Batayang Kaalaman Sa Panitikan

9/24/21, 4:07 PM Modyul 2 -BATAYANG KAALAMAN SA PANITIKAN
Modyul 2 -BATAYANG KAALAMAN SA PANITIKAN
Site: New Era University Printed by: Stefanie Kyle T. Dizon

Course: SOSLIT-18 - Sosyedad at Literatura/Panitikang Panlipunan Date: Friday, 24 September 2021, 4:07 PM
Book: Modyul 2 -BATAYANG KAALAMAN SA PANITIKAN
https://collvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=97138 1/16
Description
Aralin 1- Kahulugan, Kahalagahan at

Uri ng Panitikan
Aralin 2- Teoryang Pampanitikan
Table of contents
1. Introduksyon
2. Mga Inaasahang Bunga ng Pagkatuto
3. Pagtalakay sa Paksa
3.1. Kahalagahan
3.2. Uri ng Panitikan
3.3. Pantanghalan
3.4. Tuluyan
3.5. Patula
3.6. Aralin 2
4. Modyul 2- Forum 2
5. Modyul 2-Takdang Gawain 2

5.1. KILATES
5.2. KILATES Karagdagan
1. Introduksyon
Mahalagang matutunan mo ang kahalagahan ng pag-aaral sa

ating sariling panitikan. Sa pamamagitan nito ay malalaman,
mararamdaman at
masusumpungan mo kung paano nag-ugat at namuhay ang ating mga ninuno. Ito ay
nagsisilbing tulay para makita at
mabatid mo ang kaugnayan ng kasalukuyan sa
nakaraan upang sa ganoon maharap mo ang darating ng may lakas at talino. Sa
pag-aaral mo
ng ating panitikan ay
mababatid mo ang mga Pilipinong pumanday ng iyong matatayog at mararangal na
simulain na naging puhunan sa
pagbuo ng isang lipunan (Mula sa aklat na Salamin
ng Lahi).
2. Mga Inaasahang Bunga ng Pagkatuto
1. Maipapaliwanag
mo ang kahulugan ng panitikan;
2. Mabibigyan
mo ng masusing pansin ang kahalagahan ng pag-aaral ng panitikan
3. Matutukoy
mo ang iba’t ibang uri ng panitikan.
4. Maipaliliwanag
mo ang iba’t ibang teoryang pampanitikan;
5. Matutukoy
mo ang iba’t ibang pagdulog na ginagamit sa pagsusuring pampanitikan;
6. Makasusulat
ka ng akademikong papel na nagsusuri sa kabuluhang panlipunan ng isang akdang
pampanitikan.
3. Pagtalakay sa Paksa
Leksyon 1- Kahulugan,
Kahalagahan at Uri ng Panitikan
1. Ano ang Panitikan?
Tunghayan mo ang iba’t ibang

pakahulugan ng mga manunulat tungkol sa panitikan:
§ Ang
panitikan ay pagpapahayag ng
damdamin ng tao, sa lipunan, sa pamahalaan, sa kapaligiran, sa kapwa, at sa
Dakilang Lumikha (Bro.
Azarias).
§ Aumang
bagay na naisatitik, basta may kaugnayan sa pag-iisip at damdamin ng tao,
maging ito’y totoo, kathang-isip, o bungang tulog
lamang ay maaaring tawaging panitikan (Webster).
§ Ang
tunay na panitikan ay yaong walang
kamatayan, yaong nagpapahayag ng damdamin ng tao bilang ganti niya sa reaksyon
sa kaniyang
pang-araw-araw na pagsusumikap upang mabuhay at lumigaya sa kanyang
kapaligiran at gayun din sa kaniyang pagsusumikap na makita ang
Maykapal
(Atienza et al.).
§ Ang
panitikan ay kasaysayan ng kaluluwa
ng mga mamamayan. Sa panitikan nasasalamin ang mga layunin, damdamin,
panaginip, pag-asa,
hinaing, at guniguni ng mga mamamayan na nasusulat o
binabanggit sa maganda, makulay, makahulugan, matalinghaga,at masining na mga
pahayag ( Maria Ramos).
§ Ang
panitikan ay hindi lamang lumilinang
ng nasyonalismo kundi ito’y nag-iingat din ng mga karanasan, tradisyon, at mga
mithiin ng bawat
bansa (Santiago et al.).
3.1. Kahalagahan
2. Bakit Dapat Mag-aral ng Panitikan?
Alamin mo naman ang kahalagahan ng pag-aaral ng panitikan:
1. Upang makilala natin ang ating sarili bilang Pilipino, at matalos natin ang ating minanang yaman ng isip at angking talino ng ating
pinanggalingang lahi.
2. Tulad ng ibang lahi sa daigdig dapat nating mabatid na tayo’y may dakila at marangal na tradisyong siya nating ginawang sandigan ng
pagkabuo ng ibang kulturang nakarating sa ating bansa.
3. Upang matanto natin ang ating mga kakulangan sa pagsulat ng panitikan at makapagsanay na ito’y maituwid at mabago.
4. Upang makilala at magamit ang ating mga kakayahan sa pagsulat at magsikap na ito’y malinang at mapaunlad.
5. Higit sa lahat, bilang mga Pilipinong nagmamahal sa sariling kultura ay kailangang maipamalas ang pagmamalasakit sa ating sariling
panitikan.
3.2. Uri ng Panitikan
Pangkalahatang Uri ng Panitikan
2.1. Tuluyan – ito ay mga nasusulat sa karaniwang takbo ng pangungusap.
2.2 Patula – ito mga pahayag na may sukat o bilang ng mga pantig, tugma, taludtod, at saknong.
3.3. Pantanghalan
C. Tulang Dula o Pantanghalan
a. Komedya – ang sangkap ay piling-pili at ang pangunahing tauhan ay may layong pukawin ang kawilihang manood. Nagwawakas ito ng
masaya. Ang tunggalian ay karaniwang nagtatapos sa pagkakasundo ng mga tauhan na siyang nakapagpapasaya ng damdamin ng manonood.
b. Melodrama – karaniwang ginagamit sa lahat ng mga dulang musikal, kasama na nag opera. Ngunit ngayon ito ay may kaugnayan s
atrahedya tulad ng parsa sa komedya. Ang sangkap ng uring ito ng dula ay malungkot ngunit nagiging kasiya-siya ang katapusan para sa
pangunahing tauhan ng dula.
c. Trahedya – angkop ang uring ito ng dula sa mga tunggaliang nagwawakas sapagkasawi o pagkawasak ng pangunahing tauhan.
d. Parsa – ang layunin ay magpasiya sa pamamagitan ng mga kawing-kawing ng mga pangyayaring nakakatawa.
e. Saynete – ang paksa ay tungkol sa karaniwang pag-uugali ng tao o pook.
D. Tulang Patnigan
a. Karagatan – batay sa alamat ng singsing ng isang prinsesa na naihulog niya sa dagat sa hangarin nitong mapangasawa ang kasintahang
mahirap.Hinamon niya ang mga binatang may gusto sa kanya na sisirin ang singsing sa dagat at ang makakakuha’y pakakasalan niya. Sa
larong ito.isang kunwa’y matanda ang tutula hinggil sa dahilan ng laro; pagkatapos ay paiikutin ang isang lumbo o tabo na may tandang puti at
ang sinumang matapatan ng tandang ito sa paghinto aay siyang tatanungin ng dalaga ng mga talinghaga.
b. Duplo – ang humalili sa karagatan. Ito’y paligsahan ng husay sa pagbigkas at pangangatwiran nang patula. Ang mga pangangatwiran ay
hango sa Bibliya, sa mga sawikain, at mga kasabihan. Karaniwang nilalaro upang aliwin ang mga namatayan.
c. Balagtasan – ang pumalit sa duplo at ito’y sa karangalan ng Siesne ng panginay na si Francisco”Balagtas” Baltazar. Tagisan ito ng talino
sa pagbigkas ng tula, bilang pangangatwiran sa isang paksang pagtatalunan.
3.4. Tuluyan
Ano-ano ang mga akdang tuluyan?
a. Nobela – isang mahabang salaysaying nahahati sa mga kabanata, hango sa tunay na buhay ng tao ang mga pangyayari at sumasakop sa
mahabang panahon at ginagalawan ng maraming tauhan.
b. Dula – itinatanghal sa ibabaw ng entablado o tanghalan, nahahati sa ilang yugto at sa bawat yugto ay maraming tagpo.
c. Maikling Kuwento – salaysaying may isa o ilang tauhan, may isang pangyayari sa kakintalan.
d. Alamat – mga salaysaying hubad sa katotohanan, tungkol sa pinagmulan ng bagay ang karaniwang paksa rito.
e. Talumpati – isang pagpapahayag na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig na may layuning humikayat, magbigay ng impormasyon,
mangatwiran, magpaliwanag at magbigay ng opinyon o paniniwala.
f. Pabula – mga salaysaying hubad sa kattotohanan na ang layuni’y gisingin ang isipan ng mga bata sa mga pangyayaring makahuhubog ng
kanilang ugali at pagkilos. Ang mga gumaganap dito ay mga hayop.
g. Sanaysay – pagpapahayag ng kuru-kuro o opinyon ng may-akda tungkol sa isang suliranin o pangyayari.
h. Anekdota – mga likhang-isip lamang ng mga manunulat ang mga maikling salaysaying ito na ang tanging layunin ay makapagbigay-aral sa
mga mambabasa. Maaaring ito’y isang kuwento ng mga hayop o bata.
i. Talambuhay – tala ng kasaysayan ng buhay ng isang tao na maaaring pang-iba o pansarili.
j. Parabula – mga salaysaying hango sa Bibliya na tulad ng anekdota.May layunin din itong magbigay-aral sa mga mambabasa o
tagapakinig.
k. Balita – isang paglalahad ng mga pang-araw-araw na pangyayari sa lipunan, pamahalaan, mga industriya at agham, mga sakuna, at iba
pang paksang nagaganap sa buong bansa o maging sa ibayong dagat
3.5. Patula
2.
Mga akdang patula
A. Tulang Pasalaysay –naglalarawan ng mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay; halimbawa’y ang kabiguan sa pag-ibig, ang mga
suliranin at panganib sa pakikidigma, o kagitingan ng mga bayani.
a. Epiko – nagsasalaysay ng mga kabayanihang halos hindi mapapaniwalaan pagkat nauukol sa mga kababalaghan. Ito’y nagbubunyi sa
isang alamat o kasaysayan na naging matagumpay laban sa panagnib at kagipitan.
b. Awit at Kurido – may mga paksang hango sa pangyayaring tungkol sa pagkamaginoo at pakikipagsapalaran, at ang mga tauhan ay mga
hari’t reyna, prinsepe’t prinsesa. Ang dalawang ito’y nagkakaisa sa kaharian.. Ang awit ay may sukat na labindalawang pantig (12) at inaawit
nang mabagal sa saliw ng gitara o bandurya, samantalang ang kurido’y may sukat na walong (8) pantig at binibigkas sa kumopas na martsa.
c. Balad – may himig na awit dahialng ito ay inaawit habang may nagsasayaw. Ito ay nalikha noong unang panahon. Sa kasalukuyan ay
napapasama na ito sa tulang kasaysayan na may anim hanggang walong pantig.
B . Tula ng Damdamin o Liriko – nagpapahayag ng damdaming maaaring sarili ng sumulat o ng ibang tao, o kaya’y likha ng maharaya o
mapangaraping guniguni ng makata na batay sa isang karanasan. Karaniwang maikli, likas, at madaling maunawaan.
a. Awiting Bayan – ang karaniwang paksa ay pag-ibig, kawalang pag-asa o pamimighati, pangamba, kaligayahan, pag-asa at kalungkutan.
b. Soneto – tulang may labing-apat na taludtod hinggil sa damdamin at kaisipan, may malinaw na batiran ng likas na pagkatao, at sa
kabuuan, ito’ynaghahatid ng aral sa mambabasa.
c. Elehiya – nagpapahayag ng damdamin o guniguni tungkol sa kamatayan o kaya’y tula ng pananangis lalo na sa paggunita ng isang
yumao.
d. Dalit – awit na pumupuri sa Diyos at nagtataglay ng kaunting pilosopiya sa buhay.
e. Pastoral – may layuning maglarawan ng tunay na buhay sa bukid.
f. Oda – nagpapahayag ng isang papuri, panaghoy o iba pang masiglang damdamin; walang tiyak na bilang ng pantig o tiyak na bilang ng
taludtod sa isang saknong.
3.6. Aralin 2
A. Teoryang Pampanitikan
Teorya
– pormulasyon ng palilinawing mga simulain ng mga tiyak na kaisipan upang
makalikha ng malinaw at sistematikong paraan ng
paglalarawan o pagpapaliwanag
ukol dito.
Teoryang
Pampanitikan – isang sistema ng mga kaisipan at
kahalagahan ng pag-aaral na naglalarawan sa tungkulin ng panitikan,
kabilang ang
layunin ng may-akda sa pagsulat at layunin ng tekstong panitikan
na ating binabasa.
B. Mga Pagdulog
1. Bayograpikal –
ang layunin ng panitikan ay ipamalas ang karanasan o kasagsagan sa buhay ng may-akda.
Ipinapaliwang dito ang mga
bahagi sa buhay ng may-akda na siya niyang
pinakamasaya, pinakamahirap, pinakamalungkot at lahat ng mga “pinaka’ na
inaasahang
magsilbing katuwang ng mambabasa sa kanyang karanasan sa mundo.
2. Historikal –
ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng isang lipi ng tao na
siyang masasalamin sa kasaysayan at bahagi ng
kanyang pagkahubog. Nais din
nitong ipakita na ang kasaysayan ay bahagi ng buhay ng tao at ng mundo.
3. Klasismo
– ang layunin ng panitikan ay maglahad ng mga pangyayaring payak, ukol sa
pagkakaiba ng estado sa buhay ng dalawang nag-
iibigan, karaniwan ang daloy ng
mga pangyayari ay matipid at piling-pili sa paggamit ng mga salita at laging
nagtatapos nang may kaayusan.
4. Humanismo –
ang layunin ng panitikan ay ipakita na ang tao ang sentro ng mundo; ay
binibigyang-tuon ang kalakasan at mabubuting
katangian ng tao gaya ng talino,
talento atbp.
5. Romantisismo
– ang alyunin ay ipamalas ang iba’t ibang paraan ng tao o sumasagisag sa tao sa
pag-aalay ng kanyang pag—ibig sa
kapwa, bansa at mundong kinalakhan. Ipinakikita rin sa akda na gagawin ng isang
nilalang ang lahat upang maipaalam ang kanyang pag-ibig
sa tao o bayang
napupusuan.
6. Realismo –
ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksihan ng may-akda
sa kanyang lipunan. Ito ay hango sa
totoong buhay ngunit hindi tuwirang totoo
sapagkat isinasaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at pagka epektibo ng
kanyang isinulat.
7. Pormalistiko
– ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot gamit ang kanyang
tuwirang panitikan., kung
ano ang sinasabi ng may-akda sa kanyang panitikan ang
siyang nais nais niyang ipaabot sa mambabasa- walang labis walang kulang.
Walang
simbolismo at hindi humihingi ng higit na malalimang pagsusuri’t
pang-unawa.
8. Eksistensyalismo
– ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o
magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang
pinakasentro ng kanyang pananatili
sa mundo.
9. Feminismo
– ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga kalakasan at kakayahang
pambabae at iangat ang pagtingin sa lipunan sa
mga kababaihan.
10. Dekonstruksyon
– ang layunin ng panitikan ay ipakita ang iba’t ibang aspekto na bumubuo sa tao
at mundo. Pinaniniwalaan kasi ng ilang
mga manunulat at pilosopo na walang
iisang pananaw ang nag-udyok sa may-akda na sumulat kundi ang pinaghalu-halong
pananaw na ang
nais iparating ay ang kabuuan ng pagtao at mundo.
11. Istrukturalismo
– wika ang mahalaga dahil sa hinuhubog nito ang kamalayang
panlipunan-ipinalalagay ng maraming teorista na
napakahalaga ng diskurso sa
paghubog ng kamalayang panlipunan.
4. Modyul 2- Forum 2
https://collvle.neu.edu.ph/mod/forum/view.php?id=97183
5. Modyul 2-Takdang Gawain 2
https://collvle.neu.edu.ph/mod/assign/view.php?id=97199
5.1. KILATES
Kilates Panunuring Pampanitikan (1).docx
5.2. KILATES Karagdagan
kilates.docx

Batayang Kaalaman Sa Panitikan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Batayang Kaalaman Sa Panitikan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9/24/21, 4:07 PM Modyul 2 -BATAYANG KAALAMAN SA PANITIKAN

Modyul 2 -BATAYANG KAALAMAN SA PANITIKAN

Site: New Era University Printed by: Stefanie Kyle T. Dizon

Aralin 1- Kahulugan, Kahalagahan at

Aralin 2- Teoryang Pampanitikan

2. Mga Inaasahang Bunga ng Pagkatuto

5. Modyul 2-Takdang Gawain 2

Mahalagang matutunan mo ang kahalagahan ng pag-aaral sa

2. Mga Inaasahang Bunga ng Pagkatuto

1. Ano ang Panitikan?

Tunghayan mo ang iba’t ibang

2. Bakit Dapat Mag-aral ng Panitikan?

Alamin mo naman ang kahalagahan ng pag-aaral ng panitikan:

3.2. Uri ng Panitikan

Pangkalahatang Uri ng Panitikan

2.1. Tuluyan – ito ay mga nasusulat sa karaniwang takbo ng pangungusap.

C. Tulang Dula o Pantanghalan

e. Saynete – ang paksa ay tungkol sa karaniwang pag-uugali ng tao o pook.

D. Tulang Patnigan

Ano-ano ang mga akdang tuluyan?

g. Sanaysay – pagpapahayag ng kuru-kuro o opinyon ng may-akda tungkol sa isang suliranin o pangyayari.

i. Talambuhay – tala ng kasaysayan ng buhay ng isang tao na maaaring pang-iba o pansarili.

Mga akdang patula

d. Dalit – awit na pumupuri sa Diyos at nagtataglay ng kaunting pilosopiya sa buhay.

e. Pastoral – may layuning maglarawan ng tunay na buhay sa bukid.

A. Teoryang Pampanitikan

B. Mga Pagdulog

5. Modyul 2-Takdang Gawain 2

Kilates Panunuring Pampanitikan (1).docx

5.2. KILATES Karagdagan

You might also like