OP[TI ODREDBI ZA VR[EWE NA MENUVA^KI RABOTI VO EPM

VIDOVI MENUVA^KI RABOTI , EPM KOI VR[AT MENUVA^KI

RABOTI I KURSNATA LISTA

EPM gi vr{at slednite menuva~ki raboti :

- otkup na efektivni stranski pari (devizi)

- otkup na bankarski ~ekovi koj glasat na stranska valuta
- otkup na patni~ki travels ~ekovi koi glasat na stranska valuta
- otkup na po{tensko garantni ~ekovi

Sekoja podru`nica (gi ima 15) gi utvruduva na svoeto podra~je po{tite

koj ke vr{at menuva~ki raboti i za koi ja izvestuva po{tenska banka.
EPM koja e odredelena da vr{i menuva~ki raboti mora da ima na vlezot
tabla so natpis :menuva~nica, na maj~in jazik i na francuski :germanski i
angliski. Istata ovaa tabla treba da ja ima i na samiot {alter.
Po{tite gi otkupuvaat samo onie devizi koj se naogaat na kursnata lista.
Po{tenska Banka e dol`na da gi izvesti site EPM za promenata na kursot
na denarot spored kursot na nekoja druga valuta…..
Kursnata lista treba da bide istaknata na vidno mesto. Otkupot na
efektivnite stranski pari se vr{i za efektiven…
Po{tite nesmeat da vr{at otkup na stranski sretstva za pla}awe koj ne se
naogaat na kursnata lista . Isto taka po{tata ne smee da vr{i otkup na
stranski sretstva za pla}awe po kurs koj ne va`i na denot na kupuvawe.
I dvata slu~ai se kazneni so zakonite za menuva~ki rabote.

OTKUP NA EFEKTIVNI STRANSKI PARI

Po{tite gi otkupuvaat samo onie efektivni stranski pari koj se naogaat na

kursnata lista . Pri otkupot treba da se vnimava apoenite koj se
otkupuvaat da se dozvoleni za iznesuvawe od zemjata vo koja se
zakonsko sretstvo za pla}awe.
Za da bideme sigurni deka odredelena stranska valuta e navistina ispravna
treba da gi sporedime banknotite so zbirkata na NBRM,,Opis na stranski
banknoti “ ,,Opis na la`ni stranski banknoti”.
Prvata stranica od zbirkata sodr`i:
-naziv na zemjata
-propisi za vnesuvawe i iznesuvawe na vakuta
-dozvoleni apoeni za vnesuvawe i iznesuvawe i dr.

EPM vr{at otkup samo na kni`ni pari dodeka kovanite pari na gi

otkupuvaat. Koli~inata na otkupenite efektivni pari ne e ograni~ena.
Po{tata vr{i otkup na stranski pari pod uslov ponudenite banknoti da se
ispravni.
Isprevna e sekoja banknota koja e :
-vo optek
-ne e o{tetena
-ne e izlitena
-da ne e iste~en robot na va`nost

Ispravnosta na sekoja stranska banknota se utvrduva vrz osnova na

podatocite od zbirkata na NBRM. Sekoja po{ta e dol`na to~no da gi
vnesuva site ispravki vo zbirkata koj se dobieni od Po{tenska Banka.
Pred da se izar{i slednoto po{tenskiot rabotnik treba da go proveri
slednoto:
-dali ponudenita pari se ispravni
-dali se povle~eni od optek
-dali se falsifikuvani
-dali se na kursnata lista

Koga }e se uveri vo ispravnosta na ponudenite banknoti po{tenskiot

rabotnik go popolnuva obrazecot : ,,potvrda za stranski sretstva za
pla}awe “ i toa vo tri primeroci.
Presmetkata na denarskata vrednost na otkupenite stranski pari se vr{i
vrz osnova va kursnata lista.
Denarite se zapi{uvaat taka {to zad iznosot se stava zapirka i dve nuli.
Pred iznosot se stava dve paralelni crti ili yvezdi~ki. Ovoj obrazec go
potpi{uva po{tenski rabotnik i stava otpe~atok od po{tenski `ig, a potra
mu se dava i na podnositelot da se potpi{e.
Prviot primerok zaedno so parite mu se dava na podnositelot.

OTKUP NA ^EKOVI KOI GLASAT NA STRANSKA VALUTA

^ekot e hartija od vrednost so koj bankata izdava~(trasant) dava nalog na
druga banka (trasat) da isprati odredena suma na pari na korisnikot na
~ekot (remitentot).
^ekot mo`e da se otkupi :

-ako na ~ekot se stavi oznakata CHECK na stranski jazik

-ako na nego e navedena bankata izdava~ i potpis na obvlastenoto
lice
-ako na nego e navedena bankata plaka~ (trasat) i iznosot so koj
treba da se isplati
-mestoto i datumot na izdavawe
-ime i prezime na korisnikot na ~ekot (remitentot)
-iznosot so brojki i bukvi kako i oznakata na valutata

Po{tata gi otkupuva slednite ~ekovi:

-bankarski ~ekovi koj glasat na konvertabilna valuta koja e

navedena vo kursnata lista
-rokot za podnesuvawe na ovie ~ekovi e 4 meseci od denot na
izdavawe ili do rokot ozna~en na ~ekot
-ako ~ekot glasi na anerikanski dolari mah iznost e do 200$,
dodeka brojot na ~ekovite ne e ograni~en
-na bankarskite ~ekovi mora da bide
ozna~en:izdava~ot;pla}a~ot;korisnikot

-patni~ki ~ekovi gi izdavat stranski turisti~ki i patni~ki agen~ii

-glasat na konvertabilna valuta koja e izrazena vo kursnata lista
-imaat neograni~en rok na va`ewe dokolku na ~ekot ne e ozna~en
denot na va`nost
-i imaat neograni~en broj na ~ekovi

OTKUP NA BANKARSKI ^EKOVI

Pri otkup na bankarski ~ekovi po{tenskiot rabotnik e dol`en od

podnositelot na ~ekot da go pobara slednoto :

-paso{ dokolku stanuva zbor za stranski dr`avjanin

 -li~na karta ili paso{ dokolku stanuva zbor za makedonski
dr`avjanin

Po{tenskiot rabotnik ja proveruva ispravnosta na ~ekot t.o.s.dali gi sodr`i

site elementi propi{ano spored zakonot.
^ekot se zapi{uva vo obrazecot:,,Potvrda za stranski sredstva za
pla}awe”. Obrazecot se popolnuva spored pe~eteniot tekst i za sekoj ~ek
mora da se napi{e:

-broj na ~ekot
-naziv na bankata koja go izadla
-datum i mesto na izdavawe na ~ekot
-naziv na bankata koja go pla}a ~ekot

Site ovie podatoci se zapi{uvaat vo obrazecot:,,Potvrda za otkup na

stranski sretstva za pla}awe’’.
Ako korisnikot podnese pove}e ~ekovi na ista banka koja gi ima
izdadeno , ako treba ista banka da gi plati, i ako glasat na ista valuta toga{
P.B koristi eden obrazec:,,Potvrda za stranski sredstva za pla}awe” vo
koj }e gi zapi{e site ~ekovi.
Za otkup na ~ekovite se primenuva kupovniot kurs koj va`i na denot na
otkupot.Sopstvenikot na bankarski ~ek e obvrzan pred {alterskiot
rabotnik da go potpi{e ~ekot na zadnata strana po {irina so mastilo na
latinica i toa onaka kako {to e napi{ano negovoto ime i prezime na liceto
na ~ekot.Pod potpisot na sopstvenikot na ~ekot {alterskiot rabotnik
stava svoj potpis i otpe~atok od po{tenski `ig.
OTKUP NA PATNI^KI ^EKOVI

Patni~kite ~ekovi se otkupuvaat po kupoven kurs koj va`i od denot na

otkupot.
Po{tenskiot rabotnik e dol`en pred otkupot na ~ekot da go napravi
slednoto:

-da proveri dali na prednata strana vo gorniot lev agol (kaj nekoj ~ekovi
vo dolniot agol ) e staven potpis na sopstvenikot na ~ekot. Potoa pri
otkupot sopstnenikot na ~ekot treba da go stavi svojot vtor potpis vo
dolniot (kaj nekoj ~ekovi vo gorniot agol ) na prednata strana na ~ekot
vo prisustvo na rabotnikot. Dokolku sopstvenikot se potpi{al bez
prisustvo na po{tenski rabotnik toga{ }e se bara da se potpi{e na
opa~inata na ~ekot, i site 3 potpisa treba da bidat isti.
-mora da pogledne dali istekol robot na va`nost na ~ekot
-na zadnata strana vo levito agol po{tenskiot rabotnik
treba da stvi svoj potpis i otpe~atok od po{tenski `ig

Po pregledot po{tenskiot rabotnik ja popolnuva ,,Potvrda za otkup na

stranski sretstva za pla}awe” , i toa za sekoj ~ek posebno. Isklu~ok se
pravi samo koga korisnikot ke predade za otkup pove}e ~ekovi na ista
banka t.e.s patni~ka ili turisti~ka agencija ispraka~ i datum i mesto na
izdavawe.

POSTAPKA PRI PRIJAVUVAWE NA FALSIFIKATI; KRA@BI I

ZAGUBI

Dokolku po{tenskiot rabotnik pri otkup na stranska valuta otkrie deka

stanuva zbor za falsifikat treba da se obide da go zadr`i liceto {to ja
podnelo somnitelnata bananota i da povika rabotnik od MVR.
Vedna{ potra se so~inuva zapisnik vo 5 primeroka vo prisustvo na
rabotnik od MVR vo koj se vnesuvaat podatocite za somnitelna bananota
(vid na valuta, seriski broj, apoeni.
Somnitelnata bananota so prvite 2 primeroka od zapisnikot se oprema do
NBRM. 3 primerok se oprema do PB. 4 do MVR a 5 ostanuva vo po{ta.
Dokolku somnitelnata bananota se podnese za otkup od strana na lice so
diplomacka patna isprava t.e.s diplomacki paso{ }e mu se izdade potvrda
za odzemawe na banknotata i bez prisustvo na rabotnik od MVR ke se
so~ini zapisnik vo 5 primeroka.
Ako korisnikot prijavi kra`ba ili zaguba na stranski ~ek toga{ po{tata }e
go upati da podnese prijava do NBRM so slednite podatoci:
 -sopstvenikot na ~ekot
-adresa na sopstvenikot
-V0 na koja glasi (valuta)
-naziv na bankata koja go izadla ~ekot
-naziv na bankata koja go plaka ~ekot
-broj na ~ek
-data na izdavawe

Site po{ti se dol`ni da vodat evedencija i potpis na site falsifikuvani,

izgubeni ili ukradeni ~ekovi i pri priemot treba redovno da gi
proveruvaat.

PRESMETKA SO PO[TENSKA BANKA

Po{tata e dol`na na krajot na rabotnoto vreme vrz osnova na

izdadenite ,,Potvrdi za otkup na stranski sretstva za pla}awe” se
so~inuva spesifikacija i dnevnik za kupuvawe na stranski sretstva za
pla}awe .
Spesifikacijata se popolnuva vo 4 primeroka i se popolnuva spored
pe~ateniot tekst na orazecot vrz osnova na podatocite za otkupenite
stranski sretstva za pla}awe po vidovi valuti i apoeni. Vo spesifikacijata
postojat slednite stapki:
1.efektivni stranski valuti vo koj {to se zapi{uvaat stranskite valuti
po vidovi i apoeni.
2. popis na bankarski i patni~ki travels ~ek vo koj se zapi{uvaat
kolkav broj na ~ekovi se otkupeni i iznosot na valutata na koja glasi.

Po{tenskiot rabotnik ja zaveruva spesifikacijata so potpis i otpe~atok od

po{tenski `ig.
,,Dnevnikot za kupuvawe na stranski sretstva za pla}awe” se vodi vo 3
primeroka i toa mese~no. Podatocite za otkupenite stranski sretstva za
pla}ewe se zapi{uvaat zbirno vrz osnova na podatocite od ,,Potvrdata za
otkup na sranski sretstva za pla}awe” , i ,, Spesifikacija”
na krajot od dnevnikot se iska`uva vkupniot iznost na isplateni protiv
vrednosti za otkupenite stranski sretstva za pla}awe vo denari.
Vo kolonata podatoci za obrascite na otkup po{tenskiot rabotnik }e
zapi{e so kolku potvrdi go izar{il otkupot so naznaka na po~etniot i
seriskiot broj. Na krajot sleduva potpis na po{tenskiot rabotnik i pe~at od
po{tenski `ig.
Na krajot na denot isplatenite denari za otkupenite stranski valuti se
zapi{uvaat vo dnevnikot na isplati na megunaroden pari~en promet.

OPREMA NA DUKUMENTI

Otkupenite stranski sretstva za pla}awe (efektivnite pari i ~ekovi) po{tata

gi stava vo vrednosno pismo so oznaka menuva~ki rabote i gi oprema do
po{tenska banka zaedno so:

-2 primeroci so spesifikacijata
-2 primerok od obrazecot :,,Dnevnik na kupuvawe na stranski
sretstva za pla}awe”

Na vrednosnoto pismo se ozna~uvavrednosta na efektivnite stranski pari

koj se naogaat vo nego.
Vo po{tata ostanuva :

-dnevnik na isplata na megunaroden pari~en promet

-spesifikacija
-3 primerok od,,dnevnikot za kupuvawe na stranski sretstva za
pla}awe”.

Za celiot iznost za isplateni denari koi se zavereni vo dnevnikot na isplati

na MPP se zadol`uva na `iro smetka na po{tenska banka. Zadol`uvaweto
se vr{i so obrazecot,,prijava na isplati na MPP.
Kon prijavata se prilo`uva :

-1 primerok od spesifikacijata
-orginal od dnevnikot za kupuvawe na stranski sretstva za pla}awe
-2primerok od potvrdata za otkup na stranski sretstva za pla}awe

Se ova vo R pismo se dostavuva do PB.

Po priemot i izar{enata proverka na primenite stranski sredstva za
pla}awe i ~ekovi PB se potpi{uva na 1 spesifikacija i ja vra}a vo R
pratki vo po{tata.
Dokolku PB utvrdi ne soglasuvawe megu:

-Specifikacija i dnevnikot za otkup na stranski sretstva za pla}awe

-,,,,,,,,, primenite stranski banknoti i ~ekovi i toga{ so~inuva
komisiski zapisnik na 4 primeroci

1 primerok od zapis PB i oprema na po{tata.

Ako ne soglasuvaweto e pogolemo od 500.000 denari zapisnikot se
sostavuva vo 5 primeroka i za ova ja izvestuvaJPMP.