bulunan bireylerin sadece 4'ü (%2)
boþanmýþtý. Grubumuzun büyük çoðunluðu hiç
evlenmemiþ bireylerden oluþmaktaydý. Cinsiyet,
yaþ, medeni durum, meslek, eðitim düzeyi,
ekonomik düzey gibi sosyodemografik etmenlerin
intihar giriþimini etkilediði, bekar veya hiç evlen-
memiþ olma durumunun tamamlanmýþ intihar ve
intihar giriþimi açýsýndan risk faktörü olduðu
araþtýrmalarda gösterilmiþtir (Kessler ve ark. 1999,
Sayýl 2002). Ailesi aracýlýðý ile hastaneye getirilen
kiþi sayýsý 106'dýr.
Kastamonu ilinin nüfus daðýlýmý açýsýndan kýrsal
nüfus aðýrlýklý olmasý eðitim düzeyinin düþük
olmasýný, kýrsal nüfusun geçimini ormancýlýk ve
çiftçilik gibi geçici veya mevsimsel iþlerle saðlýyor
sayýsýnýn az olmasýný açýklýyor olabilir. Örneklemde
genç ve düzenli iþi olanlarýn oranýnýn düþük olduðu
deðerlendirildiðinde bakým verme sorumluluðunun
oransal düþüklüðü anlaþýlabilir olmaktadýr. Ýntihar
giriþimi stres yaratan yaþam koþullarýna tepki veren
normal kiþilerden ruhsal bozukluðu olan hastalara
kadar geniþ bir popülasyonda görülebilmektedir.
Bugün intihar davranýþýnýn yalnýzca bireysel ya da
toplumsal bir patolojinin ürünü olmayýp temelde
biyolojik, psikolojik ve toplumsal etmenlerin bir
bileþkesi sonucu oluþtuðu bilinmektedir (Howat ve
ark. 2002). Ýntihar giriþimleri ile baþta depresyon ve
alkol madde baðýmlýlýðý olmak üzere çeþitli ruhsal
hastalýklar, olumsuz aile içi etkileþimler, toplumsal
dayanýþma azlýðý, ekonomik sorunlar, göç gibi
sosyoekonomik etmenler iliþkili bulunmaktadýr
(Özgüven 2003, Large ve ark. 2011, Eskin ve ark.
2005) .
Literatüre bakýldýðýnda bireylerin karþýlaþtýklarý
problemleri çözme becerileri de intihar davranýþý
ile iliþkili bulunmuþtur (Pitman 2011). Grubun
çoðunluðunun ailesi ile yaþadýðý deðer-
lendirildiðinde sosyal destek saðlayabilecekleri
düþünülmektedir. Buna karþýn giriþimde bulunmuþ
olmalarýnýn nedeni mesaj verme amaçlý olabilir. Bir
baþka neden yakýnlarýnýn sorunu öngöremedikleri,
giriþimde bulunanlarýn sorunlarýný algýlamada

222 Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225


yetersiz kaldýklarý olabilir. Bu durumda da intihar
giriþimi; zorda olduðunu, baþa çýkma yetilerinin
yetersiz olduðunu iletmede tercih edilen bir yön-
tem olabilir. Örneklemin genç olmasý bireylerin
yardým arama davranýþýnda bulunmadýðýný
düþündürebilir (Milner 2010). Kadýnlarýn ve dahili
rahatsýzlýðý olanlarýn daha fazla yardým arama
davranýþýnda bulunduklarý gösterilmiþtir (Baca-
Garcia ve ark. 2011).
Tablo 6'ya bakýldýðýnda 179 kiþi daha önce düþün-
müþ olmasýna karþýn ani olarak herhangi bir tetik-
leyici nedenle intihara karar verdiðini belirtmekte-
dir. Buradan hareketle özellikle gençlerde, ailele-
rine ek olarak, psikiyatrik takibi sürdüren uzmanýn
her türlü intihar tehdidini ciddiye almasý gereklidir.
Giriþimde bulunan kiþilerin %12'si bu niyetinden
bir baþkasýna söz etmiþ durumdadýr. Çalýþmalar
intihar fikrinin dile getirilmesinin giriþimi yordayan
önemli bir etken olduðunu göstermektedir
(Voracek 2011). Tabloda intihar fikrinin oluþumu-
nun ve eyleme geçmesinin zaman aldýðý görülmek-
tedir. Bu sürenin görece uzun oluþu intiharlarýn
önlenmesinde farkýndalýðýn ve erken psikiyatrik
desteðin saðlanmasýnýn bu bireyler açýsýndan öne-
mini bir kez daha vurgulamaktadýr. Bu alanda
toplumsal farkýndalýðýn arttýrýlmasý koruyucu
hekimlik adýna önemlidir.
Hastalarýn intihar giriþimlerini takiben ilk yardým
baþvurusunda bulunuþ þekilleri deðerlen-
dirildiðinde 1 kiþinin kendisinin baþvurduðu,
106'sýnýn aile bireyleri tarafýndan, 30'unun akraba
olmayan yakýnlarý, 5'inin 112 acil servis ambulansý
ile ve 6'sýnýn diðer yollardan hastaneye getirildiði
gözlenmiþtir. Ailesi aracýlýðý ile hastaneye getirilen
grubun fazla oluþu bireylerin özellikle evde biri-
lerinin bulunduðu durumlarda giriþimde bulun-
duðunu desteklemekte bu da intiharýn daha çok
sorunlarýný bu yolla anlatma yardým arama
düþüncesi temelinde olduðunu düþündürmektedir .
Ülkemizde yapýlan bir araþtýrma bu görüþümüzü
destekler niteliktedir (Usta 2011).
Psikiyatrik hastalýklarýn intihar davranýþý açýsýndan
bir risk faktörü olduðu daha önce tanýmlanmýþtýr
(MacLean 2011). Çalýþmamýzdaki 76 bireyde
psikiyatrik hastalýk öyküsü saptanmasý, 5 hastanýn
ailesinde ruhsal hastalýk, 11'inin ailesinde intihar
giriþimi, 2'sinin ailesinde intiharla ölüm öyküsü
bulunmasý psikiyatrik hastalýklar ve intiharýn
Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225
Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip
genetik yönünü birkez daha vurgulamaktadýr.
Bireylerin 174'ünde (%90) bedensel bir hastalýk
yokken 19'unda (%10) yaþamý tehdit etmeyen
sürekli takip gerektiren bedensel hastalýklar bulun-
masý bedensel hastalýklarýn eþlik eden psikiyatrik
hastalýklardan baðýmsýz olarak intihar giriþimi riski-
ni arttýrýcý etkisi olduðunu destekliyor görünmekte-
dir (Nader 2011) (Tablo 2).
En sýk giriþimin 16.00-24.00 saatleri arasýnda, yaz
aylarýnda ve aðustos ayýnda olduðu görülmüþtür
(Tablo 3). Ýntihar giriþimlerindeki mevsimsel
daðýlým ile ilgili farklýlýklar olduðunu ya da
olmadýðýný gösteren çalýþmalar mevcuttur (Tsai ve
ark. 2011, Odað 1995). Ülkemizde yapýlan bir çalýþ-
mada intihar mevsimselliðine dair benzer sonuçlar
bulunmuþ ancak bunun nedeni tartýþýlmamýþtýr
(Asirdizer 2010). Yapýlan bir araþtýrmada intihar-
larýn özellikle ilkbahar ve yaz aylarýnda daha sýk
olduðu, bu durumun mevsimsel serotonin düzeyin-
deki dalgalanma ile ilgili olabileceði belirtilmiþtir
(Makris 2012). Bu konuda ek çalýþmalara ihtiyaç
vardýr.
Yöntem seçiminde kiþinin ruhsal yapýsý, cinsiyeti,
yaþý ve toplumsal deðerler etkilidir. Ýlaç alma, asý,
yüksek yerden atlama, ateþli silah ile kendini
vurma, bilek damarlarýný kesme dünyada yaygýn
olarak uygulanan intihar giriþimi yöntemleri olup;
en çok kullanýlan yöntem ilaç alarak kendini
öldürme giriþimidir. Erkeklerin kadýnlara göre asý,
ateþli silahla vurma gibi daha öldürücü yöntemleri
tercih ettiði, bu bireylerde yardým arama
davranýþýnýn daha az görüldüðü bilinmektedir
(Wiedenmann ve ark. 1993, Þenol ve ark. 2005).
Bizim çalýþmamýzda da en sýk kullanýlmýþ olan yön-
tem %89 ile ilaç alma olup (Tablo 4) bireylerin
%11'inin ek bir yöntem kullanmýþ olmasý giriþim-
lerde kesin ölümü saðlama çabasý olarak
düþünülebilir.
Ýntihar giriþimi için en önemli risk faktörleri genç
yaþ, kadýn olma, bekar ya da boþanmýþ olma, iþsiz
kalma, yaþamda önemli bir deðiþikliðin olmasý,
psikiyatrik bir hastalýðýn bulunmasý, özellikle de
depresyon ve daha önce intihar giriþimi olmasý
olarak belirlenmiþtir. Depresyon varlýðý ve daha
önce intihar giriþiminde bulunulmuþ olmasý bizim
çalýþmamýzda da önemli bir faktör olarak tespit
edilmiþtir (Tablo 2, Tablo 5). Risk faktörlerinin
doðru tespiti koruyucu yaklaþým için ilk adým ola-
223
Þevik AE, Özcan H, Uysal E.

caktýr (Spirito ve ark. 2003). Literatürde genç yaþ muayenelerde bildirilmiþtir. Görüþmeye gelmeyen
ve eþlik eden depresyon tekrarlayan intihar giriþim- hastalarýn sosyodemografik verileri, öncesinde bir
leri için önemli bir risk faktörü olarak ileri psikiyatrik hastalýklarý olup olmadýðý gelenlerle
sürülmüþtür (Vaiva ve ark. 2011). Çalýþmamýzýn karþýlaþtýrýldýðýnda arada istatistiksel anlamda bir
sonuçlarý literatürle uyumludur. fark olmadýðý görülmüþtür. Takip süresinde sadece
davraným bozukluðu tanýsý konan ve görüþmelere
Giriþim sonrasý hastalarýn %21'i tekrar giriþimde
düzenli gelmeyen 16 yaþýnda bir kadýn hastanýn
bulunabileceklerini ifade ettiklerinden bu birey-
tekrar ilaçla intihar giriþiminde bulunarak acile
lerin psikiyatrik izlemlerinin düzenli yapýlmasý
geldiði belirlenmiþtir. Çalýþmamýzda düzenli psiki-
gerekliliðini ortaya çýkmaktadýr. 12 ayý geçen süre-
yatri takibine devam edenlerin %58 (112 kiþi)
lerdeki takip çalýþmalarý intihar giriþiminin tekrar-
olmasý bu alanda ek önlemlerin alýnmasý gerektiði-
lama oranlarýný %20-25 aralýðýnda vermekte olup;
ni vurgulamaktadýr. Takibe gelmeyen bireylere ve
bu oranlar bulgularýmýzla benzerdir (Tablo 5).
mümkünse yakýnlarýna telefonla ulaþarak takibin
Tekrarlarý önlemede en uygun yaklaþýmýn bireylerin
sürekliliðinin saðlanmasý yönünde bireylerin
uzun süreli takiplerinin yapýlmasýnýn olacaðý ileri
motive edilmeleri alternatif bir yaklaþým olabilir
sürülmüþtür (Hvid ve ark. 2010). Hastalardan,
(Ghio ve ark. 2011, Callaghan ve ark. 2011). Tek
%42'si ile tek görüþme yapýlabilmiþken, %58'inin
görüþme sonrasý kontrollere gelmeyen hastalarýn
araþtýrma yapýldýðýnda görüþmelere ortalama ayda
ne kadarýnýn tedaviyi reddettikleri için gelmediði
bir kez düzenli olarak geldiði ve yapýlan görüþme
(Kuo ve ark. 2001), ne kadarýnda intihar giriþimine
sayýsýnýn ortalama 10 olduðu tespit edilmiþ olup; bu
neden olan durumun düzeldiði sorusu irdelen-
görüþmelerde hastalarýn sorunlarýna yönelik
melidir. Uygun yaklaþýmla son iki dekatta batý
destekleyici, çözümleyici yönde öneriler verilmiþ
toplumunda intihar olgularýnda azalma saðlandýðý
aile görüþmeleri yapýlmýþ ve gereken hastalarda ilaç
gösterilmiþtir (Foster ve ark. 1999). Daha önceki
tedavisi önerilmiþtir. Giriþim öncesi 76 hastada
giriþimin en önemli risk etkeni olduðu bu popülas-
psikiyatrik hastalýk tanýsý mevcut olup; görüþmeler
yonun koruyucu saðlýk hizmetlerinden faydalana-
esnasýnda 13 hastaya kiþilik bozukluðu, 45 hastaya
bilmesi gerekmektedir. Bu çalýþmanýn intiharlarýn
uyum bozukluðu ve depresyon, 23 hastaya depres-
nedenleri, takip süreci, dikkat edilmesi gereken
yon, 14 hastaya anksiyete bozukluðu, 2 hastaya
noktalar ve önlenmesi açýsýndan literatüre
þizofreni ve 2 hastaya da bipolar duygulaným
katkýsýnýn olacaðýný düþünmekteyiz.
bozukluðu tanýsý konmuþtur. Bu hastalardan 32
tanesi önceden baþlanan ilaç tedavilerine devam Çalýþmamýzýn kýsýtlýlýklarýna gelince önemli bir
ederken geriye kalaný tedavilerini býrakmýþtý. Bu kýsýtlýlýk, hastalara konulan tanýlarýn uzman bir
bulgular neticesinde 90 hastaya ilaç tedavisi öneril- psikiyatri hekimi tarafýndan görüþmeler neti-
miþtir. Ýlaçlarýn çoðu SSRI grubu antidepresanlar cesinde konulmasý ancak SCID gibi bir taný koyma
ve 11 hastada düþük doz antipsikotikler, iki ölçeðinin kullanýlmamýþ olmasýdýr. Ayrýca görüþ-
þizofreni hastasýndan birinde Klozapin 400 mg/gün melere düzenli gelmeyen hastalara telefonla ulaþýl-
ve birinde Risperidon 6 mg/gün kullanýmý olarak maya çalýþýlmýþ ancak hastalar hastaneye davet
belirlenmiþti. Ayrýca bipolar bozukluðu olan 2 hasta edilmelerine raðmen görüþmeye gelmemiþlerdir.
duygudurum düzenleyici olarak lityum ve valproik
asit kullanýyordu. Ýzlemleri sýrasýnda takibe gelen
Yazýþma adresi: Dr. Ali Emre Þevik, Medical Hastanesi,
hastalarýn çoðunluðunda intihar düþüncelerinde Karabük, aliemresevik@gmail.com
belirgin azalma olduðu, görüþmelerde yapýlan

KAYNAKLAR
Asirdizer M, Yavuz MS, Aydin SD ve ark. (2010) Suicides in right questions? Passive suicidal ideation as a marker for suici-
Turkey between 1996 and 2005: general perspective. Am J dal behavior, J Affect Disord, 134:327-332.
Forensic Med Pathol, 31:138-145.
Callaghan S, Ryan CJ (2011) Refusing medical treatment after
Baca-Garcia E, Perez-Rodriguez MM, Oquendo MA ve ark. attempted suicide: rethinking capacity and coercive treatment in
(2011) Estimating risk for suicide attempt: Are we asking the light of the Kerrie Wooltorton case. J Law Med, 18:811-819.

224 Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225


DÝE Ýntihar Ýstatistikleri (2000) T.C. Baþbakanlýk Devlet Ýstatis-
tik Enstitüsü Yayýnlarý, Ankara.
Dilbaz N (2004) Genel bir hastanede intihar giriþimlerinin
deðerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 13:1-10.
Durkheim E (1992) Ýntihar: Toplum bilimsel Ýnceleme. Çev:
Ozan Kaya Ö. Ýmge Kitabevi, Ankara.
Eskin, M, Demir H K, Demir S (2005) Same-sex sexual orienta-
tion, childhood sexual abuse and suicidal behavior in university
students in Turkey. Arch Sex Behav, 34:185-195.
Eskin M, Akoðlu A, Uygur B (2006) Ayaktan tedavi edilen
psikiyatri hastalarýnda travmatik yaþam olaylarý ve sorun çözme
becerileri: Ýntihar davranýþýyla iliþkisi. Turk Psikiyatri Derg,
17:266-275.
Foster T, Gillespie K, McClelland R ve ark. (1999) Risk factors
for suicide independent of DSM-III-R Axis I disorder. Br J
Psychiatry, 175:175-179.
Ghio L, Zanelli E, Gotelli S ve ark. (2011) Involving patients
who attempt suicide in suicide prevention: a focus groups study.
J Psychiatr Ment Health Nurs, 18:510-518.
Howat S, Davidson K (2002) Parasuicidal behaviour and inter-
personal problem solving performance in older adults. Br J Clin
Psychol, 41: 375-386.
Hvid M, Vangborg K, Sørensen HJ ve ark. (2010) Preventing
repetition of attempted suicide-II. The Amager Project, a ran-
domized controlled trial. Nord J Psychiatry, 65:292-298.
Kessler RC, Borges G, Walters EE (1999) Prevalence and risk
factors for lifetime suicide attempts in the National Comorbidity
Survey. Arch Gen Psychiatry, 56:617-626.
Kuo WH, Gallo JJ, Tien AY (2001) Incidence of suicide
ideation and attempts in adults: the 13-year follow-up a com-
munity sample in Baltimore, Maryland. Psychol Med, 31:1181-
1190.
Large M, Sharma S, Cannon E ve ark. (2011) Risk factors for
suicide within a year of discharge from psychiatric hospital: a
systematic meta-analysis. Aust N Z J Psychiatry, 45:619-628.
MacLean J, Kinley DJ, Jacobi F ve ark. (2011) The relationship
between physical conditions and suicidal behavior among those
with mood disorders. J Affect Disord, 130:245-250.
Makris GD, Reutfors J, Osby U ve ark. (2012) Suicide season-
ality and antidepressants: a register-based study in Sweden. Acta
Psychiatr Scand., doi: 10.1111/j.1600-0447.2012.01891.x. [Epub
ahead of print]
McClure GM (2000) Changes in suicide in England and Wales,
1960-1997. Br J Psychiatry, 176:64-67.
Milner A, De Leo D (2010) Who seeks treatment where?
Suicidal behaviors and health care: evidence from a community
survey. J Nerv Ment Dis, 198:412-419.
Nader IW, Pietschnig J, Niederkrotenthaler T ve ark. (2011)
Klinik Psikiyatri 2012;15:218-225
Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip
Suicide seasonality: complex demodulation as a novel approach
in epidemiologic analysis, PLoS One, 24:2.
Nordentoft M (2007) Prevention of suicide and attempted sui-
cide in Denmark. Epidemiological studies of suicide and inter-
vention studies in selected risk groups. Dan Med Bull, 54:306-
369.
Odað C (1995) Ýntihar (Özkýyým) Taným-Kuram-Saðaltým. Ýzmir
Psikiyatri Derneði. Ege Üniversitesi Basýmevi, Bornova-Ýzmir.
Özgüven HD, Soykan Ç, Haran S ve ark. (2003) Ýntihar giriþi-
minde depresyon ve kaygý belirtileri ile problem çözme beceri-
leri ve algýlanan sosyal desteðin önemi. Türk Psikoloji Dergisi,
18: 1-11.
Pitman A, Osborn DP (2011) Cross-cultural attitudes to help-
seeking among individuals who are suicidal: new perspective for
policy-makers. Br J Psychiatry, 199:8-10.
Roy A (2000) Psychiatric emergencies. Comprehensive
Textbook of Psychiatry. BJ Sadock, VA Sadock (Ed), 7. baský,
Baltimore, Lippincott, Williams & Wilkins, s.2031-2040.
Shneidman ES (1986) Some Essentials of Suicide and
Implications for Response, in Suicide. A Roy (Ed), Baltimore,
Williams and Wilkins, s.1-16.
Sayýl I (2000) Ýntihar Davranýþý, Kriz ve Krize Müdahale,
Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araþtýrma
Merkezi Yayýnlarý, No: 6 Ankara, s.165-168.
Sayýl I (2002) Ýntihar Davranýþý ve Epidemiyolojisi. Psikiyatrik
Epidemiyoloji, O. Doðan (Ed), Ege Psikiyatri Yayýnlarý, Ýzmir,
s.118-123.
Spirito A, Valeri S, Boergers J ve ark. (2003) Predictors of con-
tinued suicidal behavior in adolescents following a suicide
attempt. J Clin Child Adolesc Psychol, 32:284-289.
Þenol V, Ünalan D, Avþaroðullarý L ve ark. (2005) Ýntihar giri-
þimi nedeniyle Erciyes Üniversitesi Týp Fakültesi Acil Anabilim
Dalý'na baþvuran olgularýn incelenmesi. Anadolu Psikiyatri
Dergisi, 6:19-29.
Tsai JF, Cho W (2011) Re-examination of the seasonality of sui-
cide in Taiwan during 1991-2008: a population based study.
Psychiatry Res, 186:147-149.
Usta N, Çelik K (2011) Ýntihar ve intihar giriþimleri Samsun ili,
Samsun Sempozyumu.
Vaiva G, Jardon V, Vaillant A ve ark. (2011) What can we do to
prevent the suicide re-attempts? Rev Prat, 61:202-2033.
Voracek M (2011) Biological parent suicide and severe psychi-
atric morbidity are risk factors for suicide in adopted and non-
adopted offspring. Evid Based Ment Health, 14:66.
Wiedenmann A, Weyerer S (1993) The impact of availability,
attraction and lethality of suicide methods on suicide rates in
Germany. Acta Psychiatr Scand, 88:364-368.
225