3.

UČENIK UME DA KORISTI FORMULE ZA OBIM I POVRŠINU KRUGA I KRUŽNOG PRSTENA

Kružnica je skup tačaka u ravni čija su rastojanja od jedne stalne tačke (centra) jednaka datoj
veličini (poluprečniku).

Centar kruga najčešće obeležavamo sa O

Poluprečnik najčešće obeležavamo sa r ( pa je onda 2r – prečnik kruga)

Pazite: kružnica je samo linija ( kružna) a krug čine ta kružna linija i sve tačke unutar nje

Obim kruga je O = 2rπ

Površina kruga je P = r 2π

Kružni luk

2rπ .
O
Dužina kružnog luka je: l= ⋅α
3600 r α r

O
odnosno, može i : l= ⋅α
3600 l
rπα
ili l=
1800

Kružni isečak

.
O

r α r

Površina kružnog isečka je

l r 2πα r ⋅l Pkruga ⋅ α
Pki = ili Pki = ili Pki =
3600 2 3600

Kružni odsečak

.
O

r r

A B

Površina kružnog odsečka se dobija kad od površine kružnog isečka oduzmemo površinu trougla ABO.
Pods = Pise − P∆ABO

1
Kružni prsten

r
R
.
O

Pkp = ( R 2 − r 2 )π
Površina kružnog prstena se računa kad od površine većeg kruga oduzmemo površinu manjeg kruga.

Primer 1.

Odrediti prečnik i površinu kruga čiji je obim 31,4 cm i π ≈ 3,14

Rešenje:

O = 31, 4cm
π ≈ 3,14
2r = ?
P=?

Iz formule za obim kruga ćemo naći dužinu poluprečnika ( prečnika).

O = 2rπ
31, 4 = 2r ⋅ 3,14
31, 4
2r =
3,14
2r = 10cm
r = 5cm

P = r 2π
P = 52 π
P = 25 ⋅ 3,14
P = 78,5cm 2

Primer 2.

Dužina tetive AB datog kruga je 4 cm, a njeno rastojanje od centra kruga 1cm. Naći površinu kruga.

Rešenje:

Nacrtajmo sliku najpre:

2
 A 2cm B
1cm r
O

Polovina tetive AB je 2cm, i ona sa rastojanjem od centra kruga i poluprečnikom pravi pravougli trougao , na

kome primenjujemo Pitagorinu teoremu.

Dakle:

r 2 = 22 + 12
r 2 = 4 +1
r2 = 5

Namerno nismo tražili r, jer nam za površinu treba:

P = r 2π
P = 5π
P = 5π cm 2

Primer 3.

Tetive AB i AC jednog kruga su ortogonalne i dužina su 6cm i 8cm. Odrediti poluprečnik i obim tog kruga.

Rešenje:

I ovde je neophodna slika:

6cm 8cm

B C
2r

Pošto u zadatku kaže da su tetive ortogonalne ( normalne) , one sa prečnikom grade pravougli trougao, pa ćemo

tu činjenicu iskoristiti i uz pomoć Pitagorine teoreme naći poluprečnik:

3
 (2r )2 = 6 2 + 82
4r 2 = 36 + 63
4r 2 = 100
100
r2 =
4
2
r = 25
r = 25
r = 5cm

Sada tražimo obim:

O = 2rπ
O = 2 ⋅ 5π
O = 10π cm

Evo i nekoliko primera iz zbirke 2012. godina:

Rešenje:

Kružni tok ima oblik kružnog prstena. Data nam je cela ta površina ( površina velikog kruga!)

R-r=10m

r R
2
R − r = 10
P=Rπ
35 − r = 10 → r = 25m
1225 π = R 2 π
Površina manjeg kruga ( ono što tražimo) je:
R 2 = 1225
P = r 2π
R = 1225 → R = 35m
P = 252 π → P = 625π m 2

Površina praznog prostora u sredini kružnog toka je 625π m 2 .

www.matematiranje.in.rs

4
Rešenje:
O = 2rπ
16 π = 2r π
16 = 2r
16 Treba zaokružiti б) 64π cm 2
r = → r = 8cm
2
P = r 2π
P = 82 π → P = 64π cm 2

Rešenje:
Prečnik je 2r = 100cm , ajmo ovo odmah da prebacimo u metre! 2r = 1m ( jer je 1m = 100cm).

Sad da postavimo problem:

A

A A

A A
za jedan okret
točak je prešao put koji
je jednak jednom obimu kruga
Uočimo tačku A na krugu. Za jedan pun okret ona se vrati na početnu poziciju, a točak je prešao put koji je jednak

jednom obimu kruga. Dakle, ideja je: nadjemo obim kruga pa ga pomnožimo sa 7000 okretaja!

Traženi put ćemo da obeležimo sa s ( kao u fizici)

s = 7000 ⋅ Okruga
O = 2rπ
22
22 s = 7000 ⋅
O = 1⋅ Sad ovo pomnožimo sa 7000 , dobijamo 7
7
s = 1000 ⋅ 22
22
O= m s = 22000m → s = 22km
7
Traktor će preći 22 km.

5
Rešenje:

Iz obima kružnica ćemo naći dužine poluprečnika:

O1 = 2r1π O2 = 2r2π
16 π = 2r1 π 10 π = 2r2 π
2r1 = 16 i 2r2 = 10
16 10
r1 = r2 =
2 2
r1 = 8cm r2 = 5cm

Površinu kružnog prstena tražimo kad od površine većeg kruga oduzmemo površinu manjeg kruga!

r1
r2

Pkp = r12π − r22π

Pkp = ( r12 − r22 ) π
Pkp = ( 82 − 52 ) π
Pkp = ( 64 − 25 ) π
Pkp = 39π cm 2

Površina kružnog prstena je 39π cm 2 .

www.matematiranje.in.rs

6
Rešenje:

Obeležimo poluprečnik većeg kruga sa R, a poluprečnik manjeg kruga sa r.

Pkp = R 2π − r 2π
16π = R 2π − 9π
R 2π = 16π + 9π
R 2 π = 25 π → R 2 = 25 → R = 25 → R = 5cm

Poluprečnik većeg kruga je 5cm.