|ü⁄düÔø±\ es¡Tdü düT+<äs¡+ s¡#·q\T

ø£ $ ‘· düè»q
1. Ä<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£eTT
2. düT+<äs¡ Á|üuÛÑe sêfi¯fl|ü*¢ düT+<äs¡+
3. q~`q>∑s¡+
4.All Alone in the Sky
yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑+
qe\ ø£ $ ‘·
5.uÛ≤eq yÓTT<ä{Ï |ü⁄düÔø£+
6.$<ë´]ú
nqTdüè»q Ä<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£eTT
7.qqïj·T uÛ≤s¡‘·+
s¡#·HêqTuÛÑyê\T Çs¡yÓ’j˚Tfi¯fl ej·TdüT˝À s¡∫+∫ eTTÁ~+∫q yÓTT<ä{Ï |ü⁄düÔø£+.
8.s¡#·HêkÕ«<äq+ Ä#ês¡T´\ Äosê«<ä+, $TÁ‘·T\ Áb˛‘ê‡Vü≤+ Ç~ yÓ\Te&É{≤ìøÏ eTTK´
ø±s¡D+. 14`1`1969 ø°\ø£ dü+Áø±+‹øÏ s¡#q· |üP]Ôø±>± 19`3`1969 kÂeT´
ñ>±~ Hê{ÏøÏ n#·ÃsTT+~. kÂeT´+>± yÓTT<ä˝…’q s¡#·Hê yê´dü+>∑+
kÕVæ≤‘·´ J$‘·+˝À ø°\ø£eTsTT+~.

1 1
 eT+>∑fi≤XÊdüqeTT
e´ø£Ôe´$X‚wüeTT eø£Ôè$X‚wüeTT HêeT‹+#·TqT. eø£Ôè$X‚wüeTTq
ø£{ºÏ X¯øÔÏ #ê\<äT. eø£èÔ eø£eÔ ´ $X‚weü TT\T s¬ +&ÉTqT" C§|üŒ&ç j·TT+&ÉT≥
ø±e´ø£fi¯≈£î |üs¡eT<Ûäs¡àeTT. eTiÏ j·Tq´‘·s¡yÓTÆqqT qeT] j·TT+&ÉT≥
kÕe÷q´Hê´j·T´eTT. eø£eÔ ´$X‚weü TT #ê\≈£îqïqT eø£èÔ $X‚wsü ÷¡ |üyTÓ qÆ
s¡+»ø£‘·«eTT dü+‘·]+#·Tø=q">√s¡T uÛÑD‹uÛÑ+^e÷Á‘· e´Á>∑T\T
qMqT\˝À H˚$T ÁbÕNqT\˝ÀqT" >∑q"ã&Éøb£ ˛s¡T. ø£è‘·V≤ü düT\ Ô $wüjT· y˚T
sTT≥T¢+&É>± qø£è‘·Vü≤düTÔ\e÷≥ #Ó|üŒ"ãì˝Ò<äT.
X¯ ó uÛ Ò # · Ã ¤ ≈ £ î |ò ü \ yÓ T Æ q |ü Ø øå ± <ä è wæ º , ÁX¯ < ä ∆ ≈ £ î |ò ü \ yÓ T Æ q
ne´s¡úø±\‘·«eTT, uÛÑøÏÔøÏ |òü\eT>∑T qqT≈£L\ ∫‘·Ôeè‹Ôdü+bÕ<äqeTTqqT
eT÷"&ÉT uÛÑ÷$T ø£\‘√ kÕ<Ûäq<äX¯ $Vü≤]+#·T#·T+&ÉTqT. kÕ<Ûä≈£î"&ÉT
»&É‘·«eTT M&ç, ˝ÀVü≤\‘·" u≤dæ, X¯¢ø£åDyêø£ÿ>∑TqT. düŒ+<äqo\T"&Ó’
kÕ\+ø£è‘·yÓTÆq ø£$‘ê kÂ+<äs¡´ s¡#·qeTTq düeTs¡Tú"&É>∑TqT.
lsêfi¯fl|ü*¢ düT+<äs¡ MT düŒ+<ädTü +<äs‘¡ · Hêsê~Û+|ü" ã÷qTø=qï
kÕ<Ûä≈£î"&ÉT. Ç‘·ì~ ÁbÕVü‰¢<äyÓTÆq uÛ≤ø£Ôdæú‹. s¡#·q ìdüs¡ZdüT+<äs¡eTT.
‘ê‘·Œs¡´ãT~∆j˚Tø±ì ‘·øÏÿq kı>∑düT˝…iT">∑<äT. á ªj·÷<ÛäTìø£ y˚eTq
X¯‘·ø£µ MT‘·ì Á|ü<∏äeT Á|üj·T‘·ïeTT. H˚{Ï e´øÏÔ, ≈£î≥T+ã, düe÷»|üs¡eTT
˝…’q eTè<ä÷Vü≤\T ø=ìï sTT+<äT $ø°s¡íeTT˝…’q$. dü‘·´e÷q+<ëqT
ã+~ÛjT˚ >∑qTø£ sT÷ j·TTVü≤\˝Àì dü‘´· düTŒ¤sD ¡ eTT Vü‰<¢ sπä KH=<ä$+|üø£
b˛<äT.
á e]∆wüßíe⁄ eTiÏ+‘· uÛ≤s¡r ø£{≤ø£å kÂ+<äs¡´<äs¡ÙqeTTq≈£î"
u≤Á‘·T"&Ó’ eTT+<äTeTT+<äT dü+düŒ+<ädüT+<äs¡yÓTÆq ø±e´ø£Hê´|ü]Áwüÿj·T
yÓ˝≤s¡TÃ≥ øÏ~ øπ eå T+ø£sy¡ TÓ qÆ j·T˝≤Œs¡+uÛyÑ T˚ j·T>∑TqT>±ø£ j·Tì eT+>∑fi≤
XÊdüqeTT |ü*øÏ j·÷os¡«~+#·T#·THêïqT.
2 2
eTÁ<ëdüT
kÕfi¯« ø£èwüíeT÷]Ô
30`3`69
‘=*e÷≥
ªø±s¡D $eTs¡Ùq X¯øÏÔøÏ |ü{≤º_Ûùwø£eTT #˚dæq eTVü‰‘·Tà"&ɵì
y˚eTq>±]ì l dæ.ÄsY.s¬ &ç>¶ ±s¡T Á|üX+¯ dæ+∫]. y˚eTqjÓ÷– kÕ«uÛ≤$ø£eTT>∑
ø£$. ªø=+&É+‘· j·Ts¡úeTTqT >√s¡+‘· #√≥Tq eTT<äT›eTT<äT›>± #Ó|ü⁄ŒqT.
y˚eTqjÓ÷–ì >∑÷]à #Ó|üŒe\dæq <ä+‘·j·TT lsêfi¯fl|ü*¢ nq+‘·ø£èwüí
X¯s¡à>±s¡T ‘·eT $eTs¡ÙqeTTq+<äT e∫+∫j˚T j·TTHêïs¡T.
18`e X¯‘êã›eTTq≈£î C…+~q ‘=ø£ÿ&ÉeTT sêe÷C…{Ϻ ªu≤\#·+Á<ä
y˚eT! uÛÑe´HêeT!µ nqT eT≈£î≥eTT‘√ H=ø£ X¯‘·ø£eTT #Ó|æŒHê"&ÉT. á
X¯‘·ø£eTTq qìïj·TT Hê≥yÓ\"<äT˝Ò!
y˚eTq>±] øÏwüºeTsTTq j·÷≥yÓ\"~H˚ H˚qTqT Á>∑Væ≤+∫HêqT.
düVü≤è<äj·TT\T Hê sT÷ Á|üj·T‘·ïeTTqT Ä<ä]+‘·Ts¡ì qeTTà#·THêïqT.
ø°\ø£ dü+Áø±+‹ (14`1`69) ~qeTT Hê{ÏøÏ H˚ ˙ X¯‘·ø£eTTqT
Áyêdæ eTT–+∫HêqT. kÂeT´ dü + e‘· ‡ sêìøÏ eTTÁ<ä D uÛ ≤ >∑ ´ eTT
q+<ä>*∑ –q~. BìøÏ ø±s¡≈î£ "&Óq’ $TÁ‘·T"&ÉT, düV≤ü è<äjT· T"&ÉT ls¡|Tüò THê<∏ä
¬s&ç¶øÏ Hê ø£è‘·»„‘·\T. Hê sT÷ s¡#·q≈£î >±s¡DuÛÑ÷‘·T˝…’q >∑Ts¡Tes¡T´\≈£î
e+<äqeTT\T. $TÁ‘·T"&ÉT l{Ï.>√bÕ\ø£èwüí düV‰ü j·TeTTq≈£î ø£è‘·E&„ qÉ T.
n+<äeTT>∑ eTTÁ~+∫ sTT∫Ãq Á|ò”&ÉyéT Áô|düT‡ >±]øÏ <Ûäq´yê<äeTT\T.
kÂeT´ ñ>±~
$<Ûj ˚ T· T&ÉT
19`3`1969
sêfi¯fl|ü*¢ düT+<äs¡+.
 ìqTï ˙yÓ ‘·\"∫ ì*|æ‹ |ü<ä´eTT˝Ÿ >∑D|ü‹ uÛÑTõsTT+#·T ø£&ÉT|ü⁄ì+&ÉT>∑ q+≥
y˚\ø=\"~ »qT\T $qT‹ùdj·T ì»yÓTT ø±<= ø±ì H˚{Ï |òüTqT\T
ìqTï Hê‘·à<ä\"∫ H˚qT ã˝…ÿ<ä ì|ü⁄¶ <˚Vü≤yÓT\¢ì+|ü" Bs¡<äT ≈£åî<ë“<Ûä
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡ y˚eT 1 $X¯«<ë_Û.... 6

>∑T+&Ó |ü>T∑ \Tq≥T¢ >=\T¢eTqT H=ø£+&ÉT >∑T+&Órdæ y˚s¡T >∑T+&ÓqT ô|≥Tº≥

$s¡>∑ã&ÉT#·T qe⁄« y˚&ÉÿH=ø£"&ÉT »s¡T>∑ qs¡T<äTø±<äT »qT\j·T+<äT
e÷j·T<ë] »>∑eTT eTÚqeTT>± qT+&ÉT Vü≤è<äj·T eTdü\T˝Òì V”≤qT ˝…≈£îÿeø£<ë
$X¯«<ë_Û.... 2 $X¯«<ë_Û.... 7

j·T»„eTT˝§q]+∫ sê k˛eTj·÷E\T n|üs¡ $<ä´\ìï j·÷düøÏÔ‘√ H˚]Ã

~qeTTqT dæ>∑¬s≥¢ r|æeTs¡– ‘Ó*dæ] |üs¡ $<ä´ Bø£åø£*–
H˚"&ÉT ≈£L&É ø£\s¡T ì‘ê´–ïôVAÁ‘·T\T jÓTiT">∑ s=ø£ÿ $<ä´ sTT|üŒ{Ïyês¡\T
$X¯«<ë_Û.... 3 $X¯«<ë_Û.... 8

eT>∑"&ÉT <Ûqä yÓTTdü+>∑ eT>∑Te\T >∑èVü≤eTTqT eTTwæº jÓTTø£{Ï ô|{Ϻ eTT˝À¢ø£eTT\˝Àq

B]Ãj·TT+‘·T s¡|ü⁄&ÉT ‘Ó*$ ø£*– &É|ü⁄Œø={Ϻ #ê{Ï #Ó|æŒ ‘êeTT
uÛ≤s¡´\+<äiÏ|ü⁄&ÉT uÛÑs¡Ô˝…’ Hês¡j·÷ <ëqø£sT¡ \
í eTqT <äã“i ø£qTeTj·÷
$X¯«<ë_Û.... 4 $X¯«<ë_Û.... 9

e÷j·T˝…i"Ï – Hê"&ÉT e÷Ø#·T&=ø£ÿ"&ÉT sêeTsê»´ eT|ü⁄&ÉT s¡+õ˝…¢ ì#·Ã≥

‘ê˝…Ã eTè>∑|ü⁄s¡÷|ü⁄ ‘·\"∫#·÷&É »qT\T bı>∑&É ì|ü⁄&ÉT »>∑‹j·T+<äT
eTqTE \+<äiÏ|ü⁄&ÉT e÷Ø#·T˝Ò ø£<ë sêeTsê»´eTT\T $sêõ\T¢#T· qï$
$X¯«<ë_Û.... 5 $X¯«<ë_Û.... 10
3 3
 sêeTsê»´eTT\T R Ád”Ô\#˚ |ü]bÕ*+|üã&ÉT sê»´eTT\T nì ø√≥T¢ ≈£L&Éu…{Ϻ >=\T¢ eTHÓ<äπs\
¬s+&Ée<ëì ø£s¡úeTT. ø±düT˝Òì yê]" >∑ìq Ms¡T
‘·è|æÔ˝Òì j·T|ü⁄&ÉT rs¡<äT ‘ê|ü+ãT
o‘·ø£s¡Tì CÒ] #Ó#ÓÃi sêe#·Tà $X¯«<ë_Û.... 15
dü÷s¡T´#Ó+‘·CsÒ ¡ düT\uÛeÑ T>∑THÓ
j·÷‘·à" <Ó*j·T˝Òø£ j·÷j·÷dü|&ü TÉ fÒ\ ã≥º>∑≥º˝Ò<äT u…’sê–esTT ˙e⁄
$X¯«<ë_Û.... 11 HÓ≥
’ Tø£ã¢ T“\+<äT Hê>∑]≈£î\T
ìqTï <ä\"‘·T]|ü⁄&ÉT ì‘·´eTT eTT<äeTTq
‘·|üŒ≈£î+&É MTs¡T ‘·>∑ ì+&ÉT MT y√≥T $X¯«<ë_Û.... 16
H˚qT ÁuÀ‘·T$TeTTà ìø£ÿeTT>∑qT—
nqT#·T ¬>*∫ b˛jÓT qÁ&Éùd ‘Ó*j·T<äT ‘·|ü⁄Œ qs¡ø£u≤<Ûä ‘·qj·TT\T ø£*–q
$X¯«<ë_Û.... 12 qqT#·T eT~ì ‘·\"∫ s¡|ü⁄&ÉT »qT\T
qs¡ø£ eT+<äT ]|ü⁄&ÉT q\T«s¡T düT‘·T\Tqï
‘ês¡ ‘·÷\Hê&Ó ‘ê≥ø£ dü+Vü‰s¡T $X¯«<ë_Û.... 17
#ê≥TqT+&ç yê*" »+|ü">∑q*
H˚{Ï Ms¡T˝…\¢ #ê≥T Ms¡T˝… ø£<ë $T+{Ϭø–] Ms¡T $T&çdæ |ü&ÉT≥<˚\
$X¯«<ë_Û.... 13 ø£&ÉT|ü⁄ ø±* »qT\T eT&çj·TT#·T+&É
‘·\"#·Tyê¬s ˝Òs¡T <Ûäs¡à+ãT ˝Ò<äj·÷
(#ê≥TMs¡T\T R #ê≥TqT+&ç #·+|ü⁄yês¡T, #ê≥Tø=qTyês¡T) $X¯«<ë_Û.... 18

Ä‘·àj·T+<Ó >±+∫ s¡ìï ˝Àø£+ãT\ e÷≥˝≤&Ésê<äT— eTÚqeTT>±qTqï

ì»yÓTiÏ+– j·T|ü⁄&ÉT, ìøÏÿMs¡T <ä|ü⁄Œ ‘·ô|Œ>±ì jÓTT|ü⁄Œ>±<äT
#·+Á<äTH=ø£ì &Üdæ dü+ãs¡ |ü&ÉTfÒ\ ˝Àø£eT+<äT yÓ\j·TT ø±≈£î\ >∑qTeTj·÷
$X¯«<ë_Û.... 14 $X¯«<ë_Û.... 19
4 4

]ø£ÿ\>∑ì es¡Tdü ˝…øÏÿ+|ü>± H˚s¡TÃ
>∑D‘Ï X· ÊÁdüyÔ TÓ iT">∑T |òTü qT"&ÉT >∑÷&É—
H˚"{Ï ø£e⁄\HÓqï H˚s¡Œ] ø±&Éj·÷
$X¯«<ë_Û.... 20
X¯óÁ≈£î"&ÉT eT~yÓT∫à düTs¡qT u≤>∑T>∑Á>√*
e\<äì X¯|æsTT+#Ó yê#·$#Ó&ç
‘êqT yÓT#·Ãs¡+uÛÑ ‘êeTTìZq<Ó >∑+>∑
$X¯«<ë_Û.... 21
|ü+#·ÁbÕDeTT\qT |ü{Ϻ ì\Œ">∑e#·TÃ
øå√DÏ ìeTTdüeT+<äT E≥ºe#·TÃ
eT>∑Te eTqdüT ‘Ó*j·TT eTqTE"&ÉT ˝Ò&j
É ÷·
$X¯«<ë_Û.... 22
eTs¡D;Û‹" u≤|æ eTq"CÒj·T yÓ’<äT´\T
sê\T#·T+Á<äT »qT\T s¡DeTT\+<äT
#êe⁄|ü⁄≥ø£ ˝…es¡T XÊdæ+|ü>∑\s¡j·÷
$X¯«<ë_Û.... 23
Væ≤eTø£s¡eTT\">∑*Z Væ≤‘·T"&ÉsTT bÕ*+#·T
sêE #Ó\">∑THÓ|⁄ü &ÉT s¡ø>ÔÏ *∑ –
ø£fi\
¯ T ‘·iT>∑ yêì">∑HïÓ ‹Ô#÷· &ÉsT¡
$X¯«<ë_Û.... 24
5 5
(sêE R #·+Á<äT&ÉT, Á|üuÛÑTe⁄)
Ç+≥qT+&É˝<Ò Tä e+≥#˚jT· qT˝Ò<Tä
uÛÑs¡ÔqqT>∑$T+#Ó uÛ≤s¡´≈£L&É
ô|<ä›~≈£îÿ˝Òø£ |æ\¢\T #Ó&çHês¡T
$X¯«<ë_Û.... 25
ø£qT\" p&ÉuÀe s¡ì$Twüß˝Ÿ >∑\HÓ’q
s¡DeTT ø√s¡Tq{Ϻ sêø£ådüT\qT
ø£*j·TT>∑+ãT q+<äT ø£\Vü≤o\T¬s yÓT+&ÉT
$X¯«<ë_Û.... 26
˝Àø£eè‘·ÔyÓTiT">∑ ˝À#·qeTTà\T ¬s+&ÉT
#ê\eqT#·T" <ä\"∫ düKTì >√]
y˚sTTø£qT\ y˚\TŒ yÓqï+≥T yÓqTï"&ÉT
$X¯«<ë_Û.... 27
ã÷~‘ê\Œì|ü⁄&ÉT |ü⁄s¡Twüß\T q>∑T<äTs¡T
eTT<äeTT ‘√"&ÉBdæ yÓTT>∑eTTì+&É
düTqï eT\eTTø=qï kı+|ü⁄>∑qT+&ÉTqT
$X¯«<ë_Û.,.. 28
bÕ]C≤‘· düTeTeTT ø√]qj·÷uÛ≤eT
$uÛTÑ "&ÉT bÕ≥Tã&É>∑ yÓ‘\
· u…fº…
Ç+‹b˛s¡T p&É ì+‹+‘· ø±<äj·÷
$X¯«<ë_Û.... 29

<äs¡T\T |æø£ÿ{Ï\¢ –s¡T\T yê]+#·TqT
ø£qT\˙s¡T >±s¡TÃ ø±s¡TyÓTTsTT\T
b˛s¡T e÷q˝Òs¡T |ü⁄&É$Tì e÷qe⁄˝Ÿ
$X¯«<ë_Û.... 30
Á>∑Vü≤ã\+ãT" <ä¬>Z ø±"uÀ\T ì|ü⁄Œ&ÉT
<ä]ìCÒ] »qT\T ‘ê"øÏ#·÷&É
øÏqTø£ ã÷ì ‘êqT ø°&=q]+|ü<äT
$X¯«<ë_Û.... 31
;Û‹u≤|æ •e⁄"&ÉT $düeTTqT Á<ë¬>qT
K\T"&ÉT >=+‘·T<ëø£ >∑*$Z wüeTT
;Û‹ >=\T|ü⁄HÓ|ü⁄&ÉT $+‘·\T#·÷|ü⁄#·T
$X¯«<ë_Û.... 32
HêX¯ eTT+&Ée#·Tà qø£åÁ‘·eTT\¬ø’q
ø£*j·TT>∑+ãTq+<äT K\T\¬ø|ü⁄&ÉT
eè~∆j·T>∑TqT >±ì ]wüºeTT ø£qsê<äT
$X¯«<ë_Û.... 33
eTqà<ÛäT <äVæ≤sTT+#Ó eT+≥‘√ eTTø£ÿ+{Ï
ø±+‘·MT"~ eTs¡T\T ø±+∫q+‘·
e÷s¡T"&ÉT <äVæ≤sTT+#·T eT>∑yê] q|ü⁄Œ&˚
$X¯«<ë_Û.... 34
6 6
eTT#·Ã≥|ü&ç es¡T"&ÉT eT÷"&ÉTeTTfi¯ó¢qT y˚ôd
eT÷"&ÉT ~qeTT\T+&ç eT÷"‹ eTT&ç∫
Ç+‹ eT>∑ì M&ç sTT#Óà $&Ü≈£î\T
$X¯«<ë_Û.... 35
n#·TÃø={Ïyº d˚ æ j·Tìï|ü⁄düøÔ e£ TT\T
eT÷\y˚dæHês¡T C≤*˝Òø£
ø£e⁄\|üdæ"&ç |ü\T≈£î #Ó$ì y˚j·TT≥˝Ò<äT
$X¯«<ë_Û.... 36
q&ÉTe˝Ò&ÉT Hê\T >∑&ÉT>∑T˝…’q ì|ü⁄&ÉT
y√´eT<Û÷ä eTX¯ø≥£ >±$T j·T>∑T#·T
X¯øÏÔV”≤qT"&ÉjÓT´ »+Á‘·|ü⁄e&ç">√]
$X¯«<ë_Û.... 37
ã÷E <äT*|æq|ü⁄&ÉT b˛"&ç$T ø£\T>∑TqT
<˚«wüuÛ≤eeTT\qT <˚X¯»qT\T
e<ä* ≈£L&çq|ü⁄&ÉT ei\TqT <˚X¯+ãT
$X¯«<ë_Û.... 38
»eTT"&ÉT qs¡ø£u≤<Ûä #ê\‘·ì ‘·\+∫
#·#·TÃyê]HÓ\¢ »>∑‹ ø£qT|ü
»qT\ dü+K´ ôV≤#ÓÃ »qà+ãT ãs¡TyêjÓT
$X¯«<ë_Û.... 39
 »>∑‹ ø£<ä\≈£î+&É »qT\T ì\T|üe#·Tà q\¢HÓ’q p∫ qe⁄«≥ j˚T\ø√
eTqdüT |ü≥º q>∑THÓ e÷qe⁄q≈£î q\¢yêì q\¢ q\¢ q>∑THÓ
$X¯«yÓT\¢ ¬>\Te y˚–s¡ |ü&ÉTfÒ\ bÕÁ‘· q\T|ü⁄<Ó’q bÕ\T ‘Ó\¢HÓ ø£<ë
$X¯«<ë_Û.... 40 $X¯«<ë_Û.... 45

q+<äqT+&ÉT ‘·*¢ qee÷düeTT\T yÓ÷dæ ‘·q •s√»eTT\qT <Ó’e+ãTq≈£î ì∫Ã

ô|+∫ ô|<ä›#˚dæ ô|+&ç¢#˚j·T ‘Ó∫Ñê*ÃHê"&ÉT ≈£î#·TÃ{À|æ
ˇø£ÿe÷≥ $q&ÉT ‘·≈£îÿe>±" p#·T >∑T+&ÉTø=≥Tº eTqT#·T >√$+<äT" &É&>¬ç Hê
$X¯«<ë_Û.... 41 $X¯«<ë_Û.... 46

<Ûäs¡DÏ uÛ≤s¡yÓT\¢ <Ûä]sTT+#·T X‚wüß q eTs¡ÿ≥eTTqT p∫ eTqTE\T q>∑T<äTπs

ø=ø£ÿ‘√"ø£ >±ì j·TTqï$|ü⁄&ÉT eT<ÛTä e⁄ Á‘ê– ‘êeTT eT‘·T>Ô =qT#·T
qs¡T\T ø=+<äi≈£îqT q]˝Òì ‘√"ø£\T >∑+‘·T˝≤&ÉTf…\¢ |òüTqyÓTÆq |üqT˝ÖHÓ
$X¯«<ë_Û.... 42 $X¯«<ë_Û.... 47
|üPe⁄\ìï ‘Ó∫à |ü⁄bıŒ&ç $~*+∫
|üdüT|ü⁄ |üPj·T]|ü⁄&ÉT $düTe⁄‘√ yÓTTs¡≥+#·T bÕ&ÉT#˚dæ #·÷#·T u≤≥ìdüTº
ø±≥Tø£ >∑ìq+‘· ø£qT\Ms¡T #Ó≥Tºq+<ÓjT· T+&É #Ó\«eTT #·÷&É"&ÉT
Ád”\
Ô >∑‘T· \ C…|Œü dæ>>Z∑ T∑ #·Tqï~ $X¯«<ë_Û.... 48
$X¯«<ë_Û.... 43
ô|<ä›yê]"p∫ |æ\¢\T qe«>±
ø±fi¯ó¢ ø£+ãeTT\>∑T ø£+sƒ¡+ãTô|’qTqï |æqïyêì p∫ ô|<ä›q>∑TqT
•s¡yÓT >√|ü⁄s¡+ãT qs¡T"&Ó#·÷&É qs¡T\»qàyÓT\¢ qe⁄«˝≤≥jÓTø£<ë
<˚e⁄˝Àq>∑\TZ <˚yê\j·T+ãTb˛ $X¯«<ë_Û.... 49
$X¯«<ë_Û.... 44

7 7
 düqï–˝…¢ #·÷|ü⁄ |æqïyêìøÏ">∑÷&É Äq#êeq|ü⁄&ÉT j·TeT<ä÷‘·\≈£îHÓ’q
ø£qT\≈£î <Ûä]sTT+#Ó ø£+{ÏCÀ&ÉT eT+∫ \+#·$T#·Tà eTqT≥ø=i≈£î
#·<Tä e⁄˝Ò<Tä >±ì #·‘ê«s¡eTT+<äj÷· bÕ&ÉTãT~∆b˛<äT ÁbÕDeTT˝Ÿ b˛sTTqHé
$X¯«<ë_Û.... 50 $X¯«<ë_Û.... 55

yÓT&Éø=ø£ ª≥sTTµ Á‘ê&ÉT q&ÉTeTTq ø=ø£u…\Tº Vü≤+dü"ã{Ϻ‘Ó∫à j·÷j·÷dü |ü&çjÓÆTq

ø±*j·T+<äT ã÷≥T ø£{Ϻ ‘=&ç– bÕ\T ˙s¡T y˚s¡T|üiT|üe#·TÃ
ø£<\
ä ˝Ò&TÉ qs¡T"&ÉT ø£≥Tºu≤≥sTTb˛jÓT K\T\˝Àø£eT+<äT ø£qT|ü≥º˝ÒeTj·÷
$X¯«<ë_Û.... 51 $X¯«<ë_Û... 56

ø£\eTT#˚‘·ã{Ϻ ø£˙ïs¡Tø±]Ãq düø£\»qT\T e÷≈£î düKT\+#·T |ü\Tÿ#·T—

ø£e⁄\Áyê‘·Ms¡T ø£qs¡T $qs¡T j·÷j·TT<Ûë\T#˚dæ j·÷&ÉTø=qT#·T
ø√øÏ\eTàbÕ≥ ø±≈£î\T yÓT#·TÃHê sê»´ø±+ø£åb˛ì sêø£ådüT\THêïs¡T
$X¯«<ë_Û.... 52 $X¯«<ë_Û.... 57

ø±øÏ jÓTTø£{Ï#êe ø±≈£î\ìïj·TT"CÒs¡T e÷≥˝≤&ÉHê&É e÷ìì #˚≥>∑T

ù|<ä»qT\T#êe" ãè~∏$">∑qs¡T eT>∑Te≈£î eTqdæ∫à eT>∑"&ÉT#Ó&TÉ qT
ø±øÏ ˙#·eTHÓ&ÉT ˝À≈£î\ |ü<∏ä$T~ Ä\TeT>∑\ø¬ |ü⁄&ÉT j·÷‘·q‘·|Œü <äT
$X¯«<ë_Û.... 53 $X¯«<ë_Û.... 58

e÷j·Te÷≥\T$ì eTs¡à+ãT HÓiT">∑ø£ ø£&ÉT|ü⁄ì+&É ˙s¡T »&Éì~Û˝ÀÁ>√*

jÓTqTïø=q">∑ q‘·"&ÉT yÓqTï#·÷ô| yÓ÷<äeT+<ä»qT\T yÓTTsTT\T ≈£î]j·TT
Hêj·T≈£î\qTe÷] qeTà>∑ sê<äj·÷ eT+∫yê]y˚T\T e÷s¡Z+ãT *{Ϻ$
$X¯«<ë_Û.... 54 $X¯«<ë_Û.... 59

8 8
 Áã‹øÏqìïHêfi¯ó¢ uÛÑj·TeTT˝Òì ø£åDyÓTà
ø±qsê<äT »>∑‹" >±\eTVæ≤eT
uÛÑT$ì M&É˝Òø£ uÀqT˝À ∫øÏÿ‹
$X¯«<ë_Û.... 60
kÕ{Ï˝ÒìyêDÏ H√{Ï˝À Hê\T¬ø’
y˚<$ä <äT\˝Àq yÓ\dæjT· T+&ÉT
eT÷s¡Tìâ <ä]CÒs¡ eTT#·Ã≥|ü&<É j
ä ÷·
$X¯«<ë_Û.... 61
>∑{eºÏ Á»eTT>∑ì >±E|ü\Tø£qTqT
y˚T{Ï eTT‘·´eT>∑TqT ˙{Ïu§≥Tº
ø±+ø£å˝Òìyê"&ÉT ø£qø£+ãT" >√s¡"&ÉT
$X¯«<ë_Û.... 62
yÓT&É≈î£ #·T≥ºuf… º… y˚Tfi¯‘êfi¯eTT\‘√
|üdüT|ü⁄Á‘ê&ÉT dü‹øÏ es¡T"&ÉT y˚>∑
Ä\TeT>∑\ã+<Ûä e÷e÷Á‘·yT˚ ø£<ë
$X¯«<ë_Û.... 63
‘·|üeTT#˚dæ bı+<Ó <äVü≤Hê+ã≈£îì>ö]
>∑+>∑qT >=ìe#ÓÃ >∑]eTH=ø£"&ÉT
BÛs¡T˝…’qyês¡T <Ó’q´eTT H=+<äs¡T
$X¯«<ë_Û.... 64
9 9
ªHê>∑Øø£µ eTqT#·T HêØeTDT\TH˚"&ÉT
E≥Tº $]j·TuÀj·T" p∫q|ü⁄&ÉT
Vü≤è<äj·TeT+<äT" <ä\+‘·T Væ≤eT<ÛëeTX‚Ks¡T
$X¯«<ë_Û.... 65
Äø£deü TT$XÊ\ eT+<äTs¡T#·÷&É">±
ø£*j·TT>∑+ãTq+<äT ø£\s¡T qs¡T\T
|üs¡>∑T $X¯«yÓT\¢ yê] >∑s¡“¤+ãTq
$X¯«<ë_Û.... 66
|üPe⁄eTT{Ïqº +‘· b˛"&ç$T‘=\">∑TqT
|ò\
ü eTT ø=iTø£>±HÓ bÕj·TT|üd$æ T
\\q\>∑ìq+‘· ‘=\">∑TqT düs¡«eTT
$X¯«<ë_Û.... 67
|üs¡eTT•s¡eTTHÓøÏÿ eÁø£yÓTÆ j·TT+&ÉTqT
|ü<$ä ø£*– sêE eT<äeTT#˚‘·
kÕúqyÓTTø£{Ïø£\T>∑ dü+‘·düy˚T\Tø√
$X¯«<ë_Û.... 68
(sêE R #·+Á<äT&ÉT)
Hê"&ÉT <Ó’‘·T´»+|ü qs¡dæ+VüQ&ÉjÓT´qT
yÓqTï"&ç|⁄ü &ÉdTü s¡T\ $&ÉT#·T<äjT· qT
qs¡T\T ô|≈£îÿs¡>∑q qs¡dæ+VüQ˝Òø£<ë
$X¯«<ë_Û.... 69
 ñÁ>∑øs£ T¡ à"&ÜjÓT j·TT<√´>∑eTTqT˝Ò<Tä $+<Ûä´|üs¡«‘·+ãT ô|s¡T>∑T≥ yê]+#Ó
$<ä´j·TTqïyê"&ÉT $+‘·|üX¯óe⁄ ≈£î+uÛÑdü+uÛÑe⁄+&ÉT ≈£îdüÔ]+∫
˙e⁄ |ü*ÿq~≥ ìø£ÿeTTø±<äj·÷ <Ûäs¡qT <Ûäs¡\ q‘·"&ÉT ‘·–Z+|üC≤\THê
$X¯«<ë_Û.... 70 $X¯«<ë_Û.... 75

ãTTwüß\T ìÁ<ä˝Ò|ü düèwæº˝À ì‘·´+ãT ‘˚s¡TMT"~ XÖ] ‹s¡THêfi¯ó¢ e∫Ãq

#ê\<ä÷s¡yT˚ >¬ #·Áø£<säÛ T¡ "&ÉT ø£HÓ&ÉT yês¡T ˝Òs¡T ø£qTï˝≤s¡
eèwü\ eTèwü\ u≤<Ûä y˚¬s≥πø>∑TH√ q≥T\ ªø±s¡Tµ#·÷∫ q‘·T˝§q]+‘·Ts¡T
$X¯«<ë_Û.... 71 $X¯«<ë_Û.... 76

ì<äTs¡b˛ø£¬>*#Ó H˚s¡TŒq kÂ$TÁ‹ •e⁄ì $\T¢$i∫ d”‘·eTà H˚\">±

≈£î+uÛÑø£s¡Tí"&ÉT #Ó&Ó ≈£îqT≈£îBdæ sêeTT"&É|ü⁄&ÉT H˚"&ÉT sêeT\Vü≤Vü≤
ì<äTs¡˝Ò∫q|ü⁄&Ó ì\T#·TqT<˚X¯eTT ÁuÛÑT≈£î{Ï $i∫ düT+‘· |ü⁄s¡Twüß\ H˚\s√
$X¯«<ë_Û.... 72 $X¯«<ë_Û.... 77

‘ê{Ïj÷· ≈£î MT"<ä ‘êÁeT+ãT MT"<äqT <ëqMTj·TuÀe⁄ <ëqeHê<ÛäTì

düT+<äs¡+ãT Áyê\T #·÷&Éì|ü⁄&ÉT ã*$T qD>∑Á<=¬øÿ yêeTqT+&ÉT
ø±–‘·eTTqT yê&É ø±øÏ^‘·\T ø£<ë bı{Ϻyêì ¬ø|ü⁄&ÉT |ü⁄f…º&ÉT ãT<äT∆\T
$X¯«<ë_Û.... 73 $X¯«<ë_Û.... 78

Vü≤sƒ¡eTT˝Ò<äT>±ì Vü≤]Vü≤s¡T\≈£î HÓ|ü⁄¶ <Ûäs¡qT »qàyÓT‘ÓÔ <Ûäs¡àeTT s¡øÏå+|ü

uÛ≈Ñ î£ \
Ô sTTqyês¡T ÁuÛ≤+‘·T\>∑T#·T πøX¯e⁄+&ÉT H˚"&ÉT HêX¯ø£s¡T\T
E≥T¢|≥ ü Tºø=qT#·T ÁdüT≈£îÿ≥j˚T\H√ »qàyÓT‹Ô ]\qT »qT\qT |”&ç+|ü
$X¯«<ë_Û.... 74 $X¯«<ë_Û.... 79
10 10
 ‘·\j·TT ã≥ºjT· jÓT´ ‘·i>¬Ï qT dü‘«Ô· eTT dü«s¡˝
Z Àø£|‹ü øÏ uÛj
Ñ T· eTTø£\TZq≥T\T
eTT&ÉT‘·\T|ü&Ó eTTKeTT eTT~$T ø£*>¬ s¡DeTT ø√] s¡|ü⁄&ÉT sêø£ådüT\TqT
Ädü #·#T· Ãø=i≈£î j·T‘·ïeTT #˚jT· &ÉT uÛ÷Ñ $Tø√] »qT\T b˛s¡T≥ j˚T\H√
$X¯«<ë_Û.... 80 $X¯«<ë_Û.... 85

|üsT¡ >∑T˝…‹bÔ ˛sTT |ü{j

ºÏ ÷· &ÉqTe#·Tà q<äT\ì+&É ˙s¡T e<ä\ø£ j·TTqïqT
>∑>∑qeT+<äT qTqï Á>∑Vü≤eTTqsTTq e\dæq+‘Ó bı+<ä>∑\&ÉT »qT"&ÉT
#·Tø£ÿ\+≥T <Ûäs¡\T #·÷|ü⁄q ø£+<äe⁄ ‘·q<äT X¯øÏÔ Hê‘·à <ä\#·T≥" ˝Ò<äj·÷
$X¯«<ë_Û.... 81 $X¯«<ë_Û.... 86

‘·*¢"<ä+Á&ç >∑Ts¡Tì ‘ê‘·\HÓ’ qqT ~yÓ«\T yÓ*–+∫ ‹$Ts¡+ãT˝Ò≈£î+&É

qeTà˝Ò&ÉT uÛÑT$ì qs¡T"&ÉT #·÷&É #˚j·Te#·Tà qs¡T"&ÉT ∫{Ïø£˝Àq
eTè>∑eTTø£+f… HÓ≥T¢ y˚T˝…’q yê&=ø√ ns¡dæ Á‘√\>∑\&Ó j·TC≤„q ‹$Ts¡+ãT
$X¯«<ë_Û.... 82 $X¯«<ë_Û.... 87
ø£\<äT NeTø£sTTq ø£\dæjT· T+&ÉT >∑TD+ãT
d”‘· H=ø£ÿ<ëì lsêeT#·+Á<äT+&ÉT ‘˚H{
Ó >° ≈∑ L£ &É ‹s¡T>∑T ≈£L&ç
ô|+&çj¢ ÷· &çeTqT≥ $+‘·>±<äT >∑TDeTT˝Òø£ qs¡T"&ÉT ø=≥Tºø=+≥~ j˚T\
‘·+Á&ç |ü&çq bÕ≥T¢ ‘·\"∫ #·÷∫jÓTø£<ë $X¯«<ë_Û.... 88
$X¯«<ë_Û.... 83
yêqs¡eTT\T≈£L&É |ü+øÏÔø£+sƒ¡Tì‘√&É
u≤<Ûä\T |ü&É˝Òø£ eqeTT\≈£î yÓ&É* HÓ<äT≥ b˛¬sq|ü⁄&ÉT HÓdüø£ yÓTdü">∑
XÊ+‹bı+<äT<äeTì »qT\T ‘·\"|ü b˛s¡Tdü\TŒH˚&TÉ bı+∫j·TT+&ç qs¡T+&ÉT
n&Ée⁄\ìï qiÏøÏ sTT&ÉTeT\u…{Ϻ] $X¯«<ë_Û.... 89
$X¯«<ë_Û.... 84
11 11
 ‘·\T|ü⁄\T _–sTT+∫ <Ûë´qeTTà ùdj·TT<ä nìï <˚X¯eTT\≈£î q]–#·÷#ÓqT>±ì
eTqT#·T eT~ì H˚"&ÉT »qT\T ‘·\"|ü eTqTE"&ç+#·Tø£+‘· e÷s¡˝<Ò Tä
#Óe⁄\T |ü>∑T\Tq≥T¢ #˚j·TTqT j·T+Á‘·eTT˝Ÿ dü+düÿ]+#·Tø=q"&ÉT kÕ«s¡úeTTà M&É"&ÉT
$X¯«<ë_Û.... 90 $X¯«<ë_Û.... 95

es¡¸yÓT≥T¢ |ü&ÉTqT e<ä*ì j·T»„eTT˝Ÿ ø£s¡¸ø±[ì+|ü⁄ ø£˙ï{Ïø±\Te˝Ÿ

nqïyÓT≥T¢ ø£\T>∑T qeìMT"<ä bÕiTì|ü⁄&ÉT uÛÑT$ì ô|’s¡T\+<äT
ø£\T>∑THÓ dæ>∑¬s≥¢ ø£+|ü⁄#˚ es¡¸eTT˝Ÿ y˚sTTø£qT\ y˚\TŒ MøÏå+|ü&ÉT <äj·TqT
$X¯«<ë_Û.... 91 $X¯«<ë_Û.... 96

HÓ‹ÔMT"~¬ø¬øÿ H˚s¡TŒq H=ø£sTT+‹ Ç+{Ïì $&ÉHê&Ó Ç+‹ì eT~s√ôd

dü>Ô e∑ TTy˚TqT bı+<Ó q>∑»≈£L&É Ädüe÷Á‘·eT‘·ì" u≤dæ #·q<äT
#êq¬ø|ü⁄&ÉT qs¡T"&ÉT #·qMj·Tsê<äj·÷ #·|\
ü ∫‘·T"Ô &É>T∑ #·T düHêï´dæ jÓT≥¢>T∑
$X¯«<ë_Û.... 92 $X¯«<ë_Û.... 97

»qTì $&ÉTe⁄eTì] dü|üÔe´düqeTT\ qs¡øe£ TTqïj·T|ü⁄&Ó Hêø£eTTà>√s¡T≥

#Ó$ìu…≥Tºyês¡T uÛTÑ $ì˝ÒsT¡ ≈£î»qT\Tqï j·T|ü⁄&Ó düT»qT*\qT
ej·TdüT˝Ò<äTø±ì e´düqeTTà ˝…≈£îÿe sêeDT+&ÉT˝Òì sêeTTì <ä\‘·Tsê
$X¯«<ë_Û.... 93 $X¯«<ë_Û.... 98

ˇø£ÿ#√≥sêÁ‹ jÓTTø£#√≥ |ü>∑\TqT n–ï •K\ <ä]dæ j·T]–q #ê\TqT

uÛ÷Ñ $T ‹s¡T>∑Tq|ü⁄&ÉT bı+<äT#·T+&ÉT y˚TqT ø±*Ãy˚j·TT $T&çdæ |ü&ÉT#·T
y˚&TÉ ø£jT· >∑TÁã<äT≈£î yÓ\T>∑T˙&É\u≤≥ »>∑‹ K\Tìp&É #·\¢ì ì|ü⁄Œsê
$X¯«<ë_Û.... 94 $X¯«<ë_Û.... 99

12 12
 q&É∫ <ä÷s¡yÓTÆq qs¡T"&ÉT b˛C≤\TqT
|üs¡T>∑T˝…‹Ôq|ü⁄&ÉT |ü&ÉTqT ÁøÏ+<ä
‘Ó*j·T˝ÒsT¡ »qT\T ‘Ó\y¢ êi…Áã‘·T≈£î
$X¯«<ë_Û.... 100
ªy˚eTqø£$ eTTqTï $ì|æ+|ü |ü<ä´eTT˝Ÿ
eT~ì yÓ÷<ä eT+~ eTi\ ì|ü⁄&ÉT
sêfi¯¢|ü*¢ düT+<äs¡eTT #Óô|Œ X¯‘·ø£+ãT
ãT<ÛTä \ Beq\qT bı+<ä>√]µ. 101
¬s+&Ée |ü⁄düÔø£+
düT+<äs¡ Á|üuÛÑe
uÛ≤s¡rj·T ø±\#·Áø£+˝À Á|üuÛÑe yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+. ll ‘·eT
yÓTT<ä{Ï ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï ªÁ|üuÛÑeµqT Á|üuÛÑeHêeT dü+e‘·‡s¡+ (1927)
yÓ\Te]+#ês¡T. n<˚ dü+e‘·‡s¡+ X‚ùw+Á<ä X¯s¡à »ìà+#ês¡T. 1987 Á|üuÛÑe
Hê{ÏøÏ X‚ùw+Á<ä≈£î ns¡yÓ’j˚Tfi¯ófl ì+&ÜsTT. n|ü⁄Œ&˚ á düT+<äs¡ Á|üuÛÑe
≈£L&Ü ne‘·]+∫+~.

{Ï.|ü{≤º_ÛsêeT ¬s&ç¶
58, ôdsTT+{Ÿ e÷sYÿ‡ s√&é
u…+>∑Tfi¯Ss¡T 560 001
5`10`1987

13 13
 |òæ&˚\T sê>∑yéT
düT+<äs¡+ ø£$‘·\T X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq <äèX¯´ Á|ürø£*ï Á|ü‘·´ø£å+
#˚kÕÔsTT. Ä Á|ürø£\T ã\yÓTqÆ $, düJeyÓTqÆ $. n$ rÁe dü+y˚<Hä ê‘·àø±˝…’
ø£$ nqT uÛÑ÷‘·T\ ˝À‘·T*ï n_Ûe´ø£Ô+ #˚düTÔHêïsTT.
á ø£$‘·˝À¢ì dü+^‘·+ kÕe÷qT´ì e#√<Ûës¡≈£î <ä>∑Zs¡>± ñ
+~. ø±e´øöX¯˝≤ìøÏ yêVæ≤ø£>± ñ+~.
á ø±e´eT÷ ø£M $»j·T+ kÕ~Û+#ê\ì Ä•düTÔHêïqT.
|ü s ƒ ê _Û
uÛ Ñ ÷ $Tø£
&Ü.düT+<äs¡+>±] ø£$‘·*ï #·<äe&É+ ˇø£ q÷‘·q |ü⁄cÕŒìï
ÄÁ|òü÷DÏ+#·&É+˝≤+{Ï nqTuÛÑe+. düT+<äs¡+>±] e÷≥˝À |ò”*+>∑T ñ
+~. |ò*” +>∑TqT+#˚ HÓ‹’ ø£‘· |ü⁄&ÉT‘·T+~. HÓ‹’ ø£‘· ø±yê´_Ûe´øÏøÔ Ï yêdüeÔ +>±
»qàkÕúq+. n˝≤+{Ï n_Ûe´πøÔ bÕsƒ¡≈£î&çøÏ $XÊ«dü bÕÁ‘·eTe⁄‘·T+~. <ëì
#˚‘·H˚ bÕsƒ¡≈£î&ÉT Á|üuÛ≤$‘·T&Ée⁄‘ê&ÉT. “Good writing is not
possible apart from complete sincerity” n+{≤&ÉT
Andre Gide.
ø£qø£H˚ dü+ø£\q+˝À #ê˝≤ ø£$‘·˝À¢ Äj·Tq ≈£îdüTeT ø√eT\
Vü≤è<äj·T düŒ+<äq\T $ì|ækÕÔsTT— bÕsƒ¡≈£î&çï Á|üuÛ≤‘· e÷s¡T‘·+˝≤
k˛≈£î‘êsTT— J$‘·+ MT<ä ÄX¯ ø£*–kÕÔsTT— ˝Àø£+ MT<ä $XÊ«dü+ »ì+|ü
CÒkÕÔsTT.
&Ü.düT+<äs¡+>±] >=+‘·T˝À Áø√<Ûä+ ‘=DøÏdü˝≤&ÉT‘·T+~.
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷, <√|æ&ç |ü⁄Hê<äT\T>± ˝Ò∫q kÕe÷õø£ ìsêàD+ MT<ä,
Á|üC≤ X¯Á‘·Te⁄\ MT<ä.... Áø√<Û+ä á X¯‘ê_› m>∑sπ •q C…+&Ü! á dü+ø£\q+˝À
14
#ê˝≤ ø£$‘·\T n–ï |ü‘êø£\T, ‹s¡T>∑Tu≤≥T≈£î Á|ürø£\T, } X¯‘ê_›
XÊK\T.
ÁbÕNq ø±e´ $<ë´Áe‘·kÕï‘·T&ÉT, ãVüQuÛ≤cÕø√$<äT&ÉT nsTTq
&Ü.düT+<äs¡+>±s¡T $X‚wæ+∫ Ä<ÛäTìø£ ø£$‘ê ‘·‘·Ô«C≤„ì. Äj·Tq ø£$‘ê
Hê&ç˝À düŒ+~düTÔqï~ eTìwæ nqTuÛÑ$düTÔqï es¡Ôe÷q>±¢ì.
C≤„Hué ≤>¥
ôV’≤<äsêu≤<äT`12
X‚ùw+Á<ä
14`9`1987
Ä‘·à ìy˚<äq+
dü+y˚<äHêo* nsTTq eTìwæ ø£$‘·«+ sêj·T≈£î+&Ü ñ+&É˝Ò&ÉT
` Vü≤è<äj·T+ MT<äH√, ø±sTT‘·+ MT<äH√. me] ã‘·T≈£î yê]<Ó’Hê @
eTìw” düe÷»+yÓ’|ü⁄ #·÷&É≈£î+&Ü ñ+&É˝Ò&ÉT. düŒ+~+#·≈£î+&Ü ñ
+&É˝&Ò TÉ . Hê ø£$‘·\T Hêø√dü+ sêdüT≈£îHêï, Hê ˝≤+{Ï q\T>∑Ts¡T #·<eä ø£
b˛‘êsê nH˚ ÄX¯ ñ+&É&É+ e\¢H˚ ø£$‘·«+ sêj·T>∑\TZ‘·THêïqT.
Hê kÕVæ≤‘·´ J$‘·+ ø£$‘·«+˝ÀH˚ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~. Ä
Á|üj·T‘·ï+>± yÓ\Te&ɶ Ä≥yÓ\<äT˝Ò 1969˝À Ä<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£+>±
s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îHêïsTT. ÄHê&ÉT e÷ >∑Ts¡Tes¡T´\T Ä#ês¡´ kÕfi¯«
ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T eT+>∑fi≤ XÊdüq+ |ü*øÏ, $TÁ‘·T&ÉT s¡|òüTTHê<∏ä¬s&ç¶ |ü⁄düÔø£+
n#·TÃy˚sTT+∫ Hê J$‘êì ø=ø£ ns¡ú+ ø£*Œ+#ês¡T. ã‘·ø£&ÜìøÏ s¡#·q
nìyês¡´eTsTT+~ Hê≈£î. &ÉãT“ ø√dü+ ø±<äT, ù|s¡T ø√dü+ ø±<äT, H˚qT
ã‘·ø£&ÜìøÏ ` Hê≈£î.
14
 1970˝À Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT Hê ª‘Ó\T>∑T
kÕVæ≤‘·´eTT˝À <˚•ø£$‘·µ≈£î ãVüQe÷q+ Çe«&É+‘√ s¡#·Hêyê´dü+>∑+
|ü]XÀ<Ûäq yÓ’|ü⁄ ‹]–+~. n≥T ‘·sê«‘· kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·\T, C≤q|ü<ä
$C≤„q+˝Àì $$<Ûä XÊK\T, nqTyê<ë\T, dü+bÕ<äø£‘ê«\ ø£≥ø£{≤˝À¢
Çs¡T≈£îÿb˛sTT ø£$‘·«+ >∑T+&Ó ˝À‘·T˝À¢H˚ <ë≈£îÿ+~. nsTT‘˚ á
eT<Û´ä ø±\+˝À ‘Ó\T>∑T ø£$‘·«+˝Àì yÓ$’ <Ûë´ìï ø£qï&ç>T∑ \≈£î |ü]#·jT· +
#˚ùd eTVü‰dü+ø£\Œ+ Ç≥T ‘Ó\T>∑T ø£e⁄\≈£L n≥T ø£qï&É ø£e⁄\≈£L
kÕìïVæ≤‘·´+ ø£*Œ+∫+~. ø£qï&É+˝ÀøÏ yÓ[flq ~>∑+ãs¡ ø£e⁄\T, |üsƒê_Û,
|òæ&˚\T sê>±\ &É»Hé, X‚ùw+Á<ä >=]˝≤¢, ll, #Ós¡ã+&ÉsêE yÓTT<ä˝…’q
nH˚ø£ ø£e⁄\ ø£$‘·\T ø±e´πøåÁ‘êìøÏ <ä÷s¡+ ø±≈£î+&Ü ø±bÕ&ÜsTT.
1971`72 eT<Ûä´ ø±\+˝À ªÁ|üC≤ø£$‘·«+µ ù|]≥ ø=+‘·eT+~
$TÁ‘·T\‘√ ø£*dæ ˇø£ ñ<ä´eT+ ˝ÒeB<ë›eTì Á|üjT· ‹ï+#êqT. |ü⁄]{Ï˝ÀH˚
dü+~Û ø={Ϻ+~. yÓTT<ä{Ï ø£$‘ê dü+ø£\HêìøÏ ll, |üsƒê_Û, nqTeTT\
ø£èwüíeT÷]Ô |”]ƒø£\T sêXÊs¡T. ªÇø£ n#·TÃøÏ<ë›+µ nqT≈£îH˚ ˝À|ü˝Ò @y√
nyê+‘·sê\T, Ä]úø£ e÷+<ä´+`ñ<ä´eT+ ñ<äj·÷ìøÏ eTT+<˚
ndüÔ$T+∫+~.
nsTT‘˚ ø£$øÏ ø±e\dæq ‘·|üq, ñ‘ê‡Vü≤+, ñÁ<˚ø£+, ø£\\T,
ø£˙ïfi¯ófl Ç+ø± $T–˝Ò ñHêïsTT. ¬s+&˚fi¯flHê&ÉT ªìÁ<ë|ü⁄wüŒ+µ nH˚ ø£$‘ê
dü+ø£\HêìøÏ ø±Á≥>∑&¶É kÕVæ≤r nyês¡T¶ \_Û+∫+~ >±ì, Hê≈£î @ e÷Á‘·+
‘·è|æÔ ø£\>∑˝Ò<äT. ø£$‘·«+ sêdæHê, n#·Tà y˚dæHê eTq Ä˝À#·q*ï,
nqTuÛÑ÷‘·T*ï, »edü‘êÔ«*ï, s¡ø±Ôìï, n+‘·s¡+>±ìï |ü+∫ Ç#˚Ã≥T¢ ñ
+&Ü*. n˝≤+{Ï Á|üj·T‘·ï+˝À eTs√ eTT+<ä&ÉTπ> á ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµ.
s¬ +&˚fifl¯ qT+∫ ø£$‘·«+yÓ|’ ⁄ü ÄdüøÔÏ ~«>∑TD°øè£ ‘·eTsTT+~. H˚q÷,
k˛<äs¡T\T ‘·+–sê\ düTu≤“sêe⁄>±s¡÷ yÓTÆdü÷s¡T˝Àì ª<Ûä«Hê´˝Àø£+µ˝À
y˚dæq Á|üD≤[ø£\÷, ≈£L&çø£\÷, rdæy˚‘·\ |òü*‘·+>± ª#Ó’‘·q´ ø£$‘·µ
15
yÓ\T‘√+~. kı+‘· >=+‘·Tø£*ï q÷‹˝ÀH˚ ñ+#·≈£î+&Ü á Á|üuÛÑeqT+∫
nsTTHê ø±düÔ $|ü⁄Œ<ëeTì H˚qT á ªdüT+<äs¡ Á|üueÑÛ µq÷ ‘·+–sê\ ª>∑T+&Ó
|üPdæq >∑T˝≤;µì Á|üø£{ÏdüTÔHêï+.
á ø£$‘ê dü+ø£\q+˝Àì ø£$‘·˝À¢ 17 qT+∫ 21 es¡≈£î ñqï
◊<äT ø£$‘·\T e÷Á‘·+ 1986 ˝À sêdæq$. $T–*qe˙ï á j˚T&Ü~
sêdæq$— m≈£îÿe>± á dü+ø£\q+ ø√düy˚T sêdæq$.
ìy˚~+#·Tø√&ÜìøÏ e÷≥\ø£+fÒ ø£$‘·˝Ò qj·T+. nsTTHê Hê
ø£$‘·\T m+‘·es¡≈£î >∑T+&Ó #·|ü⁄Œfi¯flqT $ì|ækÕÔjÓ÷ ‘Ó©<äT. n+<äTπø
eTìwæ˙ eTqdüT˙ ns¡ú+ #˚düTø√>∑*Zq Á|üU≤´‘· ø£e⁄\T |üsƒê_Û,
X‚ùw+Á<ä\>±] #˚‘· Hê\T>∑T e÷≥\T sêsTT+#êqT. yê]øÏ Hê MT<ä ñ
qï n_Ûe÷ìøÏ n_Ûe+<äq X¯‘êìïø±ø£ eTπs$T#·TÃø√>∑\qT— e÷ nqï
düTã“qïqT >∑÷]à Çø£ÿ&É sêùd<Ó+<äT≈£î`ø£$‘· #·<äTe⁄ø√+&ç. m|üŒ{Ï˝≤π>
á |ü⁄düÔø±˙ï n+<ä+>± eTTÁ~+∫ Ç∫Ãq $TÁ‘·Á|æ+≥sY‡ yê]øÏ,
nø£ å s ê\+ø£ s ¡ D #˚ d æ q o˝≤ NÁsêE >±]øÏ <Û ä q ´yê<ë\T
#Ó|ü⁄Œ≈£î+≥THêïqT.
|ü⁄düÔø£+ #·~$ MT eTqdüT˝À |üP∫q |üP\‘√ Hê ˇ&ç ì+|ü+&ç`
düT>∑+<Ûä+ ñHêï düπs ˝Ò≈£îHêï düπs. eTqdüqï~ eTTK´+, e÷≥ m˝≤
>∑T+fÒH˚+.
e÷qdü>+∑ >√Á‹
yÓTÆdü÷s¡T 570 006
ÄØ«j·Tdt.düT+<äs+¡
10`10`1987
15
 |ü⁄≥\ >∑T+&Ó\T $|挑˚........
1. düT+<äs¡ Á|üuÛÑe á
2. eTs¡D >±q+ ø£$‘·\T
3. qe⁄« n+øÏ‘·+
4. eTqdüT˝À #Ûêj·÷∫Á‘ê\T Hê≈£L
5. nqTe÷q |æXÊ∫ Hê˝≤+{Ï yêfi¯fl≈£L
6. düŒèVü≤
7. e÷ nqï düTã“qï düT+<äs¡ Á|üuÛÑe
8. ≈£îwüߘs√–ì ‘ê≈£î
9. |ü⁄* >±+Á&ç+#·TqT |üPs¡«s¡+>∑+
10. Ms¡T\ ø√ e÷≥ dü+j·T$T ø√dü+ `
11. X¯yê\T e÷{≤¢&Ée⁄ ìÁ<äb˛‘·T+~ |ü>\ ∑ T,
12. ns¡yÓ’ j˚Tfi¯fl HÓ\u≤\T&ÉT y˚T\T≈£î+≥T+~ sêÁ‹,
13. düJe uÛ≤eq nDÏ– b˛‘·T+~ X¯óø£¢,
14. ø£$sê» e÷s¡Z+ yÓ\T>∑T ÇdüTÔ+~ ø£èwüí.
15. e÷ d”eT ñ‘·Ôsêj·TD+ }s¡ø£ yÓ[flb˛‘˚
16. ñ<äj·T+ ˝Òì kÕj·T+ø±\+ <äøÏåD≤j·TD+ |ü⁄D´ø±\yÓTÆ ì\TdüTÔ+~.
17. p<ä] ø£åj·T≈£L&Ü nø£åj·TeTe⁄‘·T+~.
18. ø√&çVü≤+ |ü>∑\T |üì#˚dæ sêÁ‹ ìÁ<äb˛j˚T
19. dü+<Ûë´^‘·+ dü>∑≥T e÷qe⁄&çøÏ
20. ø±eT Nø£{Ï Nø£{Ï, yÓ\T>∑T yÓ\T>∑T.
21. eTq #˚‘·T*ï yÓ‘·T≈£îÿ+<ë+ |ü<ä+&ç Á|üuÛÑe Á|üuÛÑe+ ø±<äT
22. X¯óqø√bÕU≤´q+ $uÛÑe $uÛÑe+ ø±<äT
23. ø£+<äT≈£L] sêj·Tì Á|üVü≤düq+ düTU≤ìø° <äT:U≤ìø° n\yê≥T |ü&ɶ <äèwæº
24. dü+düàs¡D eTVü‰ø±e´+ düT+<äs¡ Á|üuÛÑeqT ≈£L&Ü
16 16
 ¬s+&ÉT ø£fi¯fl‘√q÷ á ìs¡+‘·s¡ |ü]ÁuÛÑeTD+˝À
#·÷düT+Ô ~. Á|üuÛÑe ˇø£ eT<ÛäTs¡düàè‹.
kÂ+<äs¡´<äèwæº ñqïyê&çøÏ
Á|ü<∏äe÷+ø£+ Á|üuÛÑ$+∫q Á|ü‹<ëì˝Àq÷
m+‘√ ø=+‘· n+<ä+.
eTTdü* #Ó≥T¢ πs|ü{Ï˝À H˚{Ï˝À ìqï{Ï˝À
ˇ]– b˛‘êsTT H˚\≈£î m+‘√ ø=+‘· n+<ëìï #·÷ùd yê&çøÏ
eTVü‰eèøå±\T ≈£L&Ü ã* ne⁄‘êsTT ‘·TbòÕqT\≈£î nìï{À¢q÷ n+<ä+
eT]ø=ìï >∑T] ne⁄‘êsTT e÷qe <ÍcÕº´ìøÏ. nìï{Ïø° $\Te.
ø±\ #·Áø£+ ‹]π>~ eTT+<äTπø ø±ã{Ϻ
s√>∑Á>∑düÔ |ü⁄cÕŒ\T πs|ü{Ïø√dü+ ø£\\T>∑H˚ yê&çøÏ
H˚\sê\T‘êsTT Á|ü‹ Á|üuÛÑyê düT+<äs¡ Á|üuÛÑe.
ø=ìï m–]b˛‘·T+{≤sTT >±* ‘êøÏ&çøÏ q÷πsfi≤flj·TTdüT‡+fÒH>˚ ±ì
eT]ø=ìï q*– b˛‘êsTT eTìwæ #˚‹y˚fi¯fl sê|æ&çøÏ. eTs√ Á|üuÛÑeqT #·÷&É˝Òì yê&çøÏ
es¡Ôe÷qy˚T
eTìwæ e÷s¡Ã˝ÒìB düT+<äs¡ Á|üuÛÑe.
eTs¡DÏ+#·ìB ls¡+>∑+ lìyêdüsêe⁄
ø±\+. ø£$>± Á|üuÛÑ$+#ê&ÉT ø£qø£,
ø£$‘ê dü$T‹ Á|ü<∏äeT ≈£îdüTeT+>±
ns¡yÓ’ ôdø£qT¢ ìeTTwü+>± e÷] Á|üuÛÑe $#·TÃ≈£î+~ ø£qø£
ns¡yÓ’ ìeTTcÕ\T >∑+≥>± e÷] >∑‘·+˝À düT+<äs¡ Á|üuÛÑe.
>∑+≥\T ~Hê˝…’ ~Hê\T HÓ\˝…’ ãTT‘·Te⁄˝…’ @fiË’fl ñuÛÑj·Tø£$ $TÁ‘·Tì d”eT˝À
ns¡yÓ’ @fi¯ófl ˇø£ ø±\#·Áø£yÓTÆ ñ<äjT· –] <ä]<ë|ü⁄\
düàè‹|ü<∏ä+˝À ‹s¡T>∑T‘·T+≥T+~. düTÁ|üjÓ÷>∑ |ü]düs¡ uÛÑ÷eTT˝À¢
X‚wüCÀ´‘·‡ï eTVü‰ø£$øÏ |üPs¡«s¡÷|ü+>±
17 17
 ˇø£ n+<äyÓTÆq •X¯óe⁄ eTs¡D>±q+
Á|üuÛÑ$+∫q dü+e‘·‡s¡+ ø±ã{Ϻ n<˚<√ |üøÏå `
n~ düT+<äs¡ Á|üuÛÑe. ø£\˝À¢ì |üøÏå ø±e#·T×
ø£<∏ä˝À¢ì |üøÏå ø±e#·Tà `
#·s¡e÷+ø£+ J$‘·+˝À ˇπø ˇø£ÿ kÕ] `
Á|ü|ü+#êqï+‘·{°ï yÓTÆeTs¡|æ+#˚≥T¢
Á|üuÛÑe düT+<äs¡ düàè‘·T*ï #·÷|æ+#˚ øÏ{Ïø° e÷Á‘·y˚T ø±ø£ eT<ÛäTs¡>±j·TqT\+<äs¡÷ ‘·\\T e+#·T≈£îH˚≥T¢
X¯‘·ø√{Ï qø£åÁ‘·u≤<Ûä*ï Á|ü‹|òü*+#˚ düeTTÁ<ä+ ≈£L&Ü. kÕ>∑s¡ dü+^‘·+ düÔ+;ÛuÛÑ÷‘·eTj˚T´≥T¢
eTqTwüß\ |ü⁄≥Tºø£ Væ≤+dü‘√ yÓTT<ä\T uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ*ï
eTìwæ ã‘·T≈£î @&ÉT|ü⁄‘√ Äs¡+uÛÑ+ e÷<ÛäTs¡´|ü⁄ ¬øs¡{≤\‘√ ì+|ü⁄‘·÷
Á|üueÑÛ <äT:U≤*ï yÓ÷düTø=ì }π> ñj·÷´\ J$‘·+˝À ˇπø ˇø£ÿkÕ] `
Á|üuÛÑe u≤<Ûä\ ã+&çì ˝≤π> #·Áø£+ m\T¬>‹Ô bÕ&ÉT‘·T+<ä≥!
‘·qì yÓ÷ùd eTqTwüß\≈£î Äj·÷kÕìï Á|ükÕ~dü÷Ô
ãj·T\T<˚]q #√{Ïπø eT∞fl eT∞fl J$‘·+˝À ˇø£ÿkÕπs bÕ&É>∑*Zq
|üj·Tì+#˚ |ü\¢ø° Ä |üøÏå
Á|üuÛÑe. >∑÷&ÉTe<ä*q eTs¡Tø£D
å +
edüTÔHêïqT edüTÔHêïqì ÇH˚ïfi¯ófl>± qqTï ˇfi¯fl+‘ê eTTfi¯ófl ì+|ü⁄≈£îqï #Ó≥Tºø√dü+
ÁuÛÑ$T+|ü CÒdæ nH˚«wüD kÕ–düTÔ+<ä≥!
Hê H√s¡T ‘·&É|ü≈£î+&ÜH˚
eT]+¬ø|ü⁄Œ&É÷ ˙≈£î ø£ì|æ+#·qì J$‘·+˝≤ |üs¡#·T≈£îqï
u…~]+∫ bÕ]b˛‘·Tqï eTTfi¯fl ¬seTà\ MT<ä
ã+>±s¡T ˝Ò&ç ø=eTà\MT<ä
Á|üuÛÑe. |ü&ç
$\$\˝≤&ç
‘·q eT÷\T>∑T‘√H˚
18 18
 Á|ü|ü+#êìï ìÁ<ä˝Ò|æ
ø√]ø√]
X¯S\+˝≤+{Ï eTT\T¢qT #·÷düTø=ì
‘·q
¬sø£ÿ˝À¢øÏ >∑T+&Ó˝À¢øÏ
n+‘·sê+‘·sê\˝À¢øÏ
eTT\T¢ >∑T#·TÃ≈£î+≥T+fÒ
n‘·´+‘· düyÓ÷àVü≤q+>±
Je⁄\ Vü≤è<äj·TMD
eT÷s¡Ã¤q\T #Ó+<˚≥T¢
Á|üø£è‹ JeX¯øÏÔ n+‘ê
n\\T n\\T>± ‘Ós¡\T ‘Ós¡\T>±
ø£<*ä b˛j˚T≥T¢
m\T¬>‹Ô bÕ&ÉT‘·T+<ä≥!
n~
nìs¡«#·˙j·T eTs¡De÷<ÛäTs¡´+
>±Hêìπø n+øÏ‘·yÓTÆq Ä nH˚«wüD
nì‘·s¡ kÕ<Ûä´+
$cÕ<ëqTuÛyÑ êìï
n|üPs¡«>±q+>± e÷πsÃ
Ä |üøÏå~ ˇø£ Á<ëø屑·|üdüT‡.
ø£\˝À¢ <Ó’‘˚H˚+ ø£<∏ä˝À¢ <Ó’‘˚H˚+
Ä |üøÏå
ˇø£ eT<ÛäTsê‹eT<ÛäTs¡ düàè‹.
19
y˚<Hä êuÛ]Ñ ‘· J$‘ê\
}Vü≤˝À¢ |ü\¢$+#˚ Äø£è‹.
#êe⁄qT e]+#˚ Ms¡T\≈£î≈£L&Ü
ˇø£ ‘˚CÀeTj·T C≤>∑è‹.
qe⁄«
qTe⁄« düTVü‰dæì$
˙ qe«+fÒ HêøÏwüº+
qTe⁄« ∫s¡Tqe⁄« q$«‘˚
Hê¬ø+‘√ sTTwüº+.
˙ >∑T+&Ó˝À¢+∫
ˇø£ uÛ≤e+
ô|<äe⁄\MT<ä qe⁄«>± |üPdüTÔ+~ ø±ã{Ϻ
˙ qe«+fÒ HêøÏwüº+.
qTe⁄« q$«‘˚ qes¡‘êï\T
sê\ø£ b˛e#·TÃ>±ì
eTqdüT≈£î yÓHÓï\ |üPdæq≥T¢+≥T+~ ø±ã{Ϻ
Hê øÏwüº+.
˙ ∫s¡Tqe⁄«
n+<ä] qe⁄«˝≤+{Ï~ ø±<äT.
ø£˙ï{Ïì yÓ÷ùd
ø£fi¯fl ø=dü yÓTs¡T|ü⁄˝≤ ñ+≥T+~.
ø£&É* y˚<äq\ n\˝À¢+∫
‘=+– #·÷ùd qTs¡>∑˝≤>∑T+≥T+~.
19
 düTK <äT:U≤\ eT<Ûä´ ì*Œq z≥¢qT n&ÉT≈£îÿ ‹+≥Tqï
dæ\Tÿ ‘Ós¡˝≤>∑T+≥T+~. <=+>∑ Hêj·T≈£î&ÉT #·÷dæq #·÷|ü⁄.
qTe⁄«
n+‘·s¡+>∑+˝À+∫ qe«>∑\e⁄ ø=&ÉT≈£î ÁbÕD≤ìøÏ ã<äT\T
u≤<Ûä˝Àq÷ qe«>∑\e⁄ e´edüú ø£s¡TDÏ+∫q qwüº|ü]Vü‰sêìï
u≤<ÛäqT eT]|æ+#˚˝≤ qe«>∑\e⁄ >∑‘·´+‘·s¡+ ˝Òø£ n+<äT≈£îqï
n+<äTøπ eTTdü*‘·*¢ ˙{Ï‘Ós¡˝À+∫ #·÷dæq #·÷|ü⁄.
˙ qe«+fÒ HêøÏwüº+.
ø£+&É˝À+∫ <=]¢q |ü+&ÉTqT
eTqdüT˝À #Ûêj·÷∫Á‘ê\T eT∞fl <=+–*+#ê\ì e∫Ãq <=s¡qT
ì\y˚dæ
ˇø±H=ø£ ø£åD+˝À #·÷ùd #·÷|ü⁄ ì|ü⁄Œs¡e«\T sê\Tdü÷Ô #·÷dæq #·÷|ü⁄.
eTqdüT˝À bı+<˚ s¡÷|ü⁄
J$‘ê+‘·+ #Ûêj·÷∫Á‘·+>± #·ìb˛j˚T eTT+<äT
ø£fifl¯ eTT+<äT ø£<Tä \T‘·T+~. |ü~BbÕ\qT yÓ*–+∫
Ä Ms¡T&ÉT m+‘√ ÄX¯‘√ #·÷dæq #·÷|ü⁄.
bı˝≤*ï ìÁ<ä˝Ò|æ
#ÓeT≥˝À kÕïq+ #˚dæ n&É$ ‘·q<äqT≈£îì >∑+‘·T˝ÒdüTÔqï
>∑TeTà+ #˚]q sêÁ‹øÏ $+<äT #˚ùd eTT+<äT õ+ø£
#·+Á~ø£˝À Á|æj·TTì eTTK+ #·<äTe⁄‘·÷ |ü+C≤<Óã“ |ü&É>±H˚
|ü˝…¢ |ü&ÉT#·T #·÷dæq #·÷|ü⁄. ìùdÔ»+>±, ˙s¡e+>± #·÷dæq #·÷|ü⁄.

U≤∞ ‘·\qT <=+>∑ kÕø£å´+ <ë«sê ‘·q

{À|” øÏ+<ä <ë#·T≈£îì düs¡«kÕ«ìï ø√˝ÀŒsTTq |æ∫Ãyê&ÉT
dæ>∑TZ˝Òì <ä+‘ê\qT Á|ü<ä]Ùdü÷Ô uÛÑ÷‘·\y˚T Hê´j·TkÕúqeTqT≈£îì
20 20
 ø£Ás¡‘√ u≤<äT‘·÷ #·÷dæq #·÷|ü⁄. m<äT›\ dü<ä›sTTHê ˝Òø£, ø£ìø£]+∫ e]¸+#˚
ø±s¡TeTãT“\ ø£\\T ≈£L&Ü ø£q≈£î+&Ü
yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï kÕ] yÓTs¡|ü⁄ r>∑qT #·÷dæ >∑T‘·Ô≈£î rdüT≈£îqï ø=ìï >∑C≤˝Òï >∑T≥Tº>±
ñs¡TeTT\ eTè<ä+>∑<«äÛ ì $ì <äTqTï≈£î+≥÷ |ü+≥ |ü+&ç+#·T≈£î+≥Tqï
eTãT“\ y˚fi¯flø=dü\ ∫\ø£]+|ü⁄\≈£î |ü⁄\ø£]+∫ ¬s’‘·T.
HÓ\s√E\ ≈£îø£ÿ|æ\¢
$bÕŒ]q ø£fi¯fl‘√ #·÷dæq #·÷|ü⁄. 2
Á|üuÛ≤‘· düeTj·T+˝Àq÷
yÓTT\¬ø‹Ô, Äø±X¯+yÓ’|ü⁄ ÄX¯‘√ #·÷dæ #·÷dæ+~ dü÷s¡T´&ç yÓ\T>∑TH˚, ms¡T|ü⁄qT ø±<äT
‘·\jÓT‹Ô, BÛs¡+>± ì*∫ e÷<Ûë´Væ≤ïø£ e÷sêÔ+&É ‘êbÕìï>±ì
|ü≈£åî*ï, >∑÷fi¯fl‘√ düVü‰ >∑T+&Ó˝À¢ <ë#·T≈£îì dü+»¬ø+C≤j·T*ï>±ì
‘·q ˙&É˝À e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï eTìwæyÓ’|ü⁄ ø√s¡q÷ ˝Ò<äT Áù|$T+#·q÷ ˝Ò<äT
#·÷düTÔqï eTVü‰eèø£å+ ì+&ÉT #·÷|ü⁄. ø£fi¯óflqï+<äT≈£î yÓ\T>∑TqT Áù|$T+#·&É+ ‘·|üŒsTT‘˚
¬s’‘·÷ n|üsê<Û˚.
nqTe÷q |æXÊ∫
(s¡#s· TT‘· ∫s¡THêe÷ dü+bÕ~+∫ ø±+|æy¢ TÓ +≥Ø ø±|” |ü+|ü&+É 3
me]ø° ø£wüº+ ø±<äH˚ $y˚ø£+ ≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü, |üÁ‹ø£\ MT<äTqï ø£fi¯ófl+&Ée⁄ ø=ìï e´edüú\≈£î
∫s¡THêe÷\˙ï #·+<ë<ës¡T\eì uÛ≤$+#˚ n‹‘Ó*$ Ç+f…*C…H‡é e´edü,ú #Óe⁄\T+&Ée⁄ eT]ø=ìï{ÏøÏ
@<√ mÁs¡ |üÁ‹ø£ e∫Ã+<äH˚ HÓ|ü+‘√ ne÷j·T≈£î\ô|’ ≈£L&Ü ì|òü÷ y˚dæ mÁs¡{À|”\ e´edüú≈£î ø£fi¯Sfl #Óe⁄\÷
e÷qdæø+£ >± m˝≤ Væ≤+dædTü +Ô <√ á |ü$Á‘· uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ˝À bÂs¡T\+<äs÷¡ ¬s+&É÷ ñ+&Éyê @$T{Ï?
‘Ó\TdüTø√yê*) eT˝…¢ r>∑≈£î eT˝…¢|üP˝Ò |üPkÕÔj·Tì ‘Ó©ø£
mÁs¡ >∑T˝≤;\T yÓ‹πø+‘· $y˚ø£V”≤qT˝≤ Ms¡T!
1 s¡+>∑T\T ‘Ó©ì yêfi¯ófl
nq>∑q>± ˇø£ }s¡T yÓTÆdü÷s¡T` eTT≈£îÿ |ü#·Ã˝≤s¡ì eTT<äT›_&ɶ\T
Hê>∑* ˝Ò≈£î+&Ü, ≈£L©\T ˝Ò≈£î+&Ü ø£fi¯ófl˝Òì yêfi¯ófl, ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îqï yêfi¯ófl
21 21
 @ ø√e≈£î #Ó+~q yês¡T á s¡ø£åø£uÛÑ≥T\T! düŒèVü≤

4 neTTÁ~‘· ø£$‘·>±
ø£kÕsTTyê&ç~ eè‹Ô Væ≤+dü ñqï+‘· ø±\+
<Ûäs¡àj·TT<ä∆+ #˚ùd yê&ç~ |ü$Á‘·Væ≤+dü me] J$‘·+ yêfi¯fl~.
eT‘·+ ù|]≥ »]π>~ ñHêà<ä Væ≤+dü »q+ eTT+<äT |ü⁄düÔø£+>± ‘Ós¡eã&ç‘˚
sê»ø°j·T |üs¡+>± #˚ùd~ eTè>∑j·÷ Væ≤+dü n+‘·s¡+>∑eT+‘ê ãVæ≤s¡+>∑+.
ne÷j·T≈£î\ô|’ ø£qTïy˚dæ ø£+ã[ ø£|ü⁄Œ≈£îì
#˚ùd e÷qdæø£ Væ≤+dü m˝≤+{Ï<√ ø±˝πøå|ü+ #˚ùdyê&çøÏ
á |ü$Á‘· <˚X¯+˝Àì Á|ü»˝Ò ìs¡ísTT+#ê*. Äø±X¯eT÷ ˝Ò<äT qø£åÁ‘ê\÷ ˝Òe⁄
Á|ü»\ s¡ø£åDø√dü+ @s¡Œ&çq á e´edüú Á|ü»\÷ ˝Òs¡T`
yÓqï|üPdü˝À ì|ü⁄Œs¡e«\T edüTÔHêïj·Tq >∑\<äT ‘·q <˚Vü≤y˚T ‘·q≈£î ø£ì|æ+#·<äT.
$X¯«Hê<∏ä kÕVæ≤‘·´+˝À $|ü¢euÛ≤yê\T yÓ<äø£>∑\<äT
HÓ‘·TÔs¡Ts¡+>∑TqT #·÷|æ+∫ |æ|ü¢eø±s¡T&ÉT>± ìs¡÷|æ+#·>∑\<äT ãj·T≥ |ü&‘ç H˚ ˚
q\¢NeTqT #·+|ü˝Òì yêDÏí mÁs¡NeT>± ìs¡÷|æ+#·>∑\<äT ˙&É\T ø±$*+#·T≈£î+{≤sTT
Á|üC≤kÕ«eT´yê~ì ≈£L&Ü Á|üC≤Á<√Væ≤>± ∫Á‹+#·>∑\<äT ns¡È´ bÕ<ë´*kÕÔsTT eTãT“\T
á |ü$Á‘· <˚X¯+˝À |ü⁄{Ϻq |ü$Á‘·bÕ|æì ø±ã{Ϻ #˚‘T· \T ø£\T|ü⁄‘êsTT yÓ\T>∑T\T.
á nqTe÷q |æXÊ∫ì >∑+<Ûäs¡T«ì>± e÷πsà X¯øÏÔ Hê≈£î ˝Ò<äT
nK+&É uÛ≤s¡‘êeìøÏ nq+‘·yês¡düT˝…’q Ç+{Ïø£ù|Œ n+‘·]ø£åeTqT≈£îH˚ yê&çøÏ
Hê k˛<äs¡T˝≤sê $<äT´B›bÕ˝Ò qø£åÁ‘ê\T
MT˝À ˇø£ÿ]¬ø’Hê Ä X¯øÏÔ e⁄+fÒ n<ä›+˝ÀH˚ dü÷s√´<äj·TeT÷ #·+Á<√<äj·TeT÷.
<äj·T#˚dæ ‘Ó\|ü+&ç. á nqTe÷q |æXÊ∫qT+∫
$eTTøÏÔ ø£*–+#·+&ç. ãj·T≥
q\T>∑T]MT<ä |ü&˚
yÓ\T>∑TqT
22 22
 Áù|$T+#·>*∑ –qyê&˚ yÓ’$<Ûä´y˚T ø±<äT
Á|ü»\÷ï Áù|$T+#·>\
∑ &ÉT yÓ’∫Ár Á|æj·T‘·«eT÷ e÷ nqï kı‘·TÔ.
Á|ü|ü+#ê˙ï Áù|$T+#·>∑\&ÉT. dü÷≥÷ ã÷≥÷ y˚dæ
qT<äT≥
e÷ nqï düTã“qï ≈£î+≈£îeTu§≥Tº ô|≥Tºø√>∑\&ÉT.
ø£$sê» $sêõ‘·+˝À
ndü\T ù|s¡T düTu≤“sêe⁄ $|ü¢e ø£$‘·«+ sêj·T>∑\&ÉT.
Ç+{Ï ù|s¡T ‘·+–sê\ e#·q ø£$‘·‘√
eT<Ûä´e]Ô yÓ+ø£≥. uÛÑøÏÔ kÕVæ≤‘·´+
ø=+<ä] ø£fi¯fl≈£î düèwæº+#·>∑\&ÉT.
es¡ís¡+õ‘·+>± ø£<ä˝≤&˚ #Ó$˝À |ü⁄e⁄« ô|≥Tºø=ì
{°M düTu≤“sêe⁄. #˚‘√Ô >∑qTï |ü≥Tºø√&ÉeT+fÒ
Hê≈£î e÷Á‘·+ e÷ nqï≈£î düs¡<ë.
e÷ nqï e#·q ø£$‘ê«ìøÏ |ü{≤º_Ûùwø£+ #˚dæ
düTã“qï. |ü+#·s¡‘êï\T bÕ&Ü\ì
e÷ nqï ø√]ø£.
ì\TyÓ˝≤¢ ø£$‘·«+.
ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ÄX¯óe⁄ e÷ nqï
ˇø£|ü⁄Œ&ÉT eT<ÛäTs¡+ ñ‘·Ô uÀfi≤X¯+ø£s¡T&ÉT
ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ∫Á‘·+ eT+#·Tø=+&É áj·Tq e÷y˚T ø±ã{Ϻ
eTs=ø£|ü⁄Œ&ÉT $düÔs¡+ áj·Tqïq÷ ø£]–+#·&É+ ø£wüºy˚T+ ø±<äT.
e÷ nqï≈£îqï+‘· yÓ’$<Ûä´+ ndü\T ‘·qø£+≥÷ @MT $T>∑T\TÃø√˝Ò<Tä `
ø£$‘ê«ìπø ˝Ò<Tä ! ÁbÕNq ø£$‘ê«ìøÏ Vü≤è<äj·T+ düeT]Œ+∫
Ä<ÛäTìø£ ø£$‘·≈£î X¯øÏÔ <Ûës¡ b˛dæ
Ms¡>±<∏ä\≈£î ‘·qTeTqeTT\ q]Œ+∫
23 23
 eT<ÛäTs¡ >±Hê\≈£î MqT\+~+∫ düTãT“ düT+<äsêìøÏ ‘√ãT≥Tºe⁄\T ˝Òs¡H˚
kÂ+<äs¡´<äèw溑√ ø£fi¯fl|üŒ–+∫ ˝À≥T rs¡TdüTqÔ ïyê&ÉT
|ü]XÀ<Ûäq≈£î düTã“H˚ï.
ø±fi¯fl]π>≥T¢ ‹]–
<äTwüß\
º ø√dü+ ≈£îwüߘs√–ì ‘ê≈£î....
H√s¡T bÕπsdüT≈£îì,
@MT $T>∑\≈£îHêï 1
düTqï˝À ≈£L&Ü $Tqï>± yÓ\T>=+<˚ H˚s¡TŒ ≈£îwüߘs√–ì ‘ê≈£î
düs¡<ë>± ã‘·T≈£îqT yÓ÷ùd zs¡TŒ Áù|eT‘√ ‘ê≈£î
ñHêïsTT e÷ nqï≈£î. ìqTï qeTTà‘ê, ø±˝§à≈£îÿ‘ê.

‘·sêÿr‘·T&ÉT ‘·+–sê\. 2
ª˙‘√ yê~+#·˝qÒ T u≤ã÷µ u≤u≤\T uÛÑe´ ÁbÕkÕ<ë˝À¢ ñ+fÒ
n+≥÷H˚ |æ&çyê<ä+ #˚kÕÔ&ÉT Hê¬ø+<äT≈£î
‘Ó\¢ìe˙ï bÕ\ì #Ó|üŒ&ÉT>±ì sê»eTsê´<ä\T bı+~‘˚ Hê¬ø+<äT≈£î.
õ˝Ò¢&ÉTbÕ\T, eTÁ] bÕ\T≈£L&Ü qe⁄«‘êsTT ˙&É\‘√
‘ê>∑<ä>∑Zy˚ q+{≤&ÉT. #Ó|ü⁄Œø=ì #Ó≥T¢ #˚eT\T
eTT&ÉT#·T≈£î b˛‘êsTT |üP\T
uÛ≤e≈£î&ÉT, uÛ≤eø£$ n]|æùdÔH˚ n+u≤
n+‘·s¡+>∑+˝À e÷Á‘·+ nuÛÑT´<äj·T ø£$. n+{≤sTT Äe⁄\T.
á <ä«+<ë«\ ø£r‘·+>±
eTqdüT $|æŒ e÷{≤¢&˚ eT+∫‘·q+ ≈£îwüߘqT qj·T+ #Ój·T´<äT
n|üø±]ì ≈£L&Ü eTìï+#˚ n+‘·dü‡‘·Ô«+ ø£˙ï{Ï ‘·&ç.
düe÷»+ u≤>∑T|ü&Ü\H˚ dü‘·‡+ø£\Œ+ ≈£îwüߘqT qj·T+ #Ój·T´<äT
á ‘·eTTà&çøÏ ‘·+–sê\H˚ nqïqT #˚XÊsTT e÷≥\ eT÷≥.
24 24
 m+&ÉTø=eTà˝≤¢+{Ï #˚‘T· *ï 4
˙ eTT+<äT }|ü⁄‘·Tqï eT<äsY <∏Ó¬skÕ @+ uÀ~ÛdüTÔ+<√
≈£îwüߘs√–ì ‘ê≈£î Hê≈£î ‘Ó©<äT
Áù|eT‘√ ‘ê≈£î <˚X¯ $<˚XÊ˝À¢
ìqTï qeTTà‘ê, ø±˝§à≈£îÿ‘ê. ÄyÓT düVü≤#·s¡T\T
@+ uÀ~ÛkÕÔs√ Hê≈£î ‘Ó©<äT
3 n+‘˚ ø±<äT `
|”sƒê~Û|ü‘·T\T |ü\¢ø°˝À¢ }πs–‘˚ ≈£îwüߘs√–ì ≈£L&Ü Áù|eT‘√ ‘êπø
Hê¬ø+<äT≈£î <∏Ó¬skÕ y˚fi¯flqT #·÷ùdÔ
uÛÑ≈£îÔ\ yÓT&É\T e+∫ Hê ø£fi¯ófl m+<äT≈£î e]¸kÕÔjÓ÷
<ä+&Ü\T ô|{Ϻ+#·T≈£î+fÒ Hê¬ø+<äT≈£î. ‘Ó©<äT.
qe⁄«‘êsTT q<äT\T
∫ìï #˚|ü˝ÀÔ #Ó|ü⁄Œø=ì. 5
≈£LsTTùdÔH˚ ≈£LkÕÔsTT u≤u≤ Äy˚Tº mes√ Hê≈£î
ø√sTT\\T. ‘Ó©<äT
mø£ÿ&É |ü⁄{≤º&√ m|ü⁄Œ&ÉT |ü⁄{≤º&√
≈£îwüߘqT qj·T+ #Ój·T´e⁄ m+<äT≈£î |ü⁄{≤º&√
Äosê«<ë\T ‘Ó©<äT
≈£îwüߘ qj·T+ø±<äT ≈£îwüߘs√– ø±fi¯ófl |ü{Ϻ
rs¡ú Á|ükÕ<ë\‘√. |ü{°º\T y˚kÕÔ&Éì #·~$q|ü⁄Œ&ÉT
#Ó<ä\T |ü{Ϻq yÓTT<äfi¯fl˝≤+{Ï Hê ø£fi¯ófl m+<äT≈£î e]¸kÕÔjÓ÷
ø±fi¯flqT Ä&çdüTÔqï ‘Ó©<äT
s√–ì Áù|eT‘√ ‘ê≈£î Hê #˚‘·T\T m+<äT≈£î yÓTT≈£îÿ‘êjÓ÷
ìqTï qeTTà‘ê, ø±˝§à≈£îÿ‘ê. ‘Ó©<äT.

25 25
 ≈£îwüߘs√–ì ‘ê≈£î
Áù|eT‘√ ‘ê≈£î
ìqTï qeTTà‘ê, ø±˝§à≈£îÿ‘ê.
|ü⁄* >±+Á&ç+#·TqT
e÷+kÕVü‰s¡+ Çwüº+ ˝Ò<äT Hê≈£î.
meTTø£\T H√{À¢ ø£+fÒ
yÓqTï˝ÀH√ ‘=&É˝ÀH√ uÛÑTC≤˝À¢H√
ñ+fÒ #ê˝≤ u≤>∑T+≥T+~
HÓ‘·TÔs¡T ≈£L&Ü
X¯Øs¡+ ˝À|ü˝Ò ñ+fÒ yÓ#·Ã>± ñ+≥T+~.
e÷+kÕVü‰s¡T\T e÷+dü+ ‹+{≤eT+fÒ
e<ä›H˚ X¯øÏÔ ˝Ò<äT Hê≈£î
ø±ì $∫Á‘·+ @$T≥+fÒ
ø£‹ÔøÏ ˇø£yÓ’|ü⁄ e÷Á‘·y˚T
|ü<äTqT nqT≈£îH˚ yêDÏí ø±ì
¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ ‘Ó>∑T‘√+~.
e÷+dü+ s¡T∫ eT]–q yês¡T
m˝≤>√ z˝≤>∑T
N\Ãø£ b˛s¡ì|æk˛Ô+~.
Äe⁄\T ø={ϺHê ≈£L&Ü @&ÉTkÕÔsTT.
Äe⁄\T @&çùdÔ
26
H˚qT ns¡ú+ #˚düTø√>∑\qT.
ø√fi¯ófl y˚Tø£\T >=Á¬s\T ≈£L&Ü
Hê eTT+<äT Bq+>± $\|ækÕÔsTT.
n+fÒ ªªH˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ MT e÷+dü+ ø√s¡qTµµ
bÕ|ü+ n$ ns¡ú+ #˚düTø√>∑\e⁄
ø±ì
e÷+kÕVü‰s¡T*ï H˚HÓ˝≤ Ä|ü>∑\qT
ø£kÕsTTyêDÏí H˚HÓ˝≤ n&ÉT¶ø√>∑\qT?
ÄX¯Ãs¡´+!
ˇø£ s√E
e÷ sTT+{Ï Äes¡D+˝ÀøÏ |ü⁄*e∫à ì*∫+~
e÷+düeTHêï
e÷+kÕVü‰s¡T\Hêï |ü⁄*øÏ Çwüºy˚T ø£<ë.
n+<äTπø ÄX¯Ãs¡´+.
H˚qT e÷+kÕVü‰]ì ø±<äT ø±ã{Ϻ
e÷+dü+ø√düy˚T e∫à ñ+&Ü*.
Á≈£Ls¡+>± Hê yÓ’|ü⁄ #·÷dæ
ˇø£ÿkÕ] >±+Á&ç+∫+~ |ü⁄*.
ªªu≤>∑T+~
#ê˝≤ u≤>∑T+~,
mø£ÿ&√
Äe⁄ ø=eTTà $dæ]+<äì
ns¡TD√<äjT· y˚fi¯
ø√&ç ≈£Ldæ+<äì
26
 y˚Tø£\T >=Á¬s\T eT+<ä\T>± #˚sêj·Tì
qqTï #·÷dæ >±+Á&çkÕÔyÓ+<äT≈£Lµµ
nHêïqT.
H˚qT e÷+kÕVü‰]˙ ø±<äT
Hê <ä>∑Zs¡ e÷+düeT÷ ˝Ò<äT
Äe⁄≈£î ø=eTàsTTHê ñ+~
ø√&çøÏ >=+‘·sTTHê ñ+~
y˚Tø£\≈£î >=Á¬s\≈£î
eT+<ä nsTTHê ñ+~
@MT ˝Òì Hê <ä>∑Zs¡
>±+Á&çùdÔ ˙πø+ ˝≤uÛÑ+µµ
nHêïqT.
ø±ì
>±+Á&ç+#·&É+, Væ≤+dæ+#·&É+
|ü⁄*
düVü≤»>∑TD+.
Ms¡T\ ø√e÷≥
ø±ùd‡|ü⁄ }|æ] |”\TÃø√ìe«+&ç
ˇø£ÿ ìeTTwü+ MT ìHê<ë\T ø£‘·TÔ\T
ˇs¡˝À <ë#·Tø√+&ç
ø±düÔ Hê≈£L e÷{≤¢&˚ neø±X¯+ Çe«+&ç.
ndü\T $|ü¢eeT+fÒ @$T{À
27
ø±düÔ ôd\$e«+&ç.
$|ü¢eeT+fÒ
|ü&Ée |ü>∑T\>=≥º&ÉeTH˚ nqT≈£î+<ë+`
á ‘·+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì
Á|ü»\Tqï <˚X¯+˝À
|ü&Ée |ü>∑T\>=≥º&É+ e´s¡úy˚T ø£<ë?
b˛˙ á‘· H˚]ŒkÕÔsê n+fÒ
>∑» á‘·>±fi¯fl e÷≥ ñs&Éìe«+&ç
>∑»+ á<˚ yêfi¯ófl MT˝À m+‘·eT+~?
‘·TbÕø° >=≥º+˝À+∫ $|ü¢e+ sê<äT—
‘·TbÕ≈£î\T b˛©düT\T <ä>∑Zsê ñ+{≤sTT.
eTqTwüß*ï #·+|æ‘˚ $|ü¢e+ sê<äT—
|ü⁄\T\T ≈£L&Ü #·+|ü>∑\e⁄.
|ü⁄\T*ï eT∫Ãø£ #˚düTø√eTì H˚qq&É+ ˝Ò<äT
y˚Tø£*ï Äe⁄\ïsTTHê eT∫Ãø£ #˚düTø√yê* ø£<ë.
|ü⁄\T\ u≤<Ûä|ü&É˝Òø£ H√s¡T $bÕŒj·Tì
y˚Tø£\≈£L Äe⁄\≈£L ø±fi¯ófl $]#˚dæ
ø£fi¯ófl ô|]πø+‘· ~>∑C≤sêsê MTs¡T!
H˚qT qeTà˝Ò≈£îHêïqT.
˝Òø£ ÇB |ü⁄\T\ Á|ü#ês¡+˝À uÛ≤>∑e÷?
sê>∑+ ‘·|æŒ+<äì |òæ&˚\TH˚ $]#˚düTÔHêïs¡ì
H˚qT qeTà˝Ò≈£îHêïqT.
sê>∑+ ‘·|挑˚ n~ MT ‘·ù|Œ, eTTe÷à{Ïø° MT ‘·ù|Œ.
27
X¯yê\T e÷{≤¢&Ée⁄
X¯yê\T e÷{≤¢&Ée⁄ ø±ã{Ϻ dü]b˛sTT+~
n$ e÷{≤¢&ç‘˚
|ü⁄Hê<äT\T ø£<*ä b˛sTT
eDT≈£î‘·T+~ bÕ\ø£e´edüú.
sê»ø°j·T ø°ø±s¡D´+˝À
∫#·TÃ |ü⁄&ÉT‘·T+~.
s¡Vü≤kÕ´\T
Hê\T>∑T >√&É\ eT<Ûä´ ì\e˝Òø£
ã≥º ãj·T\e⁄‘êsTT.
Hê´j·TkÕúHê\T Äyêø£ÿe⁄‘êsTT
Vü≤‘·´\T, Ä‘·àVü≤‘·´\T »s¡T>∑T‘êsTT
Á|ü|ü+#·y˚T n\¢ø£˝À¢\eTe⁄‘·T+~
X¯yê\T e÷{≤¢&Ée⁄ ø±ã{Ϻ dü]b˛sTT+~.
X¯yê\T e÷{≤¢&ç‘˚
C…fi’ fl¯ H√fi¯ófl eT÷‘·|&ü ‘É êsTT.
˝≤؃\T ãjÓTTHÓ≥T¢ ‘√ø£\T eTT&ÉT#·Tø√e\dæ edüTÔ+~
˝≤ø£|t eTs¡D≤\≈£î ø±s¡D+ ‘Ó*dæ
<Ís¡®q´+ ‘·\e+#ê*‡ edüTÔ+~
nÁø£eT+ #˚‘·T\T ø£≥Tºø√e\dæ edüTÔ+~.
X¯yê\T e÷{≤¢&ç‘˚
kÕøÏåì #·+|æ+<Óes√ ‘Ó*dæb˛‘·T+~
28
Á|ü‘·´]úì #·+|æ+∫+<Óes√ ‘Ó*dæb˛‘·T+~
sê»ø°j·T ø£s¡yê\+ ˇs¡˝À <ë≈£îÿ+≥T+~
bÕeTT\T |ü⁄≥º˝ÀøÏ yÓ[flb˛‘êsTT
eT+Á‘·T\T ‘·eT |ü<äe⁄\≈£î ˙fi¯ófl e<äT\T≈£î+{≤s¡T
eTTK´eT+Á‘·T\T ‘·\ <ë#·T≈£î+{≤s¡T.
X¯yê\T e÷{≤¢&ç‘˚
n‘ê´#êsê\T ãj·T≥ |ü&‘É êsTT
$<ë´]úì Ä‘·àVü≤‘·´≈£î ø±s¡D+ ‘Ó\TdüTÔ+~
u≤$˝À <ä÷øÏq j·TTe‹ ì»+ #Ó|ü⁄Ô+~
C…’\T˝À e÷j·TyÓTÆq j·TTe‹ >=+‘·T |ü\T≈£î‘·T+~
<Íwüº´+ s¡+>∑T ‘Ó*dæb˛‘·T+~
ì»+ ì|ü⁄Œ˝≤>± yÓTs¡TdüTÔ+~
X¯yê\T e÷{≤¢&ç‘˚
ø£≥ï+ #êe⁄\T ãVæ≤s¡+>∑+
n\T¢fi¯fl≈£î X¯ì <äX¯ ÁbÕs¡+uÛÑ+.
m+‘· kıeTTàø√dü+
qee<ÛäTe⁄ ÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒsTT+<√
ã≥ºãj·T\T.
X¯yê\T e÷{≤¢&Ée⁄ ø±ã{Ϻ dü]b˛sTT+~
m+‘√eT+~ ã‹øÏ b˛‘·THêïs¡T
X¯yê\T e÷{≤¢&ç‘˚
ne⁄‘ês¡T m+‘√eT+~
Je#·Ãy¤ ê\T
28
 ˝Ò<ë
ì»yÓTÆq X¯yê\T.
ns¡yÓ’j˚Tfi¯fl HÓ\u≤\T&ÉT
Ä ‘√≥˝Àq÷ yÓHÓï˝Ò
á ‘√≥˝Àq÷ yÓHÓï˝Ò
X¯s¡‘êÿ\|ü⁄ |ü⁄qï$T yÓHÓï\.
‘√≥`|ü*`¢ >∑÷&ÉT`}s¡T
y˚s¡T y˚s¡T ø±<äT`ø£$ }]øÏ e÷s¡T ù|s¡T
ªªì<äT]+#˚ ‘√≥˝ÀøÏ
bÕ≥ ˇø£{Ï e∫Ã+~µµ
e÷≥\T e#êÃsTT ‘√≥≈£î
|ü]eTfi¯+ n_“+~ bÕ≥≈£î.
|ü+#·ÁbÕD≤\T e∫Ãq bÕ≥
n+<äyÓTÆq •X¯óe⁄>± ne‘·]+∫+~.
ñ<äjT· –]
ã+>±s¡T yÓ\T>∑T˝À kÕïq+ #˚dæ+~
Äø±X¯|⁄ü ‘·Tyê«\T‘√ ‘·T&ÉT#·Tø=ì
n|üPs¡« XÀuÛÑ‘√ yÓ*–+~
ã+>±s¡T ø=+&É˝≤+{Ï u≤\T&çøÏ
u≤dü≥>± ì*∫+~.
29
bı˝≤\ >∑≥M¢ T<ä
<˚yê\j·T+ yÓT≥¢MT<ä
nø£åsêuÛ≤´dü+ #˚düT≈£îqï u≤\T&çøÏ
Ç+{À¢ì |ü⁄düÔø±\ #Ós¡kÕ\qT+∫ $&ÉT<ä\ #˚dæq
ø±e´ >∑+<Ûäs¡T«\‘√ Ä≥`bÕ≥.
düTÁ|üjÓ÷>∑ rs¡+˝À #·<äTe⁄\ yÓqïeTT<ä›\T
‹ø£ÿj·T»« qT&çø±sê\ bÕ˙j·÷\T
eT∞fl mø£ÿ&Óø£ÿ&√ #·<äTe⁄\ ‘·*¢øÏ
ùde\T
>∑÷{ÏøÏ #˚]q >√s¡Te+ø£≈£î
>∑÷&ÉT˝ÀH˚ ∫\ø£eTà CÀ&ÉT.
>√s¡Te+ø£ #·<äTe⁄\T H˚]Ã kÕeTT\T H˚]Ã
|üs¡ø±j·T Á|üy˚XÊ\T #˚dæ
$Áø£eTdæ+Vü≤+>± yÓTT<ä˝…’
»eHêX¯«yÓTÆ, >∑+&ÉTø√øÏ˝…’,
|ü⁄]$|æŒq HÓeT˝…’
˝Àø£+˝À s¡+>∑T\˙ï $T+–
kÕVæ≤‘·´ s¡dübÕq eT‘·TÔ&Ó’
n|üs¡ »>∑Hêï<∏Tä &Ó’
$»j˚T+~s¡ $uÛTÑ &Ó’
C≤„qq+<äqeq+˝À $Vü≤]düTÔqï
ñù|+Á<äT&Éj÷· ´&ÉT.
29
 #Ó*$T ì+&çq ‘√≥˝À
|æ*ùdÔ |ü*πø >∑+&ÉT ø√sTT\ bÕ≥
düTK+ MT<ä •\Te yÓj·T´e<ä›ì
n]ú+#˚ ne÷j·T≈£îì e÷≥
eT+&˚ dü÷s¡T´&ç Á|ü‘ê|ü+ ˙&É˝ÀH˚
kÕs¡dü«‘· s¡dæ≈£î\≈£î #·*y˚+~s¡.
|ü˝…¢‘√≥qT+∫
C≤„q|ü⁄ ‘√≥yÓ’|ü⁄
|ü⁄≥º\T >∑T≥º\T <ë{Ï e∫Ãq yÓHÓï\ n\
yÓTT<ä{Ï X¯s¡‘·TÔqT+∫ ùd{Ï X¯s¡‘·TÔes¡≈£î
n+<ä+>± ì*Ãq ã+>±s¡T ø£\.
ˇø£ X¯s¡‘·TÔ≈£L ˇø£ edü+‘êìø°
ì*Ãb˛ì ø£<∏äq+
ìs¡+‘·s¡ Á|üC≤„Á|üyêVü≤+˝À
Á|ü‹|òü*+#˚ ø£fi≤Á|ü|üPs¡Tíì yÓ\T>∑T
ns¡yÓ’j˚Tfi¯fl HÓ\u≤\T&çøÏ n+øÏ‘·+>±
eTqdüT bıs¡˝À¢+∫ rdæq q÷\T b˛>∑T.
e÷ d”eT
dü]>±Z bÕ‹πøfi¯flÁøÏ‘·+
H˚qT M&√ÿ\T #Ó|æŒe∫Ãq
$Áø£eT dæ+Vü≤|ü⁄],
∫qïHê{Ï HÓ#ÓÃ*
HÓ\÷¢s¡T d”eT.
30
e÷s¡˝Ò<äT n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø°
e÷ePs¡T e÷s¡˝Ò<äT.
n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° Ç+ø± e÷s¡˝Ò<äT
ˇfi¯fl+‘ê >±j·÷\T #˚düTø=ì
<äTeTTàø=≥Tºø=ì Bs¡Ès√–˝≤ ø£ì|æ+#˚ s√&ÉT¢
ø±\Te>∑≥M¢ T<˚ ãVæ≤s¡÷“¤eTT\T
M<ÛäT˝À¢ $Vü≤]+#˚ esêVü‰e‘êsê\T
e&É<Óã“≈£î+&Ü ˝…ø£ÿ #˚j·T≈£î+&Ü
dæìe÷Vü‰fi¯fleTT+<äT >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>±
ˇ|ü⁄Œ‘·|üŒs¡j·Tì Áù|ø£åø√‘·ÔeTT\T
Á≥+≈£îs√&ÉT¶˝À Á{≤|òæ≈£îÿ≈£î n&ɶ+>±
ôd’øÏfi¯ófl ì\u…{Ϻ
{°\T ‘ê>∑T‘·÷ u≤‘êU≤˙ ø=fÒº
uÛ≤$ uÛ≤s¡‘· bÂs¡T\T
Ç+ø± e÷s¡˝Ò<äT.
qyêãT ù|≥ qe˝≤≈£î\ ‘√≥
uÀ&ç>±&ç ‘√≥ s¡+>∑Hêj·T≈£î\ ù|≥
ñj·÷´\ø±\Te ñkÕàHé kÕôV≤uŸ ù|≥
e÷s¡˝<Ò Tä
e÷ePs¡T e÷s¡˝Ò<äT.
ø±\+ ô|{Ϻq >±≥T¢, bı&ç∫q ‘·÷≥T¢
ø£ì|æd÷ü HÔ ˚ ñHêïsTT
30
 <äTeTTà <äTs¡+Z <Û+ä ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñHêïsTT
#ê\ì <ëìøÏ
|æ∫ÃyÓTTø£ÿ˝≤¢ ô|]–q bòÕ´ø£ºØ\qT+∫
|ò÷ü ≥T eTãT“\T ne]dü÷HÔ ˚ ñHêïsTT.
nsTTHê e÷ePs¡T
eTqdüT˝À+∫ e÷dæb˛<äT ø£\˝≤>± ø£]–b˛<äT
ø£eTàì ‘·\|ü⁄\‘√ ø£$«dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~.
mø£ÿ&ÉTHêï düπs
e#˚Ãb˛j˚T <ë]˝À e∫ÃbıeTà+≥T+~
ˇø£ÿ |üP≥sTTHêe⁄+&ç ‘·è|æÔ |ü&ÉeT+≥T+~
mq÷ïfi¯ó¢ ‹]–Hê mHêïfi¯ó¢ >∑&ç∫Hê
|ü⁄{Ϻì˝Ò¢ Ç\T¢ }s¡T HÓ\÷¢s¡T.
ñ<äj·T+ ˝Òì kÕj·T+ø±\+

yÓj˚T´fi¯fl ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ñ<äjT· +

‹ø£ÿq ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T m+<äT≈£î ñ<äsTTdüT+Ô <√!
Jeq~ ø±≈£îHêï dü+»
ô|qï bı+π> bı+>∑T. m+<äT≈£î eTs¡DÏdüTÔ+<√!
HÓ\÷¢s¡T d”eT _j·÷´ìø° HÓj·÷´ìø° ù|s¡T
ø£e⁄\≈£L ø£fi≤ø±s¡T\≈£L e÷s¡Tù|s¡T ˇø£
bÕø£Hê{Ï+{Ï yê]øÏ u≤+<Ûäe⁄\≈£î ñ<äjT· +
qMq>∑TD düHê<∏äT\≈£î, ø£<∏ëø£$‘ê πø‘·Hê\≈£î |üdæø£+<äT y˚dæq
|ü⁄{Ϻì\T¢ yÓT{Ϻì\T¢, lø±s¡+ #·T{Ϻì\T¢. ø£s¡TD s¡kÕÁs¡›yÓTÆq πøø£.
Á|ü‘ê|üs¡TÁBj·T+ y˚<ä+, ø£èw”e\T&ÉT ø√øÏ\ e÷+dü|ü⁄ eTT<ä› MT<ä eTeTø±s¡+
BbÕ\yê] yÓ\T>∑T, H˚\≥÷] ø£\+ >∑Ts¡T‘·T uÛ$Ñ wü´‘·TÔ MT<ä ÄX¯\T
|üHé#ê+>∑+ $|挑˚ Á|üjÓ÷>±\ |üsƒê_Û s¡+>∑Ts¡+>∑T\ }Vü≤\ <ësê\‘√
s¬ &çe¶ +X¯ bÕ\≈£î&ÉT >√bÕ\HêeT<Û̊jT· T&ÉT H˚d÷ü bÔ ˛sTTq
$X¯«ø±e´eqeT+‘ê yÓ*π>~ X‚wü CÀ´‘·‡ï <˚e‘ê eÁkÕÔ\T ø£|ü⁄Œø=ì
πsu≤\ |ü⁄s¡eT+~s¡+ q>∑sêìøÏ Hêj·Tø£eTDÏ ø£H˚ eT÷s¡â|ü⁄ ø£\\T.
es¡∆e÷q düe÷»+ ù|s¡T˝ÀH˚ ô|ìï~Û. q&ÉTeT |æ\¢ #˚wüº\T
ø£fi¯fl‘√ ø£\˝ÀÔ
31 31
 ø£˝≤˝ÀÔ Ä≥\T.
|æ]øÏ j·TÚeq+
‹eT+>∑\|ü⁄ bı≥º
ø=s¡>±ì #·<äTe⁄\T.
eT∞fl
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷
ñ<äj·T+ y˚dæq πøø£yÓ’|ü⁄
kÕπ> |æ∫à ñVü≤\
ø°\T >∑TÁs¡+ô|’q
}πs–+|ü⁄.
Ä πøø£ Á|ü‹<Ûä«qT\T
$ì|ækÕÔj˚TyÓ÷qì
ñã˝≤≥, eTqdüT <√ã÷#·T˝≤≥.
ã‘·T≈£î|ü⁄düÔø£+
‹s¡>π dü÷Ô ‹s¡>π dü÷Ô
∫e] ù|J #˚s¡≈£î+&ÜH˚
eT<Ûä´˝ÀH˚ ∫ì–b˛sTTq |ü⁄≥\T,
n|üs¡ dü+<Ûë´<äs¡Ùq+.
Ä ñ<äj·÷ìø° ns¡ú+ ‘Ó*j·Tø£
á kÕj·T+ø±\eT÷ uÀ<Ûä |ü&Éø£
≈£î+≥T≈£î+≥÷
ø±*‘√ ø±sTT‘·+ MT<ä
|æ∫Ã^‘·\T sêdüT≈£î+≥÷
32
ñ<äj·T+ ˝Ò∫ kÕj·T+ ø±˝≤ìï
ìØøÏådü÷Ô.
ø√Vü≤+
ø±˝≤ìï >∑T+&çj·T düŒ+<äq‘√ ø=*#˚
qs¡T&çøÏ Hêsêj·TDT&ç ≈£îqïìï Hêe÷\T
Ç+‘·ø° H˚HÓes¡ï+{≤e⁄ H˚düÔ+?
ø±˝ÒJ˝À #·~y˚ s√E˝À¢
dü+<Ûë´ ø£eT\+˝À ‘·TyÓTà<ä˝≤
>∑Ts¡÷|ü<˚XÊ\ eT<Ûä´ ∫≈£îÿø=ì
eT<∏äq|ü&ç, $\$\˝≤&ç
#·T≥÷º ø£≥Tºø=qï Ä˝À#·q\ kÕ˝…>∑÷fi¯flqT
<ë{Ï sê˝Òø£
y˚+ø£fÒX¯«s¡ X¯‘·ø±\T sêdüT≈£î+≥÷
uÛÑøÏÔ eT‘·TÔ˝À CÀ>∑T‘·Tqï s√E˝À¢
Hê ù|s¡T <˚e<ëdüT.
ø£+#·+˝À nqï+˝≤>± \+#ê\T y˚Tùd #√s¡T\T
Nø£{Ïø° ù|ø±≥ø° neTTà&ÉT b˛sTTq e´_Û#ês¡T\T
|ü⁄* ø√s¡˝À¢ ∫øÏÿq˝Ò&ç >=+‘·Tø£ ø√dü+
¬øyÓTsê dæ<ä∆+ #˚düT≈£îH˚ $H√<äÁ|æj·TT\T
NeTqT #·+|ü˝Òì eTìwæøÏ
eTT<äT›>± ô|{Ϻq ù|s¡T ñÁ>∑yê~.
32
 ø£<ä*ø£, ø£s¡TD, ø£˙ïfi¯ófl` ùdïVü‰˙ï |ü⁄düÔø±\q÷
eTeT‘·, e÷qe‘·«+ ñqïyêDÏí >ös¡$+∫ ø£~˝Ò Jyê*ï #·÷∫ Hê\T>∑T ø£˙ïfi¯ófl sê\Ã>∑*–q
sêfi¯ófl s¡|üŒ\T, #Ó≥T¢ #˚eT\T eTqdüT\q÷
<˚e⁄&Éqï eT÷&Éøså£ ê\T πs|ü{Ïø√dü+
eT÷\ #Ó’‘·Hê´ìøÏ dü+πø‘ê\T ø±eH˚ eT+∫ Ä˝À#·q*ï ≈£L&É u…&ÉT‘·Tqï
uÀ~Ûdü‘·TÔ«ì Á|üãT<ä∆ ∫+‘·q≈£î $\T$#˚à eTìwæøÏ eTqTwüß\q÷`
y˚T<ÛäqT Vü≤$düT‡>± n]Œ+∫q j·T»e÷qT\T Áù|$T+#˚ qqTï Ç+ø± @j˚T ù|s¡¢‘√
<˚«wü+‘√ ô|{Ϻq ù|s¡T HêdæÔ≈£î&ÉT. |æ\TkÕÔe⁄ H˚düÔ+?
ù|>∑T\T ô|s¡T≈£îÿ‹H˚ Äø£* sêø£ådüT&ç H√{À¢ Ç+‘·ø° H˚HÓes¡ï+{≤e⁄`
‹+&ç–+»\T |ü&Ój·T´&É+ ø√dü+ ø√Vü≤+.
ø£+&É*ï ø£]–+#˚ ø£wüºJe⁄\ ø£\˝ÀÔ düVü‰
#ê|ü>± #·T{Ϻ |üs¡T¬>‘·TÔ¬øfi‚fl Væ≤s¡D≤´≈£åî\≈£î dü+<Ûë´^‘·+
esê*e«≈£L&É<äqï H˚sêìøÏ
‹≥Tº ø£$‘ê«ìøÏ ù|s¡T|ü&ɶ ô|<ä›\T á
ô|{Ϻq ù|s¡T kÕeT´yê~. eTdüø£ Nø£{À¢
eTìwæ eTTK+ ø£|ü⁄Œø=ì
Ç+‘·ø° H˚HÓes¡ï+{≤e⁄ H˚düÔ+? ‘·\øÏ+<äT\T>± q&ç∫ yÓfi¯óÔqï
Äø±sê*ï #·÷düTÔ+fÒ uÛÑj·Ty˚Tk˛Ô+~.
<Ó’«‘êìï bı≥º˝À <ë#·Tø=qï n<Ó’«‹ì ø±<äT ø±fi¯flqT
ÄdæÔø√dü+ n\eT{Ï+#˚ ÄdæÔ≈£îD°í ø±<äT uÛÑ÷$T˝ÀøÏ bÕ‹ô|≥Tºø=qï #Ó≥Tº
$uÛÑøÏÔ˝Òì |ü<ë\T bÕ&ÉTø=H˚ uÛÑ≈£îÔDÏí ø±<äT á ø£åDyÓ÷ eTs¡Tø£åDyÓ÷ n+≥Tqï
bı>∑˝Òì<˚ Ä˝À#·q sê– nìï ôVAÁ‹ì ø±<äT eTTdü* dü÷s¡T´DÏí #·÷∫
düTs¡˝Òì<˚ ìÁ<ä|ü≥ºì uÛÑ÷düTs¡TDÏí ø±<äT ‘·\ }|ü⁄‘√+~.
<ä÷´‘êdüø£Ô sêÁ‹+#·s¡TD°í <Ûäs¡àsêEq÷ ø±H˚ ø±<äT. ‘·\ $s¡uÀdüT≈£îqï ìXÊ‘·s¡TDÏ
33 33
 dü+» ¬ø+C≤j·T*ï
#Ós¡>∑T‘√ eT÷dæ ô|&ÉTÔqï y˚fi¯
πs|ü{Ï dü÷s√´<äj·T+ ø√dü+
sêÁ‹ì uÛÑ]+#ê\H˚ ìX¯Ãj·T+
|ü&çb˛‘·Tqï e÷qdüdüÔ+uÛ≤ìï
ì\u…&√Ô+~.
ø±eT+
ø£+&É˝À¢ ìÁ<äb˛‘·÷
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ Äe*+∫ ˝Ò∫
>∑T+&Ó˝À¢ ≈£î+|ü{Ï ô|{Ϻ
y˚&ç HÓ‘·TÔs¡T #˚‘· |üs¡T>∑T\T rsTT+#˚
ø±eT+.
|üdæ‘·q+ >∑&ç#˚es¡≈£L
eTqdüT eT{Ϻbıs¡\ øÏ+<ä
>∑T≥ø£\T $T+>∑T‘·÷
ø±\+ >∑&çù| yêqbÕeTT
ø±eT+.
eT+∫ ej·TdüT˝À
|ü⁄≥ºqT+∫ ãj·T{ÏøÏ e∫Ã
‘√ø£ô|’ ˝Ò∫
Ä&ç
ãTdü\T ø={Ϻ
$y˚ø£+˝ÀøÏ ø√s¡\T ~+#˚
ø±\Hê>∑T
ø±eT+.
eTq #˚‘·T*ï yÓ‘·T≈£îÿ+<ë+ |ü<ä+&ç
eTq #˚‘·T*ï yÓ‘·T≈£îÿ+<ë+ |ü<ä+&ç.
Vü≤s¡bÕŒ˝À ìÁ~düTÔqï >∑T+&Ó\ MT<ä
‘ê»eTVü≤˝Ÿ bÕ\sê‹ ˙&É\ #ê≥Tq
neTsêe‹ dü÷ÔbÕ\T $ì|æ+#˚ >±<∏ä\ e÷≥Tq
Hê>±s¡T®qkÕ>∑s¡ »\sê•ô|’
‘˚˝≤&˚ |æ\¢>±* düs¡düq
eTq #˚‘·T*ï yÓ‘·T≈£îÿ+<ë+ |ü<ä+&ç.

∫>∑Ts¡T MTkÕ\ ej·TdüT ø=\qT˝À ãèVü≤‘·ÿ<∏ä $qï eTVü‰eèøå±\ yÓTT<äfi¯fl˝À

–*–+‘·\T ô|{Ϻ kÕÁe÷C≤´\T $T–*Ãq ø√≥>√&É\ q&ÉTeT
uÛj
Ñ T· ô|{Ϻ eTT+CÒ‹øÏ MTdü+>∑\T Ms¡T\ kÕàs¡ø£ •\\ øÏ+<ä
yÓ[flb˛j˚T ˙fi¯flbÕeTT <˚X¯+ø√dü+ q÷\T e&çøÏq sê{≤ï\ |üø£ÿq.
ø±eT+.
34 34
 Ç|ü⁄Œ&ÉT ô|+|ü⁄&ÉT ≈£îø£ÿ
e+<ä\T y˚\T \ø£å\T>± ø£ìŒdüTÔqï m+‘· >=|üŒ C≤‹<Ó’Hê
á #˚‘·T˝…e]$? eT÷‹Hê≈£î&ÉT e´eVü‰s¡y˚T
ø£ã+<ÛäVü≤kÕÔ˝≤¢ kÕe÷qT´\ #·T≥÷º n\T¢≈£î+≥Tqï m|ü⁄Œ&ÉT >√≈£î‘·T+<√ Hê≈£î‘·T+<√ |”≈£î‘·T+<√ ‘Ó©<äT
á #˚‘·T˝…e]$? ≈£îø£ÿ\THêïsTT C≤Á>∑‘·Ô uÀs¡T¶ ø£\yê]πø #Ó\T¢.
dü<ë Á{Ï>∑ZsY yÓ’|üPu≤+ãT\yÓ’|üP kÕ>∑T‘·÷qï 3
á #˚‘·T˝…e]$? C≤˙ M~Û≈£îø£ÿ
Áøösê´ìï, øö{Ï˝≤´ìï, e÷*Hê´ìï @ >=+~˝À |ü⁄{Ϻ+<√ @ dü+<äT˝À ô|]–+<√
yÓ÷düTÔqï á #˚‘·T˝…e]$? ˇπø ˇø£ s√E
Ç$ $T–*b˛sTTq dü<Ó›qï+ ‹ì ‘·q
á <˚X¯+˝À |ü⁄{Ϻ ô|]–q #˚‘·T\T ø±e⁄ bı&ÉT>∑TbÕ{Ï ‘√ø£ Ä&ç+∫+~
eTq #˚‘·T*ï yÓ‘·T≈£îÿ+<ë+ |ü<ä+&ç. Ä Hê{ÏqT+∫ á Hê{Ï es¡≈£î
e÷sTT+{À¢ me]MT<Ó’Hê >∑TÁs¡TeTqT+fÒ ˇ≥Tº
X¯óqø√bÕU≤´q+ nsTT‘˚ n+<äeT+{≤sê` <ëì<˚eTT+~
1 dæìe÷ V”≤s√ V”≤s√sTTq¢˝À nHêø±s¡T˝…+‘·eT+~ ˝Òs¡T!
n\Hê&ÉT dü÷‘·T&ÉT XÖqø±~ eTVü‰eTTqT\≈£î #Ó|æŒq ø£<∏ä C≤˙ <˚Vü≤+MT<ä
C≤„|üø±\ ∫Á‘·XÊ\˝À y˚˝≤&ÉT‘·÷H˚ ñ+~ <˚X¯düeTdü´˝≤π> nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ÁeD≤\T
eTs√ ‘·e÷cÕ ø£<∏ä #Ó|üŒHê ` z≥T¢ n&ÉT≈£îÿH˚ Hêj·T≈£î˝≤¢
|ü⁄s¡T>∑T\T
2 qø£åÁ‘ê\ìï düeTdü´*ï ˇ+{ÏMT<ä
nìï ≈£îø£ÿ\÷ $XÊ«dü+ ø£\y˚ ø£|ü⁄Œ≈£îì
nsTT‘˚ C≤‹≈£îø£ÿ\ ø£<∏˚ y˚s¡T |æ&ç¬ø&Éqï+ ‹ì Hê\T–fi¯fl #êe&çì
M~Û ≈£îø£ÿ ø±|ü˝≤ ø±ùd
C≤q|ü<äTì˝≤π> ìwüÿ|ü{Ï, eTT≈£îÿ≈£î dü÷{Ï>± b˛j˚T s¡ø£+ j·TTesY‡ ô|òsTT‘Y |òü⁄©¢ X¯óqø£+
yÓTT]–Hê ô|’q ã&ç |”øHÏ ê nø£è‘·ø‘£ · eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q≥T¢+≥T+~. C≤˙.
35 35
 4 |ü⁄≥|ü⁄≥≈£L eT<Ûä´ yÓ÷dü+ ` p<ä+ ` ø±|ü≥´+ ‘ê\÷≈£î
{°ì ô|+|ü⁄&ÉT ≈£îø£ÿ
{°ì {°ì *≥˝Ÿ #Ó’˝Ÿ¶
Áø°yéT ø£\sY bÕeTπsìj·THé C≤‹ X¯óqø£+
nuÀ“ @$T n+<ä+ ` @$T c˛≈£î
<=+>∑#·÷|ü⁄ #·÷∫Hê n+<äy˚T
˝…ø£ÿ˝Òì u≤´+≈£î u≤´\qT‡\÷ ø£+ô|˙ ùws¡÷¢
ø£\yê] ≈£îqï≥T¢>±H˚
*{Ï˝Ÿ {°˙ <˚Vü≤+ì+&Ü
ì>∑ì>∑ yÓT]ùd s√e÷\T
(s√eTVü≤s¡T¸ìø° s√e÷\≈£L dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT!
X¯óqø±ìø° XÖq≈£îìø° dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT!)
m+‘· Áù|eT>± ô|+∫Hê ˇø£ |üP≥ bòÕ¬sø˘‡ b˛j·T˝Ò<äì
y˚\T ø=]πødæ+~ {°ì`ã+>±s¡T {°ì`n+<ë\ {°ì.
5 Ç+≥s¡÷«´˝§ø£ <ä+&É>∑.
»qy˚T»j·TT&ÉT düÁ‘·j·÷>∑+ #˚düTÔ+fÒ
kÕs¡y˚Tj·TT&ÉH˚ X¯óqø£+ #·T≥Tº|ü≥¢ ‹]–+<äì
<ëìï ø={Ϻ |ü+bÕs¡T »qy˚T»j·TTì ‘·eTTà\T
düs¡eT ø√|ü+‘√ e∫à πøø£\T y˚ùd dü]øÏ
‘√ø£ eTT&ç#ê&ÉT »qy˚T»j·TT&ÉT.
yÓTT]π> #√≥ yÓTTs¡>±* ø£]#˚ #√≥ ø£s¡yê*
eT÷‹ Hê≈£î&ÉT |üqT\T |üìøÏ sêe⁄ ` @eT+{≤s¡T?
ø£+<äT≈£L] sêj·Tì Á|üVü≤düq+
H˚{Ï uÛ≤s¡‘·+ Ç‹Vü‰dü+ ø±<äT ` Á|üVü≤düq+
36
q\¢{Ï ˙&É\T
Á{≤»&û\ eT<Ûä´ ø±$Tø˘ ]©|òt˝≤>±
|ü$Á‘· uÛ≤s¡‘·+˝À qe⁄«˝≤≥\T ` Ç+≥s¡÷«´\T.
|”sƒê~Û|ü‘·T\T uÀ<Ûäq\ ø£‘·TÔ\ uÀqT˝À¢+∫
‘·|æŒ+#·T≈£îì
&çÁ^\T #·+ø£˝À ô|≥Tº≈£îì
Ç+≥s¡÷«´≈£î |üs¡T¬>‘˚Ô ìs¡T<√´–øÏ
ñ<√´>∑|üs¡«+˝À yÓTT<ä{ÏkÕ] <Ûäè‘·sêÁwüº <äs¡Ùq+
|üø£ÿq ˇø=ÿø£ÿ ≈£îØÃ˝À >±+<Ûë].
Ä~|üs¡«+˝ÀH˚ ìs¡íj·TeTj˚T´ |ü<äe⁄\≈£î
ñ<√´>∑yÓTTø£ e´s¡ú Á|üj·T‘·ï+
Á|üø£≥q≈£î eTT+<˚ ìs¡íj·TeTj˚T´
ñ<√´>±\≈£î
‘·\e+#·T≈£îì e∫Ã
‘·\e+#·T≈£î yÓ[b˛ H˚düÔ+
j·T+Á‘ê\T ø=&É÷Ô e⁄+fÒ eT‘·‡´j·T+Á‘·+ ‘·>∑\ø£b˛<äT
q\T>∑T]‘√ u≤≥T ˙≈£L |òü\+ <äø£ÿø£b˛<äT.
@<√ ∫s¡T<√´>∑+ <=]øÏ+<ë
ø£\+ e~˝…jYT ã\+ dü+bÕ~+#·T
uÀ~Ûeèø£å+ øÏ+<äH˚ ≈£Ls¡TÃ+{≤qì yÓTT+&ç πøXÊy√
˙ MT<ä Ä≈£î\T ø±<äT ø=eTà\T sê\T‘êsTT
ñqï ÄdüøÏÔøÏ eTTøÏÔ ‘·|üŒ<äT.
˙ J$‘·+˝À eTs√ Ç+≥s¡÷«´≈£î yÓfi¯fl≈£î
36
 uÀqT˝À eTT<ë›sTT ì\TÃ+{≤&ÉT— qTe⁄« ≈£Ls¡TÃ+{≤e⁄ eTs¡D≤ìï ˇ&ç˝À <ë#·T≈£îqï
Hê´j·T+ e÷Á‘·+‘· ˙yÓ’|ü⁄+&É<äT düe÷~Ûô|’q
‘Ó*$>∑\ nuÛÑ´]úì m˝≤¬>’Hê |òüP˝Ÿ #Ój·÷´\H˚ ≈£î‘·+Á‘·+ H˚H=ø£ kÕàs¡ |òü˝ø±ìï
Çe«ì ñ<√´>±ìøÏ düyê\ø£å j·Tø£å Á|üX¯ï\T J$‘êìï ìs¡«∫+#·&ÜìøÏ
∫e]øÏ es¡$T#˚Ã~ <Ûäs¡àeT÷ØÔ ø±<äT eTs¡D≤ìï ø±bÕ&É&ÜìøÏ
Çe«ã&˚yê&ÉT <Ûäs¡àsêC≤ ø±<äT dü+düàs¡D <Ûä]+∫q nø£ås¡ s¡÷bÕìï.
bÕ*#˚à Äe⁄≈£î bı<äT>∑Tø√ùd ô|<ä›\Tqï+‘· ø±\+
dü‘·´+ e<Ûä <Ûäs¡à+ #Ós¡ m+<äTø√
áHê{Ï Ä#ês¡T´\T Á|üMDT\ y˚fi¯flì ø±<äT #˚‘·T*ï q]øÏkÕÔs¡T m|ü⁄Œ&É÷ eTs¡Dy˚T >∑Ts=ÔdüTÔ+~.
kÕ<ÛäqqT y˚<äq>± e÷s¡TkÕÔs¡T. ‹s¡T>∑T‘·Tqï |ü+ø±
n+<äTe\¢ Ä–q Ä ø£åD≤q,
mø£ÿ&ç <=+>∑\T nø£ÿ&ÉH˚ >∑|t∫|t ñ&ÉT≈£î‘·Tqï nqï+
˙e⁄qï #√fÒ ø±• H˚\bÕ\sTTq ìeTTwü+˝À,
˙e⁄ yÓT{Ϻqj·T~ Á|üj·÷>∑ yÓfi¯óÔqï‘· ãdüT‡ Vü≤sƒê‘·TÔ>± ì\e>±H˚,
ñ<√´>∑ |üs¡«+˝À dü+~Û #˚düT≈£îHêï >±* ‘êøÏ&çøÏ |üP\T
dü«sêZs√Vü≤D |üs¡«+˝À ˙e⁄ K‘·eTj˚T´~ U≤j·T+ H˚\ sê*q düeTj·T+˝À,
n+<äTe\¢ >=+>∑∞ mø£ÿ&É yÓj·T´ã&ܶy√ nø£ÿ&˚ ñ+&ÉT. yêq ˙fi¯ófl uÛÑ÷$T˝À|ü*øÏ
Ç+øÏ b˛‘·Tqï y˚fi¯,
dü+düàs¡D eTVü‰ø±e´+ $<äT´B›bÕ\T ñqï≥T¢+&ç
Ä]b˛‘˚ `
|ü⁄≥Tºø£ ˇø£ ì≥÷ºs¡TŒ eTs¡Dy˚T >∑Ts=ÔdüTÔ+~.
J$‘·+ ˇø£ nqTuÛÑ÷‹
eTs¡D+ ˇø£ dü+πø‘·+ ns¡yÓ’ edü+‘ê\T ø±<äTø£<ë
dü+düàs¡D eTVü‰ø±e´+. Çs¡yÓ’ edü+‘ê\T ≈£L&Ü ì+&É≈£î+&ÜH˚
J$‘ê\T kÕàs¡ø£ ∫Vü‰ï\ øÏ+<ä
37 37
 ∫‹øÏ b˛‘·T+fÒ #·÷dæ,
q$Tàq dæ<ë∆+‘·+ ÁeDyÓTÆ ‹+≥THêï
>∑T+&ÓqT ã+&É #˚düT≈£îì
∫es¡≈£î #Ós¡qT+∫ XÊX¯«‘·+>±
$&ÉT<ä\ bı+<˚
ã‘·T≈£î\ eTT+<äT ‘·\e+∫,
yÓTTqï{ÏøÏ yÓTTqï
>∑T+&Ó ìã“s¡+>∑T\ ~©|üHé
#êe⁄qT øö>∑*+#·T≈£îqï yês¡Ô$ì,
ø√|ü+ e∫Ãq|ü⁄Œ&É˝≤¢
#·∫Ãb˛‘êeTì u…<]ä +#˚
Äràj·TT\ e÷≥\≈£î $dæ– `
Hê≈£L #·∫Ãb˛yê\ì|ædüTÔ+~
düJe düe÷~Û ø±yê\ì|ædüTÔ+~.
n˝≤+{Ï düeTj·T+˝ÀH˚
e<Ûä´ •\MT<äqT+∫ m–]|ü&ɶ
eTTK+˝≤>∑T+{≤&ÉT #·+Á<äT&ÉT.
bòÕ´qT\÷, $<äT´B›bÕ\÷
#Ó≥¢≈£î y˚˝≤&ÉT‘·Tqï ø±j·T\÷ |üfi¯Sfl
ñ]rdüT≈£îqï eTTU≤˝≤¢ ø£ì|ækÕÔsTT.
n+‘·˝À
H˚HÓes√ï >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤qT
eTs¡D≤ìï ˇ&ç˝À <ë#·T≈£îqï
düe÷~Û MT<ä
H˚H=ø£ kÕàs¡ø£ |òü˝ø±ìï nì
38
>∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤qT.
düe÷~Û ˝À|ü*
eTs¡D≤ìï ˝Àø±ìøÏ ‘Ó\|ü&É+
Hê ø£s¡Ôe´+ nì
>∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤qT.
‘·\\÷|ü⁄‘·Tqï #Ó≥¢ ˙&É˝ÀÔ
yÓTTVü≤+ ø£|ü⁄Œ≈£î+{≤qT
Hê ø£˙ïfi¯fl‘√ H˚H˚ yÓTTVü≤+ ø£&ÉT≈£îÿì
eT∞fl ø±|ü˝≤ ø=qkÕ–kÕÔqT.
Ç<=ø£ J$‘·+
Ç<=ø£ eTs¡D+
Ç<=ø£ dü+düàs¡D+
Ç~ Hê ø£fi¯fleTT+<˚ »]–+~ ø±e#·TÃ
Hê<˚ ø±e#·TÃ
ø±ø£q÷ b˛e#·TÃ
H˚qT ø±|ü˝≤ ø±düTÔqï düe÷~Û
Hê Ä‘·à ã+<ÛäTe⁄\<˚ ø±yê\ì @+ ˝Ò<äT
Ç~ uÛ≤eø£$‘·«y˚T ø±qø£ÿs¡˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ
me] eTs¡D≤ì¬ø’Hê H˚qT düŒ+~kÕÔqT
@ nø±\ eTs¡DyÓTÆHê
Hê˝À #êe⁄|ü≥¢ ÄX¯qT ø£*ŒdüTÔ+~
Hê˝À J$‘·+|ü≥¢ uÛÑj·÷ìï b˛>=&ÉTÔ+~
|üdæbÕ|ü eTs¡D+ qqTï Á≈£î+>∑BdüTÔ+~
m~π> |æ\¢\ #êe⁄
38
 Hê˝À yÓ’sê>∑´+ ì+|ü⁄‘·T+~ sê»kÕúHé ∫‘·T\ MT<ä
ø£{≤ï\ #êe⁄\T #êe⁄\T
Hê˝À Áø√<Ûä+ ø£≥º\T ‘Ó+#·T‘êsTT Ä≥\eTà q÷ø£\eTà ô|<ä›eTà ∫qïeTà
Á|ü»\ ø√dü+ ÁbÕD≤\]Œ+#˚ yÓ[flb˛j·÷s¡ì ∫+‹+#˚ ô|<ä›\≈£î
Ms¡T\ eTs¡D+ ∫‘·T\THêïsTT dæ<+∆ä >±
Hê ‘·\ e+#·T≈£îH˚≥T¢ #˚düTÔ+~. n+<äTπø Çs¡ejÓTT´ø£{À X¯‘ê_›es¡≈£î.
H˚H=ø£ kÕàs¡ø£ |òü\ø£+>±HÓ’Hê ñ+{≤qT #êe⁄≈£î ø±s¡D≤˝…+<äT≈£î—
eTs¡D≤ìï ˝Àø±ìøÏ #ê≥T ‘êqT nedüs¡+˝Ò<äT.
ø£˙dü+ Hê ø£s¡Ôyê´ìï Á|üuÛÑT‘·«+ #˚‹˝À ‘·TbÕøÏ ñqï+‘· es¡≈£î
ø=+‘·es¡¬ø’Hê HÓs¡y˚]à eT‘·+ >∑<Ó› møÏÿ ≈£î\T≈£î‘·Tqï+‘·es¡≈£î
‘·è|æÔ |ü&É‘êqT. #·#˚à yêfi¯ófl dæ<ä∆+>±H˚ ñ+{≤s¡T
#êe⁄≈£î ø±s¡D≤\T \ø£å\T ø√≥T¢.
Ç<=ø£ J$‘·+.............. Ç˝≤+{Ï eTs¡D≤˝À¢ ˇø£ eTs¡D≤ìï
e÷+dü|ü⁄ eTT<ä›>± uÛÑ÷$TMT<ä‘· |ü&çqHê{ÏqT+#˚ nø£ås¡+>± e÷sêÃ\H˚ á |”]ƒø£
Äs¡+uÛÑ+. |”]ƒø£‘√H˚ ì*∫b˛j˚T |ü⁄düÔø±\TqïfÒ¢
ÄX¯\T ìsêX¯\T sê>±\T yÓ’sê>±´\T |”]øƒ ‘£ √H˚ ì*∫b˛j˚T J$‘ê\T ñHêïsTT
∫qïHê&˚ Äs¡+uÛÑ+. n˝≤+{Ï J$‘· >±<∏ä˝À¢ Ç~ ˇø£{Ï:
n&ܶ\Hê{Ï _&ɶ\Hê&˚ ø£≥ºu…fÒº Ä#êsê\T ˇø£ ñ<äjT· +
|üdæ_&ɶ*ï ≈£L&Ü Ms¡T\T>± uÛ≤$+#˚ Á|üuÛÑT‘ê«\T Äe⁄*dü÷Ô ìÁ<ä ˝Ò#˚ ˝À|ü˝Ò
Áù|eT\T ô|[flfi¯ófl j·TT<ë∆\T #êe⁄\T ÁbÕD+ e∫Ãq e÷+dü+ eTT<ä› πøø£ $q|ü&ç+~
Áù|$T+∫q yê] #êe⁄\T >∑~ ãj·TfÒ |ü&ÉT≈£îì ñqï u≤\T&çøÏ
n~˝≤u≤<äT˝À neTè‘· düs¡düT‡˝À ‘Ó*j·Tì dü+‘√wü+ ` m+<äT≈£î ` @$T{Ï
<äøÏåD≤Á|òæø± C…’fi¯fl˝À uÛÑ$wü´‘·TÔ ‘Ó*j·Tì ne÷j·T≈£îì
u≤>±›<äT˝À f…Vü≤sêHé˝À eTqdüT˝À ñã˝≤≥
C≤bòÕï n–ï >∑T+&É+˝À ÁbÕD+ e∫Ã+<ä+‘ê ÁbÕD+ ì\T|ü⁄≈£î+≥T+<äH˚
39 39
 |æ∫à }Vü≤
|ü~edü+‘ê\ |üdæyê&çøÏ @+ ‘Ó\TdüTÔ+~!
|ü⁄{Ϻq _&ɶ ‘·q<˚ nqT≈£îH˚ ne÷j·Tø£‘·«+
#Ó≥Tº ∫>∑Ts¡TqT yÓ÷dæq≥T¢
edü+‘·+ |üP\qT yÓ÷dæq≥T¢
y˚T|òü÷\T yÓTs¡T|ü⁄ r>∑˝ÀÔ #Ó*$T #˚dæq≥T¢
|üdæ≈£LqqT yÓ÷ùd |üdæu≤\T&ÉT
‘Ó*j·Tì nqTã+<Ûä+, #Ó|üŒsêì nqTsê>∑+
ø±|ü≥´+ yêdüq ˝Òì ùdïVü≤dü+ã+<Ûä+.
‘·sê«‘· me]øÏ yêπs j·TeTTHê rπs
#·<Tä e⁄\T ñ<√´>±\T
mHÓïH√ï dü+ã+<Ûä u≤+<Ûäyê´\T
Á|ü|ü+#·+˝À ø±˝≤ìï uÛÀ+#˚düTÔqï ø=B›
ø±fi¯fl≈£L #˚‘·T\≈£L dü+¬øfi¯ófl
Çwüº+ ˝Òì |üqT\T
ô|<ä\› ˇ‹Ô&TÉ \T
mø£ÿ&Óø£ÿ&çqT+#√ Á|üeVæ≤+∫e#˚à q<äT\≈£î
düeTTÁ<ä+ <ä>∑Zs¡ ø£\sTTø£\T
@q<äT˝À düeTTÁ<ë˝À e<ä*q ì≥÷ºs¡TŒ\T
eTãT“˝…’ Äø±X¯+˝À ùdïVü‰\T.
ø±ì............ø±ì..............
ªªs¡e÷´DÏ Mø£å´ eT<ÛäTsê+X¯Ã ìX¯eT´ X¯u≤›Hé
|üsT¡ ´‘·T‡ø√ uÛeÑ ‹ j·T‘·T‡œ‘√|æ »qTÔ:µµ
40
m|üŒf…|üŒ{Ïy√ ùdïVü‰\T
@Hê&√ #˚dæq #Ó*$T
>∑T+&Ó˝À¢ @ eT÷˝À >∑÷&ÉTø£≥Tº≈£îì ñ+≥T+<ë?
@ |ü⁄düÔø£+ #·~y˚≥|ü⁄Œ&√
@ M~Û˝ÀH√ q&ç#˚≥|ü⁄Œ&√
n+<ëìï #·÷dæq|ü⁄Œ&√
eT<ÛäTs¡yÓTÆq$ $qï|ü⁄Œ&√
Vü≤è<äj·T+ #·*düTÔ+<ë?
düTU≤ìøÏ ã<äT\T <äT:K+ ø£\T>∑T‘·T+<ë?
>∑‘·+ >∑Ts¡TÔ edüTÔ+<ë?
ne⁄qT `
ì»y˚T, ø±≈£î+fÒ Ç<˚$T{Ï?
düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæq q~ eT∞fl yÓq≈£îÿ sêe&É+
mø£ÿ&Ó’Hê ñ+<ë?
ø±ì e÷qe J$‘·+˝À »s¡>∑ì<ä+≥÷ @eTT+~?
»s¡>∑ì<ëìøÏ »]–+#˚<ëìøÏ uÛÒ<ä+ ñ+~
bÕ\ø£es¡Z+ leT+‘· es¡Z+‘√ #Ó*$T ø£*|æ
Á|ü»*ï bÕeTT\≈£î ÄVü‰s¡+>± y˚düTÔ+~
s¡ø£å≈£î\eTì uÀs¡T¶ ‘·–*+#·T≈£îqïyês¡T
uÛÑø£å≈£î˝…’ Á|ü»*ï Væ≤+dækÕÔs¡T
Á|üC≤s¡<∏ä+ HÓ’‹ø£‘ê dü‘·Ô«+‘√ ø£~*
Á<√VüQ*ï #·Áø±\≈£î ã*#˚düTÔ+~
Çe˙ï »]|æ+#˚$.
»]|æ+#·˝Òì~ »]π>~ eTs¡D+.
40
 düeTTÁ<ä+‘√ ø£*dæq q~
‘·qT |ü⁄{Ϻq ø=+&ÉqT yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ yÓq≈£îÿ eùdÔ
ø=+&É≈£î ¬sø£ÿ\T e∫à eT÷&Ée |ü⁄düÔø£+
m–]b˛sTT+<äì ‘Ó*ùdÔ @eT+{≤s¡T?
$~Û $˝≤dü+ ø±<äT q~`q>∑s¡+
n<=ø£ Á|üe÷<ä+`n+‘˚. á s¡#s· TT‘· |ü⁄{Ï+º ~ |æHêøÏ˙ qB rs¡+˝À (HÓ\÷¢sT¡ ). düTe÷s¡T
H˚qT kÕàs¡ø£ |òü\ø£+>± e÷s¡&ÜìøÏ Hê\T>∑T <äXÊu≤›\ ìyêdü+ ø±y˚Ø rs¡+˝À (yÓTdÆ ÷ü s¡T). Çs¡yj
’Ó ÷· s¡T HÓ\\T
Á|üø£è‹ Ç∫Ãq ˇø£ neø±X¯+. ø±\+ >∑&ç|æ+~ #·\¢ì >√<ëeØ rs¡+˝À (sê»eTùV≤+Á<ä es¡+). qB
n+‘˚. q>∑sê\≈£î n+øÏ‘y· TÓ qÆ J$‘·+ á ø£$‘·*ï s¡∫+#˚≥T¢ #˚d+æ ~. (yÓTT<ä{Ï
eTTÁ<äD 1996)
|ü⁄≥Tºø£ ˇø£ ì≥÷ºs¡TŒ
J$‘·+ ˇø£ nqTuÛÑ÷‹ yÓqï+fÒ yÓHÓï\
eTs¡D+ ˇø£ dü+πø‘·+ eTT+<äT≈£î b˛‘·T+fÒ yÓHÓï\ yÓqï+fÒ ñ+≥T+~.
dü+düàs¡D eTVü‰ø±e´+. yÓqTïMT~ >±j·÷\≈£î yÓqïsêùd yÓHïÓ \. sêj·T{≤ìøÏ ≈£Ls¡TÃ+fÒ
yÓ\T>∑Tì#˚Ã yÓHïÓ \.
Hê ø£ $ ‘· « |ü ⁄ <ä T |ü Œ {Ï yÓ H Ó ï ˝À¢ ‘· & ç d æ J$‘· | ü ⁄ y˚ d ü $ ì
#·\㢠s¡Tk˛Ô+~.
»qàdüú\+ |æHêøÏì rs¡T $Áø£eT dæ+Vü≤|ü⁄] (HÓ\÷¢s¡T)
¬s+&ÉT <äXÊu≤›\≈£î ô|’>± Á|üyêdü+ ø±y˚Ørs¡+
yÓTÆdü÷s¡T eTVü‰q>∑s¡+
Çs¡yÓ’j·÷s¡T HÓ\\ ìyêdü+ >√<ëeØ rs¡+
sê»eTùV≤+Á<äes¡+.
qB q>∑sê\≈£î Hê J$‘·+ n+øÏ‘·eTsTT+~.

41 41
 ø=ìï C≤„|üø±\T J$‘ê+‘·+ yÓ+{≤&ÉT‘·÷H˚ ñ+{≤sTT.
qqïj·T mø£ÿ&çqT+&ç e#êÃ&√ ø±ì sê»eTùV≤+Á<äes¡+ Ä+Á<Ûä Çø£ÿ&ç q~ ˇø£ÿ q<˚ ø±qø£ÿs¡˝Ò<äT
eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï ne‘·]+|üCÒdæ+~. Çø£ÿ&ç q>∑s¡+ ˇø£ÿq>∑s¡y˚T ø±qedüs¡+ ˝Ò<äT
n<˚ q>∑s+¡ qqTï >ö‘·$Tl>± #˚dæ e#·q uÛ≤s¡‘+· sêsTT+∫+~. nsTT‘˚ sê»eTùV≤+Á<äes¡+˝À H˚qTqïø±\+˝À
Ä q>∑sêìï, nø£ÿ&ç q~ì>∑÷]Ãq C≤„|øü ±\T qqTï yÓ+{≤&ÉT‘·÷H˚ (qe+ãsY 1990 ` »qe] 1993) Hê˝À #Ó\πs–q uÛ≤eC≤\+,
ñ+{≤sTT. n≥T‘·sê«‘·≈£L&Ü Ä qBq>∑s¡+ Hê˝À ø£~*+∫q dü«s¡düeT÷Vü≤+ nø£ås¡
Ç|üŒ{Ïø° ø£\˝À¢ ∫+‘·\ >√bÕ\sêe⁄>±] dü÷ÿ≥s√¢ sê»eT+Á&ç Á|üyêVü≤yÓTÆ á ø£$‘ê s¡÷|ü⁄ ~<äT≈› î£ +~. Ç+<äT˝Àì yêø£´o]¸ø\
£ T m+<äT
|ü⁄s¡M<ÛäT˝À¢ $Vü≤]dü÷ÔH˚ ñ+{≤sTT. H˚qT, düT<Ûëø£sY, ø£+{≤sê? yÓ’∫Á‹ ø√düy˚T.
n|òü‡sY, d”‘êsê+, |ü‘·+»* XÊÁd”Ô dü+j·TTø£Ô ø£$‘·*ï e+&ÉT‘·T+{≤+.
nHê<∏ä*ï #·÷dæ _≈£îÿ _≈£îÿeTì yÓ≈£îÿ‘·Tqï d”‘êsê+ >∑Ts¡TÔHêï&Ü ÄØ«j·Tdt.düT+<äs+¡
j·÷≈£LuŸ? ˙fi¯fl eT<Ûä´ Çdüø£ì yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ |ü&Ée˝À yÓ[flq s√E\T
>∑Ts¡THÔ êïj·÷ Hêj·TT&É÷, lìyêdt, ø£ècÕís¬ &û?¶ qBq>∑s¡+˝À..........
>∑TãT\T Nø£≥¢˝À yÓ\T‘·Ts¡T|æ≥º ø=‘·Ô|ü*
>∑TãTs¡T MTkÕ\ eT<Ûä´ |üdæqe⁄«‘√ s¡eTDj·T´ eTÚq+ ≈£L&Ü Á|ü‹|òüT≥H˚
|ü≥TºXÊ\Tyê˝≤¢+{Ï |ü\ø£]+|ü⁄\‘√ |ü‹yê&É Á|üXÊ+‘·X¯Sq´+
|ü⁄düÔø£>ö‘·$T Hêsê~Ûdü÷Ô ùdïVü≤ düìï<Ûëq+ ø£\\ì+&Ü q>∑s¡Á|üyêVü≤+ ` eTqdüTì+&Ü qBìHê<ä+
mqï{Ïø° ‘·s¡>∑ì C§qï\>∑&ɶ eTè‘·T´+»j·÷_Ûe÷q+ <äT:U≤ìø° <äT:U≤ìø° eT<Ûä´ Äq+<ä+ ñ+<˚yÓ÷
#·\¢ì eTqdüT‘√ eT\¢+|ü*¢ |ü+#·uÛÑ÷‘ê\ kÕøÏå>± q>∑s¡+ ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~
eTqdüTyÓT‘·Ôì eT<ÛäTHê|ü+‘·T\............ Jeq~
yÓqï+fÒ yÓHÓï\ ` J$‘·eT+‘ê yÓqï+fÒ düàè‹ øÏs¡D≤\T. nø£ås¡ Á|üyêVü≤+
ø£*dæ #˚ùd ìØø£åD •ø£åD
sê»eTùV≤+Á<äesêìøÏ e∫Ãq Hê{Ï y˚≈£îe˙ q>∑s¡+ q&çu§&ÉT¶q u§eTà˝≤≥
kÕ>∑q+|æq Hê{Ï kÕj·T+ø±˝≤˙ï eT]∫ b˛>∑\e÷ uÒsê>±s¡÷? $TÁ‘·T\ ñ‘·Ôsê\ yêq˝À ‘·&çdæ b˛‘·T+{≤qT
y˚≈£îeø° kÕj·T+ø±˝≤ìø° eT<Ûä´ ø£$‘·«yÓTÆ |üs¡T#·T≈£îqï Ä }s¡T m˝≤ ñ+~?
nø£åsê\T qBq>∑sêìøÏ n+øÏ‘·yÓTÆq ˇø£ eTqdüT≈£î kÕøÏå. ø±y˚]ø° >√<ëe]ø° eT<Ûä´ <ä÷s¡+ ‘·≈£îÿesTT+~
42 42
 #·÷|ü⁄ e÷≥\ yÓ\T¢e≈£î Ä˝À#·q\ Ç≥Tø£ ‘Ós¡
ñ‘·Ôsê\qT e]¸+#˚ Äø±X¯+ eTìwæø√dü+ |ü]‘·|æ+#·{≤ìøÏ
$cÕ<ädüàè‹øÏ M&√ÿ\T nedüs¡eTj˚T $sêeT+
Áù|eTqT ìs¡«∫+#ê\ì eTÚq+ ˇø£ ‘·|üdüT‡
Ç+ø± #Óø£ÿì •\Œ+ eTÚq+ ˇø£ ÄÁX¯j·T+
ˇø£ÿkÕ] ì+&ÉT>± qe«eT+{≤yê eTÚq+
q~ ` q>∑s¡+ eTìwæ eTìwæø° ˇø£ Äj·TT<Ûä+.
ø£˙ï{Ï düs¡düT‡qT $T–*Ã neTà yÓ[flb˛sTT+~ s¡
Á|üXÊ+‘· X¯Sq´+
eTÚq+ ≈£L&Ü Á|ü‹|òüT≥H˚
eTqTwüß\T ˝Òì Á|üXÊ+‹ì uÛÑ]+#·≥+ ø£wüº+
ìX¯Ùã›+ eTÚq+ ø±<äT, eTÚq+ yÓT<ä&ÉTqT ‘=\Tdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~
e÷{≤¢&Éø£ b˛e≥+ eTÚq+ ø±<äT, qs¡qsê˝À¢øÏ ˝≤yês¡dü+˝≤ Á|üeVæ≤dü÷Ô
eT÷>∑‘·q+ eTÚq+ ø±<äT, eTqdüT‡qT
eTÚq+ ˇø£ Á|ü‹|òüT≥q, eT\eT\ eT]–dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~.
eTìwæ e÷Á‘·y˚T $~Û+#·Tø√>∑*Zq ˇø£ düÔã∆dæú‹, eTqTwüß*ï ã* rdüT≈£îqï Á|üXÊ+‹ì uÛÑ]+#·≥+
ø£fi¯fl˝ÀH√, ø£&ÉT|ü⁄˝ÀH√ Ç+ø± ø£wüº+.
düeTTÁ<ë\qT <ë#·Tø√>∑*Zq yêfi¯ófl e÷Á‘·y˚T e÷{≤¢&É˝Òì X¯yê\T ≈£L&Ü eTqdüT˝À <ä÷]
Ä#·]+#˚ Áe‘·+ >∑Tdü>T∑ dü˝≤&ÉT‘·T+{≤sTT
eTÚq+ ˇø£ dü+πø‘·+. ø£eTs¡T yêdüqqT yÓ÷j·T˝Òì >±* eT÷\T>∑T\T
düŒwüº+>± $ì|ædüTÔ+{≤sTT.
eTÚq+ eT‘·+ eT‘·TÔ˝À »]–q e÷s¡DôVAeT+
eTVü‰_ÛìÁwüÿeTD≤ìøÏ |üPs¡«s¡+>∑+ e÷Á‘·y˚T ø±<äT— Á|ükÕ~+∫q Á|üXÊ+‹ì düVæ≤+#·≥+
‹s¡T>∑Tu≤≥T |üeHêìøÏ |üPs¡«dæ<ä∆‘· ≈£L&Ü. eT]+‘· ø£wüº+.
eTÚq+ #Ó≥Tº Ç#˚à ˙&ÉqT Çwüº|ü&É≈£î+&Ü
43 43
 ø=eTà\≈£î ñ]y˚düTø√yê\qT≈£îH˚ yêfi¯flqT
eT‘·+ eT∞fl eT∞fl |æ\Tdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~.
eT‘êìï ‘·eT Á|üjÓ÷»Hê\ø√dü+ yê&ÉTø=H˚
sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ø√dü+ ÁbÕD≤\]Œ+∫q
ne÷j·T≈£î\ X¯yê\ MT<ä ø£|æŒq Á|üXÊ+‹ì
ÄyÓ÷~+#·≥+ nkÕ<Ûä´+.
eT‘·+ sê»ø°j·÷\≈£î ˇø£ eTTdüT>∑T
$ø£è‘· Vü≤è<äj·T+MT~ n+<äyÓTÆq bıs¡.
eT‘·+
eTqTwüß*ï $&É>=≥º{≤ìøÏ
$Á<√VüQ\T yê&ÉTø=H˚ ø£‹Ô
eT‘·+ø£‹ÔøÏ+<ä eTTø£ÿ˝…’q
eTqTwüß\ bÕ*{Ï Á|üXÊ+‹
eTq≈£î nø£ÿs¡˝Ò<äT
eTqTwüß\T #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· e*¢+#˚
XÊ+‹eT+Á‘ê\T eTq≈£î nø£ÿs¡˝Ò<äT.
Á|üXÊ+‹ n+fÒ X¯àXÊq XÊ+‹ ø±H˚ ø±<äT
eTìwæø° eTìwæø° eT<Ûä´ HÓ\ø=qï XÊ+‹.
ø£\\ ì+&Ü q>∑s¡+ Á|üyêVü≤+ ` eTqdüTì+&Ü qB ìHê<ä+
sê»eTùV≤+Á<ä+ H˚\˝À @eTT+<√
˙fi¯fl˝À @eTT+<√
C≤„|üø±\T yÓ‘·Tø=ÿì yÓ‘·Tø=ÿì
ø£\˝À¢øÏ ≈£L&Ü #=#·TÃ≈£î ekÕÔsTT.
44
ì»+>± n~ $∫Á‘· q>∑s¡y˚T
Ç|üŒ{Ïø° qqïj·T´>±s¡T
sê»eT+Á&ç |ü⁄s¡M<ÛäT˝À¢ <äs¡Ùq$Tdü÷ÔH˚ ñ+{≤s¡T
@ ÁbÕ#·´ø£fi≤XÊ\yÓ’b˛ ôd’øÏ˝ŸMT<ä yÓfi¯óÔ+{≤s¡T—
˝Ò<ë mÁs¡{Ï XÊ\Tyê ø£|ü⁄Œø=ì
]øå±˝ÀH√ Ä{À]øå±˝ÀH√ ≈£Ls=Ãì ñ+{≤s¡T.
sê»eT+Á&ç˝À C≤„|üø±\πø+ ‘·≈£îÿe ˝Ò<äT
m<ä>±*‡q @ yÓTTø£ÿqT |ü\ø£]+∫Hê
ø£+<äT≈£L] ù|s¡TqT düà]+∫ |ü⁄\ø£]düTÔ+~.
ˇø£ }] ÁobÕ<ë\T
ø£<∏ä˝À¢q÷ ø±yê´˝À¢q÷ Ç+‘·>±
mø£ÿ&É eTTÁ<ä\T y˚XÊsTT?
@ M~Û¬ø[flHê #·\yÓ÷ BøÏå‘·T˝À
ø£èwüíXÊÁk˛Ô ø£èwüíeT÷]Ô XÊÁk˛Ô
@<√ ˇø£ ø=ã“] #Ó≥Tº ˙&É˝À
eTT#·Ã{Ï+#·T≈£î+≥TqïfÒº ñ+≥T+~.
sê»eTùV≤+Á<ä |ü⁄s¡+
sê»e+XÊ\≈£L sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\πø ø±<äT
e+‘Óq øÏ+<ä ô|’dü\T yÓ‘·Tø=ÿH˚
ã&ÉT>∑T e+XÊ\≈£L Á|ü‹ì<Û˚
>ö‘·$T
Jeq~ e÷Á‘·y˚T ø±<äT— Jeø±s¡TD´+ ≈£L&Ü
nø£ås¡_Ûø£åø√dü+ e#˚à C≤„Hês¡Tú\≈£î
44
 Á>∑+<∏ë\j·T+ ≈£L&Ü.
ì»+,
sê»eTùV≤+Á<ä+ ˇø£ $∫Á‘· q>∑s¡+
qe´‘·qT Ä<ä]+#·≥+
nø£ÿ&ç dü+Á|ü<ëj·T+
yÓqøÏÿ b˛‘·Tqï≥T¢ ø£ì|ædü÷Ô
eTT+<äT≈£î b˛e≥yÓTTø£ #·eT‘êÿs¡+
>√<ëe] >√<ëe]>±H˚ ñ+≥÷
Á|üeVæ≤+#·≥+ ˇø£ dü+πø‘·+.
<äT:U≤ìø° <äT:U≤ìø° eT<Ûä´ Äq+<ä+ ñ+<˚yÓ÷
J$+#ê* ø£<ë?
J$+#·≥+ø√düyÓTÆHê J$+#ê* ø£<ë?
¬s’˝À¢qT+∫ m+‘·eT+~ ~–b˛‘·THêï?
Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–+#ê* ø£<ë?
düTU≤ìø° <äT:U≤ìø° eT<Ûä´
<ä÷s¡+ n+‘·+‘· e÷Á‘·y˚THê?
X¯àXÊq eTÚHêìï N\TÃø=ì
eT+>∑fi¯ yê<ë´\T $ì|ædTü HÔ êïj˚T$T{Ï?
eTs¡D X¯j·T´qT, $yêVü≤ y˚~ø£qT
düe÷q+>± #·÷ùd+‘· jÓ÷>∑T\j·÷´πs$T{Ï
eTqTwüß\+‘ê?
45
J$+#·≥+ø√dü+ J$+#·≥+
düTU≤ìï nH˚«wæ+#·≥+
<äT:K+ bıs¡*ï ã\e+‘·+>±HÓ’Hê ‘=\–+∫
bÕ‹ô|{Ϻq Äq+<ëìï yÓ*øÏ rj·T≥+
yÓ#·Ã{Ï ø£˙ïfi¯fl‘√HÓ’Hê eTTK+ ø£&ÉTø=ÿì
ø£+{ÏøÏ Ç+|ü⁄>± ‘·j·÷s¡e≥+.
eTs¡D≤ìøÏ sêfiËfl˝≤>∑÷ ø£s¡>∑≥+
|üP\sTTHê ¬s+&ÉT ø£˙ï{Ï u§≥T¢ sê\TkÕÔj·÷
eTTfi¯ófl >∑T#·TÃ≈£î+≥THêïj·Tì ‘Ó\Tk˛Ô+~ ø±ì
ø±fi¯fløÏ+<ä
>∑T˝≤;\T q*– b˛‘·THêïj·Tì ‘Ó*j·T<äT.
J$+#·≥+ m˝≤>∑÷ ‘·|üŒ<äT
J$+∫q+‘· ø±\+
<äT:U≤q+<ä+ nqTuÛÑ$<ë›+.
|ü+#·uÛÑ÷‘ê\ kÕøÏå>± ` q>∑s¡+ ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~
q>∑s¡+ ˇø√ÿkÕ] eT*Hêìï Á|üdü$düTÔ+~
>±* |ü⁄ø±s¡¢ì yÓ÷düTÔ+~
eTìwæì |ü{Ϻ+#·Tø√e≥eT+fÒ
eTdæ |üPj·T≥y˚T
Hê>∑]ø£‘· H˚]Œq $<ä´\øÏ n+‘·T˝Ò<äT
nc˛º‘·Ôs¡ X¯‘·Hêe÷\˝À
X¯‘êìøÏ HêeT+ ô|fÒº |üPC≤s¡T\T+{≤s¡T
45
 <äøÏåD ÇùdÔ Á|ü<äøÏåD+ #˚dæq+‘· |ü⁄D´+
ø£+Á{≤ø£ºs¡T¢ n~Ûø±s¡T¢ |ü⁄D´+ eT÷≥ø£≥Tºø√e≥+e\¢
s√&É¢øÏ s√>∑+ edüTÔ+~
q>∑s¡+ eTTK+ ì+&Ü eTX¯S∫ eT#·Ã˝Ò
q>∑sê\T sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\≈£L
n~Ûø±s¡¢≈£L
y˚X¯´\T>± e÷sêsTT
n+<ä+ @Hê&√ b˛sTT+~
yê´<ÛäT*ï qj·T+ #˚düT≈£î+fÒ #ê\T
|üX¯óe⁄\ ù|&É yÓj·T´{≤ìø°
eTqTwüß\T ô|+≥ yÓj·T´{≤ìø°
nqTyÓ’q q>∑s¡+˝À
M<ÛTä \T ‘·\T|ü⁄˝Òì¢ ãVæ≤s¡÷“¤eTT\T
q>∑s¡+ #Ó‘·Ô ø£<ä˝≤\+fÒ
es¡¸yÓTÆHê sêyê* es¡<Ó’Hê sêyê*
q~ MT~ qT+∫ ø£eTà>± sêyê*‡q >±*ì
ø±sêâHê\T ø£\Twæ‘·+ #˚düTÔ+{≤sTT
|üsê´es¡D Á|æj·TT\T @ bÕs¡Tÿ≈£î yÓ[flHê
|ü∫Ãø£≈£î ã<äT\T |ü˝Ò¢s¡T>±j·T˝Ò ñ+{≤sTT
mìï e+<ä\ @fi¯flqT+#√ ì\e>∑*–q #Ó≥ºsTTHê
|ü\T n+‘·düTÔ\ ø£≥º&Ü\‘√ b˛{° |ü&É˝Ò<äT ø£<ë?
#Ó≥¢qT Áù|$T+#˚ eTqôdø£ÿ&ç~ eTìwæøÏ?
#Ó≥¢‘√ e÷{≤¢&Ü\+fÒ
#Ó≥¢ uÛ≤wü ‘Ó*düT+&Ü*.
46
q>∑s¡+ ˇ+{Ïì+&Ü dæyÓT+fÒ
uÛÑ÷$T˝À‘·T˝À¢+∫ >∑>∑qeT+‘ê |òüT˙uÛÑ$düTÔqï~ dæyÓT+fÒ
ø±+Áø°≥T sê»´+˝À ø±+Á{≤ø£ºπs¢ uÛÑ÷|ü‘·T\T
eT{Ϻì ø=ì ‘Ó#·TÃø√yê*‡q ~q+ e#˚Ãdæ+~
y˚|üø=eTàqT yÓ\≈£î ø=H˚ s√E\Tø£<ë Ç$!
˙fi¯ófl {≤´+≈£î˝À¢øÏ >={≤º˝À¢øÏ bÕÁ‘·˝À¢øÏ
Á|üeVæ≤düTÔ+{≤sTT
>±*≈£L&Ü j·T+Á‘ê˝À¢øÏ |ü+ø±˝À¢øÏ
#=#·TÃ≈£î b˛‘·T+≥T+~
n–ï >±´dt bısTT´˝À¢øÏ ø£¬s+≥T bısTT´˝À¢øÏ
@Hê&√ <ä÷]+~
eT{Ϻ ø±+Áø°≥T≈£î <ëdü´+ #˚k˛Ô+~
Äø±X¯+˝À sêkÕsTTìø£ y˚T|òü÷\T
eT]ø±düÔ øÏ+~øÏ ~–‘˚ sê»ø°j·T ‘√s¡D≤\T.
nìï dü+ø°s¡í ìHê<ë\ eT<Ûä´
q>∑s¡+ ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~
q>∑s¡+ dü+øå√uÛÑ+ ñøÏÿ]_øÏÿ] #˚düTÔHêï
sêj·÷\qT≈£îqï ø£e⁄\≈£î
ø£˝≤\T >∑fi≤\T ø£<äT\T‘·÷H˚ ñ+{≤sTT
q>∑s¡+ eT<Ûä´˝À
q~ Á|üeVæ≤dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~
ˇø£{Ï ‘·sê«‘· ˇø£{Ï>± edüTÔqï
e+‘Óq\ øÏ+~qT+∫
ø=‘·Ôø=‘·Ô>± q~ Á|üeVæ≤dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~.
46
 Jeq~
\ø£å˝≤~ qø£åÁ‘ê\ kÕøÏå>±
#·$‹Hê{Ï eÁø£#·+Á<äπsK kÕøÏå>±
>∑&¶ç |üsT¡ |ü⁄MT<ä
ˇø£‘·*¢ |ü&ÉTø√u…{Ϻq |üdæø£+<äT.
bÕ‘êfi¯+˝À <ë≈£îÿqï dü÷s¡T´&ÉT ‘=+–#·÷ùd˝À|ü\
>√<ëe] ˇ&ÉT¶q
#·*øÏ m\T¬>‹Ô @&çÃq |üdæ>∑T&ÉT¶.
ˇø=ÿø£ÿ πøø£ Çs¡yÓ’j˚T&ÉT πøø£\T>±
Á|ü‹<Ûä«ì+∫ ˇø£ |ü+#·q #˚s¡>±
@s¡Œ&çq Á|üXÊ+‘· ≈£î{°s¡+.
neTà, Hêqï <ä÷s¡yÓTÆq |üdæ |æ\¢\T
Äø±X¯sêeTqï sêdæq düJe |üÁ‘ê\T
Jeø±s¡TD´ Á|üyêVü≤ dü+πø‘·+>±
>√<ëe] ‘·*¢ |üsT¡ >∑T*&ÉT‘·÷H˚ ñ+≥T+~
|üdæyêfi¯flì ø£HÓï‘·ÔsTTHê #·÷&Éì eTqTwüß*ï
j·÷+Á‹ø£+>± yÓ÷düTÔqï
Á‘ê#·TbÕeTT˝≤+{Ï ‘ês¡Ts√&ÉT¶
s√&ÉT¶HêqTø=ì ñqï ÄÁX¯eT+˝À
ô|s¡T>∑T‘·Tqï ˝Ò‘· yÓTTø£ÿ\T Çs¡yÓ’j˚T&ÉT.
uÛÑ÷$T˝À|ü* bıs¡˝À¢ yÓTTVü≤+ #êfÒdæq $‘·ÔHê\T
|üdæ yÓTTø£ÿ*ï ˝Àø±ìøÏ e~˝ÒkÕÔsTT
|ü–*q >±E eTTø£ÿ\T
47
nHê<∏ä˝…’ @ eT÷\H√ <ë≈£îÿ+{≤sTT
Ä≈£î n+#·Tq eT+#·T _+<äTe⁄\T
@ ìeTTwü+˝À C≤]b˛‘êyÓ÷ nì _≈£îÿ _≈£îÿ eT+≥T+{≤sTT
ø£s¡≈£î ø£\\ eT<Ûä´ #·\¢ì ø£s¡düŒs¡Ù˝≤
ø£˙ï{Ï bıs¡\ eT<Ûä´ $cÕ<ä <äèX¯´+˝≤
es¡dü>± ì\ã&ç
n+<äyÓTÆq <Ó’q´+ #˚‘·T\T #êdüTÔ+~.
#ê∫q ø£sê\≈£î ø£s¡düŒs¡Ùe\¢ Äq+<ä+ ø£\>∑<äT ø£<ë?
eTqeT+‘ê ø±πsà ø£˙ïfi¯fl‘√
ø£&ÉTù|e÷Á‘·+ ì+&É<äT ø£<ë?
@ Væ≤eTeqï>∑+ ø£qï<√ ‘Ó*j·Tì
á nHê<∏ä Jeq~
düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæ b˛≈£î+&Ü #·÷ùd u≤<Ûä´‘·
˙B HêBì.
eTÚq+>± ‘·|üdüT‡ #˚düT≈£î+≥Tqï eTqTwüß˝≤¢sê
>√<ëe] ˇ&ÉT¶≈£î ekÕÔs¡T ø£<ä÷?
($TÁ‘·T\‘√ ø£*dæ Jeø±s¡TD´dü+|òü÷ìøÏ yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT)
nø£ås¡ Á|üyêVü≤+
|ü⁄düÔø±\ eT<Û˚´ Hê J$‘·+
Hê nø£ås¡ dü÷s¡T´&ÉT
|ü⁄düÔø±\ |ü⁄≥\ eT<Ûä´ ñ<äsTTkÕÔ&ÉT
H˚qT nø£åsê\T #·÷dü÷Ô
ø£$‘·«+ ø£\\T ø£+{≤qT
47
 Hê ø£\˝À¢+∫ ø£<∏ä\T |ü⁄≥Tºø=kÕÔsTT
ø£\˝À¢ì ø£$‘ê«˙ï ø£<∏ä©ï
H˚qT
ù|J\ n#·TÃ˝À¢ b˛dæ
Á|ü»\eTT+<äT Á|ü‹eT\T>± ì\u…&É‘êqT.
nø£åsê\ #˚‘·T\T qqTï
neTà˝≤>± ‘·&ç$T ˝≤*kÕÔsTT
|ü⁄düÔø±\ ô|’q n+<äyÓTÆq ∫Á‘ê˝À¢
H˚H=ø£ Áù|eTeT÷]Ôì #·÷kÕÔqT
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ nø£åsê\ ø£fi≤eT÷]Ôì
ˇfiÀfl ô|≥Tºø=ì _&ɶ˝≤ ˝≤*kÕÔqT.
Hê≈£î |ü⁄düÔø±\ ‘√&ç<˚ ˝Àø£+
H˚qT |ü⁄düÔø±\qT ‹qqT >±ì
nø£åsê\ eT<ÛäT]eTqT #·$ #·÷ùd
|ü⁄s¡T>∑TH˚
|ü⁄düÔø£+ ~+&ÉT nqï~ Hê }Vü≤˝À
m>∑‘ê[ e÷≥ø±<äT
‘·\øÏ+~ |ü⁄düÔø±\q÷ ˇø√ÿe÷s¡T
ì~Û˝≤>± uÛ≤$+#·T ≈£î+{≤qT
HêJ$‘· ÁøÏj·T˝À
nø£ås¡+ ˇø£ $&Ésêì ã+<Ûä+
m+‘· $ø£è‘· <Ó’ìø£ ø±sê´\˝ÀHÓ’Hê
Hê Ä˝À#·q\T
48
nø£åsê\ #·T≥÷º |ü]ÁuÛÑ$TdüTÔ+{≤sTT
ì\ã&˚ dü‘·TÔe ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü
qqTï yÓTÆeTs¡|æ+#˚~
nø£åsê\ {≤ìπøÿ.
ãdüT‡˝Àì Çs¡T≈£î Á|üj·÷D+˝À
$&Ésêì #Ó*ø±&ÉT |ü⁄düÔø£y˚T
|ü⁄düÔø±ìøÏ H˚qT _&ɶì
‘·+Á&çì ùdïVæ≤‘·TDÏí
s¡ø£å≈£îDÏí düèwæºø£s¡Ôì
|ü⁄düÔø£+
Hê≈£î ◊<√ ÁbÕDyÓ÷ Äs√ ÁbÕDyÓ÷
ø±H˚ ø±<äT
yÓTT<ä{Ï ÁbÕD+!
ø£*dæ #˚ùd ìØø£åD •ø£åD
ìØøÏå+#·≥+ ø£qï •ø£å eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT
˙≈£L
˙e⁄ ø±yê\qT≈£îqï edüTÔe⁄≈£L
eT<Ûä´ U≤∞ì ø±\+ |üP&ÉTdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~
düeTTÁ<ä+˝≤+{Ï X¯Sq´+ eTT+<äT
@ø±øÏ˝≤ ì\TÃqï ìqTï
ÄX¯\ n\\T }]dü÷ÔH˚ ñ+{≤sTT
nsTTHê
@ø±øÏ>± ìØøÏå+#·≥+ ø£qï |òüT§s¡+ eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT
˙ ˙&É\‘√ ˙e⁄ e÷{≤¢&ÉTø√e\dæq |ü]dæú‹
48
 ˙ Ä˝À#·q\ #Ós¡kÕ\˝À q>∑s¡+ q&çu§&ÉT¶q u§eTà˝≤≥
ã+ByÓ’
ø£åD≤*ï }#·˝≤¢ ˝…ø£ÿ ô|≥Tº≈£î+≥÷ ñ+{≤e⁄. ˇø£ÿ ø£åD+˝À
ˇø√ÿkÕ] #ê˝≤ >∑eTà‘·TÔ>± ñ+≥T+~ »s¡>≈∑ L£ &Éì<˚<√ »]–b˛‘·T+~
˙ ø£fi¯fløÏ #˚‘·T\&ɶ+ ô|≥Tºø=ì ˇø£ |üdæπøø£ >±*˝À+∫ <ä÷düT≈£î edüTÔ+~
ìØøÏådü÷Ô ñ+{≤e⁄ mH√ï @fi¯ófl kÕ>±*‡q J$‘·+
y˚fi¯fl dü+<äT˝À¢+∫ #·÷ùd Á|üj·T‘·ï+≈£L&Ü #˚j·Te⁄ ø£‹ÔøÏ+<ä eTTø£ÿ\T>± e÷]
mes√ n–Z|ü⁄\¢ ^ùd es¡≈£î q&çs√&ÉT¶ HÓ‘·TÔ˝À¢ ‘˚˝≤&ÉT‘·T+~.
˙ dæ>∑¬s≥Tº≈£L&Ü qTe⁄« ø±\TÃø√˝Òe⁄
@ø±øÏ‘·q+ eTTdüT>∑T˝À q>∑s¡+ q&çu§&ÉT¶
#ÓeT≥\ïsTTHê uÛÑ]kÕÔe⁄ ø±ì eT‘· sê»ø°j·÷\≈£î Çs¡yÓ’Hê\T>∑T>∑+≥\÷ s¡+>∑düú\y˚T
$TÁ‘·T\ e÷≥\ ∫s¡T»\T¢˝À ø£fi¯ófl˝Òì Hêj·T≈£î\ yÓTTVü≤+MT<ä |üPdæq
|üs¡edæ+#ê\qTø√e⁄. $wü|ü⁄qe⁄«\T
ø£*dæ #˚ùd ìØø£åD˝À nsTT‘˚ yê&ç sê*b˛j˚T ˝À|ü˝Ò
ˇø£ Äq+<ä+ ñ+≥T+~ |ü~eT+~ ne÷j·T≈£î\ ≈£î‘·TøÔ \ £ T ‘Ó–b˛‘êsTT
y˚∫ ñqï ø£åD≤*ï ≈£L&Ü Ç+<Ûäq+˝≤ yê&ÉTø=H˚ eTÚq+ nsêú\T e÷s¡TÃ≈£î+≥T+~
#˚e edüTÔ+~ ù|>∑T\T ‘Ó–|ü&ɶ u≤\Tì eTè‘·<˚Vü‰ìï
@ #Ûêj·T∫Á‘·eT÷ |ü≥Tºø√˝Ò<Tä
<˚ì ø√dü+ y˚∫ ñ+&Ü˝À @ yêsêÔ|üÁ‹ø± eTTÁ~+#·˝Ò<äT.
H˚s¡TÃ≈£îH˚ H˚s¡TŒ edüTÔ+~ $ø£è‘· eTs¡D≤\≈£î ns¡ú+ #Ó|üŒ˝Òì ì|òüT+≥Te⁄\T
@ yÓ\T>∑T\ ø√dü+ ìØøÏå+#ê˝À eTÚq düe÷<ÛTä ˝…’ ìÁ<äb˛‘êsTT
mqTïø√e≥+ ˙ e+‘·T @ s√&√¢q÷ qTe⁄« q&Ée˝Òe⁄
me]ï m+<äT≈£î mqTïø√yê˝À s√&ÉT¶≈£î ø±fi§flùdÔ ø±ì ˙ >∑eT´+ #˚s¡˝Òe⁄.
‘Ó\TdüTø√e≥+ ˙ H˚s¡TŒ
n|ü⁄Œ&ÉT ìØø£åDÒ ˇø£ •ø£åD.
49 49
 eTVü‰q>∑sê˝À¢
mHÓïH√ï $∫Á‘ê\T »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT
ÁbÕs¡úq\T »s¡>±*‡q #√≥
eT+‘·Hê\T »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT
#Ûêr yÓ’|ü⁄ q&Éyê*‡q »q+
M|ü⁄ yÓ’|ü⁄ q&ÉTkÕÔ¬s+<äTø£ì—!
sêø£ådü‘·«+ ñ$Tà˝À
»q+ ¬sø£ÿ\T ‘Ó–q |ü⁄s¡T>∑T˝…’
ø=≥Tº≈£î+≥T+{≤s¡T.
mø£ÿ&çqT+#√ ˇø£ dü÷Á‘·<Ûës¡T&ÉT
ñqï≥Tº+&ç }&ç|&ü ç
>±j·÷\øÏ ø£≥Tºø£&ÜÔq+≥÷ ekÕÔ&ÉT
u§eTà\ #˚‹øÏ ø£‘·TÔ*∫Ãq
Ä≥>±&ÉT n‘·>±&˚qì
‘Ó*dæHê qTeP«H˚q÷ @MT #Ój·T´˝ÒeTT
eT∞fl
Ç˝≤+{Ï u§eTà˝≤≥qT
m|ü⁄Œ&ÉT #·÷&Ü˝§‡düTÔ+<√qì
øÏ{Ïø° ø£Hêï˝À¢+∫
»q+ _≈£îÿ_≈£îÿeTì #·÷düTÔ+{≤s¡T.
$TÁ‘·T\ ñ‘·Ôsê\ yêq˝À ‘·&çdæb˛‘·T+{≤qT
sêsTT $TÁ‘·e÷
ñ‘·Ôs¡+ sêsTT
50
˙ ñ‘·Ôsê\T ndü+ã<ä∆+>± ñHêï
n+<ä+>± ñ+{≤sTT
düø±\+˝À #Ó≥Tºø° Jyêìï#˚Ã
|ü#·Ãì ∫>∑Tfi¯fl˝≤ ñ+{≤sTT
bÕ\ø√dü+ @&˚Ã |üdæyê&çøÏ
–\ø£ u§eTà #·÷|æ+#˚ neTà qe⁄«˝≤¢ ñ+{≤sTT.
˙ ñ‘·Ôsê\T #·÷dæ
H˚HÓø£ÿ&√ |üdæ‘·HêìøÏ |üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷ yÓ[flb˛‘êqT
dü>∑+ ø=]øÏq C≤eT|ü+&ÉT
‹ì|æ+∫q ùdïVæ≤‘·T\T >∑Ts=ÔkÕÔs¡T
ôd’øÏ\T H˚s¡TÃ≈£î+≥÷
ø±*øÏ ‘·–*+#·T≈£îqï >±j·÷\T ≈£L&Ü
>∑Ts=ÔkÕÔsTT
düe÷~ÛyÓ’|ü⁄qT+∫ e#˚à C≤„|üø±\ >±*øÏ
¬s|ü¬s|ü˝≤&˚ ˙ ñ‘·Ôs¡+
kÕøÏå>± ñ+≥T+~
˙ ñ‘·Ôs¡+ ø£*Z+∫q ø£\˝Àq÷
ø£˙ïfi¯fl‘√
#=ø±ÿ\T ‘·&ÉT|ü⁄≈£î+{≤yÓ+<äT≈£îsê u≤ã÷!
˙ ø£˙ï{Ï‘√ ‘·&çdæq nø£åsê\T
Hê ø£fi¯fløÏ+<ä eT]+‘· n\T≈£îÿ b˛‘·THêïsTT
nsTTHê eT∞fl eT∞fl sêsTT $TÁ‘·e÷
ñ‘·Ôs¡+ sêsTT.
50
 X¯àXÊq+˝À ù|]Ãq ø£f…º˝≤¢+{Ï
ñ‘·Ôsê\ ø£≥º\+fÒ
Hê¬ø|ü⁄Œ&É÷ uÛj
Ñ T· y˚T
ø=ìï ñ‘·Ôsê\T {° ø£|ü⁄Œ˝À yÓ+Á≥Tø£\T
ø=ìï ñ‘·Ôsê\T ø±fi¯fløÏ #·T≥Tºø=qï bÕeTT\T
˙$
ø£˝À¢\ »\~Û˝À+∫ ñ]øÏ e#˚Ã
ø£˙ï{Ï ¬øs¡{≤\T
n$ qqTï ñøÏÿ]_øÏÿ] #˚kÕÔsTT
ø±˙
eTìwæì #˚kÕÔsTT eTìwæ ˝À‘·T\T #·÷|ækÕÔsTT.
$TÁ‘·e÷
qTyÓ«|ü⁄Œ&ÉT sêdæHê
˙≈£î ñ‘·Ôs¡y˚T sêj·T≥+ ‘Ó©<ä+{≤e⁄
Hê≈£î
ñ‘·sÔ ê\T sêj·T≥y˚T ø±<äT
ndü+ã<ä∆ »q düeT÷Vü‰\ eT<Ûä´
ã‘·ø≥ £ yÓT˝≤>√≈£L&Ü ‘Ó©<äT.
(ø£$ d”‘êsê+øÏ........)
Ä }s¡T m˝≤ ñ+~?
H˚qT e<ä* e∫Ãq Ä }s¡T m˝≤ ñ+~?
eTqTwüß\+‘ê πøåeTy˚T ø£<ë?
eTqdüT\T ø£\TdüTHÔ êïj·÷?
51
@ }¬s’‘˚H˚+
ø£fi¯ófl ø£fi¯fl‘√, #˚‘·T\T #˚‘·T˝ÀÔ
ø£*dæq+‘· düT\uÛÑ+>±
eTqdüT\T ø£\ee⁄ ø£<ë?
>√<ëe] m˝≤ ñ+~?
|ü˝≤¢©ï |ü˝…¢©ï eTT+#˚düTÔHêï
e+‘Óq\MT<ä ¬s’fi¯ófl |üs¡T¬>{≤º*‡+<˚
¬s’fi¯fl<ë«sê »q+ Á|üeVæ≤+#ê*‡+<˚.
q>∑s¡eTqï ‘·sê«‘·
bòÕ´ø£ºØ >={≤º\T, yê{Ï bı>∑\T ‘·|üŒe⁄ ø£<ë
|üìì qeTTà≈£îqïy˚yÓ’Hê
s={ÏHêZ |üì #˚düT≈£î b˛e*dæ+<˚.
nqï≥Tº
|ü≈£åî\ sê>±˝À¢ @<√ e÷s¡TŒ e∫Ãq≥Tº+<˚
nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ø=ìï bÕ‘·sê>±*+ø± $ì|ædüTÔHêïsTTø£<ä÷
|üø£åbÕ‘·+>∑\ |ü≈£åî\ ≈£L‘·*ï m|ü⁄Œ&É÷ |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î
bÕeTT˝…˝≤ ñHêïsTT?
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ |ü⁄≥º˝À¢+∫ ‘=+– #·÷dæ
ãTdü\T ø=&É÷HÔ ˚ ñHêïj·÷?
øÏ{Ïø°\Te÷Á‘·+ m|ü⁄Œ&É÷ ‘Ó]∫ ñ+#·T
>±* ø=+‘· eT*Hê©ï ˙* yês¡Ô©ï
yÓ÷düTø=ùdÔ sê˙`
>±*H˚ sêìe«q|ü⁄Œ&ÉT øÏ{Ïø°\ nedüs¡+ ñ+&É<äT.
51
 H˚qTqï|üŒ{Ïø£+f… Ç|ü⁄Œ&ÉT
yês¡Ô\T ‘·>±Zj·TqT≈£î+{≤qT
Äø±X¯+ ñ‘·Ôsê*ï e]¸+#·≥+ ˝Ò<äqT≈£î+{≤qT
bÕ|ü+ sêeTqïøÏ+πø+ ‘√düTÔ+~
eTq nø£åsê\ì <ä÷s¡rsê\øÏ #˚s¡y˚ùd
‘·bÕ˝≤ eTìwæì
Hê >∑~yÓ’|ü⁄ yÓfi¯flø£ÿπs¢<äì #Ó|ü⁄Œ.
Çe˙ï Ç˝≤ ñ+&É˙`
eTq+ ô|+#·T≈£îqï yÓTTø£ÿ\÷ #Ó≥÷¢ m˝≤ ñHêïjYT
$TÁ‘·e÷?
yÓTTø£ÿ\T |üP\˙, #Ó≥T¢ ˙&É˙ Ç∫Ãq+‘· ø±\+
mes¡T mø£ÿ&ÉTHêï
Á|ü|ü+#·+ düTK+>± ñ+≥T+~ ø£<ä÷?
ø±y˚]ø° >√<ëe]ø° eT<Ûä´ <ä÷s¡+ ‘·≈£îÿesTT+~
<äs¡Ùø£‘·«+ eTTK´+ø±ì
e´øÏÔ eTTK´+ ø±<äH˚ <ës¡Ùì≈£î&ÉT
∫‹ eT+≥\T πs>∑T‘·THêï
∫+‘·qT eTTK+˝À #·÷|üì dæú‘·Á|üE„&ÉT
Á|üeTTKT˝À¢ Á|üeTTKT&ÉT
Äø±XÊì¬ø‘˚Ô neø±X¯yê<äT\øÏ
$eTTKT&ÉT.
<Ûës¡ÔsêÁwüߺ\T m+‘·eT+~ ñ+fÒ @+
52
|òü\TZqT&çøÏ ˇø£ÿ >√bÕ\T&ÉT+fÒ #ê\<ä÷?
@ ø±s¡´Áø£e÷ìï uÛÑTC≤\MT<ä y˚düT≈£îHêï
ø£<ä*ø£\T e÷Á‘·+ ‘Ós¡yÓqπø
düTK<äT:U≤\eT<Ûä´ düqï{Ï bıs¡ @$T{À ms¡>∑q≥T¢
ne÷j·Tø£+>± #·÷ùd eTTK+
‘êqT ìs¡«Væ≤+∫q |üìøÏ ≈£L&Ü
Ç‘·s¡T\≈£î <Ûäq´yê<ë\T #Óù|Œ W<ës¡´+
X¯Á‘·T |üø£å+˝À ñqï ;Ûwüßà&ç¬ø’Hê
qeTdüT‡e÷\]Œ+#˚ k»q´+.
sê»eTùV≤+Á<äesêìπø ø±ø£ ø√kÕÔπø yêDÏ
|üÁ‹ø£ q&É|ü≥+˝ÀqT
ùdïVü≤<Ûäs¡à+ ìs¡«]Ô+#·≥+˝ÀqT
Äj·Tq<˚ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq u≤DÏ.
m+&É˝Àq÷ yêq˝Àq÷ dü÷ÿ≥s¡T
|üs¡T>∑T\T rdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~
|üì #Ój·÷´\qT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT
|ü>∑{Ïø° sêÁ‹ø° ‘˚&Ü ñ+&É<äT
Vü≤è<äj·T+˝À ã\+ ñqï|ü⁄Œ&ÉT
ã˙qT ˝Òì #=ø±ÿ≈£L&Ü
#·*˙ y˚&ç˙ ˝…ø£ÿ #Ój·T´<äT
á eTìwæì>∑T]+∫ #Ó|üŒ{≤ìπøeTT+~˝Ò
nqï+‘· düs¡fi¯ dü«uÛ≤eyÓTÆq|ü⁄Œ&˚
eT∞fl eT∞fl #ÓbÕŒ\ì|ædüTÔ+~
52
 eTqq+ #˚düTø√yê\ì|ædüTÔ+~.
ùdïVü≤+ >∑T]+∫ #ÓbÕŒ\+fÒ m+‘√ ñ+~:
#ÓbÕŒ\qT≈£îqï uÛ≤yê\T
eTT+<˚ ‘Ó*dæb˛‘·T+{≤sTT
#Ó|ü⁄Œø√˝Òì uÛ≤yê\≈£îe÷Á‘·+
@ uÛ≤cÕ dü]b˛<äT
ns¡∆sêÁ‹ f…*bò˛qT dü+uÛ≤wüD˝À
e÷≥\T ∫ø£ÿã&ç ÄÁs¡›eTe⁄‘·T+{≤sTT
ˇø£ÿkÕ] ªVü≤˝Àµ n+fÒ
J$‘·+˝À+∫ m+‘√ ˇ+≥]‘·q+ bÕ]b˛‘·T+~
Çø£ ª#·˝Àµ n+fÒ @ rsêì¬ø’Hê dæ<ä∆y˚T ø£<ë!
düT+<äs¡>√bÕ\sêe⁄\ ùdïVü≤+e˝Ò¢ ø£<ë
ø±y˚]ø° >√<ëe]ø° eT<Ûä´
<ä÷s¡+ ‘·≈£îÿesTT+~!
(∫+‘·\ >√bÕ\sêe⁄>±]øÏ...........)
#·÷|ü⁄
ø=ìï ø£fi¯flì #·÷ùdÔ ø£$‘·«+ |ü⁄≥Tºø=düTÔ+~
eTìwæ uÛ≤wü≈£î ø£qTï ì|òüT+≥Te⁄
eTqdüT |ü⁄düÔø±ìï #·<äyê\qT≈£îqïyê&ÉT
ø£+{Ï ì|òüT+≥Te⁄˝À
#·÷|ü⁄\ nsêú\qT nH˚«wædü÷ÔH˚ ñ+{≤&ÉT
53
eT÷dæ ô|{Ϻq ì|òüT+≥Te⁄˝À
X¯u≤›\T+{≤sTT ø±ì nsêú\T+&Ée⁄
nsêúìï ì+|ü⁄≈£îqï #·÷|ü⁄ ø£$‘ê«ìøÏ dü÷Œ¤]Ô.
ˇø=ÿø£ÿ #·÷|ü⁄ J$‘êH˚ï e÷πsÃdüTÔ+~
Jeqj·÷Á‘·˝À dü÷NdüÔ+uÛÑ+>± ì*∫b˛‘·T+~.
ø=ìï ø£fi¯fl≈£î #·÷ù| ñ+&É<äT
Je<Ûë‘·Te⁄*ï düŒ+~+|üCÒùd #˚e ñ+&É<äT
ˇø£ ∫Á‘·ø±s¡T&ç ≈£î+#Ó˝À+∫
Jeesêí\T |üs¡T#·Tø√yê\+fÒ
#·÷|ü⁄ ø±yê*
ˇø£ >=+‘·T˝À+∫ e÷<ÛäTs¡´+
n\\T n\˝…’ >∑T+&Ó ˝À‘·T˝À¢øÏ Á|üeVæ≤+#ê\+fÒ
#·÷|ü⁄ ø±yê*
ø£$‘·«+ yÓ\T>∑T˝À kÕïq+ #˚dæ
s¡düdüŒ+<äq≈£î ÄdüŒ<ä+ ø±yê\+fÒ
eT+∫#·÷|ü⁄>∑\ ø£fi¯ófl ø±yê*
#·÷|ü⁄\‘√ uÛ≤e C≤«\\ qTB›|æ+|üCÒùd
ø£fi¯ófl ø±yê*.
ñ‘·Ôsê\qT e]¸+#˚ Äø±X¯+
yê≥+˝Òì m&É+#˚‘√Ô
e+ø£s¡{Ï+ø£s¡>± sêj·T{≤ìøÏ
sêeTqïπø dæ>∑TZ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT
ñ‘·Ôsê\qT e]¸+#·{≤ìøÏ
53
 Äø±X¯+ m+<äT≈£î dæ>∑TZ |ü&ÉT‘·T+~?
nø£så ê˝…+<äTø√ #˚<Tä #˚<Tä >± ‘·>T∑ \TÔHêïsTT
|ü<ë\T >∑s¡fi¯yÓTÆ >=+‘·T˝À ~>∑q+≥THêïsTT
ø£eTà>± ñ+&Ü*‡+~ #˚<äT>± ñ+<˚$T{Ï?
ø√‘·T\≈£î nø£åsê\T sêj·T≥+ H˚]Œ‘˚
Ç+‘·ø£+fÒ n+<ä+>± sêj·T>∑\y˚yÓ÷!
>∑T+≥qø£ÿ\≈£î ø£+sƒ¡+u≤>∑T+fÒ
e÷≥\T Ç+ø± eT<ÛäTs¡+>± ñ+{≤j˚TyÓ÷!
ns¡ø£åD+˝À ã‘·T≈£î*ï Äs¡Œ>∑*–q
düŒ+<äq˝Òì $wü|ü⁄>∑T+&Óø£<ë n~
‘√ãT≥Tºe⁄˝…q’ >∑T˝≤_πs≈£î*ï ≈£L&Ü
N\Ã{≤ìøÏ yÓqø±&Éì eTT\T¢ø£<ë n~!
Äø±X¯+˝À mø£ÿ&√ qøÏÿ ñqï n<äèX¯´e´øÏÔ
<=+>∑#ê≥T>± $dæπs nø£åsê\ ø£‹Ô.
ø=ìï e+<ä\ dü+e‘·‡sê\T
•\\ô|’q ‘·s¡T\ô|’q
‘êfi¯|üÁ‘ê\ô|’q
n+<ä+>± neT]q nø£åsê˝ÒHê Ç$?
ø±–‘ê\ qT+∫ ø£+|üP´≥s¡¢<ëø±
r]Ã~~›q ‘Ó\T>∑T nø£ÿsê˝≤ Ç$?
nø£åsê\T n+<ä+>± ˝Ò≈£î+fÒ e÷HÓ
X¯u≤›\≈£î ns¡ú+ ñ+fÒ #ê\T ø£<ë?
nsêú\T e´+>∑´+>± ñHêï |üs¡yê˝Ò<äT
54
no¢\+>± ñ+&É≈£î+fÒ #ê\Tø£<ë?
#˚‘·T˝À¢ X¯S˝≤\T e÷Á‘·y˚T |ü≥Tº≈£îH˚ yêfi¯fløÏ
ø£˝≤\T >∑fi≤\T X¯ó<ä∆+>± m+<äT≈£î+{≤sTT?
X¯S˝≤\T >∑T#·Ã≥y˚T |üì>± ô|≥Tº≈£îqï yê&çøÏ
<˚Vü≤+˝À @ uÛ≤>∑yÓTÆHê ˇø£fÒ ø£<ë?
yÓT&Æ j
ç T· sY sêeTHêï!
˙e⁄ eTqTwüß\ ø£fi¯fl˝ÀøÏ dü÷{Ï>± #·÷&É˝Òq+‘· es¡≈£î
˙ ñìøÏ Äø±X¯y˚T
˙e⁄ sêùd Á|ü‹ nø£ås¡eT÷ ndü+ã<ä∆y˚T.
$cÕ<ä düàè‹øÏ M&√ÿ\T
yÓ’$<Ûä´y˚T eT‘·yÓTÆq ãèVü≤<들s¡‘·+˝À
dü+düÿè‹ Äq+<ë#êä<äq.
$<Ûä«+dü uÛÑ÷Á|üø£+|üHê\≈£î
e÷qe ìsêàD≤˝ÒyÓ’Hê eT{ϺbÕ\e⁄‘êsTT.
ˇø£ÿ ñHêà<äø£åD+ mìï >√&É\HÓ’Hê ≈£L\Ã>∑\<äT
qeTàø±\ #·T≥÷º ì]à+#·T≈£îqï ø£≥º&Ü\ì
m|ü⁄Œ&ÉT mes¡T ≈£L*ÃHê
@ <˚e⁄&É÷ e÷{≤¢&É˝Ò<äT.
e÷{≤¢&Éì e÷qe‘êr X¯≈£îÔ*ï e~*
eTìwæ uÛ≤wü e÷{≤¢&ÉT≈£î+<ë+.
eTqdüT ˝À‘·T˝À¢ Çs¡T≈£îÿb˛sTTq
$cÕ<ä düàè‘·T\T #˚dæq >±j·÷\≈£î
e÷qe‘·«|ü⁄ eT+<äT |üPdüT≈£î+<ë+.
eT{Ϻ˝À+∫ |æ+&ÉT≈£îH˚ s¡ø£Ô+ eTìwæøÏ m+<äT≈£L |üìøÏsê<äT
54
 >∑TqbÕ\‘√ ô|ø£*+∫q uÛÑeq+
•~∏˝≤\ øÏ+<˚ ˝…ø£ÿ.
me]øÏ ø±yê* <äT]›Hê\T?
eTìwæ MT<ä HÓ‘·TÔs¡T ≈£î]ùd y˚T|òü÷\T?
me]øÏ ø±yê*
Äq+<ä düàè‘·T\ô|’ ãs¡Te⁄>± ˝Ò#˚
n+<äyÓTÆq uÛÑeHê\T?
Áù|eTqT ìs¡«∫+#ê\ì...............
H˚qT Áù|$T+#·>∑\qT ø±ì
eTs=ø£] Áù|eTqT uÛÑ]+#˚ X¯øÏÔ Hê≈£î ˝Ò<äT
H˚qT Áù|$T+#·≥+ Hê≈£î düT\Te⁄
#·÷|ü⁄\T m|ü⁄Œ&ÉT ø£\bÕ˝À Ä˝À∫+#·>∑\qT
qe⁄«\ <ë«sê yÓqï |üPj·÷˝À yÓHÓï\ ø±j·÷˝À
ìs¡sí TT+#·Tø√>∑\qT
y˚* ø=dü\<ë«sê eTqdüT MDqT ìÁ<ä˝Ò|ü>∑\qT
ø±ì
eTs=ø£] Áù|eT≈£î Á|ü‹ düŒ+~+#·≥+ e÷Á‘·+
Hê #˚‘·ø±<äT.
ìC≤ìøÏ
H˚qT Áù|$T+#·>∑\qqTø√e≥eT÷ ˇø£ ÁuÛÑy˚T!
Áù|eTqT m˝≤ ìs¡«∫+#ê˝À Hê≈£î Ç|üŒ{Ïø° ‘Ó*j·T<äT
n~ dü÷~ yÓTTq, s¡+|ü+,
55
}_, ñyÓ«‘·TÔq ˝Ò#˚ ø£&É* ¬øs¡≥+,
bı>∑eT+#·T, Væ≤eTeqï>∑|ü⁄≥+#·T
eTq eTT+<äT >∑+‘·T˝Òùd ˝Ò>∑<ä÷&É
eTq yÓqTø£ |üs¡T#·T≈£îqï ˙&É
ndü\T ìC≤ìøÏ
eTq*ï ø£ù|Œdæq X¯SHê´ø±X¯y˚TyÓ÷
Áù|eT!
á nìs¡«#·˙j·÷qTuÛ÷Ñ ‹ì
H˚HÓ+‘·es¡≈£î ÇkÕÔH√ Hê≈£î ‘Ó©<äT
m˝≤ d”«ø£]+#ê˝À ndü\T ‘Ó©<äT
m|ü⁄Œ&É÷
Hê |ü⁄düÔø£+ø√dü+ H˚qT nH˚«wæ+#·T≈£î+{≤qTø±ì
‘Ó]∫ ñ+∫q Á|ü‹ |ü⁄düÔø±˙ï
#·<äe≥+ Hê e\¢ ø±<äT.
ndü\T Áù|eT mø£ÿ&É ñ+~ nì
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ MTe÷+dü˝À |ü&ÉT‘·T+{≤qT
neTà ø£&ÉT|ü⁄ ˝Àbıs¡˝À¢ <ë– ñ+<ë?
#·\¢ì y˚fi¯
neTà Ç∫Ãq #·qTu≤\ yÓ#·Ã<äq+˝À ñ+<ë?
ø={Ϻ ` ã&çøÏ |ü+|æ
kÕj·T+Á‘·+
u≤<Ûä>± m<äTs¡T #·÷ùd ‘·+Á&ç ‘·|üq˝À ñ+<ë?
∫qï ‘·q+˝À m‘·TÔ≈£î yÓ÷dæq
55
 y˚Tq eTs¡<ä* ∫e]#·÷|ü⁄
ø£˙ï{Ï ‘Ós¡˝À ñ+<ë?
ô|<ä›\T y˚dæq eTT&ç˝À ñ+<ë
Áù|eTT&ç?
n\T¢≈£îqï n+<äyÓTÆq \‘·˝À¢
ø£ìô|+∫q düT‘·T˝À¢
ø£*|æq #·÷|ü⁄˝À¢ q&ç∫q u≤≥˝À¢
ø£<∏ä˝À¢ e´<∏ä˝À¢ sêùd sê‘·˝À¢
ãs¡TyÓøÏÿq >∑T+&Ó ˝À‘·T˝À¢+∫
m|ü⁄Œ&√
Vü≤sƒê‘·TÔ>± ‘=+– #·÷düTÔ+<ë Áù|eT!
Ç+‘·es¡≈£î @ ì|òüT+≥Te⁄˝Àq÷
Áù|eT≈£î düeTÁ>∑yÓTÆq ns¡ú+
\_Û+#·H˚ ˝Ò<äT
neTà‘√ düVü‰ me«]ø°
Hê ì»yÓTÆq Áù|eTqT n+~e«H˚ ˝Ò<äT
Áù|eTqT H˚s¡TÃø√e≥+˝À
Hê$+ø± ‘·|Œü ≥&ÉT>∑T˝Ò
H˚ì+ø± H˚s¡TÃø√e\dæ+~ m+‘√ ñ+~
e´øÏÔì ø±ø£ düeTwæºì Áù|$T+#·≥+
H˚sT¡ Ãø√yê*
eTìwæì ø±ø£ e÷qe‘·qT Áù|$T+#·>∑\>±*
Áù|eT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì
56
ne÷j·T≈£î*ï nHê<∏*ä ï Áù|$T+#·>\ ∑ >±*
|ü⁄e⁄«qT ø±ø£ #Ó≥TºqT Áù|$T+#·>∑\>±*
ø£\*ï ø±ø£ ø£cÕº*ï Áù|$T+#·>∑\>±*
me«] Áù|e÷ Hê≈£î \_Û+#·ø£ b˛sTTHê |üs¡yê˝Ò<äT
dü«#·Ã¤yÓTÆq Áù|eTqT H˚qT Çe«>∑*¬>‘˚ #ê\T.
Ç+ø± #Óø£ÿì •\Œ+
J$+#ê*‡+<˚ J$+#ê*‡+<˚
X‚wæ+∫q J$‘êìï
@<√ $<Ûä+>± >∑&ÉbÕ*‡+<˚.
mes¡÷ ˙ eTT+<äT ‘·eT >∑T≥Tº $|üŒs¡T
J$+#·≥yÓT˝≤>√ #Ó|üŒs¡T
qB eT÷˝≤ìï ‘Ó\TdüTø√q÷˝ÒeTT
<ëì e÷sêZìï ìπs›•+#·q÷˝ÒeTT
düeTTÁ<ä+ eTT+<äT ˙ u≤<Ûä\T $|ü⁄Œ≈£îHêïe+fÒ
$T–˝Ò$ ñ‘·TÔ+>∑ ‘·s¡+>±\ ñ|ü⁄Œ qe⁄«˝Ò
˙fi¯fl ˝À‘·T\T e÷Á‘·+ ˙ø£s¡ú+ ø±e⁄
eT+∫ yêfi¯fl‘√q÷ #Ó&ɶyêfi¯fl‘√q÷
Jeq |ü<∏ëìï ˙e⁄ |ü+#·Tø√yê*‡+<˚.
∫e]es¡≈£î $T–˝Ò dü+‘√wüeT+≥÷
mø£ÿ&Ó’Hê ñ+<ë?
56
 dü+‘√wüdàü è‘·T\T≈£L&Ü eT\#·ø£ ‘·|üŒ<äT!
m<ä˝À‘·T˝À¢ ø£‘·TÔ˝≤¢ >∑T#·TÃ≈£î+{≤j˚T$T{Ï? ˇø£ÿkÕ] ì+&ÉT>± qe«eT+{≤yê
es¡Ôe÷q $cÕ<ä+
>∑T+&Óø+Ï <ä ‘·&‘ç &· >ç ± ‘·>T∑ \T‘·÷H˚ ñ+≥T+~ ø£<÷ä ? ˇø£ÿkÕ] qe«eT+{≤yê
X¯Sq´+˝ÀøÏ @Hê{Ϭø’Hê X‚wæ+∫q J$‘·eT+‘ê >∑Ts¡TÔ+&˚˝≤
ø±+‹øÏs¡D+ #=#·TÃ≈£î edüTÔ+<ä+{≤yê? ˇπø ˇø£ÿkÕ¬s’Hê ì+&ÉT>± qe«eT+{≤yê
nq+‘·kÕ>∑s¡+˝À+∫ e∫Ãq
Á|ü<∏äeT #·T+ãHê\ >∑‘·düàè‘·T\≈£î ã+B\yÓTÆ Äq+<äM∫ø£˝≤ qe«eT+{≤yê
eTqeT+‘ê eTs¡D≤q+<ä+yÓ’|ü⁄ ø±s¡Ty˚T|òüT+ <˚Vü≤+MT~
|üsT¡ >∑T\T rdüTHÔ êï+ yÓTs¡T|ü⁄ q>∑˝≤ qe«eT+{≤yê
Jeq #·\q∫Á‘·+˝À n\Hê{Ï $cÕ<ëìø° $cÕ<ëìø° eT<Ûä´ <√>±&˚
#·+<äqø£s¡düŒs¡Ù\T m|üŒ{Ïø° e÷dæ b˛e⁄ düàè‘·T\ |üdæbÕ|ü˝≤>±
e÷qdüdüs√es¡+˝À $ø£dæ+∫q |ü⁄cÕŒ\T uÀdæuÀdæ>± qe«eT+{≤yê
m|üŒ{Ïø° yê&çb˛e⁄. u≤>∑T|ü&˚yêfi¯flì #·÷dæ @&˚Ãyêfi¯ófl
Vü≤è<äj·T+ ˝À‘·T˝À¢+∫ H˚s¡T>± e∫Ãq e÷≥\T eT∞fl Çø£ qe«≈£î+&Ü
˙≈£î eT]+‘· uÛ≤s¡eTe⁄‘·÷ ñ+{≤sTT ˇπø ˇø£ÿkÕ] ì+&ÉT>± qe«eT+{≤yê?
≥qTï\ø=B› ãs¡Te⁄*ï yÓ÷dü÷Ô
˙ J$‘· X¯ø£{≤ìï ˝≤>±*‡+<˚ ì»+`
‘·|Œü <äT qe«ø£ ‘·|üŒ<äT
bÕ‘·C≤„|üø±\ Á|üyêVü≤+ô|’q ø£{Ϻq >∑T+&Ó˝À¢ >∑TãT\T <ë#·Tø=ì
ø£‘·TÔ\ e+‘Óqô|’ q&Éeø£ ‘·|üŒ<äT ø£fi¯fl˝À¢ ø±+‘·T\T yÓTT*|æ+#·ø£ ‘·|üŒ<äT
uÖ~∆ø£ s¡ø±ÔÁX¯óe⁄\‘√ ne÷yêdü´ ã‘·T≈£î˝ÀHÓ’Hê
|ü⁄≥\qT ‘·&É|üø£ ‘·|üŒ<äT qe⁄«\ yÓHÓï*ï yÓ*–+#·ø£ ‘·|üŒ<äT
dü+‘√cÕqïsTTHê <äT:U≤qïsTTHê eTq+ ã‘·ø±\Hêï
nø£ås¡•\Œ+>± e÷j·TeTqTwüß\T #˚dæq >±j·÷\T e÷Hê\Hêï
57 57
 eT+<äVü‰dü+ eT+<äT |üPj·Tø£ ‘·|üŒ<äT
sêj·Tø£ ‘·|üŒ<äT.
πs|ü⁄ eT∞fl qy˚« neø±X¯+ ˝Òø£b˛e#·TÃ
sêeTT&ÉT eT∞fl njÓ÷<Ûä´+˝À
n–ï Á|üy˚X¯+ #˚sTT+#·&Éì qeTàø£y˚T$T{Ï
j·TT<ä+∆ ‘·sê«‘· j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT
eTs√ p<äe÷&É&Éì qeTàø£y˚T$T{Ï
XÊ+‹ dü+<˚XÊ\T ‘Ó∫Ãq bÕe⁄sêsTT yÓT&É˝À
$wü|ü⁄dü÷~ y˚˝≤&É≥+ ˝Ò<äì qeTàø£ y˚T$T{Ï
<=+>∑ qe⁄«*ï ø√s¡qe⁄«*ï
MTkÕ\ y˚cÕ\øÏ+<ä <ë∫q yêfi¯ófl
@<√ ˇø£ s√E
$ø£{≤≥ºVü‰dü|ü⁄ yê>∑T˝À eTq*ï
eTT+#Ój·T´q÷ e#·TÃ.
n+<äTπø qyê«\ì ‘=+<äs¡ |ü&ÉT‘·THêïqT
ˇø£ÿkÕ] qe«eT+{≤yê
ã&Éu≤q˝≤ìï <ë#·T≈£îqï
ø£&É* ø£˙ï{Ï qTs¡>∑˝≤ qe«eT+{≤yê
|æ&ÉT>∑T*ï ø£&ÉT|ü⁄˝À <ë#·T≈£îqï
eTãT“ø£HÓï ø±≥Tø£ ø£fi¯fl yÓTs¡T|ü⁄˝≤ qe«eT+{≤yê
ˇø£ÿkÕ] qe«eT+{≤yê
ˇπø ˇø£ÿkÕ¬s’Hê ì+&ÉT>± qe«eT+{≤yê?
58
q~ ` q>∑s¡+
q~ düVü≤»yÓTÆq |üs¡T>∑T
q~ düVü≤q+>∑\ dü+düÿè‹
q~ ìs¡+‘·s¡ yêVæ≤ø£
q~ ø£$‘·≈£î Á|ürø£
q>∑s¡+ ìÁ<äb˛<äT, >∑+≥\≈£î >∑fi≤\≈£î ìs¡+‘·s¡ |ü]ÁX¯eT,
qqïbÕs¡T´&ç ø£\˝Àq÷ ø£eqXÊ«dü\T, <äT|üŒ{Ï ì+&Ü ø£$‘ê |ü]eTfi≤\T.
sê»eTùV≤+Á<äes¡+ M<ÛäT˝À¢ ø£$sêE\ ø±* eTTÁ<ä\T. sêE\≈£î sêE
qπs+Á<äT&ÉsTTq|ü⁄Œ&ÉT ø£$‘·«eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï eTVü‰ø£$ yÓ÷kÕÔ&ÉT.
q~ yÓqøÏÿ b˛<äT
|üPs¡« ìπs›•‘· e÷s¡Z+˝À eTT+<äTπø
m|ü⁄Œ&É÷ eTT+<äTπø.
Çdüø£ ˙fi¯flì yÓ÷düTÔ+~
˙fi¯ófl>±*ì yÓ÷kÕÔsTT
>±* eTqTwüß\ uÛ≤yê\ MT<äT>±
yêVü‰´[ yÓfi¯óÔ+~
uÛ≤yê\T |òüT˙uÛÑ$+∫q|ü⁄Œ&ÉT
q~ ø£$‘·>± bÕs¡T‘·T+~
q~ Á|ükÕ~+∫q ø£$‘· q~πø n+øÏ‘·+.
q>∑s¡+ eTqø√dü+ ô|]– b˛‘·÷H˚ ñ+~. Çs¡TøÏs¡T>±Z dü+<äT\T
>=+<äT\T>±. X¯‘êu≤›\bÕ≥T bı&ÉT>±Z yÓ&É\TŒ>± ô|]–q q>∑s¡+ m‘·TÔ>±
m<äT>∑T‘√+~ ø£<ä÷! Äø±XÊìø° y˚T&É\ø° eT<Ûä´ <ä÷s¡+ ‘·s¡T>∑T‘√+~.
ˇø£|ü⁄Œ&ÉT Çfi¯fl ø£|ü⁄Œ\ô|’ ñ+&çq ô|+≈£î\T H˚\bÕ˝…’ ø£dæ>± ø±fi¯fløÏ
58
>∑T#·TÃ≈£î+≥THêïsTT. ø±+Áø°≥T≈£î Vü≤è<äjT· + mø£ÿ&ÉT+≥T+~. Ä‘·àVü≤‘·´ q>∑s¡+˝À qqïj·T eTè‘·T´+»j·TT&ÉT!
#˚düTø√yê\qT≈£îH˚ yêfi¯ófl es¡<ä >√<ëe] ø√dü+ y˚∫ ñ+&˚ ø±\+ #·Ts¡#·Ts¡˝≤&˚ dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ yÓ’|ü⁄
b˛sTT+~. uÛÑ÷$T ˝À‘·T˝À¢øÏ <ä÷πø eTqTwüß\ø£+fÒ Äø±X¯+ qT+∫ ì+&ÉT>√<ëe] eTs√yÓ’|ü⁄
uÛ÷Ñ $TMT<ä |ü&˚ eTqTwüß˝…≈î£ ÿee⁄‘·THêïs¡qT≈£î+{≤qT. qBÁ|üyêVü≤+‘√ Ç|üŒ{À¢ me] Á|ü‘êbÕ\÷ |üì#Ój·T´e⁄
yêVü≤qÁ|üyêVü≤+ b˛{° |ü&ÉT‘√+~. @ eT\T|ü⁄ ‹]–Hê ˙ Jyêìï ø£&ÉT|ü⁄ ì+ù|M ˙fi‚fl
ø£ã[+#·{≤ìøÏ @ ø±s√ dæ<ä∆+>± ñ+≥T+~. X¯yê\ì ñ_“+#˚M ˙fi‚fl
q~ ˙fi¯fl<ä>∑Zπs n‘·ìø° Hê≈£L ‘·>±<ë ˙fi¯fl n+#·Tq kÕïq |òüT{≤º\T
e<ä\{≤ìπø ˙fi¯fl+{≤&ÉT n‘·qT ø£åDø£åD |ü]D≤eT Á|ürø£˝≤
‘ê>∑{≤ìπø ˙fi¯fl+{≤qT H˚qT ì+&ÉT >√<ëe] >∑\>∑\\T
˙fi¯ófle~˝Òùd yêfi¯fl‘√ Hê≈£î |üì˝Ò<äT
˙fi¯flì Je<Ûës¡>± uÛ≤$+#·≥y˚T HêøÏwüº+ mìï |ü˝…¢\T #˚]‘˚ ˇø£ q>∑s¡+! eT\¢+|ü*¢ ø=‘·Ô|ü*¢ sêfi¯fl|ü*¢ `
˙fi¯flì #·÷dæq|ü⁄Œ&É+‘ê Hê≈£î n˙ï ø£*ùdÔH˚ ø£<ë q>∑s¡+! ã+&ÉT¢ ‹]–q <ës¡T˝À¢ ãdüT‡\T ‹s¡>∑≥
eTìwæ eTìwæ˝Àì Je Á|üyêVü≤y˚T >∑Ts=ÔdüTÔ+~ yÓTTø£ÿfÒHê e÷s¡TŒ? ø√≥>∑Te÷à\T yê´bÕs¡ πø+Á<ë\T ø±e≥+
˙πs ÁbÕD≤<Ûës¡eTT e÷Á‘·y˚THê e÷s¡TŒ? Ç+{Ï+{Ïø° eT<Ûä´ ø√≥>√&É\T ˝ÒdüTÔHêïsTT. eTìwæ
m&É‘>Ó ø∑ £ |üsT¡ >∑T˝…‘Ô̊ @πs eTìwæø° q&ÉTeT <äfid¯ ]ü bıs¡\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. Ç+{Ï˝Àì Á|ü‹ eTìw”
eTq bÕ*{Ï ø±eT<Û˚qTe⁄ ø±<ë? >∑~øÏ ‘Ós¡, ô|f…ºøÏ ‘êfi¯+ y˚düT≈£îH˚ ø±\+ø£<ë Ç~!
qB Á|üyêVü‰ìøÏ Äqø£≥\ º T ø£{qºÏ yês¡THêïs¡T ø±ì q>∑s¡ Á|üyêVü‰ìï q~ n+fÒ
n&ÉT≈¶ î£ H˚ yê¬ses¡T? q>∑s+¡ ø√dü+ ø=+&É\≈£î ø=+&É˝Ò ø£]– b˛‘·THêïsTT: eTV”≤‘·˝≤ìø=ø£ ãVæ≤s¡+>∑ »\Hêfi¯+ ø±e#·TÃ
$T≥º\T, |ü˝≤¢\T, >∑T+≥\T, #ÓsT¡ e⁄˝Ò+ ˝…øÿ£ ! Á>±eT<˚e‘·\+‘ê q>∑sêìøÏ eT{Ϻì ô|\¢–+#·Tø=ì
n+øÏ‘·yÓTÆ b˛j·÷s¡T. sêC≤~Ûø±s¡T\T sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T>± ne‘ês¡ eTT+<äT≈£î kÕπ> ø±fi¯ófl˝Òì
yÓT‘·TÔ‘·THêïs¡T. |üP≥≈£Lfi¯fleTà\≈£î @Hê&√ ø±\+ #Ó*¢b˛sTT+~. »\ »+‘·Te⁄ ø±e#·TÃ
@ø£ ‘ ês¡ ì |ü + #· ‘ ês¡ \ T>± e÷s¡ Ã ≥ yÓ T Tø£ ÿ fÒ <Û ˚ ´ j· T +. nq+‘· kÕ>∑sêìï nH˚«wædü÷Ô
∫Á‘ê+>∑ T \T s¡ ‘ êï+>∑ T \T @ $ÁXÊ+‹ >∑ è Vü ‰ ˝À¢ <ë≈£ î ÿHêïs√! |üs¡T>∑T˝…‘˚Ô |ü]XÀ<Ûäø£ »\ø£q´ ø±e#·TÃ.
kÕs¡+>∑<säÛ T¡ &É+≥÷ ñ+fÒ n|üŒø£$ì yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ yÓ[flb˛sTT ñ+{≤&ÉT. >√<ëe] ≈£L&Ü q<˚
Çìï{Ï eT<Ûä´ á q>∑s¡+ qqïj·T´ì düà]dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~ ø£<ä÷! á ø±ì q~ q~>± nì|æ+#·<äT
59 59
 m|ü⁄Œ&É÷ >∑T+&Ó˝À¢øÏ Á|üeVæ≤+∫qfÒ¢ e´ø±Ôe´ø£Ô |ü]y˚<äq!
nì|ædTü +Ô ~
Hê ˇ+{ÏMT<ä Hê\T>∑T ˙{Ï _+<äTe⁄\T ˇø£ ns¡∆sêÁ‹ Je Á|ü|ü+#·+ ùd<ä rs¡T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT
|ü&É>±H˚ >∑&j ç ÷· s¡+ ì*∫b˛sTT+~
eTqdüTì+&Ü #·\¢ì neTà ø£s¡düŒs¡Ù. ø±y˚Øq~ |üs¡T>∑T Ä|æ+~
ìs¡+‘·s¡ dü+düÿè‹˝≤ q~, qe˝≤eD´+‘√ q>∑s+¡ , |ü<´ä y˚T$T{Ï qø£åÁ‘ê\T ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îHêïsTT
>∑<ä´y˚T$T{Ï? n˙ï ø£$‘·« Á|üyêVü≤+˝À ø=≥Tº≈£î b˛‘·THêïsTT. |ü<ë´˙ï q\¢{Ïq>∑s¡+ MT<ä ø±+‹˝Òì #·+Á<äT&ÉT
>∑<ë´˙ï düe÷q+>± yÓ÷dæq qB q>∑s¡+ ∫~«˝≤dü+>± qe⁄«‘·÷H˚ ñ |ü≈£åî\ ¬sø£ÿ\ X¯ã›eT÷ $q|ü&É≥+ ˝Ò<äT
+~. düJe+>± ñ+&Ü\qT≈£îH˚ yêfi¯fløÏ ø£eq XÊ«dü\T n+<äT‘·÷H˚ ñ n+‘·T˝Òì ∫ø£ÿì ìX¯Ùã›+e\¢ ìÁ<ä yÓT\≈£îe sê˝Ò<äT
HêïsTT ø£<ë? eT+∫˙fi¯flø√dü+ #ê∫q #ÓsTT´
∫Á‘·ø±s¡T&ç ≈£î+#ÓqT+∫ e∫Ãq πsK˝≤
ø£˙ï{Ï düs¡düT‡qT $T–*Ã neTà yÓ[flb˛sTT+~ ì*∫b˛sTT+~
uÛÑ]+#·˝Òì ìX¯Ã\‘·
neTàqT>∑T]+∫ #ÓbÕŒ\qT≈£îqï Á|ü‹kÕØ U≤∞ nsTTq Ä˝À#·q˝À¢øÏ
}Vü≤\ |ü≈£åî\T >∑÷{Ï˝ÀH˚ yÓ\T>∑T <ä÷πs düeTj·÷ìπø
_≈£îÿ _≈£îÿeTì #·÷düTÔHêïsTT n+‘ê nsTTb˛sTT+~
uÛ≤eHêø±X¯+˝À e]¸+#˚ y˚T|òüT+ neTà yÓ[flb˛sTT+~.
ˇø£ÿ{° ø£ì|æ+#·≥+ ˝Ò<äT
ø£˙ï{Ï düs¡düT‡qT XÊX¯«‘·+>± $T–*à |ü~ s√E\ ‘·sê«‘· >∑~ X¯óÁuÛÑ+ #˚düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT
neTà @ rsêìø√ yÓ[flb˛sTT+~. ˇø£ eT÷\ qøÏÿ ø£ì|æ+∫q |ü–*q >±EeTTø£ÿ
yÓ[fl b˛sTTq neTà #˚‹ì
#Ó|üŒ˝ÒqT eT∞fl düàè‘·T˝À¢øÏ ˝≤ø=ÿ∫Ã+~
#Ó|üŒ≈£î+&Ü ñ+&É˝ÒqT ∫]–q uÛ≤yê\ eTTø£ÿ\T≈£L&Ü
nqTuÛÑ÷‹ø° n_Ûe´øÏÔø° n+øÏ‘·yÓTÆq @ øÏ{Ïø° eT÷\˝ÀH√ <ëø=ÿì ñHêïj·÷?
e´øÏÔπø ø£<ë ns¡∆sêÁ‹ ‘·sê«‹ ø£åD≤\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï>±
60 60
 dü÷<äT˝…’ <˚V≤ü eT+‘ê >∑T#·TÃ≈£î+≥THêïsTT
<ëVü≤+ rs¡Ã{≤ìøÏ kÕ–q #ÓsTT´
‹]– sê˝Ò<ä+fÒ mes¡Te÷Á‘·+ @+ #Ój·T´>∑\s¡T
|æ*#˚ X¯øÏÔì ≈£L&É>∑≥Tº≈£î+<ëeTqT≈£îHêï
X¯Sq´+ Äe]+∫+~ ø±uÀ\T
düqï{Ï eT÷\T>∑T
eT÷dæq ‘·\T|ü⁄*ï <ë{Ï yÓfi¯óÔ+<äH˚
ÄX¯˝<Ò Tä
@ MqT\≈£L $ì|æ+#·ì ø£\‘· y˚fi¯˝À
M&√ÿ\T≈£î ns¡ú+ @eTT+≥T+~?
J$‘· #·Áø£+
J$‘·#·Áø£eT+fÒ
ø£˙ï{Ï düs¡düT‡qT $T–*Ã yÓ[flb˛sTTq neTà
qqTï ø£qï+<äT≈£î H˚qT ñqï+‘·es¡≈£î
Hê s¡÷|ü+˝À ã‹øÏ ñ+&É≥y˚TH˚yÓ÷
u≤\´+
neTà ‘·q u≤\´+ >∑T]+∫ @Hê&É÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT
#Ó|üŒ{≤ìπøeTT+~˝Ò nqï uÛ≤e+ ø±e#·TÃ
ÄyÓTì yÓTT<ä≥ ‘ê‘· nH˚ eT>∑yê&ÉT ô|+#ê&ÉT
‘·sê«‘· Hêqï, n≥T ‘·sê«‘· nqï
nq+‘·s¡+ n+<äs¡÷ ø£*dæ uÛÑs¡Ô #˚‘·T˝À¢ ô|{≤ºs¡T
u≤\´+ <ëfÒ ej·TdüT˝ÀH˚
61
n‹Ô+{Ï ø√&É˝…’q ne÷àsTTøÏ
#Ó|ü⁄Œø√<ä–q #·]Á‘· @eTT+≥T+~ ø±ã{Ϻ!
J$‘·+ J$+#·{≤ìøÏ e÷Á‘·y˚T nsTTq|ü⁄Œ&ÉT
ÄX¯\≈£î ÄX¯j·÷\≈£î ns¡ú+ ˝Ò<äT.
ø√s¡T≈£îqï J$‘·+
J$‘·+ ø£*Œ+∫q ∫≈£îÿeTT&ÉT\ eT<Ûä´
}|æ] |”\TÃø√>∑*–q ø£åD≤\T ø±yê*
y˚dü$˝À ˙&Éìdü÷Ô edü+‘·+˝À ∫>∑Tfi¯ófl y˚ùd
e+X¯eèø£å+ ˇø£ÿf…ÆHê ñ+&Ü*
{° ø£|ü⁄Œ |ü>∑\>=fÒºdæq yêfi¯ófl
{°ø√dü+ ∫+‹+#·≥+˝À ns¡ú+ ˝Ò<äT
uÛÑ]+#˚yêfi¯flì u≤<Ûä\T ô|≥º≥+
uÛÑs¡Ô nH˚yê&ÉT Vü≤≈£îÿ>± uÛ≤$düTÔ+{≤&ÉT
e÷≥\T sêe≥+ nqï~ ø=+<ä]øÏ
$T‘·+>± ñ|üj÷Ó –+#·{≤ìπø
eTqe&ç‘√ #˚düT≈£îqï eT∫Ãø£ ˇø£ÿfÒ
πs|ü{Ïì>∑÷]à ÄX¯\T πs|ü⁄‘·T+~
ã‘·T≈£î bı&ÉT>∑THê yÓ÷dæq e÷≥\ ãs¡Te+‘ê
eTqe&ç eTT<äT› e÷≥˝ÀÔ ‘˚*ø£|ü&ç b˛‘·T+~
ø√s¡T≈£îqï J$‘·+ nq‹ <ä÷s¡+˝À ñ+&É>±H˚
ø£+#·+ eTT+<äT ≈£Ls¡TÃqï neTà
dü>∑+˝ÀH˚ #ÓsTT´ ø£&ÉTø=ÿì yÓ[flb˛sTT+~.
61
 πs|ü{Ï ÄX¯ nHês√>∑´+
neTà≈£î mH√ï ÄX¯\T+&˚$
ø£˙ï{Ï u§≥¢˙ï ø£fi¯fl˝ÀH˚ <ë#·Tø√yê\ì ÄX¯ ñ+&˚~ neTà˝≤+{Ï Ád”Ô nHês√´>∑+ bÕ˝…’q|ü⁄Œ&ÉT
ìqï{Ï ˙&É m+‘·{Ï yê´~ÛHÓ’Hê eTÚq+ uÛÑ]düTÔ+~
es¡Ôe÷q+ MT<ä |ü&ÉT‘·÷H˚ ñHêï X¯Øs¡eT+‘ê yê´|ædüTÔqï u≤<Ûäì ˝…ø£ÿ#Ój·T´q|ü⁄Œ&ÉT
πs|ü{Ï yÓ\T>∑T eTÚHêì≈£î+&˚ X¯øÏÔ @ uÛ≤wü≈£L ˝Ò<äT
˙&Éì $T+π>düTÔ+<äH˚ qeTàø£+‘√ m<äTs¡T#·÷ùd~ yÓT*ô|fÒº qsê\≈£î ∫qï eT÷\Tπ> dü+πø‘·+
#Ó≥Tº ∫es¡¢ì n+<äT≈£îH˚ ÄX¯ ˝Ò≈£îHêï @ ø£\yÓTÆHê u≤<Ûäì |ü{Ϻ #·÷|ü>∑\<äH˚ ÄX¯˝Ò<äT
n+<äTø√>∑*–q ∫>∑Tfi¯flø√dü+ ÄX¯|&ü ~˚ . ø£s¡Ô ø£s¡à ÁøÏj·T\øÏ ns¡úeT+≥÷ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT
˝À|ü\øÏ rdüT≈£îqï eT+<äT\T
neTà J$‘·+ #ê˝≤es¡≈£î $cÕ<äHêeT dü+e‘·‡s¡y˚T s¡ø£Ô<Ûës¡>± yÓ*øÏ sêe{≤ìøÏ >±j·÷˝Ò <ë«sê\T
ˇø=ÿø£ÿ|ü⁄Œ&ÉT bÕ\T eTs¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+{≤sTT yê´~Û≈£L&Ü ø=+&É ∫\Ty˚
ø±ì bı+>∑e⁄ yÓT\¢yTÓ \¢>± $T+π>düT+Ô fÒ
bÕ\≈£L bı+>∑T≈£L eT<Ûä´ ‘·&ç n&ÉT¶ edüTÔ+~ ãj·T≥|ü&˚ e÷s¡ZeT+≥÷ eTπsB ø£ì|æ+#·<äT.
ô|<ë\ MT~ ∫s¡Tqe⁄«qT
ø£˙ïs¡T ø£&>πç düT+Ô ~ ndü+|üPs¡í eTVü‰ø±e´+
e&É>∑fi¯ófl ˝Òì Je<Ûës¡ø√dü+ neTà J$‘·+ ˇø£ ndü+|üPs¡í eTVü‰ø±e´+
m<äTs¡T#·÷&É≥+‘√H˚ dü]b˛sTT+~ neTà ø£\\T ø£qï eTVü‰ø±e´+˝À uÛ≤>±˝Ò
ø£fi¯fl˝À $T\$T\\T ‘Ó|æŒ+#˚ Hê ã‘·T≈£î |ü⁄düÔø£+ |ü⁄≥\T
uÛÑ$wü´‘Y ∫Á‘·|ü{≤ìï #·÷&Ü\H˚ ÄX¯ì H˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ H˚qT ø±<äT
ø±\bÕX¯+ ˝≤π> düT≈£î+~ e÷ neTà ø=&ÉT≈£îH˚
yÓ\T>∑T≈£L ø£fi¯fl≈£L eT<Ûä´ ø±´q‡sY sêø£ådüT&ÉT #˚dæq >±j·÷\ qT+∫
ø£˙ï{Ï bıs¡qT $T–*à >∑~n+‘ê |üs¡T#·T≈£îqï s¡ø£Ô+˝ÀqT
ns¡∆sêÁ‹ ‘·sê«‘· yÓ\T>∑Tø√dü+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô #·÷dü÷Ô ˇø£|üŒ{Ï H˚H˚
neTà yÓ[flb˛sTT+~. neTà yÓ[flb˛sTTq ‘·sê«‘·
62 62
 ø£\\T>± |òüT˙uÛÑ$+#˚ C≤„|üø±˝À¢+∫
Á|ü‹ Á|üuÛ≤‘·eT÷ eT∞fl eT∞fl ñ<äsTTdüTÔqï
|üdæ yÓTTø£ÿ>± H˚H˚ Hê\Ze |ü⁄düÔø£+

ìs¡+‘·s¡ Je Á|üyêVü≤ ∫Vü≤ï+>± All Alone in the Sky

ø±e´s¡÷bÕìï <ë*Ãq neTàì H˚H˚.
n+<ä]˙ m|ü⁄Œ&√ ˇø£|⁄ü Œ&ÉT ˇ+≥]‘·q+ y˚~dÛ Tü +Ô ~. Äø±X¯+˝À
|üøåÏ ≈£L&Ü ˇ+≥] ‘·Hêìï uÛ]Ñ +#·˝<Ò Tä . me¬sH’ ê düsπ e÷qdæø£ s¡ø+Ô£ ‘√
|ü⁄≥*ï ‘·&|É øü £ ‘·|Œü <äT. dü+‘√cÕqïsTTHê y˚<qä qsTTHê nø£så ê\T>± #Óøÿ£ ø£
‘·|üŒ<äT. á Ç+^¢wüß ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï &܈ˆ $.$._.sêe÷sêe⁄>±]
e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘«· +˝À s¡#s· TT‘· ø£\+ qT+∫ yÓ\Te&ç+~. (Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD
2002)

All Alone in the Sky

Poems
R.V.Sundaram

As my mother’s memory
Lives in me
I am not alone

63 63
 PREFACE
Although I have not had the privilege of meeting
Professor R.V.S.Sundaram, a distinguished teacher of
Telugu, Folklore and South Indian Studies at the University
of Mysore, in person, there could not have been a better
way of getting acquainted with him than through his poetry.
This introduction was performed by my friend and noted
litterateur Dr.V.V.B.Ramarao.
Every poet has a craft of his own- a secret he
unsuccessfully attempts to keep to himself. It, however,
gets revealed through his work. While reading the poems
of Professor Sundaram, one is struck by his skill of putting
the pause, indicated by the end of the line in blank verse, at
the right place. Remarkably, even in the translation, the
lyrical quality of his blank verse is not lost.
I started writing poems in my adolescence almost
half a century ago. Much has changed since then, thanks to
the soul-destroying drudgery of Indian administration to
which I was chained for four decades, but I have managed
to retain an insatiable lust for a good poem. And whenever
I encounter a striking piece of sensuous beauty, it ads to
my repertoire.
In professor Sundaram’s poems I discovered a
fascinating mixture of instinct and imagination, which
64
perhaps have their origin in some sort of subjective
eccentricity. It was a pleasure going through his poems.
He uses the medium very effectively to create an
atmosphere of non-reality characterized by undiluted
integrity of human experience. His symbols touch your
consciousness e.g. the twig gone dry. Layers of grief. The
urban cuckoo, a warm shadow…. In one of his poems, he
draws a singularly realistic picture of memories calling the
poet back. Some other poems offr drops of vivid
imagination marinated with life’s tears and smiles. “Tuned”
reminds me of one of my most favourite Urdu verses “heart
Attack” by Faiz Ahmad Faiz. Similarly, I was quite impressed
by “Mulling at our Hands” on account of its depth and
topicality.
More often than not, poetry provides a reasonable
insight into the poet’s personality. Whether it is true in the
case of Professor Sundaram I will discover only when I
meet him. Besides, I eagerly look forward to Professor
Sundaram’s next collection of poems.
Prabhat Kumar
President
Indian Society of Authors
New Delhi
64
 AGONY SINGS AGAIN
Professor R.V.S.Sundaram has been a bridge
between the most vibrant cultures of South India, Viz,
Kannada and Telugu for more than three decades now. He
has translated works from Telugu into Kannada and vice
versa, thereby enriching the languages spoken by some 120
million people, which is quite substantial considering the
population of the European countries. RVS- as he is
affectionately called- is always innovative in thinking and
because of his wide reading and versatility he has kept his
mental antennae at the most conscious point of time, being
a poet of rare sensitivity and sensibility. He has some 60
Books to his credit and that speaks volumes of his hardwork
and perseverance.
Recently, he gathered some of his poet-friends in
Kannada together and inspired them to take part in a joint
venture of producing one long poem and as a result a
creative product of combined effort Aneela Aaraadhanaa
was born.The title of the poem is the acronym of all the
seven poets’ names. RVS, being one of the poets in the
experiment, waits along with his colleagues for the creative
feedback from the poetry-lovers. But the so called poetry-
lovers in Kannada are always slow in responding. Let us
hope RVS would get his feedback before long. But RVS is
not a person to brood over his last venture. He is always
65
inspired to take the initiative to move on. He possesses the
‘Jangama’ element in abundance and therefore he is
constantly on the move.
It is this urge to find something new that has inspired
him to write poems in English. As a much travelled poet
and scholar, RVS must have realized the necessity of writing
in English at a time when English is becoming ubiquitous
and wide-ranging. The scholars in the regional languages
are trying to find a firm foothold in the terra ferma of the
English language and this ever malleable and ever obliging
language is doing the biddings of the new-users.
The poems in the present Anthology All Alone in
the Sky, ask for no concessions and RVS though tentative
in his approach as he is coming to terms with the alien
tongue accepts the demands made by vigorous tests. And
thus the twenty poems that are collected in this Anthology
have successfully found adequate idiomatic raiment and
sufficient metaphoric elegance to obtain the nod of the
cognoscenti.
As the title of the book suggests a majority of the
poems deal with ever present ‘loneliness’ which is without
the positive support of the ‘aloneness’. “The Dawn” paints
the ‘mental palanquin crashing’; “The Urban Cuckoo” is a
‘sorrowful male cuckoo’; “Silent Grief” thirsts for the
‘wandering breeze’ , ‘the drops of rain’, and the sight of the
65
‘tiny pigeons’and the frolicking ‘school children’, “The
Lone Bird in the Sky” encounters ‘the twigs gone dry’,
though ‘ a million stars’ beckon they are far away. ‘One has
to walk on the path of swords’……’one has to dampen
pages/ with the drops of mind’s blood’, ‘joy or grief should
be carved into the artifact of Alphabet’ (Unfinished
Artifact”).
The poet is not running away from the burden of
life; he is prepared to face it square and whole and at the
same time he is acutely aware of its ambivalent/paradoxical
nature, because he knows how to experience the ‘joy or
grief’ (‘Between Grief and Grief-Perhaps Joy”).
In these days of incessant noise and din where
reckless activities fill the diurnal vacancy of human
existence the poet analyses the various facets of Silence.
The dual nature of Silence is brought to focus when the
poet telescopes it thus: “ Silence is a penance…. Silence
is a weapon.” The Silence of the opponent is never to be
construed as a sign of vacancy and inactivity; it possesses
all the ominous ammunitions of the present day rivals on a
bigger arena. The focus becomes much more sharp when
the creed of the politicians is invoked; because “creed is a
mask……/ A fair veil over an ugly heart. /A Sword used by
traitors to divide men” (“Quiet Emptiness”).
66
There is a surrealistic wish on the part of the poet
to make the corpse speak so that the dead might utter the
truth and nothing but the truth. It is the tragedy of the living
that everything is couched in darkness and nobody knows
the truth. Truth is the first casualty when it is sucked into
the ever widening vortex of mendacity (“A Corpse Never
Speaks”).
The poet teaches us the art of loading meaning into
empty hours when one is forced to wait for someone or
something (“Waiting in Solitude☺. “Smile” and “Tuned”
along with the “Mini Poems” provide a contrast to the rest
of the poems, for they attempt to remove the scowl on the
face, the knot of the eye-brows and the furrows on the
forehead. The last poem in the Anthology immortalizes the
Mother; one guesses that it must be the mother of the poet
as the book is dedicated to her. A Couple of poems have
been ably translated by Dr.V.V.B.Rama Rao(“Between Grief
and Grief-Perhaps Joy”, “Silence –A Confrontation” and
“Quiet Emptiness”). RVS has acknowledged that “Poetry
Roused” was originally written jointly in Telugu with Dr.
Yendluri Sudhakar. As for intellectual honesty and
generosity of heart RVS is second to none.
RVS’s hands are already full as he straddles two
major cultures of South India. His waking hours are
consumed by innumerable tasks of translating ‘from and
66
to’ to both languages, which responsibility he has been
carrying on as a labour of love. His indefatigable service
to the cause of our languages has earned him tremendous
goodwill and today I am happy to record, that he is looked
up to by aspiring scholars for help and guidance.
I am sure the discerning readers would not consider
these words as extraneous and needless encomiums. I
honestly feel that they are in perfect order without causing
any digression from the main task of understanding the
poems of All Alone…… Our earnest wish is that he should
find more and more time to write in English so that he would
be able to take to a larger world the priceless treasure that
is the legacy of both Kannada and Telugu. Hoping that this
collection would soon be instrumental in drawing its
successors, I thank RVS profusely for giving me an
opportunity to write a few words to his Anthology of poems
in English.
C.Naganna
Professor of English
University of Mysore
Mysore
67
One has to dampen pages
With drops of mind’s blood
Joy or grief should be carved
Into the artifact of Alphabet
Introduction
Though my poems speak for themselves, I need a
little self-introduction. With these poems I am entering
into a new world where I can interact with more people. I
always dream about a living space free from social
constraints and cultural inequalities. I love universal values
and humanitarian concerns. I respect friendship more than
kinship. I never like to live in superstition but I believe in
culture that makes Man. I read, write, speak and
communicate as I have nothing else to do.
I was introduced to the reading public by my beloved
Professor Dr. Salva Krishna Murthy in 1969 when I
published a collection of poems in traditional verse,
Aadhunika Vemana Satakam in Telugu. Now, I am indebted
to Dr. V.V.B. Rama Rao for giving me all support in this
venture. He has read each one of my poems, translated some
from Telugu and transmogrified some. I drew both
inspiration and confidence from Dr. V.V.B. Rama Rao.
67
 I thank the learned scholar Shri Prabhat Kumarji,
President, Indian Society of Authors for giving me the Contents
required pep by his encouraging words in the form of a The Dawn
Preface. He was a civil servant for four decades and retired The Urban Cuckoo
as Union Cabinet Secretary. It is amazing that he still retains Silent Grief
an insatiable lust for poetry. I wish to express my gratitude Lone Bird in the Sky Infinite
to my friend Prof.C.Naganna for his close reading and Unfinished Artifact
analytical response. I am also thankful to the renowned poet Between Grief and Grief-Perhaps-Joy
Dr. Seshendra Sarma and his wife Rajkumari Indira Devi Silence-A Confrontation
who inspired and encouraged me to publish a collection of Quiet Emptiness
poems in English. A Corpse never Speaks
The credit of designing an attractive cover goes to Smile
Sri R.H.Kulkarni and I must thank him for the same. I thank Waiting in Solitude
Sri N.S.Sharadaprasad and Sri Vrushabhakumar for their Ways to Poetry
help. My thanks are due to the Alakananda family for printing Behind the Bars
the book. Tuned
More than anything else, I should thank in advance Mulling at our Hands
the learned readers hoping for their sincere response. Gambler
Mysore Poetry Roused
12-12-2002 Mini Poems
Devil Wind
My Mother

68 68
 ALLALONE IN THE SKY
THE DAWN
Thickened darkness
Under eye-lids
Wall of beautiful dreams
In the dark cottage.
On the wall
Draws the brush of desire
Series of wondrous pictures.
The scene changes.
The mental palanquin
Crashes, bringing down the princes
A symbol for desires.
A poisonous creeper with ugly flowers
Flashes on the mind-screen
Again, a wave of darkness
Between dreams
Swinging swaying
Between sleep and wakefulness
Dawn is the player.
69
Dawn is a friend
Leading from darkness to light.
Stagnation to Movement
Dawn is the first step
Leading to the palais Grande
-Experience.
Dawn, a beautiful boat on the dark sea
Rowing the sleeping navigator
To the Island of Lights.
Dawn is a lullaby to send to sleep
A marching song too to wake up.
THE URBAN CUCKOO
A sorrowful male cuckoo cries
As though it bit the bitter
Neem sprout.
No tree is found nearby
To give shelter to the singing cuckoo
The city raised on the corpses of trees
Sleeps under the shadows of concrete.
69
 For a city dweller
Tree is never a true friend
mobility ………Mobility
For ever, everywhere.
When everything is on the move
Who loves to stand only to stare?
Neem or a mango, Tree is a Tree
Only a fee singing cuckoo needs it
The urban cuckoo cries
Sitting on a lonesome neem tree.
In a city,
The fan exhales hot air
A warm shadow falls
Under the concrete bus shelter
Children understand a language
Where ‘M’ is for Mango
And recognize the Mango on a bottle of pickle.
The Indian cuckoo loves mango leaves
And now it lives on leftovers
The urban cuckoo still sings
Munching bitter leaves
70
-a symphony in agony.
SILENT GRIEF
Silence………Loneliness
And , silent grief………..
My dear young school children
Walking with bent shoulders…..
Let me get rid of loneliness
With a smile.
Wandering breeze!
Be cool and touch me once
To escape this loneliness.
I welcome you, drop of rain
To fall on me one by one
Getting me out of loneliness
Tiny pigeon, please listen
Get this old man some peace
Come to me with a word of solace.
Under the never ending horizon
Shelter being the dark blue sky
70
 Counting and recounting the stars
An old man of seventy, with
Silence ……..Loneliness
And silent grief.
LONE BIRD IN THE SKY INFINITE
In life’s endless journey
Hindrance at every step
Before the eyes of the free bird
Demon clouds grind water swords
Blue sky above
Dark below the destitute ocean
-Salutations
To all
Standing on the shore
Calling me back.
The twig gone dry
Gives no hope of budding
Demon roots cracking walls
Never feel tired.
For eye under lid shields
Lines of ennui
Eyes shut, mulling
Open, tears of grief.
71
Whoever’s there to travel with
For those given to dreaming
No question of working hard.
Lone bird in the sky infinite
Should quest for future
No signs of tidal wave in the sea
-A little away
A million stars
Only pointing to the goal.
UNFINISHED ARTIFACT
A life has to be lived
An unfinished life has to be lived
Both the virtuous and the wicked
Must share the same Road
An ocean with a long belt of froth
Laughs through salt on coast
No river reveals its birth
And it has no idea of its Route.
Where is joy to last long?
Don’t you feel the memories of joy
Penetrating deep like a knife?
71
 Don’t you drown in the present grief
And always feel the touch of strife?
Do you think that a ray of light
Pierces the Vacuum?
We all run towards bless of burial
Entangled in the memory of kiss
Those tender touches of hand
In life’s play do not vanish
Flowers blossoming in the mind’s lake
Do not wither.
Even a single word never disappears
If it is straight from the heart
But, with a heavy load on head
A life has to be lived.
One has to walk on the points of swords
Erected on last memories
One has to dampen pages
With drops of mind’s blood
Joy of grief should be carved
Into the artifact of Alphabet.
72
BETWEEN GRIEF AND GRIEF-PERHAPS JOY
To live-isn’t obligatory?
Living at least for the sake of living!
No matter how many get off the train
Isn’t it imperative to travel to the very end?
Is the difference between comfort and grief
Only this much?
How come! Auspicious harmonies are heard
Cleaning the mumness of the graveyard?
Did all become so ascetic
To regard deathbed and the wedding dais alike?
Living for mere living
Going in quest of comfort
Tearing by force layers of grief
Digging out of joy buried
-Is making up one’s self to be presentable
Washing the face at least with tears warm.
Anyway stones wouldn’t melt for Death
Would at least flowers shed a tear or two
It’s known that thorns pierce the soles
Not realized that roses are being trampled
72
 Living, any way, is imperative
In the length of this living
We shall experience the joy of grief.
(Translated from Telugu by Dr.V.V.B.Rama Rao)
SILENCE – A CONFRONTATION
Silence is not just keeping mum
Taciturnity is not silence
Dumbness not silence either
Silence is confrontation
A state of staticity one can clamp one one’s self
An observance pious only to those
Who could hide oceans in eyes or bellies
Silence is a signal.
Silence
Not merely a backdrop for Supreme Renunciation
A pre-preparedness for winds of mutiny
Silence
A brick veil for tidal waves of words
An intermission necessary
For man to feel remorseful
73
Silence is a penance
Silence is a refuge
For any human being
Silence is a weapon.
(Translated from Telugu by Dr.V.V.B.Rama Rao)
QUIET EMPTNESS
Difficult it’s to bear the quiet without people
Silence would be scouring the mind
Flowing in every nerve like lava
Would set the manas boiling noisily.
More difficult it is to bear
The quiet that takes the toll of lives
Even corpses unable to talk
Whisper to the manas stealthily
Groans of wind that can’t bear the smell of burning
skin
Are audible clearly.
More difficult than that is bearing
Peace granted as a boon
73
 By a holocaust in the intoxication of creed Political hearts
Creed calls again and again Are broken en masse.
Those who’d rather hang themselves by the branch
Than enjoy the tree’s shade. If a corpse speaks
A secret does not remain a secret.
Impossible it is to approve of Mysteries are unraveled
The peace that covers like a pall Courts are stunned-
On the corpses of those innocent killed by the polity You can witness a murder
For the benefit of themselves in the name of a creed Here and there.
Creed is a mask for politics Even a suicide is not ruled out
A fair veil over an ugly heart. Every thing is utter chaos.
A sword used by traitors to divide men.
If a corpse really speaks
Needless is the calm of men cut by creed Jails are forced to shut their mouths
The incantations to peace reeled after men are killed Reason may be found for lock-up deaths.
Calm doesn’t mean the quiet of the grave The person behind the death of witness,
But the peace that reigns between man and man. The man behind the murder of a rival,
All will be out from the political ant-hill.
(Translated from Telugu by Dr.V.V.B.Rama Rao) Anything may happen:
The power sitting on the throne
A CORPSE NEVER SPEAKS May come down and groan.

A corpse never speaks If a corpse speaks

If it does, Many faces turn black
It shakes the ruling class- Many eyes become blank
74 74
 And many look like a corpse Dear,
Some at least, I swear, and guess You do smile from your heart
May turn into real corpses. You do smile
During painful life
SMILE Yours is everlasting
Like the smile on a divine face.
I like your smile
I admire your everlasting tender smile. WAITING IN SOLITUDE
Your smile is not an ordinary
Smile at all. Waiting in solitude
Is punishment indeed
It is a smile of the poetry of your face Only time fills the space between you and the wish
Light with a switch in the heart You remain lonely, struggling in anguish.
Anointed perfumed moonlight When you stand alone
A soft idea blooms on your lips. Before the ocean of emptiness
Waves of desires drag you always
Your smile But,
Looks like the corner of an eye Waiting in solitude
Ready to shed a stream of tears Punishment indeed.
Resembles the foam
Of the ocean’s woes Oh! What a pity!
Your smile is a silver screen Talking to one’s own shadows
Betwixt Being captive in a prison of ideas
Joy and grief. Counting and recounting the seconds.

75 75
 It is sometimes funny……… Writing poetry is creating an artifact.
You close your eyes with your palms
And continue to wait A stone chiseled
You never attempt to look through your fingers. Comes to life
You can’t even light your cigarette. Offers its body
You withstand the odour of sweat It’s the sacrifice
Under the blanket of solitude. That makes the Architect great
You are not interested in a
Little shower of friend words. Alphabet is the some
The joy of waiting along with a companion A poem, the sculpture coming to life
It gives you strength to use
The moments of waiting as fuel. A canvas breathes
It’s the brush that moves it to life
Waiting is an art It offers itself-
If it is practiced well. A supreme sacrifice-
Preferred waiting leads to light That makes as Artist.
Waiting for the genuine makes you bright
The canvas is the alphabet-
Waiting is nothing but training The poem, a painting coming alive.
If it has some meaning.
Think of creating a sculpture
WAYS TO POETRY Think of the love and the sacrifice.
Not all poets think making it easy.
No difficulty in writing poetry
It’s there in making it BEHIND THE BARS
76 76
 Becomes unbearable
My friend in the house opposite Not strife, not grief,
Waiting for his third birthday Only pain
Stands always behind the window The disturbed mind
A picture of grief Searches, across space and time
I bid him ‘bye’ everyday going out. For solace

His father a learned professor A heap of copperplates

Mother a powerful officer All Annamayya’s songs engraved
His companion, a lass of thirteen Lullabies and cradle songs
Minding him, always. Suddenly wake up

He cries when his dad leaves A glow in the eyes offers balm
The agony is doubled with the mother’s turn The tune relieves the pain.
Incessant waterfall Wingless song flies
That side of the window. Pierces life cells
Cures pain.
The kid the modern prisoner
Shedding tears for values departed. Get the elixir of life
Relieving all pain
TUNED Stand elevated to joy
Strengthen the bird-
Somewhere, in some corner, I want to stay tuned.
A pain, crawls, creeps, twists
Slowly, slowly, MULLING AT OUR HANDS
77 77
 Dances to the tune
Let’s mull, searching our hands A gambler looks at the tree
In Harappa or Ajanta Which gives wood for dice
The very remembrance
In the Shade of the Taj Majestic Intoxicates the gambler.
Amongst the tales of Amaravati stupas
In the breezes royal of Nagarjuna Sagar 2
Let’s search our hands mulling. Gambler, a horse
Ready for sale
Under the tree where Brihatkatha was narrated The mother-in-law turns away
Amidst the open walls of forts and empires gone Refuses to show her face
Beneath memorials of heroes When he comes home, the wife,
Before the charkas of freedom struggle Given a fright for anther demand
Whose hands are those that strangle Shuts the door
Shoot at, burn and kill On his face.
They are not hands of this land
Let’s mull 3
Searching our hands. Gambler’s wife, a die,
His friends love touching her
GAMBLER The over ambitious dice
(From Kithava Sukta-Rigveda) Always waiting to pounce and grab
Stare open-mouthed ever
1 The parents and brothers
A cool soft breeze murmurs Point to him, only to declare
The sky-high Vibheedaka tree He is nothing to us,
78 78
 Bind him and take him away. Bursting into a sob,
4 The murmur of folded wings
Without legs they dance Breaking into a voice,
-Make others caper The softness of shrunk petals
Without hands. Blooming into vibrant colour
Break you, they can- Staticity flaring up with spirit.
One with strong hands.
When gloomy letters get choked
Those sparks Passing through the gales of a rough sea,
Fall silently Desire dries out in the heap of wounds,
To kindle fire in heart The throat breaks in the desert struggling for
Those dice. life…….

POERTY ROUSED A parched desire

An explosion
A Vision Kindles into poetry
The Silent blue sea in the innerbrain Crawls as script
Waves breaking, With poetic ambition for shelter
The mute static Veena in the mind’s layers In a new settlement
Bursting into ragas Striving for a tender touch
The lifeless Value of pathos in the heart For a gush of water to quench thirst
Flowering as Poetry. For shade under a green cover
For protection from sorrow.
A vision of
The silent load of nine months
79 79
 (Translated from Telugu poem jointly written with
Dr.Yendluri Sudhakar) 6. Thick clouds
In between,
MINI POEMS The sky beautiful above.

1. Standing like a demon 7. The man, about to die

The huge banyan To be pronounced dead
Forgets its seed. Make him drink Pepsi
To feel honoured.
2. Even a flower gets angry
See the Red Rose 8. The determined swim the ocean
In your flower pot. If you decline to swim
Life’d be brief.
3. He conquers the world, the hero 9. A flash of lightning-
His memorial stone You visualize
Stays silent. TRUTH.

4. You love, nurture the plant

The Sun-flower 10. Don’t forget motherly village
Always looks at Him. And granny like forest
Famine stares you in your face.
5. Once upon a time
An army round the fort 11. Easily you can
And now, the tourists. Admire the flower alone
Not the leaves.
80 80

12. The Sun lends-
The Moon ever a borrower
Is cool and bright.
13. The sky infinite above
Deep ocean below
The boatman sings-philosophy.
14. Life, an equation crumpled,
Between inverted commas-
Birth and Death.
15. Mild is the cow
People squeeze blood milking:
Bow, when she shakes her horns.
16. A lotus blossoms
Naturally
A heart, aesthetically.
MY MOTHER
DEVIL WIND
Gone are the days when wind was a god
Now it’s an element unclean
81
Don’t believe the South wind to be cool or soft
Never does it carry fragrance any more.
Inside or outside home
It smells always bad
The smell of gas everywhere
In the Kitchen and even inside you.
If the door is open
It is highway for strong odours
No one feels a cool breeze
During the morning walk any more.
Morning or evening-
Choking smoke without limit
All machines have gas problems
Open the water tap, it gurgles earth and sky.
A mouthful of water costs now
A breath of fresh air may be dearer tomorrow.
Silence! Silence!
Never have I seen Silence! Patience!
A motherly Mother
81
 I’m the only ‘I’
She’s the only ‘She’ ¬s+&Ée uÛ≤>∑+
Mother.
uÛ≤eq
‘I’ was a test for my Mother, ‘She’ (qe\)
Never did she fail
Though a curse it was everyday uÛ≤eq
She was not mere Mother; 1982˝À ˇø£kÕ], 1983˝À eTs√kÕ] nyÓT]ø± yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT
She was Patience too. mH√ï Á|ü<˚XÊ\qT #·÷&É>∑*>±qT. Ä j·÷Á‘êqTuÛÑyê\qT πøe\+ ø£<∏äq+
Never with a word harsh or grating, #Ój·T´≈£î+&Ü }Vü≤˝À¢ì ø£<∏ë+XÊ\qT CÀ&ç+∫ Áyêj·÷\H˚ ‘·|üq
She was a tree too, no thorns, all shade |òü*‘·$T~. πøe\+ ø£*Œ‘·yÓTÆq ø£<∏ä j·÷Á‘êqe\>± leTTK BbÕe[øÏ
A river, with no whirlpools to gulp. (1993) s¡÷|ü⁄<ë*Ã+~.

Little did she leave me

Beyond memories ÄØ«j·Tdt.düT+<äs+¡
No need either-
For I’m verily ‘She’, My mother. á uÛ≤eq...
1982˝À ˇø£kÕ], 1983˝À eTs√kÕ] H˚qT nyÓT]ø± yÓfi≤flqT.
nø£ÿ&ç &çdï” Á|ü|+ü #êìï #·÷düTqÔ ï|ü⁄Œ&ÉT ªH˚H=ø£ÿ&çH˚ #·÷&Ée\dæ e∫Ã+<˚µ
nì ‘Ó>∑ u≤<Ûä|ü&çb˛j·÷qT. Hê j·÷Á‘êqTuÛÑyê\≈£î ˇø£ ø£<∏äqT ≈£L&Ü
ø£*|æ‘˚ m˝≤ ñ+≥T+~ nì|æ+∫+~. á ø£<∏ä˝À @ e÷Á‘·+ ì»+˝Ò<äT.
nsTT‘˚ Ä nqTuÛyÑ ê\≈£î ‘√&ÉT á ø£<ä∏ |ü<fi˚ ó¯ fl>± Hê eTqdüT˝À HêqT‘·÷
ñ+~. Ç<√ ª≥÷]dtº qe\µ. ø±ì Hê }Vü≤˝À¢ Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq, |ü\¢$
Mfi¯fl+‘ê e∫à |”ø£\ MT<ä ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
82 82
 @ ø£<∏ä˝À nsTTHê ªH˚qTµ ø£<∏ä #Ó|üŒ≥y˚T Hê≈£î Çwüº+. ø±ì á
kÕ] H˚qT <ä÷s¡+>± ì\ã&ç uÛ≤eq ø£<∏äì #Ó|ü⁄ÔHêïqT. nsTT‘˚ Ç+<äT˝À
Hêj·T≈£î&Ó’q Á|üXÊ+‘Y uÛ≤yê˝À¢øÏ <ä÷] yê{Ïì ø£<∏ä˝ÀøÏ rdüT≈£îe#êÃqT.
n+<äTe\¢ Á|üXÊ+‘Y eTqdüT |ü⁄≥*ï e÷Á‘·y˚T bÕsƒ¡≈£î\ eTT+<äT
$|ü Œ >∑ * >±qT. ªuÛ ≤ eqµ Hê }Vü ≤ ˝À¢ $ø£ d æ + ∫q z n+<ä y Ó T Æ q
ø£<∏ë≈£îdüTeT+.
j·÷Á‘êqTuÛÑyê\ì #Óù|Œ s¡#·q˝…H√ï e#êÃsTT. j·÷+Á‹ø£yÓTÆq
$esê\ì >∑T|æŒ+∫ sêdæq qe\\÷ e#êÃsTT. eTH√ $X‚¢wüD≤‘·àø£
s¡#·q\÷ e#êÃsTT. Ç~ eTs√ s¡ø£yÓTÆq ø£<∏äq+. Bìì n+~+#·≥+˝À
m+‘·es¡≈£î ø£è‘·ø£è‘·T´DÏí nj·÷´H√ bÕsƒ¡≈£î˝Ò #ÓbÕŒ*.
á uÛ≤eHê˝Àø£+˝ÀøÏ MTs¡T sêe{≤ìøÏ eTTK´ø±s¡≈£î\T Hê
Á|æj·T$TÁ‘·T\T ∫+‘·\ >√bÕ\sêe⁄ >±s¡T. Hê MT<ä yês¡T #·÷|æq,
#·÷|ædTü qÔ ï ùdïVü‰_Ûe÷Hê\≈£î H˚qT yÓ\ø£≥˝ º <Ò Tä . yê]ø°, ∫+‘·\ |ü<ëàe‹
Vü≤ÖyéT ˝…Á’ ãØ <ë«sê yês¡T #˚dTü qÔ ï nø£så ês¡ÃqøÏ Hê <Ûqä ´yê<ë\T. n#·ÃsTTq
∫‘·TÔÁ|ü‹ì kÕ|ü⁄#˚dæ á qe\≈£î yÓTT<ä{Ï bÕsƒ¡≈£î&ÉsTTq+<äT≈£î
&Ü.m+&É÷¢] düT<Ûëø£s¡sêe⁄øÏ <Ûäq´yê<ë\T.
leTTK BbÕe[ : 13`11`1993
ÄØ«j·Tdt.düT+<äs+¡
83
ÄØ«j·Tdt düT+<äs¡+
uÛ≤eq
ns¡∆sêÁ‹ |üHÓï+&ÉT >∑+≥\T ......
Á|ü|ü+#·eT+‘ê Á|üXÊ+‘·+>± ìÁ<äb˛‘·Tqï≥T¢+~, ‘Ó\¢#·Tø£ÿ\
q\¢{Ï <äT|üŒ{Ï ø£|ü⁄Œ≈£îì |ü&ÉT≈£îqï≥T¢+~. Á|üXÊ+‘Y e÷Á‘·+ ≈£Ls¡TÃì
@<√ Ä˝À∫düTHÔ êï&ÉT.
n~ nyÓT]ø±˝À Äs¡¢+&= ãdt ùdºwüHé. e÷+≥>=eT] qT+∫
Á|üXÊ+‘Y nø£ÿ&çøÏ e#˚Ãdü]øÏ ns¡∆sêÁ‹ düMT|æk˛Ô+~. n‘·qT ø±yê\H˚ Ä
ãdüT‡˝À e#êÃ&ÉT. Á|üXÊ+‘Y uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ qT+∫ e∫Ãq eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹
j·÷+Á‹≈£î&ÉT. &Ü\s¡q¢ T eT+∫˙fi¯fl˝≤ Ks¡TÃô|fÒº X¯ø>ÔÏ ±ì, neø±X¯+>±ì
n‘·ìøÏ ˝Òe⁄. n‹ Á|æjT· yÓTqÆ n+<äyTÓ qÆ ôVA≥fi¯fl˝À ñ+&É≥+ Çwü+º ˝Òø£
Äs¡ ¢ + &= ùdº w ü q TøÏ ns¡ ∆ s êÁ‹ y˚ fi ¯ ø Ï e#êÃ&É T . nø£ ÿ &ç qT+∫
‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq yê˝Ÿº&çdæï Á|ü|ü+#êìøÏ ãdt ñ+~.
nyÓT]ø± ãdt ùdºwüq¢˝À |ü˙bÕ{≤ ˝Ò≈£î+&Ü n≥÷ sTT≥÷
‹s¡>∑{≤ìøÏ ˝Ò<äT, ≈£Ls√Ã{≤ìø° ˝Ò<äT. n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ s¡ø£åD≤~Ûø±s¡T\T
e∫à ªMTs¡T mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl*. Çø£ÿ&É MTπø+|üìµ nì n&ÉT>∑T‘·÷H˚ ñ
+{≤s¡T. Á|üXÊ+‘Y <ä>∑Zs¡ |ü~ùV≤qT s√E\ Áπ>Vü≤Ö+&é ãdt bÕdü€ ñ+~.
n+<äTe\¢ nø£ÿ&ç s¡ø£åD≤~Ûø±] ˇø£ÿkÕ] e÷Á‘·+ Á|üXÊ+‘Y <ä>∑Z]øÏ e∫Ã
ªmø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl*µ nì n&ç– bÕdt #·÷&É>±H˚ eTÚq+>± yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
n~ y˚T HÓ\. n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&É÷ esê¸\T ≈£îs¡TdüTHÔ êïsTT. nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü
Äø±X¯+˝À #·Tø£ÿ\T ø£qTï MT≥T‘·THêïsTT ø±ì, ˇø£{Ï ¬s+&ÉT
>∑+≥\eTT+<˚ es¡¸+ |ü&çq≥T¢+~. #·\¢{Ï >±* <˚Vü≤+˝ÀøÏ <ä÷s¡T‘·÷
#·øÏÿ*–+‘·\T ô|&√Ô+~. Á|üXÊ+‘Y ‘·q ¬s+&ÉT ns¡#˚‘·T\ eT<Ûä´ sê|æ&ç
83
ø£*–+∫ ns¡#˚‘·T*ï #Ó+|ü\ ø±ì+#·T≈£îHêï&ÉT.
Äs¡¢+&= ãdt ùdºwüHé ∫qï<˚ ø±ì #ê˝≤ n+<ä+>± ñ+~.
$e÷HêÁX¯j·T+˝≤ X¯óÁuÛÑ+>± ñ+~. n+‘· X¯óÁuÛÑ+>± ñHêï nø£ÿ&ç ñ
<√´>∑T\T ns¡>∑+≥ø√kÕ] nø£ÿ&ç |ü]düsê\qT ‘·T&ÉTdüTÔHêïs¡T. H˚\qT
eT∞fleT∞fl n<ä+› ˝≤ ‘·j÷· s¡T#˚dTü HÔ êïs¡T. ãdt ùdºwHü é ãj·T≥ s¡+>∑T s¡+>∑T\
Ä≈£î\ #Ó≥T¢, Áø√≥Hé yÓTTø£ÿ\T ñHêïsTT. eTT‘ê´˝≤¢+{Ï es¡|¸ ⁄ü #·Tø£ÿ\T
Ä≈£î\ MT<ä ÄÁX¯j·T+ bı+~ ˝…’≥¢ yÓ\T>∑T˝À yÓTs¡TdüTÔHêïsTT.
#˚ùd+<äT≈£î |üHM˚ T ˝Òø£ Á|üXÊ+‘Y nø£ÿ&ç |ü]düsê\qT ˇø=ÿø£ÿ{Ï>±
>∑eTì+#·kÕ>±&ÉT. n‘·qT ≈£Ls¡TÃqï $XÊ\yÓTÆq Vü‰\T˝À Çs¡yÓ’ bÕ¢dæºø˘
≈£îØÃ\THêïsTT. ô|<ä› ôd’E q\¢s¡+>∑T ≈£îØÃ\˝À ˇø£ eTTdü˝≤$&É,
eTTdü˝≤j·Tq ≈£Ls¡TÃì ñHêïs¡T. Ä ≈£îØÃ\≈£î f…*$»Hé neT]à ô|{≤ºsT¡ .
HêD…+ y˚dæ Ä f…*$»Hé #·÷düTÔHêïs¡T yêfi¯ófl. Ä eTTdü˝≤j·Tq
eTTdü˝≤$&ÉøÏ ˇø=ÿø£ÿ düìïy˚XÊìï #·÷|æ+∫ q$«dü÷Ô qe⁄«‘·THêï&ÉT.
eTs√ eT÷\ ˇø£‘·qT ‘·q ˝≤+>¥ø√≥T eTTK+ MT~øÏ ˝≤≈£îÿì
CÀ>∑T‘·THêï&ÉT.
eTs√ eT÷\...............
ˇø£ uÛ≤s¡rj·T eì‘·!
ãVüQXÊ <äøÏåD uÛ≤s¡rj·T ø±+‘·!
ªÄ+Á<ÛäT\ Ä&Éã&ÉT#·T m+<äT≈£î ø±>∑÷&É<äT!µ nì|æ+∫+~
Á|üXÊ+‘Yø.Ï Ä$&É y˚w<ü ëÛ s¡D #·÷ùdÔ ‘Ó\T–+{Ï Ä&É|\ æ ˝
¢ ≤π> ñ+~. ªyÓ[fl
e÷{≤¢&ç+#·Hêµ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. $<˚XÊ\˝À ªeTqµ nH˚yêfi¯ó
fl mes¡T ø£ì|æ+∫Hê ø£*π> ñã˝≤≥y˚T Á|üXÊ+‘Y˝Àq÷ ø£*–+~.
eTs¡Tø£åD+˝ÀH˚ ‘·qTï‘êqT ‘·e÷sTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ªe<äT› u≤ã÷e<äT›.
e÷{≤¢&ç+∫Hê Ä$&É e÷{≤¢&ÉT‘·T+<√ ˝Ò<√. $<˚XÊ˝À¢ uÛ≤s¡rj·TT\T
ˇø√ÿkÕ] uÛÑ˝Ò $∫Á‘·+>± Á|üe]ÔkÕÔs¡T. á $wüj·T+˝À nyÓT]ø£H˚¢ y˚T\T.
84
@+ n&ç–Hê ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕÔs¡T. ø±ì nyÓT]ø±
uÛ≤s¡rj·TT˝À¢ ø=+<äs¡T u≤>± ùdïVü≤+ #·÷|ækÕÔs¡T, eT]ø=+<äs¡T
eTTuÛ≤e+>± ñ+{≤s¡T. á ne÷àsTT ≈£L&Ü n˝≤+{Ï<˚ nsTT‘˚?
eTq¬ø+<äT≈£î, }s¡T≈£î+<ë+µ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ø±ì eTqdüT Á|üXÊ+‘·+>± ñ+&ÉìùdÔ>±! n‘·qT ˇø£kÕ] >√fi¯ófl
–\T¢ø√≥+, eTs√kÕ] Ä$&ÉyÓ’|ü⁄ #·÷&É≥+ ` Ç<˚ dü]b˛sTT+~.
ªÁ|üdüTÔ‘êìøÏ e÷Á‘·+ Ä$&Éì e÷{≤¢&ç+#·{≤ìøÏ M\Tø±<äT.
m+<äTø£+fÒ Ä$&É ªñ<ë´qeq+˝À <Ûë´qjÓ÷–µ˝≤ ≈£Ls¡TÃqT+~.
ìÁ<äb˛‘√+<ë n+fÒ nB ˝Ò<äT. ñ{Ϻ <Ûë´q+, n+‘˚. á ãdt ùdºwüH˚
uÀ~Û eèø£åeTì ‘êqT ãT<ë∆e‘ês¡eTì nqT≈£î+<˚yÓ÷!µ
Ä˝À#·q\T ‘˚H{ Ó >° ˝
∑ ≤¢ eTTdüTs¡T≈£î+≥THêï Á|üXÊ+‘Y ã\e+‘êq
yê{ÏqT+∫ $&ç|+æ #·T≈£îì >±E ‘·\T|ü⁄˝À¢+∫ ãj·T{ÏøÏ <äèwæº kÕ]+#ê&ÉT.
n|ü⁄Œ&˚ ª≥|ü≥|üµ nì düqï ∫qT≈£î\T |ü&ÉTÔHêïsTT. Ä
∫qT≈£î˝À¢H˚ Ç<ä›s¡T {≤´ø°‡yêfi¯ófl ì\TÃì e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡T. Á|üXÊ+‘Y
e⁄+&Éã≥º˝Òø£ eT∞fl Ä uÛ≤s¡rj·T eì‘·yÓ’|ü⁄ #·÷XÊ&ÉT. ªá$&É me¬s’
e⁄+≥T+~. H˚q+fÒ ns¡∆sêÁ‹ >∑‘·´+‘·s¡+˝Òø£ á ãdtùdºwüH√¢ |ü&ÉTHêïqT.
á$&ÉπøeTsTT+~? ‘Ó*ùdÔ m+‘· u≤>∑T+&ÉTqTµ nqT≈£îHêï&ÉT.
Ä$&É <Ûë´qjÓ÷>∑+˝À e÷πsŒMT ˝Ò<äT.
n+‘·˝À ˇø±$&É #ê˝≤ m‘·TÔ eT&ÉeT\ #Ó|ü⁄Œ*ï ª≥ø˘ ≥ø˘µ nì
X¯ã›+ #˚dü÷Ô ˝À|ü*øÏ e∫Ã+~. ÄyÓT bÕ´+≥T m+‘· _>∑T‘·T>± e⁄+<ä+fÒ
ndü\T bÕ´+≥Tø° <˚Vü‰ìø° eT<Ûä´ U≤∞H˚ ñqï≥Tº˝Ò<äT. ˙\+
bÕ´+≥TMT<ä q\¢{Ï wüs¡Tº y˚düT≈£î+~. ªnu≤“ @+fÒdüTºsê u≤ã÷!µ Ä
wüsT¡ º u§‘êÔeTT\T s¬ +&ÉT rùde⁄HêïjYT. eø£då \ úü + ãj·T{ÏøÏ ø£ì|ædTü +Ô <äH˚
<Ûë´ùd Ä$&çøÏ e⁄qï≥Tº ˝Ò<äT. #ê˝≤ yÓTTs¡≥T>±, düT&ç>±*>±
<ä÷düT≈£îe∫Ã+<ë$&É. ªz _#Y!µ nì ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
84
 Ä eT÷\ ≈£Ls¡TÃqï uÛ≤s¡rj·T HêØeTDÏ≈L£ &Ü ns¡$|æŒq ø£fifl¯ ‘√
Ä $|üØ‘· eì‘·qT #·÷dæqfÒ¢ e⁄+~. Á|üXÊ+‘Y ø£sTT‘˚ #Ó<ä|ü{Ϻq
eTTfi¯fl#Ó≥Tº|üø£ÿq n+<ë\ eT˝…¢r>∑qT #·÷dæq≥T¢+~.
ª≥ø˘ ≥ø˘µ ne÷àsTT <äTs¡TdüT>± nø£ÿ&ç |ü_ø¢ ˘ bò˛qT rdæ ªVü‰jYT
&Ü]¢+>¥µ n+~. n~ ‘·|üŒ eTπsMT ns¡ú+ ø±˝Ò<äT Á|üXÊ+‘YøÏ. nsTT‘˚
Ä$&É >=+‘·Te÷Á‘·+ n+<ä]ø° $q|ü&˚+‘· _>∑Zs¡>± e⁄+~.
e∫Ãq+‘· <äTs¡TdüT>±, yÓTTs¡≥T>±, y˚>∑+>± Ä ne÷àsTT
yÓ[flb˛sTT+~.
˝≤+>¥ø√≥T n‘·ìøÏ yÓT\≈£îe e∫Ãq≥T¢+~. ∫{Ϭøq y˚\TqT
#Ó$˝ÀøÏ <ä÷]à Hê\T>∑TkÕs¡T¢ düs¡düs¡ ø£~*+∫ eT∞fl ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤sê&ÉT.
Á|üXÊ+‘Y ≈£îØÃ˝À+∫ ˝Ò#ê&ÉT. Ç≥÷ n≥÷ Hê\T>∑T n&ÉT>∑T\T y˚XÊ&ÉT.
eTTdü* <ä+|ü‘T· \T f…*$wüHé ø√dü+ y˚dqæ HêD…+ $\Te nsTTb˛e≥+‘√
u§eTà Ä–b˛sTT+~. eT∞fl HêD…+ yÓj·T´≈£î+&Ü ø£ãTs¡¢˝À |ü&ܶ]<ä›s¡÷.
Ä Vü‰\TøÏ ˇø£ eT÷\ &çdïæ ˝≤´+&éøÏ dü+ã+~Û+∫q ø£s|¡ Áü ‘ê\T,
∫qï |ü⁄düøÔ ±\T ñHêïsTT. ne˙ï ˇø=ÿø£ÿ{Ï>± #·÷dæ eT∞fl nø£ÿ&˚ ô|{≤º&TÉ
Á|üXÊ+‘Y. ‘·sê«‘· ª¬sdtºs¡÷+µ (XÖ#·>∑èVü≤+)˝À <ä÷sê&ÉT. ‘·sê«‘· ø±|ò”,
ø√ø±ø√˝≤, bÕ|t ø±sYï ñ+&˚ j·T+Á‘ê\qT #·÷dü÷Ô e#êÃ&ÉT. CÒãT˝À
#ÓsTT´ ô|{≤º&ÉT. ì+&ÉT>± HêD≤´\T ‘·–˝≤sTT. ªrdüTø√ rdüTø√µ nì
#˚‘·T\T dü*bÕsTT. j·T+Á‘·+˝À j·÷uÛ…’ ôd+≥T¢ y˚dæ ø±|ò” rdüT≈£îHêï&ÉT.
‘·qT eTT+<äT≈£Ls¡TÃqï ≈£îØà yÓ’|ü⁄ edü÷Ô eTs√kÕ] uÛ≤s¡rj·T eì‘·yÓ’|ü⁄
#·÷XÊ&ÉT.
Ä$&É <Ûë´qeTTÁ<äqT+∫ ˝ÒeH˚˝Ò<äT! @e÷X¯Ãs¡´+!
ªm+‘·ùd|üì Ç˝≤ ≈£L#·T+≥T+<√ #·÷<ë›+. b˛˙ <ÛÓ’s¡´+ #˚dæ
e÷{≤¢&ç<ë›e÷. ø£˙dü+ ø£fi¯ófl ‘Ó]∫ eTs√ uÛ≤s¡rj·TT&ÉT Çø£ÿ&É ñHêï&ÉT
nì >∑eTìùdÔ e÷{≤¢&Ée#·TÃ. ˝Àø£y˚T ‘·q≈£î |ü≥ºq≥Tº ≈£Ls¡TÃqï yêfi¯flqT
85
m˝≤ e÷{≤¢&ç+#·≥+µ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Ç+‘·˝À >±E ‘·\T|ü⁄\T uÛÑfi¯óflq ‘√düT≈£îì ˇø±$&É dü÷|üsY
bòÕdtº ¬s’*+»qT˝≤ <ä÷düT≈£îe∫Ã+~. Ä$&ÉøÏ ãVüQXÊ q\uÛ…’ nsTT<˚fi¯ófl
ñ+&Ée#·TÃ. sê>±H˚ z ≈£îØÃ˝À ≈£L\ã&ç ªñdüT‡ãdüT‡µ nì Ä|ük˛bÕ\T
|ü&kÉ Õ–+~. s¡øD å£ ≤~Ûø±] e∫à ªª@+ø±yê*µµ nì n&ç>±&ÉT. n+‘˚ Ä$&É
ªø£sTT´µ eTì ˝Ò∫+~.
ªªá ãdtùdºwüqT MT nã“>±&ç<äqT≈£îHêïyê? eT<Ûä´ sêÁ‹˝À
Hê˝≤+{Ï Ä&É~ mø£ÿ&ç¬øfi≤fl*? á #·*˝À bòÕ´qT y˚dæ ô|{≤ºs¡T. H˚qT
#êyê\H˚ ø£<ë MT ñ<˚›X¯+?µµ
Ä$&É e÷≥*ï ã{Ϻ eT‹ dü]>±Z ˝Ò<äì ‘Ó\Tdü÷ÔH˚ ñ+~. Ä
|æ∫Ã~ sêe≥+ eT+∫<äsTT+~. n+‘·es¡≈£î <Ûë´qeTTÁ<ä˝À ñqï
uÛ≤s¡rj·T eì‘· ø£fi¯ófl ‘Ó]∫ #·÷dæ+~. Á|üXÊ+‘Y ‘·q #Óe⁄*ï e÷Á‘·+
|æ∫Ã<ëìøÏ n|üŒ–+∫ ø£fi¯flqT uÛ≤s¡rj·T eì‘· yÓ’|ü⁄ ‹bÕŒ&ÉT. Ä$&É
ø£ q T¬ s |ü Œ \T |ü < ˚ | ü < ˚ ø=≥Tº ≈ £ î +≥THêïsTT. n+fÒ Ä$&É u≤>±
uÛ Ñ j · T |ü & É T ‘√+<ä q ïe÷≥. ª˙π ø + uÛ Ñ j · T +˝Ò < ä T . H˚ q THêïqTµ
n+<ëeTq≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. |æ∫Ã<ëì yÓ’|ü⁄ #·÷dæ, ‘·sê«‘· Ä Vü‰\T˝À
Ç+ø± me¬ses¡THêïsê nì <äèwæº kÕ]+∫+<ë uÛ≤s¡rj·T eì‘·.
Á|üXÊ+‘Y yÓ’|ü⁄ #·÷dæ Ä$&É ‘·q <äèwæºì ˇπø ˇø£ÿ ø£åD+ nfÒ
ì*Œ+~. Á|üXÊ+‘Y≈î£ ˇfi¯ófl s¡a\T¢eT+~. <˚X+¯ ø±ì <˚X+¯ ˝À ªeTqµ yêfi¯flqT
#·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT, #·÷&Éã&çq|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ s¡ø£yÓTÆq |ü⁄\ø£]+‘· ø£\T>∑T‘·T+~.
n˝≤+{Ï<˚ Á|üXÊ+‘YøÏ ø£*–+~. ø±ì Ä$&É˝À m˝≤+{Ï Á|ü‹düŒ+<äq
ø£*–+<√>±ì, ãj·T≥|ü&É˝Ò<äT. ªˇø£ÿ ø£åD+ e÷{≤¢&ÉT‘·T+<˚yÓ÷µ nì
ÄdüøÏÔ>± #·÷XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n+‘·˝À Ä |æ∫Ã] ≈£îØÃ˝À+∫ ˝Ò∫ s¡øD å£ ≤~Ûø±]ì HêHê e÷≥\T
n+≥÷ ø±fi¯ófl <äã<äã H˚\πødæ u≤<äT‘·Tqï≥T¢ <äTs¡TdüT>± ãj·T{ÏøÏ
85
yÓ[fl+~. yÓfi¯SÔyÓfi¯SÔ eT]ø=+‘· #·*>±*ì ˝À|ü*øÏ HÓ{Ϻ eTØ yÓ[fl+~.
Ä$&É yÓ[flq yÓ’ù| #·÷düTÔqï Á|üXÊ+‘Y eT∞fl uÛ≤s¡rj·T eì‘·yÓ’|ü⁄ <äèwæº
eT[fl+#ê&ÉT.
Ä$&É eT∞fl <Ûë´qeTTÁ<ä˝ÀøÏ yÓ[flb˛sTT+~.
Á|üXÊ+‘Y≈£î $düTπ>dæ+~. ªNÛ @+ uÛ≤s¡rj·TT\T! n+<äT˝Àq÷
@+ Ád”\ Ô T! <˚X+¯ ø±ì <˚X+¯ ˝À y˚fiø¯ ±ì y˚fi˝ ¯ À ‘·q ÁbÕ+‘·+yê&ÉT ø£ì|æùdÔ
mes¡ T , @$T{Ï , mø£ ÿ &ç ø Ï nì n&É > ∑ q ø£ ÿ π s ¢ < ë? á$&É ø Ï Ç+‘·
nVü≤+ø±s¡eTsTT‘˚ H˚qT e÷Á‘·+ m+<äT≈£î |ü\ø£]+#ê*? Çø£MT<ä á$&É
yÓ|’ ⁄ü ≈£L&Ü #·÷&ÉqT>±ø£ #·÷&ÉqT. á$&Éì >∑T]+∫ ndü\T Ä˝À∫+#·qTµ
nqT≈£îHêï&É‘q· T.
‘·q~ q≥q nì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT.
Ä$&ÉB q≥H˚Hê?
n‘·ìøÏ Ä ns¡∆sêÁ‹ qe⁄« e∫Ã+~. ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îì ‘·q
Á|ües¡Ôq≈£î qe⁄«≈£î+≥THêï&ÉT.
ªªm+<äT≈£î u≤ã÷ qe⁄«‘·THêïyé?µµ Ç+^¢wüß˝À mes√ n&ç>±s¡T.
ø£fi¯ófl ‘Ó]∫ #·÷ùdÔ f…*$wüHé #·÷düTÔ+&çq eTTdü˝≤$&É.
ªªq~∏+>¥µµ $esê˝Ò+ #Ó|üŒ>∑\&ÉT n‘·qT e÷Á‘·+.
ªª&çdæïesY˝Ÿ¶≈£î yÓfi¯óÔHêïsê?µµ Á|ü•ï+∫+~.
ªªne⁄qTµµ
Ç‘· ì »yêãT\≈£ î Ä$&É ∫qïãT#· T Ã≈£ î qï≥Tº + ~. ø±ì
e<ä\˝Ò<Tä .
ªªy˚TeTT nø£ÿ&çqT+#˚ edüTÔHêï+. sêe≥+ Ä\dü´eTsTT+~.
n+<äTπø Çø£ÿ&É eTø±+. H˚qT yÓT+|òædt yÓfi≤¢*. MTs¡T?µµ
ªª&çdïæ es¡˝≈¶Ÿ î£ µµ
ªª‘·sê«‘·?µµ
86
ªªÇ+&çj÷· ≈£îµµ
q$«+<ë$&É.
ªªMT˝≤>± eTTø£Ôdü]>± e÷{≤¢&˚yêfi‚fl eTq≈£î ø±yê*. yê>∑T&ÉT
|üìøÏsê<äT. ñ<ëVü≤s¡DøÏ qH˚ï rdüTø√+&ç.....µµ
ªªMT ej·TdüTøÏ H˚q÷ MT˝≤π> e÷{≤¢&ÉT‘êqTµµ Ä$&É dü+‘√wü+
ø√dü+ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªÄ eTTdü˝≤j·Tq˝≤>± .....µµø=+f…>± eTTdü˝≤j·Tq yÓ’|ü⁄
#·÷|ædü÷Ô nqï<ë$&É.
ªªÄj·Tq....?µµ Á|üXÊïs¡úø£+>± #·÷XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT˝≤π> ˇø£ ùdïVæ≤‘·T&ÉTµµ
ªª}VüQµµ nyÓT]ø£q¢˝≤>± sê>∑+ rXÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªMT
yês¡qT≈£îHêïqTµ nH˚ <ÛÓ’s¡´+ #Ój·T´˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
eTTdü˝≤$&É n‘·ì <ä>∑Zs¡Tï+∫ |ü⁄düÔø±\yÓ’|ü⁄ yÓ[fl+~.
ªá eTTdü˝≤$&É Ä n|ü]∫‘·T&ç‘√ m+‘· u≤>± ø£*dæb˛sTT+~!
Ä eTTdü˝≤j·Tq≈£î uÛ≤s¡´, á eTTdü˝≤$&É≈î£ uÛsÑ Ô¡ ˝Òsπ yÓ÷! ‘Ó\y¢ êπsdü]øÏ
Ç<ä›s¡T ˇø£f…Æ ô|[fl #˚ùddüT≈£î+<ë+ nì ìX¯ÃsTT+∫Hê ÄX¯Ãs¡´b˛qø£ÿs¡
˝Ò<äT. n<˚ eTq uÛ≤s¡rj·T HêØeTDÏ! ∫e]øÏ e÷{≤¢&ç+#·e#·Tà ø£<ë?
˝Òø£ ø£˙dü+ ÄdüøÏÔ‘√ HêyÓ’|ü⁄ #·÷&Ée#·Tà ø£<ë? @+ Ä&ÉyêfiÀ¢ @$T{Àµ
Ä$&ÉqT >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·H˚≈£L&É<äT nqT≈£îqïyê&ÉT eT∞fl
Ä$&ÉqT>∑T]+#˚ Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT.
≈£î&ç #˚‹ u§≥qy˚*ì, #·÷|ü⁄&ÉT y˚*ì eT÷düT≈£îqï ø£fi¯fl≈£î
Äì+∫ Ä˝À∫düTÔqï Á|üXÊ+‘Y yÓT\¢>± ‘·\ ô|’¬ø‹Ô ø£fi¯ófl ‘Ó]#ê&ÉT. ‘·q
ø£fi¯flì ‘êH˚ qeTà˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
m<äTs¡T>± Ä uÛ≤s¡rj·T HêØeTDÏ ì\TÃì ñ+~. Á|üXÊ+‘Y
Vü≤è<äj·T+˝À s¡ø£Ô+ ˇ‹Ô&ç ô|]–q≥¢sTT+~. Ç+‘·ùd|üP ‘·q Ä˝À#·q\
86
e\˝À¢ ∫≈£îÿ≈£îì ñqï Ä Ád”Ô eT÷]Ô ‘·q m<äTfÒ <ä>∑Zs¡>± ì\TÃì ñ
+<äH˚ uÛ≤eq n‘·ì˝À n\»&ç ø£*–+∫+~.
ª˝Ò∫ ì\TÃ+<ëe÷µ nqT≈£îHêï&ÉT. ªNÛ, @+ ãT~∆sê ˙~. ˝Ò∫
ì˝ÀÃ≥+ m+<äT≈£îµ nì eT∞fl ‘·q≈£î ‘êH˚ eT+<ä*+#·T≈£îHêï&ÉT.
Á|üXÊïs¡úø£+>± #·÷XÊ&ÉT ÄyÓTyÓ’|ü⁄.
ªª◊ ˙&é ø±|ò”. ◊ &√Héº H√ Vü≤Ö≥T Ä|üπs{Ÿ <ä{Ÿ yÓTwæHéµµ MD
|ü*øÏq≥T¢+~ ø£+sƒ¡+.
ªªzVt≤. wüO´sYµµ yÓ+≥H˚ ˝Ò#ê&ÉT. Á|üXÊ+‘Y. Ä$&É Ç+ø± ªªHê≈£î
ø±|ò” MTπs rdæ Çe«+&çµµ nì n&É>H∑ ˚ ˝Ò<Tä . ‘·q n‘·T´‘ê‡Vü‰ìøÏ n‘·ìøπ
dæ>∑Zì|æ+∫+~.
Ä$&É Ç∫Ãq HêD…+ rdüT≈£îì j·T+Á‘·+ qT+∫ ø±|ò” rdæ
Ç#êÃ&ÉT. ‘êq÷ ˇø£{Ï ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT.
Ç|ü⁄Œ&É‘·ìøÏ m+‘· <ÛÓ’s¡´+ e∫Ã+~.
düV‰ü j·T+ m+‘· ∫qï<ÓH’ ê ùdïVü≤+˝ÀøÏ #=#·TÃ≈£îb˛e{≤ìøÏ n~
‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.
Á|üXÊ+‘Y Ä$&ÉøÏ m<äTs¡T>± ñ+&˚ ≈£îØÃ˝ÀH˚ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n‘·ì
dü÷{Ÿπødt \π>õ s¡÷+˝À ñ+~. &çd”ï Á|ü|ü+#êìøÏ ø±e\dæq$ e÷Á‘·+
ˇø£ dü+∫˝À ô|≥Tº≈£îì ‘·–*+#·T≈£îHêï&ÉT. n+<äTe\¢ n‘·qT mø£ÿ&É
≈£Ls¡TÃHêï n&çπ>yêfi¯ófl ˝Òs¡T.
Ä$&É yÓ|’ ⁄ü kÕ_ÛÁbÕj·T+>± #·÷XÊ&ÉT ªMTs¡T e÷{≤¢&TÉ ‘êsê H˚H˚
e÷{≤¢&ç+#·Hêµ nì.
Ä$&É m+<äTø√ düqï>± eDT≈£î‘·Tqï≥T¢+~.
ªª#·*>± ñ+<ë?µµ Ç+^¢wüß˝ÀH˚ n&ç>±&ÉT.
ªª˝Ò<Tä µµ nqï≥T¢ ‘·\÷|æ+~.
ªª|æ∫Ã<ëìï #·÷dæ uÛj Ñ T· |ü&qç ≥T¢Hêïs¡Tµµ eT∞fl yê´U≤´ì+#ê&ÉT.
87
ªø±|ò” Ç∫Ãq bÕbÕìøÏ @+ b˛s¡T ô|&ÉT‘·THêïe⁄sê u≤ã÷µ nqT≈£îHêï&ÉT
eT∞fl.
ªªH√H√µµ nqï<ë$&É.
e÷≥˝…˝≤ ø=qkÕ–+#ê˝À ns¡ú+ ø±˝Ò<ä‘·ìøÏ.
eTTdü˝≤$&É, eTTdü˝≤j·Tq ≈£îØÃ˝À¢+∫ ˝Ò∫ mø£ÿ&çø√ yêøÏ+>¥
ãj·T\T<˚sês¡T. ªÇ+‘· sêÁ‹|üP≥ yêøÏ+>¥≈£î ãj·T\T<˚sêsê, yÓfi¯fl+&ç
d”ìj·TsY Áù|$T≈£î˝≤sê yÓfi¯fl+&çµ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
˝≤+>¥ø√≥T n‘·ìøÏ ìÁ<äb˛sTT b˛sTT $düT>∑T |ü⁄{Ϻ+<˚yÓ÷,
f…*$wüHé <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. &ÉãT“\ø√dü+ ˝≤+>¥ø√≥T˝À #˚‘·T\T C§ì|æ
yÓ‹ø±&ÉT. n≥÷ Ç≥÷ #·÷dæ Á|üXÊ+‘Y <ä>∑Z]øÏ e∫à `
ªª¬s+&ÉT ø±«s¡ºsY‡ e⁄+fÒ ÇkÕÔsêµµ nHêï&ÉT.
_#·Ã+ n&É>∑{≤ìø° m+‘· ؃$, m+‘· <äs¡Œ+!
ªªWj·÷yéT kÕ]µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
#Ó|⁄ü Œ#·TÃ≈£î ø={Ïqº ≥T¢ yÓTTVü≤+ ô|{Ϻ eT∞fl yÓ[¢ ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì
˝≤+>¥ø√≥TqT yÓTTVü≤+ MT~øÏ ˝≤≈£îÿHêï&É‘·qT.
Çe˙ï »s¡T>∑T‘·THêï uÛ≤s¡‘·Hê] e÷Á‘·+ ø±|ò”ø£|ü⁄Œ #˚‹˝ÀH˚
|ü≥Tº≈£îì Ä˝À∫k˛Ô+~.
ªªMTs¡T uÛ≤s¡rj·TT˝ÒHêµµ n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª}µµ düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ +<ë$&É. ªb˛˙, n+‘·e÷Á‘·yTÓ HÆ ê #Ó|Œæ +~
nqT≈£îHêï&ÉT.
ªª@ ÁbÕ+‘·+?µµ eTs√ Á|üX¯ï.
ªªÄ+Á<ÛÁä |ü<X˚ µŸ µ
ªªzôVA, @ }s¡+&ûµµ á kÕ] ‘Ó\T>∑T˝ÀH˚ Á|ü•ï+#ê&ÉT.
ˇø£ÿkÕ]>± yÓsTT´ qø£åÁ‘ê\ ø±+‘·T\T n‘·ì ø£fi¯fl˝À¢ yÓT]XÊsTT.
ªª$»j·Tyê&ɵµ
87
 ªªn˝≤>±!!µµ dü+ÁuÛeÑ T+, dü+‘√wü+ $T[‘·yTÓ qÆ dü«s¡+‘√ nHêï&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªe÷~ sê»eT+Á&çµµ.
ªª} VüAµµ @$T{À Ä sê>±ì ø£s¡ú+!
ªªmø£ÿ&ç¬øfi¯óÔHêïs¡T?µµ n<äqT #·÷düT≈£îì Á|üX¯ï\ |üs¡+|üs¡
yÓ\Te&ÉT‘√+~ n‘·ì H√{ÏqT+∫.
ªª‘Ó©<äTµµ.
cÕø˘ ‹Hêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªÇ˝≤ e÷{≤¢&≥ É + ‘·|Œü ì uÛ≤$k˛Ô+<˚y÷Ó .
Ä$&É #Ó|æŒq ª‘Ó©<äTµ nH˚ e÷≥˝À m+‘· ìπs«<ä+, ìs¡¢ø£å´+, ìsêX¯!
n~ nVü≤+ø±s¡+ ø±<äTµ.
uÛÑ>∑Zì ô|’øÏ ˝Ò∫q ñ‘ê‡Vü≤+MT<ä ˙fi¯ófl #·*¢q≥¢sTT+~. |æ*¢Ä
nsTTb˛j·÷&ÉT Á|üXÊ+‘Y. Ç+πø+ e÷{≤¢&É>∑\&ÉT? eT∞fl Ä$&É
<Ûë´qjÓ÷>∑+˝ÀøÏ yÓ[flb˛sTT+~. n+fÒ e÷≥\ ø=qkÕ–+|ü⁄ ‘·q øÏwüº+
˝Ò<äH˚>±? ª@+ $∫Á‘· eTqdüÔ‘·«+ <ë«sê u≤ã÷ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ãdtùdºwHü é yÓ\T|ü\ #Ó≥¢ Ä≈£î*ï+∫ sê*|ü&TÉ qÔ ï ˙{Ï u§≥¢e+ø£
#·÷&ÉkÕ>±&ÉT. eTìwæ ÄC≤„q+˝≤ Nø£{Ï Á|ü|ü+#êìï n\eTTø=ì e⁄+~.
nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ÄXÊ dü+πø‘ê˝≤¢ qø£åÁ‘ê\T yÓTs¡Tdü÷ÔH˚ ñHêïsTT.
˝Àø£eT+‘ê Á|üXÊ+‘·+>± ñHêï ≈£L&Ü Vü≤è<äj·T+˝À @<√ ˇø£
eT÷\ >∑TãT\T, Äy˚<äq, Nø£{Ï˝≤+{Ï nXÊ+‹. ªe÷qe J$‘·y˚T
Ç˝≤+{Ï~ ø±uÀ\Tµ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªm<äTs¡T>± ≈£Ls¡TÃqï eTìwæì
ÄbÕ´j·T+>± |ü\ø£]+#·˝Òì ìs¡¢|üÔ‘· á eTqTwüß˝À¢ m+<äT≈£î >∑÷&ÉT
ø£≥Tº≈£î+≥T+<√µ yÓT*¢>± ˇø£ ì≥÷ºs¡TŒ $&ç∫ ô|’øÏ ˝Ò#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
2 ªª@$T≥+&û @eTsTT+~?µµ nHêï&ÉT
Ä ∫qï ãdt ùdºwüqT˝À X¯SHê´ìï uÛÑ]+#·˝Òø£ Á|üXÊ+‘Y >±E
‘·\T|ü⁄*ï ‘ÓsT¡ #·T≈£îì ãj·T{ÏøÏ e#êÃ&ÉT. ãdt ùdºwHü é <ä>]Z∑ qT+#˚ }fiÀ¢øÏ
88
yÓfifl‚ s√&ÉT¶ ñ+~. nø£ÿ&˚ Hê\T>∑sTT<äT eèøå±\T ø±|ü˝≤<ës¡T˝≤¢ ì\TÃì
ñHêïsTT. s√&ÉT¶ ìsêàqTwü´+>± ñ+~. ‘·\T|ü⁄ <ä>∑Zs¡ e÷Á‘·+ {≤´øχ
yê[fl<ä›s¡T e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ì˝ÀÃqTHêïs¡T. Á|üXÊ+‘Y s√&ÉT¶MT<ä ø=ìï >∑C≤\
<ä÷s¡+ es¡≈£î |ü#ês¡T¢ #˚XÊ&ÉT. n<˚ y˚fi¯≈£î |æ∫Ã~ eT∞fl n≥TyÓ’|ü⁄
<ä÷düT≈£îe∫Ã+~. ‘·\T|ü⁄ es¡≈£î e∫à s¡ø£åD≤~Ûø±] C≤„|üø£+ e#êÃ&ÉT
ø±uÀ\T, n‘·ìï ‹≥Tº≈£î+≥÷ e∫Ãq+‘· y˚>∑+>±H˚ yÓq≈£îÿeT[fl+~.
nsTT‘˚ Ä$&É e#˚à y˚fi¯≈£î bÕ‘· s¡ø£åD≤~Ûø±] eTs√ n‘·ìøÏ $<ÛäT\T
n|üŒ–+∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
|ü ~ ìeTTcÕ\T n˝≤ Ç˝≤ ‹]π > dü ] øÏ Á|ü X Ê+‘Y ø Ï
$düT>∑ì|æ+∫+~. @MT ‘√#·ø£ ¬sdtº s¡÷+˝ÀøÏ yÓ[fl |üfi¯ófl ‘√eTT≈£îì,
eTTK+ ø£&ÉT≈£îÿì e∫à ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. eT∞fl @<√ C≤„|üø£+ e∫Ãq≥T¢
‘·q #˚‹ dü+∫˝ÀqT+∫ ùw$+>¥ u≤ø˘‡ rdæ eT∞fl ¬sdtºs¡÷+˝ÀøÏ yÓ[fl
>∑&ɶ+ ^düT≈£îHêï&ÉT. Çø£ ãdüT‡ sêe≥+ $T–*+~. ªãdüT‡ m|ü⁄Œ&ÉT
edüTÔ+<ë, m|ü⁄Œ&ÉT Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–<ë›e÷µ nì ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
eTq HêØeTDÏ ˇø£ÿ‘˚ ≈£Ls√ÃqT+~. ˝≤+>¥ø√≥T n‘·qT
yÓ[¢b˛j·÷&ÉT. ãVüQXÊ ø=‘·Ô s¡ø£åD≤~Ûø±] n‘·ìï |ü+|æ ñ+{≤&ÉT.
ª#ê˝≤ ùd|üsTT+~ ø£<ë. eTs√kÕ] eTq ‘Ó\T>∑T eTT<äT›_&ɶqT
‘·ì$ rsê #·÷<ë›+µ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. Ä$&ÉyÓ’|ü⁄ |üØø£å>± #·÷dæ
ˇø£ ÿ kÕ]>± n~]|ü & ܶ & É T . eT÷dü T ≈£ î ì e⁄qï ø£ q T¬ s |ü Œ ˝À¢ + ∫
ø£˙ïfi¯ófl #Ó+|ü\ MT~øÏ ø±s¡T‘·THêïsTT!
n‘·qT m+‘√ùd|ü⁄ Ä>∑˝Òø£b˛j·÷&ÉT. ªn&É>±˝≤ e<뛵 nH˚
dü+X¯j·Ty˚T n‘·ìøÏ ø£\>∑˝Ò<äT. yÓ+≥H˚ ˝Ò∫ Ä$&É <ä>∑Z]øÏ e∫à `
ªª@MT ˝Ò<Tä µµ nqï<ëyÓT. ø£fió¯ fl ‘Ó]∫+~. s¬ +&ÉT ø£fiS¯ fl CÀ´‘·T˝≤¢
mÁs¡>± ñHêïsTT. @<√ ñ+<äì Ä ø£fi‚fl #Ó|ü⁄ÔHêïsTT.
88
 ªªHê≈£î Çwüº+˝Ò<äT. H˚qT #Ó|üŒqT nq+&ç. ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤qT.
n+‘˚ø±ì @MT ˝Ò<äì e÷Á‘·+ nH=<äT›µµ nHêï&ÉT <ÛÓ’s¡´+ #˚dæ.
ªª|”C¢ Ÿ yÓjTY º m $Tì{Ÿ. ◊ $˝Ÿ f…˝Ÿ j·TT m$]~∏+>¥µµ nqï<ëyÓT.
ªªˇø£ÿ ìeTTwüy˚T$T{Ï. ˇø£ÿ >∑+≥sTTHê yÓjYTº #˚kÕÔqT. MTs¡T
eTT+<äT yÓ[fl yÓTTVü≤+ ø£&ÉT≈£îÿs¡+&çµµ nHêï&ÉT.
Ä$&É ¬sdtº s¡÷+yÓ’|ü⁄ yÓ[fl+~.
ô|’q |ü+ø± ‹s¡T>∑T‘·THêï ˇø£ÿ ø£åD+ Á|üXÊ+‘Y≈£î ñø£ÿb˛‘·>±
nì|æ+∫+~.
Ä$&É dæú‹ n‘·ì }Vü≤≈£î MT]+~. n+<äTe\¢ n‘·qT
Ä˝À#· q *ï eè<Û ë #Ó j · ÷ ´\qTø√˝Ò < ä T . Ä$&É #Ó ù |Œ+‘· e s¡ ≈ £ L
Ä>±\qT≈£îHêï&ÉT.
n‘·ì Ä˝À#·q\T sê»eT+Á&ç yÓ’|ü⁄ kÕ>±sTT. ªÇ|ü⁄Œ&ÉT
sê»eT+Á&ç m˝≤ ñ+≥T+~? m+&É\T eT+&çb˛‘·÷ ñ+{≤sTT.
m+&Üø±\|ü⁄ >√<ëe] |ü\Ãã&ç nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ÇdüTø£ ‹HÓï\‘√ $+‘·
XÀuÛÑ\‘√ kÕ>∑T‘·÷+≥T+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&É eT<Ûë´Vü≤ï+ eT÷&ÉT
>∑ + ≥\sTT ñ+≥T+~, n+fÒ m+&É eT\eT\ e÷&˚ Ã dü ÷ Ô ñ
+≥T+<äqïe÷≥! nsTTHê »q+ >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± yÓfiS¯ HÔ ˚ ñ+{≤s¡T.
Çø£ÿ&ç˝≤ »q+ |ü\Ãã&ç ñ+&É≥eTqïe÷fÒ ˝Ò<Tä ø£<ë @eTTHêï ˝Ò≈î£ Hêï
»q <ë]Á<ä´+ ˝Ò<äT. »q+ ø√dü+ yÓTTVü≤+ yê∫b˛j˚T |ü]dæú‘˚ ˝Ò<äTµ
Ç˝≤ Ä˝À#·q\ ‘·s¡+>±˝À¢ ‘˚˝≤&ÉT‘·÷ ñ+fÒ Ä$&É sêH˚ e∫Ã+~.
#·ø£ÿ>± ≈£Ls¡TÃì #˚‹ dü+∫ rdæ qT<äT≥ u§≥Tº ô|≥Tº≈£î+~.
ªn|üs¡+õ u§eTà˝≤>∑THêïe⁄µ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªÇ|ü⁄Œ&ÉT ø=+‘· ñ
|üX¯eTq+ bı+~qfÒ¢ e⁄+~. Çø£ eTq Á|üXÊïe[ ÁbÕs¡+_Û+#·e#·Tõ
nqT≈£îHêï&ÉT.
ªªMT ù|s¡T ‘Ó\TdüTø√e#êÃ?µµ Ç+^¢wüß XË’*˝À n&ç>±&ÉT.
89
ªª‘·|üŒ≈£î+&Ü ....... uÛ≤eqµµ
ªªÄVü‰ m+‘· düT+<äsy¡ TÓ qÆ ù|s¡T!µµ ‘·qàj·T‘·«+‘√ ø£fió¯ fl eT÷düT≈£î
eTØ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª|æ\\¢ T |ü⁄&ÜÔs√ ˝Ò<√ nH˚ }Vü≤ e÷ ne÷à Hêqï*ï dü‘e· T‘·+
#˚düTÔqï ø±\+˝À ˇø£ n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq uÛ≤eq ñ<äsTT+∫q≥T¢>± H˚qT ñ
<äsTT+#êq≥. n+<äTπø e÷ Hêqï>±s¡T Hêø° ù|s¡T ô|{≤ºs¡T.µµ
ªªMT Hêqï>±s¡T ø£$ nqT≈£î+{≤qTµµ
ªªø£$, $eTs¡Ù≈£î\T, >±+BÛyê~, dü+düÿs¡Ô n<Ûë´|ü≈£î&ÉTµµ m+‘√
؃$>±, ‘·è|æÔ>±, ì+&ÉT>± #Ó|æŒ+~ uÛ≤eq.
ªªÁπ>{Ÿ. MT˝≤+{Ï yê]‘√ |ü]#·j·T+ ø£\>∑≥+ Hê n<äèwüº+.µµ
düqï{Ï ôd>∑MT~ bÕ\Tbı+>∑T˝≤ yÓT\¢>± ∫s¡T<äs¡Vü‰dü+ uÛ≤eq
ô|<äe⁄\MT<ä ø£ì|æ+∫+~.
n+‘·˝À n|üŒ{Ï eTTdü˝≤j·Tq, eTTdü˝≤$&É ‘·\T|ü⁄\T
‘√düT≈£îì ˝À|ü*øÏ e#êÃs¡T. yê[¢<ä›] eTTK+˝À ì+&ÉT>± qe⁄«.
e÷eT÷\T qe⁄«ø±<äT dü>∑TZ _j·T´+ e&çj·÷˝≤¢ $düÔ]düTÔqï qe⁄«!
ù|˝≤˝≤¢ ù|\T‘·Tqï qe⁄«. ˇø£] #˚‹˝À eTs=ø£] #ÓsTT´ ≈£L&Ü!
yêfi¯flqT #·÷dæ uÛÑ˝Ò KTwæ nqTuÛÑ$+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª˝≤+>¥ *yé j·TTesY \yé yÓTÆ&çj·TsY eTTdü\eTà n+&é
eTTdü˝≤j·Tq nqT≈£îHêï&ÉT eTqdüT˝À.
ªªMT ù|πs$T{Ï?µµ eTè<äTyÓ’q uÛ≤eq dü«s¡+ $ì|æ+∫+~.
ªªÁ|üXÊ+‘Yµµ.
Ä$&É @$T e÷{≤¢&˝ É <Ò Tä .
ªªM&ÉT Á|üXÊ+‘·+>± |ü&ç ñ+{≤&ÉT˝Ò. eTq≈£î, eTq e+XÊìøÏ
m˝≤+{Ï ‘·+{≤\T ‘Ó∫à ô|≥º&ÉT nqT≈£îì e÷ Hêqï>±s¡T á ù|s¡T
ô|{≤ºs¡T. bÕ|ü+ ........µµ
89
 eT∞fl dü«#·Ã¤yÓTÆq ∫s¡Tqe⁄«‘√ Á|üXÊ+‘Y≈£î |üs¡e÷q+<ä+
ø£*Z+∫+~ uÛ≤eq.
ªªá$&ɵ ◊ $˝Ÿ f…˝Ÿ j·TT m$]~∏+>¥µ n+~. ø±ì Ç|ü⁄Œ&ÉT
n&ç–‘˚ @eTqT≈£î+≥T+<√ @yÓ÷. eT∞fl yÓTT<ä{Ïπø e∫à ø£fi¯fl˙fi¯fl
|üs¡´+‘·+ nsTT‘˚ @+ #Ój·÷´*? Ä$&É $esê\T n&É>±˝≤ e<뛵 nì
MTe÷+dü˝À |ü&ܶ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n‘·ì˝≤ Ä˝À∫k˛Ô+fÒ ø=ìï >∑+≥\ ÁøÏ‘·y˚T n‘·ì‘√ ùdïVü≤+
ø£{Ϻq eTTdü˝≤$&É e∫à n‘·ì |üø£ÿq ≈£Ls¡TÃ+~. Ä$&É }s¡ø£
≈£Ls√Ã<äTø£<ë!
ªªá$&É MT ùdïVæ≤‘·T˝≤sê?µµ uÛ≤eqqT #·÷|ædü÷Ô n&ç–+~.
ªªne⁄qTµµ eTπs+ #ÓbÕŒ˝À ‘Ó©ø£ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. uÛ≤eq
ne⁄qì >±ì ø±<äì >±ì dü÷∫+#·≈£î+&Ü ìX¯Ùã›+>± ìX¯Ã\+>± e⁄+~.
ªªMT]<äs› ÷¡ ˇø£ÿ ÁbÕ+‘êìøÏ #Ó+~qyêsê?µµ eT∞fl n&ç–+<ë$&É.
nyÓT]ø±˝À ≈£Ls¡TÃqï yê&çøÏ $»j·Tyê&É ` sê»eT+Á&ç #ê˝≤
<ä>∑Zπs eT].
ªªÇ<ä›s¡÷ &çdæï esY˝Ÿ¶≈£î yÓfi¯óÔHêïsê?µµ
Çã“+~ì ø£*Z+#˚ Á|üX‚ï y˚dæ+~ eTTdü˝≤$&É. ˇø£ÿ ø£åD+ @+
#ÓbÕŒ˝À ns¡ú+ ø±˝Ò<ä‘·ìøÏ.
ø=+#Ó+ Ä˝À∫+∫ `
ªªne⁄qTµµ nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ uÛ≤eqyÓ’|ü⁄ #·÷dæ,
ªªø£$å T+#·+&ç. eTπs+ #ÓbÕŒ˝À ns¡+ú ø±˝Ò<Tä µµ nHêï&ÉT ‘Ó\T>∑T˝À.
ªª|üs¡yê˝Ò<äT˝…+&çµµ nqï≥T¢>± #·÷dæ+~ uÛ≤eq.
ªªMTs¡T @ uÛ≤wü e÷{≤¢&ÉT‘ês¡Tµµ nì n&ç–+~ eTTdü˝≤$&É.
ªqj·T+ y˚T+ y˚s¡T y˚s¡ì nqTe÷ì+#·˝Ò<äTµ nqTø=ì ª‘Ó\T>∑Tµ nì
düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
90
ªªf…\÷Z f…\÷Zµµ nqT≈£î+≥÷ Ä$&É ˝Ò∫ eTTdü˝≤j·Tq <ä>∑Z]øÏ
yÓ[flb˛sTT+~.
n<˚ düeTj·÷ìøÏ øÏ+<ä ñqï u≤´>¥˝À+∫ @<√ rdüTø√yê\ì
øÏ+~øÏ e+–q uÛ≤eq ø£+sƒ¡+qT+∫ eT+>∑fi¯dü÷Á‘·+ y˚˝≤&ÉT‘·÷
ø£ì|æ+∫+~.
ªªMT≈£ î ô|[fl nsTT+<ë? @<√ »s¡ > ∑ s êì~ »]–q≥Tº
ø£+>±s¡T|ü&çb˛‘·÷ n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
uÛ≤eq düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ˝Ò<äT.
ˇø£ÿø£åD+˝ÀÄyÓT eTTK+˝À s¡+>∑T\T e÷sêsTT. ‘Ó\¢u≤]q
Ä eTTU≤ìï #·÷&É{≤ìπø n‘·ìøÏ uÛÑj·T+ y˚dæ+~. eTs√ ø£åD+˝À ÄyÓT
ø£+{ÏqT+∫ <ÛësêbÕ‘·+>± ˙fi¯ófl ø±s¡kÕ>±sTT. eT]ø=ìï ø£åD≤˝À¢ uÛ≤eq
yÓøÏÿ yÓøÏÿ @&ÉekÕ–+~.
ªª|”¢CŸ uÛ≤eq! }s√ÿ+&ç. ø£+Á{À˝Ÿ j·TTe˝Ÿ ôd˝ŸŒ¤, <äj·T#˚dæ
qqTï ø£å$T+#·+&ç. |”¢CŸ yêfiËfle¬s’Hê #·÷ùdÔ u≤e⁄+&É<äT. <äj·T#˚dæ
}s√ÿ+&ç.
ªªø=+#Ó+ eT+∫˙fi¯ófl ‘ê– ekÕÔqT.µµ
˝Ò∫ yÓ[fl+~ uÛ≤eq.
ª˝À|ü*øÏ yÓ[fl Ç+ø± @&Éyê˝Òy÷Ó . njÓ÷´ nqedüs+¡ >± Ä$&Éì
u≤<Ûäô|{≤ºH˚. bÕ|ü+ #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&ÉT‘√+~. @+ ø£cÕº˝À @$T{Àµ
nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
◊<äT ì$TcÕ\T >∑&ç#êsTT, |ü~ ì$TcÕ\T >∑&ç#êsTT. uÛ≤eq
e÷Á‘·+ s¬ dtsº ÷¡ +˝À+∫ ãj·T{ÏøÏ sê˝Ò<Tä . Á|üXÊ+‘Y düV≤ü q+ ø√˝ÀŒkÕ>±&ÉT.
ª˝À|ü*øÏ yÓ[fl #·÷<ë›e÷µ nqT≈£îHêï&ÉT. ø±ì düu´ÑÛ ‘· n&ÉTe¶ ∫Ã+~. ªeT]
ø=+‘·ùd|ü⁄ #·÷<ë›+µ nqT≈£îHêï&ÉT. ˝Ò∫ n+≥÷ Ç≥÷ Hê\T>∑T n&ÉT>∑T\T
y˚XÊ&ÉT.
90
 uÛ≤eq e∫Ã+~.
ÄyÓTqT #·÷dæ ªn|üs¡+õ u§eTà˝≤>∑T+&çq uÛ≤eq ‘Ó\¢yÓTTVü≤+
y˚düT≈£îì yÓ+&ç u§eTà˝≤ nsTTb˛sTT+<˚µ nqTø=ì n+‘·˝ÀH˚ ªn+‘ê
Hê ÁuÛÑeTµ nì qe⁄«≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ª@$T≥+&û eTØqT. yÓTT>∑eT+‘ê n˝≤ nsTTb˛sTT+~! nìï
˙fi¯ófl ‘ê>±sê @$T{Ï?µµ @<√ $<Ûä+>± Ä$&Éì z<ësêÃ\ì #·qTe⁄
rdüT≈£îì düsê<ë>± nHêï&É‘·qT.
ªª@+ ˝Ò<Tä µµ Ä$&É dü+‘√wüeT÷ <äT:KeT÷ø±ì ì]¢|‘Ôü ‘· √ »yêãT
#Ó|æŒ+~.
ªªdüsπ . MT≈£î eT÷&é ñ+fÒ #Ó|Œü +&ç @eTsTT+<√µµ Ç+ø£ Ä$&Éì
n&É>∑≈£î+&Ü ñ+&É˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ç+<ä‘·ìøÏ.
ªªHê≈£î ˇø£ HÓ\ÁøÏ‘·+ ô|[fl nsTT+~µµ.
ÄX¯Ãs¡´b˛e≥+ n‘·ì e+‘·sTT+~. HÓ\ s√E\ ÁøÏ+<ä≥ ô|[fl
nsTT‘˚ m+‘· ñ˝≤¢dü+>±, dü+‘√wü+>± ñ+&Ü*.µµ nqT≈£îHêï&ÉT.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT mø£ÿDTí+∫ edüTHÔ êïs¡T?µµ
ªªe÷+≥>=eT] qT+∫.µµ
ªªn˝≤>±, H˚q÷ nø£ÿDTí+#˚ edüTÔHêïqT. dü¬s¢+&ç. eTT+<äT MT
$wüj·T+ #Ó|üŒ+&çµµ.
ªªÄj·Tq ù||üs√¢ Á|üø£≥q Ç#êÃs¡T— nyÓT]ø±˝À &Üø£ºs¡T>± ñqï
‘·qøÏ e<ÛäTe⁄ ø±yê\ì. e÷ Hêqï>±s¡T e÷kÕºs¡T>± |üì#˚dæ ]f…Ƭs’ Äs¡T
HÓ\\T nsTT+~. ø=ìï <äXÊu≤›\T>± #˚dæq #êøÏØe\¢ \_Û+∫q yÓTT‘·Ô+
&ÉãT“, Çq÷¸´s¬ qT‡, |æ.m|ò.t n˙ï ø£*|æ, q>∑\T+fÒ n$Tà ˝ø£å s¡÷bÕj·T\T
Ç∫à ô|[fl #˚XÊs¡Tµµ.
ªª\ø£å s¡÷bÕj·T\T Mfi¯flπø+ ˝…ø£ÿ!µµ
ªªÄj·Tq≈£î Ç+&çj÷· ˝À n|ü⁄Œ\THêïj·T≥. yÓT&çdHæ é #·<eä {≤ìøÏ
91
n|ü⁄Œ #˚XÊs¡≥, nyÓT]ø± sêe{≤ìø° n|ü⁄Œ #˚XÊs¡≥. Çø£ÿ&çøÏ e∫à s¬ +&˚fifl‚
nsTT+~. Ç+ø± &ÉãT“ ≈£L&Éu≥ … ˝º <Ò Tä . n+<äTø£ì ô|[fløÏ e∫Ãq &ÉãT“‘√
Ç+&çj·÷˝À n|ü⁄Œ\T rπsÃXÊs¡T.µµ
ªªeT+∫<˚ eT] MT u≤<Û̊$T{Ï?µµ
ªªÄj·Tq≈£î eTT+<˚ ô|[flsTT+~.µµ
ªªz yÓTÆ >±&é.µµ
ªª¬s+&˚fi¯fl Hê&ÉT Çø£ÿ&çøÏ e#˚Ã≥|ü⁄Œ&˚ ô|[fl #˚düT≈£î e#êÃs¡≥.
Ç|ü⁄Œ&ÉT eT∞fl ô|[fl #˚düT≈£îì qqTï |æ\TÃ≈£î e#êÃs¡Tµµ.
n˝≤+{Ï sêôdÿ*ï >∑ T ]+∫ #Ó | ü P Ô Ç+ø± eTsê´~∫Ã
e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡+fÒ $TeTà*ï @eTHê˝À ‘Ó©≥+˝Ò<äT. MT n+‘·
dü+kÕÿs¡+ ñqï yêfi¯flì yÓ÷dü+ #˚dæqyê&ÉT m+‘· yÓ<ÛäyÓ’ ñ+&Ü*?µµ
Á|üXÊ+‘Y≈£î Vü≤è<äj·T+ |æ+&çq≥¢sTT+~. ˇø£ÿø£åD+ n‘·qT
$\$\˝≤&çb˛j·÷&ÉT. ns¡#‹˚ ì qT<äT{ÏøÏ Äì+∫ ø=ìï ø£D å ≤\T n˝≤π>
≈£Ls¡TÃ+&çb˛j·÷&ÉT. uÛ≤eq˝≤+{Ï ø√eT\ Vü≤è<äj·T+>∑\ Ád”ÔøÏ Ç˝≤+{Ï
nHê´j·T+ »]–+<˚ nì eTÚq+>± s√~+#ê&É‘·qT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À
es¡ø£≥ï+ ù|s¡T‘√ »]–q nHê´j·÷\≈£î Á|ü‘·´ø£å kÕøå±´\qT ≈£L&Ü
Á|üXÊ+‘Y #·÷XÊ&ÉT. |üÁ‹ø£˝À¢ mHÓïH√ï j·T<ës¡ú ø£<∏äHê\qT #·~yê&ÉT. ø±ì
ñqï‘· $<ä´ dü+bÕ~+∫, &ÉãT“ dü+bÕ~+#·{≤ìøÏ uÀ˝…&É+‘· neø±X¯+
ñqïyês¡ T ≈£ L &Ü Ç˝≤+{Ï ˙#ê\≈£ î bÕ\Œ&É T ‘· T Hêïs¡ + fÒ
qeTà˝Òøb£ ˛j·÷&É‘q· T.
ªªÇ|ü ⁄ Œ&É T @+ #Ó j · ÷ ´\qT≈£ î +≥THêïs¡ T ? mø£ ÿ &ç ø Ï
ãj·T˝Òs› ês¡T?µµ n&ç>±&Ü$&Éì.
ªªá M¬ø+&é ø±´*bò˛]ïj·÷ #·÷dæ sêyê\ì yÓfi≤fls¡T. uÛ≤s¡´qT
≈£L&Ü |æ\T#·T≈£î yÓfi≤fls¡T. Hê≈£î <=]øÏq+‘· &ÉãT“ rdüT≈£îì ãj·T\T<˚]
e#˚ÃXÊqT.µµ
91
 ªªmø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl\ì?µµ n˝≤ ñ+&Éìe«+&ç. Ç+‘·ø° MT Äj·Tq ù|πs$T{Ï— n<˚ Ä yÓ÷dü>±&ç
ªªn|ü⁄Œ&˚ #ÓbÕŒqTø£<ë ‘Ó©<äì! ì»+>±H˚ @+ #Ój·÷´˝À Hê≈£î ù|s¡T.µµ
‘Ó©<äT. mø£ÿ&Ó’Hê ¬s+&ÉT s√E\T s¡÷+ rdüT≈£îì ñ+&ç, Ç+&çj·÷≈£î ªªy˚T|òTü Hê<∏µé µ
ze؇dt ø±˝Ÿ ãTø˘ #˚dæ &ÉãT“ |ü+|üeTH√, {Ïø¬ {Ÿ |ü+|üeTH√ e÷ Hêqï>±]ì ˇø£ÿkÕ]>± n~]|ü&ܶ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n&É>±* nqT≈£îHêïqT. e÷ |üø£ÿyê]+{À¢ f…*bò˛Hé ñ+~. ø£HÓø£åHé ªªn‘·ì uÛ≤s¡´ ù|s¡T?
<=s¡T≈£î‘·T+<√ ˝Ò<√ H˚qT @+ ø±yê˝À @MT ns¡+ú ø±e≥+ ˝Ò<Tä .µµ uÛ≤eq ªª$<äT´\¢‘µ· µ
e÷≥˝À¢ ìsêX¯, ìπs«<ä+ ì+&ç ñHêïsTT. ªªyêfi¯flì #·÷ù| eTVü≤<들>∑´+ Hê≈£î \_Û+∫+~˝…+&çµµ
ªªMTs¡T Ç+&çj·÷≈£î yÓ[fl rsê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+fÒ @MT Hê≥ø°j·T+>± nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
uÛj
Ñ T· |ü&øÉ +£ &ç. Hê <ä>sZ∑ ¡ ãVüQXÊ MT {Ïø¬ {Ÿ rdüT≈£îH˚+‘· &ÉãT“+~. Hê~ Ç|ü⁄Œ&ÉT ÄX¯Ãs¡´|ü&É≥+ uÛ≤eqe+‘·sTT+~.
sö+&é Á{Ï|t {Ϭø{Ÿ ø±ã{Ϻ Á|üj·÷D+ Ks¡TÃ\T ÄfÒº ø±e⁄. eTπsMT ªªmø£ÿ&É?µµ
ø=qTø√ÿ≈£î+fÒ dü]ô|≥Tºø√e#·TÃ.µµ ªªH˚q÷ e÷+≥>=eT] qT+∫ edüTÔHêïqì #ÓbÕŒqTø£<ë? nø£ÿ&É
ªªH√, H√. MT¬ø+<äT≈£î ø£w+ºü . Hê <äTs¡<èä wü+º Hê‘√fÒ ñ+&Éìe«+&ç. e÷ e÷kÕºs¡THêïs¡T. yê[fl+{À¢ H˚qT ¬s+&ÉT s√E\THêïqT. Hê≈£î ø=~›>±
n~ $TeTà*ï ≈£L&Ü yÓqï+{Ï sê≈£L&É<Tä . H˚qT m˝≤¬>H’ ê e÷ Hêqï>±]ì e÷´õø˘ #˚jT· ≥+ ‘Ó\TdüT. e÷ e÷kÕºsT¡ yÓTTqï kÕj·T+Á‘·+ yê[fl+{À¢H˚
ø±+{≤ø˘º #Ój·T´{≤ìøÏ düVü‰j·T+ #˚ùdÔ #ê\T.µµ ˇø£ eT÷´õø˘ c˛ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. yêfi¯fl ùdïVæ≤‘·T\T ◊<ës¡T ≈£î≥T+u≤\
ªª&√Héº eø° uÛ≤eq. n+‘· e÷Á‘·+ eTìwæøÏ eTìwæ düVü‰j·T+ yêfi¯ófl e#êÃs¡T. yêfi¯fl˝À y˚T|òüTHê<∏é, $<äT´\¢‘· ≈£L&Ü ñHêïs¡T.µµ
#˚dTü ø√≈£î+fÒ Çø£ e÷qe»qà nqï~ m+<äT≈£î #Ó|Œü +&ç. Ç+{ÏøÏ yÓfifl¯ >±H˚ ªªne⁄qT. yÓTTqï kÕj·T+Á‘·+ &Üø£ºsY sêe⁄>±]+{ÏøÏ yÓfi¯óÔHêï+
Hê &ÉãT“ ∫\¢s‘¡ √ düV‰ü Ç#˚Ã<äTs› T¡ >±ì. MTπs+ e÷{≤¢&=<äT.› H˚qT #Ó|Œæ q≥Tº nì #ÓbÕŒs¡T, ø±ì m+<äTø£ì #Ó|üŒ˝Ò<äT.µµ
$q+&ç. |”¢CŸ. Ç~ Ä<˚X¯+ ø±<äT nuÛÑ´s¡úq e÷Á‘·y˚T.µµ ªª&Üø£ºsY sêe⁄>±s¡T e÷ e÷kÕºs¡T.µµ
ªªn˝≤π>q+&û. MT≈£î m˝≤ <∏ë´+ø˘‡ #ÓbÕŒ˝À ‘Ó©≥+ ˝Ò<äT.µµ ªªn+‘ê #ê˝≤ ‘·e÷cÕ>± ñ+~ ø£<ä÷?µµ
uÛ≤eq ø£fi¯fl˝À ø£è‘·»„‘ê dü÷#·ø£+>± yÓ\T>∑T ø£ì|æ+∫+~. uÛ≤eq eTTK+˝À ÄX¯Ãs¡´+ ø£ì|æ+∫+~.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT &çdæï esY˝Ÿ¶≈£î yÓfi≤›+. kÕj·T+Á‘·+ es¡≈£î ‘·«s¡‘·«s¡>± ªªmdt........ mdt...... µµ ˇ‹Ô |ü\T≈£î‘·÷ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
#·÷dæ e#˚Ã<ë›+ @eT+{≤s¡T?µµ III
ªªHê≈£î eT÷&é ˝Ò<äT. MTs¡T yÓ[fls¡+&ç. H˚qT Çø£ÿ&˚ ñ+{≤qT.µµ Ç<˚<√ ‘·e÷cÕ>± nqT≈£î+~ ø±ì á dü+|òüT≥q˝À¢ Ç+ø±
ªªuÛÑ˝Òyêπs. $TeTà*ï e~˝Òdæ H˚qT yÓfi≤ÔHê? MT eT÷&é H˚qT #ê˝≤ ø£<∏ä ñ+<äì uÛ≤eq≈£î ‘Ó©<äT. ªn<ä+‘ê uÛ≤eq≈£î #Ó|üŒ{≤ìø°
dü]#˚kÕÔqT s¡+&ç. Çø£ÿ&˚ ≈£Ls¡TÃ+fÒ eT÷&é eT]+‘· #Ó&çb˛‘·T+~. n~ Ç|ü⁄Œ&ÉT M\Tø±<äTµ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. yêfi¯fl e÷kÕºsT¡ n‘·ì e÷´õø˘
92 92
c˛ ø√dü+ ùdïVæ≤‘·T*ï |æ*|æ+#ês¡T. e∫Ãq yêfi¯fl˝À yÓTT<ä{Ï yêfi¯ófl
y˚T|òüTHê<∏é, $<äT´\¢‘·. Á|üXÊ+‘YqT #·÷&É>±H˚ yê[fl<ä›s¡÷ n~]|ü&ܶs¡T.
|ü∫à yÓ\ø±ÿj·T >=+‘·T˝À |ü&çq≥T¢>± nsTT+~ yêfi¯fl |ü]dæú‹.
nø£ÿ&É »]–q $wüj÷· \˙ï Á|üXÊ+‘Y yÓT<ä&TÉ ˝À #·\q ∫Á‘·+˝≤
ø£<ä˝≤&ÉkÕ>±sTT.
ªªzVt≤! Á|üXÊ+‘Y. MT]ø£ÿ&ÉTHêïπs$T{Ï? &Üø£ºsY sêe⁄>±s¡T ªmes√
e#êÃs¡T. e÷´õø˘ #˚kÕÔs¡T n+fÒ e#êÃ+µ nqï~ $<äT´\¢‘·. MT ù|s¡T
#Ó|Œü ˝Ò<Tä .µµ
ªª#Óù|Ô e#˚Ãyêfi¯ófl ø±πsyÓ÷!µµ
ªªn˝≤ nì ø±<äT. ˇø£ y˚fi¯ #Ó|Œæ Hê mes√ yÓTõwæjT· Hé nqT≈£îH˚
yêfi¯fl+. MTs¡T á $<ä´\˙ï m|ü⁄Œ&ÉT H˚sT¡ Ã≈£îHêïs¡T?µµ ÄX¯Ãs¡´+‘√ n&ç–+~
$<äT´\¢‘.·
ªªã‘·ø£{≤ìøÏ ø√{Ï $<ä´\T ø±yê* ø£<ë. m|üŒ{Ϭø’Hê |üìøÏ
edüT+Ô <äì H˚sT¡ Ã≈£îHêï.µµ
$<äT´\¢‘· eTÚq+>± Ä˝À∫dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+~.ø=+#Ó+ ùd|üsTTq
‘·sê«‘· `
ªªMTs¡ T m|ü ⁄ Œ&É T e#êÃs¡ T ? m+<ä T ≈£ î e#êÃs¡ T ? mìï
s√E\T+{≤s¡T? e÷ sTT+{ÏøÏ m|ü⁄Œ&ÉT ekÕÔs¡T?µµ nì n&ç>±&ÉT
y˚T|òTü Hê<∏.é
ªªnìï Á|üXï¯ \T ˇø£ÿkÕ]>± n&ç–‘˚ m˝≤>∑+&û u≤ã÷. H˚qT e∫Ã
ˇø£ HÓ\sTT+~. @<√ ôd$THês¡Y≈£î |æ*|æ+#ês¡T. eTs√ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT
s√E\T+{≤qT. sπ |ü⁄ bı<äTf › Ò ãj·T˝Òs› T¡ ‘·THêïqT. n+<äTe\¢ MT sTT+{ÏøÏ
sê˝ÒqT. kÕ]µµ.
ªªMTs¡T e∫à rsê* Á|üXÊ+‘Y. e÷ nø£ÿMT<ä ø√|ü+ ñ+fÒ y˚T+
@+ #˚XÊ+. e÷MT<ä MTπø+ ø√|ü+ ˝Ò<äT ø£<ë.µµ $<äT´\¢‘· n&ç–+~.
93
ªªHê≈£î me]MT<ä m˝≤+{Ï ø√|üeT÷ ˝Ò<äT. H˚qT πsù| ãj·T˝Ò›]
yÓfi≤fl*. n+‘˚. kÕ].µµ
n+‘·˝À ˝À|ü\Tï+∫ &Üø£ºsY sêe⁄>±s¡T e#êÃs¡T. n+<äTe\¢
dü+uÛ≤wüD n+‘·{Ï‘√ eTT–dæ+~.
III
ªª@$T{À #ê˝≤ Bs¡È+>± Ä˝À∫düTÔHêïπs!µµ
uÛ≤eq e÷≥˝ÀÔ á ˝Àø£+˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª@MT˝Ò<Tä . Ä˝À∫düT+Ô fÒ #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+>± ñ+~. MTs¡÷ H˚q÷
$∫Á‘·yÓTÆq |ü]dæú‘·T˝À¢ ø£\TdüTø√e≥+, uÛ≤s¡‘·<˚X¯+qT+∫, nB ˇπø
sêÁwüº+qT+∫ sêe≥+, Çø£ÿ&É ˇπø }]qT+∫ ˇπø #√{ÏøÏ sêe≥+, MT
Äj·Tìï H˚qT nqTø√≈£î+&Ü ø£\e≥+ ` zVt≤, J$‘·+˝À m˝≤+{Ï
$∫Á‘·yÓTÆq dü+|òüT≥q\T »s¡T>∑T‘êsTT! »]–q dü+|òüT≥q\H˚ HÓeTs¡T
y˚dTü ≈£î+≥THêïqT.µµ
‘·q Ä˝À#·q\qT Ä$&ÉeTT+<äT ô|&˚Ô yê{Ï |ü]D≤eT+ m˝≤
ñ+≥T+<ë nì ˇø£ uÛ≤e+ yÓTs¡T|ü⁄˝≤ n‘·ì yÓT<ä&ÉT˝À yÓT]dæ+~.
ªn˝≤ #Ój·T´&É+ m+‘· e÷Á‘·+ uÛ≤e´+ ø±<äT, ÄyÓT düTìï‘·yÓTÆq
eTqdüT‡qT H=|æŒ+#·≈£L&É<äT, nqT≈£îHêï&ÉT eT∞fl.
ªªne˙ï m˝≤ ñHêï MT˝≤+{Ï yê] |ü]#·j·T+ ø£\>∑≥+ Hê
n<äèwüº+. MT˝≤+{Ï düVü≤è<äj·TT\ |ü]#·j·T+ ø£\>∑≥+ Ç+ø± n<äèwüº+.
H˚qT @+ #ÓjT· ´≥e÷ nì $\$\˝≤&ÉT‘·THêïqT. H˚qT á ãdt ùdºwqü T≈£î
e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT sêÁ‹ |ü~ >∑+≥\T ªá y˚fi¯|ü⁄Œ&ÉT H˚qT mø£ÿ&çø° yÓfi¯fl˝ÒqT.
n+<äTe\¢ <äj·T#˚dæ bı<äT›{Ïes¡≈£î Çø£ÿ&˚ ≈£Ls√Ã{≤ìøÏ neø±X¯+
Çe«+&ç, nì ôd≈£L´]{Ï Ä|ò”dü]ï ã‹e÷˝≤qT. m˝≤>√ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT.
˝Ò≈£î+fÒ Hê >∑‹ @eTj˚T´<√!µµ ø£fi¯flì+&Ü uÛÑj·÷ìï dü÷∫dü÷Ô ¬s|üŒ\T
n˝≤¢&çdü÷Ô |üdæ|æ˝¢˝≤ ø£ì|æ+∫+~ uÛ≤eq.
93
 ªªMT˝≤+{Ï eT+∫yêfi¯fløÏ @MT ø±<äT˝…+&ç. MT≈£î eT+#˚
»s¡T>∑T‘·T+~.µµ
ªªmes¡T eT+∫yêfiÀ¢ mes¡T #Ó&ɶyêfiÀfl m˝≤ ìs¡ísTT+#·≥+?
eT+∫ »]π > ≥¢ s TT‘˚ m|ü ⁄ Œ&√ »]>∑ T +&Ü*‡+~. bò Õ ]Hé n\T¢ D Ï í
‘Ó#·TÃø√yê\ì e÷ Hêqï>±]øÏ m+<äT≈£î nì|æ+∫+<√ @yÓ÷!µµ
ªªb˛ìe«+&ç. n+‘ê eTq eT+∫πø nqTø√+&ç.µµ
ªªnB ì»y˚ T . H˚ q T Ç˝≤ bÕ]b˛sTT sê≈£ î +fÒ qqTï
#· + ù|ùdyêπ s yÓ ÷ uÛ ≤ eq eTTK+˝À uÛ Ñ j · T eT÷ $cÕ<ä e T÷
eTTdüTs¡T≈£îHêïsTT.
ªªn˝≤>±! n+<äTπøq+&û H˚qT #Ó|æŒ+~, n+‘ê eTq eT+∫πø
nì. H˚qT Çø£ÿ&çøÏ ns¡úsêÁ‹ e∫à ≈£L#·THêïqT. e∫Ãq|üŒ{ÏqT+∫
#·÷düTHÔ êïqT. ªÄVü‰ @+ <Ûë´qjÓ÷>∑eT+&û! H˚H˚ ne‘ês¡ |ü⁄s¡TwüßDÏí nsTT
ñ+fÒHê, ªes¡+ ø√s¡Tø√ es¡ HêØeTD°µ nì ã\e+‘êqsTTHê es¡+
Ç#˚ÃyêDÏ.í µµ
uÛ≤eq q$«+~— eT+#·T˝≤>±, yÓHïÓ \˝≤>±, eT˝…˝ ¢ ≤¢>± dü«#·Ã+¤ >±
q$«+~.
n|üŒ{ÏøÏ >∑+≥ Hê\T>∑Tqïs¡ nsTT+~.
nyÓT]ø±˝À ñ<äj·Ts¡$ n|üŒ{Ïπø ã+>±s¡T øÏs¡D≤\qT
Á|üd]ü düTHÔ êï&ÉT. Ä sê>√<äjT· + Á|üXÊ+‘Y eTqdüT‡≈£î Vü‰sTT>± nì|æ+∫+~.
‘Ó\‘Ó\yês¡T‘·Tqï X¯óuÛÀ<äjT· y˚fi¯ nqT<˚«>∑+‘√, dü$T‘·‘Ô ‘· √ ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ
XÊ+‘· j Ó ÷ >∑ + ˝À eTTì–b˛j· ÷ &É T Á|ü X Ê+‘Y . HÓ \ s√E\T>±
ˇ+≥]‘·q+‘√ ≈£L&çq ìs¡“¤s¡‘· ‘=\–b˛sTT, ˇø£ n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq uÛ≤eq
n‘·ì˝À Á|üy˚•+∫q≥¢sTT+~.
3 $<äT´\¢‘,· &Üø£sº Y sêe⁄>±] uÛ≤s¡´, ãdt Á&ÉsTTes¡T, eTTdü˝≤$&É,
bı<äTq› ◊<äT>∑+≥\øÏ ø=~›>± ‘·÷>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ìÁ<äeT‘·TÔ n‘·ìï
94
Äe]+∫+~. eTT+<äTs√E |ü~qïs¡≈£î ãj·T\T<˚sê&É‘·qT. düTe÷s¡T
|ü<ëï\T>∑T >∑+≥\T Á|üj÷· D+ #˚XÊ&ÉT. sêÁ‘·+‘ê •esêÁ‘˚. bı<äTq› n‘·qT
ãj·T\T<˚πs≥|ü⁄Œ&ÉT &Üø£ºsY sêe⁄>±] uÛ≤s¡´ Ç&û¢\T ô|{Ϻ Ç∫Ã+~.
ô|s¡T>∑qïeT÷ ø£*|æ Ç∫Ã+~. Hê\T>∑T j·÷|æ˝Ÿ |üfi¯ófl Ç∫Ã+~.
Á|üj·÷D+˝À ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ‹Hêï&ÉT ne˙ï.
e÷+≥>=eT]qT+∫ Äs¡¢+&= es¡≈£î Á|üj·÷DeT+‘ê es¡¸y˚T.
Äø±X¯+ ∫\T¢\T |ü&ɶ≥T¢, Äø±X¯y˚T esê¸ø±\+ <Ûä]+∫ ô|’q |ü&ÉTÔqï≥T¢
<ÛësêbÕ‘·+>± es¡¸+ ≈£î]dæ+~.
n+‘· es¡¸+˝À, uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ñs¡TeTT\T, yÓTs¡T|ü⁄\T,
|æ&ÉT>∑T\T eTqTwü´ÁbÕDT*ï >∑&É>∑&É˝≤&çdüTÔ+fÒ Ä yê‘êes¡D≤ìï
N\TÃ≈£î+≥÷ ãdüT‡qT ©˝≤C≤\+>± eTT+<äT≈£î q&ç|æ+∫q ãdt
Á&ÉsTTesY ˇø£ eTVæ≤fi¯! nyÓT]ø±˝À ÁX¯eTqT >ös¡$+#˚ e÷qe X¯øÏÔ˝À
eTVæ≤fi¯\T ≈£L&Ü bÕ\T|ü+#·Tø√e≥+ Á|üXÊ+‘YøÏ m+‘√ Äq+<ä+
ø£*Z+∫+~. Ä eTVæ≤fi¯ ø±s¡´>ös¡yêìøÏ Á|üX¯+kÕ|üPs¡«ø£+>± ‘·\e+∫ ª◊
˝…’ø˘ j·TT yÓTÆ kÕs¡~∏µ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. f…\Ωdæ nH˚ ePfiÀfl
kÕj·T+Á‘·+ Äs¡Tqïs¡≈î£ ãdüT‡qT n~Ûs√Væ≤+∫q Ä eTVæ≤fi¯ sêÁ‹ |üHïÓ +&ÉT
>∑+≥\≈£î πøåeT+>± ‘·q Á|üj·÷DT≈£î*ï Äs¡¢+&= #˚]Ã+~.
bı<äT›q ◊<äT>∑+≥\ y˚fi¯˝À ‘·q ãdüT‡ Á|üj·÷D+ ‘ê\÷≈£î
Ä˝À#·q\T eT<Û´ä eT<Û´ä ˝À eTTdüTs¡T≈£î+≥T+fÒ ≈£îØÃ˝À #˚sã¡ &ç eT‘·T>Ô ±
CÀ>∑T‘·Tqï Á|üXÊ+‘YøÏ ‘·q ˝≤+{Ï dæú‹˝ÀH˚ uÛ≤eq ≈£L&Ü ø£ì|æ+∫+~.
ªqTe⁄« Ä nyÓT]ø± eTVæ≤fi¯˝≤>± ãdüT‡ q&É|ü>∑\yê uÛ≤eHêµ
nqT≈£îHêï&É‘·qT eTqdüT˝À. ªn+‘·ø£+f… øÏ¢wüºyÓTÆq Jeq s¡<∏ëìï
q&ÉT|ü⁄‘·THêïqT u≤ã÷µ nì »yêãT #Ó|Œæ +~ n‘·ì eTqdüT˝Àì uÛ≤eq.
ôV’≤ V”≤˝Ÿ ne÷àsTT, |æ∫Ã~ ` n+<äs¡÷ es¡Tdü>± Á|üXÊ+‘Y Ä˝À#·q˝À¢
94
ô|πs&é #˚XÊs¡T.
uÛ≤eq n+<ä]ø£+f… m‘·TÔ>± ø£ìŒ+∫+~. ªÇ<ä+‘ê Hê }Vü≤,
Hê |æ∫Ã. eTq≈£î mes¡T Çwü+º >± ø£ìŒkÕÔs√ yêfi¯ófl n+<ä]ø£+f… ñqï‘·+>±
ø£ìŒkÕÔs¡T. ˝Ò≈£î+fÒ uÛ≤eq n+‘· ñqï‘· •Ksê\ô|’ ñqï≥T¢ m+<äT≈£î
ø£ì|ædüTÔ+~? Ç+‘· dæ>∑TZ dæ>∑TZ>± eTT<ä› eT+<ës¡+˝≤ ñqï ne÷àsTT
J$‘·+˝À eTT+<äT≈£î <ä÷düT≈£î b˛>∑\<ë?µ Ç˝≤+{Ï Ä˝À#·q˝…H√ï
Á|üXÊ+‘Y ‘·\˝À qT+∫ ø=~›ø=~›>± ìÁ<äeT‘·TÔqT e~*+#˚düTÔHêïsTT.
ø£fió¯ fl u≤>± qT\TeTTø=ì q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ <äèwæº kÕ]+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
>√&É >∑&çj·÷s¡+ Äs¡Tqïs¡ #·÷|æk˛Ô+~. ≈£îØÃ\˝À <ë<ë|ü⁄ |ü~eT+~
≈£Ls√ÃqTHêïs¡T. ãVüQX¯: n|ü⁄Œ&˚ e∫Ãq ãdüT‡˝À¢qT+∫ ~>±πsyÓ÷!
≈£îØà yÓqø£ uÛ≤>±ìøÏ |ü<˚ ‘·\ yê\TÃ≈£îì ìÁ<äb˛e≥+e\¢
Á|üXÊ+‘YøÏ ‘·\ yÓqø£ uÛ≤>∑+ H=|æŒ |ü⁄≥ºkÕ–+~. ns¡#˚‘√Ô H=|æŒ |ü⁄&ÉTÔqï
uÛ≤>±ìï s¡T<äTø› √kÕ>±&ÉT.
ªªu≤>± ìÁ<äb˛j·÷sêµµ ∫s¡Tqe⁄«\T ∫+~dü÷Ô n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªMTs¡T?µµ eTs¡T Á|üX¯ï y˚XÊ&ÉT.
ªªÇ˝≤+{Ï #√≥ Hê≈£î ìÁ<ä|ü≥º<äT. @<√ ø=+#Ó+ eT‘·TÔ‘√
CÀ>±q+‘˚µµ.
ªªeTTdü ˝ ≤$&É , eTTdü ˝ ≤j· T q @eTj· ÷ ´s√µµ ˝À|ü \
nqT≈£î+≥TqïfÒ¢ ô|’øÏ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªÇ<ä›s¡÷ ˇø£{Ï>± yÓfi≤fls√, y˚s¡T
y˚s¡T>± yÓfi≤fls√, ‘·sê«‘· eT∞fl ø£\T<ë›+ nqT≈£îHêïs√! @eTsTTb˛j·÷s√
‘Ó©H˚ ˝Ò<˚µ nqT≈£îHêï&ÉT.
ªª@$T{Ï, MT˝À MTπs e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥THêïs¡T?µµ n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªeTTdü˝≤$&É, eTTdü˝≤j·Tq @eTj·÷´s√ MTπøyÓTHÆ ê ‘Ó\TkÕ?µµ
ªªH˚qT >∑eTì+#·˝Ò<äT. nsTTHê yêfi¯flqT >∑T]+∫ n+‘· ÄdüøÏÔ
m+<äT≈£î MT≈£î?µµ
95
ªªnuÒ“ @+ ˝Ò<äT. yêfi¯flqT #·÷ùdÔ Hê≈£î uÛÑ˝Ò dü+‘√wü+ ø£*–+~.
eTq˝≤π> yêfi¯Sfl Çø£ÿ&˚ ø£*XÊs¡T. nsTTHê m+‘· u≤>±, m+‘· ‘·«s¡>±
ø£*dæb˛j·÷s√ #·÷&É+&ç.µµ
ªªm+‘· ø£*dæb˛sTTHê n+‘· ‘·«s¡>±q÷ $&çb˛j˚T ã\+≈£L&Ü
yêfi¯fl≈£î+~µµ n˙ï ‘Ó*dæ+<ëì˝≤ »yêãT #Ó|æŒ+~ uÛ≤eq.
ªªMT]ø£ÿ&çøÏ e∫à mìï s√E\sTT+~?µµ Á|ü•ï+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªô|[fl ø±>±H˚ |æ\T#·T≈£î e#êÃs¡T. dü]>±Z Çs¡yÓ’ nsTT<äT
s√E\sTT+~ H˚qT Çø£ÿ&É ø±\Tô|{Ϻ.µµ
ªªn˝≤ nsTT‘˚ H˚H˚ MTø£+fÒ Hê\T>∑sTT<äT s√E\T eTT+<˚
e#êÃqT. MTs¡T Ç+{À¢H˚ ñ+&ç nyÓT]ø£q¢qT >∑T]+∫ Ç+‘· u≤>± m˝≤
‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T?µµ
ªªÇø£ÿ&çøÏ e∫à H˚qT #·÷dæ+<˚MT ˝Ò<äT. nsTT‘˚ Ç+&çj·÷˝À
ñqï|ü⁄Œ&˚ nyÓT]ø±qT >∑T]+∫ u≤>± #·~yêqT. Äj·Tq ù||üs√¢ ô|[fl
Á|üø£≥q y˚dæ+‘·sê«‘· nyÓT]ø±qT >∑T]+∫ m+‘· ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ n+‘·
eTs∫<äì|æ+∫+~.µµ
ªªMTs¡T n+‘· C≤Á>∑‘·Ô>± ñHêï MT≈£î »s¡>∑≈£L&Éì nHê´j·T+
»]–b˛sTT+~. eTq J$‘·+˝À m|ü⁄Œ&ÉT @+ m~]+#ê*‡ edüTÔ+<√
eTq≈£î ‘Ó©<äT ø£<ë!µµ
Á|üXÊ+‘Y e÷{≤¢&ÉT‘·T+fÒ ªyê˝Ÿº &çd”ï esY˝Ÿ¶≈£î yÓfi‚fl ãdüT‡ eTs√
ns¡>+∑ ≥˝À ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+~.µ nì Á|üø{ £ +Ï #ês¡T. uÛ≤eq <ä>sZ∑ ¡ ô|<ä>› ±
kÕe÷qT˝ÒM ˝Òe⁄. Hê\T>∑sTT<äT Ns¡\T e¬>’sê ˇø£ ∫qï u≤´>∑T˝À
y˚düT≈£îì e∫Ã+~. <ëìï ≈£L&Ü ‘·q ˝≤ø£sY˝ÀH˚ ô|{Ϻ ‘êfi¯+ y˚XÊ&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.Y |ü~ ìeTTcÕ˝À¢ Ç<äs› ÷¡ ‘·j÷· s¡j÷· ´s¡T. nø£ÿ&ç yÓTwæq˝
¢ ÀqT+∫
ø=+#Ó+ Áu…&é rdüT≈£îì, ø±|ò” ‘ê– ãdüT‡ø√dü+ ø±#·T≈£Lÿs¡TÃHêïs¡T.
nyÓT]ø±qT >∑T]+∫ ‘·\#·Tø√>±H˚ C≤„|üø£+ e#˚à Á|ü<˚XÊ\˝À
95
&çdïæ ˝≤´+&é ˇø£{.Ï bÕ‘· &çdïæ ˝≤´+&éqT eT]+‘· Äø£sD¸¡ j
° T· +>± r]Ã~~›
&çdæïesY˝Ÿ¶ nH˚ ù|s¡T‘√ ˇø£ n<äT“¤‘· Á|ü|ü+#êìï düèwæº+#ês¡ì Á|üXÊ+‘YøÏ
yêfi¯fl e÷kÕºs¡T &Üø£ºsY sêe⁄>±s¡T ‘Ó*bÕs¡T.
ªªÇ+‘·<ä÷s¡+ e#êÃyé. ˙≈£î Ä n<äT“¤‘ê\qT #·÷dæ rsê*
Á|üXÊ+‘Y. Ä<ÛäTìø£ $C≤„q+˝Àì n<äT“¤‘ê\qT ‘Ó*ù|≥T¢>± m|tø±{Ÿ
ôd+≥sY (EPCOT mø˘ôdŒ]yÓT+≥˝Ÿ Áb˛{Àf…Æ|t ø£eT÷´ì{Ï Ä|òt
≥Te÷s=) nH˚ <ëìï @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. sπ |ü{Ï Á|ü|+ü #·+ m˝≤ ñ+≥T+<√
}Væ≤+∫ ì]à+∫q n<äT“¤‘· πø+Á<äeT~.µµ
ªªMTs¡T #·÷XÊsê kÕsYµµ
ªª˝Ò<äj·÷´, e÷<˚eTT+~ Çø£ÿ&˚ ñHêï+. m|ü⁄Œ&Ó’Hê #·÷kÕÔ+.
qTe⁄« eT∞fl mHêïfi¯flø=kÕÔy√ @$T{À yÓ[fl #·÷&ÉTµµ nHêïs¡T sêe⁄>±s¡T.
Á|üXÊ+‘Y á $wüj÷· \T Ä˝À∫düT+Ô fÒ uÛ≤eq n‘·ì u≤´>¥ ≈£L&Ü
‘·H˚ #˚‘√Ô |ü⁄#·TÃ≈£îì ªª@eT+&√jYT Á|üXÊ+‘Y>±s¡÷ ãdt ø£<ä\uÀ‘√+~.
MT Ä˝À#·q\T ø£{Ϻ ô|{Ϻ á ˝Àø£+˝ÀøÏ s¡+&çµµ n+~.
Ç<ä›s¡÷ yÓ[fl ãdüT‡˝À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. ªªkÕ] uÛ≤eq. @y˚y√
Ä˝À#·q˝À¢ eTTì–b˛j·÷qT. eTq+ #·÷&ÉuÀj˚T &çdæïÁ|ü|ü+#·+
n<äT“¤‘·+>± ñ+≥T+<äì e÷ e÷kÕºs¡T #ÓbÕŒs¡T. Ç˝≤+{Ï n<äT“¤‘·yÓTÆq
Á|ü<˚XÊ\qT ˇ+≥]>± #·÷&É≥eT+‘· Væ≤+dü eTs√{Ï ˝Ò<äT.µµ
ªªeT] HÓ\ s√E\T>± @+ #˚XÊs¡T?µµ
ªªnu“, m+‘· Væ≤+dü nqTuÛ$Ñ +#êH√ MTπø+ ‘Ó\TdüT.á <˚X+¯ ˝À
H˚\, ì+–, ø=+&É\T, ø√q\T, Á|ü»\T, y˚wü uÛ≤wü\T n˙ï #·÷&Ü\H˚ ñ
<˚›X¯+‘√H˚ ãdüT‡˝À düTe÷s¡T Hê\T>∑T y˚\ yÓTÆfi¯ófl Á|üj·÷D+ #˚XÊqT.
nsTT‘˚ á HÓ\ s√E\ ˇ+≥]‘·qy˚T Hê≈£î <äTs¡“¤s¡eTsTT+~.
#Ó|ü⁄Œø√{≤ìøÏ eTqTwüß\T ˝Òs¡T. dü+‘√wü+ m≈£îÿesTTHê, <äT:K+
m≈£îÿesTTHê #Ó|ü⁄Œø√{≤ìøÏ eTqTwüß\T ø±yê*.µµ
96
ªªeTqTwüß\πø+ ø=s¡e+&û Á|ü|ü+#·+˝À?µµ
ªªn˝≤ ø±<äT. Ç˝≤+{Ï #√{ÏøÏ e∫Ãq|ü⁄&ÉT eTq yÓ’|ü⁄ yêfi¯ó
fl>±ì, ø£˙dü+ eTq <˚X¯+ yêfi¯ófl>±ì ø±yê\ì|ædüTÔ+~.µµ
»yêãT>± uÛ≤eq ˇø£ qe⁄« q$«+~.
Á|ü X Ê+‘Y eTqdü T ‡ Á|ü d ü q ïeTsTT+~. ‘· q ‘√ Á|ü j · ÷ D+
#Ój·T´{≤ìøÏ uÛ≤eq <=s¡ø£≥+ n‘·ìøÏ Vü‰sTT>± nì|æ+∫+~. ªqTe⁄«
<=s¡ø£≥+ Hê n<äèwüº+ uÛ≤eq! Væ≤eTeqï>∑+ n~Ûs√Væ≤+#·{≤ìøÏ yÓ[fl
<ë] ‘·|Œæ b˛sTTq yê&çøÏ eTìwæ <=]øÏ‘˚ Äq+<äeTT ñbıŒ+–q≥¢sTT+~
Hê |ü]dæú‹. ˙ ø£<∏ä, ˙≈£î ∫≈£îÿ≈£îqï Ä|ü<ä Hê˝À C≤*ì πsbÕsTT.
Äràj·T‘·ì ø£*Z+#êsTT. Ç˝≤+{Ï $∫Á‘· |ü]dæú‘·T˝À¢H˚ nqTã+<Ûä+
ã\|ü&TÉ ‘·T+~. eTqTwüß\ eT<Û´ä kÕìïVæ≤‘·´+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. mH√ï @fi¯fløÏ
>±ì ã\|ü&Éì nqTã+<Ûä+ ø=ìï >∑+≥˝À¢H˚ >∑{Ϻ |ü&ÉT‘·T+~, nqT≈£îì
‘·q˝À ‘êH˚ ∫s¡Tqe⁄«\T ∫+~+#·kÕ>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Äs¡+¢ &=qT+∫ &çdïæ Á|ü|+ü #êìøÏ ˇø£ >∑+≥ Á|üj÷· D+. dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ
n<ë›ìï H˚\MT<ä |ü]∫q≥T¢+~ s√&ÉT¶. @sY ø£+&çwüHé¶ Áπ>Vü≤Ö+&é ãdüT‡ Ä
s√&ÉTM¶ T<ä yÓfió¯ +Ô fÒ $e÷q+˝À yÓfió¯ qÔ ï≥T¢+~. yÓT‘·{
Ô Ï |üsT¡ |ü⁄MT<ä qTqï>±
»s¡T>∑T‘·Tqï≥T¢+~. s√&ÉT¶≈£î ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ <ä≥ºyÓTÆq n&É$, ø=+&É\T,
˝Àj·T\T, esê¸\T u≤>± ≈£î]dæq+<äTe\¢ d”eT+‘·+ »s¡T|ü⁄≈£îqï
düTeT+>∑[˝≤ XÀ_ÛdüTÔqï düs√esê\T ø£fi¯fl≈£î $+<äT #˚düTÔHêïsTT.
ªªÁ|üø£è‹ s¡eTD°j·T+>± ñ+~ ø£<ä÷µµ Á|ü•ï+#ê&ÉT uÛ≤eqì.
eTÚq+>± s√&ÉT¶MT<ä C≤s¡T‘·Tqï ãdüT‡ Á|üj·÷D+˝À düTU≤ìï
nqTuÛÑ$düTÔqï uÛ≤eq yÓT\¢>± ªne⁄qTµ nì ÄyÓ÷~+∫+~.
ªª@$T{≤˝À∫düTHÔ êïs¡T?µµ eT∞fl n&ç>±&ÉT.
ªª@+ #˚<ë›e÷ nìµµ.
ªªndü\T @eTsTT+<√ #Ó|üŒ+&ç. ‘·sê«‘· @+ #Ój·÷´˝À
96
Ä˝À∫<ë›+.µµ
ªª#ÓbÕŒqT ø£<ë?µµ
ªªn+‘· #Óù|Ô @$T{Ï ˝≤uÛÑ+?µµ MTs¡T Ç˝≤+{Ï Vü≤&Ü$&ç ô|[fløÏ
m+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T? MT≈£î ej·TdüT‡ MT]b˛sTT+<ë? Ç+ø£ ô|[¢
ø±<äì uÛj Ñ T· |ü&ܶsê?µµ
ªªn<√ ø£<˝ ä∏ +… &ç.µµ
ªªb˛˙ #Ó|üŒj·T´+&ç. eTq >∑eT´kÕúq+ #˚πses¡≈£î #˚ùd |üH˚MT
˝Ò<Tä ø£<ëµµ
ªªn<ä+‘ê $H˚ z|æø£ MT≈£îHêï #Óù|Œ z|æø£ Hê≈£î ˝Ò<äT ã÷ã÷µµ
ªªqe\>± e<äT› ˝…+&ç ø£<∏ëìø£>± #Ó|üŒ+&ç #ê\T.µµ
ªªe÷ neTà ¬s+&˚fi¯fl ÁøÏ‘·+ #·ìb˛sTT+~. Ä f…Æ+˝À y˚Tqe÷eT
Äj·Tq ø=&ÉT≈£îì HêøÏ∫à ô|[fl #˚kÕÔeì e÷{Ï#êÃs¡T.µµ
ªªMT≈£î Çwüeº TsTT+<ë?µµ
ªªÇwüºeT÷ ˝Ò<äT nsTTwüºeT÷ ˝Ò<äT. H˚qT e÷ neTàHêqï\≈£î
ˇø£ÿ‘˚ ≈£L‘·T]ï. e÷ Hêqï>±]øÏ n‘·ìøÏe«≥+ Çwüº+ ˝Ò<äT. n|ü⁄Œ&ÉT
H˚qT _j˚T´ yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+ #·<äTe⁄‘·THêïqT. e÷eTj·T´ ø=&ÉT≈£î
_jÓT´dæ‡ |òüdtº Çj·TsY #·<äTe⁄‘·THêï&ÉT.µµ
ªªÇ<äs› ÷¡ ˇπø ‘·s>¡ ‹∑ nqïe÷≥!µµ
ªªne⁄qT. H˚qT Á|üsTTeTØ˝À #˚sπ ≥|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ eTT+<˚
#˚sêqT. n‘·qT Hêø£+f… ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ô|<ä›yê&ÉT. e÷ neTà eT+#·+
|ü{Ϻq|ü⁄Œ&ÉT e÷eTj·T´ ô|<ä›>± e÷≥ Ç#˚ÃXÊ&ÉT. neTà #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· ªe÷≥ Ç∫Ã+~ ì»y˚T. nsTT‘˚ Hê ø=&ÉT≈£îì yÓT&çdHæ é #·~$kÕÔqT.
&=H˚wüHé ø£{Ϻ #˚]Œ+#˚≥≥¢sTT‘˚ ˙ ≈£L‘·T]ï #˚düT≈£î+{≤qTµ nHêï&ÉTµµ.
ªªÄj·Tq #ê˝≤ eT+∫yês¡T. bÕ|ü+! $TeTà*ï &Üø£ºs¡TøÏ Ç∫Ã
#˚<ë›eTì Äj·Tq ÄX¯µµ.
97
uÛ≤eq q$«+~.
ªªe÷ Hêqï>±s¡T #ê˝≤ ø√|ü+‘√ ªMT˝≤+{Ï yêfi¯fløÏ H˚qT #·∫Ãyê
Hê _&ɶì Çe«qT. MT e÷≥ MT<ä>∑Zπs ñ+&Éìe«+&çµ nH˚XÊs¡Tµµ.
ªª#ê˝≤ eT+∫ |üì#˚XÊs¡T. Ä nu≤“sTT @eTHêï&ÉT?µµ
ªª∫e]øÏ m˝≤>∑sTT‘˚H˚+ e÷≥ ì\u…≥Tº≈£îHêï&ÉT. nHêø±]
|æ\¢H=ø£<ëìï ô|<ä› ø£≥ï+‘√ ô|[fl #˚düT≈£îHêï&ÉT. _jÓT´dæ‡ e~*ô|{Ϻ
yÓT&çdæHé˝À #˚sê&ÉTµµ.
ªªÇ˝≤+{Ï yêfi¯fle\¢H˚ eTq <˚X+¯ Á|ü>‹∑ e÷s¡+Z ˝À |üjT· ì+#ê*
uÛ≤eq! á $<Ûä+>± yÓT&çdæHé #˚dæqyê&ÉT πs|ü⁄ &Üø£ºs¡sTT‘˚ Á|üC≤ùde @+
#˚kÕÔ&ÉT? &ÉãT“ <√#·Tø√≥+ ‘·|üŒ n‘·ì eTqdüT˝À eTπsMT ñ+&É<äTµµ.
ªªá dü+|òüT≥q e\¢ e÷ Hêqï>±s¡T #ê˝≤ u≤<Ûä |ü&çb˛j·÷s¡T.
e÷ e÷eTj·T´≈£î u≤>± ãT~∆ #ÓbÕŒ\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ Hê≈£î dü+ã+<Ûë\T
yÓ‹ø±s¡T. nsTT‘˚ H˚qT &çÁ^ #˚dæ ø±ì ô|[fl #˚düTø√qT nHêïqT. ∫e]øÏ
á bòÕ]Hé dü+ã+<Ûä+˝À Çs¡T≈£îHêïs¡T.µµ
ªªMT u≤e≈£î &ÉãT“\T Çe«{≤ìøÏ Çwüº|ü&Éìyês¡T Ç‘·ìøÏ
Çe«{≤ìøÏ m˝≤ Çwüº|ü&ܶs¡T? }]πø yê<äq ø√dü+ n&ÉT>∑T‘·THêïqT.
eTπsMT nqTø√ø£+&ç.µµ
ªªn<˚ Hê≈£L ns¡ú+ ø±e≥+ ˝Ò<ä+&ç. e÷ Hêqï>±] Ä<äsêÙ\T,
ÄX¯j·÷\T, Äj·Tq q&ç|æq $X¯ó<ä∆ J$‘·+, ñ<ë‘·Ô eTqdüÔ‘·«+
@eTsTTb˛j·÷jÓ÷. ì»+>± Hê≈£î #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+>± ñ+~. Äj·Tq
m|ü⁄Œ&É÷ |ü]dæú‘·T\‘√ sêJ|ü&çq yês¡Tø±s¡T. n˝≤+{Ï~ Hê $wüj·T+˝À
m+<äTø£˝≤ sêJ|ü&ܶs√ ‘Ó©<äT. n+<äT˝Àq÷ Ç|ü⁄Œ&ç˝≤ nsTT+<äì ‘Ó*ùdÔ
e÷ Hêqï>±]øÏ >∑T+&Ób˛fÒ edüTÔ+<˚yÓ÷ nì Hê≈£î #ê˝≤ u…+>∑>± ñ
+~.µµ
uÛ≤eq uÛjÑ T· |ü&≥
É + düV≤ü »y˚T nì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘Yø.Ï ª≈£L‘·Ts¡T
97
u≤>∑T+&Ü\ì, n+<äs÷¡ yÓT#·TÃ≈£îH˚˝≤ ã‘·ø±\ì Ä•+∫ ‘·eT Ä<äsêÙ\qT
≈£L&Ü |üø£ÿ≈£î ô|{Ϻ ô|[fl #˚XÊsêyÓT ‘·+Á&ç. nìØøÏå‘·+>± Ä$&É ‹]–
yÓfiÔ‚ ì»+>±H˚ Äj·Tq @eTe⁄‘ês√! Vü≤sƒê‘·T>Ô ± ≈£î|üŒ≈£L* b˛e#·TÃ. ˝Ò<ë
Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø√e#·TÃ. ˝Ò<ë.......µ
uÛ≤eq |ü&çqbÕ≥T¢ Ç+‘·es¡≈£î ˇø£ m‘·TÔ Çø£MT<ä≥ eTs√ m‘·TÔ
nì|æ+∫+<ä‘·ìøÏ.
ªÇ|ü⁄Œ&ÉT MT sTT+{À¢ me¬ses¡THêïs¡T?µµ n&ç>±&ÉT u≤eqì.
ªªme«s¡÷ ˝Òs¡T. e÷ Hêqï>±s=ø£ÿπs. e÷ neTà #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· ˇø£ $<Ûä+>± n+‘·s¡TàKT˝…’ ˇ+≥]‘·Hêìï nìï $<Ûë˝≤
nqTuÛÑ$düTÔHêïs¡T. @MT nø£ÿs¡˝Òì yê]˝≤, J$‘·+ >∑&ç∫b˛‘˚ #ê\T
nqï≥T¢ ã‘·T≈£î‘·THêïs¡T. H˚qT Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· s¬ +&ÉT eT÷&˚fifl¯ ≈£î
m˝≤¬>H’ ê ã\e+‘·+>± Äj·TqTï Çø£ÿ&çøÏ |æ\T#·T≈£î sêyê\qT≈£îHêïqT.
y˚T|òüTHê<∏é ≈£L&Ü n˝≤ nH˚ q$Tà+#ês¡T.µµ
ªªn~ düπs. ô|[fl nsTTqyê&ÉT me]ø° ‘Ó©≈£î+&Ü eT∞fl m˝≤
ô|[fl #˚dTü ≈£îHêï&ÉT? n<˚ Hê≈£î ns¡+ú ø±e≥+ ˝Ò<Tä . yêfi¯fl yêfi¯ófl me«s¡÷
sê˝Ò<ë? ã+<ÛäTe⁄\T, ùdïVæ≤‘·T\T, eT¬ses¡÷? Ä y˚T|òüTHê<∏éøÏ m+‘·
<Ûs’Ó ´¡ +! eTq <ä>sZ∑ ¡ #ê*q+‘· &ÉãT“ ñ+fÒ øπ düT yÓj÷· ´*‡+~. á <˚X+¯ ˝À
#êyê\Hêï #ê˝≤ &ÉãT“ ø±yê*. }s¡ø£ #·ìb˛e{≤ìø° M\T˝Ò<äT.µµ
ªªÄj·Tq ù||üs√¢ Á|üø≥
£ q Ç#êÃs¡T. y˚T+ dü+Á|ü~+|ü⁄\T »]bÕ+.
ˇø£ s√E Äj·TH˚ e÷sTT+{ÏøÏ e#êÃs¡T. ãVüQXÊ eTeTà*ï >∑T]+∫ nìï
$wüj·÷\÷ ‘Ó\TdüT≈£îH˚ e#êÃs¡qT≈£î+{≤. e÷ ã+<Ûäe⁄\T, ùdïVæ≤‘·T\
ù|s¡T¢ ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. Äj·Tq ‹j·T´ì e÷≥\≈£î e÷ Hêqï>±s¡T
yÓ÷düb˛j·÷s¡T. y˚T|òTü Hê<∏é nyÓT]ø±˝À ‘·eT ñ<√´>∑ $esê\T, k˛wæjT· ˝Ÿ
ôd≈£L´]{° ø±s¡T,¶ ‘·eT dü]|º øπæò {Ÿ‡ n˙ï ‘Ó#êÃs¡T. yê{Ïì #·÷ùdÔ Äj·TqTï
>∑T]+∫ @ $<ÛäyÓTÆq nqTe÷qeT÷ sê˝Ò<äT. nsTT‘˚ ªe÷ neTà Hêqï
98
nyÓT]ø±˝ÀH˚ ñHêïs¡Tµ nì nã<ä∆+ #ÓbÕŒs¡T. yêfi‚fl ªô|[fl #˚düT≈£îì
ˇø£ÿkÕπs ø√&É*ï rdüT≈£îsêµ nì #ÓbÕŒs¡T nì
≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. <ä>∑Z] ã+<ÛäTe⁄\+≥÷ ‘·eT≈£î mes¡÷ ˝Òs¡ì, meØï
|æ\e≥+ Çwü+º ˝Ò<ìä #ÓbÕŒs¡T. Hê‘√ nHêïs¡T, ªn|ü⁄Œ #˚dTü ≈£îì #·~yêqT.
ˇø£ \ø£å dü]›‘˚ eT∞fl ‘·sê«‘· Ç#˚ÃkÕÔqT˝Ò. nedüsêìøÏ ø±yê* n+‘˚µ
nìµµ.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT yêfi¯fl ne÷à, Hêqï nyÓT]ø±˝ÀH˚ ñHêïsê?µµ
ªª#ÓbÕŒqT ø£<ë nã<ä∆eTì. n+‘˚ø±<äT. ‘·H=ø£ÿπs dü+‘êqeT˙
#ÓbÕŒs¡T. n˙ï |ü∫à nã<ë∆\T. ‘·sê«‘· ‘Ó*dæ+~. Mfi¯ófl Äs¡TeT+~
|æ\¢\ì. Äj·Tq yÓTT<ä{Ï ô|[fl #˚düTø√{≤ìøÏ eTT+<˚ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î
<ä÷s¡yTÓ bÆ ˛j·÷s¡T.µµ
Á|üXÊ+‘YøÏ á $wüj÷· \˙ï ‘Ó\TdüT. ª|æ∫à uÛ≤eHê! ˙≈£î y˚T|òTü Hê<∏é
ø=‘·Ôø±ì Hê≈£î ø±<äT. ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·y˚T H˚qT n‘·ì ô|[fløÏ
yÓfi≤flqT. n+fÒ n‘·qT nyÓT]ø±≈£î sêe{≤ìøÏ eTT+<˚. n|ü⁄Œ&˚ y˚T|òTü Hê<∏é
Á|ües¡Ôq $∫Á‘·+>± ø£ì|æ+∫+~. $<äT´\¢‘· n‘·ì‘√u≤≥T yÓT&çdæHé
#·~$+~. Ç<ä]› eT<Û´ä Áù|eT n+≈£î]+∫+~. nsTT‘˚ $<äT´\¢‘ø· Ï n‘·ì
≈£î≥T+ã $wüj·÷˝ÒMT ‘Ó©e⁄. ∫e]øÏ n‘·ì ‘·+Á&ç es¡ø£≥ï+ ˝Ò≈£î+&Ü
ô|[fløÏ ˇ|ü⁄Œø√e≥+ ˝Ò<äT nì #ÓbÕŒ&É≥. $<äT´\¢‘· ‘·+Á&ç n‘·ìøÏ \ø£å
s¡÷bÕj·T\T Ç#êÃ&É≥.nsTTHê ∫e]øÏ n‘·ì ‘·s¡|ü⁄yêfiËfles¡÷ ô|[fløÏ
sê˝Ò<ä≥. m+<äTø£ì n&ç–‘˚ ªe÷ Hêqï>±s¡T ¬s+&ÉT \ø£å\T n&ç>±s¡T.
Äj·Tq ÄX¯≈£î n+‘·T˝Ò<äT. n+<äTπø H˚qT b˛{≤¢&ç e#˚ÃXÊqTµ nì
#ÓbÕŒ&É≥. Ç+<äT˝À m+‘·es¡≈£î ì»eTT+<√ nì ô|[fl˝ÀH˚ ø=+<äs¡T
nqTe÷ì+#ês¡Tµ.
Ç˝≤ Á|üXÊ+‘Y Ä˝À∫dü÷Ô ñ+fÒ n‘·qT Á|üø£è‹ n+<ë\qT
#·÷dæ |üs¡e•+∫ b˛‘·THêï&ÉqT≈£î+~ uÛ≤eq. n+<äTπø ‘·q e÷≥*ï+ø£
98
ø=qkÕ–+#·˝Ò<äT.
á Ä˝À#·q\ eT<Ûä´ &çdæï esY˝Ÿ¶ ø£ì|æ+∫+~.
III
Ä s√E Mfi¯fl n<äèwüº+ e\¢ es¡¸+ ≈£îs¡e≥+ ˝Ò<äT. y˚T|òü÷\T
e÷Á‘·+ ‘·eT≈£î n&ÉT¶˝Ò<äqï≥T¢ Äø±X¯+˝À |üs¡T¬>&ÉTÔHêïsTT. Á|üXÊ+‘Y
Hê≥ø°j·T+>± ªªá ˇø£ÿs√E eTeTà*ï ø±bÕ&ÉT y˚T|òüTHê<∏ëµµ n+≥÷
y˚T|òü÷\øÏ qeTdüÿ]+#ê&ÉT.
ªªÄø±XÊìøÏ qeTdüÿ]düTÔHêï¬s+<äT≈£î?µµ nì n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªy˚T|òTü Hê<∏Tä &çøÏ #˚‘T· \T yÓ÷&çÃ á ˇø£ÿs√E eTeTà*ï ø±bÕ&ÉT
u≤ã÷ nì y˚&TÉ ≈£î+≥THêïqTµµ.
ªªHê≈£L n<˚ uÛÑj·T+>± ñ+<ä+&û. ˇø£y˚fi¯ ≥÷sY s¡<äT› #˚düT≈£îì
Äj·Tq Ç+{ÏøÏ e#˚ÃùdÔ qqTï yÓ‹øÏkÕÔπsyÓ÷.µµ
ªªMT y˚T|òüTHê<∏äTDÏí >∑T]+∫ #Ó|ü⁄ÔHêïsê? n˝≤+{Ï<˚MT
»s¡>∑<äT˝…+&ç. n‘·ì |üì |üP]Ô nsTT+~. MT <ä>∑Zs¡ &ÉãT“\T
rùddüT≈£îHêï&ÉT. $TeTà*ï nø£ÿ&˚ e~* e#˚ÃùdÔ b˛©dt ]b˛s¡Tº Çe«#˚ÃyÓ÷
nì rdüT≈£îe#êÃ&ÉT. ãVüQXÊ MT #˚‘· #êøÏØ #˚sTT+#·T≈£î+<ë+
nqT≈£îHêï&˚yÓ÷. Çø£ÿ&É |üì eTqTwüß\T <=s¡ø£≥+ ø£wüº+ ˝…+&ç. MTs¡T
bÕ]b˛sTT sêe≥+ n‘·ìøÏ eT+∫<˚. eTs=ø£]ï yÓ‘·Tø√ÿe#·TÃ.
uÛ≤eq @+ e÷{≤¢&˝ É <Ò Tä . eTÚq+>±, >∑+;Ûs+¡ >± n‘·ì e÷≥*ï
$ì }s¡T≈£î+~.
bı<äT›q ‘=$Tà~ >∑+≥\sTT+~. n|üŒ{Ïπø e+<ä\eT+~ &çdæï
esY˝Ÿ¶ <ä>∑Zs¡ ≈£L´˝À ì\TÃì ñHêïs¡T. uÛ≤eq, Á|üXÊ+‘Y {Ϭøÿ≥T¢
ø=qT≈£îÿì π>≥T˝À|ü\ ø±\Tô|{≤ºs¡T. ˝À|ü*øÏ yÓ[fl ‘·\ m‹Ô #·÷ùdÔ
~Á>∑“eT>=*ù| ~e´ uÛÑeHê\T! ˇø£ÿ ø£åD+ yêfi¯fl H√≥ e÷≥sê˝Ò<äT.
e÷qe ì]à‘· y Ó T Æ q e÷j· ÷ Á|ü | ü + #· + kÕø±s¡ y Ó T Æ eTT+<ä T
99
ì\TÃqï≥¢ì|æ+∫+~. ªˇø£ÿ ~q+˝À Ç<ä+‘ê #·÷dæ ãj·T≥ |ü&>É \ ∑ e÷µ
nì|æ+∫+~.
uÛ$Ñ wü´‘·T˝ Ô À dü+|üsÿ¡ e÷<Û´ä e÷\T m˝≤ ñ+{≤jÓ÷ #·÷|æ+#˚
uÛÑeq+˝À Á|üy˚•+#ês¡T Ç<ä›s¡÷. nø£ÿ&ç f…*$wüHé ôd≥¢˝À u§eTà
ø£ì|æk˛Ô+~. yÓfi‚fl yêfi¯ófl Ä u§eTàqT #·÷dæ ª$wtµ #˚ùdÔ Ä u§eTà≈£L&Ü
ª$wtµ #˚d÷ü Ô ªVü≤˝À Vü≤Ö&ÉTj·TT&ÉTµ nì n&ÉT>∑T‘√+~. yÓ[flq yêfi¯ófl {Ï$˝À
ø£q|ü&˚ ne÷àsTTì ªm˝≤ ñHêïyéµ nì |ü\ø£]ùdÔ ªô|ò’Héµ nì CyêãT
#Ób˛Ô+~.
nø£ÿ&ç n<äT“¤‘·yÓTÆq f…*$wüHé ôd≥T¢, f…*bò˛qT¢, Ç‘·s¡ Á|ükÕs¡
kÕ<ÛäHê\qT, #·÷dæ uÛ≤eq ∫qï|æ\¢˝≤ nsTTb˛sTT+~. ‘·q ej·TdüT,
‘·q Á|ü|+ü #·+, ‘·q düeTdü´\T ` Çe˙ï eT]Ãb˛sTT ∫qï|æ\˝ ¢ ≤ øπ ]+‘·\T
ø=&É÷Ô Ä&ÉTø√kÕ–+~. Ç+‘· ‘·«s¡>± |ü]düsê\≈£î düŒ+~+#·≥+ #·÷dæ
Á|üXÊ+‘Y dü+‘√wæ+#ês¡T.
{Ï$˝À ø£q|ü&ÉT‘·Tqï ne÷àsTTì #ê˝≤ eT+~ |ü\ø£]+∫
»yêãT\T bı+<äT‘·THêïs¡T. uÛ≤eq ñqï≥Tº+&ç ªyÓ«yÓ«yÓ«µ nì
møÏÿ]+∫+~. Ä {Ï$˝À ne÷àsTTøÏ ãVüQXÊ BìøÏ »yêu…˝≤ #ÓbÕŒ˝À
ns¡úyÓTÆ ñ+&É<äT. q$« }s¡T≈£î+~.
ªªMT˝Àq÷ ø√‹ãT~∆ ñ+<äqïe÷≥µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªeTqeT+‘ê yêqs¡ dü+‘êqy˚T ø£<ë. ø=+#ÓeTsTTHê eTq
|üPs¡«E*ï >∑Ts¡TÔ≈£î rdüT≈£îsê≈£î+fÒ |üs¡Te⁄ b˛<ë Á|üXÊ+‘Y>±s¡÷µµ
Hê≥ø°jT· +>± n_ÛqsTTdüTqÔ ï≥T¢ #˚dæ #·÷|ædTü qÔ ï uÛ≤eqqT #·÷dæ Á|üXÊ+‘Y
eTqdüT ñbıŒ+–+~.
‘·sê«‘· yê[fl<äs› ÷¡ ªuÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À ãVüQe÷Hê\Tµ nH˚ uÛeÑ HêìøÏ
yÓfi≤¢sT¡ . kÂs¡Xø¯ ìÔÏ uÛ$Ñ wü´‘·T˝
Ô À m+‘·es¡≈î£ ñ|üj÷Ó –+#·Tø√e#√à ‘Ó*ù|
n<äT“¤‘· Á|ü<äs¡Ùq Ç~. uÛÑ$wü´‘êÿ\+˝À eTqTwüß\T Ç#·TÃ≈£îH˚
99
ãVü Q eT‘· T \T @ s¡ ÷ |ü + ˝À ñ+{≤jÓ ÷ ø£ \ ŒHê˝Àø£ + ˝ÀøÏ
rdüT≈£îb˛e≥+<ë«sê dü÷∫+#·≥+ »]–+~. ªuÛ≤eq uÛÑ$wü´‘·TÔ m˝≤
ñ+<√µ nì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘YøÏ.
ªªuÛ≤eq! MT≈£î á edüTÔe⁄˝À¢ @~ ø±yê* #Ó|üŒ+&ç. <ëìï ã{Ϻ
MT uÛÑ$wü´‘·TÔ #ÓbÕÔqT.µµ
ˇø£ ø£åD+ Ä˝À∫+∫+~.
ªªHê≈£î uÛÑ$wü´‘·TÔ ñ+fÒ ø£<ë!µµ eT∞fl Ä$&É eTT<äT› eTTK+˝À
$cÕ<ä|ü⁄ ˙* ‘Ós¡\T ø£ì|æ+#êsTT.
ªªø£$å T+#·+&ç uÛ≤eqµµ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷ nHêï&É‘q· T.
dü+‘√wü $cÕ<ë\ eT<Ûä´ ^‘· #ê˝≤ düqï~. ˇø£ ì$Twü|ü⁄
dü+‘√wüy˚T eTs√ ì$Twü+˝À $cÕ<ä+>± e÷s¡e#·TÃ. uÛ≤eq Á|ües¡Ôq
#·÷düT+Ô fÒ ªndü\T eTìwæ ã‘·T≈£îì+&Ü $cÕ<äyT˚ ñ+<˚y÷Ó , eT<Û´ä eT<Û´ä
øÏ+∫‘·T‡U≤ìï #·$ #·÷kÕÔ&˚yÓ÷µ nì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘YøÏ.
n+‘·]ø£å HÍø± uÛÑ÷$T (ùdŒdt wæ|t msYÔ) &çdæï Á|ü|ü+#·+˝À ñ+&˚
#ê˝≤ eTTK´yÓTÆq uÛÑeHê\˝À ˇø£{Ï. q÷≥ mquÛ…’ n&ÉT>∑T\ m‘·TÔ ñ
+&˚ á >√fi≤ø±s¡ ìsêàD+ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–düTÔ+~. u…˝Ÿ ø£+ô|˙ yêfi¯ófl
ì]à+∫q á n<äT“¤‘·yÓTÆq ø£≥º&É+˝À mdüÿ˝Ò≥sY ÄdüHê\MT<ä
≈£Ls¡TÃHêï]~›s¡÷. yÓTT<ä≥ ˇø£{Ï ¬s+&ÉT ø£åD≤\T |üP]Ô>± Nø£{Ï. ø£≥º&É+
ãj·T≥ m+&É ø±k˛Ô+~. ˝À|ü*øÏ e#˚à dü]øÏ ø£fi¯ófl bı&ÉT#·T≈£îHêï @MT
ø£ì|æ+#·≥+ ˝Ò<äT. @<√ $∫Á‘·yÓTÆq ‘·yÓ÷˝Àø£+˝ÀøÏ yÓfi¯óÔqï≥T¢+~.
|üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃqï uÛ≤eqyÓ|’ ⁄ü #·÷XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªÄyÓT˝À m˝≤+{Ï
uÛ≤yê\T #Ó\sπ >∑T‘·THêïjÓ÷!µ
eTTK+ ø£ì|æ+#·≥+˝Ò<äT. uÛ≤yê\qT ø=\e{≤ìøÏ yÓ\T>∑T ø=\‘·˝Ò<äT.
ªuÛj
Ñ T· + |ü⁄&√Ô+<ëµ nì n&ÉT>∑T<ëeTqT≈£îHêï&ÉT. ªá uÛj Ñ T· + m+‘·ùd|ü⁄.
yÓ\T>∑T e#˚Ães¡πø ø£<ëµ nqT≈£îì }s¡T≈£îHêï&ÉT.
100
Ä >√fi≤ø±s¡|ü⁄ Á|ü|ü+#·+˝À ÁbÕNq e÷qe⁄ì ø±\+qT+∫
ø£+|üP´{sY e÷qe⁄ì es¡≈£î »]–q nuÛÑT´<äj·÷ìï #·÷|æ+#ês¡T. Ä
nqTuÛÑyêìï e÷≥\‘√ e]í+#·{≤ìøÏ kÕ<Ûä´+ ø±<äT. nø£ÿ&É ì\TyÓ‘·TÔ
u§eTà\THêïsTT, ø±ì n$ u§eTà˝≤¢ ˝Òe⁄. ì»yÓTÆq eTqTwüß˝≤¢π>,
düJe⁄˝…q’ e÷qe<˚V‰ü ˝≤¢>π ø£<Tä \T‘·THêïsTT. n<√ e÷j·÷˝Àø£+. n+‘ê
düJey˚T, n+‘ê #·\q o\y˚T nì ÁuÛÑeTqT ø£*Z+#˚ $∫Á‘·˝Àø£+.
uÛ≤eq ‘·q ˝Àø£+ qT+∫ ø=~›ø=~›>± Ä e÷j·÷˝Àø£+˝ÀøÏ
C≤]b˛sTT+~. ªªn˝≤ #·÷&É+&ç. Ä u§eTà m+‘· u≤e⁄+<√µµ ªªzôVA
Ç˝≤ #·÷&É+&ç n#·Ã+ eTìwæ˝≤π> ñ+~ø£<ä÷µµ nì ñ˝≤¢dü+>±
e÷{≤¢&TÉ ‘√+~. e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ q&ÉTdü÷Ô >∑+‘·T˝Òd÷ü Ô eTqTwüß\H˚ ÁuÛeÑ TqT
ø£*Z+#˚ nø£ÿ&ç u§eTà\ø£+f… düJeyÓTÆq uÛ≤eq nH˚ á u§y˚Tà m≈£îÿe
Äø£s¡¸D°j·T+>± ñ+<äì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘YøÏ. ªmø£ÿ&ç Ä+Á<Ûä! mø£ÿ&ç
nyÓT]ø±! mø£ÿ&ç uÛ≤eq, mø£ÿ&ç H˚qT. $∫Á‘· Á|ü|ü+#·+ nq÷Vü≤´yÓTÆq
ø£\sTTø£\T, n|üPs¡« j·÷Á‘·\T. eTìwæ mìï n<äT“¤‘˝ · Àø±\ì düèwæ+º ∫Hê
eTìwæø£+f… $•wüºyÓTÆq ÁbÕDÏ eTs√{Ï˝Ò<äT. eTìwæø£+f… $∫Á‘·yÓTÆq
j·T+Á‘·+ ˝Ò<äTµ nqT≈£îHêï&É‘·qT.
ªùdŒdt wæ|t msYÔµ ˝À ‹]– e÷qyêuÛÑT´<äj·÷qï+‘·{Ï˙ |ü+&ÉT
e*∫ #˚‹˝À ô|{Ϻq≥Tº #·÷|æ+∫q $C≤„qT\ ø£èwæì n_Ûq+~dü÷Ô
ãj·T≥øÏ e#˚Ãdü]øÏ |ü~>∑+≥\sTT+~. <˚V≤ü + $ÁXÊ+‹ì n_Û\wæ+∫+~.
ªªø=+#Ó+ ùd|ü⁄ mø£ÿ&Ó’Hê ≈£Ls¡TÃ+<ë+ uÛ≤eqµµ nHêï&É‘·qT.
|ü#·Ãø£+ã[ |ü]∫q≥T¢qï |ü∫Ãø£ô|’q $ÁX¯$T+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
yÓ÷ø±fi¯flqT s¬ +&ÉT #˚‘T· ˝ÀÔ #·TfÒdº æ #·TãTø±ìï yÓ÷ø±fi¯fl ø±ì+∫ ≈£Ls¡TÃ+~
uÛ≤eq. Á|üXÊ+‘Y ns¡#˚‘·T*ï ‘·\øÏ+<ä ô|≥Tº≈£îì |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT.
s¡+>∑Ts¡+>∑T\ <äTdüT*Ô ï <Û]ä +∫ |üsy¡ ÷Ó ‘ê‡Vü≤+‘√ n≥÷ Ç≥÷ ‹s¡T>∑T‘·Tqï
»Hêìï ÄdüøÏÔ‘√ #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+~ uÛ≤eq. Á|üXÊ+‘Y |ü&ÉT≈£îì >∑‘·ø±\|ü⁄
100
uÛ≤eHê˝Àø£+˝ÀøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
4 Ä˝À∫düTÔHêïH√ á$&É ≈£L&Ü n˝≤π> Ä˝À∫k˛Ô+<ë? ˝Òø£ Ç‘·ìï m˝≤
n|ü⁄Œ&ÉT Á|üXÊ+‘YøÏ |ü<˚fi¯ófl. n|üŒ{Ï es¡≈£î n‘·qT ˇø£ÿkÕ]
≈£L&Ü ¬s’˝À¢ Á|üj·÷D+ #Ój·T´˝Ò<äT. yêfi¯ófl sê»eT+Á&ç ø=‘·Ôù|≥˝À ˇø£
dü+<äT˝À ∫qï Ç+{À¢ ñ+&˚yês¡T. yêfi¯fl Hêqï>±s¡T Á|üsTTeTØ dü÷ÿ\T
{°#·sY. Äj·Tq≈£î e#˚à #ê˝≤ ø=~› J‘·+‘√ n+‘ê ø±\+ >∑&çù|yês¡T.
Á|üXÊ+‘Y ‘·eTTà&ÉT $qjYT. Ç<äs› T¡ |æ\\ ¢ T, neTà, Hêqï ` ∫qï dü+kÕs¡+
ø±ã{Ϻ ñqï+‘·˝À m˝≤>√ >∑&∫ ç b˛j˚T~. m˝≤¬>H’ ê |æ\*¢ ï ô|<ä› #·<Tä e⁄\T
#·~$+∫ Á|üjÓ÷»≈£î*ï #Ój·÷´\ì e÷kÕº] ÄX¯.
Á|üXÊ+‘YøÏ |ü<˚fi¯fl|ü⁄Œ&ÉT yÓTT≥ºyÓTT<ä{ÏkÕ] mes√ ã+<ÛäTe⁄\
ô|[fløÏ @\÷s¡T es¡≈£î ¬s’\T˝À yÓfi≤¢s¡T. n|ü⁄Œ&ÉT Á|üXÊ+‘Y dü+‘√wü+‘√
m+‘· >∑+‘·T\T y˚XÊ&√! ¬s’\T |üs¡T¬>&ÉT‘·T+fÒ C≤q|ü<ä ø£<∏ä˝À¢
e÷j·T\e÷] #ê|üMT<ä møÏÿ Äø±X¯+˝À m>∑Ts¡T‘·Tqï+‘· ÄX¯Ãs¡´+.
Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä˝À∫düTÔ+fÒ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq KTw”— ˇø£ $<ÛäyÓTÆq |ü⁄\ø£]+‘·.
@MT ‘Ó*j·Tì ej·TdüT˝À ¬s’\T møÏÿ ~>∑≥y˚T >=|üŒ kÕ<Ûäq.
Ç|ü⁄Œ&ÉT $C≤„q Á|ü|ü+#·+˝Àì
eTVü ≤ ‘· Ô s ¡ kÕ<Û ä H ê\qT #· ÷ &É > ∑ * –q yêfi¯ fl ≈£ î π s |ü ⁄ n$ ≈£ L &Ü
düs¡«kÕe÷q´eTì|æ+#·e#·TÃ.
‘·q Ä˝À#·q\˝À+∫ ˇø£ÿkÕ] ãj·T{ÏøÏ e#êÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
J$‘·+˝À mHÓïH√ï ø£wüº|ü&ç kÕ~Û+#·T≈£îHêï&ÉT n‘·qT. eT¬sH√ï
nìØø£‘å +· >±H˚ \_Û+#êsTT. uÛ≤eq kÕVü≤#·s´¡ + n˝≤+{Ï<.˚ ø=ìï>∑+≥\
|ü]#·j·T+ m+‘· ã\yÓTÆq nqTã+<Ûä+>± e÷]+~! á nqTã+<Ûä+
XÊX¯«‘·+>± ñ+≥T+<ë? n‘·ì }Vü≤\≈£î n‘·ìπø qe⁄« q$«+~.
ˇø£kÕ] Á|üXÊ+‘Y uÛ≤eqyÓ’|ü⁄ #·÷|ü⁄ kÕ]+#ê&ÉT. Ä$&É≈£L&Ü
BsêÈ˝À#·q˝À eTTì– ñ+~.
101
ªá$&É ≈£L&Ü qqTï >∑T]+∫ Ä˝À∫k˛Ô+<ë? H˚qT @$<Ûä+>±
e~*+#·Tø√yê˝≤ nì Ä˝À∫k˛Ô+<ë?µ eTÚq+>± ≈£Ls¡TÃì ñqï
uÛ≤eqì ø£~*+#·≥+ Çwüº+ ˝Òø£ eT∞fl ‘·q >∑‘·+˝ÀøÏ yÓ[fl b˛j·÷&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
|ü~ùV≤H√ @≥ yÓTT≥ºyÓTT<ä{ÏkÕ] Á|üXÊ+‘Y u…»yê&ÉøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
nø£ÿ&É n‘·ì y˚Tq‘·Ô>±] Ç\T¢ ñ+~. yê[fl+{ÏøÏ s¡eTàì mH√ïkÕs¡T¢
Ä$&É ã\e+‘·+ #˚dæ+~. Á|üXÊ+‘Y Hêqï>±s¡T |üìMT<ä u…»yê&ÉyÓ’|ü⁄
#ê˝≤ kÕs¡T¢ yÓfi≤¢s¡Tø±ì |æ\¢*ï m|ü⁄Œ&É÷ |æ\T#·T≈£î yÓfi¯fl˝Ò<äT. ÄkÕ]
e÷Á‘·+ ªeTqeT+<äs¡+ u…»yê&É≈£î yÓfi≤›+µ nq>±H˚ |æ\¢\T m–]
>∑+‘˚XÊs¡T. n+‘·≈î£ eTT+<äT @\÷s¡T es¡øπ ‘·eT sê»´+. Ç|ü⁄Œ&É~ u…»yê&É
es¡≈£î $düÔ]+∫+~. @\÷s¡T <ë{Ïq ‘·sê«‘· Á|ü‹ #Ó≥÷º, Á|ü‹ e+≥
bı\eT÷, Á|ü‹ ø±\yê #·÷&Ü\ì ÄÁ‘·T‘·. ákÕ] yêfi¯ófl mø˘‡Áô|dt
mø±ÿs¡T. n~ @\÷s¡T ‘·sê«‘· eT¬sø£ÿ&Ü ì\e˝Ò<äT. n<√ ÄX¯Ãs¡´+.
$»j·Tyê&É bÕ¢{Ÿ bòÕs¡+ #·÷&É≥y˚T >=|üŒ nqTuÛeÑ +. s¬ fi’ ó¯ fl ì*#˚
bÕ¢{Ÿ bòÕs¡+ Ç+‘· bı&Ée⁄+≥T+<ë nì|æ+∫+~ |æ\¢\øÏ. u…»yê&É˝À
#·÷&Ü*‡q Á|ü<X˚ Ê\˙ï #·÷ùdkÕs¡T á Á|üj÷· D+˝À yêfi¯ófl. s¡yT˚ wt, sêeTT,
düTBÛsY, dü+»jYT, s¡$, sêE ` n+<ä]ø° ‘·eT Á|üj·÷D+ nqTuÛÑyê\ì
#Óô|Œj·÷´\ì eTT+<˚ ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T Á|üXÊ+‘Y, $qjYT.
yÓTT<ä{Ï Bs¡È Á|üj·÷D+ nqTuÛÑyê*ï ùdïVæ≤‘·T˝À¢ |ü+#·T≈£îqï
Ä ~Hê\T eT∞fl ekÕÔj·÷! n|üŒ{ÏøÏ Ç|üŒ{ÏøÏ m+‘· ej·TdüT ô|]–+~,
mìï nqTuÛÑyê\T ‘√&Éj·÷´sTT. mìï }fi¯ófl #·÷XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y! <˚X¯
$<˚XÊ˝À¢ |üjT· ì+∫q á nqTuÛyÑ ê\T @+ e÷s¡TŒ ‘Ó#êÃsTT? J$‘êìøÏ
@$T#êÃsTT?
|ü~ùV≤H√ @≥ u…Cyê&É #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT ø£*–q ñ‘ê‡Vü‰ìøÏ
101
Ç|ü⁄Œ&ÉT nyÓT]ø± #·÷düTÔ+fÒ ø£\T>∑T‘·Tqï ñ‘ê‡Vü‰ìøÏ ‘˚&Ü @yÓTÆHê ñ
+<ë? ˝Òø£ ¬s+&ÉT nqTuÛÑyê\T düe÷qyÓTÆqy˚Hê?
J$‘·+˝À dü+ã+<Ûäu≤+<Ûäyê´\ kÕúq+ @$T{À ‘Ó*j·Tì ∫qï
ej·TdüT˝Àì nqTuÛyÑ ê\≈£î, dü+ã+<Ûuä ≤+<Ûyä ê´\˝Àì r|æì #˚<Tä ì s¡T∫
#·÷dæq Ç|üŒ{Ï nqTuÛÑyê\øÏ ‘·|üŒø£ ‘˚&Ü ñ+~.
n|ü⁄Œ&ÉT Á|ü‹B ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ ñ‘·T‡ø£‘,· n˙ï #·÷&Ü\ì ns¡+ú
#˚düTø√yê\ì ÄdüøÏÔ.
Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘Ó\TdüT≈£îì @+ #Ój·÷´\H˚ yÓ’sê>∑´+. J$‘·+˝À
ns¡úe+‘·yÓTÆq~ @<Ó’Hê ndü\T kÕ~Û+#·>∑\e÷ nH˚ nqTe÷q+.
Á|üdüTÔ‘·+ n+‘·sê\T ø£ìŒ+∫q+‘· u≤>± Äràj·T‘·\T
ø£ì|æ+#·≥+˝Ò<äT.
ne⁄qT nìï{À¢q÷ n+‘·s¡y˚T.
Ä$&Éø° á$&Éø° m+‘· n+‘·s¡+!
Ä$&É?
ne⁄qT ......................
|ü\¢$, $<äT´\¢‘· nø£ÿ
|ü\¢$øÏ uÛ≤eqøÏ m+‘· n+‘·s¡+!
ì»+>± n+‘·s¡+ ñ+<ë? me]øÏ ‘Ó\TdüT?
ñ+<ä H ˚ nqT≈£ î +≥THêï&É T ‘êqT. @ <Û Ó ’ s ¡ ´ +‘√ n˝≤
nqT≈£î+≥THêï&√! uÛ≤eqì >∑T]+∫ ‘·qøÏ @+ ‘Ó\TdüT ø£qø£!
eTqTwüß\T, yêfi¯fl dü«uÛ≤yê\ì >∑T]+∫ ‘·q≈£î #ê˝≤ ‘Ó\TdüT.
Á|ü‹ ˇø£ÿ&É÷ uÛ≤$kÕÔ&ÉT. eTqTwüß\‘√ dü+ã+<Ûë\T mø£ÿ&Óø£ÿ&çø√
rdæ¬øfi≤Ôj·Tì ø£\\T ø£+{≤&ÉT. ø±ì nqT≈£îqïe˙ï »]π>≥¢sTT‘˚ Ç+ø£
$∫Á‘ê\+≥÷ @eTT+{≤sTT!
|ü\¢$ Á|üXÊ+‘Y uÛ≤s¡´.
102
ø±<äT ................ ˇø£|üŒ{Ï uÛ≤s¡´.
|ü\¢$ #Ó˝…¢\T $<äT´\¢‘·.
$<äT´\¢‘· uÛÑs¡Ô y˚T|òüTHê<∏é.
n‘·ì uÛ≤s¡´ Ç~>√ Çø£ÿ&˚ ñ+&˚ uÛ≤eq.
ªuÛ≤eq Hê≈£î m˝≤+{Ï es¡dü ne⁄‘·T+~µ. nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n‘·ìøÏ ‘Ós\ ¡ T ‘Ós\ ¡ T>± qe⁄«e∫Ã+~. ô|<ä>› ± qy˚«XÊ&ÉT. n‘·ì
Ä˝À#·q\˙ï <ä÷~ eTãT“˝≤¢ ‘˚*b˛sTT es¡eÔ ÷q+˝ÀøÏ e#˚ÃXÊ&ÉT. n‘·ì
qe⁄« ‘Ós¡\e\¢ uÛ≤eq Ä˝À#·q\øÏ n&ÉT¶ø£≥º |ü&ç+~. ‘·\ m‹Ô #·÷dæ
ªª@+≥+&√jYT. uÛÑ˝Ò>± qy˚«düTÔHêïs¡T?µµ n+~.
ªªeTì<ä›s¡+ m+‘· |æ∫Ãyêfi¯fl+. |ü~ùV≤qT &Ü\s¡¢ #=|ü⁄Œq Ç∫Ã
{Ïø¬ ÿ≥T¢ ø=qT≈£îÿì Vü‰sTT>± $ÁX¯$T+#ê+. me¬sH’ ê #·÷ùdÔ q$«b˛‘ês¡T.
n~ ‘·\T#·T≈£î+fÒ qe⁄« e∫Ã+~µµ. nã<ä+∆ #Ó|⁄ü qÔ ï $wüjT· + ‘·\#·T≈£îì
eT∞fl qyê«&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªdüπs. |ü<ä+&ç yÓfi≤›+µµ nì uÛ≤eq ˝Ò∫+~. Á|üXÊ+‘Y ≈£L&Ü ˝Ò∫
ÄyÓTì yÓ+ã&ç+#ê&ÉT.
III
ø=&Éø˘ ø£+ô|˙ yêfi¯ófl ì]à+∫q ªªø£\ŒHê˝Àø£+˝ÀøÏ Á|üj·÷D+µµ
(»]ï ÇHé ≥T Çe÷´õH˚wüHé) nH˚ eTs√ n<äT“¤‘· Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ Ç<ä›s¡÷
n&ÉT>∑Tô|{≤ºsT¡ . #Ûêj·÷∫Á‘· dü+dü˝ ú À¢ Á|üd~æ ∆ bı+~q ø=&Éø˘ s¡+>∑Ts¡+>∑T\
$<äT´B›bÕ\‘√, ∫Á‘ê\‘√ }Vü‰r‘·yTÓ qÆ ø£\ŒHê Á|ü|+ü #êìï düèwæ+º ∫+~.
ªª˝Àø£+˝Àì s¡+>∑T\˙ï $T+– |üø˝ åÏ ≤ m–]b˛‘êqµµqï ø£$ e÷≥ C≤„|øü +£
e∫Ã+~ Á|üXÊ+‘YøÏ.
Ä ø£ \ ŒHê˝Àø£ + ˝À Á|ü j · ÷ D+ #˚ d ü T Ô H êï&É q ï e÷fÒ > ±ì
Ä˝À#·q\˙ï mø£ÿ&Óø£ÿ&√ ‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. eT<Ûä´ eT<Ûä´ ñ<ëd”q+>±
nø£ÿ&ç <äèXÊ´\qT #·÷dü÷Ô ø£~*b˛‘·THêï&ÉT.
102
 ªá s¡+>∑T*ï H˚qT |ü~ùV≤qT ì$TcÕ\T #·÷&Ée#·Tõ. <ëìe\¢
ø£ * π > Äq+<ëìï nqTuÛ Ñ $ +#· e #· T Ã. Ä nqTuÛ Ñ e + eTqdü T ˝À
XÊX¯«‘·+>±q÷ ì\ee#·TÃ. nsTT‘˚ J$‘·+˝À Ç+ø± yÓ$’ <Û´ä eTj·TyÓTqÆ ,
es¡sí +¡ õ‘·yTÓ qÆ $$<Ûä s¡T#·T\‘√ ≈£L&çq nqTuÛyÑ ê\T ø£\T>∑T‘êsTT ø£<÷ä µ
nqT≈£îHêï&ÉT.
uÛ≤eq nø£ÿ&ç ∫Á‘· $∫Á‘·yÓTÆq u§eTà*ï #·÷&É≥+˝À
eTTì–b˛sTT+~. Á|üXÊ+‘YøÏ e÷Á‘·+ eT∞fl eT∞fl |ü\$¢ >∑Ts¡TÔ sêkÕ–+~.
ì»y˚T. |ü\¢$ n‘·ìøÏ m|üŒ{Ïø° eT]∫b˛˝Òì nqTuÛÑyê\T
ø£*Z+∫+~. yê{Ï˝À r|æ$, #˚<äT$, ñ<˚«>±ìï ø£*–+#˚$, Á|üXÊ+‹ì
ø£ * –+#˚ $ ñHêïsTT. yê{Ï e TT+<ä T á ªø£ \ ŒHê Á|ü | ü + #· + µ
@eTT+<äì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘YøÏ.
m+.m.|üØø£˝ å À ñrÔsT¡ &í TÉ ø±>±H˚ n‘·ì J$‘·+˝À Á|üy•˚ +∫+~
|ü\¢$.
yÓTT<ä{kÏ Õ] |ü\$¢ ì n‘·qT $»j·Tyê&É˝À #·÷XÊ&ÉT. |ü~ùV≤H√
@≥ yÓTT<ä{kÏ Õ]>± $»j·Tyê&É≈î£ yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT ø£ì|æ+∫+~ |ü\$¢ . yêfi¯ó
fl Á|üXÊ+‘Y y˚Tq‘·Ô Ç+{Ï |üøÏÿ+{À¢H˚ ñ+&˚ yêfi¯ófl. ñs¡+‘ê
#·÷&É{≤ìøÏ yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT Mfi¯fl‘√u≤≥T |ü\$¢ , $<äT´\¢‘· ≈£L&Ü e#êÃs¡T.
|ü\¢$ ‘·+Á&ç ô|<ä› leT+‘·T˝Ò+ ø±<äT ø±ì ñqï‘· eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹øÏ
#Ó+~qyês¡qe#·TÃ. Á|üXÊ+‘Y ‘·+Á&ç ‘·q |æ\*¢ ï &çÁ^ #·~$+#ê\ì ø£\\T
ø£+≥T+fÒ |ü\¢$ ‘·+Á&ç ‘·q |æ\¢*ï yÓT&çdæHé #·~$+#ê\ì ø£\\T
ø£H˚yês¡T. n<˚ ‘˚&Ü!
Á|üXÊ+‘Y yêfi¯ófl }s¡T #·÷&É{≤ìøÏ yÓfi¯óÔ+fÒ yêfi¯fl y˚Tq‘·Ô n+~
ªªnqïj·T´! |æ\¢\T #ê˝≤ u≤>± ø£*dæb˛j·÷s¡T. Á|üXÊ+‘Yì |ü\¢$øÏ,
$qjYTì $<äT´\¢‘·øÏ Ç∫à ô|[fl #˚ôdj·T´+&ç. ÁãVü‰à+&É+>± ñ #˚düTÔqï≥T¢>± n+~ uÛ≤eq.
103
+≥T+~µµ nì.
n|ü⁄Œ&ÉT Á|üXÊ+‘Y #ê˝≤ dæ>∑TZ |ü&ܶ&ÉT. ô|fi¯fl+fÒ dæ>∑TZ|ü&˚
ej·Tdü‘·ì~. n|üŒ{ÏøÏ |ü\¢$øÏ |ü<äeT÷&˚fi¯ófl ñ+&Ée#·TÃ. $<äT´\¢‘· Ä
ne÷àsTT ø£ + f… ˇø£ { Ï ¬ s +&É T dü + e‘· ‡ sê\T ∫qï~. n|ü ⁄ Œ&É T
$»j·Tyê&É˝À @<√ ô|<ä› m–®_wüHé ô|{≤ºsT¡ . |ü\$¢ , $<äT´\¢‘\ · ‘√ #·÷dæq
Ä dü+|òüT≥q Ç|üŒ{Ïø° Á|üXÊ+‘Y eTqdüT˝À @e÷Á‘·+ e÷dæb˛˝Ò<äT.
Ç|ü⁄Œ&ÉT uÛ≤eq‘√ Çe˙ï #·÷düTÔ+fÒ >∑‘·ø±\|ü⁄ dü+|òüT≥q\T
n‘·ìï q÷<äT˝≤¢ bı&ÉTdüTHÔ êïsTT.
m|ü Œ {Ï ¬ ø ’ H ê |ü \ ¢ $ øÏ dü + ã+~Û + ∫q dü à è‘· T \qT+∫
‘·|æŒ+#·Tø√{≤ìøÏ kÕ<Ûä´eTe⁄‘·T+<ë?
III
uÛ≤eq ôV≤#·Ã]ùdÔH˚ ‘Ó*dæ+~ Á|üXÊ+‘YøÏ. ªªø£\ŒHê ˝Àø£+˝ÀøÏ
Á|üj÷· D+µµ eTT–dæ+<äì.
ªªÇ+‘· n<äT“¤‘·yÓTÆq ˝Àø£+˝À ≈£L&Ü @y˚y√ Ä˝À∫düTÔHêïs¡T
ø£<+ä &ûµµ nì n&ç–+<ë$&É.
ªªHê eTqdüT‡˝À Ç+‘·ø£qï n<äT“¤‘·yÓTÆq ˝Àø£+ ìsêàDyÓTÆ
≈£î|üŒ≈£L*b˛sTT+~ uÛ≤eHêµµ n˝≤ Ä$&É eTT+<äT ãj·T≥|ü&É≈£L&É<äT
nqT≈£î+≥÷H˚ ãj·T≥ |ü&ܶ&É‘·qT.
ªªìsêàDyÓTÆ ñ+&Ée#·TÃ, ø±ì ≈£î|üŒ≈£L*b˛sTT+~ n+fÒ H˚qT
qeTàqT.µµ
ªªm+<äTø£ì?µµ
ªªMT˝≤+{Ï eT+∫yêfi¯fløÏ #Ó&¶É »s¡T>∑T‘·T+<ä+fÒ H˚qT qeTàqT.µµ
ªªn+fÒ MTs¡T #Ó&y¶É êfi¯flqïe÷≥!µµ m>∑‘ê[>± nHêï&ÉT.
ªªH˚qT eT+∫<ëìï nì MTπøyÓTÆHê #ÓbÕŒHê?µµ düyê\T
103
 ªªnB ì»y˚T˝…+&ç. mes¡T eT+∫ yêfiÀfl mes¡T #Ó&ɶyêfiÀfl m˝≤
‘Ó\TdüTø√≥+. Hê J$‘·+˝À Ç˝≤+{Ï$ #ê˝≤ nqTuÛ$Ñ +#êqT. <äjT· #˚dæ
MTs¡T ‘·|ü⁄Œ>± uÛ≤$+#·e<äT›. MTs¡T #Ó&ɶyês¡T ø±s¡T, ø±˝Òs¡T ≈£L&Ü.
m+<äTø£+fÒ MT C≤j·Te÷q+ n˝≤+{Ï~. MT H˚|ü<∏ä´+, MT Hêqï>±]
J$‘· $<Ûëq+, Äj·Tq Á|ües¡Ôq n˝≤+{Ï$. $TeTà*ï MT Hêqï>±s¡T
m˝≤ ‘·j·÷s¡T#˚dæ ñ+{≤s√ H˚qT }Væ≤+#·>∑\qT.µµ
ªªqqTï >∑T]+∫ #ê˝≤ d”]j·Tdt>± Ä˝À∫+∫q≥TºHêïπsµµ
ø£fiËfl>∑πsdü÷Ô n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªH˚qT Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü @e÷{≤ #Ó|üŒqH˚ nqT≈£î+≥THêïqT.
nB ø=+<ä]‘√ e÷{≤¢&˚≥|ü⁄Œ&ÉT eTØqT. nsTT‘˚ ˇø√ÿkÕ] Hê≈£î
‘Ó©≈£î+&ÜH˚ ‘·|ü⁄Œ\T #˚düTÔ+{≤qT. Hê $»„‘·, $#·ø£åD Ç˝≤+{Ïe˙ï Ä
düeTj·T+˝À |üì#Ój·T´e⁄µµ.
ªªn˝≤+{Ï ‘·|ü⁄Œ @+ #˚XÊs¡T eTVü‰Á|üuÛÀµµ
ªªdüeTj·T+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT ‘·|üŒ≈£î+&Ü #ÓbÕÔqT. Á|üdüTÔ‘êìøÏ MT
dü+‘√cÕìøÏ n&ÉT¶sêqT. n~ HêøÏwüº+ ˝Ò<äTµµ.
ªªe<äT›˝…+&ç. Hê≈£î Ç+ø£ u≤<Ûä|ü&˚ z|æø£ ˝Ò<äT. nø£ÿ&É ª|üP´#·sY
>π yéT‡µ ñHêïsTT. #·÷<ë›+ |ü<+ä &çµµ n+≥÷ Ä yÓ|’ ⁄ü ãj·T\T<˚]+~ uÛ≤eq.
uÛ$Ñ wü´‘·T˝
Ô À Ä≥\T m˝≤ ñ+{≤jÓ÷ }Væ≤+∫ ‘·j÷· s¡T#˚dqæ
Á|ü<X˚ e¯ T~. n+‘ê m\Áø±ºìø˘eTj·T+. uÛ$Ñ wü´‘·T˝ Ô À eTìwæ eTH√˝≤¢kÕìøÏ
≈£L&Ü $C≤„Hêìï m+‘·es¡≈î£ ñ|üj÷Ó –+#·T≈£î+{≤&√ ‘Ó*ù| Á|ü<X˚ e¯ T~.
˙fi¯¢qT s¡+>∑Ts¡+>∑T\T>± $s¡õy˚Tà bòÂ+f…qT¢, MT≥\T H=øÏÿ‘˚ mH√ï
s¡ø±\T>± |üs¡T¬>&É÷Ô |üs¡T¬>{Ϻ+#˚ u§eTà\T ñHêïj·Tø£ÿ&É.
ªªeTqy˚T ∫qï |æ\¢\yÓTÆ ñ+fÒ Çø£ÿ&˚ >∑+≥\ø=B› ñ
+&çb˛j˚Tyêfi¯fl+ ø£<ä÷µµ Á|üXÊ+‘Y n&ç>±&ÉT.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·+ $T+∫b˛sTT+<˚eTT+~. Vü‰sTT>± eTq
104
ej·TdüT˝À Çs¡y’Ó dü+e‘·‡sê\T yÓTqÆ dt #˚dæ Ä&ÉT≈£î+<ë+µµ n+~ uÛ≤eq.
ªªdüs¬ +¢ &ç. Äø£* <ä+#˚k˛Ô+~. Áu…&é e¬>s’ ê\T eTq ˇ+{ÏøÏ |ü&eÉ ⁄.
e#˚ÃeTT+<äT rdüT≈£îqï Áu…&TÉ ¶ eTTø£ÿ m|ü⁄Œ&√ <˚V≤ü +˝À ◊ø£´yÓTÆ b˛sTT+~.
eTT+<äT ôVA≥\T≈£î yÓ[fl ‹+<ë+ |ü<ä+&çµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
<ä>∑Zs√¢H˚ ø£ì|ædüTÔqï z |òü\Vü‰s¡XÊ\˝À <ä÷sê]<ä›s¡÷ <=]øÏq+‘·
y˚Ts¡≈£î nB ÇB ‹ì ø£&ÉT|ü⁄ ì+&ç+~ nì|æ+#·T≈£îHêïs¡T. n|üŒ{Ïπø
≈£L´\˝À ì*∫ ì*∫ ø±fi¯ófl |”≈£î‘·THêïsTT.
ªªHê |üì nsTTb˛sTT+<ä+&û. Ç+ø£ H˚qT ‹s¡>˝ ∑ qÒ T u≤ã÷µµ n+~
uÛ≤eq.
ªªuÛÑ˝Òyêπs. eTq+ e∫Ã+~ ndü\T &çdæï Á|ü|ü+#·+ #·÷&É{≤ìøÏ.
eTq+ #·÷dæ+~ ˇø£ uÛ≤>∑+ e÷Á‘·y˚T. ndü\T Á|ü|ü+#·+ eTs=ø£{Ï ñ
+~. <ëìù|s¡T e÷´õø˘ øÏ+>¥&ÉyéT. nø£ÿ&ç yÓ[flq ‘·sê«‘· u≤e⁄˝Ò<ä+fÒ
n|ü⁄Œ&ÉT ‹≥º+&ç, |ü&ÜÔqT. eTT+<äT ãj·T\T<˚s¡+&çµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Ç<ä›s¡÷ $e÷q+˝≤+{Ï ¬s’\T˝À ãj·T\T<˚sês¡T. e÷´õø˘
øÏ+>¥&ÉyéT yÓfi¯fl{≤ìøÏ {Ϭøÿ≥Tº ¬s+&ÉT &Ü\s¡T¢. nø£ÿ&É eT∞fl m+Áf…Hé‡
{Ϭøÿ≥Tº |ü~ùV≤qT &Ü\s¡T¢. yÓTT‘·Ô+ {Ϭøÿ≥¢πø ˇø=ÿø£ÿ]øÏ eTT|üŒ¤jYT
¬s+&ÉT &Ü\s¡¢sTT+~. uÛ≤eq ø£fi¯ófl ‘˚˝Òdæ+~. ªªnuÀ“ }s¡ø£ ‹s¡>∑{≤ìπø
ns¡yÓ’Hê\T>∑T &Ü\s¡T¢ ‘·>∑˝ÒXÊs¡T ø£<ä+&ûµµ n+~.
ªªì»+ #Ó|üŒ+&ç. MT≈£î Çwüº+ ø±˝Ò<ä÷?µµ
ªª#Û.· n˝≤ nHêïHê? eT∞fl J$‘·+˝À Ç˝≤+{Ï~ #·÷&É>\ ∑ e÷?µµ
ªªn˝≤ nsTT‘˚ Vü ‰ sTT>± #· ÷ &É + &ç . &É ã T“\T eT∞fl
dü+bÕ~+#·Tø√e#·TÃ. nqTuÛyÑ ê\qT dü+bÕ~+#·Tø√yê\+fÒ #ê˝≤ ø£w+ºü .
&ÉãT“‘√H˚ nìï nqTuÛyÑ ê\÷ \_Û+#·e⁄.µµ
ªªMTs¡T |òæ˝≤dü|ò” #·~yêsê?µµ
ªªne⁄qT m+.m.˝À |òæ˝≤dü|ò” rdüT≈£îHêïqT.µµ
104
 ªªnB dü+>∑‹. yÓTT<ä{Ï qT+∫ MT yê\ø£+ #·÷düTÔHêïqT. @<√
‘·‘·Ô«XÊÁdüÔ+ dü+ã+<Ûä+ ñ+&ÉH˚ ñ+≥T+<äì nqTe÷ì+#êqT.
ªªnjÓ÷´ Hê u§+<ä. #·~$+~ ‘·‘·Ô«XÊÁdüÔ+ ø±ì n_Ûe÷ì+#˚~
kÕVæ≤‘·´+. Hê J$‘·+ #Ó|üŒ+&ç. n~ ≈£îø£ÿ\T ∫+|æq $düÔ].µµ
e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥÷ Ç<ä›s¡÷ ªªÇ+Á<äC≤\ sê»´+µµ ˝ÀøÏ e#êÃs¡T.
m|tø±{Ÿ ôd+≥sY ø=‘·Ô>± ø£{Ϻ+~. Ç+Á<äC≤\sê»´+ bÕ‘·~. @<√
bÕ‘· ø ±\|ü ⁄ e÷j· ÷ Á|ü | ü + #· + ˝ÀøÏ , }Vü ≤ \≈£ î ≈£ L &Ü n+<ä ì
n<äT“¤‘·˝Àø£+˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫q≥T¢+~ yêfi¯fløÏ, mbÕÿ{Ÿ ôd+≥sY qT+∫
ªªÇ+Á<äC≤\ sêC≤´µµìøÏ yêfi¯ófl e∫Ãq ¬s’\T e÷eT÷\T ¬s’\T˝À ˝Ò<äT.
ø£+ø±sY¶˝≤ Ä<ÛäTìø£ $e÷q+ Äø±s¡+˝À ñ+~. <ëì˝À yÓfi¯fl≥y˚T ˇø£
n+<äyÓTÆq nqTuÛÑe+. n~ yÓfi‚¢<ë]˝À Á|üø£è‹ |üs¡eT s¡eTD°j·T+>± ñ
+~, ø£fifl¯ øÏ, eTqdüTøÏ $+<äT ø£*–+#˚ n+<äyTÓ qÆ düs√es¡+ ˇø£{Ï <ë]˝ÀH˚
ñ+~. es¡+¸ ˝À ‘·&dç qæ #Ó≥T¢ ˇfi¯fl+‘ê |ü⁄\ø£]+∫ ˇj·÷´s¡+>± ì\ã&ç
ñqï≥T¢ kı>∑düT>± ø£ì|ædüTÔHêïsTT. Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq Ç<ä›s¡÷ ‘·qàj·TT˝…’
Ä n+<ëìï ‘·ì$rs¡ ÄkÕ«~+#ês¡T.
Ç+Á<äC≤\ sê»´+˝À »q+ ì+&çb˛sTT ñHêïs¡T. Çø£ÿ&çøÏ
Ç+‘·eT+~ »q+ m+<äT≈£î e#êÃs√ Mfi¯fløÏ ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. Ç~ mbÕÿ{Ÿ
ôd+≥sY˝≤>± Ä<ÛäTìø£+ ø±<äT. Ä<ÛäTìø£yÓTÆq j·÷+Á‹ø£ $C≤„q kÕ<Ûäq≈£î
dü+ã+~Û+∫q #Ûêj·T˝ÒMT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. nsTTHê ô|<ä›\T, |æqï\T
#ê˝≤eT+~ nø£ÿ&É >∑T$T≈£L&ç ñHêïs¡T. $H√~+#·{≤ìøÏ ø±e\dæq
&ÉãT“\T, ã÷s¡\T, ‘êfi≤\T, ‘·|üŒ≥T¢ n˙ï düeT≈£Ls¡TÃ≈£îì ≈£L&Ü ñ
Hêïs¡T.
M[fl<ä›s¡÷ yÓTT<ä≥ e÷´õø˘ øÏ+>¥&ÉyéT˝À eTTK´yÓTÆq s¡Vü≤<ë]
(yÓTsTTHé Ád”º{Ÿ) nH˚ uÛ≤>±ìøÏ e#êÃs¡T.
ªª@$T{Ï $X‚wü+?µµ nì n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y nø£ÿ&˚ ˇø£]ï.
105
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT $TøÏ eTÚdt }πs–+|ü⁄ edüT+Ô ~µµ nì »yêãT e∫Ã+~.
nø£ÿ&É ø=+#Ó+ ùd|ü⁄ ø±#·T≈£î ì\TÃHêïs¡T Mfi¯ófl. dü]>±Z
eT÷&ÉT>∑+≥\sTT+~. n|ü⁄Œ&ÉT ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~ }πs–+|ü⁄. |æ\¢\T
Äq+<√‘ê‡Vü‰\‘√ y˚düTÔqï >∑+‘·T\T, #˚düTÔqï Vü≤+>±e÷ n+‘ê
Ç+‘êø±<äT. $TøÏ, $Tìï, &√Hê˝Ÿ,¶ >∑÷|òæ yÓTT<ä˝q’… &çdïæ øÏ Çwüyº TÓ qÆ bÕÁ‘·\qT
<Ûä]+∫ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ y˚cÕ\‘√ n‘ê´ø£s¡¸ø£yÓTÆq Á|ü<äs¡Ùq Ç#êÃs¡T
Á|ü<äs¡Ù≈£î\T. s¡+>∑T s¡+>∑T\ ã+&ÉT¢, yê{ÏMT<ä y˚cÕ\T <Ûä]+∫ ì\TÃqï
&çdïæ bÕÁ‘·\T, #·T≥÷º bÕ&ÉT‘·÷ Ä&ÉT‘·÷ edüTqÔ ï düT+<äs¡ ‘·sT¡ D°eTD\T,
ã+&É¢eTT+<äT yê<ä´ dü+^‘·+‘√ n\]düTÔqï dü+^‘·ø±s¡T\T ` n˙ï
ø£*|æ ˇø£ dü«|üï dü+<˚XÊìï n+<äCÒdüTÔqï j·Tø£å øÏqïs¡ ãè+<ä+˝≤
ø£ì|æ+∫+~. uÛ≤eq eTTK+ dü+‘√wü+‘√ yÓ*–b˛‘√+~. nìïyÓ’|ü⁄\
qT+∫ ¬øyÓTsê\T ªøÏ¢ø˘ øÏ¢ø˘µ n+≥THêïsTT. ø=+<äs¡T bÕÁ‘·<Ûës¡T\T M~ÛøÏ
¬s+&ÉTyÓ’|ü⁄˝≤ ì\TÃì ñqï |üdæbÕ|ü*ï |ü\ø£]dü÷Ô, ‘êøÏ #·÷dü÷Ô, M|ü⁄
‘·&É÷Ô, ø£s¡#ê\q+ #˚dü÷Ô dü+‘√wü‘·s¡+>±\ô|’q ‘˚\TdüTÔHêïs¡T.
Äq+<ä kÕ>∑s+¡ ˝À eTTì–‘˚\T‘·Tqï Á|üXÊ+‘YøÏ Ä ø£D å +˝À uÛ÷Ñ ‘·
uÛÑ$wü´‘·TÔ\ Á|ü»„ |üP]Ô>± b˛sTTq≥ºsTT+~. uÛ≤eq ≈£L&Ü n<˚ dæú‹˝À
ñ+~. Ç˝≤+{Ï dü+<äsꓤ\T J$‘·+˝À ns¡T<äT>± edüTÔ+{≤sTT.
|ü]y˚<qä ‘√ ì+&çq ˝Àø£+˝À |üd|æ \ æ \
¢ Äq+<ëìï #·÷dæ Äq+~+#·≥+
ˇø£ nìs¡«#·˙j·÷qTuÛÑe+.
ªªm˝≤ ñ+~ uÛ≤eq!µµ nì n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªô|ò+{≤dæºø˘. MT <ä>∑Zπs ñ+#·Tø√+&ç. MT≈£î dü+‘√wü+ ø£*–+~.
n<˚ |ü~y˚\T. eTq≈£î ø£*π> dü+‘√wü+ ø£+f… Ç‘·s¡T\T |ü&˚ dü+‘√cÕìï
#·÷ùdÔ ‘·è|æÔ>± ñ+≥T+~µµ.
ªªmkÕ‡sY j·TTyêsY ¬s’{Ÿµµ.
ªªyÓTsTTHé Ád”{
º µŸ µ qT+∫ ªª|æXÊ#ê\ bÕ´\dtµµ ≈£î yÓfi≤fls¡T Ç<äs› ÷¡ .
105
|üHÓï+&˚fi¯¢ø£+f… ∫qï |æ\¢\qT n+<äT˝ÀøÏ yÓfi¯flìe«s¡T.
ªª@eT+&√jYT ì»+ #Ó|üŒ+&ç. MT≈£î |üHÓï+&˚fi¯ófl |üP]Ô
nj·÷´j·÷? ‘·sê«‘· uÛj Ñ T· |ü&ܶs+¡ fÒ Hê~ |üPN ø±<äTµµ #·qTe⁄ rdüT≈£îì
‘·e÷cÕ #˚XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªeT∞fl |üHÓï+&˚fi¯ófl sêyê\+fÒ eTs√»qà m‘êÔ*. HêB Ä
ej·Tdüj·TT´+fÒ e÷´õø˘ es¡˝Ÿ¶˝À Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ >∑+‘·T˝Òùd<ëìï
n˝≤+{Ï ø±\+ eT∞flsê<äT.µµ
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·+ $T+∫b˛sTT+~ ˝Ò<äT. >∑+‘·T˝…j·T´+&ç.
Çø£ÿ&É ø£fi¯fl|üŒ–+∫ #·÷ùd yêfiËfles¡÷ ñ+&És¡T. eTq }fi¯fl˝À˝≤>±
m|ü⁄Œ&É÷ ndü\T Ä&ÉeTìwæH˚ #·÷&É˝<Ò Tä nqï≥T¢ ø£fió¯ flyê#˚≥T¢µ #·÷&ÉsT¡
yêfi¯fl yêfi¯fl |üqT˝À¢ yêfi¯ófl+{≤s¡Tµµ.
nø£ ÿ &˚ q&ç M ~Û ˝ À Áù|j· T dæ ì >∑ { Ï º > ± øö>∑ * +#· T ≈£ î ì
eTT<äT›ô|≥Tº≈£î+≥Tqï <äèXÊ´ìï #·÷dü÷Ô #ÓbÕŒ&ÉT.
uÛ≤eq ‘·\~+#·T≈£îì dæ>∑TZ‘√ ªª#ê\Ts¡+&çµµ n+~.
ªª|æ X Ê#ê\ bÕ´\dt µ µ˝À ‘· e ÷cÕ>± >∑ + ‘· T ˝Ò ù d 999
|æXÊ#ê\THêïsTT. ˝À|ü*øÏ yÓ[flq yêfi¯fl uÛÑj·T$Vü≤«\yÓTÆq ns¡T|ü⁄\‘√,
ñ‘ê‡Vü≤|ü⁄ øπ ø£\‘√ Ä uÛeÑ qeT+‘ê Á|ü‹<Û«ä ìk˛Ô+~. ø£<Tä \T‘·Tqï u…+N\
MT<ä Ç<ä›]<ä›]ï ≈£Ls√Ãu…{≤ºs¡T. Nø£{À¢qT+∫ ñqï≥T¢+&ç ˇø£ |æXÊ#·+
ô|<ä› n–ï>√fi≤ìï $dæπsdæ+~. uÛ≤eq ô|<ä›>± πøø£ô|{Ϻ Á|üXÊ+‘Y
#ÓsTT´|ü≥Tº≈£î+~.
nqTø√≈£î+&Ü ÄyÓT n˝≤ |ü≥Tºø√e≥+‘√ Á|üXÊ+‘Y ˇ+{À¢ ñ
qï≥T¢+&ç $<äT´‘·TÔ Á|üeVæ≤+∫q≥¢sTT+~. |æXÊ#ê\T düèwædº Tü qÔ ï ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ
e÷j·÷ Á|ü|ü+#·+˝À eTTì–b˛sTTq Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq n+~+∫q #˚‹ì
ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ n+<äT≈£îHêï&ÉT.
ªªuÛÑj·T|ü&Ée<äT› uÛ≤eq! ne˙ï u§eTà˝Ò ø£<ë. m+‘· düVü≤»+>±
106
ñHêïsTT nì dü+‘√wü|ü&Ü\+‘˚µµ, nì düe÷<Ûëq|ü]#ê&É‘·qT.
n‘·qT ˇø£yÓ’|ü⁄ e÷{≤¢&ÉT‘·THêï&ÉT. n+‘·˝ÀH˚ yêfi¯fl u…+∫
n|ü]$T‘·yÓTÆq y˚>∑+‘√ yÓ[fl ˇø£ <Ój·T´+ |üø£ÿH˚ eT+&ÉT‘·Tqï ô|<ä›
C≤«\˝À |ü&TÉ ‘·Tqï≥¢sTT+~. eT∞fl uÛ≤eq uÛj Ñ T· +‘√ ô|<ä>› ± øπ ø£ô|{Ï+º ~.
Ä ô|<ä› C≤«\≈£î dü]>±Z ˇø£ n&ÉT>∑T<ä÷sêìøÏ yÓfi¯fl>±H˚ Mfi¯fl Ädüq+
eTs√yÓ’|ü⁄ ‹]–+~. n+<ä] >∑T+&Ó\÷ >∑Tã>∑Tã˝≤&ÜsTT. Ä Nø£{À¢ Ä
|æXÊ#ê\ q&ÉTeT >∑>T∑ sêŒ≥TqT nqTuÛ$Ñ +∫ ãj·T≥|ü&ܶ]<äs› ÷¡ . n+<ä]
eTTU≤˝À¢q÷ ñ‘ê‡Vü≤+, uÛÑj·T+, ñ‘·T‡ø£‘·, dü+‘√wü+ ø£*dæq $+‘·
nqTuÛÑe+ yÓTT>∑Z\Ty˚dæ+~.
n|ü⁄Œ&ÉT Hê\T>∑T >∑+≥\sTT+~. yêfi¯fl <˚Vü‰\T $ÁXÊ+‹ì
nù|øÏå+#êsTT. sêÁ‹ n+‘ê ìÁ<ä˝Òø£b˛e≥+, n+‘·≈£î eTT+<äT düTBs¡È
Á|üj·÷D+, &çdæï Á|ü|ü+#·+˝À ÄyÓ’|ü⁄ qT+∫ á yÓ’|ü⁄es¡≈£î yÓTÆfi¯fl≈£î
yÓTÆfi¯ófl ‹s¡>∑≥+ e\¢ Äj·÷dü+ ø£*–+~. <ä>∑Zs√¢H˚ ñqï ø±|ò” u≤sY˝À
s¬ +&ÉT ø£|⁄ü Œ\T ø±|ò” rdüT≈£îì Á|üøÿ£ H˚ ˇø£ |üP\‘√≥˝À yÓ[fl ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
eTãT“\T ø£$Tàq #·\¢ì yê‘êes¡D+˝À y˚&ç y˚&ç ø±|ò” Vü‰sTTì∫Ã+~.
<˚V≤ü + $ÁXÊ+‹ì bı+<ä>±H˚ Á|üXÊ+‘Y qqTï eT∞fl n‘·ì >∑‘+· ˝ÀøÏ
|üj·Tì+∫+~.
III
$»j·Tyê&É˝À |ü\¢$, $<äT´\¢‘· |ü]#·j·TyÓTÆq ø=ìï HÓ\\≈£î
nqTø√≈£î+&Ü yêfi¯fl Hêqï>±]øÏ sê»eT+Á&ç ø±˝ÒJ˝À Á|æì‡bÕ\T>± ñ
<√´>∑+ <=]øÏ+~. Äj·Tq n+‘·≈î£ eTTqT|ü⁄ $»j·Tyê&É˝À ˇø£ ø±˝ÒJ˝À
|òæõø˘‡ ôV≤&é Ä|òt ~ &çbÕsYºyÓT+≥T>± ñ+&˚yês¡T. ˇø£s√E Á|üXÊ+‘Y
sê»eT+Á&ç˝À ø√≥>∑TeTà+ yÓ’|ü⁄ yÓfi¯óÔ+fÒ |ü\¢$ ø£ìŒ+∫+~.
ªªÇ<˚+{Ï |ü\¢$! Çø£ÿ&É sê»eT+Á&ç˝À!µµ ÄX¯Ãs¡´+‘√ n&ç>±&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
106
 ªªe÷ Hêqï>±s¡T Çø£ÿ&çøπ Á|æì‡bÕ\T>± e#˚ÃXÊs¡T. y˚T+ á <ä>sZ∑ √¢H˚
Ç\T¢ rdüT≈£îHêï+µµ n+~ |ü\¢$.
yê[fl\T¢ mø£ÿ&ÉT+<√ ø£qT≈£îÿHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. n~ \+ø£+‘· Ç\T¢.
|ü\¢$ Hêqï>±s¡T &ÉãT“qïyês¡T. $»j·Tyê&É˝À ñqï ÄdüTÔ\T
ny˚TàdüT≈£îì e#˚ÃXÊsêj·Tq.
Á|üXÊ+‘Y n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT |ü\¢$ yê[fl+{ÏøÏ yÓfi‚flyê&ÉT. yê[fl+{À¢
n+<äs÷¡ Á|üXÊ+‘Y n+fÒ Çwü|º &ü y˚ êfi¯ófl. nsTT‘˚ n‘·ì y˚w<ü ëÛ s¡D e÷Á‘·+
yêfi¯fløÏ Çwüeº Tj˚T´~ ø±<äT. n‘·ìøÏ q÷\Tã≥º\T ‘·|Œü eTπsM y˚dTü ≈£îH˚
k˛ÔeT‘·˝Ò<äT. |ü\¢$ yê[fl+{À¢ bÕ*jÓTdüºsY, f…]Hé, f…]ø±{Ÿ, ñ˝…Hé,
HÓ’˝≤Hé yÓTT<ä\sTTq$ ‘·|üŒ y˚πs$ yê&˚yêfi¯óflø±<äT.
ˇø£kÕ] »]–q dü+|òüT≥q Ç+ø± Á|üXÊ+‘Y C≤„|üø±˝À¢+∫
e÷dæb˛˝Ò<äT. |ü\¢$ì n‘·qT yê[fl+{ÏøÏ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. n~ |ü\¢M
|üìMT<äH˚. Ä ne÷àsTT @<√ |ü⁄düÔø£+ ø±yê\+~. ªªe÷ sTT+{À¢ ñ+~.
qTe⁄« e÷sTT+{ÏøÏ eùdÔ ÇkÕÔµµ nHêï&É‘·qT.
yê[fl<ä›s¡÷ Á|üXÊ+‘Y Ç+{ÏyÓ’|ü⁄ q&ç∫ yÓfi¯óÔqï|ü⁄Œ&˚ |ü\¢$
yÓTT<ä˝{ … +ºÏ ~.
ªªÇø£ÿ&É Hêπø+ u≤e⁄˝Ò<äT u≤ã÷. u…»yê&É˝ÀH˚ m+#·ø±ÿ ñ
+~. Çø£ÿ&ç s√&ÉT¢, Çfi¯ófl @M Hê≈£î q#·Ã˝Ò<äT. eTqTwüß\T ndü\T
q#·Ã˝Ò<Tä µµ.
ªªn˝≤ #ÓbÕÔy˚+{Ï |ü\¢$ m+‘√eT+~ sê»eT+Á&ç eT+∫
}s¡+{≤s¡T. Ç|üŒ{Ï }sê Ç~!µµ ªªÄVü ‰ á }]ì MTπ s
yÓT#·TÃø√yê*. e÷ Hêqï>±s¡T á }]øÏ m+<äTø=#êÃsê nì|æk˛Ô+~.
@yÓTHÆ ê u…»yê&É u…»yê&˚. nìï{Ïø° ≈£L&É*. mø£ÿ&çø¬ H’ ê yÓfi§fl#·TÃ. Çø£ÿ&É
@<√ $dæπsdæq≥Tº ñ+&Ü*.µµ
Çø£ |ü\¢$‘√ e÷{≤¢&ç ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. Ç+ø±
107
ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚ $wüj·T+ @$T≥+fÒ Äs√E ndü\T |ü\¢$ Á|üXÊ+‘Y
yê[fl+{ÏøÏ yÓfi¯¢H˚˝Ò<äT. yêfi¯fl M~Û <ä>∑Z]øÏ sê>±H˚ ªªÇ˝≤+{Ï M<ÛäT˝À¢
q&Ée≥+ Hê e\¢ø±<äT u≤ã÷. ø=~›>± es¡¸+ |ü&É>±H˚ M<Ûä+‘ê ãTs¡<ä,
eTT]øÏ. Ç˝≤+{Ï M<ÛäT˝À¢ m˝≤ ñ+{≤s√ @$T{Àµµ nì yÓqT~]–+~.
ªªb˛˙ Çø£ÿ&˚ ì\TÃø√ H˚qT |ü⁄düÔø£+ ‘Ó∫ÃkÕÔµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
nsTTHê |ü\¢$ $ì|æ+#·Tø√˝Ò<äT. yÓ[flb˛sTT+~.
Ç~ »]–q ‘·sê«‘· ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ bÕ≥T Á|üXÊ+‘Y |ü\$¢ Ç+{ÏøÏ
yÓfi¯flH˚ ˝Ò<äT. ˇø£s√E yêfi¯fl Hêqï>±s¡T ø£ì|æ+∫ ªªe÷ Ç+{ÏøÏ sêe≥+
˝Ò<˚ Á|üXÊ+‘Yµµ nì |ü\ø£]+#ês¡T. n+‘˚ø±≈£î+&Ü u≤>± ã\e+‘·+ #˚dæ
yê[fl+{ÏøÏ |æ\T#·T≈£î yÓfi≤fls¡T.
yê[fl+{ÏøÏ yÓ[flq Á|üXÊ+‘Yì |ü\¢$ u≤>±H˚ e÷{≤¢&ç+∫+~.
Äràj·T+>± |ü\ø£]+∫+~. ‘êqT ÄHê&ÉT #˚dqæ |üìøÏ |üXÊÑ·|Ô |ü &ü +ç ~.
ªªkÕ] Á|üXÊ+‘Y! Äs√E H˚qT n˝≤ Á|üe]Ô+∫ ñ+&É≈£L&É<äT.
MT≈£î #ê˝≤ u≤<Ûøä *£ – ñ+≥T+~. H˚q÷ Ä ‘·sê«‘· #ê˝≤ u≤<Û|ä &ü ܶqTµµ.
ªÇìï s√E\ø£sTTHê $cÕ<ä+ ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïe⁄ ø£<ë. n+‘˚#ê\Tµ
nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
‘·sê«‘· |ü\¢$ eTVæ≤fi≤ ø£fi≤XÊ\˝À #˚]+~. Á|üXÊ+‘Y eTs√
ø±˝ÒJ˝À _.@.#˚sê&ÉT. Ç+{ÏqT+∫ ø±˝ÒJøÏ Á|üXÊ+‘Y q&ç#˚ yÓfi‚flyê&ÉT.
m|ü⁄Œ&ÓH’ ê |ü\$¢ ø±s¡T˝À yÓfiS¯ Ô ø£ì|æ+#˚~. ˇø√ÿkÕ] ã\e+‘êq ø±s¡T˝À
møÏÿ+#·T≈£îì n‘·ì ø±˝Òõ <ä>∑Zs¡ e~˝Ò~. yê[fl<ä›] ùdïVü≤+˝À @MT
e÷s¡TŒsê˝Ò<Tä . |ü\$¢ uÛ≤yê\≈£î Á|üXÊ+‘Y uÛ≤yê\≈£î #ê˝≤ n+‘·se¡ TTHêï
m+<äTe\¢H√ Á|üXÊ+‘Y≈£î |ü\¢$ MT<ä Çwüº+ ø£*π>~. $<äT´\¢‘· ø£+f…
m≈£îÿe>± |ü\¢$‘√ ø£*dæe÷{≤¢&˚yê&ÉT. ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ yÓT*π>yê&ÉT.
ùdïVü≤+ ø√dü+ bÕ≈£î˝≤&˚ Äs√E\T eT∞fl mø£ÿ&É ekÕÔsTT!
III
107
 ªªm+‘· ùd|ü≥Tï+#√ $TeTà˝Òï >∑eTìdüTHÔ êïqT. MTs¡T mø£ÿ&Óøÿ£ &çø√
yÓ[flb˛j·÷s¡T. Çø£ÿ&É e÷Á‘·+ ˝Òsì¡ K∫Ñ·+>± #Ó|Œü >∑\Tïµµ n+~ uÛ≤eq.
Á|üXÊ+‘Yì eT∞fl es¡Ôe÷q+˝ÀøÏ ˝≤≈£îÿì edü÷Ô.
ªªmø£ÿ&Óø£ÿ&çø√ yÓfi¯fl≥+ e÷Á‘·y˚T ø±<äT m|üŒf…|üŒ{Ïø√ yÓfi≤flqT.
eTqdüT ø√‹ ø£<ä+&û. n~ >∑+‘·T˝Òdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~ á ø=eTà MT~ø° Ä
ø=eTà MT~ø°µµ.
ªªdüπs |ü<ä+&ç. Çø£ yÓfi≤›+µµ.
ªªˇø£ÿ ◊<äT ì$TcÕ\T |”C¢ .Ÿ MTs¡T yÓTT<ä≥Tï+∫ $»j·Tyê&É˝ÀH˚
ñHêïsê?µµ
ªªne⁄qTµµ
ªªMT ø£<∏ä ø=+#Ó+ #Ó|üŒ+&ç $+<ë+µµ.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT #·÷XÊ+ ø£<ë |æXÊ#ê\ ˝Àø£+. n˝≤+{Ï<˚ Hê ø£<∏ä
≈£L&ܵµ.
ªªÇ{°e*~ |æXÊ#ê\˝Àø£+ ˝≤+{Ï<äì ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤qT. ø±ì
n+‘·≈£î eTT+<äT~ $TøÏeTÚdt c˛˝≤+{Ï<˚ ø±e#·Tà ø£<ë. @eT+{≤s¡T?µµ
ªªMTs¡T #Óù|Œ~ ì»y˚T. J$‘·+˝À m|ü⁄Œ&É÷ |üdæ|æ\¢\ ˝≤>± ñ
+&Ü*. n|ü⁄Œ&˚ @ u≤<Ûä\T e∫ÃHê düT\uÛÑ+>± rdüTø√e#·Tõµ.
ªªeTq+ ô|s¡≈£îÿ+fÒ ˝Àø£+˝À u≤<Ûä\˙ï mes¡T nqTuÛÑ$kÕÔs¡T
uÛ≤eq! J$‘·+˝À n˙ï ñ+&Ü*‡+<˚. m|ü⁄Œ&É÷
dü+‘√wüy˚T ñ+fÒ nB uÀsY ø=&ÉTÔ+~ ø£<ë?µµ
ªªdüsπ . qH˚ï n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T. $TeTà*ï >∑T]+∫ @MT #Ó|Œü sπ +{Ï?µµ
ìwüO˜s¡+>±q÷ ìwüÿ|ü≥+>±q÷ n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªH˚qT #ÓbÕŒ*‡+~ #ê˝≤ ñ+~. Ç|ü⁄Œ&˚ #Óù|Œ MTs¡T ø£+>±s¡T
|ü&çb˛‘ês¡T. n+<äTe\¢ }]øÏ yÓ[flq ‘·sê«‘· n+‘ê ø£*|æ ˇø£ qe\>±
sêkÕÔqT. #·<äTe⁄≈£î+<äTs¡T>±ìµµ.
108
ªªMT J$‘·+ ˇø£ qe\ nq+&ç....µµ
ªªnsTT‘˚ dü+‘√wü+ ø£*–+#˚ qe\ e÷Á‘·+ ø±<äT. MT
$»j·Tyê&É n+fÒ Hê≈£î Çwüº+. m≥T yÓfi≤fl˝Hêï n<√ πø+Á<ä _+<äTe⁄.
}] eT<Ûä´ ø£ìŒ+#˚ >±+BÛ |üs¡«‘·+ ˇø£ $+‘· n+<ëìï∫Ã+~µµ.
ªªø=+&É øÏ+<˚ e÷sTT\T¢. kıs¡+>∑+ <ë{Ï yÓfi≤fl*. ø=+&Óqø£
ø√q˝Àq nqïe÷≥. sêeTsê»´q>∑s¡+ e÷~µµ.
ªªH˚qT ø=+&É<ë{Ï m|ü⁄Œ&É÷ sê˝Ò<äT ˝…+&ç. ndü\T ø£qø£<äTs¡Z
>∑T&çøÏ ≈£L&Ü ˇπø ˇø£ÿkÕ] ùdïVæ≤‘·T˝ÀÔ yÓfi≤flqT. Hê≈£î ô|<ä>› ± qeTàø±\÷
˝Ò e ⁄. J$‘· + ˝À Hê≈£ î #ê˝≤ bÕsƒ ê \T m<ä T s¡ j · ÷ ´sTT. n$
H˚ s ¡ T Ãø√e≥+‘√ nìï e÷qyêr‘· X ¯ ≈ £ î Ô \ MT<ë qeTàø±\T
m–]b˛j·÷´sTTµµ.
ªªì»y˚T. MT‘√ H˚q÷ @ø°uÛÑ$kÕÔqT. eTìwæ #Ój·T´˝Òì |üqT\T
ñ+&É≥+ m+‘· ì»yÓ÷ #ÓjT· ´>∑*–q |üqT\T ñ+&É≥eT÷ n+‘˚ ì»+.
yÓTT‘·+Ô e÷qe≈£î\+ mHÓïH√ï kÕ~Û+∫+~. yê{Ï˝À #ê˝≤ yê{Ïì e´≈£î\ Ô T
#Ój·T´˝Òø£b˛e#·TÃ. n˝≤ #Ój·T´˝Òì yê≥ìï{Ï˙ e÷≥≈£îeTT+<äT
e÷qyêr‘·X¯≈£îÔ*ï rdüT≈£îekÕÔs¡T. n<˚ Hê≈£î q#·Ã<äT. eTìwæ ‘·q
Á|üjT· ‘·ï+ ‘êqT #˚dæ rsê*. |ò˝
ü ≤ìï <˚e⁄&çøÏ e÷Á‘·+ e~˝…jT· ´≈£L&É<Tä .
|ò\
ü + <=]πøes¡≈î£ Á|üjT· ‘êï\T #˚d÷ü HÔ ˚ ñ+&Ü*. $|ò\ ü T˝…q’ |ü⁄Œ&É÷ nB
düVü≤»eTì, Á|üj·T‘·ï˝À|üeTì e÷Á‘·y˚T uÛ≤$+#ê*. ªø£s¡àµ nì ø±<äTµµ.
ªª#ê\ dü+‘√wü+ uÛ≤eq. eTì<ä›] n_ÛÁbÕj·÷\T ˇø£ÿ˝≤π> ñ
HêïsTTµµ.
uÛ≤eq »yêãT #Ó|üŒ≈£î+&Ü ∫s¡Tqe⁄« q$«+~.
ˇø£ ì$Twü+ Á|üXÊ+‘Y Ä˝À#·q\T eTs√$<Ûä+>± kÕ>±sTT.
ªuÛ≤eqqT #·÷düTÔ+fÒ Ä$&É Ä˝À#·q\T, Hê Ä˝À#·q\T ˇπøs¡ø£+>± ñ
qï≥TºHêïjYT. ì»+>± Ä$&˚ Hê J$‘· düVü≤#·] nsTTe⁄+fÒ m+‘·
108
u≤>∑T+&˚~µ. ø±ì eT∞fl yÓ+≥H˚ nqT≈£îHêï&ÉT. ª@ $wüj·T+˝Àq÷
‘=+<äs¡|ü&ç ìs¡íj·÷\T rdüTø√e≥+ eT+∫~ø±<äT. n˝≤+{Ï ìs¡íj·÷\
e\¢H˚ Hê J$‘·+˝À mH√ï m<äTs¡T <Óã“\T ‹HêïqTµ.
Ä˝À∫düTÔ+&É>±H˚ eT<Ûä´˝À yÓTs¡T|ü⁄˝≤+{Ï eTs√ Ä˝À#·q
e∫Ã+<ä‘·ìøÏ.
ªªuÛ≤eq, @MT nqTø√q+fÒ ˇø£ e÷≥ n&ÉT>∑T‘êqTµµ.
ªª‘·|Œü ≈£î+&Ü n&É>+∑ &çµµ.
ªª@MT nqTø√s¡T ø£<÷ä ?µµ
ªªMTs¡T @MT #Ó|üŒ≈£î+&ÜH˚ m˝≤ #Ó|üŒeT+{≤s¡T? nsTTHê
$TeTà*ï e÷Á‘·+ ‘·|ü⁄Œ|ü≥ºqT ˝…+&çµµ.
ªª@MT ˝Ò<äT, MT uÛÑ$wü´‘·TÔqT >∑T]+∫ @yÓTÆHêÄ˝À∫+#êsê?
‹]– yÓ[flq ‘·sê«‘· @+ #Ój·÷´\qT≈£î+≥THêïs¡T?µµ
ªªÇ|üŒ{Ï es¡≈î£ H˚HM˚ T Ä˝À∫+#·˝<Ò Tä . Çø£MT<ä≥ Ä˝À∫+#ê*µµ
ªªy˚T|òüTHê<∏é $wüj·T+˝À @+ #Ój·÷´\qT≈£î+≥THêïs¡T?µµ
ªªH˚qT K∫Ñ·+>± &Óe’ sY‡ H√{°dTü |ü+|ækÕÔqT. Äj·Tq‘√ m˝≤+{Ï
dü+ã+<Ûä+ ô|≥Tºø√{≤ìø° HêøÏwüº+˝Ò<äT. Ç+&çj·THé |”q˝Ÿ ø√&é Á|üø±s¡+
Äj·Tq #˚dæ+~ |ü∫ÃyÓ÷dü+. Äj·Tq yÓTT<ä{Ï uÛ≤s¡´ nqTeT‹
rdüT≈£îHêïπsyÓ÷ ‘Ó©<äT. ø±ì Hê≈£î ‘Ó©≈£î+&Ü eTuÛÑ´ô|{Ϻ ô|[fl
#˚düTø√e≥+ nø£åeT´ n|üsê<Ûä+. Bìï @ #·≥ºeT÷ ˇ|ü⁄Œø√<äTµµ.
ªªì»+, ì»+µµ.
ªªãVüQXÊ y˚T|òüTHê<∏é m˝≤+{Ï Á|ü‹|òüT≥q e´ø£Ô+ #Ój·T´≈£î+&Ü
$&Ü≈£î\≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤s¡T. Ä ‘·sê«‘·....µµ
ªª‘·sê«‘· ô|[fl #˚düT≈£îì Vü‰sTT>± ñ+&É+&çµµ düìïy˚XÊìï
‘˚*ø£#˚dü÷Ô nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª˝Ò<äT ˝Ò<äT. Çø£ ô|[fl #˚düT≈£îH˚ e÷fÒ˝Ò<äT. Ç|üŒ{Ï es¡≈£î
109
nsTT+<˚ #ê\T. e÷ Hêqï>±]øÏ Ç|ü⁄Œ&ÉT »]–+~ #Óù|ÔH˚ @eTe⁄‘ês√
nì uÛÑj·T+>± ñ+~. mø£ÿ&Ó’Hê ñ<√´>∑+ #·÷düT≈£îì e÷ Hêqï>±]ì
Jeq |üs´¡ +‘·+ #·÷düT≈£î+≥÷ ñ+{≤qT. Äj·Tq≈£î ø=&ÉT≈£î˝Òì¢ ø=s¡‘·
rs¡TkÕÔqT. Hê≈£î Ç+πø ÄX¯\÷ ˝Òe⁄µµ.
ªª#ê˝≤ $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêïπs$T{Ï uÛ≤eq?µµ
ªª˝Ò<ä+&ç. Hê J$‘·+˝À Ç+πø ÄXÊ $T>∑˝Ò¢<äT. e÷ Hêqï>±]ì
#·÷düT≈£î+fÒ #ê\T Hê≈£î. bÕ|ü+ Äj·Tq Hê ø√dü+ m+‘· ø£wüº|ü&ܶs¡T!
m+‘· ÄX¯‘√ qqTï ô|+#ês¡T, ô|[fl #˚XÊs¡T! ∫e]øÏ Hê ø£<∏ä Ç˝≤
eTT–dæ+~µµ
ªª˝Ò<äT ˝Ò<äT. MT ø£<∏ä Ç+ø± eTT–+|ü⁄≈£î sê˝Ò<äT. MT≈£î Ç+ø±
uÛÑ$wü´‘·TÔ ñ+~. Hêe÷≥ qeTà+&çµµ.
»yêãT>± uÛ≤eq ø£fi¯fl˝À ˙fi¯ófl ‹]>±sTT.
yÓ+≥H˚ Á|üXÊ+‘Y ªª˝Òe+&ç ˝Òe+&ç. eTq+ kÕj·T+Á‘·+˝À|ü\
$T–*qe˙ï #·÷&Ü* ø£<ëµµ nì ãj·T˝Òs› B¡ XÊ&ÉT. Ç<äs› ÷¡ ª*ã]º ùdÿ«sYµ
nH˚ #√{ÏøÏ e#êÃs¡T.
5
ª*ã]º ùdÿ«sYµ <ä>∑Zs¡ ñ+&˚ nyÓT]ø± ª<˚XÊ<Ûä´≈£åî\ eT+~s¡+µ
(Vü‰˝Ÿ Ä|òt Áô|dæ&+Ó {Ÿ‡) #ê˝≤ Á|üd<æ y∆ä TÓ +Æ ~. nø£ÿ&É C≤sY® yêwæ+>∑Hº é qT+∫
Ç|üŒ{Ï n<Ûä´≈£åî\ es¡≈£î n+<ä] ì\TyÓ‘·TÔ u§eTà\THêïsTT.
kÕj·T+Á‘·+ nsTT<äT >∑+≥\sTT+~. n|ü⁄Œ&˚ n+‘ê ˝À|ü*øÏ
yÓfi¯óÔHêïs¡T. Ä Vü‰\T˝À düTe÷s¡T ¬s+&ÉT e+<ä\ eT+~ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
Á|ü<äs¡Ùq ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±e{≤ìøÏ Ç+ø± düeTj·T+ ñ+~. ªeT]ø=+‘· ùd|ü⁄
$ÁXÊ+‹ rdüTø√e#·Tõ nì Á|üXÊ+‘Y dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
<˚ X ÊìøÏ ùde #˚ d æ q yê] MT<ä nyÓ T ]ø£ q ¢ ≈ £ î m+‘·
>ös¡uÛ≤eeTT+<√ ‘Ó\TdüT≈£îì Á|üXÊ+‘Y≈£î ÄX¯Ãs¡´+, Äq+<ä+ ø£*>±sTT.
109
yêwæ+>∑Hº ˝
é À ãèVü≤<ëø±s¡+>± ≈£Ls¡TÃì ñqï nÁãVü≤+ *+ø£Hé Á|ü‹eTqT,
nø£ÿ&É •˝≤ø£så ê\T>± #ÓøÿÏ ñqï *+ø£Hé dü÷≈£î*Ô ï #·÷dæq C≤„|øü ±\T n‘·ìï
eTT+#Ó‘êÔsTT. C≤‹|æ‘· eTVü‰‘êà>±+~Û Á|ü‹eTì˝≤π> kÕú|+æ #ê\ì ø=ìï
<äXÊu≤›\T>± ‘·s¡®q uÛÑs¡®q\T #˚dü÷ÔH˚ >∑&ÉT|ü⁄‘·Tqï uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ä
Ä ì$Twü+˝À Á|üXÊ+‘Y≈£î mø£ÿ&É˝Òì ø√|ü+ e∫Ã+~. ªC≤‹|æ‘· Á|ü‹eTH˚
HÓ\ø=\TŒø√˝Òì yêfi¯fl+ Äj·Tq ÄX¯j·÷\qT @+ ì\TŒ≈£î+{≤+µ
nì|æ+∫+~.
ˇø£kÕ] |ü\$¢ nqï~ ªC≤„|øü +£ ô|≥Tºø√yê\+fÒ edüTyÔ ˚ ø±yê˝≤?
ì»+>± nø£ÿs¡ ñ+fÒ C≤„|üø£+ ô|≥Tºø√yê* ˝Ò<ë eT]Ãb˛yê* nì.
dü+<äs“¡ +¤ @$T≥+fÒ: Á|üXÊ+‘YøÏ |ü\$¢ øÏ &çÁ^ |üPs¡sÔ TT+~. |ü\$¢ ì
yÓT&çdæHé˝À #˚]Œ+#ê\ì yêfi¯fl Hêqï>±s¡T nqT≈£îHêïs¡T. ø±ì ÄyÓTøÏ
eT+∫ e÷s¡Tÿ\T sê˝Ò<äT. n+<äTe\¢H˚ _.mdt.dæ.˝À #˚]+~. ÄyÓT
#Ó˝…¢\T $<äT´\¢‘· e÷Á‘·+ yÓT&çdæHé˝À #˚]+~.
_.mdt.dæ.nsTTq ‘·sê«‘· ôd\e⁄\T e#êÃsTT. ‘·sê«‘· @+
#Ój·÷´˝À |ü\¢$ Ç+ø± Ä˝À∫+#·˝Ò<äT. $»j·Tyê&É˝À ñqï yêfi¯fl
u≤u≤sTT <ä>∑Z]ï+∫ ÄVü‰«q+ e∫Ã+~ ªôd\e⁄\T nj˚T´+‘· es¡≈£î
Çø£ÿ&˚ ñ+&ç ‘·sê«‘· @<Ó’Hê ø√s¡T‡˝À #˚s¡T<äTs¡T s¡+&çµ nì. |ü\¢$øÏ
#ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+~. yÓTT<ä{Ï qT+∫ Ä$&ÉøÏ sê»eT+Á&ç n+fÒH˚
ô|<ä›>± Çwüº+ ˝Ò<äT. u…»yê&É˝À ñqïy˚>∑+ sê»eT+Á&ç˝À ˝Ò<äì Ä$&É
n_Û Á bÕj· T +. u… » yê&É ‘ √ b˛*ùdÔ sê»eT+Á&ç ~ ø=+‘· Á|ü X Ê+‘·
yê‘êes¡D+. Ä yê‘êes¡D+ |ü\¢$øÏ q#·Ã˝Ò<äT.
&ç Á ^ eTT–ùd dü e Tj· ÷ ìøÏ |ü \ ¢ $ , Á|ü X Ê+‘Y eT+∫
ùdïVæ≤‘·T\j·÷´s¡T. $<äT´\¢‘· yÓT&çdHæ ˝é À #˚s≥ ¡ + e\¢ Ä$&É ùdïVæ≤‘·T\T,
Ä$&É Á|ües¡Ôq, n_Ûs¡T#·T\T y˚s¡T>± ñ+&˚$. ndü\T Ä$&Éì ø£*dæ
e÷{≤¢&Éfy˚T ns¡T<äT>± »]π>~. |ü\¢$‘√ Á|üXÊ+‘YøÏ nH˚ø£ $wüj·÷˝À¢
110
uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\THêï #ê˝≤ $wüj·÷\˝À ø£*dæb˛j·÷s¡T ≈£L&Ü.
|ü\$¢ sê»eT+Á&ç qT+∫ yÓfifl‚ ≥|ü⁄Œ&ÉT Á|üXÊ+‘Y nHêï&ÉT: ªª|ü\$¢ !
qTe⁄« eT∞fl ekÕÔ y √ ˝Ò < √. ˇø£ y ˚ fi ¯ nø£ ÿ &˚ Hê>±s¡ T ® q ˝À
m+.mdt.dæ.#˚]b˛‘êy˚yÓ÷! b˛˙ ˙ C≤„|üø±\T |ü#·Ã>± ñ+&É{≤ìøÏ ˙
bò˛{À ˇø£{Ï Ç∫ÃyÓfi¯óflµµ.
n|ü⁄Œ&˚ |ü\$¢ n+~: ªªC≤„|øü +£ ô|≥Tºø√yê\+fÒ edüTyÔ ˚ ø±yê˝≤?
ì»+>± nø£ÿs¡ ñ+fÒ C≤„|üø£+ ô|≥Tºø√yê* ˝Ò<ë eT]Ãb˛yê*µµ.
Á|üXÊ+‘Y eT∞fl bò˛{À n&çπ> <ÛÓ’s¡´+ #Ój·T´˝Ò<äT. nsTT‘˚
$»j·Tyê&É yÓ[flq ‘·sê«‘· |ü\$¢ n‘·ìøÏ ñ‘·sÔ +¡ sêdæ+~. ªªH˚qT @<˚<√
nHêïqT. ø£$å T+#·+&ç Á|üXÊ+‘Y. Hê≈£î MTs¡T n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&É÷ C≤„|øü +£ edü÷HÔ ˚
ñ+{≤s¡T. H˚qT #ÓbÕŒqT ø£<ë. nø£ÿs¡ ø£*–q yêfi¯fl≈£î C≤„|üø£+ ñ
+≥T+<äì. Ç|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î u…»yê&É ≈£L&Ü uÀs¡Tø=&√Ô+~. H˚qT Çø£ÿ&Ü
ñ+&É ˝ Ò q T. ãVü Q XÊ $XÊK˝À m+.mdt . dæ . #˚ s ¡ T ‘êH˚ y Ó ÷ Hê≈£ L
e÷s¡TŒø±yê*µµ.
Á|üXÊ+‘YøÏ Ä ñ‘·sÔ +¡ #·÷dæ #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+~. ª|æ∫Ã|æ\.¢
@<√ e÷≥ n+≥T+~ ø±ì yÓ+≥H˚ ‘Ó\TdüT≈£î+≥T+~µ nqT≈£îHêï&ÉT.
Ç|ü⁄Œ&ÉT....
Çìï dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· ª|ü\¢$ m+<äTø£˝≤ Á|üe]Ô+∫+<ëµ
nì|æ+∫+~. Ä$&É Á|ües¡qÔ m|üŒ{Ïø° ns¡+ú ø±ì~. ns¡+ú ø±ì Á|ües¡qÔ *ï
ns¡ú+ #˚düTø√e{≤ìøÏ Á|üj·T‹ïdüTÔ+&É≥y˚T e÷qe HÓ’»y˚TyÓ÷!
III
ªVü‰˝Ÿ Ä|òt Áô|dæ&Ó+{Ÿ‡µ˝À ˇø£ÿkÕ]>± ô|<ä› ø√˝≤Vü≤\+
$ì|æ+∫+~. s¡+>∑düú\+ MT~ ‘Ós¡qT ‘=\–düTÔHêïs¡T. n+<äTπø Ä
ø√˝≤Vü≤\+. <ëì‘√ Á|üXÊ+‘Y Ä˝À#·q\≈£î n&ÉT¶‘Ós¡|ü&ç+~.
s¡+>∑düú\+ MT<ä ãèVü≤<ëø±s¡|ü⁄ ô|<ä› ‘Ós¡ e⁄+~. Ä ‘Ó\¢{Ï
110
‘Ós¡MT<ä nyÓT]ø± #·]Á‘·˝Àì eTTK´ |òüT{≤º\qT ÁbÕC…ø˘º #˚dæ #·÷bÕs¡T.
ª‘Ós¡MT<ä nyÓT]ø± #·]Á‘· #·÷&É{≤ìøÏ, <˚XÊ<Ûä´≈£åî*ï #·÷&É{≤ìøÏ Ç+‘·
<ä÷s¡+ sêyê˝≤µ nì|æ+∫+~.
ªª@MT ˝Ò<äT. Ç~ #·÷&É{≤ìøÏ Ç+‘·eT+~ »q+ e#êÃs¡T. ñ
‹ÔH˚ y˚düºsTT+~µµ. n+~ uÛ≤eq.
ªªBìe\¢ nyÓ T ]ø± #· ] Á‘· q T u≤>± ‘Ó \ Tdü T ø√e{≤ìøÏ
M\sTT+~µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n<˚ ø£åD+˝À Ä ãèVü≤<ëø±s¡|ü⁄ ‘Ós¡ ô|’øÏ b˛kÕ–+~. <ëì yÓqø£
s¡+>∑düú\+ MT<ä n<äT“¤‘· <äèX¯´+. yêwæ+>∑ºHé qT+∫ πs>∑Hé es¡≈£î (1983
Hê{Ïø)Ï n+<äsT¡ <˚XÊ<Û´ä ≈£îå \T nø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃì ñHêïs¡T. n+‘ê n#·ÃyÓTqÆ
Äd”qT˝…’ ñHêïs¡H˚ ÁuÛÑeT. n<√ >∑>∑Ts=Œ&ç#˚ <äèX¯´+. |ü⁄\ø£]+|üCÒùd
<äèX¯´+.
yêwæ+>∑ºHé e÷{≤¢&É{≤ìøÏ ô|’øÏ ˝Ò#ê&ÉT. $T–*q yês¡+<äs¡÷
‘·eT ‘·eT ù|s¡¢qT #Ó|üŒ{≤ìøÏ ≈£îØÃ˝À¢+∫ ô|’øÏ˝Ò∫ eT∞fl ≈£Ls√ÃkÕ>±s¡T.
≈£Ls¡TÃqï ‘·sê«‘· ø=+‘·eT+~ |üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃqï yê]‘√ e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïs¡T.
eT]ø=+<äs¡T #Óe⁄\|üŒ–+∫ ñ|üHê´kÕ\T $+≥THêïs¡T. eT]ø=+<äs¡T
Áù|ø£≈å î£ \ yÓ|’ ⁄ü #·÷düTHÔ êïs¡T. n<ä+‘ê ì»y˚T nH˚ ÁuÛeÑ T˝À eTTì–b˛j·÷s¡T
Áù|ø£≈å î£ \+‘ê. Äs√E eTTK´ ø±s¡´Áø£eT+ kÕ«‘·+Á‘·´+ nedüsêìï >∑÷]Ã,
Á|üC≤kÕ«eT´ ÁbÕeTTU≤´ìï >∑÷]à nÁãVü‰+ *+ø£Hé ñ ì\TÃqï ≈£L´\T. Ç+‘· ø£wüº|ü&ç &çdæï˝≤´+&é ãdt ùdºwüqT≈£î e#˚Ãdü]øÏ
|üq´dæ+#·≥+.
Äs√E Ä eT+~s¡+˝À ≈£Ls¡TÃqï Áù|ø£≈å î£ ˝+‘ê ‘êeTT ì»+>±H˚
*+ø£Hé ñ|üHê´dü+ $q{≤ìøÏ e∫Ãq≥T¢ uÛ≤$+∫q≥T¢+~. *+ø£Hé ñ
|üHê´dü+ |üP]Ôø±>±H˚ Áù|ø£å≈£î\+‘ê ˝Ò∫ ì\TÃì #·|üŒ≥T¢ ‘·{Ϻ ‘·eT
Vü≤sê¸ìï e´ø£Ô|ü]#ês¡T.
ª<˚XÊ<Û´ä ≈£îå \ eT+~s¡+µ Á|üXÊ+‘YøÏ uÛ≤eqøÏ eTqdüT ñbıŒ+π>≥T¢
111
#˚dæ+~. nyÓT]ø£q¢ kÕ«‘·+Á‘·´ Á|æj·T‘·«+, ùd«#êä yê‘êes¡D+, uÛ≤e
kÕ«‘·+Á‘·´+ ø£fi¯fl≈£î ø£{Ϻq≥¢sTT+~.
nø£ÿ&ç qT+∫ ãj·T≥øÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· <ä>∑Zs¡˝Àì ªe÷´õø˘
M~Ûµ˝À ø=ìï e÷´õø˘ kÕe÷qT\T ø=qT≈£îÿHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT˝À Ç+Á<äC≤\ $<ä´, n<äT“¤‘X· ≈¯ î£ \
Ô T ñHêïj·Tqïe÷≥µµ n+~
uÛ≤eq.
ªªÇ+Á<äC≤\ $<ä´‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ n<äT“¤‘· X¯≈î£ \ Ô T ñHêïj·T+fÒ
ˇ|ü⁄Œø√qT. n<äT“¤‘· X¯≈£îÔ\T ˝Òeì ìs¡÷|æ+#·{≤ìπø H˚qT e÷´õø˘
H˚ s ¡ T Ã≈£ î HêïqT. @<√ dü s ¡ < ëø√dü + m|ü ⁄ Œ&Ó ’ H ê |æ \ ¢ \ øÏ e÷´õø˘
#·÷|æ+#·≥y˚Tø±ì Á|ü<äs¡Ùq *yê«\H˚ ÄX¯˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
&çdæï Á|ü|ü+#·+ qT+∫ Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq ãj·T{ÏøÏ e#êÃs¡T.
ãj·T{ÏøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ‘Ó*dæ+~ ‹]– ‹]– yêfiËfl+‘· ÁX¯eT |ü&ç+B.
ªÇ+Á<äC≤\ Á|ü|ü+#·+µ qT+∫ &çdæï˝≤´+&é ãdtùdºwüqT≈£î |ü&Ée
møÏÿsêyê*. |ü&eÉ ˝À edüT+Ô fÒ Ä »˝≤X¯j÷· ìï düT+<äs+¡ >± n\+ø£]+∫
ñ+&É≥+ ø£ì|æ+∫+~. ãdt ùdºwüqT≈£î e∫Ãq ‘·sê«‘· ˇø£ÿ n&ÉT>∑T
eTT+<äT≈£î yÓj·T´{≤ìøÏ ≈£L&Ü X¯øÏÔ ˝Òq≥¢sTT+~ Ç<ä›]ø°. mbÕÿ{Ÿ
ôd+≥s√¢, e÷´õø˘ øÏ+>¥&ÉyéT˝À Ç<ä›s¡÷ m+‘· ˝Ò<äHêï |ü~ùV≤qT Çs¡yÓ’
øÏ˝ÀMT≥s¡T¢ ‹]– ñ+{≤s¡T. ˇø=ÿø£ÿ uÛÑeq+ eTT+<äT y˚\eT+~
Äs¡+¢ &=øÏ yÓfifl‚ ∫e] Áπ>Vü≤Ö+&é ãdüT‡ yÓ[flb˛sTT+<äHêïs¡T. Ç<ä]› ø° ìsêX¯
ÄeVæ≤+∫+~. _ø£ÿ#·∫Ãb˛j·÷s¡T. @+ #Ój÷· ´˝À ns¡+∆ ø±˝Ò<Tä . Áπ>Vü≤Ö+&é
ãdüT‡\T ø±ø£ eTπsyÓH’ ê n≥T yÓfi≤ÔjT˚ yÓ÷ #·÷<ë›eTHêï z|æø£ ˝Òøb£ ˛sTT+~.
n+<äyÓTÆq Á|ü|ü+#êìï #·÷ùd≥|ü⁄Œ&ÉT @MT ÁX¯eT nì|æ+#·<äT.
nø£ÿ&ç qT+∫ ãj·T≥ |ü&É>±H˚ ‘Ó\TdüTÔ+~ |ü&çq ÁX¯eT n+‘ê.
n+‘·˝À nHÍHé‡yÓT+≥T $ì|æ+∫+~. ªÄs¡¢+&= yÓ’|ü⁄ eTs√
111
ns¡>∑+≥˝À @<√ ãdüT‡ ãj·T\T<˚s¡T‘·T+~µ nì. Ä yês¡Ô $qï ‘·sê«‘·
uÛ≤eq˝À ÄÁ‘·T‘·, ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ‘·–Z ø=+#Ó+ ÄXÊøÏs¡D+ ø£ì|æ+∫+~.
ªªnã“, ô|<ä› >∑+&É+ >∑&ç∫+~. sêÁ‘·+‘ê Çø£ÿ&˚ ñ+&Ü˝ÒyÓ÷
nqT≈£îHêïqTµµ n+~.
ªªuÛÑ˝Ò yêπs uÛ≤eq. Ç\T¢ e~* Çìï y˚\ yÓTÆfi¯ófl e∫Ãq yêfi¯fløÏ
&çdïæ ˝≤´+&é nsTT‘˚H+˚ Äs¡+¢ &√ nsTT‘˚H+˚ . @$T{À eTq |æ∫Ã. nø£ÿ&çøÏ
yÓ[flHê ãkÕº+&ÉT˝À ñ+&Ü*‡+<˚ ø£<ëµµ.
ªªÇø£ÿ&É #ê˝≤ #·*>± ñ+~. á #·*˝À Çø£ÿ&˚ |ü&ç ñ+fÒ Çø£
yÓqøÏÿ ‹]– yÓfi≤fl*‡q nedüsy¡ T˚ ñ+&É<Tä µµ #·*øÏ eDT≈£î‘√+~ uÛ≤eq.
ªªMT≈£î }s¡ø£ n˝≤ nì|æk˛Ô+~. eTq+ Ç|ü⁄Œ&ÉT ùdº{‡Ÿ ˝À <äøD åÏ +
∫es¡ ñHêï+. Çø£ÿ&ç yê‘êes¡D+ n+‘ê eTq sê»eT+Á&ç˝À,
ø±øÏHê&É˝À ñqïfÒº ñ+≥T+~. Çø£ y˚dü$ ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘·T+~.
eTq≈£îqïfÒ¢ m+&É\T Mfi¯¢ø°. MT≈£î u≤>± n\dü≥>± ñ+~. n+<äTe˝Ò¢
#·*>± nì|æk˛Ô+~µµ.
ªªø±e#·TÃ. yÓqø£{ÏøÏ ˇø£kÕ] Ç˝≤π> nsTT+~. u…Cyê&É˝À
ø£qø£<Tä s¡eZ Tà ñ‘·‡yê\T »s¡T>∑T‘·T+fÒ Áô|ò+&金√ ø£*dæ yÓfi≤flqT. ô|<äy› êfi¯ó
fl ˇø£kÕ] yÓfi‚fl ˝À|ü\ y˚TeTT ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ô|’øÏ øÏ+~øÏ |üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷
yÓfi≤fl+. ô|<ä›yêfi¯ófl |æ\¢\yÓTÆq e÷≈£î m+‘· #Ó|æŒHê $ì|æ+#·T≈£î+fÒ>±.
∫e]øÏ >∑T&çøÏ yÓfi≤fl+>±ì ~>∑{≤ìπø M\T ø±˝Ò<äTµµ.
ªª#·÷&É+&ç. n+<äs÷¡ ø=+&É mø£ÿ≥+ ø£weºü T+{≤s¡T. MTs¡T yÓT≥T¢
~>∑≥+ ≈£L&Ü ø£wüº+ n+≥THêïs¡T. ñ‘ê‡Vü≤+ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT @<Ó’Hê n+‘˚.
ˇø£ÿ n&ÉT>∑T ≈£L&Ü eTT+<äT≈£î yÓj·T´˝Ò+µµ.
ªªÄs√E H˚qT ~>∑≥+ m+‘· ø£weºü TsTT+<ä+fÒ e÷ neTà ø=+#Ó+,
e÷ Hêqï>±s¡T ø=+#Ó+ qqTï m‘·T≈Ô î£ ì øÏ+~øÏ sêe\dæ e∫Ã+~. n|üŒ{ÏøÏ
Hê≈£î |ü<˚fi¯óflµµ dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·T≈£îì #Ó|æŒ+~ uÛ≤eq.
112
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT ãdüT‡ sê≈£î+fÒ H˚qT Äs¡+¢ &= es¡≈î£ $TeTà*ï m‘·T≈Ô î£
yÓfi≤fl\q+&çµµ.
uÛ≤eq eT]+‘· dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·T≈£î+~.
ªªuÛÑj·T|ü&Éø£+&ç. n˝≤+{Ï Á|üe÷<ä+ @~ »s¡>∑<äT. ãdüT‡
e#˚Ãdæ+~, ˝Òe+&çµµ nHêï&É‘·qT.
ãdü T ‡ mπ ø ÿdü ] øÏ @&É T >∑ + ≥\sTT+~. ãj· T ≥ Ç+ø±
m+&Éø±k˛Ô+~. Nø£{Ï |ü&˚˝À|ü˝Ò Äs¡¢+&= #˚s¡e#·Tà nqT≈£îHêï]<ä›s¡÷.
uÛ≤eq n+~: ªªH˚qT e∫Ãq ø=‘·˝ Ô À¢ sêÁ‹ mì$T~ >∑+≥\sTTHê
dü÷s¡T´&ÉT yÓfifl¯ ø£ b˛e≥+ #·÷dæ á eTVü‰Á|üuTÑÛ e⁄ Ç+{ÏøÏ yÓfifl¯ ≥+ ≈£L&Ü
eT]Ãb˛j·÷&˚yT˚ nqT≈£îHêïqT. ‘·sê«‘· ‘Ó*dæ+~. Çø£ÿ&É y˚d$ü dü÷s¡T´&ÉT
sêÁ‹ ‘=$Tà~ >∑+≥\≈£î e÷Á‘·y˚T Ç+{Ϭøfi≤Ô&Éì. y˚dü$˝À bı<äT›q
Hê\Tπøÿ &É÷´{°øÏ e∫à sêÁ‹ ‘=$Tà~ >∑+≥\ es¡≈£î ñ+{≤&˚ á
dü÷s¡T´&ÉT!µµ
ªªn+<äTe˝Ò¢ #·*ø±\+˝À ‘·«s¡>± yÓ[flb˛sTT Ä\dü´+>±
sêe≥+µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªˇø√ÿ s¡T‘·Te⁄˝Àq÷ Ç˝≤ uÛÒ<ë\T+fÒH˚ eTq≈£î Á|üø£è‹˝À
yÓ’$<Ûä´+ ‘Ó*ùd~µµ uÛ≤eq e÷≥\≈£î Á|üXÊ+‘Y ‘·\ }|æ ‘·q ÄyÓ÷<ä+
‘Ó*bÕ&ÉT.
ãdüT‡˝À ◊<ës¡TeT+~ e÷Á‘·+ ñHêïs¡T. n~ Áπ>˝…’Hé‡ ãdüT‡.
Á|üXÊ+‘Y <ä>∑Zs¡ ñ+&˚~ Áπ>Vü≤Ö+&é bÕdüT. á ãdüT‡øÏ eT∞fl eT÷&ÉT &Ü\s¡¢
#=|ü⁄Œq Ç∫à {Ϭøÿ≥Tº ø=qTø√ÿe\dæ e∫Ã+~. uÛ≤eq ˇø£ d”{À¢ yÓqøÏÿ
‘· \ yê\TÃ≈£ î ì Vü ‰ sTT>± |ü & É T ≈£ î +~. Á|ü X Ê+‘Y ¬ s +&É T d” ≥ ¢ q T
ÄÁø£$T+#·T≈£îì n<˚ |üsT¡ |ü⁄>± uÛ≤$+∫ eTT&ÉT#·T≈£î |ü&TÉ ≈£îHêï&ÉT.ÁbÕD+
mø£ÿ&çø√ yÓ[flb˛sTT+~. Äs¡¢+&= e#˚Ães¡≈£î ndü\T ˇfi‚fl ‘Ó©≈£î+&Ü
|ü&bç ˛j·÷]<äs› ÷¡ . Ä˝À#·q\≈£î ‘êy˚˝<Ò Tä . n<√ düTwüß|æ.Ô n<√ Bs¡È ìÁ<ä,
112
ùd<ä rs¡{≤ìøÏ ã\e+‘êq @s¡Œs¡#·T≈£îqï e÷s¡Z+. Äs¡¢+&= ãdt ùdºwüHé
e∫ÃHê ˝Òe{≤ìøÏ ø£wüºeTsTT+~. Áπ>˝…’Hé‡ ãdt Áπ>Vü≤Ö+&é ãdtùdºwüqT≈£î
yÓfi¯fl<äT. Á|üXÊ+‘Y eTT+<˚ ã‹e÷\T≈£îHêï&ÉT. Ä Á&Ó’es¡T |ü⁄D´e÷ nì
Áπ>Vü≤Ö+&é ãdt ùdºwüqT <ä>∑Zs¡ ì*bÕ&ÉT. Á|üXÊ+‘Y #˚‘·T\T ø±fi¯ófl ˇø£kÕ]
u≤>± s¡T<äT›≈£îì, yÓT{Ïø£\T $s¡T#·T≈£îì ˝Ò#ê&ÉT. |ü~ n&ÉT>∑T\T y˚dæq
‘·sê«‘· <˚Vü≤+ n<äT|ü⁄˝ÀøÏ e∫Ã+~.
ªªm˝≤ ñHêïs¡T uÛ≤eq?µµ nì n&ç>±&Ü$&Éì.
ªª|üsYô|òø˘{°¢ Ä˝Ÿ¬s’{Ÿ düsYµµ n+<ë$&É.
ªªˇπøkÕ] uÛÀ»q+ eTT–+#·T≈£îì ãdt ùdºwüqT≈£î yÓfi≤›+µµ nì
dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.
ªªzπø düsYµµ n+~ eT∞fl.
<ä>∑Zs¡˝ÀH˚ ª&Ó* ¬sdüº¬s+{Ÿµ ñ+~. nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fls¡T. ø±ì
yê[fl<ä]› ø° Çwüeº Tj˚T´$ nø£ÿ&É @MT ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . ø=~›>± Áu…&,é _ôd‡≥T¢,
¬s+&ÉT j·÷|æ˝Ÿ‡ ‹ì uÛÀ»q+ nsTT+<äì|æ+#ês¡T.
ªªá e÷Á‘·+ ãdt ùdºwüHé˝ÀH˚ <=s¡ø£yê? Çø£ÿ&ç es¡≈£î sêyê˝≤?
n+~ uÛ≤eq.
ªªì»y˚T uÛ≤eq. ø±ì ø=~›>± ø±\T ø£~*<ë›eTì, #·\¢>±*
|”\T<ë›eTì. n+‘·ø£+f… eTTK´+ eT∞fl eTq≈£î ãdüT‡ <=s¡T≈£î‘·T+<√
˝Ò<√. eTq+ Ç|üŒ{ÏqT+#˚ nø£ÿ&É ≈£L#·T+fÒ Ä ôd≈£L´]{° yêfi¯ó
fl e÷{Ïø√kÕ] e∫à ªmø£ÿ&ç¬øfi≤fl*, mø£ÿ&ç¬øfi≤fl*µ nì ÁbÕD+ rkÕÔs¡T.
ªeT¬sø£ÿ&ç¬ø’Hê yÓfi¯fl+&ç. Çø£ÿ&É e÷Á‘·+ ñ+&Ée<äT›µ n+{≤s¡T. b˛˙ @
ôVA≥\T¬ø’Hê yÓfi≤›eT+fÒ ns¡yÓ’ &ÓuÛ…’“¤ &Ü\s¡¢≈£î ‘·≈£îÿe eT+∫ edü‹
<=s¡ø£<äT. ns¡∆eTsTT+<äqT≈£î+{≤qTµµ.
ªªm|ü⁄Œ&√ ns¡∆eTsTT+~. MTs¡T m˝≤ n+fÒ n˝≤π>µµ.
ªª#·÷<ë›+. sêÁ‹øÏ ãùd‡<Ó’Hê ñ+fÒ mπøÿ<ë›+. ˝Ò<äT, ãdt
113
ùdºwqü T˝ÀH˚ >∑&ùç |<ë›+ nqT≈£î+fÒ ‘=$Tà~>∑+≥\ ‘·sê«‘· ãdt ùdºwqü T≈£î
yÓfi≤›+. bı<äT›{Ï es¡≈£î @ }]øÏ ãdüT‡˝Ò<√ Ä }]øÏ yÓfi≤fl\ì #ÓbÕ›+.
n|ü⁄Œ&˚ eTq+ bı<äT›{Ïes¡≈£î ≈£Ls√Ãe#·Tõµ.
ªªÄVü‰Vü‰ @+ bÕ¢qT\+&û u≤ã÷ MT$. MTs¡T Ç+»˙s√, sê»ø°jT·
Hêj·T≈£î&√ ø±e\dæ+~µµ.
ªª¬s+&É÷ ø±<äT˝…+&ç. H˚H˚<√ e÷eT÷\T |òæ˝≤dü|ò” b˛dtº
Á>±&ÉT´j˚T{Ïïµµ.
ªªn+‘˚Hê, H˚qT qeTàqTµµ.
ªªn+<äT˝Àq÷ |æôV≤#Y.&ç. ≈£L&Ü #˚XÊqT ˝…+&ç. n+‘˚µµ.
ªªeT], &Üø£ º s Y Á|ü X Ê+‘Y >±s¡ ÷ , MT ãTÁs¡ π ø eTsTT+~?
Á|ü|ü+#·+˝Àì ‘·‘·Ô«y˚‘·Ô\ }Vü≤\˙ï MT ãTÁs¡˝ÀH˚ ø£\uÀdüT≈£îHêïs¡Tµµ.
ªªn˝≤+{Ï<˚MT ˝Ò<äT. MTs¡T _.@.˝À *≥πs#·sY rdüT≈£îì ñ
+{≤s¡T. ne⁄Hê?
ªªVü‰jYT. m˝≤ }Væ≤+#·>∑*>±s¡T? H˚qT ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+
y˚T»sY>± #·~yêqT. MT≈£î n˝≤ m+<äTø£ì|æ+∫+~µµ.
ªªÇ˝≤+{Ï }Vü≤\T #˚düTÔ+{≤qT ˝…+&ç. &çÁ^ #˚kÕÔqì e÷Á‘·+
MT Hêqï>±]‘√ #ÓbÕŒsê? n˝≤π> m+.@. ≈£L&Ü |üP]Ô #ÓjT· ´ø£b˛j·÷sê?µµ
ªm|üŒ{Ïø¬ H’ ê Á|üsTTy˚≥T>±HÓH’ ê |üP]Ô#d˚ æ rs¡T‘êqT. Hê J$‘·+˝À
‘Ó\T>∑T m+.@. #˚dæ &Üø£ºπs{Ÿ ≈£L&Ü #Ój·÷´\ì ñ+~µµ.
ªªMT ø√]ø£ m|üŒ{Ïø¬ H’ ê dü|\
üò eTe⁄‘·T+~. $TeTà*ï #·÷ùdÔH˚ MT˝À
ø±s¡´Bø£å ñ+<äì ‘Ó*dæb˛‘·T+~µµ.
ªªÇ+‘·ø° MTs¡T @+ |üì #˚dTü HÔ êïs¡T? sê»eT+Á&ç˝ÀH˚ ñHêïsê?µµ
n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªne⁄q+&ç. Hê n<äèwüº+e\¢ H˚qT #·~$q ø±˝ÒJ˝ÀH˚ Hê≈£î
˝…ø£Ãs¡sY>± ñ<√´>∑+ e∫Ã+~. ìC≤ìøÏ ‘·‘·Ô«XÊÁdüÔ+ #·~$q yêfi¯fløÏ ñ
113
 <√´>±\T mø£ÿ&É ekÕÔsTT. ø±ì n<äèwüº+ e\¢ H˚qT &Üø£ºπs{Ÿ ≈£L&Ü
#Ój·T´≥+ e\¢ ñ<√´>∑+ e∫Ã+~. H˚qT sêdæq ù||üs¡T¢ Ç+&çj·÷˝ÀH˚
ø±ø£ Ç‘·s¡ <˚XÊ\ |üÁ‹ø£˝À¢ ≈£L&Ü Á|ü#·T]‘·eTj·÷´sTT. wæø±>√
j·T÷ìe]‡{° yês¡T <äøD åÏ ≤dæj÷· eT‘ê\ ‘·T\Hê‘·àø£ n<Û´ä j·Tq+ MT<ä
ˇø£ n+‘·sê®rj·T dü<ädüT‡ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. <ëìøÏ qqTï ÄVü‰«ì+#ês¡T.
n+<äTπø e#êÃqTµµ. ‘êqT e∫Ãq ø±s¡D+ #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªm+‘· n<äèwüºe+‘·T\T u≤uÀjYT MTs¡T. kÕ]. n<äèwüºe+‘·T\T
ø±<äT, ø±s¡´kÕ<Ûä≈£î\T. Çø£ÿ&ç ôd$THês¡T≈£î $TeTà*ï ÄVü‰ì+#ês¡+fÒ
MTs¡T m+‘· eTÚ*ø£yTÓ qÆ |ü]XÀ<Ûqä #˚dñæ +&Ü*! MT‘√ |ü]#·jT· + ø£\>∑≥+
Hê uÛ≤>∑´+ u≤ã÷µµ n+~ uÛ≤eq.
ªªqH˚ï+ MTs¡T Äø±XÊìøÏ m‘Ó’j·T´qedüs¡+ ˝Ò<äT. eTq+ á
¬sdüº¬s+{Ÿ˝ÀH˚ ≈£Ls¡TÃì Ç˝≤π> e÷{≤º&ÉT‘·T+fÒ ªu≤ã÷ MTs¡T yÓfi‚Ô e÷
s¬ düs¬º +{Ÿ eT÷ùddüT≈£î+{≤+µ n+{≤s¡T Mfi¯óflµµ n+≥÷ ˝Ò#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
¬sdüº¬s+{Ÿ yÓ\T|ü*øÏ e#˚Ãdü]øÏ ø=~› ø=~›>± Nø£{Ï |ü&ÉT‘√+~.
Ç<äs› ÷¡ ãdtùdºwqü T #·T≥÷º ø=+‘·ùd|ü⁄ n≥÷ Ç≥÷ ‹]>±s¡T. s¬ düs¬º +{Ÿ˝À
‘ê–q y˚&çy˚&ç ø±|ò”e\¢ yêfi¯fl ÁbÕD≤\T ø=+#Ó+ ≈£î<äT≥ |ü&ܶsTT.
ãdtùdºwüqT˝À ø±\Tô|fÒº dü]øÏ ‘=$Tà~ >∑+≥\sTT+~. yÓ+≥H˚
yÓ[fl ãdüT‡\ sêø£b˛ø£\T >∑eTì+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y. q÷´j·÷sYÿ, wæø±>√,
yÓT+|òædt, ≥˝ŸVü≤Ödæ yÓTT<ä˝…’q #ê˝≤ Á|ü<˚XÊ\≈£î ãdüT‡\THêïj·Tì
‘Ó*dæ+~.
ªªuÛ≤eq! eTq+ yÓfi≤fl*‡+<˚ ñ+&É{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ
nìï yÓ|’ ⁄ü \ø° ãdüT‡\THêïsTT. eTq+ mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl\ì #Ó|Œæ Hê ªãdüT‡+~
yÓfi¯fl+&çµ n+{≤s¡Tµµ.
ªªn˝≤π>, yÓ[flb˛<ë+. Çø£ÿ&ÉqT+&ç e÷Á‘·+ @+ #˚kÕÔ+.
ãdüT‡˝ÀH˚ ¬sdtº rdüT≈£î+<ë+µµ n+~ uÛ≤eq.
114
ªª>∑T&é ◊&çj÷· µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Ç<ä›s¡÷ ≈£îØÃ˝À¢ ≈£L\ã&ܶs¡T. n+‘·˝ÀH˚ s¡ø£åD≤~Ûø±] sêH˚
e#êÃ&ÉT. ªªmø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl*? {Ϭøÿ{Ÿ mø£ÿ&É?µµ nì n&ç>±&ÉT.
yÓTT<ä{Ï Á|üX¯ï≈£î Á|üXÊ+‘Y düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ¬s+&√ Á|üX¯ï≈£î
düe÷<Ûëq+>± ‘·q Áπ>Vü≤Ö+&é ãdtbÕdt #·÷|æ+#ê&ÉT.
Ä s¡ø£åD≤~Ûø±] eTπsMT n&É≈£îÿ+&ÜH˚ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
Á|üXÊ+‘Y uÛ≤eqyÓ’|ü⁄ #·÷dæ qyê«&ÉT. n‘·ì qe⁄«˝Àì nsê∆ìï
|üdæ>∑{Ϻ uÛ≤eq≈£L&Ü q$«+~.
ªªeTq Á|üj·÷D+ mø£ÿ&çø√ #Ó|üŒ+&çµµ.
ªªyÓTT<ä≥ wæø±>√ yÓfi≤›+ uÛ≤eq!µµ
ªªeT∞fl wæø±>√ m+<äTø£+&û. q÷´j·÷s¡Tÿ yÓ[fl ‹qï>± Ç+&çj÷·
yÓ[flb˛<ë+. Hê≈£î m|ü⁄Œ&Ó|ü⁄Œ&ÉT Çø£ÿ&ç qT+∫ ãj·T≥ |ü&É<ëe÷ nì
ñ+~µµ n+~ uÛ≤eq.
ªªì»y˚T. ø±ì Hê≈£î wæø±>√˝À ø=+#Ó+ |üqT+~ uÛ≤eq! H˚qT
sê>±H˚ wæø±>√ yÓfi≤flqT. dü<dä Tü ‡˝À bÕ˝§ZHêïqT. nø£ÿ&√ $∫Á‘·+ »]–+~.
H˚qT dü<ädüT‡˝À e÷{≤¢&É≥+ #·÷dæ ˇø£ n|ü]∫‘· $TÁ‘·T&ÉT yÓ+≥H˚ ªMT
Ks¡ T Ã\≈£ î H˚ q T ◊<ä T e+<ä \ &Ü\s¡ T ¢ ÇkÕÔ q Tµ nHêïs¡ T . H˚ q T
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷qT. Äj·Tq >=|üŒ dü+^‘· $<ë«+düT&ÉT. Çs¡yÓ’j˚Tfi¯¢Hê&˚
Çø£ÿ&çøÏ e∫à dæús¡|ü&çb˛j·÷s¡T. wæø±>√˝À Äj·Tq Á|üdæ<ä∆bÂs¡T&ÉT. Hê ñ
|üHê´dü+ $qï yÓ+≥H˚ e+<ä &Ü\s¡T¢ Ç∫à $T–*+~ eTs¡Tdü{Ï s√E
ÇkÕÔqHêï&ÉT. H˚qT yÓ+≥H˚ k‘Y yÓ’|ü⁄ yÓfi¯óÔHêïqì, e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT ‘·|üŒø£
wæø±>√ e∫à ø£\TkÕÔqì #ÓbÕŒqT. Äj·Tq ù|s¡T ø£ècÕísêyé. Äj·Tq <ä>∑Zs¡
u≤ø° edü÷\T #˚dTü ≈£î+fÒ eTq Á|üj÷· D≤ìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘·T+~. bÕ|ü+,
@ »qà˝À Hê≈£î u≤ø° |ü&ܶs√!µµ
ªªÄj·Tq ‘Ó\T>∑Tyêsê?µµ
114
 ªªne⁄qT, yêfi¯fl~ eT∫©|ü≥ï+µµ.
ªªdüπs. n˝≤π> yÓfi≤›+µµ nì ÄyÓ÷<ëìï ‘Ó*|æ+~ uÛ≤eq.
ªªwæø±>√ yÓfifl‚ ãdüT‡ dü]>±Z ns¡s∆ êÁ‹øÏ nsTT<äT ìeTTcÕ\T eTT+<äT
ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+~. MTs¡T á ˝À|ü\ ˇø£ ≈£îqT≈£î rùdÔ ‹j·T´+&ç. ˝Ò<ë
eTπsyÓH’ ê |üqT\T+fÒ |üP]Ô#d˚ Tü ø√+&ç. ˝Ò<ë @<ÓH’ ê ‹q{≤ìøÏ ø±yê\+fÒ
yÓTwæq¢˝À qT+∫ rdækÕÔqTµµ.
ªª@MT nø£ÿπs¢<äT. MTπsMT ôV’≤sêHê |ü&Éø£+&çµµ.
Á|üXÊ+‘Y ˝Ò∫ ªªˇø£ÿ ì$Twü+... ekÕÔµµ nì #Ó|æŒ ãdtùdºwüHé
‘·\T|ü⁄\T ‘Ós¡T#·T≈£îì ãj·T{ÏøÏ yÓ[fl ì\TÃHêï&ÉT.
nø£ÿ&˚ s√&ÉTM¶ T<ä ÁøÏ‘+· sêÁ‹ e∫Ãq |æ∫Ã~ ‹s¡T>∑T‘√+~. ÄyÓT
‘·q˝À ‘êH˚ e÷{≤¢&ÉT≈£î+{À+~. n<˚$T{À ns¡ú+ ø±e≥+ ˝Ò<äT>±ì
yÓTT‘·+Ô MT<ä ÄyÓT #ê˝≤ ndüV≤ü q+>± ñ+<äì e÷Á‘·+ ‘Ó\Tk˛Ô+~. ˇø£ÿ
ø£ å D + ÄyÓ T ø£ fi ¯ ó fl Á|ü X Ê+‘Y ø£ fi ¯ fl ‘√ ø£ * XÊsTT. @eTqT≈£ î +<√
|üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷ Á|üXÊ+‘Y <ä>∑Z]øÏ e∫Ã+~.
n‘·qT <ÛÓ’s¡´+>± n˝≤π> ì\TÃHêï&ÉT. ÄyÓTqT ‘·|æŒ+#·T≈£îì
˝À|ü*øÏ e∫ÃHê yÓqø£H˚ e#˚Ã~.
n‘·ì m<äTs¡T>± ì\TÃì ˇø£ ø£åD+ n‘·H˚ï #·÷dæ+~.
ªªyê{Ÿ &ÉTjYT yê+{Ÿ?µµ nì n&ç>±&É‘·qT.
ªª&√Héº _©yé <ä{Ÿ ôd≈£L´]{Ï Ä|òd” sü µY µ nì #Ó|Œæ eT∞fl |üsT¡ >∑T‘√
yÓ[fl+~.
s¡ø£åD≤~Ûø±]ì qeTàe<ä›ì |æ∫Ã~ #Ó|üŒ≥+ Á|üXÊ+‘YøÏ qe⁄«
‘Ó|æŒ+∫+~. ª|æ∫Ã<ëHê, ˙e⁄ eT‹˝Òø£ #Ó|æŒHê ˙e⁄ #Ó|æŒq e÷≥˝À¢
ì»eTT+~. á ˝Àø£+˝À me]˙ qeTà{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. H˚qT n˝≤π>
J$‘· + ˝À yÓ ÷ dü b ˛j· ÷ qT. qTe⁄« n˝≤π > yÓ ÷ dü b ˛sTT
|æ∫Ã<ëìej·÷´y˚yÓ÷! ø±ì H˚qT ˙˝≤ ø±˝Ò<ä+‘˚µ nqT≈£îHêï&É‘·qT.
115
‘·\T|ü⁄˝À¢+∫ ˝À|ü*øÏ #·÷XÊ&ÉT. uÛ≤eq ≈£îqT≈£î rk˛Ô+~.
ª&É ã T“\T Ks¡ T Ã nsTT‘˚ nj· ÷ ´j· T ì @<Ó ’ H ê edü ‹ >∑ è Vü ‰ ìøÏ
rdæ¬øfi≤fl*‡+~. bÕ|ü+, ìHêï ìÁ<ä˝Ò<äT. ás√p ˝Ò<äT. &çdæïes¡˝Ÿ¶˝À
‹]–q Äj·÷dü+ eTs√yÓ’|ü⁄. Ç+‘ê#˚dæ H˚qT yÓfi≤›eTHêï e#˚Ã<√ ø±<√µ
Ç˝≤ |ü]|ü] $<Ûë\T yÓfi≤flsTT n‘·ì Ä˝À#·q\T.
˝À|ü*øÏ yÓ[fl uÛ≤eqì yÓT\¢>± |ü\ø£]+#ê&ÉT.
ªªuÛ≤eq, ìÁ<äb˛‘·THêïsê?µµ.
ªª˝Ò<äT. }s¡πø n˝≤ ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îHêïqT. Ç+ø± ìÁ<äsêe≥+
˝Ò<Tä µµ.
≈£îØÃøÏ ô|{Ϻ ñqï {Ï.$.øÏ ‘·\ Äì+#·T≈£îì ñ+~ uÛ≤eq.
ªªBìï ‘·\øÏ+<äô|≥Tº≈£î |ü&ÉTø√+&ç. ‘·q u≤´>¥ ˝À+∫ XÊ\Tyê
rdæ Ç#êÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.dü ãj·T≥ düqï ∫qT≈£î\T |ü&ÉT‘·Tqï
#·|ü⁄Œ&ÉT. n+‘·≈£î eTT+<äT s√E≈£L&Ü Ç<˚ y˚fi¯πø Äs¡¢+&= e∫à #˚sê&ÉT
Á|üXÊ+‘Y. Çs¡yÓ’Hê\T>∑T >∑+≥˝À¢ eTs√ e´øÏÔ‘√ |ü]#·j·T+ m+‘·>±
ã\|ü&ç+<√ ‘·\#·T≈£î+fÒ n‘·ìπø ÄX¯Ãs¡´+>± ñ+~. ªªùdïVü≤+
kÕ|ü|Ô Bü q+µµ nHêï&ÉT. @&É&TÉ >∑T\T y˚ùdÔ m+‘√ >=|üŒ ùdïVü≤+ ø£\>∑e#·TÃ.
@&ÉT dü+e‘·‡sê\T ø£*dæ ñHêï ùdïVü≤+ ø£\eì yês¡T ≈£L&Ü ñHêïs¡T.
nB ÇB Ä˝À∫düTÔ+&É>± wæø±>√ yÓ’|ü⁄ yÓfi‚fl ãdüT‡ e∫Ã+<äì Á|üø£≥q
$ì|æ+∫+~.
sêÁ‹ 11`55 øÏ wæø±>√ ãdüT‡ møÏÿ Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq Äs¡¢+&=øÏ
ª{≤{≤µ #ÓbÕŒs¡T. y˚s¡T y˚s¡T>± e∫Ã, ø£*dæ Á|üj·÷D+ #Ój·T´{≤ìøÏ
<√Vü≤<ä+ #˚dæq Ä ãdtùdºwüHé yê]øÏ J$‘ê+‘·+ >∑Ts¡TÔ+&çb˛‘·T+~.
6
Äs¡¢+&=qT+∫ wæø±>√øÏ düTBs¡È Á|üj·÷D+. ≥˝ÖΩdæ˝À ãdüT‡
e÷sê*. $Tj·÷$T qT+∫ wæø±>√øÏ yÓfifl‚ ãdüT‡ yÓfió¯ +Ô ~. Mfi¯ófl Äs¡+¢ &=˝À
115
møÏÿq ãdüT‡ ‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq 5`30 ì.\øÏ ≥˝ÖΩdæ #˚]+~. nø£ÿ&É
ˇø£{Ïqïs¡ >∑+≥ùd|ü⁄ $ÁXÊ+‹. ‘·sê«‘· wæø±>√øÏ Çs¡yÓ’Hê\T>∑T >∑+≥\
Á|üj·÷D+. sêÁ‹ |üHÓï+&ÉT qT+∫ bı<äT›{Ï es¡≈£î ãdüT‡˝À u≤>±
ìÁ<äb˛j·÷]<ä›s¡÷. eTqdüT‡øÏ, <˚Vü‰ìøÏ ≈£L&Ü ø=+‘· n\dü≥ r]+~.
≥˝ÖΩdæ˝À eTTK+ nB ø£&TÉ ≈£îÿì ‘êC≤>± ‘·j÷· s¬ ’ wæø±>√ ãdüT‡ mø±ÿs¡T.
nø£ÿ&ç qT+∫ wæø±>√ es¡≈î£ nyÓT]ø±ì #·÷düT≈£î+≥÷ yÓfi≤fls¡T.
nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü q>∑sê\T edü÷ÔH˚ ñHêïsTT. nyÓT]ø±˝À ˇø£ q>∑s¡+ #·÷ùdÔ
eTs√ q>∑s¡+ #·÷&Ü*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äT. n+‘ê ˇπø ø±+Áø°≥T
dü+düÿè‹˝≤π> ø£ì|ædüTÔ+~. @yÓ’Hê Á|ü‘˚´ø£ ÁbÕ<Ûëq´+ ø£*Zq q>∑sê\T
‘·|üŒ $T–*q e˙ï ˇπø s¡ø£yÓTÆq ø£≥º&Ü\‘√, s√&É¢‘√, Á_&û®\T, ø±s¡T¢, ô|<ä›
ô|<ä› ø±´πsCŸ yê´qT\T yÓTT<ä˝…’q yê{Ï‘√ ˇπø ∫Á‘êìï eTq yÓT<ä&ÉT˝À
bò˛ø£dt #˚kÕÔsTT. Mfi¯ófl yÓfi¯óÔqï|ü⁄Œ&ÉT \÷sTT$˝…¢. Hêwt $˝…¢ nH˚ ¬s+&ÉT
ô|<ä› }fi¯ó¢ e#êÃsTT. Hêwt yÓ˝…¢˝À ªôd+≥sY bòÕsY ô|sꌤ]à+>¥ ÄsYº‡µ
(Á|ü<sä Ù¡ q ø£fi\
¯ dü+dü)ú nqï~ ø£ì|æ+∫+~. n+‘·ø+£ f… eTπsB #·÷&É<–ä +~
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. eT<Ûä´ eT<Ûä´ nH˚ø£ q>∑sê\˝À ~– e÷+≥>=eT]øÏ
yÓfi‚fl≥|ü⁄Œ&˚ Á|üXÊ+‘Y nìï Á|ü<˚XÊ\÷ #·÷ùdXÊ&ÉT. n+<äTe\¢ á
Á|üj·÷D+˝À n‘·qT m≈£îÿe>± ≈£îqT≈£îrj·T≥+, eT<Ûä´ eT<Ûä´ ‘·q
>∑‘· J$‘êìï >∑Ts¡TÔ‘Ó#·TÃø√e≥+˝ÀH˚ ø±\+ >∑&çbÕ&ÉT. n‘·ì J$‘·+˝À
»]–q #ê˝≤ dü+|òüT≥q\T dæìe÷Ø\T˝≤ n‘·ì eTqdüT˝À –Ás¡Tq
‹]>±sTT. uÛ≤eq‘√ |ü]#·j·T+ ø£*–q|üŒ{ÏqT+∫ |ü\¢$ n‘·ìøÏ |ü<˚
|ü<˚ C≤„|üø£+ sêkÕ–+~.
III
$»j·Tyê&É qT+∫ Á|üXÊ+‘YøÏ C≤ãT sêdæq Á|üø±s¡y˚T |ü\¢$
$XÊK˝À m+.mdt.dæ. #˚]+~. ndü\T ‘êqT yÓT&çdHæ é #Ój÷· ´\qT≈£î+~.
ø±ì $<äT´\¢‘· n+‘· u≤>± #·<äTe⁄˝À eTT+<äT≈£î sê˝Òø£b˛sTT+~.
116
n+<ä T e\¢ m+.mdt . dæ . ‘√ dü ] ô|≥Tº ø √e\dæ e∫Ã+~. m+.@.
#·~y˚yêfi¯fl+fÒ |ü\¢$øÏ #ê˝≤ ∫sê≈£î. m+.@.#˚ùdyêfi¯ófl m+<äT≈£L
|üìøÏsêì yêfi¯flì Ä$&É ñ<˚›X¯+. ø±ì Á|üXÊ+‘Y $wüj·T+˝À e÷Á‘·+
@MT nq˝Òø£ }s¡T≈£îH˚~. á $wüjT· +˝À yê[fl<ä]› ø° mH√ï kÕs¡T¢ yê>∑T´<ä+∆
»]–+~. ªª@ $wüj·TyÓTÆHê ìwü˜‘√, dü<ëX¯j·T+‘√, ÄdüøÏÔ‘√ #·<äe≥+
eTTK´+ @ πøåÁ‘·+˝ÀHÓ’Hê eTÚ*ø£+>± Ä˝À∫+#˚ #˚e ñ+&Ü*. ø=ìï
>=|üŒ $wüj÷· \T, ø=ìï ø±e⁄ nqï~ |üìøÏsê<äT. eTq+ #·~y˚ rs¡T˝À ñ
+~µµ nH˚ yê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª@yÓTÆHê #Ó|ü⁄Œ Á|üXÊ+‘Y. kÕVæ≤‘·´+, #·]Á‘·, ‘·‘·Ô«XÊÁdüÔ+ Çe˙ï
#·<äe≥+ e´s¡ú+µµ nH˚~ es¡íq.
ªªôd’Hé‡ #·~$q yêfi¯fl+<äs¡÷ ôd’+{ÏdüTº\T ø±˝Òs¡T. n˝≤π>
‘·‘·Ô«XÊÁdüÔ+ #·~$q yês¡+<äs¡÷ ‘ê‹Ô«≈£î\÷ ø±˝Òs¡T. #·]Á‘· #·~$q
yês¡+‘ê #·]Á‘· |ü]XÀ<Ûä≈£î\÷ ø±˝Òs¡T. á $wüj·T+˝À eTq+
yê<äT˝≤&ÉTø√ø£ me]~ yês¡T #·<Tä e⁄ø√e≥+ y˚T\Tµµ nì dü]# › ùÓ |Œyê&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
Ç˝≤+{Ï mìï yê<äT˝≤≥\T, <Óã“˝≤≥\T |ü\¢$‘√ »]>±sTT!
nsTTHê |ü\¢$‘√ ùdïVü≤+ n˝≤π> ø=qkÕ–+~. ˇø£kÕ] $XÊKqT+∫
ôd\e\øÏ e∫Ã+~ |ü\$¢ . Á|üXÊ+‘Y ≈£L&Ü e#êÃ&ÉT. Á|üXÊ+‘Y ≈£L&Ü Ä+Á<Ûä
$X¯«$<ë´\j·T+˝ÀH˚ #·~yê&ÉT. $XÊK˝À n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&É÷ |ü\$¢ , Á|üXÊ+‘Y
düeTTÁ<ä rs¡+˝À yÓ[fl ≈£Ls¡TÃì ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü⁄Œ≈£îH˚yês¡T. ôd\e⁄\øÏ
sê»eT+Á&ç e∫Ãq s√CÒ |ü\¢$ Á|üXÊ+‘Y Ç+{ÏøÏ e∫Ã+~. n‘·qT ‘·q
ø£fi¯flì ‘êH˚ qeTà˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
ªªÇ<˚$T{Ï |ü\¢$! qTe⁄«.... e÷ sTT+{ÏøÏ sêe≥+ ... H˚qT
qeTà˝Òøb£ ˛‘·THêïqTµµ.
ªª#·÷&Ü\ì|æ+∫+~, e#êÃqT. sêe<ä›+fÒ Çø£MT<ä≥sêqTµµ
116
n+~.
ªªn~ø±<äT |ü\$¢ . e÷sTT+{Ï |ü]düsê\T n$ ˙≈£î q#·Ãe⁄ø£<ë.
m˝≤ e#êÃyê nì ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+~. n+‘˚µµ
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT esê¸ø±\+ ø±<äT>±, yê‘êes¡D+ bı&ç>±H˚ ñ+~ ˝…+&çµµ
|ü\¢$ qe⁄«‘·÷ düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒ+~.
ªª$XÊK m˝≤ ñ+~ |ü\¢$?µµ n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMTs¡T ˝Ò≈£î+fÒ #ê˝≤ uÀsY ø=fÒº<˚. MTs¡÷ ñ+&É≥+ e\¢
Vü‰sTT>± ñ+~µµ.
ªªì»+ #Ó|ü⁄ÔHêïyê nã<ä∆+ #Ó|ü⁄ÔHêïyê?µµ
ªª˝Ò<äT Á|üXÊ+‘Y. d”]j·Tdt>± #Ó|ü⁄ÔHêï. m+<äTø√ eTì<ä›s¡+ ˇø£
<ä>sπZ∑ ñ+&Ü\ì|æk˛Ô+~µµ.
ªªj·TT MTHé, #·<Tä e⁄ø√{≤ìπø nqT≈£î+{≤qTµµ ø=+f…>± qe⁄«‘·÷
nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªj·TT dæ*.¢ Ç+πøeTqT≈£îHêïs¡T?µµ
ªªÇ+πøeTqT≈£î+{≤qT. MT¬sø£ÿ&É, H˚HøÓ ÿ£ &É. #·<eä ≥+ ‘·|Œü eTπs
˝Àø£C≤„qeT÷ ˝Ò<äTHê≈£îµµ.
ªªn˝≤ e÷{≤¢&Éø£+&ç Á|üXÊ+‘Y. H˚ì|ü⁄Œ&ÉT eTTq|ü{Ï˝≤
Ä˝À∫+#·≥+ ˝Ò<äT. Hê˝À #ê˝≤ e÷s¡TŒ e∫Ã+~. MT‘√ yÓqø£{Ï˝≤
yê<äT˝≤&˚ z|æø£ Hê≈£î ˝Ò<äT. Hê≈£î MT ùdïVü≤+ ø±yê*µµ.
ªª˙¬ø+‘· ø±yê˝À n&ÉT>∑T, ÇkÕÔqTµµ n_ÛqsTTdü÷Ô #ÓbÕŒ&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
n|üŒ{À¢ |ü\¢$˝À Á|üXÊ+‘YøÏ m˝≤+{Ï ø=s¡‘· ø£ì|æ+#·˝Ò<äT.
Á|üXÊ+‘Y˝À |ü\¢$ø° n+‘˚. ˝Àø£+ rπs n+‘·. eTq≈£î ÇwüºeTsTTq|ü⁄&ÉT
m<äT{Ï yê]˝À @ <√wüeT÷ ø£ì|æ+#·<äT!
$XÊK es¡≈£î yÓ[fl m+.@. #·<äTe⁄‘êqì Á|üXÊ+‘Y m|ü⁄Œ&É÷
117
}Væ≤+#·˝<Ò Tä . yêfi¯fl Hêqï>±] Ä<ëj·÷ìï ã{Ϻ n‘·ìï &çÁ^ #˚sTT+#·≥y˚T
ø£wüºeTì|æ+∫+~. ø±ì nìï |üØø£å\˝ÀqT Á|ü<∏äeTÁX‚DÏ˝À edü÷Ô ô|’
#·<äTe⁄\T nìyês¡´+ #˚düT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. n‘·ì ‘·eTTà&çøÏ #·<äTe⁄
nã“˝Ò<äT. mdt.mdt.m˝Ÿ.dæ. Hê\T>∑T kÕs¡T¢ sêXÊ&ÉT. nsTTHê ñrÔs¡Tí&ÉT
ø±˝Òø£b˛j·÷&ÉT. ø±ì n‘·qT ã‘·ø£H˚]Ãqyê&ÉT. ø=ìï s√E\T nø£ÿ&É
Çø£ÿ&É |üì#˚XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· ∫qï øÏsêD≤ø=≥Tº ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. yÓT\¢>±
nqï≈£î ≈£L&Ü düVü‰j·T|ü&˚ dæú‹øÏ e#êÃ&ÉT.
ªª˙¬ø+<äTø£qïj·÷´. ˙e⁄ $XÊK yÓfi¯ófl. ˙≈£î ø±e\dæq &ÉãT“
H˚qT |ü+|ækÕÔqT. ˙e⁄ m+‘· #·<äe<ä\#·T≈£î+fÒ n+‘· #·<äTe⁄. @+
u…+>∑ô|≥Tºø√≈£îµµ nHêï&ÉT.
$XÊK˝À #·~y˚≥|ü⁄Œ&ÉT |ü\¢$ m|ü⁄Œ&Ó’Hê ‘êqT düVü‰j·T+
#˚kÕÔqì eTT+<äT≈£î e#˚Ã~. ø±ì Á|üXÊ+‘Y n+^ø£]+#˚yê&ÉT ø±<äT.
|ü\¢$ yÓTT+&ç‘·q+ ˇø√ÿkÕ] Á|üXÊ+‘Y≈£î <äTs¡“¤s¡eTj˚T´~. Ä
yÓTT+&ç‘H· êìøÏ $s¡T>∑T&˚$T{À ns¡yú T˚ nj˚T´~ ø±<äT. ˇø£kÕ] ôd\e⁄\øÏ
Ç<äs› ÷¡ sê»eT+Á&ç ãj·T\T<˚sês¡T. $XÊK qT+∫ ãj·T\T<˚]q ‹s¡TeT\
mø˘‡Áô|dt nqïes¡+˝À Ä–b˛sTT+~. eT<Û´ä ˝À @y√ >∑÷&ÉT‡ ã+&ç |ü{≤º\T
‘·|æŒ+<äHêïs¡T. sêÁ‘·+‘ê nqïes¡+ ùdºwüqT˝ÀH˚ ñ+&çb˛e\dæ e∫Ã+~.
˝…’Hé m|üŒ{ÏøÏ øÏ¢j·Ts¡e⁄‘·T+<√ ‘Ó©<äT. ªªb˛˙ @ »{≤ÿH√ #˚düT≈£îì
}fiÀfløÏ yÓ[fl ãdüT‡ |ü≥Tº≈£îì yÓ[flb˛<ë+µµ n+fÒ ªdüùd$Tsêµ $q<äT.
n+‘ê bÕ¢{Ÿ bòÕs¡+ MT~øÏ e∫à n≥÷ Ç≥÷ |ü#ês¡T¢ #˚j·TkÕ>±s¡T.
Äs√E ]»πs«wüq÷ ˝Ò<äT. kÕj·T+Á‘êìøÏ sê»eT+Á&ç yÓ[flb˛‘ê+ ø£<ë
nqT≈£îHêïs¡T. Á|üj÷· DÏ≈î£ \+‘ê ù||üsT¡ ¢ |üsT¡ #·T≈£îì, Ns¡\T |üsT¡ #·T≈£îì,
u…&ç¶+>∑T\≈£î ÄqT≈£îì m˝≤ n+fÒ n˝≤ |ü&ÉT≈£îHêïs¡T. |ü\¢$ e÷Á‘·+
ˇø£ u…+NMT<ä ≈£Ls¡TÃ+~.
ªª#ê˝≤ ã&É*ø£ ne⁄‘·T+~. ø±ùd‡|üsTTHê |ü&ÉTø√ |ü\¢$µµ nì
117
m+‘·>±H√ #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªH˚qT #·∫ÃHê |ü&TÉ ø√qT. s¬ \
’ T ø£~˝Ò es¡≈î£ ≈£Ls¡TÃH˚ ñ+{≤qTµµ
n+~.
ª˙ ø£s¡àµ nqT≈£îì Á|üXÊ+‘Y ù||üs¡T |üs¡T#·T≈£îì ø=+#Ó+ùd|ü⁄
q&ÉT+ yê˝≤Ã&ÉT.
sêÁ‘·+‘ê ø£fió¯ fl ≈£L&Ü eT÷j·T≈£î+&Ü ≈£Ls¡TÃqï |ü\$¢ ~ |ü≥Tº<\ä
nHê˝À |ü+‘·+ nHê˝À yÓTT+&ç‘·q+ nHê˝À ns¡ú+ ø±˝Ò<äT Á|üXÊ+‘YøÏ.
n˝≤+{Ï |ü\¢$‘√ ‘·q≈£î ô|[fl nsTTq $wüj·T+ ‘·\#·T≈£î+fÒ
Á|üXÊ+‘YøÏ Ç|üŒ{Ïø° ÄX¯Ãs¡´+ y˚k˛Ô+~. Ä]úø£ |ü]dæú‹ #·÷ùdÔ yê[fl<ä›]ø°
Vü≤dæeÔ TX¯ø±+‘·s+¡ . Ä ne÷àsTTì Äràj·T ùdïVæ≤‘·Tsê*>±H˚ #·÷ùdyê&ÉT.
nsTT‘˚ uÛ≤s¡´>± }Væ≤+#·Tø√yê\+fÒ n‘·ìøÏ uÛÑj·T+ y˚ùd~. Á|üXÊ+‘Y
Ç+{Ï |ü]dæ‘ú T· \+fÒ |ü\$¢ øÏ ndüV≤ü qy˚T. ø±ì n‘·ì MT<ä e÷Á‘·+ ÇcÕºìï
eTs¡\TÃø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. n‘·qT #·~$ @<ÓH’ ê eT+∫ ñ<√´>∑+ eùdÔ n‘·ì
J$‘· $<ÛëHêH˚ï e÷]Ãy˚j·Te#·Tà nqT≈£îì ñ+≥T+~.
m+.@.˝À Á|üXÊ+‘YøÏ yÓTT<ä{Ï sê´+ø˘ e∫Ã+~. n+<äTe\¢ yÓ+≥H˚
]ôd]Ã˝À ≈£L&Ü d”≥T <=]øÏ+~. kÕÿ\sYwæ|t \_Û+∫+~. n+<äTe\¢
n‘·qT ‘·q |ü]XÀ<Ûäq kÕ–+#·{≤ìøÏ ø£wüºy˚TMT ø±˝Ò<äT. |ü\¢$ ≈£L&Ü
|òüdtºø±¢düT˝À ñrÔs¡Tísê\sTT+~ ø±ì sê´+ø˘ sê˝Ò<äT.
Á|üXÊ+‘Y |ü]XÀ<Ûäq˝À #˚πsy˚fi¯≈£î yêfi¯fl ø£cÕº\T #ê˝≤es¡≈£î
r]b˛j·÷sTT. yêfi¯fl Hêqï>±s¡T ]f…Æs¡j·÷´s¡T. Äj·Tq≈£î sêe\dæq
Çq÷¸´¬sqT‡ Á>±#·T´sTT{Ï yÓTT<ä˝…’q$ e#êÃsTT. #˚‹˝À &ÉãT“\T ø=+‘·
ª>∑\>∑\µ ˝≤&ÉkÕ>±sTT. ø=‘·Ôù|≥˝À Çs¡T≈£îdü+<äT˝À Ç\T¢ e~˝Òdæ
<ëqyêsTTù|≥˝À eTs√ Ç\T¢ n<Ó›øÏ rdüT≈£îHêïs¡T yêfi¯ófl. n˝≤+{Ï
düeTj·T+˝ÀH˚ yêfi¯fl Hêqï>±s¡T ªÇ+ø£ ô|[fl #˚düTø√ Á|üXÊ+‘Y. Hê≈£L
#Ój·T´≥+ ø£wüº+>± ñ+~. ø√&É\T eùdÔ #˚<√&ÉT yê<√&ÉT>± ñ+≥T+~µ
118
nHêïs¡T. Á|üXÊ+‘Y ‘·*¢ n‘·qT m+.@. #·<äTe⁄‘·Tqï|ü⁄Œ&˚ Vü≤sƒê‘·TÔ>±
>∑T+&Ób˛≥T‘√ #·ìb˛sTT+~. n|üŒ{Ï qT+∫ yêfi¯fl Hêqï>±s¡T ˇ+≥]
yê¬s’b˛j·÷s¡T. $qjYTøÏ e+&ç ô|{Ϻ ‘·q÷ ‹ì ø±\+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T.
ªª]ôd]à nsTT H˚qT ñ<√´>∑+˝À #˚πses¡≈£î ô|[fl #˚düT≈£îH˚
Á|üdüøÏÔ˝Ò<äTµµ nì K∫Ñ·+>± #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªH˚qT Ç+ø£ m≈£îÿe ø±\+ ã‘·øq£ T. ˙ ô|[fl #·÷ùd uÛ≤>∑´yÓTHÆ ê
ø£*–+#·T u≤ã÷µµ nì yêfi¯fl Hêqï>±s¡T n&çπ>dü]øÏ Á|üXÊ+‘YøÏ ø£fi¯fl˝À
˙fi¯ó¢ ‹]>±sTT.
ªªMT sTTwüº+ MTs¡T m˝≤ #Óù|Ô n˝≤ #˚kÕÔµµ nH˚XÊ&ÉT.
n<˚s√E yêfi¯fl Hêqï>±] e÷≥*ï |ü\¢$øÏ #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªMT Ä˝À#·q @$T{Ï?µµ nì n&ç–+~ |ü\¢$.
ªªHê Ä˝À#·q @MT˝Ò<äT. n+‘ê e÷ Hêqï>±]πø e~˝ÒXÊqTµµ.
ªªÇ+‘· #· < ä T eP #· ~ $ MTø£ + ≥÷ ˇø£ n_Û Á bÕj· T +
@s¡Œs¡T#·Tø√˝Òsê?µµ n+~ |ü\¢$.
ªª#·<äTe⁄øÏ BìøÏ dü+ã+<Ûä+ @$T{Ï |ü\¢$? e÷ Hêqï>±]πø
e~˝ÒXÊqT. Äj·Tq #Ó|æŒq≥T¢ #˚kÕÔqTµµ nHêï&É‘·qT.
|ü\¢$ @+ e÷{≤¢&É˝Ò<äT. ÄyÓT eTTK+ q\¢>± nsTTb˛sTT+~.
eTÚq+>± nø£ÿ&çqT+∫ yÓ[flb˛sTT+~.
¬s+&ÉT s√E\T ‘·sê«‘· n+~!
ªªe÷ Hêqï>±]ì MT sTT+{ÏøÏ |ü+ù|<ë?µµ
ªªm+<äT≈£î?µµ ÄX¯Ãs¡´+‘√ n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT Hêqï>±]‘√ e÷{≤¢&{ É ≤ìøϵµ
ªª@eTì?µµ
ªª@MT ‘Ó©q≥T¢ q{Ï+#·e<äT› Á|üXÊ+‘Y. eTq ô|[fl $wüj·T+
e÷{≤¢&{ É ≤ìøϵµ
118
 ªªHê≈£î n˝≤+{Ï Ä˝À#·q sê˝Ò<äT |ü\¢$µµ.
ªªì»+ #Ó|üŒ+&ç. qqTï ô|[fl #˚düTø√≥+ Çwüº+˝Ò<ë?µµ
ªªÇwüºe÷ nsTTwüºe÷ nqï~ ø±<äT |ü\¢$. eTq ùdïVü≤+ #ê˝≤
s√E\T ì\yê\+fÒ eTq+ ô|[fl #˚düTø√≈£L&É<äT. ˙e⁄ ô|]–q
yê‘êes¡D+ y˚sT¡ , H˚qT ô|]–q yê‘êes¡D+ y˚sT¡ . eTq+ ø£*dæ ø±|ü⁄s¡+
#Ój·T´≥+ ø£wüº+µµ.
ªªH˚qT #Ó&ɶ<ëqïy˚ ø£<ä÷ MT n_ÛÁbÕj·T+?µµ ãT+>∑eT÷‹ ô|{Ϻ
n+~ |ü\¢$.
ªªø±H˚ø±<äT |ü\$¢ . H˚qT yêdüeÔ + #Ó|⁄ü HÔ êïq+‘˚. ˙e⁄ #Ó&<¶É ëìyÓ‘’ ˚
Çìï s√E\T H˚qT m+<äT≈£î ùdïVü≤+ #˚kÕÔqT? ùdïVü≤+ y˚s¡T ô|[fl y˚s¡T.
J$‘ê+‘·+ ùdïVæ≤‘·T\T>± ñ+&É>∑*–q yêfi¯ófl ≈£L&Ü <ä+|ü‘·T\T>± ñ
+&É˝Òs¡T. ô|[fl #ê˝≤ d”]j·Tdt>± Ä˝À∫+∫ ìs¡ísTT+#ê*‡q $wüj·T+.
eTq H˚|ü<∏ä´+ y˚s¡T ø±e≥+e\¢ eTq+ ø£*dæ ñ+&É≥+ ø£wüº+ ø±e#·Tõµ.
ªªne˙ï MT }Vü≤\T Á|üXÊ+‘Y. H˚qT Ç+‘·≈£î eTT+<äT m˝≤ ñ
+&˚<ëìï. Ç|ü⁄Œ&ÉT m˝≤ ñHêïqT? MT ø√düy˚T ø£<ë Hê˝À
ñ+&˚ düVü≤» uÛ≤eq*ï ≈£L&Ü n<äT|ü⁄˝À ô|≥Tº≈£îHêïqT. Ç+‘·es¡≈£î
H˚qT MT sTT+{Ï˝≤+{Ï Çfi¯fl düMTbÕìøÏ ≈£L&Ü yÓfi¯fl˝Ò<äT. n˝≤+{Ï~ MT
sTT+{ÏøÏ sêe≥+ ˝Ò<ë? m|ü⁄Œ&É÷ ˇø£ÿ˝≤π> ñ+{≤e÷. n+<äs¡+
u≤>∑T|ü&Ü\H˚ ø£<ë nqT≈£î+{≤+. Hê≈£î ◊X¯«s¡´+ nø£ÿs¡˝Ò<äT. MT
eT+∫‘·q+ #ê\T. Á|üXÊ+‘Y, H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ MT<ä>∑Zs¡ Hê Á|”‹ì ãj·T≥
ô|≥Tºø√˝Ò<äT. ø±ì Hê eTqdüT‡˝À MT MT~ Áù|eTq+‘ê <ë∫ô|≥Tº≈£îì
ñHêïqT. MT]˝≤ e÷{≤¢&Éø£+&çµµ Bq+>± eTTK+ ô|{Ϻ #Ó|æŒ+~ |ü\¢$.
Á|üXÊ+‘Y @MT e÷{≤¢&É˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
|ü\¢$ Hêqï>±s¡T e∫à Á|üXÊ+‘Y Hêqï>±]ì n&çπ>dü]øÏ Äj·Tq
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. Äj·Tq≈£î qeTàX¯ø£´+ ø±˝Ò<äT.
119
ªªe÷ n+‘·düTÔ≈£î eTsê´<ä≈£î ‘·–q yêfi¯fl‘√ $j·T´eT+<ä≥+
eT+∫~. MT n+‘·düTÔ≈£î ‘·–q yêfi¯fl+ ø±<äT y˚TeTTµµ nHêïsêj·Tq.
ªªn+‘·düTÔ\T eTq+ ø£*Œ+#·T≈£îH˚y˚. MTs¡T <ëìï >∑T]+∫
Ä˝À∫+#·e<äT.› MT sTT+{À¢ e÷ ne÷àsTT düTK+>± ñ+≥T+<äì Hê≈£î
qeTàø£+ ñ+~. <äj·T#˚dæ ˇ|ü⁄Œø√+&ç. MT nu≤“sTT ãT~∆eT+‘·T&ÉT.
π s |ü ⁄ ]ôd]à |ü P ]Ô #˚ X Ê&É + fÒ mø£ ÿ &Ó ’ H ê ‘· | ü Œ ≈£ î +&Ü ñ<√´>∑ +
<=s¡T≈£î‘·T+~. MT n+‘·düTÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~ ø±ì ‘·s¡>∑<äT. n+<äTe\¢
n˝≤+{Ï Ä˝À#·q˝Ò+ ô|≥Tºø√e<äT›µµ nHêïs¡T |ü\¢$ ‘·+Á&ç.
Á|üXÊ+‘Y ‘·+Á&ç ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T.
Á|üXÊ+‘Y ‘·eTTà&ÉT $qjYTøÏ e÷Á‘·+ ô|[fl düT‘·sê+ Çwüº+˝Ò<äT.
n‘·ìøÏ yÓTT<ä{Ï qT+∫ |ü\¢$ n+fÒ Çwüº+ ˝Ò<äT. |ü\¢$ yêfi¯ófl
sê»eT+Á&ç˝ÀH˚ ñHêï Á|üXÊ+‘Y ã\e+‘·+ MT<ä ¬s+&ÉT eT÷&ÉT kÕs¡T¢
e÷Á‘·+ n‘·qT yê[fl+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
ªªÄ$&ÉøÏ #ê˝≤ nVü≤+ø±s¡+. n˝≤+{Ï~ eTì+{ÏøÏ e∫Ã+<ä+fÒ
eTì\T¢ >√$+<äµµ nHêï&ÉT $qjYT.
ªªqTe⁄« yê[fl+{ÏøÏ yÓfi¯fle⁄. yêfi¯fl‘√ e÷{≤¢&Ée⁄ n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT
yêfi¯flqT >∑T]+∫ n_ÛÁbÕj·÷\T e´ø£Ô+ #Ój·T´≥+ eT+∫~ ø±<äTµµ nì
n‘·ì H√s¡T eT÷sTT+#ês¡T. Á|üXÊ+‘Y, yêfi¯ófl Hêqï>±s¡T. yÓTT‘êÔìøÏ |ü\$¢ øÏ,
Á|üXÊ+‘YøÏ ô|[fl »]–+~. nB |ü\$¢ yêfi¯fl kÕúsTTøÏ ‘·>≥ Z∑ T¢ yÓu’ yÑÛ √ù|‘·+>±
»]–+~. ∫e]øÏ ]ôd|ü¸Hé≈£î ≈£L&Ü yêfi¯ófl Á|üXÊ+‘Y yêfi¯fløÏ neø±X¯+
Çe«˝Ò<äT. n+‘ê yêfi‚fl #·÷düT≈£îHêïs¡T. Á|üXÊ+‘Y yêfi¯flqdü\T
e÷{≤¢&ìÉ e«˝Ò<Tä .
ªªÇ~ Hê ô|<ä› ≈£L‘·T] ô|[fl. H˚qT #˚düTÔqï yÓTT<ä{Ï X¯óuÛÑø±s¡´+.
HêsTTwüº+ e∫Ãq≥Tº »]ù| n~Ûø±s¡+ HêøÏe«+&çµµ nHêïs¡T |ü\¢$
Hêqï>±s¡T.
119
 |ü\¢$ Ç+{ÏøÏ e∫Ãq HÓ\ s√E\ ˝Àù| Á|üXÊ+‘Y ‘·+Á&ç
#·ìb˛j·÷s¡T.
n|üŒ{Ï qT+#˚ n‘·ì ø£cÕº\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT.
|ü\¢$ ‘·q÷ $XÊK≈£î ekÕÔq+~. ø±ì Á|üXÊ+‘Y ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT.
‘·q |ü]XÀ<Ûäq |üP]Ô nsTTq ‘·sê«‘˚ Ç<ä›s¡÷ ø£*dæ ñ+&É≥+ kÕ<Ûä´
nHêï&ÉT. |ü\¢$ Ç+{À¢ ñqï ø=ìï s√E˝À¢H˚ Ç+{À¢ ø£\‘·\T πs>±sTT.
ô|[fl ø±>±H˚ Á|üXÊ+‘Y $XÊK yÓ[flb˛j·÷&ÉT. yêfi¯fl Hêqï>±s¡T »ãT“q
|ü&ܶs¡T. $qjYTøÏ |ü\¢$ e÷Á‘·+ düVü≤ø£]+#·˝Ò<äT. ˇø£yÓ’|ü⁄ Hêqï>±s¡T
»ãT“‘√ rdüT≈£î+≥÷ ñ+fÒ e~q‘√ b˛{≤¢&É˝Òø£ $qjYT #ê˝≤
$düT≈£îÿH˚yê&ÉT. Hêqï>±]øÏ eTØ u≤>∑T˝Ò<äqì ‘Ó*dæ $XÊKqT+∫
|üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷ e#êÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Á|üXÊ+‘Y Hêqï>±]ì ÄdüŒÁ‹˝À #˚]Œ+#˚ $wüj·T+˝À ≈£L&Ü
n‘·ìøÏ, |ü\¢$øÏ b˛{≤¢≥ »]–+~. sê»eT+Á&ç˝À Á|üuÛÑT‘·« ÄdüŒÁ‹˝À
Á|üXÊ+‘YøÏ ‘Ó*dæq &Üø£ºs¡T¢ #ê˝≤eT+~ ñHêïs¡T. n+<äTe\¢ nø£ÿ&˚
#˚ s ¡ T kÕÔ q +{≤&É T n‘· q T. ø±ì @<Ó ’ H ê Á|ü s TTy˚ ≥ T Vü ‰ dæ Œ ≥˝À¢
#˚s¡ÃeT+≥T+~ |ü\¢$. ∫e]øÏ $dæ–b˛sTT.
ªª&ÉãT“≈£î >∑&ç¶ ‹+{≤s¡Tµµ n+~ |ü\¢$.
$qjYTøÏ #ê˝≤ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªª˙ dü\Vü‰˝Ò+ nø£ÿsπ <¢ Tä e~Hê.
˙øÏwüºyÓTÆ‘˚ düVü‰j·T+ #ÓsTT´. ˝Ò≈£î+fÒ }s√ÿµµ nHêï&ÉT.
Á|üXÊ+‘Y Hêqï>±s¡T #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· ªªMT eT‹˝Òì ‘·q+e˝Ò¢
Ä eTTdü˝≤j·Tq ÁbÕD≤\T b˛j·÷sTT. MT≈£î &ÉãT“˝Ò≈î£ +fÒ e÷ Hêqï>±s¡T
Ç#˚Ãyês¡T ø£<ë. nqedüs+¡ >± Äj·Tq ÁbÕD≤\T b˛>={≤ºsT¡ µµ nì #Ó|Œæ +~
|ü\¢$.
Á|üXÊ+‘Y Hêqï>±s¡T #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· yês¡+ s√E\T ≈£L&Ü
Ä sTT+{À¢ ñ+&É˝Òø£b˛sTT+~ |ü\¢$. Á|üXÊ+‘Y $XÊK yÓfi≤fl&ÉT. |ü\¢$
120
$qjYT‘√ <Óã“˝≤&ç yê[fl+{ÏøÏ yÓ[flb˛sTT+~.
Ç˝≤ ñ+&É>± Á|üXÊ+‘Y #·<äTe⁄ |üPs¡ÔsTT sê»eT+Á&ç˝ÀH˚ ñ
<√´>∑+ <=]øÏ+~. Ç~ ˇø£ $<Û+ä >± |ü\$¢ øÏ ìsêX¯ ø£*+Z ∫+~. sê»eT+Á&ç
e~* eT¬sø£ÿ&ç¬ø’Hê yÓfi≤›eTì Ä$&É ÄX¯. $qjYT‘√ ñ+&É≥+ Äe&ÉøÏ
düT‘·sê+ Çwüº+ ˝Ò<äT. nBø±ø£ øÏsêD≤ ø=≥Tº ô|≥Tº≈£îqï yê&ç‘√ ø£*dæ ñ
+fÒ ‘·eT |üs¡Ty˚+ø±yê* nqT≈£î+~. y˚s¡T>± ø±|ü⁄s¡+ ô|&É<ëeT+fÒ
Á|üXÊ+‘Y ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT. ªª∫qï|üŒ{ÏqT+∫ ˇø£ÿ{Ï>± ø£*dæb˛j·÷+.
Hêqï>±s¡÷ #·ìb˛j·÷s¡T. $qjYTì e~* H˚qT+&É˝ÒqT. n‘·q÷ ñ
+&É˝&Ò TÉ µµ nHêï&ÉT.
ªª‘·eTTà&çø√dü+ uÛ≤s¡´ì e<äT\T≈£î+{≤sê?µµ n+~ |ü\¢$.
ªªn˝≤ ø±<äT |ü\¢$. qTy˚« ns¡ú+ #˚düTø√. H˚qT #·<äe{≤ìøÏ
≈£L&Ü $qjYT ‘ê´>∑+ #˚XÊ&ÉT. n‘·ì ndüsê˝Ò+<˚ Hê #·<äTy˚ kÕπ>~
ø±<äT. y˚T+ n+<äs¡T nqï<äeTTà˝≤¢ ø±<äT. ˇø£] H=ø£s¡T e~* ñ
+&É˝Ò+. e÷Hêqï>±s¡T eTeTà*ï Ä $<Ûä+>± ô|+#ês¡T. qTy˚« m˝≤¬>’Hê
düs¡T›≈£îb˛yê*µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªHÓ \ s√E\T+&ç H˚ q T #· ÷ XÊqT ø£ < ë. m+‘· e s¡ ≈ £ î
düs¡T›≈£îb˛>∑\H√. e÷sTT<ä›]ø° ˇø£ÿ ø£åD+ ≈£L&Ü |ü&É<äT. H˚qT e÷Á‘·+
$qjYT‘√ u≤≥T ñ+&É˝ÒqT.µµ nì ø£f…º $]∫ bısTT´˝À ô|{Ϻq≥Tº
e÷{≤¢&ç+~ |ü\¢$.
á yê–«yê<ä+ Ç˝≤ kÕ>∑T‘·T+fÒ |ü\¢$øÏ ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ˇø£
ø±˝Òõ˝À ˝…ø£Ãs¡s¡T ñ<√´>∑+ e∫Ã+~. Ä$&É m–] >∑+‘˚dæq+‘·
|üì#˚dæ+~. yÓTT<ä{ÏqT+∫ q>∑s¡+ J$‘·+ n+fÒ |ü\¢$øÏ #ê˝≤ Çwüº+.
sê»<Ûëì˝À ñ<√´>∑+ e#˚Ãdü]øÏ dü+‘√wü+‘√ >∑+‘·T\T y˚dü÷Ô Á|üXÊ+‘Y
<ä>∑Z]øÏ e∫Ã+~.
ªªá uÀ&ç ñ<√´>∑+ e~˝…j·T´+&ç. ôV’≤<äsêu≤<äT˝À Vü‰sTT>±
120
ñ+<ë+. e÷ Hêqï>±s¡T me]‘√HÓ’Hê #Ó|æŒ MT≈£î ≈£L&Ü ‘·|üŒø£ @<√
ø±˝ÒJ˝À ñ<√´>∑+ #·÷dæ ô|&ÜÔs¡T. eTq J$‘·+ kÕ|ò”>± kÕ–b˛‘·T+~µµ
n+~ |ü\¢$.
ø±ì Á|üXÊ+‘Y düVü≤»+>±H˚ ìsêø£]+#ê&ÉT. ªªÇø£ÿ&É Vü‰sTT>±
ñ<√´>∑+ <=]øÏ+~. MT Hêqï>±s¡÷ Çø£ÿ&˚ ñHêïs¡T. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT ñ
qï }s¡T e<äT\T≈£îì ôV’≤<äsêu≤<éøÏ yÓfifl¯ ≥+ HêøÏw+ºü ˝Ò<Tä . qTe⁄« u≤>±
Ä˝À∫+#·T≈£îì ìs¡íj·T+ rdüTø√µµ nHêï&ÉT.
ø±ì |ü \ ¢ $ $q˝Ò < ä T . ôV’ ≤ <ä s êu≤<ä T øÏ yÓ fi ¯ fl {≤ìπ ø
ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+~. ô|fi¯flsTT dü+e‘·‡s¡eTsTTHê |ü\$¢ øÏ Á|üXÊ+‘YøÏ eT<Û´ä
m˝≤+{Ï kÕeTs¡dü´+ ø£\>∑˝Ò<äT. ∫e]øÏ |ü\¢$ #Ó|üŒH˚ #Ó|æŒ+~.
ªªMTs¡T H˚qT #Ó|æŒq e÷≥ m|üŒ{Ïø° $qqT nH˚≥¢sTT‘˚ H˚qT
$&Ü≈£î\T rdüTø√yê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqTµµ nì.
Á|üXÊ+‘YøÏ ÄX¯Ãs¡´+ nì|æ+#·˝Ò<äT.
ªªHê≈£î eTT+<˚ ‘Ó\TdüT |ü\¢$. eTì<ä›]øÏ eT<Ûä´ nqTã+<Ûä+
XÊX¯«‘·+>± ì\e<äì. eTq eTqdüT\T ø£\e«ì. ø±ì qTy˚« m+‘· #Ó|Œæ Hê
$q˝Ò<Tä . ˙ n_ÛsT¡ #·T\T, ÄX¯j÷· \T y˚sT¡ . e<äH› êï Hê J$‘·+˝À Á|üy•˚ +∫
˙e⁄ nXÊ+‹ bÕ\j·÷´e⁄, qq÷ï nXÊ+‹ bÕ\T #˚XÊe⁄µµ nHêï&ÉT u≤<Û‘ä √
Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT]˝≤ Á|üe]ÔkÕÔs¡ì H˚qT }Væ≤+#·˝Ò<ä+&ç. ô|[fl nsTTq
‘·sê«‘· uÛ≤s¡´≈£î $\Te ÇkÕÔs¡qT≈£îHêïqT. Ç<ä›s¡+ ñ<√´>∑+ #˚dæ ñ
qï‘·yÓTÆq J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄<ëeTqT≈£îHêïqT. Ç\T¢, ø±s¡T n˙ï ø=qT≈£îÿì
Çø£HÓ’Hê J$‘·+˝À düTKXÊ+‘·T\T bı+<äT<ëeTqT≈£îHêïqT. ø±ì Hê
ÄX¯\˙ï Ä&çj÷· X¯\T #˚XÊs¡T. Hê ã‘·T≈£î H˚qT ã‘·ø>£ \ ∑ qT. MTs¡T Hê‘√
ø£\dæsês¡ì ‘˚*b˛sTT+~. Ç+ø± H˚qT MT‘√ m+<äT≈£î dü+ã+<Ûä+
ô|≥Tºø√yê*µµ n+~ |ü\¢$.
121
Á|üXÊ+‘Y @MT e÷{≤¢&É˝Òø£b˛j·÷&ÉT. $y˚ø£+ ˝Òì |ü\¢$øÏ m˝≤
ãT~∆ #ÓbÕŒ˝À ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. yêfi¯fl Hêqï>±]‘√ e÷{≤¢&Ü&ÉT. ≈£L‘·T]øÏ
ãT~∆ #Ó|Œü eTHêï&ÉT. mes¡T #Ó|Œæ Hê |ü\$¢ $q˝Ò<Tä . ‘·H˚ yÓ[fl ˝≤j·TsYì
dü+Á|ü~+∫+~. $&Ü≈£î\ H√{°dTü Ç|æŒ+∫+~. Çø£ ‘·qT #˚ùd<˚MT ˝Ò<ìä
ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ù||üs¡¢˝À eTÚq+>± dü+‘·ø£+ ô|{≤º&ÉT.
yê[fl<ä›] dü+ã+<Ûä+ Ç˝≤ ‘·«s¡˝ÀH˚ eTT–dæ+~. Á|üXÊ+‘Y ‘·q
düeTj·÷qï+‘·{˙Ï #·<eä {≤ìøÏ, |ü]XÀ<Ûqä øÏ $ìjÓ÷–+#ê&ÉT. J$‘·+˝À
‹qï m<äTs¡T <Óã“ì m<äTs√ÿ{≤ìøÏ ‘·‘·Ô«XÊÁdüÔ+ n‘·ìøÏ u≤>± ñ
|üjÓ÷–+∫+~.
C≤Á>∑<eä dü˝
ú Àì Ä˝À#·q\T, ìÁ<ëedü˝ ú Àì $$<Ûä dü«bÕï\ eT<Û´ä
Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq møÏÿq Áπ>Vü≤Ö+&é ãdüT‡ wæø±>√yÓ’|ü⁄ <ä÷düT≈£îb˛sTT+~.
ãdüT‡˝ÀH˚ yêfi¯fløÏ u≤>± $ÁXÊ+‹ <=]øÏ+~.
7
Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq Ç<äs› ÷¡ wæø±>√ eTVü‰q>∑s+¡ ˝À n&ÉT>∑T ô|{≤ºsT¡ .
nyÓT]ø± dü+j·TTø£Ô sêÁcÕº\˝Àì Á|üd<æ ∆ä q>∑sê\˝ÀqT ô|<ä› q>∑sê\˝ÀqT
wæø±>√ ˇø£{Ï. wæø±>√ q>∑sêìï yÓTT<ä≥ #·÷dæq|ü⁄Œ&˚ <ëìô|’ Áù|eT˝À
|ü&ܶ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. wæø±>√ì ªeT+#·Tq>∑s¡+µ n+{≤s¡T. bı<äT›q Ä q>∑s¡+
eT+#·T eTTdüT>∑T ø£|ü⁄Œ≈£îì $+‘· XÀuÛÑ‘√ yÓ*–b˛‘·T+≥T+~.
q÷´j·÷s¡Tÿ˝≤π> ô|<ä› q>∑sy¡ TÓ HÆ ê q÷´j·÷s¡Tÿ˝À ñqï+‘· Vü≤&Ü$&ç>±ì,
Áøös¡´+>±ì, y˚>∑+>±ì wæø±>√˝À ø£ì|æ+#·e⁄.
$y˚ø±q+<äT&ÉT yÓ[fl uÛ≤s¡rj·TT\T Wqï‘ê´ìï #ê{Ïq q>∑s+¡ >±
≈£L&Ü Á|üXÊ+‘YøÏ Ä q>∑se¡ T+fÒ m+‘√ Çwü+º . wæø±>√ $X¯«$<ë´\j·T+˝À
dü<dä Tü ‡øÏ yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT n‘·ìøÏ sêãsY‡º nH˚ ˝…øã s¡sT¡ ‘√ |ü]#·jT· + nsTT+~.
n‘·qT uÛ≤s¡‘<· X˚ ÊìøÏ e∫à eT÷&˚fifl¯ bÕ≥T ]ôd]à #˚XÊ&ÉT. ‘Ó\T>∑T #·øÿ£ >±
e÷{≤¢&É‘ê&ÉT. Hê>±s¡T®Hê#ês¡T´ì <äs¡Ùq+ MT<ä Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq |ü]XÀ<Ûäq
121
#˚XÊ&ÉT. Á|üXÊ+‘Y‘√ n‘·qT ãu≤>± ø£*dæb˛j·÷&ÉT. wæø±>√ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT
Á|üXÊ+‘Y n‘·ì ø±«s¡ºsY‡˝ÀH˚ ñHêï&ÉT. n~ j·T÷ìe]‡{Ï ø±´+|üdt˝ÀH˚
ñ+~.
wæø±>√˝À ~>∑>±H˚ sêãsYº‡≈£î bò˛qT #˚XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. wæø±>√
ø±´+|üd<t >ä ]Z∑ øÏ yÓfifl‚ s¬ \
’ T+~. bı<äTq› @&ÉTqïs¡øÏ Áπ>Vü≤Ö+&é ãkÕº+&ÉTqT+∫
sê´+&Ü˝Ÿ‡ Ád”º{Ÿ ∫es¡ ñ+&˚ Ç*¢HêjYT‡ ôd+Á≥˝Ÿ ùdºwüqT˝À
¬s’˝…ø±ÿ]<ä›s¡÷. {Ϭøÿ{Ÿ rdüT≈£îì π>≥T˝À ñ+&˚ ˇø£ ø£qï+˝À y˚ùdÔ π>≥T
‘ÓsT¡ #·T≈£î+≥T+~. Ä {Ïø¬ ÿfÒ >π ≥TøÏ ÄyÓ|’ ⁄ü qT+∫ edüT~Ô . n~ rdüT≈£îì
¬s’˝…ø±ÿ*. eT∞fl ~–q|ü⁄Œ&ÉT n˝≤π> π>≥T˝À {Ϭøÿ{Ÿ y˚ùdÔ n~
‘Ós¡T#·T≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT ùdºwüqT ãj·T≥≈£î sêyê*. yÓfi‚fl Vü≤&Ü$&ç˝À á
$wüj·T+ uÛ≤eqøÏ #Ó|üŒ≥+ eT]∫b˛j·÷&ÉT Á|üXÊ+‘Y. uÛ≤eq {Ϭøÿ{Ÿ
π>≥T˝À y˚dæ+~ ø±ì eT∞fl rdüTø√˝Ò<äT.
¬s’\T˝À møÏÿq|üŒ{ÏqT+&ç Ç<ä›]ø° ñ<˚«>∑y˚T. ªeT<Ûä´˝À #ÓøÏ+>¥
eùdÔ @+ #Ój·÷´*, ùdºwüHéqT+∫ m˝≤ ãj·T≥ |ü&Ü*µ nì ø£+>±s¡T
|ü&ÉkÕ>±s¡T. yêfi¯ófl nqT≈£îqï+‘ê nsTT+~. ¬s’\T˝À ø£+&Éø£ºsY #ÓøÏ+>¥øÏ
e#êÃ&ÉT. »]–q $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. @ eT÷&é˝À ñHêï&√
@$T{À, ˝Òø£ $<˚oj·TT\T ø±ã{Ϻ Ç˝≤+{Ï bıs¡bÕ≥T¢ »s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ
+{≤sTT nqT≈£îHêï&√ @$T{À yÓTT‘êÔìøÏ @eTq≈£î+&Ü yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ªVü≤eTàj·T´µ nì }|æ] |”\TÃ≈£îHêï]<ä›s¡÷. yê[fl<ä›s¡÷ ¬s’\T ~π>dü]øÏ
sêãsYº‡ ì\ã&ç ñHêï&Éø£ÿ&É. Á|üXÊ+‘Yì #·÷&É>±H˚ ùdïVü≤uÛ≤e+‘√
ø£s¡#ê\q+ #˚XÊ&ÉT. uÛ≤eqyÓ’|ü⁄ Á|üXÊïs¡úø£+>± #·÷XÊ&ÉT. ªyÓfi‚fl≥|ü⁄Œ&ÉT
ˇ+≥]>± yÓfi≤¢&TÉ . e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ ne÷àsTTì yÓ+≥u…≥Tº≈î£ e#êÃ&ÉT.
@$T{° $+‘·µ nqT≈£îHêï&˚y÷Ó !
ùdºwqü T ãj·T{ÏøÏ m˝≤ sêyê˝≤ nqT≈£îHêïs¡T>±ì n~ @eT+‘·
ø£wüº+ ø±˝Ò<äT. Á|üXÊ+‘Y, sêãsYº‡ y˚dæq {Ϭøÿ≥¢e\¢ ‘Ós¡T#·T≈£îqï π>≥T
122
eT÷düT≈£îH˚ ˝À|ü˝Ò uÛ≤eqì ≈£L&Ü ãj·T≥ |ü&˚XÊs¡T. Ç˝≤{Ï$
Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü Á|üXÊ+‘Y ø=ìï #√≥¢ >∑eTì+#ê&ÉT. ãdt ùdºwüq¢˝À
¬sdtºs¡÷+øÏ yÓfi≤fl\+fÒ ø=ìï #√≥¢ j·÷uÛ…’ ôd+≥¢ HêD…+ yÓj·÷´*. ˝…Á{ÏHé
˝À|ü*øÏ yÓfifl¯ {≤ìøÏ ñ+&˚ ‘·\T|ü⁄øÏ øÏ+<ä dü+<äT ñ+~. Ä dü+<äT˝À+∫
ø=+<äsT¡ <ä÷] yÓfi≥ ¢¯ + ≈£L&Ü n‘·qT >∑eTì+#ê&ÉT. eT]ø=ìïkÕs¡T¢ Ç‘·qT
˝…Á{ÏH˝ é À+∫ ãj·T{ÏøÏ edü÷Ô ‘·\T|ü⁄ eT÷ùd ˝À|ü˝Ò Ç‘·sT¡ \T ‘√düT≈£îì
˝À|ü*øÏ yÓ[flq dü+<äsꓤ\÷ ñHêïsTT. m+<äTø£+fÒ ˇø£kÕ] ‘·\T|ü⁄
eT÷düT≈£î+fÒ eT∞fl HêD…+ yÓj·÷´*.
sêãsY º ‡ Ç+{Ï ø Ï yÓ fi ‚ Ô mes√ u≤>± |ü ] ∫‘· T \ Ç+{Ï ø Ï
yÓ[flq≥¢ì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘YøÏ, uÛ≤eqøÏ. yê[fl<ä›s¡÷ kÕïq+ #˚dæ
‘·j·÷s¡j˚T´ ˝À|ü\ y˚&ç y˚&ç ñbÕà#˚dæ ô|{≤º&ÉT sêusYº‡. mH√ï s√E\
‘·sê«‘· wæø±>√˝À ñbÕà‹+≥T+fÒ H√s¡÷s¡ kÕ–+~ Ç<ä]› ø°, n‘·ì Ç+{À¢
ñ+&˚ uÛ≤s¡rj·T •˝≤Œ\T, ø£\+ø±Ø eÁkÕÔ\T, |ü⁄düÔø±\T #·÷dæ Ç<ä›]ø°
#ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+~.
Á|üXÊ+‘Y ø£ècÕísêe⁄>±]øÏ bò˛qT #˚XÊ&ÉT. eT<Ûë´Vü≤ï+ 12 >∑+≥\øÏ
Äj·Tq e∫à eTT>∑TØZ ï ˇø£ <∏ëjYT s¬ düs¬º +{ŸøÏ |æ\T#·T≈£î yÓfi≤fls¡T. n+<äs÷¡
#ê˝≤ s¡T∫ø£sy¡ TÓ qÆ dü÷|t rdüT≈£îì ‘·sê«‘· uÛÀ+#˚XÊs¡T. e<äH› êï $q≈£î+&Ü
sêãsYº‡ì ìyê]+∫ ø£ècÕísêe⁄>±πs _\T¢ #Ó*¢+#ês¡T. ‘·sê«‘· ‘·H˚ @<√
u≤ø° ñqï≥T¢>± 400 &Ü\s¡T¢ rdæ Á|üXÊ+‘YøÏ Ç#êÃs¡T. Äj·Tq n_Ûe÷q+
#·÷dæ Á|üXÊ+‘YøÏ ø£fi¯fl˝ÀøÏ ˙fi¯ófl ñ_øÏ e#êÃsTT. ª&ÉãT“ ñ+&É>±H˚
dü]ø±<äT. ñ<ës¡ >∑TD+ ñ+&Ü*. m<äT{Ï yê&ç˝À Á|ü‹uÛÑqT >∑T]Ô+∫
dü+‘√wæ+#˚ yêfi¯ófl á ø±\+˝Àq÷ ñHêïsêµ nì|æ+∫+~ Á|üXÊ+‘YøÏ.
ªeT∞fl sπ |ü⁄ e∫à e÷ sTT+{ÏøÏ |æ\T#·T≈£î yÓfi≤ÔqTµ nì #Ó|Œæ yÓfi≤flsêj·Tq.
sêãsYº‡ Ç+{ÏøÏ yÓ[fl Vü‰sTT>± ø±fi¯ófl #ê#·T≈£î |ü&ÉT≈£î+fÒ
Á|üXÊ+‘Yø,Ï uÛ≤eqøÏ dü«sêZìøÏ yÓ[flq≥¢sTT+~. Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ qT+∫ sêãsY‡º
122
¬s+&ÉT #ê|ü\T ≈£L&Ü ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä #ê|ü\T Mfi¯fl bÕ*{Ï
e÷j·Tø£+ãfi¯flsTT mø£ÿ&Óø£ÿ&√ Äø±X¯+˝À ø£\\ ˝Àø±˝À¢ $Vü≤]+#˚˝≤
#˚XÊsTT.
kÕj·T+Á‘·+ eTT>∑TsZ ÷¡ ñ‘·sÔ ¡ wæø±>√ yÓ|’ ⁄ü ãj·T\T<˚sês¡T. nø£ÿ&É
Ç&çjT· Hé cÕ|t‡ ñHêïsTT. sêãsY‡º ø±s¡T˝À n≥T yÓfió¯ +Ô fÒ wæø±>√˝À #ê˝≤
uÛÑeHê\T #·÷dæq≥¢sTT+~. nø£ÿ&ç Ç+&çj·THé cÕ|t‡˝À ø=ìï ∫qï∫qï
edüTÔe⁄\T ø=qT≈£îÿHêï&ÉT, dü‘êÿsY ¬sdüº¬s+≥T≈£î yÓ[fl |üPØ\T ‹Hêïs¡T.
#ê˝≤ s¡T∫>± ñHêïsTT. nø£ÿ&ç qT+∫ Á|ü|ü+#· U≤´‹ >±+∫q
dæj·TsY‡ cÕ|ü⁄≈£î rdæ¬øfi≤fl&ÉT sêãsYº‡. Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ m‘·ÔsTTq uÛÑeq+
dæj·TsY‡~. q÷≥ |ü~ n+‘·düTÔ\ô|’øÏ *|ü⁄º˝À yÓ[fl wæø±>√qT #·÷ùdÔ @
qø£Áå ‘·˝Àø±ìø√ yÓ[fl uÛ÷Ñ $Tì #·÷dæq≥¢sTT+~. Äø±XÊqï+fÒ uÛeÑ Hê\‘√,
s¡+>∑T s¡+>∑T\ ã\T“\ ø±+‘·T\‘√, $XÊ\yÓTqÆ s√&ÉT,¢ e+<ä\ dü+K´˝À
ø±s¡¢˝À wæø±>√ n<äT“¤‘·+>± ø£ì|æ+∫+~.
dæjT· sY‡ cÕ|ü⁄˝À ˝Òì edüTeÔ +≥÷ ˝Ò<Tä . ªªÇø£ÿ&É dü÷<äT\qT+∫
ø£+|üP´≥s¡¢ es¡≈£î @+ ø±yê\Hêï <=s¡T≈£î‘êsTT. #Ó|üŒ+&ç @+ ø±yê˝Àµµ
nì n&ç>±&ÉT sêãsYº‡.
ªªHêø√ >∑&çj·÷s¡+ ø±yê* sêãsYº‡µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
mHêïfi¯flqT+#√ ˇø£ Ä{Ày˚T{Ïø˘ >∑&çj·÷s¡+ ø=qTø√ÿyê\qT+~
Á|üXÊ+‘YøÏ. nø£ÿ&É s¡ø£s¡ø±\ ªf…ÆyÓTø˘‡µ >∑&çj·÷sê\T ø£ì|æ+#êj·T‘·ìøÏ.
q\uÛ…’ &Ü\s¡T¢ Ç∫à ˇø£ Ä{Ày˚T{Ïø˘ ]dtºyê#Y ø=qT≈£îÿHêï&ÉT.
ªª#ê˝≤ u≤>∑T+~µµ nì uÛ≤eq ≈£L&Ü ‘·q ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó*|æ+~.
ªªÁ|üXÊ+‘Y, ˇø£ e÷≥. MT≈£î q∫Ã+~, MTs¡T rdüT≈£îHêïs¡T. ø±ì
á >∑&çj·÷s¡+ mH√ï s√E\T |üì #˚düTÔ+<äì e÷Á‘·+ nqTø√e<äT›. á
Ä{Ày˚T{Ïø˘ yêN\˙ï Ç+‘˚µµ nHêï&ÉT sêãsYº‡.
n‘·ì #˚‹˝À ôV≤#Y.m+.{Ï. >∑&çj·÷s¡+ ø£ì|æ+∫+~.
123
ªªÇ~ MT >∑&çj·÷s¡y˚T. H˚qT ø=ì ◊<˚fi¯flsTT+~. ÁãVü‰à+&É+>±
|üì #˚k˛Ô+~µµ nHêï&ÉT sêãsYº‡.
Á|üXÊ+‘Y ø=+#Ó+ dæ>∑TZ|ü&ܶ&ÉT, >∑s¡«|ü&ܶ&ÉT ≈£L&Ü.
yêfi¯ófl eTT>∑TZs¡÷ Ç+{ÏøÏ ‹]– e#˚Ãdü]øÏ sêÁ‹ ‘=$Tà~qïs¡
nsTT+~. ø£&ÉT|ü⁄˝À Äe–+»+‘· U≤∞ ≈£L&Ü ˝Ò<äT. eTT>∑TZs¡÷ Vü‰sTT>±
|üø£ÿy˚XÊs¡T. ø=+#Ó+ ùd|ü⁄ ø£ãs¡T¢ #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷ ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤sês¡T.
III
bı<äT›q sêãsYº‡ bÕ´Hé πøø˘ #˚dæ ô|{≤º&ÉT. n#·Tà eTq <√X¯˝≤π>
ñ+~. >√<ÛäTeT|æ+&ç, >∑T&ÉT¢, bÕ\T, |ü+#·<ës¡, e+≥k˛&Ü, ñ|ü⁄Œ ø£*|æ
#˚dæ+<ä~. nø£ÿ&É #ê˝≤ Çwüº+>± ‹H˚ |ü<ës¡ú+ n~. eT÷&ÉT bÕ´Hé πøø˘‡
‹ì, {° ‘êπ>dü]øÏ ø£&ÉT|ü⁄ì+&çb˛sTT+~. bı<äT›q ‘=$Tà<äqïs¡≈£î
ø£ècÕísêe⁄>±s¡T e#êÃs¡T. yê[fl+{ÏøÏ |æ\T#·T≈£î yÓfi≤ÔeTHêïs¡T. uÛ≤eq
ªªH˚qT sêqT. MTs¡T yÓ[fls¡+&çµµ n+~.
ªªn<˚$T{Ï uÛ≤eq. bÕ|ü+ Äj·Tq n+‘· Ç~>± |æ\TdüTÔHêïs¡T.
yÓfi¯flø£b˛‘˚ u≤<Ûä|ü&És¡÷µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT≈£î ‘Ó©<äT. ‘Ó\T>∑Tyêfi¯fl dü+>∑‹. yÓfiÔ‚ düyê\ø£å Á|üXï¯ \T y˚kÕÔsT¡ .
ø£ècÕísêe⁄>±s¡T ‘Ó\T>∑T yêfi¯fl˝À #Ó&ÉãT{≤ºs¡T. MTs¡T ªáyÓT Hê
ùdïVæ≤‘·Tsê\Tµ nq>±H˚ ªVü≤˝Àµ nì }s¡T≈£îHêïs¡T. n+<äs¡÷ n˝≤ ñ
+&És¡T ø£<ä÷µµ n+~ uÛ≤eq.
ªªn˝≤ @MT »s¡>∑<äT. H˚qT y˚TH˚CŸ #˚kÕÔqT ø£<ë. MTπø+
|üs¡yê˝Ò<äT. Hê~ |üPNµµ nì Á|üXÊ+‘Y uÛ≤eqì ≈£L&Ü rdüT≈£îì
ãj·T\T<˚sê&ÉT. sêãsYº‡ yêfi¯fl yÓ+≥ e#êÃ&ÉT.
|ü~>∑+≥\≈£î n+‘ê ø£ècÕísêe⁄ >±]+{À¢ ñHêïs¡T. ‘·\T|ü⁄
‘Ós¡e>±H˚ yêfi≤¢$&ÉqT #·÷dæ Á|üXÊ+‘Y ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. Ä$&É n#·Ã+
nyÓT]ø£Hé Ád”Ô˝≤ ñ+~. uÛ≤s¡rj·T eì‘˚ ø±ì |üdæ$T#êj·T ã+>±s¡T
123
ø±+‘·T©qT‘√+~. eTTK+˝À n|ü]$T‘·yÓTÆq ‘˚»düT‡, y˚wüeT+‘ê
nyÓ T ]ø£ q ¢ ˝ ≤π > ñ+~. #· ÷ ùdÔ me«s¡ ÷ uÛ ≤ s¡ r j· T T\qTø√s¡ T .
ø£ècÕísêe⁄>±πsyÓ÷ ã+<äs¡T≈£î #Ó+~q |ü<äVü‰s¡D≤\ ‘Ó\T>∑Tyê&ç˝≤π> ñ
Hêïs¡T. yêfi≤¢$&Éì |ü]#·j·T+ #˚XÊsêj·Tq ªªVü≤]DÏ, Hê uÛ≤s¡´µµ nì.
#·÷&É{≤ìøÏ nyÓT]ø£Hê¢ ñHêï n#·ÃyÓTqÆ ‘Ó\T>∑T˝À ªªs¡+&ç Á|üXÊ+‘Y>±s¡÷,
ìqïH˚ e÷yês¡T #ÓbÕŒs¡T MT >∑T]+∫µµ nHêïsê$&É.
ªªHê ùdïVæ≤‘·Tsê\T uÛ≤eqµµ |ü]#·j·T+ #˚XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªzôVA, m+‘· #·ø£ÿì ù|s¡Tµµ nì Á|üX¯+kÕ|üPs¡«ø£+>± uÛ≤eq
#˚sTT |ü≥Tº≈£îì ˝À|ü*øÏ rdüT≈£îyÓfi≤¢s¡T Ä$&É.
ø£ècÕísêe⁄>±]\T¢ #·÷ùdÔ ˇø£ \*‘·ø£fi≤edüTÔ Á|ü<äs¡ÙqXÊ\
#·÷dæq≥T¢+~. Äj·Tq n_ÛsT¡ ∫øÏ CÀVü‰s¡T¢ n]Œ+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y. Äj·Tq
>=|üŒ dü+^‘· $<ë«+düT&˚ ø±<äT dü+^‘· n<Ûë´|ü≈£î&ÉT, ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT, ñ
|üHê´dü≈£î&ÉT. Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<˚X¯+qT+∫ uÛ≤s¡rj·T dü+^‘· yê<ë´\qT
~>∑TeT‹ #˚düT≈£îì nyÓT]ø±˝À neTTà‘ês¡ì ‘Ó*dæ+~. yê[fl+{À¢
s¡øs£ ø¡ ±\ dü+^‘· yê<ë´\THêïsTT. Äj·Tq dü«j·T+>± #ê˝≤ yê<ë´\qT
‘·j÷· s¡T#˚kÕÔsì¡ ‘Ó*dæ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T Mfi¯ófl eTT>∑TsZ ÷¡ . ø£ècÕísêe⁄ >±]ì
n&ç– sêãsYº‡ ˇø£ y˚DTe⁄ì rdüT≈£îHêï&ÉT.
ªªuÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À ñ+&É>± ø=ìï HÓ\\T H˚sT¡ Ã≈£îHêïqT. MT sTT+{ÏøÏ
e∫Ãq dü+<äs“¡ +¤ >± á y˚DTe⁄ rdüT≈£îì Çø£MT<ä u≤>± ÁbÕø°dº Tü #˚kÕÔqTµµ
nHêï&ÉT sêãsYº‡. $T–*q yêfi¯fl+‘ê #·|üŒ≥T¢ ø={Ϻ ‘·eT dü+‘√cÕìï
e´ø£Ô|ü]#ês¡T.
ø£ècÕísêe⁄>±]øÏ M&√ÿ\T #Ó|æŒ eTT>∑TZs¡÷ ãj·T\T<˚sês¡T.
eT<Û´ä ˝À ªs¡+»q XÊØcÕ|tµ <ä>sZ∑ ¡ ~+|üeTì #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. Á|üXÊ+‘Yì,
uÛ ≤ eqì nø£ ÿ &É ~+|æ sêãsY º ‡ Ç+{Ï ø Ï yÓ fi ≤fl&É T . wæ ø ±>√
$X¯«$<ë´\j·T+˝ÀH˚ &܈ˆ <˚XÊjYT uÛ≤cÕXÊÁdüÔ Ä#ês¡T´&ÉT. Á|üXÊ+‘Y
124
ôd$THês¡T≈£î yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq |ü]#·j·TeTj·÷´s¡T. &܈ˆ <˚XÊjYT
uÛ≤s¡´ ªs¡+»q XÊØcÕ|tµ q&ÉT|ü⁄‘√+~.
ªªuÛ≤eq, ˇø£ Ns¡ ôd˝…ø˘º #˚düTø√+&çµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªH√H√. Hê≈£î e<ä+› &ç. <äjT· #˚dæ qqTï ã\e+‘·ô|{§º<Tä µµ n+~
uÛ≤eq.
ªªMTs¡T Ns¡ rdüT≈£îrsê*. ø£ècÕísêe⁄>±s¡T Ç∫Ãq &ÉãT“\T @+
#Ój·T´eTHêïs¡T? @+ |üs¡yê˝Ò<äT rdüTø√+&çµµ nì ã\e+‘·+ #˚XÊ&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªMTs¡T Bì ø√düyT˚ Ç˝≤ ~>±s¡ì ‘Ó*düT+fÒ H˚qT n|ü⁄Œ&˚ e<äH› ˚
<ëìïµµ n+~ uÛ≤eq.
ªªH˚qT Bì ø√dü+ ~>∑˝Ò<äT. Çø£ÿ&˚ &܈ˆ <˚XÊjYT ø£ì|ækÕÔπsyÓ÷
nì ~>±qT. Äj·Tq wæø±>√ j·T÷ìe]‡{Ï Ábıô|òdsü T¡ . yÓTTqï ôd$THêsY˝À
|ü]#·j·TeTj·÷´s¡Tµµ nì dü+C≤sTTw” #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n‘·qT nqT≈£îqïfÒ¢ &܈ˆ <˚XÊjYT nø£ÿ&˚ ñHêïs¡T. Á|üXÊ+‘Yì
#·÷&É>±H˚ ùdïVü≤+‘√ #ÓsTT´ #ê#ês¡T.
ªªá$&Ó e s¡ T u≤ã÷. e#˚ à ≥|ü ⁄ Œ&É T ˇ+≥]>± e#êÃyé .
yÓfi‚fl≥|ü⁄Œ&ÉT »+≥>± yÓfi¯óÔHêïyéµµ nHêïsêj·Tq.
Äj·Tq e÷≥˝À¢ e´+>±´ìøÏ Á|üXÊ+‘Y u≤<Ûä|ü&ܶ&ÉT.
ªªwæ ádt yÓTÆ Áô|ò+&éµµ nHêï&ÉT.
ªª‘Ó\Tdü÷HÔ ˚ ñ+~ Áô|ò+&Éì. ø±ì m˝≤+{Ï Áô|ò+&ÉT? nyÓT]ø±≈£î
e∫à Áô|ò+&Éj·÷´sê ˝Òø£ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚ Áô|ò+&Ü?µµ >∑T∫Ã>∑T∫Ã
n&ç>±sêj·Tq.
ªªe÷ ã+<Ûäe⁄\e÷àsTT. Çø£ÿ&˚ e÷+≥>=eT]˝À ñ+~.
uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‹]– yÓfi≤fl*‡ ñ+~. n+<äTø£ì yÓ+≥u…≥Tº≈£î e#êÃqTµµ
dü+C≤sTTw” #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq+<äT≈£î u≤<Ûä|ü&ܶ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
124
 ªªqj·T+. mes√ï ˝ÒeBdüT≈£îb˛‘·THêïeqT≈£îHêïµµ nì ªªnVü≤ΩVü≤Ωµ
n+≥÷ qyê«sêj·Tq.
Á|üXÊ+‘YøÏ ndüVü≤´+ y˚dæ+~. uÛ≤eq eTTK+ ‹|ü⁄Œ≈£î+~.
ªª◊j·÷+ kÕ]µµ nì –s¡T≈£îÿq yÓqT~]>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªeTØ n+‘·>± m+<äT≈£î H=#·TÃ≈£î+{≤yé uÛ≤jYT. H˚H<˚ √ düs<¡ ëøÏ
nHêïqT. e÷ øÏ˝≤+{Ïe˙ï e÷eT÷˝Ò. e÷ nu≤“sTT\‘√ ≈£L&Ü H˚ì˝≤π>
e÷{≤¢&ÉT‘êqTµµ nì Á|üXÊ+‘Yì düeTT<ësTT+#êsêj·Tq.
ªª|üs¡yê˝Ò<äT˝…+&ç. y˚T+ yÓfi≤fl*. e∫Ãq |üì nsTTb˛sTT+~µµ
nì Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq ãj·T\T<˚] e#˚ÃXÊs¡T.
ªªkÕ] uÛ≤eq. $TeTà*ï nqedüs¡+>± H=|æŒ+#êqTµµ nHêï&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT<˚e⁄+<ä+&û ‘·|ü⁄Œ. m+‘· #·<äTe⁄≈£îHêï dü+kÕÿs¡+ ˝Òìyêfi¯ó
fl mø£ÿ&ÓH’ ê ñ+{≤s¡T. MTπs+ u≤<Û|ä &ü øÉ +£ &çµµ nì ‘˚*>±Z qy˚«dæ+~ uÛ≤eq.
sêãsYº‡ Ç+{ÏøÏ yÓfi‚fldü]øÏ ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq uÛÀ»q+ y˚∫ ñ+~
yêfi¯flø√dü+. sêãsYº‡øÏ+ø± ô|[flø±˝Ò<äT. ‘·q e+≥ ‘·q #˚düT≈£î+{≤&ÉT.
|ü~ s√E\ø√kÕ] uÛ≤s¡rj·TT\ e+≥ø±\‘√ nqï+e+&ÉT≈£î ‹+fÒø±ì
n‘·ìøÏ ‘·è|æÔ ñ+&É<äT. uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e∫à n‘·qT n+‘·>± nø£ÿ&ç
dü+düÿè‹‘√ ø£\dæb˛j·÷&ÉT. Ä s√E nqï+ e+&ç, |ü|ü⁄Œ#˚dæ, @<√
Ä≈£î≈£Ls¡ (ø=+‘· >√+>∑÷s¡ s¡T∫>± ñ+~) |ü⁄\TdüT #˚dæ, {Ày˚T{À #ês¡T
ô|{≤º&TÉ . q+Eø√&ÜìøÏ $Tø˘‡&é |æø˝ Ï Ÿ d”kÕ ‘Ó∫à ô|{≤º&TÉ . $+<äT uÛÀ»q+
#˚dæq≥¢sTT+~ eTT>∑TZ]ø°. ‘·è|æÔ>± ‹ì ‘˚HêÃs¡T.
ñqï≥Tº+&ç Á|üXÊ+‘YøÏ yÓTs¡T|ü⁄˝≤+{Ï Ä˝À#·q e∫Ã+~. ªuÛ≤eq
]»πs«wüHé ø√dü+ m+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#·≈£L&É<äTµ nqT≈£îHêï&ÉT.
n+‘·≈£îeTT+<äT s√EqT+∫ Ä Ä˝À#·q sêq+<äT≈£î qT<äT{Ï MT<ä
ø=≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
125
ªªm+‘· eT÷s¡TâDÏí #·÷&ÉT uÛ≤eq. ¬s+&ÉT s√E\T>± ˙≈£î ]»sY«
#˚sTT+#ê\H˚ Ä˝À#·H˚ sê˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT.
ªªÇ|ü⁄Œ&Ó˝≤?µµ n+~ uÛ≤eq.
ªªnyÓT]ø±˝À ô|<ä› ô|<ä› yê´bÕs¡ dü+düú\≈£î 800 q+ãsY
ˇø£≥T+≥T+~. Ä q+ãs¡TøÏ eTq+ mø£ÿ&çqT+∫ nsTTHê ˇø£ÿ ô|’kÕ
Ks¡Tà ˝Ò≈î£ +&Ü bò˛qT #ÓjT· ´e#·TÃ. Hê {Ïø¬ {Ÿ \TbÕúHê‡ @sY˝H’… ‡é ˝À ]»s¡T«
nsTT+~. Çø£ÿ&çqT+#˚ Ä dü+düú≈£î bò˛qT #˚dæ ]»πs«wüqT $wüj·T+
ø£qT≈£îÿ+{≤qT. MT]+‘· ˝À|ü\ eTq kÕe÷qT¢ dü¬s›j·T´+&ç. Ç+ø£
ãj·T˝Òs› T¡ <ë+µµ nHêï&ÉT.
sêãsY‡º Ç+{Ï qT+#˚ bò˛qT #˚XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. \TbÕúHê‡ @sY˝H’… ‡é ≈£î
bò˛qT #˚ùdÔ ˝…’Hé _J>± ñ+<äì »yêãT e∫Ã+~. <ëì‘√ u≤fÒ
ªbò˛qT n˝≤π> |ü≥Tºø√+&çµ nì ≈£L&Ü $ì|æ+∫+~. bò˛qT˝À eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ
dü+^‘·+ $ì|æk˛Ô+~. ˇø£ ì$Twü+ ‘·sê«‘· ªy˚T ◊ ôV≤˝ŸŒj·TTµ nH˚ eT<ÛTä s¡
<Ûä«ì $ì|æ+∫+~.
Á|üXÊ+‘Y ‘·q ]»πs«wüHé $wüj·T+ #Ó|æŒ n<˚ $e÷q+˝À eTs√
d”≥T ]»s¡T« #Ój·T´e\dæ+~>± n&ç>±&ÉT. n<äèwüºeXÊq eTs√d”≥T ñ
+~ nì »yêãT e∫Ã+~. dü+‘√wü+‘√ n‘·ì eTTK+ yÓ*–b˛sTT+~.
ªªuÛ≤eq, d”≥T <=]øÏ+~µµ nì ô|<ä›>± n]#ê&ÉT.
ªª@$T{Ï d”≥+≥THêïs¡T?µµ n+≥÷ e#êÃ&ÉT sêãsYº‡.
ªªuÛ≤eq≈£î ≈£L&Ü $e÷q+˝À ]»πs«wüHé <=]øÏ+~µµ nHêï&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªeTs√ s√E ñ+&ç yÓfi¯fl+&çµµ nHêï&ÉT sêãsYº‡.
ªª˝Ò<Tä sêãsY‡º , yÓ+≥H˚ yÓfi≤fl*. Hê≈£L ]»πs«wüHé nsTTb˛sTT+~
ø£<ë. Ç|ü⁄Œ&ç+ø£ q÷´j·÷s¡TÿøÏ ãj·T\T<˚sê*µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
sêãsYº‡ yê[fl<ä›]˙ ‘·q ø±s¡T˝À wæø±>√ ãdt ùdºwüHé <ä>∑Zs¡
125
~+bÕ&ÉT. wæø±>√ q>∑sêìøÏ ª>∑T&é u…’µ #Ó|æŒ Ç<ä›s¡÷ q÷´j·÷s¡TÿøÏ
ãj·T\T<˚sês¡T.
q÷´j·÷s¡TÿøÏ yÓfi‚fl Áπ>Vü≤Ö+&é ãdt eT<Ûë´Vü≤ï+ ˇø£{Ïqïs¡øÏ
ãj·T\T<˚]+~. wæø±>√ qT+∫ q÷´j·÷s¡TÿøÏ düTe÷s¡T Çs¡yÓ’ >∑+≥\
Á|üj·÷D+. Á|üj·÷D+ ∫e] eTõ©˝À eT∞fl yêfi¯fløÏ Á|üj·÷dü>±
nì|æ+∫+~. ˇø£s√E sêãsYº‡ Ç+{À¢ rdüT≈£îqï $ÁXÊ+‹ u≤>± |üìøÏ
e∫Ã+~. q÷´j·÷s¡Tÿ Á|üj·÷D+˝À nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü <˚XÊìï #·÷dü÷Ô eT<Ûä´
eT<Ûä´ ìÁ<äb˛‘·÷ ø±\+ >∑&çbÕs¡T. ø°¢|t˝≤´+&é˝À ãdt e÷sêÃs¡T. eT<Ûä´
nø£ÿ&Éø£ÿ&É ãdt ùdºwüqT¢ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT ∫|t‡, Äs¡+õ p´dt, &√q{Ÿ‡ nH˚
yÓT‘·Ô{Ï s=f…º˝≤+{Ï |ü<ës¡ú+ ‹+≥÷ >∑&çbÕs¡T.
ø° ¢ y é ˝ ≤´+&É T ˝À ãdü T ‡e÷π s eTT+<ä T ø√ø±ø√˝≤
‘ê>∑T<ëeTqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ‘·H=ø£{Ï rdüT≈£îì uÛ≤eqøÏ ≈£L&Ü ˇø£{Ï
‘Ó∫à Ç#êÃ&ÉT. uÛ≤eq n+<äT˝À Hê\T>√e+‘·T e÷Á‘·y˚T ‘ê>∑ >∑*–+~.
Á|üXÊ+‘Y dü>∑+ e÷Á‘·+ ‘ê>±&ÉT.
ªªÇø£ÿ&É ì$TcÕìø√kÕ] ø√ø±ø√˝≤ ‘ê>∑T‘·T+{≤s¡T. m˝≤
‘ê>∑T‘ês√ @$T{Àµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªme] n\yê≥T¢ yêfi¯fl$. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ç+&çj·÷˝À e÷Á‘·+
Ç˝≤+{Ï$ |ü<|˚ <ü ˚ ‘êπ>yêfi¯ófl ˝Òsê?µµ MTs¡÷ H˚q÷ ‘ê>∑˝qÒ +‘· e÷Á‘êq
yêfi¯fl n\yê≥¢ì Ä&çb˛düTø√e≥+ m+<äT≈£î? Çø£ÿ&É ◊dtÁø°eTT\T ≈£L&Ü
eTØ eTØ Çwüº|ü&ç ‹+{≤s¡T. n+<äTπøH˚yÓ÷ bÕ‹πøfi¯fl˝Àù| |üfi¯fl˙ï
}&É>=≥Tº≈£î+{≤s¡Tµµ n+~ uÛ≤eq.
ªªb˛˙ ◊dtÁø°+ ‘Ó∫à ÇeTàHêïsêµµ nì n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª@ e÷≥ø±e÷fÒ #Ó|⁄ü Œø√yê*. Hê≈£î ◊dtÁø°+ n+fÒ #ê˝≤ Çwü+º µµ
n+~ uÛ≤eq.
yÓ+≥H˚ ◊dtÁø°+ ‘Ó∫à Ç#êÃ&É‘·qT.
126
ªªÇ|ü ⁄ Œ&É T ø√ø±ø√˝≤ ‘ê– ◊dt Á ø° + ‹+fÒ |æ ∫ Ã~
nqT≈£î+{≤πsyÓ÷q+&ûµµ n+~ ø£fi¯ófl ‹|ü⁄Œ‘·÷ uÛ≤eq.
ªªH˚qT n|ü⁄Œ&˚ #ÓbÕŒqT ø£<ë. Çø£ÿ&É mes¡÷ @MT nqTø√s¡˙,
nqT≈£îHêï eTq ø£ø£ÿs¡˝Ò<ä˙. ø±ìe«+&ç, H˚qT e÷Á‘·+ @MT nqTø√qTµµ
uÛ≤eq ◊dtÁø°+ ‹q≥+˝Àì Äq+<ëìï nqTuÛ$Ñ düT+Ô fÒ Á|üXÊ+‘Y
#·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
8
Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq q÷´j·÷s¡Tÿ˝À ~π>dü]øÏ bı<äT›q |ü<äø=+&ÉT
>∑+≥\sTT+~. nyÓT]ø±˝À n&ÉT>∑T ô|{Ϻq düTe÷s¡T HÓ\s√E\øÏ
Á|üXÊ+‘Y eT∞fl q÷´j·÷s¡Tÿ˝À n&ÉT>∑Tô|{≤º&ÉT. uÛ≤eq≈£L&Ü ‘·qT
q÷´j·÷s¡Tÿ˝À ~–qHê{Ï nqTuÛyÑ ê\qT HÓeTs¡T y˚dTü ≈£î+≥Tqï≥T¢+~.
Á|üXÊ+‘Y ˇø£ s¡ø£+>± Ä˝À∫düTÔ+fÒ uÛ≤eq eTs√ $<Ûä+>± Ä˝À∫k˛Ô+~.
Á|üXÊ+‘Y ‘·q $<ë´‘·àø£ U≤´‹ì ô|+b˛~+#·Tø√{≤ìøÏ nø£ÿ&É
n&ÉT>∑Tô|{≤º&TÉ . uÛ≤eq J$‘·+˝À Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ |òTü ≥º+˝À ø±*&ÉT‘·THêïqH˚
uÛ≤eq‘√ n&ÉT>∑Tô|{Ϻ+~. Ç<ä›s¡÷ Ç|ü⁄Œ&ÉT $∫Á‘·yÓTÆq |ü]dæú‘·T˝À¢ ‹]–
yÓfi¯óÔHêïs¡T.
q÷´j·÷s¡Tÿ˝À ~>∑>±H˚ Á|üXÊ+‘YøÏ n~ ‘·q≈£î u≤>± |ü]∫‘·yTÓ qÆ
q>∑s+¡ ˝≤ nì|æ+∫+~. n+‘·≈î£ eTT+<˚ n‘·qT nø£ÿ&ç Á|ü<ëÛ qM<ÛTä \ìï
{À¢q÷ u≤>± ‹]>±&ÉT. n+<äTe\¢ ◊ø£´ sê»´dü$T‹ uÛÑeHê\T, Ä #·T≥º
Á|üø£ÿ\ ñqï nìï $XÊ\yÓTÆq M<ÛäT\T n‘·ìøÏ |ü]∫‘·yÓTÆq$>±
ø£ì|æ+#êsTT.
ªªeTq $e÷q+ πs|ü⁄ kÕj·T+Á‘·+ ãj·T\T <˚s¡T‘·T+~. uÛ≤eq!
n+<äTe\¢ eTq+ sπ |ü⁄ eT<Ûë´Vü≤ï+ es¡≈î£ á q>∑s+¡ ˝À ñ+&Éø£ ‘·|Œü <äT.
ãdt kÕº+&É¢‘√ eTq≈£î s¡TD+ r]b˛sTT+~. Çø£ Çø£ÿ&É eTq*ï ñ
126
+&Éìe«s¡T. n+<äTe\¢ mø£ÿ&√ ˇø£ #√≥ edü‹ #·÷düTø√ø£ ‘·|Œü <äTµµ nHêï&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªeTq+ ás√CÒ yÓfi¯fle#·Tà ø£<ë?µµ Á|ü•ï+∫+~ uÛ≤eq.
ªªeT] Hê ]»πs«wüHé sπ |ü{øÏ Ï ø£<ë. n+‘·˝À q÷´j·÷s¡Tÿ ˇø£kÕ]
n˝≤ n˝≤ ‹]– e#˚Ã<ë›+. Á|üdüTÔ‘êìøÏ mø£ÿ&Ó’Hê edü‹ #·÷düT≈£î+<ë+µ
nHêï&É‘q· T.
ªªMT sTTwüº+µµ n+~ uÛ≤eq.
q÷´j·÷s¡Tÿ˝À b˛sYº n<∏ë]{° ãdtùdºwüqT ñ+~. n~ ãdt
ùdºwüHé˝≤ ˝Ò<äT. ô|<ä› $e÷HêÁX¯j·T+ ˝≤>∑T+~. nø£ÿ&˚ Áπ>Vü≤Ö+&é ãdt
f…]àq˝Ÿ ≈£L&Ü ñ+~. 9e nyÓq÷´ 41e M~Û˝À ñ+&˚ ãdt ùdºwüqT
<ä>∑Zs¡ yÓTÁ{À ¬s’˝Ò«ùdºwüqT ñ+~. Ç<ä›s¡÷ nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fls¡T. Ä uÛÑ÷>∑s¡“¤
¬s’\T˝À møÏÿ 7e nyÓq÷´˝Àì 34e M~ÛøÏ yÓfi≤fl]<ä›s¡÷. nø£ÿ&çøÏ
<ä>∑Zs¡˝ÀH˚ yÓ’.j·T+.dæ.m. ñ+~. q÷´j·÷s¡Tÿ˝À eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ yêfi¯ófl
ñ+&Ü\+fÒ n<=ø£ÿfÒ eT+∫ edü‹ >∑èVü≤+.
Á|üXÊ+‘Y‘√ ø£\dæ ñ+&É{≤ìøÏ ‘·≥|ü{≤sTT+∫+~ uÛ≤eq. Ä$&É
eTqdüT˝À πs>∑T‘·Tqï uÛ≤yê\ì ø£ìô|{≤º&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ªªMTπs+ ø£+>±s¡T
|ü&øÉ +£ &ç. MTs¡T Hê >∑~˝À ñ+&Éqø£ÿs¡˝<Ò Tä . n+<äTøπ $TeTà*ï Çø£ÿ&çøÏ
rdüT≈£îe#êÃqT. qqTï yÓ.’ j·T+.dæ.m.˝À ñ+#·T‘ês¡T. MT≈£î ˝Ò&dû t $+>¥˝À
edü‹ #·÷|ækÕÔs¡Tµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y ø=+‘· ìwüߘs¡+>±H˚.
ª‘·q eTqdüT˝Àì uÛ≤yê\qT m˝≤ ø£ìô|{≤º&ܵ nqT≈£î+<˚yÓ÷
uÛ≤eq. ªª#Û· #Û· n˝≤+{Ï<˚+ ˝Ò<ä+&ç. eT], MTs¡T <ä>∑Zs√¢H˚ ñ+{≤s¡T
ø£<ë. H˚qT ˇ+≥]>± ñ+&Ü\+fÒ uÛÑj·T+>± ñ+≥T+~µµ n+~ eT∞fl.
ªªˇø£{>Ï ±q÷ ñ+&ÉsT¡ , ˇ+≥]>±q÷ ñ+&ÉsT¡ . m˝≤>∑+&û MT‘√.
H˚qT mø£ÿ&çø° yÓfi¯flqT. sêÁ‹ es¡≈£î ø£*ùd ñ+{≤+. sêÁ‹ |ü&ÉTø√{≤ìøÏ
e÷Á‘·+ MTs¡T MT >∑~øÏ yÓfi≤ÔsT¡ . düsπ Hê?µµ nì düe÷<Ûëq|ü]#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
127
yÓ ’ . j· T +.dæ . @.˝À s¡ ÷ + @eT+‘· u≤e⁄˝Ò < ä T . |ü < ëï\T>√
n+‘·düTÔ˝À n<√ ∫qï s¡÷+. ø±ì q÷´j·÷s¡Tÿ q>∑s¡+˝À n+‘· #·e>±Z
s¡÷+ mø£ÿ&É <=s¡T≈£î‘·T+~? Á|üXÊ+‘Y ‘·q s¡÷+øÏ 25 &Ü\s¡T¢, u≤eq
s¡÷+øÏ 25 &Ü\s¡T¢ #Ó*¢+#ê&ÉT.
Ç<äs› ÷¡ ‘·eT ‘·eT s¡÷eTT\øÏ yÓ[fl kÕqï+ #˚dæ ‘·j÷· s¬ ’ e#êÃs¡T.
n|üŒ{Ïπø ø£&ÉT|ü⁄˝À qø£qø£˝≤&ÉT‘√+~. f…*bò˛Hé &Ó’s¡ø£ºØ˝À ôVA≥˝Ÿ ñ
&é ˝≤´+&é‡ nÁ&ÉdüTø√dü+ #·÷XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ‘·÷s¡TŒ 41e M~Û˝À 310e
q+ãs¡T nì ‘Ó*dæ+~.
ªªMT≈£î eT∞fl eTq <äøD åÏ uÛ≤s¡rj·T uÛÀ»q+ ‹ì|ækÕÔqT. nsTT‘˚
ø=+#Ó+ q&Éyê*µµ nHêï&ÉT.
ªªkÕïqeTB #˚XÊ+ ø£<ë. |üs¡yê˝Ò<äT. q&Ée«#·Tõµ n+~ uÛ≤eq.
Mfi¯ófl+&˚~ 34e M~Û˝À nø£ÿ&ç qT+∫ 41e M~Û es¡≈£î q&ç#˚
dü]øÏ ø±fi¯ófl |”ø±sTT. nø£ÿ&ç qT+∫ ‘·÷s¡TŒyÓ|’ ⁄ü q&Ée≥+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
8e nyÓq÷´ qT+∫ yÓTT<ä{Ï nyÓq÷´ es¡≈£î q&Éee\dæ e∫Ã+~. ø±fi¯ó
fl kÕ«BÛq+ ‘·|Œæ q≥¢sTT+~. eTÁ<ëdüT ñ+&é ˝≤´+&é‡ nH˚ uÀs¡T¶ #·÷&É>±H˚
ÁbÕD+ ˝Ò∫ e∫Ã+~. uÛÀ»q+˝À yÓõ≥ãT˝Ÿ |ü˝≤e⁄, kÕ+u≤s¡T, #ês¡T,
ô|s¡T>∑T, n|üŒ&É+, dü÷|ü⁄, ø±|ò” Ç#êÃs¡T. yÓTT‘·+Ô |ü~ &Ü\s¡T¢ rdüT≈£îHêïs¡T.
ªnyÓ÷ൠnì|æ+∫Hê uÛÀ»q+ ‘·è|æÔ>± ñ+~.
uÛÀ»q+ #˚dæq ‘·sê«‘· uÛ≤eqì |æ\T#·T≈£îì ◊ø£´sê»´ dü$T‹
uÛÑeHê\ yÓ’|ü⁄ yÓfi≤fl&ÉT Á|üXÊ+‘Y. yês¡Ô˝À¢ e÷Á‘·y˚T #·÷ùd n+‘·sê®rj·T
dü+düú uÛÑeHê\qT ø£fi¯fl m<äT≥ #·÷dæ |ü⁄\øÏ+∫b˛sTT+~ uÛ≤eq. ªªm+‘·
#·]Á‘· ñ+~ á Á|ü<˚XÊìøÏ! m+‘· eT+~ Çø£ÿ&É ñ|üHê´kÕ\T #˚XÊs¡T!
eTq HÓÁVüA, Ç+~s¡ Ç+ø± m+‘·eT+~ Á|ü|ü+#· H˚‘·\T Çø£ÿ&É
e÷{≤¢&Üs¡T! mìï ˇ|üŒ+<ë\T »]>±sTTø£ÿ&ɵµ n+≥÷ Ä uÛÑeq
düeTT<ëj·T+˝ÀøÏ n&ÉT>∑T ô|{Ϻ+~. nø£ÿ&ç Áù|ø£å≈£î\ π>\Ø˝À ≈£Ls¡TÃì
127
yÓ T Æ Á ø√ bò ˛ qT¢ #Ó e ⁄˝À¢ ô|≥Tº ≈ £ î ì ‘êqT nø£ ÿ &ç dü e ÷y˚ X Ê˝À¢
bÕ˝§Z+≥Tqï≥T¢>± uÛ≤$+∫ |üse¡ •+∫+~. nø£ÿ&ç >√&É\≈£î y˚˝≤&ÉBdæq
ô|<ä› ô|<ä› ô|sTT+{Ï+>¥‡qT ÄdüøÏÔ‘√ ‹\øÏ+∫+~. ì+&ÉT>± ‘·\|ü⁄*ï
yÓ÷düT≈£îì nø£ÿ&çqT+∫ ãj·T≥|ü&ܶ]<ä›s¡÷.
ªªm+.mdt.düTã“\øÏàå á ◊ø£´sê»´dü$T‹˝ÀH˚ ‘ê´>∑sêj·T ø°sqÔ¡ *ï
>±q+ #˚dæq|ü⁄Œ&ÉT Á|ü|ü+#· <˚XÊ\qT+∫ e∫Ãq yês¡+‘ê #˚dæq ø£s¡‘êfi¯
<Ûä«qT\T Hê≈£î $ì|ædüTÔHêïjYT uÛ≤eq!µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMT uÛ≤eHê˝Àø±˝À¢øÏ MTs¡T yÓ[flb˛ø£+&ç. nsTT‘˚ eTT+<äT eTq
>∑eT´kÕúHêìï >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·+&çµµ nì ôV≤#·Ã]+∫+~ uÛ≤eq.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT eTq >∑eT´+ @$T≥+fÒ ˇø£ |ü⁄düÔø£+ ø=qTø√ÿe≥+µµ
nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªn˝≤ ˇø=ÿø£ÿ M~Û, ˇø=ÿø£ÿ Äø±X¯ Vü≤s¡à´+ #·÷düT≈£î+≥÷
yÓ[flb˛<ë+µµ nì ñ‘ê‡Vü≤+ #·÷|æ+~ uÛ≤eq.
ªªÁ|ü|ü+#· ‘·‘·Ô«y˚‘·Ô\qT >∑T]+∫ ˇø£ |ü⁄düÔø£+ Ç+&çj·÷˝À
#·÷XÊqT. n~ mø£ÿ&Ü <=s¡ø£˝Ò<äT. <ëìï ôdsTT+{Ÿ e÷]ºHé Áô|dt yêfi¯ófl
n#·TÃy˚XÊs¡T. eTq+ Á|üdüTÔ‘·+ nø£ÿ&çøÏ yÓfi¯óÔHêï+µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Ç<ä›s¡÷ ãj·T\T<˚sês¡T. |ò”|òtÔ nyÓq÷´˝Àì 21e M~Û˝À ñ+&˚
e÷]ºHé Áô|düT‡≈£î yÓ[fl |ü⁄düÔø£+ ø√dü+ n&ç–‘˚ ªÄ |ü⁄düÔø£+µ m|ü⁄Œ&√
nsTTb˛sTT+~µ nHêïs¡T.
ªªÄ |ü⁄düÔø£+ ø√dü+ mHêïfi¯flã{Àº yÓ‘·T≈£î‘·THêïqT. Ç+&çj·÷
qT+∫ e#êÃ+. ø£˙dü+ ˇø£ÿ ø±|ò” ñ+&É<ë. #·÷&É+&çµµ nì ã‹eT˝≤&Ü&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
yÓ‹øÏ yÓ‹øÏ ˇø£ |ü⁄düÔø£+ |ü≥Tº≈£îì e∫à Ç#êÃs¡T Áô|dtyêfi¯ófl
Á|üXÊ+‘YøÏ ø=+&É møÏÿq+‘· dü+‘√wü+ ø£*–+~. (ôdsTT+{Ÿ e÷]ºHé Áô|dt
54e n+‘·düTÔ˝À ñ+~)
128
21e M~Û˝À yÓTÁ{À ¬s’\T møÏÿ Ç<ä›s¡÷ 54e M~ÛøÏ e#êÃs¡T.
nø£ÿ&É \TbÕúHê‡ Ä|ò”düT ñ+~. nø£ÿ&çøÏ yÓ[fl Ç<ä›] @sY {Ϭø{Ÿ‡ ªz¬øµ
#˚sTT+#·T≈£îHêïs¡T. nø£ÿ&ç qT+∫ 59e M~ÛøÏ yÓ[fl @&Ée nyÓq÷´˝À
ñ+&˚ bò˛{À Ábıôddæ+>¥ cÕ|ü⁄≈£î yÓfi≤fls¡T. eT<Û´ä ˝À dæìe÷ Vü‰˝Ÿ‡, Á&Üe÷
eT+~sê\T, ˝…y’ é c˛\T e¬>s’ ê\T ñHêïsTT. ˝…y’ é c˛\qT >∑T]+∫ Á|üXÊ+‘Y
ùdïVæ ≤ ‘· T \ <ë«sê $Hêï&É T . yê{Ï e \¢ nyÓ T ]ø±MT<ä ñqï
>ös¡eT+‘êb˛‘·T+~. Çs¡yÓ’ Hê\T>∑T >∑+≥\÷ Ç#˚à q>∑ï Á|ü<äs¡Ùq\T,
düJe dü+uÛÀ>∑ Á|ü<äs¡Ùq\$. yê{Ï b˛düºs¡T¢ #·÷ùdÔH˚ &√≈£î e#˚Ã≥T¢+~.
&çd”ï esY˝Ÿ¶˝À nø£ÿ&ç qT+∫ ‹]– e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT nH˚ø£
Á|ü<X˚ Ê\˝À rdüT≈£îqï bò˛{À\ìï{Ï˙ Ábıôddt #ÓjT· ´eTì Ç#êÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªπs|ü⁄s¡+&çµ nHêïs¡T. ªnj·T´u≤uÀjYT πs|ü⁄ y˚T+ yÓ[fl b˛yê*µ n+fÒ düπs
‘=$Tà~ >∑+≥\øÏ s¡+&çµ nHêïs¡T.
n|üŒ{ÏøÏ sêÁ‹ 7`30 nsTT+~. Ç+ø± yÓ\T>∑T+~. ø±ì n|üŒ{Ïøπ
ø=ìï ø=≥T¢ eT÷ùdXÊs¡T. Çø£ #˚ùd |üH˚MT ˝Òø£ q÷´j·÷s¡Tÿ M<ÛäT˝À¢
n≥÷ Ç≥÷ |ü#ês¡T¢ #˚XÊ]<äs› ÷¡ . #Ós√ ◊dtÁø°+ ø=qT≈£îÿì ‹+≥÷ M<ÛTä ˝À¢
‹]>±s¡T. ˇø£ ¬sdtº¬s+{Ÿ˝À <ä÷] nM ÇM ‹ì ø£&ÉT|ü⁄ ì+|ü⁄≈£îHêïs¡T.
eT∞fl dü]>±Z ‘=$Tà~ >∑+≥\øÏ yÓ[fl bò˛{À\T n&ç>±s¡T. bÕe⁄>∑+≥˝À
bò˛{À\T yêfi¯fl #˚‹˝ÀøÏ e#êÃsTT. n˝≤ n˝≤ yê{Ï MT<ä ø£qTï ˇø£ÿkÕ]
Á|üdü]+∫ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ nyÓT]ø±˝À ‘·eTì #·÷düT≈£îì eT÷]dæb˛sTT
nø£ÿ&çqT+∫ ãj·T≥ |ü&ܶsT¡ . 59e M~Û˝À Ä bò˛{À ÁbÕôddæ+>¥ ôd+≥sY
<ä>∑Zπs yÓTÁ{À ¬s’˝Ò«ùdºwüqT ñ+~. sêÁ‹|üP≥ yÓTÁ{À ¬s’\T˝À
yÓfi¯fl≥+ n+‘· πøåeT+ ø±<äT nì Á|üXÊ+‘Yì ùdïVæ≤‘·T\T ø=+<äs¡T
ôV≤#·Ã]+#ês¡T. øπ e\+ ø=ìï &Ü\s¡¢ ø√dü+ ø£‹bÔ ˛≥T¢ ≈£L&Ü »s¡T>∑T‘êj·Tì
u…~]+#ês¡T. ø±ì Ä düeTj·T+˝À Çø£ #˚ùd<˚MT˝Ò<äT. 34e M~Û˝Àì
yÓ’.j·T+.dæ.@.øÏ yÓfi≤fl+fÒ n‘·ìøÏ u≤>± ‘Ó*dæq e÷s¡ZeT<˚. yÓTÁ{À ¬s’\T
128
møÏÿ Ç<ä›s¡÷ 34e M~Û˝À ~>±s¡T. nø£ÿ&çqT+∫ ¬s+&ÉT nyÓq÷´\T
q&ç∫ yÓ[fl yÓ’.j·T+.dæ.m.#˚s¡T≈£îH˚ dü]øÏ dü]>±Z |ü~ >∑+≥\sTT+~.
ªã‘·T≈£î Je⁄&ܵ nì Ç<ä›s¡÷ ‘·eT‘·eT >∑<äT\≈£î yÓ[fl |ü&ܶs¡T. >∑~øÏ
yÓ[flq ‘·sê«‘· |ü<äø=+&ÉT es¡≈£î ‘·q ã≥º\T n$ düs¡T›≈£î+≥÷
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. |ü<äø=+&ÉT >∑+≥\≈£î y˚TqT yê*à bò˛{À\T #˚‹øÏ
rdüT≈£îHêï&ÉT. ‘·q nyÓT]ø± j·÷Á‘·qT u§eTà\ s¡÷|ü+˝À eTTÁ~+∫q
Ä #Ûêj·÷ ∫Á‘ê\T n‘·ìøÏ ø£*–q $$<Ûä nqTuÛÑyê\≈£î kÕø£å´+
#Ó|⁄ü Œqï≥T¢>± ñHêïsTT. n$ #·÷düTqÔ ï|ü⁄Œ&˚ n‘·ì ø£fió¯ fl uÛ≤s¡+>± eT÷‘·
|ü&ܶsTT.
III
bı<äT›q 7`30 πø ‘·j·÷¬s’ uÛ≤eq e∫à π>≥T e<ä› ì\TÃqT+~.
yÓ.’ j·T+.dæ.m.|üøÿ£ H˚ ñqï s¬ düs¬º +{Ÿ˝À @&ÉTqïs¡øπ {Ï|qæò T ô|{≤ºsT¡ . eT∞fl
q÷´j·÷s¡Tÿ M<ÛTä ˝À¢ ‹s¡>≥ ∑ + yÓTT<ä˝{ … ≤ºsT¡ . esY˝¶Ÿ ÁfÒ&é ôd+≥sY <ä>sZ∑ √¢H˚
ñ+~. Äø±XÊìï n+fÒ uÛeÑ q+ wæø±>√˝Àì dæjT· sY‡ ≥esY ø£≥øº e£ TT+<äT
Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ m‘·ÔsTTq ø£≥º&É+ Ç~. yÓ’.j·T+.dæ.m. ñqï 34e M~Û˝ÀH˚
q÷´j·÷s¡Tÿ˝Àì eT+∫ eT+∫ cÕ|æ+>¥ ôd+≥s¡TH¢ êïsTT. nø£ÿ&É <=s¡øì£
edüTÔe⁄\+≥÷˝Òe⁄. 34e M~Û˝ÀH˚ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ ô|<ä›<Ó’q cÕ|æ+>¥
ôd+≥sY ñ+~. “Macy’s New York” nH˚ ù|s¡T>∑\ Ä cÕ|ü⁄≈£î
yÓfi≤fls¡T Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq. ªªMTs¡T y˚Tdædt #·÷&É˝Ò<ä+fÒ q÷´j·÷sYÿ
#·÷&ÉqfÒº ˝…ø£ÿµµ nì ù|s¡T+~. nø£ÿ&É me]øÏ @+ ø±yê\Hêï
<=s¡T≈£î‘êsTT. Ä&É, eT>∑, |æ\\ ¢ T, eè<äT\
∆ T me]øÏ @+ ø±yê\Hêï nø£ÿ&É
\_ÛkÕÔsTT. <äTdüTÔ\T, >∑èôVA|üø£s¡D≤\T, e+≥\T, |æ+&çe+≥\T, Ä≥
edüTÔe⁄\T, ãVüQe÷Hê\T, b˛dtº Ä|ò”düT, Á{≤yÓ˝Ÿ @»˙‡\T, ¬sdüº¬s+≥T¢
n˙ï ñHêïj·Tø£ÿ&É. Ä #·T≥º |üø£ÿ\ ñ+&˚ Ä˝ŸºeTHé n+&é ø£+ô|˙,
–+u…˝‡Ÿ , ˝≤sY¶ n+&é fÒ\sY yÓTT<ä˝q’… e˙ï #·÷düT≈£î+≥÷ yÓfi≤fls¡T Ç<äs› ÷¡ .
129
|ü•ÃeT+>± 47e M~Û˝À nyÓT]ø±˝À ø=ìï ny˚Tà &Ó’eT+&É¢˝À 80 XÊ‘·+
yê´bÕs¡+ »s¡T>∑T‘·T+~. n≥T ˇø£ÿkÕ] q&Éø£ kÕ–+#ês¡T Mfi¯ófl. ◊<äe
nyÓq÷´≈£î Äs¡e nyÓq÷´≈£î eT<Ûä´ Ç˝≤+{Ï mH√ï $X‚wüyÓTÆq düú˝≤\Tµ
ñHêïsTT. nø£ÿ&É ñqï sêø˘ ô|ò\¢sY ôd+≥sY ≈£L&Ü #·÷&É<ä–+<˚. nø£ÿ&˚
ˇø£ uÛÑ÷>∑s¡“¤e÷˝Ÿ (ô|<ä› cÕ|æ+>¥ e÷˝Ÿ) ñ+~. 49e M~ÛøÏ 51e M~ÛøÏ
eT<Û´ä ñ+&˚ nH˚ø£ Äø±X¯ Vü≤sêà´\ øÏ+<ä uÛ÷Ñ >∑s“¡ +¤ ˝À ñ+&˚ ô|<ä› cÕ|æ+>¥
ôd+≥s¡~.
bı<äT›≥ mì$T~ >∑+≥\≈£î ãj·T\T <˚]q Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤eq Ä
#·T≥º|üø£ÿ\ ñqï Á|ü<˚XÊ\˙ï düπs« #˚ùdXÊs¡T. ÄsYº n+&é j·÷+{Ïø˘‡
cÕ|ü⁄\T, |ü⁄düÔø±\ ø=≥T¢, &çbÕsYºyÓT+{Ÿ k˛ºs¡T‡, ãVüQeT‘·T\ cÕ|ü⁄\T,
ôdŒcÕ*{Ï k˛ºsT¡ ‡ #·÷düT≈£î+≥÷ eT∞fl 34e M~ÛøÏ e#êÃs¡T. á eT<Û´ä ˝À
53e M~Û˝À ªeT÷´õj·T+ Ä|òt nyÓT]ø£Hé bò˛ø˘ ÄsYµº ˝À nyÓT]ø£q¢ C≤q|ü<ä
ø£fi¯\ Á|ü<äs¡ÙqqT #·÷dæ u≤>± dü+‘√wü|ü&ܶs¡T. 53e M~Û˝ÀH˚ ªÄ<ÛäTìø£
∫Á‘·ø£fi¯ eT÷´õj·T+µ ñ+~. n~ ≈£L&Ü #·÷XÊs¡T.
|ü<äø=+&ÉT >∑+≥\≈£î yÓ’.j·T+.dæ.m.#˚] ‘·«s¡‘·«s¡>± >∑~ U≤∞
#˚dæ ãj·T\T<˚sês¡T. yÓ’.j·T+.dæ.m. ãj·TfÒ ãdtkÕº|t ñ+~. dü÷{Ÿπødt,
u≤´>¥‡ rdüT≈£îì ãdüT‡ mø±ÿs¡T. Äs¡e nyÓq÷´˝À ¬s’˝Ò« ùdºwüqT ñ+~.
ãdüT‡˝À mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê 75 ôd+≥T¢, ùdºwüqT <ä>∑Zπs. nsTTHê kÕe÷qT¢
yÓ÷düT≈£îyÓfifl¯ ˝Òø£ ãdüT‡ mø±ÿs¡T. Äs¡e nyÓq÷´˝Àì s¬ ˝ ’ «Ò ùdºwqü T qT+∫
C….m|òt.¬ø. mø˘‡Áô|dt ‹qï>± $e÷HêÁX¯j·÷ìøÏ yÓfi¯óÔ+~. ◊<äT &Ü\s¡T¢
ÇùdÔ <ë<ë|ü⁄ 30`40 yÓTÆfi¯ófl uÛÑ÷>∑s¡“¤+˝À yÓfi‚¢ ¬s’\T Á|üj·÷D+ #ê˝≤
ÄdüøÏÔø£s¡+>± ñ+≥T+~. uÛÑ÷>∑s¡“¤+˝À|ü\ n<äT“¤‘·yÓTÆq ùdºwüqT¢ ì]à+∫
ñHêïs¡T. $e÷HêÁX¯j·T+ <ä>∑Zs¡ ~–q ‘·sê«‘· ˇø£ ãdüT‡e∫à Mfi¯flì
f…]àq˝Ÿ <ä>∑Z]øÏ rdüT≈£îyÓ[fl+~. \TbÕúHê‡ f…]àq˝Ÿ <ä>∑Zs¡ ~– dü÷{Ÿπødt,
@sY u≤´>¥‡ ãTø˘ #˚düT≈£îHêïs¡T. uÀ]¶+>¥ bÕdt rdüT≈£îHêïs¡T. n+‘ê |üP]Ô
129
nj˚T´dü]øÏ eT<Ûë´Vü≤ï+ 2 >∑+≥\sTT+~. q÷´j·÷s¡Tÿ qT+∫ ÁbòÕ+ø˘
|ò ü s ¡ T º ø Ï $e÷q+ sêÁ‹ 9 >∑ + ≥\ø£ H êïs¡ T . 7 >∑ + ≥\ ùd|ü ⁄
$e÷HêÁX¯j·T+˝ÀH˚ >∑&ÉbÕ*.
q÷´j·÷s¡Tÿ˝À ñ+&˚ C≤Hé m|òt.¬øHÓ&ç @sYb˛s¡Tº Á|ü|ü+#·+˝Àì
#ê˝≤ ô|<ä› $e÷HêÁX¯j÷· \˝À ˇø£{.Ï nø£ÿ&É Á|ü‹ @sY˝H’… ‡é øÏ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ
f…]àq˝Ÿ‡ ñHêïsTT. \TbÕúHê‡yê] f…]àq˝Ÿ #ê˝≤ ô|<ä~› . nø£ÿ&˚ &É÷´{Ï
Á|ò” cÕ|ü⁄\T, ¬sdüº¬s+≥T¢ e¬>’sê ñHêïsTT.
nø£ÿ&˚ |ü#ês¡T¢ #˚dü÷Ô >∑&çbÕ]<ä›s¡÷. Ç+‘·˝À Vü≤πsø£èwüí ñ
<ä´e÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q nyÓT]ø± j·TTe‹ ø£ì|æ+∫+<äø£ÿ&É. ª◊ \yé
q÷´j·÷s¡Tÿµ nì ñ+&˚ u≤´&ç® ˇø£{Ï Ç∫à @yÓTÆHê &ÉãT“\T Çe«eTì
n&ç–+~. ˇø£ &Ü\s¡T Ç#êÃ&ÉT. eTπs<√ |ü⁄düÔø£+ mes√ kÕ«MTJøÏ
dü+ã+~Û+∫+~ Ç∫à Ç+ø± ∫\¢s¡ ñ+fÒ Çe«eT+~. eTs√ 50 ôd+≥T¢
Ç#êÃ&ÉT. Ç+‘·˝À eTs=ø£ j·TTe‹ e∫à ‘·q≈£î #Óe⁄\T $q|ü&Éeì,
e÷≥\T sêeì ôd’>∑\ <ë«sê #Ó|æŒ @yÓTÆHê düVü‰j·T+ #Ój·T´eT+~.
Ä$&ÉøÏ 25 ôd+≥T¢ Ç#êÃ&ÉT.
ªª#·÷XÊsê uÛ≤eq! Ç˝≤+{Ï e˙ï Ç+&çj·÷˝À e÷Á‘·y˚T ñ
+{≤j·Tì nyÓT]ø±˝≤+{Ï <˚XÊ˝À¢ ñ+&Éeì m\T¬>‹Ô |òüT§wædüTÔ+{≤s¡T.
Ç˝≤+{Ï$ @<√ s¡÷|ü+˝À nìï #√{≤¢ ñHêïsTT. ìqï eTq+ Áu≤&˚«˝À
#·÷&É˝Ò<ä÷. q÷´j·÷s¡Tÿ˝≤+{Ï q>∑s¡+ M<ÛäT˝À¢ ˇø£&ÉT ù|ø£eTTø£ÿ\T
#˚‹‘√ e÷s¡Tdü÷Ô »Hêìï Äø£]+¸ #·≥+, yê{Ï MT<ä &ÉãT“\T ô|{Ïqº yê]ì
yÓ÷dü+ #Ój·T´≥+µµ.
ªªne⁄qT MTs¡qï~ ì»+. s¡÷bÕ\T e÷s¡T‘êsTT ø±ì &ÉãT“\T
n&ÉTø√ÿ≥+, &ÉãT“\ ø√dü+ yÓ÷dü+ #Ój·T´≥+`Çe˙ï @<√ s¡÷|ü+˝À
Çø£ÿ&Ü ñHêïsTTµµ n+~ uÛ≤eq.
ªªø±ì MT≈£î »]–q yÓ÷dü+ ˝≤+{Ï~ Çø£ÿ&É »s¡><∑ qä T≈£î+{≤qT.
130
ø±yê\qT≈£î+fÒ $&Ü≈£î*∫à ô|[fl #˚düT≈£î+{≤s¡T, eT>∑yêfi¯¢sTTHê
Ä&Éyêfi¯¢sTTHê. MT≈£î #˚dæq≥T¢ nHê´j·T+ #Ój·T´s¡Tµµ
ªªeT∞fl m+<äT≈£î˝…+&ç Ä eTT#·Ã≥T¢µµ n+≥÷ ≈£îØÃ˝À+∫ ô|’øÏ
˝Ò∫+~ uÛ≤eq. ¬sdtº s¡÷+yÓ’|ü⁄ yÓ[¢+~.
Á|üXÊ+‘Y ‘·q u≤´>¥˝À ñqï |ü⁄düÔø£+ rdæ ù|J\T ‹|üŒkÕ>±&ÉT.
|ü ⁄ dü Ô ø £ + ˝À+∫ ˇø£ k Õ] ‘· ˝ … ‹ Ô #· ÷ &É > ±H˚ ..... u≤+uŸ
ù|*q≥¢sTT+~.
ø£fi¯ófl qT\TeTT≈£îì #·÷XÊ&ÉT.
dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT, yêfi‚fl.
ø=+#Ó+ <ä÷s¡+˝ÀH˚ $<äT´\¢‘·, y˚T|òüTHê<∏é edüTÔHêïs¡T.
ªªÇø£ÿ&ç qT+∫ ˝Ò∫ yÓ[flb˛<ëe÷µµ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y ˇø£
ø£åD+.
ªNÛ Mfi¯fløÏ uÛj Ñ T· |ü&≥
É + m+<äT≈£î? ‘·|⁄ü Œ #˚dqæ yê&ÉT uÛj
Ñ T· |ü&Ü*.
H˚H+Ó <äT≈£î uÛjÑ T· |ü&Ü*µ nqT≈£îì n˝≤π> ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ªìC≤ìøÏ uÛ≤eqì
e÷+≥>=eT]øÏ rdüT≈£îyÓ[fl y˚T|òüTHê<∏éì ì\Bj·÷*‡+~. Hê≈£î z|æø£
˝Òq+<äTe\¢, yêfi¯ófl ø±´*bòÕ]ïj·÷ø√ eT¬sø£ÿ&çø√ yÓfi≤fls¡ì uÛ≤eq
#Ó|Œü ≥+e\¢ }s¡T≈£îHêïqT. ˝Ò≈î£ +fÒ n|ü⁄Œ&˚ |ü≥Tº≈î£ <äT*ù|<äTq› Tµµ n˙
nqT≈£îì |ü⁄düÔø£+ MT~øÏ <äèwæº eTs¡˝≤Ã&ÉT.
yêfi¯ófl Á|üXÊ+‘Yì #·÷&ÉH˚ #·÷XÊs¡T.
$<äT´\¢‘· Á|üXÊ+‘Y <ä>∑Z]øÏ |üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq e∫Ã+~.
ªª@$T{Ï Á|üXÊ+‘Y! nqTø√≈£î+&Ü eTq+ eT∞fl ø£\TdüT≈£îHêï+µµ
n+~.
ªª|ü<ä+&ç ≈£Ls¡TÃ+<ë+µµ nHêï&ÉT n‘·qT Ç<ä›]‘√.
n‘·ìøÏ y˚T|òTü Hê<∏ìé #·÷&É>±H˚ s¡ø+Ô£ ñ&çøbÏ ˛‘√+~. eTTK+˝ÀøÏ
s¡ø£Ô+ ñbıŒ+– e∫à n~ ø£+<ä>∑&ɶ˝≤ ‘·j·÷s¡sTT+~.
130
 ªø±´*bò˛]ïj·÷≈£î ãj·T\T<˚sê+. eT∞fl nø£ÿ&ç qT+∫ qj·÷>∑sê
≈£L&Ü #·÷<ë›+ nHêïs¡T. qj·÷>∑sê #·÷düT≈£îì q÷´j·÷s¡Tÿ e#êÃ+. á
s√E yÓ[flb˛yê*. Ç+‘·˝À »s¡à˙qT+∫ áj·Tq ùdïVæ≤‘·T˝…es√
edüTÔHêïs¡+fÒ ]d”yé #˚düT≈£î+<ëeTì Çø£ÿ&çøÏ e#êÃ+µµ n+~ $<äT´\¢‘·.
ªª&çd”ï esY˝Ÿ¶ #·÷XÊsê? u≤e⁄+<ë?µµ n&ç>±&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
ªª#·÷XÊqT. u≤>∑T+~µµ eTTø£Ôdü]>± »yêãT #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n‘·ì >=+‘·T˝Àì ø±]ƒHê´ìøÏ n‘·H˚ nãT“s¡|ü&ܶ&ÉT.
ªªeTT+<˚ MTs¡T Ä e÷≥ #Ó|æŒ ñ+fÒ y˚T+ Çø£ÿ&çø£+‘ê
e#˚Ãã<äT\T MT‘√ u≤fÒ &çdïæ esY˝ø¶Ÿ Ï e#˚Ãyêfi¯fl+ ø£<ë. düs<¡ ë>± n+<äs+¡
#·÷dæ ñ+&Ée#·Tõµ n+~ $<äT´\¢‘·.
ªne⁄qe⁄qT. uÛ≤eq ≈£L&Ü e∫à ñ+fÒ Ç+ø± u≤e⁄+&˚~.
eTqeT+‘ê ø£\dæ eTVü‰ u≤>± #·÷ùdyêfi¯fl+µ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
uÛ≤eq $wüjT· + m˝≤ #ÓbÕŒ˝À ns¡+ú ø±˝Ò<Tä Á|üXÊ+‘Yø.Ï Ç|ü⁄Œ&ÉT
uÛ≤eq sê>±H˚ |ü]dæ‘ú T· \T m˝≤ |ü]D≤eT+ #Ó+<äT‘êjÓ÷ }Væ≤+#·{≤ìø°
n‘·ìøÏ kÕ<Ûä´+ ø±e≥+ ˝Ò<äT.
ªª|ü\¢$ ≈£L&Ü MT‘√u≤≥T ñ+&ç, Ç|ü⁄Œ&ÉTe∫à ñ+fÒ m+‘·
u≤e⁄+&˚~. m+#·ø±ÿ e÷sTT+{ÏøÏ e∫à ñ+fÒ ...... Ä n<äècÕºìøÏ H˚qT
H√#·Tø√˝Ò<äT. ‘·\#·T≈£î+fÒH˚ u≤<Ûä y˚k˛Ô+~µµ eTTK+ ì+&Ü u≤<Ûäì
|ü⁄\TeTT≈£îì #Ó|æŒ+~ $<äT´\¢‘·.
ªª»s¡>∑ì yê{Ïì >∑T]+∫ u≤<Ûä |ü&É≥+ m+<äT≈£î $<äT´\¢‘·.
»]π>$ #·÷düTø√yê*. Ä n<Ûë´j·T+ eTT–dæ+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä $wüj÷· \T
Ä˝À∫+#·≥+ m+<äT≈£îµµ nHêï&ÉT yÓ’sê>∑´+‘√ Á|üXÊ+‘Y.
n+‘·˝À y˚T|òüTHê<∏é ˝Ò∫ ªªÇ|ü⁄Œ&˚ ekÕÔµµ nì ¬sdtºs¡÷+yÓ’|ü⁄
yÓfi≤fl&ÉT. ªn‘·ìï |ü\ø£]+#·˝Ò<äì ∫qïãT#·TÃ≈£îqï≥TºHêï&ÉT. ∫qï
ãT#·TÃø√˙ sêôdÿ˝Ÿµ nqT≈£îHêï&ÉT eTqdüT˝À Á|üXÊ+‘Y. Ç<˚ eT+∫
131
neø±X¯eTì uÛ≤$+∫ $<äT´\¢‘·‘√ nHêï&ÉT.
ªª$<äT´\¢‘·! |ü\¢$ Hê≈£î nHê´j·T+ #˚dæ+<√, H˚qT |ü\¢$øÏ
nHê´j·T+ #˚XÊH√ Hê≈£î ‘Ó©<äT. ø±ì qTe⁄« eTs√ Ád”ÔøÏ nHê´j·T+
#Ój·T´≥+ e÷Á‘·+ @+ u≤e⁄˝Ò<äT. Ç~ ø£å$T+#·sêì H˚s¡+µµ.
ªª<˚ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïs¡T Á|üXÊ+‘Y?µµ
ªª˙ k˛ø±˝Ÿ¶ düe‹ì >∑T]+∫.µµ
ªªMT¬ø˝≤ ‘Ó*dæ+~?µµ
ªªyÓTTqï{ÏqT+∫ uÛ≤eq Hê‘√ u≤fÒ ñ+~µµ.
ªªn˝≤>±µµ qeTà˝Òì e÷≥\T #Ó$˝À |ü&ɶ≥Tº ÄX¯Ãs¡´+‘√ ø£fi¯ófl
‘Ó]∫+~ $<äT´\¢‘·.
ªªMTs¡T Ç+{ÏqT+∫ ãj·T\T<˚s¡>±H˚ nø£ÿ&çqT+∫ e#˚Ãdæ+~.
n<äèwüºeXÊ‘·TÔ H˚qT Äs¡¢+&= ãdtùdºwüHé˝À ø£*XÊqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Hê‘√ u≤fÒ
ek˛Ô+~µµ.
Ç+ø± ÄX¯Ãs¡´+>± #·÷dæ+~ $<äT´\¢‘·.
ªªn<Ó˝≤ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïyé $<äT´\¢‘·? ˙ ø±|ü⁄s¡yÓTÆHê Vü‰sTT>±
kÕ>∑T‘√+<äì H˚qT #ê˝≤ dü+‘√wü|ü&ܶqT. y˚T|òüTHê<∏é, ˙e⁄ u≤>± Çwüº|ü&ç
ô|[fl #˚düT≈£îHêïs¡ì, Vü‰sTT>± ø±|ü⁄s¡+ #˚düTÔHêïs¡ì, ¬s+&ÉT #˚‘·T˝≤
dü+bÕ~+#·T≈£î+≥THêïs¡ì nqT≈£îHêïqT. ø±ì MT]˝≤ nj·÷´s¡ì Hê≈£î
‘Ó©<äT. y˚T|òTü Hê<∏é Ç+‘· #Ó&y¶É ê&Éì H˚qqTø√˝Ò<Tä . @<√ &ÉãT“ nedüsêìøÏ
ÄX¯|ü&ܶ&ÉqT≈£îHêïqT ø±ì J$‘ê\‘√ Ä&ÉT≈£î+{≤&Éì ‘Ó©<äTµµ
>=+‘·Tì+&Ü u≤<Ûäì |ü*øÏdü÷Ô nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
¬sdtºs¡÷+ yÓ’|ü⁄ ‹]– ‹]– #·÷dü÷Ô $<äT´\¢‘· uÛÑj·T+ uÛÑj·T+>±
#Ó|æŒ+~.
ªªÁ|üXÊ+‘Y! ì»+>± #Ó|ü⁄ÔHêï. uÛ≤eq≈£îqï+‘· <ÛÓ’s¡´+ Hêπø ñ+fÒ
H˚HÓ|ü⁄Œ&√ bÕ]b˛j˚T<ëìï. Hê≈£î &ÉãT“+~. dü+bÕ~+#˚ $<ä´ #˚‹˝À ñ
131
+~. nsTTHê <ÛÓ’s¡´+ ˇø£ÿfÒ ˝Ò<äT. sêJ, sêJ, sêJ. ññ‘·Ô sêJ|ü&˚
dü«uÛ≤e+ Hê~. H˚qT #ê˝≤ yÓ÷düb˛j·÷qT. uÛ≤eqì ø=ìï nìyês¡´
|ü]dæ‘ú T· \e\¢ ô|[fl #˚dTü ø√e\dæ e∫Ã+<äì nã<ä+∆ #ÓbÕŒsêj·Tq. ‘·sê«‘·
Hê≈£î ì»+ ‘Ó*dæ+~. uÛ≤eq n+‘ê #Ó|æŒ+~. ndü\T uÛ≤eqì H˚H˚
|ü+ô|j·÷´* nqT≈£îHêïqT. nsTT‘˚ áj·Tq qqTï #·+ù|kÕÔπsyÓ÷ nì
uÛÑj·T+ y˚dæ+~. H˚q÷ Ç+&çj·÷≈£î bÕ]b˛sTT sêyê\ì ñ+~ ø±ì
......µµ
ªªø±ì ..............?µµ Á|ü•ï+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªÇ|ü⁄Œ{Ïπø |ü\¢$ J$‘·+ n˝≤ nsTT+~. e÷ Hêqï>±s¡T |ü\¢$
>∑T]+#˚ uÀ˝…&+É ‘· u…+>∑ ô|≥Tº≈î£ Hêïs¡T. ∫øÏÿ X¯\´eTj·÷´s¡T. n˝≤+{Ï~
Hê J$‘·+ ≈£L&Ü Ç˝≤ nsTT+<äì ‘Ó*ùdÔ Äj·Tq @yÓTbÆ ˛‘ês¡T? uÛ≤eqì
|æ\T#·T≈£î yÓfi¯fl+&ç. Á|üXÊ+‘Y MT≈£î yÓT˙ yÓT˙ <∏ë´+ø˘‡. MT˝≤+{Ï
düVü≤è<äj·TT\ |ü]#·j·T+ Ä$&ÉøÏ \_Û+#·≥+ Ä$&É n<äèwüº+. Hêπø
M\sTT‘˚ Ä$&É &ÉãT“\T ≈£L&Ü Ä$&ÉøÏ ‹]– Ç#˚ÃkÕÔqT. Ç|ü⁄Œ&Óøÿ£ &ÉT+~
uÛ≤eq?µµ
ªªnø£ÿ&˚µµ ¬sdtºs¡÷+yÓ’|ü⁄ #ÓsTT´ #·÷|æ+#ê&ÉT.
ªªÇ|ü⁄Œ&û $wüjT· + áj·TqøÏ ‘Ó©≈£î+fÒ u≤e⁄+&˚~. uÛ≤eq Ç≥T
sê≈£î+fÒ u≤e⁄DTíµµ uÛÑj·T+‘√ n+~ $<äT´\¢‘·.
ªª‘Ó*ùdÔ @$T≥≥? @+ |üsê«˝Ò<äT. ‘·|ü⁄Œ #˚dæ+<ä‘·qT. n‘·qT
uÛÑj·T|ü&Ü*µµ Á|üXÊ+‘Y ø√|ü+‘√ nHêï&ÉT.
ªªuÛ≤eqì #·÷ùdÔ áj·Tq m˝≤ Á|üe]ÔkÕÔs√. n+<äTπø uÛÑj·T+>±
ñ+~µµ.
ªªm˝≤¬>H’ ê Á|üe]Ô+#·˙. ˙y˚MT uÛj Ñ T· |ü&≈É î£ . H˚qT #·÷düT≈£î+{≤.
$TeTà*ï #·÷dæq≥T¢+~ uÛ≤eq. n+<äTøπ Ç≥T sê≈£î+&Ü nø£ÿ&˚ ≈£îØÃ˝À
≈£Ls¡TÃ+~. H˚qT yÓ[fl e÷{≤¢&ç+∫ ekÕÔµµ n+≥÷ n≥TyÓ’|ü⁄ yÓfi≤¢&ÉT
132
Á|üXÊ+‘Y.
ªe÷ $wüj·T+ $<äT´\¢‘˚ #Ó|üŒ˙ n‘·ìøÏ. H˚HÓ+<äT≈£î #ÓbÕŒ*.
á $wüj·T+˝À n‘·H˚ eTT+<äT CÀø£´+ ø£\T>∑CÒdüTø√˙. H˚qT #˚düTø√qTµµ
nqT≈£î+≥÷ n≥T yÓfi≤fl&ÉT n‘·qT.
yÓfi¯fl>±H˚ uÛ≤eq n&ç–+~.
ªªmø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fls¡T? qqTï ˇø£ÿ<ëH˚ï e~* mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤flsê
nqT≈£î+≥THêïqTµµ.
ªªuÛÑ˝Ò yêπs. H˚HÓø£ÿ&çøÏ yÓfi≤flqT. MTπs e∫à Ç≥T ≈£Ls¡TÃHêïs¡Tµµ
nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªkÕ] eTq+ ≈£Ls¡TÃqï~ Çø£ÿ&˚ nqT≈£îHêïqT. Hê<˚ bıs¡bÕ≥Tµµ
n+<ë$&É.
ªn˝≤ nsTT‘˚ eTeTà*ï >∑eTì+#·˝Ò<äqïe÷≥µ nqT≈£îHêï&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªnsTT‘˚ ˇø£ e÷≥. MTπsMT ø£+>±s¡T |ü&Éø£+&ç. @MT ø±<äT.
H˚qTHêïqT...µµnHêï&ÉT ì<ëq+>±. uÛ≤eq ì»+>±H˚ ø£+>±s¡T|ü&ç+~.
ªªMTπseT+≥THêïs√ Hê≈£î ns¡ú+ ø±e≥+˝Ò<äTµµ n+~.
ªªy˚T|òTü Hê<∏,é $<äT´\¢‘· Çø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡Tµµ.
ªªÄµµ ˇø£ÿkÕ] |æ&ÉT>∑T |ü&çq≥ºsTT+~ uÛ≤eq MT<ä. Á|ü»„
‘·|æŒ|ü&çb˛‘·T+<˚yÓ÷ nqT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ~Á>∑“¤eT #Ó+~q≥¢sTT
H√≥e÷≥ sêø£ n˝≤π> ñ+&çb˛sTT+~ uÛ≤eq.
ªªuÛ≤eq, |”¢CŸ $TeTà*ï MTs¡T ø£+Á{À˝Ÿ #˚düTø√+&ç. @MT ø±<äT.
H˚qTHêïqT. MT ÁbÕD≤ìøÏ Hê ÁbÕD+. düπsHê? $TeTà*ï n‘·ì #˚‹øÏ
#·ùdÔ n|üŒ–+#·qT. @~ @yÓTHÆ ê $TeTà*ï Ç+&çj÷· rdüT≈£îyÓfi≤ÔqT. Ç~
q÷{ÏøÏ q÷s¡T bÕfi¯ófl ì»+µµ nHêï&ÉT <äè&ÛÉ+>± Á|üXÊ+‘Y.
ªªÇø£ÿ&çqT+∫ ‘·«s¡>± yÓ[fl b˛<ëeT+&ç. <äj·T#˚dæ yÓfi≤›+s¡+&ç.
132
|”¢CŸ. MT≈£î ‘Ó©<äT. H˚qT Äj·Tq yÓTTVü≤+ #·÷&É˝ÒqT. m˝≤¬>’Hê eTq+
Çø£ÿ&çqT+∫ ãj·T≥ |ü&Ü*µµ ‘·«s¡ô|{Ϻ+~ uÛ≤eq.
ªªuÛ≤eq, |”C¢ Ÿ Hêe÷≥ $q+&ç. @<ÓH’ ê ñ+fÒ Çø£ÿ&˚ ‘˚˝ÃÒ düTø√≥+
eT+∫~. m+<äT≈£î MTs¡T bÕ]b˛e≥+. eTTU≤eTTœ ‘˚˝ÃÒ <ë›+. H˚qTHêïqT
ø£<ë? MTs=ø£ÿπs nsTT‘˚ nqTø√e#·TÃ. $TeTà*ï s¡eTàì |æ\#˚ <ÛÓ’s¡´+
n‘·ì ¬øø£ÿ&ç~. MTs¡T+&É+&çµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Ç+‘·˝À y˚T|òüTHê<∏é, $<äT´\¢‘· nø£ÿ&çøÏ sêH˚ e#êÃs¡T.
uÛ≤eq eDÏøÏb˛‘√+~. Ä$&É eTTK+ ‘Ó\¢uÀsTT+~. u…<äTs¡T
#·÷|ü⁄\T #·÷k˛Ô+~. |ü⁄*ì #·÷dæq õ+ø£ |æ\¢˝≤ ñ+~ Ä$&É |ü]dæú‹.
y˚T|òüTHê<∏é e∫à @e÷Á‘·+ dæ>∑TZ, dü+ø√#·+ ˝Ò≈£î+&Ü Á|üXÊ+‘Yì
n&ç>±&ÉT.
ªªá$&Óøÿ£ &É ø£*dæ+~ u≤ã÷?µµ
ªªÄs¡+¢ &= ãdt ùdºwHü √¢µµ
ªª@$T{Ï uÛ≤eq! bÕ]b˛‘·THêïyê? ˙≈£î H˚H˚+ ‘·≈£îÿe #˚XÊqT.
Vü‰sTT>± nyÓT]ø±˝À ñ+&çb˛e#·TÃø£<ëµµ @MT
»s¡>∑q≥T¢ ì+bÕ~>± e÷{≤¢&ÉT‘·THêï&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
uÛ≤eq düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ˝Ò<äT.
ªªMTs¡T Ç˝≤ #˚kÕÔsq¡ Tø√˝Ò<Tä µµ #ê˝≤ eTTuÛ≤e+>±, eTTKeT+‘ê
e÷&ÉTÃ≈£îì #ÓbÕŒ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª$Tdüsº Y Á|üXÊ+‘Y! ˇø£ e÷≥. H˚qT Ä$&Éì Hê uÛ≤s¡´ $~› düeTà‹
Á|üø±s¡+ ô|[fl #˚düT≈£îHêï. Ç|üŒ{Ïø° u≤>± #·÷düT≈£î+{≤qì uÛÑs√kÕ
ÇdüTHÔ êïqT. ô|[fløÏ eTT+<äT uÛ≤eq Hêqï>±]øÏ nìï $wüj÷· \T #ÓbÕŒqTµµ.
ªªnã<ä∆+, X¯ó<ä∆ nã<ä∆+µµ nì @&ÉTdü÷Ô ìsêø£]+∫+~ uÛ≤eq.
ªªø±yê\+fÒ Äj·TqøÏ sêdæ ‘Ó\TdüTø√µµ nHêï&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
ªªe÷ Hêqï>±s¡T Hê≈£î @ $wüj·TeT÷ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ñ+&És¡T.
133
MTs¡T #Ó|ü⁄Ôqï~ nã<ä∆+µµ n+~ uÛ≤eq @&ÉTdü÷ÔH˚.
ªªÄ$&É Hêqï>±]øÏ #Ó|æŒ @$T{Ï Á|üjÓ÷»q+. #ÓbÕŒ*‡q yêfi¯¢πø
#Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£<ë! MTs¡T eTTK´+>± #ÓbÕŒ*‡+~ Ä$&Éø,Ï Äj·TqøÏ ø±<äTµµ.
ªªn~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Á|üXÊ+‘Y, uÛ≤s¡‘·<˚X¯+. nø£ÿ&É #ÓbÕŒ*‡+~
ô|<ä› yêfi¯fløÏ >±ì |æqï\øÏ ø±<äT. MTs¡T MTs¡T e÷{≤¢&ÉTø=ì ô|[fl
#˚dTü ≈£î+fÒ @eTsTT+<√ ‘Ó\Tdü÷HÔ ˚ ñ+~ø£<ë. n+<äTøπ yêfi¯fl Hêqï>±]øÏ
#ÓbÕŒ*‡ e∫Ã+~µµ Á|üXÊ+‘Yì m<˚›yê #˚dü÷Ô e÷{≤¢&Ü&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
ªªne˙ï m+<äTø£+&û Ç|ü⁄Œ&ÉTµµ n+~ $<äT´\¢‘·.
n‘·qT uÛ≤eqyÓ’|ü⁄ ‹]– nHêï&ÉT.
ªªnsTT+<˚<√ nsTTb˛sTT+~. qTe⁄« dü+Á|ü<ëj·Tã<ä+∆ >± qqTï
ô|[fl #˚düT≈£îHêïyé. Çø£ÿ&˚ ñ+fÒ eT+∫~. yÓfi≤Ôq+{≤yê, yÓfi¯ófl.
qe⁄« yÓfi‚Ô MT Hêqï >±]øÏ Vü‰sYº n{≤ø˘ ne⁄‘·T+~. Äj·Tq #·ìb˛e≥+
U≤j·T+. ‘·sê«‘· ˙ >∑‹ ìs¡Z‹ ne⁄‘·T+~. Çe˙ï Ä˝À∫+#·Tø√.
‘=+<äs¡|ü&ç @ ìs¡íj·TeT÷ rdüTø√≈£îµµ
Ä ì$Twü+˝À y˚T|òTü Hê<∏˝ é À ˇø£ >√eTTK yê´Á|òTü + ø£ì|æ+∫+~
Á|üXÊ+‘YøÏ. ªqTy√« ‘˚HÓ |üPdæq ø£‹Ô$µ nì ≈£L&Ü ‹≥Tº≈£îHêï&ÉT. ∫e]øÏ
‘·H˚ nHêï&ÉT.
ªª˝Ò < ä T ˝… + &ç . Ä$&É ‘· | ü Œ ø£ Ç+&ç j · ÷ øÏ yÓ fi ≤¢ \ ì
ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+~.µµ
ªª@$T≥+&√jYT. Ä$&É ‘·s¡|ü⁄q MTπs eø±˝≤Ô |ü⁄#·TÃ≈£îì
e÷{≤¢&˚düTÔHêïs¡T! Hêø£+f… MTs¡T Äràj·TT˝≤? H˚qT Ä$&É uÛÑs¡Ôì. Ç~
e÷ sTT<ä]› düeTdü´. MTπsyÓTHÆ ê Ä$DÏí ô|[fl #˚dTü ø√yê\qT≈£î+≥THêïsê?
m˝≤>∑÷ MT ˝…H’ é øÏj ¢ T· sY>±H˚ ñ+~ ø£<ë?µµ n‘·ì H√{À¢+∫ @+ e÷≥\T
edüTÔHêïjÓ÷ n‘·ìπø ‘Ó©q≥T¢ e÷{≤¢&Ü&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
uÛ≤eq ø£fi¯ófl ms¡Tô|ø±ÿsTT. n‘·ì yÓ’|ü⁄ ndüVü≤´+‘√, ø√|ü+‘√
133
#·÷dæ+~.
$<äT´\¢‘· eDT≈£î‘√+~. ‘·e÷sTT+#·T≈£îì.
ªªdüTº|æ&é ˝≤ e÷{≤¢&=<äT›. Á|üXÊ+‘Y m˝≤+{Ïyês√ MT≈£î
‘Ó©ø£b˛sTTHê Hê≈£î ‘Ó\TdüT. e÷~ |ü<˚fi¯fl≈£î eTT+<äTqT+∫ ñqï
|ü]#·j·T+. uÛ≤eq rdüT≈£îH˚ ìs¡íj·T+ Ä$DÏí rdüTø√ìe«+&ç. MTπs+
Äy˚X|¯ &ü =<äT› |”C¢ Ÿ eTq+ yÓ[fl b˛<ë+ s¡+&çµµ n+~ <Ûs’Ó ´¡ + #˚dæ $<äT´\¢‘.·
ªª@ ÄXÊ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ Hê uÛ≤s¡´ì Ç˝≤ ˝ÒeBdüT≈£îekÕÔ&Ü. qTe⁄«
}s√ÿ ˙≈£î ‘Ó©<äT. Ç‘·qT ô|’øÏ @MT ‘Ó©ì ne÷j·T≈£î&ç˝≤ ñHêï&ÉT
>±ì eTVü‰ |òüT{Ï≈£î&ÉT. m+‘· <ÛÓ’s¡´+ ˝Òø£b˛‘˚ Hê uÛ≤s¡´ì }s¡÷s¡T ‹|æŒ
rdüT≈£îe#êÃ&ÉT. Ç+&çj·÷øÏ rdæ¬øfi‚fl+‘· Áù|eT Ç‘·ìøÏ m+<äT≈£î
|ü⁄{Ϻ+<ë$&É MT<ä?µµ $<äT´\¢‘·ì ø=s¡ø=s¡ #·÷dü÷Ô ø£≥Te⁄>± |ü*ø±&ÉT
y˚T|òTü Hê<∏.é
uÛ≤eq˝Àì XÀø£+ Áø√<Û+ä >± e÷s¡T‘√+<äì >∑eTì+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
uÛ≤eqyÓ’|ü⁄ ‹]– nHêï&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
ªªÇ+{Ï qT+∫ @y˚T+ <=+>∑‘·q+ #˚düTø=#êÃyé. ˝Ò≈£î+fÒ ˙≈£î
‹]– yÓfifl‚ +<äT≈£î &Éu“… ø£ÿ&ç~? MT sTT<ä]› ø° |ü]#·jT· + ñ+<äì|æk˛Ô+~.
˝Ò≈£î+fÒ wæø±>√øÏ ôd$THêsYøÏ e∫Ãqyê&ÉT n+‘· <ä÷s¡+ Á|üj·÷D+#˚dæ
e÷+≥>=eT] ekÕÔ&Ü? eTeTà*ï #·÷dæ ø£+>±s¡T|ü&ç Äs¡+¢ &=øÏ e#˚ÃXÊ&ÉT.
MT]<ä›s¡÷ eTT+<˚ bÕ¢qTy˚düT≈£îHêïs¡T Hê≈£î ‘Ó\TdüTµµ
ªª&√Héº {≤ø˘ s¡_wtµµ nì n]∫+~ uÛ≤eq.
ªªeTT+<äT ˙ u≤´>¥ yÓ‘·ø±*. $\TyÓ’q &Ü≈£î´yÓT+≥T‡, &ÉãT“
n+‘ê qTe⁄« <=+–*+#·T≈£î e#·TÃ+{≤yé. @B ˙ u≤´>¥ rµµ nì yÓ‘·ø£
kÕ>±&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
n‘·ìï #·÷ùdÔ ªK\Tq≈£î ì\TyÓ\¢ $wüeTT ø£<äsê düTeTrµ nH˚
|ü<ä´+ >∑Ts¡TÔ e∫Ã+~ Á|üXÊ+‘YøÏ.
134
ªªNÛ, y˚T|òüTHê<∏é, MTs¡T eTØ Ç˝≤ |üX¯óe⁄˝≤ Á|üe]Ô+#·≥+ @+
u≤e⁄˝Ò<Tä . ‘·|⁄ü Œ #˚d+æ ~ MTs¡T. ø±ì <ëìï ‘·|Œæ +#·Tø√{≤ìøÏ mìï y˚cÕ\T
y˚düTÔHêïs¡T! MTs¡T #˚dæq |üìøÏ ø£åe÷|üD #Ó|ü⁄Œø√≥+ b˛ì∫Ã Ç˝≤
nee÷qø£s¡+>± e÷{≤¢&É≥e÷? uÛ≤eq ‘·q$ Hê\T>∑T Ns¡\T ‘·|üŒ
eTπsMT ‘Ó#·TÃø√˝Ò<äT. ø±yê\+fÒ ãTø˘ #˚dæq kÕe÷qT¢ nø£ÿ&˚ ñ+fÒ
#·÷|ækÕÔqT s¡+&çµµ nHêï&É‘·qT.
ªªÇ+{À¢ @+ ñ+#êeì Ç˝≤ n&ÉT>∑T‘·THêïyé $Tdüsº Y y˚T|òTü Hê<∏.é
Hê J$‘·+ bÕ&ÉT#˚dæ, Hê≈£î yÓ÷dü+ #˚dæ, Çø£ÿ&É Hê #˚‘· #êøÏØ
#˚sTT+#·{≤ìøÏ |æ\T#·T≈£îe∫à Ç+ø± Hê MT<˚ n|üyê<äT\T y˚kÕÔyê?
˙≈£î dæ>∑TZ nqï<˚ ˝Ò<ë? #·<äe{≤ìøÏ yÓT&çdæHé #·~yêe⁄. ø=+‘·sTTHê
dü+kÕÿs¡+ ñ+&Éø£ÿπs¢<ë. H˚qT \ø£å Ç∫à ìqTï ø=qT≈£îÿHêïqT. qTy˚«
Hê≈£î u≤ìdüyÓ’ ñ+&Ü*. n˝≤+{Ï~ <˚X¯+ ø±ì <˚X¯+˝À qqTï Ç˝≤
|æ\T#·T≈£îe∫à |ü&˚dæ+~ #ê\ø£ Çìï e÷≥\+{≤yêµµ <˚Vü≤eT+‘ê
ø£+|ædüTÔ+&É>± uÛ≤eq e÷{≤¢&ç+~.
Á|üXÊ+‘Y, $<äT´\¢‘·, y˚T|òüTHê<∏é eTT>∑TZs¡÷ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T.
uÛ≤eq n˝≤ e÷{≤¢&ÉT‘·T+<äì me«s¡÷ }Væ≤+#·˝Ò<äT.
ªª#ê˝Ò¢ H√s¡÷àdüTø√µµ nHêï&ÉT y˚T|òTü Hê<∏é nsTT‘˚ n‘·ì˝À n+‘·≈î£
eTT+<äTqï >∑{Ϻ‘·q+, n~Ûø±s¡ dü«s¡+ ˝Òe⁄.
ªªH˚qT H√s¡T eT÷düTø√yê˝≤? Ç+ø√e÷≥ e÷{≤¢&Üe+fÒ Çø£ÿ&˚
b˛©düT*à |æ*∫ ìqTï n|üŒ–kÕÔqT. @eTqT≈£îHêïyé qqTï. ˙ sTTwüº+
e∫Ãq≥T¢ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê\qT≈£îHêïyê? e÷ Hêqï>±] <ä>∑Zs¡
n˝≤¢s¡TeTT<äT›>± ô|]– ˇø£ÿHê&É÷ ˇø£ÿe÷{≤ |ü&Éì H˚qT ˙ <ä>∑Zs¡
e÷≥\T |ü&Ü*‡ e∫Ã+~. $TdüºsY y˚T|òüTHê<∏é, C≤Á>∑‘·Ô, eT]ø=+‘· ùd|ü⁄
Çø£ÿ&˚ ñHêïe+fÒ ˙πø Á|üe÷<ä+µµ n+~ uÛ≤eq. ‘Ó–+|ü⁄ dü«s¡+‘√ ÄyÓT
e÷{≤¢&çq rs¡TøÏ Á|üXÊ+‘Yπø >∑T+&Ó\T >∑Tã>∑Tã˝≤&ÜsTT.
134
 y˚T|òTü Hê<∏é u≤>± ‘·>±Z&TÉ . |ü⁄*˝≤+{Ïyê&ÉT |æ*˝
¢ ≤ nsTTb˛j·÷&ÉT.
‘Ó©ø£ b˛©düT CÒãT˝ÀH˚ #ÓsTT´ ô|{Ϻq <=+>∑˝≤ nsTTb˛j·÷&ÉT. ‘˚\T
≈£î{Ϻq <=+>∑˝≤>± yÓT\¢>± $<äT´\¢‘·‘√ ªª|ü<ä yÓfi≤›+ Ç˝≤+{Ï uC≤s¡T
eTqTwüß˝ÀÔ eTq¬ø+<äT≈£îµµ nHêï&ÉT.
ªªNÛµµ nqTø√≥+ $ì|æ+∫+~ uÛ≤eq yÓ’|ü⁄qT+∫.
yÓfi¯fl{≤ìøÏ yÓqT~]>±&ÉT y˚T|òüTHê<∏é.
ªª$TdüºsY y˚T|òüTHê<∏éµµ nì |æ*∫+~ uÛ≤eq.
ÄX¯Ãs¡´+‘√ yÓqøÏÿ ‹]– #·÷XÊ&ÉT.
ªª˙ sêø£då ü Á|üeè‹ÔøÏ dü+øπ ‘·+˝≤>± Hê yÓT&É˝À ñ+&˚ á eT+>∑fi¯
dü÷Á‘êìï uÛÑ]+#·≥+ Hêe\¢ø±<äT. BìøÏ @ $\Tyê˝Ò<äT. nyÓT]ø±˝À
ñqï á Çs¡yÓ’ s√E\T nqï+ |ü&˚XÊe⁄ø£<ë? Ç+<äT˝À ñ+&˚ ã+>±s¡+
neTTàø√. Hê J$‘·+˝À eT∞fl ìqTï >±ì ˙˝≤+{Ï yêfi¯flì >±ì #·÷ùd
<Ísꓤ>∑´+ Hê≈£î ø£\>∑≈£î+fÒ n+‘˚ #ê\Tµµ Ç˝≤ n+≥÷ uÛ≤eq ‘·q
yÓT&É˝Àì eT+>∑fi¯dü÷Á‘êìï rdæ y˚T|òüTHê<∏é MT<ä $dæπsdæ+~.
Á|üXÊ+‘Y, $<äT´\¢‘· ÄX¯Ãs¡´+‘√ H√s¡T ‘Ó]#ês¡T.
Á|üXÊ+‘Y #·T≥÷º #·÷XÊ&ÉT. me¬sH’ ê >∑eTìdüTHÔ êïπsyÓ÷qì. mø£ÿ&√
<ä÷s¡+>± ˇø£]<ä›s¡÷ e÷Á‘·+ ≈£Ls¡TÃì ñHêïs¡T yêfi¯fl |üqT˝À¢ yêfi¯ófl
eTTì–.
y˚T|òTü Hê<∏é ≈£L&Ü #·T≥÷º #·÷XÊ&ÉT. mes¡÷ ‘·eTì >∑eTì+#·≥+
˝Ò<ìä }|æ] |”\TÃ≈£îHêï&ÉT. eT+>∑fi¯ dü÷Á‘êìï eTÚq+>± CÒãT˝À y˚dTü ≈£îì
eTT+<äTøÏ ø£~˝≤&ÉT.
$<äT´\¢‘· ‘·q ø£+f… eTT+<äT yÓfi¯óÔqï uÛÑs¡ÔyÓ’|ü⁄ ˇø£ÿkÕ]
ndüV≤ü ´+>± #·÷dæ, Á|üXÊ+‘Y yÓ|’ ⁄ü ‹]– ªyÓfi§flkÕÔqTµ nì ø£fifl¯ ‘√H˚ dü÷∫+∫
uÛÑs¡Ôì nqTdü]+∫+~.
uÛ≤eq ‘·\|ü≥Tº≈£î ≈£Ls¡TÃqT+~.
135
9
Á|üXÊ+‘YøÏ ‘·q Jes¡kÕqï+‘ê mes√ |æ+&˚dæq≥¢sTT+~. Ç~
n‘·qT }Væ≤+#·ì |ü]D≤eT+. Äs¡¢+&=qT+∫ e∫Ãq ‘·sê«‘· n‘·qT
eT∞fl y˚T|òüTHê<∏éì #·÷kÕÔqì ø£\˝À ≈£L&Ü nqTø√˝Ò<äT. nyÓT]ø± e~*
yÓfifl‚ eTT+<äT Ç˝≤+{Ï dü+|òTü ≥q »s¡T>∑T‘·T+<äqTø√˝Ò<Tä . n‘·ì qsê\˙ï
õe⁄«q ˝≤>∑T‘·THêïjYT. ‘·\Áã<äT›\j˚T´≥T¢+~. ø±ùd‡|ü⁄ n‘·qT ≈£L&Ü
≈£Ls¡TÃì ‘·\|ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. n˝≤π> Á|üXÊ+‘·+>± ø£fi¯ó
fleT÷düT≈£îì ø±ùd‡|ü⁄ <Ûë´qjÓ÷>∑+˝ÀøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. qsê\qT
n<äT|ü⁄˝ÀøÏ ‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT. ª‘·qøπ Ç˝≤ ñ+fÒ uÛ≤eqøÏ m˝≤ ñ+≥T+<ëµ
nqT≈£îHêï&ÉT.
Ç+‘·ùd|ü⁄ n‘·qT uÛ≤eq‘√ #ê˝≤ düVü≤»+>±, Äràj·T+>±
e÷{≤¢ & É T ‘· T Hêï&É T . ø±ì á dü ì ïy˚ X ¯ + ‘· s ê«‘· Ä$&É ì m˝≤
e÷{≤¢&ç+#·≥e÷ nì|æ+∫+<ä‘·ìøÏ. ˇø£ $<ÛäyÓTÆq dü+ø√#·+ n‘·ìï
|”&ç+∫+~. yÓ[fl eTTK+ ø£&ÉT≈£îÿì e∫à ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. uÛ≤eq n˝≤π>
≈£Ls¡TÃì ñ+~.
ªªuÛ≤eq, #ê\T e÷{≤¢&É+&çµµ
uÛ≤eq n˝≤π> ‘·\e+#·T≈£îì ñ+~.
ªªyêfi¯ófl yÓfi≤fls¡T ø£<ë nsTT+<˚<√ nsTTb˛sTT+~. Ç+ø£ n‘·ìøÏ,
MT≈£î m˝≤+{Ï dü+ã+<ÛäeT÷ ˝Ò<äT. MTøÏ+ø£ u…+>∑ m+<äT≈£î? ˝Òe+&ç.
˝Ò∫ eTTK+ ø£&ÉT≈£îÿs¡+&çµµ. nì düe÷<Ûëq|ü]#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y. uÛ≤eq
qsê\MT<ä #ê˝≤ ˇ‹Ô&ç ø£*– ñ+&Ü*. Ä$&É eTqdüT‡ Ç+ø± ø£˝À¢\
kÕ>∑s¡+˝≤π> ñ+<äqT≈£îHêï&É‘·qT. ªø±ùd‡|ü⁄ n˝≤π>
e~˝Ò<ë›e÷ ˝Òø£ ã\e+‘·+>±HÓ’Hê e÷{≤¢&ç<ë›e÷µ nì ˇø£ ø£åD+
Ä˝À∫+#ê&ÉT.
ªªÁ|üXÊ+‘Y! qqTï ø£å$T+#·+&çµµ ‘·˝…‹Ô ø£fi¯flì+&Ü ˙fi¯fl‘√ n+~
135
uÛ≤eq.
ªªu≤e⁄+~. $TeTà˝…ï+<äT≈£î ø£$å T+#·≥+?µµ Á|ü•ï+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªHêe\¢ MTs¡T Ä bÕ|æwæºyê&ç H√≥ HêHê e÷{\T |ü&Ée\dæ
e∫Ã+~ ø£<ë?µµ
ªªzdt. Ç+‘˚Hê? Ç+πøyÓ÷ nqT≈£îHêï. <ëìøÏ H˚H˚+ u≤<Ûä|ü&É≥+
˝Ò<äT. ≈£îø£ÿ\T yÓTTs¡T>∑T‘êsTT. <ëìøÏ eTqyÓT+<äT≈£î u≤<Ûä|ü&Ü*.µµ
ªªn‘·qT yÓTT]π> ≈£îø£ÿ e÷Á‘·yT˚ ø±<äT, ø£]#˚ ≈£îø£ÿ≈£L&Ü n+<äTøπ
uÛÑj·T+ y˚dæ+~µµ.
ªªnjÓ÷´, n‘·H˚+ #˚kÕÔ&ÉT. yê&ç yÓTTVü≤+. ø±ì qTe⁄« e÷Á‘·+
e+Á&Ée⁄˝Ÿ>± Á|üe]Ô+#êe⁄ uÛ≤eq, kÕ] ........ @ø£e#·q+ e#˚Ãk˛Ô+~µµ.
ªª@+ |üsê«˝Ò<äT. MTø£+f… H˚qT #ê˝≤ ∫qï<ëìï. <äj·T#˚dæ
Çø£MT<ä @ø£e#·q+‘√H˚ e÷{≤¢&ç+#·+&çµµ.
ªª<∏ë+ø˘‡. nsTTHê m+‘· u≤>± ãT~∆ #ÓbÕŒyé uÛ≤eq. ˙˝À Ç+‘·
‘Ó–+|ü⁄ ñ+<äqTø√˝Ò<Tä µµ.
ªªHêπø ÄX¯Ãs¡´+>± ñ+~. Ä ì$Twü+˝À H˚H˚+ #˚düTÔHêïH√ Hêπø
‘Ó©<äTµµ.
ªªMTs¡T #ê˝≤ Á&ÉyÓT{Ïø˘>± Á|üe]Ô+#ês¡T............µµ
ªªeT∞fl MTs¡T........ e<ä›+&û |”¢CŸ. ˇø£kÕ] ªqTe⁄«µ nqï ‘·sê«‘·
n<˚ ø£+{Ïq÷´ #Ój·T´+&çµµ
ªªeT∞fl <∏ë´+ø˘‡. qTe⁄« #ê˝≤ Á&ÉyÓT{Ïø˘>± Á|üe]Ô+#êyé. ì»+>±
n‘·ì‘√ @ dü+ã+<ÛäeT÷ nø£ÿπs¢<äqT≈£î+fÒ Ç+&çj·÷≈£î yÓfi¯fl>±H˚ ˇø£
H√{°dt |ü+|æ+#·T. qTe⁄« $&Ü≈£î\T n&ç–‘˚ n‘·qT ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤&ÉH˚
nqT≈£ î +{≤&É T . n‘· ì øÏ ‘Ó * dæ b ˛sTT+~. Çø£ qTe⁄« n‘· ì ï
ãVæ≤wüÿ]kÕÔeì. ˇø£ y˚fi¯ n‘·qT düVü≤ø£]+#·≈£î+fÒ ø√s¡ºsTTHê ‘·|üŒø£
eT+ps¡T #˚düTÔ+~ $&Ü≈£î\T. ø√s¡Tº <ëø± yÓfi‚Ô n‘·ìπø qwüº+.µµ
136
ø=+#Ó+ùd|ü⁄ uÛ≤eq @+ e÷{≤¢&É˝Ò<äT. eTÚq+>± Ä˝À∫dü÷Ô
≈£Ls¡TÃ+~. ‘·sê«‘· ‘êq÷ yÓ[fl eTTK+ ø£&TÉ ≈£îÿì e∫Ã+~. ø=+‘· ≈£î<äT≥
|ü&çqfÒº nì|æ+∫+~.
e∫Ãq ‘·sê«‘· Á|üXÊ+‘Yì n&ç–+~.
ªªne⁄qT. $<äT´\¢‘· MT≈£î eTT+<˚ ‘Ó\TkÕ? H˚qT MT e÷kÕº]
Ç+{À¢H˚ yÓTT<ä{ÏkÕ] Mfi¯flì ø£*XÊs¡qT≈£îHêïqT. ø±ì $<äT´\¢‘·
e÷{≤¢&É≥+ #·÷ùdÔ |ü<˚fi¯fl qT+#˚ |ü]#·j·T+ nì ‘Ó*dæ+~µµ.
ªªÇ|ü⁄Œ&˚ #Óù|ŒùdÔ düôdŒHé‡ b˛‘·T+<˚yÓ÷. nsTTHê #Óù|ŒkÕÔ. ˙
<ä>∑Zs¡ m+<äT≈£î <ë#·≥+. Ç+&çj·÷ yÓ[flq ‘·sê«‘· qe\ sê<ë›+ø£<ë
nqT≈£îHêïµµ qdüT>∑T‘·÷ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª#Ó|Œü ≈£L&Éì<Ó‘’ ˚ e<äT˝› +… &çµµ.
ªª#Ó|üŒ≈£L&Éì$ Çø£ÿ&˚MT ˝Òe⁄ uÛ≤eq. H˚qT }s¡ø£ ‘·e÷cÕøÏ
n˝≤ nHêïqT. eTT+<˚ #Óù|Ô qTe⁄« ø£+>±s¡T |ü&‘É êeì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . nBø±ø£
á$wüj÷· \T |ü<˚ |ü<˚ Ä˝À∫+∫ ãTÁs¡ bÕ&ÉT#˚dTü ≈£î+{≤eì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
$<äT´\¢‘· mes√ ø±<äT. Hê eTs¡<ä˝Ò. yêfi¯flì Hê≈£î |ü~ dü+e‘·‡sê\T>±
‘Ó\TdüT. Ä$&É nø£ÿj·T´H˚ H˚qT ô|[fl #˚düT≈£î+~µµ.
ªªnsTT‘˚ y˚T|òTü Hê<∏,é MTs¡T ã+<ÛTä e⁄˝Òµµ.
ªªne⁄qT, Hê <äTs¡<äèwüº+ e\¢ ã+<ÛäTe⁄\y˚T. ø=ìï ì$TcÕ\
eTT+<ä T es¡ ≈ £ î ˙e⁄ H˚ q T ≈£ L &Ü ã+<Û ä T e⁄\y˚ T . Ç|ü ⁄ Œ&˚
<ä÷s¡eTj·÷´eTqïe÷≥µµ.
ªªe<ä T › ˝ … + &ç . ùdïVæ ≤ ‘· T \T>±H˚ ñ+<ë+. ã+<Û ä T e⁄\+
ø±qø£ÿs¡˝Ò<äTµµ.
ªª#·÷XÊsê n|ü⁄Œ&˚ ˙˝À m+‘· e÷s¡TŒ e∫Ã+<√. ø±ì ìC≤ìøÏ
˙eP y˚T|òüTHê<∏é $&çb˛ø£eTT+<˚ e÷ eT<Ûä´ ã+<ÛäT‘·«+ ‘Ó–b˛sTT+~.
Ç|ü⁄Œ&ÉT yêfi¯fløÏ Hê≈£î dü+ã+<Ûë\÷ ˝Òe⁄µµ.
136
 ªªn<˚$T{Ï eT∞flµµ ns¡ú+ø±ø£ n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªnuÀ“ n<ä+‘ê ô|<ä› ø£<∏ä. H˚qT #Ó|üŒ≥+ yÓTT<ä˝…&ç‘˚
‘Ó\y¢ ês¡T‘·T+~µµ.
ªªb˛˙ qe\>± #Ó|üPÔ ñ+&É+&ç. H˚qT sêdüT≈£î+{≤µµ.
ªªH˚qT n|ü⁄Œ&˚ #ÓbÕŒqT ø£<ë. Hê J$‘·+˝À #ÓbÕŒ*‡q eT+∫
@MT ˝Ò<äì. n+‘· ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq ã‘·T≈£î ø±<äT Hê~µµ.
ªªme]ì e÷Á‘·+ ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq ã‘·T≈£î\T ø£qø£. Á|ü‹
J$‘·+˝Àq÷ @y√ ø=ìï düTU≤\T, ø£cÕº\T ñ+&ÉH˚ ñ+{≤sTT.
MTπseTqTø√≈£î+fÒ $TeTà*ï >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&çµµ.
ªªnqTø√e{≤ìøÏ @eTT+~ uÛ≤eq. n˝≤+{Ï<˚MT ˝Ò<äT. H˚qT
n‹ kÕe÷q´yÓTÆq ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄{≤ºqT. e÷ Hêqï>±s¡T qqTï #ê˝≤
ø£wüº|ü&ç #·~$+#ês¡T. Hê ‘·eTTà&ÉT $qjYT ≈£L&Ü Hê≈£î #ê˝≤
düV‰ü j·T|ü&ܶ&TÉ . sê»eT+Á&ç qT+∫ $»j·Tyê&É sêe≥+ ≈£L&Ü ˇø£|⁄ü Œ&ÉT
e÷≈£î >∑>∑q ≈£îdüTeTy˚Tµµ.
ªªy˚TeT÷ ô|<ä› ñqïyêfi¯fl+ ø±<äT˝…+&ç. J$‘·eT+‘ê ≈£L&É u…{+ºÏ ~
Ä eTVü‰‘·Tà&çøÏ <Ûësê<ä‘·Ô+ #˚XÊ+µµ.
ªªn˝≤+{Ï düeTj·T+˝ÀH˚ Hê≈£î |ü\¢$˝À Ä$&É #Ó˝…¢\T
$<äT´\¢‘‘· √ |ü]#·jT· eTsTT+~µµ.
ªªmø£ÿ&É?µµ
ªªMT $»j·Tyê&É ˝ÀH˚µµ
ªªns¡πs, H˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ Mfi¯flì #·÷&É˝Ò<˚µµ.
ªªyêfi¯ófl ‘·sê«‘· sê»eT+Á&çøÏ e#˚ÃXÊs¡T. #ê˝≤ø±\+>± nø£ÿ&˚
ñ+≥THêïs¡T. yêfi¯ófl leT+‘·T\T. Ç\T¢, ø±s¡T ñHêïjYT. yêfi¯fl Hêqï>±s¡T
ˇø£ ø±˝ÒJ Á|æì‡bÕ\T. Hê≈£î |ü\¢$øÏ u≤>± ùdïVü≤+ @s¡Œ&ç+~. ‘·sê«‘·
H˚qT $XÊK˝À m+.@.#˚sêqT. ‘·qT m+.mdtdæ. #˚]+~. nø£ÿ&É ≈£L&Ü
137
n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&É÷ ø£\TdüT≈£îH˚yêfi¯fl+. e÷ Hêqï>±s¡T qqTï ô|[fl #˚dTü ø√eTì
ã\e+‘·+ #˚XÊs¡T. |ü\¢$ qqTï ô|[fl #˚düTø√eTì ã\e+‘·+ #˚dæ+~.
n|üŒ{Ïø° #ÓbÕŒqT ªeTì<ä›]ø° ≈£î<äs¡<äT. eTì<ä›s¡+ ùdïVæ≤‘·T\T>± ñ
+&çb˛<ë+µ nì. ø±ì $q˝Ò<äT.
ªª@eTsTT+~?µµ
ªªã\e+‘·+MT<ä ô|fi¯flsTT+~µµ.
ªªã\e+‘·|ü⁄ ô|[fl nqïe÷≥!µµ
ªªÄ$&É e∫Ãq|üŒ{ÏqT+#˚ ø£\‘·\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT. ˇø£
HÓ\˝Àù| e÷ Hêqï>±s¡T #·ìb˛j·÷s¡T. e÷ ‘·eTTà&çø° |ü\¢$ø° ˇø£ÿ
ø£åD+ |ü&˚~ø±<äT. e÷ neTà˝Ò<äT. e÷ Hêqï>±s¡T ˇ+≥] yês¡T. @<√
düTK|ü&bç ˛<ëeTH˚ ñ<˚X› +¯ ‘√ ø√&É*ï ‘Ó#T· Ã≈£îHêïs¡T. Ä HÓ\˝Àù| Äj·Tq≈£î
qs¡ø£eT+fÒ @$T{À #·÷|æ+∫+~ |ü\¢$µµ.
ªªnjÓ÷´ n˝≤ #˚XÊsê?µµ
ªªne⁄qT. Äj·Tq #·ìb˛sTTq‘·sê«‘· Ç\T¢ eTØ qs¡øe£ TsTT+~.
H˚ H ˚ y Ó ÷ $XÊK yÓ [ flb˛j· ÷ qT. |ü \ ¢ $ yêfi¯ ó fl Hêqï>±] <ä > ∑ Z ] øÏ
yÓ[flb˛sTT+~µµ.
ªªMTπs rdæø¬ fi¯fl˝Òø£ b˛j·÷sê?µµ
ªªH˚qT ]ôd]à #˚düTÔHêïqT. n+<äTe\¢ nj˚T´es¡≈£î $XÊKøÏ
e<äH› êïqT. <ëì‘√ eT]+‘· eT+&ç|&ü +ç ~. Ç+‘·˝À ‘·qøÏ ôV’≤<äsêu≤<äT˝À
ñ<√´>∑+ e∫Ã+~. m+‘· #Ó|Œæ Hê $q≈£î+&Ü ñ<√´>∑+˝À #˚]+~. qq÷ï
ñ<√´>∑+ e~˝Òdæ s¡eTà+≥T+~. ø±ì H˚qT ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<Tä . $qjYT‘√ ø£*dæ
ñ+&É≥+ Ä$&ÉøÏ Çwüº+ ˝Ò<äT. H˚qT $qjYTì e<äT\Tø√˝ÒqTµµ.
ªªÇ˝≤+{Ï$ uÛÑ˝Ò ø£wüº+. m˝≤>√ düs¡T›≈£îb˛yê* ø±ì |ü{Ϻ+|ü⁄\T
|ü + ‘ê\≈£ î b˛‘˚ ˇø£ ] ø=ø£ ] øÏ dü ] b˛<ä T . n˝≤+{Ï dü + kÕs¡ +
qs¡øy£ TÓ bÆ ˛‘·T+~. Ä $wüjT· +˝À $<äT´\¢‘· #·÷&É+&ç. uÛsÑ Ô¡ n˝≤+{Ïyê&Éì
137
‘Ó*dæHê m˝≤ düs¡T›≈£î b˛‘√+<√µµ.
ªªn~ eTs√ mø˘Ád”ºyéT˝Ò. yÓTT<ä{Ï qT+∫ $<äT´\¢‘· n+‘˚. uÛÑ˝Ò
|ü ≥ Tº < ä \ . n+fÒ eT+∫ì >∑ T ]+∫. n+<ä T e˝Ò ¢ yÓ T &ç d æ H é |ü P ]Ô
#Ój·T´>∑*–+~. |ü\¢$øÏ eTs√ $<ÛäyÓTÆq |ü≥Tº<ä\. yÓTT+&ç |ü≥Tº<ä\.
∫e]øÏ Hê≈£î $&Ü≈£î*∫Ã+~µµ.
ªªn˝≤>±? nsTT‘˚ |ü\$¢ MT‘√˝Ò<ë?µµ
ªª˝Ò<äT. ô|[fl nsTTq dü+e‘·‡sêìøÏ $&Ü≈£î*#˚Ãdæ+~. mìï
$<Ûë\T>± #Ó|æŒHê $q˝Ò<äT. ô|[fl #˚düTø√e≥eT÷ n+‘· <äT&ÉT≈£î>±H˚
#˚düT≈£î+~, $&Ü≈£î\÷ n˝≤π> #˚dæ+~µµ.
ªª◊j·÷yéT kÕ]µµ n+~ uÛ≤eq.
ªªkÕ] ˝Ò<äT ^] ˝Ò<äT. ˇø£ $<Ûä+>± ˙øÏ˝≤ ø±e{≤ìøÏ ≈£L&Ü
y˚Ty˚T ø±s¡D+µµ.
ªªn<˚$T{Ï?µµ ÄX¯Ãs¡´+‘√ n&ç–+~ uÛ≤eq.
ªªe÷ ô|[fl Ç˝≤ ø±e≥+ e\¢H˚ $<äT´\¢‘· Á|ü‹|òüT{Ï+#·˝Òø£
b˛sTT+~. ndü˝Ò |ü\¢$ J$‘·+ Ç˝≤ nsTT+<äì u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï yêfi¯fl
neTà Hêqï\ì Ç+ø± u≤<Ûäô|≥º≥+ Çwüº+ ˝Òø£ $<äT´\¢‘· ‘·q u≤<Ûä*ï
eTÚq+>± düVæ≤k˛Ô+~. Ç+<äT˝À Hê ‘·|ü⁄Œ ñqïfÒ¢ ø£<ë?µµ
ªªu≤>∑T+~. MTπs+ #˚kÕÔs¡T? yêfi¯fl nø£ÿj·T´ì MTπs e~˝ÒXÊsê
@$T{Ï?µµ
ªªnsTT‘˚ $<äT´\¢‘<· ˚ ‘·|Œü +{≤s¡Tµµ.
ªªì»y˚T Ä$&É >∑{Ϻ>± ãT~∆ #Ó|æŒ ñ+fÒ Hê J$‘·+ Ç˝≤
nj˚T´~ ø±<äT ø£<ë. yêfi¯fl Hêqï>±πseTe⁄‘ês√ nì Hê J$‘·+ Ç˝≤
#˚XÊs¡Tµµ.
ªªˇø£ y˚fi¯ $<äT´\¢‘· Á|ü‹|òüT{ÏùdÔ á ˙#·T&ÉT #·+ù|ùdyê&˚yÓ÷.
n˝≤+{Ï yêfi¯ófl <˚ìø° yÓqTø±&ÉsT¡ . qTe⁄« Ç+{ÏqT+∫ bÕ]b˛sTTsêe≥+
138
Ä$&ÉøÏ #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+∫+~. ndü˝≤$&˚ ìqTï m˝≤¬>’Hê
|ü+ù|<ë›+ nqT≈£î+~≥µµ.
ªª@~ @yÓTÆHê e÷ Hêqï>±] $wüj·T+ mes¡÷ Ä˝À∫+#·˝Ò<äT
#·÷&É+&ç. H˚qT Ç|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq≈£î Hê eTTK+ m˝≤ #·÷|æ+#˚~. Äj·Tq
m+‘· H=#·TÃ≈£î+{≤s¡T! ì»+>± H˚qT #·ìb˛sTTHê |”&É e~*b˛j˚T~µµ.
uÛ≤eq ø£fi¯fl˝À ˙fi¯ófl ì+&ÜsTT.
ªªNÛ }s√ÿ uÛ≤eq! MT Hêqï>±]øÏ nìï $wüj·÷\T #Ó|æŒ H˚qT
m˝≤¬>H’ ê düeTT<ësTTkÕÔqT. ˙y˚+ u…+>∑ô|≥Tºø√e<äT.› Hê &ÉãT“ $wüjT· +
>∑T]+∫ ≈£L&Ü H˚y˚+ u…+>∑ô|≥Tºø√e<äT›. H˚qT &ÉãT“ @+ #˚düT≈£î+{≤&ÉT.
Hê¬øes¡THêïs¡T? e÷ ‘·eTTà&É÷ ø=≥Tºô|≥Tº≈£îì yê&ç bı≥ºyê&ÉT
b˛düT≈£î+≥THêï&ÉT. Hê≈£L bı≥º≈£î @MT &Û√ø± ˝Ò<äT. Ç+ø£ &ÉãT“\T
≈£L&Éu…≥Tºø√e\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. H˚qT nHê<ÛäqT. Hê ‘·eTTà&ÉT y˚ùd
eTT<ä› ‹ì ø±\+ >∑&ç|æ‘˚ #ê\Tµµ. ìsêX¯‘√ |ü*ø±&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªMTs¡T ô|fiË+¢ <äT≈£î #˚dTü ø√˝Ò<Tä µµ.
ªª#ê\T. Hê n<äècÕºìøÏ ˇø£ÿ ô|fi‚fl #ê\T. eTs√ ô|[fl ≈£L&Ü
m+<äT≈£î. e÷ $qjYTøÏ ô|[fl #˚dæ yê&ÉT düTK+>± ñ+fÒ n+‘˚ #ê\T.
HêøÏ+πøMT nø£ÿs¡˝Ò<äTµµ.
ªª@MT nø£ÿs¡˝Òq|ü⁄Œ&ÉT Hê¬øes¡÷˝Òs¡ì u≤<Ûä|ü&É≥+ m+<äT≈£î?
kÕ], #·qTe⁄ rdüT≈£îì e÷{≤¢&ÉT‘·THêïµµ.
ªª|üsy¡ ê˝Ò<Tä . ô|[fl n+fÒ J$‘·eT+‘ê ñ+&Ü*‡q ã+<Û+ä . Hê≈£L
˙≈£L nsTTq≥T¢ @y√ nyê+‘·sê\T eùdÔ mes¡÷ @MT #Ój·T´˝Òs¡T.
me]¬ø’Hê düe÷q uÛ≤yê\Tqï yês¡T \_Û+#·≥+ ns¡T<äT. n˝≤ \_ÛùdÔ
yêfi¯flH˚ n<äèwüºe+‘·T\+{≤s¡T. n˝≤ ˝Ò≈£î+fÒ J$‘·+ uÛ≤s¡eTe⁄‘·T+~.
Hê˝≤+{Ï yê&çøÏ Ç~ Ç+ø± m≈£îÿe Væ≤+dü. m+<äTø£+fÒ H˚qT á
$wüj·÷\T me]ø° #Ó|ü⁄Œø√qT. Hê˝À H˚H˚ ≈£î$T*b˛‘·T+{≤qT. Ç|ü⁄Œ&ÉT
138
˙≈£î #Ó|æŒq ‘·sê«‘· Vü≤è<äj·T+ ‘˚*ø£ |ü&çq≥¢sTT+~µµ.
uÛ ≤ eq ø£ fi ¯ fl ˝À ø£ è ‘· » „ ‘ ê dü ÷ #· ø £ e TsTTq $T\$T\\T
ø£ì|æ+#êsTT.
III
ÁbòÕ+ø˘ |òüs¡Tº≈£î yÓfi‚fl $e÷Hêìï >∑÷]Ãq Á|üø£≥q #˚düTÔHêïs¡T.
uÛ≤eq ì≥÷ºs¡TŒ $&ç∫+~.
ªªqTyÓ«+<äT≈£î ì≥÷ºs¡TŒ $&ÉTdüTÔHêïy√ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Çø£
y˚T|òüTHê<∏é ìqTï |ü≥Tºø√˝Ò&Éìµµ qe⁄«‘·÷ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªªne⁄qT. MT≈£î yÓTÆ+&é Ø&ç+>¥ ‘Ó\TdüT. m<äT{Ïyêfi¯fl eTqdüT*ï
u≤>± ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡Tµµ n+~ uÛ≤eq.
ªªeT>∑yêfi¯fl eTqdüT e÷Á‘·+ ‘Ó\TdüTÔ+~. Ä&Éyêfi¯fl eTqdüT
e÷Á‘·+ ø£ìô|≥º≥+ Hê#ê‘·ø±<äTµµ.
uÛ≤eq eTÚq+>± q$«+~.
>∑&çj·÷s¡+ #·÷ùdÔ mì$T<äqïs¡ #·÷|æk˛Ô+~.
$e÷q+ mπøÿ eTT+<äT ªq÷´j·÷sYÿ f…ÆyéT‡µ ªj·TT.mdt.m.≥T&˚µ
nH˚ yêsêÔ |üÁ‹ø£*ï Ç#êÃs¡T.
ªªq÷´j·÷s¡Tÿø° j·TT.mdt.m. øÏ >∑T&é u…’ #Ó|ü⁄Œ uÛ≤eqµµ nHêï&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
nyÓT]ø± H˚\qT e~*ô|{Ϻ \TbÕúHê‡ $e÷q+˝À mø±ÿs¡T.
ªªÇ<äs› T¡ n|ü]∫‘·T*ï ùdïVæ≤‘·T\T>± ‘·j÷· s¡T#˚dqæ z nyÓT]ø±
˙ø√ qeTkÕÿs¡+µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
uÛ≤eq øÏ\øÏ˝≤ q$«+~.
ªªyê{Ÿ ádt ~ e÷´≥sYµµ nì n&ç>±&=ø£ ‘√{Ï Á|üj·÷DÏ≈£î&ÉT.
ªªdüyéT ~∏+>¥ ø£yéT‡ Á|òü+ q~∏+>¥ qyéTf…ÆyéT‡µµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
n‘·ìøπ MT ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . ªªn<ä+‘˚µµ nqï≥T¢ n‘·ìyÓ|’ ⁄ü #·÷XÊ&ÉT
139
Á|üXÊ+‘Y.
uÛ≤eq‘√ eT∞fl ªªÇ|ü⁄Œ&˚ dü]>±Z f…Æ+ #·÷düTø√. ‘·sê«‘· ˙
>∑&çj·÷s¡+ ˙~ø±<äT. ˙ f…Æ+ ˙~ ø±<äT. H˚\$&ç∫ ô|’¬ø–]‘˚ #ê\T f…Æ+
eTT+<äTø¬ H’ ê yÓfió¯ +Ô ~, yÓqø£ÿsTTHê yÓfió¯ +Ô ~. eTq+ Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT
ø±\+ yÓqøÏÿ yÓ[¢+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘·÷s¡TŒyÓ’|ü⁄ yÓfi¯óÔHêï+ ø±ã{Ϻ eTT+<äTøÏ
yÓfi¯óÔ+~. Ç|ü⁄Œ&çø£ÿ&É sêÁ‹ ‘=$Tà<äsTT+~. uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À πs|ü⁄ bı<äT›q
nsTT ñ+≥T+~. nsTTHê Çe˙ï ˙≈£î ‘Ó©eì #Ó|üŒ≥y˚T$T{Ï Hê
|æ∫Ã>±ìµµ.
ªª@<√˝…+&ç. Hê≈£î e÷Á‘·+ á >∑õ_õ @MT ‘Ó©≥+˝Ò<äT. ˇø£ÿ
nyÓT]ø±˝ÀH˚ ˇø√ÿ#√≥ ˇø√ÿf…Æ+ <äøÏåD≤ìøÏ yÓfi¯fl>±H˚ eT∞fl f…Æ+
e÷s¡TÃø√yê*µµ.
ªªn+‘˚ ø±<äT eTs√ ‘·e÷cÕ≈£L&Ü #Ó|üŒHê. eTq+ ¬s+&ÉT
ns¡∆sêÁ‘·T\T Äs¡¢+&= ãdt ùdºwüH√¢ ñHêï+. ˇø£ sêÁ‹ sêãsYº‡ Ç+{À¢ ñ
Hêï+. eT∞fl ¬s+&ÉT ns¡∆sêÁ‘·T\T Äø±X¯+˝À ñ+{≤+µµ.
ªªnu≤“ á ˝…ø£ÿ\˙ï Hêø=<äT› u≤ã÷. ‘·\ ‹]– b˛‘√+~µµ.
ªªeTq+ yÓTT‘·Ô+ mìï >∑+≥\T ø£*dæ ñHêï+, mìï >∑+≥\T
H˚ \ MT<ä ñHêï+, mìï>∑ + ≥\T ãdü T ‡˝À, $e÷q+˝À ñHêï+
˝…øÿ£ y˚<e›ä ÷µµ
ªªnj·T´ u≤uÀjYT #·∫à }s¡T≈£î+{≤qT. >∑‘êìï ‘·e⁄«ø√e≥+
eT+∫~ ø±<äT. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝ÀøÏ |üj·Tì<ë›+. Hê≈£î MTs¡T Ç<˚ dü\Vü‰
#Ó|æŒ qqTï m+<äT≈£î ˝…ø£ÿ˝À¢øÏ ~+#·T‘ês¡T. H˚qdü˝Ò ˝…ø£ÿ˝À¢ #ê˝≤
|òüPsYµµ n+~ uÛ≤eq n‘·ìøÏ qeTdüÿ]dü÷Ô.
ªª@<√ ìqTï q$«+#ê\ì ‘ê|üÁ‘·j·T|ü&ܶq+‘˚. m+<äT≈£îsê
u≤ã÷ á düT‹Ô nì $düTø√ÿ≈£îµµ.
>∑\ >∑\ qy˚«dæ+~ uÛ≤eq.
139
 ªªm–πs Vü≤+dü (\TbÕúHê‡) nH˚ ù|s¡T>∑\ á Vü≤+dü eTq J$‘ê˝À¢
düTKXÊ+‘·T*ï Çyê«\ì ÁbÕ]úd÷ü Ô á e÷≥*ï Ç+‘·{‘Ï √ eTT–düTHÔ êïqTµµ
nì Hê≥ø°j·T+>± H√s¡T eT÷düT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Ä m–πs Vü≤+dü Äø±X¯+˝ÀøÏ <ä÷düT≈£îb˛‘·÷ yÓ+&ç X¯j·T´˝≤>±
ñqï ‘Ó\¢{Ï y˚T|òüTe÷\ MT<äT>± yÓfiÀÔ+~.
¬øHÓ&ç $e÷HêÁX¯j·T+ m|ü⁄Œ&É÷ dü+<ä&ç>±H˚ ñ+≥T+~. ˇø£
$e÷q+ yÓqøπ eTs√ $e÷q+ ãj·T\T<˚sê*. Mfi¯fl $e÷q+ Äø±X¯+˝ÀøÏ
<ä÷düT≈£îb˛j˚Tdü]øÏ ‘=$Tà~qïs¡ nsTT+~. Ç+ø± dü÷s¡T´&ÉT Á|üø±•dü÷HÔ ˚
ñHêï&ÉT. Ä dü÷s¡T´ì yÓ\T>∑T <ä≥ºyÓTÆq ‘Ó\¢{Ï y˚T|òü÷\MT<ä |ü&ç
n<äT“¤‘·yÓTÆq <Ûäefi¯ø±+‹ Á|üdü]k˛Ô+~. $e÷q+ Ä y˚T|òü÷\ MT<äT>±
yÓfi¯óÔ+fÒ bÂsêDÏø£ #·\q ∫Á‘ê\‘√ |ü⁄wüŒø£ $e÷q+ MT<ä y˚T|òü÷\ô|’q
|üjT· ì+#˚ bÕÁ‘·\T >∑Ts=Ô#êÃsTT Á|üXÊ+‘Yø.Ï dü+<Ûë´ s¡$ ã+>±s¡T øÏsD
¡ ≤\T,
yÓ+&ç eTãT“\ <Ûäefi¯ø±+‘·T\T ˇø£f…Æ Á|üø£è‹øÏ n‹X¯j·TyÓTÆq XÀuÛÑì
ø£*+Z #êsTT.
10
ÁbòÕ+ø˘ |òüsYº yÓ’|ü⁄ $e÷q+ yÓfi¯óÔ+fÒ Á|üj·÷D+ eTÚq+>±,
ì]¢|üÔ‘·‘√, ø±düÔ ìπs«<ä+‘√ kÕ–+~. uÛ≤eq <Ó’Væ≤ø£+>±, e÷qdæø£+>±
u≤>± n\dæb˛sTT ~+&ÉT≈£î #˚s¡–\ã&ç ìÁ<äb˛‘√+~. Á|üXÊ+‘Y e÷Á‘·+
@y˚y√ Ä˝À#·q˝À¢ eTTì–b˛j·÷&ÉT. uÛ$Ñ wü´‘·TÔ m˝≤ ñ+≥T+<√ n‘·ìøÏ
n>∑eT´ >√#·s¡+>± ñ+~. $e÷q+˝À XÊ+‘·+>± Á|üj·÷D+ #˚düTÔqï
e÷fÒ>±ì n‘·ìøÏ nXÊ+‹>± ñ+~. s¬ +&ÉT s√E\ ÁøÏ‘y· T˚ ˇø£ ø¬ HÓ&j ç T· Hé
$e÷HêìøÏ Á|üe÷<ä+ dü+uÛÑ$+∫+~. $e÷q+ ª{≤sTT ˝…{Ÿµ˝À dæ>∑¬s{Ÿ
‘ê–q ˇø£ e´øÏÔ <ëìï nø£ÿ&˚ y˚dæ e#êÃ&ÉT. $e÷q+˝À bı>∑ ì+&çb˛sTT
}|æsê&Éø£ n+‘ê #·ìb˛sTTq $<Ûëìï nyÓT]ø£Hé f…*$wüq¢˝À |ü<˚ |ü<˚
#·÷|æ+#ês¡T. $e÷q+ mπøÿ≥|ü⁄Œ&ÉT rdüT≈£îqï ù||üs¡¢˝Àq÷ ny˚
140
bò˛{À\T, ny˚ yês¡Ô\T. yê{Ïì #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ $<ÛäyÓTÆq ìπs«<ä+,
$düT>∑T ø£*>±sTT.
Á|üXÊ+‘Y˝À @y˚y√ uÛ≤yê\T #Ó\πs>±sTT. ªH˚qT me]ø√dü+
ã‘·ø±*. Hê≈£î nì mes¡THêïs¡ì ã‘·ø±*? ‘·*<ä+Á&ÉT\T #·ìb˛j·÷s¡T.
uÛ≤s¡´ e~˝Òdæ+~. $qjYT ‘·q ã‘·T≈£î ‘·qT #·÷düT≈£î+{≤&ÉT. á
ã‘·T≈£îqT Ç˝≤ uÛ≤s¡+>± á&É«≥+ ø£+f… #·ìb˛e≥y˚T y˚T˝ÒyÓ÷µµ Ç˝≤
kÕ>±sTT n‘·ì Ä˝À#·q\T.
Ç˝≤ Ä˝À∫düTÔ+fÒ n‘·ìøÏ eT∞fl |ü\¢$ >∑Ts¡TÔe∫Ã+~.
ªnqedüs+¡ >± Hê J$‘·+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +∫+~. ‘·qT @+ kÕ~Û+∫+~, Hêπø+
Ç∫Ã+~. Hê e÷Hêq qqTï e~* ñ+fÒHê≈£î nqT≈£L\e‹jÓTÆ q yê]ì
me]HÓ’Hê ô|[fl #˚düT≈£îH˚ yê&çì ø£<ëµ nqT≈£îHêï&ÉT.
n‘·ì qT+∫ y˚s¡T |ü&çq ‘·sê«‘· eT∞fl ˇø£kÕ] |ü\¢$ n‘·ìøÏ
ø£ì|æ+∫+~. nB $∫Á‘·yÓTÆq |ü]dæú‹˝À. ø±øÏHê&É˝À ˇø£kÕ] ô|[fløÏ
yÓfi≤fl&ÉT Á|üXÊ+‘Y. es¡T&ÉT n‘·ìøÏ #ê˝≤ eT+∫ ùdïVæ≤‘·T&ÉT. e<ÛäTe⁄
|ü\¢$ |üì#˚düTÔqï ø±˝ÒJ˝ÀH˚ ˝…ø£Ãs¡s¡T. |ü\¢$ ≈£L&Ü edüTÔ+<äì ‘Ó*ùdÔ
Á|üXÊ+‘Y nø£ÿ&çøÏ yÓfi‚flyê&ÉTø±<äT. nqedüs¡+>± |ü\¢$ì u≤<Ûäô|≥º≥+
m+<äT≈£î nì n‘·ì Ä˝À#·q. n‘·qT ekÕÔ&Éì ‘Ó*dæHê |ü\¢$ e#˚Ã~
ø±<˚y÷Ó . ô|[fl˝À kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘· es¡≈î£ |ü\$¢ n‘·ìï ‘·|Œæ +#·T≈£î ‹]–+~.
bı<äTq› ï ‘=$Tà~ >∑+≥\øÏ eTTVüAs¡+Ô . n+<äs÷¡ es¡T&çøÏ Ç∫Ãq
$&ç~˝À ñHêïs¡T. bı<äT›qï @&ÉT>∑+≥\øÏ ø±|ò”, {Ï|òæqT n˙ï rdüT≈£îì
$&ç~ Ç+{ÏøÏ e∫Ã+~ |ü\¢$. Á|üXÊ+‘Y ˇø£ eT÷\ mø£ÿ&√ ≈£Ls¡TÃì
Ä˝À∫dü÷Ô ñHêï&ÉT.
düT&ç>±*˝≤ e∫Ãq |ü\¢$ ªªÇ+ø± Çø£ÿ&˚ ≈£Ls¡TÃHêïsê. ˝Òe+&ç
˝Òe+&ç. eTTVüAsêÔìøÏ f…Æ+ ne⁄‘√+~. {Ï|òæqT¢ #˚<äT›s¡T>±ì ˝Òe+&çµµ
n+~.
140
 ˇø£ ø£Då + Á|üdTü ‘Ô · |ü]dæ‹ú C≤„|øü +£ e∫à ªªkÕ] n+&çµµ nH˚d+æ ~.
ªªm+<äT≈£îkÕ] |ü\¢$. eTqy˚TyÓTÆHê <Óã“˝≤&ÉT≈£îHêïe÷.
ùdïVæ≤‘·T\T>± ñ+&É{≤ìøÏ @+ n&ÉT¶˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
˙fi¯ófl ì+&çq ø£fi¯fl‘√ |üs¡T¬>‹Ô+~ |ü\¢$.
eT∞¢ e÷{≤¢&dç Tü +Ô <äì, eTqdüT $|æŒ nìï $wüj÷· \T #Ó|⁄ü +Ô <äì
Ä•+∫q Á|üXÊ+‘YøÏ ÄXÊuÛÑ+>∑y˚T ø£*–+~.
ô|[fl ø±>±H˚ ‘·q ùdïVæ≤‘·Tsê\T eTs√ s√E ñ+&ÉeTì m+‘·>±
ã\e+‘·+ #˚dæHê $q≈£î+&Ü Á|üj·÷D+ ø£fÒºdæ+~. $wüj·T+ ‘Ó*dæq
es¡T&ÉT n&ç>±&ÉT Á|üXÊ+‘Yì `
ªª@yÓTHÆ ê b˛{≤¢&TÉ ≈£îHêïsêµµ nì.
ªªnuÒ“ n˝≤+{Ï<+˚ ˝Ò<Tä . ãVüAXÊ @yÓTHÆ ê ns¡+® ≥T |üqT+<˚y÷Ó µµ
nì ‘˚˝ÒÃXÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
Á|üXÊ+‘Y #ê˝≤ H=#·TÃ≈£îHêï&ÉT. ªá$&Ó+<äT≈£î Ç˝≤ Á|üe]Ô+∫+~.
Hê‘√ e÷{≤¢&É≥+ Çwüº+ ˝Ò≈£î+fÒ b˛˙. ‘·q ùdïVæ≤‘·T\T ñHêïs¡T ø£<ë.
yêfi¯fl‘√ Vü‰sTT>± ø±\+ >∑&É|üe#·TÃø£<ë. Ç|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£L nee÷q+.
‘·qø° nee÷q+. $&Ü≈£î\T rdüT≈£îqï|üŒ{Ï qT+N n+<ä]#˚‘· e÷≥\T
|ü&ÉT‘·÷H˚ ñHêï+. Ç˝≤ #Ój·T´≥+ e\¢ eT]+‘·>± n+<äs¡÷
nqT≈£î+{≤s¡Tµ nqT≈£îHêï&ÉT.
Ç~ »]–q ‘·sê«‘· yês¡+ s√E\T es¡≈£î Á|üXÊ+‘Y eTqdüT
nXÊ+‹ kÕ>∑s¡+˝À eTTì– ñ+~.
ªªø=+#Ó+ ùd|ü⁄ ìÁ<ä bı+&çµµ
uÛ≤eq e÷≥\‘√ á ˝Àø£+˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
>∑&j ç ÷· s¡+ #·÷düT≈£îHêï&ÉT.
sêÁ‹ |üHÓï+&ÉT >∑+≥\sTT+~.
ªªf…Æ+ m+‘·sTT+~µµ n&ç–+~ uÛ≤eq.
141
ªª|üHïÓ +&ÉsTT+~µµ
ªªn+‘ê nã<ä+∆ µµ
uÛ≤eq e÷≥\≈£î ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª#·÷&ÉT >∑&j ç ÷· s¡+, ø±yê\+fÒµµ nì >∑&j ç ÷· s¡+ #·÷|æ+#ê&ÉT.
ªªnjÓ÷´ n~ø±<äT u≤ã÷. MTs¡T #·÷|ædTü qÔ ï f…+Æ q÷´j·÷s¡Tÿ~.
eTq+ ãj·T\T<˚] eT÷&ÉT>∑+≥\T ø±ek˛Ô+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT m+‘· ˝Ò<äHêï
¬s+&ÉTy˚\ yÓTÆfi¯ófl Á|üj·÷D+ #˚dæ ñ+{≤+. ãj·T≥ #·÷&É+&ç. n|ü⁄Œ&˚
yÓ\T>∑T ø£ì|æk˛Ô+~µµ.
Á|üXÊ+‘Y wü≥sY rdæ #·÷XÊ&ÉT. uÛ≤eq #Ó|æŒ+~ ì»y˚T. n|üŒ{Ïπø
dü ÷ s¡ T ´&É T ns¡ T Dπ s K*ï Äø±X¯ + MT~øÏ m>∑ õ e÷à&É T . yêfi¯ ó fl
ãj·T\T<˚]q|ü⁄Œ&ÉT ‘=$Tà~qïs¡≈£L yÓ\T>∑T ñ+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT eT÷&ÉT
>∑+≥\T Á|üj÷· D+ #˚ùd ˝À|ü\ eT∞fl yÓ\T>∑T ek˛Ô+~. eT] ø±ùd|ü{øÏ Ï
$e÷q+˝À {Ï|òæqT ≈£L&Ü ô|fÒºkÕÔs¡T!
ø£&ÉT|ü⁄ |ü≥Tº≈£î #·÷düT≈£îHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y. sêÁ‹ uÛÀ»qy˚T Ç+ø±
ns¡>˝ ∑ <Ò Tä . q÷´j·÷s¡Tÿ qT+∫ ÁbòÕ+ø˘ |òsü T¡ ≈º î£ düTe÷s¡T @&ÉTqïs¡ >∑+≥\
Á|üj·÷D+. ø±\ |ü⁄s¡Twüßì Hê≥ø£+ e\¢ á @&ÉTqïs¡ >∑+≥\˝ÀH˚ sêÁ‹
uÛÀ»q+, bı<äTq› {Ï|qæò T, s¬ +&ÉT eT÷&ÉTkÕs¡T¢ |üfifl¯ s¡kÕ\T n˙ï ø£&TÉ |ü⁄˝ÀøÏ
düs¡|òüsê ne⁄‘·THêïsTT!
ªªeTq+ ø£*dæ mìï >∑+≥\sTT+~ uÛ≤eqµµ nì n&ç>±&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
ªªeT∞fl yÓTT<ä˝{ … ≤ºsê u≤ã÷. MTs¡T m+‘· ˝…øÿ£ y˚dHæ ê n~ ‘·ù|Œ
ne⁄‘·T+~. m+<äTø£+fÒ MT ˝…ø£ÿq qqTï ø£*dæ #ê˝≤ #ê˝≤ >∑+≥\sTT
ñ+&Ée#·TÃ. ø±ì Hê ˝…øÿ£ q n+‘ê ˇø£ÿ ì$Twü+˝À >∑&∫ ç b˛sTTq≥T¢+~.
n+<äTe\¢ me]~ ¬s’≥+{≤s¡T? Bìï MT ø±\+‘√ ø=\e{≤ìøÏ
M\Tø±<äTµµ.
141
 ªªMT˝≤>± H˚qT ˝…ø£ÿ\T, kÕù|ø£å dæ<ë∆+‘ê\˙ï #·<äTe⁄ø√˝Ò<äT
˝…+&ç. uÛ≤eq>±s¡÷ qeTkÕÿs¡+ MT‘√ Çø£ ˝…øÿ£ \T e÷{≤¢&qÉ Tµµ nHêï&ÉT
qe⁄«‘·÷ Á|üXÊ+‘Y.
ªªeTT+<äT>± ø=~›>± ¬sdtº rdüTø√+&ç. eTq+ Ç+ø± #ê˝≤
Á|üj·÷D+ #Ój·÷´*‡ ñ+~µµ.
ªªø£*dæµµ dü]#˚XÊ&ÉT e÷≥*ï.
ªªø£*ùdµµ n+~ uÛ≤eq.
Ç<ä›s¡÷ ø±ùd‡|ü⁄ Vü‰sTT>± ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤sês¡T. me] ø£\˝À¢
yês¡T+&É>±H˚ ÁbòÕ+ø˘|òüsYº e∫Ã+~. >∑&çj·÷s¡+ #·÷XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªq÷´j·÷s¡Tÿ >∑+≥µ Hê\T>∑Tqïs¡ #·÷|æk˛Ô+~.
Á|ü|ü+#·+˝Àì n‘·´+‘· düT+<äs¡yÓTÆq $e÷HêÁX¯j·÷\˝À
ÁbòÕ+ø˘|òüsYº ≈£L&Ü ˇø£{Ï. uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ yÓqT~]π> eTT+<äT ~–q ∫e]
$<˚oj·T $e÷HêÁX¯j·TeT~. nø£ÿ&çqT+∫ u§+u≤sTTøÏ $e÷q+
ãj·T\T<˚s¡{≤ìøÏ Hê\T>∑T>∑+≥\T $sêeT+ ñ+<äì ‘Ó*dæ+~.
n+<äTe\¢ Ç<ä›s¡÷ $e÷HêÁX¯j·T+˝À eT÷\eT÷\˝≤ XÀ~Û+#ê\ì
ãj·T\T<˚sês¡T.
nø£ÿ&ç &É÷´{Ï Á|ò” cÕ|ü⁄\T ÄX¯Ãs¡´+ ø=*ù|+‘· yÓ’$<Ûä´+ ø£*–
ñHêïsTT. ˇø√ÿ cÕ|ü⁄˝ÀqT {Ï.$.\T, ¬øyÓTsê\T, πs&çjÓ÷\T ì+ù|dæ ñ
Hêïs¡T. ÄuÛÑs¡D≤\T, düHé>±¢ôddt yÓTT<ä˝…’qe˙ï ñHêïj·Tø£ÿ&É.
ªªuÛ≤eq...... Ç|òt j·TT &√Héº yÓT+Æ &é .......µµ nì HêHêÃ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
ªª<äj·T#˚dæ n˝≤ nH=<äT›. MTs¡T @yÓTÆHê #Ó|üŒ+&ç. H˚qT
$+{≤qTµµ.
ªª<∏ë+≈£î´. <∏ë+≈£î´ yÓØeT#Y. @+ ˝Ò<äT. ˙ yÓT&É uÀdæ>± ñ+~.
ˇø£ ∫qï #Ó’qT rdüTø√µµ.
ªªH√H√. Ç|üŒ{Ïπø H˚qT MT≈£î #ê˝≤ s¡TD|ü&ç ñHêïqT. Ç+ø±
142
s¡TD|ü&É˝ÒqT. ø±yê\+fÒ Hê &ÉãT“˝ÀÔ rdüT≈£î+{≤qT.µµ
ªªn˝≤ nsTT‘˚ e<äT›. |”¢CŸ ø±<äq≈£î. #ê˝≤ dæ+|ü⁄˝Ÿ>± ñ+&˚
#Ó’qT ˇø£{Ï ø=ìkÕÔqT. ø£˙dü+ <ëìï #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉsTTHê H˚qT C≤„|üø£+
ekÕÔqTµµ.
ªªMTs¡T C≤„|øü +£ sêyê\+fÒ #Óq’ T nø£ÿs¡˝<Ò Tä ˝…+&ç. Hê J$‘·+˝À
$TeTà*ï m|üŒ{Ïø° eT]∫b˛qTµµ.
ªªb˛˙ #Ó’qT #·÷dæq|ü⁄Œ&˚ eT]∫b˛. $T–*q düeTj·÷˝À¢H˚
>∑Ts¡TÔ+#·Tø√. düπsHêµµ nì ã\e+‘êq cÕ|ü⁄˝ÀøÏ |æ\T#·T≈£î yÓfi≤fl&ÉT
Á|üXÊ+‘Y.
n‘·qT ôd˝…ø˘º #˚dæq #Ó’qT uÛ≤eqøÏ u≤>± q∫Ã+~. dü+‘√wü+>±
‘·q yÓT&É˝À y˚düT≈£î+~.
ªª<∏ë+≈£î´ uÛ≤eqµµ nHêï&É‘·qT.
ªªu≤>∑T+<ä+&ç. H˚qT #ÓbÕŒ*‡q <∏ë´+ø˘‡ MTs¡T #Ó|⁄ü HÔ êïs¡Tµµ n+~
uÛ≤eq.
III
u§+u≤sTT˝À ~π>dü]>± eTqeT÷, eTq Á|ü|ü+#·eT÷, eTq
Á|ü»\T nì|æ+∫+~. @y˚y√ ˝Àø±\øÏ yÓ[fl eT∞fl »qàdüú˝≤ìøÏ ‹]–
e∫Ãq≥¢ s TT+~. ø=ìï s√E\ nqTuÛ Ñ e y˚ T ø=ìï dü + e‘· ‡ sê\
nqTuÛÑe+˝≤>± ø£ìŒ+∫+~.
u§+u≤sTT qT+∫ $e÷q+ mø£ÿ>±H˚ Á|üXÊ+‘Y˝À eT∞fl $cÕ<ä+
Äe]+∫+~. @<√ b˛>=≥Tºø√uÀ‘·THêïqH˚ Ä˝À#·q n‘·ìï ≈£î+>∑Bdæ+~.
uÛ≤eq n&ç–+~. ªª@$T{Ï n<√˝≤ ñHêïs¡Tµµ nì.
ªª@MT ˝Ò<Tä µµ
ªªMT eTTK+ n<ä›+˝À #·÷düTø√+&çµµ.
ªª@+ ˝Ò<äT uÛ≤eq. ìqTï $»j·Tyê&É˝À e~˝ÒùdÔ Çø£ ˙ <ë]
142
˙~ Hê <ë] Hê~ .....µµ
uÛ≤eq ≈£L&Ü @&ÉT|ü⁄ eTTK+ ô|{Ϻ+~.
$e÷q+ qT+∫ ãj·T{ÏøÏ #·÷XÊ]<ä›s¡÷.
q\¢{Ï y˚T|òü÷\T n+‘·{≤ Äe]+∫ ñHêïsTT.
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ es¡+¸ e#˚à dü÷#·q\T ø£ìŒdüTHÔ êïsTT. ñqï≥T¢+&ç
yêfiËfløÏÿq Ç+&çjT· Hé @sY ˝…H’ ‡é $e÷q+˝À ªMT u…\Tº\T >∑{>ºÏ ± ø£≥Tºø√+&çµ
nì #ÓbÕŒs¡T. n+<äs¡÷ ø£+>±s¡T |ü&ܶs¡T. $e÷q+ y˚T|òü÷\qT
‘·|æŒ+#·T≈£î+≥÷ ô|’øÏ øÏ+~øÏ m>∑Ts¡T‘√+~. n+<äs¡÷ ø£+>±s¡T‘√
ª@eTe⁄‘·T+<√ @yÓ÷µ nì uÛÑj·T|ü&ÉT‘·THêïs¡T. ãj·T{ÏøÏ #·÷&Ü\+fÒH˚
yê‘êes¡D+ uÛj Ñ T· +>=\TŒ‘√+~.
ªªHêπø$T{À uÛÑj·T+>± ñ+<ä+&ûµµ n+~ uÛ≤eq.
yê‘êes¡D+ #·÷ùdÔ Á|üXÊ+‘Y≈£L >∑TãT\T>±H˚ ñ+~.
ªª@+˝Ò<Tä . ø=+#Ó+ ùd|ü{À¢ n+‘ê dü]b˛‘·T+~µµ nì düe÷<Ûëq
|ü]#ê&ÉT uÛ≤eqì.
$e÷q+ Ç+ø± ã\+>± ø£~*b˛kÕ–+~. @<√ nsTTb˛‘√+~
nì|æ+∫+~. ˇø£ ø£åD+˝À J$‘·y˚T eTT–dæb˛uÀ‘√+~ nì|æ+∫+~.
ø=+‘·eT+~ πøø£\T ô|≥ºkÕ>±s¡T.
uÛ≤eq >∑{>ºÏ ± Á|üXÊ+‘Y #ÓsTT´ |ü≥Tº≈î£ +~. ÄyÓT #ÓsTT´ #·\>¢ ±,
eTè<äTe⁄>± ‘·–*+<ä‘·ìøÏ. yÓT\¢>± ÄyÓT ns¡ #˚‹ì s¡T<äT›‘·÷
uÛÑj·T+˝Ò<äqï≥T¢ ôd’>∑\T #˚XÊ&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
$e÷q+ ôV’ ≤ <ä s êu≤<ä T dü M T|æ + #˚ d ü ] øÏ y˚ T |ò ü ÷ \˙ï
‘=\–b˛j·÷sTT. yê‘êes¡D+ Á|üXÊ+‘·+>± ñ+~. n+<ä] eTTU≤˝À¢q÷
Á|üdüqï‘· >√#·]+∫+~.
ªªÇìï y˚\ yÓTfiÆ ó¯ fl Á|üj÷· D+ #˚XÊ+. ø±ì Ç+‘· ø£˝À¢\ |ü]dæ‹ú ì
mø£ÿ&Ü m<äTs√ÿ˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT Á|üXÊ+‘Y.
143
ø±ì Ç+ø± m˝≤+{Ï ø£˝À¢\ |ü]dæú‘·T*ï m<äTs√ÿyê˝À n‘·ìøÏ
‘Ó©<äT.
III
ôV’≤<äsêu≤<äT qT+∫ $»j·Tyê&ÉøÏ ¬s’\T˝À Á|üj·÷D+
kÕ–+#ê]<ä›s¡÷. Ç+&çj·÷es¡≈£î Á|üj·÷DeT+‘ê ñ˝≤¢dü+>± kÕ–+~
ø±ì ôV’≤<äsêu≤<äT qT+∫ $»j·Tyê&Ées¡≈£î Ç<ä›]ø° @<√ uÛ≤s¡+>±,
Vü≤è<äj·TeT+‘ê ÄÁs¡›yÓTÆq≥T¢, eTqdüT˝À @<√ >∑TãT\T ì+&ÉT≈£îqï≥T¢
nì|æ+∫+~.
$»j·Tyê&É˝À ~– Ç<ä›s¡÷ sêeTsê»´q>∑sY≈£î Ä{À]øå±˝À
yÓfi≤fls¡T. n\¢+‘· <ä÷s¡+˝ÀH˚ uÛ≤eq Ç+{ÏeTT+<äT »qdüeT÷Vü≤+!
Ä<äTsê›>± Ç<äs› ÷¡ Ä{À~– Ç+{Ïy|’Ó ⁄ü |üsT¡ >¬ {≤ºsT¡ . ns¡T>∑TMT<ä
uÛ≤eq ‘·+Á&ç>±] eTè‘·<˚Vü≤+ yê]<ä›]˙ $cÕ<ä+>± #·÷k˛Ô+~.
Ç<ä›]ø° H√≥e÷≥ sê˝Ò<äT. uÛ≤eq≈£î ‘·\ ‹]–q≥¢sTT
øÏ+<ä|ü&çb˛sTT+~. eTTU≤q ˙fi¯ófl #·*¢ ùd<ä rsêÃs¡T.
uÛ≤eq yêfi¯fl |üøÏÿ+{À¢ ñqï u≤u≤sTT>±s¡T »]–+<˚$T{À
#ÓbÕŒs¡T:
ªªyÓTTqï Äj·TqøÏ _.|æ.m≈£îÿesTT+~. ø=~›>± |üø£åyê‘·+ ≈£L&Ü
e∫Ã+~. ìqï n\T¢&øç Ï bò˛qT #˚XÊs¡T. mes√ $<äT´\¢‘· n≥ bò˛qT rdæ+~.
ªuÛ≤eq Ç+&çj·÷πø ek˛Ô+~µ nì #Ó|æŒ+~. ªm+<äT≈£îµ nì n&ç>±s¡T.
ªbÕ]b˛sTT ek˛Ô+~µ nì #Ó|æŒ+~. ªMT¬ses¡T?µ nHêïs¡T. ªH˚qT Äj·Tq
uÛ≤s¡´ì. MT ne÷àsTT ø£+f… eTT+<˚ y˚T|òTü Hê<∏é qqTï ô|[fl#˚dTü ≈£îHêïs¡Tµ
nì #Ó|æŒ+~. <ëì‘√ Äj·TqøÏ _.|æ.u≤>± m≈£îÿesTT+~. »]–+~
Hê‘√ #Ó|æŒ uÛ≤eqì ø£\e]+∫ ø£\e]+∫ á s√E bı<äT›fÒ ø£fi¯ófl
eT÷XÊs¡Tµµ.
Á|üXÊ+‘Y $|üØ‘·yÓTÆq $cÕ<ä+‘√ ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îì ìX¯Ùã›+>±
143
s√~+#ê&ÉT. uÛ≤eqì z<ës¡Ã≥+ n‘·ì ‘·s¡+ ø±˝Ò<äT. e÷≥\‘√ rπs
XÀø£+ ø±<ä~. Ä$&Éì eTìwæ>± #Ój·T´{≤ìøÏ ¬s+&ÉT s√E\T |ü{Ϻ+~.
@ Ä<Ûës¡eT÷˝Òì \‘·˝≤ ì\TyÓ˝≤¢ eDÏøÏ yê&çb˛sTT+~ uÛ≤eq. Ä$&É
uÛÑ$wü´‘·TÔì >∑T]+∫ Á|üdüTÔ‘·+ @+ #Ó|æŒHê mu…“≥Tº>±H˚ ñ+≥T+<äì
‘·≥|ü{≤sTT+#ê&ÉT Á|üXÊ+‘Y. ∫e]øÏ <ÛÓ’s¡´+ #˚dæ n&ç>±&ÉT:
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT @+ #Ój·÷´\qT≈£î+≥THêïyé uÛ≤eq?µµ
X¯Sq´<äè≈£îÿ˝Ò n‘·ìøÏ düe÷<ÛëHê\j·÷´sTT.
ªªeTq+ m+<äT≈£î ø£*XÊyÓ÷ ‘Ó©<äT. ˇø£ $∫Á‘·yTÓ qÆ düìïy˚X+¯ ˝À
ø£*XÊ+. ø£*dæ Ç+‘· <ä÷s¡+ Á|üj·÷D+ #˚XÊ+. qTe⁄« nq÷Vü≤´yÓTÆq
|ü]dæú‘·T˝À¢ ∫≈£îÿ≈£îHêïe⁄. Á|üdüTÔ‘·+ ˙≈£î @ Ä<Ûës¡eT÷ ˝Ò<äT. Hê≈£L
J$‘·+˝À ‘√&ÉT ø±yê*. ìqTï H˚qT ã\e+‘·ô|≥ºqT. u≤>± Ä˝À∫+∫
ˇø£ ìs¡íj·T+ rdüTø√µµ.
ªªHê≈£î @ ìs¡íj·TeT÷ rdüT≈£îH˚ z|æø£ ˝Ò<äTµµ.
ªªn˝≤ nq≈£î uÛ≤eq. ˙≈£î dü+kÕÿs¡+ ñ+~. $»„‘· ñ+~. á
∫≈£ î ÿ\T ˙≈£ î |ü ] dæ ú ‘ · T \ ÁbÕã\´+ e\¢ e#êÃsTT. yê{Ï ì
|ü]wüÿ]+#·T≈£îH˚ #˚e ˙˝À ñ+~. ˇø£ $TÁ‘·T&ç>± Hê düVü‰j·T+ ˙≈£î
m|üŒ{Ïø° ñ+≥T+~. ˙e⁄ Hê J$‘· düVü≤#·]>± ñ+{≤q+fÒ H˚HÓ+‘√
dü+‘√wækÕÔqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ç˝≤+{Ï e÷≥*ï ø=qkÕ–+#·≥+ Hê≈£î Çwüº+
˝Ò<äT. düe÷<Ûëq+ ˙πø e~˝ÒdüTÔHêïqTµµ.
Á|üXÊ+‘Y ãs¡Te⁄>± n&ÉT>∑T\T y˚düT≈£î+≥÷ yÓfi≤fl&ÉT. uÛ≤eq
Ä˝À#·q˝À eTTì–b˛sTT+~.
ÄyÓT ø£fi¯flø=dü˝À¢ @ eT÷˝À ÄX¯ ‘=+– #·÷k˛Ô+~.
Ä düeTj·T+˝À Äø±X¯+˝À mø£ÿ&Ü y˚T|òü÷\T ˝Òe⁄.
n+‘ê yÓ\Tπ>.
144
Äs¡e |ü⁄düÔø£+
6.$<ë´]ú
|ü<Ó›ì$T<˚fi¯fl ej·TdüT˝À (1966) s¡#·sTT‘· ø£\+ qT+∫ ˇø£
qe\ yÓ\Te&ç+~. n~ neTTÁ~‘·+>± ñ+&çb˛sTT+~. mH√ï @fi¯fl ‘·sê«‘·
düVü≤»+>± e∫Ãq e÷s¡TŒ\T, ≈£Ls¡TŒ\T yÓTT<ä{Ï qe\ dü«s¡÷bÕìï
e÷πsÃXÊsTT. ø=‘·Ô s¡÷bÕìï bı+~ ª$<ë´]úµ kÕ«‹ e÷dü|üÁ‹ø£
qe˝≤qTã+<Ûä+>± yÓ\Te&ç+~ (y˚T 1995).
$<ë´]ú
ôV’≤<äsêu≤<é mø˘‡Áô|dt eTÁ<ëdüTyÓ’|ü⁄ <ä÷düT≈£îyÓfiÀÔ+~. }fi¯ófl,
qB q<ë\T, #Ó≥T¢ #˚eT\T yÓqø£ã&ÉT‘·THêïsTT. dæ<ë∆sú¡ ôV’≤<äsêu≤<äTqT+∫
HÓ\÷¢s¡T yÓfi¯óÔHêï&ÉT.
n‘·ì m<äT{Ï d”{À¢ ˇø£ j·TTe≈£î&ÉT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n‘·ìøÏ Çs¡y’Ó
@fi¯ófl+{≤j˚TyÓ÷. düqï{Ï <˚Vü≤+, #êeTq#êj·T, eTTK+˝À eT+∫ ø£fi¯,
BsêÈ˝À#·q˝À eTTì–e⁄qï ø£fi¯ófl. m+<äTø√ n‘·ìyÓ’|ü⁄ eT∞fl eT∞fl
#·÷&Ü\ì|æ+∫+~ dæ<ë∆s¡ú≈£î.
Ä j·TTe≈£î&ÉT m+<äTø√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï&ÉT. n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT
ø£ D ‘· \ T H=≈£ î ÿ≈£ î +≥THêï&É T . Ä˝À#· q \ uÛ ≤ s¡ + ‘√ •s¡ d ü T ‡
Áeø£ÿ\e⁄‘·Tqï≥T¢ u≤<Ûä>± eTTK+ ô|&ÉTÔHêï&ÉT.
n‘·ì #˚‹˝À ø±–‘ê\ u§‹Ô ñ+~. @y√ ø=ìï yêø±´\T sêdæ
øÏ+<ä ^‘· ô|{≤º&É‘·qT. ø±–‘ê\ u§‹Ôì |üø£ÿq ô|{Ϻ ô|’øÏ ˝Ò#ê&ÉT.
ª@<Ó’Hê qe˝À, Hê≥ø£yÓ÷ sêdæ |üP]Ô#˚XÊ&˚yÓ÷µ nqT≈£îHêï&ÉT
144
dæ<ë∆s¡ú.
n|üŒ{ÏøÏ s¬ \
’ T ø√ePs¡T <ë{Ï+~. ô|Hêïq~ e+‘Óq MT~øÏ e∫Ã+~
s¬ \
’ T. nø£ÿ&Éøÿ£ &É bÕj·T\T bÕj·T\T>± ˙fi¯ófl bÕs¡T‘·THêïsTT. $T–*q#√≥¢
ÇdüT≈£î >∑T≥º\T, ã+&Ésêfi¯ófl.
ñqï≥Tº+&ç ø£+bÕs¡TºyÓT+≥T˝À Vü‰Vü‰ø±sê\T $ì|æ+#êsTT.
ª@$T{≤µ nì ˇø£ÿkÕ] ∫yê\Tq ãj·T{ÏqT+∫ ‘·\qT ˝À|ü*øÏ ‹bÕŒ&ÉT
dæ<ë∆s¡ú. ◊<ës¡TeT+~ Á|üj·÷DÏ≈£î\T <ë«s¡+yÓ’|ü⁄ |üs¡T¬>&ÉT‘·THêïs¡T.
dæ<ë∆s¡úπøMT ns¡ú+ø±ø£ øÏ{Ïø°˝À+∫ yÓ\T|ü*øÏ #·÷XÊ&ÉT. Ç<ä+‘ê
ˇπø ˇø£ÿ ø£D å +˝À »]–b˛sTT+~. ˇø£ <˚V≤ü + n|ü⁄Œ&˚ q~˝À |ü&TÉ ‘√+~.
>∑{Ϻ>± ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îì >±&ÛÉ+>± ì≥÷ºsêÃ&ÉT.
>∑T+&Ó \uÀ~uÀeTH˚ X¯ã+› n‘·ì #Óe⁄\≈£î düŒwü+º >± $ì|æk˛Ô+~.
q~˝À |ü&çq <˚Vü≤+ dæ<ë∆s¡ú m<äTs¡T>± ≈£Ls¡TÃqï j·TTe≈£î&ç<˚.
‘·ø£åD+ dæ<ë∆s¡ú <äèwæº m<äT{Ï d”{À¢ ù||üs¡¢MT~øÏ yÓ[fl+~.
Á|üj÷· DÏ≈î£ \T ø£+>±s¡T˝À n$ d”≥TøÏ+<ä |ü&ܶsTT. yê{Ïì #˚‹øÏ
rdüT≈£îHêï&É‘·qT. o]¸ø£ ˝Ò≈£î+&Ü sêdæq @<√ qe\˝≤>∑T+~.
Á|üj·÷DÏ≈£î\T #Ó’qT ˝≤>±s¡T. ¬s’\T ì\e>±H˚ >±s¡T¶, ¬s’˝Ò«
b˛©düT\T ø£+>±s¡T>± sêkÕ>±s¡T. ¬s’\T e+‘ÓqMT<ä ñqï+<äTe\¢ Á_&ç®
ø=düq C≤Á>∑‘·Ô>± n&ÉT>∑T˝À n&ÉT>∑T y˚düT≈£î+≥÷ Ä ø£+bÕs¡TºyÓT+≥T˝À
mø±ÿs¡T.
dæ<ë∆s¡ú Çe˙ï n\y√ø£>± >∑eTìdü÷ÔH˚ ñHêï, n‘·ì eTqdü+‘ê
Vü≤sƒê‘·TÔ>± »]–b˛sTTq dü+|òüT≥qqT >∑T]+#˚ Ä˝À∫k˛Ô+~.
ªn‘·qT Á|üe÷<äeXÊq q~˝À |ü&ܶ&Ü, ˝Òø£ ø±yê\H˚ <ä÷πøXÊ&Ü
˝Òø£ me¬s’Hê ‘√XÊsê? ìs¡T<√´>∑+ uÛÑ]+#·˝Òø£ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêï&Ü,
Áù|eT e´eVü‰s¡+˝À Çs¡T≈£îÿHêï&Ü?µ` Ç˝≤+{Ï Á|üX¯ï\≈£î düe÷<Ûëq+
n‘·qT sêdæq qe\˝À <=s¡T≈£î‘·T+<˚yÓ÷. n~ qe˝À ˝Òø£ ˇø£
145
nHêeT≈£îì Ä‘·àø£<∏√!
>±s¡T¶, b˛©düT\T e∫Ã Ä j·TTe≈£îì ‘ê\÷≈£î ‘·–*+#·T≈£îH˚
dü+∫ì |ü≥Tº≈£îb˛j·÷s¡T. Ä nHêeT≈£îì s¡#·q e÷Á‘·+ dæ<ë∆s¡ú <ä>∑Zπs
e⁄+&çb˛sTT+~.
dæ<ë∆s¡ú q~˝ÀøÏ ‘=+–#·÷XÊ&ÉT. ã+&É\MT<ä |ü&çe⁄+fÒ Ä
j·TTe≈£îì X¯Øs¡+ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\sTT e⁄+≥T+~. n|üŒ{ÏøÏ
#ê˝≤eT+~ ‘√{Ï Á|üj÷· DÏ≈î£ \T e+‘ÓqMT~øÏ C≤Á>∑‘>Ô· ± ~– j·TTe≈£îì
<˚V≤ü + |ü&eç ⁄qï #√{ÏøÏ |üsT¡ >∑T\T rdüTHÔ êïs¡T. dæ<ë∆sú¡ Ä j·TTe≈£îì s¡#q· qT
Á;|òtπødüT˝À ô|≥Tº≈£îì ‘·q÷ n≥TyÓ’|ü⁄ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
n‘·qT q~˝ÀøÏ ~π> düeTj·÷ìπø ø=+‘·eT+~ Vü≤&Üe⁄&ç>± Ä
j·TTe≈£îì <˚Vü‰ìï yÓ÷düT≈£îedüTÔHêïs¡T. ªn+fÒ Ä j·TTe≈£îì ÁbÕD≤\T
b˛j·÷j·Tqï e÷fÒµ Ä j·TTe≈£îì <˚Vü‰ìï yÓ÷düT≈£îedüTÔqï j·TTe≈£î\T
<ä>∑Zs¡j˚T´dü]øÏ dæ<ë∆s¡ú≈£î Ä j·TTe≈£î&ç+ø± ã‹πø e⁄Hêï&ÉH˚ $wüj·T+
ns¡eú TsTT+~.
ªª|ü&˚<˚<√ ÇdüTø£>∑T≥ºMT<ä |ü&ܶ&ÉT. düàè‹ ‘·|æŒ+~ ø±˙ ÁbÕD+
b˛˝Ò<äT. ‘·«s¡>± ÄdüŒÁ‹øÏ rdüT≈£îb˛<ë+. ã‘·T≈£î‘ê&ÉT bÕ|ü+µµ
n+≥THêïs¡T j·TTe≈£î\T.
ªªn‘· ì ~ n<ä è wü º y Ó ÷ <ä T s¡ < ä è wü º y Ó ÷ ! #êyê\qT≈£ î Hêï
#êe˝Òø£b˛j·÷&ÉT. Ç‘·ì J$‘·+˝À mìï $∫Á‘ê\T <ë>∑THêïjÓ÷!
nìï{Ïø+£ fÒ $∫Á‘·+ q~˝ÀøÏ <ä÷øÏHê #êe⁄ n‘·Hï˚ MT #ÓjT· ´˝Òøb£ ˛e&ÉyT˚ µ
nqT≈£îHêï&ÉT dæ<ë∆s¡ú.
#·ìb˛<ëeTqT≈£îqï j·TTe≈£îDÏí yÓ÷düT≈£îì eT∞fl ãj·T\T<˚]+~
s¬ \
’ T. #·ø# £ ø· ± eTT+<äT≈£î kÕ–+~. s¬ ˝’ «Ò ùdºwqü T˝À s¬ \ ’ T ì\e>±H˚ düàè‹
‘· | æ Œ q Ä j· T Te≈£ î DÏ í Ädü Œ Á‹øÏ ‘· s ¡ * +#ês¡ T . dæ < ë∆ s ¡ ú ≈£ L &Ü
»qdüeT÷Vü≤+‘√ u≤fÒ yÓfi≤¢&ÉT. ø±ùd|ü⁄ e⁄+&ç Ç+{ÏøÏ e#êÃ&ÉT.
145
 ˇø£ $<Ûä+>± Ä j·TTe≈£î&ÉT m+‘√ n<äèwüºe+‘·T&ÉT. Ä s√E
ôV’≤<äsêu≤<é eTÁ<ëdt mø˘‡Áô|dt <ë<ë|ü⁄ eT÷&ÉTqïs¡ >∑+≥\T Ä\dü´+.
˝Ò≈î£ +fÒ Ä j·TTe≈£î&ÉT Nø£{À¢ q~˝À |ü&eç ⁄+&˚yê&ÉT. n‘·ìï yÓ‘ø· ≥
£ eT÷
ø£wüºeTj˚T´~. ¬s’\T ô|qï e+‘ÓqMT~øÏ e#˚Ãdü]øÏ ‘Ó\‘Ó\yês¡T‘√+~.
n+<äTπø Ä nuÛ≤>∑T´ì ÄdüŒÁ‹˝À #˚s¡Ã≥+ düT>∑eTeTsTT+~.
Ç+{ÏøÏ yÓ[flq dæ<ë∆s¡ú kÕïq+#˚dæ y˚T&ÉMT~øÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
düVü≤ Á|üj·÷DÏ≈£îì s¡#·q #·÷&Ü\ì n‘·ì eTqdüT ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ç+~.
y˚T&ÉMT~ >∑~˝À ≈£Ls¡TÃì |ü⁄≥\T ‹s¡π>XÊ&ÉT.
2 ªãVüQXÊ ø£$ ø±uÀ\T! |ü<´ä eT\T¢≈î£ +≥THêï&˚y÷Ó ! @<ÓH’ ê ø£<≈ä∏ î£ düìïy˚X+¯
H˚H=ø£ nHêeT≈£î&çì. Ç~ Hê Ä‘·àø£<∏ä. Ç<√ o]¸ø£˝Òì qe\,
>∑eT´+˝Òì ø£<∏äq+. Çs¡yÓ’ @fi¯flπø |ü+&çq ã‘·T≈£î Hê~. á J$‘êìøÏ
nqTuÛÑe+ #ê\T. á Ç+≥s¡÷«´˝À ≈£L&Ü $|òü\eTsTT‘˚ Hê ã‘·TøÏ+ø£
e´s¡ú+. n˝≤+{Ï<˚<Ó’Hê »s¡>∑e#·TÃqH˚ eTÁ<ëdüT qT+∫ ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î
yÓfiS¯ Ô Hê J$‘êqTuÛyÑ ê*ï á ø£<>ä∏ ± eT\TdüTHÔ êïqT. Hê J$‘·+ Ç+‘·{‘Ï √
eTT–dæb˛sTTHê Hê á nqTuÛÑyê˝…’Hê ˝Àø±ìøÏ ø£qT$|ü⁄Œ ne⁄‘êj·Tì
Hê ÄX¯.
»Hês¡D´+˝À ∫≈£îÿ≈£îqï HÓeT*ì H˚qT. HÓeT* ø£+≥ ˙s¡T
ø±]‘˚ y˚≥>±&çøÏ eTT<äT› ø±<äTø£<ë. Hê u≤<Û\ä T, y˚<qä \T me]øÏ ø±yê*?
ã‘·Tø£qï ‘·sê«‘· mH√ï eT\T|ü⁄\T, >∑‘·T≈£î\T, Á|üe÷<ë\T ‘·|üŒe⁄. á
JeqÁ|ükÕúq+˝À eTìwæ Á|üj·T‘·ï+ ˇø£ÿfÒ #ê˝≤ ˝Òø£ |ü]dæú‘·T˝Ò eTq*ï
q&ç|ækÕÔj·÷?
á s√E eTÁ<ëdüTqT+∫ ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î ãj·T\T<˚sêqT. s¬ \ ’ T
m+<äTø√ eTT≈£îÿ‘·÷ eT÷\T>∑T‘·÷ ˙s¡dü+>± ãj·T\T<˚]+~. ¬s’˝À¢ ˇø£
eT÷\ Ç<ä›s¡T _#·Ã>±fi¯ó¢ e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥THêïs¡T.
düs¡<ë>± qe⁄«≈£î+≥÷ Äq+<ä+>± ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥Tqï Ä
146
>∑÷&ÉT˝Òì |ü≈£åî*ï #·÷ùdÔ Hê≈£î ndü÷j·T ø£*–+~.
ªªeTs√ sö+&ÉT yÓfi≤›e÷?µµ nì n&ÉT>∑T‘·THêï&=ø£&TÉ .
ªªáyê[º ø Ï &É ã T“˝§#êÃsTT. #ê\Tsê. π s |ü { Ï ø Ï eT∞fl
#·÷düT≈£î+<ë+µµ n+≥THêï&ÉT eTs=ø£&TÉ .
n+<äs¡÷ yê&ç˝≤+{Ïyêfi‚fl nsTT‘˚ ˇø£s=ïø£s¡T <√#·Tø√e&Éy˚T
e⁄+&É<äT ø£<ë nì|æ+∫+~.
ˇø£kÕ] ô|f…ºq+‘ê ø£\j·TpXÊqT. m<äTs¡T>±Z ø±s¡ïsY d”{À¢ ˇø£
j·TTe≈£î&ÉTHêï&ÉT. bı>∑\Tø£πøÿ dæ>∑¬s≥Tº‘√ ãTÁs¡ y˚&ç#˚düT≈£î+≥THêï&ÉT.
dü e T≈£ L s¡ T Ã≈£ î +≥THêï&Ü? ˝Ò ø £ J$‘· + ˝À s¡ d ü e Tj· T |ò ü T {≤º * ï
HÓ e Ts¡ T y˚ d ü T ≈£ î +≥THêï&Ü? m<ä T {Ï y ê] Ä˝À#· q ˝À¢ ø Ï
#=#·TÃ≈£îb˛e≥yÓT˝≤?µ
Hê |üø£ÿH˚ eTs=ø£ |ü+&ÉT eTT<äTdü* ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n‘·q÷ @<√
BsêÈ˝À#·q˝À eTTì>±&ÉT. ø±s¡ïsY d”≥T j·TTe≈£î&Ó’Hê uÛ≤$ J$‘êìï
>∑T]+∫ >±* y˚T&É˝À, ù|ø£y˚T&É˝À ø£≥Tº≈£î+≥THêï&ÉqTø√e#·TÃ.
á s√CÀ πsb˛ sê*b˛j˚T |ü+&ÉT{≤≈£î˝≤+{Ï eTTdü*yêfi¯fl≈£î
≈£L&Ü J$‘êìï >∑T]+∫ Ç+‘· Ä˝À#·q m+<äT≈£î?
eTìwæ ‘·‘·«y˚T n+‘·. ø±s¡´s¡÷ù|D @MT kÕ~Û+#·˝Òq|ü⁄Œ&ÉT
Ä˝À#·H˚ n‘·qT #˚jT· >∑*–+~. Ç≥Tø£˝ÀÔ Ç\T¢ ø£≥Tºø√˝Òìyê&ÉT >±*‘√
y˚T&É ø£≥Tºø√>∑\&ÉT.
eTs√ yÓ’|ü⁄ #·÷XÊqT. mes√ $<ë´]ú ãT~∆>± ≈£Ls¡TÃì &çf…øϺyé
qe\ #·<Tä e⁄‘·THêï&ÉT. eT<Û´ä eT<Û´ä ø£fiflË >∑sπ düTHÔ êï&ÉT, qe⁄«‘·THêï&ÉT, |üfió¯
fl _>∑ã&ÉTÔHêï&ÉT. n‘·ìï #·÷ùdÔ qe⁄« e∫Ã+~ Hê≈£î.
s¡ø£s¡ø±\ e´≈£îÔ\T, yêfi¯fl yê\ø£+, yêfi¯ófl #˚ùd |üqT\T,
>∑+;Ûse¡ TTÁ<ä\T, Vü≤k˛´≈£î\ Ô T, qe⁄«\T, @&ÉT|ü⁄\T #·÷düT+Ô fÒ Hê≈£î H˚qT
146
>∑&ç|æq J$‘·+ yÓ+&ç ‘Ós¡MT<ä˝≤>± ø£ì|æ+#·kÕ–+~.
uÛ≤$ J$‘êìï >∑T]+∫ Ä˝À∫dü÷Ô, uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T&çqe⁄‘·÷,
düeTdü´*ï düèwæº+#·T≈£î+≥÷ ø±\+ >∑&É|ü&É+ø£+f… >∑‘· Jeqdüàè‘·T*ï
HÓeTs¡Ty˚dTü ≈£î+fÒ y˚T\T nì|æ+∫+~ Hê≈£î. ø=~› ø±\+ ÁøÏ+<äfÒ eTT–dæq
$<ë´]ú J$‘·+˝À nqTuÛyÑ ê\T ˇø=ÿø£ÿfÒ düàè‹|ü<+ä∏ ˝À yÓT<ä\kÕ>±sTT.
∫qï|ü Œ {Ï qT+∫ ˇø=ÿø£ ÿ yÓ T ≥Tº > ± J$‘· Vü ≤ sêà´ìï
n~Ûs√Væ≤+∫q yÓ’q+ C≤„|üø£+ sêkÕ–+~.
3 ªªás√E #·+Á<äT m+<äTø√ ã&çøsÏ êq+≥THêï&ÉT #·÷&ÉTµµ nHêïs¡T
e÷~ eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ ≈£î≥T+ã+. e÷ ‘ê‘·>±s¡T |ü˝…¢≥÷fiÀflH˚
|ü⁄{Ϻ ô|]>±s¡T. ø±ì e÷ Hêqï>±s¡T |ü˝…¢ e~* |ü≥ï+ e#˚ÃXÊs¡T. H˚qT
∫qï‘·q+ qT+∫ ‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ e⁄HêïqT. ‹s¡T|ü‹˝À e⁄+&É&+É eT÷˝≤q
yÓTT‘·Ô+ <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê Hê<˚ nH˚ uÛ≤eq Hê≈£î. nìï s¡ø±\
eTqTwüß\ |ü]#·j·T+, $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\ yê] n_Ûs¡T#·T\T, ø£≥Tºu≤≥T¢,
y˚wüuÛ≤wü\ |ü]#·j·T+ \_Û+#êsTT.
Hê≈£î Ç<ä›s¡T nø£ÿj·T´\T. Ç<ä›s¡÷ Hêø£+f… u≤>± ô|<ä›yêfi¯ófl.
yÓTT<ä{Ï nø£ÿj·T´ ‘·sê«‘· dü+e‘·‡sêìøÏ ¬s+&√ nø£ÿj·T´, Ä ‘·sê«‘·
|ü<˚fi¯fl≈£î H˚qT |ü⁄{≤ºqT. ∫qï‘·q+˝À u≤>± >±sêã+>± ô|]>±qT.
nsTT‘˚ Hê >±sê\˙ï e÷ neTà <ä>sπZ∑ . e÷ Hêqï <ä>sZ∑ ¡ |ü|⁄ü Œ˝ÒMT
ñ&çπø$ ø±e⁄. Äj·Tq ôV’≤dü÷ÿ\T {°#·s¡T. n+<äTe\¢ #·<äe≈£î+fÒ
|ü≥Tº≈£îì ñ‹πøùdyês¡T. eTTK´+>± e÷ u≤u≤sTT n+fÒ Hê≈£î Vü≤&É˝Ÿ.
Hê ∫qï‘·q+˝À #·<Tä e⁄yÓ|’ ⁄ü Hê <äèwæº eT[fl+∫+~ e÷ u≤u≤j˚T
nqT≈£î+{≤qT. ∫qï‘·q+˝À »]–q z dü+|òüT≥q HêøÏ|üŒ{Ïø° >∑Ts¡TÔ+~.
e÷ u≤u≤sTT m*yÓT+≥Ø dü÷ÿ\T {°#s· T¡ Äj·Tq≈£î $|üØ‘·yTÓ qÆ
ø√|ü+. |æ\\ ¢ T n\¢]#˚ùdÔ u…‘+Ô· |ü⁄#·TÃø=ì >=&Éq¢ T u≤~q≥T¢ u≤<˚ùdyês¡T.
qqTï ø=≥ºø£b˛sTTHê $T–*q |æ\¢*ï ø=&ÉTÔ+fÒ H˚qT u…~]b˛j˚Tyê&çì.
147
ˇø£ s√E H˚qT ã&çøÏ yÓfifl¯ qHêïqT. e÷ Hêqï>±s¡T qj·÷q uÛj Ñ ÷· q
#Ó|æŒ #·÷XÊs¡T. ªyÓfi¯ófl Hêj·THê n˝≤ ã&çøÏ m>∑HêeT+ ô|≥º≈£L&É<äTµ
nHêïs¡T. eT∞fl eT∞fl #ÓbÕŒs¡T. H˚qT ªdüùd$Tsêµ $q˝Ò<äT.
Ç+‘·˝À u≤u≤sTT e#êÃs¡T.
ªª@$TÁ{≤ Ç+ø± dü÷ÿ\T≈£î ãj·T\T<˚s¡˝Ò<äT?µµ nHêïs¡T.
s√p H˚qT Äj·Tq‘√H˚ dü÷ÿ\T≈£î yÓfi‚flyê&çì.
H˚qT eTÚq+>± e⁄HêïqT. @+ e÷{≤¢&É˝Ò<äT.
Hêqï>±s¡T.
u≤u≤sTT <˚qïsTTHê düVæ≤+#˚yês¡T ø±ì ã&ç m>=Z&˚Ô e÷Á‘·+
düV≤æ +#˚yês¡T ø±s¡T. Hê≈£î qj·÷quÛj Ñ ÷· q #Ó|Œæ #·÷XÊs¡T Äj·Tq ≈£L&Ü.
ªª@$TÁ{≤ #·+Á<äVü‰dü! ã&ç m>=Z≥º+ H˚s¡TÃ≈£îHêïyê? #·s¡à+
e*#˚kÕÔ C≤Á>∑‘·Ô, }", ø£<äT\T ã&çøϵµ nHêïs¡T.
Äj·Tq≈£î ø√|ü+eùdÔ |üP]Ô ù|s¡T ô|{Ϻ |æ*#˚yês¡T.
H˚qT uÛÑj·T+‘√ eDÏøÏb˛j·÷qT.
u≤u≤sTT ø√|ü+‘√ qqTï ã&çøÏ á&ÉTÃ≈£î yÓfi≤fls¡T.
u≤u≤sTT |üì#˚ùd dü÷ÿ\T˝ÀH˚ H˚qT #·~yêqT. nsTT‘˚ e÷
ø±¢dTü ≈£î Äj·Tq e#˚Ãyês¡T ø±s¡T. e÷ø±¢dTü ˝À Hê |üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃH˚ >√es¡H∆ é
nH˚ nu≤“sTT #ê˝≤ <ÛÓ’s¡´+>± e⁄+&˚yê&ÉT.
Ä s√E H˚qT yÓ[flq ns¡>+∑ ≥˝À>± n‘·qT Hê u≤<Û$˚ T{À ns¡+ú
#˚düT≈£îHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ qqTï rdüT≈£îì u≤u≤sTT ø±¢düT≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
ªªkÕsY . eTπ s yÓ ÷ #· + Á<ä T ≈£ î »«s¡ + >± e⁄+<ä + &û . ˇfi¯ ó fl
ø±–b˛‘·÷+<ä+&ûµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
u≤u≤sTTøÏ n|ü⁄Œ&ÉT ns¡eú TsTT+~ H˚qT ã&çøÏ m+<äT≈£î sêqHêïH√
Äj·Tq |üXÊÑêÔ||ü &ü ç ‘·qT #˚dqæ |üìøÏ m+‘· u≤<Û|ä &ü ܶs√ Hê≈£î Ç|üŒ{Ïø°
147
C≤„|øü +£ e⁄+~. H˚qT @Hê&É÷ ã&çøÏ yÓfifl¯ qì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ä s√E »«s¡eTì
#Ó|üŒ&ÜìøÏ ≈£L&Ü _&çj·T|ü&ܶqT. Hê dü«uÛ≤ey˚T n+‘·. ˝Àì u≤<ÛäqT
≈£L&Ü #Ó|⁄ü Œø√˝Òì _&çjT· +. á dü«uÛ≤yêìï dü]>±Z ns¡+ú #˚dTü ø√˝Òìyêfi¯ó
fl qqTï ì+~+#˚yês¡T. me«]‘√ ø£\e&Éì ‹fÒºyês¡T.
á dü+|òüT≥q »]–q ‘·sê«‘· eT∞fl u≤u≤sTT m|ü⁄Œ&É÷ qqTï
|ü˝…¢‘·TÔe÷≥ ≈£L&É nq˝Ò<äT.
∫qï‘·q+˝À m|ü⁄Œ&ÉsTTHê Äs√>∑´+ u≤>∑T˝Ò≈£îHêï H˚qT
ô|<ä›yêfi¯fl‘√ #Óù|Œyê&çì ø±<äT. yêfi¯ófl>± ‘Ó\TdüTø√e\dæq |ü]dæú‹
ø£*Œ+#˚yê&çì.
ˇø£kÕ] n˝≤π> ñqï≥Tº+&ç »«s¡+ eTT+#·Tø=∫Ã+~. ã&çøÏ yÓfifl‚
dü e Tj· T +˝À u≤>± e⁄qïyê&ç ì kÕj· T +Á‘êìøÏ »«s¡ + ‘· – *
˙s¡d*æ b¢ ˛j·÷qT. eTØ m≈£îÿe nì|æ+∫q|ü⁄&ÉT yÓ[fl {°#s· T¡ ≈£î #ÓbÕŒqT.
Ç+{ÏøÏ yÓ[fl #·÷ùdÔ 104 &çÁ^\ø£+f… m≈£îÿe e⁄+~ »«s¡+.
Ç˝≤ e⁄+&É>± e÷ Hêqï>±]øÏ eTs√ }]øÏ ã~© nsTT+~.
H˚qT ≈£L&Ü u≤u≤sTT dü÷ÿ\TqT e~* Hêqï>±]‘√u≤≥T yÓfi≤flqT.
u≤u≤sTT <ä>∑Zs¡ ˝Ò≈£î+fÒ Hê #·<äTe⁄˝À e÷s¡TŒ edüTÔ+<äì
Hêqï>±s¡T uÛÑj·T|ü&ܶs¡T. ø±ì n˝≤+{Ï<˚MT »s¡>∑˝Ò<äT. u≤u≤sTTe\¢
ˇø£≥e ‘·s¡>∑‹qT+#˚ Hê≈£î eT+∫ |ü⁄Hê~ |ü&ç+~. n+<äTe\¢ Hê\T>√
‘·s>¡ ‹∑ eTs√ dü÷ÿ\T˝À #·~$Hê H˚qT #·<Tä e⁄˝À e÷Á‘·+ yÓqø£|&ü ˝ É <Ò Tä .
@&Ée @≥H˚ mH√ï |ü<ë´\T, dü+düÿè‘· XÀ¢ø±\T e˝…¢y˚ùdyê&çì. ˝…ø£ÿ˝À¢
m|ü⁄Œ&É÷ Hê≈£î |òüdüTº e#˚Ã~.
|ü<˚fi¯fl≈£î qqTï ôV’≤dü÷ÿ\T˝À #˚]Œ+#·e\dæ e∫Ã+~. n|ü⁄Œ&ÉT
e÷ Hêqï>±s¡T Ä˝À#·q˝À |ü&ܶs¡T.
Äj·Tq Á|üuTÑÛ ‘·« ôV’≤dü÷ÿ\T˝À |üì#˚dTü +Ô &É&+É e\¢ n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT
ã~© #˚ùdyês¡T. eT<Ûä´eT<Ûä´ Ç˝≤ e÷s¡T‘·÷ e⁄+fÒ Hê #·<äTe⁄
148
bÕ&ÉsTTb˛‘·T+<äì mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ e⁄+∫ qqTï #·~$+#ê\ì Äj·Tq
n_ÛÁbÕj·T+.
H˚qT Hê $<ë´]ú J$‘·+˝À ¬s+&√ |òüT≥º+˝À Á|üy˚•+#êqT.
n+‘·es¡≈£î Hê u≤\´+ @ ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T ˝Ò≈£î+&Ü >∑&ç∫b˛sTT+~.
u≤\´+ ˇø£ eT<ÛTä s¡dàü è‹ ej·TdüT >∑&# ç ø˚ =B› ø£cÕº\e\j·÷\T e÷qe⁄ì
J$‘·+ #·T≥÷º $|üØ‘·+>± |ü]ÁuÛ$Ñ TdüT+Ô {≤sTT. Á|ü‹ e÷qe⁄&É÷ J$‘·+
|ü+&˚ø=B› eT∞fl u≤\´<äX¯˝ÀøÏ yÓ[fl b˛<ëeTì ø√]ø£ ø£*– e⁄+{≤&ÉT.
e÷ ‘ê‘·>±s¡T Ä>∑s“¡ ¤ leT+‘·T\T. Äj·Tq #˚dqæ <ëq<Ûsä êà\≈£î
n+‘·T˝Ò<Tä . ‘·q≈£î ø£*–+~ n+<äs÷¡ |ü+#·Tø√yê\H˚ $XÊ\ <äèø£Œ<∏+ä ‘√
Äj·Tq m+<ä]H√ <Ûä]#˚sêÃs¡T.
$X‚«X¯«s¡sêe⁄>±s¡+fÒ yêfi¯fl }fiÀflyêfi¯fl+<ä]øÏ m+‘√ >ös¡e+,
Áù|eT. Vü≤è<äj·T+ ˝Òì eTqTwüß\eT<Ûä´‘√&çyê]ì #·÷dæ Vü≤è<äj·T+
Á<ä$+#˚ ø£sT¡ D≤‘·Tà&Éì Äj·TqTï m+‘√ XÊ¢|Tæò +#˚yês¡+‘ê. ‘·q ÄdæqÔ +‘ê
}fiÀflyêfi¯fl≈£î |ü+∫ô|{Ϻ ‘·qyê]πø+ $T>∑\Ã˝Ò<ëj·Tq. nsTTHê e÷
Hêqï>±s¡T @+ u≤<Ûä|ü&É˝Ò<äT.
dü«X¯øÏÔ‘√ ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#·Tø=ì >ös¡e+>± ø±\πøå|ü+
#˚düTÔHêïs¡T. ñqï+‘·˝À ‘·è|æÔ|ü&ÉT‘·÷ ø£wüº|ü&ç Ç<ä›s¡T ≈£L‘·Tfi¯fl≈£L
ô|[fl#˚XÊs¡T. Çø£ ø=&ÉT≈£îqT #·~$+#·Tø√e&É+ ˇø£ÿfÒ $T–*+~.
H˚qT |ü⁄{Ϻ ô|]–+~ ‹s¡T|ü‹˝À ø±ã{Ϻ ‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ #·<yä ê\ì
Hê ÄX¯. ø±ì n|üŒ{ÏøÏ e÷ u≤u≤sTT ≈£L&Ü Ç+ø√ }]øÏ ã~©
nsTTb˛j·÷s¡T. n+<äTe\¢ @+ #Ój·÷´˝À uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT.
e÷ ‘ê‘·>±¬s’q $X‚«s¡«s¡sêe⁄ >±] Ä<äs¡D bı+~qyê]˝À
»>∑Hêï<∏sä êe⁄ >±s=ø£sT¡ . Äj·Tq≈£î ªHêµ nH˚yêfi¯ófl ˝Òì düeTj·T+˝À e÷
‘ê‘·>±s¡T Ä<ä]+∫, b˛wæ+∫, #·<äTe⁄ #Ó|æŒ+#ês¡T. Ä >ös¡e+ ø=~›
Äj·Tq qqTï ‹s¡T|ü‹˝À #˚]Œ+#·eTì Hêqï>±]ì ã\e+‘·ô|{≤ºs¡T.
148
 |üsêsTT Ç+{À¢ e⁄+fÒ H˚qT @eTe⁄‘êH√ nì Hêqï>±]øÏ #ê˝≤
u…+>∑>± e⁄+&˚~. nsTTHê ∫e]øÏ »>∑Hêï<∏äsêe⁄>±] e÷≥\≈£î ‘·\y=–Z
qqTï ‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ ôV’≤dü÷ÿ\T˝À #˚]Œ+#ês¡T.
Hê <äTs¡<èä wü+º @eTì #ÓbÕŒ*! H˚qT »>∑Hêï<∏sä êe⁄>±]+{À¢ #˚]q
eT÷&ÉT HÓ\\≈£î Äj·Tq Vü≤sƒê‘·TÔ>± eTs¡DÏ+#ês¡T. Hêqï>±]øÏ
@+#Ój·÷´˝À bÕ\Tb˛˝Ò<äT. n|ü⁄Œ&˚ dü÷ÿ\T˝À #˚sêÃsêjÓT. eT¬sø£ÿ&çø°
‘·s¡*+#·&ÜìøÏ M\T˝Ò<äT. nìï dü÷ÿfi¯fl˝À n&çàwüqT¢ nsTTb˛sTT
e⁄+{≤sTT.
n˝≤+{Ï |ü ] dæ ú ‘ · T ˝À¢ »>∑ H êï<∏ ä s êe⁄ >±] nu≤“sTT
qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T Ä<äT≈£îHêïs¡T. Äj·Tq »>∑Hêï<∏äsêe⁄ >±] @¬ø’ø£
|ü⁄Á‘·T&ÉT. Äj·Tq≈£L $X‚«X¯«s¡sêe⁄>±] Wqï‘·´+ u≤>± ‘Ó\TdüT. e÷
‘ê‘·>±] W<ës¡´+ #·$#·÷dæqyê&˚.
n+<äTe\¢ ªªe÷ Hêqï>±s¡T b˛sTTq+‘· e÷Á‘êq MT nu≤“sTTì
rdæ¬øfi¯fle\dæq nedüs¡+ m+‘·e÷Á‘·+ ˝Ò<ä+&ç. nu≤“sTT Çø£ÿ&˚ e⁄+&ç
#·<Tä e⁄≈£î+{≤&ÉT. Hê≈£î Ç<äs› T¡ |æ\\
¢ T. M&ÉT eT÷&√yê&ÉT nqT≈£î+{≤qT.
MTπsMT u…+>∑ô|≥Tºø√ø£+&çµµ nHêïs¡T.
e÷ Hêqï>±]øÏ ô|<ä › ~>∑ T \T r]+~. H˚ q T
qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±]+{À¢H˚ e⁄+&ç b˛j·÷qT.
nsTT‘˚ Hê J$‘·+ n+‘· kÕ|ò”>± »s¡>∑˝Ò<äT. H˚qT yê[fl+{À¢
e⁄+&É&É+ qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±] uÛ≤s¡´≈£î Çwüº+˝Ò<äT. Ä Ç+{À¢ Ä$&É<˚
sê»´+.
qs¡d+æ Vü‰sêe⁄>±s¡T #ê˝≤ yÓT‘·ø.£ ndü\T H√s¡T $ù|Œyês¡T ø±s¡T.
@ $wüj·÷˙ï ô|<ä›>± |ü{Ϻ+#·T≈£îH˚yês¡T ø±s¡T.
H˚qT u≤˝≤´ìï m˝≤ >∑&ÉbÕ˝À n˝≤π> >∑&çbÕqT. ø=+‘·
‘· T +≥]‘· q +, ø=+‘· |ü ≥ Tº < ä \ , ø=+‘· #· < ä T e⁄, Ä≥bÕ≥\T,
149
u≤\´ùdïVü‰\T n˙ï e⁄+&˚$. |ü<˚fi¯fl ej·TdüT˝À mìï eT+∫>∑TD≤\T,
#Ó&ɶ>∑TD≤\T e⁄+&Ü˝À n˙ï n\es¡#·T≈£îHêïqT. e÷ ne÷à, Hêqï
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT e∫à #·÷dæ yÓfi¯óÔ+&˚yês¡T.
qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±] uÛ≤´ ndüÔe÷q+ Hê MT<ä uÛÑs¡Ô≈£î #ê&û\T
#Ó|ü⁄Ô+&˚~. Äj·Tq $˙$qq≥T¢ }s¡≈£î+&˚yês¡T.
ªª@eT+&û ! á s√E eTq ô|<ë› & ç ‘ √u≤≥T ≈£ L s¡ \ T
|ü≥Tº≈£îs¡eTà+fÒ á #·+Á<äT yÓfi¯flqHêï&ÉT. m+‘· bı>∑s¡+&û M&çøϵµ nH˚~
m|ü⁄Œ&É÷.
ªªb˛˙˝Òy˚ ≈£îÁs¡y<Ó eäÛ . Ç+ø± ‘Ó©<äT. yÓfifl¯ ø£b˛‘˚ e÷HÓ. #·<Tä e⁄ø√˙.
n+‘˚ #ê\Tµµ nH˚yês¡T qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T.
n+‘˚. Çø£ Ä$&É H√{ÏøÏ eT÷‘· e⁄+&˚~ ø±<äT. ªªn+‘˚˝…+&ç.
}fiÀfl yêfi¯fl q+<ä]˙ HÓ‹Ôì y˚düT≈£î+{≤s¡T. m+‘·sTTHê H˚qT
|üsêsTT<ëìï. me¬s’Hê Ç+{Ï˙ Ç˝≤¢*˙ #·÷dæ ‘·sê«‘· Ç‘·s¡T\ dü+>∑‹
|ü{Ϻ+#·T≈£î+{≤s¡T. MTπøyÓ÷ H˚q+fÒH˚ dü]|ü&É<äTµµ Ç˝≤ kÕ>∑T‘·÷H˚
e⁄+&˚~ ñ|üHê´dü+.
Çø£ $q˝Òø£b˛j˚T |ü]dæú‹ @s¡Œ&ç‘˚ qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T ªn˝≤
ãC≤s¡Tes¡≈£î yÓfi§flkÕÔµ nì #ÓbÕŒô|≥º≈£î+&Ü ñ&ÜsTT+#˚yês¡T.
qs¡d+æ Vü‰sêe⁄ >±] uÛ≤s¡´ ù|s¡T eT+>∑eTà. Ä$&É+fÒ Ä M<Û+ä ‘ê
Vü≤&É˝Ò. ø±ì Ä$&É dü«uÛ≤e+ Ç˝≤+{Ï<äì e÷ Hêqï>±]øÏ ‘Ó*j·T<äT.
qqTï #ê˝≤ ÄbÕ´j·T+>± #·÷düT≈£î+{≤s¡ì, yêfi¯fl |æ\¢˝À¢ ˇø£&ÉT>±
uÛ≤$kÕÔs¡ì nqT≈£îHêïsêj·Tq. nsTT‘˚ e÷ Hêqï>±s¡T e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT
e÷Á‘·+ eT+>∑eTà mø£ÿ&É˝Òì Áù|eT ˇ\ø£uÀùd~. ÄyÓT yê\ø£+ #·÷ùdÔ
ndü\T ÄyÓT dü«uÛ≤e+ Ç˝≤+{Ï<ë nì me¬s’Hê ÄX¯Ãs¡´|ü&Éø£ ‘·|üŒ<äT.
e÷ Hêqï>±]‘√ Ä$&É Ç˝≤ nH˚~.
ªªÄVü‰! MT |æ\y¢ ê&ÉT m+‘· ãT~∆eT+‘·T&√ #Ó|Œü ˝ÒeT+&û! yê&˚y÷Ó
149
yê&ç #·<äTy˚yÓ÷! eTs=ø£] ‘·+{≤πø sê&ÉT. ˇø£]‘√ |ü\ø£&ÉT, e÷{≤¢&É&ÉT.
e÷ |æ\\ ¢ ÷ e⁄Hêïs¡T m+<äT≈£î˝…+&ç. #Ó|⁄ü Œ≈£î+fÒ dæ>T∑ #
Z ≥
˚ T. ñ‘·Ô ‘·T+≥]
yÓ<eäÛ \Tµµ
ÄyÓT #Ó|æŒq<ë+{À¢ ø=+‘· ì»eTTHêï Ç$ ÄyÓT H√{ÏqT+∫
sê<ä–q e÷≥\T ø±e⁄. Ä$&É e÷≥\˙ï ø£è‘·ø£yÓTÆq$. n+<ä]˙ ‘êqT
q$Tàq≥T¢ ø£ì|ædTü +Ô ~. q$Tà+#ê\ì #·÷düT+Ô ~. n+<äs÷¡ ‘·q |üqT*ï,
e÷≥*ï Vü≤]¸+#ê\qT≈£î+≥T+~. ˝Àø£+>± ÄyÓT $eTs¡Ù≈£î bÕ\Œ&Éìyês¡T
kÕe÷q´+>± e⁄+&És¡T.
ªª@$T≥e÷à Ä Hê\T>√ Ç+{Ï ne÷àsTT n|ü⁄Œ&˚ n˝≤
‘·j÷· s¡sTT+<˚$T{Ï? Ä bòÕ´wüqT¢, ãC≤s√¢ ‹s¡>{ ∑ ≤\T, dæìe÷\¬ø>∑ã&É≥+
@eHêï Ä&É<ëì \ø£åD+>± e⁄Hêïj·÷? nsTTHê eTq¬ø+<äT≈£î˝…+&ç.
H˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ Ç˝≤+{Ï$ e÷{≤¢&ÉqT. @<√ e÷≥es¡dü≈£î nHêïqT. πs|ü⁄
eTq |æ\¢\T m˝≤ ‘·j·÷s¡e⁄‘ês√ @$T{Àµµ` Ç˝≤ e⁄+{≤sTT ÄyÓT
e÷≥\T kÕe÷q´+>±.
H˚qT n˝≤π>, Ä e÷≥\ eT<Û´˚ ô|]>±qT. ˇø=ÿø£ÿkÕ] dü«uÛ≤e+
ˇø=ÿø£ÿ $<Ûä+>± e⁄+≥T+<äì dü]ô|≥Tº≈£îH˚yê&çì. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄
>±s¡+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ >ös¡e+. ø±˙ eT+>∑eTà>±s¡+fÒ ˝À|ü˝À¢|\ ü eT+≥.
ø±˙ ô|’øÏ #·÷|æ+#·{≤ìøÏ dü+kÕÿs¡+ n&ÉTe¶ #˚Ã~. nqï+ô|fÒº ‘·*ì¢ @MT
nq≈£L&É<äH˚ dü+kÕÿs¡+ Hê≈£î ∫qï‘·q+˝ÀH˚ e∫Ã+~. nsTT‘˚ Hê
ùdïVæ≤‘·T\T ø=+<äs¡T qqTï ¬s#·Ã>=fÒºyês¡T.
ªªÄ eT+>∑eTà n˝≤ |”&dç Tü +Ô fÒ qTe⁄« }s¡ø£ |ü&eç ⁄+{≤y˚$TÁ{≤
m~]+#·ø£. MT }¬s[fl Vü‰sTT>± ne÷à Hêqï\ <ä>∑Zs¡ #·<äTe⁄ø√sê<ä÷?
nì dü\Vü‰ Ç#˚Ãyês¡T.
ªªÇø£ÿ&Ó’‘˚ ôV’≤dü÷ÿ\T, ø±˝ÒJ n˙ï |üP]Ô#Ój·T´e#·TÃ. e÷
Hêqï>±]ì mø£ÿ&çøÏ ã~© #˚kÕÔs√ ‘Ó©<äT. H˚qT }fi¯fl+ã&ç ‹s¡T>∑T‘·T+fÒ
150
#·<äTe⁄ bÕ&ÉsTTb˛<ä÷µµ nH˚yêDÏí H˚qT.
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T <ä>sZ∑ ˝
¡ øÒ b£ ˛e&É+e\¢ Hê˝À ø=ìï eT+∫ >∑TD≤\T,
ø=ìï #Ó&ɶ>∑TD≤\÷ ¬s+&É÷ @s¡Œ&ܶsTT. H˚qT me]‘√{Ï m≈£îÿe>±
e÷{≤¢&˚yê&çì ø±<äT. me¬s’Hê qqTï ˇø£ÿe÷≥ nHêï düVæ≤+#˚yê&çì
ø±qT. nsTT‘˚ m<ä T s¡ T ‹]– e÷{≤¢ & ˚ y ê&ç ì ø±qT. ˝À˝À|ü ˝ Ò
≈£î$T*b˛j˚Tyê&çì. ø=+‘·eT+~ ªªyê&ÉT m+‘· eT+∫yê&ÉT. me] CÀ*øÏ
sê&ÉT. yê&˚yÓ÷ yê&ç |üH˚yÓ÷. n˝≤ e⁄+&Ü* |æ\¢\+fÒµµ nH˚yês¡T.
eT]ø=+‘·eT+~ ªªe{Ϻ yÓTT<äT› yÓTTVü≤+. me«]‘√{Ï e÷{≤¢&É&ÉT.
ø£&ÉT|ü⁄˝ÀH˚ s¡–*b˛‘·T+{≤&ÉT. eTT#·TÃyÓ<Ûäeµµ nH˚yês¡T.
meπseTHêï Hê eTqdüÔ‘ê«ìï n˝≤ eT\#·T≈£îHêïqT.
nqedüs¡ $wüj·÷˝À¢ CÀø£´+ #˚düTø√ø£b˛e≥+ Hê |ü<ä∆‹. ø±˙
ùdïVæ≤‘·T*ï e÷Á‘·+ ìs¡à\+>± Áù|$T+#˚yê&çì. Bìe\¢H˚ ø=+<äs¡T
ùdïVæ≤‘·T\T Hê˝À #Ó&ÉT>∑TD≤\qT ø£]–+∫ b˛XÊs¡T.
H˚qT |ü<√ ‘·s¡>∑‹ #·<äTe⁄‘·THêïqT. Hê≈£î Ç<ä›s¡T eT+∫
ùdïVæ≤‘·T\T+&˚yês¡T. yêfi¯ófl sêe÷sêe⁄, lìyêdüT\T. sêeTT, oqT Ç<äs› ÷¡
Hêø£+fÒ ô|<äy› êfi¯ófl. n+<äTe\¢ m|ü⁄Œ&É÷ yêfi¯fl<˚ ô|’#s˚ TT. yêfi¯ófl #Ó|Œæ q≥T¢
H˚qT $Hê*, n+‘˚. n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT düs¡<ë>± qqTï dæìe÷≈£î ≈£L&Ü
rdüT¬øfi‚flyês¡T.
ªªˇπsjYT! MT≈£î Ç+‹+‘· &ÉãT“ m˝≤ edüTÔ+~sêµµ nì
ne÷j·Tø£+>± Á|ü•ï+#êqT ˇø£kÕ].
ªªMT Hêqï>±s¡T ˙≈£î &ÉãT“*e«sê? oqTyêfi¯fl Hêqï>±πsyÓ÷ yê&çøÏ
yêsêìøÏ |ü~ s¡÷bÕj·T*kÕÔs¡T. e÷ Hêqï>±s¡T s√p ˇø£ s¡÷bÕsTT
ÇkÕÔs¡T. <ëì‘√ eTq+ »˝≤‡ #˚düTø√e#·Tõµ nH˚yê&ÉT sêeTT.
ªªH˚q÷ e÷ Hêqï>±] <ä>∑Zs¡T+fÒ &ÉãT“\T Ç#˚ÃyêπsyÓ÷µµ
nqT≈£îH˚yê&çì H˚qT. ø±˙ n+‘·˝ÀH˚ e÷ ≈£î≥T+ã |ü]dæú‹ C≤„|üø£+
150
e#˚Ã~. e÷ nø£ÿj·T´\ ô|[¢fi¯¢ ø√dü+ e÷ Hêqï>±s¡T y˚\≈£î y˚\T n|ü⁄Œ
#˚XÊs¡T. @<√ bÕ‘· Ç\T¢ ˇø£{Ï e⁄+fÒ n~≈£L&Ü ny˚TàXÊs¡T. ‘·qø£+≥÷
kı+‘·eTsTT+~ ˇø£ÿ{Ï ˝Ò<äT. e#˚à J‘·+ u§{≤u§{Ï>± dü]b˛‘·T+~.
‘·sê«‘· ‘Ó*dæ+~ Hê≈£î. sêeTT, oqTyêfi¯fl ô|<ä›\ CÒãT˝À¢+∫
<=+>∑ ‘·q+>± &ÉãT“ rdüT≈£îekÕÔs¡ì.
ˇø£kÕ] yêfi‚fl ãj·T≥|ü&ܶs¡T. ªªˇπsjYT #·+Á<ä÷! ˙‘√ nã<ä∆+
#ÓbÕŒ+sê. e÷ Hêqï>±s¡T ø±˙, Mfi¯fl Hêqï>±s¡Tø±˙ e÷≈£î &ÉãT“\T
Çe«s¡T. y˚Ty˚T rdüT≈£î+{≤+. eT] dæìe÷\T m˝≤ #·÷kÕÔ+? ôVA≥fi¯fl≈£î
m˝≤ yÓfi¯Ô+.
á s√E e÷ Hêqï>±s¡T H˚qT &ÉãT“\T rdüTÔ+&É>± #·÷XÊs¡T.
Çø£MT<ä≥ Ç˝≤+{Ï |üì#˚ùdÔ &=ø£ÿ NπskÕÔqHêïs¡T. Çø£ m˝≤sêµµ nHêï&ÉT
oqT.
Hê≈£î ndüVü≤´+ y˚dæ+~. Çìï s√E\T yêfi¯fl <=+>∑kıeTTà˝À
uÛ≤>∑+ |ü+#·T≈£îqï+<äT≈£î dæ>∑TZ|ü&ܶqT.
ªªNÛ! @$TÁ{≤ MTs¡T? eTT+<˚ #Ó|Œæ e⁄+fÒ H˚qT MT‘√ dæìe÷\πø
e#˚Ãyê&çì ø±qT. MTs¡T Ç˝≤+{Ï |üì #˚kÕÔs¡qTø√˝Ò<äTµµ nHêïqT H˚qT.
‘·sê«‘· H˚qT yêfi¯fl <ä>∑Zs¡ ˇø£ÿ ø±˙ ≈£L&Ü eTT≥Tºø√˝Ò<äT. ø±˙
yêfi¯fl ùdïVü≤+ e÷Á‘·+ e<äT\Tø√˝Òø£b˛j·÷qT. ∫qïHê{Ï ùdïVü‰\+‘˚.
ˇø£kÕ] ˇø£] MT<ä Çwüº+ @s¡Œ&ç‘˚ eT∞fl yêfi¯flqT <˚«wæ+#·≥+ kÕ<Ûä´+
ø±<äT. eTT>∑V∆ ≤ü è<äjT· +˝À ø£*dæq eTeT‘·\T e÷eT÷\T>± eTs¡T>∑T|ü&$˚
ø±e⁄.
sêeTT, oqT\ kÕVü≤#·s¡´+˝ÀH˚ H˚qT #˚j·Tsêì |üì ˇø£{Ï
#˚XÊqT. sêeTT, oqT m|ü⁄Œ&É÷ u§+u≤sTTì >∑T]+∫ >=|üŒ>± #Ó|⁄ü +Ô &˚yês¡T.
ªªˇπ s jY T #· + Á<ä ÷ ! u§+u≤sTT˝À dü e TTÁ<ä + m+‘·
u≤>∑T+≥T+<äqT≈£îHêïyé? Çø£ÿ&É eTqπøeTT+~? ø£˙dü+ q~ ≈£L&Ü
151
˝Ò<äT. eTq+ @Hê&É÷ ø£ècÕí >√<ëe] ≈£L&Ü #·÷&É˝Ò<äT. düeTTÁ<äy˚T+
#·÷kÕÔ+? u§+u≤sTT düeTTÁ<ä+˝À n\\T düeTTÁ<äeT+‘· m‘·TÔ ˝ÒkÕÔjT· ≥!
e÷ Hêqï>±s¡T #ÓbÕŒs¡T. y˚T&É˝ÒyÓ÷ Äø±X¯eT+‘· m‘·TÔ e⁄+{≤j·T≥.
oqT, H˚qT nø£ÿ&çøÏ yÓ[fl Vü‰sTT>± e⁄+<ëeTqT≈£î+≥THêï+. á
#·<äTe⁄\e\¢ eTqπø$T ˝≤uÛÑ+˝Ò<äT. ∫e]øÏ @ >∑Te÷kÕÔ>±H√ ñ<√´>∑+
#˚düT≈£î+≥÷ e⁄+fÒ J$‘·+˝À @+ kÕ~ÛkÕÔ+µµ nHêï&ÉT sêeTT zkÕ].
ªªì»+>±sê! nø£ÿ&çøÏ yÓfiÔ‚ m+‘√ &ÉãT“ dü+bÕ~+#·e#·TÃ. s√p
;∫øÏ yÓfi¯fle#·TÃ. dæìe÷\≈£î yÓfi¯fle#·TÃ. eTq Çwüº+ e∫Ãq≥T¢
Á|üe]Ô+#·e#·TÃ. eTq*ï n&çπ>yêfi¯ófl+&És¡Tµµ nì e+‘·bÕ&Ü&ÉT oqT.
H˚qT Bìï >∑T]+∫ #ê˝≤ Ä˝À∫+#êqT.
ªH˚q÷ yêfi¯fl‘√ u§+u≤sTTøÏ yÓ[flb˛‘˚ m˝≤ e⁄+≥T+~! nyÓ÷à
Hêqï>±s¡T #·+ô|j·T´s¡÷? yÓ[flq ‘·sê«‘· #·+ù|<˚$T{Ï Hê yÓTTVü≤+.
nø£ÿ&çøÏ yÓfi‚Ô Hê ã‘·Tπø<√ H˚qT ã‘·ø£e#·TÃ. >=|üŒyê&çì ø±e#·TÃ.
dü«‘·+Á‘·+>± me] Á|üy˚Tj·TeT÷ ˝Ò≈£î+&Ü e⁄+&Ée#·Tõ Ç˝≤ kÕπ>$ Hê
Ä˝À#·q\T.
Ç˝≤ Ä˝À∫+∫ Ä˝À∫+∫ Hê ãTÁs¡ bÕ&ÉsTTb˛sTT+~. ∫e]øÏ
@ sêø£ådü ø£åD+˝ÀH√ H˚qT Hê ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£*dæ u§+u≤sTT yÓfi≤fl\ì
ìs¡sí TT+#·T≈£îHêïqT.
ªªˇπsjYT! H˚qT ≈£L&Ü MT‘√ ekÕÔqTsê. MTs¡T #Ó|Œæ qfÒ¢ $+{≤qT.
qqTï ≈£L&Ü rdüT¬øfi¯fls¡÷?µµ nì ÁbÕ<Û˚j·T|ü&ܶqT.
Ä ìeTTwü+˝À Hê≈£î @<√ ÄeVæ≤+∫q≥¢sTT+~. eTπs Ä˝À#·Hê
Hê yÓT<ä&ÉT˝À Á|üy˚•+#·˝Ò<äT. @y˚y√ ÄX¯\T, @y˚y√ Á|üD≤[ø£\T. Hê
∫ìï yÓT<ä&ÉT˝À nìï s¡ø±\ Ä˝À#·q\T m˝≤ e#êÃjÓ÷ Hêπø ‘Ó©<äT.
eTT>∑TZs¡+ ø£*dæ Á|üD≤[ø£ y˚düT≈£îHêï+. ˇø£ X¯ìyês¡+ sêÁ‹ |ü~
>∑+≥\≈£î yÓfi≤fl\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îHêï+. sπ DÏ>T∑ +≥≈£î yÓ[fl nø£ÿ&çqT+∫
151
u§+u≤sTT yÓfifl‚ s¬ \ ’ T mø±ÿ\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îHêï+. me«]ø° ø£q|ü&≈É î£ +&Ü
C≤Á>∑‘·Ô>± Hê ã≥º*ï ˇø£ dü+∫˝À düs¡T›≈£îHêïqT.
Ä ø£ å D +˝À Hê≈£ î eTs√ $<Û ä + >± Ä˝À#· H ˚ sê˝Ò < ä T .
Ä˝À∫+#·>*∑ >π ej·Tdü÷ ø±<äT. ˇø£yfi˚ ¯ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT*ï e<ä* e⁄+&É≥+e\¢
Ç˝≤+{Ï Ä˝À#·q\T e#êÃj˚TyÓ÷. H˚H˚MT #Ó|üŒ˝ÒqT. sêeTT, oqT
ùdïVæ≤‘·T\T>± <=s¡≈£îÿ+fÒ H˚qT Ç˝≤ kÕVü≤dü+ #˚ùdyê&çì ø±<äT.
yÓTT‘·+Ô MT<ä H˚qT eT÷s¡+â >± ãj·T\T<˚sêqT. ø£qTï bı&ÉT#·T≈£îHêï
ø±qsêì ìo~Û˝À Ç<ä›s¡T $TÁ‘·T\‘√ ø£*dæ s√&ÉT¶MT<ä |ü&ܶqT H˚qT.
Ç+{ÏqT+∫ ns¡yÓTÆ\T <ä÷s¡+ ñs¡T≈£î\T |üs¡T>∑T\‘√ yÓfi≤fl+. ‘·sê«‘·
ˇø£ ]øå± e÷{≤¢&ÉTø=ì ùdºwüqT≈£î yÓfi≤fl+. e÷ n<äèwüºyÓ÷ <äTs¡<äèwüºyÓ÷
πsDÏ>∑T+≥yÓ’|ü⁄ yÓfi‚fl ¬s’˝§ø£{Ï e⁄+~. yÓ+≥H˚ <ëì˝À møÏÿ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
Ä ìeTTwü+˝À Hê˝À #Ó\πs–q uÛ≤yê\qT e]í+∫ #Ó|üŒ˝ÒqT.
n~ uÛÑj·TyÓ÷, $cÕ<äyÓ÷, ñ‘ê‡Vü≤yÓ÷, ìπs«<äyÓ÷ #Óù|Œ dæú‹˝À ˝ÒqT
H˚qT. yÓTT‘êÔìøÏ dü+‘√wü+>± ˝Òqì e÷Á‘·+ #Ó|üŒ>∑\qT.
n|üŒ{Ïø° ¬s’\T mπøÿeTT+<äT Hê≈£î #ÓbÕŒ\ì|æ+∫+~. ªªH˚qT
sêqT. MTπs yÓfi¯fl+&çµµ nì.
ø±˙ ∫e] ìeTTwü+˝À n˝≤ #Óù|Ô yÓTÆÁ‹ @yÓTÆb˛‘·T+<ë nì
uÛÑj·Ty˚Tdæ+~. ˇø£ $<ÛäyÓTÆq ñ<˚«>∑+ qqTï ÄeVæ≤+∫+~.
s¬ \
’ T˝À møÏÿq ‘·sê«‘· Hê˝À düqï>± eDT≈£î ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~.
ˇø£ eT÷\ qøÏÿ ≈£Ls¡TÃHêïqT.
ªªm+<äT≈£îsê n˝≤ uÛj Ñ T· |ü&‘É êe⁄? y˚TeTTHêï+ø£<ë. ˙πø+ uÛj
Ñ T· +
˝Ò<äT. ìqTï y˚T+ ÁbÕD+>± #·÷düT≈£î+{≤+µµ nHêï&ÉT sêeTT.
Ç+‘·˝À {°.d”.e#êÃ&ÉT. eTT>∑TZs¡+ ≈£îÁsêfi¯fl+ Ç˝≤ yÓfi¯óÔ+fÒ
nqTe÷q+ e∫Ãq≥T¢+~.
ªª@$T≥u≤“sTT\T, mø£ÿ&ç¬øfi¯óÔHêïs¡T? {Ϭøÿ≥T¢ #·÷|ü+&çµµ
152
nHêï&ÉT.
oqT {Ϭøÿ≥T¢ #·÷|æ+#ê&ÉT. nsTTHê {°.d”.øÏ nqTe÷q+
b˛˝Ò<Tä .
ªªá sêÁ‹y˚fi¯ sπ DÏ>T∑ +≥≈£î yÓ[¢ @+ #˚kÕÔÁsê nu≤“sTT\÷µµ nì
n&ç>±&ÉT.
ªªe÷ e÷eTj·T´ >±]\T¢+<ä+&û πsDÏ>∑T+≥˝À. yêfi¯ófl }]øÏ
yÓfi≤fls¡T. n+<äTe\¢ ø±|ü˝≤>± eTeTà*ï ¬s+&ÉT s√E\T e⁄+&ÉeTHêïs¡Tµµ
<ÛÓ’s¡´+>± #ÓbÕŒ&ÉT sêeTT.
ªªMTs¡T yÓ[fl ø±|ü˝≤>± e⁄+{≤sêµµ nì ô|<ä› qe⁄« qyê«&ÉT
{°.d”.
ñqï≥Tº+&ç Hêø√ nqTe÷q+ e∫Ã+~. ª{Ïø¬ ÿ≥T¢≈î£ &Éu“… ø£ÿ&ç~?
ndü\T u§+u≤sTT yÓfi≤fl\+fÒ m+‘·e⁄‘·T+~? n+‘· &ÉãT“ Mfi¯ófl
mø£ÿ&çqT+∫ rdüT≈£îekÕÔs¡T? eT∞fl <=+>∑‘·q+ #˚kÕÔsê? nsTTHê n+‘·
&ÉãT“ mø£ÿ&çqT+∫ <=+–*kÕÔs¡T?µ
ªªu§+u≤sTTøÏ yÓfi≤fl\+fÒ m+‘· &ÉãT“ ø±yê*sê! n+‘· &ÉãT“
mø£ÿ&ÉT+~? Hê <ä>∑Zs¡ n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT <ë#·T≈£îqï<ä+‘ê b˛>∑T #˚ùdÔ ns¡yÓ’
s¡÷bÕj·T\T e÷Á‘·+ ‘˚*+~. H˚qT n+‘ê rdüT≈£îe#êÃqTµµ nHêïqT
H˚qT.
sêeTT, oqT ˇø£] eTTU≤˝§ø£s¡T #·÷düT≈£îHêïs¡T. oqT ‘·q ô|f…º
‘Ó]∫ n&ÉT>∑Tq #·÷bÕ&ÉT. ø£≥º\T ø£≥º\T &ÉãT“. H˚qT ÄX¯Ãs¡´+‘√ H√s¡T
‘Ó]#êqT.
ªªmø£ÿ&ç~sê Ç+‘· &ÉãT“µµ nHêïqT. eTπs+ n&É>±˝À ‘√#·˝Ò<äT
Hê≈£î.
ªª˙¬ø+<äT≈£î }s¡Tø√y√jYT. #Ó|æŒrsê˝≤@$T{Ï? ˇø£y˚fi¯ #Óù|Ô
yÓ[flb˛‘êyê? #Ó|ü⁄Œ. Ç|ü⁄Œ&ÉT qTe⁄« yÓfi‚Ô MTyêfi¯ófl ‘ê≥ e\TkÕÔs¡T.
152
C≤Á>∑‘·Ôµµ nHêï&ÉT oqT.
H˚qT _ø£ÿyÓTT>∑+ y˚dTü ≈£îì #·÷XÊqT yê]yÓ|’ ⁄ü . ˇø£ÿkÕ] ªyÓqøÏÿ
‹]– yÓ[flb˛‘˚ m˝≤ e⁄+≥T+~µ nì Ä˝À∫+#êqT.
qs¡ d æ + Vü ‰ sêe⁄ >±]+{À¢ |ü ] dæ ú ‹ m˝≤ e⁄+≥T+<√
}Væ≤+#˚dü]øÏ uÛÑj·T+ y˚dæ+~. Ä s√E qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±s¡T ¬s+&√ Ä≥
dæìe÷≈£î yÓfi≤fls¡T. n+<äTe\¢ Äj·Tq≈£î H˚qT e∫Ã+<˚ ‘Ó©<äT. eT+>∑eTà
á y˚fi¯˝À H˚qT ãj·T{ÏøÏ yÓfi≤Ôqì @e÷Á‘·+ ìØøÏå+#·<äT. |ü<äø=+&ÉT
>∑+≥\ es¡≈£î ªmø£ÿ&ç¬ø’Hê ùdïVæ≤‘·T\ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&˚yÓ÷µ nqTø√e#·TÃ.
ø±˙ ‘·sê«‘· Ä$&É ≈£L&Ü #ê˝≤ ø£+>±s¡T|ü&TÉ ‘·T+~. @+#Ój÷· ´˝À ‘Ó©ø£
$\$\˝≤&ÉT‘·T+~. ø=&ÉT≈£î*ï yÓ‘·ø£eTì |ü⁄s¡e÷sTTdüTÔ+~.
ª|üsêsTTyêfi¯fl ≈£îÁsê&ÉT. Ç˝≤ #˚kÕÔ&Éì }Væ≤+#·˝Ò<äT. ˝Òìb˛ì
|”&É ‘Ó∫à ô|≥Tº≈£îHêïeTT. yêfi¯fl Hêqï>±s¡T eùdÔ @+ »yêãT #ÓbÕŒ*µ
nì ø£ + >±s¡ T |ü & É ÷ Ô Ä˝À∫dü T Ô + ~. ‘· s ê«‘· Äy˚ T + #˚ d ü T Ô + <√
Ä˝À∫+#·˝Òø£b˛j·÷qT H˚qT.
H˚qT mH√ï $<Ûë\ Ä˝À#·q\ uÛ≤s¡+‘√ dü‘·eT‘·eTe⁄‘·T+&É>±
πsDÏ>∑T+≥ ùdºwüqT e∫Ã+~. eTT>∑TZs¡+ Vü≤&Ü$&ç>± ~>±eTT. n|üŒ{ÏøÏ
sêÁ‹ |ü~qïs¡ <ë{Ï+~. yÓ+≥H˚ øö+≥s¡T <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ªu§+u≤sTTøÏ
yÓfi‚fl ¬s’\T+<ëµ nì n&ç>±eTT. ªÇ|ü⁄Œ&˚MT ˝Ò<äT. eTs√ ¬s+&ÉT >∑+≥\T
y˚∫e⁄+&Ü*µ nì #ÓbÕŒs¡T. ªm+‘· ‘·«s¡>± Çø£ÿ&ç qT+∫ ãj·T≥|ü&ç‘˚
n+‘· eT+∫~µ nì|æ+∫+~.
y˚TeTT ùdºwüqT˝À nø£ÿ&Ü Çø£ÿ&Ü ‹s¡T>∑T‘·÷ e⁄Hêï+. Ç+‘·˝À
oqT πøπøXÊ&ÉT. ªªˇπsjYT! ø=+|ü eTTì–+~sê! e÷ Hêqï>±s¡T nø£ÿ&É
‹s¡T>∑T‘·THêïs¡T #·÷&ÉTµµ nHêï&ÉT.
oqT Hêqï>±s¡T yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ edüTÔHêïs¡T. eTT>∑TZs¡+ uÛÑj·T+‘√
eDÏøÏb˛j·÷+. Äj·Tq ø£+≥|ü&É≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô>± ùdºwüqT ãj·T≥|ü&ç
153
|üs¡T>∑T\+øÏ+#·T≈£îHêï+. dü+<äT\÷ >=+<äT\÷ ‹]– ns¡>∑+≥ ‘·sê«‘·
eT∞fl ùdºwüqT˝À Á|üy˚•+#ê+.
ákÕ] e÷≈£î n+‘·ø£+fÒ ô|<ä› Ä|ü<ä ø±#·T≈£îì e⁄+~. ùdºwüH√¢
y˚T+ Á|üy•˚ düT+Ô &É>±H˚ e÷ Hêqï>±s¡T m<äTs¡Te#êÃs¡T. qqTï #·÷dæ yÓfi≤›eTì
ãj·T\T <˚sês¡≥. ãdüT‡ eT<Û´ä ˝À #Ó&bç ˛sTT #ê˝≤ Ä\dü´eTsTT+<ä≥.
πsDÏ>∑T+≥ qT+∫ ¬s’\T˝À yÓfi≤›eTì ~– edüTÔHêïs¡≥. e÷ <äTs¡<äèwüº+
ø=B› Äj·Tq ø£+≥ã&ܶ+. eTeTà*ï #·÷dæ Äj·Tq ‹ø£eTø£|ü&çb˛j·÷s¡T.
Äj·TqπøMT ns¡ú+ø±˝Ò<äT.
ªª@$TÁ{≤ #·+Á<ä÷ Çø£ÿ&ÉTHêïyé? @$T{° dü+#·T\T? á
≈£îÁsêfiËfles¡T? Ç+‘· sêÁ‘·|⁄ü Œ&ÉT Çø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£î e#êÃe⁄?µµ nì Á|üXï¯ \
es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T.
ns¡∆sêÁ‹ düeTj·T+˝À H˚qT nø£ÿ&É e⁄+&É≥+ m+‘· ÄX¯Ãs¡´+
ø£*–+∫ e⁄+≥T+<√ eT∞fl #Ó|üŒqø£ÿs¡˝Ò<äT.
H˚qT ã<äT\T|ü\ø£˝<Ò Tä . @+ #ÓbÕŒ˝À ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . Ç≥Te+{Ï
øÏ¢wüº|ü]dæú‹ì m~]+#ê*‡edüTÔ+<äì H˚qT }Væ≤+#·˝Ò<äT. ndü\T H√s¡T
ô|>∑\˝Ò<Tä . _ø£ÿyÓTT>∑+ y˚dæ #·÷dü÷Ô ì\TÃHêïqT. oqT <Ûs’Ó ´¡ +#˚dæ nHêï&ÉT`
ªª@MT˝Ò<+ä &ç. sπ DÏ>T∑ +≥˝À sêeTT e÷eTj·T´>±]\T¢+~. yêfi¯ó
fl }]øÏ yÓfi≤fls¡T. ø±|ü˝≤>± eTeTà*ï ¬s+&ÉT s√E\T+&ÉeTHêïs¡Tµµ
oqT #Ó | ü ⁄ Ô H êï&É T ø±˙ n‘· ì >=+‘· T eDT≈£ î ‘√+~,
u§+>∑Ts¡Tb˛sTT+~. n‘·ì yê\ø£+ #·÷ùdÔ nã<ä∆+ #Ó|ü⁄ÔHêï&Éì
ns¡yú TÓ bÆ ˛‘·T+~.
ªª@$TÁ{≤ #·+Á<äT. M&ÉT #Óù|Œ~ ì»y˚THê? Hê≈£î ‘Ó\|ü≈£î+&Ü
qs¡d+æ Vü≤ sêe⁄>±s¡T ìqTï mø£ÿ&çøÏ |ü+|æ+#·sT¡ . qTe⁄« #Óù|Œe#êÃeÁ{≤?µµ
nHêïs¡T ø√|ü+ Hêqï>±s¡T.
H˚qT Ç+‘·{Ï kÕVü≤dü+ #˚kÕÔqì Äj·Tq ø£\˝À ≈£L&Ü }Væ≤+∫
153
e⁄+&És¡T. Hê Á|üeè‹Ôπø Ç~ $s¡T<ä∆+.
Hê≈£î ndü\T @+ e÷{≤¢&Ü˝À ‘Ó*j·T˝Ò<äT. @+ e÷{≤¢&ç‘˚
@+ ‘·b˛Œ Ä˝À∫+#·˝Òø£b˛j·÷qT.
eTÚq+>± ì\ã&ܶqT. ø±˙ eTs¡Tø£D å +˝ÀH˚ Ä≥+u≤+ãT˝≤+{Ï
e÷≥\T $q|ü&ܶsTT.
ªªeTeTà*ï ø£å$T+#·+&ç kÕsY. #·+Á<äT eTeTà*ï u§+u≤sTT
s¡eTàHêï&É+&ç. y˚T+ m+‘· #Ó|æŒHê $q˝Ò<äT. MT≈£î ≈£L&Ü ‘Ó\Tdüì
#ÓbÕŒ&É+&ç. n‘·qT #Ó|Œæ q e÷≥\T $ì n‘·ì‘√ ≈£L&Ü e#êÃ+µµ nHêï&ÉT
oqT.
Hê≈£î ÄX¯Ãs¡´+, ñÁø√wü+ ø£*>±sTT. eTqdüT ∫e⁄≈£îÿeT+~.
ùdïVæ≤‘·T\T nqT≈£îqïyêfi¯ófl Ç+‘·>± Á<√Vü≤+ #˚kÕÔs¡qTø√˝Ò<äT. yêfi¯ófl
#Ó|æŒq e÷j·Te÷≥\T q$Tà H˚qT eùdÔ ‘·|üŒ+‘ê HêMT<˚ ‘√ùdXÊs¡T. Ä
ø£ å D +˝À ‘· | æ Œ +#· T ø√{≤ìøÏ Ç+‘· > ± yÓ ÷ dü + #˚ j · ÷ ˝≤? Hê≈£ î
ùdïVü≤<Ûäs¡à+MT<˚ qeTàø£+ b˛sTT+~.
ªªø±<äT. yêfi¯ófl #Óù|Œ~ nã<ä∆+. qqTï Mfi‚fl bÕ&ÉT#˚XÊs¡T. @MT
‘Ó*j·Tì yêDÏí q$Tà+∫ rdüT≈£îe#êÃs¡Tµµ nì #ÓbÕŒ\ì Á|üjT· ‹ï+#êqT.
ø±˙ Ä düeTj·T+˝À n˝≤ #Ó|üŒ{≤ìøÏ Hêe\¢ø±˝Ò<äT. n+‘·>± Hê
Vü≤è<äj·÷ìøÏ <Óã“ ‘·–*+~.
e÷ Hêqï>±]øÏ @+ #ÓbÕŒ˝À ‘Ó*j·T˝Ò<äT. H˚qT á $<Ûä+>±
#˚kÕÔqì Äj·Tq }Væ≤+#·˝Ò<äT. Ç‘·s¡T*ï ≈£L&Ü Áb˛‘·‡Væ≤+∫ Ç˝≤
rdüT≈£îekÕÔqì Äj·Tq @ ø√XÊHê nqTø√˝Ò<äT.
ªª@sê! n|ü⁄Œ&˚ ø£fi¯ófl HÓ‹ÔMT~øÏ edüTÔHêïj·YT! Ç+{À¢yêfi¯fl≈£î
‘Ó©≈£î+&Ü }fi¯ófl ‹s¡>∑&É+ ≈£L&Ü H˚s¡TÃ≈£îHêïyê? Ç˝≤ nsTT‘˚ #ê˝≤
u≤>∑T|ü&É‘êyéµµ nHêïs¡T Hêqï>±s¡T qqTï ñ<˚›•+∫.
n+‘˚>±˙ eTπsMT nq˝Ò<Tä . Hê≈£î Ä ñ<˚«>∑yê‘êes¡D+˝Àq÷
154
ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+~. Ç˝≤+{Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ e÷ Hêqï>±s¡T Hê M|ü⁄
#˚πsùdyês¡T. ø±˙ eTÚq+>± qqTï rdüT≈£îì ‹s¡T|ü‹ ãj·T\T<˚sês¡T.
sêeTT, oqT ≈£L&Ü |æ\T¢˝≤¢ e÷‘√H˚ e#êÃs¡T. q\T>∑Ts¡+ {≤ø°‡˝À e∫Ã
~>±+.
qs¡d+æ Vü‰sêe⁄ >±s¡T n|ü⁄Œ&˚ dæìe÷ qT+∫ e#êÃs¡T. eT+>∑eTà
H˚qT yÓ[flb˛sTTq $wüjT· + #Ó|Œæ e⁄+≥T+~. @+ #Ój÷· ´˝À ‘Ó©ø£ Äj·Tq
ø±\Tø±*q |æ*¢˝≤ ‹s¡T>∑T‘·THêïs¡T. y˚T+ {≤ø°‡ ~>∑≥+ #·÷dæ Äj·Tq
ÄX¯Ãs¡´b˛sTTq >∑T&É¢|üŒ–+∫ #·÷&ÉkÕ>±s¡T.
ªªMDÏí m˝≤ ø£*XÊs¡T MTs¡T? edüTÔHêïs¡ì ‘Ó\TkÕ? mø£ÿ&É
ø£*XÊ&ÉT?µµ @MT ns¡ú+ø±ø£ Á|üX¯ï\T ≈£î]+|æ+#ês¡T.
$wüj·TeT+‘ê #ÓbÕŒs¡T Hêqï>±s¡T. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±]øÏ
qeTàX¯ø´£ + ø±˝Ò<Tä . H˚qT n˝≤ #˚XÊq+fÒ Äj·Tq≈£î qeTàø£yT˚ ø£\>∑˝<Ò Tä .
Ä s√E sêÁ‹ H˚qT m+‘·>± ≈£î$T*b˛j·÷H√ ‘·\#·T≈£î+fÒ
Ç|üŒ{ÏøÏ u≤<Û>ä ±H˚ e⁄+≥T+~. Çìï s√E\T düe÷»+˝À eT+∫ ≈£îÁsê&ç>±
ù|s¡T ‘Ó#·TÃø=ì Vü≤sƒê‘·TÔ>± Ç˝≤ ‘·\ e+#·Tø√e\dæq |ü]dæú‹
e∫Ãq+<äT≈£î Vü≤è<äj·T+ |æ+&çq≥¢sTT+~. yÓTT<ä≥ H˚qT #˚düTÔqï~
kÕVü≤düø±s¡´eTqT≈£îHêïqT. H˚qT @<˚<√ nsTTb˛>∑\qì uÛ≤$+#êqT.
ø±˙ ∫e]øÏ H˚qT #˚dæ+~ <äTkÕ‡Vü≤düeTì ‘˚*+~.
Ç+<äT˝À Hê ‘·|ü⁄Œ m+‘·es¡≈£î e⁄+~ nqï~ n+<ä]ø° m˝≤
‘Ó\TdüT+Ô ~?
ªªÇìï s√E\T ne÷j·T≈£î&ç˝≤ e⁄Hêï&ÉT. @≈£î˝≤ e⁄qïyê&ÉT
y˚T≈£î˝≤ ‘·j·÷s¡j·÷´&ÉT. mes√ ‘·T+≥] yÓ<Ûäe\‘√ #˚] }fi‚fl\qT
b˛j·÷&É≥µµ nHêïs¡T ø=+<äsT¡ .
eTqTwü ß \˝Àì u≤>√>∑ T *ï dü ] >±Z ns¡ ú + #˚ d ü T ø√≈£ î +&Ü
$eT]Ù+#˚yêfi¯fl≈£î ˝Àø£+˝À ‘·≈£îÿe˝Ò<äT. Á|ü|ü+#·+˝À Á|ü‹ eTqTwüß´ì
154
#Ó&ɶ|üì>±˙ eT+∫|üì>±˙ $eTs¡Ù≈£î ÄdüŒ<äeTe⁄‘·T+~.
H˚qT Ä ‘·sê«‘· #ê˝≤ s√E\T eT∞fl ‘·\≈£L&Ü m‘·˝ Ô <Ò Tä . ndü˝Ò
me]‘√q÷ m≈£îÿe>± e÷{≤¢&Éì H˚qT eT]+‘·>± _>∑TdüT≈£îb˛j·÷qT.
eT∞fl sêeTT, oqT\yÓ’|ü⁄ #·÷&Ü\+fÒH˚ ndüVü≤´+ y˚dæ+~. Hê‘√
e÷{≤¢&Ü\ì Á|üj·T‹ï+∫Hê H˚qT @e÷Á‘·+ yêfi¯flqT <ä]øÏ sêìe«˝Ò<äT.
m|ü⁄Œ&É÷ Ç˝≤+{Ï nHê˝À∫‘· ø±sê´\˝À y˚\T ô|≥º≈£L&É<äì
ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT. Hê <äèwæºq+‘·{Ï˙ #·<äTe⁄MT<äH˚ πø+ÁBø£]+#êqT.
á Á|üø£s¡D+ ‘·sê«‘· m+<äTø√ eT+>∑eTà>±]˝Àq÷ e÷s¡TŒ
e∫Ã+~. ìC≤ìøÏ Ä$&É qqTï #ê˝≤ ndüV≤æ ´+#·T≈£îì yÓfifl¯ >=≥ºe\dæ+~.
ø±˙ m+<äTø√ C≤*|ü&ç qqTï eT]+‘· u≤>± #·÷düTø√e&É+ yÓTT<ä˝{ … +ºÏ ~.
H˚qT ÄX¯Ãs¡´b˛sTTHê Hê˝Àq÷ #ê˝≤ e÷s¡TŒ e∫Ã+<äì Ä$&É
≈£L&Ü >∑eTì+∫+<äì ns¡ú+ #˚düT≈£îHêïqT. Hê˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ≈£î
∫Vü≤ï+>± H˚qT mdt.mdt.m˝Ÿ.dæ. eT+∫ e÷s¡Tÿ\‘√ bÕdüj·÷´qT.
4 e÷ Hêqï>±]øÏ |üse¡ ÷q+<ä+ ø£*–+~. nj·÷∫‘·+>± \_Û+∫q
Hê $<ë´]ú J$‘·+˝À ˇø£ |òüT≥º+ |üP]Ô nsTT+~. ôV’≤dü÷ÿ\T
$<ë´]ú>± H˚qT ˇ+≥]‘·Hêìï nqTuÛÑ$+#êqT. n+<ä]˝≤ ne÷à
Hêqï\‘√ Vü‰sTT>± ø±\πøå|ü+ #˚dü÷Ô Ä&ÉT‘·÷ bÕ&ÉT‘·÷ e⁄+&˚ neø±X¯+
Hê≈£î ˝Òø£b˛sTT+~. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±]+{À¢ yê] Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\÷
Hêø£+fÒ #ê˝≤ ô|<ä›yês¡T. n+<äTe\¢ yêfi¯fl‘√ m≈£îÿe #·qTe⁄>±
e⁄+&É{≤ìøÏ M\Tø±˝Ò<Tä . dü÷ÿ\T˝À ≈£L&Ü m≈£îÿeeT+~‘√ H˚qT ùdïVü≤+
#Ój·T´˝Ò<äT. n+<äTe\¢ yÓTT<ä{ÏqT+∫ ˇ+≥]‘·q+ n\yê≥sTT+~.
ôV’≤dü÷ÿ\T #·<äTe⁄ |üP]Ô#˚dæ ø±˝ÒJ˝À n&ÉT>∑Tô|{≤ºqT. H˚qT
ø±˝ÒJ˝À #˚s≥ ¡ + Hê J$‘·+˝À eTs√ eT\T|ü⁄. n+‘·es¡≈î£ H˚qT ‘Ó\T>∑T
e÷<Ûä´eT+˝ÀH˚ #·~yêqT. ø±˝ÒJ˝À qqTï e÷ Hêqï>±s¡T Ç+^¢wüß
e÷<Ûä´eT+˝À #˚]Œ+#ês¡T.
155
ndü\T Hê≈£î ø±˝ÒJ˝À d”≥T <=s¡ø£&Éy˚T ˇø£ $+‘· nqTuÛÑe+.
ªª‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ #·<äTe⁄‘êyê? eT¬sø£ÿ&Ó’Hê #·<äTe⁄‘êyêµµ nì
n&ç>±s¡T Hêqï>±s¡T qqTï.
ªªH˚qT Hê #·<äTe+‘ê ‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ |üP]Ô#˚kÕÔqTµµ nHêïqT
<äè&ÛÉ+>±.
ø±˝ÒJ˝À d”≥T dü+bÕ~+#·&É+ n+‘· düT\uÛÑy˚TMT ø±<äT.
‹s¡T|ü‹˝Àì ˇø£ ù|s¡TyÓ÷dæq ø±˝ÒJ y˚TH˚õ+>¥ ø£$T{° düuÛÑT´˝§ø£s¡T
ˇø£kÕ] e÷ Hêqï>±]ì mes√ ùdïVæ≤‘·Tì+{À¢ ø£*XÊs¡T. @<√ e÷≥\
eT<Ûä´ e÷ Hêqï>±s¡T`
ªªe÷ nu≤“sTT ø±˝ÒJ˝À #˚sê*. me]ì ÄÁX¯sTT+#ê˝À
‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äTµµ nHêïs¡T ‘·eT ùdïVæ≤‘·Tì‘√.
Ä y˚TH˚õ+>¥ ø£$T{° düuÛÑT´&ÉT` ªªMT¬ø+<äTø£+&û! d”≥T H˚qT
Ç|æŒkÕÔqT. n|æ¢πøwüqT ô|≥º+&çµµ nHêïs¡T.
á yê>±›HêìøÏ bı+–b˛j·÷s¡T. n|æ¢πøwüqT ô|{≤ºqT. ø±˙ d”≥T sê˝Ò<äT.
Ä ø£fi≤XÊ\˝À ‘·|üŒø£ d”≥T edüTÔ+<äH˚ ñ<˚›X¯+‘√ H˚qT eTπs ø±˝ÒJøÏ
<äs¡U≤düTÔ ≈£L&Ü y˚j·T˝Ò<äT. ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ eè<Ûë nsTTb˛‘·T+<˚yÓ÷
nì ~>∑T\T|ü≥Tº≈£î+~ Hê≈£î.
e÷ Hêqï>±s¡T qqTï |æ\T#·T≈£îì Ä ø±˝ÒJ Á|æì‡|ü˝Ÿ <ä>∑Z]øÏ
yÓfi≤fls¡T.
ªªø±˝ÒJ d”≥T¢ m|ü⁄Œ&√ nsTTb˛j·÷sTT. H˚HM˚ T #ÓjT· ´˝ÒqT. e#˚Ã
@&Ü~ Á|üj·T‹ï+#·+&çµµ nHêïsêj·Tq.
e÷ HÓ‹Ôq |æ&ÉT>∑T |ü&çq≥¢sTT+~. ìsêXÊ ìdüŒèVü≤\‘√ H˚qT,
e÷ Hêqï>±s¡T ‹]–edüT+Ô fÒ Ä y˚TH˚õ+>¥ ø£$T{° düuTÑÛ ´&ÉT ø£ì|æ+#ês¡T.
$wüj·T+ ‘Ó*dæ ˇø£ N{ÏMT<ä ªª#˚s¡TÃø√+&çµµ nì sêdæ Á|æì‡|ü˝Ÿ <ä>∑Z]øÏ
155
|ü+bÕs¡T. n+‘·≈£î eTT+<˚ d”≥T¢ ˝Òeì eTeTà*ï ¬>+{Ïy˚dæq Á|æì‡|ü˝Ÿ
qqTï yÓ+≥H˚ ø±˝ÒJ˝À #˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T.
y˚TeTT e∫Ã Ä ø£$T{° düuÛÑT´ìøÏ e÷ ø£è‘·»„‘·\T #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï+.
ªªu≤ã÷ qTe⁄« #·øÿ£ >± #·<Tä e⁄ø√yê*. ìC≤ìøÏ ø£$T{° düuTÑÛ ´\T>±
e÷øÏ#˚à d”≥¢qT y˚TeTT ø=ìï y˚\≈£î neTTà≈£î+{≤+. ø±˙ H˚qT Ç∫Ãq
e÷≥ ø√dü+ H˚qT ˙≈£î d”≥T Ç#êÃqT. qTe⁄« Hê e÷≥ ì\u…{≤º*.
#·ø£ÿ>± #·~$ eT+∫e÷s¡Tÿ\T ‘Ó#·TÃ≈£î+fÒ #ê\T. Hê≈£î &=H˚wüHé
ø£{Ϻq≥T¢ uÛ≤$kÕÔqTµµ
ªªdüπsµµ nì ‘·\ }bÕqT.
Ä ô|<ä › e Tìwæ ô|<ä › e Tqdü T ≈£ î eTqdü T ˝ÀH˚ |ü < ˚ | ü < ˚
CÀVü‰s¡T\]Œ+#êqT.
ø±˝ÒJ J$‘·+ ø=‘·Ô>± ø£ì|æ+∫+~. e÷qe⁄ì ˇø=ÿø£ÿ <äX¯˝À
XÊØs¡ø£+>±, e÷qdæø£+>± e÷s¡TŒ\T edüTÔ+{≤sTT. ˇø=ÿø£ÿ ø±\+˝À
Ä <äX¯≈£î düVü≤»yÓTÆq Á|üeè‘·TÔ\T Á|üs√|ædü÷Ô e⁄+{≤sTT.
$<ë´]ú J$‘·+ $\ø£D å yÓT+Æ ~. ôV’≤dü÷ÿ\T #·<Tä e⁄ #·~y˚es¡≈î£
ˇø£ |ü]~Û. Ä |ü]~Û <ë{Ï yÓ[flq ‘·sê«‘· $<ë´]ú J$‘·+˝Àq÷ ø=+‘·
e÷s¡TŒ ø£ì|ædüTÔ+~. ôV’≤dü÷ÿ\T˝À @<√ ìø£ÿs¡T, #=ø±ÿ y˚düTø=ì ‘·\
<äTM« <äTe«≈£î+&Ü m˝≤¬>’Hê yÓfi¯fle#·TÃ. Ä&ÉTø√e#·TÃ. nø£ÿ&ç
yê‘êes¡Dy˚T y˚s¡T.
ø±˝ÒJ˝À H˚qT Ä yê‘êes¡D≤ìøÏ n\yê≥T|ü&É{≤ìøÏ ø=ìï
s√E\T |ü{Ϻ+~. H˚qT ‘Ó\T>∑T e÷<Ûä´eT+˝À #·~$qyêDÏí. Ç+^¢wüß˝À
bÕsƒ ê \T ø=ìï s√E\T ø£ w ü º + >± nì|æ + ∫Hê ‘· s ê«‘· yÓ T \¢ > ±
n\yê≥Tø±kÕ>±sTT. ø£fi≤XÊ\ $<ë´s¡T\ ú T, yêfi¯fl n_ÛsT¡ #·T\T, n\yê≥T¢
≈£L&Ü $+‘·>± ‘√#êsTT. nsTTHê ˇπø }s¡T ø±e≥+e\¢, n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT
ø±˝Òõ ≈£îÁsêfi¯ófl qs¡d+æ Vü‰sêe⁄ >±]+{ÏøÏ edüT+Ô &É&+É , |ü]#·jT· + ø±e&É+
156
Hê≈£î ø=+‘· n\yê≥T|ü&É&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT.
ø±˝ÒJ˝À H˚qT Vü‰düTº\T˝À #˚sêqT. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±]+{À¢
e⁄+&É≥+ uÛ≤e´+ ø±<äì|æ+∫+~. ôV’≤dü÷ÿ\T˝À e⁄qï|üŒ{Ïø£+fÒ
|ü]|üø£«dæú‹øÏ e#êÃqì uÛ≤$+∫ e÷ Hêqï>±s¡T qqTï Vü‰düº\T˝À
#˚]Œ+#ês¡T. H˚q÷ ¬sø£ÿ\T e∫Ãq≥T¢>±µ }Væ≤+#·T≈£îHêïqT. Vü‰düº˝Ÿ˝À
s¡|Tüò T, X‚KsY Hê s¡÷+y˚T{Ÿ‡. yÓTT<ä{À¢ H˚qT me]‘√q÷ ø£\e˝Ò<Tä . ø±˝ÒJøÏ
yÓfifl¯ ≥+, bÕsƒê\T $q≥+, H√≥T‡\T sêdüTø√e≥+, #·<Tä e⁄ø√e≥+ ‘·|Œü
eT] <˚ìMT<ë Hê≈£î ÄdüøÏÔ e⁄+&˚~ø±<äT.
ùdïVæ ≤ ‘· T \ Ç˝≤ e⁄+&É e <ä › ì Vü Q cÕs¡ T >± e⁄+&É e Tì
Áb˛‘·‡Væ≤+#˚yês¡T.
s¡|òüTT, X‚KsY eT+∫ ùdïVæ≤‘·T\T. yê]øÏ ø=ìï #Ó&ÉT n\yê≥T¢
e⁄HêïsTT. yêfi¯ófl dæ>∑¬s≥T¢ ø±*ÃHê, dæìe÷\≈£î yÓ[flHê qqTï ‘√&ÉT
#˚düT≈£îH˚yês¡T ø±s¡T. ªªy˚T+ #·<äeø£b˛sTTHê |üs¡yê˝Ò<äT #·+Á<äT. qTe⁄«
e÷Á‘·+ u≤>± ô|’øÏ sêyê*. e÷‘√ dæìe÷\≈£î sêe≥+, dæ>s¬∑ ≥T¢ ø±\Ã≥+
yÓTT<ä˝…’q$ n\es¡T#·Tø√e<äT›. qTe«sTTHê u≤>∑T|ü&ÉTµµ nH˚yê]<ä›s¡÷.
nsTTHê s¡|òüTT, X‚KsY yÓTT<ä›u≤“sTT\T ø±s¡T. u≤>± #·~y˚yês¡T.
ìC≤ìøÏ yêfi¯fle\¢H˚ Hê≈£î m≈£îÿe>± #·<äe≥+ n\yê≥sTT+~.
e÷eT÷\T>± nsTT‘˚ sêÁ‹ ‘=$Tà~, |ü~ >∑+≥\˝Àù| |ü&TÉ ≈£îH˚
n\yê≥T Hê≈£î. ø±˙ s¡|òüTT, X‚KsY |üHÓï+&ÉT >∑+≥\ es¡≈£î #·~y˚yês¡T.
eT<Ûä´ eT<Ûä´ @y√ |æ∫ÃbÕ{° #˚dü÷Ô, bÕsƒ¡´$wüj·÷\T #·]Ãdü÷Ô
#·<äTe⁄≈£îH˚yêfi¯fl+.
H˚qT _.@.yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+˝À e⁄qï|ü⁄Œ&ÉT Hêø√ ñ‘·Ôs¡+
e∫Ã+~. ndü\T ñ‘·Ôsê\+≥÷ HêπøM e#˚Ã$ ø±e⁄. e÷ Hêqï>±s¡T
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT e∫à qqTï #·÷dæb˛‘·÷ e⁄+&˚yês¡T ø±ã{Ϻ Äj·THê ñ
‘·sÔ ê\T sêùdyês¡T ø±s¡T. Hê≈£î ñ‘·sÔ ê\T sêùd ùdïVæ≤‘·T\T ≈£L&Ü mes¡÷
156
˝Òs¡T. ñ‘·Ôs¡+ $bÕŒqT.
ªª#·+Á<äV‰ü düqT Äos¡«~+∫ sêj·T≥y˚TeTq>±µµ Ç˝≤ yÓTT<ä˝+’… ~
ñ‘·Ôs¡+.
ªªqqTï >∑Ts¡T|Ô ≥
ü yº ê #·+Á<ä+? H˚qT \øÏàå ì. qTe⁄« eT]Ãb˛sTTHê
ìqTï eT]Ãb˛˝Ò<äT H˚qT. ‹s¡T|ü‹qT+∫ #·<äTe⁄\≈£î eTÁ<ëdüT yÓfi≤flqT.
#·<äTe⁄ eTT–+#·Tø=ì Ç+{ÏøÏ e#˚ÃXÊqT. ‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ e⁄+&ç≈£L&Ü
ˇø£ÿkÕØ qTe⁄« e÷ Ç+{ÏøÏ sêe⁄. n+<äTπø qTe«+fÒ Hê≈£î ø√|ü+.
e\¢e÷*q n_Ûe÷q+, ø√|ü+ eT<Ûä´ }–dü˝≤&ÉT‘·THêïqT. m|ü⁄Œ&Ó’Hê
M\T #·÷düT≈£îì ekÕÔe⁄ø£<ä÷µµ
øÏ+<ä ª\øÏåàµì dü+‘·ø£+ e⁄+~. \øÏåà qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±] nø£ÿ
≈£L‘·Ts¡T. yêfi¯Sfl ‹s¡T|ü‹˝À qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±]+{Ï <ä>∑Zπs e⁄+&˚yês¡T.
Hê≈£L Ä ne÷àsTTø° ñ+&˚ nqTã+<Ûä+ $∫Á‘·yÓTÆ+~. \øÏåà
#ê˝≤ n+<ä>∑‘ÓÔ. n˝≤ nì Hê≈£î môd‡©‡øÏ e#˚Ã+‘·es¡≈£î ‘Ó©<äT.
H˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ Ä ne÷àsTTì Ä <äèw溑√ #·÷&É˝Ò<äT. \øÏåàøÏ qqTï #·÷ùdÔ
#ê˝≤ Ç~. ªn~µ @$T{À #Ó|üŒ˝Ò<äT. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±] uÛ≤s¡´ qqTï
∫qï#·÷|ü⁄ #·÷düTÔ+fÒ \øÏåà zs¡TÃø√˝Òø£b˛j˚T~.
ª\øÏåàøÏ |ü<Ûëï\T>∑T |ü~ùV≤H˚fi¯ófl e⁄+{≤j˚TyÓ÷. Ç+#·T$T+#·T
Hê ej· T dü T e⁄+&É e #· T Ã. \øÏ å à ì ô|fi≤fl&ç ‘ ˚ m˝≤ e⁄+≥T+~µ
nqT≈£ î H˚ y ê&ç ì . nsTT‘˚ n˝≤ ø=qkÕ–+∫ Ä˝À∫+#· { ≤ìøÏ
uÛÑj·T+y˚ùd~.
‘·sê«‘· ‘Ó*dæ+~ Hê≈£î. \øÏåà Hêø£+fÒ ¬s+&˚fi¯ófl ô|<ä›<äì.
ªnã“! Ä&É y êfi¯ ¢ ej· T dü T ‘Ó \ Tdü T ø√e≥+ m+‘· ø£ w ü º + !
nqT≈£îHêïqT H˚qT.
á s√E ñ‘·sÔ +¡ sêe≥+ #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷qT. \øÏàå ì ns¡+ú
#˚düTø√e≥+ Ç|üŒ{Ïø° Hê≈£î kÕ<Ûä´+ ø±e≥+˝Ò<äT. \øÏåàøÏ ‘·q+fÒ
157
m+<äTø£+‘· Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘·! Ç$ ns¡ú+ø±ì Ä˝À#·q\T. m+<äTø£+fÒ
Á|ü|ü+#·+˝À mH√ï s¡ø±\ nqTã+<Ûë\≈£î ns¡úy˚T e⁄+&É<äT.
n+‘·˝À s¡÷+y˚T{Ÿ‡ e#êÃs¡T. nø£ÿ&ç‘√ Hê Ä˝À#·HêÁ|üyêVü‰ìøÏ
n&ÉT¶ø£≥º |ü&ç+~.
#·<äeq|ü⁄Œ&ÉT H˚qT @<√ ˇø£{Ï Ä˝À∫dü÷Ô e⁄+&˚yêDÏí. Hê
Ä˝À#·q˝À¢ mHÓïH√ï $wüj·÷\T <=]¢b˛‘·T+&˚$. Hê eTqdüT }]ì,
sêÁcÕºìï, <˚XÊìï, Á|ü|ü+#êìï ≈£L&Ü e<ä* mø£ÿ&Óø£ÿ&√ dü+#·]düTÔ+&˚~.
Hê≈£î ø£*π> Ä˝À#·q*ï n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT nø£ås¡ã<ä∆+ #˚ùdyê&çì.
e÷yêfi¯fl˝À mes¡÷ s¡#s· TT‘·\T ø±˙, ø£e⁄\T ø±˙ ˝ÒsT¡ . ø±˙ m+<äTe˝À¢
Hê≈£î yÓTT<ä{ÏqT+∫ @<√ ˇø£{Ï sêj·T≥+ n\yê≥sTT+~.
\øÏåàqT+∫ ñ‘·Ôs¡+ e∫Ãq ‘·sê«‘· ªˇø£kÕ] yÓ[fl #·÷dæe<ë›+µ
nì|æ+∫+~. ‘·sê«‘· ø=ìï s√E\≈£î ôd\e⁄˝§#êÃsTT. }]øÏ yÓfi≤›eTì
ãj·T\T <˚sêqT. }]øÏ yÓfi‚fleTT+<äT qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±]+{ÏøÏ yÓfi¯fl≥+
n\yê≥T.
Ç+{À¢ qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±s¡T ˝Òs¡T. eT+>∑eTà>±s¡T e÷Á‘·+
e⁄Hêïs¡T. qqTï #·÷&É>±H˚ Ä$&É m+‘√ ÄbÕ´j·T+>± |ü\ø£]+∫+~.
ªªzôVA! #·+Á<äT, sêej·÷´ sê. mìï s√E\≈£î e#êÃyé? Äj·Tq
@<√ |üìMT<ä ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi≤fls¡T. qTe⁄« m˝≤ e⁄Hêïyé? Vü‰düº\T
u≤>∑T+<ë? MT neTà Hêqï u≤>∑THêïsê? ≈£Ls√Ãej·÷´ ≈£Ls√õµ nì
eTsê´<ä\T #˚dæ+~.
H˚qT ñ_“‘·_“ã“sTTb˛j·÷qT.
ªªn~ø±<äj·÷´. ø£˙dü+ yês¡+ s√E\ø=ø£kÕ¬s’Hê e÷ Ç+{ÏøÏ
sê≈£L&É<ä÷. y˚Ty˚T+ |üsêsTTyêfi¯fle÷?µµ nì≈£L&Ü m‹Ôbı&ç∫+~.
ªª˝Ò<ä‘·Ôj·÷´. #·<äTe⁄ m≈£îÿe>± e⁄+~. nB>±ø£ Ç+^¢wüß
MT&çj·T+ø£<ë. m≈£îÿe #·<äyê*‡ek˛Ô+~. r]ø£sTTq|ü⁄Œ&ÉT ekÕÔqT.
157
MTs¡Tø±ø£ Hê≈£î e÷Á‘·+ mes¡THêïs¡T?µµ nHêïqT H˚qT.
ªª˙≈£î Vü‰düº\T uÛÀ»q+ u≤>∑T+<ë? ∫øÏÿb˛j·÷y˚!µµ n+<ë$&É.
ªª|tõµ n˝≤+{Ï<˚MT ˝Ò<äT nqï≥T¢ ô|<ä$ #·|üŒ]+#êqT.
ªª@$TÁ{≤ ø±˝ÒJ˝À #˚]Hê e÷{≤¢&É&É+ H˚s¡TÃø√˝Ò<˚? Ç+ø±
mìï s√E\T eTÚq+>± e⁄+{≤e⁄? düπs uÛÀ+#˚<äT›e⁄>±ì |ü<äµµ n+~.
ªªe<䛑·Ôj·÷´. H˚qT }]øÏ yÓfi¯óÔHêïqT. eT∞fl ãdüT‡≈£î f…Æ yÓTÆ
b˛‘·T+<˚y÷Ó µµ
ªªz] ˙ Ç\T¢ ã+>±s¡+>±qT. n|ü⁄Œ&˚ @+ }s√jYT. e÷ Ç+{À¢
¬s+&ÉT s√E\T e⁄+&ç yÓfi¯ófl. mìï s√E\sTT+~ e÷ Ç+{À¢ uÛÀ+#˚dæ...
ne÷àjYT \øÏåà #·+Á<ëìøÏ e&ç¶+#·Tµµ nì e+{Ï+{ÏyÓ’|ü⁄ #·÷dæ #Ó|æŒ+~
eT+>∑eTà.
Ç+‘·ùd|ü⁄ \øÏåà e+{Ï+{À¢ e⁄+<äqïe÷≥. yê[fl+{ÏqT+∫
m|ü ⁄ Œ&É T e∫Ã+<√! nsTTHê H˚ q T e∫à Ç+‘· ù d|ü s TTHê ‘· e T
e+{Ï+{À¢qT+∫ sê˝Ò<ä+fÒ @eTHê*! Ä&Éyêfi¯fl Vü≤è<äj·T+ ˝À‘·T
‘Ó\TdüTø√e≥+ #ê˝≤ ø£wüº+ nì|æ+∫+~.
\øÏàå e&çd¶ Tü qÔ ï+‘·ùd|ü⁄ H˚qT eTÚq+>± e⁄HêïqT. @+ e÷{≤¢&Ü˝À
‘Ó*j·T˝Ò<äT. eT+>∑eTà Ç+{À¢ Ä kÕe÷qT á kÕe÷qT düs¡T›‘·÷
ø±\πøå|ü+ #˚k˛Ô+~. ì»+>± e÷{≤¢&Ü\qT≈£î+fÒ \øÏåà mqïsTTHê
e÷{≤¢&Ée#·TÃ. ø±˙ e÷{≤¢&É˝Ò<äT. H˚q÷ _–+#·T≈£î ≈£Ls¡TÃHêïqT.
Çø£ eTõ®>∑ nqï+ ‹ì ˝Ò∫ yÓfi≤ÔqH˚ düeTj·T+˝À ªªHê C≤ãT
#˚]+<ë #·+Á<ä÷µµ nì n&ç–+~ \øÏåà.
ªª}"µµ nì e÷Á‘·+ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒqT.
ªªÇ+ø± qTe⁄« e÷{≤¢&É&Éy˚T H˚s¡TÃø√˝Ò<äT #·+Á<ä÷µµ n+~.
nsTTHê H˚H˚MT e÷{≤¢&É˝Ò<äT.
n+‘˚. e÷ Ç<ä›] eT<Ûä´ eTπs+ e÷≥\T »s¡>∑˝Ò<äT.
158
ˇø√ÿkÕ] Hê Á|ües¡Ôq≈£î Hêπø dæ>∑Zì|ædüTÔ+~. e÷{≤¢&Ü\ì ñ
+≥T+~. ø±˙ e÷{≤¢&É˝ÒqT. mHÓïH√ï $wüj·÷\T #ÓbÕŒ\ì e⁄+≥T+~.
ø±˙ #Ó|üŒ˝ÒqT.
\øÏåàøÏ Hê≈£î eT<Ûä´ @ $<ÛäyÓTÆq Äø£s¡¸D ˝Ò<äT, n_Ûe÷q+ ‘·|üŒ.
ìC≤ìøÏ eTqdüT $|æŒ \øÏåà‘√ mH√ï $wüj·÷\T e÷{≤¢&Ü\ì e⁄+&˚~.
ø±˙ e÷{≤¢&É˝Òø£ b˛j˚Tyê&çì. Ç~ _&çj·TyÓ÷, ã\V”≤q‘√ ˝Òø£ @
e÷qdæø£dæú‘√ H˚qT $e]+#·˝ÒqT.
uÛÀ»q+ #˚dæ ãj·T\T<˚sêqT. }]øÏ yÓfi¯SÔ Hê≈£î »]–q
dü‘êÿsêìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{≤ nì Ä˝À∫+#êqT. #ê˝≤ s√E\T yê[fl+{ÏøÏ
yÓfifl¯ ø£b˛e&É+ e\¢H˚ Hê≈£î n˝≤+{Ï n|ü⁄s¡÷|üyTÓ qÆ dü‘êÿs¡+ \_Û+∫+<äì
uÛ≤$+#êqT.
mes¡sTTHê n+‘˚. ‘·eT CÀ*øÏ sêq+‘·ø±\+ eT+∫ Ä<äs¡D
#·÷|ækÕÔs¡T. e÷qe‘·‘·Ô«y˚T n+‘·. ‘·eTπøMT Çã“+~ ø£*–+#·s¡ì|æùdÔ
m<äT{Ïyêì eT+∫ì ø±+øÏådü÷Ô e⁄+{≤&ÉT e÷qe⁄&ÉT. ‘·eT≈£î @e÷Á‘·+
n&ɶ+ e∫ÃHê <äTj·T´ã&ÜÔ&ÉT.
kÕj·T+Á‘êìøÏ ∫‘·÷Ô]øÏ <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ e⁄qï u§eTàdüeTTÁ<ä+
#˚sêqT. e÷ Hêqï>±s¡T n|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&É |üì#˚ùdyês¡T. mH√ï s√E\
‘·sê«‘· Ç+{ÏøÏ e∫à q+<äT≈£î ne÷à Hêqï m+‘√ dü+‘√wæ+#ês¡T.
ªª@$TÁ{≤ u≤ãT n˝≤ ∫≈£îÿb˛j·÷yé. @eT+&ç! yê&çπø<Ó’Hê
{≤ì≈£îÿ nsTTHê rdæe«+&ç. m˝≤ düqï>± nsTTb˛j·÷&√ #·÷&É+&çµµ
nqï~ neTà.
ìs¡ à \yÓ T Æ q yê‘êes¡ D +˝À Hê¬ ø +‘√ Vü ‰ j· T ì|æ + ∫+~.
u§eTàdüeTTÁ<ä+ ∫qï|ü˝…¢. nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ø=+&É\T, >∑T≥º\T, #Ó≥T¢. Hê
eT≥T≈£î Hê≈£î n+<ä+>± ø£ì|æ+#˚~. Á|üø£è‹ s¡eTD°j·Tø±ìï ÄkÕ«~dü÷Ô
H˚qT ø±\+ >∑&bç ÕqT. Ä }fiÀ¢ Hê¬øe«s¡÷ ùdïVæ≤‘·T\T ˝ÒsT¡ Vü≤è<äj÷· ìï
158
n\]+#˚ Á|üø£è‹ ‘·|üŒ.
Á|ü ‹ s√E kÕj· T +Á‘· + }s¡ T <ë{Ï z yÓ T Æ \ T <ä ÷ s¡ +
yÓ[flb˛j˚Tyê&çì. @ ã+&ÉMT<√, ∫qï #Ó≥TºMT<√, sêfi¯ófl s¡|üŒ\MT<√
møÏÿ ‘·qàj·T‘·«+‘√ Á|üø£è‹ì MøÏå+#˚yê&çì. n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&ç
Á>±MTDÁ|ü»˝À¢ me¬sH’ ê Hê <ä>]Z∑ øÏ e#˚Ãyês¡T. @yÓTHÆ ê Á|üXï¯ \T y˚ùdyês¡T.
ªªu≤ã÷ MTπs+ dü<äTe⁄‘·THêïs¡Tµµ nì Á|ü•ï+#˚yês¡T.
n|üŒ{À¢ _.m.#·<äTe⁄‘·THêïq+fÒ n+<ä]ø° ns¡úeTj˚T´~ø±<äT.
Ç+ø± Ä }fiÀfl #·<äTe⁄≈£îqï ÄkÕeTT\T m≈£îÿe>± Á|üy˚•+#·˝Ò<äT.
n+<äTe\¢ |ü<äeT÷&√ ø±¢düT nì #Óù|Œyê&çì.
s¬ \
’ TH˚ #·÷&Éìyêfi¯ófl ≈£L&Ü n|üŒ{À¢ e⁄+&˚yês¡T. Ç|üŒ{Ï˝≤ {°.M.
Á|üuÛÑ+»q+ Ç+ø± |ü˝…¢≥÷fi¯fl˝À Á|üy˚•+#·˝Ò<äT. @MT ‘Ó*j·Tì
ne÷j· T ≈£ î \sTTHê ‘√{Ï e Tìwæ ì >ös¡ $ +#· ≥ +˝À e÷Á‘· +
eTT+<äT+{≤s¡T Ä »q+.
|ü˝…¢≥÷]˝À e⁄+&É≥+ Hê≈£î n\yê≥T˝Ò<äT. ø±˙ |ü˝…¢\qT
#·÷dæq|ü⁄Œ&É˝≤¢ Hê≈£î ˇfi¯fl+‘ê >∑>T∑ sêŒ≥T ø£\T>∑T‘·T+~. ìC≤ìøÏ eTq+
Ç+‘· nqï+ ‹q>∑\T>∑T‘·THêïeT+fÒ n~ |ü˝\ ¢… #·\y˚ø<£ ë nì|ædTü +Ô ~.
m+&É q ø£ yêqqø£ ø£ w æ º + ∫ |ü ì #˚ ù d »q+e\¢ q>∑ s ê\≈£ î ‹+&ç
<=s¡T≈£î‘·T+~. H˚qT ôd\e⁄˝À¢ Ä |ü˝≥ ¢… ÷fiÀfl e⁄qï~ ø=~›s√E˝Ò nsTTHê
H˚qT m+‘√ #·<äTe⁄≈£îqï≥¢ì|æ+∫+~. eTq J$‘êìøÏ y˚s¡T˝≤+{Ï,
|ü⁄Hê~˝≤+{Ï #√{ÏøÏ yÓ[flq≥¢ì|æ+∫+~.
5 ø={≤¢≥\≈£î ~>∑≥+, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ Á|üy˚Tj·T+ m≈£îÿej·÷´sTT.
ôd\e⁄\sTTq ‘·sê«‘· ùdïVæ≤‘·T\+‘ê eT∞fl ø£fi≤XÊ\≈£î e#êÃs¡T.
ôd\e⁄\≈£î eTT+<äT »]–q f…dtº˝À Hê≈£î eT+∫ e÷s¡Tÿ\T e#êÃj·Tì
‘Ó*dæ+~.
ªªVü≤˝À #·+Á<äT! m˝≤ e⁄Hêïe⁄sê? ø£+Á>±≥T´˝ÒwüHé‡. Hê≈£î
159
|òüdtºø±¢düT sêø£ b˛sTTHê ˙¬ø’Hê e∫Ã+~. #ê˝≤ dü+‘√wü+>± e⁄+~sê. á
dü+e‘·‡s¡+ n+<äs¡+ Ç+ø± u≤>± #·<äTe⁄<ë+µµ nHêï&ÉT s¡|òüTT qqTï
øö>∑*+#·T≈£î+≥÷.
ªªìC≤ìøÏ qTy˚« u≤>± #·~yêe⁄ s¡|òüTT. ˙πø Hêø£+fÒ m≈£îÿe
e÷s¡Tÿ\T sêyê*. Hê≈£î ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì e÷s¡Tÿ\T y˚dæ e⁄+{≤s¡Tµµ
nHêïqT H˚qT.
ªªn+‘˚˝Ò ‘Ó*$>∑\yêfi¯ófl nH˚e÷≥µµ nHêï&ÉT X‚KsY. n‘·ìøÏ
|òüdüTºø±¢düT≈£î ¬s+&ÉT XÊ‘·+ e÷Á‘·+ ‘·≈£îÿe e#êÃsTT.
eT∞fl eTT>∑TZs¡+ Vü‰düº˝À¢ #·<äTe⁄ yÓTT<ä\Tô|{≤º+. &çÁ^˝À #˚]q
‘·sê«‘· dü«uÛ≤e+˝À #ê˝≤ e÷s¡TŒ e∫Ã+~. n+‘·≈£îeTT+<äTqï dü+ø√#·
dü«uÛ≤e+ #ê˝≤es¡≈£î b˛sTT+~. #ê˝≤es¡≈£î #=#·TÃ≈£îb˛j˚T dü«uÛ≤e+
n\e&ç+~. BìøÏ #ê˝≤es¡≈£î X‚KsY, ø£èwüí düVü‰j·T|ü&ܶs¡T.
H˚qT ø±˝ÒõøÏ yÓ[flq yês¡+ s√E˝À¢H˚ Hê $<ë´]ú J$‘·+˝À
ˇø£ eTTK´yÓTÆq dü+|òüT≥q »]–+~. n~ Hê J$‘·+˝ÀH˚ ø±<äT, Hê
ùdïVæ≤‘·T\ J$‘ê˝À¢ ≈£L&Ü eTTK´yÓTÆ+<˚.
@y√ ø±s¡D+e\¢ $<ë´s¡T\ ú ˝À n\»&ç ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. n~
<˚ì ø√düyÓ÷ #ê˝≤eT+~ $<ë´s¡Tú\≈£î ns¡ú+ø±˝Ò<äT. ‘·sê«‘·
‘Ó*dæ+<˚$T≥+fÒ ø±˝ÒJ\˝À $<ë´s¡Tú\ mìïø£\≈£î dü«dæÔ #Ó|ü⁄‘·÷
Á|ü u Û Ñ T ‘· « + Ä»„ C≤Ø#˚ d æ + ~. $<ë´s¡ T ú \ mìïø£ \ T sêqT sêqT
rÁe‘·s¡eTekÕ>±sTT. kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£\≈£î˝≤>± Ks¡TÃô|≥º≥+,
∫e]øÏ mìïø£ \ T »s¡ | ü ≥ +e\¢ $<ë´s¡ T ú \ sê»ø° j · ÷ \T
m≈£îÿee⁄‘·THêïj·Tì ìs¡sí TT+∫ Á|üuTÑÛ ‘·«+ mìïø£*ï s¡<Tä # › d˚ +æ ~. <ëì‘√
mìïø£˝À¢ b˛{° #˚j·T<ä\#·T≈£îqï $<ë´s¡Tú\T >=&ÉeøÏ ~>±s¡T.
H˚qT ø±˝ÒJøÏ yÓ[flq ‘·sê«‘· n<˚ ô|<ä› düyÓTà. n+‘·≈£îeTT+<äT
159
∫qï∫qï ‘·>±<ë\T »]>±sTT>±˙ Ç+‘· ô|<ä› m‘·TÔq düyÓTà≈£î ~>∑˝Ò<äT
$<ë´s¡T\ú T.
Ä s√E y˚T+ eTT>∑TZs¡+ $TÁ‘·T\+ e÷eT÷\T>±H˚ ø±˝ÒJøÏ
yÓfi≤fl+. y˚TeTT @Hê&É÷ ø±˝ÒJøÏ yÓfi¯fl≈£î+&Ü e⁄+&ÉeTì düyÓTà
Hêj·T≈£î\≈£î ‘Ó\TdüT. n+<äTe\¢ eTeTà*ï #·÷&É>±H˚ nHêïs¡T`
ªª@jYT $TÁ‘·Á‘·jT· +! á s√E n+‘ê düyTÓ à #˚dTü HÔ êï+. ˝À|ü*øÏ
yÓfi¯fl{≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+#ês√ C≤Á>∑‘·Ô!µµ
eTT>∑TsZ +¡ @+ e÷{≤¢&˝ É <Ò Tä . ‘·sê«‘· ø=+‘· <ä÷s¡+>± yÓ[¢ s¡|Tüò T
nHêï&ÉT`
ªªˇπsjYT, MfiË¢+<äT≈£îsê düyÓTà #Ój·T´≥+? yêfi¯¢≈£î |ü<äe⁄\T
sê˝Ò<ìä düyTÓ à #˚dTü +Ô fÒ eTq+ m+<äT≈£î e‘êÔdTü |ü\ø±*? eTq+ yêfi¯fl‘√
#˚‘·T\T ø£\|üeTì eTT+<äT>±H˚ u…~]düTÔHêïs¡T. Mfi¯fl≈£î eTq+
u…~]b˛≈£L&É<äT. ˝À|ü*øÏ yÓ[flb˛<ë+µµ
X‚KsY ≈£L&Ü yÓfi≤›eTH˚ nHêï&ÉT.
ªªm+<äT≈£î˝Òsê nqedüs¡+>± >=&Ée ‘Ó#·TÃø√e≥+? eTq
eTT>∑TZ]e\¢ @eTe⁄‘·T+~?µµ nHêïqT H˚qT.
s¡|Tüò T n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . ªª@+ |òsü y¡ ê˝Ò<Tä sê. yÓfi≤›+. @+ #˚kÕÔs√
#·÷<ë›+. eTq+ yÓfi‚Ô eTq yÓqø£ uÀ˝…&É+‘·eT+~ ekÕÔs¡Tµµ nHêï&ÉT.
H˚qT, X‚KsY ªªdüπsµµ nHêï+.
y˚T+ eTT>∑TZs¡+ ‹qï>± ø±˝Òõ ˝À|ü\øÏ yÓfi≤fl+. düyÓTà #˚düTÔqï
$<ë´s¡Tú\T e÷ <ÛÓ’s¡´+ #·÷dæ ø=+#Ó+ yÓT‘·Ô|ü&ܶs¡T. ªªdüVü≤ø£]+#·+&çµµ
nì ø=+<äsT¡ ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&ܶsT¡ . ªªeTsê´<ä>± yÓ[flb˛+&çµµ nì eT]ø=+<äsT¡
u…~]+#ês¡T. ø±˙ eTT>∑TZs¡+ @MT e÷{≤¢&É˝Ò<äT. eTÚq+>± ˝À|ü*øÏ
yÓ[fl ø±¢düT˝À ≈£Ls¡ÃHêï+.
Ä s√E düyTÓ à rÁe‘· e÷≈£î ‘Ó©<äT. ø±˝ÒJø£+‘ê y˚T+ eTT>∑TsZ y¡ T˚
160
ø±¢düT≈£î yÓ[fl+~ Ä s√E. ˝…ø£Ãs¡s¡T n&ç>±s¡T`
ªª@eTj·÷´! $TeTà*ï me«s¡÷ n&É–¶ +#·˝<Ò ë?µµ
ªªn&ɶ–+#ês¡T kÕsY! ø±˙ y˚Ty˚T ‹qï>± ˝À|ü*øÏ e#˚ÃXÊ+,
@eTsTT‘˚ n~ ne⁄‘·T+<äìµµ
ªª#ê˝≤ kÕVü ≤ dü + #˚ X Ês¡ j · ÷ ´. @eTsTTHê $TeTà*ï
n_Ûq+~düTHÔ êïµµ nHêïs¡T ˝…øã s¡sT¡ .
ªªndü\T nø£ÿ&É e⁄+&˚yêfi¯fl˝À #ê˝≤eT+~øÏ Çwüº+˝Ò<äT kÕsY.
ndü\T @+ »s¡T>∑T‘·T+<√ me]ø° ‘Ó©<äT. n+<äs¡÷ düyÓTà˝À
bÕ˝§Z+≥THêïs¡qT≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl˝À πøe\+ @ |ü~XÊ‘·yÓ÷ ì»+>±
düyÓTà #˚j·÷\qT≈£î+{≤s¡T. ø=+‘·eT+~ ‘·eT ùdïVæ≤‘·T\T düyÓTà˝À
bÕ˝§Z+≥THêïs¡ì, ‘êeTT ˝À|ü*¬øfi‚Ô @eTHêï nqT≈£î+{≤s¡ì ø±˝ÒJ
e÷H˚kÕÔsT¡ . ø=+<ä]øÏ m|ü⁄Œ&É÷ ø±¢dTü \T m>=ZfºÒ n\yê≥T. ø=+<ä]øÏ uÛj Ñ T· +.
y˚T+ á s√E @yÓTHÆ ê Hê düsπ ‘·s>¡ ‹∑ øÏ e<ë›eTqT≈£îHêï+µµ nHêïqT H˚qT.
ªªqTe⁄« #Óù|Œ~ ì»y˚T. ø±˙ @+ #˚<ë›+. @ ø±s¡DyÓTÆHê ∫e]øÏ
n+<äs¡÷ sêìyêfi¯fl˝À »y˚T. ÇwüºeTTHêï ˝Ò≈£îHêï düyÓTà˝À bÕ˝§ZqïfÒº
˝…øÿ£ µµ
ªªn+‘˚˝+… &çµµ nHêï+ eTT>∑TsZ +¡ .
ªª@yÓTHÆ ê ø±düÔ C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&É+&ç. $TeTà*ï @yÓTHÆ ê #ÓjT· ´e#·TÃ
b˛øÏ] yêfi¯óflµµ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT ˝…ø£Ãs¡s¡T.
eT<Ûë´Vü≤ï+ {Ï|qæò T #˚<ë›eTì ø±˝Òõ ãj·T{ÏøÏ e#êÃ+ eTT>∑TsZ +¡ .
ãj·T≥ m≈£îÿeeT+~ ˝ÒsT¡ . n|üŒ{Ïøπ #ê˝≤ ùd|ü⁄ ìHê<ë\T #˚dæ Çfi¯fl≈£î
yÓ[flb˛j·÷s¡T. |ü~ Çs¡yÓ’eT+~ nø£ÿ&Éø£ÿ&É yÓ<ä»\¢ã&çq≥T¢ e⁄Hêïs¡T.
eTeTà*ï eTT>∑TZ]ï #·÷&É>±H˚ yêfi¯fl˝À ñ‘ê‡Vü≤+ ô|\T¢_øÏ+~.
ªª@jYTµµ nì ô|<ä›>± πøø£ô|{≤ºs¡T.
ªªyÓfi¯óÔHêïs¡T #·÷&Ésê V”≤s√\Tµµ nHêïs¡T eTs=ø£s¡T.
160
 Ç+‘·˝À eTs√ $<ë´]ú ∫qï >∑T\ø£sêsTT rdæ e÷ eTT+<äT y˚XÊ&ÉT.
y˚T+ eTT>∑TZs¡+ ‘·\ ô|’¬ø‹Ô #·÷&ÉqT≈£L&Ü ˝Ò<äT. ˇø£ $<ë´]ú
e÷ <ä>]Z∑ øÏ e#êÃ&ÉT. n‘·ì‘√u≤≥T eTs√ @&Óì$T~eT+~ b˛>∑j÷· ´s¡T.
ˇø£‘·qT Hê #˚‹˝À |ü⁄düÔø£+ ˝≤≈£îÿHêï&ÉT.
ªª@jYT $TdüºsY @ ø±¢düT #·<äTe⁄‘·THêïyé?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªªø±˝Òõ ]»düºs¡T˝À #·÷&É+&ç ‘Ó\TdüTÔ+~µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªMT ù|s¡T¢?µµ b˛Eô|{Ϻ n&ç>±&ÉT eTs=ø£&ÉT.
ªªsêdüTø√+&ç. X‚KsY, s¡|òüTT, #·+Á<äVü‰düµµ Á|ü‘·T´‘·Ôs¡+ Ç#êÃ&ÉT
s¡|òüTT.
ªªø=+#Ó+ C≤Á>∑‘·Ô>± e⁄+&É+&çµµ n+≥÷ yÓfi≤fls¡T yêfi¯ófl.
ªª<∏ë+ø˘‡µµ nì #Ó|æŒ e÷ e÷Hêq y˚T+ yÓfi≤fl+.
eTs¡ T dü { Ï ~q+ ø±˝Ò õ øÏ yÓ fi ‚ Ô ø=+‘· e T+~ $TÁ‘· T \T
n_Ûq+~+#ês¡T, ø=+<äs¡T ‹{≤ºs¡T, ø=+<äs¡T ñ<ëd”q+ eVæ≤+#ês¡T.
eT<Ûë´Vü≤ï+ ªeTqø√ ñ‘·sÔ +¡ e∫Ã+~sêµ nì rdüTø=#êÃ&ÉT s¡|Tüò T.
≈£Ls¡TÃì #·~yê+.
#·+Á<äT>±&çøÏ, X‚KsY>±&çøÏ, s¡|òüTT>±&çøÏ`
MTs¡T eTT>∑TsZ T¡ >=|üŒ V”≤s√\+ nqT≈£î+≥THêïs¡T ø±uÀ\T. &=ø£ÿ
NπskÕÔ+ C≤Á>∑‘·Ô. ø±˝ÒJ˝À e⁄qï $<ë´s¡Tú\+<äs¡÷ düyÓTà˝À bÕ˝§Z+fÒ
MTs¡T e÷Á‘·+ ø±¢dTü ≈£î yÓfi≤fls¡T. MT |üì Ä ø£D å +˝ÀH˚ ô|òd’ \
ü T #˚ùdyêfi¯fl+.
ø±˙ ñù|ø£å eVæ≤+#ê+. Ç+‘·eT+~ $<ë´s¡Tú\T düyÓTà #˚düTÔ+fÒ MTs¡T
yÓfi¯fl&É+ @eTHêï u≤>∑T+<ë? y˚TeT+‘ê ø£*dæ ˇø=ÿø£ÿ <Óã“ y˚ùdÔ
MTπs˝Àø£+˝À e⁄+&˚yês¡T? Ç<˚ ÄKs¡T yê]ï+>¥. Çø£MT<ä Ç˝≤+{Ï
‘Ó*$e÷*q |üqT\T #˚XÊs¡+fÒ $TeTà*ï kÕø£å´+ ˝Ò≈£î+&Ü Vü≤‘·´#˚kÕÔ+
C≤Á>∑‘·Ô! MTπs<√ |òüTqø±s¡´+ #˚XÊeTì nqTø√e<äT›.
161
Ç≥T¢
$<ë´]ú ãè+<ä+
#·÷dæ qe⁄«≈£îHêï+. eT∞fl eTs¡Tdü{Ï ~q+ z ∫qï bÕ¬sÙ\T
e∫Ã+~. <ëì˝À |üdüT|ü⁄, ≈£î+≈£îeT, >±EeTTø£ÿ\T e⁄HêïsTT.
ªdüyÓTà˝À bÕ˝§Zq≈£î+&Ü ø±¢düT≈£î yÓ[flq Ä&É+>∑T\≈£îµ nì
sêdæe⁄+~.
Ç˝≤π> HÓ\ s√E\ es¡≈£î eTeTà*ï nH˚ø£ $<Ûë\ |”&ç+#ês¡T
yêfi¯ófl. Ä ø£fi≤XÊ\˝À #·~$q nìï s√E\÷ ø=+‘·eT+~ eTeTà*ï
<˚«wædü÷ÔH˚ e⁄Hêïs¡T. ø±˙ y˚TeTT>± y˚TeTT me]‘√q÷ X¯Á‘·T‘·«+
ô|≥Tºø√˝Ò<Tä .
Ç˝≤ zkÕ] düyTÓ à˝À $cÕ<äøs£ y¡ TÓ qÆ dü+|òTü ≥q »]–+~. <ëì‘√
H˚qT $#·*‘·T&çqj·÷´qT. Hê J$‘·+˝À Ä dü+|òüT≥qqT m|üŒ{Ïø°
eT]∫b˛˝ÒqT.
@<√ >=&Ée »]– eT∞fl düyÓTà #˚XÊs¡T $<ë´s¡Tú\T.
Ä s√E ≈£L&Ü y˚T+ eTT>∑TZs¡+ ø±˝ÒJøÏ yÓfi≤fl+. e÷eT÷\T>±H˚
#ê˝≤ eT+~ n\¢] #˚XÊs¡T. ø±˙ b˛sTTqkÕ]˝≤>± ø±<äT. ákÕ]
eTTeTàs¡+ ‘·–Z+~. m+<äTe\¢q+fÒ e÷ eTT>∑TZ] <ÛÓ’s¡´+ #·÷dæ ákÕ]
#ê˝≤eT+~ ø±¢düT\≈£î e#êÃs¡T. <ëì‘√ düyÓTà #˚j·T<ä\#·T≈£îHêïs¡T
u≤<Û|ä &ü bç ˛j·÷s¡T.
kÕj·T+Á‘êìøÏ düyÓTà Ç+ø± ñ<Ûäè‘·eTsTT+~. nìï ø±˝ÒJ\
$<ë´s¡T\ ú T ˇø£#√≥ #˚sês¡T. n+‘ê ñ‘ê‡Vü≤+>± ãj·T\T<˚sês¡T. y˚TeTT
yêfi¯fl‘√ ø£*ùd yêfi¯fl+ø±<äTø±˙ e÷ Vü‰dü\ º T n≥TyÓù’ | e⁄+&É≥+‘√ yÓfifl¯ ø£
‘·|æŒ+~ø±<äT.
ø=+#Ó+ <ä÷s¡+ yÓfi‚fldü]øÏ $<ë´s¡Tú\+‘ê $|üØ‘·+>± ns¡e≥+
yÓTT<ä˝…{≤ºs¡T. m+<äTø√ ns¡ú+ø±˝Ò<äT e÷≈£î.
161
 ªªmes√ ãdt ø£+&Éø£ºs¡≥. ª@+ |æ\¢\j·÷´ m|ü⁄Œ&É÷ düyÓTà\÷
Mfi¯Sfl #·<äTe⁄ø√≈£î+&ܵ nH˚dü]øÏ $<ë´s¡Tú\+‘ê ø£*dæ Ä ø£+&Éø£ºs¡T˙,
Á&Ó’es¡T˙ #êeyÓ÷<äT‘·THêïs¡Tµµ nHêï&ÉT ˇø£ $<ë´]ú.
y˚T+ eTT>∑TZs¡+ ÄyÓ’|ü⁄ q&ç#ê+. $<ë´s¡Tú\T ãdüT‡MT<ä sêfi¯ófl
s¡Te⁄«‘·THêïs¡T. @y˚y√ sêdüTHÔ êïs¡T ãdüT‡MT<ä. f…sÆ T¡ qT+∫ >±* rdæyX˚ Ês¡T.
n<ë›\T |ü>\ ∑ >={≤ºsT¡ .
n~ @<√ }]qT+∫ e∫Ãq ãdüT‡. ãdüT‡MT<ä @y˚y√ kÕe÷qT\T
e⁄HêïsTT. mes√ ˇø£‘·qT ãdüT‡ô|’øÏ møÏÿ düe÷qT\T ~+#·T‘·THêï&ÉT.
ãdüT‡ ˝À|ü* Á|üj÷· DÏ≈î£ \T øπ ø£\T ô|&ÉT‘·÷ uÛjÑ T· +‘√ $\$\˝≤&çb˛‘·÷
ãdüT‡qT+∫ <ä÷≈£î‘·THêïs¡T.
m+&É eT+&ç b ˛‘√+~. ãdü T ‡ô|’ q møÏ ÿ q‘· q T nø£ ÿ &˚
kıeTàdæ*¢|ü&ç b˛j·÷&ÉT. n‘·ìï |ü{Ϻ+#·T≈£îH˚yê¬ses¡÷ ˝Òs¡T. y˚TeTT
πøø£\T ô|&ÉT‘·THêï mes¡÷ $ì|æ+#·Tø√e&É+˝Ò<äT. e÷ eTT+<äT »q+
ì+&çb˛sTT e⁄Hêïs¡T. @e÷Á‘·+ eTT+<äT≈£î yÓfi¯fl{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT.
Ç+‘·˝À $<ë´s¡Tú\˝À mes√ n]#ês¡T. ªÇ˝≤ }s¡T≈£î+fÒ @+
˝≤uÛÑ+sê. ø±\Ã+&ç ãdüT‡qTµ nì.
e÷ >∑T+&Ó\T <ä&<É &ä ˝ É ≤&ÜsTT. y˚T+ @+ »s¡T>∑T‘√+<√ >∑eTì+#˚
˝À|ü˝Ò eT+≥\T ô|’¬ø>∑XÊsTT. ãdüT‡˝ÀH˚ ô|Á{À\T ì+&ÉT>± e⁄+~.
n–ï Á|ü»«]\¢{≤ìøÏ m+‘√ùd|ü⁄ |ü≥º˝Ò<äT.
y˚T+ eTT>∑TZs¡+ |æ∫Ãyêfi¯fl˝≤ >∑+‘·T˝ÒXÊ+. ªãdüT‡ô|’q eTìwæ
e⁄Hêï&ÉT ø±bÕ&É+Á&Ü |æ∫à yÓ<Ûäe˝≤¢sêµ nì ø√|ü+‘√ <Ój·T´+ |ü{Ϻq≥T¢
n]#ê+. ø±˙ $<ë´s¡Tú\T ‘·eT »j·T»j·T ìHê<ë\ eT<Ûä´ e÷
$cÕ<äsy¡ ê*ï $ì|æ+#·Tø√˝Ò<Tä .
ªªãdüT‡ô|’øÏ møÏÿ+~ mes√ ø±<äTsê. eTq ø±˝ÒJ˝À #·~y˚
nu≤“j˚Tµµ nì n]#ê¬ses√.
162
e÷≈£î ÁbÕD≤\T ‘√&˚dæq≥¢sTT+~. ø£+&Éø£ºs¡TMT<ä ø√|ü+ø=B›
düVü≤$<ë´]úì n–ïøÏ ÄVüQ‹#˚XÊs¡T $<ë´s¡Tú\T.
Hê >∑T+&Ó |ü–*b˛sTT+~. Ä s√E yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÜÃqT. Ç‘·sT¡ \≈£î
düVü‰j·T+ #˚j·÷\ì yÓ[fl Ä‘êàVüQ‹ #˚düT≈£îqï $<ë´]ú $TÁ‘·Tì ø√dü+
$\$\˝≤&ç b˛j·÷eTT.
Ä kÕj·T+Á‘·+ ø±˝ÒJ˝À dü+‘ê|üdüuÛÑ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.
eTs¡DÏ+∫q $<ë´]úì >∑T]+∫ m+<äs√ mH√ï $<Ûë\ e÷{≤¢&Üs¡T. H˚q÷
e÷{≤¢&ÜqT. Hê y˚<äq+‘ê yÓfi¯fl>∑ø±ÿqT. y˚TeTT m+‘· ns¡TdüTÔHêï
˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü ñÁ<˚ø£+‘√ $<ë´]ú ÁbÕD+ rdæqyê]ì ìs¡“¤j·T+>±
K+&ç+#êqT. me«s¡÷ e÷s¡Te÷{≤¢&É˝Ò<äT. Ä s√E H˚qT H√s¡T$|æŒ
K∫Ñ·+>± e÷{≤¢&çq+<äT≈£î #ê˝≤eT+~øÏ ÄX¯Ãs¡´+ø£*–+~.
6
ˇø£kÕ] m+<äTø√ Hê\T>∑T s√E\T ôd\e⁄\T e#êÃsTT.
ªªeTq+ ø£*dæ mø£ÿ&çø° yÓfi¯fl˝Ò<äT. eTÁ<ëdüT≈£î yÓ[fle<ë›+sêµµ
nHêïs¡T s¡|òüTT, X‚KsY.
H˚q÷ e÷s¡Te÷{≤¢&≈É î£ +&Ü ãj·T\T<˚sêqT. H˚qT Hê J$‘·+˝À
ô|<ä› q>∑s¡+ @B #·÷&É˝Ò<äT. ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£*dæ düs¡<ë>± ‹]– sêe#·TÃ
nì|æ+∫+~. yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚sêqT.
eTÁ<ëdüT˝À ~>∑>±H˚ mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤¢˝À ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . nø£ÿ&É s¡|Tüò T
u≤u≤sTT yêfi¯¢ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤¢+. ªªeT÷´õj·T+, ;∫e¬>’sê #·÷dæs¡+&çµµ
nì #ÓbÕŒs¡T u≤u≤sTTyêfi¯ó¢.
yÓTT<ä≥ eT÷´õj·÷ìøÏ yÓfi≤fl+. nø£ÿ&É nìï{Ïø£+fÒ •˝≤Œ\T,
∫Á‘ê\T Hê≈£î u≤>± q#êÃsTT. mH√ï Á|ü<˚XÊ\ qT+&ç ‘Ó∫à e⁄+∫q
•˝≤Á|ü ‹ eT\T, ˝ÀVü ≤ $Á>∑ V ü ‰ \T qqTï >∑ ‘ · ø ±\ yÓ ’ u Û Ñ e + yÓ ’ | ü ⁄
rdüT≈£îb˛j·÷sTT. eTTK´+>± neTsêe‹ •˝≤Œ\T uÖ<äT∆\ø±\+Hê{Ï
162
•\ŒyÓ’uÛÑyêìï düà]+#·T≈£îH˚≥T¢ #˚XÊsTT.
‘·sê«‘· eTT>∑TsZ +¡ ‘ê´>∑sêj·Tq>∑sT¡ ≈£î yÓfi≤fl+. dæìe÷ j·÷ø£sº q¢¡ T
#·÷&Ü\ì s¡|òüTT Á|ü‹bÕ<äq #˚XÊ&ÉT. H˚qT, X‚KsY ªªdüπsµµ nHêï+.
e÷¬øe«]ø° Ä Á|ü<˚XÊ\T ‹]–q |ü]#·j·T+ ˝Ò<äT. @<√ ñ
ã˝≤≥+ ‘·|üŒ y˚T+ me«]˙ ø£\TdüTø√˝Òø£b˛j·÷+. mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê
ªªwüO{Ï+>∑T≈£î yÓfi≤fls¡Tµµ, ªªW{Ÿ&√sY wüO{Ï+>∑T≈£î yÓfi≤fls¡Tµµ, ªªHÓ\ s√E\
es¡≈£î sês¡Tµµ nqï »yêãT˝Ò \_Û+#êsTT.
ndü˝Ò m+&É eT+&çb˛‘·÷ e⁄+~. ˇø£y|’Ó ⁄ü ø£˙dü+ ˇø£ q≥TDÏ>í ±˙
q{Ïì>±˙ #·÷&É˝Ò<˚ nH˚ ìs¡T‘ê‡Vü≤+. ∫e]øÏ ˇø£ q≥Tì Ç+{Ï<ä>∑Zs¡
ˇø£sT¡ ø£*XÊs¡T. ªª@eT+&û MTs¡T Ä+Á<Ûqä T+∫ edüTHÔ êïsêµµ nì n&ç>±&ÉT.
#ê˝≤ <ä÷s¡+qT+∫ edüTÔHêïeT+fÒ me]HÓ’Hê #·÷|ækÕÔ&Éì`
ªªne⁄qT #ê˝≤ <ä÷s¡+qT+∫ edüTÔHêï+µµ nì »yêãT #ÓbÕŒ+.
ªªH˚qT Çø£ÿ&˚ |üì#˚dTü HÔ êïqT. MT≈£î dü÷&º j ç ÷Ó #·÷|ækÕÔqT. Ç˝≤
‹]–‘˚ MTs¡T me«]˙ ø£\e˝Òs¡Tµµ nHêï&É‘·qT.
ªªu≤u≤“ãT. |ü⁄D´eTT+≥T+~. Ä |üì #ÓsTT´µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªdüsπ e÷ u≤ãT>±] <ä>]Z∑ øÏ rdüTø¬ fi≤ÔqT. Äj·Tq bÕdüT sêdækÕÔ&TÉ .
MTs¡T eTT>∑TsZ T¡ dü÷&º j
ç ÷Ó øÏ yÓfió¯ s› T¡ >±˙µµ nHêï&É‘q· T.
eTT>∑TZs¡+ n‘·ì‘√ ãj·T\T<˚sê+. ∫e]øÏ z Ç+{Ï <ä>∑Z]øÏ
rdüT≈£îyÓfi≤fl&É‘·qT. eTT+<äT z ø±s¡T ì*∫e⁄+~. Ç+{ÏøÏ ‘êfi¯+ y˚dæ
e⁄+~.
ªªø±s¡T e⁄+~. e÷ kÕsY Ç+{À¢H˚ e⁄+{≤&ÉT. e÷ kÕsYyêfi¯ófl
yÓqø£ b˛s¡¸qT˝À e⁄Hêïs¡T. #·÷dæ ekÕÔqT e⁄+&É+&çµµ nì Ç+{Ï yÓqøÏÿ
yÓfi≤fl&É‘·qT.
◊<äT ìeTTcÕ\ ‘·sê«‘· z q\¢{Ï e´øÏìÔ yÓ+≥ô|≥Tºø=ì e#êÃ&ÉT.
ªªMπs <Ûäsêàsêe⁄>±s¡T. ô|<ä› f…øÏïwæj·THé. MT˝≤+{Ïyês¡T
163
Ä+Á<ÛäqT+∫ e#êÃs¡+fÒ Äj·Tq≈£î uÛÑ˝Ò Á|”‹. #ê˝≤ eT+∫yês¡Tµµ nì
|ü]#·j·T+ #˚XÊ&ÉT.
y˚T+ qeTdüÿ]+#ê+.
ªª@$T≥u≤“sTT\T. mø£ÿ&çqT+∫ edüTÔHêïs¡T MTs¡T?µµ nì
n&ç>±&É‘q· T.
ªª‹s¡T|ü‹ qT+∫ edüTÔHêïeT+&ç. eTÁ<ëdüT #·÷&Ü\ì e#êÃ+.
dü÷º&çjÓ÷≈£î yÓfi≤›eTqT≈£î+≥÷e⁄+&É>± áj·Tq ø£ì|æ+#ês¡T. Çø£ÿ&çøÏ
e#êÃ+µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªn˝≤>±! bÕ|ü+ bıs¡T>∑÷s¡TqT+∫ e#êÃs¡qïe÷≥. eTT>∑TZØï
ˇø£ÿe÷s¡T |ü+|æ+#·s¡T. Ç<ä›] e÷Á‘·+ |ü+|ækÕÔs¡T. n+<äTe\¢ MT˝À
ˇø£s¡T Hê‘√ e#˚Ãj·T+&ç. $T–*q Ç<ä›s¡÷ eT∞fl ø±s¡T˝À e<äT›s¡T>±ìµµ
nHêï&ÉT.
ªªdüπsq+&çµµ nì ø£è‘·»„‘êdü÷#·ø£+>± ‘·\ }bÕ+ eTT>∑TZs¡+.
z |ü~ ìeTTcÕ\ ‘·sê«‘· eT∞fl e#êÃ&Üj·Tq ˝À|ü*qT+∫.
ªªMT $TÁ‘·T&çì Ç|ü⁄Œ&˚ |ü+|æ+#˚XÊqT. n‘·qT ãdüT‡˝ÀH˚
yÓfi≤ÔqHêï&ÉT. Hê≈£î #ê˝≤ ‘·\H=|æŒ>± e⁄+~. n+<äTe\¢ dü÷º&çjÓ÷øÏ
yÓfi¯fl<ä\#·Tø√˝Ò<äT. MT≈£î bÕdüT sêdækÕÔqT. MTs¡T yÓfi¯fl+&ç. H˚qT
sê˝Òøb£ ˛‘·Tqï+<äT≈£î @MT nqTø√e<äTµ› µ nHêï&Üj·Tq.
ªª<ëìπø+ |üs¡yê˝Ò<äT˝…+&ç. MT‘√ e∫Ãq X‚KsY≈£î Çø£ÿ&ç
$wüj÷· ˝ÒM ‘Ó©e⁄ø±˙ Hê≈£î eTÁ<ëdüT u≤>± |ü]#·jT· y˚T. Ç+‘·≈î£ eTT+<˚
Çø£ÿ&É #ê˝≤ #·÷XÊqT. e÷ u≤u≤sTT Çø£ÿ&˚ e⁄Hêïs¡Tµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªn˝≤>±! MT≈£î Çø£ÿ&ç $wüj·÷\˙ï ‘Ó\Tdüqïe÷≥. X¯u≤wt.
n˝≤>∑sTT‘˚ |üs¡yê˝Ò<äT. H˚qT bÕdüT sêdækÕÔqT. z ‘Ó\¢ø±sTT‘·+ ø±yê*.
n˝≤ dü+<äT ‹]–‘˚ z ø=≥Tº e⁄+~. nø£ÿ&ç¬ø[fl ‘Ó\¢ ø±sTT‘·+
rdüT≈£îs¡+&çµµ nHêï&Üj·Tq.
163
 ªªìeTTwü+˝À ekÕÔ+µ nì ñ‘ê‡Vü≤+>± ãj·T\T<˚sês Ç<ä›s¡+.
ø±sTT‘·+ rdüTø=ì ‘·«s¡‘«· s¡>± e#êÃ+. <Ûsä êàsêe⁄ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
Ç+{À¢øÏ yÓfi≤fl+. yÓqø£yÓ’|ü⁄ b˛s¡¸qT nì #ÓbÕŒ&Éì n≥T yÓ[fl #·÷XÊ+.
ø±˙ n˝≤+{Ï b˛s¡¸H˚B ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ÄX¯Ãs¡´+y˚dæ+~.
ªª@$TÁ{≤ Ç~ n+‘ê $∫Á‘·+. eTq+ ø±sTT‘·+ ‘Ó#˚Ã˝À|ü\
Ç\÷¢ e÷j·TeTsTT+~. <Ûsä êàsêeP e÷j·TeTj·÷´&ÉTµµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªªdü + <˚ V ü ≤ + ˝Ò < ä T sê. eTq+ yÓ ÷ dü b ˛j· ÷ +. ø±sTT‘· +
‘ÓeTàqï|ü⁄Œ&ÉT ˇø£fi¯fl+ Çø£ÿ&˚ e⁄+&ç eTs=ø£fi¯ófl yÓfi≤fl*‡+~µµ nHêïqT
H˚qT.
ªªn|ü ⁄ Œ&É T eTs√ ø±s¡ D + yÓ ‹ π ø yê&É T . yÓ ÷ dü +
#Ój·÷´\qT≈£îqïyêfi¯ófl @<√ $<Ûä+>± #˚kÕÔs¡T. eTqy˚T ˇø£y˚fi¯
bıs¡ã&ܶyT˚ yÓ÷. n‘·ì~ |üøÿ£ Ç˝Òy¢ ÷Ó . nø£ÿ&É #·÷<ë›e÷µµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
Ç+‘·˝À nø£ÿ&˚ e⁄qïø±s¡T <ä>∑Z]øÏ ˇø£ e´øÏÔ e#êÃ&ÉT. yÓ+≥H˚
H˚qT yÓ[¢`
ªªÇ~ <Ûäsêàsêe⁄>±] ø±s¡Tø£<ä+&ûµµ nì n&ç>±qT.
ªª<Û ä s êàsêyé ? Vü Q ádt <ä { Ÿ e ÷Hé µ µ n+≥÷ ø±s¡ T ˝À
‘·TÁs¡TeTHêï&Ü e´øÏÔ.
Çø£ e÷ø£s¡úyÓTÆ b˛sTT+~. y˚T+ yÓ÷düb˛j·÷eTì.
ªªs¡|Tüò T. eTq <ä>sZ∑ ¡ &ÉãT“ <ädÿü +e⁄+fÒ ø=fÒj
º ÷· \ì #·÷XÊ&É‘q· T.
qTe⁄« eTÁ<ëdüT u≤>± ‘Ó\Tdüì #ÓbÕŒe⁄ø£<ë. n+<äTe\¢ Çø£ Mfi¯fl‘√
˝≤uÛÑ+˝Ò<äì eTq*ï e~*+#·T≈£îHêï&ÉT. Ç<ä›s¡÷ <=+>∑düHêïdüT˝Ò.
dü+<˚Vü≤+˝Ò<äTµµ nHêïqT H˚qT.
ªªÇ+‘·ø° X‚KsY @eTj·÷´&√sê. yê&ç #˚‹øÏ >∑&j ç ÷· s¡+, ñ+>∑s+¡
n˙ï #·÷dæ u≤>± &ÉãT“qïyê&Éì ‘Ó\TdüTø=ì e⁄+{≤&ÉT. n+<äTπø yê&çì
s¡eTàì |æ\T#·T≈£îb˛j·÷&ÉTµµ
164
ªªne⁄ÁHê. yê&çì mø£ÿ&çøÏ |ü+|æ+#ê&√ @$T{À. yêDÏí mø£ÿ&Éì
yÓ‘·ø£>∑\+. eTT+<äT Ç+{ÏøÏ yÓfi≤›+ |ü<ä. yê&ÉT Ç+{Ïπø e#êÃ&˚yÓ÷
#·÷<ë›+µµ nHêïqT.
yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚] Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl+.
X‚KsY Ç+{À¢H˚ e⁄Hêï&ÉT.
ªVü≤eTàj·T´. M&ÉT øπ eå T+>± Ç\T¢ #˚sê&ÉT. n+‘˚ #ê\Tµ nqTø=ì
X‚KsY <ä>∑Zs¡ #˚sê+.
ªªs¡+&çu≤ã÷ s¡+&ç. n|ü⁄Œ&˚ ekÕÔs√ ˝Òø£ dü÷º&çjÓ÷\˙ï #·÷dæ
ekÕÔs√ ‘Ó*j·Tø£ <Ûäs¡àdü+<˚Vü≤+˝À |ü&ܶqTµµ nHêï&ÉT.
ªªqTe⁄« #·÷XÊyê b˛˙µµ n&ç>±&ÉT s¡|òüTT.
ªªz #·÷XÊqT. yêVæ≤˙ dü÷º&çjÓ÷ π>≥T <ä>∑Zs¡ qT+#=ì
ns¡>∑+≥ùd|ü⁄ ø±|ü˝≤yêDÏí #·÷dü÷Ô e⁄HêïqT. <äTsêàs¡TZ&ÉT <Ûäsêàsêe⁄
ekÕÔ&Éìµµ |üfi¯ófl |ü≥|ü≥ ø=]ø±&ÉT X‚KsY.
ªªndü˝Ò+ »]–+<√ #Ó|üŒsê. &=+ø£‹s¡T>∑T&ÉT e÷≥\T e÷ìµµ
nHêïqT.
ªªø=+#Ó+ z|æø£|ü≥º+&ç u≤ã÷. n˙ï #ÓbÕÔqT. H˚qT ˝À|ü*øÏ
yÓfi≤flHê. n≥TyÓ’|ü⁄ yÓfi‚Ô Ç\÷¢ ˝Ò<äT yêøÏ© ˝Ò<äT. Ä ìeTTwü+˝À Hê≈£î
@eTì|æ+∫+<√ @$T{À Ç+{Ï ‘·\T|ü⁄\T y˚deæ ⁄HêïsTT˝Ò nqT≈£îHêïqT.
Ç+{ÏøÏ n≥TyÓ’|ü⁄ ≈£L&Ü ˇø£ π>≥T e⁄+~. yê&ÉT qqTï Ä π>≥T
<ä>∑Zπs ì˝ÀÃu…{Ϻ e÷{≤¢&Ü&ÉT. ªMT CÒãT˝À dü÷º&çjÓ÷≈£î yÓfi‚fl≥|ü⁄Œ&ÉT
&ÉãT“˝ÒM e⁄+&É≈£L&É<äT. n+‘ê z ø£es√¢ y˚dæ π>≥T <ä>∑Zπs Ç∫à yÓfi≤fl*.
MT <ä>∑Zs¡ e⁄qï &Éã“+‘ê Ç˝≤ Ç#ÓÃj·T´+&çµ nHêï&ÉT.
Hê <ä>∑Zs¡Tqï e+<ä s¡÷bÕj·T\T Ç#êÃqT. n‘·qT z ø£es¡T rdæ
Ä H√≥T n+<äT˝À ô|{≤º&ÉT. <ëìô|’q dü÷º&çjÓ÷ ù|s¡T sêdæ Hê
#˚‹øÏ#êÃ&ÉTµµ
164
 ªª˙ #˚‹øÏ#˚ÃXÊ&ÉT ø£<ë. |üs¡yê˝Ò<äT. ‘·qT rdüTø√˝Ò<äTµµ nì
eT<Ûä´˝À ø£*Œ+#·T≈£îHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªª$q+&ÉÁsê H˚qT #Óù|Œ~. n˝≤ Ç#êÃ&Ü? Ç∫à ªHê≈£î ˇ+{À¢
u≤>∑T˝Ò<äT. H˚qT bÕdüT sêdækÕÔqT. MTs¡T yÓfi¯fl+&çµ nì #Ó|æŒ ˇø£
ø±sTT‘·+˝À @<√ ¬ø*øÏ HêøÏ#êÃ&ÉT. eT∞fl @eTqT≈£îHêï&√ @yÓ÷. ªMTs¡T
yÓ[fl yêVæ≤˙ dü÷º&çjÓ÷ <ä>∑Zs¡ yÓsTT{Ÿ#˚dü÷Ô e⁄+&É+&ç. H˚qT ekÕÔqTµ
nì sêdæ∫Ãq ø±sTT‘·+ rdüT≈£îHêï&ÉT. qqTï yêVæ≤˙ dü÷&º j ç ÷Ó yÓ|’ ⁄ü yÓfifl‚
ãdüT‡ møÏÿ+∫ eTØ yÓfi≤fl&ÉT.
ª&Éã“+‘ê ø£es√¢ ô|{≤ºsπ yÓ÷. MT≈£î ãdüT‡≈£î &ÉãT“\T e⁄+#·+&çµ
nì ¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\T Ç#êÃ&ÉT. ª&ÉãT“\Tqï ø£es¡T dü÷º&çjÓ÷ π>≥T
<ä>∑Zs¡ Ç∫à yÓfi≤fl*. n+<äTe\¢ <ëìï ∫+#·e<äT›. n˝≤π> e⁄+#·+&çµ
nHêï&ÉT. Hê≈£î ãdüT‡ møÏÿq ‘·sê«‘· nqTe÷q+ e∫Ã+~. Çø£ ñ
+&Éã≥º˝Òø£ ∫+∫ #·÷XÊqT. n+<äT˝À ‘Ó\¢ ø±sTT‘·+ eTTø£ÿ\THêïsTTµµ
ªªÄµµ nì H√s¡T ‘Ó]#ê+.
ªªdü÷º&çjÓ÷ <ä>∑Z]øÏ yÓfi¯fl≥+ e´s¡úeTì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. nsTTHê
$TeTà*ï ≈£L&Ü Ç˝≤π> #˚dæ dü÷º&çjÓ÷ <ä>∑Z]øÏ |ü+|ækÕÔ&˚yÓ÷ nH˚ ñ
<˚›X¯+‘√ nø£ÿ&˚ ø=+‘· ùd|ü⁄+&ç e#êÃqT. Hê n<äèwüº+ ø=B› Ç+{ÏøÏ
sêe{≤ìøÏ ∫\¢s¡ &ÉãT“\THêïsTTµµ
e÷≈£î »]–q dü+>∑‹ ≈£L&Ü #ÓbÕŒ+.
ªªMT≈£î eTÁ<ëdüT ‘Ó\Tdüì #Ó|Œü &É+‘√ Hê≈£î #˚dqæ ≥T¢ #Ój÷· ´\ì
kÕVü≤dæ+#·˝Ò<äT yÓ<Ûäe. ˝Òø£b˛‘˚ eTq≈£î ‹s¡T>∑TÁ|üj·÷D≤ìøÏ ≈£L&Ü
&ÉãT“\T ˝Ò≈£î+&Ü #˚ùdyê&ÉT. yêfi¯flì Ç+‘·{Ï‘√ e<ä\≈£L&É<äT. πs|ü⁄ Ä
ÁbÕ+‘ê\πø yÓfi≤›+. m˝≤¬>’Hê yêfi¯flH=ø£ |ü≥Tº |ü&É<ë+µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
n<äèwüº+ø=B› &ÉãT“ <=]øÏHê <=s¡ø£e#·TÃqì y˚T+ eT∞fl
‘ê´>∑sêj·T q>∑sY≈£î yÓfi≤fl+. bı<äT›{ÏqT+∫ eT<Ûë´Vü≤ï+ es¡≈£î M~Û M~Û
165
>±*+#êeTT. eTT+<äT s√E ‹]–q#√≥¢ ‹]>±eTT.
ªª˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äTsê. yêfi¯ófl ˇø=ÿø£ÿ ~q+ ˇø=ÿø£ÿ#√≥ eTø±+
y˚kÕÔsT¡ . ìqï eTq bÕ*{Ï j·TeTTfi¯fl˝≤>± <ë|ü⁄]+#ês¡Tµµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T
ìs¡T‘ê‡Vü≤+>±.
ªª˝Ò<äTsê. Ç<˚yêfi¯fl ø±s¡´kÕúq+. Çø£ÿ&É ‘·|üŒ eT¬sø£ÿ&Ü Ç˝≤
yÓ÷dü+ #˚j·TqT M\T|ü&É<äT. ‘·|üŒ≈£î+&Ü á ÁbÕ+‘ê\˝ÀH˚ mø£ÿ&√
ˇø£#√≥ <=s¡T≈£î‘ês¡Tµµ nHêïqT H˚qT.
eT<Ûë´Vü≤ï+ ¬s+&ÉT >∑+≥\sTT+~. Äø£\e⁄‘·T+fÒ uÛÀ+#˚dæ
s√&ÉT¶MT~øÏ e#êÃeTT. eTeTà*ï <Ûäsêàsêe⁄ <ä>∑Z]øÏ rdüT≈£îyÓ[flq e´øÏÔ
n\¢+‘· <ä÷s¡+˝À ôd’ø\ Ï TMT<ä edü÷Ô ø£ì|æ+#ê&ÉT. eTT>∑TsZ +¡ #Ó≥Tº yÓqø£
<ë≈£îÿHêï+. n‘·qT sê>±H˚ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± n‘·ì ôd’ø\ Ï TMT<ä |ü&ܶ+. n‘·qT
‘·|æŒ+#·T≈£î yÓfi¯fl{≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT ø±˙ M\Tø±˝Ò<äT. X‚KsY n‘·ìï
>∑{>ºÏ ± |ü≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
ªªˇπsjYT sêôdÿ˝Ÿ! eTeTà˝Òï yÓ÷dü+ #˚kÕÔe⁄Á{≤? e÷πø+
‘Ó*j·T<äqT≈£îHêïyê? ˙ n+‘·T ‘˚\TkÕÔqT #·÷&É Çyêfi¯µµ nHêï&ÉT.
ªªHêπ ø + ‘Ó © <ä + &ç . MT e+<ä s¡ ÷ bÕj· T \T rdü T ≈£ î qï
Äj·Tqï&É>+∑ &çµµ nHêï&ÉT –+E≈£î+≥÷.
ªªMT eTTsƒê dü+>∑‹ ‘Ó©<äqT≈£îHêïyê? e÷˝≤{Ïyêfi¯flì yÓ÷dü+
#Ój·T´&Éy˚T MT eè‹Ô. |ü<äsê b˛©dt ùdºwüqTøϵµ nì ˝≤≈£îÿb˛kÕ>±+
eTT>∑TsZ +¡ .
ªªMT &ÉãT“\T MT≈£î Ç|æŒkÕÔqT. qqTï e~˝…j·T´+&çµµ nì
ø±fi¯fluÒsêì ø=#êÃ&É‘·qT.
ªªMT &ÉãT“\T MT≈£î Ç|æŒkÕÔqT. qqTï e~˝…j·T´+&çµµ nì
ø±fi¯fluÒsêì ø=#êÃ&É‘·qT.
ªª˝Ò<Tä sê! ìqTï e~*ô|&˚Ô eT∞fl Ç˝≤+{Ï |üqT\T #ÓjT· ´≈£î+&Ü
165
e⁄+{≤eì >±´s¡+{° @$T{Ï?µµ nì n‘·ìï b˛©düT ùdºwqü T≈£î ˝≤¬øÿfi≤fl+.
nø£ÿ&çøÏ yÓfi¯fl>±H˚ b˛©düT\‘·ìï >∑Ts¡TÔ|ü{≤ºs¡T. ªªzôVA! eT∞fl
e#êÃeÁ{≤. mìïkÕs¡T¢ ìqTï ø={ϺHê #·+|æHê ãT~∆˝Ò<äTø£<ë. eT∞fl m+‘·
ø=fÒºXÊyé Mfi¯fl <ä>∑Zs¡?µµ nHêïs¡T.
ªªe+<ä s¡÷bÕj·T\T kÕ$T. ìqïH˚ e÷ u≤dt rdüT≈£îHêïs¡Tµµ
nHêï&É‘q· T.
Ç~ n‘·ì ì‘·´eè‹Ô nì ‘Ó*dæb˛sTT+~. Á|ü‹s√E Ç˝≤π>
n‘·qT, n‘·ì eTTsƒê e+<ä\ø=~› dü+bÕ~kÕÔs¡ì ‘Ó*dæ+~. eTÁ<ëdüT≈£î
Ç#˚à ne÷j·T≈£î*ï yÓ÷dü+#˚dæ dü+bÕ~+#˚ eTTsƒê≈£î dü+ã+~Û+∫q
e´øÏÔì |ü{Ϻ Ç#êÃ+ø£<ë nì ‘·è|æÔ $T–*+<äT e÷≈£î.
Ä s√E kÕj·T+Á‘·+ m+‘√ ñ˝≤¢d+ü >± yÓTØHê ;∫yÓ|’ ⁄ü yÓfi≤fl+
n+<äs+¡ . eTqdüT m+‘√ ‘˚≥|ü&+ç ~. bı<äT{ › qÏ T+∫ m+&É˝À ‹]>±y˚TyÓ÷
#·\¢{Ï düeTTÁ<ä|ü⁄ >±* ‘·–˝Òdü]øÏ ÁbÕD+ ˝Ò∫e∫Ã+~. Á|ü|ü+#·+˝Àì
n+<äyÓTÆq ;∫\˝À yÓTØHê ;∫ ˇø£{Ï. nø£ÿ&ç |ü]düsê\T, ÇdüTø£y˚ùdÔ
sê\q+‘· »q+, rsêq nD≤í<äT¬s’düe÷~Û, eTÁ<ëdüT $X¯«$<ë´\j·T
uÛÑeHê\T, Áô|dæ&Ó˙‡ ø£fi≤XÊ\ uÛÑeHê\T, rs¡+ bı&ÉT>∑THê Á|üeTTKT\
ì\TyÓ‘T· Ô $Á>∑V‰ü \T #·÷dæ e÷ eTqdüT\T ñbıŒ+>±sTT. düeTTÁ<ä+ ˇø£ÿfÒ
#ê\T eTqdüT ùd<ärs¡{≤ìøÏ nqTø=ì Ä kÕj·T+Á‘·+ Vü‰sTT>± >∑&bç Õ+.
7 ªªz] |æ∫ÃHêj·THê! n~ eT+>∑fi¯dü÷Á‘·+ ø±<äT, ã+>±s¡T #Ó’qT.
$<ë´]ú J$‘·+˝ÀH˚ eT]ø=ìï $+‘· nqTuÛyÑ ê\T m<äTs¡j÷· ´sTT
Hê≈£î. yê{Ï˝À düTC≤‘·≈£î dü+ã+~Û+∫q Á|üø£s¡D+ ˇø£{Ï.
y˚TeTT #·~y˚ ø±˝ÒJ˝À ne÷àsTT\T ˝ÒsT¡ . ø±˙ Ä @&Ü~qT+∫
ne÷àsTT\qT ≈£L&Ü #˚s¡TÃø√yê\qT≈£îHêïs¡T. |òü*‘·+>± e÷‘√u≤≥T
◊<äT>∑Ts¡T ne÷àsTT\T e÷Á‘·+ &çÁ^˝À #˚sês¡T. yêfi¯fl˝À düTC≤‘· nH˚
ne÷àsTT e⁄+~.
166
H˚qT, X‚KsY, s¡|òüTT rdüT≈£îqï Á>∑÷|ü⁄˝À düTC≤‘· e÷Á‘·+ e⁄+~.
$T–*qyêfi¯ófl Ç+^¢wüß, ‘Ó\T>∑T ‘·s¡>∑‘·T\≈£î e÷Á‘·+ e#˚Ãyês¡T. Á>∑÷|ü⁄
düã®≈£îº ‘·s¡>∑‘·T\T »]π>≥|ü⁄Œ&ÉT düTC≤‘· e÷Á‘·+ e⁄+&˚~.
Á|üÁ|ü<∏äeT+>± düTC≤‘· ‘·s¡>∑‹˝À n&ÉT>∑Tô|{Ϻq s√E ‘·s¡>∑‹˝À
ø=+‘· ø£\es¡+ ø£*–+~. Ä ne÷àsTT n&çàwüqT ø±düÔ Ä\dü´eTsTT+~.
n+<äTe\¢ Ä$&É sêø£ |üP]Ô>± nìØøÏå‘·+. H˚qT kÕe÷q´+>± ‘·\
e+#·Tø=ì sêdüT≈£î+≥÷ e⁄+&˚yêDÏí. X‚KsY –\¢&É+‘√ ªm+<äTø±µ nì
‘·\ m‹Ô#·÷XÊqT.
düqï>± bı&ÉT>±Z #êeTq#êj·T $Á>∑Vü≤+, >∑T+Á&É{Ï eTTK+,
$XÊ\yÓTÆq ø£fi¯ófl ø£ì|æ+#êsTT. @<√ nìs¡«#·˙j·TyÓTÆq Äø£s¡¸D e⁄+~
Ä ne÷àsTT˝À.
ªªn+<ä+>± e⁄+~sê ne÷àsTTµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
Ä ne÷àsTTyÓù’ | >∑T&É|¢ Œü –+∫ #·÷düTHÔ êï&ÉT.
ªª#ê\T, ø£[fl≥T ‹|ü⁄Œµµ nì ˇø£ <Óã“ y˚XÊqT yÓT\¢>±.
nsTTHê s¡|òüTT ø£fi¯ófl ‹|ü⁄Œø√˝Ò<äT.
Ç+‘·˝À X‚KsY≈î£ @<√ nqTe÷q+ ø£*–q≥T¢+~. ªªˇπsjYT |æ∫Ã
düHêïdüT˝≤¢sê! Ä ne÷àsTT yÓT&É˝À eT+>∑fi¯dü÷Á‘·+ e⁄qï≥T¢+~
#·÷&É+Á&Ü. ô|fi¯s¢ TT+~ ø±uÀ\T. NNÛ n|ü#ês¡+µµ nì #Ó+|ü˝dÒ Tü ≈£îHêï&ÉT.
u≤>± #·÷&ÉTµµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªªb˛˙˝Ò u≤ã÷ eTq¬ø+<äT≈£î. @ #Ó’H√ @$T{À. qTe⁄« >∑T&ÉT¢
n|üŒ–+#·&É+ e÷H˚kÕÔyê ˝Ò<ëµµ u…~]+|ü⁄ <Û√s¡DÏ˝À nHêï&ÉT X‚KsY.
Ç+‘·˝À ˝…ø£Ãs¡s¡T sêe&É+‘√ dü+uÛ≤wüD Ä–b˛sTT+~.
s¡|Tüò T, düTC≤‘· e∫Ãq|üŒ{Ï qT+∫ n<√˝≤ nsTTb˛j·÷&ÉT. Hê≈£î,
X‚KsY≈£î yê&ç eTqdüT˝À @eTT+<√ ns¡ú+ø±˝Ò<äT.
166
 ªªˇπsjYT #·+Á<äT! eTqyê&ÉT ô|&É<ë] |ü&TÉ HÔ êï&ÉTsê. sêÁ‹ ≈£L&Ü
ø£\˝À ªdüTC≤‘·µ nqï≥T¢ $ì|æ+∫+~. ø=~›ø=~›>± |æ∫à m≈£îÿ‘·Tqï≥T¢+~µµ
nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªn˝≤>± Hê≈£î ‘Ó©<˚. @$TÁ{≤ s¡|òüTT. @$T{Ï dü+>∑‹? düTC≤‘·
@+ ô|<ä› n+<ä>∑‘ÓÔ nì Áù|$TkÕÔe⁄. eT]ø±düÔ n+<ä+>± e⁄qïyêfi¯flqT
#·÷düTø√sê<ä÷µµ nHêïqT H˚qT.
ªª˙πø+ ‘Ó\Tk˛jYT. s¡|òüTT Á|üø£è‹ ñbÕdü≈£î&ÉT. ø£fi≤sê<Ûä≈£î&ÉT.
n‘·ìøÏ ‘Ó*j·Tì ns<ä+. Äø£sD ¸¡ ˙πø+ ‘Ó\TdüT. nsTTHê ‘êqT yÓT∫Ã+~
s¡+uÛÑø£<ëµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªª#ê˝…¢+&ç y˚fi≤ø√fi¯+. ø±|ò” ‘ê>=<ë›+ |ü<ä+&çµµ nì e÷ e÷≥*ï
<ë≥y˚XÊ&ÉT s¡|òüTT.
ø±´+{°Hé˝À X‚KsY eT∞fl n+<äT≈£îHêï&ÉT`
ªªs¡|òüTT! qTy˚«+ uÛÑj·T|ü&É≈£îsê. ˙¬ø+<äT≈£î. m˝≤¬>’Hê ˙‘√ Ä
ne÷àsTTøÏ |ü]#·j·T+ ø£*π>≥T¢ #˚kÕÔ>±µµ
ªªHêπø+ nø£ÿs¡˝Ò<äT. m+<äTø£˝≤ Hê MT<ä nuÛ≤+&É+ y˚kÕÔs¡T.
Áù|e÷ ˝Ò<äT <√e÷ ˝Ò<äT. }s¡≈£î+&É+&çµµ nì ãTø±sTT+#ê&ÉT s¡|òüTT.
s¡|òüTT≈£î düTC≤‘· n+fÒ Çwüº+ ø£*–+~ nì e÷≈£î u≤>±
‘Ó*dæb˛sTT+~. düTC≤‘· ì+&ÉT<äq+, Ä&É+ãs¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ ÄyÓT Á|ües¡qÔ
e÷≈£ î q#êÃsTT. m˝≤¬ > ’ H ê ÄyÓ T ‘√ |ü ] #· j · T +
dü+bÕ~+#·Tø√yê\qT≈£îHêï&ÉT.
ˇø£ kÕj·T+Á‘·+ s¡|òüTT @<√ #ÓbÕŒ\ì ñã˝≤≥|ü&ÉT‘·Tqï≥T¢
nì|æ+∫+~. ∫e]øÏ ø£wüº+MT<ä nHêï&ÉT`
ªªˇπsjYT! qqTï n\¢] #Ój·T´qT n+fÒ z $wüj·T+ #ÓbÕÔqTµµ
d”]j·Tdt>± eTTK+ ô|{≤º&ÉT.
ªª@$TÁ{≤ @+ »]–+~? me¬s’Hê ‹{≤ºsê? ˝Òø£ u…~]+#êsê?
167
@eTsTT+~ ñqï≥Tº+&çµµ nHêïqT.
ªªn<˚+ ˝Ò<äTsê. n<˚ düTC≤‘· $wüj·T+...µµ qdæ>±&ÉT s¡|òüTT.
ªªÄVü‰! nsTT‘˚ #Ó|ü⁄Œ #Ó|ü⁄Œ. $ ÄsY ¬s&çµµ nHêï+.
ªª@+˝Ò<Tä sê. m˝≤>∑sTTHê Ä ne÷àsTT‘√ e÷{≤¢&Ü\ì e⁄+~µµ
yÓT\¢>± ‘·q n_ÛÁbÕj·T+ e´ø£Ô+ #˚XÊ&ÉT s¡|òüTT.
ªªz j·Tdt. <ëìπø+. @<Ó’Hê bÕ¢qT y˚<ë›+µµ nHêï+.
ªªy˚ùd<˚<√ ‘·«s¡>± y˚j·T+Á&Ü. eT∞fl #·<äTe⁄ø√yê*µµ nHêï&ÉT
s¡|òüTT.
ªªdüπs˝Ò. qTe⁄« #·<äTe⁄ø√y√jYT. y˚TeTT Ä˝À∫kÕÔ+µµ nHêï&ÉT
X‚KsY.
ªªz |üì #Ój·T´sê. ‘Ó\T>∑T H√≥T‡ qTe⁄« dü]>±Z sêdüTø√˝Ò<äì
#Ó|æŒ Ä ne÷àsTT H√≥T‡ n&ÉT>∑T. ÇùdÔ dü]. ˝Ò≈£î+fÒ #Û·ùdÔ düTC≤‘·
|üø£ÿ #·÷&=<äT›µµ H˚qT dü\Vü‰ Ç#êÃqT.
ªªdüπssêµµ nì n+^ø£]+#ê&ÉT s¡|òüTT.
eTs¡Tdü{Ï ~q+ bı<äT›H˚ ˝Ò#ê&ÉT s¡|òüTT.
ªªˇπsjYT! Hê≈£î sêÁ‹ düTC≤‘· ø£˝À¢ ø£qã&ç+~sê. H˚qT Ç+‘·es¡≈î£
ø£\\qT qeTà˝Ò<äT>±˙ Ç|ü⁄Œ&ÉT qe÷à*‡ek˛Ô+~. H˚qT düTC≤‘·‘√
e÷{≤¢&çq≥T¢ ø£\>∑HêïqT. nsTT‘˚ H√≥T‡ Ç∫Ã+<√ ˝Ò<√ >∑Ts¡TÔ˝Ò<äTµµ
e÷yÓ’|ü⁄ #·÷XÊ&ÉT s¡|òüTT.
ªªyÓØ>∑T&é! n˝≤>∑sTT‘˚ ‘·|üŒ≈£î+&Ü á s√E e÷{≤¢&ÉT‘êe⁄
düTC≤‘·‘√. Á|üj·T‹ï+#·Tµµ nHêï+.
Ä s√E ‘·TbÕqT˝≤+{Ï es¡¸+. ø±˝ÒJ eT÷ùdXÊs¡T. ø±˙ Ä
$wüj·T+ ø±˝ÒJøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘·>±˙ ‘Ó©˝Ò<äT.
ªªNÛ. <äTs¡<èä wüeº +‘·TDÏsí ê. á s√E düTC≤‘· ø±˝ÒõøÏ e∫à e⁄+&É<Tä .
Ç+‘· es¡¸+˝À m˝≤ edüTÔ+~?µµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
167
 ªªe∫à e⁄+&=#·TÃ. ˝Ò&ûdt s¡÷eTT˝ÀøÏ yÓ[fl #·÷dæsêµµ yÓT\¢>±
HÓ{≤º&ÉT X‚KsY s¡|òüTTqT.
ªªneTàu≤uÀjYT. ˝Ò&ûdt s¡÷yéTπø. mes¡Hêï #·÷ùdÔ Ç+πøeTHêï
e⁄+<ë!µµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªnsTT‘˚ ø±¢düTs¡÷+˝À n&ÉT>∑T<ëeTqT≈£îHêïyê H√≥T‡?
|æ\¢\+‘ê n\¢]ô|≥ºs¡÷. ˝Ò&ûdts¡÷+˝À nsTT‘˚ e⁄+&˚~ nsTT<äT>∑Ts¡T
Ä&É|\ æ ˝¢ >Ò ±. yêfi¯ófl #·÷dæHê @MT nqs¡T yÓfifl¯ y√jYTµµ nì HÓ{≤º+ n‘·ìï.
m˝≤>√ <ÛÓ’s¡´+ #˚düTø=ì yÓfi≤fl&ÉT s¡|òüTT. es¡¸+˝À ‘·&ÉTdü÷Ô
|üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷ yÓ[fl ˝Ò&ûdts¡÷+ ãj·T≥ ì\ã&ܶ&ÉT. ˝À|ü\Tï+∫
nsTT<ës¡T >=+‘·Tø£\T $ì|ædTü HÔ êïjYT. n+<äT˝À ø¬ $TÁd”º y˚T&ÉyTé >=+‘·Tø£
≈£ L &Ü $ì|æ + ∫~. >∑ T +&Ó <ä & É < ä & É ˝ ≤&É T ‘· T +fÒ eT∞fl yÓ q ≈£ î ÿ
|üsT¡ >¬ ≥Tºø=Hêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªª@$TÁ{≤ @eTsTT+~? ñ+<ë düTC≤‘·µµ nì n&ç>±+.
ªª¬ø$TÁd”º y˚T&ÉyéT ≈£L&Ü nø£ÿ&˚ e⁄+~sê. n+<äTø£ì }|æ]
_>∑ã≥Tºø=ì |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =#êÃqTµµ s=|ü⁄Œ‘·÷ #ÓbÕŒ&ÉT s¡|Tüò T.
ªªz] ˙ <ä T +|ü ‘ Ó > ∑ . @$TÁ{≤ qTe⁄«. Çe‘· * øÏ |æ * ∫
n&É>˝ ∑ øÒ b£ ˛j·÷yéµµ nì eT+<ä*+#ê+.
ø=+‘·ùd|ü⁄ nø£ÿ&˚ ø±|ü⁄ y˚XÊ+. Ç+‘·˝À es¡¸+ ø=+#Ó+ ‘·–Z+~.
ˇø=ÿø£ÿπs Çfi¯fl≈£î yÓ[flb˛kÕ>±s¡T. ˝Ò&ûdts¡÷+˝À+∫ ¬ø$TÁd”º y˚T&ÉyéT
e#˚Ãdæ+~. ne÷àsTT\T ≈£L&Ü ˇø=ÿø£ÿπs sêkÕ>±s¡T.
düTC≤‘· ≈£L&Ü ek˛Ô+~. s¡|òüTT _ø£ÿyÓTTVü≤+ y˚düT≈£îì
#·÷düTHÔ êï&ÉT.
ªªn~>√sê düTC≤‘· ek˛Ô+~. y˚T+ <ä÷s¡+>± yÓ[flb˛‘ê+.
e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT |ü⁄düÔø£+ n&ÉT>∑T. @+ |òüsê«˝Ò<äT. <ÛÓ’s¡´+ #ÓsTT´. _ ¬s&çµµ
nì |ü⁄]ø=˝≤Œ+.
168
s¡|Tüò T eDT≈£î‘·THêï&ÉT. n+‘· es¡+¸ ˝Àq÷ #·*˝Àq÷ #ÓeT≥\T
b˛düTÔHêïsTT. yÓfi¯fl≈£L&É<äT nqT≈£î+≥THêï&ÉTø±˙ eTqdüT |”≈£î‘√+~.
düTC≤‘· <ä>∑Z]øÏ e#˚Ãk˛Ô+~. $T–*q q\T>∑Ts¡T ne÷àsTT\T ø=+#Ó+
eTT+<äT sêkÕ>±s¡T. yêfi¯ófl n≥T yÓfi¯fl>±H˚ s¡|òüTT eTT+<äT≈£î e#˚Ãdæ+~
düTC≤‘·. s¡|òüTT e÷{≤¢&Ü\qT≈£îHêï&ÉT ø±˙ H√s¡T ô|>∑\˝Ò<äT. ∫es¡≈£î
ø£wüº|ü&ç`
ªª@eT+&û düTC≤‘·>±s¡÷µµ nì e÷Á‘·+ nq>∑*>±&ÉT. mes√
|æ*∫q≥¢sTT yÓq≈£îÿ ‹]– #·÷dæ+~ düTC≤‘·. nø£ÿ&É s¡|òüTT e⁄Hêï&ÉT.
ªªMTπsHê |æ*#ês¡Tµµ nì n&ç–+~ düTC≤‘·.
ªªne⁄qT...µµ nì >=DÏ>±&ÉT s¡|òüTT.
n˝≤π> ì\ã&ç+~ düTC≤‘·. s¡|Tüò T ≈£L&Ü e÷s¡T e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü
ì*#ê&ÉT. ø=~› ø£åD≤\T n˝≤π> >∑&ç#êsTT. düTC≤‘·≈£î s¡|òüTT |ü]dæú‹
@$T{À ns¡ú+ø±˝Ò<äT. ∫es¡≈£î <ÛÓ’s¡´+#˚dæ nHêï&ÉT s¡|òüTT`
ªªMT ‘Ó\T>∑T H√≥T‡ ze÷s¡T ÇkÕÔs¡÷... sêdüTø=ì ÇkÕÔqTµµ
ªªHê H√{≤‡. @$T≥+&ç. H˚qT ø±˝ÒJ˝À Ä\dü´+>± #˚sêqTø£<ë.
MTs¡T MT H√≥T‡ HêøÏyê«*>±˙ qqTï n&ÉT>∑T‘êπs$T{Ï?µµ n+~ düTC≤‘·.
@+ e÷{≤¢&Ü˝À ‘√#·˝Ò<äT s¡|òüTT≈£î.
ªªn˝≤π>q+&ûµµ nì #Ó|æŒ yÓq≈£îÿ n&ÉT>∑T\T y˚XÊ&ÉT.
düTC≤‘· yÓ[flb˛sTT+~. ‘·sê«‘· H˚qT, X‚KsY n‘·DíÏ á ˝Àø£+˝ÀøÏ
rdüT≈£îe#êÃ+.
$wüj·T+ ‘Ó*dæ X‚KsY nHêï&ÉT`
ªªn+fÒ eTq+ @<äHêï |ü⁄düÔø£+ Çyê«\+{≤yé! düπs yÓ‘·T≈£î<ë+
|ü<sä ÷¡ +˝Àµµ
eTT>∑TZs¡+ Vü‰düº\T≈£î yÓfi≤fl+.
s¡|Tüò T Ä s√»+‘ê düTC≤‘·qT >∑T]+#˚ Ä˝À∫düTHÔ êï&ÉT. düTC≤‘·‘√
168
e÷{≤¢&qç ø£D å ≤ìï |ü<|˚ <ü ˚ >∑Ts¡T≈Ô î£ ‘Ó#T· Ãø√kÕ>±&ÉT. ‘êq+‘·>± m+<äT≈£î
uÛÑj·T|ü&ܶ&√ ‘Ó©ø£ qe⁄«ø√kÕ>±&ÉT.
m˝≤¬>’Hê düTC≤‘· <ä>∑Zs¡ |ü⁄düÔø£+ rdüTø√yê\qï~ n‘·ì
<äè&ÛÉdü+ø£\Œ+.
<äTeTTà <äT*|æ ˇø£ |ü⁄düÔø£+ |ü≥Tºø=#êÃ&ÉT X‚KsY.
ªª#·÷XÊeÁ{≤! Ç~ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q yê´kÕ\ |ü⁄düøÔ +£ .
eTq H√≥T‡*#êÃeT+fÒ Ä ne÷àsTT yê≥ì eTq yÓTTVü‰H˚ï ø=&ÉT‘·T+~.
n+<äTe\¢ á |ü⁄düÔø£+ rdüT¬ø[fl Çe⁄«µµ nHêï&ÉT.
ªªˇπsjYT, eT] B+{À¢ ˙ ù|s¡T e⁄+~>∑<äsêµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªª◊d”! eT]Ãb˛j·÷qT. Ç˝≤–e⁄«. Hê ù|s¡T ø=fÒºdæ ˙ ù|s¡T
sêkÕÔqT. u≤ã÷! @ ìeTTwü+˝À düTC≤‘·qT #·÷XÊy√>±˙ e÷ ÁbÕD+
‘√&˚düTÔHêïyéµµ nì ‘·q ù|s¡T #Ó]|æ s¡|òüTT ù|s¡T sêXÊ&ÉT X‚KsY.
ªª}]πø |ü⁄düÔø£+ ÇùdÔ m˝≤sê. ˙e⁄ sêdæq |ü<ë´\T, ^‘ê\T
ø=ìï <ë+{À¢ ô|{Ϻe⁄«. @<√ |ü⁄≥\T ‹ù|Œ≥|ü⁄Œ&ÉT j·T<∏ë˝≤|ü+>± n$
≈£L&Ü #·÷düTÔ+~µµ nì ã\e+‘êq ø=ìï ø±–‘ê\T ≈£L&Ü ô|{Ϻ+#êqT
H˚qT.
eTs¡Tdü{Ï s√E ø±˝ÒJ˝À eT∞fl düTC≤‘·‘√ e÷{≤¢&Ü&ÉT s¡|òüTT.
ákÕ] eTT+<ä { Ï s√Eø£ + fÒ y˚ T \T. ø=+#Ó + <Û Ó ’ s ¡ ´ +
|ü⁄+E≈£îHêï&ÉT. |ü⁄düÔø£+ rdüT¬øfi≤fl&ÉT.
ªªdüTC≤‘·>±s¡÷! á kÕVæ≤‘·´ yê´kÕ\T #·~yêsê MTs¡T?µµ nì
#˚‹øÏ#êÃ&ÉT.
ªª#·~yêq+&ûµµ n+~ düTC≤‘·.
s¡|òüTT ìs¡T‘ê‡|ü&çb˛j·÷&ÉT. ‘·q <äTs¡<äècÕºìøÏ ‘·qTï ‘êqT
‹≥Tºø√yê\qT≈£îH˚+‘·˝À düTC≤‘˚ eT∞fl n+~`
ªªb˛˙˝…+&ç. eT∞fl ˇø£kÕ] #·<äTe⁄‘êqT. <∏ë+ø˘‡µµ
169
s¡|òüTT ñ‘ê‡Vü≤+‘√ |üs¡T>∑T\T rdü÷Ô e∫à e÷‘√ $wüj·T+
#ÓbÕŒ&ÉT. n‘·qT e#˚à rs¡T˝ÀH˚ ‘Ó*dæ+~ $wüj·T+.
ˇø£s√E eTT>∑TZs¡T $TÁ‘·T\+ yÓfi¯óÔHêï+. e÷ ø±¢düT˝ÀH˚ e⁄qï
Ç<ä›s¡T ùdïVæ≤‘·T\T e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥T+fÒ e÷ #Ó$ì |ü&ç+~`
ªªÄ düTC≤‘· #·÷&Ésê. ªH˚qT ‘Ó\T>∑T H√≥T‡ ø±düÔ Çe«+&ç sêdüTø=ì
ÇkÕÔqTµ nHêïqT. ªH˚qT H√≥T‡\T n˝≤ Çe«q+&çµ nH˚dæ+~. m+‘·
bı>∑s√ #·÷&ÉTµµ
ªªø±˝ÒJ˝À ne÷àsTT\+‘ê n+‘˚sê Hêj·THê. <ëìøÏ ø√|ü–+∫
˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äT. Ä ne÷àsTT n+‘·e÷Á‘·yÓTÆ »yêãT #Ó|æŒ+~. eTs=ø£¬s’‘˚
»yêuÒ #Ó|æŒe⁄+&˚yês¡T ø±s¡Tµµ nHêï&ÉT eTs√ $<ë´]ú.
H˚qT nHêïqT s¡|òüTT‘√`
ªªˇπsjYT qTyÓ«˝≤>∑÷ ‘Ó\T>∑T H√≥T‡ n&É>±\qT≈£î+≥THêïe⁄>±.
n&É>s∑ ê @eT+≥T+<√. qTy=«ø£ |ü⁄düøÔ +£ Ç#êÃe⁄ ø±ã{Ϻ Ç|ü⁄Œ&ÉT Çe«#·TÃ.
#·÷<ë›+µµ
ªªm+<äTø=∫Ãq >=&Éesê. Ä nu≤“sTTøÏ Çe«+~ H˚q&ç–‘˚ e÷Á‘·+
ÇdüT+Ô <ë?µµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªª#·÷<ë›+. á s√E n&É>∑≈£î. ¬s+&ÉT s√E\ ‘·sê«‘· n&ÉT>∑Tµµ
Hê dü\Vü‰ Á|üø±s¡+ eT∞fl s¬ +&ÉT s√E\ ‘·sê«‘· H√≥T‡ n&ç>±&ÉT
s¡|òüTT.
ªªMT ‘Ó\T>∑T H√≥T‡ Çe«+&ç. MTs¡sTT‘˚ u≤>± sêdüT≈£î+{≤s¡T.
H˚qT ¬s+&ÉT s√E\T dü]>±Z sêdüTø√˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT.
düTC≤‘· yÓ+≥H˚ rdæÇ∫Ã+~. s¡|òüTT Ç∫Ãq yê´kÕ\ |ü⁄düÔø£+
‹|æŒ Ç∫Ã+~.
ªªMTs¡T ø£$‘·«+ ≈£L&Ü sêdüTÔHêïs¡qïe÷≥. u≤>±H˚ e⁄HêïsTT
|ü<ë´\Tµµ n+~.
169
 s¡|Tüò T dü+‘√cÕìøÏ |ü≥|º >ü ±Z\T ˝Òe⁄. me«s¡÷ #·÷&É≈î£ +&Ü H√≥T‡
‘·q |ü⁄düÔø±\ eT<Ûä´ ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. Vü‰düº\T≈£î sê>±H˚ |ü⁄düÔø£+
#·÷|æ+#ê&ÉT.
ªªˇπsjYT düø¬ ‡dtsê. n‘·ìøÏ Çe«q+~ ø±˙ Hê e÷≥ rôdj·T´˝Òø£
‘·øD
å£ + rdæ Ç∫Ã+~ H√≥T‡. n+‘˚ø±<äT. Hê ø£$‘·«+ #·~$ u≤>∑T+<ä+~µµ
>∑+‘·T˝Òdæq+‘· |üì #˚XÊ&ÉT s¡|òüTT.
ªªzôVA! Ç+πø+ eTqyê&ÉT u≤>∑T|ü&ÉT‘·THêï&Éqïe÷≥. s¡|òüT÷!
ø£<ä\ y√jYT ø±´+{°qT≈£î. e÷øÏ s√E d”«{Ÿ ø±s¡+ ^s¡+ n˙ï
ô|{Ϻ+#ê*‡+<˚. Á|üDj·T düT<Ûë\Vü≤]˝À ¬s+&√ ùdºõ˝À á<äT‘·THêïe⁄.
ø=~› s√E˝À¢ ˇ&ÉT¶≈£î #˚]b˛‘êe⁄µµnì πø]+‘·\T ø={≤º&ÉT X‚KsY.
ªªndü\T Ä yÓ<Ûäe meÁ&Ü düTC≤‘·qT |ü⁄düÔø£+ n&ç–qyê&ÉT. @
yÓTTVü≤+ ô|≥Tºø=ì n&ç>±&ÉT. eTqyê&çøÏ $\Hé˝≤ ‘·j·÷s¡j·÷´&ÉT. Ä
yÓTTVü≤+ #·÷dæ H√≥T‡ ÇdüTÔ+<ë düTC≤‘·? s¡|òüTT! ø£+Á>±≥T´˝ÒwüHé‡ sê.
kÕ–b˛ Çø£. ø±˙ #·<äTe⁄≈£î e÷Á‘·+ uÛÑ+>∑+ ø£*–+#·Tø√≈£î. m|ü⁄Œ&É÷
}Vü‰˝Àø±˝À¢ ‘˚*b˛≈£î. C≤Á>∑‘·Ô. ìqTï eTT+#˚düTÔ+~ Áù|eTµµ nì
ôV≤#·Ã]+#êqT H˚qT.
Ç˝≤ e÷ ø±˝ÒJ s√E*ï ‘·\#·T≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT s¡|òüTT, düTC≤‘·\
eT<Ûä´ »]–q Á|üø£s¡D+ ø£fi¯fleTT+<äT ø£<äT\TÔ+~.
8 ªªH˚ì+‘·es¡≈î£ <˚ì˝Àq÷ bÕ˝§Zq˝Ò<+ä &ç. nBø±ø£ Hê≈£î yÓfi≤fl\H˚
H˚qT _.m.¬s+&Ée dü+e‘·‡s¡+˝À Á|üy˚•+#·{≤ìøÏ e÷ Ç+{À¢
ô|<ä› |òüT§s¡+ »]–b˛e{≤ìøÏ dü]b˛sTT+~. e÷ Hêqï>±s¡T Vü≤sƒê‘·TÔ>±
#·ìb˛j·÷s¡T. ndü\T @eTsTT+<√ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT. ˇø£s√E Vü≤sƒê‘·T>Ô ±
≈£Ls¡TÃqïyês¡T ñqï |üfi+¯ >± |ü&ç #·ìb˛j·÷s¡T. Äj·Tq eTs¡D≤ìøÏ ø±s¡D+
mes¡÷ ‘Ó\TdüTø√˝Òøb£ ˛j·÷s¡T.
Hê J$‘·+ ˇø£ÿkÕ]>± bÕ‘êfi≤ìøÏ ≈£î+–b˛sTT+~. e÷ neTà
170
~≈£îÿ ˝Òì<äsTTb˛sTT+~. e÷ Hêqï>±s¡T m+‘· ø£≥Te⁄>± e´eVü≤]+∫Hê
e÷ neTàqT m+‘· |”&ç+∫Hê Çs¡yÓ’ nsTT<˚fi¯fl≈£î ô|’>± Äj·Tq
düVü≤#·s¡T&ÉT. Äj·Tq #·ìb˛j˚T düeTj·÷ìøÏ ãVüQXÊ q\uÛ…’ nsTT<˚fi¯ó
fl+&Ée#·TÃ.
H˚qT ¬sø£ÿ\T ‘Ó–q |üøÏåqj·÷´qT. e÷ neTàqT Hê‘√H˚
e⁄+#·Tø√e\dæ e∫Ã+~. H˚qT Vü‰düº\TqT+∫ ∫qï s¡÷eTT≈£î e÷sêqT.
‘·sê«‹ s√E˝À¢ H˚qT, e÷ neTà |ü&çq u≤<Ûä\T nìï Çìïø±<äT. Ç<ä›]øÏ
ˇø£ |üP≥ uÛÀ»HêìøÏ ≈£L&Ü e⁄+&˚~ø±<äT. H˚qT yêsê\≈£î #˚sêqT.
qs¡ d æ + Vü ‰ sêe⁄ >±]+{À¢ ¬ s +&É T s√E\T uÛ À »q+ #˚ ù dyê&ç ì .
\øÏåàyê[fl+{À¢ ≈£L&Ü ˇø£ s√E #˚ùdyê&çì.
Ä]úø|£ sü y¡ TÓ qÆ Çã“+<äT\T qqTï ô|<äe› Tìwæ>± ‘·j÷· s¡T#˚XÊsTT.
ø±˝ÒJ˝À #˚]q ø=+‘· ø±\+ #ê˝≤ VüQcÕs¡T>± e⁄+&˚yê&çì. ø±˙ e÷
Hêqï>±] eTs¡D+ qqTï #ê˝≤ Á≈£î+>∑Bdæ+~.
qqTï e÷eT÷\T eTìwæì #˚j·T{≤ìøÏ Hê $TÁ‘·T\T, ˝…ø£Ãs¡s¡T¢
#ê˝≤ Á|üj·T‘êï\T #˚XÊs¡T. ˇø£ ~q+ ‘Ó\T>∑T ˝…ø£Ãs¡s¡T qqTï |æ*#ês¡T.
ªª$Tdüsº Y #·+Á<äV‰ü dü! @<√ eø£èÔ ‘·«|ü⁄ b˛{° e⁄+<ä≥. Ç<äs› T¡ yÓfi≤fl*.
eTs=ø£]HÓe]HÓ’Hê rdüT≈£îì yÓfi¯flsê<ä÷. eTq ø±˝ÒJqT+∫ me«s¡÷
yÓfifl¯ ø£b˛‘˚ u≤>∑T+&É<Tä µµ nHêïs¡T.
eT÷&é ˝Ò<Tä µµ nHêïqT.
ªªãVüQeT‹ e∫ÃHê sêø£b˛sTTHê |üs¡yê˝Ò<äT. Hê≈£î MTMT<ä
qeTàø£eTT+~. ˙ dü+>∑‹ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. qTe⁄« Ç˝≤+{Ï b˛{°\˝À
bÕ˝§Zq&É+e\¢ ˙≈£L ø=+‘· eTqdüT ≈£î<äT≥|ü&ÉT‘·T+~µµ nHêïs¡T.
H˚qT ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïqT.
eTs¡Tdü{Ï s√E eø£Ôè‘·«|ü⁄ b˛{°øÏ ‘·j·÷s¡j·÷´qT. Ä $wüj·T+
170
MT<ä ø=+‘· H√≥T‡ ‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îHêïqT. <ëìì rdüT¬ø[fl eT∞fl
˝…ø£Ãs¡s¡T≈£î #·÷|æ+#êqT.
ªªu≤>∑T+~. <Ûs’Ó ´¡ +>± e÷{≤¢&TÉ . ãVüQeT‹ ‘·|Œü ≈£î+&Ü edüT+Ô ~.
u…dtº Ä|òt \ø˘µµ nHêïs¡T.
Äj·Tq e÷≥\‘√ Hê≈£î #ê˝≤ <ÛÓ’s¡´+ e∫Ã+~. Hê‘√ Ä s√E
X‚KsY, s¡|òüTT ≈£L&Ü e#êÃs¡T. b˛{° »]π> #√≥ ˝À>∑&É e÷≈£î ≥÷´≥sY>±
e⁄qï Á|ükÕ<é ø£ì|æ+#ês¡T.
ªª@$T{Ï kÕsY eø£Ôè‘·«|ü⁄ b˛{° #·÷&É{≤ìøÏ e#êÃsê?µµ nì
n&ç>±&ÉT X‚KsY.
ªª˝Ò<äj·÷´ bÕ˝§Zq&Üìπø e#êÃqT. H˚ì|ü⁄Œ&ÉT j·T÷ìe]‡{°˝À
m+.m. #·<äTe⁄‘·THêïqTµµ nHêïs¡T.
ªªn˝≤ nsTT‘˚ MTπø yÓTT<ä{Ï ãVüQeT‹. MT eTT+<äT y˚Ty˚T+
|üìøÏekÕÔ+µµ nHêïqT.
ªªn˝≤ nqø£+&ç. b˛{°\˝À mes¡T ¬>\TkÕÔs√ me]øÏ ‘Ó\TdüT?
eø£Ôè‘ê«ìøÏ #·<äTe⁄≈£î @MT dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. H˚qT MT {°#·s¡TqsTT+‘·
e÷Á‘êq MT‘√ düe÷q+>± eø£Ôè‘·«+ e⁄+&Ü\ì s¡÷˝Ÿ @MT ˝Ò<äTµµ
s¡|òüTT Hê‘√ nHêï&ÉT`
ªª˙yÓ+‘√ n<äèwüºe+‘·T&ç$sê. eTq {°#·sY e÷{≤¢&˚ ùdºõMT<˚
e÷{≤¢&uÉ À‘·THêïyéµµ
ªª@yÓ÷sê uÛÑj·T+>± e⁄+~. Ç<˚ yÓTT<ä{ÏkÕ] H˚qT e÷{≤¢&É&É+.
n+<äs¡÷ u≤>± ‘·j·÷s¡sTT e⁄+{≤s¡T. #·÷&ÉT, yêfi¯fl+‘ê m˝≤ ø£+sƒ¡‘ê
|ü&ÉT‘·THêïs√. H˚q˝≤ ø£+sƒ¡düú+ #Ój·T´˝ÒqT. @eTe⁄‘·T+<√µµ
ªª@+ |üsy¡ ê˝Ò<Tä . <Ûs’Ó ´¡ +>± eTT+<äT≈£î kÕ–b˛sê ‘·eTTà&ܵµ nì
Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡T $TÁ‘·T\T.
b˛{° »]–+~. H˚ q T u… < ä T s¡ T >±H˚ yÓ fi ≤flqT ùdº õ MT~øÏ .
171
‘·è|æÔø£s¡+>±H˚ e÷{≤¢&ÜqT. eT<Ûä´˝À ˇø£kÕ] Ä>±qT. ø±˙ eT∞fl
‘·e÷sTT+#·Tø=ì ø=qkÕ–+#êqT.
b˛{° |òü*‘ê\T Á|üø£{Ï+#ês¡T. Hê≈£î ãVüQeT‹ sê˝Ò<äT. e÷
{°#·s¡T Á|ükÕ<é >±]ø° sê˝Ò<äT.
ªª@+ u≤<Ûä|ü&É≈£î. u≤>±H˚ e÷{≤¢&Üyé. n\yê≥Tø=B› sêyê*
eø£Ôè‘·«+. H˚q÷ ø±¢düT˝À¢ bÕsƒ¡+ #Ó|üŒ&Éy˚T ø±˙ b˛{°˝À¢ m|ü⁄Œ&É÷
bÕ˝§Zq˝Ò<äT. Ç~ Hê≈£î yÓTT<ä{Ï nqTuÛÑe+. eTs√kÕ] Á|üj·T‹ï+#·Tµµ
nHêïs¡T Á|ükÕ<é.
ªª<∏ë+ø˘‡ kÕsY. MTs¡T #Ó|æŒqfÒ¢ #˚kÕÔqTµµ nHêïqT.
Ç~ Hê yÓTT<ä{Ï nqTuÛÑe+. b˛{°˝À ãVüQeT‹ sêq+<äT≈£î
H˚qT ô|<ä›>± u≤<Ûä|ü&É˝Ò<äT. ø±˙ e÷ ‘Ó\T>∑T ˝…ø£Ãs¡s¡T nqïe÷≥≈£î
#ê˝≤ u≤<Ûä|ü&ܶqT. nB Hê‘√ nq≈£î+&Ü H˚qT ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT ø±¢düT˝À
nHêïs¡T≥`
ªª#·+Á<äV‰ü dü u≤>± sêkÕÔ&TÉ >±˙ e÷{≤¢&≥ É +˝À |òTü {Ï≈î£ &ÉT ø±<äT.
n+‘˚ n~ #˚‘·qsTTqyêfi¯fl≈£î Ç~ #˚‘·ø±<äT, Ç~ #˚‘·HÓ’‘˚ n~ ø±<äTµµ
Ç˝≤ nHêïs¡ì $ì H˚qT Äj·Tq <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤flqT. ªªÇ~ Hê≈£î
yÓTT<ä{~Ï ø±ã{Ϻ ãVüQeT‹ sê˝Ò<Tä kÕsY. ákÕ] ‘·|Œü ≈£î+&Ü ãVüQeT‹
dü+bÕ~kÕÔqTµµ
ªªdüsπ ˝Òej·÷´. n˝≤π> ‘Ó#T· Ã≈£î+<äTe⁄>±˙µµ nHêïs¡T eTTø£dÔ ]ü >±
Äj·Tq.
eT∞fl yÓfi≤flqT H˚qT #Ó|Œæ qfÒ.¢ Hê≈£î ~«rj·T ãVüQeT‹ e∫Ã+~.
ªª>∑T&é. nqïe÷≥ ì\u…≥Tº≈£îHêïe⁄. Çø£MT<ä≥ u≤>± ø£èwæ
#˚XÊe+fÒ ˙≈£î ‘·|üŒø£ ãVüQeT‘·T˝§kÕÔsTTµµ nì Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡T
$TÁ‘·T\T.
H˚qT s¬ +&ÉT eT÷&ÉT kÕs¡T¢ es¡d>ü ± ãVüQeT‘·T\T ‘Ó#T· Ã≈£îH˚d]ü øÏ
171
e÷ ˝…ø£Ãs¡s¡÷`
ªª@yÓ÷ nqT≈£îHêïqj·÷´. qTe⁄« sêj·T&É+˝À, e÷{≤¢&É&É+˝À
¬s+&ç{À¢q÷ |òüT{Ï≈£î&çy˚. ˙˝≤>± |ü≥Tº<ä\ e⁄+&Ü*µµ nHêïs¡T.
H˚qT eT∞fl yÓqøÏÿ ‹]– #·÷&É˝Ò<äT. Ä @&Ü~˝À ø£˙dü+
@&Óì$T~ ãVüQeT‘·T\T dü+bÕ~+#êqT. n˙ï ø±˝ÒJ˝˝À Hê ù|s¡T
yÓ÷–+~. qqTï #·÷&É>±H˚µ` ªªÇ‘·qT ákÕ] ãVüQeT‹ ø=fÒºkÕÔ&ÉTµµ
nqT≈£îH˚≥T¢ #˚XÊqT.
mìïø£\T »s¡bÕ\ì $X¯«$<ë´\j·T nqTã+<Ûä ø£fi≤XÊ\˝À¢
#ê˝≤#√≥¢ düyÓTà\T »s¡>∑&É+e\¢ ∫e]øÏ mìïø£\T »s¡T|ü⁄ø√e#·Ãì
nqTeT‹ Çe«&É+ »]–+~. nsTT‘˚ ø=ìï Ä+ø£\ å T $~Û+#ês¡T. >√&É\MT<ä
sêj·T≈£L&É<äì, ø±˝Òõ ãj·T≥ mìïø£\≈£î dü+ã+~Û+∫q m≥Te+{Ï
ø±s¡´Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+#·sê<äì ìs¡ísTT+#ês¡T.
H˚qT, s¡|òüTT X‚Ks¡TqT $<ë´]údü+|òü÷ìøÏ ñbÕ<Ûä´≈£åî&ÉT>±
ì\u…&<É ëeTqT≈£îHêï+.
ªªqTe⁄« ñbÕ<Û ä ´ ≈£ å î &ç e j· ÷ ´e+fÒ Çø£ dü y Ó T à\T bÕ&É T
#Ój·T´≈£î+&Ü eTq ø±˝ÒJøÏ eT+∫ ù|s¡T rdüT≈£îsêe#·Tõµ nHêï+.
ªªeTq¬ø+<äT≈£î˝Òsê ˝Òìb˛ì n~ÛøÁ£ |üd+ü >∑+. nBø±ø£ eTqeT+fÒ
n+<ä]ø° <˚«wü+ ≈£L&Ü. mes¡T y˚kÕÔs¡T z≥T¢µµ nHêï&ÉT X‚Ks¡T.
ªªnsTTHê #·÷<ë›+. eTqyÓ’|ü⁄ m+‘·eT+~ e⁄Hêïs√ ‘Ó\TdüTÔ+~µµ
nHêï+ y˚TeTT.
X‚Ks¡T ≈£L&Ü Hê$TùwqT <ëK\T #˚XÊ&ÉT. X‚Ks¡T mìïø£˝À¢
ì\ã&ÉT‘·THêï&Éì $q>±H˚ Mfi¯fl+fÒ –≥ºì $<ë´s¡T\ ú T düe÷y˚Xe¯ Tj·÷´s¡T.
ªªÄ eTT>∑TZs¡T $TÁ‘·T\ eTTsƒê˝À ˇø£&ÉT ñbÕ<Ûä´≈£åî&ÉT>± b˛{°øÏ
ì\u&ܶ&ÉT. m˝≤¬>’Hê yê&ÉT ¬>\e≈£î+&Ü n&ÉT¶|ü&Ü*. @+ #˚<ë›+µµ nì
Ä˝À∫+#ês¡T.
172
ªªyê&ÉT >¬ *#ê&É+fÒ ø=+|ü eTTqT>∑T‘·T+~. Çø£ düyTÓ à\T –yÓTà\T
ã+<é #˚sTTkÕÔ&TÉ . @ |ü<Mä ˝Òq|ü⁄Œ&˚ Ç+‘· $Ás¡M>∑T‘·THêï&ÉTµµ nì |ü\$¢
bÕ&Ü&ÉT eTs=ø£&ÉT.
yêfi¯fl+‘ê ø£*dæ e÷ ‘·s>¡ ‹∑ ˝ÀH˚ #·<Tä e⁄‘·Tqï eT<ÛTä dü÷<äHé nH˚
n‘·ìï ì\u…{≤ºs¡T.
Á|ü#ês¡+ eTTeTàs¡+>± kÕ–+~. >√&É\≈£î b˛düsº T¡ ¢ n+{Ï+#·˝<Ò Tä
ø±˙ ø±˝ÒJ ì+&Ü u≤´qs¡T¢ ø£{≤ºs¡T. ø£s¡|üÁ‘ê\T n#·TÃy˚sTT+#ês¡T.
mìïø£\ s√E ø±˝ÒJ n+‘ê _J nsTTb˛sTT+~. nuÛÑ´s¡Tú\ ø√dü+ z≥T¢
n&ç>π yêfi¯ófl ø±˝Òõ >π ≥T <ä>]Z∑ qT+∫ z≥T#˚ùd dü\ ú + es¡≈î£ ì\TÃHêïs¡T.
z≥T #˚jT· {≤ìøÏ yÓfifl‚ $<ë´s¡T\ ú T ˝À|ü*øÏ b˛e{≤ìøÏ ns¡>+∑ ≥ |ü{+ºÏ ~.
z{Ï+>∑T »]–+~. ˝…øÿ£ +|ü⁄ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. eT<ÛTä ≈£î, X‚Ks¡T≈£î
Ç+#·T$T+#·T düe÷q+>±H˚ z≥T¢ sêkÕ>±sTT. ∫e]øÏ |ü~ z≥¢ ‘˚&Ü‘√
eT<ÛäT ¬>*#ê&ÉT. X‚KsY≈£î ‘êqT ¬>\eqì eTT+<˚ ‘Ó\TdüT. n+<äTø£ì
ô|<ä›>± u≤<Ûä|ü&É˝Ò<äT. ùdïVæ≤‘·T\+‘ê kÕqTuÛÑ÷‹ #·÷bÕs¡T.
ªª|òüs¡yê˝Ò<äT X‚KsY. e#˚à dü+e‘·‡s¡+ #ÛÓ’s¡àHéπø ì\ã&ÉT. ákÕ]
u≤>± ø£èwæ#˚kÕÔ+µµ nHêïs¡T $TÁ‘·T\+‘ê.
X‚KsY nHêï&ÉT. ªªH˚qT ¬>\eø£b˛e≥eT÷ ˇø£+<äT≈£î eT+∫<˚
nsTT+~. #· < ä T e⁄ø√{≤ìøÏ neø±X¯ + <=]øÏ + ~. ˝Ò ≈ £ î +fÒ @y√
MT{Ï+>∑T\ì, ñ|üHê´kÕ\ì #·<äTe+‘ê eè<∏ë nj˚T´~µµ
X‚KsY ñbÕ<Ûä´≈£åî&ç |ü<ä$øÏ ì\ã&É&É+‘√ $<ë´]úqT\‘√ u≤>±
|ü]#·j·T+ @s¡Œ&ç+~.
s¡|òüTT≈£î Ç~ u≤>± ø£*kı∫Ã+~. X‚KsY m|ü⁄Œ&ÉT yêfi¯fl‘√
e÷{≤¢&É&ÜìøÏ yÓ[flHê düTC≤‘· <ä>∑Zs¡ s¡|òüTTqT >∑T]+∫ #Óù|Œyê&ÉT.
ªªs¡|òüTT #ê˝≤ eT+∫yê&É+&ç. m+‘√ ÁX¯<ä∆>± #·<äTe⁄‘ê&ÉT. ˇø£]
CÀ*øÏ sê&ÉT. u§eTà\T ^kÕÔ&TÉ . n<äT“¤‘+· >± e⁄+{≤jYT. ø£$‘·«+ #·øÿ£ >±
172
sêkÕÔ&ÉT. ø£<∏ä\T sêkÕÔ&ÉT. ì»+>± n‘·qT e÷ ùdïVæ≤‘·T&ÉT>± <=s¡ø£&É+
e÷ n<äèwüº+µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT ˇø£kÕ] Hê‘√u≤≥T yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT.
ªªs¡|òüTT >±s¡T #ê˝≤ HÓeTà~>± e⁄+{≤s¡+&ç. @MT ‘Ó*j·Tq≥T¢
e⁄+{≤s¡T. Çe˙ï m|ü⁄Œ&ÉT #˚kÕÔs¡T?µµ n+~ düTC≤‘·.
ªªì+&ÉT≈£î+&É ‘=Dø£<Tä ø£<ëµµ nHêïqT H˚qT.
ˇø£s√E H˚qT $TÁ‘·T*ï #·÷<ë›eTì Vü‰düº\T≈£î yÓfi≤flqT. n|ü⁄Œ&˚
X‚KsY mø£ÿ&çqT+#√ edüTHÔ êï&ÉT. @<√ dü+‘√wüøs£ y¡ TÓ qÆ yês¡Ô rdüT≈£îe#êÃ&Éì
n‘·ì yê\ø£+ #·÷ùdÔH˚ ‘Ó\Tk˛Ô+~. @$T{À ‘Ó\TdüTø√yê\ì H˚qT, s¡|Tüò T
n‘·ìyÓ’|ü⁄ ÄdüøÏÔ‘√ #·÷XÊ+.
ªª˝Òe+Á&Ü ‘·«s¡>±. ˇπsjYT s¡|òüTT ‘·«s¡>± eTTkÕÔãe⁄«. nìï
$wüj·÷\T ‘·sê«‘· #ÓbÕÔqT. dæìe÷≈£î f…Æ+ nsTTb˛‘·T+~. ˝Òe+&çµµ
nì ‘=+<äs¡ô|{≤º&ÉT.
ªªdæìe÷ @$TÁ{≤ e⁄qï≥Tº+&ç. }s¡ø£ ≈£Ls=Ãì #·<äTe⁄ø√ø£µµ
nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªª˙ #·<Tä e⁄ ‘·sê«‘· n|òTü §]+#·e#·TÃ˝Òy√jYT. nø£ÿ&É eTq ø√dü+
y˚∫ e⁄+{≤s¡Tµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªmeÁsê eTqø√dü+ yÓsTT{Ÿ #˚ùd~?µµ ns¡ú+ø±˝Ò<äT Hê≈£î.
ªªeTT+<äT ˝Òe+&ç ‘·sê«‘· #ÓbÕÔqTµµ nì X‚KsY ‘·«s¡ô|{≤º&ÉT.
eTT>∑TZs¡+ ãj·T\T<˚sê+. ãdüT‡˝À #ÓbÕŒ&ÉT X‚KsY`
ªªdæìe÷≈£î mes=düTÔHêïs√ ‘Ó\TkÕ? düTC≤‘·µµ
ªªÄµµ nì H√s¡T yÓfi¯flu…{≤º+.
ªªÄe⁄qT. H˚qT yÓ[fl n&ç>±qTsê düTC≤‘·qT. nB ˙ ø√dü+sê.
ndü \ T Ç|ü ⁄ Œ&É T ≈£ L &Ü #Ó | ü Œ ≈£ L &É < ä q T≈£ î Hêï. Çø£ #Ó | ü Œ ≈£ î +&Ü
e⁄+&É˝øÒ b£ ˛j·÷qTµµ
ªªm˝≤ ˇ|ü⁄Œ≈£î+~sê düTC≤‘· sêe{≤ìøÏ?µµ qeTà˝Òø£ n&ç>±&ÉT
173
s¡|òüTT.
ªª#ÓbÕÔqT+&Éy√jYT. H˚H˚+ #˚XÊH√ ‘Ó\TkÕ. ìqï bı<äT›H˚ yÓ[fl
Hê\T>∑T {Ϭøÿ≥T¢ ø=H˚XÊqT n&Ü«qT‡ ãTøÏ+>¥˝À. m˝≤¬>’Hê düTC≤‘·qT
ˇ|æŒkÕÔeTH˚ BÛe÷Hê~. ìqï eT<Ûë´Vü≤ï+ düTC≤‘·qT ˝Ò&ûdt s¡÷+˝À
ø£*XÊqTµµ
ªªeT¬se«s¡÷ ˝Òsê nø£ÿ&ɵµ n&ç>±&ÉT s¡|òüTT.
ªª˝ÒsT¡ . düTC≤‘· nø£ÿ&˚ e⁄+~. ìqï eTq≈£î Á>∑÷|ü⁄ø±¢dTü ˝Ò<Tä >±.
$T>∑‘ê yêfi¯ófl y˚sπ ø±¢dTü \≈£î yÓfi≤fls¡T. H˚qT düTC≤‘·‘√ $wüjT· + #ÓbÕŒqT.
nsTT‘˚ u§+ø±qT. ªHê\T>∑T {Ïø¬ ÿ≥T¢ ø=HêïeTT. nsTT‘˚ eTs√ ùdïVæ≤‘·T&ÉT
ns¡+® ≥T |üì e⁄+&É≥+e\¢ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. ˇø£ {Ïø¬ ÿ≥Tº $T–*b˛sTT+~µ
nHêïqT. ªeT¬ses¡÷ ùdïVæ≤‘·T\T ˝Òsêµ n+~. ªMTπs e÷ ùdïVæ≤‘·T\Tµ
nì #ÓbÕŒqTµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªyÓTT‘êÔìøÏ uÛ˝
Ñ yÒ ê&ç$sêµµ nì yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT s¡|Tüò T.
eTT>∑TZs¡+ dæìe÷ Vü‰\T <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl+. düTC≤‘· n|üŒ{Ïπø
e#˚Ãdæ+~.
düTC≤‘· |üø£ÿq u…<äTs¡T>± yÓ[fl ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT s¡|òüTT. dæìe÷
»s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT @<√ e÷{≤¢&Ü\ì Á|üjT· ‹ï+#ê&É‘q· T. Ä dæìe÷˝À
V”≤s√qT >∑T]+∫ ªªÇ‘·ì dæìe÷\T H˚qT #ê˝≤ #·÷XÊq+&ç. #ê˝≤ u≤>±
#˚kÕÔ&TÉ µµ nHêï&ÉT.
düTC≤‘· @+ e÷{≤¢&É˝Ò<äT. ˇø£ |üø£ÿ≈£î ˇ~– ≈£Ls¡TÃ+~. ‘·qT
|üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃqï+<äT≈£î ø√|üyTÓ T∫Ã+<˚y÷Ó nqT≈£îHêï&ÉT s¡|Tüò T. n|üŒ{Ïøπ
n‘· ì øÏ ø=~› > ± ‘· \ H=|æ Œ >± e⁄+<ä H êï&É T . Ç|ü ⁄ Œ&É T dü T C≤‘·
e÷s¡Te÷{≤¢&Éø£b˛e&É+‘√ eT]+‘· m≈£îÿesTT+~. dæìe÷ dü]>±Z
#·÷&ÉH˚˝Ò<äT. Ç+‘·˝À $sêeTdüeTj·T+ e∫Ã+~.
düTC≤‘· ˝Ò∫ Vü‰\T ãj·T{ÏøÏ e∫Ã+~. s¡|òüTT ≈£L&Ü yÓqø£H˚
173
yÓfi≤fl&ÉT. düTC≤‘· ‹qï>± Vü‰\T ãj·T{ÏøÏ yÓ[flb˛‘·÷ e⁄+~. s¡|òüTT
yÓfi‚fl˝À|ü˝Ò ø±|ü˝≤ n‘·qT π>≥T eT÷ùdXÊ&ÉT. n‘·ìì n&ç–‘˚` ªª@yÓ÷
kÕsY Hêπø+ ‘Ó\TdüT? H˚qT ns¡+® ≥T>± yÓfi≤fl* nì Ä$&É yÓ[flb˛sTT+~.
MTs¡T yÓfi‚fl≥¢sTT‘˚ yÓfi¯fl+&ç. ø±˙ eT∞fl sêe{≤ìøÏ M\T˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT.
Ç+‘·˝À X‚KsY e#êÃ&ÉT. n‘·q÷ π>≥T rdüTø=ì |üs¡T¬>{≤º&ÉT.
H˚qT, s¡|òüTT ~Á>∑“¤eT#Ó+~q≥¢sTT n˝≤π> ì\ã&çb˛j·÷+. X‚KsY eT∞fl
‹]–sê˝Ò<äT. H˚qT, s¡|òüTT $~Û˝Òø£ dæìe÷ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓ[fl ≈£Ls¡TÃHêï+.
ø±˙ ndü\T #·÷&ÉãT~∆ø±˝Ò<äT.
ªª@$TÁ{≤ #·+Á<ä÷ n˝≤ yÓ[flb˛sTT+~ düTC≤‘·? es¡¸+
e#˚Ã≥T¢+<äqTø√. ø±˙ #Ó|æŒ yÓfi≤fl*ø£<ë! @$T{À á Ä&Éyêfi¯flì ns¡ú+
#˚düTø√e≥+ kÕ<Ûä´+ø±<äTsêµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªãVüQXÊ düTC≤‘·≈£î Äs√>∑´+ dü]>±Z ˝Ò<˚yÓ÷sê. eTq+ <˚ìøÏ
‘=+<äs|¡ &ü ≈É L£ &É<Tä µµ H˚qHêïqT.
dæìe÷ m+‘· uÀs¡Tø={Ϻ+<√ #Ó|üŒ˝Ò+. ìC≤ìøÏ Ä ∫Á‘·+ V”≤s√
n+fÒ Hê¬ø+‘√ Çwü+º . ø±˙ Ä s√E dæìe÷ #·÷&É{≤ìπø $düT>∑T|ü⁄{Ï+º ~.
y˚TeTT Vü‰düº\T s¡÷+≈£î yÓfi‚fldü]øÏ X‚KsY ~>∑T\T>± ≈£Ls=Ãì
e⁄Hêï&ÉT.
ªª@$TÁ{≤ @yÓT+Æ ~? m+<äTe\¢ yÓ[flb˛sTT+~ düTC≤‘·?µµ Á|üXï¯ \T
y˚XÊ&ÉT s¡|òüTT.
ªªeTq Ks¡àsê Hêj·THê. ˙yÓ+<äTø£sê n˝≤ ‘·\H=|æŒ ‘·\H=|æŒ
‘·˝H=|æŒ nì yêb˛j·÷e⁄. düTC≤‘·≈î£ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªn+‘· ‘·\H=|æŒ>±
e⁄+fÒ dæìe÷≈£î m+<äT≈£î sêyê*?µµ n+~ düTC≤‘·.
ªª#ê˝≤ u≤>∑T+~sê ‘·\H=|æŒ>± e⁄Hêï ‘·q ø√dü+ e#êÃqì
dü+‘√wü|ü&=#·TÃø£<ë. uÛÑ˝Ò ne÷àsTTµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªn˝≤ ø±<äT˝Òsê. bÕ|ü+ eTqMT<ä m+‘√ $XÊ«düeTT+∫
174
e∫Ã+~ø£<ë. qTe⁄« eTØ n˝≤ Á|üe]Ô+#·≈£î+&Ü e⁄+&Ü*‡+~µµ nì
eT+<ä*+#ê&ÉT X‚KsY.
ªª˝Ò<Tä sê ì»+>± ‘·\H=|æŒ>± e⁄+~. Ä$&É eTØ eT÷\≈£î qøÏÿ
≈£L#√e&É+‘√ Ç+ø± m≈£îÿesTT+~. nsTTHê ˙≈£î eè<ÛëÁX¯eT ø£*–+~.
&ÉãT“ <ä+&É>∑ nsTT+~. qqTï ø£å$T+#·T X‚KsYµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªª#Û!· n|üŒ{Ïø° nqTø√≈£î. @<√ $TÁ‘·Tì dü+‘√wü+ ø√dü+ eT+∫|üì
#˚<ë›+ nqT≈£îHêïqT. n~ Ç˝≤ ‘·>∑\&ç+~. @+ #˚<ë›+µµ nì
}s¡T≈£îHêï&ÉT X‚KsY.
n+‘·{Ï‘√ düTC≤‘·yÓ’|ü⁄ ÄdüøÏÔ #·÷|æ+#·&É+ ‘·–Z+#ê&ÉT s¡|òüTT.
e÷ <ä è wæ º n+‘ê #· < ä T e⁄MT~π ø yÓ [ fl+~. Ç˝≤ Ä dü + e‘· ‡ s¡ +
>∑&∫
ç b˛sTT+~.
9
ôd\e⁄\≈£î X‚KsY‘√u≤≥T H˚qT, s¡|òüTT $»j·Tyê&É yÓfi≤fl+. πøåeT
düe÷#êsê\T n&ç–q ‘·sê«‘· X‚KsY Hêqï>±s¡T ˇø£ ø£es¡T eTT+<äT|ü&X˚ Ês¡T.
n~ e÷ ø±˝ÒJqT+∫ e∫Ã+~. ø£fi≤XÊ\ $<ë´s¡T\ ú +‘ê düyTÓ à˝À
bÕ˝§Z+≥THêïs¡ì ø±˝Òõ qT+∫ Á|æì‡|ü˝Ÿ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ø£+<ä]ø°
es¡Ôe÷Hê\T |ü+|æ+#ês¡T.
ªª@$T{≤ u≤ã÷! MTπs<√ eT+∫yêfi¯ó¢>± e⁄+{≤s¡qT≈£î+fÒ
Ç˝≤>± MTs¡T #˚ùd~. düyÓTà˝À¢ bÕ˝§Zq&É+ n\¢] eT\¢]>± ‹s¡>∑&É+.
Ç+<äTπøHê $TeTà*ï n+‘· <ä÷s¡+ |ü+|æ+∫+~µµ u≤<Ûä>± nHêïs¡T yêfi¯fl
Hêqï>±s¡T.
X‚KsY ~Á>∑“e¤ T#Ó+<ë&ÉT. ‘·qMT<ä Ç˝≤+{Ï nuÛ≤+&É+ edüT+Ô <äì
ø£\˝À ≈£L&Ü nqTø√˝Ò<äT.
ªªn~ø±<äT Hêqï>±s¡÷....µµ nì yÓTT<ä˝…{≤º&ÉT X‚KsY.
ªª@~ø±<äT? Á|æì‡|ü˝Ÿ MT nu≤“sTT düyÓTà˝À¢ bÕ˝§Z+≥THêï&Éì
174
Ç+‘· ô|<ä› ñ‘·Ôs¡+ sêùdÔ ø±<ä+{≤yé. e÷πø+ ‘Ó\TdüT. Ç+‘· <ä÷s¡+˝À
e⁄Hêï+. qTe⁄« nø£ÿ&É @+#˚ùdÔ e÷πø+ ‘Ó\TdüTÔ+~?µµ
ªª‘Ó©<äH˚ #Ó|ü⁄ÔHêïq+&ç. ø±düÔ XÊ+‘·+>± $+fÒ n+‘ê #ÓbÕÔqTµµ
X‚Ks¡T ≈£L&Ü ∫sê≈£î|ü&ܶ&ÉT.
ªªeNà sêe≥+‘√ @$T≥+&ç yê&ç‘√ ‘·>±<ë? yê&çø+£ ‘·e÷Á‘·+
‘Ó©<ä÷ n+‘· #·<äTe⁄ #·<äTe⁄‘·÷. }s¡ø£ m+<äTø£˝≤ y˚~ÛkÕÔs¡T?µµ nqï~
yêfi¯fl neTà.
ªªHêqï>±s¡÷ eTqTwüß\MT<ä ø±düÔ qeTàø£+ e⁄+&Ü*. n+‘·>±
nsTT‘˚ eT∞fl z ˝…≥s¡T sêj·T+&ç. Á|æì‡|ü˝Ÿ ì»+>± H˚qT düyÓTà˝À
bÕ˝§ZHêïqì sêùdÔ Ä ø£åD+˝À {Ï.dæ.rdüTø=ì e#˚ÃkÕÔqT ø±˝ÒõqT+∫µµ
ñÁ<˚ø£+>± nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªnsTT‘˚ eT] Ç<˚$T{Ï?µµ ñ‘·Ôs¡+ #·÷|ædü÷Ô n&ç>±s¡T yêfi¯fl
Hêqï>±s¡T.
ªª$<ë´s¡Tú\T |ü<˚|ü<˚ düyÓTà\T #˚düTÔHêïs¡ì $<ë´s¡Tú\
‘·*¢<ä+Á&ÉT\+<ä]ø° es¡Ôe÷q+ |ü+|æ+∫ e⁄+{≤s¡T. n˝≤π> MT≈£L
|ü+|æ+#ês¡T. n+‘˚ø±˙ H˚H˚ düyÓTà˝À bÕ˝§ZHêïqì MT≈£î ‘Ó\|ü{≤ìøÏ
ø±<äTµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªzôVA n˝≤>±! me¬s’Hê Ç˝≤+{Ï~ #·÷ùdÔ @eTqT≈£î+{≤s¡T
#Ó|ü⁄Œ? H˚ì+ø± ‹s¡T|ü‹øÏ |üs¡T¬>≥Tº≈£îì e<ë›eTì, ìqTï Nyê≥T¢
ô|&É<ëeTì nqT≈£î+≥THêïqT. eT∞fl m+<äT≈£î˝Ò nì }s¡T≈£îHêïqTµµ
nHêïsêj·Tq.
Ç˝≤+{Ï dü+<äsꓤ\T kÕe÷q´+>± »s¡T>∑T‘·÷H˚ e⁄+{≤sTT.
n+<äT˝À me]B ‘·|ü⁄Œ e⁄+&É<äT. düyÓTà\qT m~]+∫ $<ë´s¡Tú\#˚‘·
ì+<ä\T nqTuÛÑ$+∫q X‚KsY ‘·qqT nbÕs¡ú+ #˚düT≈£îqï+<äT≈£î
u≤<Ûä|ü&É&É+˝À ÄX¯Ãs¡´+ ˝Ò<äT. X‚KsY Hêqï>±]˙ ‘·|ü⁄Œ|ü≥º˝ÒeTT. m+‘√
175
ø£w|ºü &ü ç bı≥º#‘˚ · |ü≥Tºø=ì dü+bÕ~dü÷Ô e⁄qï<ë+{À¢ ø=&ÉT≈£îqT #·~$kÕÔsT¡
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T.
X‚KsY ‘·+Á&ç ñqï‘· eT<Ûä´‘·s¡>∑‹øÏ #Ó+~qyêπs. nsTTHê
ø=&ÉT≈£îMT<ä mH√ï ÄX¯\T ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. ø=&ÉT≈£î #Ó&ɶe÷s¡Z+˝À yÓfi¯ó
HÔ êï&ÉH˚ }Vü≤qT ≈£L&Ü Äj·Tq düV≤æ +#·˝sÒ T¡ . e÷ Hêqï>±s¡sTTHê Ç+ø±
m≈£îÿe πøø£˝Òùdyês¡T.
ˇø£kÕ] Ç˝≤+{Ï dü+|òTü ≥H˚ ø±˝ÒJ˝À ≈£L&Ü »]–+~. ˇø£s√E
H˚qT, X‚KsY, s¡|Tüò T e÷ ø±˝Òõ eTT+<äT ì\ã&çe⁄Hêï+. eTT+<äT Á|æì‡|ü˝Ÿ
yÓfi¯óÔHêïs¡T. ñqï≥Tº+&ç yÓqø£e#˚à $<ë´s¡Tú\˝À ˇø£&ÉT ªª@jYTµµ nì
πøø£ô|{≤º&ÉT. Á|æì‡|ü˝Ÿ yÓfi¯óÔ+fÒ Ç˝≤ y˚fi≤ø√fi¯+ #Ój·T´≥+ ø=+‘·eT+~
$<ë´s¡Tú\≈£î n\yêfÒ.
Á|æì‡|ü˝Ÿ e÷yÓ’|ü⁄ #·÷XÊs¡T. eTs¡Tdü{Ï s√E y˚TeTT Á|æì‡|ü˝Ÿ
s¡÷+yÓ’|ü⁄ yÓfi¯óÔ+fÒ`ªª@jYT $TdüºsY! Ç˝≤sêµµ nì |æ*#êsêj·Tq.
ªª@$T{Ï kÕsY?µµ nì yÓfi≤fl&ÉT @MT ns¡ú+ø±ì s¡|òüTT.
H˚qT, X‚KsY ≈£L&Ü yÓ+≥yÓfi≤fl+.
ªªMT¬s+<äT≈£î yÓ+≥ sêe≥+. yÓfi¯fl+&çµµ nHêïs¡T Á|æì‡|ü˝Ÿ.
y˚T$T<ä›s¡+ yÓq≈£îÿ ‘·>±Z+. ‘·sê«‘· |ü~ ìeTTcÕ\≈£î s¡|òüTT
ãj·T{ÏøÏ e#êÃ&ÉT.
ªª@$TÁ{≤ m+<äT≈£î Äj·Tq |æ*∫+~?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªªNÛ! n+‘ê nHê´j·T+sê. ìqï Á|æì‡|ü˝Ÿ yÓfió¯ +Ô fÒ H˚qT y˚fi≤ø√fi¯+
#˚XÊq≥. n+<äTø£ì Hê≈£î j·÷uÛ’… s¡÷bÕj·T\T ô|òq’ T y˚XÊ&ÉT. m+‘· #Ó|Œæ Hê
$ì|æ+#·Tø√˝Ò<Tä µµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªªô|ò’Hê! ˙ø±! mes√ ‘·T+≥] yÓ<Ûäe\T n]#ês¡ì ˙≈£î ô|ò’qT
y˚XÊsê? eTq+ }s¡Tø√≈£L&É<äT. Á|ü‹|òüT{Ï+#ê*‡+<˚µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªn+‘·es¡≈£L sê˙˝Ò<äT˝Ò Á|æì‡|ü˝Ÿ. nø£ÿ&˚ eTq ˝…ø£Ãs¡s¡T
175
e⁄Hêïs¡T. Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T` Mfi¯ófl n˝≤+{Ïyêfi¯ófl ø±<ä+&û. Ä s√E
n+<äs¡÷ düyÓTà #˚dæHê ø±˝ÒJøÏ e∫Ã+~ Ç‘·q÷ eTs√ Ç<ä›s¡÷. Hê≈£î
‘Ó*dæq+‘·es¡≈î£ m|ü⁄Œ&É÷ Mfi¯ófl n\¢]#˚dæ ms¡T>∑sT¡ µ nì. <ëì‘√ Á|æì‡|ü˝Ÿ
ªdüπs b˛ej·÷´µ nHêïs¡T.
ªªn+‘˚sê. eT+∫øÏ ø±\+ ˝Ò<äT. eTq+ ≈£L&Ü n+<ä]˝≤π>
n\¢]#˚düTÔ+fÒ Á|æì‡|ü˝Ÿ eTq≈£L uÛÑj·T|ü&˚yês¡T. Äj·Tq ≈£L&Ü
yÓTTfÒºyêfi¯fl≈£î es¡$TkÕÔs¡T>±˙ yÓTTπøÿyêfi¯fl≈£î Çe«s¡Tµµ nHêï&ÉT X‚KsY
ø√|ü+>±.
ôd\e⁄\T nsTTb˛j·÷sTT. $TÁ‘·T\+ eTT>∑TsZ +¡ eT∞fl ‹s¡T|ü‹øÏ
e#êÃ+. ø±˝Òõ ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±e≥y˚T düyÓTà‘√ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~.
m+<äTø£+fÒ Á|æì‡|ü˝Ÿ ˇø£ $<ë´]úì düôdŒ+&é #˚XÊs¡T. n+<äTe\¢
$<ë´s¡Tú\+‘ê >=&Ée #˚XÊs¡T. >=&Ée\T m≈£îÿee⁄‘êj·TH˚ ñ<˚›X¯+‘√
ø±˝Òõ |ü~ s√E\T eT÷ùdXÊs¡T.
|ü~ s√E\T ‘·sê«‘· ø±˝ÒJøÏ yÓfi¯fl>±H˚ H√{°düT uÀs¡T¶ #·÷dæ
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷+. Ä dü+e‘·‡s¡+ mqïø£*ï s¡<äT›#˚XÊs¡T. $<ë´]ú dü+|òüT+
n<Ûä´≈£åîDÏí, ñbÕ<Ûä´≈£åîDÏí Á|æì‡bÕ˝Ò ìj·T$T+#ês¡T. |òü*‘·+>± X‚KsY
$<ë´]ú dü+|òü÷ìøÏ n<Ûä´≈£åî&Éj·÷´&ÉT. qqTï ≈£L&Ü ‘Ó\T>∑T dü$T‹øÏ
n<Ûä´≈£åî&ç>± #˚XÊs¡T.
ªªeTq+ e<ä›qT≈£îHêï |ü<äe⁄\T eTq*ï e<ä\≥+˝Ò<äT. @~
@eTsTTHê eTq+ eTq dü‘êÔ @$T{À ìs¡÷|æ+#ê*µµ nHêï&ÉT X‚KsY
dü+‘√wü+>±.
s¡|òüTT≈£î ˇø£ dü+<˚Vü≤+ e∫Ã+~.
ªªˇπsjYT eTq+ n+fÒ –≥ºìyêfi¯ófl }s¡T≈£î+{≤sê? HêπøyÓ÷
uÛÑj·T+>±H˚ e⁄+~. m\ø£åqT¢ s¡<äT›#˚ùdÔ yêfi¯fl ø=+|ü eTTì–b˛sTTq≥T¢
>=&Ée#ÓjT· ´s¡÷µµ nHêï&ÉT.
176
ø±˙ s¡|òüTT nqT≈£îqï≥T¢ »s¡>∑˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ Ä dü+e‘·‡s¡+
|ü Ø ø£ å ˝ À¢ e÷ Á|ü ‘ · ´ s¡ T ú \ +<ä s ¡ ÷ ô|ò s TT\j· ÷ ´s¡ T . Ä XÀø£ + ˝À
eTTì–e⁄qï+<äTe\¢ me«s¡÷ e÷ CÀ*øÏ sê˝Ò<äT. ø=+‘·eT+~
>=DÏ>±s¡Tø±˙ ô|<ä›>± Á|ü‹|òüT{Ï+#·˝Ò<äT.
s¡|òüTT düTC≤‘·qT >∑T]+∫ e÷{≤¢&É&Éy˚T e÷H˚XÊ&ÉT. ˇø£s√E ñ
+&Éã≥º˝øÒ £ n&ç>π XÊ+µµ
ªª@sê s¡|Tüò T! düTC≤‘·qT eT]∫b˛j·÷yê? Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä ne÷àsTT
e÷fÒ m‘·&Ô +É ˝Ò<µ˚ µ
ªªÄ! @eTT+~.....?µµ @+ #Ó|üŒ≈£î+&Ü qdæ>±&ÉT s¡|òüTT.
ªª@$TÁ{≤? dæìe÷ Vü‰\T qT+∫ yÓ[fl b˛sTTq+‘·e÷Á‘êq
ø√|üyÓTT∫Ã+<ë? m˝≤sê Ä ne÷àsTTì nHê´j·T+ #˚ùdÔµµ nHêï+.
ø=+‘·ùd|ü⁄ Ä– #ÓbÕŒ&ÉT s¡|òüTT.
ªª@$TÁ{≤ e÷≈£î ‘Ó©≈£î+&Ü?µµ ÄX¯Ãs¡´+‘√ n&ç>±+.
ªªôd\e⁄\≈£î u…»yê&É yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT >=&Ée\e\¢ ø±˝ÒJ\T
eT÷j·Te#·Ãì ù||üs√¢ #·÷XÊ+ø£<ë. n|ü⁄Œ&ÉT H˚H=ø£ |üì #˚XÊqT. düTC≤‘·
‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ e⁄+~ ø±ã{Ϻ ø±˝ÒJ\T m|ü⁄Œ&ÉT ‘Ós¡TkÕÔs√ ‘Ó\|üeTì ñ
‘·sÔ +¡ sêXÊqT. Ä ne÷àsTT nÁ&ÉdTü eTqø£+<ä]øÏ ‘Ó\TdüTø£<ë. n+<äTe\¢
n˝≤ #˚XÊqTµµ
ªªeT] CyêãT sê˝Ò<Tä ø£<ëµµ
ªªn<˚sê H˚qT #˚dæq ‘·|ü⁄Œ. <äj·T#˚dæ qqTï ‘·|ü⁄Œ|ü≥ºø£+&çsê.
u…»yê&É˝À Hê $TÁ‘·T&=ø£DíÏ |ü]#·jT· + #˚XÊqTø£<ë. Hê ∫s¡THêe÷ n‘·ì~
Ç#·TÃqTsê. m+<äTø£+fÒ ˇø£y˚fi¯ düTC≤‘· »yêãT sêùdÔ X‚KsYyê[fl+{À¢
@yÓTÆHê nqT≈£î+{≤s¡ìµµ
ªª#ê˝≤ >=|üŒ|üì #˚XÊe⁄˝Ò. eT] »yêãT e∫Ã+<ë?µµ X‚KsY
n&ç>±&ÉT.
176
 ªªe∫Ã+~sê. ø±ì @eTì sêdæ+<√ ‘Ó\TkÕ? ø±˝ÒJ\T m|ü⁄Œ&ÉT
‘Ós¡TkÕÔs√ ‘·q≈£î ‘Ó©<äì, n+‘·>± ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£î+fÒ ø±˝Òõ
Ä|ò”düT≈£î sêdæ ø£qTø√ÿeTì sêdæ+~. <ëì‘√ Hê≈£î yÓTTVü≤+ yÓTT‹Ô+~.
Çø£ ‘·\ m‹Ô m|ü⁄Œ&É÷ düTC≤‘· yÓ|’ ⁄ü #·÷&É≈L£ &É<qä T≈£îHêïqTµµ >∑+;Ûs+¡ >±
nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
ªª|tÃ. @$TÁ{≤ s¡|òüTT Ç˝≤ #˚XÊyé? @MT u≤<Ûä|ü&É≈£î. Çø£ eTq+
#ÓjT· ´>∑*–+<˚MT ˝Ò<Tä . |ü]dæ‘ú T· \˝≤ e#êÃsTTµµ nì kÕqTuÛ÷Ñ ‹ #·÷bÕ&ÉT
X‚KsY.
‘·sT¡ yê‘· ˇø£ s√E düTC≤‘·qT >∑T]+∫ mH√ï $wüj÷· \T #ÓbÕŒ&ÉT
X‚KsY.
ªªˇπ s jY T s¡ | ò ü T T. qTe⁄« sêdæ q ñ‘· Ô s ¡ + $wü j · T +
ne÷àsTT\ø£+‘ê ‘Ó*dæb˛sTT+~sê. yêfi¯ófl ìqTï #·÷&É>±H˚ ªn&ÉT>√ ˙
\esY edüTÔHêï&ÉTµ n+≥T+&É>± H˚qT $HêïqT. Ç+‘·øÏ qTe⁄« sêdæ+<˚MT
˝Ò<äT. nsTTHê eTqTwüß\T m+‘· ˙#·+>± Á|üe]ÔkÕÔs√ #·÷&ÉT. düTC≤‘·
@eTqT≈£î+≥T+~? ìC≤ìøÏ MT eT<Û´ä @MT »s¡>˝ ∑ <Ò Tä . nsTTHê mHÓïìï
|ü⁄{ϺkÕÔs√ #·÷&ÉTµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªÇø£ #ê\T Ä|üsê. Ä ne÷àsTT $wüjT· + Çø£ m‘·eÔ <äT.› @Hê&Ó‘’ ˚
n˝≤ »yê_∫Ã+<√ Hê≈£î eTqdüT $]–b˛sTT+~. nB eT+∫πø »]–+~.
n|ü⁄Œ&ÉT dæìe÷ Vü‰\T qT+∫ e#˚Ãdæ+~. |üØø£\ å T u≤>± sêXÊqT. ákÕ]
Ç+ø± u≤>± sêj· T >∑ \ qT. nqedü s ¡ y Ó T Æ q $wü j · ÷ ˝À¢ CÀø£ ´ +
ø£*–+#·Tø√ø£b˛e≥+e\¢ ˝≤uÛÑ+ e⁄+~µµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªeT+∫~sê. Çø£MT<ä Ä&Éyêfi¯fl $wüj·T+ rdüT≈£îsêH˚ sêqT.
düπsHê. |ü⁄düÔø£+ ‘Ó]∫ #·<äTe⁄<ë+µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
Ä $wüj·T+ n+‘·{Ï‘√ Äù|XÊ+.
177
_.m.ô|ò’q*j·TsY˝À y˚T+ mHé.dæ.dæ.ø±´+|ü⁄≈£î yÓfi≤fl+. n<˚
yÓTT<ä{kÏ Õ] n˝≤ yÓfifl¯ ≥+. H˚qT mHé.dæ.dæ.˝À @Hê&É÷ ‘·|Œæ +#·T≈£îH˚yêDÏí
ø±<äT. s¡|Tüò T, X‚KsY m|ü⁄Œ&ÉsTTHê ˇø=ÿø£ÿ s√E Vü‰»s¡T ‘·ù|Œyês¡T. qqTï
e÷ ˝…|òæºHÓ+≥T m|ü⁄Œ&É÷ yÓT#·TÃ≈£îH˚yê&ÉT.
mHé.dæ.dæ.‘·s¡|ü⁄q }s¡T <ë{Ï yÓfi¯fl{≤ìøÏ n<˚ yÓTT<ä{ÏkÕ]. e÷
ø±´+|ü⁄ nq+‘·|⁄ü s¡+˝À @sêŒ≥T#˚XÊs¡T. e÷ ø√dü+ Á|ü‘´˚ ø£+>± ãdüT‡\T
@sêŒ≥T#˚XÊs¡T. Ä s√E bı<äT›q nsTT<äT >∑+≥\ø£˝≤¢ ‘·j·÷s¡j·÷´+.
H˚qT Hê\T>∑Tqïs¡øπ Ç+{ÏqT+∫ ãj·T\T<˚] Vü‰dü\ º T≈£î yÓfi≤flqT.
Vü‰düº\T≈£î yÓ[fl $TÁ‘·T*<ä›]ì |æ\T#·Tø=ì ø±˝ÒJøÏ yÓfi≤flqT. bı<äT›q
@&ÉT >∑+≥\≈£î Á|ü‘˚´ø£+>± e÷ ø√dü+ y˚dæq ãdüT‡˝À ãj·T\T<˚sê+.
ø±´+|ü ⁄ ≈£ î yÓ fi ¯ fl &É + e\¢ Hê≈£ î #ê˝≤ ˝≤_Û + ∫+~. e÷
ø±˝Òõyêfi‚flø±ø£ Ç+ø± ¬s+&ÉT eT÷&ÉT ø±˝ÒJ\yêfi¯ófl ø±´+|ü⁄≈£î e#êÃs¡T.
Ç+‘·eT+~$T @MT uÛ<Ò +ä ˝Ò≈î£ +&Ü Áø£eT•ø£D å ‘·|Œü ≈£î+&Ü Á|üe]Ô+#·&+É
#·÷dæ Hê≈£î dü+‘√wü+ ø£*–+~. qqTï ˇø£ bÕ¢≥÷qT≈£î n~Û|‹ü ì #˚XÊs¡T.
n+<äTe\¢ m≈£îÿeeT+~‘√ |ü]#·j·T+ ø£\>∑{≤ìøÏ M\sTT+~.
Hê düTìï‘· dü«uÛ≤e+ ˇø=ÿø£ÿkÕ] Hê≈£î ø=ìï Çã“+<äT*ï ‘Ó∫Ã
ô|{Ϻ+~. Ç‘·s¡ ø±&Ó{Ÿ‡MT<ä #·s¡´ rdüTø√{≤ìøÏ H˚qT düTeTTK‘·
#·÷ù|yê&çì ø±<äT. ø±˙ X‚KsY u≤>± <äu≤sTT+#˚yê&ÉT. ø±˙ H˚qT ˇø£
$∫Á‘êìï >∑eTì+#êqT. X‚KsY n+‘· <äu≤sTT+∫Hê n‘·ì n<äT|ü⁄˝À
e⁄+&˚yêfi‚¢ m≈£îÿe n\¢] #˚ùdyêfi¯ófl. H˚qT @MT nqø£b˛sTTHê Hê <ä>∑Zs¡
m≈£îÿe n\¢] #˚ùdyêfi¯ófl ø±<äT.
Ç~ #·÷ùdÔ Hê≈£î e÷ ø±˝ÒJ˝À $wüjT· + C≤„|øü +£ e#˚Ã~. e÷≈£î
Ç+^¢wüß ˝…ø£Ãs¡s¡T ˇø£s¡T+&˚yês¡T. ø±¢düT≈£î e∫Ãq|üŒ{ÏqT+∫ $<ë´s¡Tú\
Áø£eT•ø£D
å >∑T]+∫ ñ|üHê´dü+ Ç#˚Ãyês¡T. ø√|üyTÓ TùdÔ $<ë´s¡T*ú ï #Ó&ÜeT&Ü
‹fÒºyês¡T. n+<äTe\¢ Äj·Tq≈£î <äTsê«düeTVü‰eTTì nì ù|s¡T ô|{≤º+.
177
Äj·Tq ø±¢dTü ≈£î e∫Ã+~ yÓTT<ä\T $<ë´s¡T\ ú +‘ê ˇø£fÒ n\¢] #˚ùdyês¡T.
Äj·Tq ªMT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î sêkÕÔqT. &çdæàdt #˚sTTkÕÔqT. {Ï.dæ.Ç|æŒ+∫
|ü+ù|kÕÔqTµ nì u…~]düT+Ô &˚yês¡T. ø±ì $<ë´s¡T\ ú T Ç+ø± m≈£îÿe n\¢]
#˚ùdyês¡T. n<˚ Væ≤düºØ ˝…ø£Ãs¡s¡T e⁄+&˚yês¡T. Äj·Tq≈£î @Hê&É÷ ø√|ü+
e#˚Ã~ø±<äT. m|ü⁄Œ&É÷ ∫~«˝≤dü+>± e⁄+&˚yês¡T. Äj·Tq bÕsƒ¡+ u≤>±
#Óù|Œyês¡T. n+<äTe\¢ me«s¡÷ e÷{≤¢&˚yês¡T ø±s¡T.
ø±´+|ü⁄˝À bı<äT›q ˝Òe>±H˚ yê´j·÷eT+ #˚ùdyêfi¯fl+. ‘·sê«‘·
{Ï|òæqT #˚dæ ø=+‘·ùd|ü⁄ ¬sdtº rdüT≈£îì ‘·sê«‘· <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\≈£î q&ç∫
yÓfi‚flyêfi¯fl+. ¬s’|òæ\T‘√ b˛{≤¢&ÉTø√e&É+, j·TT<ä∆s¡+>∑+˝À |üs¡T¬>≥Tº¬ø[fl
X¯Á‘·Te⁄*ï |ü≥Tºø√e&É+, u≤+ãT\T ù|\Ã&É+ yÓTT<ä˝…’qe˙ï H˚πsŒyês¡T.
sêÁ‹|üP≥ ôd+Á{° &É÷´{° #˚ùdyêfi¯ófl.
nsTT<äT s√E\T >∑&# ç êsTT. Äs√s√E sêÁ‹ Hê≈£î ôd+Á{° &É÷´{°
y˚XÊs¡T. sêÁ‹ |üHïÓ +&ÉTqïs¡ nsTT+~. ˇø£{qÏ ïs¡ es¡≈î£ H˚qT e⁄+&ç ‘·sê«‘·
eTs=ø£ ] øÏ &É ÷ ´{° n|ü Œ –+#ê*. {≤]Ã˝… ’ ≥ T rdü T ø=ì H˚ q T
‹s¡T>∑T‘·THêïqT. mes√ Nø£{À¢ ø±´+|ü⁄ @]j·÷<ë{Ï yÓfi¯óÔqï≥T¢
nì|æ+∫+~. Ä Äø±s¡+ s√&ÉT¶ es¡≈£î yÓfi¯fl&É+ >∑eTì+#êqT. #·T≥÷º
ø£{Ïø£ Nø£{Ï. eT∞fl e#êÃ&Ü e´øÏÔ Nø£{À¢. ø±´+{°qTyÓ’|ü⁄ yÓ[fl
ø=+‘·ùd|üj·÷´ø£ @<√ yÓ÷düT≈£î yÓfi¯óÔqï≥¢ì|æ+∫+~.
HÓeTà~>± X‚Ks¡TqT ‘·{Ϻ˝ÒbÕqT.
ªªˇπsjYT X‚KsY! n≥T #·÷&ÉT mes√ @<√ m‘·T≈Ô î£ yÓfió¯ qÔ ï≥T¢+~µµ
eT+∫ ìÁ<ä˝À e⁄Hêï&ÉT X‚KsY. eT∞fl u≤>± ≈£î~|æ #ÓbÕŒqT.
ªªˇπ s jY T X‚ K sY ! n≥T#· ÷ &É T mes√ eT÷≥\T
m‘·T≈Ô î£ b˛‘·Tqï≥T¢+~µµ
>∑uÛ≤\Tq ˝Ò#ê&ÉT X‚KsY, ªmø£ÿ&É mø£ÿ&É n+≥÷. Ç<ä›s¡+ ø£*dæ
nø£ÿ&˚ düMT|ü+˝À e⁄qï Ä|ò”düs¡T≈£î #ÓbÕŒ+. yÓ+≥H˚ eTT>∑TZs¡+ Ä e´øÏÔ
178
yÓqø£ |üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷ yÓfi≤fl+. n‘·qT eT÷≥ ãs¡Te⁄e\¢ HÓeTà~>±
q&ÉTdüTÔHêï&ÉT. y˚T+ eTT>∑TZs¡+ n‘·ìï yêfÒdüT≈£îHêï+.
ªªmeÁ&Ü qTe⁄«? Çø£ÿ&É Ç+‘·eT+~ ø£fi¯ófl ø£|æŒ @<√ m‘·TÔ¬øfi¯ó
ÔHêïyé!µµ nì ¬s+&ÉT ‘·–*+#ê+.
˝…’≥Ty˚dæ #·÷ùdÔ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+~. n‘·qT y˚T+ |æ\T#·T≈£î
e∫Ãq e+≥yê&ÉT. mHé.dæ.dæ.‘·s¡|ü⁄q e∫Ãq _j·T´+ eT÷≥\T
‘·s*¡ düTHÔ êï&ÉT.
ªªãT~∆˝Òìyê&Ü! #ê˝≤ ãkÕÔ\T e⁄HêïsTT˝Ò nì ø=ìï ãkÕÔ\T
‘·s¡*düTÔHêïyê? m+‘· bı>∑s¡Tsê ˙≈£îµµ nì u≤>± eT]›+#ê+.
ªªnj· ÷ ´ #· + |ü ø £ + &ç . @<√ ãT~∆ >∑ & ç ¶ ‹ ì+~µµ nì
yÓTTs¡ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT yê&ÉT.
yêDÏí yÓ+≥H˚ |ü+|æ+#Ój·÷´\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T Ä|ò”düs¡T¢.
eTs¡Tdü{sÏ √E ñ<äjT· + yê´j·÷eT+ »]π> düeTj·T+˝À n+<ä]
düeTø£å+˝À Hê≈£î, X‚Ks¡T≈£î n_Ûq+<äq\T #ÓbÕŒs¡T Ä|ò”düs¡T. Ä
düeTj·T+˝À H˚qT #ê˝≤ >∑s¡«+>± |ò”\j·÷´qT.
ø±ì n<˚ ø±´+|ü⁄˝À ø=+‘·eT+~ $<ë´s¡T\ ú T ‘·\e+|ü⁄\T ‘Ó#Ã˚
$<Û+ä >± Á|üe]Ô+#ês¡T. Hê≈£î #ê˝≤ u≤<Ûyä d˚ +æ ~. ø=+‘·eT+~ s¡V≤ü dü´+>±
ãj·T{ÏøÏyÓ[fl eT<ä´bÕq+ #˚dæe#êÃs¡T. á $wüj·T+ ‘Ó*dæ Ä|ò”düs¡T¢
yê]øÏ eT+∫ XÊdæÔ #˚XÊs¡T. Ç~ yÓTT‘·Ô+ $<ë´s¡Tú\≈£î #Ó&ɶù|s¡T ‘Ó∫Ã+~.
m+‘√ ñ<ë‘·ÔyÓTÆq <Û˚´j·T+‘√ $<ë´s¡Tú\˝À Áø£eT•ø£åD ø√dü+
@sêŒ≥T#˚dqæ ø±´+|ü⁄˝À ø=+<äsT¡ $<ë´s¡T\ ú T ‘·~«s¡T<ä+∆ >± Á|üe]Ô+#·&+É
yÓTT‘·Ô+ $<ë´]ú˝Àø±ìπø nee÷q+>± ‘√∫+~.
ø±´+|ü⁄ |ü~s√E\T »]–+~. Ä s√CÒ ∫e] s√E. kÕj·T+Á‘·+
ã&ÜU≤Hê »]–+~. sêÁ‹øÏ Hê≥ø£ ø±s¡´Áø£e÷\T e¬>’sê @sêŒ≥T#˚XÊs¡T.
ªª#·+Á<äT eTq+ ≈£L&Ü @<äsTTHê ∫qï Hê≥ø£+ y˚<ë›+sê. Hê≈£î
178
uÛ˝
Ñ Ò düs<¡ ë Hê≥ø±\T yÓj÷· ´\+fÒ. Ç+‘·ø+£ f… eT+∫ neø±X¯+ Ç|üŒ{À¢
sê<äTµµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
n|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT edüTÔe⁄ e¬>’sê\˙ï Ä˝À∫+#ê+. s¡|òüTT ô|[fl
ø=&ÉTø£j·÷´&ÉT. H˚qT ô|[fl≈£L‘·T] y˚wü+ y˚XÊqT. X‚KsY |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT.
Ç+ø± ô|[fl ô|<ä › \ T, eTT‘· Ô s TT<ä T e\T, e+≥yêfi¯ ó fl n+‘ê
‘·j÷· s¡j÷· ´s¡T.
Ä s√E Hê≥ø£+ @MT˝Ò<äT. ô|[fl‘·+‘·T »]|æ+#·&Éy˚T. n+‘ê
mHé.dæ.dæ.ø±wüH金√H˚ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~ ô|[fl. |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT Ä»„\T
C≤Ø#˚ d ü T Ô + fÒ Äj· ÷ uÛ Ñ + –eT˝À¢ ì\ã&ܶ s ¡ T e<Û ä ÷ es¡ T \T.
ªˇHé`≥T`Ár`ˇHéµ nì #ÓãT‘·T+fÒ ‘·\+Áu≤\T b˛düT≈£îHêïs¡T. ªe÷sYõ
nq>±H˚ Á|ü<äøÏåD\T #˚XÊs¡T. eT+>∑fi¯dü÷Á‘·+ ø£fÒº≥|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü
mHé.dæ.dæ.ø±wüH˚‡. Ä|ò”düs¡T¢, $<ë´s¡Tú\+‘ê ø£&ÉT|ü⁄ã“ qe⁄«≈£îHêïs¡T.
$T–*q nìï Á|ü<sä Ù¡ q\ø£+f… e÷<˚ ñ‘·eÔ T+>± e⁄+<äì e÷≈£î ãVüQeT‹
≈£L&Ü Ç#êÃs¡T.
mHé.dæ.dæ.ø±´+|ü⁄e\¢ e÷ n+<ä]˝À ø=+‘· e÷s¡TŒ e∫Ã+~.
Hê˝À nsTT‘˚ #ê˝≤ e÷s¡TŒ e∫ÃqfÒ¢ uÛ≤$+#êqT. q\T>∑T]‘√ u≤>±
e÷{≤¢&É&É+, _&çj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü »yêãT #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\sTTq$ u≤>±
n_Ûeè~∆ nj·÷´sTT. Hê≈£î eø£Ôè‘·«|ü⁄ b˛{°\˝À ≈£L&Ü á ø±´+|ü⁄ ñ
|üø£]+∫+~. <ÛÓ’s¡´+>± ì\ã&ç #·ø£ÿ>± yÓT|ü⁄Œ bı+<˚≥T¢ e÷{≤¢&É&É+
n\yê≥sTT+~.
ø±´+|ü⁄qT+∫ ‹]–e#êÃ+.
n~ ∫e] dü+e‘·‡s¡+ ø±ã{Ϻ mø£ÿ&çø¬ H’ ê $Vü‰s¡j÷· Á‘· yÓfi≤fl\ì
ìs¡ísTT+#ês¡T $<ë´s¡Tú\T. u§+u≤sTT, n»+‘ê, m˝À¢sê yÓTT<ä˝…’q
#√≥¢≈£î yÓfi≤fl\qT≈£îHêïs¡T. #·]Á‘· Ábıô|òdüs¡T ø±¢düT˝À n&ç>±&ÉT
m+‘·eT+~ ekÕÔs√ #Ó|üŒeTì`
179
H˚qT ‘·≥|ü{≤sTT+#·&É+ #·÷dæ s¡|òüTT –˝≤¢&ÉT ªm‘·Ôsê #ÓsTT´µ
nì.
Ábıô|òdsü T¡ qqTï, s¡|Tüò TqT n»+‘ê, m˝À¢sê yÓTT<ä˝q’… Á|ü<X˚ Ê\qT
>∑T]+∫q #ê]Á‘·ø£ $esê\ìï{Ï˙ ùdø£]+#·T≈£îs¡eTàHêïs¡T. H˚HÓ+‘√
ÁX¯<ä∆>± $C≤„q düs¡«kÕ«\T, #·]Á‘· |ü⁄düÔø±\T #·~$ mH√ï $wüj·÷\T
ùdø£]+#êqT.
HêπøyÓ÷ yÓfi≤¢\H˚ e⁄+~. ø±ì uÛÀ»Hêìπø >∑‹˝Òì |ü]dæú‹.
$Vü‰s¡j·÷Á‘·\≈£î yÓfi‚fl |ü]dæú‹ ø±<äT Hê~. n+<äTe\¢ ≥÷sY yÓfi≤fl\H˚
Ä˝À#·q e~* ô|fÒºXÊqT. e÷ neTà @<√ $<Ûä+>± &ÉãT“ düeT≈£L]Ã
ÇkÕÔq+~. ø±ì H˚H˚ e<ä›HêïqT.
ªª#·+Á<äT, ˙y˚+ u≤<Û|ä &ü ≈É î£ sê. e÷ &ÉãT“‘√ ìqTï y˚T+ rdüTø¬ fi≤Ô+µµ
nHêïs¡T s¡|òüTT, X‚KsY.
ªªe<äT›sê. mes¡T @ dæú‹˝À e⁄+&Ü˝À n˝≤π> e⁄+&Ü*. n+<äì
e÷ìøÏ nÁs¡T\T #ê#·≈£L&É<äTµµ nHêïqT H˚qT.
m+‘√ ã\e+‘·+ #˚XÊs¡T ùdïVæ≤‘·T\T. ø±ì H˚qT düùd$Tsê
$q˝Ò<äT. ø±¢düT ø£+‘ê H˚qT, düTC≤‘·, eTs√ Ç<ä›s¡T e÷Á‘·+ yÓfi¯fl˝Ò<äT.
$T–*q n+<äs¡÷ yÓfi≤fls¡T. $<ë´s¡Tú\T ≥÷sY yÓ[flq |ü~ùV≤qT s√E\T
‘·s>¡ ‘∑ T· \T »s¡>˝ ∑ <Ò Tä .
$T–*q $<ë´s¡Tú\+<äs¡÷ ≥÷sY yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT H˚qT ˇø£kÕ]
düTC≤‘· yê[fl+{ÏøÏ yÓfi≤flqT. düTC≤‘· yêfi¯fl Hêqï>±s¡T {°#·s¡T>± |ü<äM
$s¡eTD #˚XÊs¡T. Äj·TqB ;<ä≈î£ ≥T+ã+. ∫qï n<Ó› Ç+{À¢ e⁄+≥THêïs¡T.
@MT yÓqπødüTø√˝Ò<äT. düTC≤‘· nø£ÿj·T´≈£î ≈£L&Ü Ç+ø± ô|[flø±˝Ò<äT.
düTC≤‘· ‘·sê«‘· Ç<ä›s¡T ‘·eTTàfi¯óflHêïs¡T.
H˚qT düTC≤‘· yê[fl+{ÏøÏ yÓfi‚Ô Ä ne÷àsTT m+‘√ Ä<äs¡+‘√
ÄVü‰«ì+∫+~. H˚qT n˝≤ ÄVü‰«ìdüTÔ+<äì Ä•+#·˝Ò<äT. Hê≈£î ø±|ò”
179
Ç∫à mH√ï $wüj·÷\T e÷{≤¢&ç+~. H˚qT m˝≤¬>’Hê s¡|òüTT $wüj·T+
Á|ükÕÔ$+#ê\ì #·÷XÊqT. ø±ì düTC≤‘· ‘·eTTàfi¯ófl ≈£L&Ü e⁄+&É&É+‘√
@MT e÷{≤¢&É&ÜìøÏ M\Tø±˝Ò<äT.
ªyÓ[fl ekÕÔqTµ nì H˚qT ˝Ò∫q ‘·sê«‘· Ä$&É ‘·eTTà[fl<ä›s¡÷
Ä≥ø£ì ãj·T{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. H˚qT eT∞fl yÓq≈£îÿ e∫à ≈£Ls¡TÃHêïqT.
düTC≤‘·≈£î H˚qT m+<äT≈£î e#êÃH√ ns¡ú+ø±˝Ò<äT.
ªªH˚qT e∫Ã+~ m+<äTø√ MT≈£î #ÓbÕŒ\ì #ê˝≤ùd|ü{Ïï+∫
Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êïqT. ø±ì M\Tø±˝Ò<Tä . e÷ s¡|Tüò T $wüjT· +˝À MTs¡T m+<äT≈£î
n˝≤ ìsê›øÏåD´+>± e´eVü≤]düTÔHêïs√ ns¡ú+ø±e&É+˝Ò<äTµµ nHêïqT
<ÛÓ’s¡´+#˚dæ.
ªª#Ó|æŒ rsê\+{≤sêµµ n+~ düTC≤‘·.
ªªn+<äTøπ ø£<+ä &û $TeTà*ï n&ÉT>∑T‘·THêïµµ
ªª$TdüºsY #·+Á<äVü‰dü! ì»+>± s¡|òüTT>±s¡+fÒ Hê≈£î Çwüºy˚T. ø±ì
e÷ Ç<ä›] eT<Ûä´ @ e÷Á‘·+ nqTã+<Ûä+ ô|s¡>∑≈£L&É<äH˚ n˝≤ #˚XÊqT.
m+<äTø£+fÒ e÷ ≈£î≥T+ã |ü]dæú‹ n˝≤+{Ï~. e÷ Hêqï>±s¡T
]f…Æs¡j·÷´s¡T. Äj·Tq≈£î e#˚à ô|q¸qT n‘·´\Œ+. e÷ nø£ÿj·T´
#·<äTe⁄ø√˝Ò<äT. ‘·eTTàfi¯ófl ∫qïyêfi¯ófl. Çø£ e÷≈£î @ Ä<Ûës¡eT÷ ˝Ò<äT.
H˚qT #·~$ @<√ ˇø£ ñ<√´>∑+˝À #˚]‘˚ø±ì e÷ Ç\T¢ »s¡><∑ Tä . n+<äTe\¢
˝Òìb˛ì Ä˝À#·q\T ô|+#·Tø√e&É+˝À ns¡ú+˝Ò<äTµµ
ªªe÷ s¡|òüTT ô|[fl nsTTq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü MTs¡T MT J‘·+ MT
Ç+{Ïøπ Çe«e#·TÃø£<ë. e÷ s¡|Tüò T <ëìøÏ @ e÷Á‘·+ nuÛ´Ñ +‘·s+¡ #Ó|Œü &ÉTµµ
nHêïqT.
ªªn+‘· düT\uÛ+Ñ ø±<ä+&ç #Ó|Œæ +~ #ÓjT· ´&É+. H˚qT ø√&É*>± yÓ[flq
‘·sê«‘· @y˚T+ e÷s¡TŒ\T ekÕÔjÓ÷ MT≈£î ‘Ó©<äT. eTT+<äTe÷≥ qqTï
ñ<√´>∑+˝À #˚s¡&Üìπø yêfi¯fl ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ˇ|ü⁄Œø√ø£b˛e#·TÃ. H˚qT Ä
180
u≤<Ûä\˙ï |ü&É˝ÒqT. <äj·T#˚dæ Hê u≤<Ûä @<√ qqTï |ü&Éìe«+&ç. e÷
‘·eTTàfi¯ófl Á|üjÓ÷»≈£î\j˚T´+‘· es¡≈£î ô|[fl e÷≥ ≈£L&Ü $q&ÜìøÏ
H˚ìwüº|ü&ÉqTµµ n+~ düTC≤‘·.
‘·sê«‘· @+ e÷{≤¢&Ü˝À ns¡+ú ø±˝Ò<Tä Hê≈£î. yÓTT‘êÔìøÏ düTC≤‘·≈î£
s¡|òüTT n+fÒ Çwüº+ nqï Ä˝À#·H˚ Hê≈£î #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+∫+~.
ôd\e⁄˝À¢H˚ H˚qT ˇø£kÕ] qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±]+{ÏøÏ yÓfi≤flqT.
yê[fl+{ÏøÏ yÓ[fl <ë<ë|ü⁄ eT÷&ÉT HÓ\\sTT+~. ˇø£ @&Ü~ e÷Á‘·+
yê[fl+{À¢ yêsê\≈£î yÓfi≤fl\qT. ‘·sê«‘· nø£ÿ&Éø£ÿ&É ≥÷´wüqT¢ #Ó|üŒ&É+
ÁbÕs¡+_Û+#êqT. n+<äTe\¢ yêsê\≈£î yÓfifl¯ &É+ e÷H˚XÊqT. ≥÷´wüq<¢ ë«sê
e∫Ãq &ÉãT“‘√H˚ H˚qT, e÷ ne÷à >∑T≥Tº>± m˝≤>√ ø±\πø|å +ü #˚ùdyêfi¯fl+.
#ê˝≤s√E\sTT+~ ø£<ë nì yê[fl+{ÏøÏ yÓfiÔ‚ ‘·\T|ü⁄y˚dæ e⁄+~.
ªªn‘·Ôj·÷´µµ nì ‘·\T|ü⁄ ‘·{≤ºqT.
#ê˝≤ùd|ü⁄ mes¡÷ ‘·\T|ü⁄ rj·T˝Ò<äT. HêπøMT ns¡ú+ø±˝Ò<äT.
ø=+‘·ùd|ü{ÏøÏ \øÏåà e∫à ‘·\T|ü⁄ rdæ+~.
ªªn‘·Ôj·T´ @~ \øÏå൵ nì n&ç>±qT.
\øÏàå »yêãT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . mø£ÿ&çøs£ TTHê yÓ[fl+<˚y÷Ó nì ø=+#Ó+
ùd|ü⁄ ≈£Ls¡TÃHêïqT H˚qT.
Ç+‘·˝À qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±s¡T e#êÃs¡T.
ªª#·+Á<äT! m+‘·ùd|üsTT+~ e∫Ã? #ê˝≤ s√E\sTT+~ ìqTï
#·÷dæ. u≤>∑THêïyê?µµ nì n&ç>±s¡T.
ªªn‘·Ôj·T´ mø£ÿ&ç¬øfi≤fls¡T e÷eTj·÷´?µµ nì n&ç>±qT.
ªªMT n‘·Ôj·T´....#·ìb˛sTT+~ #·+Á<äTµµ ø£+≥‘·&çô|&ÉT‘·÷
#ÓbÕŒsêj·Tq.
ªªÄ! @$T{Ï e÷eTj·÷´ MTs¡H~˚ ! m|ü⁄Œ&ÉT? @eTsTT+~. njÓ÷´
180
Hê≈£î ‘Ó©<˚µµ nHêïqT ÄX¯Ãs¡´+‘√, u≤<Ûä‘√.
ªª|ü~ùV≤qTs√E\sTT+~ #·+Á<äT. yês¡+s√E\T »«s¡+ e∫Ã+~.
#ê˝≤ ˙s¡dü|ü&çb˛sTT+~. Ç+{À¢ #˚ùdyêfiËfles¡÷ ˝Òs¡T. m|ü⁄Œ&ÉsTTHê
eùdÔ \øÏåà e∫à #Ój·÷´*. bı<ä›düÔe÷q+ Çø£ÿ&˚ e⁄+&É&ÜìøÏ m˝≤
M\e⁄‘·T+~?
H˚qT Ä s√E ns¡+® ≥T |üìMT<ä yÓfi≤flqT. u≤$˝À ˙fi¯ófl #˚<&ä ÜìøÏ
yÓ[fl+~ MT n‘·j Ô T· ´. u§¬øÿq #˚<˝ä øÒ b£ ˛sTT+~. ø£fió¯ fl ‹]>±sTT. u≤$˝À
|ü&çb˛sTT+~. H˚H=#˚Ã˝À|ü\ m|ü⁄Œ&ÉT ÁbÕD+ b˛sTT+<√ ‘Ó©<äT. H˚qT
e∫à X¯yêìï ãj·T{ÏøÏ rsTT+#êqTµµ
ªªm+‘· <ës¡TD+ e÷eTj·÷´µµ Hê ø£fió¯ fl ˙fi¯fl‘√ ì+&çb˛j·÷sTT.
m|ü⁄Œ&É÷ ø£+≥ ‘·&çô|≥ºì qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±s¡T yÓøÏÿyÓøÏÿ
@&ÜÃs¡T. Hê≈£î >∑T+&Ó\T |æ+&çq≥¢sTT+~.
ªªekÕÔqT e÷eTj·÷´µµ nì ãj·T\T<˚sês¡T.
ªª˝Ò<äT #·+Á<äT. uÛÀ»q+ #˚dæ yÓfi¯óflµµ nHêïs¡T.
Hê≈£î qeTdüÿ]+#·˝Ò<äT.
\øÏåà n+~. ªª#·+Á<äT uÛÀ»q+ #˚dæ yÓfi¯ófl. nqï+ e+&ÜqTµµ
yêfi¯fl ã\e+‘·+ MT<ä uÛÀ»HêìøÏ ≈£Ls√Ãø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT. uÛÀ»q+
#˚dü÷Ô <ÛÓ’s¡´+#˚dæ n&ç>±qT. ªª\ø°åà ˙ ô|fiËfl|ü⁄Œ&ÉT?µµ nì.
ªª@yÓ÷ #·+Á<äT. Hêπø+ ‘Ó©<äT. Ç|üŒ{ÏøÏ |ü~eT+~ e#êÃs¡T.
ˇø£ÿ]øÏ q#·Ã˝Ò<Tä . H˚qT ô|<ä› #·<Tä e⁄\T m+<äT≈£î #·~yêHê nì|ædTü +Ô ~.
Hêø£+f… ‘·≈£îÿe #·~$qyêfi¯ófl qqTï yÓT#·Ãs¡T. m≈£îÿe #·~$qyêfi¯ófl
ø£≥ï+ m≈£îÿe n&ÉT>∑T‘ês¡T. Çø£ Hê≈£î ô|fiËfl˝≤ ne⁄‘·T+~? ˙yÓ’Hê
Hêø£+f… ô|<äy› ê&çej·TT´+fÒ ìH˚ï #˚dTü ≈£îH˚<ëìì. ˙y˚ Hêø£+f… eTT+<äT
|ü⁄≥º≈£L&É<ë #·+Á<äTµµ n+~ \øÏåà.
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·yT˚ +. ìH˚ï #˚dTü ≈£î+{≤qTµµ n+<ëeTqT≈£îHêïqT.
181
ø±ì nq˝Òø£b˛j·÷qT.
ªª˙πø+ \øÏåà. n+<äyÓTÆq<ëì$. u≤>± #·<äTe⁄≈£îHêïe⁄. ˙≈£î @
ø£˝…ø£ºs√, ô|<ä› Ä|ò”düs√ <=s¡T≈£î‘ê&ÉTµµ nHêïqT.
ªªHê≈£î n+‘· n<äèwüº+ ≈£L&ÜHê? eTs√ |ü<˚fi¯fl ‘·sê«‘· e∫Ã
#·÷&ÉT. Ç˝≤π> e⁄+{≤qTµµ n+~.
qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T n|üŒ{Ïπø Ç+{ÏqT+∫ yÓ[flb˛j·÷s¡T.
ªªe÷eTj·T´ mø£ÿ&çyfiÓ ≤fls¡T?µµ nì n&ç>±qT.
ªª@+ #Ó|üŒeT+{≤e⁄ #·+Á<äT. ˙≈£î ‘Ó\TdüTø£<ë? n‘·Ôj·T´
e⁄qï|ü ⁄ Œ&É T Ä$&É b˛s¡ T uÛ Ñ ] +#· ˝ Ò ø £ mìï |ü q T\THêï ˝… ’ Á ãØøÏ
yÓ[flb˛j˚Tyês¡T e÷eTj·T´.. Ç|ü⁄Œ&ÉsTT‘˚ ndü\T Ç+{Ïøπ sêe&É+˝Ò<Tä .
Ç<ä › s ¡ T ø=&É T ≈£ î \÷ <ä ÷ s¡ | ü ⁄ }fi¯ fl ˝À¢ ñ<√´>±\T
#˚düT≈£î+≥THêïs¡T. áj·Tq á }s¡T e~* yÓfi¯fls¡T. ˇø=ÿø£ÿs√E
e+&ÉTø=ì ‹+{≤s¡T. ˝Ò<ë H˚qT e∫à e+&çô|&É‘êqT. ˝Ò<ä+fÒ ˝Ò<äT.
|æ∫Ãyê&ç˝≤ ‹s¡T>∑T‘·÷ e⁄+{≤s¡Tµµ
Hê≈£î #ê˝≤ u≤<Ûäy˚dæ+~. ªm≥Te+{Ï ≈£î≥T+ã+ m˝≤
nsTT+~µµ nì|æ+∫+~. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±] Hêqï>±s¡T ñqï+‘·ø±\+
yêfi¯fl Ç\T¢ yÓu’ eÑÛ +‘√ yÓ*–b˛j˚T~. @Hê&É÷ <äT:KeTqï~ ms¡T>∑sT¡ . e÷
Hêqï>±s¡T #Ó|ü⁄Ô+&˚yês¡T.
ªªˇπsjYT #·+Á<äT! Äj·Tqsê eTìwü+fÒ. MT ‘ê‘·>±s¡T m+‘√
düVü‰j·T+ #˚XÊs¡ì eTqeT+fÒ m+‘√ ø£è‘·»„‘· Äj·Tq≈£î. ‘·q dü«X¯øÏÔ‘√
#·<Tä e⁄ø=ì |æ\*¢ ï #·~$+∫ m+‘√ ô|’øÏ e#êÃs¡T. m+‘·eT+~ø√ düV‰ü j·T+
#˚XÊs¡T. #˚düTÔHêïs¡Tµµ nì yÓT#·TÃ≈£îH˚yês¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT yê] ≈£î≥T+ã+
∫Hêï_ÛqïyÓTÆ Äj·Tq ˇ+≥]>± $T–˝≤s¡T. eT+∫yêfi¯flπø J$‘·+˝À
Ç˝≤+{Ï |üØø£å\T m<äTs¡e⁄‘êsTT nì|æ+∫+~.
ªª@$T{Ï #·+Á<äT Ä˝À∫düTÔHêïyé? }fiÀfl e⁄+&ç ≈£L&Ü
181
ø£ì|æ+#·e⁄. ø£˙dü+ n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT ø£ì|æ+∫ e÷{≤¢&çdü÷Ô e⁄+&ÉTµµ n+~
\øÏåà.
ªªn˝≤π>µµ nì #Ó|æŒ e#êÃqT.
10
≥÷sY yÓ[flq $<ë´s¡Tú\+‘ê e#êÃs¡T. Äs√E H˚qT ùdºwüqT≈£î
yÓfi≤flqT. s¡|Tüò T, X‚KsY s¬ \
’ T ~>∑>±H˚ Hê <ä>]Z∑ øÏ |üsT¡ >¬ ≥Tº≈î£ +≥÷ e#êÃs¡T.
ªªm˝≤ e⁄Hêïe⁄sê #· + Á<ä T ! u≤>± #· < ä T e⁄‘· T Hêïyê?
|ü~ùV≤qTs√E\T #·<Tä e⁄ düTqï. düs<¡ ë>± >∑&∫ ç b˛sTT+~. ìqTï nqTø√ì
s√»+≥÷ ˝Ò<äT. eTeTà*ï m|ü⁄Œ&Ó’Hê ‘·\#·T≈£îHêïyê?µµ nHêïs¡T.
ªªn<˚$TÁ{≤ n˝≤ n+{≤s¡T. Hê≈£î MT ‘√&ç<˚ ˝Àø£+ø£<ë. $TeTà*ï
m˝≤ eT]Ãb˛>∑\qT. MT¬s’Hê }fiÀfl nM ÇM #·÷dü÷Ô e⁄Hêïs¡T ø±ã{Ϻ
H˚qT C≤„|üø£+ e⁄+&Éø£b˛e#·TÃ. ø±ì Hê≈£î Çø£ÿ&É MT<˚ <Ûë´düµµ nHêïqT.
ªªnìï bÕsƒê\T #·~y˚XÊeqïe÷≥µµ
ªª˝Ò<äTsê. #·<äTe⁄MT<ä eTqùd ˝Ò<äT. MTs¡T ˝Ò≈£î+&Ü ˇ+≥]>±
#·<äe&É+ Hê e\¢ ø±<äTsê. uÛÑ˝Ò uÀs¡Tø={Ϻ+~. Ç+‘·ø° MT ≥÷sY u≤>±
»]–+<ëµµ
ªªu≤>±H˚ »]–+~sê. n˙ï Vü‰düº\T≈£î yÓ[fl e÷{≤¢&ÉT≈£î+<ë+µµ
nHêï&ÉT X‚KsY.
Vü‰dü\ º T≈£î yÓ[fl $TÁ‘·T*<äs› ÷¡ kÕïq+, {Ï|qæò T eTT–+∫q ‘·sê«‘·
ø£ãTs¡¢˝À |ü&ܶ+.
ªª#Ó|üŒ+Á&Ü Ç+ø£µµ nHêïqT.
ªªÄ s√E u≤+uÒ yÓTsTT\T mø±ÿe÷? u§+u≤sTTøÏ sêÁ‹ mì$T~
>∑+≥\≈£î yÓfi≤fl+. sêÁ‹ u§+u≤sTT #·÷ùdÔ ø£fi¯ófl ‹]–b˛j·÷sTT. #ê˝≤
n+<ä+>± ø£ì|æ+∫+~. ª#·+Á<äT e⁄+fÒ m+‘· u≤>∑T+&˚~µ nqT≈£îHêï+.
ªu≤+uÒ u…’HÓ’{Ÿµ nì ù|s¡Tô|{Ϻ á bò˛{À rXÊ+µµ nì #·÷|æ+#ê&ÉT X‚KsY.
182
ªª‘·sê«‘·µµ X‚KsY, s¡|òüTT Ç<ä›s¡÷ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T.
ªªqTy˚« #Ó|üŒsê s¡|òüTTµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªª‘· s ê«‘· n+<ä s ¡ + ø£ * dæ uÛ À »HêìøÏ yÓ fi ≤fl+. eTq≈£ î
dü]b˛‘·T+<ë @eTHêïHê? nqï+ ∫qï –HÓï˝À eT÷&˚fifl¯ ≈£îÁsê&çøÏ ô|{Ïqº ≥T¢
ô|{≤ºs¡T. #·bÕr ˝ÒyÓ÷ z &É»qT |ü&˚XÊs¡T. ‹q˝Òø£ #·#êÃ+ nqTø√µµ
ªªn+‘˚sê. n˙ï n\yê≥T #˚düTø√yê*. _j·÷´ìøÏ ø£s¡TyÓ’q á
s√E˝À¢ s=f…º\T, |üPØ\T n˙ï ‹q&É+ ‘Ó\TdüTø√yê*. sê>∑T\T, dü»®\T,
C§qï\T düü+ø£{Ï #˚düTø=ì ‹H˚ s√E\T ≈£L&Ü ekÕÔsTT. nìï{Ïø°
n\yê≥T|ü&Ü* eT]µµ nHêïqT.
ªªdü π s . ákÕ] ≥÷s¡ T yÓ fi ‚ fl ˝À|ü \ n˙ï n\yê≥T
#˚düT≈£î+{≤+˝Òy√jYTµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªª@yÓ÷! ˙≈£î nø£ÿ&˚ ñ<√´>∑+ eùdÔ @+ #˚kÕÔyé! n˙ï ‹Hê˝≤
nø£ÿs¡˝Ò<ëµµ nHêïqT H˚qT.
ªªn|ü⁄Œ&ÉT H˚qT ìsêVü‰s¡Bø£å#˚dæ ‹s¡T|ü‹πø e÷s¡ÃeT+{≤qTµµ
nHêï&ÉT qe⁄«‘·÷ s¡|òüTT.
ªªu§+u≤sTT qT+∫ mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fls¡T. #Ó|üŒy√jYTµµ
ªªu§+u≤sTT˝À ¬s+&ÉT s√E\Hêï+. nø£ÿ&ç »qdüeTàs¡›+ #·÷ùdÔ
‘·\ ‹]–b˛sTT+<äqTø√. nø£ÿ&ç »q+ m˝≤ e⁄+≥THêïs√ @$T{À ø±ì
n˙ï <Ûäs¡˝…ø£ÿe. ã‘·ø£&É+ #ê˝≤ ø£wüº+˝Òµµ
ªªmø£ÿ&çyêfi¯ófl nø£ÿ&˚ m˝≤>√ düs¡T›≈£î+{≤s¡T˝Òµµ
ªªu§+u≤sTTøÏ <ä>∑Zs√¢H˚ m*ô|ò+{≤ >∑TVü≤\T e⁄HêïsTT. nø£ÿ&çøÏ
düeTTÁ<ä+˝À yÓfi≤fl*. yÓfi‚fl≥|ü⁄Œ&ÉT eTq ø±˝Òõ ≈£îÁsêfi¯ófl #˚ùd n\¢]øÏ
Ä |ü&eÉ yêfi¯ófl n~]b˛j·÷s¡T. ª|ü&eÉ ˝À Hê{≤´\T #˚ùdÔ eTTì–b˛‘·T+~
C≤Á>∑‘·Ôµ nì ôV≤#·Ã]+#ês¡T. m*ô|ò+{≤ >∑TVü≤\ yÓqø£e⁄qï #·]Á‘·qT
$|æŒ #ÓbÕŒs¡T eTq Væ≤düºØ ˝…ø£Ãs¡s¡T. u§+u≤sTT˝À düeTTÁ<ärs¡+,
182
$e÷HêÁX¯j·T+ yÓTT<ä˝…’q mH√ï Á|ü<˚XÊ\T #·÷XÊ+. ‘·sê«‘· <ë«s¡≈£î
ãj·T\T<˚sê+µµ
ªª<ë«s¡ø£≈£î ≈£L&Ü yÓfi≤flsê?µµ
ªªne⁄qT. e÷‘√u≤≥T »+‘·TXÊÁdüÔ+ #·~y˚ $<ë´s¡Tú\T ≈£L&Ü
e#êÃs¡T ø£<ë. yêfi¯ófl ôdŒdæyÓTHé ø£\ø£åqT bÕs√{Ïyé B«bÕ\≈£î yÓfi≤fls¡T.
y˚TeTT ≈£L&Ü düs¡<ë>± yêfi¯fl‘√H˚ yÓfi≤fl+. <ë«s¡ø£≈£î düMT|ü+˝À ø=ìï
Be⁄\THêïsTT. nø£ÿ&ç e÷ nqTuÛÑe+ #Ó|üŒq\$ø±<äT. sêÁ‹|üP≥
düeTTÁ<ä+, ‘·fi‘¯ fi· ¯ yÓT]ùd #˚|\
ü T, mHÓïH√ï »\#·sê\T #ê˝≤ ÄdüøøÔÏ s£ y¡ TÓ qÆ
yê‘êes¡D+µµ
ªªn˝≤>±! qTe⁄« #Ó|ü⁄Ô+fÒ H˚qT sêø£b˛‹H˚ nì|æk˛Ô+~sêµµ
ªªnø£ÿ&˚ eTq ø±¢düT˝À dü‘·´Hêsêj·TD uÀ≥T˝ÀqT+∫
C≤]|ü&ܶ&ÉT. nsTT‘˚ ˝À‘·T ÄfÒº˝Ò<äT ø±ã{Ϻ dü]b˛sTT+~. ‘·«s¡>±H˚
ô|’øÏ˝≤π>XÊ+ yêDÏí. bÕ|ü+ #ê˝≤ uÛÑj·T|ü&çb˛j·÷&ÉTµµ
ªªÇ˝≤+{Ï$ @eTsTTHê »]–‘˚H˚ ≥÷s¡T. @MT ˝Ò≈£î+fÒ n~
≥÷s¡ì|æ+#·Tø√<äTµµ
ªªnø£ÿ&çqT+∫ eT∞fl u§+u≤sTT e#êÃ+. nø£ÿ&É ˇø£ ‘·e÷cÕ
»]–+~. nø£ÿ&É ˇø£ ã+&çyêDÏí |æ*#ê+, e÷ kÕe÷q¢˙ <ëì˝À
ô|&É<ëeTì. yê&ç‘√ ªùdºwqü T¬øfi≤fl* m+‘· rdüT≈£î+{≤yéµ nì ‘Ó\T>∑T˝À
n&ç>±+.
yê&çøÏ ùdºwqü T nH˚ e÷≥ e÷Á‘·+ ‘Ó*dæ+~. eT÷&ÉT s¡÷bÕj·T\T
ÇeTàì Væ≤+B˝À n&ç>±&ÉT yê&ÉT. e÷≈£î ns¡eú TsTT+~. y˚TeTT ‘Ó\T>∑T˝À
ª¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\T ÇkÕÔ+ ekÕÔyêµ nì n&ç>±+. yê&ÉT sêq+fÒ
sêqHêï&ÉT.
‘·sê«‘· y˚T+ ‘Ó\T>∑T˝À ªb˛˙ ◊<äT s¡÷bÕj·T*kÕÔ+ ekÕÔyêµ
n+fÒyê&ÉT ªsêqT eT÷&ÉT s¡÷bÕj·T*ùdÔH˚ ekÕÔµ nqkÕ>±&ÉT. Ç˝≤π>
183
ø=+‘·ùd|ü⁄ »]–+~.
Ç+‘·˝À eTq ˝…ø£Ãs¡s¡T e#êÃs¡T ª#·÷&É+&ç kÕsY. y˚TeTT ◊<äT
s¡ ÷ bÕj· T \T ÇkÕÔ e T+fÒ ø±<ä T eT÷&É T s¡ ÷ bÕj· T \ø£ s TT‘˚
ekÕÔq+≥THêï&ÉTµ nHêï+. n+<äs¡+ |ü&ç|ü&ç qe«kÕ>±+. ∫e]øÏ
ã+&çyê&çì ˇ|æŒ+∫ ùdºwüqT≈£î yÓ[flq ‘·sê«‘· n‘·ìøÏ ns¡∆s¡÷bÕsTT
m≈£îÿe ÇùdÔ n‘·qT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉTµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªeT+∫|ü ì #˚ X Ês¡ T . n‘· ì ï @&ç | æ + ∫q+<ä T ≈£ î eT+∫
Á|ü‹|òü\eTHêï eTT≥ºC…bÕŒs¡Tµµ nHêïqT H˚qT.
ªª‘·sê«‘· nø£ÿ&çqT+∫ Ws¡+>±u≤<é≈î£ yÓfi≤fl+. nø£ÿ&çøÏ <ä>sZ∑ ˝
¡ ÀH˚
n»+‘ê m˝À¢sê >∑TVü≤\THêïsTT. ì»+>± J$‘·+˝À ˇø£kÕs¡sTTHê
#·÷&Ü*sê yê{Ïì. nø£ÿ&ç es¡í∫Á‘ê\T, •˝≤Œ\T #·÷düTÔ+fÒ ˇø£ÿkÕ]>±
ø=ìï e+<ä\ dü+e‘·‡sê\ yÓqøÏÿyÓ[flb˛‘ê+, •˝≤Œ\T #·÷düTÔ+fÒ
ˇø£ÿkÕ]>± ø=ìï e+<ä\ dü+e‘·‡sê\ yÓqøÏÿ yÓ[flb˛‘ê+. mø£ÿ&√
ø=+&É\eT<Ûä´ e⁄qï >∑TVü≤\qT ø£fi≤K+&Ü\T>± r]Ã~~›q ø£fi≤ø±s¡T\
|üì‘·q+ nqT|üe÷q+µµ ‘·qàj·T+‘√ #ÓbÕŒ&ÉT s¡|òüTT.
ªªMTs¡+‘ê n<äèwüº+ #˚düT≈£îHêïs¡Tsê. ‘·sê«‘· mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fls√
#Ó|ü⁄Œµµ nì n&ç>±qT.
ªªnø£ÿ&çqT+∫ ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î yÓfi≤fl+. eTq sê»<Ûëìì
yÓTT<ä{kÏ Õ]>± #·÷ùd n<äèwü+º \_Û+∫+~. $q&ÉyT˚ ø±ì ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü
eTq+ yÓfi¯fl˝Ò<äT. nø£ÿ&É #ê]àHêsY, _sê¢eT+~sY, {≤´+ø˘ã+&é
yÓTT<ä˝q’… e˙ï #·÷XÊ+µµ
ªªkÕ˝≤sY»+>¥ eT÷´õj·T+ #·÷XÊsê ˝Ò<ë?µµ
ªª<ëìø√düy˚T ø£<äsê yÓ[fl+~. n~ #·÷&É≈£î+&Ü e⁄+{≤e÷?µµ
ªª<ëì $X‚cÕ\T #Ó|ü⁄Œ. Hê≈£î ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ‘Ó*dæ+~
n<=ø£ÿfÒ. m|ü⁄Œ&É÷ #·÷&É≈î£ Hêï nø£ÿ&ç $X‚cÕ\qT yê´kÕ\˝À #·~yêqTµµ
183
 ªªì»+sê. #ê˝≤ n<äT“¤‘·+>± e⁄+~. ˇø=ÿø£ÿ >∑~ ˇø√ÿ #·]Á‘·
#Ó|ü⁄Ô+~. mH√ï <˚XÊ\qT+∫ ùdø£]+∫q n<äT“¤‘·yÓTÆq edüTÔe⁄\T nø£ÿ&É
e⁄HêïsTT. nø£ÿ&ç bÕ\sê‹ •˝≤Œ\ n+<ëìï, |üì‘·Hêìï #·÷dæ e÷≈£î
eT‹b˛sTT+~. ìC+>± e÷ ≥÷sYe\¢ mH√ï $wüj÷· \T ‘Ó\TdüT≈£îHêï+.
|ü~ùV≤qT s√E˝À¢ e÷≈£î ø£*–q nqTuÛÑyê\T ˇø£{Ï ¬s+&ÉT ø±e⁄.
$<ë´s¡Tú\‘√ u≤>± ø√¢CŸ>± e⁄+&É&É+e\¢ mH√ï s¡ø±\ nqTã+<Ûë\T
ã\|ü&ܶsTTµµ
ªªb˛˙˝Òsê eT+∫<äsTT+~µµ
ªªnsTT‘˚ ø=+<äs¡T e÷Á‘·+ #ê˝≤ V”≤q+>± Á|üe]Ô+#ês¡Tsê.
ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ø=+<äs¡T $<ë´s¡Tú\T #Ój·T´sêì |üqT\˙ï #˚XÊs¡T.
$Vü‰s¡j÷· Á‘· ∫e] |òTü ≥º+˝À $<ë´s¡T*ú ï ø=+‘· dü«‘·+Á‘·+>± e<ä*y˚XÊs¡T.
<ëì‘√ $»è+_Û+#ês¡T yêfi¯ófl. @<√ dæìe÷\≈£î wæø±s¡¢≈£î yÓfi¯fl&É+‘√
eTT–+∫ e⁄+fÒ u≤>∑T+&˚~. ø±ì eT<ä´+ |ü⁄#·TÃ≈£îì Çwüº+ e∫Ãq≥T¢
Á|üe]Ô+#ês¡T. mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê Ç˝≤+{Ï yêfi¯fle\¢H˚ $<ë´s¡Tú\ ù|s¡T
#Ó&bç ˛‘·T+~µµ
ªªb˛˙˝Òsê. ø£˙dü+ MTs¡sTTHê eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#T· Ã≈£îHêïs¡T. n+‘˚
#ê\Tµµ
ªªe÷≈£L ø=+‘· Á|ü˝ÀuÛ+Ñ ø£*–+~sê. ì»+ #ÓbıŒ<ä÷.› mø£ÿ&çø¬ H’ ê
yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉsTTHê ø=+‘· düs¡<ä>± e⁄+<ëeTH˚ ñ<˚›X¯+‘√ y˚TeT÷ ø=+‘·
|ü⁄#·TÃ≈£î+<ëeTqT≈£îHêï+. ø±ì @+ eT+∫ãT~∆ |ü⁄{Ϻ+<√ ∫e]
ìeTTwü+˝À e÷ ìs¡íj·T+ e÷s¡TÃ≈£îHêï+µµ
ªªeT+∫|üì #˚XÊs¡Tsê. ˝Ò≈£î+fÒ Çìï s√E\T>± ø±˝ÒJ˝À
dü+bÕ~+#·T≈£îqï eT+∫ ù|s¡+‘ê b˛>=≥Tº≈£îH˚yêfi¯fl+µµ
|üØø£\å T <ä>sZ∑ |¡ &ü ܶsTT. n|ü⁄Œ&˚ ø±˝Òõ&˚ »]–+~. X‚Ks¡T $<ë´]ú
dü+|òTü + n<Û´ä ≈£îå &ÉT ø±ã{Ϻ y˚Ty˚T mH√ï ø±s¡´Áø£e÷\T @sêŒ≥T#˚jT· e\dæ
184
e∫Ã+~. ˇø£ yÓ|’ ⁄ü |üØø£\
å ≈£î #·<Tä e⁄≈£î+≥÷ eTs√yÓ|’ ⁄ü ø±˝Òõ&˚ y˚&TÉ ø£\T
ìs¡«Væ≤+#˚dü]øÏ e÷ ‘·\ÁbÕD+ ‘√ø£≈£î e∫Ã+~. H˚qT ≈£L&Ü ‘Ó\T>∑T
dü$T‹ n<Ûä´≈£åî&ç>± >=|üŒ ø£e⁄\T ˇø£]<ä›]ì |æ\T#·T≈£îHêïqT. ø£fi≤XÊ\
~H√‘·‡e+ #ê˝≤ yÓ’uÛÑe+>± »]–+~.
Ä dü+<äs¡“¤+˝À mH√ï b˛{°\T »]>±sTT. ø£fi≤XÊ\˝À m≈£îÿe>±
ãVüQeT‘·T\T bı+~+~ y˚T+ eTT>∑TsZ y¡ T˚ . ∫e]s√E ˇø£ eT+Á‹ì eTTK´
n‹~∏>± |æ*|æ+#ê+. Äj·Tqe<ä› y˚TeT+‘ê ãVüQeT‘·T\T |ü⁄#·TÃ≈£îHêï+.
Ä s√E X‚KsY #ê˝≤ u≤>± e÷{≤¢&Ü&ÉT. eTTK´+>± n‘·qT
ø±˝ÒJøÏ ‘·|Œü ≈£î+&Ü ù|s¡T ‘ÓkÕÔeTì #Ó|Pü Ô #Ó|Œæ q e÷≥\T eTTK´yÓTqÆ $.
ªªá ø±˝ÒJ˝À y˚TeTT Çìï dü+e‘·‡sê\T>± m˝≤ e⁄HêïyÓ÷
MTø£+<ä]øÏ ‘Ó\TdüT. y˚TeTT á ø±˝ÒJ˝À ˇø£ uÛ≤>∑yTÓ Æ b˛j·÷+. eTeTà*ï
á ø£fi≤XÊ\ m+‘√ n_Ûeè~∆ |ü]∫+~. eTTK´+>± H˚qT #Ó|Œü <ä\#·T≈£î+~
@$T≥+fÒ Ç|üŒ{Ïes¡≈£î á ø£fi≤XÊ\˝À $<ë´]ú dü+|òüT+ n<Ûä´≈£åî\T>±
e⁄qïyêfi¯ófl m|ü⁄Œ&É÷ |üØø£˝ å À¢ bÕdüTø±˝Ò<Tä . ø±ì yÓTT<ä{kÏ Õ] n~ ‘·|Œü ì
H˚qT ìs¡÷|ækÕÔqT. á kÕ] |üØø£å˝À¢ y˚TeTT ‘·|üŒ≈£î+&Ü $»j·T+
kÕ~ÛkÕÔ+µµ
n‘·ì e÷≥\T $ì Hê≈£î, s¡|òüTT≈£î m+‘√ dü+‘√wü+ ø£*–+~.
e÷˝À eT]+‘· ôd’ús¡´+ ô|]+–+~. ‘·|üŒ≈£î+&Ü y˚T+ nqT≈£îqï~
kÕ~Û+#ê\ì <äè&ÛÉdü+ø£\Œ+ #˚düT≈£îHêï+.
|üØø£å\T <ä>∑Zs¡|ü&ܶsTT. y˚TeTT ˇø£+<äT≈£î #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&ܶ+.
|üØø£å\T edüTÔHêïj·Tì ø±<äT. ø£fi≤XÊ\ #·<äTe⁄ nsTTb˛‘·T+~. me]
e÷Hêq yêfi¯ófl yÓ[flb˛yê*. Ç+≥sY. &çÁ^ ¬s+&É÷ ˇø£ÿ{Ï>± #·~$q
y˚T+ $&ÉBj·Tsêì nqTã+<ÛëìøÏ >∑T] nj·÷´+. Ç|ü⁄Œ&ÉT $&çb˛j˚T
s√E\T <ä>∑Zs¡e⁄‘·THêïj·Tì e÷ u≤<Ûä.
ªªÇø£ MT<ä≥ m˝≤sê? _j˚T´ ø±>±H˚ qTe⁄« m˝≤¬>’Hê
184
m+.m.#˚kÕÔe⁄. m+.m.‘·s¡Tyê‘· ]ôd]Ã≈£L&Ü #Ój·÷´\ì ˙ ÄX¯. ø±ì
y˚TeTT #Ó≥Tºø=ø£s¡+ |ü⁄≥ºø=ø£s¡+ nsTTb˛‘êeTTµµ nHêï&ÉT X‚KsY Hê‘√.
ªªeTq+ eTT>∑TZs¡eT÷ #˚s¡<ë+˝Òsê m+.m.˝À. Ç|üŒ{Ïes¡≈£î
ˇø£ÿ{Ï>± e⁄Hêï+. Çø£MT<ä≥ ≈£L&Ü n˝≤π> e⁄+<ë+˝Ò. MTs¡T ≈£L&Ü
#˚s¡+&çµµ nHêïqT.
ªªe÷≈£î ˙˝≤>± m≈£îÿe e÷s¡Tÿ\T sêe⁄sê. @<√ yÓTTqï
MT{Ï+>∑T˝À #ÓbÕŒqTø±ì HêπøyÓ÷ uÛÑj·T+>± e⁄+~sê. H˚qT m+‘·es¡≈£î
#·<äe>∑˝H√ ‘Ó©≈£î+&Ü e⁄+~µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªª˝Ò<äT X‚KsY. qTe⁄« ‘·|üŒø£ #·<äTe⁄‘êe⁄. ˙˝À Ä X¯øÏÔ e⁄+~µµ
nHêïqT. ì»y˚T #Ó|ü⁄ÔHêïqì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. X‚KsY nqT≈£î+fÒ @yÓTÆHê
kÕ~Û+#˚ |ü≥Tº<ä\ø£\yê&ÉT. ìC≤ìøÏ Hê≈£î, s¡|òüTT≈£î n‘·H˚ Hêj·T≈£î&ÉT.
y˚T+ #ê˝≤es¡≈£î n‘·qT #Ó|æŒqfÒ¢ q&ÉT#·T≈£î+{≤+.
|üØø£å\≈£î Á|æ|üπswüHé ôd\e⁄\T Ç#êÃs¡T. eTT>∑TZs¡+ ˇø£{Ï>±
#·<äe&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê+. ˇø£]ø=ø£s¡T #Ó|ü⁄Œø√e&É+, ˇø£s¡T #·~$‘˚
eTs=ø£s¡T $q&É+ Ç˝≤ kÕ–+~ e÷ #·<äTe⁄. |üØø£å\T eTs√ Hê\T>∑T
s√E\THêïj·Tq>± X‚Ks¡T »«s¡+ |ü≥Tº≈£î+~.
s√Es√Eø° X‚KsY »«s¡+ m≈£îÿeekÕ–+~. H˚qT, s¡|òüTT #·~$‘˚
X‚KsY $H˚yê&ÉT. ÄKs¡T≈£î n~ f…ÆbòÕsTT&é˝À ~–+~. yÓ+≥H˚ X‚KsY
‘·+Á&çøÏ f…*Á>±+ Ç#êÃ+. n‘·ìï ÄdüŒÁ‹˝À #˚s¡Ãe\dæ e∫Ã+~. s√p
yÓ[fl ÄdüŒÁ‹˝À #·÷dæ edü÷Ô H˚qT, s¡|òüTT #·<äTe⁄ ø=qkÕ–+#ê+.
|üØø£å\ düeTj·T+˝À #ê˝≤ $+‘·\T »]>±sTT. ˇø£ $<ë´]ú
J$‘·+˝À mHÓïìï eT\T|ü⁄\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT nqï~ Hê≈£î ‘Ó*dæ+~.
eTTK´+>± X‚Ks¡T≈£î f…Æ bòÕsTT&é sêe&É+ e÷≈£î ô|<ä› <Óã“.
mHÓïH√ï ÄX¯\T ô|≥Tº≈£îqï X‚KsY nHês√>∑´+e\¢ |üØø£å sêj·T˝Òø£b˛e&É+
e÷≈£î >=&ɶ* ô|≥Tº nsTT+~.
185
nsTT‘˚ Bìø£+f… |òTü §s¡yTÓ qÆ $wüjT· + eTs=ø£{Ï »]–+~. <ëì‘√
Hê≈£î ‘·\‹]–b˛sTT+~.
Ä s√E |üØø£\ å T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. y˚TeTT #·<Tä e⁄‘·Tqï ø±˝ÒJ˝À
qT+∫ $<ë´s¡T\ ú T, #Ó&¶É $<ë´s¡T\
ú T j·÷uÛ’… j·÷uÛ’… XÊ‘·+ e⁄Hêïs¡T. $T–*q
ø£fi≤XÊ\\ ø£+f… n~ qj·T+. |üØø£\ å düeTj·T+˝À y˚T+ ø=+<äs+¡ m+‘√
ø£wüº|ü&ç #·~$ sêdü÷Ô e⁄+fÒ eT]ø=+<äs¡T |ü⁄düÔø±\≈£î |ü⁄düÔø±˝Ò ‘Ó#·TÃø=ì
ø±|” ø=fÒºyês¡T. e÷≈£î ‘Ó*dæ ≈£L&Ü @MT #Ój·T´˝Òì ìdü‡Vü‰j·Tdæú‹.
ø±|” ø=fÒº $<ë´s¡Tú\≈£î ø=+<äs¡T ˝…ø£Ãs¡s¡¢ eT<䛑·T ≈£L&Ü e⁄+~.
Ä s√E |üØø£å »]π> düeTj·T+˝À H˚qT #·÷dü÷ÔH˚ e⁄HêïqT.
ø=+<äs¡T $<ë´s¡Tú\T |ü⁄düÔø±\T ô|≥Tºø=ì sêdüTÔHêïs¡T. <ëìø√dü+
Á|ü‘˚´ø£+>± Ä s√E |ü+#Ó\T ø£≥Tºø=ì e#êÃs¡T ø=+<äs¡T. |ü+#Ó˝À
ô|≥Tºø=ì #·÷dæ sêj·T&É+ yê#·sY sê>±H˚ |ü+#Ó eT÷dæy˚j·T&É+ Ç˝≤
kÕ–+~ yê] Hê≥ø£+. Ä yê#·sY≈£L&Ü #·÷d” #·÷&Éq≥T¢ yÓfi¯óÔHêï&ÉT.
s¡|òüTT eT<Ûä´˝À u≤‘Ys¡÷+≈£î yÓfi¯fle\dæ e∫Ã+~. yÓfi≤fl&ÉT.
e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT e÷ s¡÷+˝Àì yê#·sY ãj·T{ÏøÏ ‘=+{Ï#·÷dæ ô|<ä›>±
πøø£˝…j·T´&É+ $ì|æ+∫+~. |üØø£å sêùd $<ë´s¡Tú\T ≈£L&Ü ø=+<äs¡T yÓ[fl
#·÷XÊs¡T. H˚q÷ yÓfi≤flqT. e÷ s¡÷+ yê#·sY ô|<ä›>± πøø£˝ÒdüTÔHêï&ÉT.
ªªu≤‘Ys¡÷+≈£î yÓfi≤Ôqì #Ó|æŒ eT<Ûä´˝À dæ¢|t‡ ‘ÓdüTÔHêïyê. <=+>∑sêôdÿ˝Ÿ.
qTe⁄« Ç+ø£ |üØø£å sêj·T&ÜìøÏ M\T˝Ò<äT yÓfi¯óflµµ
ªª˝Ò<äT kÕsY. H˚qT edüTÔ+fÒ s¡÷+eTT+<äT á ø±sTT‘·+
e⁄+&É|&ü eç ⁄+~. Ç~ @$T{≤ nì ≈£î‘·÷Vü≤\+ø=B› rdüT≈£îì #·÷düTHÔ êïqT.
n+‘˚ø±ì n~ Hê~ ø±<äT kÕsYµµ nì y˚&ÉT≈£î+≥THêï&ÉT s¡|òüTT.
ªª#ê˝Ò¢y√jYT yÓfi¯ófl. ˙˝≤+{Ï yêfi¯fl+‘ê eTq ø±˝Òõ ù|s¡T
bÕ&ÉT#˚düTÔHêïs¡T. qTe⁄« yÓfi¯flø£b˛j·÷y√ ˙ ù||üs¡T MT<ä ªø±|” #˚XÊ&ÉTµ
nì sêdæ &çu≤sY #˚sTTkÕÔqTµµ nì u…~]+#ê&Ü yê#·sY.
185
 s¡|òüTT $~Û˝Òø£ yÓfi¯fle\dæ e∫Ã+~.
Hê eTqdü+‘ê $ø£\yÓTÆ b˛sTT+~. H˚q÷ sêj·T≈£î+&Ü
yÓ[flb˛<ëeTqT≈£îHêïqT. n|üŒ{Ïø° yê#·sY‘√ ªªkÕsY MTs¡T #˚düTÔqï~
Hê´j·Ty˚THê. s¡÷+˝À m+‘· eT+~ ø±|” ø=&ÉT‘·THêïs√ MT≈£î ‘Ó*j·T<ëµµ
nHêïqT.
ªªH√s¡T eT÷düT≈£îì sêkÕÔyê. ˝Ò<Tä , ìq÷ï |ü+|æ+#ÓjT· ´eTHêïyêµµ
nHêïs¡T.
◊<äT ìeTTcÕ\T H˚qT sêj·T˝Òøb£ ˛j·÷qT. Hê≈£î @+ #Ój÷· ´˝À
‘√#·˝Ò<äT. ø±ì eTqdüT ~≥e⁄ #˚düT≈£îHêïqT. Hê J$‘·+, e÷ ≈£î≥T+ã
|ü]dæ‹ú >∑Ts¡TeÔ #êÃsTT. H˚qT &çÁ^ eTT–+#·øb£ ˛‘˚ e÷ ≈£î≥+ã+ @+ø±yê*,
e÷ ‘·*¢ >∑‹ @+ ø±yê* nì Ä˝À∫+#êqT. <äT:U≤ìï ã\e+‘êq
~>∑$T+>∑T≈£îì |üØø£å sêXÊqT.
|üØø£å eTT–+#·Tø=ì e∫Ãq ‘·sê«‘· s¡|Tüò T‘√ ªªkÕØsê. H˚q÷ ˙‘√
sêe\dæ+~. ‘·|üŒsTT+~µµ nHêïqT.
ªª˝Ò<Tä #·+Á<äT. Hê ø±˝+ u≤>±˝Ò<Tä . n+<äTe\¢ n˝≤ nsTT+~.
ø±ì qTe⁄« ≈£L&Ü n˝≤ m+<äT≈£î #Ój·÷´*. ˙ |ü]dæú‹ ≈£L&Ü
#·÷düTø√yê*ø£<ë. Hê¬ø≥÷ Çø£ bÕdüj˚T´jÓ÷>∑+ ˝Ò<äT. ˙yÓ’Hê u≤>±
sêsTTµµ nHêï&É‘q· T.
|üØø£\ å T |üP]Ô nsTTq ‘·sê«‘· e÷≈£î X‚Ks¡T‘√{Ï<˚ ˝Àø£eTsTT+~.
|ü~ùV≤qTs√E\T ÄdüŒÁ‹˝ÀH˚ eTø±+ô|{≤º+. n‘·qT |üP]Ô>± ø√\T≈£îqï
‘·sê«‘· s¡|òüTT, X‚KsY yêfi¯fl }fi¯fl≈£î Á|üj·÷DeTj·÷´s¡T.
|üØø£å |ò*ü ‘ê\T e#êÃsTT. H˚qT |òdü øºt ±¢dTü ˝À ñrÔsT¡ &í qç j·÷´qT.
X‚Ks¡T |üØø£å sêj·T˝Ò<äT ø±ã{Ϻ n‘·ì |òü*‘ê\T e#˚à Á|üy˚Tj·Ty˚T ˝Ò<äT.
ø±ì ì»yÓTÆq |òüT§s¡+ s¡|òüTT $wüj·T+˝ÀH˚ »]–+~. s¡|òüTTqT
&çu≤sY #˚düTÔqï≥T¢>± $X¯«$<ë´\j·T+ qT+∫ es¡Ôe÷q+ e∫Ã+~.
186
es¡Ôe÷q+ ‘Ó*dæ X‚KsY ≈£L&Ü mø±møÏì |üs¡T¬>≥Tºø=ìe#êÃ&ÉT. s¡|òüTT
uÛÀs¡T uÛÀs¡Tq $\|ædü÷Ô e#êÃ&ÉT. e÷ eTT>∑TZ]ø° eT‹b˛sTTq≥¢sTT+~.
yÓ+≥H˚ eTT>∑TZs¡+ $X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ yÓfi≤fl+.
X‚KsY #ê˝≤ ø√|ü+>±H˚ n~Ûø±s¡T\qT Á|ü•ï+#ê&ÉT. ªªndü\T
H√{°dt Çe«≈£î+&Ü MTs¡T m˝≤ &çu≤sY #˚kÕÔsT¡ ? n‘·qT #˚dqæ ‘·ù|Œ$T{Ï?
ˇø£ yê#·sY ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe>± n‘·qT ø±|” ø={≤º&Éì nqTø=ì ]b˛s¡Tº
#Ój·T´>±H˚ @ $#ês¡D≤ »s¡|ü≈£î+&Ü, ìy˚~ø£ ‘·j·÷s¡T#Ój·T´≈£î+&Ü
&çu≤sY #Ój·T´&É+ uÛ≤e´e÷? ˇø£ $<ë´]ú J$‘êìï Ç˝≤ HêX¯q+
#Ój·T´eTì @ s¡÷\T‡ sêdæ e⁄HêïsTTµµ Ç˝≤ kÕ–+~ n‘·ì dü+uÛ≤wüD.
ªª˝Ò<äT. H√{°düT n‘·ì }]øÏ |ü+|æ+#ê+µµ nHêïs¡T.
ªª$<ë´]úøÏ H√{°düT |ü+|ü≈£î+&Ü, n‘·qT <ëìï rdüTø√≈£î+&Ü
MT≈£î>± MTs¡T m˝≤ ìs¡j í T· + rdüT≈£î+{≤s¡Tµµ nì <äu≤sTT+#ê&ÉT X‚KsY.
n|üŒ{ÏøÏ @<√ #Ó|æŒ |ü+|æy˚XÊs¡T n~Ûø±s¡T\T.
X‚Ks¡T yÓ+≥H˚ ‘·q≈£î ‘Ó*dæq ˝≤j·Ts¡T <ä>∑Z]øÏ eTeTà*ï
|æ \ T#· T ø=ì yÓ fi ≤fl&É T . eTT>∑ T Z s ¡ + ø£ * dæ ˝≤j· T s¡ T ‘√ e÷{≤¢ & ç
$X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ H√{°düT |ü+bÕ+.
yÓ+≥H˚ e∫à ø£\eeTì $X¯«$<ë´\j·T+ ]õÁkÕºs¡T qT+∫
s¡|Tüò T≈£î es¡eÔ ÷q+ e∫Ã+~. y˚TeTT eTT>∑TsZ +¡ yÓ[fl ]õÁkÕºsT¡ qT ø£*XÊ+.
Ä s√E ]õÁkÕºs¡T eTTK+ #·÷&Ü*. s¡|òüTT≈£î yêfi¯ófl m˝≤+{Ï H√{°düT
Çe«˝Ò<äT. bıs¡bÕ≥Tq n‘·ìøÏ &çu≤sY Ä»„ C≤Ø#˚XÊs¡T. n+<äTe\¢ Çø£
#˚ùd<˚MT˝Òø£ Ä Ä»„qT yÓq≈£îÿ rdüT≈£îHêïs¡T.
ªªnø√ºãs¡T˝À qTe⁄« |üØø£å sêj·Te#·Tõµ nHêïs¡T.
ø±ì nHê´j·T+>± s¡|òüTT ˇø£ |üØø£å b˛>=≥Tº≈£îqï≥¢sTT+~.
$TÁ‘·T*<ä›]ø° Ç˝≤ ø±e&É+ Hê≈£î #ê˝≤ u≤<Ûäø£*–+∫+~.
eTT>∑TZs¡+ ø£*dæ #·~yê+, ø£*dæ ‹Hêï+, ø£*dæ mH√ï |üqT\T #˚XÊ+. ø±ì
186
∫e]øÏ yê[fl<ä›]øÏ nqTø√dæ dü+|òüT≥q\T m<äT¬s’ Ç˝≤ Hê‘√u≤≥T ñ
rÔs¡Tí\T ø±˝Òø£b˛j·÷s¡T. á Çã“+<äT\e\¢ nø√ºãs¡T˝À Ç<ä›s¡÷ sêdæHê
ôdø£+&éø±¢dTü e∫Ã+~. ìC≤ìøÏ Ç<äs› ÷¡ Hêø£+f… eT+∫ e÷s¡Tÿ\‘√ bÕdüT
ø±e\dæqyêfi¯ófl. |ü]dæ‘ú T· \T eTqTwüß\ J$‘ê\‘√ m˝≤ Ä&ÉT≈£î+{≤jÓ÷
‘Ó\|ü&ÜìøÏ á ñ<ëVü≤s¡D #ê\T.
11
_.m.bÕdüsTTq ‘·sê«‘· H˚qT m+.m.˝À #˚s¡<ëeTqT≈£îHêïqT.
e÷ neTà‘√ á $wüj·T+ Á|ükÕÔ$+#êqT.
ªª@<ÓH’ ê ñ<√´>∑+˝À #˚ss¡ ê<ë. eTq |ü]dæ‹ú ‘Ó\TdüTø£<ë. qTe⁄«
HÓ>∑TZ≈£îsê>∑\yê? HÓ>∑TZ≈£î sê>∑\q+fÒ #˚s¡Tµµ n+~.
ªªm˝≤>∑÷ ≥÷´wüqT¢ e⁄HêïsTT ø£<eä ÷à. eTs√ s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\T
ø£fió¯ fl eT÷düTø=ì e⁄+fÒ m˝≤>√ #˚dTü ø√e#·TÃ. n|ü⁄Œ&ÉT eT+∫ ñ<√´>∑yT˚
edüTÔ+~. Ç|üŒ{ÏqT+#˚ H˚qT ñ<√´>±\ ø√dü+ Á|üj·T‹ïdü÷Ô e⁄+{≤qT.
u≤´+≈£î |üØø£\ å T e¬>s’ ê sêdüT+Ô {≤qT. @<ÓH’ ê eùdÔ ‘·|Œü ≈£î+&Ü #˚sT¡ ‘êqT.
n|üŒ{Ïes¡≈£î #·<äTe⁄‘·÷ e⁄+{≤qTµµ nHêïqT.
ªªdüπs ˙ Çwüº+µµ n+~ neTà.
$X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ <äsU¡ ≤düTÔ y˚XÊqT. yÓ[fl nø£ÿ&ç Ábıô|òdsü T¡ qT
ø£*dæ Hê $wüjT· +, Hê ≈£î≥T+ã düeTdü´\T #Ó|⁄ü Œ≈£îHêïqT. ª‘·|Œü ≈£î+&Ü
d”≥T e#˚Ã˝≤ #Ój·T´+&çµ nì $qj·T+‘√ ÁbÕ]ú+#êqT.
ªªHê≈£î #˚‘·qsTTq+‘· Á|üj·T‹ïkÕÔqT. ˙˝≤+{Ï ãT~∆eT+‘·T\T
e÷ ø±¢düT˝À e⁄+fÒ Hê¬ø+‘√ u≤>∑T+≥T+~µµ nHêïsêj·Tq. H˚HÓ+‘√
dü+‘√wæ+#êqT.
Ä&çàwüqT¢ »]π>es¡≈î£ >√fi¯ófl –\T¢≈î£ +≥÷ ≈£Ls√Ãyê*ø£<ë m˝≤>±
nqT≈£î+≥÷ e⁄+&É>± s¡|òüTT }&ç|ü&ܶ&ÉT.
ªª@$TÁ{≤ dü+>∑‹. u≤>± #·<äTe⁄‘·THêïyê? nø√ºãs¡T≈£î
187
sêj·÷*ø£<ë. ˙≈£î, X‚KsY≈£î Ç˝≤ nsTTq+<äT≈£î Hê≈£î #ê˝≤ u≤<Ûä>±
e⁄+~sêµµ nHêïqT.
ªªdüπssê Hê Ks¡à, X‚KsY Ks¡à. @+ #˚kÕÔ+. ˇø£yÓ’|ü⁄ nø√ºãs¡T≈£î
#·<yä ê* nqT≈£î+≥÷ e⁄+fÒ X‚KsY yêfi¯fl Hêqï>±s¡T yê&çøÏ ô|[fl U≤j·T+
#˚XÊs¡Tµµ
ªªn˝≤>±. Ç|ü⁄Œ&˚ @+ eTT+#·Tø=∫Ã+<äì? |üØø£å\T nsTTq
‘·sê«‘˚ #ÓjT· ´e#·TÃ>±µµ
ªªyêfi¯fl ‘ê‘·>±s¡T≥bÕ ø£fÒº≥TºHêïs¡≥. n+‘·˝À|ü\ ô|[fl#˚dæ
rsê\ì |ü≥Tº |ü{≤ºs¡≥. yêfi¯fl y˚Tqe÷eT ≈£L‘·Tπsï Ç∫à #˚düTÔHêïs¡T.
X‚KsY ≈£L&Ü ìqTï |æ\T#·T≈£îyÓfi¯fl&ÜìøÏ ‹s¡T|ü‹øÏ ekÕÔqHêï&ÉT. eTs√
|ü~ s√E˝À¢H˚ ô|[flµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
H˚q÷ ø=+‘· e÷s¡TŒ ø√s¡T≈£îHêïqT. n+<äTe\¢ s¡|òüTT, X‚KsY\‘√
ø=+‘· ø±\yÓTÆHê düs¡<ë>± >∑&É|üe#·Tà nqT≈£îHêïqT. ≥÷´wüHé |æ\¢\≈£î
≈£L&Ü ôd\e⁄˝Ò. n+<äTe\¢ U≤∞>±H˚ e⁄HêïqT. ¬s+&ÉT s√E˝À¢ X‚KsY
e#êÃ&ÉT. nø√ºãs¡T≈£î sêj·÷* ø±ã{Ϻ n‘·ìøÏ ø=ìï |ü⁄düÔø±\T ≈£L&Ü
nedüse¡ Tj·÷´sTT. n+‘·ø+£ f… eTTK´+>± eTeTà*ï ô|[fløÏ |æ\T#·Tø=ì
yÓfi≤fl* nì n‘·ì uÛ≤eq.
ªªø£+Á>±≥T´˝ÒwüHé‡ X‚KsYµµ nHêï+ H˚qT, s¡|òüTT.
ªª@$T n_Ûq+<äq˝À @$T{À }s¡Tø√+&çsê. H˚qT e<äT›
≈£îjÓ÷´yÓTTÁs√ n+≥THêï $q≈£î+&Ü e÷ Hêqï>±s¡T ã\e+‘êq á
ô|[fl #˚dTü HÔ êïs¡T. Hê≈£î n|ü⁄Œ&˚ ô|[fl #˚dTü ø√e&É+ @ e÷Á‘·+ Çwü+º ˝Ò<Tä µµ
nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªn<˚$TÁ{≤. ∫qï|üŒ{Ï qT+&ç Ä ne÷àsTTì #˚düTø√yê\ì
qTe⁄«, ìqTï #˚düTø√yê\ì Ä ne÷àsTT ñã˝≤≥|ü&ÉT‘·÷H˚ e⁄Hêïs¡T
ø£<ë. Ç|ü⁄Œ&ÉT ô|[fl Çwüº+˝Ò<ä+fÒ m˝≤µµ nHêïqT H˚qT.
187
 ªªn+<äT≈£î ø±<äTsê. Hê |üØø£å |üP]Ôø±yê*. H˚qT @<Ó’Hê ñ
<√´>∑+˝À #˚sê*. @MT ˝Ò≈£î+&Ü ô|[fl #˚düTø=ì @+ #Ój·T´eTHêïe⁄?µµ
ªªb˛˙˝Òsê MT ‘ê‘·j·T´ dü+‘√wü|ü&ÜÔs¡T. qTe«+fÒ Äj·Tq≈£î
#ê˝≤ Çwü+º ø£<ë. ˙ ô|[fl #·÷&Ü\ì eTT#·Ã≥|ü&TÉ ‘·THêïπsyÓ÷µµ nHêïqT.
ªªn<=ø£ÿfÒ ø±<äTsê. e÷ e÷eTj·T´ kÕe÷qT´&ÉT ø±<äT. H˚qT
|üØø£å bÕdüsTT‘˚ eT¬se¬s’Hê m≈£îÿe ø£≥ï$T∫à qqTï ‘·qTï≈£îb˛‘êπsyÓ÷
nì ˇø£ eT÷\ uÛj Ñ T· +. n+<äTe\¢ ‘·«s¡‘«· s¡>± eTTVüAsêÔ\T ô|fÒdº Tü HÔ êïs¡T.
eTs√ yês¡+ s√E˝À¢H˚ ô|[fl n+≥THêïs¡Tµµ
ªªb˛˙˝Ò yêfi¯fl eTT#·Ã≥ rs¡˙. nB>±ø£ MT e÷eTj·T´ yêfi¯ófl
u≤>± &ÉãT“qïyêfi¯ófl. ìqTï m˝≤¬>’Hê #·~$+#·T≈£î+{≤s¡T ˝Ò<ë @<Ó’Hê
yê´bÕs¡yÓTÆHê #Ój·T´e#·TÃ. n+<äTe\¢ ˙ J$‘·+ kÕ|ò”>± kÕ>∑T‘·T+~.
Hê˝≤+{Ïyê&ç¬ø’‘˚ ñ<√´>∑+ <=]πø+‘·es¡≈£î ô|[fl #˚düTø√≈£L&É<äì ˇ≥Tº
ô|≥Tºø√yê*. qTe⁄« Vü‰sTT>± ô|[fl #˚düT≈£îì, |æ\¢*ï ø£qTµµ nHêïqT
‘·e÷cÕ #˚dü÷Ô.
eTeTà*ï ≈£L&Ü n‘·ì‘√H˚ s¡eTàì ã\e+‘·ô|{≤º&TÉ X‚KsY. e÷
neTàqT ≈£L&Ü s¡eTàHêï&ÉT. ø±ì e÷ neTà n+^ø£]+#·˝Ò<äT. H˚qT,
s¡|òüTT X‚Ks¡T‘√H˚ ãj·T\T<˚sê+.
X‚KsY Vü≤è<äj·T+ #ê˝≤ >=|üŒ~. Hê ùdïVæ≤‘·T&Éì #Ó|üŒ&É+
ø±<äTø±ì n‘·H=ø£ düTdü+düÿè‘·T&ÉT. >=|üŒ ñ<ës¡yê~. e÷ ùdïVü≤+˝À
mH√ïkÕs¡T¢ n‘·ì dü+kÕÿs¡>∑TD≤ìï nqTuÛÑ$+#êqT. n‘·H˚MT ô|<ä›
leT+‘·T&ÉT ø±<äT. Hêø£+f…, s¡|òüTTø£+fÒ |üs¡yê˝Ò<äT. ø±ì ñ+&É&É+,
˝Ò ø £ b ˛e&É + eTTK´+ø±<ä T . ‘· q ≈£ î e⁄qï <ëìì Ç‘· s ¡ T \‘√
|ü+#·Tø√e&É+˝À nqT´\≈£î düVü‰j·T+ #Ój·÷´\H˚ Á|üeè‹Ô ø£*–
e⁄+&É&É+˝À e⁄+~ n‘·ì >=|üŒ‘·qeT+‘ê.
mH√ïkÕs¡T¢ y˚T+ ôVA≥fi¯fl≈£î>±ì, dæìe÷\≈£î>±ì yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT
188
X‚Ksπ &ÉãT“ #Ó*+¢ #˚yê&ÉT. ˇø£yfi˚ ¯ y˚TeTT #Ó*k¢ ÕÔeTHêï ã\e+‘êq –∫Ã,
s¡øÏÿ, ø={Ϻ ‘·H˚ Ç#˚Ãyê&ÉT. n‘·ì~ |æ∫à Áù|eT. dü+‘√wü+ eùdÔ eTìwæì
|ü≥Tºø=ì q*|æ bÕπsùdyê&ÉT. øö>∑*+#·T≈£î+fÒ meTTø£\T bı&çbı&ç
ø±yê*‡+<˚. n‘·ì n‹ Áù|eTqT y˚TeTT mH√ï kÕs¡T¢ nqTuÛÑ$+#ê+.
ô|[fløÏ ãj·T\T<˚πs≥|ü⁄Œ&ÉT n‘·qT n˝≤π> #˚XÊ&ÉT.
ªª#·+Á<äT. qTe⁄« Hê ô|[fløÏ @MT ø=qe<äT›µµ
ªªn~ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~sê. ø£˙dü+ ∫qï ãVüQeT‹ nsTTHê
ø=qìe⁄«µµ
ªªH˚qT e<ä›+≥THêïyê. n+‘˚. eTs√ e÷≥ e÷{≤¢&É≈£îµµ
ªªø£˙dü+ ˇø£ ô|Héôd{Ÿ nsTTHê ø=ìkÕÔqTsê. <äjT· #˚dæ e<äq› ≈£îµµ
ªªzôVA n˝≤>±! eTVü‰qTuÛ≤yê. ˙≈£î ô|Héôd{Ÿ ø=Hê\ì e⁄+<ë?
nsTT‘˚ sêµµ nì qqTï á&ÉTÃ≈£îb˛j·÷&ÉT ˇø£ ô|Hé ø=≥Tº≈£î.
ªªHê <ä>∑Zs¡ Ç|ü⁄Œ&ÉT &ÉãT“\T ˝Òe⁄sê. ‘·sê«‘· ø=+{≤qTµµ nHêï
$ì|æ+#·Tø√˝Ò<Tä .
n˝≤ |æ\T#·T≈£îyÓ[fl ˇø£ KØ<Ó’q ô|Héôd{Ÿ ø=Hêï&ÉT X‚KsY.
ªªÇ~>√ Ç~ rdüT≈£îe∫à Hê≈£î ãVüQeT‹>± Çe⁄«. düπsHêµµ
nHêï&ÉT.
ªªÇ<˚$TÁ{≤ á |üì X‚KsY. qTy˚« ø=ì Ç∫à eT∞fl ˙πø
ÇeTà+{≤e⁄. ˙πøeTsTTHê eT‹b˛sTT+<ëµµ nì πøø£˝ÒXÊqT.
$ì|æ+#·T≈£îH˚ eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Óe&ÉT. |ü&û|ü&û qe⁄«‘ê&ÉT ø±ì
Hê e÷{ $ì|æ+#·Tø√&ÉT. H˚qT $~Û˝øÒ £ yê&˚ Ç∫Ãq ô|Héôd≥Tº rdüT≈£îì
yÓfi≤flqT.
Ç˝≤ e⁄+≥T+~ n‘·ì Á|ües¡Ôq.
eTT>∑ T Z s ¡ + eTs¡ T dü { Ï s √E ñ<ä j · T + ø£ è cÕí mø˘ ‡ Áô|dt ˝ À
ãj·T\T<˚sê+. Á|üj·÷DeT+‘ê düs¡<ë>± >∑&ç∫+~. X‚KsY≈£î ‘Ó©≈£î+&Ü
188
H˚qT, s¡|òüTT e÷¬sÿ{Ÿ≈£î yÓ[fl ˇø£ fÒãT˝Ÿ˝≤+|ü⁄, ˇø£{Ï ¬s+&ÉT |ü⁄düÔø±\T
ø=Hêï+. yê{Ï‘√u≤≥T ˇø£ #ê¬ø{ ¢ Ÿ ø=ì <ëì #·T≥÷º ˇø£ e+<ä ø±sTT‘ê\T
#·T{Ϻ ˇø£ u≤ø˘‡≈£L&Ü ‘·j·÷s¡T #˚XÊ+.
ø£ècÕí mø˘‡Áô|dt eT<Ûë´Vü≤ï+ s¬ +&ÉT >∑+≥\≈£î $»j·Tyê&É #˚]+~.
‹s¡T|ü‹˝À eTT>∑TsZ +¡ e⁄qï s¬ +&ÉTs√E\÷ u≤>± ‹]>±+. n+‘·≈î£ eTT+<äT
s√E sêÁ‹ ≈£L&Ü ìÁ<äb˛˝Ò<äT. ¬s’\T møÏÿq|üŒ{ÏqT+∫ eTT>∑TZ]øÏ u≤>±
ìÁ<ä e∫Ã+~. eT<Ûä´eT<Ûä´ ˝Òe&É+ eT∞fl CÀ>∑≥+ Ç<˚ ‘·+‘·T nsTT+~.
y˚TeTT ø£fi¯ófl ‘Ó]∫ #·÷ùddü]øÏ ã+&ç˝À mes¡÷ ˝Òs¡T. Ç+ø±düÔ
ùd|ü⁄e⁄+fÒ ã+&ç≈£L&Ü ø£~* yÓ[flb˛j˚T<˚yÓ÷. u…»yê&É˝À ~π>yêfi‚fl
m≈£îÿe e⁄+&É&É+‘√ #ê˝≤ d”≥T¢ U≤∞>± e⁄HêïsTT.
y˚TeTT ‹s¡T|ü‹ qT+∫ e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT Hê |üø£ÿq ˇø£ $T*≥Ø
n‘·qT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n‘·ì ø±fi¯fløÏ+<ä ˇø£ õ|t u≤´>∑T e⁄+~. n‘·qT
e÷≥\eT<Ûä´ ˇ+>√\T˝À ~–b˛yê\ì #ÓbÕŒ&ÉT. ãVüQXÊ ~–b˛j˚T
e⁄+{≤&ÉT. ø±ì n‘·ì u≤´>∑T e÷Á‘·+ n‘·ì d”≥TøÏ+<˚ e⁄+~.
ªªn‘·qT u≤´>∑T eT]Ãb˛sTTq≥T¢Hêï&ÉTsê. @+ #˚<ë›+µµ nHêï&ÉT
s¡|òüTT.
ªª#·÷<ë›+. ˇø£y˚fi¯ nÁ&ÉdüT e⁄+<˚yÓ÷. $\TyÓ’q$ @yÓ’Hê e⁄+fÒ
n|üŒ–<ë›+µµ nHêïqT H˚qT.
ªªzôVA eT∞fl ˇ+>√\T yÓ[fl n|üŒ–+‘·\T ô|{≤º˝≤? zôVA ˙
ìC≤sTTrøÏ CÀVü‰s¡T¢µµ n+≥÷ X‚KsY Ä u≤´>∑T ãj·T{ÏøÏ rXÊ&ÉT.
<ëì˝À @MT˝Òe⁄. ˇπø ˇø£ bòÕ‘·#=ø±ÿ, N≥¢ù|ø£\T, ˇø£ Áu≤+~
d”kÕe⁄HêïsTT.
ªªˇπsjYT Áu≤+~ d”kÕsêµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªN≥¢ ù|ø£\T, Áu≤+~`Ç+πø+ ø±yê*. eT+∫ ø±\πøå|ü+µµ
nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
189
ªªNÛ ne‘·\ bÕ¬sjYTsê. eTq¬ø+<äT≈£î ˝Òìb˛ì Ks¡àµµ nì
N<ä]+#·T≈£îHêïqT H˚qT.
ªªˇπsjYT nj·÷∫‘·+>± \_Û+∫q neTè‘êìï bÕ¬sj·T´≥e÷.
N≥¢ ù|ø£\T ø±yê\+fÒ bÕπs<ë›+. ø±ì neTè‘êìï e÷Á‘·+ bÕ¬sj·T´&ÜìøÏ
Hê≈£î #˚‘·T\T sêe&É+˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªdü π s . Ç˝≤ Çe⁄«. H˚ q T bÕπ s kÕÔ q T. mes¡ H êï #· ÷ ùdÔ
@eTHêïe⁄+<ë. eTq+ Ç+‘· #·<äTe⁄ #·~$ Ç<˚Hê |òü\+. bÕ¬sj·T´sê
eTT+<äTµµ nHêïqT.
ªªu≤u≤“ãT ˙≈£î |ü⁄D´eTT+≥T+~. yÓTT+&ç‘·q+ e~*ô|≥Tº.
eTqy˚TMT eTq &ÉãT“\‘√ ø=qTø√ÿ˝Ò<äT. me&√ eTVü‰qTuÛ≤e⁄&ÉT
e~*ô|{Ϻb˛j·÷&ÉT. }s¡ø£ e∫Ãq<ëìï ≈£L&Ü ñ|üjÓ÷–+#·≈£L&É<ä+fÒ
m˝≤! ˙¬ø+<äT≈£î. me]ø° ‘Ó©≈£L+&Ü H˚qT ø±bÕ&ÉT‘ê>±. qTe⁄« H√s¡T
eT÷düT≈£îqT+fÒ #ê\Tµµ nHêï&ÉT s¡|Tüò T.
∫es¡≈£î s¡|òüTT |ü+‘·y˚T HÓ–Z+~.
$»j·Tyê&É˝À ~>±+. X‚KsY yê[fl+{ÏøÏ yÓfi≤fl+. e÷ ø√dü+
Á|ü‘´˚ ø£+>± ˇø£ s¡÷+ øπ {≤sTT+#ês¡T yê[fl+{À¢. n+‘·≈î£ eTT+<˚ ˇø£kÕ]
yê[fl+{À¢ e⁄Hêï+ ø±ã{Ϻ e÷πø+ Çã“+~>± nì|æ+#·˝Ò<äT.
eTs¡Tdü{Ïs√E kÕj·T+Á‘·+ ø£ècÕíu≤´πsõ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ekÕÔeTì
ãj·T\T<˚sê+.
ªªy˚T+ e#˚Ãdü]øÏ ˝Ò≥e⁄‘·T+~. y˚T+ nø£ÿ&˚ uÛÀ+#˚dæ ekÕÔ+.
e÷ ø√dü+ ø±#·Tø√e<äT›µµ nì #Óù|ŒXÊ&ÉT X‚KsY.
eTT>∑TZs¡+ ø£ècÕí u≤´πsCŸ <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl+. ˙fi¯ófl m≈£îÿe>± ˝Òe⁄.
nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ÇdüTø£‹HÓï\THêïsTT. ˙fi¯ófl |ü\Ã>± bÕs¡T‘·THêïsTT.
»qdü+#êsêìøÏ <ä÷s¡+>± ˇø£ ÇdüTø£$T≥º <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl+. n|ü⁄Œ&ÉT
kÕj·T+Á‘·+ ◊<äT >∑+≥\sTTe⁄+&Ée#·TÃ. Ç+ø± m+&É rÁe+>±H˚ e⁄+~.
189
 s¡|òüTT, X‚KsY eTTdæeTTdæ qe⁄«\T qe⁄«‘·THêïs¡T. m+<äTø√
ns¡ú+ø±˝Ò<äT Hê≈£î. dü+∫˝À+∫ ‹+&ç |ü<ësêú\T rXÊs¡T.
ªª|æøÏïø˘˝≤>± e#êÃe÷? Çìï ‘Ó#êìs+<äT≈£îsê ‹q&Üìøϵµ
nHêïqT.
ªªH√s¡T eT÷düT≈£îì e⁄+&Éy√jYT. y˚T+ #Ó|æŒq≥Tº #ÓsTT´.
yê>±e+fÒ eT¬øÿ*s¡T>∑T‘êsTTµµ nì u…~]+#ê&ÉT X‚KsY.
‘·sê«‘· Áu≤+~ u≤{Ï\T, eT÷&ÉT >±¢dTü \T rXÊs¡T $TÁ‘·T*<äs› ÷¡ .
H˚qT ÄX¯Ãs¡´+‘√ H√s¡T ‘Ó]#êqT. ªªÇ<äÁ{≤ MT ≈£îÁ≥. @$TÁ{≤
MTs¡T Ç˝≤ ~>∑C≤sês¡T. H˚qT e÷Á‘·+ BìøÏ ˇ|ü⁄Œø√qTµµ nHêïqT.
X‚Ks¡T eTVü‰kÕ«$T˝≤ b˛Eô|{≤º&ÉT. Äosê«<ä+ #˚düTÔqï≥T¢
b˛Eô|{Ϻ ñ|üHê´dü+ Çe«kÕ>±&ÉT.
ªªu≤ã÷ qTe⁄« #Ó|æŒ+~ @B Ç|ü⁄Œ&ÉT‘· »s¡>∑<äT. qTy˚« e÷
e÷≥ $ì rsê*. ˝Òøb£ ˛‘˚ qTe⁄«ø±ø£ ˙ meTTø£\T e÷Á‘·+ $T>∑T\T‘êsTT.
nsTTHê eTq+ m|ü⁄Œ&É÷ ‘ê>∑T‘êeTÁ{≤. @<√ á ˇø£ÿkÕ]øÏ n+‘˚.
s¡T∫ #·÷&É&É+ ø√düy˚T ø±ì eTq y˚TyÓTÆHê ‘ê>∑TuÀ‘·T\e÷. J$‘·+˝À
ˇø£ÿkÕ¬s’Hê nqTuÛÑ$+#·≈£î+fÒ Ç+¬ø+<äT≈£îsê á J$‘·+. Ç~
düTsêbÕq+. <˚e‘·\T e÷Á‘·yT˚ #˚jT· <ä–+~. eTq+ m|ü⁄Œ&ÓH’ ê J$‘·+˝À
ˇø£ÿkÕ] Bì eTVæ≤eT ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ <√wüy˚TMTø±<äTµµ nHêï&ÉT.
ªªMTs¡T yÓsTT´ #Ó|Œü +&ç. \ø£å #Ó|Œü +&ç. H˚qT e÷Á‘·+ ˇ|ü⁄Œø√qTµµ
nHêïqT <äè&ÛÉ+>± H˚qT.
ªª˙ >∑ & É ¶ + |ü ≥ Tº ø =ì ã‹e÷˝≤&É T ‘ê+sê. ˙ ø±fi¯ fl ≈£ î
yÓ T T≈£ î ÿ‘êssê. á ˇø£ ÿ kÕ]øÏ e÷ e÷≥ $qT u≤ã÷µµ nì
yÓTTs¡ô|≥Tº≈î£ Hêïs¡T Ç<äs› T¡ $TÁ‘·T\÷.
H˚qT $qø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT.
H˚qT n+‘·es¡≈£î ˇø£ dæ>∑¬s≥Tº ≈£L&Ü eTT{Ϻqyê&çì ø±qT.
190
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT s¡|òüTT, X‚KsY dæ>∑¬s≥T¢ ø±*ÃHê Hê≈£î e÷Á‘·+ m|ü⁄Œ&É÷
Çe«˝Ò<äT. Hê≈£î <ëì bıπ>|ü&É<äT. n+<äTe\¢ n~ ø±˝≤Ã\H˚ ñ<˚›X¯y˚T
ø£\>∑˝Ò<äT. ø±ì s¡|òüTT, X‚KsY Ä s√E Áu≤+~ |ü⁄#·TÃø√eTì ã\e+‘·+
#˚ùdÔ m+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïH√ ‘Ó*j·T<äT.
X‚KsY eTT>∑TZ]øÏ >±¢düT\T ì+bÕ&ÉT. q~˝À ˙fi¯flqT Áu≤+~øÏ
ø£*bÕ&ÉT. eTT>∑TZs¡+ NÛsY‡ #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï+. ˇø£ÿ >∑T≥ø£ y˚düT≈£îHêïyÓ÷˝Ò<√
eTT>∑TZ]øÏ |òü÷≥TqkÕfi≤ìøÏ n+{Ï+~. eTT>∑TZs¡+ HÓ‹Ôø=≥Tº≈£îHêï+.
ªª|òü÷≥T m≈£îÿesTT+~sê. Ç+ø± ˙fi¯ófl ø£\bÕ˝ÒyÓ÷µµ nì eT]
ø±düÔ ˙{Ïì ø£*bÕs¡T. nsTTHê |òü÷≥T>±H˚ e⁄+~.
ªªeTq≈£î yÓTT<ä{Ï nqTuÛÑe+ø£<äsê. n+<äTe\¢H˚ Ç˝≤ e⁄+~.
b˛>±b˛>± n\yê≥T ne⁄‘·T+~µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ø±ùd‡|ü{ÏøÏ ìcÕ møÏÿ+~. ªªñ‘·Ô bı≥º‘√ ‘ê>∑≈£L&É<äÁ{≤. mes√
#Ó|üŒ>± $HêïqT. eTq+ eTT+<˚ @eTsTTHê ‹ì sêyê*‡+~µµnHêï&ÉT
s¡|òüTT.
ªªuÀ˝…&ÉT ñHêïsTT>±, ‹+≥÷ e÷{≤¢&ç‘˚ dü]b˛‘·T+~µµ nì
{Ï|òæqT¢ |ü]#ê&ÉT X‚KsY.
yÓTT<ä{ÏkÕ] eT<ä´+ |ü⁄#·TÃ≈£î+≥Tqï+<äT≈£î dæ>∑TZ|ü&ÉT‘·÷H˚
d”kÕ˝À dü>+∑ U≤∞ #˚XÊ+. Ç+ø± rdüT≈£î+fÒ yÓTøÆ +£ m≈£îÿyÓ’ |ü&bç ˛‘êy˚TyÓ÷
nì|æ+∫+~. n+<äTe\¢ d”kÕ ˝À|ü\ ô|fÒºXÊ&ÉT X‚KsY.
ªªÇ+ø£sTTHê Ä d”kÕ bÕ¬sj·T´sê. ˙≈£î |ü⁄D´eTT+≥T+~.
mes¡sTTHê #·÷ùdÔ u≤>∑T+&É<Tä µµ nHêïqT.
ªª}s¡πø e∫Ãq<ëìï e<ä\&ÜìøÏ eTqdüÿ]+#·&É+˝Ò<äTsê. ø±˙
#·÷<ë›+. bÕ¬sj·÷´\ì|æ+∫q|ü⁄Œ&˚ bÕπskÕÔqT. qTe⁄« |æ∫à |æ∫Ã
Ä˝À#·q\T ô|≥Tºø√ø£ m+C≤jYT #ÓsTT´µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
@<˚<√ ˝Àø±\≈£î yÓ[flb˛‘·Tqï≥Tº+~ Hê≈£î. @y˚y√ ø£ãTs¡T¢
190
 #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷ ø±\+ >∑&çbÕ+. ø±\+ >∑&Ée>± >∑&Ée>± e÷˝À qe⁄«\T,
πø]+‘·\T m≈£îÿej·÷´sTT. e÷πø ns¡úeTe⁄‘·÷ e⁄+~ y˚T+ >∑‹
‘·|⁄ü Œ‘·THêïeTì.
ªªm˝≤sê Ç+{Ï ø Ï yÓ fi ¯ fl &É + . á dæ ú ‹ ˝À eTq*ï #· ÷ ùdÔ
@eTqT≈£î+{≤s¡Tµµ nì uÛÑj·T|ü&ÉT‘·÷ nHêïqT H˚qT.
ªªn|ü⁄Œ&˚ @+ Ç\T¢? eTs√ eT÷&ÉT Hê\T>∑T >∑+≥\T ø£~˝Ò Á|üdøπü Ô
˝Ò<äT. Vü‰sTT>± ¬sdtº rdüT≈£î+<ë+. Ç+<äT˝À Ç+‘· eTC≤ e⁄+<äì ‘Ó*ùdÔ
m|ü⁄Œ&√ Á|üj·T‹ï+∫ e⁄+&˚yê&çìµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªNÛ dæ>∑TZ˝Ò<äÁ{≤. ˇø£yÓ’|ü⁄ ‘·\ ‹s¡T>∑T‘√+~. Ç<˚+ eTC≤sê
u≤ã÷ <äj·T#˚dæ Ç+ø£ m|ü⁄Œ&É÷ Ç˝≤+{Ï Áb˛Á>±+ ô|≥º≈£î. Ç|üŒ{Ïπø
dæ>∑TZ‘√ #·∫Ãb˛‘·THêïqTµµ nì ì»+>±H˚ ‘·\e+#·T≈£îHêïqT H˚qT.
s¡|òüTT˝À Äy˚X¯+ eTT+#·Tø=∫Ã+~.
ªªˇπsjYT MT]<ä›s¡T Hê≈£î Á<√Vü≤+ #˚XÊs¡Tsê. qqTï düTC≤‘·qT
ø£\|üeT+fÒ ø£\|ü≈î£ +&Ü ‘·|Œæ +#·T≈£îHêïs¡T. MTs¡T $TÁ‘·Á<√VüQ\Tsê. Hê
ø√dü+ Ä ˇø£ÿ{Ï #Ój·T´˝Òq|ü⁄Œ&ÉT ùdïVü≤+ nH˚~ m+<äT≈£îsêµµ nì
øπ ø£˝XÒ Ê&ÉT.
ªªs¡|Tüò T ø±düÔ HÓeTà~>± e÷{≤¢&TÉ . @ b˛©k˛ e∫à eTq*ï rdæø¬ fi‚Ô
u≤>∑T+&É<äT. ˙ u≤<Ûä e÷≈£î ns¡úeTsTT+~. ø±ì @+ #˚kÕÔ+. qTy˚« ˙
#˚CÒ‘·T˝≤ #Ó&ÉT|ü⁄≈£îHêïe⁄µµ nHêïe⁄ X‚KsY.
ªªdüTC≤‘· ‘·|üŒ HêøÏ+ø£ me«s¡÷ <=s¡ø£sê @$T{Ï? Ç+ø±
n+<äyÓTÆq |æ\¢qT ‘Ó∫à eTs√ HÓ\˝ÀH˚ ô|[fl #˚düT≈£î+{≤qTsê.
@eTqT≈£î+~ H˚q+fÒ. @<√ eT+∫ ne÷àsTT>± e⁄+<˚. Áù|$T<ë›+
nqT≈£î+fÒ qqTï <ä÷s¡+ #˚dTü ≈£î+≥T+<ë |üP*wt >∑sµ¢Y µ nì ù|\kÕ>±&ÉT
s¡|òüTT.
ªªs¡|òüTT H˚H√e÷≥ #Ó|üŒHê? MTs¡T ≥÷s¡T yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT H˚qT
191
yê[fl+{ÏøÏ yÓfi≤flqTsêµµ nì ÁbÕs¡+_Û+#êqT.
ªªz] ˙ dæ>∑<äs¡>±! Çìï s√E\T #Ó|üŒH˚˝Ò<äT. qTyÓ«+<äT≈£îsê
yÓfi≤flyé? @+ #˚düTø=#êÃyé yÓ[fl?µµ ≈£î‘·÷Vü≤\+>± Á|ü•ï+#ê&ÉT s¡|òüTT.
ªª˙ e÷≥ n&ÉT>∑T<ëeTH˚ yÓfi≤flqTsê. n&ç>±qT ≈£L&Ü. @eT+<√
‘Ó\TkÕ? ‘·q ≈£î≥T+ã |ü]dæú‹ dü]>±Z ˝Ò<ä≥. ‘·qT dü+bÕ~+#·ø£b˛‘˚
Ç\T¢ >∑&Ée<ä≥. n+<äTe\¢ ‘·qT ô|[fl #˚düTø√<ä≥µµ
ªªJ$‘ê+‘·+ n˝≤π> e⁄+&çb˛‘·T+<ä≥Hêµµ n&ç>±&ÉT s¡|òüTT.
ªª‘·eTTàfi¯ófl Á|üjÓ÷»≈£î\T ø±yê*≥. yêfi¯ófl m~– Ç+{Ïì
b˛wæ+#˚ dæú‹øÏ e#˚Ã+‘·es¡≈£î ‘·qT ô|[fl #˚düT≈£îH˚ e÷fÒ ˝Ò<ä≥. ø±ì
qTe«+fÒ Çwüºy˚Tq≥. á $wüj·T+ ˙‘√ #Ó|üŒH˚ e<ä›+~µµ
s¡|Tüò T BsêÈ˝À#·q˝À eTTì–b˛j·÷&ÉT. ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ç#ê&ÉT.
@<˚<√ >=DT≈£îHêï&ÉT.
ªªÇ+πøMT e÷s¡Zy˚T˝Ò<ä+{≤yê #·+Á<äTµµ nHêï&ÉT.
ªª˝Ò<äTsê. Ä ne÷àsTT #ê˝≤ <äè&ÛÉ+>± #Ó|æŒ+~. Ç+{ÏøÏ ‘·H˚
Ä<Ûës¡eTì n+<äTe\¢ Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T˝À¢ ô|[fl #˚düT≈£îH˚ M˝Ò ˝Ò<äì
#Ó|æŒ+~. Çø£ H˚qT e÷Á‘·+ m˝≤ ˇ‹Ô&ç #˚ùd~?µµ
ª|tà |tà |tõ nì |ü<|˚ <ü ˚ nqTø√kÕ>±&ÉT s¡|Tüò T. n+‘·ø+£ fÒ n‘·q÷
#˚jT· >∑*–+<˚MT ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
ªªb˛˙˝Òy√jYT ˙≈£î n+‘·ø+£ f… ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ ne÷àsTTì ‘Ó∫Ã
ô|[fl #˚kÕÔ+. qTy˚«MT u…+>∑ô|≥Tºø√e<äT›. düTC≤‘· n‹˝Àø£düT+<äπsMT
ø±<äT. @<√ #·ø£ÿ>± e⁄+~. n+‘˚. qTe⁄« n<˚ u…+>∑ô|≥Tºø=ì #·<äTe⁄
e÷HÓj·T´≈£îµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªn˝≤+{Ï<˚MT »s¡>∑<äT˝Òsê. @<√ Çwüº|ü&ܶqT. u≤<Ûä|ü&É‘êqT.
eTØ m≈£îÿe u≤<Ûä ø£*–‘˚ ¬s+&ÉT ô|>∑TZ\T Áu≤+~ y˚düT≈£î+{≤qT.
n+‘˚ø£<ëµµ $cÕ<ä+>± qe⁄«‘·÷ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
191
 ªªÄ |üì e÷Á‘·+ #Ój·T´≈£î. Ç~ Ç+‘·{Ï‘√ dü]. MTs¡T>±ì,
H˚qT>±ì eT∞fl m|ü⁄Œ&ÉT Áu≤+~ e¬>’sê\T eTTfÒº Á|üy˚Tj·Ty˚T ˝Ò<äT. |”¢CŸ
Hê e÷≥ $q+&çµµnHêïqT.
ªªn+‘˚q+{≤yê #·+Á<äT. ˇπsjYT s¡|òüTT. á s√E≈£î #·+Á<äT
#Ó|Œæ q≥Tº $+<ë+sê. eTq+ ãT~∆eT+‘·T\T>±H˚ e⁄+<ë+. düsπ sê #·+Á<äT!
˙ e÷≥ Á|üø±s¡+ $T–*q d”kÕ $dæπsdüTÔHêïqT. düπsHêµµ n+≥÷ d”kÕqT
rdæ n+<äq+‘· <ä÷sêìøÏ ˙fi¯fl˝À $dæπsXÊ&ÉT X‚KsY.
ªªX‚ K sY qTyÓ « +‘· eT+∫yê&ç $ sê. ˙~ m+‘· dü T ìï‘·
Vü≤è<äj·T+sê. ˙˝≤+{Ï ùdïVæ≤‘·T&ÉT <=s¡ø£&É+ e÷ n<äèwüº+sêµµ nHêïqT.
ªª#ê˝Ò¢y√jYT uÛÑ»q Ç+ø£ Ä|ü⁄µµ nì ø£düTs¡T≈£îHêï&ÉT X‚KsY.
Ä s√E y˚T+ Ç+{ÏøÏ yÓfifl‚ dü]øÏ ‘=$Tà~qïs¡ <ë{Ï+~. eTT>∑TsZ +¡
|æ\T¢˝≤¢ yÓ[fl e÷ s¡÷+˝À |ü&ÉT≈£îHêï+. @+ e÷{≤¢&É˝Ò<äT. @MT
nqTe÷q+ sêìe«≈£î+&Ü >∑T≥Tº>± |ü&ÉT≈£îHêï+.
sêÁ‹ @y˚y√ ø£\\T. s¡|òüTT ≈£L&Ü @<˚<√ e÷{≤¢&ÉT‘·÷H˚
e⁄Hêï&É≥. X‚KsY #ÓbÕŒ&ÉT. H˚q÷ @<˚<√ ø£\e]düTÔHêïq≥. Hê≈£î e∫Ãq
ø£\*ï ‘·\#·T≈£î+fÒ Hêπø ÄX¯Ãs¡´+ y˚düTÔ+~. m|ü⁄Œ&√ #·ìb˛sTTq e÷
u≤eTà, e÷ Hêqï>±s¡T, \øÏåà, qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±] uÛ≤s¡´ n+‘ê ø£\˝À
ô|πs&é #˚XÊs¡T. \øÏàå @<˚<√ e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ e⁄+~. ÄyÓT qT<äT≥ ≈£î+≈£îeT
˝Ò<Tä .
ªª@$T{Ï \ø°àå @eTsTT~µµ nì n&ÉT>∑T‘·THêïqT.
ªªHê >∑‹ Ç˝≤ nsTT+~ #·+Á<äT. ô|[fl ø±˝Ò<äT ø±˝Ò<äT nì
nqT≈£î+≥÷ e⁄+fÒ e÷ Hêqï>±s¡T ø£wüº|ü&ç ô|[fl#˚XÊs¡T. ø±ì eT÷&ÉT
HÓ\\πø Ç˝≤ nsTT+~ #·+Á<äTµµ nì @&ÉTk˛Ô+~.
e÷ u≤eTà, Hêqï>±s¡T ø£*dæ ªª˙≈£î ô|[fl#Ój·÷´*sê #·+Á<äT.
MT y˚Tqe÷eT ≈£L‘·T]ï #˚düTø√µµ n+≥THêïs¡T.
192
Hê≈£î @ y˚Tqe÷eT ˝Òs¡T, ≈£L‘·Ts¡÷ ˝Òs¡T. e÷ neTà ªª\øÏåàì
#˚düT≈£î+{≤eÁ{≤. MT e÷eT≈£L‘·Tπs>±. ˙≈£î Çwüºy˚T>±µµ n+{À+~.
n˙ï me¬ses√, @y˚T$T{À >∑+<äs>¡ √fi¯+ nsTTb˛sTT+~. eT<Û´ä
eT<Ûä´ @<˚<√ ø£\e]düTÔHêïq≥. ‘Ó\¢yêπses¡≈£î e÷ |ü]dæú‹ Ç˝≤π>
ø=qkÕ–+~.
Ä s√E X‚KsY $yêVü≤+. bı<äT›q |ü~>∑+≥\≈£î eTTVüAs¡Ô+. Ä
yês¡+ s√E\T |üqT\˙ï y˚Ty˚T+ #˚XÊ+. ø±e\dæq düs¡T≈£î\˙ï ‘Ó#êÃ+.
X‚KsY≈£î nìï $<Ûë\ düVü‰j·T|ü&ܶ+. X‚KsY yêfi¯fl e÷eTj·T´ e⁄qï~
@\÷s¡T <ä>∑Zs¡ ˇø£ |ü˝…¢≥÷s¡T. n+‘ê nø£ÿ&çøÏ ‘·s¡*yÓfi≤fl+. Ä }s¡T
#ê˝≤ n+<ä+>± e⁄+~. nø£ÿ&Éø£ÿ&É |ü+≥ø±\Te\T, |ü#·Ãì bı˝≤\T,
#Ó≥T¢ }]øÏ XÀuÛÑì#êÃsTT. eTeTà*ï ˇø£ $&ç~ Ç+{À¢ ~+#ês¡T. ô|[fl
#ê˝≤ yÓ’uÛÑe+>± »]–+~.
H˚qT X‚KsY ø=ì∫Ãq ô|Héôd{Ÿ ãVüQeT‹>± ÇdüTÔ+fÒ Hê ø£fi¯fl˝À
ø£è‘·»‘„ ê dü÷#·ø+£ >± ˙fi¯ófl ‹]>±sTT. Ç˝≤+{Ï ùdïVæ≤‘·T*ï bı+~q+<äT≈£î
H˚H+Ó ‘√ bı+–b˛j·÷qT. y˚TeTT Ç∫Ãq #ê¬ø{ ¢ Ÿ ãVüQeT‹ m+‘√eT+~˝À
≈£î‘·÷Vü≤˝≤ìï πs¬ø‹Ô+∫+~. Vü≤è<äj·T+ #·T≥÷º e⁄qï bıs¡\T bıs¡\T>±
e⁄qï Ä#êä<qä \qT ‘=\–+∫ ∫e]øÏ eT<ÛTä s¡yTÓ Æ Vü≤è<äj÷· ìï ÇdüTqÔ ï≥T¢
kÕ+πø‹ø£+>± uÛ≤$+#ê&ÉT X‚KsY. ‘·e÷cÕ≈£î #˚dæq |üqsTTHê <ëìï
ns¡ ú e +‘· + >± rdü T ≈£ î qï n‘· ì Vü ≤ è<ä j · T yÓ ’ X Ê\´+ eTeTà*ï
düŒ+~+|üCÒdæ+~.
X‚Ks¡T‘√u≤≥T y˚T+ >∑&|ç qæ ~Hê\T e÷≈£î #ê˝≤ ‘·è|æìÔ #êÃsTT.
ªªm˝≤>√ ìqTï ˇø£ Ç+{ÏyêDÏí #˚XÊ+ u≤ã÷. Çø£ ˙ Çwüº+. ˙
CÀ*øÏ Çø£ y˚T+ sê+. qTe⁄«Hêïe⁄ ˙ uÛ≤s¡´ e⁄+~µµ nHêï+ y˚fi≤ø√fi¯+>±.
‘·sê«‘· H˚qT, s¡|òüTT ãj·T\T<˚] e#êÃ+.
192
 12
H˚qT ‹s¡T|ü‹ e#˚Ãdü]øÏ $X¯«$<ë´\j·T+˝À Ä&çàwüqT Hê ø√dü+
ø±#·T≈£îì e⁄+~. Hê≈£î m+‘√ Äq+<ä+ ø£*–+~. m+.m.#·<äyê\ì,
‘·sê«‘· |ü]XÀ<Ûqä ≈£L&Ü »s¡bÕ\ì Hê ÄX¯jT· +. H˚qT m+‘√ dü+‘√wü+‘√
$X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ yÓfi≤flqT.
$X¯«$<ë´\j·T+ H√{°düT uÀs¡T¶˝À Ä dü+e‘·‡sêìøÏ ø£{≤º*‡q
|ò”E e¬>’sê\T #·÷dæ ‘·\ ~eTà‹]–b˛sTT+~. Hê ñ‘ê‡Vü≤eT+‘ê
ˇø£ÿkÕ]>± ˙s¡T>±]b˛sTT+~. ¬s+&ÉT HÓ\\T>± ≥÷´wüqT¢ ≈£L&Ü ˝Òe⁄.
n+<äTe\¢ J$‘·+ >∑&Ée&Éy˚T ø£wüº+>± e⁄+~. Ç˝≤+{Ï |ü]dæú‹˝À H˚qT
@+ #Ój·÷´˝À uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT.
m˝≤>∑÷ ≥÷´wüqT¢ eT∞fl ø=qkÕ–kÕÔqTø£<ë nì H˚qT eTT>∑TZs¡T
|æ\\ ¢ ≈£î ≥÷´wüHé #Óù|Œ Á|ü‘ê|t>±] <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤flqT. Äj·Tq eTTuÛ≤e+>±
|ü\ø£]+#ê&ÉT.
Hê≈£î ≥÷´wüqe¢ \¢ e#˚à Ä<ëj·T+˝À m≈£îÿeuÛ≤>∑+ Á|ü‘ê|t>±]
<ä>∑Zs¡ qT+#˚ \_Û+#˚~. Äj·Tq ô|<ä› n~Ûø±]. Äj·Tq uÛ≤s¡´ ≈£L&Ü
mø£ÿ&√ u≤´+≈£î˝À ñ<√´>∑+ #˚k˛Ô+~. Ä$&É #ê˝≤#√≥¢ ø£¢ãT“˝À¢,
eTVæ≤fi≤dü+|òü÷\˝À düuÛÑT´sê\T ≈£L&Ü. eTT>∑TZs¡T |æ\¢\T+fÒ eTT>∑TZs¡÷
∫#·Ãs¡|&æ TÉ >∑T˝Ò. Ç+{À¢ yêfi¯flqT #·÷düT≈£îH˚ yê¬ses¡÷ ˝ÒsT¡ . n+<äTe\¢H˚
eTVü‰‘·T+≥s¡T¢>± ‘·j·÷s¡j·÷´s¡T.
yêfi¯flqT n<äT|ü⁄ #Ój·T´&Éy˚T eTVü‰ ø£wüº+. nsTTHê H˚qT m+‘√
ÁX¯<ä∆>± bÕsƒ¡+ #Óù|Œyê&çì. eT∞fl #Ó|æŒq~ #·~$+#˚yês¡T≈£L&Ü ˝Òs¡T
yê[fl+{À¢. H˚qT m+‘· ÁX¯<ä∆>± #Ó|æŒHê <ëìï Ä |æ\¢\T U≤‘·s¡T#˚ùdyês¡T
ø±<äT. Bì‘√ Ç<äs› T¡ ô|òsTT\j·÷´s¡T. ˇø£ nu≤“sTT e÷Á‘·+ eTTøÏÿeT÷*Z
bÕdüj÷· ´&ÉT.
n<˚ Á|ü‘ê|t>±s¡T eTTuÛ≤e+>± e⁄+&É&ÜìøÏ ø±s¡D+.
193
ªªMT≈£ î e÷ |æ \ ¢ * ï n<ä T |ü ⁄ ˝À ô|≥º & É + kÕ<Û ä ´ +
ø±˝Ò<äqT≈£î+{≤qT. n+<äTπø ô|òsTT\j·÷´s¡Tµµ nHêïsêj·Tq.
H˚H˚MT e÷{≤¢&É˝Ò<äT.
ªªe÷ |æ\¢*ï m˝≤¬>’Hê MTs¡T bÕdüT #˚sTTkÕÔs¡qT≈£îHêïqT. ø±ì
nHê´j·T+>± ô|òsTT\j·÷´s¡T. Ç˝≤ nsTT‘˚ MT <ä>sZ∑ ¡ m+<äT≈£î ≥÷´wüHé
#Ó|æŒ+#ê* #Ó|üŒ+&çµµ nHêïs¡T.
ªªn˝≤ ø±<äT e÷kÕºs¡T. H˚qT #Óù|Œ<˚<√ #ÓbÕÔqT. ø±ì <ëìï
ø=+‘·sTTHê #·~$+#ê*ø£<ë. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ndü˝Ò |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+fÒ
|æ\¢\T m˝≤ ô|’øÏ ekÕÔs¡Tµµ nHêïqT H˚qT.
ªªMT ‘·|ü⁄Œ ø£|æŒ |ü⁄#·TÃø√{≤ìøÏ e÷ MT<˚ y˚düTÔHêïs¡qïe÷≥.
uÛ˝
Ñ yÒ êπs. y˚T+ e÷ |æ\\ ¢ ≈£î y˚sπ ≥÷´wüqT ô|{Ï+º #·T≈£î+≥THêï+µµ nHêïs¡T
Á|ü‘ê|t>±s¡T.
Hê≈£î ìsêX¯ ø£*–+~. nsTTHê ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&<É \
ä #·Tø√˝Ò<Tä . H˚qT
@ ‘·|ü⁄Œ #Ój·T´ø£b˛sTTHê qH˚ï ì+~düTÔqï Á|ü‘ê|t>±]ì nuÛÑ´]ú+∫Hê
ˇ]π><˚MT e⁄+&É<äT. n+<äTe\¢ eTÚq+>± yÓq≈£îÿ ‹]– e#êÃqT.
Çø£ &ÉãT“\T m˝≤ dü+bÕ~+#ê˝À ns¡ú+ø±˝Ò<äT. e÷ neTà≈£î
#Óù|Ô @&ÉTdü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+~. ÄyÓT e÷Á‘·+ @+ #ÓjT· ´>∑\<äT? s¬ +&ÉT s√E\T
y˚T$T<ä›s¡+ u≤<Ûä |ü&ÉT‘·÷ ≈£Ls¡TÃHêï+. Hê≈£î @+ #Ój·T´&ÜìøÏ
bÕ\Tb˛˝Ò<äT. eTT+<äT ≥÷´wüqT¢ ≈£î<äTs¡TÃ≈£î+fÒø±ì uÛÑ$wü´‘·TÔ >∑&Éeì
|ü]dæú‹. ∫e]øÏ e÷ neTà ˇø£ >±E Ç∫à ny˚Tàj·TeT+~. Hê≈£î
eTqdüÿ]+#·˝Ò<äT. neTà <ä>∑Zs¡ ¬s+&˚ ¬s+&ÉT ã+>±s¡T >±E\THêïsTT.
n˙ï b˛>± $T–*q$ ny˚. n+<äT˝Àq÷ ˇø£{Ï ny˚Tàj·÷*‡q |ü]dæú‹
@s¡Œ&çq+<äT≈£î Hê eTqdüT #ê˝≤øå√uÛ|Ñ &ü +ç ~. ø±ì n˝≤ #ÓjT· ´ø£‘|· Œü ˝Ò<Tä .
ø±˝ÒJ #˚]q ‘·sê«‘· ≈£L&Ü |ü⁄düÔø±\≈£î, Ç‘·s¡ Ks¡TÃ\≈£î @+
#˚j·÷˝À ‘√#·˝Ò<äT. ªeTT+<äT #˚s¡T. ‘·sê«‘· »]π><˚<√ »s¡T>∑T‘·T+~µ
193
n+~ neTà.
ªqs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±]H√, \øÏåàH√ n&ç– rdüT≈£î+<ëe÷µ nì ˇø£
ø£åD+ nì|æ+∫+~. ø±ì yês¡T n|üŒ{Ïπø m+‘√ düVü‰j·T+ #˚XÊs¡T. Ç+ø±
düVü‰j·T+ #Ój·T´eTì n&É>±\ì|æ+#·˝Ò<äT.
ø±ì ‘·sê«‘· #ê˝≤ <ës¡TD≤\T »]–b˛j·÷sTT. Hê J$‘·+
mìï e´<Û\ ä T nqTuÛ$Ñ +#ê˝À n˙ï nqTuÛ$Ñ +∫+~. uÛ$Ñ wü´‘·T˝ Ô À m+‘√
eT+∫ »s¡>∑e#·TÃì Ä•+∫q Hê≈£î Ä~˝ÀH˚ m<äTs¡T<Óã“ ‘·–*+~.
‘·s>¡ ‘∑ T· \T ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ s√E H˚qT $X¯«$<ë´\j·T+ Äes¡D˝À
n&É T >∑ T ô|{≤º q T. π > ≥T <ä > ∑ Z π s >∑ ÷ +&Ü˝˝≤+{Ï $<ë´s¡ T ú \ T
ø±#·T≈£Lÿs¡TÃHêïs¡T. H˚qT Ç+ø± ˝Ò‘· ej·TdüT˝À e⁄HêïqT. #·÷&É&ÜìøÏ
düqï>±, #·˝≤ø°>±, ne÷j·T≈£î&ç˝≤ ø£ì|ædüTÔHêïqT. n+<ä]πø qqTï
y˚ fi ≤ø√fi¯ + |ü { Ï º + #ê\ì|æ + ∫+~. ø±ì H˚ q T Ç˝≤+{Ï yê{Ï ø Ï
uÛjÑ T· |ü&y˚ ê&çì ø±<äT. nsTT‘˚ Ä s√E |ü]dæ‹ú n˝≤ $wü$T+∫+~ n+‘˚.
Ä $<ë´s¡T\ ú ˝À eTØ eTT<äTs¡T ej·TdüT˝À e⁄qï ˇø£‘q· T ªª@jYT
Ç˝≤sêµµ nì qqTï |æ*#ê&ÉT.
ªª@$T{ϵµ nì n&ç>±qT.
ªª@jYT d”ìj·TsY‡≈£î Ç˝≤ »yêãT #Ó|üŒ≈£L&É<äTµµ nHêï&ÉT.
ªªeT¬s˝≤ #ÓbÕŒ*µµ nHêïqT.
ªª#ê˝≤ bı>∑s¡TuÀ‘·T˝≤ e⁄Hêïy˚. ˙ bı>∑s¡T nDTkÕÔ+ C≤Á>∑Ô‘·µµ
nHêï&ÉT.
ªª$TdüºsY. qTeP« $<ë´]úy˚. H˚q÷ $<ë´]úH˚. ˙ u…~]+|ü⁄\≈£î
H˚qT uÛj Ñ T· |ü&qÉ T. sê´–+>¥ #ÓjT· ´&É+ #·≥غ ‘ê´ H˚s+¡ nì ˙≈£î ‘Ó\TdüT.
qqTï e÷Á‘·+ qTe⁄« uÛÑj·Tô|≥º˝Òe⁄µµ nHêïqT.
Bì‘√ yêfi¯flqT ¬s#·Ã>={Ϻq≥¢sTT+~. ˇø£&ÉT Hê |ü⁄düÔø±\T
rdüTø=ì eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± ∫+#˚XÊ&ÉT. eTs=ø£&TÉ Hê #=ø±ÿ |ü≥Tºø=ì
194
˝≤π>dü]øÏ n~ ∫ì–b˛sTT+~. H˚qT yÓ+≥H˚ n˝≤π> ÄsY‡º ø±˝Òõ Á|æì‡|ü˝Ÿ
<ä>∑Z]øÏ yÓfi≤flqT.
ªªÇe˙ï ø±eTHé. qTy˚« ø=+#Ó+ ‘·–Z e⁄+&Ü*‡+~µµ nHêïsêj·Tq.
Hê≈£ î n_Û e ÷q+ <Ó ã “‹ì+~. ªªMT¬ s ’ H ê Hê´j· T +
#˚≈£Ls¡TkÕÔs¡qT≈£îHêïqT kÕsY. ø±ì Ç˝≤ nq&É+ uÛ≤e´+ø±<äTµµ nHêïqT.
yÓ+≥H˚ b˛©dt ùdºwüqT≈£î yÓ[fl ]b˛s¡Tº #˚XÊqT. Hê ne‘ês¡+
#·÷&É>±H˚ düuŸ ÇHéôdŒø£sº T¡ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. n|üŒ{À¢ sê´–+>¥qT >∑T]+∫
ù||üs˝ ¢¡ À mH√ï yê´kÕ\T edüTHÔ êïsTT. sê´–+>¥ #˚ùdyêfi¯flqT H˚sd¡ Tü \ ú T>±
|ü]>∑DÏ+#ê\ì Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡ísTT+∫+~. yÓ+≥H˚ Hê‘√ e#êÃ&ÉT
düuŸÇHéôdŒø£ºs¡T.
y˚TeTT e∫à ~π>dü]øÏ π>≥T <ä>∑Zs¡ $<ë´s¡Tú\T nø£ÿ&˚ e⁄Hêïs¡T.
ˇø£ ne÷àsTTì @y˚y√ yÓ<Ûäe Á|üX¯ï\T y˚düTÔHêïs¡T.
b˛©düT J|ü⁄qT #·÷&É>±H˚ |üs¡T¬>‘·ÔkÕ>±s¡T Ä $<ë´s¡Tú\T. ø±ì
b˛©düT\T yêfi¯flqT ‘·]$T ‘·]$T |ü≥Tº≈î£ Hêïs¡T. sê´–+>¥≈î£ >∑T] ne⁄‘·Tqï
$<ë´s¡T\ ú T ≈£L&Ü #Ó˝≤¢#<Ó Tä s¬ b’ ˛j·÷s¡T. ˇø£ÿs¡÷ ªeTeTà*ï |”&dç Tü HÔ êïs¡Tµ
nì #Óù|Œ <ÛÓ’s¡´+ #Ój·T´˝Òø£b˛j·÷s¡T. ø±ì ˇø£ ne÷àsTT e÷Á‘·+
<ÛÓ’s¡´+>± #Ó|æŒ+~.
ªªMfi¯ófl q\T>∑Ts¡T qqTï ns¡>+∑ ≥qT+∫ |”&dç Tü HÔ êïs¡T kÕsY. #ê˝≤
ndüuÛÑ´+>± e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡T. eTs√ ◊<äT ìeTTcÕ\T Ä–e⁄+fÒ H˚HÓ’Hê
Mfi¯flì #Ó|ü⁄Œ#·TÃ≈£î ø=fÒº<ëìï ˝Ò<ë Mfi¯fl#˚‘· nee÷ì+|üã&ç @
n|ò÷ü sTT‘ê´ì¬øH’ ê |üPqT≈£îH˚<ëìï. düeTj·÷ìøÏ MTs¡T e#êÃs¡T. Ç˝≤+{Ï
yÓ<Ûäe*ï @+ #˚dæHê bÕ|ü+˝Ò<äTµµ
Ä ne÷àsTT <ÛÓ’sê´ìøÏ yÓT#·TÃ≈£îHêïqT. b˛©düT\T q\T>∑T]ï
n¬sdüTº#˚dæ rdüT≈£îyÓfi≤fls¡T. H˚q÷ b˛©düTùdºwüqT≈£î yÓ[fl ]b˛s¡Tº sêdæ
Ç∫à e#êÃqT.
194
 eTs¡Tdü{sÏ √E Hê≈£î Á|æì‡|ü˝Ÿ <ä>]Z∑ qT+∫ |æ\T|ü⁄e∫Ã+~. qqTï
u≤>± ‹&ÜÔs¡qT≈£îHêïqT. ø±ì n_Ûq+~+#ês¡T.
ªªy˚T+ #Ój·T´˝Òì |üìì qTe⁄« #˚XÊe⁄ u≤ã÷. <∏ë´+ø˘‡. qTe⁄«
b˛©düT\≈£î |ü{+ºÏ ∫q q\T>∑Ts¡÷ á ø±´+|üd˝ t À N&É|⁄ü s¡T>∑T\T. yêfi¯fl‘√
y˚>˝
∑ øÒ £ #·dTü HÔ êï+. qTe⁄« <Ûs’Ó ´¡ +>± yêfi¯flqT ˝À|ü\ ‘√sTT+#êe⁄. nsTT‘˚
˙e⁄ #ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>± eTdüT\Tø√yê*. yêfi¯ófl m+‘·ø£sTTHê ‘Ó–+#˚ sö&û
yÓ<eäÛ \TµµnHêïs¡T.
Hê≈£î ô|<ä>› ± uÛj
Ñ T· eT+≥÷ ˝Ò<Tä >±ì Hê≈£î ‘√&ÉT>± s¡|Tüò T, X‚KsY
˝Òøb£ ˛e&É+ ô|<ä› ˝À|ü+>± nì|æ+∫+~. yêfi¯ófl ˝Ò≈î£ +&Ü H˚qT á düeTdü´
qT+∫ HÓ>∑TZ≈£îsê>∑\Hê nqT≈£îHêïqT.
b˛©düT\T rdüT≈£îyÓ[flq $<ë´s¡Tú\qT u≤>± u…~]+∫
e~˝ÒXÊs¡ì ‘Ó*dæ+~. H˚q÷ <ëìøÏ u≤<Ûä|ü&É˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ eTs√kÕ]
yêfi¯ófl sê´–+>¥≈£î bÕ\Œ&É≈£î+&Ü #Ój·÷´\qï~ Hê n_ÛÁbÕj·T+.
ø±ìyêfi¯flMT<ä øπ düT\T ô|{Ϻ uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ T bÕ&ÉT #˚j÷· \ì ø±<äT.
b˛©düT\T u…~]+∫q ‘·sê«‘· yêfi¯fl˝À e÷s¡TŒ edüTÔ+<äì Ä•+#êqT.
ø±ì Hê n+#·Hê ‘ês¡Te÷s¡sTT+~.
¬s+&ÉTs√E\ ‘·sê«‘· H˚qT ø±¢düT≈£î yÓfi≤›eTì ãj·T\T<˚sêqT.
$X¯«$<ë´\j·T+ π>≥TqT+∫ ˝À|ü*øÏ yÓfi¯óÔqï qqTï mes√ yÓqø£qT+∫
e∫à >∑{Ϻ>± yêfÒdüT≈£îHêïs¡T. H˚qT ø=+‘· –+E≈£îHêïqT ø±ì
$&ç|æ+#·Tø√e&ÜìøÏ M\Tø±˝Ò<äT.
qqTï ˇø£ ø±s¡T˝ÀøÏ ˝≤≈£îÿHêïs¡T. H˚qT ô|<ä›>± ns¡e&ÜìøÏ
Á|üj·T‹ï+#êqT. ø±ì mes√ Hê H√{ÏøÏ fÒ|ü⁄ n+{Ï+#˚XÊs¡T. eTs=ø£s¡T
qqTï ô|&ɬsø£ÿ\T $]∫ |ü≥Tº≈£îHêïs¡T. H˚qT @+ »s¡T>∑T‘·T+<√
‘Ó\TdüT≈£îH˚ ˝À|ü˝Ò qqTï ø±s¡T˝À y˚düTø=ì ãj·T\T<˚sês¡T.
Hê J$‘·+˝À Ç≥Te+{Ï nqTuÛeÑ + Ç<˚ yÓTT<ä{kÏ Õ]. n+<äTe\¢
195
H˚qT ~Á>∑“¤eT #Ó+<ëqT. Hê≈£î @+ #Ój·÷´\ì ≈£L&Ü ‘√#·˝Ò<äT.
ø±s¡T }]øÏ <ä÷s¡+>± yÓ[fl+~. »qdü+#ês¡+ ˝Òì#√≥T qqTï
ãj·T{ÏøÏ ‘√dæ >=&ÉTq¶ T u≤~q≥T¢ u≤<ës¡T. Hê H√{Ï qT+∫ fÒ|⁄ü rùdXÊs¡T.
ªª@$T≥+&û. Ç˝≤ MTs¡T #Ój·T´&É+ uÛ≤e´+ ø±<äTµµ nì Ç+ø±
@<√ #Ó|üŒuÀj·÷qT.
ø±ì q\T>∑ T s¡ T $<ë´s¡ T ú \ T #˚ ] qqTï #êeyÓ ÷ <ä & É +
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Hê yÓTTVü≤+MT<ä, &=ø£ÿ˝À¢, M|ü⁄MT<ä, ø±fi¯ófl#˚‘·T\MT<ä
Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ u≤<ës¡T.
H˚qT @y˚TyÓ÷ #ÓbÕŒ\qT≈£îHêïqT. Hê≈£î yêfi¯flMT<ä X¯Á‘·T‘·«+ @
e÷Á‘·+ ˝Ò<ìä Hê e÷Hêq qqTà #·<Tä e⁄ø√ìe«+&Éì #ÓbÕŒ\qT≈£îHêïqT.
e÷ neTà≈£î H˚qT ˇø£ÿ&çH˚ ø=&ÉT≈£îqì #ÓbÕŒ\qT≈£îHêïqT. Ç+ø± @y˚TyÓ÷
#ÓbÕŒ\ì H√s¡T ‘Ós¡e&ÜìøÏ M\T˝Ò≈£î+&Ü H√{ÏMT<ä ø={≤ºs¡T. ˇfi¯fl+‘ê
s¡ø£Ô+ ø±s¡T‘√+~. Hê≈£î düŒèVü≤ ‘·|ü⁄Œ‘·Tqï≥¢sTT+~.
yêfi¯fl˝À¢ ˇø£&ÉT nHêï&ÉT.
ªªˇπsjYT y˚T+ |ü~ dü+e‘·‡sê\qT+∫ ˇø£ ø√s¡T‡ ‘·sê«‘· eTs√
ø√s¡T‡ #·<äTe⁄‘·÷ Hêj·T≈£î\T>± #·˝≤eTD° ne⁄‘·THêï+. eTeTà˝Òï
m~]+#˚+‘· yÓTTq>±&çyê qTe⁄«. ÇH˚ïfi¯fl e÷ düØ«düT˝À y˚T+ #Ó|æŒq≥T¢
$q&Éy˚T >±ì me«&É÷ e÷≈£î m<äTs¡T #Ó|æŒqyê&ÉT ˝Ò&ÉT. qTe⁄« eT∞fl
j·T÷ìe]‡{° |ü]düsê˝À¢ ø£ì|æ+#êe+fÒ á ˝Àø£+˝À ø£ì|æ+#·e⁄.
ì»+>± #Ó|ü⁄ÔHêï+. eT∞fl qTe⁄« j·T÷ìe]‡{°˝À n&ÉT>∑Tô|{º&ÜìøÏ
M\T˝Ò<Tä µµ
n‘·qT #Ó|ü⁄Ôqï~ $+≥THêïqT ø±ì n|üŒ{Ïπø Hê≈£î düŒèVü≤
‘·|æŒb˛sTT+~. H˚qT ø£fi¯ófl ‘Ó]#˚dü]øÏ ÄdüŒÁ‹˝À e⁄HêïqT. mes√
|ü⁄D≤´‘·Tà\T n≥T edüTÔ+fÒ s√&ÉT¶ |üø£ÿq |ü&çe⁄qï qqTï #·÷dæ
rdüT≈£îe∫à ÄdüŒÁ‹˝À #˚sêÃs¡≥.
195
 $wüjT· + ‘Ó*dæ e÷ neTà |üsT¡ >∑T |üsT¡ >∑Tq e∫Ã+~. >√&ÉT>√&ÉTq
$\|æ+∫+~. Hê MT<ä ‘·q ÁbÕD≤\˙ï ô|≥Tº≈£îqï neTà düVü≤»+>±H˚
$#·*‘·Tsê˝…’ b˛sTT+~. ÄyÓT H√≥ e÷≥sê˝Ò<äT. H˚qT ø√\Tø√e&ÜìøÏ
|ü~ùV≤qT s√E\T |ü{Ϻ+~. Hê Äs√>∑´+ ø√dü+ e÷ neTà e⁄qï ˇø£ÿ
ã+>±s¡T >±E ≈£L&Ü neTàe\dæ e∫Ã+~. y˚T+ |üP]Ô>± ≈£î+–b˛j·÷+.
ø±ì Hê˝À e÷Á‘·+ |ü≥Tº<\ ä b˛˝Ò<Tä . eT∞fl m˝≤¬>H’ ê ø±¢dTü \≈£î
yÓfi≤›eTqT≈£îHêïqT. ø±ì e÷ neTà düùd$Tsê ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT. H˚qT eT∞fl
j·T÷ìe]‡{° yÓTTVü≤+ #·÷ùdÔ ñπsdüT≈£îì #·∫Ãb˛‘êqì u…~]+∫+~.
H˚qT mìï $<Ûë\ #Ó|æŒHê $q˝Ò<äT. ∫e]øÏ b˛©düT ]b˛s¡Tº ÇkÕÔqHêï
n+^ø£]+#·˝Ò<äT.
Hê MT<ä kÕqTuÛ÷Ñ ‹ #·÷|ü&ÜìøÏ mes¡÷ ˝ÒsT¡ . $<ë´s¡T˝ ú e… ]‘√{°
|ü]#·jT· + ø±˝Ò<Tä ø±ã{Ϻ Hê ø√dü+ mes¡÷ sê˝Ò<Tä . Hê≈£î @+ »]–+<√
≈£L&Ü me]ø° ‘Ó©<äT. H˚qT eT∞fl m+<äT≈£î ø±˝ÒJøÏ sê˝Ò<√ ≈£L&Ü me]ø°
‘Ó©<äT.
nsTT‘˚ H˚qT ø√\T≈£îqï ‘·sê«‘· H˚qT ÄsYº‡ ø±˝Òõ Á|æì‡|ü˝Ÿ≈£î
bò˛qT #˚dæ $wüj·T+ #ÓbÕŒqT. Äj·Tq ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T ø±ì @MT
nq˝Ò<Tä . H˚qqT≈£îqï≥T¢ Á|ü‹ÁøÏjT· #·÷|æ+#·˝<Ò Tä . ‘êH˚ #=s¡e rdüTø=ì
Ä $<ë´s¡Tú\ MT<ä #·s¡´ rdüT≈£î+{≤qì #Ó|üŒ˝Ò<äT. Hê≈£î #ê˝≤
ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ø£*–+~.
e÷ Ábıô|òdüs¡T≈£î ≈£L&Ü bò˛qT#˚dæ #ÓbÕŒqT. ªªnjÓ÷´!
n<˚$T≥j·÷´. n˝≤ »]–+<ë? n˝≤ »s¡>∑≈£î+&Ü e⁄+&Ü*‡+~.
e÷ø£+<ä]øÏ ‘Ó\Tdüj·÷´ yêfiËfles√. ø±ì me«s¡eT÷ @MT #Ój·T´˝Òì
dæú‹˝À e⁄Hêï+. ø±ì ˙˝≤+{Ï $<ë´]ú e÷ ‘·s¡>∑‹˝À e⁄+fÒ u≤>∑T+&˚~.
Ç|üŒ{Ïø° $T+∫b˛sTT+~˝Ò<äT. qTe⁄« sêej·÷´. ìqTï me«s¡÷ @MT
#ÓjT· ´s¡T˝Òµµ nHêïs¡T.
196
dü>∑+ ñ‘ê‡Vü≤+, dü>∑+ ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ø£*–+#˚ e÷≥\T. qqTï
eT∞fl @+ #˚dæHê MfiËfles¡÷ n&ÉT¶ø√s¡ì ‘˚*b˛sTT+~. Ä sö&û\≈£î n&ÉT¶
Ä|ü⁄ n+≥÷ ˝Ò<Tä . $X¯«$<ë´\j·÷\˝À n˝≤+{Ïyê] |ü~eT+~ e⁄Hêï
#ê\T. yêfi¯flqT n<äT|ü⁄˝À ô|≥ºq+‘·es¡≈£î sê»ø°j·÷\T »s¡T>∑T‘·÷H˚
e⁄+{≤sTT.
HêπøyÓ÷ b˛©düTyê] düVü≤ø±s¡yÓTÆHê rdüTø=ì yÓfi≤fl\H˚ e⁄+~.
ø±ì e÷ neTà e÷Á‘·+ ø±fi¯fl≈£î ã+<Ûä+ y˚dæ+~. qqTï m+‘·e÷Á‘·+
ø£<\
ä ìe«˝Ò<Tä .
ªªbÕ∫|üì nsTTHê #˚dæ ìqTï b˛wæ+#·T≈£î+{≤qT. qTe⁄« e÷Á‘·+
yÓfi¯fle<äT›µµ nì ÁbÕ<Û˚j·T|ü&ç+~.
Çø£ Hê uÛ$Ñ wü´‘·T≈Ô î£ @e÷Á‘·+ <ë] >√#·]+#·˝<Ò Tä . Hê #·<Tä e⁄≈£î
Ä $<Ûä+>± nes√<Ûä+ ø£*–+~. eT∞fl Ç+ø£ J$‘·+˝À ô|’ #·<äTe⁄\T
#·~y˚ ÄX¯ Hê≈£î ø£ì|æ+#·˝Ò<äT.
ˇø£y˚fi¯ H˚qT <ÛÓ’s¡´+#˚dæ yÓ[flHê eT∞fl Hê MT<ä sö&ûeT÷ø£
n|òü÷sTT‘·´+ #˚ùdÔ qqTï Ä<äT≈£îH˚yêfi¯ófl me«s¡÷ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT.
Hê≈£î mHÓïH√ï Ä˝À#·q\T e#êÃsTT. ªe÷ ny˚Tà yÓ[fl Ä
$<ë´s¡Tú\qT ã‹e÷* qqTï ø±˝ÒJ yÓfi¯flìe«eTì #Óù|Ôµ, ªb˛©düT s¡ø£åD
rdüTø=ì, Hê MT<ä n‘ê´#ês¡+ #˚dqæ yê]MT<ä øπ düT ô|{Ïùº dÔµ, ª$.dæ.<ä>sZ∑ ø¡ √
]õÁkÕºs¡T <ä>∑Zs¡ø√ yÓ[fl nìï $wüj·÷\T #Ó|æŒ, Ä sö&û eT÷ø£MT<ä #·s¡´
rdüT≈£îH˚≥T¢ #˚ùdÔµ..... Ç˝≤ mH√ï Ä˝À#·q\T e#êÃsTT.
ø±ì m+‘· u≤>± Ä˝À∫+∫Hê Hê≈£î Hê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+<äH˚
qeTàø£+ ø£\>∑˝<Ò Tä . n+<äTe\¢ m+‘√ e´<Ûä nqTuÛ$Ñ +∫ ∫e]øÏ #·<Tä e⁄
ø=qkÕ–+#ê\H˚ Ä˝À#·q e÷qT≈£îHêïqT.
Hê $wüj·T+ m˝≤ ‘Ó*dæ+<√ @$T{À ø±ì |ü~s√E\˝À
ª$X¯«$<ë´\j·T+˝À sö&ûsTT»+µ >∑T]+∫ ù||üs√¢e∫Ã+~. á $wüj÷· \T
196
‘Ó*dæ+~ Hê≈£î, Á|æì‡|ü˝Ÿ≈£î, Ábıô|òdüs¡T≈£î. H˚qT #Ó|üŒ˝Ò<äT ø±ã{Ϻ Ä
Ç<ä›]˝ÀH˚ mes√ #Ó|æŒ e⁄+&Ü*.
‘·sê«‘· ù||üs¡Tyêfi¯ófl qqTï yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ e#êÃs¡T.
ªªnìï $esê\T #Ó|üŒ+&ç. MT≈£î Hê´j·T+ »]π>≥≥T¢ #·÷kÕÔ+.
sö&ûsTTC≤ìï ìs¡÷à*+#˚+<äT≈£î e÷‘√ düVü≤ø£]+#·+&çµµ nHêïs¡T.
e÷ neTà ndü\T yêfi¯flqT ˝À|ü*øÏ ≈£L&Ü sêìe«˝Ò<äT.
ªªMT≈£î Ç˝≤ »s¡T>∑T‘·THêïj·Tì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ‘Ó©<ë? mH√ï
dü+e‘·‡sê\T>± »s¡T>∑T‘·THêï ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì ≈£Ls¡TÃqïyês¡T Á|üdüTÔ‘·+
ø£fi¯ófl ‘Ó]#êsê? e÷ e÷Hêq eTeTà*ï e~˝…j·T´+&ç.
e÷ nu≤“sTTì eT¬øÿ*s¡>‘∑ ì· ïHê MT¬se«s¡÷ Ä|ü˝øÒ b£ ˛j·÷s¡T.
π s |ü ⁄ ÁbÕD≤\T rùdÔ MT¬ s e¬ s ’ H ê n&É T ¶ ô |≥º > ∑ \ sê? Ç˝≤+{Ï $
»s¡T>∑T‘·THêïj·Tì Ábıô|òdüs¡¢≈£î ‘Ó©<ë, Á|æì‡bÕ\T≈£î ‘Ó©<ë, $.dæ.øÏ
‘Ó©<ë? #ê\T yÓfi¯fl+&ç. e÷ nu≤“sTTì me«s¡÷ @MT #Ój·T´˝Ò<äT.
yÓfi¯fl+&çµµ nì |ü+ù|dæ+~.
b˛©düT e´edü<ú ë«sê á $wüj÷· \qT eT∞fl ‘√&Ü\ì ù||üsT¡ yêfi¯ó
fl Á|üj·T‹ï+#ês¡T.
ªªn‘ê´#êsêìøÏ >∑T] nsTTqyêfi¯ófl e÷≈£î |òæsê´<äT #˚ùdÔø±ì
y˚Ty˚TMT #ÓjT· ´˝Ò+. y˚TeTT>± m˝≤ #·s´¡ rdüTø√>∑\+. ù||üsT¡ ]b˛s¡TMº T<ä
y˚TeTT #·s¡´ rdüTø√e&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äTµµ nì #ÓbÕŒs¡≥.
á Á|üø£s¡D+ n+‘·{Ï‘√ eTT–dæ+~.
13
‘·sê«‹ s√E˝À¢ H˚qT mìï s¡ø±\ u≤<Ûä\T nqTuÛÑ$+#êH√
#Ó|üŒ&ÜìøÏ M\Tø±<äT. Hê˝≤+{Ï ìsꓤ>∑T´\T á ˝Àø£+˝À ã‘·ø£&Éy˚T
<ä+&É>.∑ Hê≈£î b˛wæ+#·e\dæq yê¬ses¡÷ ˝ÒsT¡ . ñqï Ç<äs› T¡ nø£ÿj·T´\T
<ä÷s¡+>± mø£ÿ&√ e⁄Hêïs¡T. yêfi¯ófl ndü\T H˚qT ã‹øÏ e⁄HêïHê ˝Ò<ë nì
197
≈£L&Ü @Hê&É÷ |ü{Ϻ+#·Tø√˝Ò<äT.
Çø£ $T–*+~ e÷ neTà. ÄyÓTqT ≈£L&Ü e÷ nø£ÿj·T´\T
ˇø£ÿHê&ÉsTTHê |æ\T#·T≈£î yÓ[fl ¬s+&ÉT |üP≥\T e⁄+#·T≈£îqï bÕbÕq
b˛˝Ò<äT. Çø£ $T–*+~ e÷ neTà≈£î H˚qT, Hê≈£î e÷ neTà.
e÷ neTà≈£î @<√ yê´~Û ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. Hê≈£î ø£cÕº\ |üs+¡ |üs¡
ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. ø£&TÉ |ü⁄H=|挑√ m|ü⁄Œ&É÷ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷ e⁄+&˚~ neTà.
ÄdüŒÁ‹øÏ rdüT≈£îyÓ[fl ÄyÓTqT #·÷|æùdÔ ªª@MT˝Ò<Tä . ÄyÓT e÷qdæø£
e´<Ûä nqTuÛ$Ñ dü÷Ô e⁄+~. n+‘·ø+£ f… <ÓV’ ≤æ ø£yTÓ qÆ u≤<Ûä @MT˝Ò<Tä µµ nHêïs¡T.
nsTTHê ø£&ÉT|ü⁄˝À H=|æŒ e÷Á‘·+ ‘·>∑Z˝Ò<äT.
ˇø£ &Üø£ºs¡T nô|+&çôd’{Ïdt e⁄+&Ée#·Tà nHêï&ÉT. eTs√ &Üø£ºs¡T
ªá ej·TdüT˝À kÕe÷q´+>± sê<äT. C≤+&çdt e⁄+&Ée#·Tõ nHêï&ÉT.
me]ì qe÷à˝À ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ s¡øy£ TÓ qÆ |üØø£å #˚XÊs¡T.
ø±ì @MT ‘˚\Ã˝Ò<äT. Á|üuÛÑT‘·« ÄdüŒÁ‹˝À HÓ\s√E\T yÓ’<ä´+
#˚sTT+#·T≈£îHêï ‘·>∑Zø£b˛j˚Tdü]øÏ ∫e]øÏ Äj·TTπs«<ä+ eT+<äT\T
rdüT≈£î+<ëeT+~ neTà. uÛ≤düÿs¡ \eD+ <ä>∑Zs¡qT+∫ nìï s¡ø±\
eT+<äT\T yê&Ü+. ∫e]øÏ ø£&ÉT|ü⁄H=|æŒ e÷ neTà J$‘· >∑eTq+˝À ˇø£
uÛ≤>∑yTÓ Æ b˛sTT+~.
Hê≈£î ‘˚*+<˚$T≥+fÒ neTà eTH√e´<Ûä ÄyÓT H=|æŒøÏ ø±s¡DeTì.
<ëìï ‘=\–+#ê\+fÒ H˚qT @<√ ˇø£ ñ<√´>∑+˝À #˚sê*. m˝≤¬>’Hê
H˚qT ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#ê*. n+‘˚.
‹s¡T|ü‹˝À H˚qT ñ<√´>∑+ ø√dü+ mø£ÿì >∑&É|ü˝Ò<äT. πøe\+
Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ nsTTq+‘·e÷Á‘êq ñ<√´>∑+ me]kÕÔsT¡ ? ‹]– ‹]– Hê≈£î
ø±fi¯ ó fl n]–b˛kÕ>±sTT. @<Ó ’ H ê ˇø£ ∫qï øÏ ∞ flø=≥Tº nsTTHê
ô|≥Tº≈£î+<ëeTqT≈£îHêïqT. ø±˙ <ëìøÏ ≈£L&Ü Hê <ä>∑Zs¡ &ÉãT“\T ˝Òe⁄.
Hê≈£î ‘Ó*dæq Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° @<Ó’Hê ñ<√´>∑+ #·÷|æ+#·eTì
197
ÁbÕ]ú+#·&+É yÓTT<ä˝{ … ≤ºqT. ∫e]øÏ ˇø£ $TÁ‘·T&ÉT ªH˚qT düV‰ü j·T+ #˚kÕÔsêµ
nHêï&ÉT.
ªªHê≈£î @<√ ˇø£ ñbÕ~Û #·÷|æùdÔ J$‘ê+‘·+ ˙≈£î ø£è‘·E„&çHÓ’
e⁄+{≤qTsêµµ nHêïqT.
ªªø±ì qTe⁄« H˚qT #Ó|æŒq |üì #Ój·T´>∑\y√ ˝Ò<√ nì
nqTe÷q+>± e⁄+~sêµµ nHêï&ÉT.
ªª˝Ò<äTsê. m˝≤+{Ï |üì nsTTHê #Ój·T´&ÜìøÏ H˚qT ¬s&û>±
e⁄HêïqT. #Ó|ü⁄Œ@+#Ój·T´eT+{≤yéµµ
ªªø±k˛àbÕ*≥Hé ø£ã¢ T“˝À Hê≈£î ‘Ó*dæqyês¡THêïs¡T. n‘·ìøÏ #Óù|Ô
ìqTï nø£ÿ&É rdüT≈£î+{≤s¡T. ø±ì qTe⁄« Ä |üì #Ój·T´˝Òe⁄sê. ˙≈£î
#ÓbÕŒ\+fÒH˚ dæ>∑TZ>± e⁄+~µµ nHêï&ÉT.
ªª@+ |üsê«˝Ò<äT. ã‘·ø£&ÜìøÏ @ |üì #˚ùdÔ @$T{Ï? qTe⁄« ˙
$TÁ‘·T&çøÏ #Ó|ü⁄Œ. H˚qT #˚kÕÔqTµµ
ªªnø£ÿ&çøÏ e#˚Ãyêfi¯fl+<äs÷¡ eT+∫ ôVA<ë ø£\yêfi‚fl. ø±ì nø£ÿ&ç
|ü]düsê\T eT+∫$ ø±e⁄. ˇø£ #·Tø£ÿ|ü&ç‘˚ #ê\T ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø£ÿø£ÿ
$<Ûä+>± Á|üe]ÔkÕÔs¡T. qTe⁄« ne˙ï ‘·≥Tºø√>∑\yê nì Hê≈£î uÛÑj·T+>±
e⁄+~. qTe⁄« yêfi¯fl≈£î d”kÕ\T ‘Ó∫à Çe«e\dæ e⁄+≥T+~. ø±|ò” ‘Ó∫Ã
Çe«e\dæ e⁄+≥T+~µµ
ªªdüπssê Á|üj·T‹ïkÕÔqT. #Ój·T´>∑*–qìï #˚kÕÔqT. ø±ì yÓ+≥H˚
Hê≈£î @yÓTÆHê ñbÕ~Û ø±yê*µµ nHêïqT.
Hê $TÁ‘·T&ç Á|üj·T‘·ï+ |òü*‘·+>± H˚qT ø±k˛àbÕ*≥Hé ø£¢ãT“˝À
yÓsTT≥sY>± #˚sêqT. Hê≈£î @MT dæ>∑TZ nì|æ+#·˝Ò<äT. ˇø£y˚fi¯ dæ>∑TZ|ü&ç‘˚
Hê <˚X¯+ dæ>∑TZ|ü&Ü*, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T dæ>∑TZ|ü&Ü*. qqTï Ç˝≤
‘·j·÷s¡T#˚dæq e´edüú dæ>∑TZ|ü&Ü*. kÕ«‘·+Á‘·´+ e∫à ÇH˚ïfi¯flsTTHê
<˚X¯+˝À n+<ä]ø° ‹+&ç, ã≥º nsTTHê Çe«&ÜìøÏ #˚‘·ø±ì bÕ\ø£e´edüú
198
dæ>∑TZ|ü&Ü*. Ç˝≤ Ä˝À∫+∫ H˚qT |üì˝À #˚sêqT.
ø£¢ãT“˝À #˚]q ‘·sê«‘· Hê≈£î mH√ï $wüj·÷\T ‘Ó*dæe#êÃsTT.
mìï{Ïø√ düe÷<ÛëHê\T <=]ø±sTT. $X¯«$<ë´\j·÷\˝À nÁø£e÷\≈£î
<ës¡T˝Ò$T{À ‘Ó*XÊsTT. $$<Ûä esêZ\ eT<Ûä´ u≤+<Ûäyê´\T, ùdïVü‰\T
m˝≤ ã\|ü&É‘êjÓ÷ ‘Ó*XÊsTT.
Ä ø£ã¢ T“≈£î e∫Ãqyê]˝À $X¯«$<ë´\j·T+ Ábıô|òdsü T¡ ¢ e⁄Hêïs¡T.
Á|æ ì ‡|ü ˝ Ÿ ‡ e⁄Hêïs¡ T , $<ë´s¡ T ú \ ÷ e⁄Hêïs¡ T . nø£ ÿ &˚ H˚ q T
$X¯«$<ë´\j·T+˝À Hê≈£î ôV≤&éø±e\dæq Ábıô|òdüs¡Tì #·÷XÊqT. qqTï
nø£ÿ&É #·÷dæ Äj·Tq ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T.
ª@$T≥j·÷´ ø±˝ÒJ˝À e⁄+&Ée\dæqyê&ç$ Çø£ÿ&ÉTHêïe⁄µµ
nHêïs¡T.
H˚qT n<˚e÷≥ n&ç–e⁄+fÒ Äj·Tq @+ #˚dæ e⁄+&˚yês√ ‘Ó©<äT.
ªª@$T{À kÕsY |ü]dæú‘·T\T n˝≤ #˚XÊsTTµµ nHêïqT.
ªªqTe⁄« Hê <ä>]Z∑ øÏ e∫à e⁄+fÒ H˚H˝
Ó ≤>√ dü]# › ùÓ |Œyê&çì ø£<j
ä ÷· ´.
eè<Ûë>± ô|’ #·<Tä e⁄ ì*ù|XÊe⁄µµ nHêïs¡T ø£è‘·øy£ TÓ qÆ kÕqTuÛ÷Ñ ‹ì #·÷|æd÷ü .Ô
H˚qT Ä ø£¢ãT“˝À m+‘√ø±\+ #Ój·T´˝Òø£b˛j·÷qT. Hê
Ä‘·à>ös¡yêìï #·+|ü⁄ø=ì m˝≤+{Ï |üìHÓ’Hê #Ój·T´&ÜìøÏ H˚qT
dæ<ä∆eTj·÷´qT. ø±ì nø£ÿ&ç ø£èÁ‹eT yê‘êes¡Dy˚T Hê≈£î dü]|ü&É˝Ò<äT.
m+‘√ >=|üŒyês¡T>±, eTsê´<ädTü \ Ô T>± #·˝≤eTD° nj˚T´yês¡T ≈£L&Ü nø£ÿ&É
|ü∫Ãã÷‘·T\T e÷{≤¢&TÉ ‘·÷, no¢˝≤\T e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ ˇ+{ÏøÏ ø±s¡+
|üPdüT≈£îqï≥TÔ+&˚~. ø=+‘·eT+~ u≤>± ‘ê– qqTï ˙#·+>± e÷{≤¢&y˚ ês¡T.
ˇø£ eTìwæ˝≤ ø±≈£î+&Ü |üX¯óe⁄˝≤ #·÷ùdyês¡T. <ëì‘√ Hê≈£î ndüVü≤´+
y˚dæ+~.
ˇø£s√E qqTï ø={Ϻ Væ≤+dæ+∫q $<ë´s¡Tú\˝À ˇø£&ÉT nø£ÿ&çøÏ
e#êÃ&ÉT. n‘·qT Ábıô|òdüs¡T‘√ ø£*dæ eT<ä´+ rdüT≈£î+≥T+fÒ Hê≈£î á
198
e´edüMú T<ä, $<ë´$<Ûëq+ MT<ä $|üØ‘·yTÓ qÆ ndüV≤ü ´+ y˚d+æ ~. yêfi¯flqT
nø£ÿ&˚ q]øÏ bÕ‘Ój·÷´\qï+‘· ø√|ü+ e∫Ã+~. Ä Ábıô|òdüs¡T m<äTfÒ
qqTï Ä $<ë´]ú ˙#·+>± e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ Ä Ábıô|òdsü T¡ |ü˝‘¢… T· eÔ ÷≥
nq˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.
ªªzôVA á eTVü‰X¯jT· T&ÉT Çø£ÿ&çøÏ e#êÃ&Ü, sêôdÿ˝Ÿ, ˙ kÕúq+
Ç<äsTT‘˚ qTe⁄« j·T÷ìe]‡{°˝À #˚sê\ì e#êÃeÁ{≤? Ä s√E y˚T+
@<√ n&ç–‘˚ ô|<ä› ôVA<ë e⁄qïyê&ç˝≤ »yêãT #ÓbÕŒyé? ˙ ôVA<ë
@$T{À Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘Ó\Tk˛Ô+~ ø£<ë. zπsjYT ˙˝≤+{Ï yÓ<eäÛ \T e+<äeT+~
#˚]Hê qqTï ø=+#Ó+ ≈£L&Ü |”ø£˝Òs¡Tsê. <ä]Á<ä>=≥Tº yÓ<Ûäyê....µµ Ç˝≤
kÕ>±sTT n‘·ì e÷≥\T.
Hê≈£î ‘·\ m‘·&Ô ÜìøÏ ≈£L&Ü eTqdüÿ]+#·˝<Ò Tä . Ä eTs¡Tdü{sÏ √CÒ
H˚qT nø£ÿ&É |üì e÷H˚XÊqT. eT∞fl n˝≤+{Ï |üì #Ój·T´≈£L&É<äì, ≈£L©
#˚düTø=ì nsTTHê ã‘·ø±\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT.
‘· s ê«‘· Hê |ü ] dæ ú ‹ wü s ê e÷eT÷˝Ò . |ü P ≥ >∑ & É e &É y ˚ T
ø£ w ü º e TsTT+~. Hê u≤<Û ä #· ÷ &É ˝ Ò ø £ e÷ neTà ˇø£ s √E
qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±]+{ÏøÏ yÓ[fl+~. yê[fl+{À¢ e+≥ #Ój·T´&ÜìøÏ ≈£L&Ü
me«s¡ ÷ ˝Ò ø £ b ˛e&É + ‘√ e+≥ #˚ j · T &ÜìøÏ ˇ|ü ⁄ Œø√e\dæ + ~>±
nuÛÑ´]ú+∫+~. Äj·Tq yÓ+≥H˚ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T. ø=ìï s√E\T e÷≈£î
uÛÀ»HêìøÏ ø£wüº+ ˝Ò≈£î+&Ü qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±s¡T ø±bÕ&Üs¡T.
Ç˝≤ e⁄+&É>± nø√ºãs¡T |üØø£å\ ø√dü+ s¡|òüTT, X‚KsY ‹s¡T|ü‹øÏ
e#êÃs¡T. $wüj·÷\˙ï $ì yêfi¯fl≈£î #ê˝≤ u≤<Ûä ø£*–+~.
ªªqTeP« u…»yê&É≈î£ sêsê. H˚qT mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ ˙≈£î ñ<√´>∑+
#·÷kÕÔqT. e÷ e÷eTj·T´ u≤>± |ü\T≈£îã&ç e⁄qï eTìwæ. Äj·Tq #Óù|Ô
mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ ˙≈£î ñ<√´>∑+ <=s¡T≈£î‘·T+~µµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªe÷ }]øÏ e#ÓÃjYT #·+Á<äT. e÷ }fiÀfl e÷≈£î ˇø£ mø£s¡+
199
bı\+ e⁄+~. ∫qï‘√≥ e⁄+~. Á|üdTü ‘Ô êìøÏ H˚qT ny˚ #·÷#·T≈£î+≥THêïqT.
qTe⁄«, H˚qT Ç<ä›s¡+ ø£*dæ bı\+ |üqT\T #·÷düT≈£î+<ë+. Çø£ÿ&ç e⁄+&ç
Ç˝≤ u≤<Ûä\T |ü&˚ø£+fÒ n<˚ y˚T\Tµµ nHêï&ÉT s¡|òüTT.
ªªe<äT›sê Áã<äsY‡. H˚qT Çø£ÿ&˚ e⁄+&ç kÕ~Û+#˚<˚<√ kÕ~ÛkÕÔqT.
yÓTT<ä{Ï qT+∫ Hê≈£î ‹s¡T|ü‹ u≤>± n\yê≥sTTb˛sTT+~. m˝≤>√
y˚T$T<ä›s¡+ ã‘·ø£˝Òø£ b˛+. eTØ n+‘· <ës¡TDyÓTÆq |ü]dæú‹ eùdÔ H˚qT
‘·|Œü ≈£î+&Ü $TeTà*ï ÄÁX¯sTTkÕÔqT. Hê≈£î e÷Á‘·+ MTø£+f… mes¡THêïs¡Tµµ
nHêïqT H˚qT.
Hê≈£î mH√ï $<Ûë\ #Ó|Œæ #·÷XÊs¡T $TÁ‘·T\T. ø±ì H˚qT $q˝Ò<Tä .
H˚qT $Hêï e÷ neTà ‹s¡T|ü‹ e<ä* sêe&ÜìøÏ n+^ø£]+#·<ìä #ÓbÕŒqT.
ªdüπsµ nì $TÁ‘·T*<ä›s¡÷ yÓfi≤fls¡T.
qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±]+{À¢ e⁄qï e÷ neTà≈£î ≈£L&Ü s√E\T
düC≤e⁄>± »s¡>∑˝Ò<äT. ø=ìï HÓ\\T >∑&ç#˚˝À|ü˝Ò yêfi¯Sfl Mfi¯Sfl #Óe⁄\T
ø=s¡Tø√ÿe&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ªªÄj·Tq≈£î uÛ≤s¡´ #·ìb˛sTT+~. á$&É≈î£
uÛsÑ Ô¡ #·ìb˛j·÷&ÉT. Ç+πø+ Vü‰sTT>± yê[fl+{À¢ ôd{Ï˝b’… ˛sTT+~µµ nq&É+
e÷ neTà #Ó$ì|ü&ç+~.
yÓ+≥H˚ Ä Ç\T¢ e~˝Òdæ+~ e÷ neTà.
H˚H˚ ø=ìï ∫\¢se¡ T\¢s¡ |üqT\T #˚jT· &É+ ÁbÕs¡+_Û+#êqT. eT∞fl
¬s+&ÉT eT÷&ÉT ≥÷´wüqT¢ ≈£L&Ü <=]ø±sTT. #ê˝≤ ø£wüº+MT<ä J$‘·+
ø=qkÕ–+#êqT.
Çe˙ï Ç˝≤ e⁄+&É>± e÷ neTà≈£î ø£&ÉT|ü⁄H=|æŒ sêqTsêqT
m≈£îÿe ø±kÕ–+~. eT∞fl ÄdüŒÁ‘·T\ #·T≥÷º ‹s¡>∑&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê+.
ø=ìï s√E\≈£î e÷ neTà H=|æŒ rÁeyÓTÆ ˇø£s√E Hê≈£îqï ˇπø
ˇø£ ~≈£îÿ ø£qTïeT÷dæ+~. Hêã‘·Tøπ n+<Ûøä ±s¡ ã+<ÛTä s¡yTÓ bÆ ˛sTT+~. Çø£
J$‘·+˝À Hê≈£î @B $T>∑\˝Ò<äì|æ+∫+~. qqTï mH√ï dü+e‘·‡sê\T>±
199
ø£&ÉT|ü⁄˝À ô|≥Tºø=ì #·÷düT≈£îqï neTà ˝Àø£+˝À qqTï ˇ+≥]>±
e~*yÓ[flb˛e&É+e\¢ H˚qT ì»yÓTÆq nHê<Ûäqj·÷´qT. Çø£ J$‘·+˝À
me]ì dü+‘√wüô|{≤º*. me]ø√dü+ á <äTs¡“¤s¡yÓTÆq J$‘êìï á&ÜÃ*
nì uÛÀs¡Tq $\|æ+#êqT.
á neTà n+‘·´ÁøÏjT· \≈£î qs¡d+æ Vü‰sêe⁄>±πs düV‰ü j·T+ #˚XÊs¡T.
ªªqTeP« e∫à e÷ Ç+{À¢H˚ e⁄+&Éej·÷´. qTe⁄« e÷ |æ\¢˝À¢ ˇø£&çeH˚
H˚qT uÛ≤$+#êqT. qTe⁄« Hêπø+ uÛ≤s¡+ø±e⁄. sêµµ nì |æ*#ês¡T.
ø±ì H˚qT n+^ø£]+#·˝Ò<äT.
ªªÇ|üŒ{Ïπø H˚qT MT≈£î m+‘√ s¡TD|ü&ç e⁄HêïqT. Ç+ø± MT MT<ä
uÛ≤s¡+ yÓ÷|ü˝ÒqT. Hê ø£cÕº˝Òy√ qqTï |ü&Éìe«+&ç. m˝≤¬>’Hê ã‘·T≈£î˝À
ô|’øÏ sêyê\ì, dü«‘·+Á‘·+>± Hê ø±fi¯flMT<ä‘· H˚qT ì\ã&Ü\ì
ÄX¯|&ü TÉ ‘·THêïqT. Hê ÄX¯ @Hê{Ïø¬ H’ ê HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+<äH˚ nqT≈£î+≥THêïqTµµ
nì »yêãT #ÓbÕŒqT.
ìπ s «<ä + , e÷+<ä ´ +, ndü + ‘√wü + , y˚ < ä q Hê J$‘êìï
#· T ≥Tº e TT{≤º s TT. nsTTHê H˚ q T J$‘· + ‘√ b˛sê&Ü\H˚
ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT.
ªá J$‘· Á|ükÕúq+˝À $T–*+~ H˚qT ˇø£ÿ&çH˚. Hê ˇø£ÿ&çì
H˚qT ã‹øÏ+#·Tø√˝Òø£b˛‘êHê? @<√ $<Ûä+>± bı≥ºb˛düTø√˝Òø£b˛‘êHê?
m|ü Œ {Ï ¬ ø ’ H ê Hê≈£ î eT+∫ s√E\T sê≈£ î +&Ü e⁄+{≤j· ÷ µ nì
Ä˝À∫+#êqT. n+<äTe\¢ dü«‘·+Á‘·+>± ã‘·ø±\ì, q\T>∑T]øÏ |üìøÏe#˚Ã
|üqT\T #˚dü÷Ô ø±\+ >∑&ÉbÕ\ì nqT≈£îHêïqT.
14
ˇø£ ∫qï J$‘·+˝À H˚qT mHÓïìï nqTuÛÑyê\T #·$#·÷XÊH√
Ä˝À∫ùdÔ ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·T+~. Ç+ø± mH√ï $+‘·\T #·÷ùd neø±X¯+
Hê≈£î \_ÛdüTÔ+<äì nqTø√˝Ò<äT H˚qT. nsTTHê Hê≈£î n˝≤+{Ï $+‘·\T
200
>√#·]+#êsTT.
n˝≤+{Ï yê{Ï˝À ˇø£{Ï düTC≤‘· $yêVü≤+. H˚qT yê[fl+{ÏøÏ
yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT ªndü\T $yêVü≤y˚T #˚düTø√qT. Hê u≤<Ûä´‘· HÓs¡y˚]ùdÔ ø±ì
H˚qT Ä Ä˝À#·H˚ <ä>]Z∑ øÏ sêìe«qTµ nqï düTC≤‘· ô|[fl ìX¯Ãj·TeTsTT+<äì
‘Ó*dæ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷qT.
Hê ÄX¯Ãsê´ìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òøb£ ˛e&ÜìøÏ eTs√ ø±s¡DeT÷ e⁄+~.
m+<äTø£+fÒ düTC≤‘· ô|[fl #˚düT≈£îqï~ eT¬se]H√ ø±<äT. e÷ ‘Ó\T>∑T
˝…ø£Ãs¡s¡TH˚. düTC≤‘· #Ó|æŒq e÷≥˝À¢ m+‘·es¡≈£î ì»+e⁄+~, ndü\T
eTqTwüß\qT qeTàe#êà nì H˚qT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷qT.
b˛˙ Ä ˝…øã s¡sT¡ Ç\¢]ø£+ e#êÃ&˚y÷Ó , yêfi¯fl ≈£î≥T+u≤qï+‘·{˙Ï
Ä<äT≈£îHêï&˚yÓ÷ nì uÛ≤$+#êqT. ø±ì nB ø±<äì ‘Ó*dæ+~. ‘·q
≈£î≥T+u≤qï+‘·{˙Ï e~* Ä ˝…øã s¡sT¡ ‘√u≤≥T eTs√ }s¡T yÓ[flb˛sTT+~
düTC≤‘·. n‘·ìøÏ ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ˇø£ $X¯«$<ë´\j·T+˝À ˝…ø£Ãs¡s¡T>±
ñ<√´>∑+ e∫Ã+~. n‘·ìï ô|fi≤fl&ç n‘·ì‘√u≤fÒ yÓ[flb˛sTT+~ düTC≤‘·.
Hê≈£ î ô|[fl X¯ ó uÛ Ñ ˝ Ò K e∫Ã+~ ø±ì Hê≈£ î yÓ fi ¯ fl &ÜìøÏ
eTqdüÿ]+#·˝Ò<äT. ø=ìï HÓ\\ ‘·sê«‘· ˇø£kÕ] düTC≤‘· ‘·eTTà&ÉT ˇø£
<äTø±D+˝À |üì#˚dü÷Ô ø£ì|æ+#ê&ÉT. H˚qT |ü\ø£]+#êqT.
ªª@$TÁ{≤ MT nø£ÿj·T´ MTπøyÓTÆHê |ü+|ædüTÔ+<ë? qTyÓ«+<äT≈£î
á <äTø±D+˝À |üì#˚düTÔHêïyéµµ nì.
ªª˝Ò<+ä &û. e÷ nø£ÿj·T´ e÷ n+<ä]‘√ b˛{≤¢≥ ô|≥Tºø=ì ô|[fl
#˚dTü ≈£î+~. e÷B e÷ u≤eB ˇø£ ≈£î\+ø±<äT. n+<äTe\¢ e÷ Hêqï>±s¡T
ô|[fløÏ ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT. nsTTHê nø£ÿj·T´ Hêqï>±]ì m~]+∫ ô|[fl
#˚dTü ≈£î+~µµ nHêï&ÉT.
düTC≤‘·˝À Ç+‘·{Ï kÕ«s¡ú|üs¡Tsê\T e⁄+<ë nì|æ+∫+~. ø±ì
ª‘·qTïe÷*q <Ûäs¡àe÷µ nì ≈£L&Ü nqT≈£îHêïqT. eTqTwüß*ï n+#·Hê
200
yÓj·T´&É+˝À H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ bıs¡bÕ≥T|ü&É‘êH˚yÓ÷ nì|æ+∫+~.
düTC≤‘· $wüjT· + H˚qT s¡|Tüò T≈£î ≈£L&Ü sêj·T˝Ò<Tä . nqedüs+¡ >±
n‘·ìï m+<äT≈£î u≤<Ûäô|{≤º* nqT≈£îHêïqT. ø±ì Hêπø n‘·ì <ä>∑Zs¡Tï+∫
ñ‘·Ôs¡+ e∫Ã+~.
ªª#·+Á<äT! H˚qT düTC≤‘·qT >∑T]+∫ Çø£MT<ä≥ Ä˝À∫+#·qT nì
#Ó|Œæ q|ü⁄Œ&ÉT MTπseTHêïs¡T? Ä$&É≈î£ ˙ MT<ä Çwü+º . nsTTHê |ü]dæ‘ú T· \
ÁbÕã\´+e\¢ n˝≤ #˚dæ+~µ nHêïs¡T. ø±ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Ä&Éyêfi¯fl
Ä+‘·s¡´+ ø£qTø√ÿe&É+ #ê˝≤ ø£wüº+. n+<äs¡÷ n˝≤+{Ïyês¡ì ø±<äT.
düTC≤‘· yÓTT<ä{qÏ T+∫ $∫Á‘·yTÓ qÆ eTqdü‘Ô «· + ø£\<˚. dæìe÷ Vü‰\T qT+∫
yÓ[flb˛sTTq|ü⁄&˚ nqT≈£îHêïqT. ndü\T Ä$&ÉqT dæìe÷≈£î mes¡T
s¡eTàHêïs¡T? e∫Ãq ‘·sê«‘· ãT~∆>± ∫e]es¡≈£î ≈£Ls√Ãyê*. Hê≈£î
‘·\H=|æŒ>± e⁄+fÒ Vü‰\TqT+∫ yÓ[flb˛e&ÉyT˚ Hê? #Ó|Œü ≈£î+&Ü yÓ[flb˛j˚T
Ä$&É dü+kÕÿs¡+ @bÕ{Ï~?
ø±˝ÒJøÏ ôd\e⁄\T m|üŒ{Ïes¡≈£î nì sêùdÔ »yêãT sêùd
dü+kÕÿs¡+ ≈£L&Ü ˝Ò<ë ‘·qøÏ. n˝≤+{Ï<ëì‘√ mìï s√E\T H˚qT
y˚>∑>∑\qT? n+<äTe˝Ò¢ H˚qT ÄHê&˚ ÄX¯ e~˝ÒXÊqT. ø±˝ÒJ˝À ø£*–q
ˇø£ nqTuÛÑe+>± H˚qT <ëìì |ü]>∑DÏ+#êqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT eTq ˝…ø£Ãs¡s¡TH˚
ô|[fl #˚dTü ≈£îqï≥T¢>± ‘Ó*dæ+~. BìøÏ H˚qT ÄX¯Ãs¡´|ü&˝ É <Ò Tä . m+<äTø£+fÒ
düTC≤‘· eTqdüÔ‘·«y˚T n~. Ç˝≤+{Ï $+‘· eTqdüÔ‘ê«˝Ò eTq J$‘·+˝À
mH√ï eT\T|ü⁄\qT rdüT≈£îekÕÔsTT.
Hê <Ó’q+~q ø±s¡´Áø£eT+ s√p |ü_¢ø˘˝…’ÁãØøÏ yÓfi¯fl&É+, nìï
ù||üs¡T¢ ‹s¡¬>j·T´&É+, @yÓ’Hê ñ<√´>∑Á|üø£≥q\T Hê≈£î dü]b˛j˚T$
#·÷düTø√e&É+ yê{ÏøÏ <äsU¡ ≤düT\ Ô T #ÓjT· ´&É+, kÕj·T+Á‘·+ s¬ +&ÉT eT÷&ÉT
≥÷´wüqT¢ #Ó|üŒ&É+, ‘·sê«‘· eTπs<Ó’Hê ñ<√´>∑+ <=s¡T≈£î‘·T+<˚yÓ÷ nì
nH˚«wæ+#·&É+ Ç<˚ nsTT+~.
201
ˇø£kÕ] eTÁ<ëdüT˝À @<√ ù||üs¡T˝À $˝ÒKs¡T\T ø±yê\ì
Á|üø£≥q yÓ\Te&ç+~. <ëìøÏ <äs¡U≤düTÔ y˚XÊqT. n<˚ düeTj·T+˝ÀH˚
ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ≈£L&Ü @<√ ñ<√´>±ìøÏ <äs¡U≤düTÔ y˚XÊqT. ¬s+&ç{Ïø°
s¬ +&ÉT eT÷&ÉT s√E\ ‘˚&Ü˝À Ç+≥s¡÷«´\T e#êÃsTT. ªÇ<˚<√ n<äèwü+º
u≤>±H˚ e⁄+~ #·÷<ë›+µ nì e⁄qï ô|’d\ ü ˙ï ≈£L&É>≥∑ Tºø=ì ãj·T\T<˚sêqT.
n|üŒ{Ïes¡≈£î H˚qT ‹s¡T|ü‹˝À <ë<ë|ü⁄ j·÷uÛ…’kÕs¡¢sTTHê
Á|üjT· ‘êï\T #˚dæ e⁄+{≤qT. nsTTHê ˇø£ÿ Á|üjT· ‘·ï+ ≈£L&Ü |ò*ü +#·˝<Ò Tä .
<ä÷s¡Á|üj·÷D+ #˚dæ e÷Á‘·+ kÕ~Û+#·>∑\Hê nH˚ ìdüŒèVü≤ ˇø£yÓ’|ü⁄,
nsTTHê ∫e] Á|üj·T‘·ï+ #˚<ë›+ nH˚ Ä˝À#·q eTs√yÓ’|ü⁄.
eTÁ<ëdüT˝À ~>∑>±H˚ ùdïVæ≤‘·T\+ eTT>∑TZs¡+ eTÁ<ëdüT yÓ[flq
s√E\T C≤„|øü +£ e#êÃsTT. eTÁ<ëdüT˝À ø£*–q nqTuÛyÑ ê\T ñøÏÿ]_øÏÿ]
#˚XÊsTT. eT∞fl Ä s√E\T sêe⁄ø£<ë nì|æ+∫+~.
eTÁ<ëdüT˝À Á|üdüTÔ‘·+ yÓfi¯fl&ÜìøÏ Hê≈£î me«s¡÷ ˝Òs¡T. s¡|òüTT
yêfi¯fl u≤u≤sTT yê[fl+{ÏøÏ yÓfi≤fl\ì|æ+#·˝Ò<äT. ùdºwüqT˝À ~–q ‘·sê«‘·
nø£ÿ&˚ y˚∫ e⁄+&˚ >∑~˝À kÕïq+ eTT–+#·Tø=ì Ç+≥s¡÷«´≈£î
ãj·T\T<˚sêqT.
H˚qT yÓfi≤fl*‡q |üÁ‹ø£ Ä|ò”düT ‘ê´>∑sêj·Tq>∑sY˝À e⁄+~.
Ç+≥s¡÷«´ kÕj·T+Á‘·+ Hê\T>∑T >∑+≥\≈£î. H˚qT eTÁ<ëdüT≈£î bı<äT›fÒ
e∫à ~>±qT. kÕj·T+Á‘·+ es¡≈£î m˝≤ ø±\+ >∑&É|ü&Ée÷ nqT≈£î+≥÷
e⁄+fÒ düeTTÁ<ä+, ;∫ >∑Ts¡TeÔ #êÃsTT. ªme¬sH’ ê bı<äT{
› |Ï Pü ≥ düeTTÁ<ä+yÓ|’ ⁄ü
yÓfi≤Ôsêµ nì Hê˝À H˚H˚ nqT≈£îHêïqT ø±ìµ _ø±]˝≤ ‹]π>yê&çøÏ bı<äT≥ ›
nsTT‘˚H˚+ eT<Ûë´Vü≤ï+ nsTT‘˚ H˚+µ nì|æ+∫+~.
düeTTÁ<äeT+fÒ Hê¬ø+‘√ Çwü+º . Hê eTT+<äT mes√ ‘√&ÉT e⁄qï≥T¢
nì|ædüTÔ+~. e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï≥T¢, πøø£\T y˚düTÔqï≥T¢, u≤~ÛdüTÔqï≥T¢,
eTT+#˚düTÔqï≥T¢, ˝≤*düTÔqï≥T¢ nì|ædüTÔ+~. H˚qT m+‘· n\TŒ&çH√
201
‘Ó\TdüTÔ+~. ˇø=ÿø£ÿ _+<äTy˚ #˚] düeTTÁ<ä+ nsTTq≥T¢ uÛ≤$düTÔ+~.
qTs¡>∑qT #·÷ùdÔ dü«#·Ã¤yÓTÆq qe⁄« >∑Ts¡TÔedüTÔ+~. n+<äTπø m+&É>± e⁄Hêï
≈£L&Ü düeTTÁ<ä+ eTT+<äT yÓ[fl >∑+≥≈£î ô|’>± ≈£Ls¡TÃHêïqT.
düeTTÁ<ëìï #·÷düTÔ+fÒ ˇø=ÿø£ÿkÕ] $|üØ‘·yÓTÆq Ä˝À#·q\T
≈£L&Ü sêø£b˛e⁄. ˇ+≥]>± düeTTÁ<ä+ eTT+<äT ≈£Ls¡TÃqï|ü⁄Œ&ÉT #Ó&ɶ
Ä˝À#·q\T ≈£L&Ü ekÕÔsTT. ˇø£ ìeTTwü+ Hê≈£L n˝≤π> nì|æ+∫+~.
düsêdü] düeTTÁ<ä+ ˝À|ü*øÏ q&ç∫b˛‘˚ m˝≤ e⁄+≥T+~ nì|æ+∫+~.
n\\ >∑s¡“¤+˝À <ë≈£îÿì n˝≤π> Vü‰sTT>± XÊX¯«‘· ìÁ<äb˛‘˚ m˝≤
e⁄+≥T+~ nì|æ+∫+~.
»qdü + #ês¡ + ˝Ò ì dü e Tj· T +˝À Ç˝≤+{Ï Ä˝À#· q ˝Ò
edüTÔ+{≤sTT. ø±ì Hê J$‘êìøÏ Ç+ø± ˇø£{Ï ¬s+&ÉT #ÛêqT‡\T Ç∫Ã
#·÷<ë›eTH˚ Ä˝À#·q qqTï n˝≤+{Ï $|üØ‘·yÓTÆq ø±sê´\qT+∫
$s¡$T+|üCÒdæ+~.
;∫s√&ÉT¶ bı&Ée⁄Hê yÓT\¢>± q&ÉTdü÷Ô yÓfi≤flqT. düTÁãVü≤àD´uÛ≤s¡‹,
ø£Dí–, ø£+ãsY, ‹s¡Tefi¯óflesY yÓTT<ä˝…’qyê] $Á>∑Vü‰\THêïsTT <ë]
bı&Ée⁄Hê. ˇø=ÿø£ÿ $Á>∑Vü‰H˚ï #·÷dü÷Ô yÓfi≤flqT. Mfi¯fl+<äs¡÷ J$‘·+˝À
mH√ï eTVü≤‘·sÔ y¡ TÓ qÆ ø±sê´\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ø£\+ ã\+‘√ »qeTHê\qT
¬>\TÃ≈£îHêïs¡T. áHê&ÉT XÊX¯«‘·+>± eT÷]ÔeT‘·«+ »ì+∫+~. Ç˝≤+{Ï
Ä˝À#·q\e\¢ Hê˝À J$‘·+ >∑T]+∫ ø=‘·Ô ñ‘ê‡Vü≤+ »ì+∫+~.
eT<Ûë´Vü≤ï+ es¡≈£î nø£ÿ&˚ ø±\πøå|ü+ #˚XÊqT. ‘·sê«‘· {Ï.q>∑sYyÓ’|ü⁄
Á|üj÷· DeTj·÷´qT.
H˚qT yÓ[flq |üÁ‹ø£ Ä|ò”düT˝À #·÷ùdÔ <ë<ë|ü⁄ Çs¡yÓ’eT+~ es¡≈£î
e∫à e⁄Hêïs¡T. ªdüπs Çø£ eTq≈£î <=]øÏqfÒ¢µ nì ìs¡T‘ê‡Vü≤+ #Ó+<ëqT.
ªnsTTHê eTq Á|üj·T‘·ï+ eTq+ #˚<ë›+µ nqT≈£îHêïqT.
Ä |üÁ‹ø£ #ê˝≤ø±\+>± e⁄+~. ø±ì Ç{°e\ ≈£î+≥T|ü&ç+~.
202
<ëìï m˝≤¬>’Hê |ü⁄qs¡TJ®$+|üCÒj·÷\ì |üÁ‹ø±~Û|ü‘·T\T uÛ≤$+#ês¡T.
ø=‘·Ô ñ‘ê‡Vü≤+‘√ mH√ï $<Ûë\ e÷s¡TŒ\T rdüT≈£îe#êÃs¡T. Ç‘·s¡ |üÁ‹ø£\‘√
b˛{°øÏ ‘·≥Tºø√e&É+ yê]øÏ ø£wüºeTsTT+~.
qqTï Ç+≥s¡÷«´≈£î |æ*#ês¡T.
ªªMT≈£î |üÁ‹ø± $˝ÒK]>± nqTuÛÑe+ e⁄+<ë?µµ
ªª˝Ò<ä+&ç. ø±ì Hê≈£î |üÁ‹ø± $˝ÒK]>± @y˚T+ #Ój·÷´* nH˚~
u≤>± ‘Ó\Tdü+&ç. <ëìì >∑T]+∫ nH˚ø£ $wüj·÷\T ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT.
e÷ ø±˝Òõ e÷´>∑õHé H˚H˚ u≤<Ûä´‘· eVæ≤+∫ rdüT≈£îe#êÃqT. Ä
düeTj·T+˝À mH√ï $wüj÷· \T ‘Ó\TdüT≈£îHêïqTµµ
ªªqTe⁄« m˝≤+{Ï yês¡Ô*ï ùdø£]kÕÔe⁄?µµ
ªªHê≈£î u≤>± ‘Ó*dæq$, dü‘ê´+XÊ\T, K∫Ñ·yTÓ qÆ $ ùdø£]kÕÔqTµµ
ªªñ<˚«>∑|üP]‘·yÓTÆq$, dü+ÁuÛÑe÷X¯Ãsê´\˝À eTT+#Ó‘˚Ô$
ùdø£]kÕÔyê?µµ
ªªn$ dü‘·´yÓTÆqyÓ’‘˚ ùdø£]kÕÔqTµµ
ªª˙*yês¡\ Ô T ≈£L&ÜHêµµ
ªª˝Ò<äT. n˝≤+{Ïyê{Ï CÀ*øÏ b˛qTµµ
ªªdüπs qTe⁄« yÓfi¯fle#·Tõµ
H˚qT Ç+≥s¡÷«´ qT+∫ ãj·T{ÏøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ‘Ó*dæ+~
nø£ÿ&ç b˛düTº\T Hê\T>∑T m|ü⁄Œ&√ Ksês¡j·÷´j·Tì, Ç<ä+‘ê ñ
‘·ÔHê≥ø£eTì. Hê≈£î s¡ø£Ô+ ñ&ÉT¬ø‹Ô+~. ‹+&çøÏ ˝Òø£ eT\eT\e÷&˚
Hê˝≤+{Ïyêfi¯flqT á $<Ûä+>± nqedüs¡yÓTÆq Ç+≥s¡÷«´\≈£î |æ*∫,
|üìøÏe÷*q Á|üX¯ï\T y˚dæ m+<äTøÏ˝≤ Ä&ÉT≈£î+{≤s√ ns¡ú+ ø±˝Ò<äT.
Ç˝≤+{Ï Á|üVü≤düHê\qT Ä|ü>∑*–qyê¬ses¡T nì|æ+∫+~.
eTT+<˚ ìs¡íj·TyÓTÆq |ü<äe⁄\ø√dü+ <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\qT+∫
nuÛÑ´s¡Tú\qT |æ\e&É+˝Àì ‘·s¡ÿy˚T$T{À ns¡ú+ø±˝Ò<äT.
202
 Hê˝À düVü≤q+ #·∫Ãb˛sTT+~. Çø£ $T–*+~ ôV’≤<äsêu≤<äT
ˇø£ ÿ fÒ . Ä ‘· s ê«‘· Ç+≥s¡ ÷ «´\ø£ + ≥÷ yÓ fi ¯ fl ≈£ L &É < ä T nì
ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT. Ç+≥s¡÷«´\≈£î ø±<äT ndü\T á J$‘·+˝ÀH˚
e⁄+&É≈£L&É<äT. ìX¯Ùã›+>± á ˝Àø£+ qT+∫ ìÁwüÿ$T+#ê*. á ˝Àø±ìøÏ
Hê‘√ |üì˝Òq|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î e÷Á‘·+ á ˝Àø£+‘√ |üH˚$T{Ï?
ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î yÓfifl‚ eTT+<˚ H˚H=ø£ ìX¯Ãj·÷ìøÏ e#˚ÃXÊqT. nø£ÿ&É
≈£L&Ü Çø£ÿ&ç˝≤π> »]–‘˚ eT∞fl yÓqøÏÿ ‹]– sê≈£L&É<äT. eT<Ûä´˝ÀH˚
ÁbÕD≤\T rùddüTø√yê*. Ç<˚ ÄKs¡T Á|üj·T‘·ï+ nqT≈£îHêïqT.
Ç$ Hê ∫e] e÷≥\T.
H˚qT ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi≤flqT. ù||üs¡T ø£<∏äq+ Á|üø±s¡+ n~ ˇø£
m>∑TeT‹ ~>∑TeT‹ ø£+ô|˙. @<√ ˇø£{Ï J$ø£≈£î nqTø=ì H˚qT
>∑+ô|&ÜX¯‘√ ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi≤flqT. yêfi¯ófl n&ç–+~ @$T≥+fÒ
Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ>± e⁄+&Ü*, eTìwæ <Ûs’Ó ´¡ e+‘·T&ÉT, @ |üì nsTTHê #˚jT· >∑\
BÛe÷ ø£\yê&ÉT nsTT e⁄+&Ü*. nqTuÛÑe+ nø£ÿs¡˝Ò<äT nì. H˚qT
‘·|üŒ≈£î+&Ü m+|æø£ ne⁄‘êqì Ä•+#êqT.
Ç+‘·ø° Ä ø£+ô|˙ì yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ yÓfi‚Ô Hê≈£î $T–*+~
ÄX¯Ãs¡´eT÷ ìsêXÊ. n~ ndü\T ìC≤ìøÏ @ m>∑TeT‘·T\ ~>∑TeT‘·T\
ø£+ô|˙ ø±H˚ ø±<äT. ne÷j·T≈£î˝…’q u≤*ø£*ï >∑˝ŸŒ¤ <˚XÊ\≈£î m>∑TeT‹
#˚ùd <äTwüº≈£L≥$T. yÓTT<ä≥ Hê≈£î á $wüj·T+ ns¡ú+ø±˝Ò<äT.
qqTï ¬ s +&É T n+#Ó \ ˝À Ç+≥s¡ ÷ «´ #˚ X Ês¡ T . yÓ T T<ä { Ï
Ç+≥s¡÷«´˝À ù|s¡T, }s¡T, #·<äTe⁄ e¬>’sê\T n&ç>±s¡T.
ªªy˚TeTT #ê˝≤ KØ<Ó’q düs¡T≈£îqT >∑˝ŸŒ¤ <˚XÊ\≈£î m>∑TeT‹
#˚dTü HÔ êï+. Ç~ m+‘√ e´j·TÁ|üj÷· dü\‘√ ≈£L&ÉTø=qï |üì. #ê˝≤ ]dtÿ‘√
≈£L&ÉT≈£î+~. n+<äTe\¢ #ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>± eTdü\Tø√yê*. Ç+<äT˝À ø£*π>
nyê+‘·sê\qT n~Û>∑$T+#·>∑\>±*. n+<äT≈£î #ê˝≤ <ÛÓ’s¡´+ ø±yê*.
203
qTe⁄« #˚jT· >∑\yêµµ nHêïs¡T.
ªª|üH˚$T{À #Ó|üŒ+&ç. ‘·|üŒ≈£î+&Ü #˚kÕÔqTµµ nHêïqT.
ªªqTe⁄« e÷ |üqT\˙ï ìwü˜‘√, ìC≤sTTr‘√ #˚kÕÔqì m|ü⁄Œ&É÷
e÷≈£î yÓ÷dü+ #Ój·T´qì, ø£+ô|˙ s¡Vü≤kÕ´*ï, ÄdüTÔ*ï ø±bÕ&ÉT‘ês¡ì
sêdæyê«*µµ
ªªn˝≤π> sêdækÕÔqTµµ nHêïqT.
Hê #·<Tä e⁄qT, Hê ;<ä‘H· êìï, Hê nedüsêìï nìï{Ï˙ >∑eTì+∫
qqTï yês¡T ¬s+&Ée Ç+≥s¡÷«´≈£î m+|æø£ #˚XÊs¡T.
¬ s +&É e Ç+≥s¡ ÷ «´≈£ î yÓ [ flq|ü ⁄ Œ&˚ yêfi¯ fl ã+&Üs¡ +
ãj·T≥|ü&ç+~. ndü\T s¡+>∑T ‘Ó*dæ+~. Hê≈£î ø=+‘·eT+~ u≤*ø£*ï
#·÷|æ+∫ ªªy˚TeTT |ü+ù| düs¡T≈£î Ç<˚. C≤Á>∑‘·Ô>± á |üì #˚j·T>∑\yêµµ
nHêïs¡T. <ëì‘√ Hê≈£î eT‹b˛sTT+~.
ªª@$T≥+&û eTqTwüß*ï #·÷|æ düs¡Tø£+{≤s¡T. n+fÒ MTs¡T
#˚düTÔqï|üì Ç<˚ qqïe÷≥. Ç˝≤+{Ï <Ísꓤ>∑´|ü⁄ |üì H˚qT #Ój·T´qTµµ
nHêïqT.
ªªnsTT‘˚ eTT+<äT m+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïyé?µµ
ªªMTs¡T Ç˝≤+{Ï |üqT\T #˚düTÔHêïs¡ì ‘Ó©ø£µµ
ªªqTe⁄« ˇø£kÕ] Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· eT∞fl ‹]– yÓfi¯fl&ÜìøÏ
M\T+&É<äT. yÓfi¯flìe«+ ≈£L&ܵµ nHêïs¡T.
yÓ+≥H˚ Hê ãTÁs¡ #·Ts¡T>±Z|üì#˚dæ+~. H˚qT @ <ë]ì e#êÃH√
mø£ÿ&ÉTHêïH√ ˇø£ÿ ø£åD+ Ä˝À∫+#êqT. Ç+≥s¡÷«´ #Ój·T´&ÜìøÏ
≈£Ls¡TÃqï e´≈£î\ Ô T #·s´¡ rdüT≈£îH˚˝À|ü⁄>±H˚ ãj·T{ÏøÏ |üsT¡ >¬ {≤ºqT. qqTï
n&É T ¶ ≈ £ î H˚ e´e<Û ë q+ yê]øÏ ˝Ò ø £ b ˛sTT+~. ˇπ ø |ü s ¡ T >∑ T
\+øÏ+#·T≈£îqïyê&çì <ë<ë|ü⁄ øÏ˝ÀMT≥s¡T <ä÷s¡+ es¡≈î£ Ä>∑˝<Ò Tä . Hê≈£î
b˛©düTùdºwüqT ø£ì|æ+∫+~. n|ü⁄Œ&˚ Ä>±qT H˚qT.
203
 Hê e÷≥\T $q>±H˚ nø£ÿ&ç b˛©düT\T ªªùdºwüqT˝À mes¡÷ ô|’
n~Ûø±s¡T\T ˝Òs¡T. n+<äTe\¢ Ç|ü⁄Œ&ÉT y˚Ty˚TMT #Ój·T´˝Ò+µµ nHêïs¡T.
H˚qT ùdºwqü T ãj·T{ÏøÏ e∫à b˛©düT ø£MTwüqs¡T≈£î bò˛qT #˚XÊqT.
ªªÇ˝≤ Á|üø£≥q Ç#êÃs¡T. Ç+≥s¡÷«´≈£î eùdÔ Ç˝≤ »]–+~. á eTTsƒê
|òü˝≤q#√≥ e⁄+~. b˛©dtùdºwüqT˝À #Ó|æŒHê #·s¡´ rdüTø√˝Ò<äT. n˝≤π>
e~˝ÒùdÔ Ä eTTsƒê ã\|ü&ÉT‘·T+~µµ nì #ÓbÕŒqT.
ªª<∏ë+≈£L´ mø£ÿ&çqT+∫ e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡Tµµ nì n&ç>±s¡T.
ªª|ü_¢ø˘ã÷‘Y qT+∫µµ nì #Ó|æŒ ô|fÒºXÊqT.
Çø£ nø£ÿ&É e⁄+&É<ä\#·Tø√˝Ò<äT. ùdºwüqT≈£î eùdÔ eTÁ<ëdüT yÓfi‚fl
¬s’\T dæ<ä∆+>± e⁄+~. mπøÿXÊqT. m+<äT≈£î mø±ÿH√ ‘Ó©<äT. mø£ÿ&çøÏ
yÓfi¯óÔHêïH√ ‘Ó©<äT. @+ #Ój·T´uÀ‘·THêïH√ ‘Ó©<äT.
¬s’\T ø√ePs¡T düMT|ædü÷Ô e⁄+~. Çø£ ø=~› ø£åD≤˝À¢ ô|Hêïq~,
<ëìMT<ä e+‘Óq ekÕÔsTT. H˚qT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T #˚XÊqT. u…»yê&É˝À
ø£ è cÕí q ~˝À <ä ÷ π ø j· ÷ *‡+~. ø±ì n<˚ $ T{À u… » yê&É ≈ £ î ¬ s ’ \ T
e∫Ãq|üŒ{ÏqT+∫ X‚Ks¡T, s¡|òüTT yêfi¯fl‘√ >∑&ç|æq ~Hê\T C≤„|üø£e÷\>±
e∫à qqTï #·TfÒºXÊsTT. ˇø=ÿø£ÿ{Ï ‘·\#·T≈£î+≥÷ e⁄+fÒ Hê J$‘·y˚T
ˇø£ $∫Á‘·ø£<∏ë Á|ü|ü+#·+>± ø£ì|æ+∫+~. ø£ècÕíq~ MT<ä yÓfi¯óÔqï|ü⁄Œ&ÉT
n+‘· X¯ã›+ ≈£L&Ü Hê≈£î $ì|æ+#·˝Ò<ä+fÒ @eTHê*?
eT∞fl ø±ùd‡|ü⁄ ìÁ<ä|üfÒºdæ+~. ¬s’\T Ç|üŒ{Ïπø #ê˝≤ Ä\dü´+>±
q&ÉTk˛Ô+~. n|ü⁄Œ&˚ ‘Ó\‘Ó\yês¡T‘√+~. Ç<˚ eT+∫ düeTj·T+. Çø£ Hê≈£î
qB>∑s“¡ y¤ T˚ X¯sD¡ ´+. H˚qT ˇø£ÿ&çì ˝Òøb£ ˛e&É+e\¢ á ˝Àø±ìøÏ qwüyº T˚ MT
»s¡>∑<äH˚ uÛ≤$düTÔHêïqT. n+<äTπø á ìsꓤ>∑´ J$‘êìï Ç+‘·{Ï‘√
eTT–düTHÔ êïqT.
á qe\≈£î Ç<˚ eTT–+|ü⁄....
204
15
#·~$ eTT–+#ê&ÉT dæ<ë∆s¡ú. n‘·qT n≥÷ Ç≥÷ ≈£L&Ü
ø£<ä\˝Ò<äT. yÓTT‘·Ô+ #·~y˚dæ ˇø£ ì≥÷ºs¡TŒ e~˝≤&ÉT. á <˚X¯+˝À
#·+Á<äVü‰dü˝≤+{Ï yêfi¯ófl m+<äs√! $<ë´]ú J$‘êìï m+‘√ ñ˝≤¢dü+>±,
ñ‘ê‡Vü≤+>±, ìs¡“¤j·T+>± >∑&ÉT|ü⁄‘ês¡T m+‘√ eT+~. ø=+‘·eT+~
JeH√bÕ~Û ø√dü+, J$‘·dü‘ê´\qT yÓ‘·Tø√ÿe&É+ ø√dü+, J$‘·+˝À ø=ìï
ÄX¯j·÷\ kÕ<Ûäqø√dü+ $<ë´s¡Tú\T>± ã‘·T≈£î kÕ–kÕÔs¡T.
m˝≤¬>’Hê #·+Á<äVü‰düqT #·÷&Ü*, e÷{≤¢&ç+#ê* nqT≈£îHêï&ÉT
dæ<ë∆s¡ú.
n‘·ìøÏ+ø£ {Ï|òæqT #Ój·÷´\ì ≈£L&Ü nì|æ+#·˝Ò<äT. yÓ+≥H˚
#·+Á<äVü‰düqT #˚]Œ+∫q Vü‰dæŒ≥˝Ÿ≈£î ãj·T\T<˚sê&ÉT. |üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq
#·+Á<äVü‰dü e⁄qï|ü&Éø£yÓ’|ü⁄ yÓ[flq dæ<ë∆s¡ú≈£î ìsêX‚ m<äTs¡sTT+~. Ä |ü&Éø£
U≤∞>± e⁄+~.
nø£ÿ&ç qs¡T‡\qT yêø£ãT #˚ùdÔ ªªn‘·ìπøMT ô|<ä›>± >±j·÷\T
‘· > ∑ \ ˝Ò < ä + &ç . ns¡ > ∑ + ≥˝Àù| dü Œ èVü ≤ e∫Ã+~. nø£ ÿ &É ø £ ÿ &É
^s¡T≈£îb˛sTT+~. yê{ÏøÏ eT+<äTy˚dæ |ü+ù|XÊ+µµ nHêïs¡T.
#ê˝≤ ìsêX¯ ø£*–+~.
ªªeT] b˛©düT πødüT nsTT+<˚yÓ÷ ø£<ë. n‘·ìï b˛©düT˝ÒyÓTÆHê
|æ\T#·T≈£îyÓfi≤flsê?µµ nì n&ç>±qT.
ªªn˝≤+{Ï<˚MT ˝Ò<ä+&û. n‘·qT <ë«s¡+ <ä>∑Zs¡ ì\ã&çe⁄+fÒ
‘·\‹]–+<ä≥. n<äèwü+º ø=B› Çdüøs£ ê•MT<ä |ü&ܶ&TÉ . n+‘˚ø±ì n‘·Hy˚ TÓ HÆ ê
Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø√yê\ì nqT≈£î+fÒø£<ë b˛©düT\T, πødüT\T Çe˙ïµµ
n+~ qs¡T‡.
n+fÒ ‘√{Ï Á|ü j · ÷ D° ≈ £ î \T n˝≤ #Ó | æ Œ #· + Á<ä V ü ‰ dü q T
‘·|æŒ+#ês¡qïe÷≥!
204
 ªªb˛˙ n‘·ì ∫s¡THêe÷ nsTTHê Ç∫à yÓfi≤fl&Ü?µµ
ªª˝Ò<+ä &û. mes√ Çø£ÿ&çyêfi‚fl n‘·ìï #˚]Œ+#ês¡T. #˚]Œ+∫qyê]
∫s¡THêe÷ e⁄+~ ø±ì n‘·ì ∫s¡THêe÷ ˝Ò<äTµµ
ªªb˛˙ #˚]Œ+∫q n‘·ì ∫s¡THêe÷ Çe«+&çµµ
ªªÄj·Tq yÓ[flb˛j·÷&ÉT. ù|ôw+{Ÿ n‘·ì‘√ yÓfi¯fl˝Ò<äT. n‘·qT
ˇø£ÿ&˚ yÓfi≤fl&ÉTµµ
dæ<ë∆s≈ú¡ î£ @+#Ój÷· ´˝À ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . n‘·qT eT∞fl Ä‘·àVü≤‘ê´
Á|üj·T‘·ï+ #Ój·T´&Éì @+ >±´s¡+{°. ˇø£y˚fi¯ q~yÓ’|ü⁄ yÓ[fl >±*ùdÔ!
dæ<ë∆s¡ú dü÷ÿ≥s¡TMT<ä q~yÓ’|ü⁄ ãj·T\T<˚sê&ÉT. ø=+‘·<ä÷s¡+
yÓ[flq ‘·sê«‘· ‘·qT yÓfi¯fl&É+ eè<Ûë nqT≈£îHêï&ÉT. ˇø£y˚fi¯ ì»+>±
#·+Á<äV‰ü dü #·ìb˛yê\ì nqT≈£î+fÒ n‘·ìï me«s¡÷ Ä|ü˝sÒ T¡ . á bÕ{Ïøπ
n‘·qT m|ü⁄Œ&√ ã+&Ésêfi¯fl MT<ä|&ü ç ÁbÕD≤\T rdüT≈£îì e⁄+{≤&ÉT, ˝Ò<ë
@ s¬ \
’ TøÏ+<√ |ü&ç eTs¡D+Ï ∫ e⁄+{≤&ÉT. n+<äTe\¢ n‘·ì ø√dü+ yÓ<øä &£ +É
e´s¡ú+. Çø£b˛‘˚ ‹s¡T|ü‹øÏ n‘·qT yÓfi¯fl<ä\#·T≈£î+fÒ ùdºwüqT˝Àì
ãkÕº+&ÉT˝À>±ì e⁄+{≤&ÉT.
ùdºwüqTyÓ’|ü⁄ ‹bÕŒ&ÉT dæ<ë∆s¡ú dü÷ÿ≥s¡TqT. yÓ[fl ùdºwüq+‘ê
>±*+#ê&ÉT. mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä #·+Á<äV‰ü dü. n˝≤π> ãkÕº+&ÉT≈£î ≈£L&Ü
yÓfi≤fl&ÉT. ‹s¡T|ü‹øÏ yÓfi‚fl ãdüT‡\T ¬s+&ÉT n+‘·≈£î ÁøÏ‘·y˚T yÓfi≤flj·Tì
#ÓbÕŒs¡T. yÓfi‚Ô Ä ãdüT‡\˝ÀH˚ yÓ[fl e⁄+&Ü*.
dü÷ÿ≥s¡TqT Ç+{ÏyÓ’|ü⁄ ‹bÕŒ&ÉT dæ<ë∆s¡ú. Ç+{ÏøÏ e#êÃ&˚ø±ì
n‘·ìøÏ eTqdüT ì\e˝Ò<Tä . #·+Á<äV‰ü düqT #·÷&É˝øÒ b£ ˛sTTq+<äT≈£î n‘·ì
eTqdüT $\$\˝≤&ç+~.
Ç+{À¢ {Ï|qæò T #˚XÊ&ÉT, uÛÀ»q+ #˚XÊ&ÉT. ø±ì dæ<ë∆s≈ú¡ î£ #·+Á<äV‰ü dü
$wüj·Ty˚T eTqdüT˝À ‘=\Tdü÷Ô e⁄+~. ª#·+Á<äVü‰dü eT∞fl Ä‘·àVü≤‘ê´
Á|üj·T‘·ï+ #˚dæ e⁄+{≤&Ü? e⁄+&É&ÉH˚ nqTø√yê*. ˇø£kÕ] Ä‘·àVü≤‘·´
205
#˚düTø√yê\ì nqT≈£îqïyêfi¯ófl yÓ+≥H˚ Ä Á|üj·T‘·ï+ eT∞fl #Ój·T´s¡≥.
ãVüQXÊ #·+Á<äVü‰dü ‹s¡T|ü‹πø yÓ[fl e⁄+{≤&ÉT. m˝≤>∑sTTHê n‘·ìï
|ü≥Tºø√yê*µ nqT≈£îHêï&ÉT dæ<ë∆s¡ú.
eT<Ûë´Vü≤ï+ ‹s¡T|ü‹øÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
ø±ì n‘·ì nC≤„HêìøÏ n‘·ìøπ qe⁄« e∫Ã+~. #·+Á<äV‰ü dü sêdæq
Ä‘·à ø£<∏äq+˝À mø£ÿ&Ü n‘·ì ∫s¡THêe÷ ˝Ò<äT. n‘·ì ∫s¡THêe÷
ø£qTø√ÿe&ÜìøÏ m≥Te+{Ï Ä<Ûës¡eT÷ ˝Ò<äT. n‘·ì ø±˝Òõ ù|πs$T{À
≈£L&Ü ‘Ó©<äT. ndü\T ìC≤ìøÏ n‘·qT sêdæ+~ ˇø£ qe˝≤ ˝Òø£ ì»J$‘·
ø£<∏äqe÷!
dæ<ë∆sú¡ ˇø£ n|üsê<Ûä |ü]XÀ<Û≈ä î£ &ç˝≤>± Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT. yÓTT‘·+Ô
‹s¡T|ü‹˝À e⁄qï ø±˝ÒJ\ìï+{Ï˝À #·+Á<äVü‰dü nH˚ $<ë´]ú ∫s¡THêe÷
ø√dü+ yÓ‘ø· ≥
£ e÷? n+‘·ø+£ f… n$y˚ø+£ eTs=ø£{Ï e⁄+<ë. nsTTHê }s¡ø£
yÓ[fl Ç˝≤+{Ï nu≤“sTT ∫s¡THêe÷ #Ó|üŒ+&ç n+fÒ mes¡T #ÓbÕÔs¡T?µ
n+<äs¡÷ düyÓTà\T #˚dæHê eTT>∑TZs¡T $<ë´s¡Tú\T ø±˝ÒJøÏ e#˚Ãyês¡Tø£<ë.
yê]˝À ˇø£sT¡ nì n&É>&∑ eÉ ÷µ ‹s¡T|ü‹øÏ yÓfifl‚ +‘·es¡≈î£ dæ<ë∆sú¡ Ç˝≤+{Ï
Ä˝À#·q\‘√H˚ dü‘e· T‘·yTÓ bÆ ˛j·÷&ÉT.
‹s¡T|ü‹øÏ yÓfi‚fldü]øÏ Nø£{Ï|ü&ç+~. n|ü⁄Œ&çø£ @+ #˚j·T&Üìø°
‘√#·˝Ò<äT dæ<ë∆s¡ú≈£î. ndü˝Ò n~ ‹s¡T|ü‹. m˝≤+{Ï eTTK+ ø√dü+ ‘·qT
yÓ‘·ø±*. me]ì #·÷dæHê n‘·ì ø£fi¯fl≈£î #·+Á<äVü‰dü˝≤π> ø£ì|ædüTÔHêï&ÉT.
m+‘√ ø£wüº|ü&ç ¬s’\T˝À ‘·q≈£î m<äTs¡T>± ≈£Ls¡TÃqï #·+Á<äVü‰dü düŒwüºyÓTÆq
s¡÷bÕìï @s¡Œs¡#·T≈£îHêï&ÉT. <˚ekÕúq+ düÁ‘·+<ä>∑Zs¡, ¬s’˝Ò«ùdºwüqT<ä>∑Zs¡,
ãkÕº+&ÉT <ä>sZ∑ ¡ Ä |ü]∫‘·eTTKy˚TyÓTHÆ ê ø£ì|ædTü +Ô <˚y÷Ó nì yÓ‘ø· k£ Õ>±&ÉT.
ø±ì mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. sêÁ‹ |ü~>∑+≥\sTT+~. Çø£ Ä s√E≈£î
nH˚«wüD #ê*+#ê&ÉT dæ<ë∆s¡ú.
eTs¡Tdü{sÏ √E ‘·q≈£î ‘Ó*dæq ˇø£{Ï s¬ +&ÉT ø±˝ÒJ\≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
205
nø£ÿ&É me]ì n&É>±˝À uÀ<Û|ä &ü ˝ É <Ò Tä . eT∞fl Vü≤sƒê‘·T>Ô ± C≤„|øü +£ e∫Ã+~.
#·+Á<äVü‰dü ‘Ó\T>∑T dü$T‹øÏ #ÛÓ’s¡àHé>± ìj·T$T+|üã&ܶ&Éì. n+<äTe\¢
eT∞fl Ä ø±˝ÒJ\≈£î yÓ[fl #·+Á<äVü‰dü nH˚ n‘·qT ˇø£{Ï ¬s+&ÉT
dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ ‘Ó\T>∑T dü$T‹ #ÛÓ’s¡àHé>± e⁄Hêï&Ü nì n&ç>±&ÉT.
ø±ì n˝≤+{Ïyêfi¯ófl mes¡÷ ˝Òs¡Hêïs¡T.
eT∞fl dæ<ë∆s¡ú≈£î nqTe÷q+ e∫Ã+~. ndü\T n‘·ì ù|πs$T{À!
me¬sH’ ê ‘·q ù|s¡T‘√H˚ qe\ sêkÕÔsê? n‘·qT ‘·q ù|s¡T‘√ sêdæ e⁄+&É&TÉ .
V”≤s√≈£î #·+Á<äVü‰dü nì ù|s¡T ô|{Ϻ e⁄+{≤&ÉT. ‘·q ÁX¯eT n+‘ê eè<Ûë
nì|æ+∫+~ dæ<ë∆s¡ú≈£î.
n+‘·˝À eTs√ ◊&çj·÷ e∫Ã+~. ø±k˛àbÕ*≥Hé ø£¢ãT“≈£î yÓ[fl
$#ê]ùdÔ ‘Ó\TdüTÔ+~ nqT≈£îHêï&ÉT. yÓ[fl nø£ÿ&ç y˚TH˚»s¡TqT n&ç>±&ÉT.
ªªˇø£ #·<äTe⁄≈£îqï ≈£îÁsê&ÉT, ù|s¡T #·+Á<äVü‰dü nqT≈£î+{≤qT Çø£ÿ&É
ø=ìï s√E\T |üì#˚dæ e÷H˚XÊ&ÉT. $X¯«$<ë´\j·T+ Ábıô|òdsü T¡ , n<˚ Væ≤düغ
Ábıô|òdüs¡T≈£î ≈£L&Ü n‘·qT ‘Ó\TdüTµµ nì n&ç>±&ÉT.
ªªm+‘√eT+~ edü÷Ô b˛‘·÷ e⁄+{≤s¡T. yêfiËfles√, mø£ÿ&É e⁄+{≤s√
e÷πø+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. #·+Á<äV‰ü dü nH˚ ≈£îÁsê&Óes√ e÷≈£î ‘Ó©<äTµµ nHêï&ÉT.
Çø£ dæ<ë∆s¡ú≈£î @ e÷s¡ZeT÷ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ªndü\T e´øÏÔì H˚qT
#·÷XÊqT. n+<äTe\¢ >∑Ts¡T|Ô ≥ ü >º \
∑ qT. ø±ì $T–*q Ç+¬øe]˙ >∑Ts¡T≈Ô L£ &Ü
|ü≥˝ º qÒ T. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT #·+Á<äV‰ü düqT ‘Ó\TdüTø√e&É+ Ç+¬ø˝≤ kÕ<Û´ä +µ
nqT≈£îHêï&ÉT.
ìsêX¯‘√ yÓ[flb˛<ëeTì Á|üj·÷DeTj·÷´&ÉT dæ<ë∆s¡ú. Çø£ ù||üs√¢
Á|üø≥
£ q Çe«&É+ ˇø£ÿfÒ e÷s¡+Z . ªª˙ qe\ Hê<ä>sZ∑ ¡ e⁄+~. ˙ ∫s¡THêe÷
#Óù|Ô |ü+|ækÕÔqTµµ nì Á|üø£{Ï+#ê\qT≈£îHêï&ÉT.
ndü\T @ Ä<Ûës¡eT÷ ˝Ò≈£î+&Ü ‹s¡T|ü‹ es¡≈£î sêe&É+ ‘·q<˚
ãT~∆ ‘·≈£îÿe. ndü\T Ä J$ ã‹øÏe⁄Hêï&√ ˝Ò<√ ‘Ó©<äT. ‹s¡T|ü‹˝À
206
Ç+ø± n‘·ìøÏ ˇø£ n<Ó› Ç\¢sTTHê e⁄+<√ ˝Ò<√ ‘Ó©<äT. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT
#·+Á<äVü‰dü nqã&˚ Ä e´øÏÔì #·÷&É&ÉyÓT˝≤.
Çø£ @ ÄXÊ˝Òì dæú‹˝À ùdºwüqTyÓ’|ü⁄ <ë]|ü{≤º&ÉT dæ<ë∆s¡ú. dü]>±Z
ùdºwüqT eTT+<˚ #·+Á<äVü‰dü nqã&˚ Ä e´øÏÔ edüTÔHêï&ÉT.
ªªVü≤˝À! #·+Á<äVü‰düµµ nHêï&ÉT dæ<ë∆s¡ú.
ªªMTs¡T... z! s¬ \’ T˝À Hê m<äTs¡T d”{À¢ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T ø£<÷ä µµ nHêï&ÉT
#·+Á<äVü‰dü.
ªªMT ù|s¡T #·+Á<äVü‰dü ø£<ä÷µµ nHêï&ÉT dæ<ë∆s¡ú.
ªªø±<äT dæ<ë∆sµú¡ µ
ªª#ê˝≤ >∑eTà‘·TÔ>± e⁄+<˚, Hê ù|s¡÷ dæ<ë∆πsúµµ
ªªn˝≤>±! |üìMT<ä e#êÃsê?µµ
ªª˝Ò<äT u≤ã÷ $TeTà˝Òï yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ e#êÃqT. ÄdüŒÁ‹øÏ
yÓfi≤flqT. MTs¡T e#˚ÃXÊs¡Hêïs¡T. MTs¡T Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dTü ≈£î+<ëeTH˚ q~˝À
<ä÷ø±s¡ì, MT J$‘·+˝À mH√ï nyê+‘·sê\T m<äTs=ÿHêïs¡˙ MT ø£<∏ä
#·~$‘˚ ‘Ó*dæ+~. $TeTà*ï m˝≤¬>’Hê ø£\yê\ì e#êÃqT. MTs¡T @MT
u…+>∑|ü&Éø£+&ç. MT qe\ H˚qT n#·Tà y˚sTTkÕÔqT. MT≈£î ñ<√´>∑+ H˚qT
Ç|æŒkÕÔqT. MT]+ø£ Ä‘·àVü≤‘ê´ Á|üj·T‘·ï+ e~˝…j·T´+&çµµ
ªª˝Ò<äT˝…+&ç kÕsY. Ä Á|üj·T‘·ï+ ìqï{Ï‘√H˚ ÄKs¡Tµµ
ªªdüπs dæ<ë∆s¡ú >±s¡÷! ø±<äT #·+Á<äVü‰dü>±s¡÷! Ç+‘·øÏ \øÏåà
@eTsTT+~? #Ó|Œü s¡÷µµ
ªªH˚ q T yê[fl+{Ï qT+#˚ edü T Ô H êïqT. ì»+>±H˚ Ä$&É
uÛsÑ bÔ¡ ˛j·÷s¡T. ∫qï ‘·q+˝ÀH˚ yÓ<’ eäÛ ´+ dü+uÛ$Ñ +∫+~. Ä$&É uÛsÑ Ô¡ ‘ê\÷≈£î
#ê˝≤ ÄdæÔ e∫Ã+~. nsTTHê Ä$&É dæ‹ú #·÷ùdÔ ø£&TÉ |ü⁄ ‘·sT¡ ≈£îÿb˛‘·T+~.
bı<äT›q Hê ø£<∏ä+‘ê Ä$&ÉøÏ #ÓbÕŒqT.
ªqTy˚«+ ~>∑T\T|ü&É≈£î. H˚qT j·÷uÛ…’y˚\ s¡÷bÕj·T\T ø±<äT,
206
\ø£åsTTHê ÇkÕÔqT. qTe⁄« @<Ó’Hê yê´bÕs¡+ #˚düTø√. eT∞fl yÓ<Ûäey˚cÕ\T
yÓj·T´≈£îµ nì eT+<ä*+∫+~. Ä$&É #Ó|æŒqfÒ¢ #Ój·T´<ä\#·T≈£îHêïqTµµ
ªª#ê˝≤ eT+∫<ä+&û! H˚qT ‹s¡T|ü‹øÏ e∫Ãq+<äT≈£î #·\ì¢ ø£ãTs¡T eT÷&Ée uÛ≤>∑+
$HêïqT. qqTï m|üŒ{Ïø° MT ùdïVæ≤‘·T&ç>± uÛ≤$+#·Tø√+&çµµ
dæ<ë∆sT¡ &ú TÉ eTs√ dæ<ë∆sT¡ D
ú íÏ e~* ‘·q }]øÏ Á|üj÷· DeTj·÷´&ÉT. nqTdüè»q
nsTTb˛sTT+~

@&Ée |ü⁄düÔø£+

qqïj·TuÛ≤s¡‘·+
‘Ó\T>∑T eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï |üP]Ô>± #·~$q yê]˝À H˚q÷ ˇø£DÏí.
eT÷&ÉT e+<ä\ s√E\ ˇø£ÿ s√E ≈£L&Ü ‘·|Œü ≈£î+&Ü sê»eTùV≤+Á<äes¡+
˝À ªø√kÕÔyêDϵ |üÁ‹ø£≈£î <ÛësêyêVæ≤ø£>± uÛ≤s¡‘êìï sêXÊqT. ;Ûwüà |üs¡«+
es¡≈£î Áyêdæq s¡#·q˝À yÓTT<ä{Ï ¬s+&ÉT |üsê«\qT $TÁ‘·T\T ∫+‘·\
>√bÕ\sêe⁄>±s¡T Á|ü#·T]+∫ qqTï <ÛäqT´DÏí #˚XÊs¡T. 1993˝À yÓTT<ä{Ï
eTTÁ<äD yÓ\Te&ç+~ (∫+‘·\ |ü<ëàe‹ ôVAyéT ˝…’Áã], sê»eT+Á&ç).

eTq$
qes¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ á uÛ≤s¡‘êìï sêdæ+~ H˚qTø±<äT— dü+düÿè‘·+˝À
yê´düeTVü≤]¸, ‘Ó\T>∑T˝À qqïj·÷~ eTVü‰ø£e⁄\T. H˚qT #˚dæ+<ä˝≤¢
eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï düs¡fi¯yÓTÆq ‘Ó\T>∑T e#·q+˝À sêj·T&Éy˚T. á |üì Hê
#˚‘· #˚sTT+∫+~ ∫+‘·\ >√bÕ\sêe⁄>±s¡T— á |òü\TZqT&ç bÕ*{Ï
bÕs¡ ú k Õs¡ ~ ∏ . ªø√kÕÔ y êDÏ µ ~q|ü Á ‹ø£ ˝ À @<Ó ’ H ê <Û ë sêyêVæ ≤ ø£ q T
Á|ü#T· ]<ë›eTHêïsêj·Tq. eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï sêùdÔ m˝≤ e⁄+≥T+<äì|æ+∫+~.
ˇø£ÿs√E ≈£L&Ü ‘·|üŒ≈£î+&Ü Ç|üŒ{ÏøÏ eT÷&ÉT e+<ä\ s√E\T sêXÊqT.
207 207
˝Àø±ìøÏ á eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ @$T∫Ã+<√ ø±ì Hê≈£î e÷Á‘·+ uÀ˝…&É+‘·
eTqXÊÙ+‹ Ç∫Ã+~. eTVü ‰ uÛ ≤ s¡ ‘ · + ˝≤+{Ï Ç‹Vü ‰ dü + Á|ü | ü + #·
kÕVæ≤‘·´+˝ÀH˚ ˝Ò<äT. yÓj˚T´fi¯fl Ä+Á<Ûä uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘ê´\ y˚fi¯fl˙ï
eTVü‰uÛ≤s¡‘+· ˝ÀH˚ ñHêïsTT. n~ #·<eä &ÉyT˚ ˇø£ #·<Tä e⁄— <ëìï sêj·T&É+
ˇø£ ‘·|üdüT‡. á ‘·|üdüT‡≈£î ø±s¡DyÓTÆq >√bÕ\sêe⁄>±]øÏ <Ûäq´yê<ë\T.
eTVü‰uÛ≤s¡‘· ø±yê´ìï #·~y˚ neø±X¯+ n+<ä]ø° ñ+&É<äT.
n+<äT˝Àì n<äT“¤‘· ø£<∏äq øöX¯˝≤ìï, Hê≥ø°j·T‘·qT, e÷qeJeq
<ä s ¡ Ù Hêìï ‘Ó \ Tdü T ø√yê\qT≈£ î H˚ kÕe÷q´ bÕsƒ ¡ ≈ £ î ì ø√dü +
qes¡düuÛÑ]‘·yÓTÆq uÛ≤s¡‘êìï á $<Ûä+>± n]ŒdüTÔHêïqT. Bìe\¢
ø=+<ä]¬ø’Hê dü+‘√wü+ ø£*–‘˚ n+‘˚ #ê\T.
ÄØ«j·Tdt.düT+<äs+¡
e÷qdü >∑+>√Á‹
yÓTÆdü÷s¡T 570 006
5`7`1993
Ä~|üs¡«+
Ä+Á<Ûä eTVü‰uÛ≤s¡‘êe‘·s¡D+
y˚+^ <˚XÊìøÏ HêsTTø£s¡‘·ï+˝≤+{Ï sê»eTùV≤+Á<ä|ü⁄sêìï
eTùV≤+Á<äT&ç ˝≤>± sê»sê»qπs+Á<äT&ÉT |ü]bÕ*düTÔqï ø±\eT~.
sê»eTH√Vü≤s¡T&Ó’q sê»sêE ø=\Te⁄˝À yÓ’j·÷ø£s¡DT\T, bÂsêDÏ≈£î\T,
eTVü‰ø£e⁄\T, ‘ê]ÿ≈£î\T yÓTT<ä˝…’qyês¡THêïs¡T. ˇø£s√E ‘·q ÄkÕúq
$<ë«+düT&ÉT, düT»qT&ÉT nsTTq qqïj·TqT #·÷∫ sê»sêE Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªH˚qT mH√ï |ü⁄sêD≤\T $HêïqT. ø±yê´\T, Hê≥ø±\T #·÷#êqT.
nsTTHê Hê≈£î eTVü‰ uÛ≤s¡‘·+ m+‘√ Çwüº+. nB>±ø£ H˚qT bÕ+&Ée⁄\
208
e+XÊìøÏ #Ó+~qyêDÏí. yê´dü eTVü‰eTTì Áyêdæq eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï MTs¡T
‘Ó\T>∑T˝À ÁyêùdÔ dü+‘√wækÕÔqTµµ
n+<äT≈£î qqïj·T eTVü‰ø£$ ªªuÛ≤s¡‘·+ düeTTÁ<ä+˝≤+{Ï~. <ëìï
á<ä&É+ ÁãVü≤à‘·s¡+ ≈£L&Ü ø±<äT. nsTTHê Hê #˚‘·qsTTq+‘·es¡≈£î
Á|üjT· ‹ïkÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
á $<Ûä+>± ne‘·]+∫+~ Ä+Á<Ûä eTVü‰uÛ≤s¡‘·+. ø£e⁄\T,
|ü + &ç ‘ · T \T ªy˚ T \T y˚ T \Tµ nì yÓ T #· T Ã≈£ î H˚ ≥ T¢ ‘Ó \ T>∑ T yê]øÏ
qes¡düuÛÑ]‘·yÓTÆq eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ s¡T∫ #·÷|æ+#ê&ÉT qqïj·T. Äj·Tq≈£î
qeTdüT‡e÷+»* n]Œ+∫ ø£<∏ä˝ÀøÏ yÓfi≤›+.
HÓ’$TXÊs¡D´eTH˚ |ü⁄D´πøåÁ‘·+ ñ+~. XÖq≈£î&ÉH˚ |üs¡eT eTÚì
nø£ÿ&É düÁ‘·j·÷>∑+ #˚düTÔHêï&ÉT, ÁãVü≤às¡T¸\+‘ê düe÷y˚X¯eTj·÷´s¡T. Ä
düeTj·T+˝À nø£ÿ&çøÏ ñÁ>∑ÁX¯edüT&ÉT dü÷‘· eTVü‰eTTì e#êÃ&ÉT. Äj·Tq
eTVü‰ bÂsêDÏ≈£î&ÉT, ñÁ>∑ÁX¯edüT&ÉT #Óù|Œ |ü⁄D´ø£<∏ä\T $Hê\ì nø£ÿ&ç
eTTqT\+<äs¡÷ ñã˝≤≥ |ü&ܶs¡T.
ªªHê≈£î mH√ï |ü⁄D´ø£<∏ä\T ‘Ó\TdüT. H˚qT yê´dü •wüß´&Ó’q s√eT
Vü≤s¡¸DTì ≈£îe÷s¡TDÏí. qqTï @ ø£<∏ä #Ó|üŒeT+{≤s¡Tµµ nHêï&ÉT dü÷‘·
eTVü‰eTTì.
ªª@~ Vü≤è<ä´yÓ÷, n|üPs¡«yÓ÷, @~ $+fÒ $C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+<√
n˝≤+{Ï ø£<∏ä #Ó|üŒ+&çµµ nHêïs¡T eTTqT\T.
dü÷‘· eTVü‰eTTì Ç˝≤ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT :
ªªMT≈£î ÇwüºyÓTÆq |ü⁄D´ø£<∏äqT #ÓbÕÔqT. kÕe<Ûëq+>± $q+&ç.
y˚<ä yê´düT&ÉT eTVü‰ uÛ≤s¡‘êìï s¡∫+#ê&ÉT. n~ <Ûäs¡àXÊÁdüÔ+, ˙‹ XÊÁdüÔ+,
eTVü‰ø±e´+, düs¡« \ø£åD≤\≈£î \ø£å´+, Ç‹Vü‰dü+, |ü⁄sêD+. n˝≤+{Ï
eTVü‰Á>∑+<∏ä+ eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT. <ëìï eTqTwü´˝Àø£+˝À #Ó|üŒ&ÜìøÏ,
yê´düT&ÉT yÓX’ +¯ bÕj·Tq eTVü‰eTTìì ìj·T$T+#ê&ÉT. Äj·Tq <ä>sZ∑ ¡ H˚qT
208
$HêïqTµµ.
ªªø£è‘· j·TT>∑+˝À <˚yêdüTs¡ j·TT<ä∆+, Á‘˚‘ê j·TT>∑+˝À sêeT
sêeD j·TT<ä+∆ ˝≤>± <ë«|üs+¡ ˝À ≈£îs¡T bÕ+&Ée⁄\≈£î eTVü‰ |òTü §s¡ j·TT<ä+∆
»]–+~. n+<äT˝À ;Ûwßü à&ÉT |ü~ ~Hê\T, Á<√DT&ÉT ◊<äT ~Hê\T j·TT<ä+∆
#˚XÊs¡T. yÓTT‘·+Ô |ü<ì›Ó $T~ ~Hê\T |ü<ì›Ó $T~ nøåöVæ≤DT\T b˛sê&ÜsTT.
bÕ+&Ée⁄\yÓ|’ ⁄ü @&ÉT nøåöVæ≤DT\T, øös¡e⁄\ yÓ|’ ⁄ü |ü<øä =+&ÉT nøåöVæ≤DT\T
j·TT<ä∆+ #˚XÊsTT. nøåöVæ≤DÏ n+fÒ Çs¡yÓ’ jÓTTø£ÿ y˚\ mì$T~ e+<ä\
|ü~ >∑TÁsê\T, \øå± ‘=$Tà~ y˚\ eT÷&ÉT e+<ä\ j·÷uÛ…’ uÛÑ≥T\T. ≈£îs¡T
bÕ+&Ée⁄\T j·TT<ä∆+ #˚j·T&É+ e\¢ Ä Á|ü<˚XÊìøÏ ≈£îs¡TπøåÁ‘·+ nì ù|s¡T
e∫Ã+~.µµ
düs¡eT eè‘êÔ+‘·+
≈£îs¡Tøπ Áå ‘·+˝À bÕ+&Ée⁄\ e+XÊìøÏ #Ó+~q »qy˚T»j·TT&ÉT ˇø£
j·÷>∑+ #˚XÊ&ÉT. Ä Á|ü<˚XÊìøÏ kÕs¡y˚Tj·TT&ÉH˚ X¯óqø£+ e∫Ã+~. Ä X¯ó
qø£+ düs¡eT nH˚ <˚eX¯óqø£+ ø=&ÉT≈£î. j·÷>∑ Á|ü<˚X¯+˝À Ä≥˝≤&É‘·Tqï
kÕs¡y˚Tj·TT&çì »qy˚T»j·TT&ç ‘·eTTàfi¯ófl ø={≤ºs¡T. n~ yÓ[fl ‘·*¢øÏ
#Ó|ü⁄Œ≈£î+~, düs¡eT »qy˚T»j·TT&ç <ä>∑Zs¡øÏ e∫Ã Ç˝≤ n+~.
ªªsêC≤ ˙ ‘·eTTàfi¯ófl $y˚ø£+ ˝Ò≈£î+&Ü |üdæyê&Ó’Hê Hê ø=&ÉT≈£îqT
ø={≤ºsT¡ . Ç~ ‘·>T∑ qT, Ç~ ‘·><∑ Tä nì Ä˝À∫+#·≈î£ +&Ü kÕ<ÛTä dü«uÛ≤e+
ø£\yê]ì, ù|<äyê]ì u≤~ÛùdÔ n˝≤+{Ï <äT]«˙‘·T\≈£î ø°&ÉT‘·|üŒ<äTµµ.
á e÷≥\T nì n<äèX¯´yÓTÆq düs¡eT »qy˚T»j·TT&çì
ÄX¯Ãs¡´+˝À eTT+∫y˚d+æ ~. »qy˚T»j·TT&ÉT ‘·q j·÷>∑+ |üP]Ô#d˚ æ düse¡ T
XÊbÕìøÏ XÊ+‹#˚jT· >∑\ Ä#ês¡T´DÏí nH˚«wæd÷ü Ô ãj·T\T<˚sê&ÉT. ˇø£ eTTì
|ü˝˝¢… À ÁX¯ó‘·ÁX¯edüT&ÉH˚ eTVü‰ eTTìì #·÷∫ qeTdüÿ]+∫ »qy˚T»j·TT&ÉT
ªªMT düT|ü⁄Á‘·T&Ó’q k˛eTÁX¯edüTì Hê≈£î |ü⁄s√Væ≤‘·Tì>± nqTÁ>∑Væ≤+#·+&çµµ
nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
209
k˛eTÁX¯edüTì Ä<˚X¯+‘√ »qy˚T»j·TT&ÉT $$<Ûä j·÷>±\T #˚dæ
düs¡«»HêyÓ÷<äjÓ÷>∑´+>± sêC≤´ìï |ü]bÕ*+#ê&ÉT.
ñ<ä+ø√bÕU≤q´+
ñ<ä+≈£î&ÉH˚ eTTì >∑Ts¡T≈£î\+˝À >∑Ts¡Te⁄\≈£î |ü]#·s´¡ \T #˚d÷ü Ô
ìcÕ˜|üs¡T&Ó’ C≤„q+ dü+bÕ~+#ê&ÉT. >∑Ts¡T<äøÏåD Çyê«\qT≈£îHêï&ÉT.
>∑Ts¡Te⁄qT n&ç–‘˚ Äj·Tq ‘·q |ü‹ïì n&ç– ÄyÓT n&ç–q <äøÏåD
Çe«eTHêï&ÉT. >∑Ts¡T|ü‹ï ‘·q≈£î ªbÂwüß´&ÉH˚ sêE uÛ≤s¡´ ≈£î+&É˝≤\T
ø±yê*µ n+~.
ñ<ä+≈£î&ÉT ãj·T\T<˚sê&ÉT. Äj·Tq yÓfiS¯ Ô ñ+fÒ >=|üŒ eèwüueÑÛ TT
MT<ä edü÷Ô ˇø£ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT ø£ì|æ+#ê&ÉT. Äj·Tq nqTÁ>∑Vü≤+‘√ ñ
<ä+≈£î&ÉT bÂwüß´ì <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl, B$+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªz sêC≤ H˚qT >∑Ts¡Te⁄ø√dü+ ˙ uÛ≤s¡´ ≈£î+&É˝≤\T n&É>∑&ÜìøÏ
e#êÃqT. Hê ø√]ø£ dü|òü\+ #ÓsTT´µµ.
Äj·Tq e÷≥\T $ì. Ç˝≤+{Ï eTVü‰‘·TàìøÏ Çe«&É+
eTVü‰uÛ≤>∑´+ nqT≈£îHêï&ÉT sêE.
ªªHê uÛ≤s¡´ Ä ≈£î+&É˝≤\T <Ûä]+∫ ñ+~. n&ç–rdüTø√+&çµµ
nHêï&ÉT.
ø±ì ñ<ä+≈£î&çøÏ sêE <˚$ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. n<˚ $wüj·÷ìï ñ
<ä+≈£î&ÉT bÂwüß´&çøÏ ‘Ó*bÕ&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT sêE `
ñ<ä+≈£î&ÉT X¯ó<äy∆ TÓ qÆ ˙fi¯fl‘√ ø±fi¯ófl, #˚‘T· \T, eTTK+ ø£&TÉ ø=ÿì
X¯óÁuÛÑ+>± e∫à sêE uÛ≤s¡´qT #·÷∫ ≈£î+&É˝≤\T n&ç– rdüT≈£îHêï&ÉT.
ªª‘·ø£å≈£î&ÉT á ≈£î+&É˝≤\T ‘·düÿ]+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± ñHêï&ÉT.
yê&ÉT ≥ø£ÿ]. M{Ïì C≤Á>∑‘·Ô>± rdüT≈£îbı+&çµµ nì ôV≤#·Ã]+∫+~ sêE
uÛ≤s¡´.
ªªMT˝≤+{Ï eTVü‰‘·Tà\T e÷ sTT+{À¢ Ä‹<Ûä´+ rdüT≈£îrsê*µµ
209
nHêï&ÉT bÂwüß´&ÉT. ñ<ä+≈£î&ÉT n+^ø£]+#ê&ÉT.
ñ<ä+≈£î&ÉT uÛÀ»q+ #˚düTÔ+fÒ n+<äT˝À yÓ+Á≥Tø£ ø£ì|æ+∫+~.
ªª#·÷&É≈£î+&Ü nX¯ó<ë∆qï+ ô|&É‘êyê? n+<ÛäT&ÉyÓ’b˛µ nì sêEqT
X¯|æ+#ê&ÉT ñ<ä+≈£î&ÉT.
ªªÇ+‘· ∫qï ‘·|⁄ü Œ≈£î Ç+‘· ô|<ä› XÊ|üe÷? ˙≈£î |ü⁄Á‘·T˝Ò |ü⁄≥ºsT¡ µµ
nì sêE Á|ü‹ XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. ªªn+‘· ô|<ä› XÊ|ü+ Çe«≈£î sêC≤µµ nHêï&ÉT
ñ<ä+≈£î&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT sêE `
ªª$Á|ü⁄\~ ì+&ÉT eTqdüT, n~ qe˙‘·+ ˝≤+{Ï~. nsTT‘˚
|ü\T≈£î\T eÁC≤j·TT<Û+ä ˝≤>∑T+{≤sTT. sêE\ e÷≥˝Òy÷Ó u≤>∑T+{≤sTT.
eTqdüT ø£]qƒ +. n+<äTe\¢ XÊbÕìï yÓq≈£îÿ rdüT≈£îH˚ X¯øÔÏ $Á|ü⁄\≈£î+≥T+~.
ø±ì sêE\≈£î+&É<Tä µµ nHêï&ÉT.
ªª˙≈£î H˚ì∫Ãq XÊ|ü+ ø=+‘·ø±\+ ñ+≥T+~. ‘·sê«‘· ˙≈£î
#·÷|ü⁄ edüTÔ+~µµ nì ñ<ä+≈£î&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. ø±ì sêE ñ<ä+≈£î&çøÏ∫Ãq
XÊ|ü+ e÷Á‘·+ n˝≤π> ñ+&çb˛sTT+~.
nø£ÿ&ç qT+∫ ãj·T\T <˚]q ñ<ä+≈£î&ÉT ªª≈£î+&É˝≤\qT
>∑Ts¡T|ü‹ïøÏ Ç#˚Ã<ë›+µµ nqTø=ì yÓfi¯SÔ yÓfi¯SÔ ˇø£ »˝≤X¯j·T+ #·÷∫
≈£î+&É˝≤\qT X¯óÁuÛÑyÓTÆq düú\+˝À ô|{Ϻ Ä#·$Tdü÷Ô ñHêï&ÉT. ‘·ø£å≈£î&ÉT
~>∑+ãs¡ y˚wü+˝À e∫à ≈£î+&É˝≤\T m‘·TÔø=ì |üs¡T¬>{≤º&ÉT. ñ<ä+≈£î&ÉT
‘·]$T |ü≥Tºø√>±H˚ ~>∑+ãs¡ y˚wü+ e<ä*y˚dæ ø£åD+˝À düs¡ŒyÓTÆ
eTDÏ≈£î+&É˝≤\‘√ u≤≥T Hê>∑ ˝Àø±ìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ñ<ä+≈£î&ÉT yÓ+ã&ç+∫ yÓ[fl Hê>∑ ˝Àø£+˝À Hê>∑|ü‘·T\qT
düTÔ‹+#ê&ÉT. ‘·ø£å≈£î&çì ≈£L&Ü düTÔ‹+#ê&ÉT. nsTTHê ≈£î+&É˝≤\T
<äø£ÿ˝Ò<äT. nø£ÿ&˚ ˇø£ ~e´ |ü⁄s¡Twüß&ÉT >=|üŒ nXÊ«ìï n~Ûs√Væ≤+∫
ø£ì|æ+#ê&ÉT. Äj·Tqq÷ düTÔ‹+#ê&ÉT ñ<ä+≈£î&ÉT.
ªª˙ $T‘· e#·Hê\≈£î, j·T<ës¡∆ düTÔ‘·T\≈£î dü+‘√wü+ ø£*–+~.
210
˙πø+ ø±yê˝À ø√s¡Tø√µµ nHêï&Ü eTVü‰ |ü⁄s¡Twüß&ÉT.
ªªá Hê>∑ ≈£î\eT+‘ê Hê≈£î eX¯+ ø±yê*µµ nHêï&ÉT ñ<ä+≈£î&ÉT.
ªªá nX¯«s¡í s¡+Á<Ûë\˝À }<äµµ eTHêï&ÉT Ä ‘˚»dæ«.
ñ<ä+≈£î&ÉT }<ä>±H˚ Ä >∑TÁs¡+˝À qT+∫ ôd>∑\T bı>∑\T
|ü⁄≥Tºø=HêïsTT. bÕeTT\˙ï u…~]b˛j·÷sTT. yÓ+≥H˚ ‘·ø≈å£ î£ &ÉT #·∫Ãq≥T¢
≈£î+&É˝≤\T ‘Ó∫à ñ<ä+≈£î&çøÏ Ç#êÃ&ÉT.
ªªnjÓ÷´ Ä\dü´+ nsTTb˛sTT+<˚. Çø£ÿ&ç qT+∫ y˚>∑+>±
yÓfi¯fl&ÉyÓT˝≤>±µµ nì ñ<ä+≈£î&ÉT ≈£î+&É˝≤\T rdüT≈£îsê>±H˚ #ê˝≤
dü + ‘√wæ + ∫+~. ªªá ≈£ î +&É ˝ ≤\T rdü T ≈£ î sêe&É + Ç+‘·
Ä\dü´eTsTT+<˚$Tµµ nqï >∑Ts¡Te⁄≈£î ‘·ø≈å£ î£ &ç $|ò÷ü ï\qT $qï$+#ê&ÉT
ñ<ä+≈£î&ÉT. <ë]˝À‘êqT #·÷∫q yê]ì >∑T]+∫ >∑Ts¡Te⁄qT n&ç>±&ÉT.
eèwüuÛÑ+ MT<ä ≈£Ls=Ãì ø£ì|æ+∫qyê&ÉT Ç+Á<äT&Éì, Hê>∑˝Àø£+˝À
ø£ì|æ+∫q eTVü‰ |ü⁄s¡Twüß&ÉT Ç+Á<äT&ç düKT&Ó’q |üs¡®qT´&Éì #ÓbÕŒ&ÉT
>∑Ts¡Te⁄.
ªªe÷≈£î Çwü+º ø£\T>∑CXÒ Êe⁄. Hêj·THê Bìe\¢ ˙≈£î eT+∫ |ò*ü ‘·+
<ä≈î£ ÿ‘·T+~. >∑Ts¡Tø±s¡´+ ìs¡«]Ô+#˚ dü‘T· Œs¡Twüß\≈£î n~Ûø£ |ü⁄D´ |ò˝
ü ≤\T
\_ÛkÕÔsTTµµ nHêï&ÉT.
ñ<ä+≈£î&ÉT nø£ÿ&ç qT+∫ ãj·T\T<˚sê&ÉT. ‘·q≈£î Ç+‘·
n|üø±s¡+ #˚dæq ‘·ø£å≈£î&çô|’q m˝≤¬>’Hê Á|ürø±s¡+ rs¡TÃø√yê*
nqT≈£îHêï&ÉT. »qy˚T»j·TT&ç <ä>]Z∑ øÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
»qy˚T»j·TTì‘√ ñ<ä+≈£î&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªsêC≤! H˚qT >∑Ts¡Tø±s¡´+ HÓs¡y˚πsà Á|üj·T‘·ï+˝À ñ+&É>±
‘·ø≈å£ î£ &ÉT ìcÕÿs¡D+>± Hê≈£î n|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT. n‘·qT ≈£î{Ï\ dü«uÛ≤e⁄&ÉT.
$y˚ø£ X¯SqT´&ÉT. n+‘Ó+<äT≈£î MT ‘·+Á&ç>±] $wüj·T+ #·÷&ÉT. Äj·Tq
210
uÛ≤s¡‘· e+X¯+˝À |ü⁄{Ϻq eTVü‰‘·Tà&ÉT. n˝≤+{Ï |üØøÏå‘·TÔH˚ ã*
rdüT≈£îHêï&ÉT ‘·ø≈å£ î£ &ÉTµµ
ñ<ä+≈£î&ÉT Ç+‘·{Ï‘√ Ä>∑˝Ò<äT. ‘·ø£å≈£î&çì düeT÷\+>± HêX¯+
#˚j·÷\H˚ dü+ø£\Œ+‘√ Ç+ø± #Ó|üŒ kÕ>±&ÉT.
ªªmes√ $Á|ü⁄&ÉT #Ó|æŒq e÷≥qT ô|≥Tºø=ì ‘·ø£å≈£î&ÉT ˙ ‘·+Á&çøÏ
n|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT. ˙e⁄ H˚qT #Ó|æŒq≥T¢ $ì düs¡Œj·÷>∑+ #ÓsTT.
‘·ø£å≈£î&ç‘√u≤≥T düsêŒ\˙ï Ä j·÷>∑+˝À |ü&ç uÛÑdüàyÓTÆb˛‘êsTT. C≤‹˝À
ˇø£sT¡ <äTwüß&º ‘’Ó ˚ Ä C≤‹ yÓTT‘·+Ô HêX¯+ ø±e&É+ ø=‘·<Ô +˚ ø±<äT. n+<äTe\¢
düs¡Œj·÷>∑+ #˚dæ düs¡ŒC≤‹q+‘ê eT≥Tºô|≥Tºµµ.
á $<Û+ä >± ñ<ä+≈£î&ÉT #Ó|Œü >± $ì »qy˚T»j·TT&ÉT düsŒ¡ j·÷>∑+
#Ój÷· ´\qT≈£îHêï&ÉT.
á ø£<∏ä\˙ï dü÷‘·eTVü‰eTTì #Ó|ü⁄Ô+fÒ XÖqø±~ eTTqT\≈£î
ªªÇ+ø± $Hê*, Ç+ø±$Hê*µµ nì|æ+∫+~. yêsêj·Tq‘√ ªª»qy˚T»j·TT&ÉT
düs¡Œj·÷>∑+ #Ój·T´&É+, <ëì˝À düsêŒ\˙ï |ü&É&É+ ` Çe˙ï $Hê\ì
e÷≈£î #ê˝≤ ñã˝≤≥+>± ñ+~µµ nHêïs¡T.
uÛÑè>∑T e+X¯ø°s¡Ôq+
dü÷‘·T&ÉT ‘·q ø£<qä∏ T ø=qkÕ–+#ê&ÉT. ªªdüsŒ¡ ≈£î˝≤ìøÏ ‘·*¢ nsTTq
ø£Á<äTe XÊ|ü+e\¢ »qy˚T»j·TT&ÉT düs¡Œj·÷>∑+ #˚XÊ&ÉT. düs¡«uÛÑ≈£åî≈£î&Ó’q
n–ï˝À düsêŒ\T |ü&ç ÄVüQ‹ nj·÷´sTT. Ä n–ïøÏ uÛèÑ >∑Te⁄ XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT.
düsŒ¡ j·÷>±ìï >∑T]+∫ #Óù|ŒeTT+<äT uÛèÑ >∑Te+X¯ #·]Á‘·qT #ÓbÕÔqT $q+&çµµ
uÛèÑ >∑T&ÉH˚ eTTì >∑]“¤DjÏ TÆÓ q ‘·q uÛ≤s¡´ |ü⁄˝ÀeTqT n–ïôVAÁ‘·+
‘·j·÷s¡T#Ój·T´eTì #Ó|æŒ kÕïq+ø√dü+ yÓfi≤¢&ÉT. n+‘·˝À nø£ÿ&çøÏ
|ü⁄˝ÀeTT&ÉH˚ $+‘· sêø£då Tü &ÉT e#êÃ&ÉT. ÄyÓTqT #·÷∫ ñqà‘·T&Ô b’Ó ˛j·÷&ÉT.
ªªáyÓT me] uÛ≤s¡´ #Ó|⁄ü Œµµ nì n–ïì n&ç>±&ÉT ªªnã<ä+∆ #Ó|Œü &É+
bÕ|ü+µµ nì ˇø£ yÓ’|ü⁄, eTTì XÊ|ü+ ÇkÕÔ&˚yÓ÷ nì eTs√yÓ’|ü⁄ n–ïøÏ
211
dü+<˚V≤ü + ø£*–+~. eTT+<äT≈£î b˛‘˚ qTsTT´ yÓq≈£îÿb˛‘˚ >=sTT´. ∫e]øÏ
ndü‘·´<√wü+ n+≥≈£L&É<äqTø=ì ªªá$&É uÛÑè>∑T|ü‹ïµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä
|ü⁄˝ÀeTT&ÉT ÄyÓT‘√ ªªìqTï H˚qT m|ü⁄Œ&√ e]+#êqT ‘·sê«‘· uÛÑè>∑T&ÉT
ô|[fl #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. n~ #Ó\<¢ Tä µµ nì esêVü≤ s¡÷|ü+˝À ÄyÓTqT m‘·TøÔ =ì
yÓfi¯flkÕ>±&ÉT.
ÄyÓT >∑s¡“¤+˝Àì ns¡“¤≈£î&ÉT n*– ãj·T≥|ü&ܶ&ÉT. n‘·ì ù|s¡T
#·´eqT&ÉT. n‘·ì ‘˚»düT‡ |ü⁄˝ÀeTT&ÉTøÏ düV≤æ +#·˝ìÒ <äsTT+~. #·´eqT&ç
‘˚»düT‡ n–ï˝≤+{Ï~. sêø£ådüTDÏí <äVæ≤+∫ y˚dæ+~.
|ü ⁄ ˝ÀeT ø=&É T ≈£ î ì rdü T ø=ì ÄÁX¯ e ÷ìøÏ e∫Ã+~.
n+‘·T≈£îeTT+<äT sêø£då Tü &ÉT rdüT≈£îyÓfió¯ +Ô fÒ Ä ø√eT* @&ÉTdü÷Ô yÓ[fl+~.
Ä ø£˙ïs¡T eTVü‰Á|üyêVü≤yÓTÆ ÄÁX¯eT+ es¡≈£î bÕ]+~. <ëìøÏ edüT+<Ûäs¡
nì ù|s¡T e∫Ã+~.
uÛÑè>∑T&ÉT kÕïq+ #˚dæ e#˚Ãdü]øÏ uÛ≤s¡´, ø=&ÉT≈£î ñHêïs¡T. ªªÄ
sêø£då Tü &ÉT ìHÓï˝≤ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉTµµ nì n&ç>±&ÉT uÛèÑ >∑TeTTì. |ü⁄˝ÀeT
#Ó|æŒ+~.
ªª˙e⁄ n‹ Á≈£Ls¡T&ç$, düs¡«uÛÑø£å≈£î&ç$ ne⁄‘êe⁄µµ nì n–ïøÏ
XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT uÛÑè>∑Te⁄. n–ï u≤<Ûä|ü&ç ªª‘Ó*dæq $wüj·÷ìï Ç‘·s¡T\≈£î
#Ó|üŒø£b˛‘˚ dü‘·´+ ‘·|æŒq≥T¢ø£<ë. |òüT§s¡ qs¡ø£+ ÁbÕ|æÔ+#·<ë? ˙≈£î n+‘·
e÷Á‘·+ ‘Ó*j·T<ë? ˙e⁄ Hê≈£î XÊ|ü+ ÇùdÔ H˚qT ˙≈£î Á|ü‹XÊ|ü+
Çe«˝ÒqqT≈£îHêïyê? nsTTHê H˚qT Çe«qT. H˚qT Çø£ MT<ä≥ ndü\T
yÓ\>∑H˚ yÓ\>∑qT. MTs¡+‘ê @+ #Ój·T´>∑\s√ #·÷<ë›+µµ nì n*– n–ï
‘·q ‘˚CÀ s¡÷bÕìï ñ|üdü+Vü≤]+#·T≈£îHêï&ÉT.
n–ï n*π>dü]øÏ »qT\+‘ê n\¢ø˝ £ À¢\+ #Ó+~ eTTqT\ <ä>]Z∑ øÏ
|üsT¡ >¬ {≤ºsT¡ . eTTqT\T uÛj
Ñ T· +‘√ ÁãVü≤à<ä>]Z∑ øÏ |üsT¡ >¬ {≤ºsT¡ . ÁãVü≤à n–ïì
|æ*|æ+#ê&ÉT.
211
 ªªn–ï<˚yê! #·sê#·s¡ Á|üø£è‹ø£+‘ê ˙y˚ ùV≤‘·Te⁄. ˝Àø±ìï
ø±bÕ&Ée\dæqyê&ç$. ˙y˚ Ç˝≤ ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷ùdÔ m˝≤? Ä eTTì~
nyÓ÷|òTü e#·q+. n+<äTe\¢ XÊ|ü+ ‘·|Œü <äT. nsTT‘˚ ˙e⁄ düs«¡ uÛøÑ ≈å£ î£ &çyH’Ó ê
n‘·´+‘· |ü$Á‘·T&ç$. nÁ>∑|üPE´&ç$ ne⁄‘êe⁄. ˙ n\Tø£ e÷qTµµ nì
ÁãVü≤à #Ó|æŒq e÷≥\≈£î n–ï ªªdüπsµµ nHêï&ÉT. uÛÑè>∑T eTVü‰eTTì e#·q+
ì*∫+~.
n˝≤+{Ï uÛÑè>∑T eTVü≤]¸ ø=&ÉT¬ø’q #·´eqT&çøÏ düTø£q´≈£î Á|üeT‹
»ìà+#ê&ÉT. Á|üeT‹øÏ |òüTè‘ê∫øÏ s¡Ts¡T&ÉT »ìà+#ê&ÉT. s¡Ts¡T&ÉT
s¡÷|ü˝≤eD≤´\‘√ n+<ä]˙ $T+∫q Á|üeT<ä«s¡ nH˚ ø£q´qT $yêVü≤+
#˚dTü ø√yê\qT≈£îHêï&ÉT.
Á|üeT<ä«s¡ ø£<∏ä
$XÊ«edüT&ÉH˚ >∑+<Ûäs¡« sêE≈£î y˚Tqø£≈£î »ìà+∫q Á|üeT<ä«s¡
dü÷\ú øπ X¯ó&ÉH˚ eTTì ÄÁX¯eT+˝À ô|]–+~. ÄyÓT ˇø£s√E ùdïVæ≤‘·Tsê+Á&É‘√
Ä&ÉT≈£î+≥÷ ˇø£ bÕeTT MT<ä ø±\Ty˚d+æ ~. bÕeTT ø±≥T≈£î >∑Ts¬ ’ H˚\MT<ä
|ü&çb˛sTT+~. á $wüj·T+ ‘Ó*dæ >ö‘·eT ø£D« øö•ø£ uÛÑs¡<ë«C≤~
eTTqT\+<äs¡÷ e#êÃs¡T. s¡Ts¡T&ÉT Á|üeT<ä«s¡qT #·÷∫ XÀø£yê´≈£î\
Vü≤è<äj·T+‘√ nø£ÿ&ÉqT+∫ yÓ[fl `
ªªH˚H˚ >∑qø£ >=|üŒ ‘·|dü Tü ‡ #˚deæ ⁄+fÒ Á|üeT<ä«s¡ $wü+ ~–b˛yê*µµ
nqT≈£îHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT Äø±X¯+˝ÀqT+∫ ˇø£ <˚e<ä÷‘· yê≈£îÿ
$ì|æ+∫+~.
ªªø±\eXÊq »]π> yê{Ïì mes¡÷ ‘·|æŒ+#·˝Òs¡T. nsTTHê ˇø£
ñbÕj·T+ #ÓbÕÔ $qT. ˙ Äj·TTwü´+˝À dü>∑+ ÄyÓTøÏe⁄«µµ
s¡Ts¡T&ÉT dü+‘√wü+>± ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. |òü*‘·+>± Á|üeT<ä«s¡
ã‹øÏ+~. Ç<ä›s¡÷ $yêVü≤+ #˚düTø=ì düTK+>± J$+#ês¡T.
Á|üeT<ä«s¡qT bÕeTT ø±≥T y˚jT· &É+e÷Á‘·+ s¡Ts¡T&ç eTqdüTqT+&ç
212
e÷dæb˛˝Ò<äT. ˇø£ ø£Ás¡ |ü⁄#·TÃø=ì bÕeTT\T ø£ì|æ+∫q|ü⁄Œ&É˝≤¢
#êe>=≥ºkÕ>±&ÉT. |ü⁄≥º\T bı<ä\T yÓ‹øÏyÓ‹øÏ eTØ s√wü+‘√ bÕeTT*ï
#·+|ükÕ>±&ÉT. ˇø£kÕ] &ÉT+&ÉTuÛÑeTH˚ bÕeTTqT #·+bÕ\ì <äT&ÉT¶ø£Ás¡
ô|’¬ø‘êÔ&ÉT. n~ uÛÑj·T|ü&ç Ç˝≤ n+~.
ªª˙e⁄ ‘˚CÀeTj·TT&ç$, $Á|ü⁄&ç$, Ç˝≤ #·+|ü&+É ˙≈£î uÛ≤e´e÷?µµ
ªªHê Áù|j·TdæøÏ bÕeTT\T n|üø±s¡+ #˚XÊsTT. bÕeTT ø£ì|æùdÔ
#ê\T #·+|ü‘êqTµµ nì s¡Ts¡T&ÉT ø£Ás¡m‘êÔ&ÉT.
Ä bÕeTT ˇø£ eTTì>± e÷]+~.
düVü≤ÁdübÕ<äTì eè‘êÔ+‘·+
ªªHê ù|s¡T düVü≤ÁdübÕ<äT&ÉT. Hê düVü‰<Ûë´j·TT&Ó’q K>∑eTT&ÉT
n–ïôVAÁ‘· >∑èVü≤+˝À ñ+&É>± H˚qT m>∑‘ê[øÏ >∑&b¶ç ÕeTTqT Äj·TqMT<ä
y˚XÊqT. Äj·Tq ñ*øÏ|&ü ç ª˙e⁄ bÕyÓTbÆ ˛‘êeì XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. s¡Ts¡T&ÉTì
#·÷∫q|ü⁄Œ&ÉT XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ø£\T>∑T‘·T+<äHêï&ÉTµµ nì ‘·q eè‘êÔ+‘·+
‘Ó*bÕ&ÉT düVü≤ÁdübÕ<äT&ÉT.
ªªz |ü⁄D´eT÷ØÔ! ˙˝≤+{Ï $Á|ü⁄&çøÏ uÛÑ÷‘·<äj·T e⁄+&Ü*.
∫‘·XÔ Ê+‹, dü‘´· yêø£´eTT, <äè&ÛÁÉ e‘·eTT, ø£sT¡ D≤|üs‘¡ «· eTT ñ+&Ü*. ˙e⁄
uÛÑè>∑Te+X¯E&ç$, düs¡«>∑TD dü+|üqTï&ç$ Ç˝≤+{Ï |üì m+<äT≈£î
#˚ d ü T Ô H êïe⁄! eTs=ø£ s ¡ T #˚ ù d Væ ≤ +dü q T yê]+#· e \dæ q |ü s ¡ e T
ø±s¡TD´eT÷]Ô$µµ, düVü≤ÁdübÕ<äT&ÉT ‘·q Væ≤‘·e#·Hêìï ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
á e÷≥\T $ì s¡Ts¡T&çøÏ bÕeTT\MT~ |ü>∑ ñ|üX¯$T+∫+~
á ø£<∏ä $qï XÖqø±~ eTTqT\T dü÷‘· eTVü‰eTTì‘√`
ªªeTVü‰X¯j÷· ! Ç‘·sT¡ \e\¢ ø°&TÉ ø£\>∑e#·TÃ. <ëìï ‘=\–+#·&ÜìøÏ
‘·*¢ Á|üjT· ‹ïdüT+Ô ~µµ n˝≤+{Ï~ ø£Á<äTe ‘·q |ü⁄Á‘·T\ MT<äH˚ n*– XÊ|ü+
m+<äTøÏ∫Ã+~µµ nHêïs¡T.
dü÷‘· eTVü‰eTTì ø£Á<ä÷ $q‘·\ ø£<∏ä yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T.
212
ø£Á<ä÷ $q‘·\T
ø£Á<ä÷$q‘·\T ø£X¯´|ü Á|üC≤|ü‹ uÛ≤s¡´\T. dü+‘êHêìï nù|øÏå+∫
yê[fl<ä›s¡÷ ø£X¯´|ü⁄Hêsê~Û+#ês¡T. Á|üC≤|ü‹ Á|üdüqTï&Éj·÷´&ÉT, es¡+
ø√s¡eTHêï&ÉT.
ªªn–ï˝≤+{Ï ‘˚»düT‡ ø£\yês¡T, Bs¡È<V˚ Qü \T nsTTq y˚sTTeT+~
|ü⁄Á‘·T\T Hê≈£î ø±yê*µµ nì ø£Á<äTe ø√s¡T≈£î+~.
ªªyêfi¯fl ø£qï ã\e+‘·T˝…’q Ç<ä›s¡T Ms¡T\ ìe«+&çµµ nì $q‘·
ø√s¡T≈£î+~.
Ç<ä]› ø° ø√]q esê*#êÃ&ÉT ø£X´¯ |ü⁄&ÉT. ªªMTMT >∑sꓤ\qT #·øÿ£ >±
ø±bÕ&ÉTø√+&çµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ø=+‘· ø±˝≤ìø° ø£Á<ä÷ $q‘·\ >∑sꓤ\T
n+&Ü\j·÷´sTT. Ä >∑T&Éq¢ T H˚‹ ≈£î+&É\˝À ñ+#ês¡T. Ç˝≤ ◊<äTe+<ä\
@fi¯ófl >∑&ç#êsTT. ø£Á<äTe n+&Ü˝À¢+∫ X‚wüß&ÉT, yêdüTøÏ, ‘·ø£å≈£î&ÉT,
ø£s√ÿ≥≈£î&ÉT, <Ûäq+»j·TT&ÉT, düTeTTKT&ÉT, eTôVA<äs¡T&ÉT yÓTT<ä˝…’q
yÓsTT´ eT+~ Hê>∑T\T |ü⁄{≤ºs¡T. ø±ì $q‘· >∑T&ÉT¢ e÷Á‘·+ n˝≤π> ñ
+&çb˛j·÷sTT. ÄyÓT≈£î dæ>∑TZy˚dæ+~. ˇø£ >∑T&ÉT¶qT |ü>∑\>={Ϻ+~. dü>∑+
<˚Vü≤+‘√ ns¡TDT&ÉT |ü⁄{≤º&ÉT. nq÷s¡T&Ó’q Ä $ø£˝≤+>∑T&ÉT ø√|ü+‘√
ªªqqTï Ç˝≤ #˚dqæ +<äT≈£î ˙ düe‹øÏ <ëdæ>± ◊<äT e+<ä\ @fi¯ófl ñ+&ÉTµµ
nì XÊ|ü$T∫à ªª¬s+&Ée<ÓH’ ê n˝≤ ñ+&É˙µµ nHêï&ÉT. dü÷s¡T´&çøÏ s¡<kä∏ Õs¡<’ÓÛ
yÓfi≤fl&ÉT.
<˚e‘·\T, sêø£ådüT\T bÕ\ düeTTÁ<ä+ eT~Û+∫ neTè‘·+
bı+<ë\qT≈£îHêïs¡T. eT+<äs¡ |üs¡«‘·+ ø£e«+>±, yêdüTøÏì ‘ê&ÉT>± #˚dæ
bÕ\ düeTTÁ<ëìï ∫\ø±\qT≈£îHêïs¡T. düTdæús¡yÓTÆq eT+<äs¡ |üs¡«‘êìï
nq+‘·T&ÉT ô|ø£*+#ê&ÉT. Ä |üs«¡ ‘êìøÏ Ä<Ûës¡+>± Ä~≈£Ls¡à+ ì*∫+~.
yêdüTøÏì |ü≥Tºø=ì <˚yêdüTs¡T\T düeTTÁ<ä eT<Ûäq+ #˚düTÔ+fÒ Ä
düs¡Œ+ H√{ÏqT+∫ ôd>∑\T bı>∑\T yÓ\Te&ܶsTT. n$ y˚T|òü÷˝…’
213
Äø±XÊì¬ø>∑XÊsTT. <˚e<ëqe⁄\T á $<Ûä+>± düeTTÁ<ëìï eT~Û+#·>±
n+<äT˝À qT+∫ $wü+ |ü⁄{Ϻ+~. <ëìï •e⁄&ÉT $T+– >=+‘·T˝À
ì\TŒ≈£îHêï&ÉT.
Ä ‘·sê«‘· CÒ´wü˜, #·+Á<äT&ÉT, \øÏåà, ñ#ӒäÁX¯eeTH˚ nX¯«+,
øödüTÔuÛÑeTDÏ, ◊sêe‘·+, neTè‘· |üPs¡í X‚«‘· ø£eT+&É\+ <Ûä]+∫q
<Ûäq«+‘·] düeTTÁ<ä eT<Ûäq+ <ë«sê yÓ*øÏ sêe&É+ »]–+~. \øÏåàì,
øödüTÔuÛ≤ìï Hêsêj·TDT&ÉT rdüT≈£îHêï&ÉT. nXÊ«ìï, >∑C≤ìï Ç+Á<äT&ÉT
rdüT≈£îHêï&ÉT. neTè‘·+ $wüj·T+˝À ù|N e∫Ã+~. <˚yêdüTs¡T\T
ªªe÷ø£+fÒ e÷ø£µµHêïs¡T. Hêsêj·TDT&ÉT Hês¡÷bÕìï <Ûä]+∫ neTè‘·+
rdüT≈£îyÓ[fl <˚e‘·\≈£î |ü+#ê&ÉT. <˚e‘·\T neTè‘·+ rdüT≈£î+≥÷ ñ
+fÒ sêVüQe⁄ <˚e‘·\ es¡Tdü˝À ≈£Ls=Ãì neTè‘·+ |ü⁄#·TÃ≈£îHêï&ÉT.
<ä>sZ∑ ˝¡ ÀH˚ ñqï dü÷s¡´ #·+Á<äT\T á $wüj÷· ìï Hêsêj·TDT&çøÏ #ÓbÕŒs¡T.
Ä neTè‘·+ sêVüQe⁄ >=+‘·T˝À qT+∫ ~>∑øe£ TT+<˚ Hêsêj·TDT&ÉT #·Áø£+
Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. sêVüQe⁄ ø£+sƒ¡+ ‘Ó–|ü&ç+~. eTTK+ e÷Á‘·+ neTè‘·
düŒs¡Ùe\¢ düJe+>± ì*∫+~. n|üŒ{Ï qT+&ç sêVüQe⁄≈£î dü÷s¡´
#·+Á<äT\‘√ yÓ’s¡+.
á dü+|òTü ≥q‘√ sêø£då Tü \+‘ê eT+&ç|&ü ܶsT¡ . eT+‘·Hê˝≤&Üs¡T.
ªªá <˚e‘·˝‘√ bı‘·TÔ Ç+ø£ #ê\Tµµ nqT≈£îHêïs¡T, <˚e‘·\ô|’q j·TT<ä∆+
Á|üø{ £ +Ï #ês¡T. uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ j·TT<ä+∆ ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. Ä düeTj·T+˝À
qs¡Hêsêj·TDT\T <˚e‘·\ yÓ’|ü⁄q b˛sê&Üs¡T. yê] |üsêÁø£e÷ìøÏ Ä>∑˝Òø£
sêø£då Tü \T düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ bÕ]b˛j·÷s¡T. <˚e‘·\T neTè‘êìï s¡ø+åÏ #·eTì
<˚y˚+Á<äTDÏí y˚&ÉTø=ì, eT+<äs¡ |üs¡«‘êìï j·T<ÛëkÕúq+˝À ñ+∫ ‘·eT
‘·eT ìyêkÕ\≈£î yÓfi≤fls¡T.
ø£Á<ä÷$q‘·T\ |ü+<Ó+
neTè‘·+‘√u≤≥T |ü⁄{Ϻ <˚y˚+Á<äT&ÉT rdüTø√<ä\∫q nX¯«+
213
bÕ\düeTTÁ<ärs¡+˝À Vü‰sTT>± $Vü≤]dü÷Ô ñ+~. ø£Á<äTe, $q‘· $H√<ä+>±
nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. düeTTÁ<ëìï #·÷∫ yêfi¯fl Vü≤è<äj÷· \T dü+‘√wü+‘√ ñ
bıŒ+>±sTT. ñ‘· T Ô + >∑ ‘· s ¡ + >±\ dü T +<ä s ¡ ˝ ≤kÕ´\T yêfi¯ fl ≈£ î
neT+<ëq+<ëìï ø£*Z+#êsTT. <ä÷s¡+˝À nX¯«+ ø£ì|æ+∫+~. ø£Á<äTe
$q‘·‘√ `
ªª‘Ó\¢>± ñ+&˚ >∑TÁs¡+ ‘√ø£ q\¢>± ñ+~ #·÷&ÉTµµ nqï~. $q‘·
q$« ªª˙y˚ ø£fi¯fl‘√ #·÷XÊyé. Ä >∑TÁs¡+ ˝ø£åD+>± ñ+~. @ eT#êÃ˝Ò<äTµµ
nqï~. ø£Á<äTe nVü≤+ <Óã“‹qï~.
ªªÄ nX¯«<˚Vü≤+˝À q\T|ü⁄ ñ+fÒ ˙e⁄ Hê≈£î <ëdæ$ ø±yê*.
q\T|ü⁄ ˝Ò≈£î+fÒ H˚qT ˙≈£î <ëdæqe⁄‘êqTµµ nqï~.
ªªdüsπ #·÷<ë›+sêµµ n+~ $q‘·. ø£Á<äTe ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT düeTj·T+ ˝Ò<Tä .
πs|ü⁄ #·÷<ë›+µµ n+~. ø£Á<äTe ‹qï>± ø=&ÉT≈£î\ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl`
ªªˇπs Hêj·Tq˝≤sê! H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢ #˚jT· +&ç. qqTï s¡ø+åÏ #·+&ç.
MT≈£î kÕ<Ûä´+ ø±ì<˚~ ˝Ò<äT. MT¬s˝≤¬>’Hê >∑TÁsêìøÏ q\T|ü⁄ e#˚Ã≥T¢
#Ój·÷´*. #Ój·T´ø£b˛‘˚ H˚qT $q‘·≈£î <ëdæqe⁄‘êqT. #˚XÊs¡+fÒ Ä$&É
Hê≈£î <ëdæ ne⁄‘·T+~µµ nqï e÷≥\T $ì düsêŒ\ìï ‘·*¢ #Ó|æŒ+~ ø£<ë
nì Ç˝≤ n<Ûsä à¡ + #ÓjT· ´&É+ eT+∫<˚Hêµµ nì Ä˝À∫+#ês¡T. ‘·*e¢ ÷≥
n+^ø£]+#·˝Ò<äT. ø£Á<äTe ø√|ü+‘√ eT+&ç|ü&ç+~.
ªªHê e÷≥ $qq+<äT≈£î »qy˚T»j·TT&ÉT #˚ùd düs¡Œj·÷>∑+˝À
|ü&ç MTs¡+‘ê #·∫Ãb˛‘ês¡Tµµ nì XÊ|ü+ Ç∫Ã+~.
<ëìøÏ ≈£L&Ü düsêŒ\T ˝…ø£ÿ#˚j·T˝Ò<äT. nsTT‘˚ ø£s√ÿ≥≈£î&ÉT
nH˚yê&ÉT e÷Á‘·+ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. ‘·*¢e÷≥ Á|üø±s¡+ yÓ[fl >∑TÁs¡+ ‘√ø£≈£î
y˚˝≤&Ü&ÉT. ø£Á<äTe, $q‘· nXÊ«ìï #·÷&É&ÜìøÏ yÓfi≤¢s¡T.
ªª$q‘ê! #·÷&ÉT. H˚qT #Ó|üŒ˝Ò<ë, >∑TÁs¡+ ‘√ø£ q\¢>± ñ+<äìµµ
nq>±H˚ $q‘· eTTK+ q\¢ã&ç+~. ø£Á<äTe≈£î <ëdæ>± ◊<äT e+<ä\ @fi¯ó
214
fl >∑ & ç | æ + ~. n+‘· ˝ À ÄyÓ T ¬ s +&É e >∑ T &É T ¶ |ü – *+~. $q‘ê
|ü⁄Á‘·T&ÉT<äsTT+#ê&ÉT.
>∑ s ¡ T ‘· à +‘· T &É T
düeTT»«\ Á|üu\ ÑÛ ‘√ >∑sT¡ ‘·Tà+‘·T&ÉT<äsTT+#ê&ÉT. ‘·*¢ eTqdüT‡
ñbıŒ+–+~. >=|üŒ X¯øÏÔ‘√ Äø±X¯ M~Û¬ø>∑dæq ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫ ÄyÓT≈£î
eTq: Á|”‹ ø£*–+~. ô|<ä› ¬sø£ÿ\‘√ ≈£î\|üs¡«‘·+˝≤>± >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT
>=|üŒ y˚>+∑ ‘√ e∫à ‘·*ø¢ Ï qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· ø£Á<äTe <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
n‘· ì ã˝≤ìï #· ÷ ∫ ø£ Á <ä T e dü V æ ≤ +#· ˝ Ò ø £ b ˛sTT+~. nsTTHê
‘·e÷sTT+#·Tø=ì`
ªªÇ˝≤ sêy√jYT. Hê ø=&ÉT≈£î\ HÓ‘·TÔø=ì ‹|ü⁄Œ‘·÷ ñ+&ÉT. @
|üì #Ó|æŒHê düÁø£eT+>± #˚dü÷Ô ñ+&ÉTµµ nì n~Ûø±s¡yêDÏ‘√ #Ó|æŒ+~.
ªªdüπsqe÷à ˙e⁄ #Ó|æŒqfÒ¢ #˚kÕÔqTµµ nì >∑s¡T&ÉT&ÉT $qj·T+‘√
#Ó|æŒ ‘·q ‘·*¢ nqTeT‹‘√ ø£Á<äTe #Ó|æŒq |üqT\˙ï #˚j·TkÕ>±&ÉT.
>∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT düsêŒ\qT ‘·q M|ü⁄MT<ä yÓ÷dü÷Ô ø±q\T, ø√q\T
B«bÕ\T, –s¡T\T, düs¡«~≈£îÿ\T ‹]– $+‘·\T $X‚cÕ\T #·÷|æ+#ê&ÉT.
ˇø£kÕ] Ç˝≤π> Á|ü#·+&É y˚>∑+‘√ m>∑dæb˛‘·T+fÒ dü÷s¡T´&ç y˚&ç øÏs¡D≤\T
k˛øÏ e÷&çb˛sTT >∑s¡T&ÉTì M|ü⁄q ñqï düsêŒ\T H˚\MT<ä |ü&ç
eT÷s¡Ãb¤ ˛j·÷sTT. ø£Á<äTe≈£î düÁs¡ì ø√|ü+ e∫Ã+~. >∑sT¡ &ÉTì u≤>± Nyê≥T¢
ô|{Ϻ+~. Ç+Á<äTì Äsê~Û+∫ |üs¡®q´ Á|ükÕ<ä+ e\¢ ø=&ÉT≈£î\ô|’q
eTVü‰eèwæº ≈£î]|æ+∫ Hê>∑T\T eT÷s¡Ã¤<˚πs≥T¢ #˚dæ+~. >∑s¡«+>± $q‘·
#˚‘,· >∑sT¡ &ÉTì #˚‘· |üqT\T #˚sTT+#·T≈£î+≥÷ e⁄+~. ˇø£kÕ] >∑sT¡ &ÉT&ÉT
‘·*¢‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£î\ |üs«¡ ‘êìï ≈£L&Ü bı&çbı&ç #˚ùd ã\+ Hê≈£î+~. á $<Û+ä >±
Mfi¯flì M|ü⁄MT<ä yÓ÷j·÷*‡q ø£s¡à Hêπø$T{Ï?µµ
»yêãT>± ‘·q≈£î <ëdü´+ b˛yê*. Hêj·THê, Ä ø£åD+ ø√düy˚T
214
H˚q÷ m<äTs¡T #·÷düTHÔ êïqT. ø=&ÉT≈£î\T düeTs¡T˝ ú ‘’… ˚ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ ø£cÕº\T
rs¡T‘êj·Tqï~ e÷eT÷˝Ò. ˙e+{Ï dü‘·TŒÁ‘·T&ÉTHêï <ëdæ>± ñ+&Ée\dæ
e∫Ã+~µ nì ‘·*¢ #Ó|æŒq e÷≥\T $q>±H˚ >∑s¡T‘·à+‘·T&çøÏ <äT:K+
eTT+#·Tø=∫Ã+~. düsêŒ\ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl`
ªªe÷ <ëdü´+ b˛j˚T ñbÕj·T+ #Ó|üŒ+&Éj·÷´, qqTï @ |üì
#˚j·TeTHêï #˚kÕÔqT. MTπø~ ÇwüºyÓTÆ‘˚ n~ ‘ÓkÕÔqT. <˚e‘·\ <ä>∑Zs¡ ñHêï
‘Ó∫ÃkÕÔqTµµ nHêï&ÉT. <ëìøÏ Hê>∑T\T `
ªª˙≈£î n$T‘· |üsêÁø£eT+ ñ+~. y˚>∑+, ã\+ ñHêïsTT. ˙e⁄
ì»+>± <ëdü´+ b˛>=≥Tºø√yê\qT≈£î+fÒ e÷≈£î neTè‘·+ ‘Ó∫à Çe⁄«µµ
nHêïs¡T.
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT dü+‘√wü+‘√ ‘·*¢ e<ä›≈£î yÓ[fl á e÷≥#ÓbÕŒ&ÉT.
$q‘· dü+‘√wæ+∫+~.
ªª˙¬sø£ÿ*ï yêj·TTe⁄, M|ü⁄qT #·+Á<äT&ÉT, ‘·\qT n–ï, düeTdüÔ
<˚V‰ü ˙ï dü÷s¡T´&ÉT m|ü⁄Œ&É÷ s¡ø+åÏ ‘·Ts¡T>±ø£. ˙≈£î $»j·T+ ø£\T>∑TqT>±ø£µµ
nì B$+∫+~.
ªªneTè‘·+ rdüT≈£îsêyê\+fÒ #ê˝≤ ã\+ ø±yê*. Hê≈£î
ÄVü‰sêìï ñ|ü<•˚ +#·Tµµ nHêï&ÉT >∑sT¡ &ÉT&ÉT.
ªªdü e TTÁ<ä + ˝À Á|ü » \≈£ î ø° & É T ø£ * –dü T Ô q ï eTqTwü ß \T
ø=+<äsT¡ Hêïs¡T. yêfi¯flqT ‹qTµµ nì #Ó|Œæ +~ $q‘·. >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT n˝≤π>
#˚dæ ø£X¯´|ü⁄&ç <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
ªªeTVü‰‘êà! H˚qT neTè‘·+ rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ yÓfi¯óÔHêïqT. Hê≈£î
Ç+ø± Äø£* rs¡˝Ò<äT. @+ #Ój·T´eT+{≤s¡Tµµ nì n&ç>±&ÉT. ø£X¯´|ü⁄&ÉT
>∑»ø£#·Ã¤bÕ\qT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT.
@qT>∑T ` ‘êuÒ\T
|üPs¡«+ $uÛ≤edüT&ÉT, düTÁ|ür≈£î&ÉT nì Ç<ä›s¡T Áu≤Vü≤àDT\T
215
ñ+&˚yês¡T. ˇø£ s√E düTÁ|ür≈£î&ÉT nqï nsTTq $uÛ≤edüT&ç <ä>∑Zs¡øÏ
yÓ[fl ªªeTq ô|<ä›yêfi¯ófl dü+bÕ~+∫q ÄdæÔ <Ûäs¡à|üs¡+>± |ü+∫ Çe⁄«µµ nì
n&ç>±&ÉT.
$uÛ≤edüT&ÉT ø√|ü–+∫ ªª˙e⁄ @qT>∑TyÓ’b˛‘êe⁄µµ nì XÊ|ü+
Ç#êÃ&ÉT. düTÁ|ür≈£î&ÉT ≈£L&Ü ˙e⁄ ‘êuÒ\TyÓ’ |ü&çñ+&ÉTµµ nì XÊ|ü+
Ç#êÃ&ÉT. Ç<ä›s¡÷ ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq >∑»ø£#·Ã¤bÕ˝…’ ˇø£s¡T n&É$˝À, ˇø£s¡T
düs√es¡+˝À |ü&çñHêïs¡T. nsTTHê ‘·eT yÓ’s¡+ e÷Á‘·+ e÷q˝Ò<äT.
b˛sê&ÉT‘·÷H˚ ñHêïs¡T.
ªª˙≈£î yê[fl<䛬s’‘˚ eT+∫ ÄVü‰s¡eTe⁄‘ês¡T..... yÓfi¯óflµµ nHêï&ÉT
ø£X¯´|ü⁄&ÉT.
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT yÓ[fl Ç{§ø£ <ëìï n{§ø£ <ëìï @qT>∑TqT
‘êuÒ\TqT bı~$ |ü≥Tºø=ì yÓfiS¯ Ô ñ+&É>± s√wæDeTH˚ eTVü‰eèø£+å >∑sT¡ &ÉTì
#·÷∫ ªªeTVü‰‘êà! X¯‘· jÓ÷»Hê\T+&˚ Hê ø=eTàMT<ä ≈£Ls=Ãì M{Ïì
uÛÑøÏå+#·Tµµ n+~.
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT Ä ø=eTàMT<ä ≈£Ls√Ã>±H˚ n~ø±kÕÔ $]–+~.
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT >∑» ø£#·Ã¤bÕ\qT uÛÑøÏå+#·&ÜìøÏ ≈£Ls=Ãqï ø=eTà $]π>dü]øÏ
<ëì Hê<Ûës¡+>± #˚düTø=ì ‘·\øÏ+<äT\T>± ‘·|üdüT‡ #˚düTÔqï yê*œ\´
eTVü‰eTTqT\+<äs¡÷ uÛÑ÷$TMT<ä |ü&˚yêπs. n+‘·˝À >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT
‘˚sT¡ ø=ì ªªnyÓ÷à! Ç+πøyÓTHÆ ê ñ+<ëµµ nì Ä ø=eTàqT n˝≤π> |ü≥Tºø=ì,
>∑»ø£#·Ã¤bÕ\qT #˚‘·T˝À¢ Ç]øÏ+#·Tø=ì >∑+<Ûäe÷<äq |üs¡«‘êìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
nø£ÿ&É ø£X´¯ |ü eTVü‰eTTìì #·÷∫ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ç u≤<Ûqä T
ø£X¯´|ü⁄&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT.
ªªuÛ Ñ ÷ ]ã\ dü ‘ · Ô ´ dü e Tì«‘· T &Ó ’ q á >∑ s ¡ T ‘· à +‘· T &É T
yê\œ\´eTTqT\≈£î ø£wüº+ ø£\>∑ >∑÷&É<äì u≤<Ûä |ü&ÉT‘·THêï&˚ bÕ|ü+µµ
nqTø=ì yê\œ\´eTTqT\qT #·÷∫ `
215
 ªªá >∑sT¡ ‘·à+‘·TDÏí ø£sT¡ DÏ+∫ MTs¡T eTs√#√{ÏøÏ yÓfifl¯ +&ç u≤ã÷µµ
nHêï&ÉT.
Ä eTTqT\T Væ≤e÷\j·÷ìøÏ yÓfi≤fls¡T. eèø£åXÊKqT mø£ÿ&É
e~*‘˚ @eTe⁄‘√+<√ nì >∑sT¡ &ÉTì uÛj Ñ T· +. <ëìï eTT≈£îÿq ø£sT¡ #·Tø=ì
n˝≤π> ø£X¯´|ü⁄&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT :
ªª‘·+Á&û! á ø=eTàqT yÓ÷j·T&É+ Hê≈£î ø£wüº+>± ñ+~. Bìï
e~*+#·Tø√&ÜìøÏ »qdü+#ês¡+ ˝Òì Á|ü<˚X¯+ mø£ÿ&ÉT+<√ #Ó|üŒ+&ç.µµ
ªª\ø£å jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+˝À ìsêàqTwü´yÓTqÆ |üs«¡ ‘·+ ˇø£≥T+~.
nø£ÿ&É e~*ô|≥Tºµµ nì dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT ø£X¯´|ü⁄&ÉT.
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT Ä $<Ûä+>± #˚dæ, ‘·sê«‘· Væ≤eTe‘·Œs¡«‘·+ MT<ä
>∑»ø£#÷ b¤ Õ\qT uÛøÑ +åÏ ∫ eTVü‰dü‘«Ô· dü+|üqTï&Ó’ dü«s¡˝
Z Àø±ìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
n‘·qT ¬sø£ÿ\T ø£~*+#˚dü]øÏ yê{Ï >±* ‘êøÏ&çøÏ #Ó≥T¢ |üP\qT
e]¸+#êsTT. $q‘êdüT‘·T&ç |üì kÕqT≈£L\+, nj˚T´≥T¢ |ü⁄wüŒeèwæº
≈£î]dæq≥¢sTT+~.
nø£ÿ&É dü«s¡Z˝Àø£+˝À <˚y˚+Á<ä düuÛÑ˝À ñqï≥T¢+&ç ñ‘ꌑê\T
|ü⁄{≤ºsTT ªªÇe˙ï @$T{ϵµ nì Ç+Á<äT&ÉT ãèVü≤düŒ‹ì n&ç>±&ÉT.
ªªÇ+Á<ë! ø£X¯´|üÁãVü≤à≈£î $q‘·≈£î »ìà+∫q |üø°å+Á<äT&É‘·&ÉT.
düeTTÁ<ä+˝À n‘·T´Á>∑ìcÕ<äT\qT uÛÑøÏå+∫, >∑»ø£#·Ã¤bÕ\qT ÄVü‰s¡+>±
ùd$+∫, yê\œ\´eTTqT\ ø£ s ¡ T D≤ ø£ { ≤øå ± \qT dü + bÕ~+∫
yêj·TTy˚>+∑ ‘√ ø£~* edüTHÔ êï&ÉT. ‘·q ‘·*¢ <ëdü´+. b˛>=≥º&ÜìøÏ neTè‘·+
rdüT≈£îb˛<ëeTì edüTHÔ êï&ÉT. n‘·&TÉ nkÕ<ÛTä ´&ÉT düTe÷µµ nì $e]+#ê&ÉT
ãèVü≤düŒ‹.
>∑s¡T&É e÷Vü‰‘·à´+
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT m˝≤+{Ïyê&√ Ç+Á<äT&çøÏ #ÓbÕŒ&ÉT ãèVü≤düŒ‹.
ªªÇ+Á<ë! >∑sT¡ &ÉT&Óes√ ˙πø ‘Ó\TdüT. ˇø±H=ø£|⁄ü Œ&ÉT ø£X´¯ |ü Á|üC≤|ü‹
216
|ü⁄Á‘· ø±y˚Twæº #˚XÊ&ÉT. <ëìøÏ yê\œ\´ eTVü‰eTTqT\T ≈£L&Ü yÓfi≤fls¡T.
yêfi¯ófl n+>∑Twü˜ Á|üe÷D+ ø£\yês¡T, n\Œdü‘·TÔ«\T. yêfi¯flqT #·÷∫ ˙e⁄
qyê«e⁄. Ä eTTqT\T ø√|æ+∫ ªÇ+Á<äT&ç ø£+f… >=|üŒ ã\e+‘·T&ÉT
»ìàkÕÔ&TÉ µ nì X¯|+æ #ês¡T. ø£X´¯ |ü Á|üC≤|ü‹ yê\œ\´ eTTqT\≈£î m˝≤>√
dü]# › bÓ ÕŒ&ÉT. ˝Ò≈î£ +fÒ >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT s¬ +&Ée Ç+Á<ä&j É T˚ ´yê&ÉT. ø£X´¯ |ü⁄ì
<äjT· e\¢ |üø+å° Á<äT&ÉT e÷Á‘·+ nj·÷´&ÉT. Ä >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT edüTHÔ êï&ÉT
ø±ãfÒº Ç˝≤ ñ‘ꌑê\T |ü⁄{≤ºsTTµµ
ãèVü≤düŒ‹ e÷≥\T $qï Ç+Á<äT&ÉT neTè‘· s¡ø£å≈£î*ï s¡eTàì
ªªMTs¡T m˝≤+{Ï Á|üj·T‘·ï+ #˚kÕÔs√ Hê≈£î ‘Ó©<äT. neTè‘êìï s¡øÏå+#ê*µµ
nHêï&ÉT.
ªªsêÁ‹, |ü>\∑ T s¡økåÏ ÕÔ+ MTπs$T ø£+>±s¡T |ü&øÉ +£ &çµµ nHêïs¡T yês¡T.
yêfi¯fl _+ø£+ m+‘√ùd|ü⁄ ì\e˝Ò<äT. >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT yêj·TTy˚>∑+‘√
edü÷Ôe⁄+fÒ y˚T|òü÷\‘√düVü‰ |ü{≤|ü+#·\T ø±kÕ>±sTT. neTè‘· s¡ø£å≈£î\
>∑T+&Ó˝À¢ >∑TãT\T ãj·T\T<˚]+~.
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT sê>±H˚ Á|ü#·+&É j·TT<ä∆+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~.
neTè‘· s¡ø£å≈£î\T |üø°å+Á<äTì <Ûë{ÏøÏ Ä>∑˝Òø£b˛j·÷s¡T. Ç+Á<äT&ÉT
~ø±Œ\≈£î\qT |ü+|æ+#ê&ÉT. yêfi¯ó¢ z&çb˛j·÷s¡T. >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT
neTè‘·kÕúHêìøÏ yÓfi‚Ô <ëì #·T≥÷º ì+–¬ø>∑dæq n‹ï C≤«\\THêïsTT.
>∑s¡T&ÉT&ÉT yÓ[fl düø£\qB »˝≤\qT |ü⁄øÏÿ≥ã{Ϻe∫à n–ïì ÄsêŒ&ÉT.
nø£ÿ&É <˚e ì]à‘·yÓTÆq ˇø£ j·T+Á‘·#·Áø£+ ‹s¡T>∑T‘√+~. >∑s¡T&ÉT&ÉT
dü+øÏå|üÔ<˚Vü≤+ <Ûä]+∫ #·Áø£+ øÏ+<ä ñqï ñÁ>∑Hê>∑T*ï #·÷#ê&ÉT. yÓ+≥H˚
>∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT yê{Ï ø£fió¯ fl u…s’ T¡ ø¢ y£ T˚ à≥T¢ #˚dæ |ü&>É \
∑ T ‘=øÏÿ|ü{ºÏ neTè‘·+
rdüTø=ì $qTM~Ûø¬ –sê&ÉT.
düTs¡Ms¡T\q+‘ê z&ç+∫, ˇø£ÿ&˚ neTè‘·+ dü+bÕ~+∫q+<äT≈£î
Vü≤] >∑s¡T‘·à+‘·T&çì n_Ûq+~+#ê&ÉT. ªª˙ $»jÓ÷‘ê‡Vü‰ìøÏ, ã˝≤ìøÏ,
216
dü<들yêìøÏ yÓT#·TÃ≈£î+≥THêïqT. es¡+ ø√s¡Tø√µµ nHêï&ÉT.
ªªneTè‘·+ ‘ê>∑≈£îHêï Hê≈£î n»sêeTs¡‘·«+ sêyê*. H˚qT ìqTï
m|ü⁄Œ&É÷ uÛÑøÏÔ‘√ ùd$+#ê*µµ nì esê\T ø√s¡T≈£îHêï&ÉT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT.
esê\T nqTÁ>∑Væ≤+∫ $wüßíe⁄ `
ªª>∑sT¡ ‘·à+‘·T&Ü! ˙e⁄ Hê≈£î yêVü≤q+>±, eTVü‰<Û«ä »+>± ñ+&ÉTµµ
nHêï&ÉT.
ªªeTVü‰Á|ükÕ<ä+µµ nì Äj·Tq≈£î ÁyÓTTøÏÿ >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT
ãj·T\T<˚]b˛‘·T+fÒ Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Ûä+ y˚XÊ&ÉT. >∑s¡T&ÉT&ÉT q$«
ªªz eÁC≤j·TT<Ûeä ÷! ˙e⁄ qH˚ï+ #˚jT· ˝Òe⁄. ˙e⁄ <˚y+˚ Á<äTì Äj·TT<Ûëì$
ø±ã{Ϻ ìqTï nee÷ì+#·qT. Hê ˇø£ÿ áø£qT e÷Á‘·+ |”¬øjYT. qqTï
˙e⁄ Ç+πøMT #˚j·T˝Òe⁄µµ nHêï&ÉT.
ã\yÓTÆq |üsêí\T+&É&É+ e\¢ >∑s¡T&ÉTìøÏ düT|üs¡Tí&Éì ù|s¡T
e∫Ã+~. Ç+Á<äT&çøÏ ≈£L&Ü n‘·ì ã\+ ‘Ó*dæ e∫Ã+~.
ªªìs¡T|üe÷q XÖs¡´+ ø£\yê&Ü! ˙‘√ ùdïVü≤+ #˚j·÷\ì e⁄+~.
˙˝≤+{Ï kÕeTs¡´ú + eT¬se]ø° ˝Ò<Tä . neTs¡T&ç$, n»s¡T&ç$, nõ‘·T&ç$,
ny˚Tj·TT&ç$ ˙¬ø+<äTø£j·÷´ neTè‘·+? Bìï y˚πs yêfi¯fl≈£î Ç#êÃe+fÒ
yêfi¯ófl neTs¡T\ø£+f… >=|üŒyêfi¯flsTTb˛‘ês¡T. n+<äTe\¢ neTè‘êìï me«]ø°
Çe«<äT› Hêπø Ç#ÓÃjYTµµ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT Hê ‘·*¢ <ëdü´+ b˛>=≥º&ÜìøÏ neTè‘·+ ‘Ó∫à ÇkÕÔqì
#Ó b ÕŒqT. á neTè‘· + rdü T ¬ ø [fl dü s êŒ\≈£ î ÇkÕÔ q T. <ëdü ´ +
r]b˛sTT+<äì #Ó|üŒ>±H˚ düsêŒ\T neTè‘·+ ‘êπ>˝À|ü\ ˙e⁄ neTè‘·+
rdæø¬ [¢b˛µµ nHêï&ÉT.
>∑ s ¡ T ‘· à +‘· T &ç eTVü ‰ qTuÛ ≤ yêìøÏ yÓ T ∫à Ç+Á<ä T &É T ªª˙
ã\|üsêÁø£e÷\qT >∑T]+∫ $Hê* #Ó|ü⁄Œµµ nHêï&ÉT.
|üsì¡ +<ä, Ä‘·àdüT‹Ô #˚jT· &É+ eT+∫~ ø±<äT. nsTTHê n&ç>±e⁄
217
ø±ã{Ϻ qqTï >∑T]+∫ #ÓbÕÔqT. ªªá uÛ÷Ñ $Tq+‘·{ï° Hê ã\+‘√ m‹Ô>\ ∑ qT.
¬sø£ÿ\T Ä&ç+∫ eTVü‰düeTTÁ<ëìï ≈£L&Ü ˙{Ï_+<äTe⁄˝≤¢ #·\¢>∑\qT
eTT˝À¢ø±\T á ø£åDy˚T ‹]– sê>∑\qTµµ nHêï&ÉT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT.
n‘·ì X¯øÏÔ kÕeTsêú´\qT ‘Ó\TdüTø=qï Ç+Á<äT&ÉT dü+‘√wæ+∫
ªª˙e⁄ Hê‘√ m|ü⁄Œ&É÷ düK´+>± ñ+&ÉT. Hê n_ÛeT‘·+ HÓs¡y˚sêÃe⁄.
˙≈£î Çwüºy˚T<˚ #Ó|ü⁄Œµµ nqï e÷≥\T $ì`
ªªe÷≈£î nVæ≤‘·+ #˚dæq düsêŒ\T Hê≈£î ÄVü‰s¡+ ø±yê*µµ nì
n&ç>±&ÉT >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT.
ªªdüsπ µµ nHêï&ÉT düTs¡|‹ü .
>∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT ñs¡>∑T\ e<ä›≈£î e∫à neTè‘· ø£\XÊìï <äs¡“¤\
MT<ä ô|{Ϻ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<˚y+˚ Á<äT&ÉT uÛÁÑ <ä+>± ø±bÕ&ÉT‘·Tqï neTè‘êìï ‘Ó∫à MT øÏ#êÃqT.
Hê ‘·*¢ <ëdü´+ r]+~. BìøÏ dü÷s¡´#·+Á<äT\T, n–ï, yêj·TTe⁄\T kÕø£´å +.
MTs¡T X¯óÁuÛÑ+>± kÕïq+ #˚dæ e∫à Bìï rdüTø=+&çµµ.
á $<Ûä+>± |ü*øÏ ‘·*¢ì ‘·q M|ü⁄MT<ä møÏÿ+#·Tø=ì yÓfi≤fl&ÉT.
düsêŒ\T ªªneTè‘êìï eTq+ ‘ê>∑T<ë+ n+fÒ eTq+ ‘ê>∑T<ë+µµ
nqT≈£î+≥÷ kÕïHêìøÏ yÓfi≤fls√ ˝Ò<√ <˚y+˚ Á<äT&ÉT e∫à neTè‘·+ rdüTø=ì
neTsêe‹øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
Hê>∑T\T kÕïq+ #˚dæ e#˚Ãdü]øÏ neTè‘·+ ˝Ò<äT. #˚ùd<˚MT ˝Òø£
neTè‘·+ uÛ≤+&É+ ñqï kÕúq+˝À <äs¡“¤*ï Hêπødü]øÏ Hê\Tø£\T ¬s+&ÉT>±
N*b˛j·÷sTT. n|üŒ{ÏqT+&ç Hê>∑T\≈£î ~«õVüQ«\T nì ù|s¡T ø£*–+~.
neTè‘·+ ñ+#·&É+ e\¢ <äs¡“¤\T |ü$Á‘·eTj·÷´sTT.
X‚ w ü ß &É T
‘·q ‘·*¢, ‘·eTTàfi¯ófl #˚dæq n<Ûäs¡à+ X‚wüß&çøÏ <äT:K+
ø£*–+∫+~. n‘·&ÉT ø£&ÉT ìwü˜‘√ >∑+<Ûä e÷<äq ã<äØe˙ >√ø£s¡í
217
Væ≤eTe+‘ê~ |ü⁄D´kÕúHê\˝À nH˚ø£ düVü≤Ádü esê¸\T ÁãVü≤àqT<˚›•+∫
‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. ÁãVü≤à Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ es¡+ ø√s¡eTHêï&ÉT.
ªªHê ‘·*,¢ düôVA<äsT¡ \T eT÷s¡T˝ â ’… <Ûsä à¡ + ‘·bÕŒs¡T. yê]‘√ bı‘·TÔ
HêøÏwüº+ ˝Ò<äT. ‘·|üdüT‡ #˚dæ X¯Øs¡ uÛ≤sêìï e~˝ÒkÕÔqTµµ nHêï&ÉT X‚wüß&ÉT.
n‘·ì düeTãT~∆ ÁãVü≤à≈£î q∫Ã+~.
ªª˙e⁄ ì‘·´ dü‘·´ <Ûäs¡à ìs¡‘·T&ç$. nìï{Ï˙ uÛÑ]+#˚ <ÛÓ’s¡´+
˙≈£î+~. n+<äTe\¢ uÛÑ÷uÛ≤sêìï ˙y˚ ìwü˜‘√ yÓ÷j·÷*. $q‘êdüT‘·T&ÉT
eTVü‰ã\T&ÉT. $y˚ø£+‘√ n‘·ìì ùdïVæ≤‘·T&ç>± Á>∑Væ≤+#·Tµµ nì
ìjÓ÷–+#ê&ÉT ÁãVü≤à.
yêdüTøÏ eT+‘·Hê\T
‘·*¢ XÊ|ü+ e\¢ »qy˚T»j·TT&ç düsŒ¡ j·÷>∑+˝À q•kÕÔeTH˚ uÛ≤e+
yêdüTøÏ˝À uÛjÑ T· + sπ |æ+~. n‘·&TÉ ◊sêe‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… düôVA<äsT¡ \qT
sê$+∫ $wüDí Vü≤è<äj·T+‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªneTè‘·eT<Ûäq+ »]–q|ü⁄Œ&ÉT eT+<äs¡ eTVü‰ |üsê«‘êìøÏ
‘ê&ÉT>± e⁄qï+<äTe\¢ Hê πø¢X¯+ #·÷∫ neTs¡T\+‘ê ÁãVü≤àqT ÁbÕ]ú+∫
Hê≈£î neTs¡‘·«+, düø£\ uÛÑj·T$yÓ÷ø£åD+ es¡+>± Ç|æŒ+#ês¡T. nsTTHê
düsêŒ\˙ï »qy˚T»j·TT&ç j·÷>∑+˝À q•kÕÔj·TH˚ $wüj·T+ qqTï
ø£\∫y˚k˛Ô+~. <ëìì ‘·|æŒ+#·T≈£îH˚ ñbÕj·T+ @eTT+~?µµ
á e÷≥\T $ì Hê>∑ ≈£îe÷s¡T\T >∑s¡«+‘√ Ç≥¢Hêïs¡T.
ªª»qy˚ T »j· T T&É T #˚ ù d dü s ¡ Œ j· ÷ >±ìøÏ eTqeT+‘ê
$|òüTï+ø£*–<ë›+. n‘·&ÉT <Ûäsêà‘·Tà&ÉT. $Á|ü⁄\˝≤>± yÓ[fl eTq+ n&ç–‘˚
»qy˚T»j·TT&ÉT ‘·|üŒø£ j·÷>∑+ Ä|ü⁄‘ê&ÉT. Ç˝≤+{Ï j·÷>∑+ #˚ùdÔ
ÇVü≤|üsê\˝À #ê˝≤ <√cÕ\T ø£\T>∑T‘êj·Tì ùV≤‘·Te⁄\T #·÷dæ Ä|ü⁄
#˚sTT<ë›+.µµ
á |ü\T≈£î\T $ì Hê>∑≈£îe÷s¡T˝À¢ ãT~∆eT+‘·T˝…’q ø=+<äs¡T
218
Ç˝≤ nHêïs¡T.
ªªÇe˙ï ì»+>± #˚j·T>∑\+ nì e÷Á‘·+ nqTø√ø£+&ç.
eT+Á‘√<䓤e<äVü≤q •K\qT e÷H˚Œ Á|üj·T‘·ï+ #ê˝≤ ø£wüº+.µµ
@˝≤|ü⁄Á‘·T&ÉH˚yê&ÉT ˇø£e÷≥ nHêï&ÉT ªªXÊ|ü$T#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT
‘·*ˇ¢ &ç˝À ìÁ<äb˛‘·Tqï≥T¢>± ñ+&ç H˚qT ø=ìï ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT.
ÁãVü≤à≈£î <˚e‘·\≈£î eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD q&ç∫+~µµ n<˚$T{À #Ó|Œü eTHêïs¡T
Hê>∑T\T.
neTs¡T\T ÁãVü≤à‘√ ªªnj·÷´ ø£Á<äTe #ê˝≤ ìs¡új·TTsê˝…’
<ës¡TDyÓTÆq XÊ|ü$T∫Ã+~. MTs¡÷ yê]+#·≈£î+&Ü ñù|øÏå+#ês¡T. BìøÏ
Á|ürø±s¡y˚T$T{ϵµ nì n&ç>±s¡T.
ÁãVü≤à nHêï&ÉT ªª<äTwüº Hê>∑T\T dü+Vü≤]+|üã&Ü*‡+<˚. düø£\
˝Àø£ Væ≤‘ê#ês¡T˝…’ Á|üdæ<äT∆˝…’q Hê>∑ eTTKT´\T ø±bÕ&Éã&Ü*‡+<˚.
n+<äTe\¢ yêdüTøÏ #Ó˝…¢˝…’q »s¡‘êÿs¡Te⁄≈£î »s¡‘êÿs¡T&ÉH˚ eTVü‰eTTìøÏ
|ü⁄fÒºyê&ÉT düsêŒ\qT s¡øÏåkÕÔ&ÉT. n‘·&ÉT n~Ûø£ ‘˚»dæ«jÓÆTq ÄdæÔ≈£î&ÉT.µµ
á $wüj·T+ @˝≤|ü⁄Á‘·Tì e\¢ ‘Ó\TdüT≈£îqï yêdüTøÏ, $T–*q
düsŒ¡ eTTKT´\T #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ês¡T. yêdüTøÏ n|üŒ{Ï qT+∫ »s¡‘êÿs¡T&ÉT
m|ü⁄Œ&ÉT ô|[fl#˚dTü ≈£î+{≤&Ü nì ø±#·T≈£Lÿs¡TÃHêï&ÉT. »s¡‘êÿs¡T&ÉT ÁãVü≤à
#·s´¡ |ü]bÕ\≈£î&ÉT. m+‘· #Ó|Œæ Hê n‘·&TÉ ô|[fl #˚dTü ø√&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<Tä .
»s¡‘êÿs¡T&ÉT
ˇø£s√E »s¡‘êÿs¡T&ÉT ø=+<äs¡T eTTdüT*ï #·÷∫ ªªÇ˝≤ ‘·\
ÁøÏ+<äT>± ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü HÔ êï¬s+<äT≈£î? Ç~ ≈£L&Ü ‘·|ùü d‡Hê? ì»+>± Bìe\¢
ñ|üjÓ÷>∑+ e⁄+fÒ #Ó|üŒ+&ç H˚q÷ #˚kÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
ªªÇ<˚ + ‘· | ü d ü T ‡ Hêj· T Hê. y˚ T + ø±yê\ì #˚ d ü T Ô H êï+
nqT≈£î+≥THêïyê? n‹ <äT:K+˝À >∑‘´· +‘·s+¡ ˝Òø£ #˚dTü HÔ êï+. m+<äTø£+fÒ
e÷ e+X¯+ ìs¡«+X¯+ nsTT+~. y˚T+ n<Û√˝Àø±\≈£î yÓfi¯óÔHêï+. e÷
218
e+X¯+˝À »s¡‘êÿs¡T&ÉH˚ bÕ|æ |ü⁄{Ϻ ô|[fl #˚dTü ø√ø£ dü+‘êq+ ˝Òø£ eTeTà*ï
á >∑‹ |ü{Ϻ+#ê&ÉT.µµ
»s¡‘êÿs¡T&çøÏ Ç~ $ì C≤* y˚dæ+~. Ä eTTqT\T Ç+ø± Ç˝≤
nHêïs¡T.
ªªj·TeTT&ÉT m\Tø£ ˝≤>± e∫à á #Ó≥Tº y˚fi¯fl˙ï ø=]πøXÊ&ÉT.
ˇø£ÿ y˚s¡T e÷Á‘·+ ñ+~. »s¡‘êÿs¡T&ÉT ô|[fl#˚düT≈£î+fÒ n~ ‘Ó>∑<äT.
y˚T+ }s¡ú«˝Àø±\≈£î b˛‘ê+. ˝Ò<ä+fÒ n~ ‘Ó– y˚T+ n<Û√˝Àø±\˝À
|ü&‘É ê+.µµ
»s¡‘êÿs¡T&ÉT Çã“+~˝À |ü&ܶ&ÉT. ‘·q |æ‘·è|æ‘êeTVüQ\
dæú‹ì#·÷∫ ø±s¡TD´ ∫‘·TÔ&Éj·÷´&ÉT. ªªdüπs Çø£‘·|æŒ+~ø±<äT. $yêVü≤+
#˚dTü ≈£î+<ë+µµ nqT≈£îHêï&ÉT.
ªªnj·÷´! H˚H˚ Ä »s¡‘êÿs¡T&çì. qqTï ø£å$T+#·+&ç. Hê≈£î
ô|[fl#˚düTø√e&É+ Çwüº+˝Ò<äT. nsTTHê $TeTà*ï á dæú‹˝À #·÷∫ H˚H˚
Hê <Ûäs¡à+ HÓs¡y˚sêÃ\ì ìX¯ÃsTT+#êqTµµ. nì »s¡‘êÿs¡T&ÉT #Ó|üŒ>±H˚
eTTqT\T dü+‘√wæ+∫,
ªª»s¡‘êÿs¡T&Ü? m+‘√ |òTü §s¡ìwü‘˜ √ ‘·|dü Tü ‡#˚d,æ j·T»„j÷· >±<äT\T
#˚dæ ≈£L&Ü n|ü⁄Á‘·≈£î\sTTq yêfi¯fl≈£î eT+∫>∑‘·T\T ˝Òe⁄. dü‘·TŒÁ‘·T\qT
ã&Édæ <Ûsä à¡ + ‘·|Œü ≈£î+&Ü, ñ‘·eÔ TT\T bı>∑T&ÉT‘·T+&˚ Ä J$‘·yT˚ J$‘·+.
n+<äTe\¢ ˙e⁄ dü‘·‡+‘êq+ bı+~ e÷≈£î }s¡∆«>∑‘·T\T \_Û+#˚≥≥T¢
#ÓsTT´µµ nHêïs¡T.
ªªn˝≤π>. Hêù|πs ø£*–e⁄+&˚ <ëìHÓ’‘˚ H˚qT ô|fi≤fl&É‘êqTµµ nì
ù|N ô|{≤º&ÉT. »s¡‘êÿs¡T&ÉT. n˝≤+{Ï ø£q´ø√dü+ nH˚«wæ+#·kÕ>±&ÉT.
‘·q ÇcÕºìøÏ nqT>∑TDyÓTÆq ø£q´ uÛÑ÷˝Àø£+˝À mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·˝Ò<äT.
Ç˝≤ »s¡‘êÿs¡T&ÉT nH˚«wæ+#˚ $wüjT· + ‘Ó*dæ yêdüTøÏ ‘·q #Ó˝\ ¢… T
»s¡‘êÿs¡Te⁄qT Äj·Tq <ä>∑Z]øÏ rdæ¬øfi≤fl&ÉT.
219
ªªMT ≈£î\+ <Ûqä ´eTsTT+~. e÷ ≈£î\+ ø£è‘ês¡eú TsTT+~. nj·÷´
»sê‘êÿs¡÷! »>∑HêàqT´&Ü. á ø£q´qT d”«ø£]+#·Tµµ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
ÄyÓTqT dü+‘√wü+‘√ ô|[fl#˚düT≈£îHêï&ÉT »s¡‘êÿs¡T&ÉT. ªªHê≈£î
˙e⁄ m|ü⁄Œ&Ó’Hê nee÷q+ #˚XÊe+fÒ ìqTï e~* yÓ[flb˛‘êqTµµ nì
#ÓbÕŒ&ÉT uÛ≤s¡´‘√, ªªÇ<˚$TÁ{≤u≤ã÷µµ nqTø=ì ø£‹Ô MT~ kÕeTT˝≤>±
ø±|ü⁄s¡+ kÕ–+∫+~ »s¡‘êÿs¡Te⁄. ìj·Te÷\qT K∫Ñ·+>± bÕ*+#˚
uÛÑs¡ÔqT #·÷∫ Ä u≤*ø£ >∑&É>∑&É eDT≈£î‘·÷ πssTT+ãefi¯ófl |ü]#·s¡´\T
#˚dæ+~.
ˇø£s√E »s¡‘êÿs¡T&ÉT |ü>\ ∑ T ìÁ<äuÀ‘·THêï&ÉT. dü÷s¡T´&Éd$Ôü T+#˚
y˚fi¯ nsTT+~. dü+<Ûë´e+<äHêìøÏ ÄÁX¯eTyêdüT\+‘ê yÓfi¯óÔHêïs¡T.
»s¡‘êÿs¡Te⁄ <Ûäs¡àdü+<˚Vü≤+˝À |ü&ç+~. dü+<Ûä´yês¡Ã≈£î+fÒ <Ûäs¡à˝À|ü+.
ìÁ<ä˝Ò|æ‘˚ m+<äT≈£î ìÁ<ëuÛÑ+>∑+ #˚XÊe⁄ n+{≤πsyÓ÷. ø√|ü+ eùdÔ sê˙.
<Ûäs¡à˝À|ü+ ø±≈£L&É<äT nqTø=ì ìÁ<ä˝Ò|æ+~.
ªªHê ìÁ<ä m+<äT≈£î #Ó]#êe⁄µµ nì ø√|æ+#ê&É‘·&ÉT. uÛÑj·T+‘√
eDT≈£î‘·÷ »s¡‘êÿs¡Te⁄ `
ªªdü÷s¡T´&ÉT ndüÔ$TdüTÔHêï&ÉT. MTs¡T dü+<Ûë´e+<äq+ #Ój·÷´*
ø£<ëµµ n+~.
ªªH˚qT y˚T˝§ÿH˚es¡≈£î dü÷s¡T´&˚ y˚∫ e⁄+{≤&ÉT. ˙e⁄ Hê≈£î
nee÷q+ #˚XÊe⁄. H˚qT yÓfi¯óÔHêïqT. ˙≈£î dü÷s¡´Á|üuÛ≤ düe÷qT&Ó’q
|ü⁄Á‘·T&ÉT<äsTTkÕÔ&ÉT. ˙e⁄ ˙ nqï e<ä›≈£î yÓfi¯óflµµ nì #Ó|æŒ »s¡‘êÿs¡T&ÉT
‘·|üdüT‡≈£î yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
»s¡‘êÿs¡Te⁄ ‘·q nqï yêdüTøÏ e<ä›≈£î e∫à ‘·q eè‘êÔ+‘·+
n+‘ê #Ó|æŒ+~. Ç˝≤ e⁄+&É>± >=|üŒ ‘˚»düT‡‘√ Äd”Ô≈£î&ÉT |ü⁄{Ϻ
»s¡‘êÿs¡Te⁄≈£î dü+‘√wü+ ø£*–+#ê&ÉT. #·´eqdüT‘·T&Ó’q Á|üeT‹‘√ ø£*dæ
düø\£ y˚<ä y˚<ë+>±\T, XÊÁkÕÔ\T #·~yê&ÉT. Äd”≈Ô î£ &ÉT |üse¡ T kÕ‹Ô«≈£î&Éì
219
ù|s¡T ‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT.
|üØøÏå‘·TÔ≈£î XÊ|ü+
Ç~˝≤ e⁄+&É>± »qy˚T»j·TT&ÉT ‘·q »q≈£î&ÉT ‘·ø£å≈£îì e\¢
#·ìb˛j·÷&ÉH˚ $wüj·T+ ñ<ä+≈£î&ç e\¢ ‘Ó\TdüTø=ì
Ç+ø± $esê\T ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ eT+Á‘·T\qT |æ*|æ+∫`
ªªe÷ ‘·+Á&ç m˝≤ #·ìb˛j·÷&√ MT≈£î ‘Ó\TdüTø£<ë? <ëìì
dü$düÔs¡+>± ‘Ó\|ü+&çµµ nì n&ç>±&ÉT. yêfi¯ófl #Ó|üŒkÕ>±s¡T.
|üØøÏå‘·TÔ n_ÛeTqT´&çøÏ, ñ‘·Ôs¡≈£î »ìà+#ê&ÉT. <Ûäsêàs¡úø±e÷\T
‘·|üŒ≈£î+&Ü Á|ü»*ï #·ø£ÿ>± s¡øÏådü÷Ô ns¡yÓ’ @fi¯ófl |ü]bÕ*+#ê&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE ˝≤>± |üØøÏå‘·TÔ≈£L&Ü ˇø£kÕ] y˚≥ø£ì yÓfi≤fl&ÉT. ˇø£
eTè>∑+ yÓ+≥ã&ç eTVü‰<Ûqä Ts¡sú T¡ &Ó’ s¡TÁ<äT&ç˝≤>± yÓfi≤fl&ÉT. |üØøÏ‘å T· Ô y˚dqæ
u≤D+ eTè>±ìøÏ ‘·–*+~. ø±ì n~ m{À yÓ[flb˛sTT+~. |üØøÏå‘·TÔ≈£î
X¯MT≈£î&ÉH˚ eTTì ø£ì|æ+#ê&ÉT.
ªªeTT˙+Á<ë! u≤D+‘√ u≤≥T ˇø£ eTè>∑+ e∫Ã+~. ˙y˚yÓTÆHê
#·÷#êyêµµ nì n&ç>±&ÉT sêE.
Ä eTTì eTÚqÁe‘·T&ÉT ø±ã{Ϻ e÷{≤¢&É˝Ò<äT. sêE≈£î ø√|ü+
e∫Ã+~. nø£ÿ&˚ #·∫Ã|ü&eç ⁄qï bÕeTTqT $+{Ïø=q‘√ rdæ Ä eTTì yÓT&É˝À
y˚dæ Vü≤dæÔHê|ü⁄s¡+ yÓ[¢b˛j·÷&ÉT |üØøÏå‘·TÔ.
X¯MT≈£î&ç |ü⁄Á‘·T&ÉT X¯è+–. Ä eTTì ÁãVü≤àqT>∑÷]à |òüT§s¡‘·|ü+
#˚düTÔHêï&ÉT. n‘·ìøÏ $|üØ‘·yÓTÆq ø√|ü+. ‘·q ‘·+Á&ç yÓT&É˝À |üØøÏå‘·TÔ
bÕeTT y˚dæb˛sTTq dü+>∑‹ ø£èX¯ó&ÉH˚ eTTìe\¢ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT.
ªª»qdü+#ês¡+˝Òì n&É$˝À $õ‘˚+Á~j·TT&Ó’ eTÚqÁe‘·+‘√
‘·|dü Tü ‡ #˚dTü qÔ ï eTVü‰eè<äT&∆ TÉ Hê ‘·+Á&ç. n˝≤+{ÏyÏ ê&çì nee÷ì+∫q
|üØøÏå‘·T&ÉT @&ÉT s√E\ ˝À|ü\ ‘·ø£åø£ $cÕ–ïøÏ <ä>∑Tú&Ó’ j·TeT˝Àø±ìøÏ
b˛‘ê&ÉTµµ nì XÊ|ü$T#êÃ&ÉT X¯è+–.
220
‘·sê«‘· ‘·+Á&ç<>ä ]Z∑ øÏ yÓfi≤fl&ÉT. #·∫Ãq bÕeTT X¯MT≈£îì yÓT&ÉqT+∫
ˇ&çes¡≈î£ y˚˝≤&ÉT‘·÷e⁄+~. nsTTHê Äj·Tq e÷Á‘·+ ìX¯Ã\+>± ‘·|dü Tü ‡
#˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT. X¯è+– Ä bÕeTTqT rdæbÕs¡yX˚ Ê&ÉT, n|ü⁄Œ&ÉT X¯MT≈£î&ÉT
ø£fi¯ófl ‘Ó]#ê&ÉT. ø£fi¯fl˝À¢ ˙fi¯ófl ≈£î≈£îÿ≈£îì X¯è+– ‘êqT Ç∫Ãq XÊbÕìï
>∑T]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT, X¯MT≈£î&çøÏ u≤<Ûä ø£*–+~. ªªÁø√<Û+ä |üìøÏsê<äT Hêj·THê.
n~ ‘·|dü Tü ‡qT, nDÏe÷~ >∑TD≤\qT b˛>=&ÉT‘·T+~. Áø√<Û+ä <Ûsä à¡ ÁøÏjT· \qT
u≤~ÛdüTÔ+~. ‘·|üdæ«øÏ Áø√<Ûä+ |üìøÏsê<äT. ø£åe÷>∑TD+ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT ‘·|üdüT‡
e´s¡+ú . sêE s¡ø+åÏ #·øb£ ˛‘˚ eTq+ @yÓTbÆ ˛‘ê+ #Ó|⁄ü Œ. uÛsÑ ‘¡ · ≈£î\ |ü$Á‘·T&Óq’
|üØøÏå‘·TÔ kÕe÷qT´&ÉT ø±&ÉT. @<√ y˚≥ e´düq+ e\¢ n|ü]$T‘·yÓTÆq
Äø£* e\¢ ‘Ó*j·Tø£ n˝≤ #˚XÊ&ÉT. ˙e⁄ Ç∫Ãq XÊbÕìï yÓq≈£îÿ rdüT≈£î+fÒ
eT+∫~µµ nHêï&ÉT.
ªªø√|ü+ ø=B› H˚qT n˝≤ ø£sƒ√s¡+>± |ü*ø±qT. Hê e#·q+
nyÓ÷|òüTyÓTÆ+~. <ëìï ‘·|æŒ+#·&ÜìøÏ kÕ<Ûä´+ ø±<äTµµ nHêï&ÉT X¯è+–.
X¯MT≈£î&ÉT #ê˝≤ u≤<Û|ä &ü ç >ös¡eTTKT&ÉH˚ •wüß´&çì |æ*∫ Ç<ä+‘ê
|üØøÏå‘·TÔ≈£î #Ó|æŒ ‘·ø£å≈£î&ç u≤]qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø√e\dæ+<äì #Ó|ü⁄Œµµ nì
|ü+|æ+#ê&ÉT.
á $wüj·T+ $q>±H˚ |üØøÏå‘·TÔ #ê˝≤ $#ê]+#ê&ÉT. X¯MT≈£îì
<Ûsä à¡ ãT~∆øÏ dü+‘√wæ+#ê&ÉT, X¯è+– XÊbÕìøÏ uÛj Ñ T· + #Ó+<ë&ÉT. eT+Á‘·T\‘√
eT+‘·Hê\T »]|æ Ä‘·às¡øD å£ ø√dü+ @ø£d+Ôü uÛ+Ñ y˚T&É ø£{+ºÏ ∫ sêÁ‹+ãefi¯ó
fl <ëì˝ÀH˚ ø±|ü⁄s¡eTTHêï&ÉT. $wü+ b˛>=fÒº >=|üŒ $wüyÓ’<äT´\qT <ä>∑Zπs
ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
‘·ø£å≈£î&ÉT X¯è+– XÊ|ü+ Á|üø±s¡+ |üØøÏå‘·T&ç <ä>∑Z]øÏ yÓfi¯fl&É+
m˝≤>±? nì Ä˝À∫+#ê&ÉT.
Ç~Ç˝≤e⁄+&É>± ø£X¯´|ü⁄&ÉH˚ ÁãVü≤à]¸øÏ á XÊ|ü+ $wüj·T+
‘Ó*dæ+~. Äj·Tq≈£î bÕeTT\e\¢ #·ìb˛sTTqyê]ì ã‹øÏ+#˚ dü+Je˙
220
$<ä´ ‘Ó\TdüT. ªª|üØøÏå‘·TÔqT H˚qT ã‹øÏkÕÔqT.µµ nì ø£X¯´|ü⁄&ÉT
ãj·T\T<˚sê&ÉT. ªª|üØøÏå‘·TÔ uÛÑ÷$Tq+‘·{Ïì s¡øÏå+#˚ <Ûäsêà‘·Tà&ÉT. n‘·ìï
s¡øÏåùdÔ ø°]Ô <ÛäqeTT, <Ûäs¡àeTT \_ÛkÕÔsTTµµ nqT≈£îHêï&ÉT. Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT.
eT<Û´ä ˝À eè<ä∆ $Á|ü⁄ì y˚w+ü ˝À ‘·ø≈å£ î£ &ÉT m<äTs¡j÷· ´&ÉT. ªªkÕ«MT
mø£ÿ&ÉøÏ yÓfi¯óflHêïs¡T.µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªª‘·ø£å≈£î&ÉH˚yê&ÉT |üØøÏå‘·TÔqT ø£s¡TkÕÔ&É≥. H˚qT eT+Á‘·ã\+‘√
n‘·ìï s¡øÏåkÕÔqTµµ nHêï&ÉT ø£X¯´|ü⁄&ÉT.
ø£X¯´|ü⁄&ÉT |üØøÏå‘·TÔqT s¡øÏåkÕÔqì #Ó|üŒ&É+ $ì ‘·ø£å≈£î&ÉT q$«
ªª|æ&ÉT>∑T|ü&ܶ Áã‘·T≈£î‘êπsyÓ÷>±ì H˚qT ø±≥T y˚ùdÔ Áã‘·ø£&É+ nkÕ<Ûä´+µµ
nHêï&ÉT.
ªª˙ eT+<äT\T, eT+Á‘ê\T Hê <ä>∑Zs¡ |üì #Ój·T´e⁄. ø±yê\+fÒ
Çø£ÿ&ç |ü≥ eèøå±ìï ø±≥T y˚kÕÔqT. Bìì ã‹øÏ+#·T#·÷<ë+µµ nì ≈£L&Ü
düyê\T #˚XÊ&ÉT.
‘·≈îå£ ≈£î&ÉT ø±≥T yÓjT· ´>±H˚ ì+–<ëøÏjT· Tqï e≥ eèø£+å ø£D å +˝À
uÛÑdüàyÓTÆb˛sTT+~. ø£X¯´|ü⁄&ÉT yÓ+≥H˚ ã÷&ç<äqT b˛>∑T#˚dæ eT+Á‘·‘·+Á‘·
X¯øÏÔ‘√ m|üŒ{Ï˝≤ eèøå±ìï ã‹øÏ+#ê&ÉT. ‘·ø£å≈£î&ÉT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.
ªªeTT˙+Á<ë! ˙ X¯øÔÏ #ê˝≤ >=|üŒ~. nsTT‘˚ ø√|ü+‘√ XÊ|ü+ Ç∫Ãq
eTT˙+Á<äT&ç e÷≥\T e÷Á‘·+ e´s¡ú+ø±e⁄. |üØøÏå‘·TÔ Ç#˚à <Ûäq+ø£+fÒ
m≈£îÿe <Ûäq+ H˚ìkÕÔqT. ˙e⁄ yÓ[flb˛µµ nHêï&ÉT. ø£X¯´|ü⁄&ÉT ~e´X¯øÏÔ‘√
ª»]π>~ »s¡>∑ø£ e÷q<äTµµ nì ‘Ó\TdüTø=ì ‘·ø£å≈£î&ç∫Ãq <Ûäq+ rdüTø=ì
yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ªªyê[fl<ä]› e÷≥\T MT¬ø˝≤ ‘Ó\TdüTµµ nHêï&ÉT »qy˚T»j·TT&ÉT.
ªªá eP] qT+∫ ˇø£&ÉT ø£f…º\ ø√dü+ Ä eèø£å+ møÏÿ <ëì‘√
u≤≥T <ä>∑T∆&Ó’ eT∞fl <ëì‘√ u≤fÒ Je bı+<ë&ÉT. n‘·qT #Ó|üŒ>± á
221
$wüj÷· \˙ï ‘Ó*XÊsTTµµ nHêïs¡T eT+Á‘·T\T.
m˝≤¬ > ’ ‘ ˚ H ˚ + ø£ X ¯ ´ |ü ⁄ DÏ í ‘· ø £ å ≈ £ î &É T |ü + |æ y ˚ d æ yÓ + ≥H˚
Hê>∑≈£îe÷s¡T\qT |æ*∫ ªªMTs¡T $Á|ü⁄\ y˚wü+‘√ |üP\T, |üfi¯ófl rdüTø=ì
|üØøÏå‘·TÔ <ä>∑Z]øÏ yÓfi¯fl+&çµµ nHêï&ÉT.
|üØøÏå‘·T yê]ì kÕ<äs¡+>± ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. yê]øÏ dü‘êÿsê\T
#˚dæ, yês¡T Ç∫Ãq |üfi¯ófl ‹Hê\H˚ ø√]ø£‘√ <ä>∑Zs¡ ñqï eT+Á‘·T\≈£î,
#·T{≤º\≈£î, $TÁ‘·T\≈£î ø=ìï |òü˝≤\+~+#ê&ÉT ªªÇ+πø+, dü÷s¡T´&ÉT
ndüÔ$TdüTÔHêï&ÉT. eTTì #Ó|æŒq >∑&ÉTe⁄ nsTTb˛e∫Ã+~ Ç+πø+
uÛj
Ñ T· +˝Ò<Tä µµ nHêï&ÉT.
‘êq÷ ˇø£ |ò\ ü + #˚‹øÏ rdüT≈£îHêï&ÉT. $Á|ü⁄\T ‘Ó∫Ãq |ü+&ÉT˝À
‘·ø£å≈£î&=ø£ |ü⁄s¡T>∑T s¡÷|ü+˝À ñHêï&ÉT. #·÷düTÔ+&É>±H˚ Ä |ü⁄s¡T>∑T \ø£ÿ
s¡+>∑T bÕeTT>± ô|]–b˛sTT+~. $cÕ>∑Tï\T ø£øÏÿ+~. |üØøÏå‘·TÔqT
ø£s∫¡ yÓ[flb˛sTT+~. nø£ÿ&É ñqïyês¡+<äs÷¡ ~Á>±“¤+‘·T\j·÷´s¡T. |æ&TÉ >∑T
|ü&çq≥¢sTT mø£ÿ&çyês¡ø£ÿ&É #Ó˝≤¢#Ó<äs¡j·÷´s¡T. Ä @ø£düÔ+uÛÑVü≤s¡à´+
$cÕ–ïøÏ <ä>yú∑ TÓ bÆ ˛sTT+~.
Ç˝≤ »qy˚T»j·TT&çøÏ n‘·ì eT+Á‘·T\T |üØøÏåqàVü‰sêE ø£<∏äqT
dü$düÔs¡+>± #ÓbÕŒs¡T.
dü s ¡ Œ j· ÷ >∑ +
eT+Á‘·T\T Ç+ø± »qy˚T»j·TT&ç‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T. ªªsêC≤! ˙
‘·+Á&ç Ç˝≤ nø±\eTs¡D+ #Ó+<ä&eÉ TTe\¢ ˙e⁄ u≤\´+˝ÀH˚ sê»´uÛ≤s¡+
d”«ø£]+#ê*‡ e∫Ã+~. ˙e⁄ <Ûäs¡à e÷s¡Z+ $&Ée≈£î+&Ü Á|ü»\qT #·ø£ÿ>±
|ü]bÕ*düTÔHêïe⁄. j·T»„j·÷>±<äT\T #˚düTÔHêïe⁄. >∑TD dü+|ü<ä˝À ˙≈£î
me«s¡÷ düe÷qT\T ˝Òs¡T. ‘·ø£å≈£î&ÉT ˇø£ eTTì e÷≥\T |ü≥Tºø=ì ˙
‘·+Á&çøÏ Ç+‘·{Ï n|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT. ˙e⁄ düs¡Œj·÷>∑+ #˚dæ ‘·ø£åø±~
düsêŒ\ìï+{Ï˙ n–ï˝À <äVæ≤+#·Tµµ.
221
 á dü\Vü‰ $ì »qy˚T»j·TT&ÉT ø√dü+ Á|ü»«]\¢>± düs¡Œj·÷>∑+
#˚j·÷\ì ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT. |ü⁄s√Væ≤‘·T\qT, j·÷>∑ ìs¡«Vü≤D ø√dü+
ãTT‹«E\qT s¡|æŒ+∫ `
ªª‘·ø£å≈£î&ÉT ‘·q $cÕ–ï‘√ Hê ‘·+Á&çì m˝≤ <äVæ≤+#ê&√ H˚q÷
n‘·&çì, n‘·&ç $TÁ‘· u≤+<Ûäe⁄\qT n–ï˝À <äVæ≤+#ê*. Bìe\¢
dü«s¡Z˝Àø£>∑‘·T&Ó’q Hê ‘·+Á&çøÏ, ñ<ä+≈£î&çøÏ dü+‘√wü+ ø£\T>∑T‘·T+~µµ
nHêï&ÉT.
ªªdüs¡Œj·÷>∑+ nqï<ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q XÊÁdüÔ+ @eTsTTHê
e⁄+<ëµµ nì ≈£L&Ü n&ç>±&ÉT.
ªªá düsŒ¡ j·÷>∑+ ˙ø√düyT˚ @s¡Œ&ç+~. eT¬se«s¡÷ Bìì #ÓjT· ´s¡T.
Bìï >∑T]+∫ y˚TeTT $HêïeTTµµ nHêïs¡T ãTT‹«E\T.
»qy˚T»j·TT&ÉT düs¡Œj·÷>±ìøÏ nìï @sêŒ≥T¢ #˚XÊ&ÉT.
düs¡Œj·÷>±ìøÏ »qy˚T»j·TT&ÉT düs¡«düqï<äT∆&ÉT ne⁄‘·÷ e⁄+fÒ
yêdüTÔ $<ë´ ì|ü⁄DT&Ó’q ˇø£ bÂsêDÏ≈£î&ÉT e∫à ªªá j·TC≤„ìï eTVü‰
|ü⁄s¡Twüß\T »]|ædü÷Ô e⁄Hêï Ç~ |üP]Ô ø±<äT eT<Ûä´˝ÀH˚ Ä–b˛‘·T+~µµ
nHêï&ÉT.
»qy˚T»j·TT&ÉT $#·*‘·T&Éj·÷´&ÉT. >=|üŒ >=|üŒ eTTqT\qT
j·T»„+ »s¡|ü&ÜìøÏ ìjÓ÷–+#ê&ÉT. #·+&É uÛ≤s¡Ze⁄&ÉH˚ eTTì ôVA‘·>±,
|æ+>∑fió¯ &ÉT n<Û«ä s¡T´&ÉT>±, yê´dü yÓX’ +¯ bÕj·Tq ô|’\ C…$’ Tì düTeT+‘·TX¯ó
ø£ øö•ø£ øö+&çq´ <˚e\ Hês¡<ä <˚eX¯sêà~ eTVü‰eTTqT\T dü<ädüT´\T>±
j·÷>∑+ yÓTT<ä\sTT+~. j·÷–ï≈£î\T ˙˝≤+ãs¡ <Ûës¡T˝…,’ bı>∑#÷· ]q mÁs¡{Ï
ø£fi¯fl‘√ n–ïø±s¡´+ ìs¡«]Ô+#ês¡T. yê] eT+Á‘·ôVAeT+ e\¢ $eX¯ó˝…’q
düs¡ŒsêE\T ˇø£] H=ø£s¡T |æ\T#·T≈£î+≥÷, n~Ûø£ uÛÑj·÷+<√fi¯q\‘√
≈£î+&Ü–ï˝À |ü&ÉkÕ>±s¡T.
ÄHê{Ï düs¡Œj·÷>∑+˝À nìï s¡ø±\ düsêŒ\T e∫à ÄVüQ‹
222
ø±kÕ>±sTT. yê{Ï˝À yêdüTøÏ ≈£î\+˝À |ü⁄{Ïqº $, ‘·øøå£ £ ≈£î\+˝À |ü⁄{Ïqº $,
◊sêe‘· ≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻq$, øös¡e´ ≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻq$, <Ûäè‘·sêÁwüº
≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻq$ ñHêïsTT. Ä düsêŒ\T |ü&ÉT‘·T+fÒ Ä X¯ã›+, n$
ø±\T‘·÷ e⁄+fÒ Ä X¯ã+› , >±* #˚ùd X¯ã+› n˙ï #˚] ì+–, H˚\ uÛj Ñ T· +ø£s¡
X¯u≤›\‘√ ì+&çb˛sTT+~.
‘· ø £ å ≈ £ î &ç ø Ï uÛ Ñ j · T + |ü ≥ Tº ≈ £ î +~. ‘· q e\¢ H ˚ Ç<ä + ‘ê
»s¡T>∑T‘·÷e⁄+~. yÓ+≥H˚ n‘·qT Ç+Á<äT&ç <ä>∑Z]øÏ |üs¡T¬>{≤º&ÉT. ªªkÕ«MT
qqTï s¡øÏå+#·T, s¡øÏå+#·T, s¡øÏå+#·Tµµ nì |ü<˚ |ü<˚ y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT.
yêdüTøÏ˝≤+{Ï düsêŒ\≈£î düsŒ¡ j·÷>∑+ e\¢ uÛj Ñ T· + ˝Ò<Hä ˚ $wüjT· +
Ç+Á<äT&çøÏ n+‘·≈î£ eTT+<˚ ‘Ó\TdüT. n+<äTe\¢ ªªuÛj Ñ T· |ü&≈É î£ ‘·øøå£ ±! ˙πø+
ø±<äTµµ nHêï&ÉT.
düs¡Œj·÷>∑+ ì\T|ü⁄<ä\
yêdüTøÏ ‘·q ≈£î\+yês¡+‘ê j·T»„+˝À |ü&ç <ä>e∆∑ Te⁄‘·T+fÒ #ê˝≤
<äT:œ+#ê&ÉT. #Ó˝…¢\T »s¡‘êÿs¡e⁄ e<ä›≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
ªªeTq ≈£î\eT+‘ê q•düTÔqï~. BìøÏ dü«dæÔ#Óù|Œ nedüs¡+ ñ
+~. Äd”Ô≈£î&ÉT Ç+ø£ dæ<ä∆|ü&Ü*µµ nHêï&ÉT. »s¡‘êÿs¡Te⁄ nqï e÷≥\T
Ä*+∫+~. yêdüTøÏ Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª‘·b˛ã\+˝À Äd”≈Ô î£ &ÉT #ê˝≤ >=|üŒyê&Éj÷· ´&ÉT. Ç‘·ì e#·q+
nyÓ÷|òüT+. ÁãVü≤à≈£L&Ü Ç‘·ìe\¢H˚ düs¡Œj·÷>∑+ ì\TdüTÔ+<äì #ÓbÕŒ&ÉT.
»s¡‘êÿs¡T eTVü‰eTTì‘√ ˙≈£î $yêVü≤+ #˚dæ+~ ≈£L&Ü Ç+<äTø√düy˚T.µµ
»s¡‘êÿs¡Te⁄ ‘·q ≈£îe÷s¡Tì #·÷∫ ªªHêj·THê ˙ y˚Tqe÷eT
#Ó|æŒqe÷≥\T $Hêïe⁄ø£<ë. Äj·Tq #Ó|æŒq≥T¢ #ÓsTT´µµ n+~.
ªª$~Û eXÊq düsêŒ\T j·÷>∑+˝À q•+#ês¡T ø±ì Çø£ MT<ä≥
e÷Á‘·+ ø£Á<ä÷düT‘·T\qT q•+#· ìe«qT. j·÷>±ìï Ä|ü⁄‘êqTµµ nHêï&ÉT.
Äd”Ô≈£î&ÉT düø£\ y˚<ä y˚<ë+>∑ bÕs¡+>∑‘·T˝…’q $Á|ü⁄\‘√u≤≥T
222
»qy˚T»j·TTì düs¡Œj·÷>±ìøÏ e#êÃ&ÉT. n‘·ì <˚Vü≤ø±+‹e\¢ düuÛ≤düú*
n+‘ê yÓ*–b˛sTT+~. dü«dæÔ e#·q |üPs¡«ø£+>± Äd”Ô≈£î&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª»>∑ ~ «U≤´‘· »qy˚ T »j· ÷ ! ˙e⁄ sê»]¸ $ . <Û ë s¡ T D°
Á|ü»\q+<ä]˙ <äj·T‘√, <Ûäs¡à+‘√ bÕ*düTÔHêïe⁄. <Ûäs¡àE&ÉT, uÛÑ^s¡<ÛäT&ÉT,
e÷+<Ûë‘·, sêeTT&ÉT, $»j·TT&ÉT yÓTT<ä˝…’q yêfi¯fl˝≤>± ˙eP dü<äTZD≤\T
ø£*–q yê&ç$. bÕ+&Ée ≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻ mH√ï j·TC„j·÷>±\T #˚XÊe⁄µµ.
á bı>∑&\ ÔÉ ‘√ »qy˚T»j·TT&ÉT bı+–b˛j·÷&ÉT.
Äd”Ô≈£î&ÉT »qy˚T»j·TT&ç‘√ Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT :
ªªq\T&ÉT, <Ûäs¡àsêE, Á|üC≤|ü‹, j·TeTT&ÉT, ø£èwüßí&ÉT yÓTT<ä˝…’q
yês¡T Ç+‘·≈£îeTT+<äT mH√ï j·TC≤„\T #˚XÊs¡T. ne˙ï ˙e⁄ #˚düTÔqï
eTH√»„yÓTÆq j·T»„+˝≤+{Ïy˚. ˙e⁄ ìj·T$T+∫q ãTT‹«E\T e÷Á‘·+
‘·≈î£ ÿe yêsê? ñ‘·eÔ TT\T, ˝Àø£+#˚‘· bı>∑&\ ÔÉ +~q yês¡T, ‘·b˛<Ûqä T\T,
nqTÁ>∑V≤ü ìÁ>∑V≤ü X¯øjÔÏ T· T≈£î\
Ô T, ÁãVü≤à düe÷qT\T, düs«¡ $<ä´\˝À yês¡T
ãèVü≤düŒ‹ ø£qï >=|üŒyês¡T. <Ûäs¡àeT÷]ÔjÓÆTq yê´düeTT˙+Á<äTì e+{Ï
eTVü‰eTTì ˙ j·÷>±ìøÏ dü<dä Tü ´&É+fÒ Ç+ø± <ëì eTVæ≤eT y˚sπ #ÓbÕŒ˝≤?
n–ï<˚e⁄&ÉT ˙≈£î m|ü⁄Œ&É÷ Á|üdüqTï&˚. ˙≈£î Ä <˚e⁄&ÉT eTH√s¡<Ûë\T
rs¡TkÕÔ&ÉT, |ü⁄D´|òü˝≤\T ÇkÕÔ&ÉTµµ.
á $<Ûä+>± »qy˚T»j·TT&çì, n‘·ì j·TC≤„ìï, ãTT‹«E\qT,
dü<ädüT‡\qT, n–ïì bı–&˚dü]øÏ nø£ÿ&É ñqïyês¡+<ä]ø° dü+‘√wü+
ø£*–+~. »qy˚T»j·TT&ÉT Äd”Ô≈£îì‘√ ªªeTT˙+Á<ë! ˙≈£î @~ ÇwüºyÓ÷
#Ó|ü⁄Œ <ëìï ÇkÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
ªªdü‘·´yêø£´+ |ü]bÕ*+#·&É+˝À ˙≈£î kÕ{Ï mes¡÷ eTVü‰sêC≤,
˙e⁄ <äj·÷eTj·TT&ç$. Hê ã+<ÛäTe⁄\qT ø±bÕ&ÉT, düs¡Œj·÷>∑+
ì*|æysÓ TT´µµ nHêï&ÉT Äd”≈Ô î£ &ÉT.
ªªÇ˝≤+{Ï $•wüº $Á|ü⁄ìøÏ @+ Ç∫ÃHê ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äT. <ëìe\¢
223
nø£åj·TeTe⁄‘·T+~ ø±ì ø£åj·T+ ø±<äTµµ nì nø£ÿ&çøÏ e∫Ãqyês¡+‘ê
»qy˚T»j·TT&çøÏ q#·ÃC…bÕŒs¡T.
»qy˚T»j·TT&ÉT düs¡Œj·÷>∑+ ì*|æy˚XÊ&ÉT.
n|üŒ{Ïπø eTTìeTTKT´\ eT+Á‘· e÷Vü≤‘·à´+ e\¢ ‘·ø£å≈£î&ÉT
$cÕ>∑Tï\T ø£≈£îÿ‘·÷ <ëyê–ï ˝≤>± Á|ü»«*dü÷Ô y˚T|òüTe÷s¡Z+˝À
‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. eT]ø=ìï ø£D å ≤˝À¢ ‘·ø≈å£ î£ &ÉT ôVAe÷–ï˝À |ü&bç ˛j˚Tyê&˚
Äd”Ô≈£î&ÉT ªªÄ>∑ej·÷´ ‘·ø£åø±! ˙πø+ uÛÑj·T+ ˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT.
ªª‘· * ¢ Ç∫Ãq XÊ|ü + e\¢ dü s ¡ Œ j· ÷ >∑ + ˝À |ü & ç
eTè‘·T´yê‘·|ü&Ée\dæq düsêŒ\qT s¡øÏå+∫q eTVü‰‘·Tà&ÉT á Äd”Ô≈£î&ÉTµµ
nì nø£ÿ&ç dü<ädüT‡\+‘ê dü+‘√wü+‘√ ø°]Ô+#ês¡T.
ªª»s¡‘êÿs¡T eTT˙+Á<äT&çøÏ »s¡‘êÿs¡Te⁄≈£î »ìà+∫q Äd”Ôø£
eTVü‰eTT˙es¡Tì ‘·\#·T≈£î+fÒ »qT\≈£î düs¡ŒuÛÑj·T+ ñ+&É<äTµµ nì
≈£L&Ü eTTqT\T es¡+ Ç#êÃs¡T.
eTVü‰uÛ≤s¡‘· eTVæ≤eT
dü÷‘·T&ÉT ô|’ ø£<∏ä\T #Ó|ü⁄Ô+fÒ XÖqø±~ eTVü‰eTTqT\T
ø£<∏ëÁX¯eD+ e\¢ |ü⁄\øÏ‘·T˝…’b˛j·÷s¡T. ªªÇ+ø± $Hê*µµ nH˚ ñ‘·T‡ø£‘·
yê]˝À ô|]–+~. dü÷‘·T&ÉT ‘·q ø£<∏äqT ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
»qy˚T»j·TT&ÉT á $<Ûä+>± düs¡Œj·÷>∑ Bø£å qT+&ç $s¡$T+∫
ãTT‹«E\qT, dü<ädüT‡\qT |üPõ+∫, BqT\≈£î ø√]q <ÛäqeTT*∫Ã
n+<ä]˙ |ü+bÕ&ÉT. |ü⁄sêD |ü⁄D´ø£<∏ä\T $Hê\H˚ ø√]ø£‘√ ˇø£s√E
$<ä«»®ì >√wæ˜˝À |üs¡eT ÁãVü≤àì~Û, |üsêX¯s¡düT‘·T&ÉT ÁãVü≤à]¸ nsTTq
yê´düu{ ÑÛ ≤ºs≈¡ î£ ì n‹ uÛøÑ ‘ÔÏ √ |üPõ+#ê&ÉT. yê´dü eTVü≤]¸ yÓX’ +¯ bÕj·TqT&ÉT
yÓTT<ä˝…’q •wü´es¡Z+‘√, nH˚ø£ eTTì>∑D+‘√ nø£ÿ&çøÏ e#êÃ&ÉT.
»qy˚T»j·TT&ÉT ‘·\e+∫ qeTdüÿ]+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMTs¡T, ;ÛcÕà~ ≈£îs¡Teè<äT\ ∆ T ñ+&ç uÛ÷Ñ sê»´ yÓu’ yÑÛ êìï $uÛõÑ +∫
223
Ç∫ÃHê ‘·eT ‘·eT eè‘·T˝ Ô À¢ ‘êeTT+&Éø£ bÕ+&Ée⁄\T, øös¡e⁄\T m+<äT≈£î
j·TT<ä+∆ #˚XÊs¡T. m+<äT≈£î düs«¡ HêX¯q+ ø£*–+#ês¡T? n+‘ê ‘Ó*dæ ≈£L&Ü
MTs¡T m+<äT≈£î yê]+#·˝Ò<äT?µµ
á e÷≥\T $ì yê´dü uÛÑ>∑yêqT&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqT&çì #·÷∫
ªªeTVü ‰ uÛ ≤ s¡ ‘ êìï »qy˚ T »j· T T&ç ø Ï dü $ dü Ô s ¡ + >± #Ó | ü ⁄ Œµµ nì
|ü⁄s¡e÷sTT+#ê&ÉT.
$<ä«»®qT\‘√ >∑÷&çq »j·Ty˚T»j·TT&ÉT $q‘·T&Ó’ yÓ’X¯+bÕj·Tq
eTVü ‰ eTTìì |ü P õ+#ê&É T . Ä eTVü ‰ eTTì ‘· q >∑ T s¡ T yÓ ’ q
yê´düeTT˙+Á<äTìøÏ eTqdüT˝ÀH˚ qeTdüÿ]+#·Tø=ì, $<ä«»®qT\
nqTÁ>∑Vü≤+ bı+~ ø£<∏ä yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT. eTVü‰uÛ≤s¡‘· eTVæ≤eTqT
‘Ó*j·TC…bÕŒ&ÉT.
ªªuÛ≤s¡‘+· <Ûsä êàs¡øú ±eTyÓ÷øå±\≈£î kÕ<Ûqä +. \ø£å XÀ¢ø±\‘√ >∑÷&çq
>=|üŒ dü‘·´yêÁø£Œã+<Ûä+, $qT‘·|üsêÁø£eTT\T, dü‘·´ düeTì«‘·T\T,
j·TXÀ<Ûqä T\T, ñ‘·eÔ TT\T, <Ûsä à¡ |üsT¡ \T nsTTq uÛ≤s¡‘· Ms¡T\ dü<Tä D Z ≤\qT
ø°]Ô+#˚ ø±e´+ uÛ≤s¡‘·+. HêHê y˚<ä y˚<ë+‘· $<ä´\˙ï á uÛ≤s¡‘·+˝À
ìøÏ|å yÔü TÓ Æ ñHêïsTT.µµ
uÛ≤s¡‘· dü+Á>∑Vü≤+
bÕ+&ÉT ≈£îe÷s¡T\≈£î øös¡e⁄\≈£î ndü\T ‘·>∑e⁄˝…+<äT≈£î
e#êÃjÓ÷ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT $e]+#ê&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE ≈£îe÷s¡T˝…q’ bÕ+&Ée⁄\T <Ûèä ‘·sêÁwüßìº ø=&ÉT≈£î\‘√
ø£*dæ y˚<ë\T, <ÛäqTπs«<ë~ $<ä´\T #·<äTe⁄≈£îHêïs¡T. bÕ+&Ée⁄\
Wqï‘ê´ìï düVæ≤+#·˝Òø£ <äTs√´<ÛäqT&ÉT yêfi¯fl≈£î @<√ $<Ûä+>± Nø±≈£î
ø£*–+#·kÕ>±&ÉT. n‘·ìøÏ n–ïøÏ Ä»´+˝≤>± X¯≈î£ ì, ø£sT¡ &í TÉ , <äTXÊÙdüqT&ÉT
‘√&Éj÷· ´s¡T.
yêfi‚fl+ |üqT\T #˚XÊs√ ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ øös¡e⁄\ <äTX‚Ãwüº\ e\¢
224
bÕ+&Ée⁄\ ¬ø+‘· u≤<Ûä ø£*–+<√ ‘Ó\TdüTÔ+~. ˇø£kÕ] ;ÛeTùdqT&ÉT
»\Áø°&É˝≤&ç n\dæ |ü&ÉTø=ì e⁄+fÒ n‘·ìï ô|<ä› ô|<ä› ‘êfi¯fl‘√ ø£{Ϻ
>∑+>∑eT&ÉTe⁄˝À ‘√XÊs¡T øös¡e⁄\T. yê&ÉT nq+‘·d‘ü T· «Ô &ÉT ø±ã{Ϻ Ä ‘êfi¯fl˙ï
‘Ó+#·Tø=ì ãj·T≥|ü&ܶ&ÉT. eTs√ s√E yê´j·÷eT+ #˚dæ ìÁ<äb˛‘·T+fÒ
dü s ê«+>±\˝À ø£ è wü í dü s êŒ\qT ô|{Ï º ø£ ] |æ + #ês¡ T . n‘· & É T
eÁ»eTj·T<˚VüQ&ÉT ø±ã{Ϻ bÕeTT ø√s¡\T n‘·ì <˚Vü≤+˝À ~>∑˝Ò<äT.
eTs√kÕ] uÛÀ»q+‘√ $wü+ ø£*|æ ô|{≤ºs¡T. Çìï #˚dæHê ;ÛeTT&çøÏ @+
ø±ø£b˛j˚T dü]øÏ bÕ+&Ée⁄\≈£î ˇø£ \ø£ÿ Ç\T¢ ø£{+ºÏ ∫ <ëìï ‘·>T∑ \u…{≤ºsT¡
øös¡e⁄\T. nsTT‘˚ bÕ+&Ée⁄\T $<äTs¡T&çe\¢ á $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø=ì
uÛÑ÷ _\+˝À qT+∫ yÓ[fl ãj·T≥|ü&ܶs¡T. <Ûäs¡à+ ‘·|üŒìyêfi¯ófl m˝≤¬>’Hê
ø£cÕº\qT+∫ ãj·T≥|ü&É‘ês¡T.
bÕ+&Ée⁄\T øös¡e⁄\ u≤]qT+&ç ãj·T≥|ü&ç »q˙ düVæ≤‘·+>±
ˇø£ ns¡D≤´ìøÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É ;ÛeTùdqT&ÉT Væ≤&ç+u≤düTs¡T&çì #·+|æ
yê&ç #Ó˝\¢… T Væ≤&ç+ãqT ô|[fl #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. nø£ÿ&ç qT+&ç @ø£#Á· ø£|⁄ü sêìøÏ
yÓ[fl ãø±düTs¡TDÏí #·+|æ $Á|ü⁄\qT ø±bÕ&Ü&ÉT. ‘·sê«‘· bÕ+&Ée⁄\+<äs¡T
Á<äT|ü<äTì <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T. Á<Í|üB dü«j·T+es¡+˝À ns¡T®qT&ÉT
eT‘·‡´j·T+Á‘êìï ø={≤º&ÉT, Á<Í|ü~ì #˚|ü{≤º&ÉT. ‘·*¢e÷≥ Á|üø±s¡+
bÕ+&Ée⁄\T ◊<äTeT+B Á<Í|ü~ì ô|[fl #˚düT≈£îHêïs¡T.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT bÕ+&Ée⁄*ï |æ*|æ+∫ yê]øÏ ns¡úsê»´+ Ç#êÃ&ÉT.
Ç+Á<äÁ|üdüú+˝À ñ+&ÉeTHêï&ÉT. ns¡T®qT&ÉT <ë«s¡e‹øÏ yÓ[fl düTuÛÑÁ<äqT
ô|fi≤fl&Ü&ÉT. yê[fl<ä]› øÏ n_ÛeTqT´&ÉT »ìà+#ê&ÉT. ns¡Tq® T&ÉT U≤+&Éeeq
<äV≤ü q+ #˚XÊ&ÉT. ;ÛeTT&ÉT »sêdü+<ÛTä DÏí #·+bÕ&ÉT. <Ûsä à¡ sêE sê»dü÷j·T
j· ÷ >∑ + #˚ X Ê&É T . á >∑ T D dü + |ü < ä \ ˙ï #· ÷ ∫ <ä T s√´<Û ä q T&É T
düV≤æ +#·˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. <Ûsä à¡ sêEqT e÷j·÷p<ä+˝À z&ç+∫ |üHïÓ +&˚fió¯
fl eqyêdü+, ˇø£j˚T&ÉT »q|ü<ä+˝À nC≤„‘·yêdü+ $~Û+#ê&ÉT.
224
 yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT uÛ≤s¡‘· dü+Á>∑Vü≤ ø£<∏äqT ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
eqyêdü+˝À ñqï|ü⁄Œ&ÉT bÕs¡Tú&ÉT uÛÑT»ã˝≤‹X¯j·T+ #˚‘·
áX¯ « s¡ T DÏ í Á|ü d ü q Tï&ç > ± #˚ d ü T ø=ì bÕX¯ ó |ü ‘ ê~ ~e´u≤D≤\qT
dü+bÕ~+#ê&ÉT. Ç˝≤ |üHÓï+&˚fi¯ófl eqyêdü+, ˇø£ @&ÉT nC≤„‘·yêdü+
|üP]Ô#˚dæq ‘·sê«‘· bÕ+&Ée⁄\T eT∞fl sê»´+ ø√dü+ y˚&ÉTø√≈£î+&Ü
uÛ≤s¡‘·j·TT<ä∆+ #˚XÊs¡T.
bÕ+&Ée øös¡e yÓ’s¡+ Ç˝≤ @s¡Œ&ç+~. uÛ≤s¡‘·≈£î\ eTTKT´\
e+X¯#·]‘· ø±ã{Ϻ BìøÏ eTVü‰uÛ≤s¡‘·eTì ù|s¡T e∫Ã+~.
ªªÇ˝≤+{Ï eTVü‰uÛ≤s¡‘êìøÏ ø£s¡ÔjÓÆTq l y˚<äyê´düTì »qà
eè‘êÔ+‘·+ $es¡+>± #ÓbÕÔqT. $qTµµ nì eTVü‰uÛ≤s¡‘· ø£<∏ä dü$düÔs¡+>±
#Ó|üŒ&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT.
ñ|ü]#·s¡ edüTe⁄
#˚~sêC…q’ edüTeH˚yê&ÉT y˚≥ ø√dü+ n&É$øÏ yÓfi≤fl&ÉT. ˇø£ eTTì
»HêÁX¯eT+˝À n‘·ìøÏ ìπs«<ä+ ø£*–+~. eTVü‰ìwü˜‘√ ‘·|ü+ #˚düTÔqï
edüTe⁄ <ä>∑Z]øÏ Ç+Á<äT&ÉT e#êÃ&ÉT. ªª<Ûäs¡DÏ˝Àì Á|ü»\qT <äj·T‘√
bÕ*düTÔqï neT\#·]‘·T&ç$. n+‘· sê»´ $uÛÑe+ eTq¬ø+<äTø£ì Ç˝≤
‘·|üdüT‡ #˚düTÔHêïe⁄. ˙ ‘·|üdüT‡≈£î yÓT#êÃqT. ˙e⁄ Hê‘√ ùdïVü≤+ #ÓsTT´.
Hêe<ä›≈£î edü÷Ô b˛‘·÷e⁄+&ÉTµµ nHêï&ÉT Ç+Á<äT&ÉT.
n+‘˚>±ø£ edüTe⁄≈£î <˚e‘ê«ìï∫Ã, ø£qø£s¡‘·ïeTj·TyÓTÆq ~e´
$e÷Hêìï, ~e´ edüTÔe⁄*ï ≈£L&Ü Ç#êÃ&ÉT. edüTe⁄ Ç+Á<äT&ç∫Ãq
$e÷q+˝À ñ|ü]˝Àø£+˝À #·]+#·&É+ e\¢ n‘·ìøÏ ñ|ü]#·s¡ edüTe⁄
nH˚ ù|s¡T e∫Ã+~.
ñ|ü]#·s¡edüTe⁄ Á|ü‹j˚T{≤ Ç+Á<√‘·‡e+ #˚ùdyê&ÉT. n|üŒ{Ï
qT+&ç sêE\+<äs¡T Ç+Á<√‘·‡e+ #˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç+Á<äT&çøÏ
Bìe\¢ #ê˝≤ Äq+<ä+ ø£*–+~.
225
Ç+Á<äT&ç es¡+e\¢ edüTsêE≈£î ãèVü≤Á<ä<∏ä eTDÏyêVü≤q
kÂã\j·T<äT sê»qT´\H˚ ◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{≤ºs¡T. yêfi¯fl≈£L
sêC≤´˝ÒsêŒ≥T#˚dæ edüTsêE sê»]¸jTÆÓ ˝ø£D å +>± |ü]bÕ*dü÷Ô e⁄Hêï&ÉT.
edüTsêE sê»<Ûëì düMT|ü+˝À X¯óøÏÔeT‹ nH˚ eTVü‰q~ e⁄+~.
<ëìøÏ ø√˝≤Vü≤\T&ÉH˚ |üs«¡ ‘·+ n&ÉT‘¶ –· * ø±$T+∫+~. <ëìì edüTsêE
ø±*‘√ ‘=\–+#ê&ÉT. nsTT‘˚ Ä q~ n|üŒ{Ïπø >∑s¡“¤e‘Ó’ edüT|ü<äT&ÉH˚
ø=&ÉT≈£îqT, –]ø£ nH˚ ≈£L‘·Ts¡TqT ø£qï~. ‘·q¬ø+‘√ düVü‰j·T+ #˚dæq
edüTsêE e<ä›≈£î X¯óøÏÔeT‹ e∫à ªªMT ñ|üø±s¡+ H˚HÓ|üŒ{Ïø°
eT]∫b˛˝ÒqT. MT≈£î Hê Ç<ä›s¡T _&ɶ\qT ø±qTø£>± ÇdüTÔHêïqTµµ n+~.
edüT|ü<äTDÏí edüTsêE ‘·q ùdHê|ü‹>± #˚düT≈£îHêï&ÉT. –]ø£qT ‘·q
<Ûsä à¡ |ü‹ï>± #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
–]ø£ s¡»dü«\ nsTT+~. ÄyÓT≈£î eTè>∑e÷+dü+ ‘Ó∫Ãô|≥ºeTì
|æ‘·è<˚e‘·\T Ä<˚•+#ês¡T. edüT eTVü‰sêE y˚≥≈£î ãj·T\T<˚sê&ÉT.
–]ø£qT ‘·\#·T≈£îH˚ ø=B› edüTsêE≈£î eTqdüT ì\ø£&É ‘·|æŒ+~.
–]ø£ eTT<äT› |ü\T≈£î\T, #·+Á<äTì e+{Ï eTTK+, j·TÚeq $˝≤dü+ `
Çe˙ï C≤„ | ü ø £ + e#˚ à dü ] øÏ ÄyÓ T ô|’ q eTqdü T \>∑ ï yÓ T Æ n‘· ì øÏ
Ms¡´düâ\qeTsTT+~. edüT eTVü‰sêE ‘·q Msê´ìï ˇø£ Ä≈£î˝À ô|{Ϻ
Äø±X¯e÷sêZq yÓfi¯óÔqï &˚>∑qT #·÷∫ ªªá nyÓ÷|òüT Msê´ìï Hê uÛ≤s¡´
–]ø£ øÏe⁄«µµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT.
Ä &˚>∑ yÓfi¯óÔ+fÒ eTs√ |üøÏå #·÷∫ ªªÇ<˚<√ ÄVü‰s¡+µµ nqTø=ì
b˛{≤¢≥≈£î e∫Ã+~. s¬ +&ç{øÏ ° Äø±X¯+˝À j·TT<ä+∆ »]–+~. á b˛{≤¢≥˝À
sêõ∫Ãq Ms¡´+ j·TeTTHê q~ eT<Ûä´˝À yÓ[fl|ü&ç+~.
Ä j·TeTTHê q~˝À ÁãVü≤à XÊ|ü+e\¢ nÁ~ø£ nH˚ n|ü‡s¡dü #˚|>ü ±
‹s¡T>∑T‘√+~. edüTMs¡´+˝À ¬s+&ÉT #·Tø£ÿ\T <ëì H√{À¢ |ü&ܶsTT. Ä
eT‘·‡´+ >∑s¡“¤+ ‘ê*Ã+~.
225
 ñ|ü ] #· s ¡ edü T e⁄ Ms¡ ´ + e\¢ >∑ s ¡ “ ¤ + ‘ê*Ãq eT‘· ‡ ´+
|ü<√e÷dü+˝À eT‘·‡´ø±s¡T\ ø£+≥ã&ç+~. <ëì >∑s¡“¤+ ø√dæ #·÷ùdÔ ˇø£
ø=&ÉT≈£î, ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T ñHêïs¡T. yêfi¯flqT yês¡T <ëX¯sêE≈£î Ç#êÃs¡T.
eT‘·‡´>∑+~Û eè‘êÔ+‘·+
eTìwæì Á|üdü$ùdÔ XÊ|üyÓ÷ø£å+ ø£\T>∑T‘·T+<äì ÁãVü≤à |ü\ø£&É+
e\¢ Ä eT‘·‡´+ ~e´eì‘·>± e÷] <˚e˝Àø±ìøÏ yÓ[fl+~. Ä #˚|ü≈£î
|ü⁄{Ϻq ø=&ÉT≈£î eT‘·‡´sêE nj·÷´&ÉT. ≈£L‘·T]ì <ëX¯sêE ô|+#ê&ÉT.
ÄyÓT eT‘·‡´>∑+~Û nH˚ ù|s¡T‘√ ‘·q ‘·+Á&ç #Ó|æŒq |üqT\T #˚dü÷Ô ø±\+
>∑&|É kü Õ–+~.
ªªj·TeTTHêq~˝À |ü&Ée q&ÉT|ü⁄µµ nì ÄyÓTqT Ä<˚•+#ê&ÉT
<ëX¯sêE. ˇø£Hê&ÉT j·TeTTHêq~ z&Ésπ e⁄˝À |üsêX¯sT¡ &ÉH˚ eTTì ÄyÓTqT
#·÷#ê&ÉT. Äj·Tq edæwßü ì˜ eTqTeT&ÉT, ‘·b˛<Ûqä T&ÉT, Á‹»>∑~«qT‘·T&ÉT.
z&É mπøÿ yêfi¯flø√dü+ ìØøÏådü÷Ô ñqï eT‘·‡´>∑+~Ûì #·÷#ê&ÉT. #·÷&É>±H˚
ÄyÓT ô|’q Áù|eT |ü⁄{Ϻ+~. ÄyÓT»qà eè‘êÔ+‘êìï ~e´C≤„q+‘√
‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT |üsêX¯s¡T&ÉT. ˇ+≥]>± z&É mø±ÿ&ÉT.
z&É møÏÿq|üŒ{Ï qT+∫ |üsêX¯sT¡ &ç #˚w\ºü T $|üØ‘·+>± ñHêïsTT.
ÄyÓT yÓ’ù| <äèwæº kÕ]kÕÔ&ÉT. mø£ÿ&Óø£ÿ&√ #·÷|ü⁄\‘√ >∑T#·TÑê&ÉT. ø√]ø£‘√
e÷{≤¢&‘É ê&ÉT, eT∞fl e÷{≤¢&eÉ Tì ÁbÕD+ rkÕÔ&TÉ , ô|’q ô|’q |ü&‘É ê&ÉT.
m+‘· õ‘˚+Á~j·TT&Ó‘’ H˚ +˚ , #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ me«s¡÷ ˝Òøb£ ˛j˚Tdü]øÏ n‘·ìøÏ
∫‘·Ô+ #·*+∫+~. ø±eTTì X¯øÏÔì mes¡T e÷Á‘·+ zs¡TÃø√>∑\s¡T!
Çø£ ñ+&Éã≥º˝øÒ £ ªª˙ MT<ä Hê≈£î eTqdüsTT+~µµ nì n&ç>π XÊ&ÉT
|üsêX¯s¡T&ÉT.
ˇ|ü ⁄ Œø√≈£ î +fÒ mø£ ÿ &É XÊ|ü + ÇkÕÔ & √ nì uÛ Ñ j · T |ü & ç + ~
eT‘·‡´>∑+~Û. ªªnj·÷´ H˚qT eT‘·‡´>∑+~Ûì, Hê <ä>∑Zs¡ #˚|ü\ ø£+|ü⁄. H˚qT
ø£ q ´ø£ q T. qqTï #Ó ] ùdÔ H˚ q T eT∞fl Hê ‘· + Á&ç ø Ï eTTK+ m˝≤
226
#·÷|æ+#·eT+{≤s¡T? á ‘·|ü⁄Œ m˝≤ ‘=\>∑T‘·T+~µµ n+~. <ëìøÏ
|üsêX¯sT¡ &ÉT`
ªª˙¬ø+<äT≈£î? ˙ ø£Hê´‘·«+ <√wü+ ø±≈£î+&Ü ˙≈£î es¡+ ÇkÕÔqT.
˙e⁄ edüTsêE Ms¡´+ e\¢ |ü⁄{Ïqº <ëì$. ˙e⁄ ìC≤ìøÏ eT‘·‡´>∑+~Û$ø±e⁄.
˙ düT>∑+<Ûä+ jÓ÷»q+ es¡≈£î yê´|æ+#˚≥≥T¢ #˚kÕÔqT. Bìe\¢ ˙≈£î
jÓ÷»q >∑+~Û nì ù|s¡TedüTÔ+~µµ nHêï&ÉT
ªªn+<äs¡÷ #·÷düTÔ+&É>± á Äs¡Tãj·T≥ m˝≤ ìqTï ø£*ùd~µµ
nì dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·T≈£î+~ jÓ÷»q >∑+~Û.
|üsêX¯s¡T&ÉT me«]ø° ø£q|ü&Éq≥T¢ Nø£{Ïì düèwæº+#ê&ÉT.
yê´dü »qq+
ÁãVü≤àdüe÷qT&Ó’q |üsêX¯s¡Tì‘√ düe÷>∑eT+ e\¢ dü‘·´e‹ nH˚
ù|s¡T>∑\ Ä jÓ÷»q>∑+~ÛøÏ dü<√´>∑s¡“¤+˝À y˚<äyê´düT&ÉT<äsTT+#ê&ÉT.
j· T eTTHêB«|ü + ˝À ø£ è wü í e s¡ í + ‘√ |ü ⁄ {Ï º q Ä ‘˚ C ÀeT÷]Ô
ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&Éì ù|s¡Tbı+<ë&ÉT. n‘·ìøÏ |ü⁄≥Tºø£‘√H˚ ‘·|üdüT‡MT<ä
eTqdüT‡ eT[fl+~. ø£ècÕíõq+, <ä+&É ø£eT+&É˝≤\T rdüTø=ì ‘·*¢ <ä>]Z∑ øÏ
yÓ[fl qeTdüÿ]+∫ ªªqqTï m|ü⁄Œ&ÉT s¡eTà+fÒ n|ü⁄Œ&˚ ekÕÔqT. MTs¡T
‘·\#·T≈£î+fÒ #ê\T ‘·ø£åD+ MT eTT+<äT+{≤qT.µµ nì ‘·b˛eHêìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT.
Ä y˚<äyê´düT&ÉT |ü⁄D´eT÷]Ô. y˚<ë\qT $uÛÑõ+∫ ˝Àø£+˝À
yÓ*–+∫qyê&ÉT. |ü+#·eT y˚<äyÓTÆq uÛ≤s¡‘· dü+Væ≤‘·qT ˝Àø£Væ≤‘·+ø√dü+
sêdæqyê&ÉT.
Ç˝≤ y˚<äyê´düT&ÉT ne‘·]+∫qfÒ¢ <˚e, <Ó’‘·´, eTTì, j·Tø£å,
|üø,åÏ >∑+<Ûsä ê«<äT n+X¯\‘√ ;ÛcÕà~ Ms¡T˝…+<äs√ »ìà+#ês¡T. uÛ≤s¡‘j · T· T<ä+∆
#˚XÊs¡T.
ªª<˚e<ëqyê~ n+X¯\‘√ |ü⁄{Ïqº ≈£îs¡T Ms¡T\T j·TT<ä+∆ m+<äT≈£î
226
#˚XÊs¡T?µµ nì »qy˚T»j·TT&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqT&çì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
n|ü ⁄ Œ&É T yÓ ’ X ¯ + bÕj· T qT&É T , <˚ e <ëqyê<ä T \ n+X¯ \ ˝À
;ÛcÕà~Ms¡T˝…˝≤ »ìà+∫+B $es¡+>± #Ó|üŒ&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
|üs¡X¯ósêeTT&ÉT ø£åÁ‹j·TT\ MT<ä ø√|ü+‘√ Çs¡yÓ’ jÓTTø£ÿkÕs¡T¢
ø£åÁ‹j·TT\qT HêX¯+ #˚ùdÔ, yê] dü‘·T\T dü+‘êq ø±+ø£å‘√ eTVü‰$Á|ü⁄\
e\¢ dü+‘êq+ bı+<ës¡T. sê»e+X¯+ ìs¡«+X¯+ ø±≈£î+&Ü ì*∫+~.
$Á|üMs¡´+ e\¢ |ü⁄{Ϻq ø£åÁ‹j·TT\T <Ûäs¡à e÷s¡Z+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü Á|üC≤s¡ø£åD
#˚dü÷Ô nqes¡‘·+ |ü⁄D´ø±sê´\˝À ìeT>∑Tï\j·÷´s¡T. n+<äTe\¢
düø±\+˝À yêq\T ≈£î]dæ düø£\ düdü´düeTè~∆, Á|üC≤eè~∆ ø£*–+~.
Bìe\¢ uÛ÷Ñ <˚$ Á|üC≤uÛ≤s¡+ #˚‘· Á≈£î+–b˛sTT+~. ÄyÓT düTsêdüTs¡ eTTì
>∑TD+‘√ ≈£L&çq ÁãVü≤à $wüßíeTùV≤X¯«s¡T\ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl Ç˝≤ n+~.
ªÁ|ü»\ Ç+‘·>± eè~∆ #Ó+<äT‘·÷ e⁄+fÒ uÛÑ]+#·&É+ #ê˝≤ ø£wüº+.
á uÛ≤sêìøÏ Á|ürø±s¡+>± @<√ ˇø£{Ï #Ój·T´+&ç eTVü‰Á|üuÛÀµµ
uÛÑ÷<˚$ e÷≥qT ã{Ϻ ÁãVü≤à uÛÑ÷˝Àø£+˝À <˚e<ëqe n+X¯\‘√
»qT*ï |ü⁄{Ϻ+#ê&ÉT. <Ó’‘·´<ëqe j·Tøå±<äT\ n+X¯‘√ •X¯óbÕ\T&ç e+{Ï
yês¡T |ü⁄{Ϻ Á|üC≤ø£+≥≈£î\j·÷´s¡T. <˚e‘ê+X¯ dü+uÛÑ÷‘·T˝…’q yêfi¯ófl
bÕ+&Ée |üø£å+, <ëqyê+X¯ dü+uÛÑ÷‘·T˝…’q yêfi¯ófl øös¡e|üø£å+ eVæ≤+∫
b˛sê&Üs¡T.
Ç<ä+‘ê $ì »qy˚T»j·TT&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqT&çì n&ç>±&ÉT.
ªªÄ~‘·´<Ó’‘·´ <ëqe⁄˝≤~>± ~e⁄´\T uÛÑ÷˝Àø£+˝À @j˚T s¡÷|ü+
<Ûä]+#ês√ #Ó|üŒ+&çµµ
yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
eTØ∫, n+^s¡düT&ÉT, ÄÁ‹|ü⁄\düTÔ´&ÉT, |ü⁄\VüQ&ÉT, ø£Á‘·Te⁄
nH˚yês¡T ÁãVü≤àe÷qdü|ü⁄Á‘·T\T. Mfi¯fl˝À eTØ∫øÏ ø£X¯´|ü Á|üC≤|ü‹
|ü⁄{≤º&ÉT. ø£X¯´|ü⁄&çøÏ düø£\ #·sê#·s¡ uÛÑ÷‘·sê• |ü⁄{Ϻ+~.
227
ÁãVü≤à <äøÏåD≤+>∑Twü˜+˝À <ä≈£åî&ÉT, yêe÷+>∑Twü˜+˝À <Ûäs¡DÏ nH˚
Ád”Ô |ü⁄{≤ºs¡T. yê[fl<ä›]øÏ yÓsTT´eT+~ ø=&ÉT≈£î\T, j·÷uÛ…’eT+~ ≈£L‘·Tfi¯ó
fl |ü⁄{≤ºsT¡ . |ü~eT+~ ≈£L‘·Tfi¯flqT <ä≈îå£ &ÉT eTqTe⁄øÏ#êÃ&ÉT. n•«ì yÓTT<ä˝q’…
Çs¡yÓ’j˚T&ÉT eT+~ì #·+Á<äT&çøÏ∫à ô|[fl#˚XÊ&ÉT. ~‹, n~‹, <äqTe⁄,
$q‘·, ø£Á<äTe yÓTT<ä˝…’q |ü<äeT÷&ÉT eT+~ì ø£X¯´|ü⁄&çøÏ Ç#êÃ&ÉT. n‹~
ø£&ÉT|ü⁄q <ë«<äXÊ~‘·T´\T |ü⁄{≤ºs¡T. ~‹øÏ <Ó’‘·T´&Ó’q Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT
|ü⁄{≤º&ÉT. n‘·ìøÏ Á|üVü‰¢<äT&çøÏ $s√#·q ≈£î+uÛÑì≈£î+uÛÑT\H˚ eTT>∑TZs¡T
ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{≤ºs¡T. M]˝À $s√#·qT&ç ø=&ÉT≈£î ã*. ã* ø=&ÉT≈£î
u≤D≤düTs¡T&ÉT.
Ç˝≤π> ø£X¯´|ü⁄ì $T–*q uÛ≤s¡´\≈£î ≈£L&Ü ndü+U≤´≈£î˝…’q
|ü⁄Á‘·T\T |ü⁄{≤ºs¡T. dæ+Væ≤ø£ nH˚ ÄyÓT≈£î sêVüQe⁄ |ü⁄{≤º&ÉT. $q‘·≈£î
ndü÷s¡T&ÉT, >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT |ü⁄{≤ºsT¡ . ø£Á<äTe≈£î X‚wyü êdüTøÏ ‘·øøå£ ±~ düsêŒ\T
|ü⁄{≤ºs¡T.
<˚e<ëqe⁄\ $wüjT· + Ç˝≤ e⁄+fÒ eTs¡´Ô ˝Àø£+˝À ne‘·]+∫q
yê]ì >∑T]+∫ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT $e]+#·kÕ>±&ÉT.
j·÷<äe e+X¯+˝À »>∑<ë~E&Ó’q $wüßí<˚e⁄ì ne‘ês¡+>±
<˚eøÏedüT<˚e⁄\≈£î ø£èwüß&í TÉ <äsTT+#ê&ÉT. s√Væ≤DÏøÏ edüT<˚e⁄&çøÏ $wüß<í e˚ ⁄ì
n+X¯‘√H˚ uÛ÷Ñ e+<äT´&ÉT, nq+‘·T&ÉT nsTTq ã\sêeTT&ÉT<äsTT+#ê&ÉT.
düq‘·Tÿe÷s¡Tì n+X¯‘√ Á|ü<äT´eTTï&ÉT |ü⁄{≤º&ÉT. n|ü‡s¡dü\ n+X¯‘√
ø£èwüßíì |ü<äVü‰s¡Ty˚\ eT+~ >√|æø£\T<äsTT+#ês¡T.
Á|üuÛ≤düT&ÉH˚ mì$T<äe edüTe⁄ n+X¯‘√ ;Ûwüßà&ÉT<äsTT+#ê&ÉT.
ãèVü≤düŒ‹ n+X¯e\¢ uÛsÑ <¡ ë«Eì ø£\X¯+˝À Á<√D≤#ês¡T´&ÉT<äsTT+#ê&ÉT.
@ø±<äXs¯ T¡ Á<äT\ ne‘ês¡+>± ø£è|ü⁄&ÉT |ü⁄{≤º&TÉ . dü÷s¡T´ì n+X¯e\¢ ø£sT¡ &í TÉ
»ìà+#ê&ÉT. <ë«|üsê+X¯‘√ X¯≈£îì |ü⁄{≤º&ÉT. Vü≤+düT&ÉH˚ >∑+<Ûäs¡T«&ÉT
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&Éj·÷´&ÉT. eT‹ nH˚ <˚e‘· >±+<Ûë]>± |ü⁄{Ϻ+~. yê[fl<ä›]øÏ
227
ø£* n+X¯+‘√ <äTs√´<ÛäqT&ÉT »ìà+#ê&ÉT. bÂ\düÔ´ÁuÛ≤‘·è es¡Zy˚T
<äTXÊÙdüHê~ nqTE˝…’ |ü⁄{≤ºs¡T. Væ≤s¡D´ ø£•|ü⁄&˚ uÛÑ÷$T˝À •X¯ó
bÕ\T&Éj·÷´&ÉT. dü+Vü‰¢<äT&ÉH˚ yê&ÉT X¯\T´&Éj·÷´&ÉT. $Á|ü∫Á‹ nH˚
<ëqe⁄&ÉT »sêdü+<ÛäT&ÉT>± »ìà+#ê&ÉT, ø±\H˚$T ø£+düT&Ó’ |ü⁄{≤º&ÉT.
q|ü⁄+dü≈î£ &Óq’ >∑TVü≤´≈£î&˚ •K+&ç>± |ü⁄{≤º&TÉ . eTs¡T‘·T\ Ô T bÕ+&ÉTsêE>±
ne‘·]+#ês¡T.
e÷+&Ée⁄´&ÉH˚ eTTì ÁX‚wüߘì XÊ|ü+ e\¢ j·TeT<Ûäs¡àsêCÒ nœ\
<Ûäs¡à‘·‘·« $<äT&Ó’q $<äTs¡T&ç>± »ìà+#ê&ÉT. dæ~∆ãT~∆ nH˚ <˚e‘·\T
≈£î+‹>± e÷Á~>± ne‘·]+#ês¡T. j·TeTTì n+X¯‘√ <Ûsä à¡ sêE, yêj·TTe⁄
ne‘ês¡+>± ;ÛeTT&ÉT, Ç+Á<äTì n+X¯‘√ ns¡T®qT&ÉT, n•«˙ <˚e‘·\
n+X¯\‘√ q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\T ñ<äsTT+#ês¡T. \ø°åà<˚$ n+X¯‘√ Á<Í|ü~
»ìà+∫+~. n–ï n+X¯>± <Ûäèwüº<äT´eTTï&Ée‘·]+#ê&ÉT.
á $X‚cÕ\˙ï $+≥÷ ñ+fÒ »qy˚T»j·TT&çøÏ ‘·q e+X¯+ yê]ì
>∑T]+∫ Ç+ø± ‘Ó\TdüTø√yê\ì|æ+∫+~.
ªªuÛÑs¡‘ê~ eTVü≤sêE\ e\¢ uÛÑs¡‘· e+X¯+ @s¡Œ&ç+~ ø£<ë?
bÕ+&Ée qè|ü⁄\≈£î eT÷\|ü⁄s¡Twüß˝…’q Ä Á|üuÛÑTe⁄\qT >∑T]+∫ eT]ø=ìï
$esê\T ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£î+≥THêïqTµµ nì yÓX’ +¯ bÕj·TqTDÏí n&ç>±&ÉT.
øös¡e e+X¯+
n~‹øÏ ø£ X ¯ ´ |ü ⁄ &ç ø Ï »ìà+∫q $edü « +‘· T &É H ˚ yê&ç ø Ï
yÓe’ dü«+‘·T&ÉH˚ eTqTe⁄, j·TeTT&ÉT, X¯HX’Ó Ã¯ s¡T&ÉT, j·TeTTq, ‘·|‹ü nH˚yês¡T
|ü⁄{≤ºs¡T. yÓ’edü«‘· eTqTe⁄ e\¢H˚ e÷qe⁄\T »ìà+#ês¡T. yê]øÏ y˚q
Á|üeTTKT˝…’q j·÷uÛ…’eT+~ sêE\T |ü⁄{≤ºs¡T. yêfi¯fl+‘ê ˇø£fi¯flø=ø£fi¯ófl
j·TT<ä∆+ #˚düTø=ì eTs¡DÏ+#ês¡T.
yÓ’edü«‘·eTqTe⁄ ≈£L‘·T¬s’q Ç\ nH˚ ÄyÓT≈£î k˛eT|ü⁄Á‘·T&Ó’q
ãT<ÛäT&çøÏ |ü⁄s¡÷s¡e⁄&ÉH˚ #·Áø£e]Ô »ìà+#ê&ÉT. n‘·&ÉT á ˝Àø£+˝Àì
228
|ü<eä T÷&ÉT B«bÕ\qT |ü]bÕ*+#ê&ÉT. nsTT‘˚ $Áb˛‘·eÔ TT\+fÒ n‘·ìøÏ
>ös¡e+ ˝Ò<äT. yê] <ÛäHêìï n|üVü≤]+#ê&ÉT. ªªÇ˝≤ #Ój·T´e<äT›µµ nì
|ü⁄s¡÷s¡e⁄ìøÏ #Ó|Œü &ÜìøÏ ÁãVü≤à düq‘·Tÿe÷s¡Tì |ü+|æ+#ê&ÉT. ~e´eTTì
dü+|òüT+‘√u≤≥T e∫Ãq düq‘·Tÿe÷s¡Tì ªªH˚qT #·÷&ÉqT b˛µµ nHêï&ÉT
|ü⁄s¡÷s¡e⁄&ÉT.
ªª˙e⁄ |æ ∫ Ãyê&ç y Ó ’ b ˛‘êe⁄µµ nì X¯ | æ + #ês¡ T eTTqT\T.
|ü⁄s¡÷s¡e⁄&ÉT >∑+<Ûäs¡«˝Àø±ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É }s¡«•‘√ ñHêï&ÉT.
yê[fl<ä›]øÏ Äs¡T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{≤ºs¡T. yê]˝À Äj·TTe⁄ nH˚ yê&çøÏ
qVüQwüß&ÉH˚yê&ÉT »ìà+#ê&ÉT.
qVüQwüß&ÉT >=|üŒ #·Áø£e]Ô>± ù|s¡T>±+#ê&ÉT. qVüQwüß&ÉT ‘·q
uÛTÑ »X¯ø‘ÔÏ √ #·‘T· s¡+uÛÀ~Û |üØ‘· uÛ÷Ñ e\j·÷ìï |ü]bÕ*dü÷Ô e+<ä j·TC≤„\T
#˚XÊ&ÉT. n‘·ìøÏ <˚y˚+Á<ä‘·«+ dæ~∆+∫+~. qVüQwüß&çøÏ Á|æj·Tyêdü nH˚
ÄyÓT≈£î Äs¡T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{≤ºs¡T. yê]˝À j·Tj·÷‹ ˇø£&ÉT.
j·Tj·÷‹ sê»j·÷´&ÉT. X¯óÁø£|ü⁄Á‹jÓÆTq <˚ej·÷ìì $yêVü≤+
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ÄyÓT≈£î j·T<äT‘·Ts¡«düT\T »ìà+#ês¡T. X¯]àwü˜ nH˚ ÄyÓT≈£î
◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{≤ºs¡T. j·Tj·÷‹øÏ X¯óÁ≈£î&ç XÊ|ü+e\¢ eTTdü*
‘·q+ e∫Ã+~. n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT ø=&ÉT≈£î\qT |æ*∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT eTTdü*yê&çqj·÷´qT. ø±ì uÛÀ>±_Û˝≤wü e÷Á‘·+ ‘·>˝ Z∑ <Ò Tä .
MT˝À me¬s’Hê Hê eTTdü*‘·q+ rdüTø=ì j·TÚeq+ HêøÏe«+&ç. n‘·&˚
Hê kÕÁe÷C≤´ìø£+‘ê n~Û|ü‹ ne⁄‘ê&ÉTµµ.
ô|<ä› ø=&ÉT¬ø’q j·T<äTe⁄ yÓTT<ä\T me«s¡÷ eTTdü*‘·q+
rdüTø√&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT. ‘·\\T e+∫ ì\T#·THêïs¡T. |üPs¡T&ÉH˚ ∫qï
ø=&ÉT≈£î e÷Á‘·+ ªªH˚qT rdüT≈£î+{≤qT Hêqï>±s¡÷µµ nì ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT.
yÓ’X¯+bÕj·TqT&ç e÷≥\≈£î n&ÉT¶‘·–* »qy˚T»j·TT&ÉT Ç+ø±
ø=ìï $esê\T ø±yê\ì n&ç>±&ÉT.
228
 ªª<Ûäsêà‘·Tà&Ó’ |ü]bÕ*dü÷Ô eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#·TÃ≈£îqï j·Tj·÷‹
Áu≤Vü≤àD ø£q´jÓTÆ q <˚ej·÷ìì m˝≤ ô|[fl#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. $|ü⁄\ ‘˚»eTT,
‘·b˛Ms¡´eTT, nqTÁ>∑Vü≤ ìÁ>∑Vü≤ X¯øÏÔ ñqï j·Tj·÷‹˝≤{Ï yê&ç MT<ä X¯ó
Á≈£î&ÉT ø√|ü+ #Ó+~ XÊ|ü+ m+<äTøÏ#êÃ&ÉT?µµ
ªªnB ø±ø£ e÷ e+X¯+˝À eT÷\ |ü⁄s¡Twüß&Ó’q j·Tj·÷‹ ø£<∏ä
$Hê\ì ñ+~. #Ó|üŒ+&çµµ nHêï&ÉT »qy˚T»j·TT&ÉT. yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT
ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
ªªeèwü|sü T¡ «&ÉH˚ <ëqesêE≈£î X¯óÁ≈£î&Ü#ês¡T´&ÉT. sêø£då Tü \≈£î nìï
$<Ûë˝≤ X¯óÁ≈£î&ÉT düVü‰j·T|ü&˚ yê&ÉT. <˚yêdüTs¡ j·TT<ä∆+˝À #·ìb˛sTTq
sêø£ådüT\qT eTè‘· dü+Jeì nH˚ $<ä´‘√ ã‹øÏ+#˚yê&ÉT. Bìe\¢
<˚e‘·\≈£î uÛÑj·T+|ü≥Tº≈£î+~. m˝≤¬>’Hê X¯óÁ≈£î&ç <ä>∑Zs¡ eTè‘· dü+Jeì
‘Ó\TdüTø√yê* nqT≈£îHêïs¡T. ªªÇ+<äT≈£î düeTs¡Tú&Óesêµµ nì Ä˝À∫+∫
ãèVü≤düŒ‹ |ü⁄Á‘·T&Ó’q ø£#·Tì <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T.
ªªsêø£ådüT\T j·TT<ä∆+˝À #·∫à ≈£L&Ü eT∞fl eTè‘·dü+Jeì e\¢
ã‘·T≈£î‘·THêïs¡T. Ç˝≤ nsTT‘˚ yêfi¯flqT ¬>\e&É+ nkÕ<Ûä´+. eTqyÓ’|ü⁄
yê]øÏ eTè‘·dü+Jeì ‘Ó*j·Tø£b˛e&É+ e\¢ H˚s¡T>± j·TeTT&ç <ä>∑Z]πø
yÓfi¯óÔHêïs¡T. n+<äTe\¢ m˝≤¬>’Hê X¯óÁ≈£î&ç <ä>∑Z] qT+∫ eTè‘·dü+Jeì
dü+bÕ~+#·Tµµ nì n&ç>±s¡T. ø£#·Tì >∑TD>∑D≤\qT bı–&ç Ä
eTè‘·dü+Jeìì m˝≤ ‘˚yê˝À ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
u≤\T&ç$, ìj·TeTÁe‘· o\T&ç$. ìqTï Á|”‹‘√ X¯óÁ≈£î&ÉT d”«ø£]+∫
Ä $<ë´\qT <ëq+ #˚kÕÔ&ÉT. Ä eTVü‰eTTìøÏ ≈£L‘·Ts¡+fÒ #ê˝≤ Áù|eT.
Äj·Tq ≈£L‘·Ts¡T <˚ej·÷ì. ÄyÓT |ü\T≈£î\T Äj·Tq »e<ë≥&ÉT.
n+<äTe\¢ m˝≤¬>’Hê ÄyÓT eTqdüT #·÷s¡>=qT. X¯óÁ≈£îì Äsê~Û+#·T. ˙≈£î
Çwüºdæ~∆ ø£\T>∑T‘·T+~µµ. nì <˚e‘·\T ÁbÕ]∆+#ês¡T.
ø£ # · T &É T X¯ ó Á≈£ î ì <ä > ∑ Z s ¡ ≈ £ î yÓ fi ≤fl&É T . Äj· T q dü ø £ \
229
<Ó’‘·´<ëqe>∑D√bÕ<Ûë´j·TT&Ó’ ≈£Ls=Ãì e⁄Hêï&ÉT.
ªªH˚qT ø£#T· DÏ.í eTVü‰ ìj·TeT düeTì«‘·TDÏ.í ãèVü≤düŒ‹ düT‘·TDÏ.í
nj·÷´! ˙≈£î •wüß´&ç>± ñ+&É&ÜìøÏ e#êÃqTµµ nHêï&ÉT ø£#·T&ÉT.
ø£#·Tì •wü´ Bø£å
ø£#·T&çyÓ’|ü⁄ #·÷#ê&ÉT X¯óÁ≈£î&ÉT. n‘·ì düT≈£îe÷s¡‘·«+, $qj·T
Á|æj·Te#·q eTè<äTeT<ÛäTs¡‘·«+, ìj·TeTÁe‘ê\ #˚‘· ø£*–q Á|üø±X¯+,
Á|üXÊ+‘·‘·«+ #·÷∫ X¯óÁ≈£î&çøÏ eTT#·Ã≥ y˚dæ+~. ªªÇ‘·ìï |üPõùdÔ
ãèVü≤düŒ‹ì |üPõ+∫qfÒµ¢ µ nqT≈£îHêï&ÉT eTVü‰‘·Tà&Óq’ X¯óÁ≈£î&ÉT. nuÛ≤´>∑‘·
|üP»\‘√ ø£#·T&çøÏ Çwüº+ ø£*–+#ê&ÉT. •wüß´&ç>± rdüT≈£îHêï&ÉT.
ø£#T· &ÉT #ê˝≤ ÁX¯<>∆ä ± ùde\T #˚XÊ&ÉT. @<ÓH’ ê |üì #Óù|Ô ªª‘·sê«‘·
#˚kÕÔqTµµ nq≈£î+&Ü Ä ø£D å y˚T #˚ùdyê&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ n+‘·s+¡ >∑+ ‘Ó\TdüT≈£îì
eTdü˝Òyê&ÉT. eTqdüT‡˝À, e÷≥\˝À, #˚‘·\˝À ˇπø $<Ûä+>± ñ+&ç,
n+‘·ø£+f… m≈£îÿe>± <˚ej·÷ìøÏ düT$<Û˚j·TT&Ó’ ñHêï&ÉT. ÄyÓT @yÓ’Hê
|ü⁄wüŒ|ò˝
ü ≤\T ‘ÓeTàHêï ‘Ód÷ü Ô dü+‘√wüô|{≤º&TÉ . Ç˝≤ ø=ìï @fi¯ófl kÕ–+~.
á $<Û+ä >± ø£#T· &ÉT X¯óÁ≈£î&çøÏ Á|æjT· •wüß´&ÉjT˚ ´dü]øÏ <ëqe⁄\≈£î
#ê˝≤ u≤<Ûä y˚dæ+~. ªªm˝≤¬>’Hê á ãèVü≤düŒ‹ düT‘·TDÏí eT≥Tº ô|{≤º*µµ
nqT≈£îHêïs¡T. ˇø£s√E >√e⁄\T ø±dü÷Ô ns¡D´+˝À ˇ+≥]>± ñ
qï|ü⁄Œ&ÉT ø£#·TDÏí #·+ù|XÊs¡T. kÕj·T+ø±\eTsTT+~. nsTTHê ø£#·T&ÉT
Ç+{ÏøÏ sê˝Ò<äT. Äe⁄˝ÒyÓ÷ eTs¡* e#˚ÃXÊsTT. <˚ej·÷ì ‘·q eTqdüT˝À
eT\eT\ eTs¡T>∑T‘·÷ ‘·+Á&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl+~.
yê&ç øÏs¡D≤\T>∑\ dü÷s¡T´&ÉT ndüÔ$T+#ê&ÉT. <Û˚qTe⁄\T ‹]–
e#˚ÃXÊsTT. @$T{Ï ø±s¡D+? ndü˝Ò bı<äT›uÀsTT+~. ø£#·T&˚yÓ÷ Ç+ø±
‹]– sê˝Ò<äT. ns¡D´+˝À eTè>±\T, sêø£ådüT\T, düsêŒ\T @yÓ’Hê
u≤~Û+#êj˚TyÓ÷?µµ nqï~ <˚ej·÷ì.
229
 X¯óÁ≈£î&ÉT ~e´<äèw溑√ n+‘ê ˇø£ÿkÕ] ø£\j·TpXÊ&ÉT. n+‘ê
ns¡yú TÓ +Æ ~. eTè‘·d+ü Jeìì |ü+|æ+#ê&ÉT. <ëìe\¢ |ü⁄qØ®$‘·T&Ó’ ø£#T· &ÉT
‹]– e#êÃ&ÉT. X¯óÁ≈£î&ÉT, <˚ej·÷ì dü+‘√wæ+#ês¡T.
eT∞fl ˇø£kÕ] ø£#·T&ÉT |üP\T ‘˚&ÜìøÏ n&É$øÏ yÓfi≤fl&ÉT. á kÕ]
<ëqe⁄\T n‘·ìì #·+|æ n+‘·{‘Ï √ e<ä\ø£ n‘·ìì ø±*Ãy˚dæ eT<ä´+˝À
ø£*|æ <ëìï X¯óÁ≈£î&ç #˚‘· ‘ê–+#ês¡T.
X¯óÁ≈£î&ÉT eT<ä´bÕq+ eT‘·TÔ˝À ñHêï&ÉT. ÁøÏ‘·+˝≤π> <˚ej·÷ì
ø£#T· &ÉT sêø£b˛j˚Tdü]øÏ <äT:œ+∫ ªªá s√E≈£L&Ü ø£#T· &ÉT sê˝Ò<Tä ‘·+Á&û!
ndüTs¡T\T eT∞fl n‘·ìì #·+|æe⁄+{≤s¡Tµµ nì XÀøÏ+∫+~. X¯ó
Á≈£î&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdü+Jeì e÷≈£î+~>± nH˚ >∑s¡«+‘√ <ëqe⁄\T ø£#·T&çì
<˚«wækÕÔsT¡ . n‘·ìï #·+|æ‘˚ n‘·qT <˚e˝Àø±ìπø yÓfi≤Ô&TÉ . <ëìø√dü+ m+<äT≈£î
XÀøÏ+#·&É+µµ
ªªHêHêï! ˙eP Ç˝≤π> e÷{≤¢&TÉ ‘êy˚$T{Ï? n+–s¡dü eTVü‰eTTì
eTqTeT&ÉT, ãèVü≤düŒ‹øÏ |ü⁄Á‘·T&ÉT, MT≈£î •wüß´&ÉT ø£#T· &˚+ kÕe÷qT´&Ü?
düTs¡÷|ü ÁãVü≤à#·sê´ÁX¯eT Áe‘·dü+|üqTï&ÉT. n‘·qT ìcÕÿs¡D+>±
<äqTE\#˚‘· ÁbÕD+ b˛>=≥Tº≈î£ +fÒ n‘·ìø√dü+ H˚qT XÀøÏ+#·≈î£ +&Ü m˝≤
ñ+&˚~µµ nì XÀøÏ+∫+~ <˚ej·÷ì.
n+‘·{Ï‘√ Ä>∑≈£î+&Ü ªªn‘·ìì #·÷|æùdÔ>±ì H˚qT nqï+
eTT≥ºqTµµ nì @&Ée&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~ <˚ej·÷ì. X¯óÁ≈£î&ÉT #ê˝≤
ùd|ü{øÏ Ï düTeTTKT&Éj÷· ´&ÉT. jÓ÷>∑<èä w摺 √ nìï˝Àø±˝À¢q÷ >±*+#ê&ÉT.
mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . ø£#T· &ÉT ∫e]øÏ n‘·ì bı≥º˝ÀH˚ ñHêï&ÉT. Ç<ä+‘ê
eT<ä´bÕq+e\¢ ø£*–q <√wüeTì X¯óÁ≈£î&ÉT >∑T]Ô+#ê&ÉT.
‘·q Á|æj·T•wüß´DÒí ªbı≥ºqTô|≥Tº≈£îqï+<äT≈£îµ X¯óÁ≈£î&çøÏ #ê˝≤
u≤<Ûä ø£*–+~.
230
ªªmH√ï »qà\qT+∫ dü + bÕ~+∫q |ü ⁄ D´+e\¢ ø£ * –q
C≤„qeT+‘ê eT<ä´bÕq+e\¢ b˛‘·T+~. n+<äTe\¢ eT<ä´bÕq+ dü¬s’q~
ø±<äT. me¬sH’ êdüsπ Çø£MT<ä≥ eT<ä´+ ùd$ùdÔ bÕbÕdüø‘ÔÏ √ |ü‹‘·T\e⁄‘ês¡Tµµ
nì düTsêbÕq+ eTVü‰bÕ‘·ø£eTì X¯|æ+#ê&ÉT X¯óÁ≈£î&ÉT. ‘·sê«‘· ø£#·TDÏí
eTè‘· dü+J$ì‘√ ã‹øÏ+#ê&ÉT.
X¯óÁ≈£îì ø£&ÉT|ü⁄˝À ñqï ø£#·T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª>∑Ts¡Tesê´! ˙
<äjT· e\¢ <˚V‰ü ìï, Jyêìï, dü‘êÔ«ìï bı+<ëqT. nsTT‘˚ ˙ ñ<äs+¡ qT+∫
ãj·T≥|ü&˚e÷s¡Z+ #Ó|ü⁄Œµµ
X¯óÁ≈£î&ÉqT≈£îHêï&ÉT Hê bı≥º˝À+∫ Ç‘·qT ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ Hê
ÁbÕD+b˛‘·T+~. n+<äTe\¢ eTè‘·dü+J$ì ñ|ü<˚•+#ê*‡+<˚µ Ç˝≤
nqTø=ì ø£#·T&çøÏ dü+Jeìì ñ|ü<˚•+#ê&ÉT X¯óÁ≈£î&ÉT.
X¯óÁ≈£î&ç ñ<äs¡+˝À qT+∫ |üPs¡í #·+Á<äT&ç˝≤>± ãj·T≥|ü&ܶ&ÉT
ø£#·T&ÉT. $>∑‘· Je⁄&Ó’ |ü&çñqï X¯óÁø±#ês¡T´DÏí yÓ+≥H˚ ã‹øÏ+#ê&ÉT. ñ
#êÃs¡D <ä≈£åî&ÉT yê&çq e÷≥ m˝≤ Á|üø±•düTÔ+<√ Ä $<Ûä+>± X¯óÁ≈£î&ÉT
yÓ\T>=+<ë&ÉT.
ø£#·T&ÉT e∫Ãq |üì HÓs¡y˚]+~. dü+Jeì ‘Ó\TdüTø=qï ‘·sê«‘·
ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ ø£#·T&ÉT X¯óÁ≈£îì nqTeT‹ rdüTø=ì <˚e˝Àø±ìøÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT. <˚ej·÷ìøÏ Áù|eT>± #ÓbÕŒ&ÉT. <˚ej·÷ìøÏ <äT:K+
eTT+#·Tø=∫Ã+~.
ªª˙eP ÁãVü≤à#ê]$. H˚q÷ ø£q´qT. s¡$‘˚»! eTì<ä]› ø° eTqdüT˝À
m|ü⁄Œ&√ $yêVü≤+ nsTTb˛sTT+~. dü+Jeì‘√ u≤≥T qqTï≈£L&Ü rdüTø=ì
yÓ[flb˛. Ç~ Hê≈£î Á|æj·T+. e÷ Hêqï>±s¡÷ Äos¡«~kÕÔs¡Tµµ nqï~
<˚ej·÷ì.
ø£#·TìøÏ #ê˝≤ $cÕ<ä+, yê´≈£î\+ ø£*>±sTT.
ªªÇ<˚$T{Ï <˚ej·÷ì! Ç˝≤+{Ï~ ˝Àø£+˝À mø£ÿ&Ó’Hê ñ+<ë?
230
H˚qT ìqTï düôVA<ä]>± uÛ≤$düTHÔ êïqT. >∑Ts¡Te⁄\≈£î •wüß´\T |ü⁄Á‘·T\‘√
düe÷q+. Ç~ ˝Àø£<Ûäs¡à+. ˙e⁄ >∑Ts¡T|ü⁄Á‹$. Ç˝≤ e÷{≤¢&É&É+
düeT+»düe÷µµ nHêï&ÉT.
<˚ej·÷ìøÏ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªªHê ø√]ø£ ‹s¡düÿ]+#êe⁄ ø±ã{Ϻ
˙≈£î dü+Jeì |üì#Ój·T´<äTµµ nì XÊ|ü+ e∫Ã+~.
ªªH˚qT <Ûäs¡à+ ‘·|üŒ˝Ò<äT. ˙y˚ ‘·bÕŒe⁄µµ Hê≈£î dü+Jeì
|üì#ÓjT· ´≈£îHêï Hê #˚‘· ñ|ü<X˚ +¯ bı+~qyê&çøÏ |üì#˚dTü +Ô ~. ø±ì ˙e⁄
<Ûäs¡à+ ‘·bÕŒe⁄ ø±ã{Ϻ ìqTï @ $Á|ü⁄&É÷ $yêVü≤+ #˚düTø√&ÉTµµ nì
Á|ü‹XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT ø£#·T&ÉT.
‘·sê«‘· <˚e˝Àø±ìøÏ yÓ[fl neTs¡T\≈£î dü+Jeì ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT.
<˚ej·÷ì Bq>±<∏ä
ø£#·T&ç #˚‘· ‹s¡düÿ]+|üã&çq <˚ej·÷ì ≈£î$T*b˛sTT+~.
ˇø£Hê&ÉT eèwü|üs¡T«ì ≈£L‘·T¬s’q X¯]àwü˜ nH˚ ùdïVæ≤‘·Tsê*‘√ ø£*dæ
eq$Vü‰s¡+ yÓ[fl+~. nø£ÿ&É n+<äs¡÷ »\Áø°&É˝≤&Üs¡T. Ç+‘·˝À
düT&ç>±*øÏ ˇø£] eÁkÕÔ\T eTs=ø£] eÁkÕÔ\‘√ ø£*dæb˛j·÷sTT. <˚ej·÷ì
Ns¡ X¯]àwü˜ ø£≥Tº≈£î+~.
ªª˝Àø√‘·sÔ ¡ #·]‘·T&Óq’ X¯óÁø±#ês¡T´&çì ≈£L‘·T]ì H˚qT. ˙e⁄ qqTï
|üPõ+#ê*. n˝≤+{Ï<ëì$ Hê Ns¡ ø£≥Tºø=ì yÓTÆ\|üs¡TkÕÔyê?µµ nì
<˚ej·÷ì <ä÷wæ+∫+~.
ªªe÷ Hêqï <ä>sZ∑ ¡ |üì#˚ùd yêfi¯ófl MTs¡T. }s¡ø£ B$+∫ eTÚq+>±
ñ+&Ée\dæq yês¡T. MT nj·T´ eTVæ≤eT\T Hê <ä>∑Zs¡ #Ó|üŒe<äT›. Ç˝≤
e÷{≤¢&&É ÜìøÏ ˙≈£î dæ>T∑ ˝Z <Ò ë. H˚qT ø£{qºÏ Ns¡ ˙e⁄ ø£≥Tºø√ø£b˛‘˚ Hêπø$Tµµ
nì X¯]àwü˜ <˚ej·÷ìì ˇø£ u≤$˝À ‘√dæy˚dæ $T–*q ùdïVæ≤‘·Tsê+Á&É‘√
ø£*dæ yÓ[flb˛sTT+~.
qVüQwü|ü⁄Á‘·T&Ó’q j·Tj·÷‹ y˚≥ø√dü+ n&É$˝À ‹]– ‹]–
231
n\dæ kı\dæ <˚ej·÷ì |ü&çñqï u≤$ <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT. <ëVü≤+ y˚dæ
u≤$˝ÀøÏ ‘=+– #·÷#ê&ÉT. n+<äT˝À <˚ej·÷ì ñ+~. u≤$˝À ñ
+&˚ r>∑\qT Ä<Ûës¡+>± |ü≥Tºø=ì ñ+~ ÄyÓT. <äT:K+‘√ ø£˙ïfi¯ófl
<ÛësêbÕ‘·+>± Ádü$düTHÔ êïsTT. ªªmes¡TekÕÔsê, qqTï ñ<ä]∆ kÕÔsêµµ nì ø£fió¯
fl ø±j·T\T ø±#˚≥T¢ #·÷dü÷Ô ñ+~. ÄyÓTqT #·÷ùdÔ es¡TD<˚e⁄&ç MT<ä
n*– »\ìyêdü+ e<ä*ô|{Ϻ uÛÑ÷$TøÏ e∫Ãq es¡TDÒ+Á<äTì <˚$˝≤>±
ñ+~.
ªªme]$ ˙e⁄? m+<äT≈£î @ø±+‘·+>± á u≤$˝À |ü&çñHêïe⁄µµ
nì n&ç>±&ÉT j·Tj·÷‹.
Ä n&ç $ øÏ y˚ ≥ ø√dü + n|ü ⁄ Œ&É | ü ⁄ Œ&É ÷ e#˚ à j· T j· ÷ ‹ì
>∑Ts¡TÔ|ü{Ϻ+~ <˚ej·÷ì.
ªªeTVü‰sêC≤! H˚qT <ëqe⁄\qT •wüß´\T>± #˚düTø=ì yêfi¯ó¢
j·TT<ä∆+˝À #·ìb˛sTTHê eT∞fl dü+Jeì‘√ |ü⁄qs¡TJ®$‘·T\T>± #˚ùd
eTVü≤‘·Ôs¡ X¯øÏÔ ñqï X¯óÁø±#ês¡T´&ç ≈£L‹]ì. qqTï <˚ej·÷ì n+{≤s¡T.
Á|üe÷<äeXÊ‘·TÔ á u≤$˝À |ü&ܶqT. qqTï ô|’øÏ˝≤– s¡øÏå+#·T nqï~µµ
<˚ej·÷ì.
j·Tj·÷‹øÏ ÄyÓT MT<ä C≤* y˚d+æ ~. á uÛ÷Ñ eT+&É˝≤qï+‘·{˙Ï
ne©\>± yÓ÷düTÔqï ‘·q ≈£î&ç#˚‹ì #ê∫, #ÓeT≥\T |ü{Ϻq ø√eT\yÓTÆq
<˚ej·÷ì #ÓsTT´ |ü≥Tºø=ì j·Tj·÷‹ Á|”‹‘√ ÄyÓTqT ô|’øÏ ˝≤>±&ÉT.
Ä ‘·sê«‘· j·Tj·÷‹ ‘·q |ü⁄sêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. <˚ej·÷˙
yÓ[flb˛sTT+~. nsTT‘˚ }fiÀfløÏ yÓfi¯fl˝Ò<äT. ‘·qqT yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ e∫Ãq
|òüT÷]íø£ nH˚ ùde≈£îsê*ì #·÷∫`
ªªHê≈£î X¯]àwü˜ #˚dæq nee÷q+‘√ ‘·\ø=fÒºdæq≥¢sTT+~. H˚qT
eèwüdüs¡T«ì }fiÀ¢ Á|üy˚•+#·qT. á dü+>∑‹ e÷ Hêqï>±]‘√ #Ó|ü⁄Œµµ nì
#Ó|æŒ|ü+|æ+~.
231
 |òüT÷]íø£ |üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq yÓ[fl X¯óÁ≈£î&çøÏ #Ó|æŒ+~. yÓ+≥H˚ X¯ó
Á≈£î&ÉT <˚ej·÷ì e<ä›≈£î yÓfi≤fl&ÉT. ø√|ü+‘√qT <äT:K+‘√qT <˚ej·÷ì
∫+<äT˝Òdü÷Ô ñ+~, X¯óÁ≈£î&ÉHêï&ÉT :
ªªm+‘√ ìwü‘˜ √ yÓsTT´ j·TC≤„\T #˚dqæ yê&çø+£ f… ø√|ü+ ˝Òìyê&ÉT
>=|üŒyê&ÉT. me¬s’Hê ø√|ü+‘√ e÷{≤¢&çHê n<˚ $<Ûä+>± e÷{≤¢&É≈£î+&Ü,
‹{ϺHê $˙ $qq≥T¢ }s¡≈£î+&˚yê&çH˚ <Ûäsêà‘·Tà&É+{≤s¡T. n+<äTe\¢
ãT~∆eT+‘·T\T Áø√<Ûä $eX¯ó\T ø±≈£L&É<Tä . X¯]àwü˜ sê#·≈L£ ‘·Ts¡T, ‘·T+≥].
<ëì‘√ ˙¬ø+<äT≈£î, sêe÷൵
‘·+Á&ç e÷≥\≈£î ã<äT\T>± <˚ej·÷ì Ç≥¢ì+~.
ªªm+‘√ Áù|eT>±, H˚sT¡ Œ>± ñ+&˚ yê]ì ñ‘·Ô |ü⁄D≤´ìøÏ <ä÷wæ+#˚
$y˚ø£ X¯SqT´\ <ä>∑Zs¡ ñ+&É&É+ #ê˝≤ ø£wüº+ Hêqï>±s¡T!
eTq+ eèwü|üs¡T«ì |ü⁄s¡+˝À ñ+&Ée<äT›. mø£ÿ&ç¬ø’Hê yÓ[flb˛<ë+µµ
ªª˙≈£î n+‘· u≤<Û>ä ± ñ+fÒ H˚qT e÷Á‘·+ @+ #˚ùd~. ˙‘√ u≤fÒ
H˚q÷. ìqTï e~* H˚qT+&É˝ÒqTµµ nHêï&ÉT X¯óÁ≈£î&ÉT.
Ç<ä+‘ê #ês¡T\ e\¢ eèwü|üs¡T«&çøÏ ‘Ó*dæ+~. X¯óÁ≈£î&ç <ä>∑Z]øÏ
e∫à qeTdüÿ]+∫`
ªªkÕ«MT! MT e\¢H˚ ø£<ë y˚TeT+‘ê ã‹øÏe⁄HêïeTT. MTπs ˝Ò≈î£ +fÒ
<˚e‘·\T eTeTà*ï @Hê&√ HêX¯q+ #˚ùdyês¡T. y˚TeTT, e÷ ◊X¯«s¡´+,
e÷ ùdeø£es¡Z+ n+‘ê MTπsµµ nì $qj·T+>± |ü*ø±&ÉT. <˚ej·÷ìì
#·÷∫ ªªne÷à! ˙ |ü≥Tº<ä\ dü&É*+#·T. ˙≈£î @~ ÇwüºyÓ÷ #Ó|ü⁄Œ. Ç|ü⁄Œ&˚
rs¡TkÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
ªªn˝≤¬>’‘˚ ‘·q yÓsTT´eT+~ #Ó*ø£‘ÓÔ\‘√ düVü‰ X¯]àwü˜qT Hê
<ëdæ>± ñ+&ÉeTq+&çµµ n+~ <˚ej·÷ì.
yÓ+≥H˚ X¯]àwü˜qT, ÄyÓT #Ó*ø£‘ÓÔ\qT |æ*|æ+∫ yêfi¯flqT
<˚ej·÷ìøÏ <ëdüT\T>± #˚XÊ&ÉT eèwü|sü T¡ «&ÉT. X¯óÁ≈£î&çøÏ dü+‘√wü+ ø£*–+~.
232
ˇø£ s√E <˚ej·÷ì X¯]àwü˜‘√, #Ó*ø£‘ÓÔ\‘√ eq $Vü‰sêìøÏ
yÓ[fl+~. Ä eq+˝À n+‘ê |üP\T ø√düT≈£î+≥THêïs¡T. dü«#·Ã¤yÓTÆq »\
Á|üyêVü≤+‘√ Á|üø±•+#˚ ˇø£ ôd\j˚T{Ï ˇ&ÉT¶q n+‘ê Çwüº $H√<ë\‘√
bı<äT› |ü⁄düTÔHêïs¡T. á \\HêeTDT\ n\+ø±s¡ kÂs¡uÛ≤ìï yêj·TTeH˚
<ä÷‘· yÓ÷düT¬ø[fl nø£ÿ&˚ n&É$˝À n\dæ ‹s¡T>∑T‘·÷ ñqï j·Tj·÷‹
eTVü‰sêEqT ‘√&=ÿì e#êÃ&ÉT. Ä eTVæ≤fi¯\T n|ü⁄Œ&˚ ø√dæq |üP\T #·*¢
j·Tj·÷‹ì dü+‘√wüô|{≤ºs¡T.
<˚ej·÷ì $yêVü≤+
j·Tj·÷‹ <˚ej·÷ìì #·÷XÊ&ÉT. ÄyÓT n+‘·≈î£ eTT+<˚ ‘Ó\TdüT
ø±ã{Ϻ X¯]àwü˜qT #·÷∫, ªª˙e⁄ me]$? $T–*q á Ád”Ô\T mes¡T? MT
$esê\˙ï Hê≈£ î #Ó | ü Œ +&ç µ µ nHêï&É T . <˚ e j· ÷ ì yêfi¯ fl qT
e÷{≤¢&Éìe«˝Ò<äT. ‘·H˚ e÷{≤¢&ç+~.
ªªH˚qT ˙≈£î ‘Ó\TdüT ø£<ë. á ne÷àsTT Hê≈£î <ëdæ. eèwü|sü T¡ «&ÉH˚
eTVü‰ <ëqy˚+Á<äTì ≈£L‘·Ts¡T. ø£<ä\≈£î+&Ü Hê <ä>∑Zπs m|ü⁄Œ&É÷ |ü&çñ
+≥T+~. Bì ù|s¡T X¯]àwüµ˜ µ nì |ü]#·jT· + #˚d+æ ~. n+‘·{‘Ï √ Ä>∑≈î£ +&Ü.
ªªz sêC≤! Hê≈£î ìÁ>∑Vü≤yÓTø£ÿ&ç~? Ä s√E MTs¡T qqTï u≤$˝À
qT+∫ #˚sTT|ü{Ϻ ô|’øÏ ˝≤–q|ü⁄&˚ H˚qT MT uÛ≤s¡´qj·÷´qT. m+<äTø£+fÒ
kÕø屑Y dü÷s¡T´&ç kÕø£å´+>± MTs¡T qqTï bÕDÏÁ>∑Vü≤+ #˚düT≈£îHêïs¡T. Ä
$wüj·T+ eT]Ãb˛e&É+ MT≈£î Hê´j·Te÷?µµ n+~.
j·Tj·÷‹øÏ @+ #ÓbÕŒ˝À bÕ\Tb˛˝Ò<äT.
ªª<˚ej·÷ì! ø£Áå ‹j·T ø£q´\qT Áu≤Vü≤àDT\T ô|[fl#˚dTü ø√e#·TÃ.
ø±ì ø£åÁ‹j·TT\T Áu≤Vü≤àD ø£q´\qT ô|[fl #˚düTø√≈£L&É<äì <Ûäs¡àXÊÁdüÔ+
#Ó|⁄ü +Ô ~. ˙ e÷≥\T <Ûsä à¡ $s¡T<ä+∆ >± e⁄HêïsTT. H˚H˚ Ç˝≤+{Ï n<Ûsä êàìøÏ
bÕ\Œ&ç‘˚ m˝≤>±?µµ nHêï&ÉT.
232
 ªªdüsπ n˝≤¬>‘’ ˚ <Ûsä êà <Ûsä êà\T n˙ï ‘Ó*dæq X¯óÁ≈£î&ÉT ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ
qqTï ô|[fl #˚düT≈£î+{≤sê?µµ nì n&ç–+~.
ªªÄ eTVü‰eTTì e∫à ªÇ~ <Ûäs¡à $s¡T<ä∆+ ø±<äTµ nì #Óù|Ô
ìqï˝≤π> ô|[fl#˚düT≈£î+{≤qTµµ nì j·Tj·÷‹ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT.
<˚ej·÷ì n|ü⁄Œ&˚ X¯óÁ≈£îDÏí s¡|æŒ+∫+~. ‘·q ~e´ ‘˚»düT‡‘√ Ä
eqeT+‘ê yÓ*–b˛‘·T+&É>± ªª≈£L‘·T]øÏ Á|æjT· + ø£*–<ë›+µµ nqT≈£î+≥÷
X¯óÁ≈£î&ÉT e#êÃ&ÉT.
n‹ dü+ÁuÛÑ+‘√ j·Tj·÷‹ ˝Ò∫ uÛ≤s¡Ze⁄&çøÏ n‹ uÛÑøÏÔ‘√
qeTdüÿ]+#ê&ÉT.
<˚ej·÷ì ‘·+Á&ç‘√ ` ªªá sêE Ç+‘·≈î£ eTTqT|ü⁄ qqTï #˚|{ ü ≤º&TÉ .
eTs=ø£]‘√ bÕDÏÁ>∑Vü≤D+ m˝≤ M\e⁄‘·T+~? n+<äTe\¢ á »qà˝À
áj·TH˚ Hê |ü‹. MTs¡T ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ qqTï d”«ø£]kÕÔqì j·Tj·÷‹
ôd\$#êÃs¡ T . n+<ä T e\¢ e÷ |ü ] Dj· T + <Û ä s ¡ à $s√<Û ä + ˝Ò q ≥T¢
nqTÁ>∑Væ≤+#·Tµµ nqï~.
X¯óÁ≈£î&ÉT ≈£L‘·T]MT<ä Áù|eT‘√ ªdüsπ µ nHêï&ÉT. ªªj·Tj·÷‹øÏ ˙≈£î
»]π> $yêVü≤+˝À ˝À|ü+˝Òq≥T¢ es¡+ ÇdüTÔHêïqT.µµ nì Äos¡«~+∫
yê[fl<ä›]øÏ ô|[fl »]|æ+#ê&ÉT.
ô|[fl nsTTq‘·sê«‘· X¯óÁ≈£î&ÉT j·Tj·÷‹‘√ ªªsêC≤! Hê ≈£L‘·T]‘√
u≤≥T X¯]àwü˜qT, #Ó*ø£‘ÓÔ\qT ≈£L&Ü ˙‘√ |ü+|ædüTÔHêïqT. X¯]àwü˜≈£î ˙e⁄
nqïbÕHê\T, n\+ø±sê\T n˙ï dü e T≈£ L s¡ T Ã. nsTT‘˚ ÄyÓ T
|ü&Éø£{Ï+{ÏyÓ’|ü⁄ e÷Á‘·+ yÓfi¯fle<äT›.µµ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
X¯]àwü˜ ` j·Tj·÷‹
j·Tj·÷‹ <˚ej·÷ìì, X¯]àwü˜qT, $T–*q ø£q´\qT rdüTø=ì
‘·q }]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. n+‘·:|ü⁄s¡+˝À s¡eT´yÓTÆq uÛÑeq+˝À <˚ej·÷ìì
ñ+#ê&ÉT. ÄyÓT n+^ø±s¡+‘√ nXÀø£eq düMT|ü+˝À ˇø£ Ç+{À¢ X¯]àwü≈˜ î£ ,
233
$T–*q yê]øÏ edü‹ ø£*Œ+#ê&ÉT. <˚ej·÷ì‘√ düTK+>± ø±|ü⁄s¡+
#˚dTü HÔ êï&ÉT.
ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ <˚ e j· ÷ ìøÏ j· T <ä T ‘· T s¡ « dü T \H˚
|ü⁄Á‘·T\T<äsTT+#ês¡T. X¯]àwü˜ j·TÚeqe‹ nsTT+~. ÄyÓT ‘·q˝À ‘êqT
Ç˝≤ nqT≈£î+~.
ªªHê j·TÚeqeT+‘ê eè<Ûë nsTTb˛‘√+~. <˚ej·÷ìøÏ Vü‰sTT>±
eT+∫ uÛÑs¡Ô \_Û+#ê&ÉT. ÄyÓT @+ ‘·|üdüT‡ #˚dæ+<√ @$T{À! |ü‹ì,
düT‘·T\qT bı+<ë\ì @ Ád”Ô nsTTHê ø√s¡T≈£î+≥T+~. ‘êqT ø√s¡T≈£îqï
$<Ûä+>± |ü‹ì, düT‘·T\qT bı+~q <˚ej·÷ìøÏ m+‘· uÛ≤>∑´+
ÁbÕ|æÔ+∫+~? ÄyÓT≈£î kÕ{Ï mes¡THêïs¡T?
X¯]àwü˜ Ä˝À#·q\T n+‘·{Ï‘√ Ä>∑˝Ò<äT. ªªj·Tj·÷‹ n+fÒ
Hê¬ø+‘√ Çwü+º . HêMT<ä n‘·q÷ m+‘√ Çwü+º #·÷|ækÕÔ&TÉ . n‘·ìï <˚ej·÷ì
m˝≤¬>’‘˚ ‘·q |ü‹>± #˚düT≈£î+<√ H˚qT n˝≤π> |ü‹>± #˚düT≈£î+{≤qTµµ
nqT≈£î+~ X¯]àwü˜.
Ç˝≤+{Ï Ä˝À#·q\‘√ dü‘·eT‘·eTe⁄‘·÷e⁄+&É>± ˇø£Hê&ÉT
j·Tj·÷‹ nXÀø£ eHêìøÏ e∫à ˇ+≥]>±e⁄qï X¯]àwü˜qT #·÷#ê&ÉT.
j·Tj·÷‹ì #·÷&É>±H˚ m+‘√ dü+ÁuÛÑeT+‘√ X¯]àwü̃ qeTdüÿ]+∫
dü|üs¡´\T #˚dæ+~. n‘·qT Á|üdüqï+>± ñ+&É&É+ >∑eTì+∫`
ªªz sêC≤! ˙e⁄ |üs¡y˚TX¯«s¡T&ç˝≤+{Ï yê&ç$. Hê≈£î <˚ej·÷ì
j·T»e÷qTsê\T. ÄyÓT≈£î ˙e⁄ uÛÑs¡Ôe⁄ ø±ã{Ϻ Hê≈£î ≈£L&Ü uÛÑs¡Ôy˚. Ç<˚
<Ûsä à¡ +. <˚ej·÷ìì ˙e⁄ d”«ø£]+∫q|ü⁄Œ&˚ ÄyÓT≈£î #Ó+~q <ÛHä êìï ø±ã{Ϻ
H˚q÷ ˙ kı+‘·+ nj·÷´qT. n+<äT#˚‘· qqTï d”«ø£]+#·Tµµ nqï~ X¯]àwü.˜
ªªX¯]àcÕ˜! ˙e⁄ #Ó|æŒ+~ u≤>±H˚ ñ+~. ø±ì X¯óÁø±#ês¡T´&ÉT
K∫Ñ·+>± #ÓbÕŒ&ÉT. ªªX¯]àwü˜≈£î nqï bÕHê\T, n\+ø±sê\T n˙ï
düeT≈£Ls¡TÃ. |ü&Éø£{Ï+{ÏøÏ e÷Á‘·+ yÓfi¯fl≈£îµµ nì. H˚qT Ä eTVü‰eTTì
233
e÷≥\≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT nã<ä∆+ m˝≤ #Óù|Œ~µµ nì
dü+<˚Væ≤+#ê&ÉT j·Tj·÷‹.
X¯]àwü˜ <ëìøÏ düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒ+~.
ªªsêC≤ ÁbÕD≤+‘· ø £ y Ó T Æ q |ü ⁄ Œ&É T , &É ã “+‘ê <=+>∑ \
bÕ\e⁄‘· T qï|ü ⁄ Œ&É T , $Á|ü ⁄ ìøÏ Ä|ü ‘ · T Ô ø£ * –q|ü ⁄ &É T , e<Û ä ÷ »q
dü+>∑eTeT|ü⁄Œ&ÉT, $yêVü≤ düeTj·T+˝À nã<ë∆\T #Ó|üŒe#·Ãì eTTqT˝Ò
ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T. ˙e⁄ $yêVü≤+ ø√dü+ nã<ë∆\T #Ó|üŒ&É+˝À ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äTµµ
j·Tj·÷‹ ˇ|ü⁄Œø√ø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT. X¯]àwü̃≈£î j·Tj·÷‹ e\¢ ø=&ÉT≈£î
|ü⁄{≤º&ÉT. <˚ej·÷ìøÏ á $wüj·T+ ‘Ó*dæ+~. ‘·ø£åD+ X¯]àwü˜ <ä>∑Z]øÏ
e∫Ã+~.
˙e⁄ ∫qï |æ\¢e⁄. n‘·T´‘·ÔeT o\+ ø£\ <ëì$. >ös¡e
eTsê´<ä\Tqï <ëì$. @ $ø±s¡eTT˝Òì <ëì$. Ç˝≤+{Ï <ëìøÏ ø=&ÉT≈£î
|ü⁄≥º&É+ #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+>± e⁄+~. m˝≤ dü+uÛÑ$+∫+~µµ nì n&ç–+~
<˚ej·÷ì.
X¯]àwü˜ dæ>∑TZ‘√ ‘·\ e+#·T≈£î+~. ªªdüø£\ y˚<ë\T ‘Ó*dæq ˇø£
eTTì e#êÃ&ÉT. qqTï #·÷∫ |ü⁄Á‘·TDÏí Á|ükÕ~+#ê&ÉT.µµ nì düe÷<Ûëq+
#Ó|æŒ+~.
<˚ej·÷ì yÓ[flb˛sTT+~. X¯]àwü≈˜ î£ es¡Tdü>± eTT>∑TsZ T¡ ø=&ÉT≈£î\T
|ü⁄{≤ºs¡T. yêfi¯ófl eTT>∑TZs¡÷ ˇø£s√E j·Tj·÷‹ <ä>∑Zs¡ Ä&ÉT≈£î+≥÷ ñ
Hêïs¡T. Ä düeTj·T+˝À <˚ej·÷ì nø£ÿ&çøÏ e∫Ã+~. yêfi¯flqT #·÷ùdÔ
n#·Ã+ j·Tj·÷‹ ˝≤π> ñHêïs¡T.
ªªMfiËfles√ #Ó|üŒ+&ç. Mfi¯ófl me] _&ɶ\Tµµ nì n&ç–+~
<˚ej·÷ì. j·Tj·÷‹ H√s¡T $|üŒ˝Ò<äT.
ªªnu≤“sTT\÷! MT ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT˝…es¡T?µµ nì |æ\¢˝Òï n&ç–+~.
yêfi¯ófl j·Tj·÷‹ì, X¯]àwü˜qT #·÷|æ+#ês¡T.
234
<˚ej·÷ì eT\eT\ eT]–+~. ø√|ü+, <äT:K+ eTT+#·Tø=#êÃsTT.
yÓ+≥H˚ ‘·+Á&ç <ä>∑Z]øÏ |üs¡T¬>{Ϻ+~. ø£˙ïfi¯fl‘√ Äj·Tq ø±fi¯flø£&ç–+~.
j·Tj·÷‹ <˚ej·÷ì‘√ u≤fÒ X¯óÁ≈£î&ç <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. X¯óÁ≈£î&çøÏ
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. <˚ej·÷ì ªª#·÷&ÉT HêHêï? á j·Tj·÷‹ Ä sêø£då Mæ T<ä
Áù|eT #·÷|æ+∫ eTT>∑TZs¡T |æ\¢*ï ø£Hêï&ÉT. Hê≈£î nee÷q+ #˚XÊ&ÉTµµ
nì <äT:U≤y˚X¯+‘√ #Ó|æŒ+~. X¯óÁ≈£î&çøÏ j·Tj·÷‹ MT<ä ñyÓ«‘·TÔq ø√|ü+
eTT+#·Tø=∫Ã+~.
ªª˙e⁄ j·TÚeq >∑s¡«+‘√ sê>±+<ÛäT&çyÓ’ Hê ≈£L‘·T]øÏ nÁ|æj·T+
ø£*–+#êe⁄. n+<äTe\¢ ˙≈£î yÓ+≥H˚ eTTdü*‘·q+ e#˚ÃdüTÔ+~µµ nì
X¯|æ+#ê&ÉT. j·Tj·÷‹ dü+C≤sTTw” #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT.
ªªãTT‘·TeT‹jÓTÆ q Ád”Ô |ü⁄Á‘·T\qT ø√] |ü‹ì ÁbÕ]úùdÔ n‘·qT ÄyÓT
e÷≥ $qø£b˛‘˚ ÁuÛÑ÷DVü≤‘·´ n+{≤s¡T ø£<ë. n+<äTe\¢ X¯]àwü˜
n&ç–q|ü⁄Œ&ÉT ø±<äq˝Òø£b˛j·÷qT. MTs¡T á $<Ûä+>± ø√|ü–ùdÔ m˝≤>±?
Hê≈£î <˚ej·÷ì MT<ä Ç+ø± Çwüº+b˛˝Ò<äT. Ç+ø± #ê˝≤ø±\+ ø±|ü⁄s¡+
#Ój·÷´\ìñ+~. <äj·T#˚dæ Hê≈£î eTTdü*‘·q+ Çe«e<äT›µµ nHêï&ÉT.
X¯ ó Á≈£ î &É T ø£ ] –b˛j· ÷ &É T . ªªdü π s ˙ eTTdü * ‘· H êìï ˙
ø=&ÉT≈£î˝…e]¬øH’ ê Ç∫à ˙e⁄ j·TÚeqT&ç$ø±. eT∞fl ‘·sê«‘· ˙ eTTdü*‘·q+
˙e⁄ rùddüTø√µµ nHêï&ÉT.
<˚ej·÷ì‘√ u≤≥T j·Tj·÷‹ ‘·q |ü⁄sêìøÏ e#êÃ&ÉT.
eTTdü* j·Tj·÷‹
X¯ ó Á≈£ î &ç XÊ|ü Á |ü u Û ≤ e+ e\¢ j· T j· ÷ ‹ yÓ + ≥H˚
eTTdü * yê&Ó ’ b ˛j· ÷ &É T . ‘· \ eDø£ k Õ–+~. Ç+Á~j· ÷ \ >∑ s ¡ « +
nDÏ–b˛sTT+~. n+>±+>±\T dü&*É b˛j·÷sTT. ‘·\+‘ê HÓ]dæb˛sTT+~.
j·Tj·÷‹ ø=&ÉT≈£î\q+<ä]˙ |æ*#ê&ÉT. ªªHêøÏ+ø± düTK|ü&Ü\ì
e⁄+~. MT˝À me¬s’Hê Hê eTTdü*‘·Hêìï rdüTø=ì j·TÚeq+ Çe«+&çµµ
234
nHêï&ÉT. X¯]àcÕ˜|⁄ü Á‘·T&Óq’ |üPs¡T&ÉT‘·|Œü $T–*q yês¡+‘ê Ç˝≤ nHêïs¡T:
ªªeTTdü*‘·q+>±ì, s√>∑+>±ì eùdÔ nqTuÛÑ$kÕÔs¡T>±ì me¬s’Hê
ø√] ø√] ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤sê? eTTdü*yê&Ó’‘˚ eTqà<ÛäTDÏí nsTTHê düπs
j·TTe‘·T\T ø√s¡Tø√s¡Tµµ
j·Tj·÷‹øÏ ø√|ü+ eTT+#·Tø=∫Ã+~. n+<ä]ø° XÊbÕ*#êÃ&ÉT.
|üPs¡T&ÉTe÷Á‘·+ ‘·+Á&ç#Ó|æŒqe÷≥≈£î ªdüπsµ nHêï&ÉT. eT∞fl j·Tj·÷‹øÏ
j· T Úeq+ \_Û + ∫+~. yÓ j ˚ T ´fi¯ ó fl ‘· q T ø√s¡ T ≈£ î qï dü T U≤\qT
nqTuÛ$Ñ +#ê&ÉT.
‘·sê«‘· |üPs¡T&çøÏ j·TÚeq+ Ç#˚Ãdæ eT∞fl eTTdü*yê&Éj·÷´&ÉT.
sêE\+<ä]˙ |æ*|æ+∫ eT+Á‹ |ü⁄s√Væ≤‘· kÕeT+‘· bÂs¡»q düeTø£å+˝À
|üPs¡T&çøÏ sêC≤´_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT bÂs¡T\+‘ê Ç˝≤ nHêïs¡T.
ªª#Ó|üŒe#√à #Ó|üŒ>∑÷&É<√ e÷≈£î ‘Ó©<äT. ø±ì ˇø£ e÷≥ sêC≤!
˙ ô|<äø› =&ÉT≈£î, X¯óÁø±#ês¡T´&ç eTqTeT&ÉT j·T<äT&ÉTHêï&ÉT. nsTTHê X¯]àwü˜
ø=&ÉT¬ø’q |üPs¡T&çøÏ sê»´+ ÇdüTÔHêïe⁄. Ç~ <Ûäs¡ày˚THê?µµ
j·Tj·÷‹ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT :
ªªMTs¡T #Ó|æŒq≥T¢ j·T<äT&ÉT ô|<ä›ø=&ÉTπø. ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤qT. ø±ì
H˚qT #Ó|æŒq e÷≥ $q˝Ò<äT. ‘·qj·TT&ÉT ‘·+Á&ç e÷≥ $q≈£î+fÒ n‘·ìï
‘·qj·TT&Éq&É+ m˝≤? n‘·ìøÏ ‘·+Á&ç <Ûäq+ d”«ø£]+#˚ Vü≤≈£îÿ˝Ò<äT.
|üPs¡T&ÉT |üdæyê&Ó’Hê >∑TD+˝À ô|<ä›yê&ÉT. düT|ü⁄Á‘·T&ÉT. uÛÑ÷uÛ≤s¡+
yÓ÷ùddü‘êÔ n‘·ì˝À e⁄+~. n+‘˚ø±<äT Hê eTTdü*‘·Hêìï rdüT≈£îH˚yê&˚
sêC≤´ìøÏ ns¡TΩ&Éì X¯óÁø±#ês¡T´\T ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.µµ
á $<Û+ä >± »qT\+<ä]˙ düe÷<Ûëq|ü]#ê&ÉT j·Tj·÷‹. ‘·sê«‘·
‘·b˛eHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. nø£ÿ&É j·Tj·÷‹ |òüT§s¡ ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT.
<˚e˝Àø±ìøÏ yÓ[fl <˚es¡T¸\ #˚‘· |üPõ‘·T&Ó’ Ä ‘·sê«‘· Ç+Á<ä˝Àø±ìøÏ
235
yÓfi≤fl&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT j·Tj·÷‹ì |üPõ+∫ ªªø=&ÉT≈£î j·TÚeq+ rdüTø=ì
˙e⁄ eT∞fl sêC≤´ìï n|üŒ–+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT n‘·ìøÏ m˝≤+{Ï ˙‘·T\T #ÓbÕŒe⁄µµ
nì n&ç>±&ÉT.
s¡T∫sês¡ú dü÷≈£îÔ\T
j·Tj·÷‹ ‘êqT uÀ~Û+∫q dü÷≈£îÔ\qT $e]+#ê&ÉT.
ªªC≤„qT\ J$‘·+qT+∫ H˚sT¡ Ãø√. dü»q® T\ >√wæì˜ e<ä\≈£î. <Ûsä à¡ +
‘Ó\TdüTø=ì düeT+»dü ãT~∆‘√ Ä#·]+#·T. bÕÁ‘·T&Óq’ yê&çøÏ <ëq+ #ÓsTT´.
eTs=ø£]ì n&É>∑≈£î. me¬s’Hê ÄX¯‘√ eùdÔ ìsêX¯|üs¡#·≈£î. düuÛÑ˝˝À
eTqdüT‡≈£î Á|æj·T+>±, Væ≤‘·+>±, |ü<∏ä´eTT, ‘·<∏ä´eTT, nyÓ÷|òüTeTT,
eT<ÛäTs¡eTT, |ü]$T‘·eTT nsTTq |ü\T≈£î\qT |ü\T≈£î. |üs¡TwüyÓTÆq
e÷≥\H˚ eTT\T≈£î\‘√ Ç‘·sT¡ \qT u≤~Û+#˚ <äTs¡q® T\ <ä>sZ∑ ¡ ñ+&Ée<äT.›
ø£s¡TD, ìC≤sTTr, dü‘·´+, X¯eT+, XÖ#·+ yÓTT<ä˝…’q dü<äTZD≤\qT
n\es¡#T· ø√. ø±eTÁø√<Ûä eT<ä e÷‘·‡s¡´ ˝ÀuÛyÑ ÷Ó Vü‰\H˚ düV≤ü »yÓ]’ esêZìï
»sTT+∫q yê&˚ ãj·T{Ï X¯Á‘·Te⁄\qT »sTT+#·>∑\TZ‘ê&ÉTµµ.
Ç+ø± j·Tj·÷‹ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT Çe˙ï #ÓbÕŒqT>±ì |üPs¡T&ÉT eTVü‰‘·Tà&ÉT. eTs=ø£]øÏ
#Ó|üŒ>∑*–q düs¡«>∑D dü+|üqTï&ÉT.
j·Tj·÷‹ì Ç+Á<äT&ÉT yÓT#·TÃ≈£î+≥÷`
ªªz sêC≤! ˙e⁄ @$T ‘·|ü+ #˚XÊe⁄? \ø£å dü+e‘·‡sê\T ˙e⁄
|ü⁄D´˝Àø£ uÛÀ>±\qT nqTuÛ$Ñ +#êe⁄. Ç~ kÕe÷q´yÓTqÆ $wüjT· + ø±<äTµµ
nHêï&ÉT.
ªªdüTs¡<‘’Ó ´· j·Tø£å sêø£då ü qs¡ UÒ#s· ¡ dæ<e∆ä TTì >∑DÁ|ües¡T\ uÛ≤düTs¡
‘·|üdüT‡\T H˚qT #˚dæq <äTwüÿs¡ |òüT§s¡ ‘·|üdüT‡≈£î dü]ø±e⁄µµ nHêï&ÉT
j·Tj·÷‹.
dü«s¡ZÁuÛÑwüߺ&Ó’q j·Tj·÷‹
235
 j·Tj·÷‹ e÷≥\≈£î Ç+Á<äT&ÉT eT+&ç |ü&ܶ&ÉT. eTVü≤s¡T¸\
‘·|üdüT‡\qT nee÷ì+∫q j·Tj·÷‹ì düVæ≤+#·˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
ªª˙≈£î <˚e˝Àø£ düTU≤qTuÛÑyê\ |ü⁄D´+ düe÷|æÔ nsTT+~. ˙
>∑s¡«y˚T ìqTï á $<Ûä+>± |ü‘·q+ #˚k˛Ô+~. Ç+ø£ n<Û√˝Àø±ìøÏ yÓfi¯óflµµ
nì X¯|æ+#ê&ÉT.
ªªÇ+Á<ë! ø£å$T+#·T. H˚qT eTqTwü´ ˝Àø±ìøÏ eT∞fl yÓfi¯fl˝ÒqT.
n+‘·]ø£å+˝ÀH˚ dü‘·‡+>∑‹ ñ+&˚≥T¢>± nqTÁ>∑Væ≤+#·Tµµ
nì j·Tj·÷‹ y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
~>∑+‘ê\˙ï yÓ\T>=+<˚≥T¢>± n+‘·]ø£+å ˝À j·Tj·÷‹ edü÷Ô ñ
+fÒ n‘·ì $eT\ B|æÔ #·÷∫ n+<äs¡÷ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. ªªÇ+‘· ø±+‹
me]~µµ nqT≈£îHêïs¡T.
n|üŒ{Ïøπ j·Tj·÷‹ eTqTeT\+‘ê nø£ÿ&çøÏ e∫à ñHêïs¡T. n~Ûø£
‘˚CÀeTj·TTjÓÆT&Éq j·Tj·÷‹ì #·÷∫ nuÛ≤´>∑‘· |üP»\˙ï #˚dæ ªª˙e⁄
me]$? ˙ ø±s¡D+ e\¢ Çø£ÿ&çøÏ e#êÃe⁄?µµ nì n&ç>±s¡T.
<Ûäs¡à #·]‘·˝À ñqï‘·T&Ó’q qVüQwü eTVü‰sêE |ü⁄Á‘·T&çì,
|üPs¡T&ÉH˚ ˝ÀπøX¯«s¡T&ç ‘·+Á&çì. Hê ù|s¡T j·Tj·÷‹µµ nHêï&ÉT j·Tj·÷‹.
yêfi¯ófl dü+‘√wü|ü&ܶs¡T.
ªªn$T‘· ‘·b˛ $uÛeÑ +‘√ ÁãV”≤à˝Àø£+˝≤+{Ï nìï <˚e˝Àø±\˝À
|ü⁄D´|òü\+ bı+<ëqT. Ç+Á<ä˝Àø±ìøÏ yÓfi≤flqT. Ç+Á<äT&ÉT Hê ‘·|üdüT‡qT
yÓT#·TÃø=ì ªª˙ ‘·|dü Tü ‡ >=|üŒ‘·q+ #Ó|Œü µµ eTHêï&ÉT. H˚qT #Ó|Œæ q e÷≥˝À¢
>∑s¡«+ #·÷∫ Äj·Tq≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~. <äs¡Œ+ nqï~ ø=~›>± ñHêï n~
m+‘√ ø±\+>± dü+bÕ~+∫q ‘·b˛|òü˝≤ìï b˛>=&ÉT‘·T+~µµ nì ≈£L&Ü
#ÓbÕŒ&ÉT j·Tj·÷‹.
j·Tj·÷‹ ‘·eT≈£î e÷‘êeTVüQ&Éy˚T $wüj·÷ìï ‘Ó\TdüTø=qï
n‘·ì eTqTeT\T ‘ê‘·>±] eTVü≤‘êÔ«ìï, C≤„q dü+|ü‹ìÔ ‘·\#·Tø=ì ªªe÷≈£î
236
düT>∑‹ <äTs¡‹Z dü«s¡÷bÕìï, Je⁄\ >∑s√“¤‘Œ· ‹Ôì >∑T]+∫ #Ó|⁄ü Œµµ nì n&ç>±s¡T.
j·Tj·÷‹ yêfi¯fl≈£î <Ûäs√à|ü<˚X¯+ #˚XÊ&ÉT. düs¡«uÛÑ÷‘·<äj·TqT
>∑T]+∫, dü‘·´ yêø£´ eTVæ≤eTqT >∑T]+∫, n<Ûäs¡à dü«s¡÷bÕìï >∑T]+∫,
düT>∑‹ n<ÛäeT>∑‘·T\qT >∑T]+∫, >∑s√“¤‘·Œ‹Ô Á|üø±s¡+ >∑T]+∫ $es¡+>±
#ÓbÕŒ&ÉT.
n˙ï$ì j·Tj·÷‹ eTqTeT\T #ê˝≤dü+‘·è|æÔ #Ó+<ës¡T.
ªªdüø£\<Ûäs¡à$<äT&ç$, düs¡«˝Àø£es¡Ôq+ ‘Ó*dæq |ü⁄D´ø£s¡Ôe⁄˙e⁄.
e÷≈£î |ü⁄D´˝Àø±\T \_ÛkÕÔj˚TyÓ÷ #Ó|ü⁄Œµµ nì n&ç>±s¡T.
ªªMT≈£î |ü⁄D´˝Àø±\T \_ÛkÕÔsTT.µµ nì j·Tj·÷‹ #Ó|æŒq
e÷≥\≈£î yêfi¯ófl #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ês¡T.
ªªy˚TeTT mes¡yÓ÷ø±<äT. MT eTqefi¯fly˚Tµµ nì ‘·eTqT ‘êeTT
|ü]#·j·T+ #˚düT≈£îHêïs¡T. j·Tj·÷‹ dü‘·‡+>∑‹e\¢ n‘·ì <ÍVæ≤Á‘·T\T
}s¡ú«˝Àø±\≈£î yÓfi≤fls¡T.
XÖqø±~ eTVü‰eTTqT\≈£î dü÷‘·T&ÉT eTVü‰uÛ≤s¡‘· ø£<∏äqT Ç˝≤
#Ó|Pü Ô ñ+fÒ Ä eTTqT\T ªª|üPs¡Tì e+X¯ #·]Á‘·qT ‘Ó\TdüTø√>√s¡T‘·THêï+
eTT˙+Á<ëµµ nì n&ç>±s¡T. dü÷‘·T&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªªj· T j· ÷ ‹ |ü ⁄ Á‘· T &Ó ’ q |ü P s¡ T &ç ø Ï øödü \ ´ nH˚ ÄyÓ T ≈£ î
»qy˚T»j·TT&ÉH˚ sêE »ìà+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ ÁbÕNX¯ó&ÉT, ÁbÕNX¯óìøÏ
dü+j·÷‹ |ü⁄{≤º&TÉ . á e+X¯+˝À »ìà+∫q eT‹Hês¡T&ÉH˚ yê&ÉT düsd¡ «ü r
qB rs¡+˝À |üHÓï+&˚fi¯ófl düÁ‘·j·÷>∑+ #˚XÊ&ÉT. düs¡dü«r q~ nqTs¡ø£ÔjÓÆT
n‘·ìï ‘·q≈£î |ü‹>± #˚dTü ≈£î+~. yê[fl<ä]› ø° Á‘·dTü &ÉH˚ BÛsT¡ &ÉT »ìà+#ê&ÉT.
Ä Á‘·düT&çøÏ ø±[+~ nH˚ Ád”ÔøÏ øÏ*\T&ÉT |ü⁄{≤º&ÉT. n‘·ìøÏ, s¡<Ûä+‘·]øÏ
<äTwü´+‘·T&ÉT »ìà+#ê&ÉT.
<äTwü´+‘·Tì #·]‘·
<äTwü´+‘·T&ÉT nkÕ<Ûës¡D >∑TD≤\T ø£\yê&ÉT. u≤\Vü≤]D≤\qT
236
|üfÒº$<Ûä+>± $wüe÷≥$˝Àì dæ+Vü‰\qT, |ü⁄\T\qT, X¯s¡uÛÑeTè>±\qT
|üdæyê&ç>± ñ+&˚≥|ü⁄Œ&˚ m–dæ|üfÒºyê&ÉT. eèøå±\‘√ u≤≥T |üs¡«‘ê\T
ô|]øÏ eTs√ |üs¡«‘·+ô|’q y˚dü÷Ô j·TÚeq >∑s¡«+‘√ $Ás¡Mπ>yê&ÉT.
Ä <äTwü´+‘·T&ÉT nq+‘·d‘ü T· «Ô &ÉT. n‘·ì sê»´+˝À uÛ÷Ñ eT+&É\+
Á|üC≤düeTè~∆‘√ Á|üø±•dü÷Ô s√>∑XÀø£ X¯+ø±<äT\T ˝Òø£ <Ûäs¡à#·]‘·˝À
ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+&ç+~.
Ä <äTwü´+‘·T&=ø£s√E y˚≥ø√dü+ n&ç$øÏ yÓfi≤fl&ÉT. dü÷s¡T´&ç
>∑TÁsê\ø£qï y˚>∑+ >∑\ yêVü≤Hê\qT |üPìÃq s¡<∏äyÓTø±ÿ&ÉT. n&ç$˝À
eTVü‰X¯su¡ ≤Û \qT, dæ+Vü‰\qT, esêVü≤ XÊs¡÷\ › eT<ä >∑C≤<äT\qT XÖs¡´+‘√
y˚{≤&Ü&ÉT. Ç˝≤ nH˚ø£ eTè>±\qT y˚{≤&˚ HÓ|ü+‘√ n‹ <ä÷s¡+ yÓ[flq
<äTwü´+‘·TDÏí nqTdü]+#·˝Òø£ $T–*q nqT#·s¡T\+‘ê yÓqø£|ü&ܶs¡T.
Äø£*‘√ nø£ÿ&Éø£ÿ&É $ÁX¯$T+#ês¡T. <äTwü´+‘·T&ÉT ø=+‘·eT+~ |ü]»q
|ü⁄s√Væ≤‘·T\‘√ eTT+<äT≈£î yÓfi≤fl&ÉT. ˇø£ |ü⁄D´qBrs¡+˝À n+<äyÓTÆq
eq+ ø£ì|æ+∫+~. U≤+&Éeeq+, #Ó’Á‘· s¡<∏ä+ ˝≤+{Ï düT+<äs¡ eHê\‘√
b˛\Ã<ä–q≥T¢+~ Ä eq+.
Ä eq+˝À yÓfi¯óÔ+fÒ <äTwü´+‘·T&ç MT<ä |üP\T sê˝≤sTT. Ä
eTVü‰sêEqT |ü\ø£]dü÷Ô eq<˚e‘·\T |ü⁄D≤´ø£å‘·\T #·\T¢‘·Tqï≥T¢+~.
ø±s¡&$É ˝À eTè>±\qT y˚{≤&ç n\dæb˛sTTq <äTwü´+‘·T&ç ÁX¯eT b˛>=fÒ≥ º T¢
eq+˝À #·\¢ì >±\T\T M#êsTT. Ä eq+˝À #·ø£ÿ>± ô|]–q |üP\
yÓTTø£ÿ*ï, nXÀø±*ï, düTs¡bıqï\qT, yÓTT>∑* bı<ä\qT, ns¡{Ï #Ó≥¢qT
#·÷dü÷Ô ∫\ø£\T, ø√sTT\\T #˚ùd <Û«ä qT\T $+≥÷ eTT+<äT≈£î yÓfi≤fl&ÉT
<äTwü´+‘·T&ÉT.
nø£ÿ&É eTTqT\T j·÷>±\T #˚düTÔHêïs¡T. ôVAeT<Ûä÷e÷\e\¢
Ä≈£î\Tyê&çb˛‘·THêï ‘·TyÓTà<ä\T eèøå±\qT e<ä*b˛˝Ò<äT. ªªÇ~
~e´eTT˙+Á<ä ìyêdü+ø£<ëµµ nqT≈£î+≥÷ <äTwü´+‘·T&ÉT yÓ[fl yÓ[fl nH˚ø£
237
eTTì>∑ D Á|ü D ° ‘ · e#· H ê\qT, |ü $ Á‘· eT+Á‘ê\qT $+≥÷
|ü⁄D´qBrs¡+˝À ø£D« eTVü‰eTTì ÄÁX¯eT+ #·÷#ê&ÉT.
Ä ÄÁX¯eT yÓ’uÛÑe+ <äTwü´+‘·T&çøÏ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+∫+~. nø£ÿ&É
∫\ø£\T kÕeT>±Hê\T bÕ&ÉT‘·THêïsTT. @qT>∑T\T, dæ+Vü‰\T ø£\dæyTÓ \dæ
ñHêïsTT. m\Tø£\T, |æ\T¢\T yÓTT<ä˝q’… $ düV≤ü » yÓs’ +¡ e<ä* düV≤ü yêdü+
#˚düTÔHêïsTT. eTTìX¯øÏÔøÏ n#ÓÃs¡Te⁄ #Ó+<ë&ÉT <äTwü´+‘·T&ÉT.
ø£D≤«ÁX¯eT+˝À Á|üy˚•+∫q <äTwü´+‘·T&ÉT ªªá eTVü‰eTTìøÏ
qeTdüÿ]+∫ ekÕÔqT. e#˚à es¡≈£î Çø£ÿ&˚ ñ+&É+&çµµ nì nqT#·s¡T\≈£î
#Ó|æŒ ˝À|ü*øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
nø£ÿ&É n+<ë\ uÛÑ]D ˝≤+{Ï X¯≈£î+‘·\ ø£ìŒ+∫+~. ÄyÓT
nq+‘· $˝≤dü+˝À »j·T+‘·T&ç˝≤+{Ï <äTwü´+‘·TDÏí #·÷∫ n‹
dü+ÁuÛÑeT+‘√ ns¡È´bÕ<ë´~ $<ÛäT\‘√ |üPõ+∫ ≈£îX¯\eT&ç–+~. Ä
ø£q´ø£qT #·÷∫ <äTwü´+‘·T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªy˚≥ ø√dü+ e∫à ø£D«eTTVü‰eTTìì #·÷∫ b˛yê\ì e#êÃeTT.
yê¬sø£ÿ&çøÏyÓfi≤fls¡T?µµ
ªªÇ|ü⁄Œ&˚ yê]ø£ÿ&ç qT+∫ yÓfi≤fls¡T. n&É$˝À |üfi¯ófl ‘Ó<ë›eTì
yÓ[flq Ä eTVü‰qTuÛ≤e⁄&çøÏ MTs¡T e∫Ãq $wüj·T+ ‘Ó*ùdÔ yÓ+≥H˚
e#˚ÃkÕÔsT¡ . yês¡T e#˚Ães¡≈î£ ˇø£ eTTVüAs¡+Ô ñ+&É+&çµµ nqï~ X¯≈î£ +‘·\.
Ä ø√eT* $qj·T+, eTè<äT eT<ÛTä s¡ e#·Hê\T $ì dü+‘√wæ+∫,
ÄyÓT ø£q´ø£ nì ‘Ó\TdüTø=ì, eTqà<∏ä sê»´\øÏåà ˝≤>∑Tqï X¯≈£î+‘·\
MT<ä eTqdüT |ü&ܶ&ÉT. <äTwü´+‘·T&ÉT.
ªª˙yÓe] ≈£L‘·T]$? Ç+‘· s¡÷|ü˝≤eD´ $˝≤dü $ÁuÛÑeT >∑TD
düT+<ä]$ Çø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£î e#êÃe⁄µµ nì <äTwü´+‘·T&ÉT Á|ü•ï+#ê&ÉT.
X¯≈£î+‘·\ »qàÁø£eT+
ªªsêC≤! >=|üŒ dü«s¡÷|ü⁄&Éì »qT\T ‘·qqT bı>∑T&ÉT‘·T+fÒ
237
»>∑<ësê<ÛäT´&Ó’q ø£DT«&ç ≈£îe÷¬sÔqT H˚qTµµ nqï<ëyÓT.
ªªáyÓT eTTìø£q´ nsTT‘˚ áyÓT MT<ä Hê≈£î m+<äT≈£î
eTqdüsTT+~? áyÓT |ü\T≈£î\T qeTà&Üìπø M\T ø±e&É+˝Ò<äT.
ø£D«eTVü‰eTTì $õ‘˚+Á~j·TT&Éì $HêïqT. á $wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ
u≤>∑T+&ÉTqTµµ
á $<Ûä+>± ñ‘·T‡≈£î&Ó’ <äTwü´+‘·T&ÉT X¯≈£î+‘·\qT n&ç>±&ÉT.
ªªø£D«eTVü‰eTTì ìcÕ˜>∑]wüߘ&ÉT, nq|òüT #·]‘·T&ÉT. n˝≤+{Ï eTTì
es¡T´&çøÏ ˙e⁄ ≈£L‘·T]yÓ˝≤ nj·÷´e⁄? Hê≈£î #Ó|ü⁄Œµµ
ªªsêC≤! ˇø£kÕ] ø£D«eTVü‰eTTìì eTs√ eTTì, á X¯≈£î+‘·\
mes¡T. áyÓT »qàeè‘êÔ+‘·+ #Ó|Œü +&ç nì n&ç–‘˚ yês¡T #Ó|Œü >± $HêïqT.
H˚qT $qï eè‘êÔ+‘êìï $qï≥T¢>± #ÓbÕÔqT $qTµµ nì X¯≈£î+‘·\ ‘·q
ø£<∏äqT #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ϻ+~.
ªªsê»]¸ nsTTq $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ‘·|üX¯ÙøÏÔ e\¢ ÁãVü≤à]¸ ≈£L&Ü
nj·÷´&ÉT. Äj·Tq #˚düTÔqï ‘·|üdüT‡≈£î <˚y˚+Á<äT&ÉT uÛÑj·T|ü&ܶ&ÉT.
n|ü‡s¡dü\˝À nÁ>∑>∑D´jÓÆTq y˚Tqø£qT |æ*|æ+#ê&ÉT.
ªª$XÊ«$TÁ‘·T&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl Äj·Tq #˚düTÔqï |òüT§s¡ ‘·|üdüT‡qT
#Ó]∫ Hê <˚esê»´ eTVæ≤eTqT ø±bÕ&ÉTµµ nHêï&ÉT. y˚Tqø£ uÛÑj·T+‘√
eDÏøÏb˛sTT+~. neTπsX¯«s¡T&çøÏ ˇø£ÿ qeTkÕÿs¡+ #˚dæ+~.
ªªnj·÷´! MTøÏ~ Hê´j·Te÷? edæwüߘ&É+‘·{Ï ÁãVü≤à]¸H˚
|ü⁄Á‘·XÀø£eTH˚ düeTTÁ<ä+˝À eTT+∫q ‘·b˛<ÛäqT&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT.
˙‘√u≤≥T á <˚e‘·\+‘ê n‘·ìøÏ uÛj Ñ T· |ü&‘É ês¡T. n˝≤+{Ï ñÁ>∑ø√|üqT&ç
e<äq› T qqTï yÓfifl¯ eT+≥THêïe⁄. Ä eTTì n*– #·÷#ê&É+fÒ Ä ø£D å +˝À
|ü s ¡ « ‘ê\T ≈£ L &Ü eTTø£ ÿ ˝… ’ b ˛‘êsTT. dü e TTÁ<ë*+øÏ Çdü T ø£
ãj·T≥|ü&TÉ ‘·T+~. eT÷&ÉT ˝Àø±\T –]–s¡ ‹s¡T>∑T‘êsTT. >±* M#·&ÜìøÏ
uÛj
Ñ T· |ü&TÉ ‘·T+~. n˝≤+{Ï yê&ç <ä>]Z∑ øÏ Hê˝≤+{Ï Ä&É~ yÓfifl¯ &ÜìøÏ uÛjÑ T· +
238
y˚j·T<ë?µµ nì ‘·q uÛÑj·T+ yÓ*ãT∫Ã+~ ∫e]øÏ ªªdüπs Ç+Á<ë!
Hê#˚‘·HÓ+‘· Á|üj·T‘·ï+ #˚kÕÔqT.µµ nì Væ≤eTe‘·Œs¡«‘· Á|ü<˚X¯+˝À ‘·|üdüT‡
#˚düT≈£î+≥Tqï eTTì <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã+~. y˚Tqø£ n\+ø£]+#·T≈£îqï
|üP\qT+∫ düT>∑+<Ûë\T eTTì es¡Tì MT~øÏ M#êsTT. #·\¢>± Ä
<äøÏåDe÷s¡T‘·+ yÓT\¢yÓT\¢>± $XÊ«$TÁ‘·TDÏï ‘êøÏ+~. <˚e‘ê Ád”Ô nsTTq
y˚Tqø£ eqπø[ »s¡T|ü⁄‘·Tqï $˝≤dü+‘√ e∫à eTVü≤‘·|üX¯ÃD˝À eTTì–
ñqï eTT˙X¯«s¡TDÏí #·÷∫+~. #·÷∫ Ä eTTìøÏ yÓTTøÏÿ nqTsê>∑+‘√
|üP\Tø√ùd $Twü‘√ ùdïVæ≤‘·Tsê+Á&É‘√u≤≥T |ü]düsê\˝À ‹s¡>∑kÕ–+~.
ÄyÓT $XÊ«$TÁ‘·Tì #Ó+‘· ñqï|ü⁄Œ&ÉT ˇø£kÕ]>±* ‘êøÏ&ç e\¢ ÄyÓT eÁkÕÔ\T
ø=+‘· ‘=*>±sTT. Ä $<Ûä+>± y˚Tqø£qT #·÷&É>±H˚ $XÊ«$TÁ‘·T&ç eTqdüT
#Ó~]+~. y˚Tqø£ bı+<äTø√dü+ ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&Ü&ÉT. y˚Tqø£ $XÊ«$TÁ‘·Tì
ÇcÕºìøÏ ‘·–q ø±yÓ÷|üuÛÀ>±\‘√ #ê˝≤ø±˝+ >∑&ç|æ+~. yê[fl<ä›]øÏ Ä&É
•X¯óe⁄ »ìà+∫+~. Ä bÕ|üqT e÷*˙q~ rs¡+˝À ÇdüTø£ ‹HÓï\ MT<ä
ô|{Ϻ y˚Tqø£ <˚e˝Àø±ìøÏ yÓ[flb˛sTT+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ‘·q<ë]q ‘êqT
‘·b˛eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
$XÊ«$TÁ‘·Tì Á|üuÛ≤e+ e\¢ Ä |üdæ<ëìì |òüT§s¡ eTè>±\ qT+∫
s¡ ø Ï å + #· & ÜìøÏ #Ó ≥ Tº ‘=Ás¡ ˝ À ø£ | æ Œ ô|{Ï º |ü ≈ £ å î \T ø±bÕ&ÜsTT.
X¯≈î£ +‘·eTT\#˚‘· ø±bÕ&Éã&çq ø±s¡D+ e\¢ ÄyÓT≈£î X¯≈î£ +‘·\ nì ù|s¡T
e∫Ã+~.
•wüß´\‘√ ø£DT«&ÉT dü$T<Ûä\ø√dü+ Ä #√{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ø±+‹‘√
yÓ*–b˛j˚T X¯≈î£ +‘·\qT #·÷∫ rdüTø=ì e∫à m+‘√ Áù|eT‘√ ô|+#ê&ÉT.
ø£qï‘·+Á&ç, nqïÁ|ü<ë‘·, uÛÑj·TÁ‘ê‘· nH˚ eTT>∑TZs¡T Ád”Ô\≈£î
>∑Ts¡Te⁄\T. uÛÑj·TÁ‘ê‘· ø±e≥+e\¢ ø£DT«&ÉT >∑Ts¡Tej·÷´&ÉT. ÄyÓTqT
ô|+#·&Üìï ã{Ϻ ‘·+Á&ç nj·÷´&ÉTµµ.
X¯≈£î+‘·\ #Ó|æŒq á ø£<∏äqT $q>±H˚ <äTwü´+‘·T&ÉT Ç˝≤
238
nqT≈£îHêï&ÉT.
ªªáyÓT eTTìø£q´ nqTø=ì Hê≈£î ìsêX¯ ø£*–+~. sê»|ü⁄Á‹
nì ‘Ó*j·T>±H˚ X¯≈£î+‘·\ MT<ä Hê eTqdüT \>∑ïeTe⁄‘√+~µµ.
<äTwü´+‘·T&çøÏ X¯≈£î+‘·\ MT<ä Çwüº+ ø£*–+~.
ªªX¯≈î£ +‘·˝≤! ˙e⁄ á $<Û+ä >± Hês¡Ns¡\T ø£≥Tºø=ì, eq´|ò˝ ü ≤\T
‹+≥÷ ÄÁX¯eT+˝À ìedæ+#·&É+ düeT+»düe÷? ˙ s¡÷|üø±+‹ ìs¡à\
>∑TD≤\≈£î Ç~ ‘·>∑<äT. á eTTì|ü˝…¢˝À m+<äT≈£î+{≤e⁄? nqTsê>∑+‘√
qqTï e]+#·T. Hê≈£î uÛ≤s¡´yÓ’ sê»´\ø°àå eTVü≤˙j·T kÂK´eTT\qT bı+<äT.
˙e⁄ ã+>±s¡T y˚T&É\˝À ìedæ+#·e\dæq<ëì$. m˝≤ Ç‘·ìï e]+#·&+É !
nì dü+<˚Væ≤+#·≈£î Áu≤Vü≤à+, <Ó’e+, Äs¡¸+, ÁbÕC≤|ü‘·´+, sêø£ådü+,
ÄdüTs¡+, >±+<Ûäs¡«+, ô|’XÊ#·+ nì mì$T~ s¡ø±\ $yêVü‰\THêïsTT.
ø£åÁ‹j·T e+X¯+yê]øÏ >±+<Ûäs¡« sêø£åkÕ\T Á|üX¯düÔyÓTÆq$. ˙≈£î Hê≈£î eT<Ûä´
Áù|eT @s¡Œ&ç+~. Ç+ø£ Ä\dü´yÓT+<äT≈£î? >±+<Ûäs¡«$~Û‘√ $yêVü≤+
#˚dTü ≈£î+<ë+µµ nHêï&ÉT <äTwü´+‘·T&ÉT.
X¯≈£î+‘·\ dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·Tø=ì sêE‘√ Ç˝≤ n+~ :
ªªø£sT¡ D≤ìs¡‘T· &ÉT, <Ûsä à¡ dü«s¡÷|ü⁄&ÉT nsTTq Hê ‘·+Á&ç e#˚ÃkÕÔsT¡ .
yês¡T e∫à ˙‘√ ô|[fl »]|æùdÔ #˚düT≈£î+{≤qTµµ.
ªª>±+<Ûäs¡« $yêVü≤+ dü+>∑‹ ˙≈£î ‘Ó©<˚yÓ÷. |ü<ä∆‹˝À me]øÏ
yêπs ô|<ä\› T, mes¡÷ ø£Hê´<ë‘·\T nø£ÿs¡˝<Ò Tä . eT+Á‘ê\÷ nø£ÿs¡˝<Ò Tä .
eTqT|òTü \÷ nø£ÿs¡˝<Ò Tä µµ. nì >±+<Ûsä «¡ $yêVü≤ dü«s¡÷bÕìï $e]+#ê&ÉT
<äTwü´+‘·T&ÉT.
>±+<Ûäs¡« $yêVü≤ dü«s¡÷bÕìï $qï X¯≈£î+‘·\ <äTwü´+‘·TDÏí
e]+#·&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œ≈£î+~.
ªªsêC≤! ˙ nqTÁ>∑ V ü ≤ + e\¢ Hê≈£ î »ìà+∫q |ü ⁄ Á‘· T DÏ í
j·TTesêE>± n_Ûw≈æ î£ D Ô íÏ #˚ùd esêìï Á|üdqü ï ãT~∆‘√ nqTÁ>∑V≤æ +#êe+fÒ
239
ìqTï e]+#·&ÜìøÏ Hêπø+ nuÛÑ´+‘·s¡+ ˝Ò<äTµµ nqï~ X¯≈£î+‘·\.
<äTwü´+‘·T&ÉT yÓ+≥H˚ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. >±+<Ûäs¡« $yêVü≤+
#˚düT≈£îHêï&ÉT. X¯≈£î+‘·\‘√ n_ÛeT‘· düTU≤\qT nqTuÛÑ$+#ê&ÉT. Ä
ø√eT*ì M&=ÿì yÓfi¯SÔ yÓfi¯SÔ ˇø£ e÷≥ nHêï&ÉT.
ªª˙y˚+ uÛj Ñ T· |ü&eÉ <äT,› ìqTï |æ\T#·Tø=ì sêe&ÜìøÏ Hê Á|ü<ëÛ qT*ï
ø£D«eTVü‰eTTì <ä>∑Zs¡≈£î |ü+|ækÕÔqTµµ.
Ç˝≤ }s¡&+ç ∫ <äTwü´+‘·T&ÉT ‘·q q>∑sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. X¯≈î£ +‘·\
‘êqT #˚dæq |üìøÏ ø£D« eTVü‰eTTì ø√|ækÕÔ&˚yÓ÷ nì uÛÑj·T|ü&ç+~.
ø£DT«&ÉT eq+ qT+∫ ø£+<äeT÷\ |òü˝≤\T rdüTø=ìe#êÃ&ÉT.
X¯≈£î+‘·\˝À e÷s¡TŒ ø£ìŒ+∫+~. \*‘· X¯è+>±s¡ uÛ≤e+‘√ \C≤®eq‘·
e<äqjÓÆT uÛÑj·T|ü&ÉT‘·÷ ñqï ≈£L‘·T]ï #·÷∫ ~e´C≤„q+‘√ nìï
$wüj·÷\T ‘Ó\TdüTø=ì, ø£åÁ‹j·TT\≈£î >±+<Ûäs¡« $yêVü≤+ dü¬s’q<äH˚
$wüj·T+ ‘Ó\TdüT >∑qø£ dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
ªª‘· © ¢ ! ˙ ≈£ î \>√Á‘· kÂ+<ä s ê´\≈£ î ‘· – q |ü ‹ ì
dü+bÕ~+#·T≈£îHêïe⁄. <ëìøÏ ‘·>∑Z≥T¢ >∑s¡“¤e‹$ ≈£L&Ü nj·÷´e⁄. ˙
>∑s¡“¤+˝À »ìà+#˚yê&ÉT. nœ\ uÛÑTeq eVü≤q eTVü≤˙j·TT&Ó’q #·Áø£e]Ô
˙ <Ûäs¡à#·]‘·≈£î yÓT#·TÃ≈£îHêïqT. @<Ó’Hê es¡+ n&ÉT>∑Tµµ nHêï&ÉT.
ªªHê eTqdüT‡ m|ü⁄Œ&É÷ <Ûsä à¡ + ‘·|Œü ≈£î+&Ü e⁄+&Ü*. Hê |ü⁄Á‘·T&ÉT
BsêÈj·TT¬s’X¯«s¡´ ã\ düeTì«‘·T&ÉT, e+X¯ø£s¡Ô ø±yê*µµ nì n&ç–+~
X¯≈£î+‘·\.
Ä eTVü‰eTTì ø£s¡TDÏ+∫ ÄyÓT n&ç–q es¡+ Ç#êÃ&ÉT. Äj·÷
≈£î˝≤\≈£î ‘·–q≥T¢ >∑s¡“¤dü+kÕÿs¡ s¡ø£åD #˚sTT+#ê&ÉT. eT÷&ÉT
dü+e‘·‡sê\T >∑&ç#êsTT. X¯≈£î+‘·\≈£î uÛÑs¡‘·T&ÉT »ìà+#ê&ÉT. ø£DT«&ÉT
Ä u≤\TìøÏ C≤‘· ø£sêà<äT\T #˚XÊ&ÉT.
uÛ Ñ s ¡ ‘ · T &É T #· Á ø£ e ]Ô ˝ø£ å D ≤\T ø£ * –qyê&É T . dæ + Vü ‰ \‘√
239
Ä&ÉT≈£îH˚yê&ÉT, nq+‘·yÓTÆq »edü‘êÔ«\T ø£\yê&ÉT. ñÁ>±≥$˝À ‹]π>
esêVü‰\T, bÕeTT\T XÊs¡÷›˝≤\T, K&ÉZ eTè>±\T, eT<äT|ü⁄fÒqT>∑T\T
yÓTT<ä˝q’… yê{Ïì ‘Ó∫à ø£D≤«ÁX¯eT+ <ä>]Z∑ #Ó≥≈¢ î£ ø£{ºÏ y˚d÷ü Ô XËX’ e¯ Áø°&\
É ‘√
ø±\πøå|ü+ #˚ùdyê&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT. ns¡D´+˝À ñ+&˚ nìï ÁbÕDT*ï Ç˝≤
‘·q eTVü‰dü‘·Ô«+‘√ ˝§+>∑BdüT≈£î+≥÷ e⁄+fÒ n‘·ìï #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´|ü&ç
nø£ÿ&ç eTTqT\+‘ê Ä u≤\T&çøÏ düs¡«<äeTqT&Éì ù|s¡T ô|{≤ºs¡T.
ø£DT«&ÉT Ä u≤\Tì ‘˚»düT‡, s¡÷|ü+ $Áø£eT+ #·÷∫ ªªM&ÉT
nœ\ uÛÑTeq j·TÚeqsê»´_Ûùwø±ìøÏ düeTs¡Tú&ÉTµµ nì uÛ≤$+#ê&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT ≈£L‘·T]‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT :
ªªm˝≤+{Ï kÕ<ÛäT«\¬ø’Hê |ü⁄{Ϻq Çfi¯fl˝À #ê˝≤ø±\+ e⁄+&É&É+
‘·><∑ Tä . |ü‹ <ä>sZ∑ ¡ ñ+&É&yÉ T˚ <Ûsä à¡ +. n+<äTe\¢ ˙e⁄ á u≤\Tì rdüTø=ì
˙ |ü‹ e<ä›≈£î yÓfi¯óflµµ.
Ç˝≤ nì eTVü‰‘·b˛<Ûqä T˝…q’ •wüß´\T ø=+<ä] ì∫à X¯≈î£ +‘·\qT
<äTwü´+‘·T&ç <ä>∑Z]øÏ |ü+bÕ&ÉT.
<äTwü´+‘·Tì <ä>∑Z]øÏ e∫à ø£D« •wüß´\T düø£\ kÕeT+‘· eT+Á‹
|ü⁄s√Væ≤‘· Á|ü<Ûëq bÂs¡»q |ü]eè‘·T&Ó’q sêEqT #·÷#ê&ÉT.
sêE˝À @MT #·\q+ ˝Ò<äT. X¯≈£î+‘·\≈£î uÛÑj·T+ y˚dæ+~.
ªªÄÁX¯ e T+˝À m+‘· nqTsê>∑ + , Ä<ä s ¡ D , nqTÁ>∑ V ü ≤ +
#·÷|æ+#ê&ÉT! m+‘· ø£s¡TD, m+‘· dü+ÁuÛÑeT+ #·÷bÕ&ÉT! qqTï
eT]Ãb˛j·÷&Ü? ˝Òø£ eT]Ãb˛sTTq≥T¢ q{ÏdTü HÔ êï&Ü? <ä÷s¡yTÓ bÆ ˛e&É+ e\¢
eTs¡T|ü⁄ e∫Ã+<ë? ì»y˚T. sêE\T ãVüQø±s¡´uÛ≤s¡eT>∑Tï\T. Äs√E
#Ó|Œæ q e÷≥˝ÒM Ç|ü⁄Œ&ÉT áj·Tq≈£î >∑Ts¡T˝ Ô yÒ y˚ ÷Ó . á sêE*ï qeTà&É+
ø£wüº+. Mfi¯ófl qeÁ|æj·T\T.µµ
Ç˝≤ nqT≈£î+≥÷ X¯≈î£ +‘·\ ∫+‘êÁø±+‘·jTÆÓ q ì\TÃ+~. eT∞fl
Ç˝≤ nqT≈£î+~.
240
ªªì»+>± eT]Ãb˛‘˚ >∑Ts¡TÔ #˚j·Te#·TÃ. ndü\T ‘Ó©ø£b˛‘˚
‘Ó*j·TC…|üŒe#·TÃ. ‘Ó*d” ‘Ó©q≥T¢ q{Ï+#˚ <äTsêàs¡TZ&çøÏ #Ó|üŒ&ÜìøÏ
ÁãVü≤à≈£î ≈£L&Ü ø£wyºü T˚ . nsTTHê Ç+‘·<÷ä s¡+ e∫à yÓq≈£îÿyÓfifl¯ &É+ m˝≤.
n+<äTe\¢ Hê |üPs¡« eè‘êÔ+‘·eT+‘ê #Ó|æŒ, nu≤“sTTì #·÷|ækÕÔqTµµ
nì ìX¯ÃsTT+∫+~ X¯≈£î+‘·\.
ªªz sêC≤! y˚≥ ø√dü+ ˙e⁄ ø£D≤«ÁX¯e÷ìøÏ e∫à dü+‘√wü+>±
Hê≈£î es¡+ Ç#êÃe⁄. Ä es¡+ @$T≥ì ˇø£ÿkÕ] eTqdüT˝À ‘·\#·Tø√.
u≤\dü÷s¡T´&ç‘√ düe÷qyÓTqÆ á u≤\T&ÉT ˙ ø=&ÉT≈£î. M&çøÏ j·TTesêE>±
n_Ûùwø£+ #ÓsTT´µµ nqï~ X¯≈£î+‘·\.
ÄyÓT e÷≥\T $qï <äTwü´+‘·T&ÉT n<ä+‘ê ‘Ó*dæHê ‘Ó*j·Tì
yê&ç˝≤>± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªHêπø$T ‘Ó©<äT. ˙e⁄ me]y√, mø£ÿ&É qT+∫ e#êÃy√ HêπøMT
‘Ó©<äT. }s¡ø£ nqT∫‘·yÓTÆq e÷≥\T e÷{≤¢&É≈£î+&Ü mø£ÿ&ç qT+∫
e#êÃy√ nø£ÿ&çπø yÓ[flb˛µµ
<äTwü´+‘·T&ç e÷≥\T $q>±H˚ X¯≈£î+‘·\ ‘Ó\¢uÀsTT+~.
ìX‚Ãw摺 T· sê˝…+’ ~. ø√|ü+‘√, <äT:K+‘√ ø£fió¯ fl mÁs¡H’Ó u≤wüŒø£D≤\T <=s¡T‘¢ ÷·
e⁄+fÒ ‘·\e+#·Tø=ì Ä sêEqT ø£&É>∑+{Ï #·÷|ü⁄‘√ #·÷dü÷Ô ì\TÃ+~.
ø=+‘· ùd|ü{ÏøÏ Vü≤è<äj·T dü+‘ê|ü+ ø=+‘·≈£î ø=+‘· ñ|üX¯$T+#·Tø=ì
#ê˝≤ ùd|ü⁄ ∫+‹+∫ sêE‘√ Ç˝≤ n+~.
ªªC≤„q+ ˝Òì yê]˝≤>± ˙e⁄ ≈£L&Ü m+<äT≈£î Ç˝≤ e÷{≤¢&‘É êe⁄.
‘Ó*dæ ‘Ó*dæ Ç˝≤ e÷{≤¢&É&É+ <Ûäs¡à+ø±<äT. Hê≈£î ‘·|üŒ eT¬se«]ø°
‘Ó*j·T<äH˚ ø±s¡D+ #˚‘· <Ûäsêà‘·Tà˝…’q ˙ e+{Ï yês¡T nã<ä∆+ |ü\ø£&É+
eT+∫~ ø±<äT. mes¡T @+ #˚dTü HÔ êïs¡ì mes¡÷ >∑eTì+#·sq¡ T≈£î+{≤yê?
|ü + #· uÛ Ñ ÷ ‘ê\T, <Û ä s ¡ à +, dü + <Û ä ´ \T, n+‘· s ê‘· à , j· T eTT&É T ,
dü÷s¡´#·+Á<äT\T, |ü>∑\T, sêÁ‹ Çe˙ï ñ+&É>± eTìwæ m|üŒ{Ïø°
240
‘·|Œæ +#·Tø√˝Ò&TÉ . ˙e⁄ Ç∫Ãq es¡+ $wüjT· + Á|üøè£ ‹˝À n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
n+<äTe\¢ ˙e⁄ Ç∫Ãq esêìï eT]Ãb˛e<äT›µµ
X¯≈£î+‘·\ Ç˝≤ #Ó|üPÔe⁄+fÒ #Óe⁄\|üŒ–+∫ $+≥THêï&ÉT
<äTwü´+‘·T&ÉT X¯≈£î+‘·\ n+‘·{Ï‘√ Ä>∑˝Ò<äT.
ªª>∑TDe‹, Á|üC≤|ü‹ nqTÁe‘·jÓÆTq dü‹ì ñ<ëd”q+>± #·÷#˚
<äTsêàs¡TZ&çøÏ ÇVü≤|üsê\T ˝Òe⁄. nqT>∑TDyÓTÆq uÛ≤s¡´ ø£\yê&ÉT m|ü⁄Œ&É÷
eT+∫ |ò*ü ‘·+ bı+<äT‘ê&ÉT. ÁøÏj÷· e+‘·T&ÉT, |ü⁄Á‘·e+‘·T&ÉT ne⁄‘ê&ÉTµµ
nqï~.
X¯≈£î+‘·\ Ç+ø± Ç˝≤ nqï~. ªªuÛ≤s¡´ n+fÒ @eTqT≈£îHêïs¡T?
<Ûäsêàs¡ú ø±eT kÕ<Ûäq≈£î ñ|üø£s¡D+. dü<äZ‹øÏ }‘·.
>ös¡yêìøÏ ø±s¡D+. Vü≤è<äj·T dü+‘√wü+ ø£*Z+#˚ kÕ<Ûäq+. m˝≤+{Ï
Ä|ü < ä \ T e∫ÃHê ‘√&É T >± ì*#˚ ~ uÛ ≤ π s ´. n˝≤+{Ï uÛ ≤ s¡ ´ qT
nee÷ì+#·&É+ n<Ûäs¡à+. |ü⁄s¡Twüß&ÉT uÛ≤s¡´ >∑s¡“¤+˝À Á|üy˚•+∫
|ü⁄Á‘·T&ÉT>± ñ<äsTTkÕÔ&TÉ . »q≈£î&˚ |ü⁄Á‘·T&Ó’ ì»<äT´‹‘√ yÓ\T>=+<äT‘ê&ÉT.
‘·q ˙&ÉqT ˙fi¯fl˝À #·÷#·Tø=qï≥T¢ ø=&ÉT≈£îqT ‘·+Á&ç #·÷∫ eTVü‰q+<ä+
bı+<äT‘ê&ÉT. |ü⁄Á‘·T&ÉT |ü⁄HêïeTqs¡ø£+ qT+∫ s¡øÏåkÕÔ&ÉTµµ.
ªª˙ |ü⁄D´<˚Vü≤+ e\¢ á |ü⁄Á‘·T&ÉT »ìà+#ê&ÉT. B|ü+e\¢ eTs√
B|ü+ |ü⁄{Ϻq≥T¢ ˙ ‘˚»düT‡‘√ yÓ\T>=+<äT‘·THêï&ÉT. sêC≤! Çìï
e÷≥˝…+<äT≈£î. á |ü⁄Á‘·T&ç Ä*+>∑q+ e\¢ ø£*π> düTU≤ìï nqTuÛÑ$+#·T
<ëì‘√ @M dü]ø±e⁄. #·\¢ì yÓHÓï\˝≤>±, #·ø£ÿì #·+<äq+ ˝≤>±,
ø£s¡÷Œs¡+, eTT‘ê´\Vü‰s¡+ yÓTT<ä˝…’qyê{Ï˝≤>± Vü‰sTT>=*ù|~ |ü⁄Á‘·T&ç
Ä*+>∑qy˚Tµµ.
Çìï e÷≥\T #Ó|æŒHê <äTwü´+‘·T&ç˝À #·\q+ ø£\>∑˝Ò<äT.
n|ü⁄Œ&ÉT X¯≈î£ +‘·\ Ç˝≤ nqï~ : ªªsêC≤! e+<äjT· C≤„\T #˚dqæ |ò\ ü +>±ì,
e+<äeT+~ dü‘·TŒÁ‘·T\qT bı+<ä&É+>±ì ˇø£ÿ dü‘·´yêø±´ìøÏ dü]ø±e⁄.
241
nX¯«y˚T<Ûë\T yÓsTT´, ˇø£ÿ dü‘·´+ ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\ ô|{Ϻ ‘·÷∫‘˚ dü‘·´eTT
yÓù’ | yÓTT>∑TZ ñ+≥T+~. düs«¡ rsêú\T ùd$+#·&+É , düs«¡ y˚<ë\T |ü]+ƒ #·&+É
dü‘´· +‘√ düe÷q+ ø±e⁄. n+<äTe\¢ ø£D≤«ÁX¯eT+˝À »]–q$ n+^ø£]+∫
˙ |ü⁄Á‹&çì <äjT· ‘√ #·÷&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·T&çøÏ y˚Tqø£≈î£ dü‘T· ŒÁ‹>± »ìà+∫q
Hê≈£î ndü‘·´+ #ÓbÕŒ*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äTµµ
nì K∫Ñ·+>± e÷{≤¢&ç+~ X¯≈£î+‘·\. ÄyÓT e÷≥\˙ï $ì
<äTwü´+‘·T&ÉT nHêï&ÉT.
ªªH˚H˚$T{Ï ˙y˚$T{Ï ø=&ÉTπø$T{Ï? @$T{Ï<ä+‘ê? H˚qT ndü\T
ìqTï#·÷&ÉH˚ ˝Ò<Tä . Ä&Éyêfi¯fl≈£î ndü‘´· + #Ó|Œü &É+ n\yêfÒ nì|æ+#˚≥T¢>±
˙e⁄ ndü‘·´+ #Ó|ü⁄ÔHêïe⁄. ˇø£ nu≤“sTTì rdüT≈£îe∫à Ç+<ä] m<äT≥
ªM&ÉT eTq ø=&ÉT≈£îµ nì #Ó|üŒ&ÜìøÏ ˙≈£î dæ>∑TZ>±˝Ò<ä÷? n+<äs¡÷
qe«s¡÷? Ç˝≤+{Ï ˝Àø£$s¡T<äy∆ TÓ qÆ e÷≥\≈£î H˚qT uÛj Ñ T· |ü&y˚ ê&çìø±<äT.
nj·TTø£ÔyÓTÆq |ü\T≈£î\T |ü\Tø£≈£î+&Ü yÓ+≥H˚ ˙ ÄÁX¯e÷ìøÏ yÓfi¯óflµµ
X¯ ≈ £ î +‘· \ ≈£ î <ä T :K+‘√ eT‹ b˛sTT+~. >∑ T +&Ó \ T
|æ+&çq≥¢sTT+~.
ªª|ü⁄{Ïqº Hê&˚ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T qqTï e~˝ÒXÊs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT |ü‹≈£L&Ü
e~˝ÒXÊ&ÉT. Ç+ø£ yÓsTT´e÷≥\T m+<äT≈£î. H˚qT Ç˝≤+{Ï H√eTT˝Ò
H√#êH˚y÷Ó µµ
nì #ê˝≤ <äT:K+‘√, ÄX¯\˙ï n&çj÷· dü˝’… ø£˙ïfi¯ófl ˇ‘·T≈Ô î£ +≥÷
ªªÇ+ø£ <Óe’ + ‘·|Œü eT¬se«s¡÷ Hê yÓTTs¡ Ä\øÏ+#·˝sÒ T¡ µµ nqTø=ì |ü⁄Á‘·T&ç‘√
u≤≥T yÓqT~]– yÓfi≤fl\ì nqTø=+≥÷ ñqïdüeTj·T+˝À`
ªªM&ÉT ˙≈£î, X¯≈£î+‘·\≈£î |ü⁄{Ϻqyê&ÉT. Ç‘·ìï d”«ø£]+#·T.
X¯≈£î+‘·\ dü‘·´y˚T #Ó|æŒ+~. ÄyÓT kÕ~Û«, dü~«düT‘·, eTVü‰|ü‹Áe‘·µµ nì
~e´yêDÏ Ä sêE≈£î, düuÛ≤dü<äT\≈£î $ì|æ+∫+~.
Äø±X¯+˝ÀqT+∫ $ì|æ+∫q ~e´yêDÏì $ì <äTwü´+‘·T&ÉT düu≤Û
241
dü<Tä \‘√`
ªªáyÓT‘√ $yêVü≤+ Hê≈£î, ÄyÓT≈£î ‘·|üŒ eT¬se«]ø° ‘Ó*j·T<äT.
Ç˝≤ ‘Ó*j·Tø£b˛e&É+ e\¢ ‘·˝Àe÷≥ n+{≤s¡ì n˙ï ‘Ó*dæ ≈£L&Ü
‘Ó*j·Tq≥T¢ q{Ï+#êqT. Äø±X¯yêDÏ n+<ä]ø° #Ó|æŒ+~µµ nHêï&ÉT.
eTVü‰qTsê>∑+‘√ ø=&ÉT≈£îqT m‘·TÔø=ì eTT<ë›&ç, X¯≈£î+‘·\qT
>ös¡e+>± d”«ø£]+#ê&ÉT. j·TÚesêC≤´ìøÏ uÛsÑ ‘¡ T· DÏí |ü{≤º_wÛ ≈æ î£ D
Ô #
íÏ X˚ Ê&ÉT.
uÛÑs¡‘·T&çøÏ j·TÚesê»´+ ø£≥ºu…{Ϻq ‘·sê«‘· <äTwü´+‘·T&ÉT #ê˝≤
ø±\+ sê»´ düTU≤\T nqTuÛ$Ñ +∫ sê»´uÛ≤s¡eT+‘ê uÛsÑ ‘¡ T· &ç MT<ä ô|{Ϻ
‘·b˛eHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷s¡T. uÛÑs¡‘·T&ÉT #·ø£ÿ>± sê»´+#˚dü÷Ô, nH˚ø£
j·÷>±\T #˚dæ ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T >∑&ç+∫ ‘·q e+X¯+˝Àì sêE\+<ä]ø°
e+X¯ø£s¡Ô nj·÷´&ÉT.
uÛÑs¡‘· e+X¯+
uÛÑs¡‘·T&ç e+X¯+˝ÀH˚ Vü≤dæÔ nH˚yê&ÉT |ü⁄{≤º&ÉT. n‘·ì ù|s¡T‘√H˚
Vü≤dæÔ|ü⁄s¡+ yÓ\dæ+~. á e+X¯+ Ç˝≤π> eè~∆ #Ó+~ ≈£îs¡T&ÉT nH˚ sêE
ñ<äsTT+#ê&ÉT. n‘·ì e\¢H˚ ≈£îs¡Tøπ Áå ‘·eTH˚ ù|s¡T e∫Ã+~. á e+X¯+˝ÀH˚
‘·sê«‘· ø±\+˝À <˚yê|æX+¯ ‘·qT u≤Væ≤≈¢ î£ \H˚ eTT>∑TsZ T¡ »ìà+#ês¡T. <˚yêdæ
u≤\´+˝ÀH˚ ‘·b˛eHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. X¯+‘·qT&ÉT sê»j·÷´&ÉT. n‘·ìøÏ
>∑+>±<˚$øÏ ;Ûwüßà&ÉT »ìà+#ê&ÉT. n<˚ X¯+‘·qT&çøÏ jÓ÷»q >∑+~Û nì
ù|s¡T e&Édæq dü‘·´e‹øÏ ∫Á‘ê+>∑<äT&ÉT, $∫Á‘·Ms¡T´&ÉT »ìà+#ês¡T.
∫Á‘ê+>∑<Tä &ÉT u≤\´+˝ÀH˚ >∑+<Ûsä T¡ «\ #˚‘· #·+|üã&ܶ&TÉ . $∫Á‘·Ms¡T´DÏí
;Ûwüßà&ÉT sêE>±#˚dæ ø±•sêE ≈£îe÷¬sÔ˝…’q n+_ø£, n+u≤*ø£ nH˚
yêfi¯flì∫à $yêVü≤+ #˚XÊ&ÉT. n+_ø£, n+u≤*ø£ n+‘·T˝Òì ˝≤eD´+
ø£\yês¡T. yê]MT~ yÓ÷Vü≤+#˚‘· sêE ø£è‘ê´\qT #˚j·Tø£ ∫e]øÏ
$∫Á‘·Ms¡T´&ÉT |üs¡˝Àø£>∑‘·T&Éj·÷´&ÉT. á $<Ûä+>± uÛÑs¡‘·e+X¯ $#˚Ã<ä+
dü + uÛ Ñ $ +∫+~. Ä dü e Tj· T +˝À dü ‘ · ´ er ìj· T T≈£ î Ô & Ó ’ dü ø £ \
242
<Ûäs¡àeT÷]ÔjÓÆTq ø£èwüí <Ó’«bÕj·TqT&ÉT e∫à <˚es¡ Hê´j·T+ Á|üø±s¡+
uÛÑs¡‘·e+XÊìï ñ<ä∆]+#ê&ÉT. Ä eTVü‰eTTìøÏ n+_ø£ e\¢ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT,
n+u≤*ø£e\¢ bÕ+&ÉTsêE, n+_ø£ ùde≈£îsê*e\¢ $<äTs¡T&ÉT »ìà+#ês¡T.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&çøÏ >±+<Ûë]øÏ <äTs√´<ÛäHê<äT\T »ìà+#ês¡T. bÕ+&ÉTsêE≈£î
≈£î+r e÷Á<äT\ e\¢ bÕ+&ÉTe⁄\T »ìà+#ês¡T. ns¡T®qT&ç ø=&ÉT¬ø’q
n_ÛeTqT´&çøÏ $sê≥ |ü⁄Á‹ ñ‘·sÔ ≈¡ î£ |üØøÏ‘å T· Ô |ü⁄{≤º&TÉ . n‘·ìøÏ e÷Á<äe‹øÏ
»qy˚T»j·TT&ÉT »ìà+#ê&ÉT.
Ä »qy˚T»j·TT&çøπ yÓX’ +¯ bÕj·TqT&ÉT uÛ≤s¡‘· ø£<qä∏ T $ì|æ+#ê&ÉT.
Ç˝≤ ô|’ ø£<∏äqT #Ó|æŒq yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT.
ªª»qy˚T»j·÷! Ç<äj·÷´ ˙ e+X¯+. ˙ e\¢ bÕ+&Ée e+XÊìøÏ
‘˚»düT‡ \_Û+∫+~. ˙≈£î e|ü⁄wüºeT≈£î X¯‘·Mø£ X¯+≈£îø£s¡Tí\T |ü⁄{≤ºs¡T.
yê]˝À X¯‘ê˙≈£î&çøÏ yÓ’<˚Væ≤øÏ nX¯«y˚T<Ûä<ä‘·TÔ&ÉT »ìà+#ê&ÉTµµ.
Ç~ $+≥÷e⁄+fÒ »qy˚ T »j· T T&ç ø Ï Ç+ø± $esê\T
‘Ó\TdüTø√yê\ì|æ+∫+~.
ªªX¯+‘·q eTVü‰sêE≈£î >∑+>±q~øÏ m˝≤ $yêVü≤eTsTT+~. eTVü‰
|ü⁄s¡Twüß&Ó’q ;Ûwüßà&ÉT m˝≤ »ìà+#ê&ÉT. bÕ+&Ée <Ûës¡ÔsêÁwüº dü+uÛÑeyÓT˝≤
nsTT+~. dü$düÔs¡+>± #Ó|üŒ+&çµµ nì n&ç>±&ÉT.
yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªª|üPs¡«+ Çø屫≈£î e+X¯+˝À eTVü‰_Ûwüß&ÉH˚yê&ÉT |ü⁄{≤º&ÉT.
eTVü ‰ <Û ä s ¡ à o\T&Ó ’ n‘· & É T yÓ s TT´ nX¯ « y˚ T <Û ä j· ÷ >±\T, e+<ä
sê»düTj·÷>±\T #˚XÊ&ÉT. <˚e ˝Àø±ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ˇø£ s√E ÁãVü≤à˝Àø±ìøÏ
>∑+>±<˚$ Ád”Ô s¡÷|ü+‘√ e∫Ã+~. ÁãVü≤àdüu˝ ÑÛ À ÄyÓT eÁkÕÔ\T ø=+‘· ‘=\–
}s¡TuÛ≤>∑+ ø£ì|æ+∫+~. <˚e‘·\+‘ê eTTK+ ‹|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T. nsTT‘˚
eTVü‰_Ûwüß&ÉT ø√]ø£‘√ #·÷#ê&ÉT. ÁãVü≤à n‘·ìøÏ ªªe÷qe⁄&ç>± |ü⁄≥Tºµµ
nì XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. eTVü‰_Ûwßü &ÉT uÛj Ñ T· |ü&ç qeTdüÿ]+∫ ªªeTs¡´Ô ˝Àø£+˝À
242
sê»]¸ e+X¯+˝À Á|ür|ü⁄&ÉH˚ n‘·ì |ü⁄Á‘·T&ç>± »ìàkÕÔqTµµ nì
ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ÁãVü≤à n+^ø£]+#ê&ÉT.
eTVü‰_Ûwüß&ÉT uÛÑ÷˝Àø£+˝À »ìà+#ê&ÉT. eTVü‰_Ûwüß&ç s¡÷|ü
kÂ+<äsê´\T, ‘·qMT<ä n‘·ì n_Û˝≤wü ‘Ó*dæq >∑+>±<˚$øÏ ≈£L&Ü n‘·ìô|’
eTqdüT ø£*–+~. ‘êqT ≈£L&Ü eTs¡´Ô ˝Àø±ìøÏ ãj·T\T <˚]+~. edü÷eÔ ⁄+fÒ
edæwüߘì XÊ|ü+ e\¢ <˚e˝Àø±ìï e<ä\ e\dæe∫Ãq mì$T~ eT+~
edüTe⁄\T ø£ì|æ+#ês¡T.
ªªMTs¡T ø±+‹ Væ≤qT˝…’ á $<Ûä+>± <˚e˝Àø£+ qT+∫ m+<äT≈£î
yÓ*y˚j·Tã&ܶs¡T?µµ nì n&ç–+~ >∑+>±<˚$.
ªªy˚TeTT edæwü˜eTTì XÊ|ü+ e\¢ eTs¡Ô´˝Àø£+˝À me¬s’Hê Ád”Ô
ø£&TÉ |ü⁄˝À |ü⁄≥º&ÜìøÏ yÓfió¯ HÔ êïeTTµµ nì <äT:K+‘√ ‘·eT≈£î e∫Ãq XÊbÕìï
>∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T.
ªªy˚TeTT eT¬sø£ÿ&Ü »ìà+#·˝ÒeTT. ˙ ø£&ÉT|ü⁄q |ü⁄&ÜÔeTT.
eTVü‰_Ûwüß&ÉT Á|ür|ü⁄&çøÏ X¯+‘·q HêeT+‘√ »ìà+#·uÀ‘·THêï&ÉT ø±ã{Ϻ
n‘·ìì ˙e⁄ #˚|ü≥ºuÀ‘·THêïe⁄. e÷ »qà≈£î n‘·H˚ ø±s¡DeTe⁄‘ê&ÉT.µµ
Ç~ $ì >∑+>∑ dü+‘√wü+‘√ Ç˝≤ n+~. ªªHê ø√]ø£ ≈£L&É Ç<˚.
MT≈£î Bìe\¢ ñ|üø±s¡+ »s¡T>∑T‘·T+~. MTπs ~>∑T\T |ü&Ée<äT›. MT≈£î
H˚qT Væ≤‘·+ #˚≈£Ls¡TkÕÔqTµµ
ªªne÷à! ˙≈£î ø£è‘·E„\+. nsTT‘˚ ˇø£ e÷≥. e÷≈£î ˙e⁄ ˇø£
ñ|üø±s¡+ #Ój÷· ´*. y˚TeTT ˇø=ÿø£ÿs¡yT˚ |ü⁄&É÷Ô e⁄+fÒ eTeTà*ï ˙fi¯fl˝À¢
bÕs¡yÓsTT´. eTs¡Ô´ ˝Àø£+˝À #ê˝≤ø±\+ ñ+&É≈£î+&Ü eTeTà*ï ‘·«s¡>±
<˚e˝Àø±ìøÏ |ü+|ü⁄. edæwü˜ eTVü‰eTTì ≈£L&Ü Ç˝≤π> nqT»„ Ç#êÃs¡Tµµ.
nHêïs¡T nwüº edüTe⁄\T.
ªªMTs¡T #Ó|æŒqfÒ¢ #˚kÕÔqT. ø±ì MTs¡+<äs¡÷ dü«s¡ZdüTú˝…’‘˚ Hê≈£î
BsêÈj·TTwüà+‘·T&Ó’q ø=&ÉT≈£î ˇø£ÿ&Ó’Hê nø£ÿs¡˝Ò<ë?µµ n+~ >∑+>±<˚$.
243
ªªe÷˝À ˇø=ÿø£ÿ] Hê\T>√ uÛ≤>±ìï <Ûä]+∫ X¯óuÛÑ #·]Á‘·T&ÉT,
BsêÈj·TTwüà+‘·T&ÉT nsTTq nwüºedüTe⁄ »ìàkÕÔ&ÉTµµ nHêïs¡T yês¡T. á
$<Ûä+>± >∑+>∑ yê]‘√ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃø=ì eTs¡Ô´˝Àø±ìøÏ yÓ[fl+~.
Ç˝≤ e⁄+&É>± Á|ür|ü⁄&ÉT uÛ÷Ñ ˝Àø£+˝À nìï uÛÀ>±\T nqTuÛ$Ñ +∫
>∑+>± rs¡+˝À ‘·|üdüT‡ #˚dü÷Ô <Ûäs¡à|üs¡T&Ó’ ìwü̃‘√ ñHêï&ÉT. Ç˝≤ j·TeTì
j·TeTÁe‘ê\‘√ ñqï Á|ür|ü⁄ì <ä>∑Z]øÏ >∑+>∑ e∫à ˇ&ç˝À ≈£Ls¡TÃ+~.
ªªH˚qT Ç+Á<ä düe÷qqT, ˙ dü<äTZD≤\≈£î yÓT∫à ˙≈£î uÛ≤s¡´>±
e#êÃqT. qqTï Çwüº+‘√ |ü]Á>∑Væ≤+#·Tµµ nqï~.
Á|ür|ü⁄&ÉT!µµ z Hê] n–ï kÕøÏå>± Hê≈£î $yêVü≤yÓTÆq düü‹ ñ+~.
ÄyÓTqT ‘·|üŒ Ç+¬øe«]ì H˚qT eTqdüT˝À ≈£L&Ü ‘·\#·Tø√qT. Ç˝≤+{Ï
yêDÏí á $<Ûä+>± ˙e⁄ ø√s¡Tø√&É+ uÛ≤e´+ ø±<äT. nB >±ø£ ˙e⁄ Ád”Ô
uÛ≤>∑yÓTÆq m&ÉeT ‘=&É MT<ä mø£ÿ≈£î+&Ü |ü⁄s¡Twü uÛ≤>∑eTT, ø=&ÉT≈£î
≈£L#√yê*‡+~ nsTTq ≈£î&ç ‘=&ÉMT<ä ≈£Ls¡TÃHêïe⁄. n+<äTe\¢ Hê |ü⁄Á‘·T&çøÏ
uÛ≤s¡´e⁄ø±.
ªªnHêï&ÉT. >∑+>∑ ªdüπsµ n+~.
Á|ür|ü⁄&ÉT |ü⁄Á‘ê]újÓÆT düø£\ rsêú\˝À düTq+<ë<˚$‘√ ≈£L&É
dü+#·]+#ê&ÉT. #ê˝≤ ø±\+ ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. n~Ûø£ |ü⁄D´eT÷s¡TÔ˝…’q Ä
Çs¡Te⁄]øÏ øös¡e e+X¯+ yÓ\T>=+<˚ $<Ûä+>± neTs¡ìuÛÑT&Ó’q X¯+‘·qT&ÉH˚
MsêÁ>∑>D ∑ T´&ÉT »ìà+#ê&ÉT.
X¯+‘·qT&çøÏ j·TÚeq+ e∫Ã+~. Á|ür|ü⁄&ÉT dü+‘√wæ+∫ ªªHê _&ɶ
Ç+‘· ô|<ä›yê&Éj·÷´&ÉT, Ç+ø£ Hêπø+ ø±yê*µµ nqTø=ì düø£\ sêC≤´ìøÏ
n‘·ìì n_Ûwæ≈£îÔDÏí #˚XÊ&ÉT.
ªªHêj·THê! >∑+>±q~ ˇ&ÉTq¶ qqTï ˇø£ ø£q´ø£ #·÷∫+~. ÄyÓTqT
H˚qT #·÷ùdÔ #ê˝≤ n+<ä+>± ñ+~. ÄyÓT≈£î ˙e⁄ ‘·–q es¡T&ç$. ªe÷
nu≤“sTTì ô|[fl#˚düTø√ n+fÒ ªdüπsµ n+~. Ä$&É ≈£î\>√Á‘ê˝ÒMT
243
n&É>∑≈£î+&Ü Ä$&É Çwüº+ e∫Ãq≥Tº Á|üe]Ô+#·Tµµ nì #Ó|æŒ Á|ür|ü⁄&ÉT
‘·b˛eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
X¯+‘·qT&ÉT sê»´+ #˚dü÷Ô ˇø£ s√E eTVü‰ <ÛäqTs¡∆qT&Ó’ y˚≥ø√dü+
eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&ç qT+∫ >∑+>±qB rsêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É ñ
»«\ y˚wü+‘√ ñqï ø£q´ø£qT #·÷#ê&ÉT.
ªªáyÓT eqø£Hê´ø±, <äqT»ø£q´ø±, n#·Ãsê? á eHêìøÏ Ç˝≤
sêe&É+ n|üPs¡«+. e÷qe ø£q´ Ç˝≤ sêe&É+ »s¡>∑<äT.µµ Ç˝≤ nqTø=ì
ÄyÓTyÓ’|ü⁄ eTVü‰qTsê>∑+‘√ #·÷#ê&ÉT X¯+‘·qT&ÉT.
Ç<äs› T¡ ˇø£]H=ø£sT¡ m+‘√ Çwü+º >± #·÷#·T≈£îHêïs¡T. yêfi¯fl #·÷|ü⁄˝Òï
eTqà<ÛTä &ÉT ` u≤D≤\T>± #˚dTü ø=ì Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. X¯+‘·qT&ÉT Ä ø£q´‘√
` |ü*øÏ Ç|ü⁄Œ&ÉT <ëìøÏ $s¡T<ä∆+>± e]ÔdüTÔHêïe⁄. ˙≈£î Hê≈£î Ç+ø£ #Ó\T¢µµ
ªª˙e⁄ mø£ÿ&ç<ëì$? á $<Ûä+>± @ø±+‘·+>± m+<äT≈£îHêïe⁄?µµ
nì n&ÉT>∑T<ëeTqTø=ì ≈£L&Ü n&É>∑˝Òø£b˛j·÷&ÉT. >∑+>∑ ‘êH˚
|ü\ø£]+∫+~.
ªªsêC≤! ˙≈£î HêMT<ä nqTsê>∑+ yÓTT\¬ø‹Ô+~. n+<äT˝À
dü+<˚Vü≤+˝Ò<äT. qqTï uÛ≤s¡´>± |ü]Á>∑Væ≤+#·T. nsTT‘˚ Hê sTTwüº Á|üø±s¡+
Á|üe]Ô+#ê*µµ nqï~.
ªª@$T{ϵµ nHêï&ÉT X¯+‘·qT&ÉT.
ªªn<˚$T≥+fÒ H˚qT @+ #˚dæHê ˙e⁄ @MT nq≈£L&É<äT. Hê≈£î
nÁ|æj·T+ |ü\Tø£≈£L&É<äT. n˝≤¬>’‘˚ ˙≈£î uÛ≤s¡´ qe⁄‘êqT. ˙e⁄
m|ü⁄Œ&ÉsTTHê Hê≈£î nÁ|æj·T+ |ü*ø±e+fÒ n|ü⁄Œ&˚ ìqTï e~*
yÓ[flb˛‘êqTµµ. nqï~ >∑+>∑.
X¯+‘·qT&ÉT n+^ø£]+#ê&ÉT. >∑+>±<˚$ eTqTwü´ s¡÷|ü+ <Ûä]+∫
n‘·ìøÏ Çc˛º|üuÛÀ>±\qT düeT≈£L]Ã+~. yêfi¯fl≈£î es¡TDT&ÉT yÓTT<ä˝…’q
edüTe⁄\T |ü⁄≥ºkÕ>±s¡T. ÄyÓT yêfi¯ófl |ü⁄≥º>±H˚ rdüT≈£îyÓ[fl ìs¡›j·T‘√
244
>∑+>∑ ˙{Ï˝À bÕs¡y˚dü÷Ô e∫Ã+~. X¯+‘·qT&çøÏ n&ÉT>∑T<ëeTH˚ e⁄+~.
ªª|ü⁄{Ϻq _&ɶ*ï |ü⁄{Ϻq≥T¢>± Ç˝≤ rdüT≈£îyÓ[fl bÕs¡y˚j·T&ÜìøÏ eTqdüT
m˝≤ ˇ|ü⁄Œ‘·÷e⁄+~µµ nì. ø±ì ÄyÓT e~* yÓ[flb˛‘·T+<äì eTÚq+>±
ePs¡≈£îHêï&ÉT.
Ç˝≤ e⁄+&É>± mì$T<äeyê&ÉT |ü⁄{≤º&ÉT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î #ê˝≤
dü+‘√wü+ #˚≈£LsêÃ&ÉT. Ä ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫ |ü⁄Á‘·yÓ÷Vü≤+ e\¢
#·+|ü˙≈£L&É<äqTø=ì >∑+>∑‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|ü ⁄ ≥º s êì ø=&É T ≈£ î \T |ü ⁄ &˚ Ô n+<ä ] ˙ bÕs¡ y ˚ X Êe⁄.
|ü⁄Á‘·|òü÷‹ìej·÷´e⁄. á ø=&ÉT≈£îqT e÷Á‘·+ H˚qT e<ä\qTµµ.
á $<Û+ä >± |ü*øπ dü]øÏ >∑+>∑≈î£ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªªn|ü⁄Œ&ÉT u≤dü\T
nì >∑+>∑ yÓ[flb˛sTT+~.
yÓfi¯SÔ yÓfi¯SÔ ‘êH˚ >∑+>∑qì, |ü⁄{Ϻqyês¡T nwüºedüTe⁄\ì
#Ó|æŒyÓ[fl+~. >∑+>∑ Ç˝≤ n+~ ªªeTq nwüºeT dü+‘êqyÓTÆq á _&ɶ ˝Àø£
Væ≤‘ês¡ú+ eTs¡Ô´˝Àø£+˝À #ê˝≤ ø±\+ ñ+{≤&ÉTµµ
ªªedüTe⁄\H˚ yês¡T <˚e‘·\T ø±<ë? yês¡T uÛÑ÷˝Àø£+˝À
|ü⁄≥º&ÜìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï? yê]øÏ edæwüߘ&ÉT XÊ|ü+ m+<äTøÏ#êÃ&ÉT?
edüTe⁄\T |ü⁄≥º>±H˚ dü«sêZìøÏ yÓfi&¢¯ +É , á nwüeº T edüTe⁄ eTs¡´Ô ˝Àø£+˝ÀH˚
ñ+&É&É+ m+<äT≈£îµµ nì X¯+‘·qT&ÉT n&ç>±&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT >∑+>∑ Ä ø£<∏ä
#Ó|üŒkÕ–+~.
ªªes¡ D T&É H ˚ eTVü ‰ eTTìøÏ »ìà+∫q edæ w ü ß ˜ & É T y˚ T s¡ T
|üs¡«‘·>∑TVü≤\˝À >=|üŒ ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. <äø£å Á|üC≤|ü‹ |ü⁄Á‹ düTs¡_ÛøÏ
ø£X¯´|ü⁄&çøÏ |ü⁄{Ϻq q+~ì ‘·q≈£î ôVAeT<Û˚qTe⁄ ø±yê\ì ø√s¡T≈£îHêï&ÉT.
Ä q+~ì ø√]q edüTe⁄\qT Ç#˚à <Û˚qTe⁄. edæwüߘì ÄÁX¯e÷ìøÏ
nwüºedüTe⁄\T uÛ≤sê´düy˚T‘·T˝…’ Áø°&Üs¡ú+e#êÃs¡T. ôVAeT<Û˚qTe⁄qT
244
#·÷#ês¡T. ÄX¯Ãs¡´+ #Ó+<ës¡T. nwüºeT edüTe⁄ uÛ≤s¡´ ‘·q uÛÑs¡ÔqT #·÷∫.
Bì bÕ\T ‘ê– e÷qe⁄\T |ü~y˚˝Ò+&ÉT¢ »s¡, s¡T» ˝Ò≈£î+&Ü
düTK+>± J$kÕÔs¡≥. eTs¡Ô´˝Àø£+˝À õ‘·e‹ nì Hê Á|æj·Tdüœ e⁄+~.
H˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ ÄyÓT≈£î Á|æj·T+ ø√s¡T≈£î+≥÷ e⁄+{≤qT. á Äe⁄qT ÄyÓT≈£î
Ç<ë›+µµ nqï~.
Á|üuÛ≤düT&ÉT n‘·ì k˛<äs¡T\T ø£*dæ edæwüߘì ôVAeT<Û˚qTe⁄\T
|ü≥Tº≈£îb˛j·÷s¡T. <ëìø√dü+ n+‘·{≤ yÓ~øÏq edæwüߘ&ÉT jÓ÷>∑ <äèw溑√
edüTe⁄\T #˚dæq |üì ‘Ó\TdüTø=ì ªªeTqTwüß\T>± |ü⁄≥º+&Éìµµ XÊ|ü+
Ç#êÃ&ÉT. uÛÑj·T+‘√ eDÏøÏb˛sTT edüTe⁄\T $qj·T+‘√ ÁbÕ]ú+#ês¡T.
ªª˙e⁄ <Ûäs¡àeT÷]Ô$. y˚TeTT nC≤„q+‘√ #˚dæq |üìì düVæ≤+∫
eTs¡Ô´˝Àø£+˝À m≈£îÿeø±\+ ˝Ò≈£î+&Ü eTeTà*ï nqTÁ>∑Væ≤+#·+&çµµ nì
y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T.
edæwßü &˜ TÉ Á|üdqü Tï&Éj÷· ´&ÉT. ªªMTs¡T ø√]qfÒ¢ ‘·«s¡>± <˚e˝Àø±ìøÏ
yÓfi≤Ôs¡T. nsTT‘˚ nwüºeT edüTe⁄ n+<ä]ø£+f… m≈£îÿe n|üsê<Ûä+ #˚XÊ&ÉT
ø±ã{Ϻ eTs¡Ô´˝Àø£+˝À #ê˝≤ ø±\+ ñ+{≤&ÉT. dü+‘êq V”≤qT&É÷
ne⁄‘ê&ÉTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Ç˝≤ edüTe⁄\ ø£<∏äqT X¯+‘·qT&çøÏ #Ó|æŒq >∑+>∑ ªªeTq nu≤“sTT
ô|<ä› yê&Éj˚T´+‘· es¡≈£î Hê <ä>∑Zπs ñ+{≤&ÉTµµ nì X¯+‘·qTDÏí ˇ|æŒ+∫
ø=&ÉT≈£îqT yÓ+≥ u…≥Tºø=ì yÓ[fl+~. ÄyÓT‘√ #ê˝≤ ø±\+ düTK+>±
ø±|ü⁄s¡+ #˚<ë›eTqT≈£îqï X¯+‘·qT&ÉT n\Œø±\+˝ÀH˚ ÄyÓTqT e<ä*
ô|≥ºe\dæ e∫Ãq+<äT≈£î u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷ Vü≤dæÔ|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
eTT+<äT≈£î yÓ[fl >∑+>±rs¡+˝À <ÛäqT]«<ä´quÛÑ´dædü÷Ô u≤D≤\H˚
Äqø£ ≥ º > ±ø£ { Ï º q u≤\jÓ ÷ <Û ä T DÏ í #· ÷ #ê&É T . Ä u≤\TDÏ í #· ÷ ∫
|ü⁄{ϺqHê{ÏqT+∫ eT∞fl #·÷&É˝Ò<äT ø±ã{Ϻ ‘·q _&ɶ ne⁄Hê ø±<ë nì
dü+X¯j·T+˝À |ü&ܶ&ÉT. Ä u≤\T&çøÏ ≈£L&Ü X¯+‘·qT&Óes√ ‘Ó*j·T≈£îHêï
245
düVü≤» ùdïVü≤+ e\¢ Äø£]¸‘·T&Éj·÷´&ÉT.
‘·+Á&ç ‘·qj·TT\ ø£\sTTø£
>∑+>±<˚$ e∫à ªªsêC≤! M&ÉT eTq nu≤“j˚Tµµ nì+~.
n+‘˚ø±<äT. M&ÉT düø£\ y˚<ë\T #·~yê&ÉT. X¯óÁø£ãèVü≤düŒ‘·T\˝≤>±
düø\£ <Ûsä à¡ XÊÁkÕÔ\T nuÛ´Ñ dæ+#ê&ÉT. |üsX¡ ó¯ sêeTT&ç ˝≤>± |üse¡ ÷ÁdüÔ $<ä´\T
H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä‘·à $C≤„q+‘√ düq‘·Tÿe÷s¡Tì n+‘·{Ï yê&Éj·÷´&ÉT.
n‘·ìï ˙e⁄ rdüT≈£îb˛µµ nqï~ >∑+>∑.
ì~Ûì #·÷∫q ù|<äyê&ç˝≤>± sêE dü+‘√wæ+#ê&ÉT. u≤\TDÏí
rdüT≈£îe∫à düø£\ sê»q´ Á|ü<Ûëq düeTø£å+˝À >±+π>j·TT&çøÏ j·TÚesê»´
|ü{≤º_ùÛ wø£+ #˚XÊ&ÉT. ø=&ÉT≈£î‘√ $H√<ë\‘√ Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T bı<äT›
|ü⁄#êÃ&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT X¯+‘·qT&ÉT j·TeTTHê rs¡+˝À y˚{≤&ÉT‘·÷ n|üPs¡«yÓTqÆ
düT>∑+<Ûä+ ÄÁ|òü÷DÏ+∫ Ä ~≈£îÿ>± yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É jÓ÷»q >∑+~Ûì
#·÷#ê&ÉT. ªª˙e⁄ me]$?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªªH˚qT <ëX¯sêE ≈£L‘·T]ì. Hê ‘·+Á&ç #Ó|æŒq≥T¢ ≈£î\ <Ûäsêàìï
bÕ{ÏdüTÔHêïqT.µµ nì #Ó|æŒ+~.
jÓ÷»q>∑+~Û n_Ûqe s¡÷|ü kÂ+<äsê´\qT >∑T]+∫ n|üŒ{Ïπø
$ì ñHêï&ÉT X¯+‘·qT&ÉT. Ä ø√eT* n‘·ìì Äø£]¸+∫+~. <ëX¯sêE
<ä>∑Zs¡≈£î yÓ[fl ‘·q n_ÛÁbÕj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT X¯+‘·qT&ÉT. <ëX¯sêE
dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
ªªø£q´ø£≈£î ‘·–q es¡TDÏí dü+bÕ~+#·&É+ düVü≤»y˚T. sêC≤!
˙˝≤+{Ï es¡T&çøÏ Hê ≈£L‘·T]ï ÇùdÔ <Ûqä T´DÏí ne⁄‘êqT ø£<ë, nsTTHê Hê
Vü≤è<äj·T+˝À e÷≥ #ÓbÕÔqT $qT. áyÓTqT ˙ <Ûäs¡à|ü‹ï>± #˚düTø√yê*
nqT≈£î+fÒ H˚ n&ç–q <ëìì Çyê«*µµ nHêï&ÉT <ëX¯sêE.
ªªÇe«>∑*–‘˚ ÇkÕÔqT. ˝Òø£b˛‘˚ @+ #Ój·T´qT. n<˚<√ #Ó|ü⁄Œµµ
245
nHêï&ÉT X¯+‘·qT&ÉT.
ªªsêC≤! ˙≈£î áyÓT e\¢ »ìà+∫q düT‘·T&ÉT ˙ ‘·sê«‘· sêE
ø±yê*, á ø√]ø£ rs¡Ã>∑\yê?µµ <ëX¯sêE e÷≥\qT $q>±H˚ X¯+‘·qT&çøÏ
j·TTesêC…q’ >±+π>j·TT&ÉT >∑Ts¡TeÔ #êÃ&ÉT.
ªªÇ~ ‘·|Œü eTπs<ÓH’ ê n&ÉT>∑T |üsy¡ ê˝Ò<Tä µµ nHêï&ÉT.
ªªHê≈£î eTπs+ nø£ÿs¡˝Ò<äT. Ç+ø£ @$T∫ÃHê Hê≈£î nqedüs¡+µµ
nHêï&ÉT <ëX¯sêE.
X¯+‘·qT&ÉT ~>∑T\T>± Ç+{Ï eTTK+ |ü{≤º&ÉT. dü‘·´e‹H˚
‘·\#·T≈£î+≥÷ ∫+‘êÁø±+‘·T&Ó’ Ç‘·s¡ ø±sê´\˙ï e÷ìy˚XÊ&ÉT. ˇø£ s√E
>±+π>j·TT&ÉT e∫à ªªm+<äT≈£î HêHêï>±s¡÷! Ç˝≤ e⁄Hêïs¡T. MT≈£î e∫Ãq
ø£wyºü T˚ $T{Ï? Hê≈£î #Ó|Œü +&çµµ nHêï&ÉT. X¯+‘·qT&ÉT #ê˝≤ ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫
$wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT.
‘· + Á&ç X¯ + ‘· q T&É T ∫+‘êÁø±+‘· T &Ó ’ ñ+&É & É + #· ÷ ∫
>±+π>j·TT&ÉT Ç˝≤ n&ç>±&ÉT :
ªªHêqï>±s¡÷! MTs¡T |ü]bÕ*düTÔ+fÒ $TeTà*ï m~]+#˚
<äeTTà\T+&˚ X¯Á‘·Te⁄ ˝…es¡÷ ˝Òs¡T. Á|ü»\+‘ê dü+‘√wü+>± ñHêïs¡T.
sêE\+<äs¡÷ MT≈£î $<Û˚j·TT˝Ò, n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT MTs¡T á $<Ûä+>±
|ü]‘·|+æ #·&yÉ TÓ +<äT≈£î?µµ
X¯ + ‘· q T&É T #ê˝≤ ùd|ü ⁄ Ä˝À∫+#ê&É T . ªª$qej· ÷ ´?
ˇø£ÿ>±H=ø£ÿ ø=&ÉT≈£î+&É&É+ ndü˝Ò |ü⁄Á‘·T&ÉT ˝Òø£b˛e&É+‘√ düe÷q+. á
<Ûäs¡àdü÷ø£åà+ ‘Ó\TdüTø=ì ˙‘√u≤≥T |ü⁄Á‘·T\qT bı+<ë\ì Hê≈£î Çwüº+
ø£*–+~. n–ïôVAÁ‘·+, dü+‘êq+, y˚<ë\T eT<Ûä´˝À ‘Ó>∑≈£L&É<ä+{≤s¡T.
˙e⁄ nÁdüÔ $<ë´ø√$<äT&ç$, j·TT<ë∆\˝À Á≈£Ls¡T&É$. kÕVü≤dæ≈£î&ç$. ˙≈£î
m|ü⁄Œ&ÉT @eTe⁄‘·T+<√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT ø£<ë? n+<äTe\¢ H˚qT
246
ãVüQ|ü⁄Á‘ês¡ú+ j·T‘·ï+ #˚j·÷*µµ
á e÷≥\T $qï >±+π>j·TT&ÉT eè<ë›e÷‘·´ |ü⁄s√Væ≤‘·
ùdïVæ≤‘·T\‘√ eTT#·Ã{Ï+#ê&ÉT. sêE Vü≤è<äj·T+˝À jÓ÷»q>∑+~Û #√≥T
#˚düT≈£î+<äì ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. <ëX¯sêE <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl, ªªe÷ Hêqï>±]øÏ
dü‘·´e‹ì∫à ô|[fl #Ój·T´+&çµµ nì n&ç>±&ÉT.
ªª˙e⁄ <Ûäs¡ào\T&ç$. ns¡ú+, nqs¡ú+ ‘Ó*dæq yê&ç$, düø£\ ø±s¡´
düeTs¡Tú&ç$. MT ‘·+Á&ç ø√dü+ ø£q´qT n&É>∑&ÜìøÏ e#êÃe⁄, H˚qT
ø£è‘ês¡Tú&çqj·÷´qT. dü‘·´e‹ ñ|ü]#·s¡T&ÉH˚ sê»]¸ ≈£L‘·Ts¡T. Äj·Tq
dü‘·´e‹ì X¯+‘·qT&çπø ÇeTàì #ÓbÕŒ&ÉT. nsTTHê ˇø£ e÷≥. dü‘·´e‹øÏ
|ü⁄fÒº _&ɶ\≈£î @+|òü\+ ñ+≥T+~? á $wüj·T+˝À ˙y˚+ #ÓbÕÔe⁄?µµ
nHêï&ÉT <ëX¯sêE.
>±+π>j·TT&ÉT X¯|ü<∏ä+ #˚XÊ&ÉT.
ªªdüeTdüÔ |üè~∏M|ü‘T· ˝≤sê $q+&ç! Hê ‘·+Á&ç ø√dü+ H˚˙ ìs¡j
í T· +
rdüT≈£î+≥THêïqT. á \*‘ê+–øÏ ñ<䓤$+∫q ≈£îe÷s¡T&˚ sêC≤´ìøÏ
ns¡TΩ&ÉT. e÷ø£+<ä]ø° n‘·&˚ j·T»e÷ì. øös¡e≈£î\+ ì\ã&É&ÜìøÏ n‘·&˚
eT÷\+ ne⁄‘ê&ÉTµµ.
<ëX¯sêE eT∞fl Ç˝≤ nHêï&ÉT :
ªª˙e⁄ nœ\ <Ûäs¡à $<äT&ç$. n+<äTe\¢ ˙e⁄ Ç˝≤ X¯|ü<∏ä+
#˚j·T>∑*>±e⁄ nsTT‘˚ ˙ ø=&ÉT≈£î\T }s¡≈£î+{≤sê? ˙ X¯|ü<∏ëìï yêfi¯ófl
ì\u…&ÜÔsê?µµ
>±+π>j·TT&ÉT eTπs+ Ä˝À∫+#·˝Ò<äT. ªªH˚qT ÁãVü≤à#ê]>±H˚ ñ
+&çb˛‘êqT. n|ü⁄Á‘·‘·e\¢ @s¡Œ&˚ <√cÕìøÏ ≈£L&Ü H˚qT »+ø£qTµµ nì
;ÛwüD Á|ü‹»„ #˚XÊ&ÉT. dü‘·´e‹ì ‘·q ‘·+Á&çøÏ∫à $yêVü≤+ #˚j·T&É+
ø£qï sê»´|ü]‘ê´>∑+, ÁãVü≤à#·s¡´ Áe‘·+ >=|üŒ$ ø±eì uÛ≤$+#ê&ÉT.
246
n‘·ì <äè&ÛÉ eTqdüÔ‘ê«ìï #·÷∫ <˚es¡T¸\T |ü⁄wüŒeèwæº ≈£î]|æ+#ês¡T.
;Ûwßü à&Éì bı–&Üs¡T. n|üŒ{Ï qT+∫ >±+π>j·TT&çøÏ ;Ûwßü à&Éì ù|s¡Te∫Ã+~.
<ëX¯sêE #ê˝≤ dü+‘√wæ+∫ dü‘·´e‹ì X¯+‘·qT&çøÏ∫à ô|[fl
#˚XÊ&ÉT..
X¯+‘·qT&çøÏ ‘·q |ü⁄Á‘·Tì ‘ê´>∑ãT~∆e\¢ Vü≤è<äjT· + ÄÁs¡e∆ TsTT+~.
n‹e÷qTwüyÓTÆq ;Ûwüßàì dü‘·´Áe‘êìøÏ dü+‘·dæ+∫ n‘·ìøÏ dü«#·Ã¤+<ä
eTs¡D+ es¡+>± Ç#êÃ&ÉT.
X¯+‘·qT&çøÏ dü‘·´e‹e\¢ ∫Á‘ê+>∑<ä, $∫Á‘· Ms¡T´\H˚ Ç<ä›s¡T
|ü⁄Á‘·T\T »ìà+#ês¡T. nsTT‘˚ yê[fl<ä›s¡÷ j·TÚeqT\T ø±ø£eTT+<˚
X¯+‘·qT&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉT. ;Ûwüßà&˚ yêfi¯flqT Ä<äT≈£îHêï&ÉT.
X¯+‘·qT&ç eTs¡D+ ‘·sê«‘· ;Ûwßü à&ÉT ∫Á‘ê+>∑<Tä &çøÏ sêC≤´_Ûùwø£+
#˚XÊ&ÉT. ∫Á‘ê+>∑<Tä &ÉT >∑s«¡ +‘√ ø£qTï>±q≈£î+&Ü Á|üe]Ô+#ê&ÉT. düTs¡<qä T»
eTqT»>∑+<Ûäsê«<äT\ HÓe«]˙ ˝…ø£ÿ#˚ùdyê&ÉT ø±<äT. ∫Á‘ê+>∑<äT&ÉH˚
ù|s¡T>∑\ >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT j·TT<ë∆ìøÏ e#êÃ&ÉT. Ç<äs› T¡ ∫Á‘ê+>∑<Tä \÷ j·TT<ä+∆
#˚XÊs¡T. e÷j·÷ j·TT<ä∆+˝À ì|ü⁄DT&Ó’q >∑+<Ûäs¡T«&ÉT e+#·q‘√ sêEqT
#·+ù|XÊ&ÉT. Ç˝≤ ∫Á‘ê+>∑<Tä &ÉT #·ìb˛j˚Tdü]øÏ ;Ûwßü à&ÉT $∫Á‘· Ms¡T´DÏí
sêE>± n_Ûwæ≈£îÔDÏí #˚XÊ&ÉT. n‘·qT ;Ûwüßàì e÷≥ ãT~∆>± $+≥÷ nìï
e´düHê\≈£L <ä÷s¡+>± ñ+&ç #·ø£ÿ>± |ü]bÕ*+#·kÕ>±&ÉT.
$∫Á‘· Ms¡T´&çøÏ j·TÚeq ÁbÕ|æÔø£\>∑&É+ e\¢ ;Ûwüßà&ÉT n‘·ìøÏ
$yêVü≤ Á|üjT· ‘êï\T #˚XÊ&ÉT. #ês¡T\ e\¢ ø±osêE ≈£L‘·Tfi¯fl dü«j·T+es¡+
»s¡T>∑T‘√+<äì $Hêï&ÉT. ˇø£ÿ&˚ yês¡D≤dæøÏ yÓfi≤fl&ÉT. dü«j·T+esêìøÏ
e∫Ãq sêE\+‘ê ~Á>±“¤+‹ #Ó+<˚≥T¢>± ø±osêE ≈£L‘·Tfi¯flqT
s¡<∏äyÓTøÏÿ+#·Tø=ì Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªHê ‘·eTTà&çøÏ $yêVü≤+ #Ój·T´&ÜìøÏ eTT>∑TZs¡T ø£q´\q÷
ã\e+‘·+>± rdüT≈£îyÓfi¯óÔHêïqT. me¬s’Hê n&ÉT¶ ‘·–˝Ò #˚e e⁄+fÒ
247
eTT+<äT≈£î s¡+&ç. ø£Áå ‹j·TT\≈£î >∑+<Ûsä «¡ sêø£då ü $yêVü‰\T ñ‘·eÔ TyÓTqÆ $.
á dü«j·T+esêìøÏ e∫Ãq sêE\+<ä]˙ z&ç+∫ á ø£q´\qT rdüTø=ì
yÓfifl¯ &É+ <Ûsä à¡ +µµ nì ;Ûwßü à&ÉT yêfi¯flqT |æ\T#·Tø=ì yÓfiS¯ Ô e⁄+fÒ sêE\+‘ê
eTT≥º&ç+#ês¡T. ;Ûwüßà&ÉT söÁ<ëø±s¡+‘√ yêfi¯fl MT<ä |ü&ç n+<ä]˙
z&ç+#ê&ÉT. |üs¡X¯ósêeTT&ç˝≤>± $»è+_Û+#ê&ÉT.
n+<äs¡÷ z&çb˛j·÷s¡T. ∫e]øÏ kÕ\T«&ÉT düeTs¡ düqï<äT∆&Ó’
e#êÃ&ÉT.
ªªá sêE\+<ä]˙ »sTT+#·&+É >=|üŒø±<äT. Hê‘√ b˛sê&ç >¬ \Te⁄.
n|ü⁄Œ&ÉT ˙ dü‘êÔ @$T{À ‘Ó\TdüTÔ+~µµ nHêï&ÉT.
yÓ[flb˛‘·Tqï ;Ûwßü à&ÉT yÓqT~]>±&ÉT. yê[fl<ä]› |òTü §s¡ dü+Á>±eT+
#·÷∫ n+<äs¡÷ n#ÓÃs¡Te⁄ #Ó+<ës¡T. e+<ä\T y˚\T>± ;Ûwüßà&çMT<ä
kÕ\T«&˚dqæ u≤D≤\ qìï+{Ï˙ Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT eT<Û´ä ˝ÀH˚ ‘·T+∫y˚XÊ&ÉT.
s¡<+ä∏ , >∑TÁsê\T, kÕs¡~∏ eè<Ûëø±>± uÛ>Ñ ï∑ eTH√s¡<TäÛ &Óq’ kÕ\T«&ÉT #˚ùd<˚MT
˝Òø£ e∫Ãq <ë]|ü{≤º&ÉT.
Ç˝≤ sêE\+<ä]˙ düT\uÛÑ+>± z&ç+∫ ø±osêE ø£q´\qT
rdüTø=ì ;Ûwßü à&ÉT ‘·q sê»<ÛëìøÏ e∫à yêfi¯flqT $∫Á‘· Ms¡T´&çø∫ Ï Ã ô|[fl
#˚j·÷\qT≈£îHêï&ÉT. Ä ø£q´\˝À ô|<ä›<Ó’q n+ã Ç˝≤ n+~.
ªªqqTï kÕ\«sêE e]+#ê&ÉT. e÷ Hêqï ≈£L&Ü Äj·Tqπø
Çyê«\qT≈£îHêïs¡T. á $wüj·T+˝À @~ <Ûäs¡àyÓ÷ <ëìï Ä#·]+#·Tµµ.
;Ûwüßà&ÉT <Ûäs¡à+ ‘Ó*dæq yê]ì n&ç>±&ÉT :
ªªÄyÓTqT kÕ\«sêE øÏe«&Éy˚T Hê´j·T+µµ nHêïs¡T.
$T–*q Ç<ä›]˙ ;Ûwüßà&ÉT $∫Á‘·Ms¡T´&çøÏ∫à ô|[fl#˚XÊ&ÉT.
n+_ø£, n+u≤*ø£ nH˚ ù|s¡T>∑\ Ä Ç<ä›]˙ ô|fi≤fl&çq ‘·sê«‘·
$∫Á‘·Ms¡T´&ç˝À e÷s¡TŒ e∫Ã+~. ø±eTT≈£î&Ó’ sê»´uÛ≤sêìï eT]#ê&ÉT.
247
ø±osêE ≈£L‘·Tfi¯fl ‘√&ç<˚ ˝Àø£+˝À yÓT\>∑kÕ>±&ÉT. Ç˝≤ ø±e÷~Ûø£´+‘√
XÀwæ+∫ ∫e]øÏ $∫Á‘· Ms¡T´&ÉT ÁbÕD≤\T b˛>=≥Tº≈£îHêï&ÉT. ;Ûwüßà&çøÏ
@+ #Ój·÷´˝À bÕ\Tb˛˝Ò<äT.
‘·eTTà&ÉT #·ìb˛‘˚ ;Ûwßü à&ÉT n|üsø¡ s£ à¡ \qT ìs¡«]Ô+∫, n‘·´+‘·
XÀø±s¡íe+˝À eTTì–j·TTqï ‘·*¢ì, eTs¡<äfi¯flqT z<ë]à sêC≤´ìï
|ü]bÕ*+#·kÕ>±&ÉT. nœ\ <Ûsä à¡ $<äT&Óq’ >±+π>j·TTì‘√ dü‘´· e‹ ˇø£s√E
Ç˝≤ nqï~ :
ªª˙e⁄ >∑TD≤&ÛÉT´&ç$. uÛÑs¡‘· e+XÊìï ø±bÕ&É≥+ ø√düy˚T
»ìà+∫qyê&ç$. ˙≈£î H˚H=ø£{Ï #ÓbÕÔqT#ÓsTT´. á ≈£îs¡Te+X¯+˝À
Á|üdTü ‘Ô +· ˙y=ø£ÿ&çy˚ $T–˝≤e⁄. á sêC≤´ìï ˙y˚ |ü]bÕ*+#·T. dü+‘·‹ì
bı+<äT. ÁãVü≤à yÓTT<ä\T>± n$∫äqï+>± e∫Ãq á e+X¯+ Ç˝≤ $∫äqï+
ø±e&É+ <Ûäs¡ày˚THêµµ
ªªneTà! ˙e⁄ Ç˝≤ #Ó|üŒ≈£L&É<äT. H˚qT @eTì Á|ü‹q |üPHêH√,
Hê Áe‘· y˚T$T{À ˙≈£î ‘Ó*j·T<ë? #·+Á<äT&ÉT #·\<¢ Hä êìï e<ä\e#·TÃH˚y÷Ó ,
dü÷s¡T´&ÉT ‘˚»düT‡qT, n–ï ñcÕíìï e<ä\e#·TÃH˚yÓ÷. ø±ì H˚qT e÷
Hêqï>±] ø√dü+ #˚dæq Á|ü‹»„qT $&ÉHê&É>∑\Hê. ˙eqïfÒ¢ H˚qT <Ûäs¡à+
‘·ù|Œyê&çì ø±<äT. X¯+‘·qTì dü+‘êq+ XÊX¯«‘·eTj˚T´≥T¢ ø£åÁ‘·<Ûäs¡à+
#ÓbÕÔqT. Bìï <Ûäs¡à$<ÛäT\‘√ $#ê]+∫ <ëì Á|üø±s¡+ #˚<ë›+µµ.
á $<Û+ä >± |ü*ÿq ;Ûwßü à&ÉT n+<äsT¡ $H˚≥T¢>± ‘·q n_ÛÁbÕj·T+
#ÓbÕŒ&ÉT.
ªª|æ‘·èe<Ûä e\¢ ø√|ü+ #Ó+~q |üs¡X¯ósêeTT&ÉT ø£åÁ‹j·TT\+<ä]˙
#·+ù|dü]øÏ Ä e+XÊ\qT ì\u…≥º&ÜìøÏ ˇø£ <Ûäsêàìï Ä#·]+#·&É+
»]–+~. Ä $<Ûä+>± $Á|ü⁄\ e\¢ e+X¯+ HÓ\u…≥Tºø√e&É+˝À ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äT.
BìøÏ ˇø£ ø£<∏ä #ÓbÕÔqT $q+&çµµ
;Ûwüßà&ÉT Bs¡Z‘·eTT&ç ø£<∏ä #ÓbÕŒ&ÉT.
248
Bs¡È‘·eTTì eè‘êÔ+‘·+ :
ãèVü≤düŒ‹ ˇø£kÕ] nuÛ≤´>∑‘·T&Ó’ ˇø£ eTTì Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
eTeT‘· nH˚ eTTì|ü‹ïì n_Û\wæ+#ê&ÉT. á Hê´j·÷ìøÏ n|üŒ{Ïøπ eTeT‘·
>∑s¡“¤+˝À ô|s¡T>∑T‘·Tqï •X¯óe⁄ n+^ø£]+#·ø£ ªªÇ~ <Ûäs¡à$s¡T<ä∆eTµµì
ÄÁø√•+#ê&ÉT. ãèVü≤düŒ‹ n*– ªªHê≈£î Á|ü‹≈£L\T&ç$ nj·÷´e⁄ ø±ã{Ϻ
|ü⁄≥Tº>T∑ &ç$¶ ne⁄‘êe⁄µµ nì XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. n‘·&˚ Bs¡È‘·eTT&ÉT. n‘·qT
C≤‘·´+<ÛTä &ÓH’ ê düø\
£ y˚<yä <˚ ë+>∑$<äT&Éj÷· ´&ÉT. Á|ü<«˚ wæDÏ nH˚ Ä$&ÉqT
$yêVü≤+ #˚düTø=ì >ö‘·e÷<äT\sTTq |ü⁄Á‘·T\qT bı+<ë&ÉT. ø±ì
Á|ü<˚«wæDÏøÏ m|üŒ{Ïø° uÛÑs¡Ôô|’q Çwüº+ ø£\>∑˝Ò<äT. ªªÇ<˚$T{ϵµ nHêï&ÉT
Bs¡È‘·eTT&ÉT.
ªª|ü‹ uÛÑ]+#˚yê&ÉT ø±ã{Ϻ uÛÑs¡Ô nj·÷´&ÉT. uÛ≤s¡´ n+fÒ
uÛ]Ñ +|üã&˚~. ªª|ü‹ì b˛>=≥Tºø=qï Ád”\ Ô T m+‘· <Ûqä e+‘·T˝…H’ ê, ≈£î\Ád”˝ Ô H’… ê
Çø£qT+∫ n\+ø±sê\T ˝Ò≈£î+&Ü, e÷+>∑\´+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+{≤s¡Tµµ.
nì XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT.
Á|ü<˚«wæDÏ eT+&ç|ü&ç ø=&ÉT≈£î\‘√ ªªá eTTdü*yêDÏí mø£ÿ&ç¬ø’Hê
rdæø¬ fi¯fl+&çµµ nqï~. yêfi¯ófl ‘·+Á&çì ø£Ás¡\‘√ ø£{yºÏ d˚ æ yÓ÷Vü‰+<ÛTä ˝…’ >∑+>∑˝À
e~˝ÒXÊs¡T.
Ç˝≤ Bs¡È‘e· TTì ø=&ÉT≈£î\T ‘·eT ‘·+Á&çì ìs¡j ∆ T· ‘√ ø£{ºÏ >∑+>∑˝À
|ü&Éy˚ùdÔ Ä eTT<äTdü* Á|üyêVü≤ y˚>∑+˝À #ê˝≤<ä÷s¡+ ø=≥Tº≈£îyÓfi≤fl&ÉT.
ã* nH˚ sêE >∑ + >±_Û ù wø£ + ø√dü + e#˚ Ã dü ] øÏ ñ<ë‘êÔ q T<ë‘· Ô
dü«]‘·Á|üeT#·j·T dü«s¡uÛÒ<ë\‘√ dü\ø£åD+>± y˚<ë\qT #·<äTe⁄‘·Tqï
Bs¡È‘·eTT&ÉT ø£ì|æ+#ê&ÉT. ø£≥¢˙ï $|æŒq ã* qeTkÕÿs¡+#˚dæ`
ªªmø£ÿ&ç qT+∫ e#êÃe⁄? mø£ÿ&çøÏ yÓfi¯óÔHêïe⁄? eTVü‰eTT˙X¯«s¡!
Hê |ü⁄D´|òü\+ e\¢ ˙e⁄ Hê≈£î ø£ì|æ+#êe⁄. H˚qT dü+‘êq+ ˝Òì yêDÏí.
Hê≈£î <äjT· #˚dæ dü+‘êq <ëq+ Çe⁄«µµ nì y˚&TÉ ≈£îì ‘·q uÛ≤s¡´ düT<˚wqíü T
248
Ä eTTìøÏ düeT]Œ+#ê&ÉT.
|ü⁄≥Tº >∑T&ç¶, eè<äT∆&ÉT nsTTq Ä eTTìì #·÷∫ düT<˚wüí≈£î ˇfi¯ófl
»\<ä]+∫+~. ‘·q b˛*ø£\T+&˚ <ëdæì Ä eTTì <ä>∑Z]øÏ |ü+|æ+∫+~.
Ä Bs¡È‘·eTTì e\¢ <ëdæøÏ |ü<äø=+&ÉTeT+~ |ü⁄Á‘·T\T »ìà+#ês¡T. ã*
dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
Bs¡È‘·eTT&É‘·ì‘√ ªªsêC≤! Mfi¯ófl ˙ |ü⁄Á‘·T\T ø±s¡T. ˙ uÛ≤s¡´
yÓ÷dü+‘√ <ëdæì |ü+|æ+~. Mfi¯ófl eTVü‰ <Ûäs¡à|üs¡T\T, >=|üŒ dü‘·Ô«+
ø£\yês¡Tµµ nHêï&ÉT.
ã* eT∞fl Ä eTTìì ÁbÕ]ú+∫ Äj·Tq nqTÁ>∑Vü≤+ dü+bÕ~+∫
düT<˚wüíqT ìjÓ÷–+#ê&ÉT. Bs¡È‘·eTT&ÉT ÄyÓT n+>±\˙ï ‘êøÏ #·÷∫
ªªe+X¯ø£s¡T&ÉT, eTVü‰dü‘·TÔ«&ÉT nsTTq ø=&ÉT≈£î ˙≈£î »ìàkÕÔ&ÉTµµ nì
nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT. ÄyÓT≈£î n+>∑sê»H˚ sê»]¸ »ìà+#ê&ÉT.
á ø£<∏ä #Ó|æŒ ;Ûwüßà&ÉT ªªÇ˝≤+{Ï$ Ç+‘·≈£î eTT+<äT »]>±sTT.
>∑‘·´+‘·s¡+ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT á $<Ûä+>± #Ój·T´&É+˝À ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äTµµ nHêï&ÉT.
dü‘·´e‹øÏ ‘·q |üPs¡«>±<∏ä >∑Ts¡TÔe∫Ã+~. ‘êqT ø£q´>±
ñqï|ü⁄Œ&ÉT |üsêX¯s¡ eTVü≤]¸ ø√s¡Tø√e&É+, ‘·q ø£Hê´‘ê«ìøÏ uÛÑ+>∑+
ø£\>∑≈£î+&Ü Äj·Tq Á|ükÕ<ä+ e\¢ ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT »ìà+#·&É+
>∑Ts¡TÔe∫Ã+~. yê´düT&ÉT ªªnedüs¡+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT qqTï ‘·\#·Tø√µµ nì
#Ó|üŒ&É+ ≈£L&Ü C≤„|üø£+ ‘Ó#·TÃ≈£î+~ dü‘·´e‹. á $wüj·T+ ;Ûwüßà&ç‘√
#Ó|æŒ+~.
;Ûwüßà&ÉT ø£s¡ø£eT˝≤\T yÓTT–∫ yê´düuÛÑ{≤ºs¡≈£î&ÉTqï ~≈£îÿyÓ’|ü⁄
ÁyÓTTøÏÿ ªªy˚<äyê´düT&Ü! á ≈£îs¡Te+XÊìï Á|ü‹wæ˜+#·Tµµ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
y˚<äyê´düT&ÉT nø£ÿ&É Á|ü‘·´ø£åeTj·÷´&ÉT. #ê˝≤ ø±˝≤ìøÏ
ø£ì|æ+∫q ô|<ä› ø=&ÉT≈£îqT dü‘·´e‹ n‹Vü≤s¡¸+‘√ øö>∑*+#·T≈£î+~.
Äq+<ä u≤cÕŒ\T sê*Ã+~. y˚<ä yê´düT&ÉT ‘·*¢ ø£˙ïfi¯ófl ‘·T&ç∫ n_Ûyê<ä+
249
#˚dæ ;ÛcÕà<äT\ |üP»\+<äT≈£îHêï&ÉT. düTU≤d”qT&Ó’q y˚<äyê´düT&ç‘√
dü‘·´e‹ Ç˝≤ n+~ :
ªªHêj·THê! ˙‘√|üì|ü&+ç ~. á sê»´dü+|ü<≈ä î£ ;Ûwßü à&ÉT ns¡TΩ&ÉT.
‘·+Á&çø√dü+ ‘·q düTU≤\˙ï e<äT\T≈£îHêï&ÉT. ÁãVü≤à#·s¡´+ Áe‘·+>±
|üPHê&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT e+X¯yT˚ $∫äqïeTj˚T´ Á|üe÷<ä+ yê{Ï*+¢ ~. n+<äTe\¢
˙e⁄ $∫Á‘·Ms¡T´ì düTøπ Áå ‘·eTT˝…q’ dü‘T· \ e\¢ düT‘·T\qT bı+~ e+XÊìï
ì\u…{≤º*. Ç~ <˚e Hê´j·T+. ˙ e\¢ Ä|ü⁄Ô\T, Á|ü»\T XÀø£uÛÑj·÷\T
e<ä* düTK|ü&É‘ês¡Tµµ nqï~.
ªªn˝≤π>. Ç~ <Ûäs¡ày˚T. |ü⁄sêD≤\˝À, $$<Ûä ÁX¯ó‘·T\˝À Bìï
>∑T]+∫ ñ+~µµ nHêï&ÉT. n+‘˚>±ø£,
ªªá ø±osêE ≈£îe÷¬sÔ\≈£î dü+‘êq+ ø£*–kÕÔqT. Mfi¯ófl H˚qT
#Ó|æŒq Áe‘·+ ˇø£ dü+e‘·‡s¡ø±\+ Ä#·]+∫ |ü$Á‘·T˝…’‘˚ dü‘·TŒÁ‘·T\T
»ìàkÕÔs¡Tµµ nHêï&ÉT yê´düT&ÉT.
ªªe+X¯ $kÕÔs¡≈£î˝…’q |ü⁄Á‘·T\qT ‘·«s¡>± bı+<äT. nsê»ø£+
nsTTb˛‘˚ <Ûës¡TD° Á|ü»\T ˇø£ ì$TwüyÓTÆHê ñ+&É&É+ u≤>∑T+&É<äT.
nsê»ø£yÓTÆ‘˚ uÛÑ÷Á|ü»˝À¢ düs¡« <Ûäsêà\T ‘=\–b˛‘êsTT. ˙e\¢ »ìà+∫q
düT‘·T\T ‘·eTqT ‘êeTT ‘Ó\TdüT≈£îH˚+‘· es¡≈£î düeTs¡Tú&Ó’q ;Ûwüßà&ÉT
sê»´uÛ≤s¡+ #·÷dü÷Ô ñ+{≤&ÉTµµ. nì dü‘·´e‹ ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqTì
ìjÓ÷–+∫+~. ‘·sê«‘· n+_ø£ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ªª<Ûäs¡à+ Ä#·]+#·T. sê»´
<ÛäTs¡+<Ûäs¡T&Ó’q ø=&ÉT≈£îqT bı+~ uÛÑs¡‘· e+XÊìï ì\u…≥Tº, nìï <Ûäsêà\
ø£+f… ≈£î\+ ì\|ü&+É >=|üŒ <Ûsä à¡ +. á s√E sêÁ‹ ˙ <ä>]Z∑ øÏ y˚<yä ê´düT&ÉT
ekÕÔ&ÉT. ìØøÏådü÷Ô e⁄+&ÉTµµ nì #Ó|æŒ+~.n+_ø£ y˚<äyê´düTì ø√dü+
ìØøÏådü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+~. yê´düT&ÉT e#êÃ&ÉT. Ä ‘·|üdæ >∑&ɶ+, »&É\T, ø£fi¯ófl
n˙ï sê– s¡+>∑T˝À ñHêïsTT. Äj·TqTï #·÷&É>±H˚ n+_ø£≈£î uÛÑj·T+
y˚dæ+~. yÓ+≥H˚ ø£fi¯ófl eT÷düT≈£î+~.
249
 ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT ÄyÓT≈£î |ü⁄Á‘·<ëq+ #˚XÊ&ÉT. ªª|üsêÁø£eT
e+‘·T&Ó’q |ü⁄Á‘·T&ÉT »ìàkÕÔ&ÉT. ø±ì e÷‘·è<√wü+ e\¢ n+<ÛäT&Ée⁄‘ê&ÉTµµ
nì #ÓbÕŒ&ÉT. dü‘·´e‹ u≤<Ûä|ü&ç+~. n+u≤*ø£qT ≈£L&Ü n+_ø£≈£î
#Ó|æŒqfÒ¢ #Ó|æŒ |ü+|æ+∫+~. ÄyÓT yê´düTDÏí #·÷&É>±H˚ ‘Ó\¢uÀsTT+~.
ªªáyÓT≈£L eTVü‰ã\|üsêÁø£eT >∑TDe+‘·T&Óq’ |ü⁄Á‘·T&ÉT »ìàkÕÔ&TÉ .
nsTT‘˚ e÷‘·è<√wü+ e\¢ bÕ+&ÉT<˚VQü &Ée⁄‘ê&ÉTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT yê´düT&ÉT.
yê´düTì es¡+e\¢ n+_ø£≈£î <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT, n+u≤*ø£≈£î
bÕ+&ÉTsêE »ìà+#ê&ÉT. Ä Ç<ä›]ø° ;Ûwüßà&ÉT C≤‘·ø£sêà~ ÁøÏj·T\T
»]|æ+#ê&ÉT. Ä |æ\¢\qT #·÷∫ dü‘·´e‹øÏ <äT:K+ eTT+#·Tø=∫Ã+~.
eT∞fl ˇø£kÕ] y˚<äyê´düTDÏí ‘·\#·T≈£î+~. Ä ø£åDy˚T yê´düT&ÉT e∫Ã
ªÇ+πø$T |üì ñ+~µ nHêï&ÉT.
ªªá n+_ø£≈î£ Á|ü<eä∏ T |ü⁄Á‘·T&ÉT n+<ÛTä &Éj÷· ´&ÉT. s¡÷|üe+‘·T&Óq’
eTs√ ≈£îe÷s¡TDÏí Á|ükÕ~+#·Tµµ.
ªªÄyÓT dü+j·TeT+‘√ ñ+fÒ düT|ü⁄Á‘·T&ÉT »ìàkÕÔ&ÉT. ˝Ò≈£î+fÒ
H˚HM˚ T #˚jT· ˝ÒqTµµ nHêï&ÉT yê´düT&ÉT.
ákÕ] eT∞fl yÓfi¯fleT+~ n+_ø£‘√ dü‘·´e‹. Ä eTTì $ø£è‘·
y˚wüs¡÷|ü>∑+<Ûë\qT ‘·\#·Tø=ì n+_ø£ yÓ>∑≥T|ü&ç ‘·q <ëdæøÏ q>∑\T
nM y˚dæ n\+ø£]+∫ |ü+|æ+~. Ä <ëdæøÏ e÷+&Ée´ eTTVü‰eTTì XÊ|ü+
e\¢ j·TeTT&ÉT $<äTs¡T&ç>± »ìà+#ê&ÉT.
á ø£<ä∏ $ì »qy˚T»j·TT&ÉT yÓX’ +¯ bÕj·TqT&çì n&ç>±&ÉT ªªdüø\ £ yê]yê] ø£s¡àqTã{Ϻ dü+uÛÑ$kÕÔsTT. Bì¬ø’ me]qì @+ ˝≤uÛÑ+µµ
Jesê• dü T ø£ è ‘· <ä T wü ÿ è‘· | ò ü \ + ‘Ó \ Tdü T ø=ì q&É T |ü ⁄ ‘· ÷ ñ+&˚
j·TeT<Ûäs¡àsêE e÷+&Ée´ eTVü‰eTTì XÊ|ü+ e\¢ uÛÑ÷$T˝À m˝≤
»ìà+#ê&√ #Ó|üŒ+&çµµ nì n&ç>±&ÉT.
yÓX’ +¯ bÕj·TqT&ÉT e÷+&Ée´ eTVü‰eTTì ø£<ä∏ #Ó|Œü Hês¡+_Û+#ê&ÉT.
250
e÷+&Ée´eTTì eè‘êÔ+‘·+ :
e÷+&Ée⁄´&ÉH˚ ÁãVü≤à]¸ ñ+&˚yê&ÉT. Äj·Tq uÛÑ÷eT+&É\+˝À
rsêú\˙ï ùd$+∫, ˇø£ q>∑sêìøÏ <ä÷s¡+˝À n&É$˝À ÄÁX¯eT+
ì]à+#·Tø=Hêï&ÉT. }s¡∆«u≤VüQ&Ó’ ˇø£#Ó≥Tº øÏ+<ä eTÚq+>± ‘·|üdüT‡
#˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT. Ä düMT|ü q>∑sêìøÏ sêEHêï&ÉT n‘·ì <Ûqä + <√#·T≈£îqï
<=+>∑\T ˇø£s√E e∫à ÄÁX¯eT+˝À <ë≈£îÿHêïs¡T. sê»uÛÑ≥T\T e∫Ã
<=+>∑\qT |ü≥Tº≈£îHêïs¡T. <=+>∑\ $wüj·T+ n&ç–‘˚ #Ó|üŒ˝Ò<äH˚ ø√|ü+
ø=B› sêE eTqTwüß\T`
ªª˙e⁄ uÛ˝ Ñ Ò <=+>∑e⁄. <=+>∑\≈£î ÄÁX¯jT· $T∫Ãq y˚w<ü ëÛ ]$. }s¡ø£
‘·|dü Tü ‡ #˚dTü qÔ ï≥T¢ q{ÏdTü HÔ êïe⁄µµ nì eTTìì ‘·÷\Hê&ç <=+>∑\‘√ u≤≥T
Äj·TqqT ≈£L&Ü ø£{Ϻ sêE <ä>∑Z]øÏ rdüTø=ì e#êÃs¡T. <ÛäHêìï <=+>∑*ï
eTTìì sêE≈£î n|üŒ–+#ês¡T. sêE <=+>∑*ï #·+|æ+#ê&ÉT. ‘·b˛y˚w+ü ˝À
ñ+&˚ eTT#·TÃ nì e÷+&Ée⁄´ì |ü⁄s¡+ yÓ\T|ü\ X¯S\+‘√ bı&ç|+æ #ê&ÉT.
Çìï #˚dæHê e÷+&Ée⁄´&ÉT XÊ+‘·+ eVæ≤+#ê&ÉT. düeT‘·«+‘√ ìsêVü‰s¡T&Ó’
#ê˝≤ ‘·|üdüT‡ ø=qkÕ–+#ê&ÉT. Ç˝≤ X¯Øs¡ ø£cÕºìï ˝…ø£ÿ #˚j·T≈£î+&Ü
‘·|dü Tü ‡ #˚dTü qÔ ï Ä eTTì ‘·|dü Tü ‡≈£î yÓT∫à eTVü‰eTTqT\T |ü≈îå£ \ s¡÷|ü+˝À
sêÁ‹ |üP≥ e∫à ªªeTT˙+Á<ë! Ç{Ϻ eTVü‰‘·|üdæ« yÓ’q ˙≈£î Ç˝≤+{Ï
<äT:K+ mes¡T ø£*–+#ês¡Tµµ nì n&ç>±s¡T. Ä e÷+&Ée⁄´&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª‘Ó*dæ ‘Ó*dæ qHÓï+<äT≈£î n&ÉT>∑T‘ês¡T? düTKeTT <äT:KeTT
á e÷≥\T q>∑s¡ s¡ø£å≈£î\T $ìe∫à sêE≈£î #ÓbÕŒs¡T. sêE
e∫à X¯S˝≤u≤~Û‘·T&Ó’q e÷+&Ée⁄´ìøÏ qeTdüÿ]+∫ ªªHê nC≤„HêìøÏ
eTìï+#·+&ç. H˚qT #˚dæq |üìì düVæ≤+∫ qqTï nqTÁ>∑Væ≤+#·+&çµµ nì
y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. X¯S\+|ü{Ϻ ˝≤>±&ÉT. ø±ì n~ sê˝Ò<äT. <ëì yÓTT<ä\T
yÓT‘·Ô>± ‘·Tì$T+#ê&ÉT. n+<äT˝À ˇø£ eTTø£ÿ e÷+&Ée⁄´&ç X¯Øs¡+˝ÀH˚
250
ñ+&çb˛sTT+~. n˝≤π> Ä e÷+&Ée´eTVü‰eTTì |òüT§s¡ ‘·|üdüT‡
Ä#·]+#ê&ÉT. nìï ˝Àø±\÷ n~Û>∑$T+∫ ˇø£Hê&ÉT j·TeTTì |ü⁄sêìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT.
ªª<ä+&É<säÛ T¡ &Ü! Ç˝≤+{Ï <ës¡TDyÓTqÆ <ä+&Éq $~Û+#·&ÜìøÏ H˚H+˚
bÕ|ü+ #˚kÕqT? Hê˝≤+{Ï yê&çøÏ Ç+‘· |òüT§s¡yÓTÆq <ä+&Éq $~Û+#·&É+
Hê´j·Ty˚THê?µµ nì n&ç>±&ÉT.
j·TeT<Ûäs¡àsêE Ç˝≤ nHêï&ÉT :
ªª∫qï‘·q+˝À ˙e⁄ ‘·÷˙>∑\qT |ü{Ϻ ã+~Û+#êe⁄. Ä bÕ|ü+
e\¢ Ç˝≤ nqTuÛÑ$+#ê*‡ e∫Ã+~. Væ≤+kÕ|üs¡T˝…’q yê]øÏ m|üŒ{Ϭø’Hê
<äT:K+ ‘·|Œü <äTµµ.
e÷+&Ée⁄´&çøÏ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªª∫qï‘·q+˝À #˚dæ+<ëìøÏ Ç+‘·
•ø£å $~ÛkÕÔ&Ü!µµ nqTø=ì ªª|ü<ëï\Tπ>fi¯ófl e#˚Ã+‘· es¡≈î£ |ü⁄s¡Twüß&ÉT u≤\T&˚.
Ä |üdæ‘·q+˝À #˚dæ+~ bÕ|ü+ø±<äT. n˝≤+{Ï yêfi¯fl≈£î •ø£å $~Û+#·&Éy˚T
bÕ|ü+. u≤\´+˝À n\Œ <√wü+ #˚dæq Hê≈£î Á≈£Ls¡<ä+&Éq $~Û+#êe⁄
ø±ã{Ϻ uÛÑ÷$T˝À |ü⁄≥Tºµµ nì XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. n+<äTe\¢ j·TeTT&ÉT
$<äTs¡T&Ó’ |ü⁄{≤º&ÉT.
Ç˝≤ »qy˚T»j·TT&çøÏ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT $<äTs¡T&ÉT m˝≤
»ìà+∫+B $e]+#ê&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüº bÕ+&ÉT≈£îe÷s¡T\T :
dü÷‘· eTVü‰eTTì XÖqø±~ eTVü‰ eTTqT\≈£î uÛ≤s¡‘· ø£<∏äqT
$es¡+>± #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
<Ûèä ‘·sêÁwüº bÕ+&ÉT≈£îe÷s¡T\qT ;Ûwßü à&ÉT #·øÿ£ >± ô|+#·T‘·THêï&ÉT.
ñ|üqj·Tq+ ‘·sê«‘· sê» $<ä´\T #·ø£ÿ>± H˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T |æ\¢*<ä›s¡÷.
251
;Ûwüßà&ÉT sê»´ ìs¡«Vü≤D #˚dü÷Ôe⁄+fÒ øös¡e sê»´eT+‘ê C≤»«\´
e÷qeTsTT+~. Á|ü»\+‘ê ˇø£] ø=ø£s¡T düVü‰j·T|ü&ÉT‘·÷ ñ‘·ÔeT
e÷s¡Z+˝À |üj·Tì+#·kÕ>±&ÉT.
Ç˝≤ e⁄+&É>± <Ûäè‘·sêÁwüߺ&çøÏ sê»´_Ûùwø£+ #˚XÊs¡T. ;Ûwüßà&ÉT
$\T¢‘√, $<äTs¡T&ÉT ãT~∆‘√ <Ûèä ‘·sêÁwüßìº øÏ düV‰ü j·T|ü&kÉ Õ>±s¡T. >±+π>j·TTì
uÛÑT»ã\+ e\¢ $s√<ÛäT\+‘ê øÏ≈£îÿs¡TeTq˝Ò<äT. <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT düTK
XÊ+‘·T\‘√ sê»´+ |ü]bÕ*+#·kÕ>±&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT j·TÚeqT&Éj·÷´&ÉT. n‘·ìøÏ ;Ûwüßà&ÉT $yêVü≤+
#˚j·TdüeTø£{≤º&ÉT. >±+<Ûës¡|ü‹jÓÆTq düTK\Tì ≈£L‘·Ts¡T >±+<Ûë]. ÄyÓT
n‹X¯j·Ts¡÷|ü ˝≤eD´ o\eTT\qT >∑T]+∫ $qï ;Ûwüßà&ÉT $<äTs¡Tì‘√
Ç˝≤ nHêï&ÉT :
ªªá e+X¯ + $#˚ à ¤ < ä + ø±e\dæ q ‘· s ¡ T D+˝À e+XÊìï
ì\|üe\dæq |ü]dæ‹ú @s¡Œ&çq|ü⁄Œ&ÉT dü‘´· er<˚$ e#·q+ e\¢ yê´düT&ÉT
≈£îs¡Te+X¯+˝À dü+‘·‹øÏ ø±s¡≈£î&Éj·÷´&ÉT. á ≈£î\+ n_Ûeè~∆
#Ó+<ë\qï~ Hê n_ÛeT‘·+. e+<ä eT+~ |ü⁄Á‘·T\qT bı+<˚≥T¢ >±+<Ûë]
es¡+ bı+~+~. n+<äTe\¢ <Ûèä ‘·sêÁwüßD º íÏ >±+<Ûë]øÏ∫à $yêVü≤+ #˚<ë›+µµ.
á $<Ûä+>± #Ó|æŒq ;Ûwüßà&ÉT düTã\Tì e<ä›≈£î ô|<ä› yêfi¯flqT
|ü+|æ+#ê&ÉT. n‘·qT ≈£L&Ü ≈£îs¡T≈£î\ $kÕÔs¡≈£î&Ó’q <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ‘·–q
es¡T&Éì ìX¯ÃsTT+∫ ≈£L‘·T]ì Çe«&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. ã+<ÛäTe⁄\T
e÷Á‘·+ ªªn+>∑eTT\˝À ñ‘·Ôe÷+>∑+ ø£qTï. n˝≤+{Ï ø£qTï\T Ç‘·ìøÏ
˝Òe⁄. nsTTHê n‘·qT ñ‘·ÔeTT&ÉT. dü<äTZD≤\T ø£\yê&ÉT. n+<äTe\¢
|üsy¡ ê˝Ò<Tä µµ nqT≈£îHêïs¡T.
>±+<Ûë] |üs¡eT |ü‹Áe‘·. n+<ä] e÷≥\T $qï~. ªª|üs¡|ü⁄s¡Twü
<äs¡Ùq+ Hê≈£î e÷Á‘·+ m+<äT≈£îµµ nì ø£fi¯fl≈£î ˇø£ H˚Á‘·|ü≥º+ ø£≥Tº≈£î+~.
ÄyÓT düôVA<äs¡T&Ó’q X¯≈£îì eTVü‰$uÛÑ÷‹‘√ Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ e#êÃ&ÉT.
251
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ |üsy¡ ÷Ó ‘ê‡Vü≤+‘√ >±+<Ûë]ì $yêVü≤+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ÄyÓT‘√
u≤≥T ÄyÓT ‘√ãT≥Tºe⁄˝…’q |ü~eT+~ì ≈£L&Ü n<˚ \>∑ï+˝À $yêVü≤+
#˚düT≈£îHêï&ÉT. ≈£î\+, s¡÷|ü+, o\+ ñ+fÒ ø£q´\qT á$<Ûä+>± ‘Ó∫Ã
>±+π>j·TT&ÉT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&çøÏ∫à ô|[fl #˚XÊ&ÉT. yÓTT‘êÔìøÏ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT
e+<äeT+~ì ô|[fl #˚düT≈£îHêï&ÉT.
Çø£ bÕ+&ÉTsêE≈£î ≈£L&Ü ô|[fl #˚<ë›eTì ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT
;Ûwßü à&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE n|üŒ{Ïπø y˚<ë\T, XÊÁkÕÔ\T nìï ≈£åîDí+>±
H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Äj·TT<Ûä $<ä´\˝À ìcÕí‘·T&Éj·÷´&ÉT. nX¯«>∑C≤s√Vü≤D
•ø£åD bı+<ë&ÉT. ˙‹ Á|üjÓ÷>∑+ H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ªªÇ‘·ìe\¢ ≈£î\+
yÓ\T>∑T‘·T+~µµ nì uÛ≤$+∫q ;Ûwüßà&ÉT $yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚XÊ&ÉT.
≈£î+‹ ø£<∏ä :
j·÷<äe≈£î\sêC…q’ X¯Ss¡T&ÉH˚ yê&ç ≈£L‘·Tfi¯fl˝À ô|<ä,› edüT<˚e⁄ì
#Ó˝…¢\T |üè<∏ä nH˚ ø£q´ ñ+~. X¯Ss¡T&ç y˚Tq‘·Ô ø=&ÉT≈£î ≈£î+‹ uÛÀE&ÉT.
n‘·ìøÏ dü+‘êq+ ˝Ò<äT. n+<äTe\¢ |üè<∏äqT X¯Ss¡T&ÉT n‘·ì <ä‘·TÔ>±
Ç#êÃ&É T . Ä ø√eT* ≈£ î +‹ uÛ À Eì Ç+≥ ô|s¡ T >∑ T ‘· ÷ ‘· + Á&ç
|ü⁄s¡e÷sTT+#·>± n‹~Û »qT\≈£î ÇwüºeTècÕºqï<ëHê\T #˚dü÷Ô ñ+~.
Ç˝≤ e⁄+&É>± ˇø£s√E <äTsê«dü eTVü‰eTTì yê]+{ÏøÏ n‹~Û>± e#êÃ&ÉT.
≈£î+‹ #ê˝≤ ÁX¯<ëú uÛÑKTÔ\‘√ Äj·Tq≈£î ùde\T #˚dæ+~. Ä eTTì
dü+‘·Twüß&º ’Ó ªª˙≈£î ˇø£ eT+Á‘·+ ñ|ü<•˚ kÕÔqT. ˙e⁄ @ y˚\TŒHÓH’ ê Äsê~ÛùdÔ
Ä y˚\TŒ ˙e⁄ ø√]q |ü⁄Á‘·T\qT Á|ükÕ~kÕÔ&ÉTµµ nì Ä|ü<ä∆s¡à+>± ˇø£
~e´eT+Á‘·+ ñ|ü<˚•+#ê&ÉT.
≈£î+‹ ∫qï |æ\¢. <äTsê«dü eTVü‰eTTì eT+Á‘·+ m˝≤+{Ï<√
#·÷&Ü\qT≈£î+~. ˇø£Hê&ÉT @ø±+‘·+>± yÓ[fl >∑+>∑ ˙fi¯fl˝À ø±fi¯ófl yÓTTVü≤+
252
ø£&ÉTø=ÿì Ä eT+Á‘êìï Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£+>± ñ#·Ã]dü÷Ô dü÷s¡T´&çøÏ
ns¡È´$T∫à ªªHê≈£î Áù|eT‘√ ˙˝≤+{Ï ø=&ÉT≈£îqT Çe⁄«µµ nì #˚‘·T\T
yÓ÷&çà ÁyÓTTøÏÿ+~.
yÓ + ≥H˚ dü ÷ s¡ T ´&É T Äø±X¯ + qT+∫ ~–e#êÃ&É T . ‘· q
rÁeø£s¡eTT\qT e<ä* ‘·s¡TDT´‹‘√ nø£ÿ&çøÏ @‘Ó+#ê&ÉT. Äj·Tq ‘˚CÀ
s¡÷|ü+ #·÷∫ ≈£î+‹øÏ $düàj·T+, uÛÑj·T+, dü+ÁuÛÑeT+ ø£*– >∑&É>∑&É
eDÏ ø Ï + ~. ªªm+<ä T ≈£ î uÛ ≤ e÷ uÛ Ñ j · T +. qqTï #· ÷ ∫ ˙e⁄
uÛj
Ñ T· |ü&Ü*‡qø£ÿs¡˝<Ò Tä µµ nì nHêï&ÉT.
ªª˙e⁄ es¡+ ø√sêe⁄. Ä es¡+ H˚qT ÇdüTÔHêïqTµµ nHêï&ÉT. ≈£î+‹
dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·Tø=ì ªªˇø£ eTVü‰eTTì HêMT<ä ø£s¡TD‘√ á eT+Á‘·+
ñ|ü<˚•+#ê&ÉT. <ëì X¯øÏÔ ‘Ó\TdüTø√yê\ì ÄC≤„q+‘√ ìqTï |æ*#êqT.
˙e⁄ Á‹˝À¬ø’ø£ B|ü≈£î&ç$, Á‹|ü⁄s¡TwüeT÷]Ô$, Á‹y˚<äeTj·TT&ç$. ìqTï
s¡|æŒ+∫q n|üsê<Ûä+ eTìï+#·Tµµ nqï~ ≈£î+‹.
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüT ≈£î+r! ˙≈£î <äTsê«düT&ÉT Ç∫Ãq es¡+, eT+Á‘·Xø¯ ÔÏ
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Hê <äs¡Ùq+ eè<∏ä ø±<äT. ˙ n_ÛeT‘·+ HÓs¡y˚s¡TkÕÔs¡TqTµµ
ªªH˚qT eT+Á‘·Xø¯ ÔÏ ‘Ó*j·Tø£ ø√sêqT. ø£q´≈£î Ç˝≤ ø√s¡&+É uÛ≤e´+
ø±<äT. Hê≈£î >∑s¡“¤+ eùdÔ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, #·T{≤º\T qqTï #·÷∫ qe«sêµµ.
≈£î+‹ e÷≥\T $ì dü÷s¡T´&ÉT ø£s¡TD‘√ ªª˙y˚+ uÛÑj·T|ü&É≈£î
dü<√´>∑s¡“¤+˝À ˙≈£î |ü⁄Á‘·T&ÉT »ìàkÕÔ&ÉT. ˙ ø£Hê´s¡‘·«+ <√wü+ ø±≈£î+&Ü
H˚qT nqTÁ>∑Væ≤kÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
yÓ+≥H˚ ø£s¡Tí&ÉT »ìà+#ê&ÉT. dü\*‘·yÓTÆq |ü⁄≥Tºø£e#·+,
ìdüs¡ZyÓTÆq ≈£î+&É\ j·TT>∑fi¯+ ñqï ø£s¡Tí&ÉT dü÷s¡´eT+&É\y˚T
uÛÑ÷‘·˝≤ìøÏe∫Ã+<˚yÓ÷ nqï+‘· Á|üø±X¯+ ø£*– ñHêï&ÉT. n‘·ì ø±+‹
q\T~≈£îÿ\≈£L yê´|æ+∫+~.
Ä~‘·T´&ÉT Äø±XÊìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
252

≈£î+‹øÏ ø£s¡Tí&çì #·÷dæ @+ #˚j·÷˝À bÕ\Tb˛˝Ò<äT. ÄyÓT nqT≈£î+~
: sêE\q+<ä]˙ ‘·q |üsêÁø£eT+‘√ >¬ *#ê&ÉT. ø°]Ô bı+<ë&ÉT. Ç˝≤ bÕ+&ÉT
ªªHê≈£î Ä eTTì á eT+Á‘·+ m+<äTøÏ#êÃ&ÉT? á eT+Á‘·X¯øÏÔ
‘Ó\TdüTø√yê\ì H˚qT m+<äT≈£î |ü⁄Á‘·TDÏí ø√s¡T≈£îHêïqT? uÛÑøÏÔ‘√ H˚qT
eT+Á‘·+ m+<äT≈£î »|æ+#êqT? dü÷s¡T´&ÉT Hê≈£î dü<√´>∑s¡“¤+˝À á
≈£îe÷s¡TDÏí m+<äTøÏ#êÃ&ÉT? ˝Àø£ ì+<äqT H˚HÓ˝≤ b˛>=≥Tº≈£î+{≤qT?
Bìï >∑T]+∫ »q+ ∫\e\T|ü\e\T>± #Ó|⁄ü Œø√sê? á u≤\Tì rdüTø=ì
H˚qT Ç+{ÏøÏ yÓfiÔ‚ qqTï Hê ã+<ÛTä e⁄\+<äs÷¡ @eT+{≤s¡T? dü÷s¡´ø±+‹‘√
dü e ÷qyÓ T Æ q ø±+‹>∑ \ á u≤\TDÏ í $&ç ∫ b˛e&ÜìøÏ Hê¬ ø ˝≤
ãT~∆|⁄ü &ÉT‘·T+~?µµ
≈£î+‹ u≤<Ûä ‘êfi¯˝Òø£b˛sTT+~. ÄyÓT |ü⁄D´+ e\¢ Ä~‘·´
Áù|]‘·yTÓ Æ nqs¡È s¡‘ï· dü«s¡í uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ ˇø£ ô|f…º qBÁ|üyêVü≤+˝À ø=≥Tºø=ì
e∫Ã+~. ‘·«s¡‘·«s¡>± ø=&ÉT≈£îqT n+<äT˝À ô|{Ϻ ≈£î+‹ Ç+{ÏøÏ eTs¡*
yÓ[fl+~.
Ä ô|f…º ˇø£ dü÷‘·T&çøÏ <=]øÏ+~. n‘·ì uÛ≤s¡´ sê<Ûä. uÛ≤s¡´≈£î
á u≤\Tì‘Ó∫à ÇùdÔ ÄyÓT eTT]dæb˛sTT+~. m+‘√ Áù|eT‘√ Ä |æ\y¢ êDÏí
ô|+∫+~. Ç˝≤ ã+>±s¡+‘√ u≤≥T (edüTe⁄) e∫Ãq ø£sT¡ &í TÉ |üdTü ùwDT&Éì,
sê<Ûj˚ T· T&Éì ù|s¡Tbı+<ë&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE $yêVü≤+ :
$qj·÷_Ûe÷q $y˚ø£ k»Hê´~ dü<äeT\ >∑TDs¡‘·ï »qàuÛÑ÷$T
|üs¡eT |ü‹Áe‘·, düVü≤q+˝À |üè~∏$ì uÀ*q~ nsTTq |üè<∏äqT dü«j·T+
es¡+˝À bı+<ë&ÉT bÕ+&ÉTsêE. n˝≤π> ;ÛcÕàqTeT‹‘√ eTÁ<äsêE ‘·qj·T
e÷Á‹ nqT <ëìì eTôVA‘·‡e+‘√ $yêVü≤+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT bÕ+&ÉTsêE.
253
uÛsÑ ‘¡ ≈· î£ \ s¡‘êïø£sT¡ &Ó’ |üsêÁø£eT+‘√ me]˙ yÓT#·Ãø£ nbÕs¡#‘· T· s¡+>∑ ã\
düeTì«‘·T&Ó’ ~–«»j·T+ ø√dü+ ãj·T\T<˚sê&ÉT. q\T~≈£îÿ\ ñqï
sêE ~–«»j·T+ #˚dæ <ëìe\¢ \_Û+∫q n|ü]$T‘· <ÛäHê\qT ‘Ó∫Ã
<Ûèä ‘·sêÁwüßìº nqTeT‹‘√ ;Ûwßü à&çø,Ï dü‘´· e‹øÏ, ‘·eT ‘·\T¢˝q’… øödü\´\≈£î
$<äTs¡T&çøÏ düTVü≤è»®qT\≈£î $Á|ü⁄\≈£î Ç∫à yê] Äosê«<ë\T Á|üX+¯ dü\T
bı+<ë&ÉT.
Ç˝≤ bÕ+&ÉTsêE ~–«»j·T+‘√ eTVü‰<Ûäqsê•ì ‘Ó∫à ÇùdÔ
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ X¯‘êX¯«y˚T<Ûë\qT #˚XÊ&ÉT. bÕ+&ÉTsêE $qj·T $<Ûj ˚ T· ‘·\‘√
<Û ä è ‘· s êÁwü ß º & ç ø Ï n_Û e T‘· + #˚ d ü ÷ Ô u≤+<Û ä e ⁄\qT, nqT≈£ L \T&Ó ’
düTVü≤è»®qT\qT, |ü]ÁX¯eT C≤„q+ e\¢ $<ë«+düT\qT, ø±s¡TD´+‘√
nHê<Ûä\qT, qj·T+‘√ eTV”≤|ü‘·T\qT dü+‘√wü|üs¡Tdü÷Ô ñHêï&ÉT.
>∑TDdü+|ü<äe\¢ n~Û≈£î&Ó’ uÛ≤s¡‘· e+XÊìπø eHÓï‘Ó#êÃ&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE≈£î XÊ|ü+ :
|üsêÁø£eT+‘√ m+‘√ U≤´‹ >∑&ç+∫q bÕ+&ÉTsêE nH˚ø£
$H√<ë\‘√ düTU≤qTuÛÑyê\‘√ dü+‘·è|æÔ #Ó+<äT‘·÷ ˇø£ s√E y˚≥≈£î
yÓfi≤fl&ÉT. Væ≤eTeqï>∑ <äøÏåD bÕs¡Ù«+˝À ≈£î+‹, e÷Á~ yÓ+≥sê>±
bÕ+&ÉTsêE $Vü≤]+#·kÕ>±&ÉT. <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT Á|ü‹s√E bÕ+&ÉTsêE≈£î
ÇcÕºqïbÕq e÷˝≤´qT˝Ò|üq uÛÑ÷wüD≤<äT\qT |ü+ù|yê&ÉT. ˇø£Hê&ÉT
y˚≥˝À ˇø£ÿeTè>∑+ ≈£L&Ü <=s¡ø£˝Ò<äT. bÕ+&ÉTsêE≈£î ñÁø√wü+ e∫Ã+~.
ˇø£#√≥ ˝Òfi¯ófl #ê˝≤ nqTsê>∑+‘√ ô|qy˚düT≈£îì ñHêïsTT. ˇø£ÿkÕ]>±
◊<äT u≤D≤\T y˚XÊ&ÉT bÕ+&ÉTsêE. ø£]ƒq Vü≤è<äj·TT&Ó’ Ç˝≤ y˚ùd dü]øÏ
Ä ˝Òfi¯fl˝À y˚XÊ&ÉT bÕ+&ÉTsêE. ø£]ƒq Vü≤è<äj·TT&Ó’ Ç˝≤ y˚ùd dü]øÏ Ä
˝Òfi¯fl˝À n˝≤Œe•wüº Je+‘√ |ü&çb˛sTTq ˝Ò&ç eTqTwü´e#·Hê\‘√ Ç˝≤
253
nqï~. ªªH˚H=ø£ eTTìì. eTè>±ø£è‹ bı+~ uÛ≤s¡´‘√ s¡$TdüTÔHêïqT.
eTeTTà*ï e~Û+#êe⁄. ˙e⁄ eTè>±\qT #·+|üe#·TÃ, ø±ì á dæú‹˝À
#·+bÕe⁄, Ç~ #ê˝≤ ‘·|ü⁄Œµµ
Ä õ+ø£ bÕ+&ÉTsêE‘√ Ç+ø± Ç˝≤ nqï~.
ªª<Ûsä à¡ e÷s¡+Z @Hê&É÷ ‘·|Œü ì uÛ≤s¡‘· e+X¯+˝À |ü⁄{≤ºe⁄. nq|òTü
#·]Á‘·T&ç$ ˙e⁄. á $<Ûä+>± #˚j·T&É+ <Ûäs¡ày˚THê?µµ bÕ+&ÉTsêE≈£î
ø√|ü+ e∫Ã+~.
ªªX¯Á‘·Te⁄\qT #·÷∫ #·+|ü≈£î+&Ü e<ä*ô|&É‘êπsyÓ÷ø±ì
eTè>∑≈£î˝≤ìï #·÷∫ sêE\T e~*ô|≥ºs¡T. q$Tà+∫ #·+|ü&É+, e÷j·÷
ã\+‘√ #·+|ü&+É |üìøÏsê<äT. eTTqT|ü⁄ n>∑d´Ôü eTVü‰eTT˙+Á<äT&ÉT eTè>∑
e÷+dü+‘√ ì‘·´ÁXÊ<ä∆+ #˚ùdyê&ÉT. sêE\≈£î eTè>∑e<Ûä <√wü+ ˝Ò≈£î+&Ü
#˚XÊ&ÉT. ˙e⁄ Ç˝≤ qqTï ì+~+#·&É+ ‘·>∑<äT.µµ
á $<Û ä + >± bÕ+&É T sêE #Ó | ü P Ô H ˚ ñHêï&É T . n+‘· ˝ ÀH˚
u≤D|òü÷‘·+ e\¢ ø£*–q y˚<äq düVæ≤+|ü˝Òø£ eTè>∑s¡÷|ü+˝À ñqï eTTì
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdüs¡« ÁbÕDT\≈£î kÕ<Ûës¡DyÓTÆq ÇwüºyÓTÆq düTU≤ìï bı+<äT‘·Tqï
eTeTà*ï @ n|üsê<Ûä+ #˚j·T≈£îHêï e~Û+#êe⁄. n+<äTe\¢ ˙≈£L
Á|æj·÷dü+>∑eT+ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT yÓ+≥H˚ |ü+#·uÛÑ÷‘ê˝À¢ ø£*dæb˛‘êe⁄. ˙
Á|æj·T ≈£L&Ü ˙‘√H˚ edüTÔ+~.µµ
yÓ+≥H˚ ¬s+&ÉT eTè>±\÷ ÁbÕD≤\T $&ç#êsTT. bÕ+&ÉTsêE
|üs¡eTìπs«<ä+‘√`
ªªm+‘· $•wüº ≈£î\+˝À |ü⁄{ÏHº ê, dü<ä dü~«y˚ø+£ ñHêï ø£sà¡ |ò\
ü +
e\¢ Ç˝≤ ne⁄‘·T+<˚y÷Ó . ø±eT yê´yÓ÷Væ≤‘·T&Ó’ ÄHê&ÉT Hê ‘·+Á&ç |üs˝ ¡ Àø£
>∑‘T· &Éj÷· ´&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT yê´dü eTVü‰eTTì e∫à e÷ e+X¯+ ì\u…{≤º&TÉ .
H˚q÷ <Ûäs¡à+ ‘·|üŒø£ J$dü÷Ô e#êÃqT. Hê≈£î Ç˝≤+{Ï <äTs¡«´düq+
254
dü+uÛÑ$+∫+~. Ç+ø£ eTTì eè‹Ô #˚|ü≥º&Éy˚T X¯s¡D´+. düs¡«dü+>∑eTT\T
e<ä* düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\˝À düeT∫‘·T&Ô HÉ ’Ó Væ≤+düqT ‘·\|üø£ Á|ü‹s√E ˇø=ÿø£ÿ
eq´|òü\ _Ûø£å¬>’ø=ì ndü+uÛ≤e´yÓTÆq ñ|üyêdü+ #˚dæ J$kÕÔqT. eT+∫,
#Ó&ÉT, Á|æj·T+, nÁ|æj·T+, <äT:K+, dü+‘√wü+ Ç˝≤+{Ïe˙ï düeT∫‘·Ô+‘√
#·÷dü÷Ô ;ÛwüD≤≥$˝À ‘·|üdüT‡ #˚kÕÔqTµµ nì ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT. ≈£î+‹ì,
e÷Á~ì #·÷∫ ªªMTs¡s¡T Çø£ÿ&É e<äT›µµ Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ yÓfi¯fl+&ç. Hê
‘·b˛eè‹Ôì >∑÷]à sêE≈£î, dü‘·´er<˚$øÏ, ;Ûwüß´&çøÏ, $<äTs¡T&çøÏ,
øödü\´\≈£î, eè<ä∆ |ü⁄s√Væ≤‘·T\≈£î #Ó|æŒ nø£ÿ&É ñ+&É+&çµµ nHêï&ÉT.
yêfi¯ófl $\|æ+#ê&ÉT. ªªÇ˝≤ ñÁ>∑‘·|üdüT‡ e<äT›. e÷‘√bÕfÒ
ÄÁX¯eT+˝À ñ+&ç ‘·|dü Tü ‡ #˚jT· +&ç. y˚TeTT ìqTï $&ç∫b˛˝Ò+. eTeTà*ï
$&ç∫ô|&˚Ô Ç|ü⁄Œ&˚ ÁbÕD≤\T e~˝ÒkÕÔeTTµµ nHêï&ÉT.
yêfi¯fl ìX¯Ãj·T+ ‘Ó\TdüTø=ì ªªn˝≤¬>‘’ ˚ Hê <ä>sπZ∑ ñ+&É+&ç. H˚qT
yêqÁ|ükÕúÁX¯eT+ d”«ø£]+∫ e\ÿ˝≤\T ø£≥Tºø=ì ø£+<äeT÷˝≤\T ‹+≥÷
Áø£eT+>± <˚Vü≤‘ê´>∑+ #˚kÕÔqTµµ nHêï&ÉT bÕ+&ÉTsêE.
neT÷\´yÓTÆq eTDÏ uÛÑ÷wüD≤\T, >∑C≤X¯«ãè+<äeTT\T,
düeTè<ä<∆ qäÛ <Ûëq´sêX¯ó\T, Á|üXd¯ Ôü >√es¡eZ TT yÓTT<ä˝q’… $ <ëHê*#êÃ&ÉT. ñ
qï edüTeÔ ⁄\˙ï <Ûèä ‘·sêÁwüß&º øç Ï düeT]Œ+#ê&ÉT. eTeT‘ê«Vü≤+ø±s¡ $eTT≈£î&Ô ’Ó
dü‘T· *<äs› T¡ ‘·|dü «æ qT\˝≤>± ‘√&ÉT>± ñ+&É>± >∑+<Ûeä ÷<äq |üs«¡ ‘·+MT<ä
ø=+‘· ø±\+ ñHêï&ÉT. ‘·sê«‘· Vü≤+dü≈£L≥+ yÓTT<ä˝…’q$ <ë{Ï yÓ[fl
X¯‘·X¯è+>∑eTH˚ |üs¡«‘êìøÏ e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&É |òüT§s¡ ‘·|üe÷#·]+#ê&ÉT.
Ç˝≤ X¯‘· X¯è+>∑ |üs¡«‘êìøÏ ñ‘·Ôs¡ uÛ≤>∑+˝À bÕ+&ÉTsêE
ÁãVü≤à]¸˝≤ ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. ~e´$e÷Hê\˝À dü«s¡Ze÷s¡Z+˝À <˚e
>∑D≤\‘√ bÕ≥T yÓfifl‚ eTTì düV≤ü ÁkÕìï #·÷∫ ªªMTs¡T mø£ÿ&çøÏ yÓfió¯ HÔ êïs¡Tµµ
nì n&ç–‘˚ Ä bÕ+&ÉTsêE‘√ yêfi¯ófl Ç˝≤ nHêïs¡T.
254
 ªªH˚ & É T ne÷yêdü ´ . y˚ T eTT ÁãVü ≤ àqT ùd$+#· T ø√&ÜìøÏ
yÓfió¯ HÔ êïeTTµµ.
Ç~ $ì Ä eTTqT\‘√ u≤≥T Ç<ä›s¡T uÛ≤s¡´\‘√ düeT $wüeT
Á|ü<X˚ Ê\˝À bÕ+&ÉTsêE yÓfifl¯ kÕ>±&ÉT. n‘·ìï #·÷∫ ãTTwüß*˝≤ nHêïs¡T.
ªª˙ uÛ≤s¡´\T #ê˝≤ eTè<äTyÓ’qyês¡T. ø=+&É˝À¢ ø√q˝À¢ >∑TVü≤˝À¢
Á|üj·÷D+ #˚j·T˝Òs¡T. n+<äTe\¢ Çø£ÿ&˚ ì*∫bı+&çµµ.
qs¡T\T Ä e÷s¡Z+˝À yÓfi¯fl˝Òø£b˛e&É+ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE Ä eTTqT\‘√qT nHêï&ÉT.
ªªdü«s¡Z <ë«s¡+ <ä>∑Z]øÏ |ü⁄Á‘·T\T ˝Òìyês¡T yÓfi¯fl˝Òs¡T ø£<ë?
ªn|ü⁄Á‘·dü´ >∑‹sêïdæÔµ nì y˚<äe#·q+ ñ+~. H˚qT n|ü⁄Á‘·≈£îDÏí. @+
#˚jT· eTHêïs¡T?µµ
eTTqT\T ø£s¡TDÏ+∫ jÓ÷>∑ <äèwæºe\¢ nìï $wüj·÷\T
‘Ó\TdüT≈£îì ªª˙e⁄ n|ü⁄Á‘·≈£î&ç$ ø±e⁄. <Ó’e<ä‘·ÔyÓTÆq dü+‘êq+ ˙≈£î
\_Û d ü T Ô + ~. j· T eT, yêj· T T, Ç+Á<ä , n•«qT\ es¡ + e\¢ ˙e⁄
nø£åj·T˝Àø±\T bı+<äT‘êe⁄. ø±e⁄q dü+‘êHês¡ú+ Á|üj·T‘·ï+ #ÓsTT´µµ
nHêï&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE Ä˝À∫+#ê&ÉT. ªªãTTDeTT\˙ï <˚Vü≤Hêfi¯+‘√
r]b˛‘êsTT. |æ‘·s¡T\ ãTTD+ m˝≤ rs¡T‘·T+~? Hê≈£î n<˚ $T–*+~.
Bìï b˛>=≥Tºø√e&É+ m˝≤>±?µµ Ç˝≤ <äT:œ+∫ eTè>∑XÊ|ü+ ‘·\#·Tø=ì
‘·qe\¢ dü+‘êq+ ø£*π> neø±X¯+ ˝Ò<äT ø±ã{Ϻ ˇø£Hê&ÉT @ø±+‘·+˝À
≈£î+‹‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<ëHê\ e\¢, ‘·|+ü e\¢, <äøD åÏ + e\¢, j·TC≤„\ e\¢ }s¡«∆ ˝Àø£+
sê<äT. dü+‘êq+ e\¢ e÷Á‘·y˚T n~ kÕ<Ûä´+. Ç~ ‘·<∏ä´+ ø±ã{Ϻ Hê≈£î
<Ûäs¡à+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü dü+‘êq+ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+<√ #Ó|ü⁄Œ. nq|ü‘·T´&ÉHÓ’
J$+∫Hê eTs¡DÏ+∫Hê ˇø£fÒ. ÇVü≤+|üs¡+ dü|òü\‘· bı+<äe⁄. n+<äTe\¢
255
<Ûäs¡à+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü dü+‘êq+ bı+<äT. mH√ï s¡ø±\ |ü⁄Á‘·T\THêïs¡T.
n+<äT˝À <˚es¡ Hê´j·T+ e\¢ ø£*–q |ü⁄Á‘·T\T ≈£L&Ü ñ‘·ÔeTT\T. á
$<Ûä+>± |ü⁄Á‘·T\qT bı+~‘˚ H˚qT dü<äZ‹ bı+<äT‘êqT. ˙ #Ó*j·T\T ÁX¯ó
‘·ùdq ‘·q uÛÑs¡Ô |ü⁄Á‘√‘êŒ<äq+˝À ÄX¯≈£îÔ&Ó’‘˚ <˚es¡Hê´j·T+ e\¢
<äTs¡e› ÷<äT\sTTq ø=&ÉT≈£î\T eTT>∑T]Z ì ø£qï~. |ü⁄Á‘·˝≤uÛ+Ñ e\¢ nq+‘·
|ü⁄D´|òü\+ <=s¡ø£&É+ <Ûäsêà#ês¡y˚Tµµ.
ªªuÛ≤s¡‘≈· î£ \ ÁX‚wßü &˜ sÉ TTq ˙≈£î y˚TeTT <Ûsä à¡ |ü‘T· ï\yÓTÆ Ç‘·sT¡ \qT
n+‘·:ø£s¡D+˝À ‘·\#·Tø√&É+ düeT+»düe÷? uÛÑeÁ‘·ŒkÕ<ä+e\¢ e÷≈£î
|ü⁄Á‘√‘·Œ‹Ô m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~ nì n&ÉT>∑T‘êy˚yÓ÷. Bìø£qT>∑TDyÓTÆq
ˇø£ |ü⁄D´ø£<∏ä ‘=*¢ bÂsêDÏ≈£î\e\¢ $HêïqT. <ëìì #ÓbÕÔqT. ∫‘·Ô–+∫
$qTµµ.
á $<Ûä+>± bÕ+&ÉTsêE≈£î ≈£î+‹ e⁄´wæ‘êX¯ó´&ÉH˚ sêE
eè‘êÔ+‘êìï #Ó|æŒ+~.
e⁄´wæ‘êX¯ó´ì eè‘êÔ+‘·+:
e⁄´wæ‘êX¯ó´&ÉH˚ sêE+&˚yê&ÉT. n‘·&ÉT qj·T<Ûäs¡à‘·‘·Œs¡T&ÉT,
bÂs¡ee+X¯E&ÉT, e+<ä nX¯«y˚T<Ûë\T #˚XÊ&ÉT. uÛTÑ »X¯ø‘ÔÏ √ Ä sêE q*›≈î£ ÿ\
ñ+&˚ sêE\q+<ä]˙ »sTT+#ê&ÉT. n‘·&ÉT j·T»„+ #˚dü÷Ô+fÒ
<˚e‘ê>∑D≤\+‘ê e∫à n~Ûø£ Á|”‹‘√ Vü≤yê´\T n+<äT≈£îH˚yês¡T. Ä sêE
uÛ≤s¡´ uÛÑÁ<ä. ÄyÓT MT<ä n‘·ìøÏ m|ü⁄Œ&É÷ ø±e÷düøÏÔ n~Ûø£+>± ñ+&˚~.
<ëìe\¢H˚ n‘·qT ‘·«s¡>± #·ìb˛j·÷&ÉT. |ü⁄Á‘·T\T ˝Òø£ uÛÑÁ<ä
$\|æ+∫+~. |ü‹˝Òø£ J$+#·&+É ø£qï #·ìb˛e&É+ y˚T\T nqTø=ì ªª˙‘√H˚
H˚q÷ ekÕÔqT. ìqTï $&ç∫ H˚qT ñ+&É˝qÒ T. ˙ |ü⁄D´eT÷]Ô Á|ü‹s¡÷|ü⁄˝…q’
|ü⁄Á‘·T\qT Á|ükÕ~+#·Tµµ nì <äs“¡ \ ¤ MT<ä |ü&TÉ ø=ì Ä X¯yêìï øö–*+#·Tø=ì
$\|æ+∫+~. n‘·ì X¯Øs¡+ qT+∫ ˇø£ ~e´yêDÏ $ì|æ+∫+~.
ªª˙≈£î es¡$TkÕÔqT. Ç˝≤ $\|æ+#·≈î£ . ˝Ò, >∑TDeoø£è‘· uÛTÑ eqT\T,
255
dü<eä T\ #·]Á‘·T\T nsTTq Ä‘·àE\T ñ<äsTTkÕÔsT¡ . <äT:œ+#·≈î£ . qqTï
‘·\#·Tø√µµ.
á e÷≥\T ã{Ϻ ÄyÓT ~e´yêDÏì ‘·\#·Tø=qï~. ÄyÓT≈£î
eTT>∑TZs¡T kÕ\T«\T, q\T>∑Ts¡T eTÁ<äT\T yÓTT‘·Ô+ @&ÉT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T
»ìà+#ês¡T.
á ø£<∏ä\T #Ó|æŒ ≈£î+‹ ªª˙e⁄ ≈£L&Ü e÷MT<ä nqTÁ>∑Vü≤+‘√
|ü⁄Á‘·T\qT bı+<äTµµ nqï~.
bÕ+&ÉTsêE H˚q÷ ˇø£ ø£<∏ä #ÓbÕÔqT nHêï&ÉT. ªªeTTqT|ü⁄ Ád”Ô\T
|ü⁄s¡Twüß\qT ˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü dü«‘·+Á‘· eè‹Ô˝À ‘·eT ‘·eT ã+<ÛäTe⁄˝À¢
ìj·T‘êìj·T‘· |ü⁄s¡Twü\sTT Á|üe]Ô+#˚yês¡T. ñ<ë›eTT≈£î&ÉH˚ eTVü‰eTTì
uÛ≤s¡´, n‹ kÕ~Û«. n~Ûø£ ‘·b˛ì~ÛjTÆÓ q X‚«‘·øπ ‘·T&ÉT ‘·*ì¢ ˇø£Hê&ÉT n‹~Û>±
e∫Ãq $Á|ü⁄&=ø£&ÉT |ü⁄Á‘ês¡ú+ ø±$T+#ê&ÉT. <ëìøÏ X‚«‘·πø‘·T&ÉT n*>±&ÉT.
ªªÇ~ <Ûäs¡à$s¡T<ä∆+µµ nHêï&ÉT. n+‘˚ø±ø£ Ç|üŒ{Ï qT+∫ dü‘·T˝…|ü⁄Œ&É÷
|üs¡|ü⁄s¡Twüß*ï ø±+øÏå+#· ≈£L&É<äT. nq´ |ü⁄s¡Twü dü+>∑eT+ e\¢ düø£\
bÕ‘·ø£eTT\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT. á eTsê´<äqT me«s¡÷ n‹Áø£$T+#·sê<äT
nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Ç~ n|üŒ{Ï qT+∫ neT\T˝ÀøÏ e∫Ã+~. uÛÑ÷˝Àø£+˝À ÄHê{Ï
qT+∫ X‚ « ‘· π ø ‘· T ì e÷≥≈£ î $\Te Ç#êÃs¡ T . uÛ Ñ s ¡ Ô #˚ ‘ ·
ìjÓ÷–+|üã&É≈£î+&Ü dü‹ @MT #˚j·T<ä>∑<äT. uÛÑs¡Ô #˚‘· ìjÓ÷–+|üã&ç
≈£L&Ü #˚j·Tø£b˛‘˚ <√wü+. Hê »qq+ ≈£L&Ü Ç˝≤+{Ï<˚. eTVü‰eTTì
ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT ≈£îs¡T≈£î\ eè~∆ #˚j·T&É+ e\¢H˚ y˚TeTT ñ<䓤$\¢&É+
»]–+~µµ nHêï&ÉT bÕ+&ÉTsêE.
|ü⁄Á‘·T\T ˝ÒsH¡ ˚ ø√|ü+ e\¢ bÕ+&ÉTsêE yê´≈£î\+ #Ó+~ ≈£î+‹øÏ
#˚‘·T\T CÀ&ç+#ê&ÉT. ªª˙≈£î #˚‘·T˝…‹Ô qeTkÕÿs¡+ #˚kÕÔqT. Hê ø√dü+
|ü⁄Á‘·T\qT bı+<äTµµ nì |ü⁄Á‘·T\ ø√dü+ Bq+>± ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
256
≈£î+‹ ‘·q≈£î <äTsê«düT&ç∫Ãq es¡+ $wüj·T+ #Ó|æŒ+~. ªªHê≈£î
eT+Á‘·+ ‘Ó\TdüT. @ y˚\TŒqT Äsê~Û+#·eT+{≤y√ #Ó|⁄ü Œµµ nì n&ç–+~.
bÕ+&ÉTsêE dü+‘√wæ+#ês¡T.
ªª\*‘ê+–! nìï ˝Àø±\T <Ûäs¡à+ e\¢H˚ ì*∫ ñHêïsTT.
j·TeT<Ûäs¡àsêEqT ‘·\#·Tø√. n‘·H˚ y˚\TŒ\˝À <ÛäsêàìøÏ dü‘ê´ìøÏ
>=|üŒyê&ÉTµµ nì ìjÓ÷–+#ê&ÉT.
≈£î+‹ |ü‹øÏ Á|ü<äøÏåD+ #˚dæ eTVü‰eTTì Ç∫Ãq eT+Á‘·+ |ü]ƒ+∫
j·TeT<Ûäs¡àsêEqT Äsê~Û+∫+~. Äj·Tq jÓ÷>∑ eT÷]Ô‘√ e∫Ã
es¡$T#êÃ&ÉT. ≈£î+‹ Äj·Tq nqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ >∑s¡“¤+ <Ûä]+∫ dü+e‘·‡s¡+
‘·sê«‘· <Ûsä à¡ eT÷]ÔjTÆÓ q |ü⁄Á‘·TDÏí ø£qï~. n‘·ìì #·÷∫ uÛ÷Ñ $T˝À n+<äs÷¡
m+‘√ dü+‘√wæ+#ês¡T. ≈£î+‹øÏ »ìà+∫q Á|ü<∏äeT |ü⁄Á‘·TìøÏ Vü≤s¡¸+‘√
C≤‘·ø£sêà<äT\T »]|æ+#ês¡T. ≈£îs¡T≈£î\ $uÛÑT&ÉT, <Ûäs¡àdæús¡eT‹jÓÆTq Ä
u≤\T&çøÏ j·TT~Ûwæ˜s¡T&Éì Äø±X¯yêDÏ dü\Vü‰Á|üø±s¡+ ù|s¡T ô|{≤º&ÉT. á
$<Ûä+>± |ü⁄Á‘√<äj·T+ ø±e&É+‘√ |üs¡eT Vü≤s¡¸dü+|üPs¡í Vü≤è<äj·TT&Ó’
bÕ+&ÉTsêE ≈£î+r e÷ÁB düVæ≤‘·T&Ó’ X¯‘·X¯è+>∑+˝À ñHêï&ÉT.
n+‘·≈£î eTT+<˚ <Ûäè‘·sêÁwüߺì e\q >±+<Ûë] ø£èwüí<Ó’«bÕj·Tq
es¡+‘√ >∑s¡“¤+ <Ûä]+∫+~. dü+e‘·‡s¡yÓTÆHê |ü⁄Á‘√<äj·T+ ø±˝Ò<äT. |ü⁄Á‘·
˝≤uÛÑ+ ø√dü+ |ü]‘·|ædüTÔqï >±+<Ûë] j·TT~Ûwæ˜s¡Tì »qq+ >∑T]+∫ $ì
nqT‘ê|ü+ e\¢ ø£&ÉT|ü⁄ MT<ä ø=≥Tº≈£î+~. n|ü⁄Œ&ÉT >∑s¡“¤bÕ‘·eTsTT+~.
Ç~ yê´düeTT˙+Á<äT&çøÏ ‘Ó*dæ+~. Äj·Tq e∫à >±+<Ûë]ì #·÷∫`
ªª˙πøyÓTÆHê ãT~Û∆ ñ+<ë? á $<Ûä+>± >∑s¡“¤ÁkÕe+ #˚düTø√e&É+
uÛ≤e´y˚THê? á |æ+&É+ qT+∫ q÷s¡TeT+~ |ü⁄Á‘·T\T<äsTTkÕÔs¡T. Ç~
ì»+. Çø£MT<äf…ÆqHê Hêe÷≥ $ì Bìì #·ø£ÿ>± s¡øÏå+#·TµµnHêï&ÉT.
y˚<äyê´düT&ÉT Ä |æ+&Üìï q÷{§ø£ÿ K+&Ü\T>± #˚dæ ªªM{Ïì
y˚s¡Ty˚s¡T H˚‹ ≈£î+&É\˝À ô|{Ϻ #·\¢ì ˙{Ï‘√ ‘·&ÉT|ü⁄‘·÷ ñ+&Ü*.
256
Ç+<äT˝À q÷s¡T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T |ü⁄&ÜÔs¡Tµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Äj·Tq #Ó|æŒqfÒ¢ #˚dæ >±+<ÛëØ <Ûäè‘·sêÁwüߺ\T dü+‘√wæ+#ês¡T.
Çø£ÿ&É X¯‘· X¯è+>∑+˝À bÕ+&ÉTsêE eT∞fl ≈£î+‹ì |æ*∫ Hê≈£î
Ç+ø± ˇø£ |ü⁄Á‘·T&ÉT ø±yê*. ñ<ës¡ #·]Á‘·T&ÉT, ñ‘·ÔeT dæús¡ »edü‘·T«&ÉT
nsTTq yê&çì yêj·TT<˚e⁄ì ø£s¡TD e\¢ bı+<äT. n‘·&ÉT ã\e<äT“¤»
$Áø£yÓ÷qï‹e\¢ ≈£îs¡T s¡ø£å≈£î&Ée⁄‘ê&ÉTµµ nHêï&ÉT.
≈£î+‹ m|üŒ{Ï˝≤π> yêj·TT<˚e⁄Hêsê~Û+∫ Äj·Tq nqTÁ>∑Vü≤+
e\¢ >∑s¡“¤+ <Ûä]+∫ dü+e‘·‡s¡+ dü+|üPs¡í+ø±>± Ms¡´ $Áø£yÓ÷qï‘·T&Ó’q
;ÛeTùdqTDÏí Á|üdü$+∫+~.
Çø£ÿ&É yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT »ìà+∫q düeTj·÷ìπø <Ûäè‘·sêÁwüߺ&çøÏ
>±+<Ûë]øÏ nÁ>∑q+<äqT&Óq’ <äTs√´<Ûqä T&ÉT ø£* n+X¯‘√ »ìà+#ê&ÉT. n‘·qT
»ìà+#·>±H˚ >±&ç<\ ä T, qø£ÿ\T $ø£è‘·+>± <Û«ä qT\T #˚XÊsTT. dü÷s¡T´&ÉT
eTs¡T¬>’ Nø£≥T¢ ø£e÷àsTT. s¡ø£Ôes¡¸+ ≈£î]dæ+~.
<äTs√´<ÛäqT&ÉT |ü⁄{Ϻq ‘·sê«‘· <Ûäè‘·sêÁwüߺìøÏ yÓ’XÊ´|ü⁄Á‘·T&Ó’q
j·TTj·TT‘·T‡&ÉT »ìà+#ê&ÉT. Ä ‘·sê«‘· >±+<Ûë]øÏ ˇø=ÿø£ÿ ~q+ ˇø=ÿø£ÿ]
e+‘·Tq Áø£eT+>± <äTXÊÙdüq, <äTdü‡Vü≤, <äTX¯Ù\, »\dü+<Ûä, düeT,
düVü≤$+<ëqT$+<ë~q÷s¡T«s¡T ø=&ÉT≈£î\T »ìà+#ês¡T. Mfi¯fl+<ä]øÏ
k˛<ä]>± <äTX¯Ù\ nH˚ ≈£L‘·Ts¡T »ìà+∫+~. á $<Ûä+>± yÓTT‘·Ô+
q÷{§ø£ÿeT+~ì >±+<Ûë] e\¢ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT dü+‘êq+>± bı+<ë&ÉT.
ˇø£s√E ;Ûwüà$<äTsê~ ã+<ÛäTe⁄\T, |ü⁄s√Væ≤‘·T\T <Ûäè‘·sêÁwüߺì
<ä>∑Zs¡≈£î e∫à @ø±+‘·+>± Ç˝≤ nHêïs¡T:
ªªeTq <äTs√´<ÛäqTì »qàe\¢ ô|≈£îÿ <äT]ï$T‘êÔ\T |ü⁄{≤ºsTT.
n‘·ì e\¢ »>∑»®q ø£åj·TeTe⁄‘·T+~. n‘·qT ≈£î˝≤ìøÏ, nœ\ ˝Àø±ìøÏ
ÄbÕj· T + #˚ ù d |ü ⁄ s¡ T cÕ<Û ä e TT&É e ⁄‘ê&É T . n‘· ì ï m|ü ⁄ Œ&√
<ä÷wæ+#·&É+yÓT+<äT≈£î? Ç|ü⁄Œ&˚ <ä÷wækÕÔeTT. yêDÏí Ç|ü⁄Œ&ÉT #·+|æ
257
bÕs¡y˚dæHê bÕ|ü+ ˝Ò<äT. ˙≈£î eTs√ e+<äeT+~ |ü⁄{Ϻ ô|s¡T>∑T‘·THêïs¡T
ø£<ëµµ nHêïs¡T.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT |ü⁄Á‘·yÓ÷Vü≤+ e\¢ Ä |ü\T≈£î\T $q˝Ò<äT.
X¯‘X· è¯ +>∑+˝À ≈£î+r<˚$ ;ÛeTùdqTDÏí ø£ì <äXe¯ T~edü+ y˚\TŒ\≈£î
ÁyÓTTø£ÿ&É+ ø√dü+ ø=&ÉT≈£î HÓ‘·TÔø=ì <˚e >∑èVü‰ìøÏ ãj·T\T<˚]+~. ˇø£
ø=+&É >∑TVü≤ qT+∫ ‘·{≤\Tq |ü⁄*e∫à |üsTTøÏ \|òæT+∫+~. Ms¡T&Ó’q
bÕ+&ÉT eTVü‰|ü‹ <ës¡TD u≤DÁ‘·jT· +‘√ Ä yê´Á|ò÷ü ìï eT<Û´ä ˝ÀH˚ |ü&d˚ æ
|ü⁄Á‘·Tì, <˚ìì ø±bÕ&Ü&ÉT. Ä XÊs¡÷›\ uÛÑj·T+‘√ ˇfi¯ófl eTs¡∫ ≈£î+‹
u≤\Tì øÏ+<ä |ü&˚dæ+~. n‘·H=ø£ •\ MT<ä |ü&ܶ&ÉT. n‘·ì <Óã“≈£î sêfi¯ó
fl #·÷s¡íyÓTÆb˛j·÷sTT. <ëìì #·÷∫ bÕ+&ÉTsêE dü+ÁuÛÑeT+‘√ e∫Ã
$dæà‘·T&Ó’ ø=&ÉT≈£îì m‘·TÔø=ì ≈£î+r<˚$ì |æ\T#·Tø=ì yÓ[fl y˚\TŒ\≈£î
ÁyÓTTøÏÿ+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· ÄÁX¯e÷ìøÏ e∫à düTK+>± ñHêï&ÉT.
>±+<ÛëØ <Ûäè‘·sêÁwüߺ\≈£î |ü⁄Á‘·X¯‘·+ |ü⁄≥º&É+ bÕ+&ÉTsêE≈£î
‘Ó*dæ+~. Äj·Tq ãTTwüß\ e\¢ ~e´eT+Á‘√|ü<˚X¯+ bı+~ ªªÁ‹˝Àø£
$»j·TT&Ó’q ø=&ÉT≈£îqT bı+<äT‘êqT.µµ nì |òüT§s¡‘·|üdüT‡ #˚j·T&É+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ç+Á<äTì eTqdüT˝À ‘·\#·Tø=ì @ø±Á>∑ãT~∆‘√
@ø±+‘·+>± n‹ìwüº‘√ @ø£bÕ<ädæú‘·T&Ó’ ‘·|üdüT‡ #˚dü÷Ô ≈£î+‹ì ˇø£ÿ
dü+e‘·‡s¡+ Áe‘·+ #˚j·TeTHêï&ÉT. bÕ+&ÉTsêE≈£î Ç+Á<äT&ÉT Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ`
ªªX¯Á‘·Tø£j
å T· + #˚ùdyê&ÉT, ã+<ÛTä $TÁ‘· düìàÁ‘·T&ÉT nsTTq |ü⁄Á‘·T&ÉT
˙≈£î<äsTTkÕÔ&TÉ µµ nì es¡$T#êÃ&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE bı+–b˛sTT ≈£î+‹‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT:
ªª<Ûäq+, $<ä´, dü+‘·‹ nqï$ m|üŒ{Ïø° ‘·è|æÔ ø£*–+#·e⁄. ø±ã{Ϻ
HêøÏ+ø± #ê˝≤eT+~ |ü⁄Á‘·T\qT bı+<ë\ì, <Ûäs¡à+ bÕ*+#ê\ì ñ
+~. neTs¡ >∑D+˝À n~Û|ü‹jÓÆTq Ç+Á<äT&ÉT düs¡«˝Àø±\≈£î e\¢uÛÑT&ÉT.
n˝≤+{Ïyê&ç Á|ükÕ<ä+‘√ düTπs+Á<ädüeTT&ÉT, <Ûäs¡à düeTì«‘·T&ÉT nsTTq
257
|ü⁄Á‘·TDÏí eTqe+X¯+ yÓ\T>=+<˚˝≤ bı+<äTµµ nì ìjÓ÷–+#ê&ÉT.
≈£ î +‹ eTTqT|ü { Ï ˝ ≤π > <ä T sê«dü T &ç ∫ Ãq eT+Á‘· + ‘√
Ç+Á<äTHêsê~Û+∫+~. Ç+Á<äTì Á|ükÕ<ä+ e\¢ ≈£î+‹øÏ dæús¡ bÂs¡Twüß&ÉT,
˝Àø√‘·sÔ T¡ &ÉT ñ‘·sÔ |¡ \
üò TZ˙ Á|ü<eä∏ T bÕ<ëq ñ<äsTT+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À
~e´yêDÏ $ì|æ+∫+~.
ªªø±s¡MÔ s¡T´&ç ø£+f… Ms¡T&ÉT ø±e&É+e\¢ Ç‘·ìøÏ ns¡Tq® T&Éì ù|s¡T.
Ç+Á<ë~düTs¡\qT ≈£L&Ü »sTT+∫ U≤+&ÉeeHêìï <äV≤æ kÕÔ&‘ç &· TÉ . <Ûsä à¡ sêE
sê»dü÷j·T+ #˚jT· &ÜìøÏ nqTe⁄>± Ç‘·&TÉ uÛ÷Ñ MTX¯ó\+<ä]˙ »sTTkÕÔ&TÉ .
y˚\TŒ\#˚‘· ~yê´ÁdüÔeTT\T dü+bÕ~+∫ $s√<ÛäT\qT eT≥Tº ô|&É‘ê&ÉTµµ.
>∑>∑qM~Û˝À |ü⁄wüŒeèwæº ≈£î]dæ+~. düTs¡<äT+<äT_Û<Ûä«qT\T
$ì|æ+#êsTT. eTØ#ê´~ Á|üC≤|ü‘·T\T, <ÛëÁ‘ê~ <ë«<äXÊ~‘·T´\T,
eTè>∑yê´<Ûë~s¡TÁ<äT\T, es¡TD≤~ edüTe⁄\T, uÛÑs¡<ë«C≤~ eTVü≤s¡T¸\T `
Ç˝≤ <˚e‘ê>∑D≤\+<äs¡÷ e#êÃs¡T. X¯‘·X¯è+>∑ |üs¡«‘·+ Á‹uÛÑTeq »q+‘√
|ü]|üPs¡í XÀuÛÑ‘√ yÓ\T>=+~+~.
düTs¡øq£ ´\T ˝≤dü´eTT\T #˚XÊs¡T. $<ë´<Ûsä T¡ \T Vü≤è<ä´yê<ë´\T
yêsTT+#ês¡T. øÏqïØ øÏ+|ü⁄s¡Twüß\T \*‘· ^‘ê\T Hê˝≤|æ+#ês¡T.
es¡eTTqT\ Äosê«<ä+‘√ Ä Á|üy˚X¯+ eTVü‰s¡eT´eTsTT+~. Ç˝≤
Ç+Á<ä‘·q÷Eì »qà~H√‘·‡e+ yÓ’uÛÑy√ù|‘·+>± »]–+~.
bÕ+&ÉTsêE ≈£î+‹e\¢ eTT>∑TZs¡T |ü⁄Á‘·T*ï bı+~ Á‹uÛÑTeq
sêC≤´\÷ bı+~q+‘· dü+‘√wü+‘√ bı+–b˛j·÷&ÉT. ø=&ÉT≈£î\‘√
$H√<ä+>± bı<äT›|ü⁄#·ÃkÕ>±&ÉT.
e÷Á~ ‘·q≈£î ø=&ÉT≈£î\T ˝Òπs nì <äT:œ+∫+~. ªªø√]+~
ø√]q≥T¢>± ≈£î+‹øÏ \_Û+∫+~. n≥T >±+<Ûë]ø° q÷s¡T eT+~ |ü⁄{≤ºs¡T.
H˚qT Ä&ÉT|ü⁄≥ø£ |ü⁄{Ϻ ≈£L&Ü ìs¡sø∆¡ £ J$qj·÷´qT. dü+kÕs¡ düTU≤eVü≤yÓTqÆ
|ü⁄Á‘· »qq ÁbÕ|æÔ Hê≈£î ˝Ò<˚yÓ÷µµ
258
q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\ »qq+
e÷Á~ ‘·q≈£î dü+‘êq+ ˝Ò<äì <äT:œ+∫ ˇø£s√E bÕ+&ÉTsêE
<ä>∑Z]øÏ e∫à ‘·q >√&ÉT yÓfi¯fluÀdüT≈£î+~.
ªª≈£î+r<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+ \_ÛùdÔ ø=&ÉT≈£î\qT bı+<äT‘êqT. <ëì
e\¢ Hê≈£î, ˙≈£î, ˝Àø±ìøÏ Væ≤‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äTe\¢ Hê≈£î
|ü⁄Á‘√‘êŒ<äq+ <äj·T#˚j·TeTì ≈£î+r<˚$øÏ Äq‹e⁄«µµ nqï~.
ªªHêe÷≥ MT<ä ˙≈£î ≈£î+‹ |ü⁄Á‘·T\qT bı+<˚ ñbÕj·T+ #Ó|⁄ü +Ô ~.
˙eqT≈£î+≥TqïfÒ¢ H˚qT ≈£L&Ü nqT≈£î+≥THêïqTµµ nHêï&ÉT bÕ+&ÉTsêE.
n|ü ⁄ Œ&˚ ≈£ î +r<˚ $ ì |æ * ∫ ªªe÷Á~ |ü ⁄ Á‘· T \T ø±yê\ì
ø√s¡T≈£î+{À+~. ÄyÓT ø√]ø£ rs¡Tõµ nHêï&ÉT.
e÷Á~‘√ ªªÄ•«˙ <˚e‘·\T düø£\˝Àø£ ø£fi≤´Dø±s¡T\T. yê]ì
Äsê~Û+∫ |ü⁄Á‘·T\qT bı+<äTµµ nHêï&ÉT.
≈£î+‹ ‘·quÛÑs¡Ô e#·HêqTkÕs¡+ e÷Á~øÏ eT+Á‘√|ü<˚X¯+ #˚dæ+~.
e÷Á~øÏ dü÷sπ +<äT Á|üø±X¯ ‘˚E˝…q’ n•«düT\ n+X¯eTT\‘√ Ç<äs› T¡ |ü⁄Á‘·T\T
»ìà+#ês¡T. yê]øÏ Äø±X¯yêDÏ Á|”‹‘√ q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\ì HêeTø£s¡D+
#˚dæ+~. á $<Ûä+>± bÕ+&ÉTsêE≈£î yÓTT‘·Ô+ ◊<äTeT+~ |ü⁄Á‘·T\T
»ìà+#ês¡T.
eTè>∑ XÊ|üuÛÑj·T+‘√ bÕ+&ÉTsêE X¯‘·X¯è+>∑ |üs¡«‘·+˝À
|ürïdüy˚T‘·T&Ó’ |òüT§s¡‘·|üdüT‡ #˚j·TkÕ>±&ÉT. á $wüj·÷\˙ï $qï
edüT<˚e⁄&ÉT #ê˝≤ Äq+<ä+ #Ó+~ #Ó˝…¢*ì eT]~ì #·÷&É&ÜìøÏ ‘·q
|ü⁄s√Væ≤‘·T&Óq’ ø£X´¯ |ü⁄ì |ü+|æ+#ê&ÉT. n‘·&TÉ e∫à |üè<∏ëe÷ÁB düyT˚ ‘·T&Óq’
bÕ+&ÉTsêEqT #·÷∫ edüT<˚e⁄&ç dü+<˚XÊìï $ì|æ+#ê&ÉT. |ü⁄Á‘·T\≈£î
#ê˝À|üqj·THê\T y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚sTT+#ê&ÉT.
Ç˝≤ ñ+&É>± edü+‘·e÷dü+ e∫Ã+~. nœ\ Je˝Àø±ìøÏ
Äq+<ä+ ø£*–+~. |üP\ø√dü+ ‹]π> ‘·TyÓTà<ä\ düT^‘· ìq<äeTT\T m˝…&¢ É
258
$ì|æ+#êsTT. ø√øÏ\\T >±q+ #˚j·TkÕ>±sTT. #·+<äq ‘·e÷˝≤~
eèø£åeTT\T, ø£<ä∞eHê\T, ns¡$+<ä düs¡d”eqeTT\T M≥ìï{Ï n+<ë\T
&Ó+<äeTT\ q\]+#êsTT. düs«¡ uÛ÷Ñ ‘· düy÷Ó àVü≤qyÓTqÆ edü+‘· düeTj·T+˝À
bÕ+&ÉTsêE≈£î eT<äq düyÓ÷àVü≤HêìøÏ ã+B nj·÷´&ÉT.
bÕ+&ÉTsêE≈£î e÷Á~MT<ä eTqdüT |ü&ç+~. n‘·qT ÄyÓT ø√dü+
‘·|+æ #·kÕ>±&ÉT. ˇø£s√E ≈£î+‹ n‹~∏eTsê´<ä˝À Ä<äeTs¡∫ e÷ÁB s¡øD å£ +
@eT]+~. n|üPs¡« X¯è+>±s¡©\‘√ ‘·q eTT+<äT e÷Á~ ì\∫ ñ+&É&É+
#·÷∫ bÕ+&ÉTsêE ø√]ø£‘√ ø±–b˛j·÷&ÉT. ‘·q≈£îqTï XÊ|ü+ $wüj·T+
eT]#ê&ÉT. e÷Á~ XÊ|ü+ uÛÑj·T+‘√ >∑&É >∑&É eDÏøÏb˛sTT yê]+∫+~.
ø±ì ã*$T‘√ ÄyÓTqT ˝§+>∑BdüT≈£îHêï&ÉT. XÊ|ü eXÊq eTs¡DÏ+∫q
bÕ+&ÉTsêEqT øö–*+#·Tø=ì e÷Á~ ns¡ekÕ–+~. Ä$&É ÄÁø£+<äq <Û«ä ì
$ì uÛÑj·T+‘√ ≈£î+r<˚$, ø=&ÉT≈£î\T |üs¡T¬>‘·TÔ≈£î+≥÷ e#êÃ&ÉT.
|ü‹bÕ<ë\ô|’ ã&ç e÷Á~ @&ÉTdü÷Ô ñ+~. X¯‘X· è¯ +>∑ yêdüT˝…q’ eTTqT\+‘ê
‘·s¡*e#êÃs¡T. $düàj·T+>± ì\TÃHêïs¡T. ≈£î+‹ e÷Á~‘√ Ç˝≤ n+~.
ªª˝Ò. Hê≈£î <ë]sTTe⁄«. H˚qT ≈£îs¡THê<ÛTä ì Á|æjT· <Ûsä à¡ |ü‹ïì. H˚qT
Äj·Tq ˝Ò≈£î+&Ü ñ+&É˝ÒqT. Äj·Tq‘√H˚ H˚q÷ |üs¡˝Àø±ì yÓfi≤ÔqT.
ø=&ÉT≈£î\ q+<ä]˙ ô|+#·Tµµ.
e÷Á~ <äT:KuÛ≤s¡+‘√ uÛÑj·T+‘√ ≈£î+–b˛sTT+~.
e÷Á~ ≈£î+‹‘√ Ç˝≤ nqï~
ªª≈£îs¡Te+X¯ $kÕÔs¡+ #˚j·÷\H˚ <Ûäs¡à ãT~∆‘√ ø=&ÉT≈£î\qT
bı+<ëe⁄, á ≈£îs¡TsêE≈£î eTq: Á|”‹ ø£*–+#êe⁄. |ü⁄D´>∑‹øÏ
ø±s¡DeTj·÷´e⁄ ˙e⁄ |ü‹ Çwüº+ |üP]Ô #˚XÊe⁄. ø±ì H˚qT #˚j·T˝Ò<äT.
n+<äTe\¢ Äj·Tq‘√ u≤≥T H˚qT |üs¡˝Àø±ìøÏ yÓfi≤ÔqT. nø£ÿ&Ó’Hê
Äj·Tq≈£î Á|”‹ #˚≈£Ls¡TkÕÔqT. eTè>∑ XÊ|üuÛÑj·T+ ñHêï ≈£L&Ü Ç˝≤
#˚XÊq+fÒ Çø£ |ü⁄Á‘·T\qT @ $<Ûä+>± s¡øÏå+#·>∑\qT? qqTï yê]+#·e<äT›.
259
ø=&ÉT≈£î\qT nÁX¯<ä∆ #˚j·T≈£î+&Ü s¡øÏå+#·Tµµ Ç˝≤ ÁyÓTTøÏÿ ≈£î+r<˚$ì
M&=ÿì eTÁ<ä sê»|ü⁄Á‹ |ü‹‘√u≤fÒ |üs¡˝Àø±ìøÏ yÓ[fl+~.
eTVü‰ eTTqT\+<äs¡T ≈£î+r<˚$ì, ø=&ÉT≈£î\qT z<ësêÃs¡T.
ªª<Ûäs¡D° sê»´ $uÛÑ÷‹ì, ùde≈£î\qT, u≤+<Ûäe⁄\qT, Á|ü»\qT
$&ç ∫ ‘· | ü d ü T ‡ #˚ d ü T ø√&ÜìøÏ Çø£ ÿ &ç ø Ï bÕ+&É T sêE e#êÃ&É T .
ø=&ÉT≈£î\q+<ä]˙ eTq≈£î e~* Äj·Tq |üs˝ ¡ Àø£+ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT. Ä\dü´+
#˚j·T≈£î+&Ü Ç|ü⁄Œ&˚ Mfi¯flqT ≈£îs¡Teè<äT∆\ <ä>∑Z]øÏ rdüT≈£îyÓfi≤fl*µµ nì
‘·eT˝À ‘êeTT Ä˝À∫+∫ ≈£î+r<˚$ì, ≈£îe÷s¡T\qT ‘√&=ÿì
eTTqT\+<äs¡T Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ e#êÃs¡T.
düTs¡\ es¡ Á|ükÕ<ä+ e\¢ bÕ+&ÉTsêE düT|ü⁄Á‘·T\qT bı+<ë&ÉT.
yêfi¯flqT #·÷<ë›+ s¡+&Éì bÂs¡T\+<äsT¡ ˇø£]ø=ø£sT¡ #Ó|⁄ü Œø=+≥÷ ‘·+&√|ü
‘·+&Ü\T>± e∫à dæ+Væ≤øÏXÀsê˝≤¢+{Ï bÕ+&Ée⁄\qT #·÷#ês¡T.
ªªMfi¯ófl <Ó’eX¯øÏÔ e\¢ Á|üuÛÑ$+∫qyês¡T ø±e&É+˝À dü+<˚Vü≤+
@eTT+~? á s¡eTD°jT· ø±+‹‘√ b˛\Ã&ÜìøÏ <˚e‘·\T ‘·|Œü e÷eT÷\T
yêfi¯ófl |üìøÏsês¡T. Ç{Ϻ Äø±s¡ $X‚wüdü+|ü<ä #·÷ùdÔ Mfi¯ófl kÕ<Ûës¡D
eTs¡T´Ô ˝ÒHê nì|æk˛Ô+~µµ nì bÂs¡T\T $düàj·T+>± #·÷#ês¡T. eTTìdüV≤ü Ádü
|ü]eè‘·T˝…’ »q˙ düV≤æ ‘·T˝…’ bÕ+&ÉTsêE ≈£îe÷s¡T\T sê»e÷s¡+Z ˝À e∫Ã
sê»eT+~s¡<ë«s¡+ #˚s¡T≈£îHêïs¡T. eT+Á‹ |ü⁄s√Væ≤‘ê<äT\T, <äTs√´<Ûäq
<äTXÊÙdüq Á|üeTTK <Ûës¡ÔsêÁwüºX¯‘·+ m<äTs¡Te∫à bÕ+&Ée⁄\qT ‘√&=ÿì
‘Ó#êÃs¡T. bÕ+&Ée⁄\T ;Ûwüà$<äTs¡ <Ûäè‘·sêÁwüº dü‘·´e‘·´+_ø±+u≤*ø£\≈£î
qeTdüÿ]+#ês¡T. yê]ì n‹ ùdïVü≤+‘√ m‘·TÔø=Hêïs¡T. ≈£î+‹ì yês¡T
Á|æj·T|üPs¡«ø£+>± dü+uÛ≤$+#ês¡T. bÕ+&ÉTsêE $jÓ÷>∑<äT:K+
nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï $<äTs¡<èäÛ ‘·sêÁwüß\
º qT eTTqT\T z<ësêÃs¡T. Ä eTTqT\˝À
ˇø£ eè<ä∆‘·|üdæ« eTTìdüVü≤Ádü+ nqTeT‹‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdü÷s¡´ düe÷q ‘˚E&Óq’ bÕ+&ÉTsêE |òTü §s¡‘|· +ü #˚dæ <Óe’ + es¡+
259
e\¢ á bÕ+&ÉT ≈£îe÷s¡T\qT bı+<ë&ÉT. Ms¡T dæ+Vü≤ã\T\T. Ä
bÕ+&ÉTsêE e÷ÁBdüy˚T‘·T&Ó’ Ç+Á<ä˝Àø±ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. H˚{ÏøÏ Äj·Tq
#·ìb˛sTT |ü~ùV≤qT s√E\sTT+~. neTs¡|ü⁄]øÏ yÓ[flq Ä sTTs¡Te⁄]
Ädæøú \£ T ‘Ó#êÃeTT. |æ‘è· ø±sê´\T ìs¡«Væ≤+#·+&ç. ≈£î+r<˚$ ≈£L&Ü |ü‹‘√
u≤fÒ #·ìb˛yê\qT≈£î+~. nsTT‘˚ |ü⁄Á‘·s¡ø£åD ø√dü+ eTTqT\+<äs¡T
ø√s¡ã{Ϻ ñ+&çb˛sTT+~. á ≈£îe÷s¡T\T ≈£îs¡T ≈£î\$kÕÔs¡≈£î\T, <˚e
eT÷s¡TÔ\T. M] ù|s¡T¢ j·TT~Ûwü˜s¡ ;Ûe÷s¡T®q q≈£î\düVü≤<˚e⁄\T. Mfi¯flqT
Á>∑Væ≤+∫ ≈£îs¡Teè<äT∆\ <Ûäs¡à ãT~∆‘√ s¡øÏå+#·+&çµµ nHêïs¡T.
Ç˝≤ #Ó|æŒ eTTqT\T yÓ[flb˛j·÷s¡T.
bÕ+&ÉT ≈£îe÷s¡T\qT e<ä* eTTì»q+ yÓfi≤fls¡T. ‘·sê«‘·
$<äTs¡T&ÉT yê´dü ;Ûwüà <Ûäè‘·sêÁwüߺ\ nqTeT‹‘√ n‹ |ü$Á‘· Á|ü<˚X¯+˝À
e÷ÁB bÕ+&ÉT uÛÑ÷|ü‘·T\ n+>±\qT dü+düÿ]+∫ $<ë«+düT\≈£î
nÁ>∑Vü‰sê\T ~yê´+usêuÛÑs¡D≤\T Ç∫à uÛÀ»q+ <ëq+ #˚XÊ&ÉT. ø£èwüí
<Ó’«bÕj·TqT&ÉT n+<ä]øÏ <äT:UÀ|üX¯eTq+ #˚dæ ˇø£Hê&ÉT dü‘·´e‹‘√
@ø±+‘·+>± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdü+kÕs¡+ n‹ #·+#·\+. dü+|ü<ä\T m+&Ée÷e⁄\T>±
#·+#·\eTT\T. sêuÀj˚T ø±\+ø£+f… >∑‘·ø±\y˚T y˚T\T. <Ûäè‘·sêÁwüߺì
|ü⁄Á‘·T\T Á≈£Ls¡T\T, n<Ûäs¡à|üs¡T\T, ndü<ä«è‘·TÔ\T, ìcÕÿs¡D yÓ’s¡T\T.
M] ø±s¡D+ e\¢ øös¡e⁄´\˝À $HêX¯q+ ø£\T>∑T‘·T+~. Bqï+‘·{Ï˙
#·÷∫ <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ ‘êH˚ nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . MTs¡T á <ës¡TD+ #·÷&É≈î£ +&Ü
‘·b˛eHêìøÏ yÓfi¯fl+&çµµ nì #Ó|æŒ yÓfi≤fl&ÉT. dü‘·´e‹ y˚<äyê´düTì ñ
|ü<˚XÊìï ;Ûwüà$<äTs¡T\≈£î ‘Ó*|æ ø√&Éfi¯flsTTq n+_ø£qT n+u≤*ø£qT
rdüTø=ì eHêìøÏ yÓ[fl+~. yêfi¯fl‘√ u≤≥T n‹ |òüT§s¡‘·|ü+ #˚dæ ø=+‘·
ø±˝≤ìøÏ X¯Øsê\T e~* |ü⁄D´˝Àø±ìøÏ yÓ[fl+~.
Çø£ÿ&É <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ ‘·q düT‘·T\T, bÕ+&ÉTdüT‘·T\ì eTqdüT˝À
260
@MT uÛÒ<äuÛ≤e+ ø£qãs¡#·≈£î+&Ü n‹düeT+»düuÛ≤e+‘√ bÕ+&Ée⁄\qT
Á|”‹>± #·÷#·Tø=Hêï&ÉT. <Ûäè‘·sêÁwüߺì HÓj·T´eTT e\¢ e]∆\T¢#·T+&çq
bÕ+&ÉT‘·qj·TT\T $qj·÷ì«‘·T˝…q’ ≈£îe÷s¡Áø°&Üs¡‘T· \sTT <Ûës¡sÔ êÁwüß\ º ‘√
ø£*dæ yÓT*dæ ñHêïs¡T. nbÕs¡ ã˝≤ìï #·÷ô|fÒº düeTj·T+˝À ;ÛeTT&çøÏ
düe÷q+ mes¡÷ ñ+&˚yês¡T ø±s¡T. ˇø£ÿkÕ]>± |ü~eT+~ì, |ü~ùV≤qT
eT+~ì |ü{ºÏ uÛ÷Ñ $TMT<ä |ü&yÉ ∫ ’Ó ;ÛeTT&ÉT yêfi¯fl M|ü⁄\T yê#˚≥T¢ H˚\MT<ä
á&ÉTÃ≈£îb˛j˚Tyê&ÉT. »\Áø°&É ˝≤&˚≥|ü⁄Œ&ÉT <Ûèä ‘·sêÁwüº ‘·qj·TT\qT |ü~
eT+~ì ˇø=ÿø£ÿ uÛTÑ »+ MT<ä møÏÿ+#·Tø=ì ˇø£ÿkÕ]>± ˙fi¯fl˝À eTT+∫
m‘˚yÔ ê&ÉT. |üfió¯ fl ø√düTø√&ÜìøÏ #Ó≥Tº møÏÿ‘˚ yÓTT<äfió¯ fl ø£~*+∫ |üfifl¯ ‘√u≤fÒ
yêfi¯ S fl øÏ + <ä | ü & ˚ ≥ T¢ #˚ ù dyê&É T . á $<Û ä + >± ;Û e TT&ç e \¢
<äTXÊÙdüHê<äT\+<äs÷¡ u≤~Û‘T· \j·÷´s¡T.
<ëìì dü V æ ≤ +#· ˝ Ò ø £ ˇø£ s √E <ä T s√´<Û ä q T&É T X¯ ≈ £ î ì
<äTXÊÙdüHê<äT\‘√ $#ê]+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª;ÛeTTDÏí m˝≤¬>’Hê e÷j·T#˚dæ #·+ù|<ë›+, n|ü⁄Œ&ÉT <Ûäs¡àsêE
nX¯≈£îÔ&Ó’b˛‘ê&ÉT. nbÕ+&Ée+>± á uÛÑ÷eT+&É˝≤qï+‘·{Ï˙ H˚H˚
|ü]bÕ*kÕÔqTµµ.
bÕ|üãT~∆‘√ <äTs√´<ÛäqT&ÉT ø£è‘·ìX¯Ãj·TT&Ó’ ;Ûwüà$<äTs¡T\≈£î
‘Ó * j· T ≈£ î +&Ü ;Û e TTìøÏ m˝≤ nbÕj· T + ‘· \ ô|&ܶ e ÷ nì
nH˚«wæ+#·kÕ>±&ÉT. ˇø£Hê&ÉT »\Áø°&É düeTj·T+˝À X¯‘M· s¡ ≈£îe÷s¡T\‘√
˙fi¯ófl#·\T¢ø=ì $H√~+∫ nq+‘· |ü]ÁX¯eT bÕs¡eX¯´+e\¢ y˚TqTeTs¡∫
;ÛeTT&ÉT ìÁ~+#ê&ÉT. n‘·ìì ˝≤e⁄bÕ{Ï r>∑\‘√ n+≥>∑{Ϻ+∫,
eTVü‰ø√|ü+‘√ >∑+>∑ eT&ÉT|ü⁄q ‘√sTT+#ê&ÉT <äTs√´<ÛäqT&ÉT.
;ÛeTT&çøÏ yÓT\≈£îe e∫Ã+~. ˇø£ÿkÕ] ˇfi¯ófl $s¡T#·Tø=Hêï&ÉT.
n‘·ì eÁ» |òüTqø±j·÷ìï ø£{Ϻq \‘·\˙ï |òü{Ÿ|òü{ŸeTì ‘Ó–b˛j·÷sTT.
ø£s¡àã+<Ûë\˙ï $&çb˛‘˚ |ü⁄D´>∑‹øÏ b˛j˚T |ü⁄s¡Twüßì˝≤ ã+<Ûë\˙ï
260
‘Ó+#·T≈£îqï ;ÛeTT&ÉT ˙{Ï˝À qT+∫ ô|’øÏ e#êÃ&ÉT.
;ÛeTTDÏí <äTs√´<Ûqä T&ÉT n+‘·{‘Ï √ e<ä\˝Ò<Tä . ;ÛeTT&ÉT Ä<äeTs¡∫
ìÁ~dü T Ô q ï|ü ⁄ Œ&É T $wü + ∫+<ä T ˝≤&˚ q\¢ Á‘ê#· T \‘√
düsê«+>∑eTs¡àdü+<ÛTä \˝À n+‘·{≤ ø£]|æ+#ê&ÉT. Ä$s¡fi¯ $wü|D üò Ï <ä+Áwü\
º T
yêj· T T|ü ⁄ Á‘· T ì eÁ»eTj· T <˚ V ü ≤ + |ü s TT‘√\TqT ≈£ L &Ü
uÛÒ~+#·˝Òø£b˛j·÷sTT. bÕ|ü|ü⁄ |üqT\T #˚ùdyê] |üqT\T m+‘·es¡≈£î
kÕ>∑T‘êsTT! nì |òTü q ã\T&Óq’ ;ÛeTT&ÉT y˚T˝§ÿì düsêŒ\qT ˇø£ÿkÕ]>±
ø±fi¯fl‘√ $~*à ø£]|æ+∫q kÕs¡~Ûì eTT≈£îÿ˝À+∫ s¡ø£Ô+ø±πs≥T¢
ˇø£ÿ>∑T<äT›>∑T<ë›&ÉT. <Óã“≈£î yê&ÉT H˚\MT<ä |ü&ç ÁbÕD≤\T e~˝≤&ÉT.
eTs√ s√E me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü <äTs√´<Ûqä T&ÉT nqï+˝À $wü+
ø£*|æ ô|{Ϻ+#ê&ÉT. j·TTj·TT‘·T‡&ÉT á $wüj·÷ìï ;ÛeTT&çøÏ #ÓbÕŒ&ÉT.
ø±ì $q≈£î+&Ü á $cÕHêïìï ‹Hêï&ÉT ;ÛeTT&ÉT. n~ neTè‘êqï+˝≤>±
#·ø£ÿ>± Js¡íyÓTÆb˛sTT+~. Ç˝≤ <äTs√´<ÛäqT&ÉT #˚dæq m>∑TZ\˙ï
e´s¡y∆ TÓ bÆ ˛j·÷sTT. n‘·ìøπ dæ>T∑ yZ d˚ +æ ~. bÕ+&ÉT\+<ä]ø° yÓTT‘·+Ô >± m˝≤
n|üø±s¡+ #˚<ë›e÷ nì Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT <äTs√´<ÛäqT&ÉT.
;Ûwàü ìjÓ÷>∑+ #˚‘· |æ\\ ¢ +‘ê ø£è|ü Á<√D≤#ês¡T´\ e<ä› $\T$<ä´
H˚s¡TÃø√kÕ>±s¡T.
Ç<ä+‘ê $ì »qy˚T»j·TT&ÉT yÓX’ +¯ bÕj·TqT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªø£è|ü⁄&ÉT Á<√DT&ÉT nH˚ dürÿs¡TÔ\ »qà Á|üø±s¡+, yês¡T e∫Ã
øös¡e⁄\≈£î >∑Ts¡Te⁄˝…’q $<Ûä+ ‘Ó*j·TC…|üŒ+&çµµ.
ø£èbÕ#ês¡T´\ »qàeè‘êÔ+‘·+
>ö‘· e TT&É H ˚ Á|ü d æ < ä ∆ eTTìøÏ X¯ s ¡ < ä « +‘· T &É H ˚
eTVü‰‘·Tà&ÉT<äsTT+#ê&ÉT. n‘·qT y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚jT· ≈£î+&Ü n‹ |òTü §s¡
‘·|üdüT‡ e\¢ <ÛäqTπs«<ëìï kÕ~Û+#ê&ÉT.
Ç+Á<äT&çøÏ uÛÑj·T+ ø£*–+~. Äj·Tq ‘·|üdüT‡qT #Ós¡#·&ÜìøÏ
261
»\|ü~ nH˚ ‘·s¡TDÏì |ü+|æ+#ê&ÉT. Ä n+<ë\ uÛÑ]DqT #·÷∫
ø±eTX¯sê\‘√ <ä>T∑ &∆ q’Ó X¯s<¡ «ä +‘·T&ÉT yÓTeÆ T]#ê&ÉT. ÄyÓT ø£{≤πøøå D
å£ eTT\
|ü≥¢ sê>∑ |üs¡eX¯ó&Éj˚T´dü]øÏ n‘·ìøÏ Ms¡´ düÿ\qeTsTT+~. Ç~ ‘Ó*dæ
X¯s<¡ «ä +‘·T&ÉT Ä ÄÁX¯eT+ e~* eTs√ #√{ÏøÏ yÓ[¢ ‘·|dü Tü ‡ ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
Ä Ms¡´+ ˇø£ neTTà\ bı~˝À ¬s+&ÉT uÛ≤>±\T>± |ü&ç+~. n+<äT˝À+∫
ˇø£ ø=&ÉT≈£î, ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T |ü⁄{≤ºsT¡ . ˇø£Hê&ÉT X¯+‘·qT&ÉT y˚≥ø¬ e’ ∫Ãq|ü⁄&ÉT
n‘·ì ùdHê#·s¡T&ÉT X¯s¡düÔ+uÛÑ+˝À ñ+&˚ ø=&ÉT≈£îqT,≈£L‘·T]ì, Ä
düMT|ü+˝Àì X¯s# ¡ ê|ü ø£ècÕíõHê\T #·÷∫ Çe˙ï mes√ <Ûqä Tπs«<ä $<äT&Óq’
$Á|ü⁄ìeì ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. X¯+‘·qT&çøÏ #·÷bÕ&ÉT. X¯+‘·qT&ÉT Ä _&É\ ¶ qT
rdüTø=ì ø£èbÕj·T‘·Ô∫‘·TÔ&Ó’ ô|+#·&É+ e\¢ ø£è|ü⁄&Éì, ø£è|æj·Tì ù|s¡T¢
e#êÃsTT.
X¯s¡<ä«+‘·T&çøÏ á $wüj·T+ ‘Ó*dæ+~. n‘·qT X¯+‘·qT&ç <ä>∑Z]øÏ
e∫à ªªMfi¯ófl Hê _&É\ ¶ Tµµ nì ‘Ó*|æ n‘·´qT|üeTT&Ó’ ø£è|ü⁄ìøÏ ñ|üqj·Tq+
#˚XÊ&ÉT.
X¯s¡<ä«+‘·T&ÉT ñ<ë‘êÔ‘·Tà&Ó’ ø£è|ü⁄ì#˚‘· y˚<ë\T #·~$+#ê&ÉT.
Ä‘·àC≤„q+ ø£*–+#ê&ÉT. <ÛäqTπs«<ëìï ‘êH˚ H˚]Œ+#ê&ÉT. n˝≤+{Ï
ø£ è bÕ#ês¡ T ´ì sê$+∫ ;Û w ü ß à&É T n‹ uÛ Ñ ø Ï Ô ‘ √ |ü P õ+∫ ªªHê
eTqTeT\ø£+<ä]øÏ $\T $<ä´ H˚]Œ+#·+&çµµ nì ø√s¡T≈£îHêï&ÉT.
ø£èbÕ#ês¡T´ì •ø£åDe\¢ bÕ+&Ée <Ûës¡ÔsêÁwüߺ\T dü$X‚wü+>±
<Ûqä Tπs«<ëìï H˚sT¡ Ã≈£îHêïs¡T.
Á<√D≤#ês¡T´\T
ªªyêfi¯fl≈£î Ä#ês¡T´&Ó’q Á<√DTì »qàeè‘êÔ+‘·+ ≈£L&Ü #ÓbÕÔqT
$qTµµ nì »qy˚T»j·TT&ç‘√ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
dü~«qT‘· #·]Á‘·T&Ó’q uÛÑs¡<ë«» eTT˙X¯«s¡T&ÉT »>∑<ä«+<äT«&Ó’
>∑+>±<ë«s¡+˝À ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü HÔ êï&ÉT. Ä eTTì ˇø£s√E n_Ûùw#·q+ ø√dü+
261
 >∑+>±q~øÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É |òüTè‘ê∫ nH˚ n|ü‡s¡dü kÕïq+ #˚dü÷Ô ñ+~.
>±*øÏ ÄyÓT eÁkÕÔ\T ‘=*>±sTT. eTTìøÏ eTqdüT‡ #·*+∫+~. n‘·ìøÏ
Ms¡´düâ\qeTsTT+~. á Msê´ìï rdüTø=ì e∫Ã Ä eTTì ˇø£ Á<√D+˝À
ô|{Ϻ ñ+#ê&ÉT. Ç˝≤ ≈£î+&É˝À ñ+∫q Ms¡´+ e\¢ |ü⁄≥º&+É #˚‘· n‘·ìøÏ
Á<√DT&Éì ù|s¡T e∫Ã+~. n‘·&ÉT X¯óÁ≈£îì n+X¯‘√ »ìà+#ê&ÉT.
Ç˝≤π> uÛÑs¡<ë«» düKT&Ó’q |üèwü‘·T&ÉH˚ bÕ+#ê\|ü‹ eTVü‰|òüT§s¡
‘·|üdüT‡ #˚dü÷Ô ˇø£Hê&ÉT ‘·q düMT|ü+˝À |üP\T ø√düT≈£î+≥÷ $H√<ä+>±
dü+#·]düTÔqï y˚Tqø£ nH˚ n|ü‡s¡düqT #·÷#ê&ÉT. eT<äqsê>∑+ e\¢ n‘·ì
sπ ‘·dÿü +<äeTsTT+~. <ëìì ‘·q bÕ<ä+‘√ ‘=πøÿdü]øÏ Á<äT|ü<Tä &ÉH˚ ø=&ÉT≈£î
»ìà+#ê&ÉT. eTs¡T<äX+¯ ˝À |ü⁄{Ïqº Ä ø=&ÉT≈£îqT uÛsÑ <¡ ë«C≤ÁX¯eT+˝À ô|{Ϻ
|üèwü‘T· &ÉT yÓ[flb˛sTT bÕ+#ê\<˚X+¯ ˝À sê»´+ #˚jT· kÕ>±&ÉT. Á<äT|ü<Tä &ÉT
Á<√DTì‘√ y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚dæ $\T$<ä´qT ≈£L&Ü H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT.
eèwü‘·Tì |üs√ø£å+˝À bÕ+#ê\ <˚XÊìøÏ n_Ûwæ≈£îÔ&Éj·÷´&ÉT. Á<√DT&ÉT
n–ïy˚Xó¯ &ÉH˚ eTVü‰eTTì <ä>sZ∑ ¡ <Ûqä T]«<ë´ bÕs¡+>∑‘T· &Ó’ Äj·Tq nqTÁ>∑V≤ü +
e\¢ Äπ>ïj·÷ÁdüÔ+ yÓTT<ä\Tø=ì nH˚ø£ ~e´u≤D≤\T dü+bÕ~+#ê&ÉT.
uÛÑs¡<ë«» ìjÓ÷>∑+‘√ |ü⁄Á‘·˝≤uÛ≤s¡ú+ ø£è|ü⁄ì #Ó˝…¢˝…’q ø£è|æ nH˚ ÄyÓTqT
|ü ] Dj· T e÷&Ü&É T . ÄyÓ T e\¢ Á<√DTìøÏ nX¯ « ‘êú e T nH˚
|ü⁄Á‘·T&ÉT<äsTT+#ê&ÉT.
»eT<ä–ï |ü⁄Á‘·T&Óq’ |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT $Á|ü⁄\≈£î m|ü⁄Œ&É÷ <ëHê\T
#˚d÷ü +Ô {≤&Éì $ì $‘êÔù|ø£‘å √ Á<√DT&ÉT Äj·Tq <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fl&ÉT. ˝Àø√‘·sÔ ¡
uÛÑ÷]ø£s¡Tà&ÉT, ìs¡à\#·]‘·T&ÉT nsTTq uÛ≤s¡Ze⁄&ÉT eTùV≤+Á<ë#·\+˝À
‘·|üdüT‡ #˚düTÔHêï&ÉT. Äj·TqqT #·÷∫ Á<√DT&ÉT dü~«qj·T+‘√ ªªH˚qT
uÛ≤s¡<ë«E&ÉqT. Á<√DT&ÉT Hêù|s¡T. ˙ <ä>∑Z]øÏ <ëq+ ø√dü+ e#êÃqTµµ
nHêï&ÉT. <ëìøÏ |üs¡X¯ósêeTT&ç≥¢Hêï&ÉT.
ªªHê <ä>∑Zs¡Tqï <ÛäqeT+‘ê $Á|ü⁄\≈£î <ëq+>± Ç#˚ÃXÊqT.
262
uÛÑ÷eT+&É˝≤qï+‘·≥˙ ø£X¯´|ü⁄&çøÏ Ç#˚ÃXÊqT. Çø£ nÁdüÔX¯ÁkÕÔ\T e÷Á‘·+
$T–* ñHêïsTT. ˙≈£î ø±e\dæq$ ÇkÕÔqT. n&ÉT>∑Tµµ
ªª<ÛäqeTT\˝À n‘·T´‘·ÔeT <ÛäqeTT\T ~yê´ÁkÕÔ\T, yê{Ïì
dü+‘√wü+>± rdüTø=ì ø£è‘·ø£è‘·T´&ç qe⁄‘êqTµµ.
Ç˝≤ #Ó|æŒ |üs¡X¯ósêeTT&ç #˚‘· ~yê´ÁdüÔ Á|üjÓ÷>∑ s¡Vü≤dü´
eT+Á‘ê\T #Ó|æŒ+#·Tø=ì <ÛäqT]«<ä´ quÛÑ´dæ+∫ <Ûäq+ ø√dü+ ‘·q u≤\´
düKT&Ó’q Á<äT|ü<äTì <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT Á<√DT&ÉT.
u≤\´ ùdïVæ≤‘·T&Óq’ Á<äT|ü<Tä ì Á<√DT&ÉT <Ûqä + ø√dü+ n]ú+#ê&ÉT.
ªªH˚qT Á<√DT&çì ˙ u≤\´ düKT&çì düVü‰<Ûë´j·TT&çì. qqTï ‘Ó\TdüT
ø£<ëµµ nì Áù|eT>± n&ç>±&ÉT.
Ä |ü\T≈£î\T $ì Á<äT|ü<äT&ÉT düVæ≤+#·ø£ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªn+‘·sê\T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü e÷{≤¢&ÉT‘·THêïe⁄. ù|<ä $Á|ü⁄\≈£î
<Ûës¡TD°Xó¯ \≈£î düK´e÷? Ç˝≤+{Ï e÷≥\T e÷{≤¢&øÉ £ yÓ[flb˛. ˙˝≤+{Ï
kÕe÷qT´&É T Hê≈£ î ùdïVæ ≤ ‘· T &Ü? <Û ä q e+‘· T \≈£ î , <ä ] Á<ä T \≈£ î ,
Á|üXÊ+‘·T\≈£î, Á≈£Ls¡T\≈£î, dü»®qT\≈£î, <äTs¡®qT\≈£î düK´+ m˝≤
ø£\T>∑T‘·T+~? düeTo\ Áe‘·+ ø£\yê]øÏ, düeT <Ûäqe+‘·T\≈£î,
düeTdüT#ê]Á‘·T\≈£î e÷Á‘·+ düK´+, $yêVü≤+ dü+uÛÑ$kÕÔsTT. sêE\≈£î
ø±s¡´eXÊq $TÁ‘ê$TÁ‘· dü+ã+<Ûë\T ø£\T>∑T‘·T+{≤sTT. e÷˝≤+{Ï
sêE\≈£î MT˝≤+{Ï ù|<äyê]‘√ ø±s¡´ ø±s¡DyÓTÆq dü+ã+<Ûä+ m|üŒ{Ïø°
ø£\>∑<Tä .
Ç˝≤ ◊X¯«s¡´ >∑s¡«+‘√ Á<äT|ü<äT&ÉT Á<√DTì ‘·÷\Hê&Ü&ÉT.
Á<√DT&ÉT nee÷q uÛ≤s¡+‘√ @+ #Ój÷· ´˝À ‘√#·ø£ |ü⁄Á‘· ø£fiÁ¯ ‘ê–ïôVAÁ‘·
•wü ´ >∑ D eTT\‘√ yê´|æ Ô |ü ⁄ sêìøÏ e#êÃ&É T . n|ü ⁄ Œ&É T Ä |ü ⁄ s¡
ãVæ≤s¡+>∑D+˝À <Ûäè‘·sêÁwüºbÕ+&ÉT q+<äqT \+<äs¡T ã+‹ Ä≥ y˚&ÉTø£‘√
Ä&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. Ä ø±+#·q ø£+<äTø£+ ˇø£ q÷‹˝À |ü&ç+~. ˙{Ï˝Àì
262
‘ês¡ ø £ Á|ü ‹ _+ãy˚ T yÓ ÷ nqï≥T¢ n~ yÓ \ T>∑ T ‘· ÷ ñ+fÒ
sê»≈£îe÷s¡T\+<äs÷¡ <ëìï m˝≤ rdüTø√yê˝À ‘Ó*j·Tø£ ‹ø£eTø£ |ü&ܶsT¡ .
HêHê$<Ûä X¯s¡X¯s¡<ÛäT\‘√ ñqï‘· #ê|ü<Ûäs¡T&Ó’q Á<√DT&ÉT Ä
u≤\≈£î\qT #·÷&ÉqTe∫à $wüj·TeT+‘ê ‘Ó\TdüTø=ì s껑·qj·TT\‘√
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMTs¡T uÛÑs¡‘·≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻqyês¡T uÛ≤düTs¡ X¯ÁdüÔ eTVü‰ÁdüÔ
$<ä´\˝À Á|üdæ<äT∆&Ó’ |üs¡>∑T >ö‘·$T •wüß´\T MTs¡T. Ç˝≤+{Ï yê]øÏ
<äTwüÿs¡+>± q÷‹˝À |ü&çq ø±+#·q ø£+<äTø±ìï rdüTø√˝Òø£ ˇ+&=s¡T\
yÓTT>∑+ #·÷∫ qe⁄«‘·÷ ñ+fÒ @+ ˝≤uÛ+Ñ ? Bìï u≤D|üs+¡ |üs‘¡ √ rkÕÔqT
#·÷&É+&ç. á $<ä´ eT¬se«]øÏ ‘Ó*j·T<äT.µµ
á $<Ûä+>± #Ó|æŒ Á<√DT&=ø£ u≤D+ n_ÛeT+Á‹+∫ <äèwæºeTèwæº
kÂwü˜e+‘√ Ä ø£+<äTø£+ Hê≥y˚dæ <ëìøÏ eTs√ u≤D+ CÀ&ç+∫ es¡dü>±
u≤D≤\ ‘ê&ÉT ù|ì <ëìì rdæ Ç#êÃ&ÉT. <ëìì #·÷∫ sê»≈£îe÷s¡T\+‘ê
$dæà‘·T\j·÷´s¡T.
Á<√DTì ;Ûwßü à&ç <ä>]Z∑ øÏ rdüT≈£îyÓfi≤fls¡T. $wüjT· eT+‘ê ;Ûwßü à&çøÏ
#ÓbÕŒs¡T. ;Ûwüßà&ÉT Á<√DTì yÓ’|ü⁄ #·÷#ê&ÉT.
n‘·&ÉT n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&˚ ‘·\ HÓ]ùd ej·TdüT‡˝À ñHêï&ÉT.
X¯sêdüq>∑Ts¡T&ÉT, uÛÑ÷]dü‘·T«&ÉT, ndæ‘· ø£èXÊ+>∑T&ÉT, >∑TD√<들dæ‘·T&ÉT
nsTTq Á<√DTì >∑T]+∫ $ìqfÒ¢ #·÷∫ |üs¡eTÁ|”‹‘√`
ªªmø£ÿ&ç qT+∫ e#êÃe⁄? Çø£ÿ&É mø£ÿ&É ñ+&Ü\ì ˙≈£î, Çwü+º ?
dü<ä«+~‘ê #Ó|ü⁄Œµµ nì n&ç>±&ÉT.
Á<√DT&ç≥H¢ êï&ÉT:
H˚qT n–ïy˚X¯ó&ÉH˚ eTTì <ä>∑Zs¡ ÁãVü≤à#·sê´ÁX¯eT+ bÕ{Ï+∫
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚dæ <Ûqä Tπs«<ä+ nuÛ´Ñ dæ+#êqT. Ä düeTj·T+˝À bÕ+#ê\
|ü‹jÓTÆ q |üèwü‘T· ì |ü⁄Á‘·T&ÉT Á<äT|ü<Tä &ÉH˚ yê&ÉT HêøÏwdºü Kü T&Ó’ nìï $<ä´\T
263
H˚sêÃ&ÉT. Ä düeTj·T+˝À ªH˚qT bÕ+#ê\ sêC≤´ìøÏ sê»sTTqyê&ÉT Hê
e<ä≈› î£ sê. Hê sê»´uÛÀ>±\T ˙e⁄ nqTuÛ$Ñ +#·&ÜìøÏ ns¡TΩ&É$µ nì qqTï
ÁbÕ]ú+∫ yÓfi≤fl&ÉT. eèwü‘·Tì |üs√ø£å+˝À Ä <˚XÊìøÏ sê»sTTj·TTqï H˚qT
>∑T]ìj·TT≈£îÔ&çHÓ’ >ö‘·$Tì ô|[flj·÷&ç nX¯«‘êúeT nH˚ ù|s¡T>∑\ á
≈£îe÷s¡Tì bı+<ëqT. <Ûäq+ ˝Òq+<äTe\¢ ≈£î≥T+ã uÛÑs¡D+˝À
ndüeTs¡T∆&Éj·÷´qT. sêE\ <ä>∑Z]øÏ yÓ[¢ n&ÉT>∑T<ëeT+fÒ eTqdüT ˝Ò<äT.
<Ûäqe+‘·T˝…’q u≤\Ts¡T dü+‘√wü+>± ì‘·´+ bÕ\T ‘ê>∑T‘·T+fÒ M&ÉT
u≤\´+˝À Hê≈£L bÕ\T ø±yê\ì @&˚Ãyê&ÉT. <ëìì #·÷∫ ª<ë]Á<ä´+
ø£+f… ø£w+ºü eTs=ø£{˝ Ï <Ò Tä µ nì uÛ≤$+∫ Hê u≤\ düKT&Óq’ Á<äT|ü<Tä ìe<ä≈› î£
yÓfi≤flqT. n‘·qT sê»´+ Çe«ø£b˛‘˚ b˛j·÷&ÉT. ø£˙dü+ Hê ≈£îÁs¡yê&ÉT
bÕ\T ‘ê>∑&É+ø√dü+ Hê\T>∑T bÕ&ç <ä÷&É\HÓ’Hê Çe«ø£b˛‘ê&Ü nì
Ä˝À∫+#êqT. Ç˝≤ nqTø=ì Á<äT|ü<äT&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl qqTï >∑T]+∫
#Ó|ü⁄Œ≈£î+fÒ n‘·&ÉT <ÛäqeT<ä+‘√ sê»´eT<ä+‘√ ø£qTï$TqTï >±qø£ ªH˚qT
sêEqT. ˙e⁄ ù|<ä $Á|ü⁄&ç$ Hê≈£î ˙≈£î mø£ÿ&ç düK´+ nì #Ó|üŒ>±
yêì#˚‘· nee÷ì‘·T&ÉHÓ’ e#êÃqTµ nì Á<√DT&ÉT ‘·q eè‘êÔ+‘·eT+‘ê
#ÓbÕŒ&ÉT.
Ç<ä+‘ê $ì ;Ûwßü à&ÉT yÓ<Tä ø£uÀsTTq r>∑ ø±fi¯fl≈£î ‘·–*+~ nì
bı+–b˛sTT Á<√DTì n;Ûwüº |üPC≤<Ûäq <Ûëq´ $<ÛëqeTT\‘√ dü+‘√wü
ô|{≤º&ÉT. n+‘˚ø±≈£î+&Ü eTqTeT\ q+<ä]ì #·÷|æ ªªMfi¯fl+<ä]˙
d”«ø£]+∫ $<ä´\T H˚]Œ+#·T. X¯sêdüq $<ä´\˙ï #·ø£ÿ>± ‘Ó\T|ü⁄. ˙‘√
|üs¡X¯ósêeTT&ÉT ≈£L&Ü düe÷q+ ø±<äì $HêïeTT. <ÛäqT]«<ä´˝À, qj·T
HÓ|’ ⁄ü D≤´\˝À, uÛ÷Ñ ] |üsêÁø£eT >∑s«¡ dü+|ü<˝
ä À ìqTï $T+∫qyês¡T ˝ÒsT¡ µµ
nì ≈£îe÷s¡T\ q+<ä]ì #·÷|æ Á<√DTìøÏ •wüß´\T>± düeT]Œ+#ê&ÉT.
Á<√DT&ÉT yêfi¯fl+<ä]‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªnÁdüÔ $<ä´\T H˚s¡TÃø=ì Hê≈£î ÇwüºyÓTÆq ˇø£ |üì #Ój·÷´*.
263
MT˝À mes¡T düeTs¡Tú˝À #Ó|üŒ+&çµµ.
á e÷≥≈£î øös¡e⁄\T e÷Á‘·+ |ü\Tø£˝Ò<äT. ªªH˚qT MT ø√]ø£
rs¡TkÕÔqTµµ nHêï&ÉT ns¡Tq® T&ÉT. Ç˝≤ ‘·q Çwü+º rs¡TkÕÔqì e÷≥ Ç∫Ãq
ns¡T®qTì Ä#ês¡T´&ÉT #ê˝≤ ùdïVü≤+ øö>∑*+#·T≈£îHêï&ÉT.
Á<√DT&É T n+<ä ] ø° $\T$<ä ´ H˚ ] Œ+#· k Õ>±&É T . HêHê
<˚XÊ\qT+∫ sê»|ü⁄Á‘·T\+‘ê e∫à yê]‘√ ø£*dæ H˚s¡TÃø√kÕ>±s¡T.
dü÷‘· |ü⁄Á‘·T&Óq’ sê<Ûj
˚ T· T&ÉT <Ûqä T]«<ë´ øöX¯\+‘√ ns¡Tq® T&ç‘√
e÷‘·‡s¡´+ eVæ≤+∫ <äTs√´<Ûqä |üøbå£ Õ‹jÓTÆ ñ+&˚yê&ÉT. qs¡T&ÉT nÁdüXÔ Á¯ düÔ
$<ë´|ü]D‹˝À n~Û≈£î&Ó’ >∑Ts¡T|üPC≤ j·T‘·ï+ #˚dü÷Ô uÛ≤s¡<ë«EìøÏ
dü+Á|”‹ ø£*–+#ê&ÉT.
ns¡Tq® T&ç˝À nX¯«‘êúeT≈£L&Ü eT‘·‡s¡+ ø£*–ñ+&˚yê&ÉT. Nø£{À¢
u≤DÁ|üj÷Ó >∑+ #˚jT· &É+ ns¡Tq® T&çøÏ M\Tø±≈£L&É<ìä uÛ≤$+∫ nX¯«‘êúeT
e+≥yê&ç ì |æ * ∫ ªªm|ü ⁄ Œ&É ÷ qs¡ T &É T øÏ n+<Û ä ø ±s¡ + ˝À nqï+
e&ç+¶ #·e<äT.› µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. yê&ÉT Ä e÷≥qT nqTdü]+#ê&ÉT. ˇø£s√E
sêÁ‹ ns¡T®qT&ÉT uÛÀ»q+ #˚dü÷Ô ñ+fÒ >±*øÏ B|ü+ Ä]b˛sTT+~.
ns¡T®qT&ÉT uÛÀ»q ÁøÏj·÷uÛ≤´dü+ #˚‘· n˝≤π> uÛÀ+#˚XÊ&ÉT. Ç˝≤
<ÛäqT]«<ä´qT ≈£L&Ü nuÛ≤´dü ã\+ e\¢ H˚s¡TÃø=ì nìï yÓTfi¯≈£îe\÷
‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. $&Ée≈£î+&Ü Nø£{À¢ ≈£L&Ü $\T$<ä´qT nuÛ´Ñ dæd÷ü Ô ñ
+fÒ n‘·ì $+{Ï Hê] <Ûä«ìì $ì BÛj·TT≈£îÔ&Ó’q Á<√DT&ÉT dü+‘√wü+‘√
e#êÃ&ÉT. n‘·ì nÁdüÔ $<ë´X¯øÏÔøÏ, Á|æj·T •wü´eè‹ÔøÏ #ê˝≤ yÓT#·TÃø=ì ªª@
<Ûqä Ts¡s› T¡ \÷ ˙ø£+f… n~Û≈î£ \T ø±≈£î+&Ü $\T $<ä´ H˚]ŒkÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
<ä«+<ä« dü+ø°s¡í j·TT<ë∆\T s¡<∏äeTV”≤yêõ yês¡Dj·TT<ë∆\T
ãVüQ$<ÛäeP´Vü≤ uÛÒ<äH√bÕj·÷\T düÁ|üjÓ÷>∑ s¡Vü≤kÕ´‹X¯j·T+>±
ns¡Tq® T&çøÏ H˚]Œ+#ê&ÉT. ªªÇ+‘·{Ï $\T $<ë´ øöX¯\+ mø£ÿ&ÓH’ ê ñ+<ëµµ
nì n+<äs¡÷ bı–&Üs¡T.
264
≈£îe÷s¡T\+<ä]øÏ Á<√DT&ÉT >∑<ëø±s¡Tàø£ ÁbÕkÕdæ‘√ eTs¡≈£î+‘·
X¯ø±Ô´~ $$<Ûëj·TT<ÛäeTT\˝À •ø£åD Ç#êÃ&ÉT. Á<√D≤#ês¡T´&ÉT Á|üdæ~∆
bı+<ë&ÉT.
Væ≤s¡D´<ÛäqT´&ÉH˚ ms¡Tø£\ sêE ø=&ÉT¬ø’q @ø£\e⁄´&ÉH˚ yê&ÉT
<ÛäqT]«<ä´ H˚s¡TÃø√yê\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ Á<√D≤#ês¡T´\ e<ä›≈£î e#êÃ&ÉT.
n|üŒ{Ïπø n‘·qT Á<√D≤#ês¡T´\ Á|üdæ~∆ $ì ñHêï&ÉT. Á<√D≤#ês¡T´&ÉT
n‘·ì‘√ ªª˙e⁄ ms¡Tø£\ yê&ç$. ˙≈£î H˚qT $<ä´ H˚s¡ŒqTµµ nHêï&ÉT.
@ø£\e⁄´&ÉT #ê˝≤ ìsêX¯ #Ó+<ë&ÉT. ªªMTs¡T qqTï •wüß´&ç>± d”«ø£]+#·≈î£ Hêï
$TeTà*ï H˚qT >∑Ts¡Te⁄>±H˚ uÛ≤$kÕÔqT. nqTeT‹+#·+&çµµ nHêï&ÉT.
Á<√DT&ÉT nqT»„ Ç#êÃ&ÉT. @ø£\e⁄´&ÉT ns¡D´+˝À $qj·T+‘√
Á<√DTì s¡÷bÕìï eT{Ϻ‘√ neTsêÃ&ÉT. <ëìøÏ n‹ uÛÑøÏÔ‘√ Á|ü<äøÏåD+ #˚dæ
yÓTT≈£îÿ‘·÷ dü+‘·‘êuÛ≤´dü X¯ø‘ÔÏ √ nÁdüÔ $<ë´ s¡V≤ü kÕ´\T dü+bÕ~+#ê&ÉT.
ˇø£s√E bÕ+&Ée øös¡e⁄\T >∑Ts¡Te⁄ nqT»„‘√ y˚≥ø√dü+ eHêìøÏ
yÓfi≤fls¡T. Ç˝≤ yÓ[fl ns¡D´+˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+fÒ ˇø£ uÛÑ≥Tì ≈£îø£ÿ
‘·|æŒ+#·Tø=ì yÓ[fl @ø£\e⁄´&ÉT düMT|ü+˝À yÓTT]–+~. Ä <Ûä«ì $ì
<ëì eTTU≤q @&ÉT u≤D≤\T ˇπøkÕ] HêfÒ≥T¢ y˚XÊ&ÉT @ø£\e⁄´&ÉT.
ÄX¯ Ã s¡ ´ ø£ s ¡ + >± n‹˝≤|ò ü T e+‘√ n‘· & ˚ d æ q u≤D≤\‘√ Ä ≈£ î ø£ ÿ
≈£îs¡T≈£îe÷s¡T\ <ä>∑Z]øÏ |ü]¬>‹Ô+~. <ëìì #·÷∫ $düàj·T+ #Ó+~ n˝≤
u≤D≤˝Òdæq yê&Óesê nì s√wü+‘√ e#êÃs¡T yêfi¯ófl.
‘˚õ‘· u≤D Vü≤düTÔ&Ó’ <äè&ÛÉBs¡È<˚VüQ&Ó’ ì\∫q @ø£\e⁄´ì #·÷∫
sê»≈£îe÷s¡T\+‘ê ˇø£] eTTK˝§ø£s¡T #·÷#·T≈£îHêïs¡T.
yês¡+‘ê n‘·ì X¯s˝ ¡ ≤|òTü yêìøÏ yÓT∫à ªª˙e⁄ me]$? ˙≈£î mes¡T
$\T$<ä´ H˚]Œ+#ês¡T?µµ nì n&ç>±s¡T.
ªªH˚qT Væ≤s¡D´<ÛäqT´&ÉH˚ ìcÕ<äTì ø=&ÉT≈£îì. Hê ù|s¡T
@ø£\e⁄´&ÉT. H˚qT Á<√DTì •wüß´&çìµµ.
264
 ≈£îs¡T≈£îe÷s¡T\+<äs¡÷ yÓqøÏÿ e∫à Á<√DT&çøÏ $wüj·TeT+‘ê
#ÓbÕŒs¡T. ˇø£Hê&ÉT @ø±+‘·+>± ñqï|ü⁄Œ&ÉT ns¡T®qT&ÉT Á<√DTì‘√ Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ª$\T$<ä´˝À ˙≈£î $T+∫q yês¡T á ˝Àø£+˝ÀH˚ ˝Òq≥T¢ ˙≈£î
H˚]ŒkÕÔqTµ nHêïs¡T. Hê≈£î e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ á Á‹˝Àø±\≈£î n~Û≈î£ &Óq’ •wüß´DÏí
#·÷#êqT. n‘·qT <ÛäqT]«<ë´ øöX¯\+˝À Hêø£+f…, MTø£+f… ˝Àø£+˝À
n~Û≈î£ &ÉT, n‹ã\T&ÉT. z n$T<Ûë´e#·Hê! n‘·qT MT≈£î Á|æjT· •wüß´&É≥µµ
Á<√DT&ÉT n~]|ü&ܶ&TÉ . ªªyê&Óe&√ Hê≈£î ‘Ó©<äT s¡+&ç #·÷<ë›+µµ
nì ns¡ T ® q T&ç ‘ √ u≤≥T ns¡ D ≤´ìøÏ yÓ fi ≤fl&É T . nø£ ÿ &É
nqes¡‘·X¯sêdüHêuÛ≤´dü ìs¡‘·T&ÉsTTq @ø£\e⁄´&ç <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T.
@ø£\e⁄´&ÉTe∫à Á<√DT&ÉTøÏ ÁyÓTTøÏÿ ‘·q düs¡«dü«+ ìy˚~+∫ ªªH˚qT MT
•wüß´DÏ.í $TeTà*ï Äsê~Û+∫ MT Á|ükÕ<ä+ e\¢ $\T$<ä´ H˚sT¡ Ã≈£îHêïqT.µµ
nì #˚‘·T\T yÓTT–∫j·TTqï @ø£\e⁄´&ç‘√ Á<√DT&ç{≤¢ nHêï&ÉT.
ªª˙e⁄ Hê •wüß´&çyÓ’‘˚ e÷≈£î >∑Ts¡T<äøÏåD Çe⁄«µµ
@ø£\e⁄´&ÉT dü+‘√wæ+#ê&ÉT. ªªÇ~ Hê <˚Vü≤+. Ç~ <Ûäq+. Ç~
Hê |ü]»q düeT÷Vü≤+. Çìï{Ï˝À MT≈£î @~ Çwüyº ÷Ó #Ó|Œü +&ç. @ e÷Á‘·+
dü+<˚Væ≤+#·≈£î+&Ü n&É>∑+&çµµ nHêï&ÉT.
ªª˙ ≈£î&ç#˚‹ u§≥qÁy˚\T ø√dæ <äøÏåD>± Çe⁄«. n<˚ HêøÏwüº+µµ
nHêï&ÉT Á<√DT&ÉT.
yÓ+≥H˚ $qj·T+‘√ @ø£\e⁄´&ÉT ‘·q Áy˚\T ø√dæ Ç#êÃ&ÉT. ≈£î&ç#‹˚
u§≥qÁy˚\T ø√dæ Çe«&É+ e\¢ u≤Ddü+<Ûëq ˝≤|òüTe+ b˛>=≥Tº≈£îHêï&ÉT
@ø£\e⁄´&ÉT. bÕs¡Tú&çøÏ eTqkÕÔ|ü+ ‘=\–+~.
ªª˙ ø£+f… n~Ûø£yÓTÆq $\Tø±&ÉT á ˝Àø£+˝À ñ+&É&ÉTµµ nì
ns¡T®qT&çøÏ Á<√DT&ÉT e÷≥ Ç∫à <ëìì ì\u…≥Tº≈£îHêï&ÉT. nsTT‘˚
ne÷j·T≈£î&Ó’q @ø£\e⁄´&ÉT nHê´j·T+>± ã* nj·÷´&ÉT.
265
bÕ+&Ée øös¡e⁄\+<äs¡÷ á $<Ûä+>± Á<√DT&ç e<ä› uÛÑ÷]
X¯ÁdüÔeTVü‰ÁdüÔ$<√´|ü<˚X¯+ bı+<ës¡T. n+<ä]‘√ düe÷q+>± $<√´|ü<˚X¯+
bı+~Hê $<ë´ |ü]ÁX¯eT øöX¯\+˝À ns¡T®qT&ÉT ñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeTT&Éj·÷´&ÉT.
;ÛeTT&ç ã\+, ns¡T®qT&ç ø±s¡Tàø£‘· øöX¯\+ X¯Ss¡>∑TD+
düVæ≤+#·˝Òø£ <Ûäè‘·sêÁwüº düT‘·T\T #ê˝≤ ∫+‹+#·kÕ>±s¡T.
•wüß´\≈£î |üØø£å
‘êqT ‘·j·÷s¡T#˚dæq •wüß´\T m+‘·es¡≈£î <ÛäqT]«<ë´ øöX¯\+
dü+bÕ~+#ês√ ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£îHêï&ÉT Á<√DT&ÉT. ø£èÁ‹eTyÓTqÆ uÛ≤düeTH˚
|üøÏåì ˇø£ eèø£å XÊU≤Á>∑+ MT<ä \ø£å´+>± ñ+#ê&ÉT. <ëìì n+<ä]ø°
#·÷bÕ&ÉT. ªªMT MT <ÛäqTe⁄\˝À u≤D≤\ dü+~Û+∫ H˚qT #Ó|æŒq|ü⁄Œ&ÉT á
|üøÏå ‘·\ ‘Óπ>≥T¢ u≤D+ y˚j·T+&ç. ˇø=ÿø£ÿ]H˚ |ü+|ækÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
eTT+<äT>± <Ûäs¡àsêEqT |æ*#ê&ÉT. ªªá #Ó≥Tº ø=eTà ∫es¡ ñ
+&˚ |üøìåÏ u≤>± #·÷∫ Hê e÷≥\T |üP]Ôø±>±H˚ u≤D+ e<ä\Tµµ nHêï&ÉT.
<Ûäs¡àsêE Á<√DTì e÷≥ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷düTÔHêï&ÉT.
ªª#Ó≥Tº ø=eTà ∫es¡ ñqï |üøåÏ •sêìï #·øÿ£ >± #·÷#êyê <Ûsä à¡ C≤µµ
nHêï&ÉT Á<√DT&ÉT.
ªªu≤>± #·÷#êqTµµ
ªª<Ûäs¡àC≤! á #Ó≥TºqT, qqTï, ˙ k˛<äs¡T\qT #·÷#êyêµµ
ªªÄ |üøÏå‘√u≤≥T $TeTà*ï á eèøå±ìï ≈£L&Ü #·÷düTÔHêïqT
>∑Ts¡Tesê´µµ
ªª<Ûäs¡àsêC≤! ˙ <äèwæº#Ó~]+~. ˙e⁄ <ëìì ø=≥º˝Òe⁄µµ
Ç˝≤π > <ä T s√´<Û ä H ê~ <Û ë s¡ Ô s êÁwü ß º \ qT ;Û e Tùdqq≈£ î \
düVü≤<˚e⁄\qT HêHê <˚XÊ>∑‘·T˝…’q sê»|ü⁄Á‘·T\qT Áø£eT+>± n&ç>±&ÉT
Á<√DT&ÉT. yêfi¯fl+<äs¡÷ <Ûäs¡àsêE #Ó|æŒqfÒ¢ #ÓbÕŒs¡T. n+<ä]˙
eT+<ä*+#ê&ÉT Á<√DT&ÉT. ∫e]øÏ ns¡Tq® TDÏí |æ*#ê&ÉT. yêfi¯flqT n&ç–qfÒ¢
265
n&ç>±&ÉT. ns¡Tq® T&ÉT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|üøÏå •s¡+ dæús¡+>± #·÷düTÔHêïqT. Hê≈£î n~ ‘·|üŒ eTπsB
ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä µµ
ªªnsTT‘˚ >∑T]#·÷∫ ø=≥Tºµµ
>∑Ts¡Te#·q+ $q>±H˚ u≤D+ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT qs¡T&ÉT. |üøåÏ •s¡+
‘Ó–|ü&+ç ~. Ç˝≤ nÁX¯eT+>± ø£èÁ‹eT |üøåÏ ‘·\ ‘Ó>y∑ d˚ qæ ns¡Tq® Tì n#·*‘·
<äèwæºøÏ, >∑T]øÏ Á<√DT&ÉT yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. n‘·ìøÏ <ÛäqTπs«<ä s¡Vü≤kÕ´\T
ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT.
ˇø£s√E sê»≈£îe÷s¡T\‘√ u≤≥T Á<√DT&ÉT >∑+>± kÕïHêìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. eTVü‰ìj·TeT+‘√ kÕïq+ #˚jT· kÕ>±&ÉT. ñqï≥T¢+&ç ˇø£ yÓTTdü*
e∫à Á<√DTDÏí |ü≥Tº≈£î+~. •wüß´\+‘ê u…<ä]b˛j·÷s¡T. <ëì qT+&ç
$&ç | æ + #· T ø√e&ÜìøÏ dü e Ts¡ T ú & Ó ’ H ê ≈£ L &Ü Á<√DT&É T ‘· q qT
$&ç|æ+#·e\dæ+~>± sê»≈£îe÷s¡T\qT |ü⁄s¡e÷sTT+#ê&ÉT. nsTT‘˚
Äj·TqqT m˝≤ $&ç|+æ #ê˝À nø£ÿ&ç sê»≈£îe÷s¡T ˝…e«]ø° ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
eTôVAÁ>∑yÓTÆq Ä yÓTTdü* MT<ä ns¡T®qT&ÉT ◊<äT u≤D≤\ e\¢ yÓTTdü*
eTs¡DÏ+∫+~.
Á<√DT&çøÏ ns¡Tq® T&ç <Ûqä T]«<ë´ øöX¯\+ #·÷∫ eTT#·Ã≥y˚d+æ ~.
‘·q j·T+<äT #·÷|æq n‹ ùdïVü‰ìøÏ uÛÑøÏÔøÏ yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT.
ªªÁ<äT|ü<äT&ç e\¢ Hê≈£î »]–q nee÷HêìøÏ Á|ürø±s¡+
rs¡TÃø√yê\+fÒ ns¡T®qT&˚ düeTs¡Tú&ÉT. ã+<ÛäT düVæ≤‘·+>± Ç‘·ì #˚‘·
Á<äT|ü<äT&ÉT |üsêõ‘·T&Ée⁄‘ê&ÉTµµ nqT≈£îHêï&ÉT. •wüß´&çøÏ nH˚ø£ ~e´
u≤D≤*#êÃ&ÉT.
≈£îe÷sêÁdüÔ $<ë´ dü+<äs¡Ùq+
Ç˝≤ Á<√DT&ÉT $<ä´ H˚]Œq $wüj·÷\qT dü÷‘·T&ÉT XÖqø±~
eTVü‰ eTTqT\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. ≈£îe÷s¡T\ nÁdüÔ X¯ÁdüÔ $<ä´\qT yê´dü
266
>±+π>j·T $<äTs¡ ø£èwü X¯\´X¯≈î£ ì k˛eT<ä‘êÔ<Tä \ düeTø£+å ˝À #·÷|æ+#ê\ì
Á<√DT&ÉT ˇø£ Á|ü<äs¡Ùq @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT.
Á<√DT&ÉT <Ûèä ‘·sêÁwüß&º ‘ç √ Ç˝≤ nHêï&ÉT:
ªª≈£îe÷s¡T\T |òüT§sêÁdüÔ X¯ÁdüÔ $<ä´\˝À #ê˝≤ ì|ü⁄DT\j·÷´s¡T.
düuÛÑ˝À M] $<ë´ HÓ’|ü⁄D≤´ìï MTs¡T MøÏå+#ê*.µµ
ªªn˝≤π>µµ nHêï&ÉT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT. $<äTs¡TDÏí |æ*∫ ªª≈£îe÷s¡T\
nÁdüÔ $<ë´ Á|ü<äs¡Ùq+ »s¡>∑uÀ‘√+~. s¡+>∑+ s¡eT´+>± #˚sTT+#·Tµµ
nHêï&ÉT. $<äTs¡T&ÉT XÊÁdüÔ $Væ≤‘·+>±, s¡+>∑ s¡+>∑ yÓ’uÛÀ>∑+>± HêHê
‘√s¡D≤\‘√, <Ûä«C≤\‘√, ns¡{Ï düú+uÛ≤\‘√, |üP\ e÷\\‘√ #·ø£ÿ>±
Á|ü<äs¡Ùq düú˝≤ìï n\+ø£]+#ê&ÉT. |ü+#ê>∑X¯ó<ä∆ ~q X¯óuÛÑ eTTVüAs¡Ô+˝À
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT >±+<ÛëØ |ü⁄s¡düÿè‘· <˚MX¯‘· |ü]eè‘·T&Ó’ $$<Ûä uÛÑ÷wüD
uÛÑ÷wæ‘·T˝…’q $˝≤dæqT\‘√ e∫à n‹ eTH√Vü≤s¡yÓTÆq Áù|øå±>±s¡+˝À
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
Ä Á|ü < ˚ X ¯ e T+‘ê qj· T Hêq+<ä ø £ s ¡ + >±, yÓ ’ u Û Ñ y √ù|‘· + >±
ø£ì|æ+∫+~. düT‘·T\ $<ë´Á|üMD‘·qT #·÷#˚ ñ<˚›X¯´+‘√ m+‘√
dü+‘√wü+>± ≈£î+r<˚$ sê»düìï~Ûì >±+<Ûë] |üø£ÿq ≈£L#·T+~.
yê] yê] kÕúHê˝À¢ eTVü≤˙j·TT\+‘ê Äd”qT\j·÷´s¡T. yê´dü
|ü⁄s¡düÿè‘·T˝…’q $Á|ü⁄\T, ø£è|üX¯\´X¯≈£îì >±+π>j·T $<äTs¡ kÂeT<ä‘êÔ~
>∑Ts¡Tu≤+<Ûäe $TÁ‘·es¡Z+≈£Ls¡TÃ+~. eT+Á‹kÕeT+‘· eT+&É˝ÒX¯«s¡
düeT÷Vü≤+ nø£ÿ&É #˚]+~. >±j·Tø£ yÓ’‘ê[ø£ Á|ües¡T\T ‘·eT ‘·eT
ìj·T$T‘· kÕúHê\˝À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. ˇø£ÿkÕ]>± uÛÒs¡T\T ÁyÓ÷>±sTT.
nÁdüÔ<äs¡Ùq+ ø√dü+ e∫Ãq nœ\ »q+ Á|üfi¯j·Tø±\ düeTTÁ<ä+˝≤>±
|òüT§wæ+#ês¡T.
Á<√DT&ÉT Á|üy•˚ +#ê&ÉT. X¯óø±¢+ãsêuÛsÑ D
¡ e÷\´qT˝Ò|qü eTT\‘√
HÓ]dæq »≥Tº, MTkÕ\T ø£*–qyê&Ó’ s¡+>∑eT<Ûë´ìøÏ e#êÃ&ÉT. nX¯«‘êúeT
266
Äj·Tq yÓ+≥ ñHêï&ÉT. quÛÀ eT+&É\+˝À dü÷s¡T´ì˝≤>± Á|üø±•düTHÔ êï&ÉT.
Ä#ês¡T´&ÉT Á<√D≤#ês¡T´ì <ä>∑Zπs <Ûäs¡à» Á|üeTTKT˝…’q ≈£îe÷s¡T\T
CÒ´cÕ˜qTÁø£eT+˝À ì\TÃHêïs¡T. Ms¡T s¡ø£Ô#·+<äq+‘√ n\+ø£]+#·Tø=ì
s¡ø£Ôe÷˝≤´+ãs¡<Ûës¡T˝…’ s¡ø£Ô|ü‘êø±\‘√ s¡ø±Ô+‘·˝À#·qT˝…’ Á|ü<äs¡Ùq
düqï<äT\ ∆ j·÷´s¡T.
‘êeTT H˚s¡TÃ≈£îqï $<ä´\qT ≈£îe÷s¡T\T #·÷|ükÕ>±s¡T. ‘·eT
‘·eT Hêe÷+øÏ‘ê˝…’q X¯s¡eTT\qT \ø£å´+MT<ä Á|üjÓ÷–+#ês¡T. nX¯«+,
eT<ä>∑»+, s¡<Ûä+ møÏÿ j·TT<ä∆+ #˚ùd$<ÛëHêìï #·÷bÕs¡T. $$<Ûä
Äj·TT<Ûë\qT Á|üjÓ÷–+#˚ rs¡TqT Á|ü<ä]Ù+#·kÕ>±s¡T. eè<ä∆ sêE\e<ä›
bÕ+&Ée<Ûës¡sÔ êÁwüdº Tü ‘·T\T #ê˝≤ dü+‘√wü+‘√ ‘·eT‘·eT $<ä´\T #·÷bÕs¡T.
»qT\T yê{ÏìyÓT∫Ãbı–&Üs¡T.
;ÛeT<äTs√´<Ûqä \T
nq+‘·ã\|üsêÁø£eTT˝…’q ;ÛeT<äTs√´<ÛäqT\T ñ<ä«<äZ<ëVü≤düTÔ˝…’
eTVü‰eT‘·‡s¡+‘√ @ø£ X¯è+>∑ düeTT‘·TÔ+>∑ XË’˝≤˝≤¢>± Á≈£î<ä∆>∑C≤˝≤¢>±
ˇø£]H=ø£s¡T eTT≥º&ç+#·T≈£îHêïs¡T. >∑<ë øöX¯\+ #·÷bÕs¡T. yêfi¯ófl#˚ùd
j·TT<ë∆ìøÏ uÛ÷Ñ $T<ä<]›ä *¢+~. yêfi¯fl Ms¡Hê<ë\T $TqTïeTT{≤ºsTT. yê[fl<äs› T¡
j·TT<ä∆+ #˚düTÔ+fÒ uÛÑT$˝À bÕ+&Ée øös¡ej·TT<ä∆ |òüT≥º+ Ç˝≤π> ñ
+≥T+<˚yÓ÷ nì|æ+∫+~.
sê»düT‘·T\ $<ë´HÓ’|ü⁄D´ Á|ü<äs¡ÙHêìï >±+<ÛëØ<Ûäè‘·sêÁwüߺ\≈£î
m|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT $<äTs¡T&ÉT $e]+∫ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
;ÛeT<äTs√´<Ûqä T\T j·TT<ä+∆ #˚dTü +Ô fÒ #·÷düTqÔ ï »q+ ˇø=ÿø£ÿ]
|üø£å+ eVæ≤+∫ e÷{≤¢&˚ Áø√<Ûäe#·Hê\T $ì Á<√DT&çøÏ uÛÑj·T+ ø£*–+~.
$<ë´Á|ü<äs¡Ùq ø±kÕÔ j·TT<ä∆s¡+>∑+>± e÷s¡T‘·T+<˚yÓ÷ nì uÛÑj·T+
|ü≥Tº≈î£ +~. nX¯«‘êúeTqT |ü+|æ Ä j·TT<ä∆ Á|ü<sä Ù¡ qqT n+‘·{‘Ï √ Ä|üeTì
#ÓbÕŒ&ÉT.
267
ªªHê Á|æjT· •wüß´&Óq’ ns¡Tq® Tì <Ûqä T]«<ë´ øöX¯˝≤ìï #·÷&É+&çµµ
nì Á|üø£{Ï+#ê&ÉT Á<√DT&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT nø£ÿ&çøÏ e∫Ãì*#ê&ÉT. n‘·qT ã+>±s¡T ø£e#·+
<Ûä]+#ê&ÉT. n‘·ì$ bı&ÉyÓ’q #˚‘·T\T, q\¢ ø£\Te e+{Ï #êj·T. n‘·qT
ñqï‘· #ê|ü+ <Ûä]+∫ edüTÔ+fÒ Ç+Á<ä <ÛäqTdüT‡‘√ ≈£L&çq y˚T|òüT+
˝≤>∑THêï&ÉT. Ç+Á<ë‘·àE&Óq’ qs¡Tì #·÷∫ Á|ü»\T Ç˝≤ e÷{≤¢&TÉ ≈£îHêïs¡T.
ªªÇ‘·H˚ düeTdüÔ nÁdüÔ $<ä´\˝À nÁ>∑>∑DT´&Ó’q ns¡T®qT&ÉT. <Ûäs¡à
$<ÛäT\˝ÀqT nÁ>∑>∑DT´&ÉT. uÛ≤s¡‘·e+X¯eT+‘ê yÓ\T>=+<˚≥T¢ ≈£î+‹
ø£&ÉT|ü⁄q #·\¢>± |ü⁄{Ϻq |òüTquÛÑTE&ç‘·&˚µµ
á e÷≥\T $qï ≈£î+‹ nq+‘· Vü≤s¡¸$kÕÔ]‘· ˝À#·qjÓÆT
sê»≈£îe÷s¡ düeT÷Vü≤+˝À ‘·q ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫ bı+–b˛sTT+~. ÄyÓT≈£î
dü+‘√cÕ‹πsø£+ e\¢ bÕ\T bı+>±sTT. Äq+<äu≤cÕŒ\T sê˝≤sTT.
ns¡Tq® Tì >∑T]+∫q bı>∑&\ ÔÉ T ˇø£ÿkÕ]>± »q düeT÷Vü≤+ qT+∫ yÓ\Te&ç
$TqTïeTT{≤ºsTT. Ä dü<äT› $ì <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT n<ä]|ü&ܶ&ÉT.
ªª@$T{° s¡udÑÛ µü µ nì $<äTs¡TDÏí n&ç>±&ÉT.
ªªuÛ÷Ñ ]uÛTÑ E&Óq’ ns¡Tq® T&ÉT ‘·q nÁdüÔ $<ä´ #·÷|ü&+É ø√dü+ s¡+>∑
Á|üy˚X¯+ #˚XÊ&ÉT. n‘·ìï bı–&˚ »q+ #˚ùd <Ûä«qT*$µµ nì düe÷<Ûëq+
#ÓbÕŒ&ÉT $<äTs¡T&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT eTqdüT˝À dü+‘√wæ+#ê&ÉT. ªª#Óe⁄\T ñqï+<äT≈£î
|ò\
ü + Ç|ü⁄Œ&ÉT nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïqT. bÕ+&ÉTdüT‘·T\ $<ë´X¯≈î£ \ Ô qT >∑T]+∫
$q>∑*>±qT. ≈£î+‹ dü+‘êq+ Hê ≈£î˝≤ìï |ü⁄˙‘·+ #˚ùd X¯øÏÔ ø£\~µµ nì
bı–&Ü&ÉT.
ns¡ T ® q T&É T Á<√D≤#ês¡ T ´ì nqTeT‹‘√ nÁdü Ô ˝ ≤|ò ü T e
yÓ’∫Á‘·´Á|üø±X¯|üs¡T&Éj·÷´&ÉT. n+<äs¡T #·÷düTÔ+&É>± mH√ï $<Ûë\ ‘·q
HÓ’|ü⁄D≤´ìï Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT. Äπ>ïj·TX¯s¡+‘√ n‹ ;Ûø£sê–ï yês¡TD≤ÁdüÔ+˝À
267
»\+, nì\e÷D+‘√ yêj·TTe⁄, y˚T|òü÷ÁdüÔ+‘√ eTVü‰y˚T|òü÷\T
|ü⁄{Ϻ+#ê&ÉT. uÛÑ÷$T u≤D+ y˚dæ uÛÑ÷Á|ü$wüߺ&Ó’, XË’\u≤D+‘√ XË’\s¡÷|ü+
<ë*Ã, n<äèXÊ´ÁdüÔ $<ä´e\¢ n<äèX¯´<˚VQü &Ó,’ Ä ø£D å +˝À ÁVü≤düT«&Ó’ Bs¡TÈ&Ó’
dü÷≈£åîà&Ó’ s¡j·T+>± s¡<∏ä eT<Ûä´>∑‘·T&Ó’ Ç˝≤+{Ï mH√ï n<äT“¤‘ê\qT
Á|ü<ä]Ù+∫ #·÷bÕ&ÉT.
|üs¡T¬>&ÉT‘·÷ ñ+&˚ dæ+Vü≤+, |ü⁄*, esêVü≤+˝≤+{Ï eTè>±\
eTTU≤q ˇø=ÿø£ ÿ u≤D+ #=|ü ⁄ Œq u≤D≤\qT n‹˝≤|ò ü T e+‘√
Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. nÁdüÔ$<ë´ yÓ’∫Á‘·´+‘√ >∑<ëK&ÜZ~$$<Ûëj·TT<Ûä
HÓ’|ü⁄D´+‘√ »qT\≈£î ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#ê&ÉT.
ø£s¡Tí&ÉT nø£ÿ&çøÏ e#êÃ&ÉT. ‘·q $<ë´øöX¯\+ #·÷bÕ\ì
nqT≈£îHêï&ÉT. s¡+>∑<ë«s¡+˝Àì*∫ uÛTÑ »+ #·]#ê&ÉT. »q+ dü+ÁuÛeÑ T+‘√
n≥T #·÷#ês¡T. ø£s¡Tí&ÉT uÛÑT»+ #·]∫q <Ûä«ì |æ&ÉT>∑T bÕ≥T˝≤>±
$ì|æ+∫+~. bÕ+&Ée⁄\T Á<√D≤#ês¡T´&ç <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fls¡T. düTjÓ÷<Ûqä T&ÉT
<ä>∑Z]øÏ n‘·ì ‘·eTTàfi¯fl+‘ê #˚sês¡T. Ä <ë«s¡+yÓ’ù| #·÷&ÉkÕ>±s¡T.
ø£s¡Tí&ÉT #·÷&É&ÜìøÏ ÄX¯Ãs¡´+ ø=*ù|≥T¢ ñHêï&ÉT. n‘·ìøÏ ñ
»®«\yÓTÆq ø£e#·+ ñ+~. düVü≤» ≈£î+&É˝≤\T ñHêïsTT. u≤\
dü÷s¡T´ì˝≤>∑THêï&ÉT. ã+>±s¡T s¡+>∑T n‘·ì~.
ø£sT¡ &í TÉ n+<ä]˙ n<ä*à s¡+>∑ eT<Ûë´ìøÏ e∫à ì*#ê&ÉT. #·T≥÷º
ø£\j·TpXÊ&ÉT. ø£è|ü Á<√D≤#ês¡T´\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT. »\+‘√ ì+&ç
ñqï y˚T|òüT+˝≤>± >∑+;Ûs¡ e<äq+‘√ ns¡T®qTDÏí Äπøå|æ+#ê&ÉT.
ªª˙y˚ #ê˝≤ H˚s¡TŒø±&ÉeqTø√<äT›. M{Ï˝À¢ ø=ìï y˚TeT÷
H˚s¡TÃ≈£îHêïeTT. á $<ä´\˙ï Ms¡T\+‘ê bı–&˚ $<Ûä+>± y˚TeT÷
#·÷|ü>\ ∑ +µµ.
á e÷≥\T $ì »qT\T $düàj·T+ #Ó+<ës¡T. düe´kÕ∫øÏ
ø√|ü+, dæ>∑TZ ø£*>±sTT. <äTs√´<ÛäqT&çøÏ Ä ø£åDí+˝À Á|”‹ ø£*–+~.
268
ø£sT¡ &í TÉ Á<√DTì nqTeT‹ bı+~ ns¡Tq® T&ÉT #·÷|æq nÁdüÔ $<ë´
$X‚cÕ\˙ï nÁX¯eT+>± #·÷|æ+#ê&ÉT. <äTs√´<ÛäqT&ÉT Äj·Tq ‘·eTTàfi¯ófl
ø£s¡Tíì øö–*+#·T≈£îHêïs¡T.
ªªHê‘√ ã<ä∆ düKT&ÉHÓ’ Hê≈£î u≤+<Ûäe⁄\≈£î Væ≤‘·+ #˚dæ Hê
sê»´uÛÀ>±\qT ˙eP ñ|üjÓ÷–+#·Tµµ nHêï&ÉT <äTs√´<ÛäqT&ÉT.
ªªn˝≤π> #˚kÕÔqTµµ nHêï&ÉT ø£sT¡ &í TÉ . Ç˝≤ <äTs√´<Ûqä T&ÉT, ø£sT¡ &í TÉ
ùdïVæ≤‘·T\j·÷´s¡T.
ªªÇø£ÿ&É #˚]q sê»˝Àø£+, ˙e⁄, #·÷düT+Ô &É>± bÕs¡Tìú ‘√ <ä«+<ä«
j·TT<ä∆+ #˚j·÷\ì ñ+~.µµ nHêï&ÉT ø£s¡Tí&ÉT. <Ûës¡ÔsêÁwüߺ\ eT<Ûä´ ñqï
ø£s¡Tíì #·÷∫ ns¡T®qT&ÉT`
ªª|æ\eì ù|s¡+≥+>± düuÛÑ\≈£î e∫à H˚qT j·TT<ä∆+ #˚kÕÔqTµµ
nì ‘·>∑T<äTqe÷à nì |ü\ø£&É+ <äTsêàs¡Z+. ªªH˚HÓ+‘· Ç‘·s¡T˝…+‘· nH˚
$wüjT· y˚T ˙≈£î ‘Ó©<äTµµ nHêï&ÉT.
ø£s¡Tí&ÉT CyêãT #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªH√{Ï yê>∑T&Ó+<äT≈£î @yÓTÆHê düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ>∑*–‘˚
|òüTqì•‘êÁdüÔeTT\‘√ #Ó|ü⁄Œ. á s¡+>∑uÛÑ÷$T nÁdüÔ $XÊs¡<äT\sTTq
yês¡+<ä]ø° Á|üyX˚ j ¯ ÷Ó >∑´y˚T. Mfi¯ófl Á|üy•˚ +|üe#·TÃ. Mfi¯ófl Á|üy•˚ +|ü≈L£ &É<Tä .
nH˚ uÛÒ<ä+ @MT ˝Ò<äTµµ.
Ç˝≤ >∑s«¡ +>± |ü*øÏ <äTs√´<Ûqä Tì nqTeT‹‘√ ø£sT¡ &í TÉ ns¡Tq® Tì‘√
<ä«+<ä« j·TT<ë∆ìøÏ ‘·\|ü&ܶ&ÉT. bÕs¡Tú&ÉT Ä#ês¡T´ì, k˛<äs¡T\qT n&ç–
j·TT>±+‘· ø±˝≤q\Tì˝≤>± Á|ü‹|òüT{Ï+∫ ì*#ê&ÉT.
ø£sêís¡T®q j·TT<ä∆+
ø£ s ¡ T í & É T n\Tø£ ‘ √ bÕs¡ T ú ì MT<ä |ü s ¡ ® H êÁdü Ô + y˚ X Ê&É T .
uÛÑ÷quÛÀ+‘·sê\˙ï Ä JeT÷‘êj·TT<Ûä+ e\¢ Nø£f…Æb˛sTT+~. ns¡T®qTDÏí
Nø£≥T¢ ø£ù|ŒXÊsTT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ç+Á<äT&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡Tìô|’ Ä‘·à<äT´‹ì
268
$dü]Ô +#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À <äTs√´<Ûqä T&ÉT, n‘·ì k˛<äsT¡ \+‘ê ø£sT¡ ìí
|üø£ÿì\u&ܶs¡T. ;ÛwüàÁ<√D ø£è|ü bÕ+&Ée⁄\T bÕs¡Túì |üø£ÿ ì\ã&ܶs¡T.
ø£sêísT¡ q® T\ j·TT<ä+∆ #·÷∫ ≈£î+‹ uÛjÑ T· |ü&+ç ~. |òTü q‘·s¡ X¯se¡ TT\
e\¢ @s¡Œ&ɶ ‹$Ts¡+‘√ ns¡Tq® T&ÉT ø£ì|æ+#·ø£ #ê˝≤ <äT:œ+∫+~. <Ûs’Ó ´¡ +
ø√˝ÀŒsTT eT÷s¡Ã¤uÀsTT+~. $<äTs¡T&ÉT dü+ÁuÛÑeT+‘√ e∫à #·\¢ì ˙s¡T
#·*¢ ÄyÓT eT÷s¡Ã¤<˚πs≥T¢ #˚XÊ&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT nì˝≤ÁdüÔ+ y˚XÊ&ÉT. y˚T|òüT düeT÷Vü≤eT+‘ê
|ü{≤|ü+#·\ nsTT+~. n‘·qT Ä~‘·´ düeT‘˚E&Ó’ yÓ\T>=+<ë&ÉT.
$<äTs¡T&ÉT ªªNø£≥˙¢ ï ‘=\–b˛j·÷sTT #·÷&ÉTµµ nì ≈£î+‹øÏ #·÷|æ+#ê&ÉT.
ÄyÓT dü+‘√wæ+∫+~. n|ü⁄Œ&ÉT nœ\ <ä«+<ä« j·TT<ä∆ düe÷#ês¡ ì|ü⁄DT&Óq’
ø£èbÕ#ês¡T´&ÉT ø£sêís¡T®qT\ eT<Ûä´ì*#ê&ÉT.
ø£sêís¡T®qT\ eT<Ûä´ ì*∫q ø£èbÕ#ês¡T´&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT:
ªª≈£îs¡T≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻq bÕ+&ÉTsêE≈£î ≈£î+‹øÏ á ns¡T®qT&ÉT
|ü⁄Á‘·T&ÉT ` sê»<Ûsä à¡ ã+<ÛTä s¡ #·]‘·T&ÉT. ˙e⁄ Ç‘·ì‘√ j·TT<ä+∆ #˚j÷· \+fÒ
˙ e+X¯+ @<√, ‘·*¢<ä+Á&ÉT˝…es√ #ÓbÕŒ*. ˙eP sê»e+X¯+ yê&çyÓ’‘˚
n|ü⁄Œ&ÉT ˙‘√ Ç‘·qT b˛{≤¢&TÉ ‘ê&ÉTµµ.
‘·q ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT >∑T]+∫ #Ó|üŒ&ÜìøÏ ø£s¡Tí&ÉT dæ>∑TZ|ü&ܶ&ÉT.
‘·\e+#·T≈£îHêï&ÉT. <äTs√´<ÛäqT&ÉT ø£è|ü⁄ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£î\eTT >∑\yê&çøÏ, XÖs¡´+ >∑\yê&çøÏ, n~Ûø£ ùdq >∑\yê&çøÏ
sê»ì ù|s¡T. á eT÷&ÉT s¡ø±\T>±q÷ uÛÑ÷|ü‹ nì ù|s¡T >∑&ç+#·e#·TÃ.
sê»es¡T&Ó’q bÕs¡Túì‘√ sêE>±ì á‘·&ÉT j·TT<ä∆+ #˚j·T>∑÷&É<äì
#Óù|Œ≥¢sTT‘˚ n+‘ê #·÷düTÔ+&É>±H˚ á ø£åDy˚T Ç‘·ìøÏ n+>∑ sê»´$T∫Ã
sêEqT #˚kÕÔqTµµ.
ø£s¡TíìøÏ n+>∑ sê»´+
<äTs√´<ÛäqT&ÉT Ä ø£åDy˚T ;Ûwüà <Ûäè‘·sêÁwüߺ\≈£î #Ó|æŒ yê]
269
nqTeT‹‘√ ø£sT¡ &í øç Ï n+>∑sê»´+ Ç#êÃ&ÉT. ø£sT¡ &í ìç n‘·qT ø±+#·q|”s+¡ƒ
MT<ä ≈£Ls√Ãu…{ºÏ n_Ûw≈æ î£ &Ô ìç #˚XÊ&ÉT. ø£sT¡ &í TÉ eTDÏeT≈£î≥ øπ j·T÷s¡V‰ü sê~
uÛÑ÷wüD uÛÑ÷wæ‘·T&Ó’ düø£\ sê» ∫Vü‰ï\T <Ûä]+#ê&ÉT. |üs¡eT Vü≤s¡¸+‘√
≈£îs¡T|ü‹‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªuÛÑ÷eT+&É\+˝Àì n+<äs¡T sêE\ düeTø£å+˝À Ç˝≤ n‹
kÕeTs¡∆´+ #·÷|æ qqTï eTV”≤X¯óì>± eTVü‰ eTVæ≤e÷ì«‘·Tì>± #˚XÊe⁄,
BìøÏ Á|ü‹>± H˚qT ˙≈£î @$T Çe«>∑\qT? ˙≈£î @~ ÇwüºyÓ÷ #Ó|ü⁄Œµµ
ªªHê≈£î Çwüº+ ˇø£ÿfÒ ø£sêí! Hê‘√ #·ø£ÿ>± ùdïVü≤+ #ÓsTT´µµ.
<äTs√´<ÛäqT&çøÏ m+‘√ Çwüº+ ø£*π>≥≥T¢>± ø£s¡Tí&ÉT n‘·ì
Çwüdº Kü T&ç>± ñ+&É&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. ø=&ÉT≈£î sêC≤´_Ûùwø√‘·‡e+ #·÷∫
ø£s¡Tí&ç ‘·+Á&ç dü÷‘·T&çøÏ dü+‘√wü+‘√ ˇfi¯ófl |ü⁄\ø£]+∫+~. s¡<Ûä+ ~–
ø£s¡Tí&ç <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT. ø£s¡Tí&ÉT |æ‘·è >ös¡e+‘√ dü+ÁuÛÑeT+>± ‘·\e+∫
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. dü÷‘·T&ÉT |ü⁄Á‘·Tì øö–*+#·Tø=ì n+>∑sêC≤´_Ûùwø£+
#˚‘· ÄÁs¡›yÓTÆq •s¡düT‡qT Äq+<ä u≤cÕŒ\‘√ eT∞fl ‘·&çbÕ&ÉT.
<ëìì #·÷∫ ;ÛeTT&ÉT ø£sT¡ &í TÉ dü÷‘·≈î£ \ dü+uÛeÑ ⁄&Éì ‘Ó\TdüTø=ì
qe⁄«‘·÷ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙ ≈£î˝≤ìøÏ ‘·>∑Z≥T¢ s¡<Ûä+ q&ÉT|ü⁄‘·÷ ≈£Ls√Ã≈£î+&Ü sê»
|ü⁄s¡Twüß&Óq’ ns¡Tq® T&ç‘√ j·TT<ä+∆ #˚j÷· \ì e#êÃe⁄. Ç~ ˙≈£î ‘·>T∑ Hê?
n+‘˚ø±<äT j·T»„+˝Àq HÓ’y˚<ë´\T eT+Á‘· |üP]‘·yÓTÆq >∑Ts¡T j·T»e÷ì
uÛÑø£å´eTT\e⁄‘êsTT. ø±ì ≈£îø£ÿ ‹q&ÜìøÏ ns¡ΩyÓTÆqyê? ˙e⁄ ñ‘·ÔeT
ø£åÁ‹j·TT\≈£î jÓ÷>∑´yÓTÆq n+>∑sêC≤´ìï bı+<ä&É+ n˝≤+{Ï<˚.µµ
ø£s¡Tí&ÉT @+ e÷{≤¢&É˝Òø£b˛j·÷&ÉT— ‘Ó\¢uÀj·÷&ÉT. Bs¡È
$XÊ«kÕ\‘√ yê´≈£î*‘· e<äqT&Ó’ Äø±X¯+ yÓ|’ ⁄ü , dü÷s¡T´&ç yÓ|’ ⁄ü <äèwækº Õ]dü÷Ô
ì\TÃHêï&ÉT. Bqdæ‹ú ˝À ñqï ø£sT¡ &í yç |’Ó ⁄ü <äTs√´<Ûqä T&ÉT <ä÷düT≈£îe#êÃ&ÉT.
ªª;Ûe÷! ˙e⁄ Ç˝≤ nq&É+ @+ u≤>∑T˝Ò<äT, ˝Ò&ç ø£&ÉT|ü⁄q |ü⁄*
269
|ü⁄&ÉT+Ô <ë? Ç˝≤+{Ï ~e´ ‘˚»düT‡ ø£\yês¡T n<Ûeä T e+X¯+˝À |ü⁄{≤ºs+¡ fÒ
qeTàX¯ø£´+ø±<äTµµ nì ø√bÕ‹πsø£+‘√ |ü˝≤ÿ&ÉT.
<äTs√´<Ûqä T&ÉT Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªX¯Ss¡T\ »qà düTs¡\ »qà
@s¡T\ »qà ‘Ó\TdüTø√e&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äT. <äBÛ∫ eTVü‰eTTì meTTø£
Ç+Á<ä T &ç eÁC≤j· T T<Û ä e TsTT+~. ¬ s \T¢ bı<ä ˝ À >±+π > j· T T&É ì ,
ø±]Ôπøj·TT&Éì, X¯s¡eD√<䓤e⁄&Éì ù|s¡T>±+∫q ≈£îe÷s¡ kÕ«$T ñ
<äsTT+#ê&ÉT. ø£è|ü⁄&ÉT X¯s¡düÔ+uÛÑ+˝À |ü⁄{≤º&ÉT. ø°]Ô|üs¡T&Ó’q Á<√DT&ÉT
≈£î+uÛ+Ñ ˝À »ìà+#ê&ÉT. m+<äs√ X¯‘Y ø£Áå ‹j·TT\T $Á|ü⁄\ e\¢ »ìà+#ês¡T.
MTMT »Hêà\T e÷Á‘·+ m˝≤+{Ïy√ MT≈£î ‘Ó*j·T<ë? n‘·ìï ˇø£ÿkÕ]
#·÷&É+&ç, ~e´ \ø£åD \øÏå‘·T&Ó’q ø£s¡Tí&ÉT düVü≤»ø£e#· ≈£î+&É˝≤\‘√
XÀ_ÛdTü HÔ êï&ÉT. Ç‘·qT e÷eT÷\T eTìwæ ø±<äT. ‘·q u≤VüQã\+ e\¢ á
n+>∑sêC≤´ìπø ø±<äT düø£\ eTV”≤sêC≤´ìøÏ ns¡TΩ&ÉTµµ.
Ç˝≤ <äTs√´<ÛäqT&ÉT #Ó|üPÔ ñ+&É>± dü÷s¡T´&ÉT ndüÔ$T+#ê&ÉT.
nÁdüÔ Á|ü<äs¡Ùq s¡+>∑+ qT+∫ <äTs√´<ÛäqT&ÉT yÓ\T|ü*øÏ e#êÃ&ÉT. ø£s¡Tíì
‘√&=ÿì ø£s¡B|æø± düVü≤Ádü+‘√ u≤≥T ì»eT+~sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
bÕ+&Ée⁄\T ≈£L&Ü ;Ûwüà Á<√D $<äTs¡ ø£èbÕ#ês¡T´\‘√ ‘·eT ‘·eT
ìyêkÕ\≈£î yÓfi≤fls¡T.
≈£î+‹ ø£s¡Tíì #·÷∫q|ü⁄Œ&˚ nqT≈£î+~. n‘·qT düVü≤»≈£î+&É\
ø£e#ê_ÛsêeTT&ÉT, s¡$ düe÷qT&ÉT. á >∑Ts¡TÔ e\¢ Á|ü<∏äeT |ü⁄Á‘· ùdïVü≤+
|üP]Ô>± ms¡Tø£ø±˝Ò<äT. ÄyÓT Ä˝À#·q˝À |ü&ç+~.
$qT‘· <Û ä q T]«<ë´ $<ä T &É T , |ò ü T qT&É T nsTTq ø£ s ¡ T í ì
düVü‰j·TT&ç>± bı+~ øös¡e $uÛÑT&ÉT ns¡T®qTì e\¢ ø£*–q uÛÑj·T+
‘=\–b˛sTT >∑T+&Ó\ MT<ä #˚‘T· \T y˚dTü ø=ì Vü‰sTT>± ìÁ<äb˛j·÷&ÉT.
>∑Ts¡T<äøD åÏ
‘Ó\¢yê]+~. Á<√D≤#ês¡T´&ÉT düeTj·Tìj·Te÷\˙ï rs¡TÃø=ì
270
•wüß´\qT s¡|æŒ+#·Tø=ì ªMTs¡T Hê≈£î >∑Ts¡T<äøÏåD Çe«+&çµ nHêï&ÉT.
n+<äs¡T yÓTTøÏÿ Äj·Tq m<äT≥ ì*∫ ªªMT≈£î @~ ÇwüºyÓ÷
#Ó|üŒ+&çµµ nì n&ç>±s¡T.
ªªn$y˚ø£ ø±s¡D<ës¡TD…ÆX¯«sê´e*|ü⁄Ô&Ó’q Á<äT|ü<äTH=&ç∫ ô|{Ϻ
rdüT≈£îs¡+&ç. Ç<˚ Hê øÏwüºyÓTÆq >∑Ts¡T<äøÏåDµµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT.
ªªdüπsµµ nì sê»q+<äqT\+<äs¡÷ düeTø£{Ϻ s¡<∏ë˝…øÏÿ ~X¯\T
#Û˚~˝Ò¢≥T¢ >∑]®+∫ ãj·T\T<˚sês¡T. ªªm+<äT≈£î Ä\dü´+, á ø£åDy˚T yÓ[fl
bÕ+#ê\Tì |ü{Ϻ ‘Ó<ë›eTTµµ nì bÕ+#ê\Tì |ü⁄sêìï eTT≥º&ç+#ês¡T.
bÕ+&Ée⁄\T ≈£L&Ü s¡<ë∏ ˝…øÿÏ Á<√DTì yÓqTø£H˚ yÓfi≤fls¡T. ns¡Tq® T&ÉT
>∑Ts¡Te⁄‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªøös¡e⁄\+‘ê ‘·«s¡‘·«s¡>± >∑s¡«+‘√ yÓfi≤fls¡T. Á<äT|ü<ä sêE‘√
XÖs¡´+ #·÷|æ j·TT<ä∆+ #˚j·T&ÜìøÏ yêfi¯flπø+ #˚‘·qe⁄‘·T+~? Ç˝≤+{Ï
#·e≥\≈£î Á<äT|ü<Tä &ÉT |ü≥Tºã&É‘ê&Ü? MT düKT&ÉT n+‘· V”≤qT&Ü? n‘·qT
XÖs√´qï‘·T&ÉT, <Ûqä T]«<ë´ì|ü⁄DT&ÉT.
bÕ+#ê\|ü ⁄ s¡ + Ädü q ïeTsTT+~. n+‘· ≈ £ î eTT+<˚
<äTs√´<Ûäqj·TTj·TT‘·‡ <äTXÊÙdüq $ø£sêí~ <Ûës¡ÔsêÁwüߺ\T qè|ü≈£îe÷s¡
düVæ≤‘·T˝…’ bÕ+#ê\Tì |ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fls¡T.
bÕ+#ê\|ü‹ n*– øös¡e⁄\≈£î ‹|æŒø={≤º&ÉT. X¯s¡ ìø£s¡
düVü≤ÁdüeTT\‘√ n+<ä]˙ Á<äT|ü<äT&ÉT ø£|æŒy˚XÊ&ÉT. n‘·ì q>∑s¡+˝Àì
»qT\+‘ê ndæ e TTdü \ <ä + &Ü<ä T \T rdü T ø=ì øös¡ e uÛ Ñ ≥ T*ï
eT≥Tºô|≥ºHês¡+_Û+#ês¡T. <Ûäè‘·sêÁwüº ≈£îe÷s¡T\T ≈£L&Ü kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘·
Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊs¡T. kÕ+Á<äyÓTÆq u≤D≤\‘√ dü÷s¡´øÏs¡D≤\T ≈£L&Ü
ø£qã&É≈î£ +&˚≥T¢ #˚XÊs¡T. Ä X¯sê\qT eT<Û´ä ˝À yê]+∫ #ê˝≤ ˝≤|òTü e+‘√
|òüT§s¡X¯sê\‘√ Á<äT|ü<äT&ÉT yê]ì u≤~Û+#ê&ÉT. HêHê $<Ûë\T>± u≤D
Á|üj÷Ó >∑+ #˚dqæ Á<äT|ü<ä sêEqT #·÷∫ ≈£îs¡TMs¡T\T uÛj Ñ T· |ü&ܶsT¡ . n‘·ì~
270
ˇø£ÿ<˚Vü≤e÷ |ü~<˚Vü‰˝≤ nì ÁuÛÑeT|ü&ܶs¡T.
bÕ+#ê\Tì u≤Deèwæ º ø Ï ì\Te˝Ò ø £ ≈£ î s¡ T ≈£ î e÷s¡ T \T
≈£îe÷s¡kÕ«$TøÏ uÛÑj·T|ü&ç bÕ]b˛sTTq sêø£ådü ≈£îe÷s¡T\˝≤>± |üs¡T¬>‹Ô
bÕ+&Ée⁄\ e<ä›≈£î e#êÃs¡T.
ns¡T®qT&ÉT Ä#ês¡´ <Ûäs¡àsêE\≈£î qeTdüÿ]+∫ ªªMTs¡T Çø£ÿ&˚
ñ+&É+&ç. á ø£åDy˚T bÕ+#ê\Tì |ü{Ϻ ‘ÓkÕÔqTµµ nì $»è+_Û+∫
dü+s¡+uÛÑ+‘√ ;ÛeTùdqTDÏí ùdHêÁ>∑Eì>± #˚düT≈£îHêï&ÉT. e÷Á<˚j·TT\qT
s¡<∏ä#·Áø£ s¡ø£å≈£î\T>± #˚düT≈£îHêï&ÉT.
bÕ+&Ée⁄\≈£î Á<äT|ü<äTì ùdq≈£î ;Ûø£s¡yÓTÆq j·TT<ä∆+ »]–+~.
;ÛeTT&ÉT >∑<ä rdüTø=ì @qT>∑T\qT qT>∑TqZ T>∑TZ #ÓjT· ´&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
<ës¡ T DyÓ T Æ q ;Û e TTì >∑ < ë|ò ü ÷ ‘êìøÏ Á<ä T |ü < ä T ì nX¯ « ã\+
ø£ø±$ø£˝…’b˛sTT+~. ñÁ>∑T&Ó’q ;ÛeTT&ÉT Á<äT|ü<äTì @qT>∑T*ï, >∑TÁsê*ï,
s¡<ë∏ *ï uÛ>Ñ ï∑ +#˚dæ ù|<ä eTqTwüß\qT #·+|ü&+É <˚ìø£ì >√e⁄\qT ‘√\Tø=ì
>√|ü⁄&ÉT e∫Ãq≥Tº <äT&ÉT¶ø£Ás¡‘√ ùdqqT ‘·s¡TeTT≈£î+≥÷ e#êÃ&ÉT. Çø£
ns¡Tq® T&ÉT $»è+_Û+#ê&ÉT. bÕ+#ê\Tì >∑C≤X¯«X¯Ss¡ìø±j·÷ìï n\Tø£‘√
>±j·T|ü]#ê&ÉT. n‘·ìì #·÷∫ düVæ≤+#·˝Òø£ Á<äT|ü<äTì k˛<äs¡T&Ó’q
dü‘·´õ‘·T&ÉH˚ XÖs√´ù|‘·T&ÉT BÛs¡T&Ó’ s¡uÛÑdü+>± e#êÃ&ÉT. Á<äT|ü<ëqTE&ÉT
Ç˝≤e∫à ns¡T®qT&ç MT<ä e+<ä X¯sê\T Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. yê{Ïqìï{Ïì
qs¡T&ÉT nÁkÕÔ\‘√ q&ÉTeTH˚ ‘·T+#˚XÊ&ÉT. $$<ÛëÁdüÔ ø√$<äT&Óq’ ns¡Tq® T&ÉT
dü‘·´õ‘·T s¡<∏ëìï, kÕs¡~∏ì H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. á Ms¡T&ÉT ns¡T®qTì <Ûë{ÏøÏ
Ä>∑˝Òø£ |üs¡T¬>‹Ô¬øfi≤fl&ÉT. ñqï‘·#ê|ü+ <Ûä]+∫ X¯s¡Á|üjÓ÷>±ìï n‘·´+‘·
y˚>+∑ >± #˚d÷ü Ô n|üsj ¡ T· eTT&ç˝≤>± Á<äT|ü<Tä &ÉT ns¡Tq® T&ç MT~øÏ e#êÃ&ÉT.
ˇø£ yÓ’|ü⁄ bÕ+#ê\ ôd’q´+ eTs√yÓ’|ü⁄ øö+‘˚j·TT\T ;Ûø£s¡yÓTÆq j·TT<ä∆+
#˚XÊs¡T. Çs¡TyÓ’|ü⁄\ yês¡T |üs¡e÷ÁdüÔ $XÊs¡<äT˝Ò, ã\j·TT‘·T˝Ò, Ä ñÁ>∑
s¡Ds¡+>∑+ u≤D≤\‘√ ì+&ç Nø£≥T¢ ≈£îeTà≈£îHêïsTT. |üs¡düŒs¡ j·TT<ä∆+
271
Ä|æ jÓ÷<ÛäT\+‘ê sêÁ‹ nsTT+<˚yÓ÷ nqT≈£îHêïs¡T.
Ä eTVü‰j·TT<ä+∆ ˝À bÕ+#ê\T&ÉT bÕ+&Ée eT<Û´ä eTTDÏí m˝≤¬>H’ ê
|ü&É>={≤º\ì #·÷#ê&ÉT. Ä‘·ì <ÛäqTs¡à<Ûä´+ uÛÑ>∑ïeTj˚T´≥T¢ ˇø£ u≤D+
y˚XÊ&ÉT.yÓ+≥H˚ ns¡T®qT&ÉT ˇø£ ø£‹Ô |ü⁄#·TÃø=ì \+|òæT+#ê&ÉT.
ns¡ T ® q T&É T Á<ä T |ü < ä T ì s¡ < ∏ ä + MT~øÏ \+|ò æ T +∫ n‘· ì ï
|ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. Á<äT|ü<ä ôd’q´+ Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚dæ+~. Ä <Ûä«ì düeTTÁ<ä
<Û«ä ì˝≤ |òTü §wæ+∫+~. Á<äT|ü<Tä &ç >∑s«¡ + nD>±]b˛sTT+~. n‘·ìï s¡<ë∏ ìøÏ
ø£{Ϻ rdüT≈£îe#êÃ&ÉT. ns¡T®qT&ÉT >∑s¡T <äøÏåD>± Á<√D≤#ês¡T´ì <ä>∑Zs¡
ì*bÕ&ÉT.
ªª>∑Ts¡Tesê´! MTs¡T ø√]q≥T¢ Ç‘·ìï rdüT≈£îe#êÃqTµµ nHêï&ÉT.
Á<√DT&ÉT ns¡T®qTì |üsêÁø£e÷ìøÏ |üs¡eTdü+‘√wü+ bı+<ë&ÉT.
Á<äT|ü<äTDÏí #·÷∫ qe⁄«‘·÷`
ªªM¬ s e«s¡ j · T ´, Á<ä T |ü < ä e TVü ‰ sêE˝≤! Ç˝≤ <Ó ’ q ´+>±
|ü≥Tºã&çb˛e\dæ e∫Ã+<ë? nj·T´jÓ÷´ m+‘· ø£w+ºü ! ÄVü‰Vü‰ eTVü‰sê»´
eT<ë+<Ûøä ±s¡eT+‘ê b˛sTT+<ë? Ç+ø£HH’Ó ê y˚TyÓTes¡y÷Ó ‘Ó\TdüTø√e&É+
M\e⁄‘·T+<ë?µµ nì ñ˝≤¢dü+>± |ü*øÏ Á<äT|ü<äTDÏí $&ç∫|ü⁄#êÃ&ÉT.
Á<√D≤#ês¡T´\˝≤+{Ï yê] ø√|ü+ m+‘· ùd|ü⁄+≥T+~?
Á<√DT&ÉT e<ä*q ‘·sê«‘· Á<äT|ü<Tä &ÉT ø√|ü+‘√ á nee÷HêìøÏ
Á|ürø±s¡+ m˝≤ #Ój·÷´˝≤ nì Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT.
<Ûäs¡àsêE≈£î sêC≤´_Ûùwø£+
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT sêC≤´ìøÏ ñ‘·Ôsê~Ûø±]>± me]ï #˚j·÷˝≤ nì
Ä˝À∫+#ê&ÉT. j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT sê»´uÛ≤s¡ <äTs¡+<Ûsä T¡ &Éì ‘Ó\TdüTø=ì ;Ûwàü
$<äTs¡T\‘√ $#ê]+∫ n‘·ìøÏ j·TÚesêC≤´_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT.
q\T>∑Ts¡T ‘·eTTà\T ã*$T‘√ Hê\T>∑T ~≈£îÿ\ yÓ’|ü⁄ yÓ[fl
düs¡«uÛÑ÷‘·\+˝À sê»q+<äqT\ <äs¡Œ+ nD∫ uÛÑ÷] edüTÔsêdüT\T
271
ø=ìe#êÃ&ÉT. <Ûäs¡àsêE j·TÚeq sê»´+ dü+|ü<äe\¢ kÕs¡«uÛÖeTT&ç˝≤
yÓ\T>=+<ë&ÉT.
eT<ä > ∑ C ≤\qT, s¡ < ∏ ä e TT\qT, nX¯ « eTT\qT j· T T<ä ∆ + ˝À
eT≥Tºô|fÒºyê&Éì, >∑<ëj·TT<ä∆+˝À Á|üMDT&Éì ;ÛeTT&ÉT n+<ä]#˚‘·
Á|üX¯+dü\T bı+<ë&ÉT. $\T $<ä´˝≤+{Ï $$<Ûëj·TT<Ûä $<ä´\˝À
ø√$<äT&Éì, ns¡T®qT&çì $T+∫q Ms¡T&ÉT ˝Ò&Éì ù|s¡Te∫Ã+~.
q≈£î\düV≤ü <˚e⁄\T n$T‘· XÖs¡T´˝…’ n‘·T´‘·eÔ T uÛøÑ ‘ÔÏ √ nqï\≈£î $qj·T+>±
ùde#˚dü÷Ô ãVüQø£fi¯\˝À n~Û≈£î˝…’ Á|üø±•+#ê&ÉT.
á $<Ûä+>± bÕ+&ÉT≈£îe÷s¡T\T nbÕs¡ >∑TD≤\‘√ n+<ä]ø°
Äsê<ÛäT´˝…’ Á|üø±•düTÔHêïs¡T. <ÛäqT]«<ä´˝À ns¡T®qT&ÉT dü+bÕ~+∫q
ÁbÕMD´+ n+<ä]yÓT|ü⁄Œq÷ bı+~+~. ô|<ä›\ô|’ n‘·ì≈£îqï >ös¡e+
yÓTT<ä˝…’q$ >∑eTì+∫ uÛ≤s¡<ë«E&ÉT ns¡T®qT&çøÏ ÁãVü≤à•s¡eTH˚
~e´u≤D≤*ï∫à <ëìì Á|üjÓ÷–+#˚ yÓ’q+ ‘Ó*bÕ&ÉT.
ªªBìì n>∑dæÔ nH˚ ~e´ eTT˙+Á<äT&ÉT n–ïy˚X¯ó&ÉH˚ yê&çøÏ
Ç#êÃ&ÉT. Äj·Tq Bìì Hê≈£î Ç#êÃs¡T. ˙e⁄ ‘˚CÀe+&ÉT&ç$, ns¡TΩ&ç$
ø±ã{Ϻ ˙≈£î ÇdüTÔHêïqT. Bìì e÷qe⁄\MT<ä Á|üjÓ÷–+#·e<äT›.
n\Œ‘˚E\ô|’q Á|üjÓ÷–ùdÔ ˝Àø±\H˚ ø±˝ÒÃdüTÔ+~. ìqTï u≤~Û+#˚
e÷qe⁄\T ñ+fÒ n|ü⁄Œ&ÉT Á|üjÓ÷–+#·Tµµ.
uÛ≤s¡<ë«E&ÉT ns¡T®qT&çøÏ ~yê´ÁkÕÔìï Á|ükÕ~+∫ ˙e⁄ ˙ ã+<ÛäT
düeTø£å+˝À Hê≈£î >∑Ts¡T<äøÏåD Çe⁄«. n<˚$T≥+fÒ H˚qT j·TT<ä∆+
#˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT m|ü⁄Œ&É÷ Hê‘√ Á|ü‹j·TT<ä+∆ #ÓjT· ´e<äT.› Ç<˚ Hê >∑Ts¡T<äøD
åÏ .µµ
nHêï&ÉT.
ns¡Tq® T&ÉT ªªn˝≤π>µµ nHêï&ÉT, Ä#ês¡T´ìøÏ qeTdüÿ]+∫ <ëìøÏ
ˇ|ü⁄Œø=Hêï&ÉT.
272
ø£DÏø£ ˙‹
j·TT~Ûwæ˜s¡TìøÏ j·TÚesê»´ |ü{≤º_Ûùwø£+ »s¡>∑&É+, ;Ûe÷s¡®q
q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\ |üsêÁø£eT+ <äTs√´<ÛäqT&çøÏ ø£+≥ø£ÁbÕj·÷\j·÷´sTT.
düVæ≤+#·˝Òø£ b˛sTT ø£s¡í X¯≈£îì <äTXÊÙdüqT\‘√ eT+‘·Hê˝≤&Ü&ÉT.
ªªÄj· T T<Û ä $<ä ´ \˝À ì|ü ⁄ DT\ì, s¡ D X¯ S s¡ T \ì
dü+‘·‘√‘ê‡VüQ\ì, n‘·T´<ä∆‘·T\ì bÕ+&Ée⁄\≈£î H˚qT m|ü⁄Œ&É÷
uÛÑj·T|ü&ÉT‘·T+{≤qT. <ëìøÏ ‘√&ÉT Ç|ü⁄Œ&ÉT sêE <Ûäs¡àsêEqT
j·TTesêE>± #˚XÊs¡T. H˚qT @+ #˚j·÷*? sê»˙‹ m˝≤+{Ï<√ Hê≈£î
‘Ó*j·TCÒjT· +&çµµ nHêï&ÉT.
kÂã\Tì Ä|üÔ eT+Á‹ ø£DÏ≈£î&ÉH˚ yê&ÉTHêï&ÉT. n‘·qT sê»˙‹
≈£îX¯\T&ÉT. ≈£îs¡T≈£î\ e\¢uTÑÛ ìøÏ Çwü+º ø£*>π ≥T¢ n‘·qT e÷{≤¢&kÉ Õ>±&ÉT.
ªªsêE m|ü⁄Œ&É÷ ñ∫‘· <ä+&É $<Ûëq+‘√ <Ûäs¡à+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü
eTVü‰»qT\qT s¡øÏå+∫ eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#·TÃø√yê*. n+<äs¡÷ ‘·eT ‘·eT
<Ûäsêà\T ìs¡«]Ô+#ê*. $TÁ‘·T\qT, X¯Á‘·T\qT sêE nqTXÊdüq+˝À
düeTãT~∆‘√ #·÷&Ü*. ø±sê´ø±sê´\T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü <äTX¯Ã]‘·T&Ó’
nVæ≤‘·T&ÉT>± ñ+fÒ >∑Ts¡Te⁄HÓH’ ê Á|ü»\T ‘Ó\TdüT≈£îH˚˝≤ XÊdæ+#ê*‡+<˚.
@<ÓH’ ê #˚ùd eTT+<äT BÛse¡ T‘·T\‘√ ø£*dæ Ä˝À∫+#ê*. eTT+<äT>± #·øÿ£ >±
$#ê]+∫ #˚ùd ø±s¡´+ @<Ó’Hê $|òü÷‘·+ ˝Ò≈£î+&Ü dü|òü\eTe⁄‘·T+~.
sêE eTè<äTø£s¡àyÓTÆHê Á≈£Ls¡ø£s¡àyÓTÆHê H˚s¡TŒ>±#˚j·÷*.
neT*q eT‹‘√ Ä‘· à ∫ä Á <ä e TT\T nqT´˝… s ¡ T >∑ ≈ £ î +&É ,
nq´∫äÁ<äeTT\T ‘·qT ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ $TÁ‘· dü+|üqTï&Ó’ <˚X¯+, ø±\+
‘Ó\TdüTø=ì Á|üe]Ô+#ê*. X¯Á‘·Te⁄ ã\V”≤qT&Ó‘’ ˚ düT\uÛ+Ñ >± <Óã“ø=≥ºe#·TÃ.
X¯Á‘·Te⁄ eT+∫ ã\e+‘·T&Ó‘’ ˚ düTHêj·÷dü+>± kÕ~Û+#·&+É m˝≤ kÕ<Û´ä +?
<ä ÷ ‘· \ e\¢ |ü s ¡ T \ $wü j · ÷ \qT ‘· q $wü j · ÷ \qT m|ü ⁄ Œ&É ÷
‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ ñ+&Ü*. sêE $Vü‰sêìøÏ, ñ<ë´Hê\≈£î, düuÛÑ\≈£î,
272
rsêú\≈£î, <˚e‘ê >∑èVü‰\≈£î, y˚≥≈£î yÓfi‚¢eTT+<äT düeTÁ>∑+>± XÀ~Û+∫
yÓfi≤fl*. ªMfi¯flqT qeTàe#·TÃ, Mfi¯flqT qeTà≈£L&É<äTµ nH˚ uÛÒ<äy˚T e<äT›.
‘·‘«Ô· ãT~∆‘√ me«]˙ $X¯«dæ+#·≈î£ +&Ü m|ü⁄Œ&É÷ Ä‘·às¡ø±å |üsT¡ &Ó’ ñ+&Ü*
sêE. Ä‘·à s¡øD å£ #˚dTü ≈£îH˚ $<Û+ä >±H˚ eT+Á‘·T\T yÓTT<ä˝q’… yê]ì ≈£L&Ü
s¡øÏå+#·Tø√yê*.
|ü\Te÷s¡T¢ X¯|ü<Ûä+, qeTkÕÿs¡+, q+– q+–>± e÷{≤¢&É&É+,
n‹ $qj·T+ #·÷|æ+#·&É+ Çe˙ï #Ó&ɶ \ø£åD≤\T. <äTs¡®qT&ÉT ‘·q≈£î
ø±e\dæq+‘· es¡≈£î Çwüߺ&ç˝≤>± ñ+&ç ‘·q≈£î ø=+‘· ã\+sê>±H˚
bÕeTT˝≤>± ø±≥Ty˚kÕÔ&ÉT. ø√|ü+>±ì, |æ&ÉT>∑T >±ì, Á|üuÛÑ+»q+ >±ì
eTT+<äT ø=+#Ó+ dü÷#·q ÇkÕÔsTT. m+‘·es¡≈£î X¯Á‘·Te⁄qT eTq+
n<äT|ü⁄˝Àô|≥Tºø√>∑\yÓ÷ n+‘·es¡≈£î #˚‘· ∫øÏÿ+#·Tø=ì ñ+&Ü*.
ø£DÏ≈£î&ÉT Væ≤‘·uÀ<Ûä ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
ªª‘·q≈£î n|üø±s¡+ #˚dæq yê&ÉT n\TŒ&˚ø£<ë nì q$Tà
}s¡≈î£ +&Ésê<äT. ∫qï eTT\¢sTTHê n]ø±\T˝À ~>∑ã&ç‘˚ q&Ée&É+ Çwüyº T˚ .
X¯Á‘·Te⁄ u≤\T&Ó’Hê düπs C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&Ü*‡+<˚. ∫qï ì|ü⁄«s¡e« ô|<ä›
n&É$ì ≈£L&Ü ø±*Ãy˚j·T>∑\<äT. n|üø±]ì q$Tà Vü‰sTT>± ñ+&É&É+
m˝≤ ñ+≥T+<ä+fÒ Bs¡Èeèø£å+ ∫≥º ∫es¡ ø=eTàø=düq ìÁ<äb˛sTTq≥T¢,
kÕeTuÛÒ<ä<ëq <äj·÷<äT\#˚‘· X¯Á‘·Te⁄qT m˝≤¬>’Hê ˝§+>∑ BdüTø√e\dæq
nedüs¡+ ñ+~. n+<äTe\¢ m˝≤¬>’Hê düπs n|üø±s¡ ø±s¡DT˝…’q |üs¡T\qT
ã+<ÛäTe⁄\ì ≈£L&Ü ñù|øÏå+#·≈£î+&Ü Ä‘·à s¡ø£åD ø√dü+ ˝§+>∑BdüTø√µµ
ø£D≈Ï î£ &ç e÷≥\˙ï $ì <äTs√´<Ûqä T&ÉT Ä˝À#·Hê|üsT¡ &Éj÷· ´&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT <Ûäè‘·sêÁwüߺì‘√ @ø±+‘·+>± e÷{≤¢&Ü\ì yÓfi≤fl&ÉT.
<äTs√´<Ûqä T&ç <äT:K+
‘·q <äT:U≤qï+‘ê <äTs√´<ÛäqT&ÉT ‘·+Á&ç <ä>∑Zs¡ yÓfi¯flãT#êÃ&ÉT.
ªªbÕ+&ÉT düT‘·T\T Ms¡T\ì ndü˝Ò H˚qT uÛÑj·T|ü&É‘êqT. Hê
273
uÛÑj·÷ìøÏ ‘√&ÉT ˙e⁄ <Ûäs¡àsêE≈£î ≈£îs¡Teè<äT∆\+<ä]eTT+<äT Á|”‹>±
j· T ÚesêC≤´ìï#êÃe⁄. Bìe\¢ bÂs¡ C≤q|ü < ä T \+‘ê <Û ä s ¡ à sêE
ø£qTs¡≈£îÔ\j·÷´s¡T. ìqTï, ;ÛwüßàDÏí ≈£L&Ü yêfi¯ófl Ä<ä]+#·&É+ ˝Ò<äT.
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ sê»´s¡øD å£ #˚ùd kÕeTs¡´ú + ˝Òìyê&ÉT, ;Ûwßü à&ÉT düeTs¡T&ú H’Ó ê
sê»´uÛ≤s¡ ìs¡«Vü≤D $wüjT· +˝À Á|ü‹»„ #˚jT· &É+ e\¢ bÕ+&Ée CÒ´wüß&˜ q’Ó
j·TT~Ûwæ̃s¡Tìπø sêC≤´_Ûùwø£+ #˚<ë›+. n‘·qT ‘·s¡TDT&Ó’Hê >∑TDeè<äT∆&ÉT,
<Û ä s ¡ à o\T&É T . |ü s êÁø£ e Te+‘· T ˝… ’ q ‘· e TTà\T >∑ \ yê&É T . n‘· q T
sê»´Á|ü‹wü˜‘·T&Ó’‘˚ eè<äT∆\qT ne÷‘·T´\qT ã+<ÛäT$TÁ‘·T\qT
‘=*¢{Ïø£+f… $TøÏÿ*>± |üPC≤s¡TΩ\q+<ä]˙ |üPõkÕÔ&ÉT. |æ‘êeTVüQ&Ó’q
;ÛwüßàDÏí q|ü⁄Á‘·≈£î&Ó’q <Ûäè‘·sêÁwüߺDÏí n‹ uÛÑøÏÔ‘√ #·÷#·T≈£î+{≤&ÉT. BìøÏ
$<äTs¡T&ÉT ≈£L&Ü n+^ø£]kÕÔ&ÉT nì Á|ü»\T nqT≈£î+≥THêïs¡T. Çe˙ï
#Óe⁄\≈£î X¯S˝≤˝≤¢>± >∑T#·TÃ≈£î+≥THêïsTT. Çe˙ï H˚qT $q˝ÒqT.
bÕ+&Ée⁄\T á q>∑s+¡ e<ä* yÓfifl‚ ≥T¢ #Ój÷· ´*. @+ #ÓjT· ´eT+{≤e⁄?µµ
<äTs√´<ÛäqT&ÉT Ç˝≤ |ü*πø dü]øÏ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ø=&ÉT≈£î≈£î
düe÷<Ûë$T#êÃ&ÉT.
ªªsêC…’qyê&ÉT j·TT<ä∆+˝À Ms√∫‘·+>± b˛sê&ç #·ìb˛yê*. ˝Ò<ë
sê»´uÛ≤sêìï |ü⁄Á‘·T\≈£î e<ä* ø=+&É˝À¢ ‘·|üdüT‡ #˚düTø√yê*. n+‘˚>±ì
XÊX¯«‘·+>± dü«s¡ZkÂU≤´\T bı+<ä&É+ kÕ<Ûä´+ ø±<äT. sê»sTTq yê&ÉT
sê»´uÛ≤s¡+ ‘êH˚ #·÷∫ ‘Ó\TdüTø√yê*. H˚qT wü&É+>∑ düVæ≤‘·+>±
y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚XÊqT. ns¡∆XÊÁdüÔ+˝À Á|üMDT&Éqj·÷´qT. ã\eTTHêï
n+>∑ y Ó ’ ø £ \ ´+e\¢ |ü s ¡ e P´Vü ‰ \≈£ î Á|ü ‹ eP´Vü ‰ \T #˚ j · T ˝Ò ì
yê&çqj·÷´qT. ˝Àø£qT‘·T&Óq’ bÕ+&ÉTsêE n‘·T´<ës¡eT‹‘√ n+<ÛTä &çHH’Ó ê
qqTï sêE>± #˚dæ Hê≈£î uÛÑøÏÔ‘√ |üì#˚dü÷Ô á ≈£îs¡Te+X¯uÛ≤sêqï+‘ê
eVæ≤+#ê&ÉT. sêE\qT z&ç+∫ ø£|üŒeTT\T >=ì ‘Ó∫à sTT∫à Hê#˚‘·
j·TC≤„\T #˚sTT+#ê&ÉT. n‘·ìø£+fÒ m≈£îÿe>± >∑TDeTT\˝À >=|üŒyê¬s’
273
»HêìøÏ nqTs¡≈£îÔ˝…’ Á|üø±•+#˚ bÕ+&ÉTsêE ≈£îe÷s¡T\qT @$<Ûä+>±
<ä÷s¡+ #˚düTø√eT+{≤s¡Tµµ á $<Ûä+>± <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT bÕ+&Ée⁄\≈£î Vü‰ì
#Ój·T´˝Òqì #Ó|æŒ <äT:œ+#ê&ÉT.
bÕ+&Ée⁄\qT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT bı>∑&É&É+ #·÷∫ düVæ≤+#·˝Òø£
<äTs√´<Ûqä T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªô|’‘è· ø£yTÓ qÆ \øÏàå ì bÕ+&ÉT uÛ÷Ñ |ü‹ |üPs¡«+ bı+<ä&+É e\¢ n‘·ì
|ü⁄Á‘·T&Ó’q <Ûäs¡àsêE Ç|ü⁄Œ&ÉT bı+<ë&ÉT. <ëìï n‘·ì ‘·qj·TT&ÉT
dü + bÕ~+#· T ≈£ î +{≤&É T . Ç˝≤π > bÕ+&É T e+X¯ + yêπ s sêC≤´ìøÏ
ns¡TΩ\e⁄‘ês¡T. e÷øÏ|ü⁄Œ&ÉT ˝Ò≈£î+fÒ Çø£ e÷ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·T\+‘ê
b˛>=≥Tº≈£î+{≤s¡T. m|ü⁄Œ&É÷ Ç‘·s¡T*ï ùd$dü÷Ô y˚TeTT J$+#·˝ÒeTT.
eTeTà*ï á $<Ûä+>± #˚j·T≈£L&É<äqT≈£îì bÕ+&ÉTsêE MT<ä, bÕ+&ÉT
‘·qj·TT\MT<ä n_Ûe÷Hêìï <äjT· qT ˙ eTqdüT˝ÀøÏ sê˙≈£î. á sê»´+
eTTqT|ü{Ï˝≤>± Ç|üŒ{Ïø° ˙<˚. bÕ+&ÉTsêE sêC…’ ‘·q >∑TD≤\e\¢
Á|üC≤qTsê>∑+ bı+<ë&ÉT. n+<äT#˚‘·H˚ n+<äs¡÷ <Ûäs¡àsêE sêC≤´ìï
ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. Ç~ ‘Ó*ùd H˚qT ì‘·´<ëq düHêàHê\‘√ Á|üøè£ ‹ »Hê\qT
dü+‘√wæ+|üCÒdüTÔ+{≤qT. Á|ü»\ |üø£åbÕ‘·<Û√s¡DÏ b˛j˚T+‘·es¡≈£î ñ
bÕj· T +>± ≈£ î +‹ì, bÕ+&É e ⁄\qT uÛ Ñ è ‘ê´e÷‘· ´ es¡ Z + ‘√u≤≥T
yês¡D≤e‘êìøÏ |ü+|æ<ë›eTT. eTq sê»´+ düTÁ|ü‹wü˜yÓTÆq ‘·sê«‘· yêfi¯ófl
eT∞fl ekÕÔs¡Tµµ
ªª<äTs√´<ÛHä ê! Ç~ m˝≤ kÕ<Û´ä +? Ç~ #ê˝≤ <ës¡TD+. e÷≥\≈£î
u≤>±H˚ ñ+~. bÕ+&Ée⁄\qT @ ø±s¡D+ #Ó|æŒ |ü+|ü&ÜìøÏ M\e⁄‘·T+~?
BìøÏ >±+π>j·T $<äTs¡ Á<√D≤X¯«‘êúeT >ö‘·eTT\T m˝≤ ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤s¡T?
Ç<ä+‘ê nj˚T´ ø±s¡´+ ø±<äTµµ
ªª˙e⁄ nqT»„ ÇùdÔ #ê\T. ;Ûwüßà&ÉT yÓTT<ä˝…’q yês¡+‘ê
ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl≈£î n+<äs÷¡ düe÷qy˚T. nsTTHê yêfi¯fl+‘ê Hêyêfi‚fl.
274
m+<äTø£+fÒ nX¯«‘êúeT Hê≈£î Çwüߺ&ÉT. Á<√DT&çøÏ H˚q+fÒ |ü⁄Á‘·Áù|eT.
ø£èbÕ#ês¡T´&ÉT m|ü⁄Œ&É÷ Hê <ä>∑Zπs ñ+{≤&ÉT. ;Ûwüßà&ÉT eT<Ûä´düTú&ÉT,
n+<äTe\¢ bÕ+&Ée⁄\ |üø£å+ eVæ≤+#·&ÉT. $<äTs¡T&ÉT bÕ+&Ée |üø£åbÕ‹
nsTTHê Hê≈£î nVæ≤‘·+ #Ój·T´&ÉT. n+<äTe\¢ Ç˝≤ #˚dæq+<äTe\¢ @MT
<√wü+ ˝Ò<äT. Hê Vü≤è<äj·T X¯\´+ e\¢ ìÁ<ä|ü≥º&É+ ˝Ò<äT. qqTï m˝≤¬>’Hê
ø±bÕ&ÉTµµ nì m˝≤>√ <Ûäè‘·sêÁwüߺDÏí ˇ|æŒ+#ê&ÉT <äTs√´<ÛäqT&ÉT.
yÓ+≥H˚ eT+Á‘·T\qT |æ*#ê&ÉT ªªbÕ+&Ée⁄\‘√ yês¡D≤e‘·+
>∑T]+∫ >=|üŒ>± e]í+∫ #Ó|üŒ+&ç, yêfi¯fl≈£î Ä Á|ü<˚X¯eT+fÒ #ê˝≤ Çwüº+
ø£\>±*µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
yêfi¯ófl bÕ+&Ée⁄\≈£î yês¡D≤e‘êìï >∑T]+∫ n<äT“¤‘+· >± e]í+∫
#ÓbÕŒs¡T. nø£ÿ&É m|ü⁄Œ&É÷ |üP\‘√, |üfi¯fl‘√ ø£fi¯ø£fi¯˝≤&˚ eHê\THêïj·Tì,
eq »\ πø∞ ø£+<äTø£ eTè>∑j·÷~ $Vü‰sê\≈£î ‘·–q Á|ü<˚XÊ\THêïj·Tì,
eT+∫eT+∫ uÛeÑ Hê\T, $|üDÏ M<ÛTä \T, |ü⁄D´q<äT\T ñqï >=|üŒ|ü⁄s¡eTì
H=øÏÿ eø±ÿDÏ+#ês¡T.
ˇø£ H ê&É T <Û ä è ‘· s êÁwü ß º & É T bÕ+&É e ⁄\qT |æ * |æ + #ê&É T .
bÕ+&ÉTsêEqT ‘·\#·Tø=ì ø£˙ïfi¯ó¢ ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT.
ªªMT Hêqï>±]ø£Hêï m≈£îÿe uÛøÑ ÔÏ MTs¡T #·÷|ædTü HÔ êïs¡T. $TeTà*ï
H˚qT ˇø£ #√{ÏøÏ |ü+|ækÕÔqT. Ç~ MT ÇwüºÁ|üø±s¡y˚T »s¡T>∑T‘·T+<äì
uÛ≤$+#·+&ç. yês¡D≤e‘· q>∑s¡eTqï~ ñ+~. n~ düs¡« düTU≤düŒ<ä+.
MTs¡T, ≈£î+‹, |ü]yês¡ eTVü‰e÷‘·´ uÛÑè‘·´ esêZ\‘√ u≤≥T nø£ÿ&çøÏ
yÓfi¯fl+&ç. á |ü⁄D´kÕúq+˝À Vü‰sTT>± ñ+&É+&ç. ø=+‘·ø±\+ nø£ÿ&˚ ñ
+&ç ‘·sê«‘· eT∞fl Çø£ÿ&çøÏ e<äT›s¡T>±ì.µµ
<Ûèä ‘·sêÁwüßìº e÷≥\T $ì bÕ+&Ée⁄\T >±+<ÛëØ <Ûèä ‘·sêÁwüß\ º ≈£î
ÁyÓTTøÏÿ <äTs√´<ÛäHê<ÛäT\qT Á|æj·T|üPs¡«ø£+>± dü+uÛ≤wæ+∫ ;Ûwüà,
Á<√D≤<äT\≈£î qeTdüÿ]+∫ ô|<ä›\ ByÓq\T bı+~ yês¡D≤e‘êìøÏ
274
ãj·T\T<˚sês¡T.
‘êqT nqT≈£ î qï≥T¢ > ± bÕ+&É e ⁄\T yês¡ D ≤e‘êìøÏ
ãj·T\T<˚πsdü]øÏ <äTs√´<ÛäqT&ÉT bı+–b˛j·÷&ÉT. |ü⁄s√#·qT&ÉH˚ yê&çì
|æ*|æ+∫ s¡Vü≤dü´+>±, Áù|eT>± e÷{≤¢&ç+#ê&ÉT.
ªª|ü⁄s√#·Hê! >∑TD√qï‘·T&Ó’q ≈£îs¡TÁ|üuÛÑT&ÉT n\|òüT‘˚E˝…’q
bÕ+&Ée⁄\T yês¡D≤e‘·eTH˚ |ü⁄s¡+˝À ñ+&ÉeTì |ü+|æ+#ê&ÉT. ˙e⁄
eTT+<äT>± yÓ[flyêfi¯ófl ñ+&É&ÜìøÏ Çfi¯ófl ì]à+#·T. ˙ H˚s¡TŒ #·÷<ë›+.
Hê≈£î |üs¡eT $XÊ«dæ$ ˙y˚ ˇø£ÿ&çy˚. Ç~ nqq´$wüj·TyÓTÆq ø±s¡´+
ø±ã{Ϻ ˙y˚ Bìì #Ój÷· ´*. yêj·TTy˚>+∑ ‘√ yÓfifl‚ >∑TÁsê\T ø£{qºÏ s¡<yä∏ TÓ øÏÿ
á ~qy˚T yÓ[fl yês¡D≤e‘·+˝À ˝≤øå±düs¡®ø£s¡dü $TÁX¯yÓTÆ H˚‹‘√ ø£*|æq
eT{Ï‘º √ ˇø£ uÛeÑ q+ #·øÿ£ >± ì]à+∫, <ëìøÏ düTqï+ ø={Ï+º ∫ ‘·fi‘¯ fi· ‘¯ ê&˚≥T¢
#˚dæ dæ<+∆ä >± ñ+#·T. yêfi¯ófl ø=+‘· ø±\eTT+&ç @eTs¡TbÕ≥T‘√ ñqï|ü⁄&ÉT
Ä >∑èVü≤ <ë«sêìøÏ ì|ü⁄Œô|{Ϻ X¯Á‘·Te⁄\T ìs¡÷à\+ nj˚T´≥≥T¢ #ÓsTT´.
á ø±s¡´dæ~∆ nsTT+<ä+fÒ ˙e\¢ nœ\<ës¡TD° sê»´+ H=ø=ø£ÿ&çπø
<ä≈£îÿ‘·T+~. Ç~ ˙≈£î ≈£L&Ü Çwüºy˚T ø£<ëµµ nì <äTs√´<ÛäqT&ÉT n‘·ìï
|ü+bÕ&ÉT. |ü⁄s√#·qT&ÉT n‹ ‘·«]‘·+>± yÓ[fl <äTs√´<ÛäqT&ÉT #Ó|æŒq≥T¢
˝≤øå±>∑èVü≤+ ì]à+#·kÕ>±&ÉT.
$<äTs√|ü<X˚ +¯
bÕ+&Ée⁄\T yês¡D≤e‘êìøÏ ãj·T\T<˚sês¡T. X¯‘·X¯è+>∑+ qT+∫
Vü≤dæÔ|ü⁄sêìøÏ e#˚Ãdü]øÏ <Ûäs¡àsêE≈£î |ü<äVü‰πsfi¯ófl, ;ÛeTT&çøÏ |ü~ùV≤qT,
ns¡T®qT&çøÏ |ü<ëï\T>∑T, ø£e\\≈£î |ü<äeT÷&ÉT. Mfi¯ófl øös¡e⁄\‘√ ø£*dæ
|ü<äeT÷&˚fi¯ófl nÁdüÔ $<ä´\T H˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T. »q˙ düy˚T‘·+>± Ç|ü⁄Œ&ÉT
yês¡D≤e‘êìøÏ ãj·T\T<˚sês¡T. eTVü‰»edü‘·Ô«+>∑\ nXÊ«\qT |üPìq
s¡<∏ë˝…øÏÿ bÕ+&Ée⁄\T <ÛäqTsê∆s¡T˝…’ Vü≤dæÔ|ü⁄s¡+ qT+∫ yÓfi¯SÔ ñ+fÒ Ä
|ü⁄s¡+˝Àì Á|ü»\+‘ê XÀø£ dü+‘·|üÔ Vü≤è<äj·TT\j·÷´s¡T.
275
ªªá bÕ+&ÉT|ü⁄Á‘·T\qT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT m+<äT≈£î á $<Ûä+>±
|ü+|ü⁄‘·THêï&√! Ç~ n<Ûsä à¡ eTì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü ;ÛcÕà<äT˝…+<äT≈£î yê]+#·sT¡ !
|æ‘è· |æ‘êeTVüQ\qT+∫ e∫Ãq sêC≤´ìï bÕ+&ÉT düT‘· CÒ´wüß&˜ TÉ uÛsÑ ‘¡ ≈· î£ \
ÁX‚wßü &˜ TÉ nsTTq <Ûsä à¡ sêEøÏe«≈£î+&Ü <Ûsä à¡ + ‘·|Œæ m+<äTøÏ˝≤ #˚dTü HÔ êïs√!
bÕs¡T&ú øÓ ÿ£ &É ñ+{≤&√ eTqeT÷ nø£ÿ&˚ e⁄+<ë+. Çø£ÿ&É eTqeTT+&É&+É
e´s¡+∆ µµ nì bÂs¡T\+‘ê yÓ+≥|ü&ܶsT¡ . yêfi¯flqT Á|æjT· |üPs¡«ø£+>± z<ë]Ã
|æ‘è· e#·q+ bÕ*+#·øb£ ˛e&É+ <Ûsä à¡ $s¡T<äe∆ Tì bÕ+&Ée⁄\T q#·ÃC…bÕŒs¡T.
<Ûsä à¡ sêE yÓqø£H˚ ø=+‘·<÷ä s¡+ yÓ[flq $<äTs¡T&ÉT Ç‘·sT¡ \T $Hêï
≈£L&Ü yê]øÏ ‘Ó*j·Tì $<Ûä+>± ãVüQ Á|üø±s¡ e#·q s¡#·Hê $XÊs¡<äT&Ó’q
j·TT~Ûws˜æ T¡ &çøÏ nìï ø±sê´\T ‘Ó*j·TC…bÕŒ&ÉT. bÕ+&Ée⁄\qT øö–*+#·Tø=ì
bÕ+&ÉTsêEqT ‘·\∫ u≤wüŒ|üP]‘· qj·TqT&Ó’ eTs¡* yÓfi≤fl&ÉT.
≈£î+‹ <Ûäs¡àsêE <ä>∑Z]øÏ e∫à n&ç–+~.
ªª$<äTs¡T&ÉT e∫à Ǒ·s¡T\T $qq≥T¢>± ˙‘√ @+ e÷{≤¢&Ü&ÉT!
n˝≤π> #˚kÕÔqT ˙e⁄ nHêïe⁄ ø£<ë? @$T{Ï?µµ
<Ûäs¡àsêE qe⁄«‘·÷ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª$<äTs¡T&ÉT #Ó|æŒq e÷≥*$. nìï $wüj·÷\÷ MTπø ‘Ó\TdüT.
nsTTHê ø=+‘· #ÓbÕŒ*. $TeTà*ï |ü+|æ+∫q ≈£îs¡T|ü‹ Væ≤‘·T&ç˝≤π>e⁄+&ç
Vü‰ì #˚kÕÔ&ÉT. MTs¡T $cÕ>∑Tï\qT >∑T]+∫ C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É+&ç.
<äTs√´<Ûqä T&ÉT @y˚T+ #˚jT· <ä\#ê&√ ‘Ó\TdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·TCÒkÕÔqTµµ.
nHêï&ÉT.
$<äTs¡T&çøÏ ‘·q MT<ä ñ+&˚ Áù|eT≈£î ≈£î+‹ dü+‘√wæ+∫+~.
bÕ+&Ée⁄\T yês¡D≤e‘·+ #˚sês¡T. nø£ÿ&ç Á|ü»\T yê] sêø£≈£î
dü+‘√wæ+∫ |òTü q kÕ«>∑‘+· #ÓbÕŒs¡T. @qT>∑T\T, >∑TÁsê\T, s¡<ë∏ \T møÏÿe∫Ã
#·÷#ês¡T. Çfi¯fl≈£î ‘√s¡D≤\T ø£{≤ºs¡T. düT>∑+<Ûä Á<äyê´\T yÓ<äC˝≤¢s¡T.
s¡+>∑e\T¢\T rsêÃs¡T. y˚T&É˝…øÏÿ bÕ+&ÉT≈£îe÷s¡T\T edüTÔ+fÒ #·÷#ês¡T.
275
 bÕ+&Ée⁄\T |ü⁄s√Væ≤‘·T\ Äosê«<ë\T bı+~ bòÕ\TZD e÷dü+
X¯óø£¢ |üø£å+ nwüº$THê&ÉT s√Væ≤D° qø£åÁ‘·+ s√E yês¡D≤e‘·+˝À Á|üy˚•+∫
düsê«\+ø±s¡ düT+<äs¡yÓTÆq sê» eT+~s¡+˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡T. ø=ìï s√E\≈£î
|ü⁄s√#·qT&ÉT düø£\ »q qj·THê_ÛsêeT+>± ‘êqT ì]à+∫q uÛÑeHêìï
#·÷bÕ&ÉT. bÕ+&ÉTdüT‘·T\T dü+‘√wæ+∫ |ü⁄s√#·q •˝≤Œ#ês¡T´\qT
|üPõ+∫ |üPC≤ |ü⁄s¡dü‡s¡+>± >∑èVü≤Á|üy˚X¯+ #˚XÊs¡T.
|üsê_ÛÁbÕj·T e÷jÓ÷bÕj·T Á|üj÷Ó >±\T ‘Ó*dæq <Ûsä à¡ ‘·qj·TT&ÉT
Ä ˝≤øå±>∑èVü≤+ ø£èÁ‹eT s¡eTD°j·T‘·qT #·÷∫ ;ÛeTT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªá Ç+{Ï >√&É˝À¢ \ø£ÿ ñ+~. HÓsTT´ q÷HÓ yêdüq ek˛Ô+~.
X¯ÁkÕÔ>±s¡ düMT|ü+˝Àq e÷j·÷>∑èVü≤+>± nì|æk˛Ô+~. Bì $wüj·T+
‘Ó*dæq≥T¢>± eTVü‰ì|ü⁄DT&Óq’ $<äTs¡T&ÉT |ü*ø±&ÉT. ªª$cÕ>∑Tï\e\¢ MT≈£î
nbÕj·T+ ø£\>∑e#·Tõµ nì dü÷∫+#ê&ÉT. @ø±+‘·+>± Á|”‹‘√ Äj·Tq
#Ó|Œæ q e÷≥\T eTq+ >∑eTì+#ê*. á Ç+{À¢ qeTàø£+>± ñ+&É{≤ìøÏ
M\Tø±<äT. ‘·|üŒ≈£î+&Ü n–ïuÛÑj·T+ ñ+~µµ.
;ÛeTT&ÉHêï&ÉT. ªªn˝≤¬>’‘˚ eTq+ Ç+<äT˝À m+<äT≈£î+&É&É+?
eTT+<äTqï uÛeÑ q+˝ÀH˚ ñ+<ë+. Bì‘√ u≤fÒ |ü⁄s√#·qTDÏí ≈£L&Ü ø±˝ÒÃdæ
yÓfi≤›+µµ
<ëìøÏ <Ûäs¡àsêE Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªeTq≈£î ‘Ó\dæ+~ ø£<ë. nsTTHê ‘Ó©q≥T¢>± ñ+<ë+.
|ü⁄s√#·qT&ç $wüjT· + ø£ìô|{Ϻ ñ+<ë+. á bÕ|ü>è∑ Vü≤+ $wüjT· + eTq≈£î
‘Ó*dæq≥T¢>± |ü⁄s√#·qT&çøÏ ‘Ó*dæ+<ä+fÒ <äTs√´<ÛäqT&ç ìjÓ÷>∑+
$|òü\eTe⁄‘·T+~. ø±ì ‘=+<äs¡|ü&ç Bìì <äVæ≤+∫‘˚ nø£ÿ&É ;Ûwüà
$<äTs¡T\T ø√|ækÕÔs¡T. ≈£îs¡T≈£î\+˝À dü+øå√uÛÑ+ ø£\T>∑T‘·T+~. n–ï
uÛÑj·T+‘√ eTq+ eTs=ø£#√{ÏøÏ yÓfi≤fleT+fÒ yÓ+≥H˚ á $wüj·T+
‘Ó\TdüTø=ì <äTs√´<ÛäqT&ÉT eTs√$<Ûä+>± eTq≈£î nbÕj·T+ ‘·\ô|&ÜÔ&ÉT.
276
sê»´+ ø£\yê&ÉT sê»´+˝Òìyê]ì, leT+‘·T&ÉT ù|<äyêDÏí u≤~ÛkÕÔs¡T.
n+<äTe\¢ Ç‘·s¡T\≈£î ‘Ó©≈£î+&Ü q$TàqfÒ¢ ñ+<ë+µµ
Ç˝≤ #Ó|æŒq <Ûäs¡àsêE e÷≥\≈£î bÕ+&Ée⁄\T ø£≥Tºã&ܶs¡T.
~qeT+‘ê y˚≥˝≤&ÉT‘·÷ sêÁ‘·Tfi¯ófl Äj·TT<ÛVä ≤ü düT˝ Ô ’… Á|ü‹~q+ C≤Á>∑‘>Ô· ±
e´eVü≤]+#·kÕ>±s¡T. |ü⁄s√#·qT&ÉT e+∫‘·T&Éj÷· ´&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T C≤Á>∑‘Ô·
|ü&ܶs¡H˚ $wüj·T+ n‘·ìøÏ ‘Ó©<äT.
˝≤øå±>∑èVü≤ <äVü≤q+
nø£ÿ&É Vü≤dæÔ|ü⁄s¡+˝À $<äTs¡T&ÉT <äTs√´<ÛäqTì <äTs¡à+Á‘·eT+‘ê
#·ø£ÿ>± ‘Ó\TdüTø=ì $XÊ«dü+ >∑\ eTìwæì bÕ+&Ée⁄\ <ä>∑Z]øÏ |ü+bÕ&ÉT.
n‘·qT #ê˝≤ ≈£îX¯\T&ÉT. yê&ÉT e∫à s¡V≤ü dü´+>± bÕ+&Ée⁄\qT ø£\TdüTø=ì
$<äTs¡T&˚ |ü+bÕ&Éq&ÜìøÏ ø=ìï >∑Ts¡TÔ\T #Ó|æŒ ªªá ø£èwüí #·‘·Ts¡›• sêÁ‹
|ü⁄s√#·qT&ÉT \ø£ÿ Ç+{Ïì <äVæ≤kÕÔ&ÉTµµ nì ‘Ó*bÕ&ÉT.
$<äTs¡T&ÉT |ü+|æq eTìwæ ˝≤øå±>∑èVü≤+ ‘·>∑\ã&ÉuÀ‘·T+<äH˚
$wüj·T+ ‘Ó*|æ ªªMTs¡T yÓ\Te&˚ ñbÕj·T+ ‘Ó\|ü&ÜìøÏ e#êÃqTµµ nì
#Ó|æŒ \ø£ÿsTT+{Ï qT+∫ ãj·T≥|ü&É&ÜìøÏ ˇø£ _˝≤ìï mes¡÷
ms¡T>∑≈£î+&Ü ‘·j·÷s¡T#˚XÊs¡T. ;ÛeTT&ÉT <ëìì #·ø£ÿ>± uÀ~Û+∫ n+‘ê
‘Ó*dæ ñ+#·T≈£îHêï&ÉT.
n˝≤π> bÕ+&Ée⁄\T Ä ˝≤øå±>∑èVü≤+˝À Äs¡T HÓ\\T ñHêïs¡T.
ø£èwüí #·‘·Ts¡›• Hê&ÉT ≈£î+r<˚$ Ä |ü⁄s¡+˝Àì yê]øÏ ÇkÕºqïbÕHê\T Ç∫Ã
‘·è|æÔ #˚dæ+~. |ü⁄s√#·qT&ÉT ‘·q≈£î bÕ+&Ée⁄\ $wüj·÷\qT ‘Ó\|ü&ÜìøÏ
ˇø£ eì‘·qT ìj·T$T+#ê&ÉT. ÄyÓT ≈£î+‹ì ùd$dü÷Ô bÕ+&Ée⁄\T
ø±sê´\qT Á|ü‹~q+ yÓ[fl |ü⁄s√#·qT&çøÏ $qï$düTÔ+&˚~. Ä s√E sêÁ‹
ñ‘·‡eeXÊq ‘êqT, ◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T u≤>± ‘ê– ˇfi¯ófl ‘Ó*j·Tø£
\ø£ÿ sTT+{Ï |üø£ÿq ìÁ<äb˛j·÷s¡T. ns¡∆sêÁ‹ ;ÛeTT&ÉT y˚T\Tø=ì
|ü⁄s√#·qTìø£+fÒ eTT+<äT ‘êH˚ n‘·ì X¯j·Tq >∑èVü≤ <ë«sêìøÏ ì|ü⁄Œ
276
ô|{≤º&TÉ . ‘·sê«‘· ‘·«s¡ ‘·«s¡>± ‘·*ì¢ , nqï<äeTTà\qT _\+˝ÀøÏ |ü+bÕ&ÉT
Äj·TT<Û>ä ±s¡+‘√ düV‰ü ˝≤øå± >∑èVü‰ìï n–ïøÏ ÄVüQ‹#˚dæ $<äTs¡Tì <ä÷‘·≈î£
‘·q ≈£îX¯˝≤ìï ‘Ó*|æ ‘êq÷ _\+˝À Á|üy˚•+#ê&ÉT. ≈£î+‹ì, <Ûäsêàs¡T®q
q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\qT _\+ qT+∫ ãj·T≥≈£î rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. ìÁ<ä˝À
ø±fi¯ófl ‘=Á≥T|ü&ÉT‘·÷ ñqï ≈£î+‹ì, <Ûäs¡àsêEqT, ns¡T®qTDÏí, ø£e\\qT
m‘·TÔø=ì ;ÛeTT&ÉT yÓfi¯SÔ ñ+fÒ ø±fi¯fløÏ+<ä|ü&ç sêfi¯ófl bı&çø±kÕ>±sTT.
sêÁ‘·+‘ê á $<Û+ä >± q&ç∫, eTT+&ÉT¢ >∑+&ÉT¢ nqø£ |ü>{ ∑ Ï |üP≥ Á|üj÷· D+
kÕ–+∫q≥T¢ yÓfi≤fl&ÉT ;ÛeTT&ÉT.
yês¡D≤e‘·+˝À »q+ \ø£ÿsTT\T¢qT #·÷#ês¡T. nqT|üeT ì‘·´
dü‘´· s¡‘T· ˝…’ $qj·÷ì«‘·T˝…q’ bÕ+&ÉTq+<äqT\≈£î, <Ûsä à¡ eT÷s¡T\ Ô ≈£î <Ûsä à¡ +
‘Ó*j·Tø£ á $<Ûä+>± Vü‰ì ‘·\ô|{Ϻq <äTs√´<ÛäqT&ÉH˚ Ä<ÛäeTTì
ã+<ÛäT$TÁ‘·T\ <ëVü≤+ ‘Ó*ù|≥T¢ \ø£ÿsTT\T¢ n–ïøÏ ÄVüQ‹ nsTT+~.
‘Ó\¢yê]q ‘·sê«‘· |ü⁄s√#·qT&ç‘√ düVü‰ uÛÑdüàyÓTÆq Ä >∑èVü‰ìï #·÷&É&ÜìøÏ
»qT\T dü+ÁuÛÑeT+‘√ ‘·+&√|ü‘·+&Ü\T>± e#êÃs¡T.
b˛>∑sTTq uÛdÑ àü +˝À ◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\‘√ ˇø£ Ád”Ô n–ïøÏ ÄVüQ‘Ó’
|ü&ç ñ+&É&É+ ø£ì|æ+∫+~. ÄyÓT |ü⁄s√#·qT&ÉT ìjÓ÷–+∫q Ád”Ô nì
‘Ó*j·Tø£ ≈£î+r düy˚T‘·+>± bÕ+&Ée⁄˝Ò <ä>∑∆eTj·÷´s¡ì Á|ü»\T
uÛ≤$+#ês¡T. ã\e+‘·T\T, uÛÑs¡‘· e+X¯ó\T, uÛÑT» |üsêÁø£eT+ ø£\yês¡T,
uÛÑ÷uÛ≤s¡+ eVæ≤+#·>∑*Zq yês¡T nsTTq bÕ+&Ée⁄\T Ç˝≤ ìcÕÿs¡D+>±
e∫à <Ûäè‘·sêÁc˛ºbÕj·T e÷j·÷ C≤«\\≈£î ÄVüQ‘·j·÷´πs nì n+‘ê
|ü]‘·|æ+#ês¡T.
$<äTs¡T&ÉT |ü+|æq eTìwæ bÂs¡T\‘√ u≤≥T e∫à uÛÑdüà+
‘=\>∑Á‘√ùd≥T¢ q{Ïd÷ü Ô me«]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ‘êqT #˚dqæ _˝≤ìï ø£|Œæ
y˚XÊ&ÉT. \ø£ÿ Ç+{Ï˝À |ü]#ê]ø£ ◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\‘√ <ä>∑∆yÓTÆb˛e&É+
‘Ó\TdüTø=ì Vü≤dæÔ |ü⁄sêìøÏ yÓ[fl nìï $wüj÷· \T $<äTs¡T&çøÏ ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
277
yês¡D≤e‘·+˝À Á|ü»\T Ç+‘· <ës¡TDyÓTÆq ø±s¡´+ <äTs√´<ÛäqT&˚ #˚dæ ñ
+{≤&Éì uÛ≤$+∫, XÀøÏ+∫ ≈£î+r bÕ+&Ée⁄\T #·ìb˛sTTq $wüj·T+
<Ûäè‘·sêÁwüߺìøÏ ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T.
<Ûäè‘·sêÁwüߺì XÀø£+
bÕ+&ÉT ≈£îe÷s¡T\T #·ìb˛j·÷s¡ì $ì <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ $|üØ‘·+>±
XÀøÏ + #ê&É T . Äe⁄ ns¡ ∫ q≥T¢ n]#ê&É T . n|ü ⁄ Œ&É T dü u Û Ñ ˝ À
<äTs√´<ÛHä ê<äT\+‘ê ñHêïs¡T. >±+<Ûë]‘√ düV‰ü <˚M »qT\ ÄÁø£+<äq\‘√
n+‘·:|ü⁄s¡+ e÷s√à–+~. ;ÛcÕà~ ≈£îs¡T eè<äT∆\T, $Á|ü⁄\T, bÂs¡T\T
XÀø±Áø±+‘·T\j·÷´s¡T. $<äTs¡T&çøÏ bÕ+&Ée⁄\ ≈£îX¯\dæú‹ ‘Ó*dæHê
‘Ó*j·Tq≥T¢ n+~]‘√ ø£*dæ <äT:œ+#ê&ÉT. <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ø=&ÉT≈£î\T,
‘êqT, u≤+<Ûäe⁄\T ø£*dæ ≈£î+r bÕ+&Ée⁄\≈£î ñ<äø£ <ëq+ #˚dæ |üs¡˝Àø£
ÁøÏj·T\T >∑+>± rs¡+˝À »]|æ+#ê&ÉT.
bÕ+&É e ⁄\T #· ì b˛j· ÷ s¡ ì $ì <ä T s√´<Û ä q T&É T #ê˝≤
dü+‘√wæ+#ê&ÉT. Væ≤‘·T&Ó’q |ü⁄s√#·qT&ÉT ≈£L&Ü #·ìb˛sTTq+<äT≈£î
<äT:K#·+#·\T&Éj÷· ´&ÉT.
bÕ+&Ée⁄\ Á|üj·÷D+
bÕ+&Ée⁄\T uÛ≤^s¡~∏ì <ë{Ï <äøÏåD≤_ÛeTTKT˝…’ ø±s¡&Ée⁄˝À¢
Á|üj÷· DÏ+#ês¡T. Äø£*øÏ n\eT{Ï+#ês¡T. q&Ée˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. m|üŒ{Ï˝≤π>
n+<ä]˙ m‘·TÔø=ì ;ÛeTùdqT&ÉT yêj·TT y˚>∑+‘√ yÓ[fl kÕj·T+ø±˝≤q
ˇø£ eTÁ] #Ó≥Tº ˙&É˝À yêfi¯flqT ≈£Ls√Ãu…{≤º&ÉT. #Óf…ºøÏÿ mø£ÿ&Ó’Hê
˙fi¯óflHêïj˚TyÓ÷qì #·÷#ê&ÉT.
ø=+‘· <ä÷s¡+˝À ˙{Ï ø=\qT ñqï≥T¢>± |ü<äà >∑+<Ûä+ e\¢
‘Ó*dæ+~ ªªsêej·÷´ sêµµ nì ;ÛeTùdqTDÏí Ä düs√es¡+ |æ*∫q≥¢sTT+~.
;ÛeTT&ÉT Ä ~≈£îÿ≈£î |üsT¡ >∑T |üsT¡ >∑Tq yÓfi≤fl&ÉT. ø±fi¯ófl #˚‘T· \T ø£&TÉ ø=ÿì
ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ˙fi¯ófl ‘ê>±&ÉT. ‘êeTsê≈£î\˝À ˙fi¯ófl rdüTø=ì edüTÔHêï&ÉT.
277
 n+‘·˝À dü÷s¡T´&ÉdüÔ$T+#ê&ÉT. ø£s¡àkÕøÏå Ç˝≤ $ÁX¯$T+#˚ dü]øÏ
düeTdüÔ Je⁄\T ì»ìyêkÕ˝À¢ #˚s¡kÕ>±sTT. XË’\>∑TVü≤\qT+∫ Hê>∑
düeT÷Vü‰\T ÄVü‰sêìï yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ ãj·T\T<˚sêsTT.
;ÛeTT&ÉT e∫à #·÷ùddü]øÏ e≥eèø£+å øÏ+<ä n\dækı\dæ ô|’>T∑ &É\ ¶ T
|üsT¡ #·Tø=ì #˚‘T· \T ‘·\øÏ+<ä ô|≥Tºø=ì k˛<äsT¡ \T, ‘·*¢ ìÁ<äb˛‘·THêïs¡T.
yêfi¯flqT#·÷∫ ;ÛeTT&çøÏ <äT:K+ eTT+#·Tø=∫Ã+~.
ªªÁ‹uÛÑTeq kÕÁe÷»´ l Á|üuÛÑTyÓ’q <Ûäs¡àsêE kÕe÷qT´ì˝≤>±
ø£{Ïø£ H˚\MT<ä ìÁ<äb˛‘·THêï&ÉTø£<ë. ≈£î+‹ uÛÀEì ≈£L‘·T¬s’q Hê ‘·*¢
edüT<˚e⁄ì #Ó˝…¢\T, $∫Á‘· Ms¡T´ì ø√&É\T, øös¡e≈£î\ $uÛÑ÷wüDT&Ó’q
bÕ+&ÉT eTVü‰<˚e⁄ì <Ûäs¡à|ü‹ï, |üs¡eT <Ûäs¡à|üs¡T˝…’q ø=&ÉT≈£î\qT bı+~q
‘·*¢. |ü⁄wüŒ düT≈£îe÷s¡eT÷]ÔjÓÆTq ÄyÓT yÓT‘·Ôì |üs¡T|ü⁄\MT<ä≈£L&Ü
ìÁ<äb˛ì~ áHê&ÉT ø£{Ïø£ H˚\ MT<ä Ä<äeTs¡∫ ìÁ<äb˛‘√+~. Á≈£Ls¡
eTè>±\T+{≤j·Tì ≈£L&Ü m+#·≈î£ +&Ü ‘·*ø¢ +£ f… m≈£îÿe>± Hê k˛<äsT¡ \T
ìÁ~düTHÔ êïs¡T. Mfi¯fl≈£î H˚qT ìÁ<ëuÛ+Ñ >∑+ ø£*–+#·qT. ‘·eT≈£î ‘êy˚T y˚T˝§ÿì
˙fi¯ófl ‘ê>∑˙µµ nì Ä ˙fi¯ófl uÛÑÁ<ä+>± <ë#ê&ÉT.
;ÛeTT&ÉT Ç+ø± Ç˝≤ nqT≈£îHêï&ÉT
ªª<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ <äTs¡q® T&Ó’ |ü⁄Á‘·T\‘√ ø£*dæ eTeTà*ï Ç+{Ï qT+∫
yÓfifl¯ >={Ϻ \ø£ÿsTT+{À¢ bÕ|ü ãT~∆‘√ ñ+#ê&ÉT. ≈£î\HêX¯+ #˚d÷ü ,Ô nVæ≤‘·+
ø£*–dü÷Ô #·T{≤º\qT <ä÷s¡+>± ñ+#˚yê&ÉT Á>±eT+˝Àì @¬øø’ £ eèø£+å ˝≤>±
@ø±øÏ>± |ü&ç ñ+{≤&ÉT. |üs¡T\≈£î Væ≤‘·+ #˚ùd |òü\e+‘·T\T,
düTdæús¡eT÷\+ ø£\yês¡T, bÕ|ü ∫+‘·q ˝Òìyês¡T, |üs¡düŒs¡+ ÄÁX¯j·T+
Ç#·TÃ≈£î+≥÷ eq+˝Àì eèøå±\˝≤>± J$kÕÔs¡Tµµ
Ç˝≤ <Û ä è ‘· s êÁwü ß º ì , n‘· ì ø=&É T ≈£ î *ï ì+~dü ÷ Ô
ì_&Ü+<Ûäø±s¡˙s¡+Á<ÛäeTT\sTTq ~≈£îÿ\T #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ø=+‘·
<ä÷s¡+˝À »q s¡uÛÑdü+ $ì|æ+∫+~. ªªeTT+<äT @<Ó’Hê |ü⁄s¡+ ñ+<˚yÓ÷,
278
Mfi¯ófl y˚T˝§ÿH˚+‘· es¡≈£î H˚qT Çø£ÿ&É @eTs¡≈£î+&Ü ñ+&Ü*µµ nì Ä
n&É$˝À XÀø£eTqdüTÿ&Ó’ ≈£Ls=Ãì ;ÛeTùdqT&ÉT C≤>∑s¡+ #˚XÊ&ÉT.
Ä düMT|ü+˝ÀH˚ u≤\kÕ\ eèø£å eT+&É|+ü ˝À ñqï Væ≤&ç+ãT&ÉH˚
sêø£ådüT&ÉT bÕ+&Ée⁄\qT #ê#ê&ÉT. ‘·q <˚Vü‰ìï ô|+#ê&ÉT. Äe⁄*+∫
˙*Z πøX¯sê•ì ˇø£ÿkÕ] $~*+#ê&ÉT. ˙s¡düeq´eTè>∑e÷+dü+ ‹ì ‹ì
$dæ–b˛sTT ñHêï&É‘q· T. e÷qee÷+dü+ <=]øÏ+~ ø£<ë nì dü+‘√wæ+∫
‘·q #Ó˝…¢\T Væ≤&ç+ã nH˚<ëìï |æ*∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªá n&É$øÏ ndü\T eTqwüß\H˚ yêfi¯ó¢ ekÕÔsê? e∫ÃHê
Äq+<ä+>± ìs¡“j ¤ T· +>±, Ç˝≤ |ü&TÉ ≈£î+{≤sê? |ü+≥ Ç+{À¢øÏ ≈£î+<˚\T
e∫Ãq≥¢sTT+~, yêfi¯¢qT #·+|æ ‘Ó∫à Hê≈£î e+&çô|≥Tº. e÷qe e÷+dü+
‹Hê\qT+~ Hê≈£îµµ
Væ≤&ç+ãT&ÉT Ç˝≤ #Ó|æŒ |ü+|æ+#ê&ÉT. Væ≤&ç+ã ‘·«s¡‘·«s¡>± yÓ[¢
yêfi¯fl <ä>]Z∑ øÏ yÓfifl¯ &ÜìøÏ dü+<˚V≤æ +∫ ˇø£eèø£+å eTs¡T>∑Tq ø=+‘·ùd|ü⁄qT+&ç
#·÷∫+~. m<äT≥ ;ÛeTùdqT&ÉT ø£ì|æ+#ê&ÉT. ø£eT\ H˚Á‘·T&ÉT, ñqï‘·
eø£då Tü \
ú T&ÉT, eTqà<∏ëø±s¡T&ÉT, ñqï‘· u≤VüQ&ÉT nsTTq bÕ+&Ée dæ+Vü≤+
;ÛeTùdqT&ÉT ÄyÓTqT Äø£]+¸ #ê&ÉT. ÄyÓT ø±eT s¡÷|üXø¯ ‘ÔÏ √ eTs¡´Ô Ád”sÔ ÷¡ |ü+
<Ûä]+∫+~. ãVüQ s¡‘·ïø±+‹ XÀ_Û‘· uÛÑ÷wüD≤\T yÓ\T>=+<˚≥T¢
qe|ü⁄|挑·yÓTÆq »+>∑eT\‘·˝≤>± Væ≤&ç+ã ;ÛeTùdqT&ç <ä>∑Z]øÏ e∫Ã+~.
ÄyÓT≈£î k˛<äsT¡ ì e÷≥\T >∑Ts¡TsÔ ê˝Ò<Tä . Ád”Ô me]HÓH’ ê Çwü|º &ü qç
Çø£ $T–*q yês¡T m+‘· <ä>∑Z]yê¬s’Hê ˝…ø£ÿ#Ój·T´<äT.
<ä>]Z∑ øÏ e∫Ãq kÂ+<äs´¡ sê•ì #·÷∫ ;ÛeTT&ÉT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.
nqTe÷qeT÷ e∫Ã+~. ªª˙yÓe]$? áy˚fi¯|ü⁄Œ&ÉT Çø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£î
e#êÃe⁄? mø£ÿ&çøÏ yÓfi¯óÔHêïe⁄, ‘·«s¡>± yÓ[flb˛µµ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT Væ≤&ç+ãT&ÉH˚ sêø£då Tü &ç #Ó˝*¢… $. ìqTï #·÷∫q ‘·øDå£ + ˙
MT<ä eTqdüT ø£*–+~. eTqà<∏äT&ÉT qqTï |”&çdüTÔHêï&ÉT, Hê≈£î ˙e⁄
278
|ü‹ej·÷´e+fÒ e÷ nqï @MT Vü‰ì #Ój·T´≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT‘ê&ÉT. á
»qà˝À Hê≈£î ˙y˚ |ü‹$, Væ≤&ç+ãT&ÉT #ê˝≤ ã\e+‘·T&ÉT, Ç+Á<äT&çì
≈£L&Ü ˝…øÿ£ #ÓjT· ´&ÉT. n‘·ìøÏ uÛj Ñ T· |ü&ìÉ yêπs ˝ÒsT¡ . Mfi¯fl≈£î Ä $wüjT· +
‘Ó©<˚yÓ÷ ‘Ó*ùdÔ á $<Ûä+>± ìÁ<äb˛‘êsê? Ç+‘· ãT~∆V”≤qT˝…e¬s’Hê ñ
+{≤sê?µµ nqï~ Væ≤&ç+ã.
Væ≤&ç+ã ;ÛeTTì‘√ Ç+ø± Ç˝≤ n+~
ªªÇ~ Væ≤&ç+ãTì n&ç$. Bì˝À Á|üy˚•+∫ Çø£ÿ&ÉqT+∫
yÓ\Te&É&+É n+fÒ j·TeTTì ø£‘T· øÔ ˝ £ À Á|üy•˚ +∫ ãj·T≥|ü&&É yÉ T˚ . n‘·qT
Ç+‘·˝ÀH˚ ekÕÔ&TÉ . Mfi¯fl‘√ Hêπø+|üì. ˙e⁄ Hê≈£î |ü‹yÓ’ ÁbÕD+ s¡ø+åÏ #·Tø√.
Hê‘√ Çc˛º|uü ÀÛ >±\T bı+<äT. H˚qT ø±eTs¡÷|ü<ëÛ ]ì. ˙≈£î Çwüyº TÓ qÆ #√{ÏøÏ
ìqTï rdüT≈£îyÓfi≤ÔqTµµ.
ªª$qT uÒ˝≤ m˝≤+{Ï yê&ÓH’ ê ‘·*ì¢ , k˛<äsT¡ \qT Ç˝≤ $&ç∫ô|{Ϻ
#·|ü\ Ád”Ô düTK+ ø√dü+ |üs¡T¬>&ÜÔ&Ü?µµ
ªªn˝≤¬>’‘˚ Mfi¯fl+<ä]˙ s¡øÏå+#ê\qT≈£î+fÒ e÷ nqï sêø£eTT+<˚
Mfi¯flqT rdüT¬øfi≤flqT. Mfi¯flqT yÓ+≥H˚ ˝Ò|ü⁄µµ.
ªª>=|üŒ Ms¡T&Ó’q sêø£ådüT&ÉT ekÕÔ&Éì uÛÑj·T+‘√ düTK+>± ìÁ~+#˚
Mfi¯flqT ìÁ<ä˝Ò|üqT>±ø£ ˝Ò|üqT. H˚HÓ˝≤+{Ï yê&çH√ ˙≈£î ‘Ó©<äT. ˇø£ÿ
sêø£ådüT&ÉT ø±<äT. düTsêdüTs¡T\+‘ê @ø£yÓTÆ e∫ÃHê ˙e⁄ #·÷düTÔ+&É>±H˚
yêfi¯flqT e~Û+#˚ |üsêÁø£eT+ Hê≈£î+~. n˝≤ #˚kÕÔqT>±ì ÁX¯eT|ü&ç e∫Ã
ìÁ~düTÔqï Hê yê]ì ˝Ò|ü&É+ e÷Á‘·+ ≈£î<äs¡<äT. m≈£îÿe e÷{≤¢&É≈£î+&Ü
Ä sêø£ådüTDÏí s¡eTàqTµµ.
;ÛeTT&ÉT Ç˝≤ |ü\Tÿ‘·T+fÒ Væ≤&ç+ãT&ÉT #Ó˝\ ¢… T sê˝Ò<Hä ˚ ø√|ü+‘√
ÄÁø√X¯+>± e#êÃ&ÉT. ø±\y˚T|òTü +˝≤>± $XÊ\yÓTqÆ ˙\yÓTqÆ <˚V≤ü + n‘·ì~.
mì$T~ ø√s¡T\THêïsTT. |üfi¯ófl ø=s¡T≈£î‘·÷ s√wü+‘√ mÁs¡ã&çq ø£fi¯ófl
‹|ü⁄Œ‘·÷ |üs¡TwüπøXÊ\T >±*‘√ ‘·÷\T‘·T+fÒ j·TeTT&ç˝≤>± e#êÃ&ÉT.
279
Væ≤&ç+ãT&ÉT. #Ó˝…¢*ï#·÷∫ ªªH˚qT #Ó|æŒq |üì #˚j·T≈£î+&Ü eTqTwüß\‘√
#˚] @+ #˚düTÔHêïyéµµ nì >∑<ä]+#ê&ÉT.
;ÛeT Væ≤&ç+u≤düTs¡T\ j·TT<ä∆+
Væ≤&ç+ã ;ÛeTTì yÓqø£ <ë≈£îÿ+~. bÕ+&Ée dæ+Vü≤+ Væ≤&ç+ãqT
#·÷∫ ªªMT nqïqT #·÷&É≈£î. qqTï #·÷∫ uÛÑj·T|ü&É≈£îµµ nHêï&ÉT.
Væ≤&ç+ãTDÏí #·÷∫ ªªã\e+‘·T&Éqì >∑s«¡ |ü&≈É î£ . ìqTï e~Û+∫ á n&É$˝À
uÛÑj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕÔqT. ø±#·Tø√µµ nHêï&ÉT.
Væ≤&ç+ãT&ÉT ÄX¯Ãs¡´ø£s+¡ >± ô|]–b˛sTT ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT ˙ ã\y˚T$T{À
qTy˚«$T{À #·÷kÕÔqT. ì\ã&ÉTµµ nì ;ÛeTT&ç MT~øÏ $»è+_Û+#ê&ÉT.
eTVü‰dü‘·TÔ«&Ó’q ;ÛeTùdqT&ÉT Ä sêø£ådüTDÏí MT~øÏ $»è+_Û+#ê&ÉT.
eTVü‰dü‘·TÔ«&Ó’q ;ÛeTùdqT&ÉT Ä sêø£ådüTDÏí ˇ&çdæ |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT.
ªªìs¡T|üÁ<äe+>± düTKìÁ<äb˛‘·Tqï M] ìÁ<ä≈£î ` Hê <Óã“\ e\¢ uÛÑ+>∑+
ø£\TZ‘·T+<˚yÓ÷µµ nì uÛ≤$+∫ Ä s¡ø£ÿdüTDÏí ˇø£ n\Œ eTè>±ìï dæ+Vü≤+
á&ÉTÃ≈£î yÓ[flq≥T¢ á&ÉTÃ≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
ø=+‘·<ä÷s¡+˝À Ç<ä›s¡÷ eT\¢ j·TT<ä∆+ #˚XÊs¡T. yêfi¯fl #˚‘·T\T
‘· – * eTVü ‰ eèøå ± \T eTTø£ ÿ \T eTTø£ ÿ ˝… ’ øÏ + ~|ü & É k Õ>±sTT.
eT<ä|ü⁄fÒqT>∑T˝≤¢>± Ç<ä›s¡÷ |òüT§s¡ s¡D+ dü˝≤Œs¡T. yêfi¯¢ bÕ<ë\ ‘êøÏ&ç
e\¢ ˝Ò∫q <äTeTTà X¯Øs¡+ ì+&çb˛sTT+~. yêfi¯flqT #·÷ùdÔ eT+#·T ø£|Œæ q
ø=+&É˝≤¢>T∑ Hêïs¡T.
Ä sêø£ådüT&ÉT ;ÛeTTì nbÕs¡ uÛÑT» ã+<Ûäq+˝À ã+~Û+∫ eTVü‰
BÛs¡ <Ûä«ì‘√ ˇø£kÕ] u§ã“ ô|{≤ºs¡T.
Væ≤&ç+u≤düTs¡Tì eTVü‰<Ûä«ì $ì ≈£î+‹, ÄyÓT ø=&ÉT≈£î\T
y˚T˝§ÿHêïs¡T. düMT|ü+˝À n‹ e÷qTwüyÓTÆq s¡÷|ü kÂ+<äsê´\‘√ ñqï
Væ≤&ç+ãqT #·÷∫ ªªÇ~ eq <˚e‘ê, düTs¡øH£ ê´µµ nì $düàj·T+ #Ó+<ës¡T.
≈£î+‹ XÊ+‘· e#·Hê\‘√ ªª˙e⁄ me]$? Çø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£î e#êÃe⁄µµ
279
nì n&ç–+~.
ªªVæ≤&ç+ãT&ÉH˚ »\XÊ*jÓÆT sêø£ådüT&ç #Ó˝…¢*ï. $TeTà*ï #·+|æ
‘ÓeTàì qqTï |ü+|æ+#ê&É‘·qT. MT nu≤“sTTì #·÷∫ H˚qT n‘·ìøÏ
eTqdæ#êÃqT. Ç+‘·˝À e÷ nqï e∫à n*– MT‘√ u≤≥T qqTï ≈£L&Ü
$T+>∑&ÜìøÏ dæ<e∆ä Tj·÷´&ÉT. Ä sêø£då Tü &ç‘√ j·TT<ä+∆ #˚d÷ü Ô MT nu≤“sTT
nø£ÿ&ÉTHêï&ÉT. qqTï, $TeTà*ï s¡øÏå+∫ Ä s¡ø£ÿdüTì ÄÁX¯eT+‘√ Ç|ü⁄Œ&ÉT
#·+|ü⁄‘ê&ÉT #·÷&É+&çµµ nqï~ Væ≤&ç+ã.
n+<äsT¡ ˝Òì eT\¢ j·TT<ä+∆ #˚dTü qÔ ï ;ÛeT Væ≤&ç+ãT\qT #·÷XÊs¡T.
nø£ÿ&çøÏ yÓ[fl ns¡T®qT&ÉT ;ÛeTùdqT&ç‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T`
ªªø±\j·÷|üq #Ój·T´≈£î+&Ü Ä sêø£ådüTDÏí eT≥Tºô|≥Tº.µµµ
ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q ;ÛeTT&ÉT eT\¢j·TT<ä∆+˝À H˚s¡Œ+‘ê Á|ü<ä]Ù+∫
Væ≤&ç+ãTDÏí ã\V”≤qTDÏí #˚XÊ&ÉT. yê&ç eTT≈£îÿ˝À qT+∫ s¡ø+Ô£ ø±s¡kÕ–+~.
yê&çø±\T|ü{ºÏ e+<äkÕs¡T¢ –s¡–s¡ ‹bÕŒ&ÉT ;ÛeTT&ÉT. Ç˝≤ ‹|æŒ #˚w\ ºü T&ç–q
n+<äs¡÷ ;ÛeTTì |üsêÁø£e÷ìï bı–&Üs¡T.
n+<äs÷¡ ãj·T\T<˚sês¡T. Væ≤&ç+ã ≈£L&Ü yÓ+≥ã&ç+~. ;ÛeTT&ÉT
ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT. ªªsêø£ådüT\T yÓ’s¡+‘√ e÷j·T\T #˚kÕÔs¡T. n+<äTe\¢ ˙e⁄
e÷‘√ sêe<äT.› ìqTï $X¯«dæ+|üeTT. ˙e⁄ ≈£L&Ü MT nqï yÓ[flq <ë]˝ÀH˚
yÓfi¯óflµµ nHêï&ÉT. Væ≤&ç+ã uÛÑj·T|ü&ç e&Ée&É eDø£kÕ–+~. <Ûäs¡àsêE
ÄyÓTqT #·÷∫ ø£s¡TD s¡kÕÁs¡› ∫‘·TÔ&Ó’ ;ÛeTTì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªe<Ûä≈£î ns¡TΩ&Ó’q yê&çì #·+bÕe⁄. n~ <Ûäs¡ày˚T. ø±ì Væ≤&ç+ã
@+ #˚dæ+~? <Ûäs¡à s¡ø£åD+ Ä‘·à s¡ø£åD+ ø£qï >=|üŒ~. Ä|ü<ä nsTTHê
ÄÁ•‘·T\qT s¡øÏå+#ê*. n<˚ |üs¡e÷s¡ú+. áyÓT sêø£ådæ˝≤>± ˝Ò<äT. e÷‘√
ø£*dæb˛sTT+~.µµ
Væ≤&ç+ã <Ûäs¡àsêE≈£î, ≈£î+r <˚$øÏ yÓTTøÏÿ+~. ≈£î+r<˚$‘√
@ø±+‘·+>± Ç˝≤ n+~. ªªne÷à! düs¡«ÁbÕDT\≈£î kÕe÷q´y˚T nsTTHê
280
eTqà<∏ä u≤<Ûä eì‘·\≈£î düVæ≤+#·˝Òì~. H˚qT ;ÛeTTì MT<ä #ê˝≤
eTqdüT|ü&ܶqT. Hê #·T{≤º\qT ùdïVæ≤‘·T\qT e~* e#êÃqT. Hê sTTwüº+
MT<ä n+^ø£]+#·ø£ b˛‘˚ Ç|ü⁄Œ&˚ ÁbÕD≤\T e~˝ÒkÕÔqT. qqTï s¡øùåÏ dÔ MT≈£î
ÇwüºyÓTÆqe˙ï #˚kÕÔqT. $TeTà*ï m‘·TÔø=ì MT≈£î ÇwüºyÓTÆq #√{ÏøÏ
rdü T ≈£ î yÓ fi ¯ fl >∑ \ qT. Hê |ü \ T≈£ î \T qeTà+&ç . Hê≈£ î uÛ Ñ ÷ ‘·
uÛ$Ñ wü´<ä«s¡eÔ ÷Hê\˙ï ‘Ó\TdüTµµ.
Væ≤&É+ã Ç+ø± Ç˝≤ nqï~
ªª<ä>∑Zs¡˝ÀH˚ ˇø£ ø=\qT, ˇø£ ~e´ eèø£å+ ñHêïsTT. Ä ¬s+&É÷
XÊ*ôVAÁ‘·T&ÉH˚ eTVü‰eTTì ‘·|ü: Á|üuÛ≤e+ e\¢ e∫Ãq$. Ä ø=\ì ˙fi¯ó
fl Á‘ê–‘˚ m|ü⁄Œ&É÷ Äø£*<ä|⁄ü Œ\T+&Ée⁄. Ä eqdüŒ‹ o‘· yê‘ê ‘·|ü esê¸\
qT+∫ s¡øÏådüTÔ+~. MTs¡T nø£ÿ&É ñ+fÒ MT <ä>∑Z]øÏ ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT
e∫à MT≈£î Væ≤‘√|ü<˚X¯+ #˚kÕÔ&ÉTµµ.
á e÷≥\T $ì ≈£î+‹, bÕ+&Ée⁄\T $düàj·T+ #Ó+~
düeT+»düu≤Û e+‘√ ÄyÓT ~e´ eì‘· nì ‘Ó\TdüTø=ì #ê˝≤ Ä<ä]+#ês¡T.
≈£î+‹ ;ÛeTT&ç‘√ Ç˝≤ nqï~.
ªªu≤ã÷! Ç~ <Ûäs¡à+ nì H˚qT>±ì, MT nqï >±ì #Óù|Ô n‹
Á|æj·T+>± m<ä˝À eTìï+∫ @+ #Ó|æŒHê #ÓsTT´. á$&É |üs¡eT kÕ~Û«.
áyÓTqT eTs√ $<Ûä+>± ‘·\|üe<äT›. |ü⁄Á‘êuÛÑT´<äj·T+>± bÕ+&ÉTVæ≤‘·+>±
áyÓTqT |ü]Á>∑Væ≤+#·Tµµ.
Ç˝≤ ≈£î+‹ ;ÛeTùdqTDÏí ˇ|æŒ+∫+~. Væ≤&ç+ã≈£î Çwüº+
ø£*–+∫+~. ÄyÓT‘√ ªª˙e⁄ X¯ó∫esTT ñ‘·eÔ T Ád”Ô >∑TD≤\T <ë*à ;ÛeTT&çøÏ
eTq:Á|æj·T+ ø£*Z+#·T. |ü>∑\+‘ê MT sTTwüº Á|üø±s¡+ $Vü≤]+#·+&ç.
sêÁ‘·T\T e÷<ä>∑Zπs ñ+&É+&çµµ nì #Ó|æŒ+~.
;ÛeTT&ÉT ªªH˚qT |ü⁄Á‘·»qàeTj˚T´es¡≈£î áyÓTqT MT e÷≥
Á|üø±s¡+ |ü]Á>∑Væ≤kÕÔqTµµ nì ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT.
280
 bÕ+&Ée⁄\T »q˙ düVæ≤‘·+>± XÊ*ôVAÁ‘·Tì ÄÁX¯e÷ìøÏ yÓ[fl
Á|üuÛ≤‘· düeTj·T+˝À Ä ø=\ì˝À kÕïq+ #˚XÊs¡T. eqdüŒ‹ ˙&É˝À
$ÁX¯$T+#ês¡T. Äø£* <ä|ü⁄Œ\T b˛>=≥Tºø=ì düTK+>± ñHêïs¡T.
yê´düTì Væ≤‘√|ü<˚X¯+
|ü⁄D´‘·b˛eTj·TT&ÉT, eTTì|üPE´&ÉT, ÁãVü≤àdüeTT&ÉT nH˚ø£
øÏ*“cÕs¡D´ <äyêq\T&ÉT nsTTq y˚<yä ê´düT&ÉT bÕ+&Ée⁄\ <ä>]Z∑ øÏ e#êÃ&ÉT.
Ä eTT˙+Á<äTìøÏ n+<äs¡T uÛÑøÏÔ‘√ qeTdüÿ]+#ês¡T. ÄdübÕ<äT\T
düeT]Œ+#ês¡T. yê]ì ø£s¡TD≤Ás¡› <äèw溑√ #·÷∫ y˚<ä yê´düT&ÉT Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªø=&ÉT≈£î |ü\T≈£î\T $ì e<äq› ≈£î+&Ü <äTsê‘·Tà&Ó’ ˙≈£î n|üø±s¡+
#˚dæ bÕ|üeT‹‘√ $TeTà*ï |ü+|æyX˚ Ê&ÉT <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ . Ç˝≤+{Ï <äTs¡Tq® T*ï
qeTà&É+ m˝≤>±? á $wüjT· + ‘Ó\TdüTø=ì MT≈£î Væ≤‘√|ü<X˚ +¯ #˚j÷· \ì
e#êÃqT. ìœ\ <Ûäs¡à$<äT˝…’ $˙‘·T˝…’q MT≈£î á u≤+<Ûäe $jÓ÷>∑+
|ü⁄sêø£è‘· ø£s¡à|òü\y˚T >±ì eTs=ø£{Ï ø±<äT. MTs¡T XÀøÏ+#·e<äT›. ˇø£Hê{ÏøÏ
MTs¡T, u≤+<Ûeä ⁄\T ø£*dæ m|üŒ{Ï˝≤π> sê»´+ #˚kÕÔsT¡ . Ç~ XÊ*ôVAÁ‘·Tì
‘·|ü:Á|üuÛ≤e+ e\¢ ø£*–q ø=\qT. Bì ˙fi¯ófl ‘ê–q yê]øÏ Äø£*<ä|ü⁄Œ˝Ò
ñ+&Ée⁄. á #Ó≥Tº≈L£ &Ü eTVæ≤eT >∑\~. $TeTà*ï nìï $<Ûë\ s¡ødåÏ Tü +Ô ~.
Çø£ÿ&É ø=ìï s√E\T+&ç ‘·sê«‘· @ø£#·Áø£ |ü⁄sêìøÏ yÓfi¯fl+&ç. nø£ÿ&É
Áu≤Vü≤àDT\ ˝≤>± y˚wü+ y˚düTø=ì yê]‘√ ø£*dæ ñ+&ç Hê sêø£ø√dü+
m<äTs¡T#·÷dü÷Ô ñ+&É+&çµµ.
y˚ < ä yê´dü T &É T á $<Û ä + >± yê]øÏ uÀ~Û + ∫ $qj· T +
qeTdüÿ]+∫q bÕ+&Ée⁄\qT B$+∫ øö–*+#·Tø=ì ø√&É*ì z<ësêÃ&ÉT.
y˚<äyê´düT&ÉT ≈£î+‹‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªu≤<Ûä|ü&É≈£î ˙ ø=&ÉT≈£î <Ûäs¡à+ ‘·|üŒìyê&ÉT. á j·TT~Ûwæ˜s¡T&ÉT
Hêsêj·TD uÛÑTC≤˝≤¢+{Ï q\T>∑Ts¡T ‘·eTTà\ ã\+‘√ düs¡« bÕ]∆e⁄\qT
281
XÊdæ+∫ kÕs¡«uÛÖeTT&Ó’ sê»dü÷j·÷X¯«y˚T<Ûë~ Áø£‘·Te⁄˝≤#·]kÕÔ&ÉT.
|æ‘·èô|’‘ê eTVü≤+u…’q sê»´ \øÏåàì nqTuÛÑ$+∫ ≈£îs¡T≈£î˝≤ìï |ü$Á‘·+
#˚kÕÔ&TÉ µµ
‘·sê«‘· Væ≤&ç+ãqT #·÷∫ ªªáyÓT ù|s¡T ø£eT\bÕ*ø£. áyÓT
;ÛeTT&çøÏ eX¯e]ÔìjÓÆT |ü]#·]+∫ eTVü‰dü‘·T«&Ó’q ø=&ÉT≈£îqT ø£+≥T+~.
n‘·&TÉ $TeTà\ï+<ä]˙ ñ<ä]∆ kÕÔ&TÉ µµ
á e÷≥\T #Ó|æŒ eTTìes¡T&ÉT yÓqT~]– yÓfi≤fl&ÉT. Ä eTTì
e÷≥\T $qï ‘·sê«‘· bÕ+&Ée⁄\≈£î eTqXÊÙ+‹ ø£*–+~. Äj·Tq #Ó|Œæ q
e÷s¡Z+˝À $>∑‘· ø£\àwüß˝…’ $cÕ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü düTK+>± XÊ*ôVAÁ‘·T&ç
ÄÁX¯eT+˝À ñHêïs¡T bÕ+&Ée⁄\T.
;ÛeTT&ÉT ø£eT\bÕ*ø£‘√ Ä eq+˝Àì $$<Ûä Á|ü<˚XÊ\˝À
$Vü≤]dü÷Ô n;Ûwüº uÛÀ>±\qT nqTuÛÑ$+#ê&ÉT. qs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q ;ÛeTT&çøÏ
Væ≤&ç+ã≈£î ñs¡T‘·s¡ ;ÛeTs¡÷|ü⁄&Óq’ |òTü {À‘·ÿ#·T&ÉT<äsTT+#ê&ÉT. uÛjÑ T· +ø£s¡
e<äq+, #ê≥ #Óe⁄\T, $ø£è‘·yTÓ qÆ ø£fió¯ fl, q\¢{Ï ˇfi¯ófl, ô|<ä› ô|<ä› ø√s¡\‘√
;Ûø£s¡+>± ñHêï&ÉT |òüT{À‘·ÿ#·T&ÉT. n‘·qT ø±eTs¡÷|ü<Ûäs¡T&ÉT.
dü<√´>∑s“¡ +¤ ˝À |ü⁄{Ïqº |òTü {À‘·ÿ#·T&ÉT Ä ø£D
å y˚T qej·TÚeqT&ÉT, nH˚ø±ÁdüÔ
X¯Ádü≈Ô î£ X¯\T&ÉT, n|ü]$T‘· sêø£då ü |æXÊ#·ã\ |ü]eè‘·T&ÉT nj·÷´&ÉT. n‘·qT
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î, ≈£î+r<˚$øÏ yÓTTø±ÿ&ÉT. n‘·qT nÁ>∑q+<äqT&Óq’ +<äTe\¢
n+<äs¡T #ê˝≤ >ös¡e+‘√ ø=ìj·÷&Üs¡T. ø=ìï ~Hê\T+&ç ˇø£Hê&ÉT
n+<ä]ø° qeTdüÿ]+∫+~.`
ªªsêø£ådü |æXÊ#· u˝≤\‘√ Hê Á|ü<˚X¯+˝À ñ+{≤qT. |üì ñ
qï|ü⁄Œ&ÉT qqTï ‘·\#·Tø√+&ç. Ä ø£åDy˚T ekÕÔqTµµ nHêï&ÉT. n+<ä]
nqTeT‹‘√ ‘·*¢ì |æ\T#·Tø=ì ñ‘·Ôsê_ÛeTTKT&Ó’ yÓfi≤fl&ÉT.
bÕ+&É e ⁄\T XÊ*ôVAÁ‘· T \e<ä › nH˚ ø £ <Û ä s ¡ à XÊÁdü Ô ˙‹
XÊÁkÕÔ\uÛÑ´dæ+∫ Ä eTTìes¡TìøÏ M&√ÿ\T #Ó|æŒ $<äs¡“¤ eT‘·‡´ Á‹>∑s¡Ô
281
ø°#·ø£ Á|ü<˚XÊ\T <ë{Ï @ø£#·Áø£|ü⁄s¡eTH˚ nÁ>∑Vü‰sêìøÏ yÓfi≤fls¡T.
@ø£#·Áø£|ü⁄s¡ ìyêdü+
bÕ+&Ée⁄\T eTTìy˚w<ü ëÛ s¡T˝…’ y˚<+ä #·<Tä e⁄‘·÷ ÁãVü≤à#ê] eè‹Ô‘√
ˇø£ $Á|ü>∑èVü≤+˝À ñHêïs¡T. nø£ÿ&É _Ûøå±s¡ú+ Á|ü‹ >∑èVü‰ìøÏ yÓfi¯óÔqï á
eTÚqÁe‘·T\qT #·÷∫ nø£ÿ&ç yês¡+‘ê C≤*|ü&ܶsT¡ ªªdü÷s¡T´&ç˝≤ ‘˚»düT‡
ø£*–q á BÛs¡T\T uÛÑ÷eT+&É\ sê»´l jÓ÷>∑T´˝…’ ≈£L&Ü á $<Ûä+>±
_Ûø±å ≥q+ #˚jT· e\dæ e∫Ã+~ ø£<ëµµ nì n+‘ê <äT:œ+#ês¡T. |üse¡ ÷qï
uÛÑø£å´_Ûøå± |ü]|üPs¡íyÓTÆq bÕÁ‘·\qT Ä ◊<äT>∑Ts¡T ì‘·´+ ‘Ó∫à ‘·*¢øÏ
Ç#˚Ãyês¡T. ≈£î+‹ <ëìï ¬s+&ÉT uÛ≤>±\T #˚dæ ˇø£ uÛ≤>∑+ ;ÛeTT&çøÏ ô|{Ϻ
‘·øÏÿq uÛ≤>∑+ $T–*q ø=&ÉT≈£î\T, ‘êqT uÛÑTõ+#˚~. Ç˝≤ Á|ü#·Ã¤qTï˝…’
@ø£#Á· ø£|⁄ü s¡+˝À ñ+&É>± ˇø£ s√E <Ûsä êàs¡Tq® q≈£î\ düV≤ü <˚e⁄\T _Ûøøå£ √dü+
yÓfi≤fls¡T. ≈£î+‹, ;ÛeTT&ÉT $Á|ü>è∑ Vü≤+˝À ñHêïs¡T. ˇø£ÿkÕ]>± XÀø£<«äÛ qT\T
$ì|æ+#êsTT. ≈£î+r<˚$ #ê˝≤ dü+‘ê|ü+‘√ ;ÛeTT&ç‘√ ªªn<˚$T{À #·÷&ÉT
Hêj·THêµµ n+~. ªªme«]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eTq+ düTK+ ñHêï+. Ç˝≤
$Á|ü⁄ì Ç+≥ Äs¡ÔHê<ë\T $ì|ædüTÔHêïsTT. @$T{À eTT+<äT ø£qTø√ÿµµ
nqï~.
≈£î+‹ ;ÛeTT&ç‘√ Ç+ø± Ç˝≤ nqï~.
ªª|üs√|üø±]jÓÆTq á $Á|ü⁄&çøÏ m˝≤ eT+∫ #˚<ë›e÷ nì H˚qT
nqT≈£î+≥THêïqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT düeTj·Te÷düqïyÓTqÆ ≥T¢+~. @<√ >=|üŒ $|ü‘T· Ô
dü+uÛÑ$+∫q≥T¢+~. Hê eTqdüT‡ eT\eT\ eTs¡T>∑T‘√+~. Ä $|ü‘·TÔ
‘=\–+∫ yêfi¯fl≈£î Á|æj·T+ #˚≈£LsêÃ*. me¬s’Hê eTq≈£î eT+∫ #˚ùdÔ
<ëìï ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ |ü⁄D´+, <ëìøÏ düeT+>± #˚ùdÔ eT<Ûä´+, <ëìø£+f…
m≈£îÿe eT+∫ #˚ùdÔ ñ‘·ÔeT+µµ
;ÛeTùdqT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª@eTsTT+<√ ‘Ó\TdüTø=ì Hê≈£î#Ó|⁄ü Œ. Ç~ m+<äTe\¢ »]–+<√,
282
@$T{À ‘Ó*j·TC…sTT´. m+‘· ø£wyºü TÓ HÆ ê Bìï HÓsy¡ ]˚ à á $Á|ü⁄&çøÏ Á|æjT· +
ø£*–kÕÔqTµµ.
≈£î+‹ yÓ[¢ <äT:œdüTÔqï Ç+{Ï yê]ì @eTì n&É>±˝À ‘Ó*j·Tø£
}s¡ø£ ì\TÃqT+~. Ä Ç+{Ï j·T»e÷ì ‘·q u≤+<Ûäe⁄\+‘ê $H˚≥T¢
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªá dü+kÕs¡+ ãVüQ <äT:Kø£s¡+, uÛÑj·T+ø£s¡+, n‹#·+#·\+,
|üsêBÛq+. Á|ü‹ yê&çøÏ dü+jÓ÷>∑+ $jÓ÷>∑+˝≤+{Ï <ä«+<ë«\T ‘·|üŒe⁄.
H˚ q T, Hê <Û ä s ¡ à |ü ‹ ï, Çø£ ÿ &ç Á|ü » \T á $|ü ‘ · T Ô qT+&ç m˝≤
‘·|æŒ+#·T≈£î+{≤s¡T? @ ñbÕj·T+‘√ ãj·T≥|ü&É‘ês¡T? ªÇø£ÿ&É ñ
+&Ée<äT,› eTq+ yÓ[flb˛<ë+µ nì H˚qT m+‘·>± #Ó|Œæ Hê Hê e÷≥ $q˝Ò<Tä
Ç+‘· <ës¡TD+ »s¡>±*‡q≥T¢ sêdæ ô|{Ϻe⁄+fÒ mes¡T e÷Á‘·+ @+
#˚j·T>∑\s¡T? eT+Á‘·j·TTø£Ô+>± |ü]Dj·T+ #˚düT≈£îqï <Ûäs¡à#ê]DÏì
sêø£ådüT&çøÏ ÄVü‰s¡+>± m˝≤ |ü+|æ+#˚~! Hê e+XÀ<ë∆s¡≈£îDÏí, ∫qïyêDÏí
m˝≤ |ü+|æ+#˚~! #·÷dü÷Ô #·÷dü÷Ô Mfi¯flqT H˚qT @ $<Ûä+>± sêø£ådüT&ç
yê‘· |ü&˚≥T¢ #˚ùd~? H˚H˚ yê&çøÏ ÄVü‰s¡+>± yÓfi≤ÔqTµµ
Ç˝≤ Ä $Á|ü⁄&ÉT Ä‘·à |ü]‘ê´>±ìøÏ dæ<e∆ä Tj·÷´&ÉT. n‘·ì uÛ≤s¡´
Ç˝≤ n+~.
ªª$|ü ‘ · T Ô nqï~ me]¬ ø ’ H ê edü T Ô + ~. Ä|ü ‘ · ‡ eTj· T +˝À
dü+‘ê|æ+#·&É+ eT+∫~ ø±<äì ‘Ó*dæ≈£L&Ü XÀøÏ+#·&É+ eT+∫~ ø±<äT.
Ä s¡ø£ÿdüT&çøÏ H˚qT ÄVü‰s¡eTe⁄‘êqT. MTπs+ u≤<Ûä|ü&Ée<äT›. Hê e\¢
ø=&ÉT≈£îqT bı+<ës¡T. n+<äTe\¢ Hê ãTTD+ r]b˛sTT+~. |ü⁄s¡Twüß&çøq£ ï
eTT+<äT Ád”Ô eTs¡D+Ï #·&+É y˚T\T, |ü⁄s¡Twüß&˚ eTT+<äT #·ìb˛‘˚ |ü&˚ ø£cÕº\T
düVæ≤+#·&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT ˝Ò≈£î+fÒ Ád”Ôì #ê˝≤ #·T\ø£q>±
#·÷kÕÔs¡T. e÷+dü+ eTTø£ÿ|ü&ç‘˚ |ü≈£åî\T nù|øÏå+∫q≥T¢ uÛÑs¡Ô ˝Òì Ád”Ô
MT<ä |ü⁄s¡Twüß\ ø£fi¯ófl |ü&É‘êsTT. uÛ≤s¡´ #·ìb˛‘˚ uÛÑs¡Ô ˝ø£åD+>± eTs√
282
yÓ[fl #˚düT≈£î+{≤&ÉT. ø±ì uÛÑs¡Ô #·ìb˛‘˚ |üs¡ |ü⁄s¡TwüßDÏí e]í+#·&Üìï
˝Àø£+ ˇ|ü⁄Œø√<äT. n+<äTe\¢ MTs¡T˝Ò≈î£ +&Ü H˚qT Áã‘·ø&£ +É ø£w+ºü . nB>±ø£
dü+‘êHêìï dü+s¡øÏå+#·&É+ Hê e\¢ ø±<äT. H˚qT #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· eTs√
ô|[fl #˚düTø=ì eTq _&ɶ*ï s¡øÏå+#·+&ç.µµ
á e÷≥\T $qï ‘·sê«‘· Ä <ä+|ü‘·T\ ≈£L‘·Ts¡T Ç˝≤ nqï~!
ªªH˚qT m+‘·ø±\+ ñHêï MT <ëìì ø±<äT. |üs¡T\ <Ûäqy˚T.
m|üŒ{Ϭø’Hê qqTï ˇø£ nj·T´#˚‹˝À ô|fÒº<˚ ø±ã{Ϻ Ç|ü⁄Œ&˚ sêø£ådüT&çøÏ
uÛÀ»q+>± Ç#˚Ãj·T´+&ç. ‘·+Á&ç #˚ùd ‹˝À<äø±<äT\T ≈£L‘·T]øÏ
|üs¡˝Àø£+˝À #˚s¡T‘êsTT ø±ì |ü⁄Á‹ #˚dæq$ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î #Ó+<äe⁄. Hê
e\¢ MT≈£î <ÍVæ≤Á‘·˝≤uÛÑ+ ø£\>∑e#·Tà >±ì, MT]<ä›s¡T J$ùdÔ nH˚ø£ |ü⁄Á‘·
bÂÁ‘·˝≤uÛÑ+ ø£*– e+X¯+ ì\TdüTÔ+~. n+<äTe\¢ qqTï b˛ìe«+&çµµ
á e÷≥\≈£î ≈£L‘·Ts¡Tì øö–*+#·Tø=ì ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T @&ÜÃs¡T.
yêfi¯fl ø£˙ïfi¯ófl ‘·T&ÉTdü÷Ô ø=&ÉT≈£î eTT+<äT≈£î e#êÃ&ÉT. ˇø£ ø£Ás¡
#˚‘ã· ≥Tºø=ì ªªH˚qT s¡øÿ£ düTì #·+|æekÕÔqT. MTs¡T @&Ée e<äTµ› µ nHêï&ÉT.
Ä u≤\≈£îì ‘=≈£îÿ |ü\T≈£î\T $ì n+<äs¡T @&ÉT|ü⁄ ÄbÕs¡T.
≈£î+‹ yê] <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ªª@$T{Ï<ä+‘ê? ndü\T Bìø£+‘·{ÏøÏ
ø±s¡Dy˚T$T{À Hê≈£î #Ó|üŒ+&çµµ nqï~.
ãø±düTs¡ eè‘êÔ+‘·+
$Á|ü⁄&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT @eTì #Óù|Œ~. eTqwüß˝…e«s¡÷ u≤<Ûä b˛>=≥º˝sÒ T¡ . nsTTHê
#ÓbÕÔqT. Çø£ÿ&çøÏ ˇø£ ÄeT&É <ä÷s¡+˝À j·TeTTHê q~ <ä>∑Zs¡ ã≈£î&ÉH˚
sêø£ådüT&ÉTHêï&ÉT. yê&çø£ÿ&ÉTqï yêfi¯fl+<ä]ì Ç+{Ï es¡Tdüu…{Ϻ $T+>∑T‘·÷
ñ+fÒ |üse¡ T kÕ<ÛTä ˝…q’ $Á|ü⁄\T ˇø£ |ü<‹∆ä ô|{≤ºsT¡ . <ëì Á|üø±s¡+ Á|ü‹s√E
es¡dü Á|üø±s¡+ ˇø£ eTìwæ ¬s+&ÉT mqTuÀ‘·T\T |üPìÃq X¯ø£≥+˝À
n|ü]$T‘· uÛÑø£å´e÷+dü $TÁX¯yÓTÆq nHêïìï ì+|ü⁄ø=ì yÓfi≤fl*. Ä
283
ãø±düTs¡T&ÉT nHêïìï, mqTuÀ‘·T\qT, rdüTø=ì yÓ[flq eTìwæ‘√ düVü‰
‹+{≤&ÉT. Çø£ÿ&ç sêE ≈£L&Ü @MT #Ój·T´˝Òø£ }s¡T≈£îHêï&ÉT. @<√
düTK+>± uÛ≤sê´|ü⁄Á‘·T\‘√ Jeq+ kÕ–düTHÔ êïeTT ø£<ë nqT≈£îHêï+. ø±ì
˝Ò≈£î+fÒ m|ü⁄Œ&√ n&Ée⁄˝À¢øÏ yÓ[fl ñ+&˚ yêfi¯fl+. Ç˝≤ es¡Tdü Áø£eT+˝À
H˚&ÉT e÷ e+‘·T e∫Ã+~. e÷ |æ\¢yê&çì Ä sêø£ådüT&çøÏ ÄVü‰s¡+>±
|ü+|ü˝øÒ £ b˛‘·THêïeTTµµ
≈£î+‹ n‘·ìï z<ë]Ã+~.
ªªnj·÷´! ˙≈£î ˇø£ÿ&˚ ø=&ÉT≈£î. Hê≈£î ◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T.
Hêø√ ñbÕj·T+ ‘√k˛Ô+~. Hê ◊<äT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î˝À¢ ˇø£]ì Ä ã≈£î&çøÏ
ÄVü‰s¡+ #˚kÕÔqTµµ.
á e÷≥\T $q>±H˚ Ä $Á|ü⁄&ÉT #Óe⁄\T eT÷düT≈£îHêï&ÉT. ªªMTs¡T
Hê≈£î n‹<∏Tä \T. n˝≤+{Ï yê]ì s¡øÿ£ düT&çøÏ ÄVü‰s¡+>± m˝≤ |ü+|ækÕÔqT?
e÷ J$‘·+ ì\u…≥Tºø√e&É+ ø√dü+ |üs¡T\ J$‘êìï n+‘·+ #˚j·T&É+
düeT+»dü+ ø±<äT. <ÛÓ’s¡´+ #Ó&ç y˚&ÉTø=H˚ yê&çì, n‹~∏ì, nuÛ≤´>∑‘·Tì,
uÛj
Ñ T· düTìú , X¯sD
¡ ≤>∑‘T· ì #·+|ü&ÜìøÏ dæ<|∆ä &ü ˚ <äTs¡q® T&çøÏ ÇVü≤|üsê˝Ò ˝Òe⁄.
ªeT] Ä‘·àVü≤‘·´≈£L&Ü eTVü‰ bÕ‘·ø£+ ø£<ë. <ëìøÏ m˝≤ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïe⁄µ
n+{≤πsyÓ÷. Ç~ nìyês¡´eTsTT+~. n+‘˚ø±ì BìøÏ ø±s¡D+ Ç‘·sT¡ ˝Ò
>±ì H˚qT ø±<äT.µµ
á $<Ûä+>± |ü*øÏq $Á|ü⁄ì‘√ ≈£î+‹ Ç˝≤ nqï~. ªªHê≈£L á
$wüjT· + ‘Ó\TdüT. MT˝≤+{Ï yês¡T #·ìb˛≈£L&É<Hä ˚ n˝≤ nHêïqT. n+<äTøπ
Hê _&ɶqT düeT]ŒkÕÔqHêïqT. e÷ nu≤“sTTì #·+|ü&ÜìøÏ Ä sêø£ådüT&çøÏ
kÕ<Ûä´e÷? <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêø£ådüTDÏí dü+Vü≤]+#˚ kÕeTs¡ú´+ ñ+~ ø±ã{Ϻ
ø=&ÉT≈£îqT |ü+|ædüTÔHêïqT >±ì e+<äeT+~ |ü⁄Á‘·T\THêï nìwüߺ&Ó’q
|ü⁄Á‘·T&É+≥÷ ñ+{≤&Ü? Ç‘·ì#˚‘· ˝À>∑&É m+‘√eT+~ sêø£ådüT\T
#·+|üã&ܶs¡T. Ç‘·qT eTVü‰ã\ dü+|üqTï&ÉT. eT+Á‘·dæ<äT∆&ÉT.
283
 Ç˝≤ #Ó|æŒq ≈£î+‹ ;ÛeTTì |æ*∫ ªªM] Ä|ü<ä b˛>={Ϻ Hê≈£î
Á|æj·T+ ø£*–+#·Tµµ nqï~.
;ÛeTT&ÉT ªªdüsπ µµnHêï&ÉT.
$Á|ü⁄&ÉT ‘·q ã+<ÛäTes¡Z+‘√ u≤≥T dü+‘·dæ+#ê&ÉT. <Ûäsêàs¡T®q
q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\T e∫à dü+‘√wü+‘√ bı+–b˛‘·Tqï ;ÛeTTì #·÷#ês¡T
ªªø±s¡D+ @yÓTÆ ñ+≥T+<äìµµ Ä˝À∫+#ês¡T.
;ÛeTT&ç dü+‘√wü+ #·÷∫ <Ûäs¡àsêE n&É>∑H˚ n&ç>±&ÉT. ªªne÷à!
á ;ÛeTT&Ó+<äTøÏ+‘· dü+‘√wü+>± ñHêï&ÉT? me]‘√HÓ’Hê j·TT<ë∆ìøÏ
ãj·T\T<˚sê&Ü? Ç‘·ìï MTs¡T |ü+|ædüTÔHêïsê ˝Òø£ Ç‘·H˚ yÓfi¯óÔHêï&Ü?µµ
≈£î+‹ nìï $wüj·÷\T $es¡+>± <Ûäs¡àq+<äqTìøÏ #Ó|æŒ+~.
<Ûäs¡àsêE <äT:œ+#ê&ÉT. ªªÇ<˚$T{° kÕVü≤dü+, y˚πs yêfi¯fl ø=&ÉT≈£î\ ø√dü+
‘· e T ø=&É T ≈£ î qT $&ç # ˚ <ä T s¡ T “<ä T ∆ \ T ≈£ L &Ü ñ+{≤sê? Ç~
˝Àø±#ês¡$s¡T<ä+∆ , eT] ;ÛeTùdqT&ÉT MT≈£î $&ÉTe<ä–q ø=&ÉTø±? n‘·ì
$Áø£eT+ e\¢H˚ ø£<ë \ø£ÿ sTT+{ÏqT+∫ ãj·T≥|ü&ܶeTT, n&É$˝À eTq+
Ä<äeTs¡∫ ìÁ<äb˛‘·T+fÒ Ç‘·H˚ ø£<ë eTq ìÁ<ä #Ós¡|üsê<äì <ä÷s¡+>±
Væ≤&ç+ãTDÏí á&ÉTÃ≈£î yÓ[fl j·TT<ä∆+ #˚dæ+~? Ç‘·ì ã*$T e\¢H˚ ø£<ë
<Û ä è ‘· s êÁwü º q+<ä q T\T <Û Ó ’ s ¡ ´ +˝Ò ø £ ìÁ<ä b ˛>=≥Tº ø =ì m˝≤
ì\<=≈£îÿ≈£î+<ëe÷ nì yÓ‘·T≈£î‘·THêïs¡T. Ç˝≤+{Ï ;ÛeTTì Ç‘·s¡T\
ø√dü+ sêø£då Tü ì u≤] |ü&yÉ k˚ ÕÔsê ne÷à. <äT:U≤‹X¯jT· + e\¢eT‹ ÁuÛeÑ TD+
ø£*–+<ë @$T{Ï?µµ
<Ûäs¡àsêE Ç˝≤ e÷{≤¢&É&É+ #·÷∫ ≈£î+‹ Ç˝≤ nqï~
ªªÁuÛÑeTì yÓ÷Vü≤ ˝ÀuÛÑ uÛÑj·÷\‘√ ø=&ÉT≈£îqT e~˝ÒdüTÔHêïqì
nqTø√e<äT›. H˚qT ;ÛeTTì X¯øÏÔ ‘Ó*j·Tø£ |ü+|æ+#·&É+ ˝Ò<äT. Ç‘·ì X¯øÏÔì
>∑T]+∫ #ÓbÕÔqT $qT. M&ÉT |ü⁄{Ϻq |ü<√s√E Hê#˚‹ qT+&ç |üs¡«‘·+
MT<ä |ü&‘ç ˚ _&ɶ <˚V≤ü + |ü&ç n#·{Ï sêfi¯fl˙ï qT>∑TqZ T>∑j Z ÷· ´sTT. n˝≤+{Ï
284
eÁ»ø±j·TT&ÉT eÁC≤j·TT<ÛäT&Ó’Hê Ç+Á<äT&çHÓ’Hê »sTT+#·>∑\&ÉT. $Á|ü
≈£î≥T+ã+ u≤<Ûä b˛>∑&É‘ê&ÉT. ˙e⁄ ;ÛeTTì >∑T]+∫ @MT u≤<Ûä|ü&Ée<äT›.
eTq≈£î #·ø£ÿì ÄÁX¯j·T+ Ç∫à |üs¡yÓ÷|üø±]jÓÆTq á $Á|ü⁄ìøÏ eTq+
Á|ü‘·T´|üø±s¡+ #˚ùd neø±X¯+ \_Û+∫+~. ñ‘·ÔeT ø£åÁ‹j·TT&ÉT Ç‘·s¡T\
<äT:K+ b˛>=fÒº <Ûsä à¡ o\T&ÉT. eTè‘·T´uÛj Ñ T· + ø£\yê]øÏ n+&É>± ì\yê*.
yês¡T Ms¡qø£ düs¡«Á|ü»\≈£î düVü‰j·T+ #Ój·÷´*.µµ
<Ûäs¡àsêE≈£î ‘·*¢e÷≥\e\¢ dü‘·´+ ‘Ó*j·Te∫Ã+~. ≈£î+‹
ø±s¡TD´ ãT~∆øÏ <Ûäs¡à ì‘·´‘·≈£î dü+‘√wæ+∫ ‘êqT ≈£L&Ü ;ÛeTùdqTDÏí Ä
|üìøÏ |ü⁄s¡e÷sTT+#ê&ÉT.
;ÛeTT&ÉT Ä $Á|ü⁄ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT? ªªø£&ÉT|ü⁄ ì+&É nqï+
‹q˝Ò<äT H˚qT, sêÁ‹ ø£+{ÏMT<ä ≈£îqT≈£î ˝Ò<äT. n+<äTe\¢ u≤>±
n\dæb˛j·÷qT. MT≈£î M\sTT‘˚ Hê≈£î ÄVü‰s¡ ‘·è|æÔ #ÓjT· ´+&ç. n˝≤¬>‘’ ˚
H˚qT sêø£då Tü DÏí düT\uÛ+Ñ >± #·+|ü>\
∑ >∑T‘êqT. á |ü⁄s¡eTT˝Àì yês¡+<ä]ø°
‘·|üŒø£ dü+‘√wü+ ø£\T>∑CÒkÕÔqTµµ.
Ç˝≤ #Ó|üŒ>±H˚ $Á|ü⁄&ÉT, n‘·ì #·T{≤º\T ‘·ø£åDy˚T |ü\T$<Ûë\
|æ+&çe+≥\T, |ü|ü⁄Œ, H˚‹≈£î+&É\T, ô|s¡T>∑T yÓTT<ä˝…’qe˙ï ‘Ó|æŒ+#ês¡T.
;ÛeTT&ÉT n˙ï ‘·è|æÔ>± ‹Hêï&ÉT.
ãø±düTs¡Tì #·+|ü{≤ìøÏ |üj·Tq+
Ç˝≤ ‘·è|æÔ>± uÛÀ+#˚dæq ‘·sê«‘· ;ÛeTT&ÉT uÛÑøå±´qï|üPs¡íyÓTÆq
X¯ø≥
£ yÓTøÏÿ <äøD åÏ ≤_ÛeTTKT&Ó’ ãø±düTs¡T&ÉTqï #√{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ø£fiã‚ sê\‘√
<äTs¡Z+<Ûä|üP]‘·+>± ñqï ã≈£îì kÕúq+ <ä>∑Z]øÏ yÓfi¯fl≈£î+&Ü j·TeTTHê
rs¡+˝À X¯ø£≥+ ì*|æ s¡ø£ÿdüTì |æ*#ê&ÉT. n‘·qT e#˚Ães¡≈£î
}s¡≈£î+&É≥yÓT+<äTø£ì ø±fi¯ófl #˚‘·T\T ø£&ÉTø=ÿì Ä#·$T+∫ X¯ø£≥+
|üsTTq nqï+ ‹+≥÷ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
ãø±düTs¡T&ÉT Ç+‘· bı<äT› b˛sTTHê Ç+ø± uÛÀ»q+ rdüT≈£îsê˝Ò<˚
284
nì m<äTs¡T#·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
Äø£*‘√ ñqï ãø±düTs¡T&ÉT Ä*– |üfi¯ófl |ü≥|ü≥ ø=s¡T≈£î‘·÷
ì+–<ëø£ ô|]– ;ÛeT s¡÷|ü+‘√ ;ÛeTùdqT&ç <ä>]Z∑ øÏ e#êÃ&ÉT. yê&ÉT e#˚Ã
dü]øÏ ;ÛeTT&ÉT ã+&ç MT<ä ≈£Ls=Ãì Vü‰sTT>± uÛÀ»q+ #˚düTÔHêï&ÉT.
ªªzs√]. ì‘·´+ Hê ø√dü+ |ü+ù| nqï+ ˙e⁄ ‹+≥THêïyê?
m+‘· ø=e⁄« ˙≈£î? @ø£#·Áø£|ü⁄s¡+˝À yêfi¯fl≈£î H˚q+fÒ Ç+‘· #·T\ø£HÓ’
b˛sTT+<ë?µµ n+≥÷ ãø±düTs¡T&ÉT e∫à ;ÛeTT&ç M|ü⁄MT<ä ˇø£ >∑T<äT›
>∑T<ë›&ÉT. ;ÛeTT&ÉT @MT u…<äs¡˝Ò<äT. sêø£ådüT&ç yÓ’|ü⁄ #·÷&ÉHÓ’Hê˝Ò<äT.
m|üŒ{Ï˝≤π> ‹+≥÷ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ã≈£î&ÉT ø√|ü+‘√ ªªMDÏí Ç˝≤ ø=&˚Ô ˝≤uÛ+Ñ
˝Ò<äTµµ nì ˇø£ eèø£å+ ô|ø£*+#·Tø=ì e#êÃ&ÉT. n+‘·≈£î eTT+<˚
;ÛeTùdqT&ÉT nqïeT+‘ê ‹ì nq+‘· ã\düy˚T‘·T&Ó’ j·TeTT&ç˝≤>±
$»è+_Û+#ê&ÉT.
ªªø=~›>± ≈£L&Ü bÕbÕìøÏ »+ø£≈î£ +&Ü n+<ä]˙ u≤~Û+∫ eTqTwü´
e÷+dü+ ‹+≥÷ u≤>± ø=e⁄«|ü{Ϻ ñHêïe⁄. ne˙ï ˙#˚‘· ø£øÏÿkÕÔqT. ˙
eT<äeTDTkÕÔqT. Ç|ü⁄Œ&˚ j·TeTT&ç <ä>∑Z]øÏ |ü+|ækÕÔqT.µµ nì ;ÛeTT&ÉT
‘·q <ä>∑Zπs ñqï $XÊ\ kÕ\ eèø£å+ ô|]øÏ sêø£ådüT&ç MT~øÏ $dæsê&ÉT.
yê&ÉT <ëìï eT<Ûä´˝ÀH˚ $]#˚XÊ&ÉT.
ãø±düTs¡ e<Ûä
Ç˝≤ Ç<äs› ÷¡ eèøå±\‘√ j·TT<ä+∆ #˚jT· >± #·T≥Tº|øü ÿ£ \ eèøå±\˙ï
nsTTb˛j˚Tdü]øÏ eT\¢j·TT<ë∆ìøÏ ‘·\|ü&ܶs¡T. ˇø£]ø=ø£s¡T Ç˝≤ ô|q–
ø=≥Tºø=+≥÷ ‘·qTï≈£î+≥÷ |üs¡düŒs¡ »j·Tø±+≈£åî˝…’ b˛sê&ÉT‘·T+fÒ yê]
b˛sê≥ düss¡+uÛÑ+ e\¢ <Ûäs¡D°‘·\eT+‘ê ø£<ä*b˛sTT+~. <ä>∑Zs¡˝À @
#Ó≥÷º ì\ã&É˝<Ò Tä . $XÊ\yÓTqÆ •\\T ≈£L&Ü bı&ç bı&ç nsTTb˛j·÷sTT.
Ç<ä›] nVü≤+ø£è‹ <Ûä«qT\T, uÛÑ÷]uÛÑ÷C≤s¡eeTT, Ç<ä›] eTTwæº|òü÷‘ê\T,
yê] bÕ<ä|òüT{Ϻ‘·s¡eeTT $ì #·÷#˚yês¡+‘ê ;Û‹‘√ |üs¡T¬>‘êÔs¡T.
285
yê[fl<ä›s¡T eT\¢ j·TT<ä∆+ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT ;ÛeTT&ÉT ãø±düTs¡TDÏí
H˚\MT<ä |ü&yÉ d˚ æ yêeTbÕ<ä+‘√ yê{Ï s=eTTà MT<ä ˇø£ÿ ‘=≈£îÿ ‘=ø±ÿ&ÉT.
yê&ÉT ≈£L&Ü Ä <Óã“ ‹ì eT∞fl ˝Ò∫ yêj·TTdüT‘·Tì |ü≥Tºø=ì ‘√dæ n‘·ì
eø£å+ MT<ä <äè&ÛÉ‘·s¡yÓTÆq eTTw溑√ bı&ç#ê&ÉT. yÓT\¢yÓT\¢>± Ä sêø£ådüTì
X¯øÔÏ ø°D
å kÏ ˛Ô+<äì ;ÛeTT&ÉT ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ◊sêe‘· Vü≤dü+Ô ‘√ düe÷qyÓTqÆ
‘·q Vü≤kÕÔ\‘√ sêø£ådüTì q&ÉeTTqT, >=+‘·TqT |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. yê&ÉT M|ü⁄
$]π>≥T¢>± ˇø£ÿ bı&ÉT|ü⁄ bı&ç#ê&ÉT. yê&ç qe<ë«sê\ qT+∫ s¡ø£Ô+
∫$Tà+~. á $<Û+ä >± ãø±düTs¡T&ÉT ;ÛeTTì#˚‘· ìVü≤‘·T&Éj÷· ´&ÉT. yê&ÉT
ns¡∫q <Ûä«ì $ì yêì u≤+<Ûäe⁄˝…’q s¡ø£ÿdüT\+‘ê e#êÃs¡T. yêfi¯flqT
#·÷∫ ;ÛeTT&ÉT ªªÇ‘·ì ˝≤>± me¬sH’ ê eTqTwüß*ï uÛøÑ ùåÏ dÔ n‘·ì >∑‘˚ yê]ø°
|ü&TÉ ‘·T+~µµ nHêï&ÉT.
Ä sêø£ådüT\+‘ê uÛÑj·T|ü&ç n‘·ì e÷≥\≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T.
;ÛeTT&ÉT ãø±düTs¡Tì ø£fi‚ãsêìï ˝≤≈£îÿì e∫à q>∑s¡ <ë«s¡ düMT|ü+˝À
y˚XÊ&ÉT. ;ÛeTTì #·÷&ܶìøÏ »q+ ‘·+&√|ü‘·+&Ü\T>± ‘·s¡*e#êÃs¡T.
bÕ+&É T qè|ü q+<ä q T\ #· ] Á‘· q T yÓ ’ X ¯ + bÕj· T qT&É T
»qy˚T»j·TT&çøÏ #Ó|Œæ q $wüj÷· ìï dü÷‘·T&ÉT XÖqø±~ eTVü‰ eTTqT\≈£î
#Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
bÕ+&ÉTe⁄\ $Á|ü y˚w+ü ‘√ @ø£#Á· ø£|⁄ü s¡+˝À y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚d÷ü Ô
ø±\+ yÓfi¯flãT#·ÃkÕ>±s¡T. ø=ìï s√E\≈£î ˇø£ $Á|ü⁄&ÉT Á<äT|ü<äT&ç |ü⁄s¡+
qT+∫ e∫à $ÁX¯e÷]új·Tj·÷´&ÉT. bÕ+&Ée⁄\ >∑èVü≤ j·T»e÷ì n‹~∏ì
ñ∫‘·Ø‹ì dü+‘·è|æÔ |ü]#ê&ÉT. ≈£î+r<˚$ ‘·q ø=&ÉT≈£î\‘√ u≤≥T Ä
$Á|ü⁄ì n‹ Á|”‹‘√ ñbÕdæ+∫ ªªnj·÷´, MTs¡T mø£ÿ&ç qT+∫ e#êÃs¡T.
@ <˚XÊ\T s¡eT´+>± ñ+{≤sTT? mø£ÿ&ç sêE\T >∑TDe+‘·T\T?µµ nì
n&ç–+~.
Ä $Á|ü⁄&ÉT ªªH˚qT nìï <˚XÊ\÷ #·÷#êqT. Á|üdæ<äT∆˝…’q sêE\
285
#·]Á‘·\˙ï #·÷#êqT. Á<äT|ü<sä êE <˚X+¯ ‘√ @ <˚XÊ\÷ b˛\Ã<ä–q$ ø±e⁄.
dü<Tä D
Z ≤\˝À Á<äT|ü<sä êE\‘√ b˛\Ã<ä–qyês¡T uÛ÷Ñ eT+&É\+˝À me«s¡÷
˝ÒsT¡ µµ nHêï&ÉT.
<Ûäèwüº<äT´eTï Á<Í|ü<äT\ »qq+
ªªÄ Á<äT|ü<äT&çøÏ ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T+~. ÄyÓT n–ï ≈£î+&É+˝À ñ
<䓤$+∫+~.nqq´ |ü⁄D´˝≤eD´ >∑TD düeTì«‘·≈£î düeTs¡÷|ü⁄&Ó’q
sê»|ü⁄Á‘·Tì ø√dü+ Äj·Tq nH˚«wædüTÔHêï&ÉT. dü«j·T+es¡+ @sêŒ≥T
#˚XÊ&ÉTµµ nì ≈£L&Ü nuÛ≤´>∑‘·T&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT.
≈£î+‹, <Ûäs¡à‘·qj·TT&ÉT ÄX¯Ãs¡´+ #Ó+<ës¡T. ªªm+<äTøÏ˝≤ ÄyÓT
ø£&TÉ |ü⁄q |ü≥Tºø£ n–ï˝À »ìà+∫+~. ÄyÓTqT Á<äT|ü<Tä &ÉT m˝≤ bı+<ë&ÉT.
Bìì dü$düÔs¡+>± #Ó|üŒ+&çµµ nì n&ç>±s¡T.
Ä $Á|ü⁄&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
˝À>∑&É uÛÑs¡<ë«E&ÉH˚ eTTì ø£\X¯+˝À ñ<䓤$+∫q Á<√DT&ÉT,
|üèwü‘·TìøÏ ñ<䓤$+∫q Á<äT|ü<äT&ÉT ÇwüºdüKT˝…’ ˇø£ÿ#√≥ y˚<ë\T
#·<Tä e⁄≈£îHêïs¡T. <Ûqä Tπs«<ëìï ìwü‘˜ √ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. Á<äT|ü<Tä &ÉT bÕ+#ê\
<˚XÊìøÏ sêEø±>± Á<√DT&ÉT yÓ[fl Á<äT|ü<äTì#˚‘· nee÷q+ bı+<ë&ÉT.
|æ<ä|ü Vü≤dæÔ|ü⁄sêìøÏ e∫à ≈£îs¡Te+X¯ u≤\≈£î\ q+<ä]˙ X¯ÁdüÔø√$<äT\qT
#˚XÊ&ÉT. bÕ+#ê\Tì|ü{Ϻ rdüT≈£îsêe&Éy˚T >∑Ts¡T <äøÏåD>± Á<√DT&ÉT
#Óù|Œdü]øÏ ≈£îs¡T≈£îe÷s¡T\T yÓ[fl Á<äT|ü<äTì#˚‘· ì]®‘·T\j·÷´s¡T.
ns¡T®qT&ÉT Á<äT|ü<äT&ç‘√ j·TT<ä∆+ #˚dæ n‘·ìì |ü≥Tºø=ì e∫à Á<√DT&çøÏ
n|üŒ–+#ê&ÉT.
Á<√DT&ÉT Á<äT|ü<äTì‘√ ñ˝≤¢kÕ˝≤&ç ªª@+ uÛÑj·T|ü&É≈£î yÓfi¯óflµµ
nì e~˝ÒXÊ&ÉT.
Á<√DT&ç#˚‘· Ç˝≤ $&ç∫|ü⁄#·Ãã&ç Ä nee÷Hêìï düVæ≤+#·˝Òø£
Á<äT|ü<äT&ÉT ªªs¡D s¡+>∑+˝À Á<√DTì e~Û+#˚ ø=&ÉT≈£îqT, ns¡T®qT&çøÏ
286
<˚$ø±<ä–q ≈£L‘·T]ì bı+<äT‘êqµµì Á|ü‹»„ #˚XÊ&ÉT.
ˇø£ H ê&É T >∑ + >±rs¡ + ˝À yêqÁ|ü d ü ú eè‹Ô ˝ À ñqï
j· ÷ CÀ|ü j · ÷ E\H˚ yê]<ä > ∑ Z ] øÏ yÓ fi ≤fl&É T Á<ä T |ü < ä T &É T . yêfi¯ fl ≈£ î
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. yê[fl<ä]› ˝À ‘·b˛ eTVæ≤eT˝À mes¡T m≈£îÿe nì#·÷∫
ñ|üj·÷Eì |üPõ+#ê&ÉT. ªªHê≈£î eT+∫ dü+‘êq+ ø£\>∑&ÜìøÏ @<Ó’Hê
Áø£‘T· e⁄qT ‘Ó\|ü+&ç nHêï&ÉT. H˚qT m˝≤+{Ï |ò˝ ü ≤ìï Äù|øÏ+å |üqT. me¬sH’ ê
|òü˝≤s¡Tú\T+fÒ nø£ÿ&çøÏ yÓfi¯ó¢µµ nHêï&ÉT ñ|üj·÷E&ÉT.
ªªeT¬sø£ÿ&ç¬ø’Hê yÓfi¯óflµµ nì ñ|üj·÷E&ÉT #Ó|æŒHê Á<äT|ü<äT&ÉT
$q˝Ò<äT. eTs√ dü+e‘·‡s¡+ Äj·TH˚ï ùd$+#ê&ÉT. n|ü⁄&ÜeTTì ªªe÷
nqï #ê˝≤ >=|üŒyê&ÉT. Äj·Tq ˇø£Hê&ÉT eq+˝À yÓfi¯SÔ ˇø£ |ü+&ÉT
#·÷#ê&ÉT. n~ X¯ó∫jÓTÆ +<√ ø±<√ ‘Ó©<äT. uÛ÷Ñ $TMT<ä |ü&ñ ç +~. nsTTHê
<ëìï Äj·Tq rdüT≈£îHêï&ÉT. |òü˝≤]∆ nsTTqyê&ÉT ‘·‘·Œ¤˝≤qTã+<Ûë˝…’q
<√cÕ\qT >∑eTì+#·&ÉT. Ä eTTìes¡T&ÉT ˙≈£î n_ÛeT‘·+ #˚≈£Ls¡TkÕÔ&ÉT
yÓfió¯ flµµ nHêï&ÉT.
Á<äT|ü<Tä &ÉT j·÷Eì <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fl&ÉT. Äj·Tq dü+dæ‘ê<Û´ä j·THê~
|ü+#· eTVü‰ j·TC≤„\T #˚dü÷Ô ñHêï&ÉT. Äj·Tq≈£î qeTdüÿ]+∫
Á<äT|ü<Tä &ÉT.
ªªeTTìHê<∏ë! Hê≈£î dü‘T· ŒÁ‘· »qqeTj˚T´ Áø£‘T· e⁄qT ñ|ü<•˚ +#·T
H˚qT ø£è‘·ø£è‘·T´DÏí ne⁄‘êqTµµ nHêï&ÉT. n+‘˚ø±ø£ Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªuÛ≤s¡‘· e+XÊ#ês¡T´&Ó’q uÛÑs¡<ë«E&ÉT Hê≈£î nbÕj·T+ #˚XÊ&ÉT.
|òüT§s¡ j·TT<ä∆+˝À n‘·ìï z&ç+#˚ nbÕs¡ |üsêÁø£eT+ >∑\ düT|ü⁄Á‘·T&ÉT
ø±yê*. Á<√DTDÏí ¬>\e&É+ n+‘· düT\uÛÑ+ ø±<äT. n‘·ìï ¬>\e&É+ Hê
J$‘êX¯jT· +.µµ
j·÷E&ÉT j·T»„+ #˚sTT+#·&ÜìøÏ n+^ø£]+#ê&ÉT. ªª˙ ø√]ø£≈î£
‘·–q ø=&ÉT≈£î, ≈£L‘·Ts¡T »ìàkÕÔs¡T. @MT dü+ø√∫+#·≈£îµµ nì
286
j·TCÀ„|üø£s¡D≤\T dæ<ä∆+ #˚düTø=ì ñ|üj·÷EDÏí ≈£L&Ü düVü‰j·T≈£î&ÉT>±
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. Á<äT|ü<Tä ì #˚‘· |ü⁄Á‘·ø±y˚Twæº #˚sTT+#ê&ÉT. eT+Á‘êVüQ‘·T\
e\¢ n–ï <˚e⁄&ÉT ‘·è|ü⁄Ô&Éj·÷´&ÉT.
n–ï<˚e⁄ì ø£sT¡ D e\¢ n–ïì uÀ*q |ü⁄Á‘·T&ÉT<äsTT+#ê&ÉT. ~e´
‘˚»+‘√ ø£èwüí es¡+í ‘√ Ä »«\q ≈£î+&É+˝À+∫ Á|üdqü ï e<äq+‘√ |ü⁄{Ï+º ~.
ø=&ÉT≈£îÿ ≈£L‘·T]øÏ <Ûèä wü<º Tä ´eTTï&Éì, ø£èwüí nì ù|s¡T¢ ô|≥ºeTì Äø±X¯yêDÏ
dü÷∫+∫+~. Ç˝≤ Á<äT|ü<äT&ÉT dü+‘êq+ ø£*– dü+‘·dæ+∫ j·÷E&çøÏ
<äøD
å£ *#êÃ&ÉT.
<Ûäèwüº<äT´eTTï&ÉT <ÛäqTπs«<ä bÕs¡+>∑‘·T&Éj·÷´&ÉT. ø£èwüí≈£î ≈£L&É
$yêVü‰ìøÏ ‘·–q ej·TdüT‡ sêe≥+‘√ Á<äT|ü<Tä &ÉT Á|üjT· ‘êï\T kÕ–+#ê&ÉT.
Á<Í|üB $yêVü≤ Á|üj·T‘·ï+
Á<Í|ü~ì ns¡T®qT&çøÏ Ç∫à #Ój·÷´\ì Á<äT|ü<äTì n_ÛeT‘·+.
bÕ+&Ée ≈£îe÷s¡T\T, ≈£î+‹ \ø£ÿsTT+≥ <ä>T∑ \ ∆ j·÷´s¡ì $ì Á<äT|ü<Tä &ÉT
#ê˝≤ <ä T :œ+#ê&É T . Ç+Á<ä dü e ÷qT&É T , Ç+Bes¡ X Ê´eTT&É T ,
Ç+Á<äq+<äqT&ÉT nsTTq ns¡Tq® T&çøÏ Çyê«\ì nqT≈£î+fÒ Ç˝≤ nsTT+~
ø£<ë nì n‘·ìøÏ rÁe dü+‘ê|ü+ ø£*–+~. j·T»„+˝À »ìà+∫q á
‘·sT¡ DÏì Ç‘·sT¡ \≈£î m˝≤ Çe«≥e÷ nì n‘·qT <äT:K |üse¡ X¯ó&Éj÷· ´&ÉT,
n|ü⁄Œ&ÉT n‘·ì |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªÄ bÕ+&Ée⁄\qT >∑T]+∫
H˚ H Ó H √ï $wü j · ÷ \qT $HêïqT. yêfi¯ fl ≈£ î @MT Ä|ü < ä ø£ * – ñ
+&É<ìä |ædTü qÔ ï~µµ.
Á<äT|ü<Tä &ç‘√ |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªeTTqTbıø£kÕ]
<˚y˚+Á<äT&ÉT ≈£L&Ü ø=+‘·ø±\+ n<äèX¯ó´&Ó’ ñ+fÒ n‘·HÓø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl&√
‘Ó*j·Tø£ X¯N<˚$ XÀøÏd÷ü Ô ñ+fÒ ãèVü≤düŒ‹ <˚y+˚ Á<ë>∑eTHêìï ‘Ó*bÕ&ÉT.
H˚qT ñ|üÁX¯ó‹ #·÷#êqT. bÕ+&Ée⁄\T #·ìb˛e&É+ »s¡>∑<äT. yêfi¯ófl
287
|üse¡ ÷q+<ä+>± ñHêïs¡T. yêfi¯ófl mø£ÿ&ÉTHêï Çø£ÿ&çøÏ ekÕÔsT¡ . ˙e⁄ eT+∫
eTqdüT‘√ dü«j·T+es¡+ |òüT§wæ+#·T. Ç~ ø£Hê´<ëHêìøÏ sêE\T #˚ùd
|üHµ˚ µ
á e÷≥\‘√ Á<äT|ü<Tä &ÉT }s¡≥ #Ó+<ë&ÉT. ªªH˚{øÏ Ï &Éu“’… j ¤ TÆÓ <äe
~q+ |ü⁄wü´e÷kÕq X¯óø£¢ |üø£å+ Hê&ÉT nwüº$T s√Væ≤DÏøÏ dü«j·T+ es¡eTµµì
|òTü §wæ+#ê&ÉT. me«s¡÷ m≈£îÿô|≥º˝ìÒ <äè&ÛÉ ø±s¡Tàø±ìï, ô|’q –s¡–s¡ ‹]π>
eT‘·‡´ j·T+Á‘êìï ‘·j·÷s¡T#˚XÊ&ÉT.
uÛÑ÷eT+&É˝≤q sêE\+‘ê Á<äT|ü<äTì q>∑sêìøÏ yÓfi¯óÔHêïs¡T nì
Ä $Á|ü⁄&ÉT nø£ÿ&ç ø£<∏ä\T $ì|æ+#ê&ÉT.
á e÷≥\T $ì bÕ+&ÉTq+<äqT\T nø£ÿ&çøÏ ãj·T\T<˚sês¡T.
yêfi¯fl‘√ ≈£î+r<˚$ Ç˝≤ nqï~.
ªªÇø£ÿ&É #ê˝≤ ø±\+>± ñHêï+. Çø£ÿ&É m+‘· ø±\eTTHêï
eTq≈£î ø£*π> ˝≤uÛÑy˚TeTT+~? n+‘˚ø±ø£ |üs¡T\ Çfi¯fl˝À #ê˝≤ ø±\+ ñ
+&É&É+ ≈£L&Ü uÛ≤e´+ ø±<äT. <äøÏåD bÕ+#ê\+ #ê˝≤ s¡eT´eTì,
bÕ+#ê\|ü‹ |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Éì $HêïeTT. Ä <˚X¯+˝À n&É≈£îÿ+&ÜH˚
nuÛ≤´>∑‘T· \≈£î >∑èVü≤düT\ Ô T uÛøÑ ‘ÔÏ √ uÛÀ»q+ ô|&ÜÔs≥
¡ . n+<äTe\¢ Ä <˚XÊìπø
yÓfi≤›+µµ ø=&ÉT≈£î\T ≈£L&Ü ªªdüπsµµ nHêïs¡T.
bÕ+&Ée⁄\T ãj·T\T<˚sês¡T— düs√esê\T, eTôVAÁ>∑eHê\T,
@s¡T\T, <äTdüsÔ y¡ TÓ qÆ n&Ée⁄\T <ë{Ï <Ûqä T´˝…q’ bÕ+&ÉT≈£îe÷s¡T\T ìs¡+‘·s¡
>∑‹‘√ yÓfi≤fls¡T. yêfi¯fl≈£î <Ûäs¡à düy˚T‘·T&ÉT, |æ‘êeTVüQ&ÉT, ‘·yÓ÷Vü≤s¡T&ÉT,
Ä]ÔX¯Ss¡T&ÉT nsTTq yê´düeTVü≤]¸ ø£ì|æ+#ê&ÉT. $qj·T+‘√ n+<äs¡÷
Äj·Tq≈£î yÓTTø±ÿs¡T. yêfi¯flqT #·÷∫ ø£sT¡ D≤s¡d|ü Pü ]‘·yTÓ qÆ yê´düeTVü≤]¸
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûsä à¡ düT‘·T&ÉTqï#√≥ <Ûsä êàìøÏ Vü‰ìø£\T>∑<Tä . Äj·Tq #Ó|Œæ q≥T¢
$q+&ç. ˇø£ eTTì ø£q´ ‘·q ø£s¡àeX¯+ e\¢ |ü‹ì bı+<ä˝Òø£ |òüT§s¡
287
‘·|üdüT‡ #˚dæ+~. •e⁄&ÉT Á|ü‘·´ø£åeTj·÷´&ÉT. es¡+ y˚&ÉT nHêï&ÉT. ªªHê≈£î
|ü‹ìe⁄«µµ nì ◊<äTkÕs¡T¢ n&ç–+~. n˝≤¬>’‘˚ á <˚Vü‰+‘êq ˙≈£î
◊<äT>∑Ts¡T |ü‘·T\T \_ÛkÕÔs¡Tµµ nì •e⁄&ÉT es¡$T#êÃ&ÉT. ÄyÓT Ç|ü⁄Œ&ÉT
bÕ+#ê\|ü‹øÏ ø£èwüí nH˚ ù|s¡T‘√ »ìà+∫+~. Á<äT|ü<äT&ÉT Ç|ü⁄Œ&ÉT
dü«j·T+es¡+ #ê{Ï+#ê&ÉT. MTs¡T H˚s¡T>± Á<äT|ü<äTì |ü⁄sêìøÏ yÓfi¯fl+&ç.
MT≈£ î y˚ T \T ø£ \ T>∑ T ‘· T +~µµ nì yê´dü T &É T yÓ [ flb˛j· ÷ &É T .
bÕ+&ÉTq+<äqT\T sêÁ‘·T\T |ü>∑fi¯ófl Á|üj·÷D+ #˚XÊs¡T.
bÕ+&Ée⁄\T n˝≤π> q&ÉTdüTÔHêïs¡T. ˇø£s√E ns¡∆sêÁ‹ >∑+>∑˝À
k˛eTÁX¯eeTH˚ rs¡ú+˝À kÕïHês¡Tú˝…’ yÓfi¯óÔHêïs¡T. ns¡T®qT&ÉT yÓ\T>∑T ø√dü+,
s¡øD
å£ ø√dü+ ˇø£ CÀ´‹ì #˚‘· |ü≥Tºø=ì eTT+<äT q&ç#ê&ÉT. n+>±s¡|sü T¡ &í HÉ ˚
>∑+<Ûsä T¡ «&ÉT n+>∑HêdüV≤æ ‘·+>± n+‘·ùd|ü⁄ >∑+>∑˝À »\Áø°&\ É ø√dü+ e∫Ã
ñHêï&ÉT. bÕ+&Ée⁄\ bÕ<ä <Û«ä ì $ì n*– Ä >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT $\T¢ rdüTø=ì
>∑TD <Ûä«ì #˚XÊ&ÉT.
ªªns¡s∆ êÁ‹, s¬ +&ÉT dü+<Ûë´ø±˝≤\T uÛ÷Ñ ‘·jT· ø£å <ëqe >∑+<Ûsä T¡ «\T
‹]π> y˚fi¯\T á düeTj·÷˝À¢ e÷qe⁄\T ‹s¡>±\+fÒ uÛÑj·T|ü&É‘ês¡T.
MT¬s+<äT≈£î e#êÃs¡Tµµ nHêï&ÉT.
n+>±s¡|üs¡Tíì‘√ j·TT<ä∆+
bÕ+&Ée⁄\T ñ\ø£˝Ò<äT, |ü\ø£˝Ò<äT. n+>±s¡|üs¡Tí&ç+ø± Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªá y˚fi\ ¯ ˝À ‹]π> yês¡T m+‘· ã\e+‘·T˝…H’ ê, sêE˝…H’ ê y˚TeTT
»sTTkÕÔeTT. Hê <ä>]Z∑ øÏ sêe<äT.› yÓ+≥H˚ bÕ]bı+&ç, H˚qT n+>±s¡|sü T¡ &í HÉ ˚
>∑+<Ûäs¡T«DÏí. ≈£îuÒs¡T&ç düKTDÏí. m|ü⁄Œ&É÷ Çø£ÿ&É $Vü≤]dü÷Ô ñ+{≤qT. á
eq+, >∑+>±rs¡+ n+>±s¡|sü eí¡ TT\ì ù|s¡T bı+<ësTT.Çø£ÿ&çøÏ e÷qe⁄\T
sêyê\+fÒ uÛj Ñ T· |ü&‘É ês¡Tµµ.
ns¡Tq® T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT
288
ªªq&çsπ sTT, dü+<Û´ä \˝À nX¯øqÔ£ s¡T˝…‘’ ˚ uÛj
Ñ T· |ü&‘É ês¡T. ø±ì e÷≈£î
n˝≤+{Ï uÛÑj·T+ ˝Ò<äT. n~Ûø£ X¯øÏÔ >∑\yê]øÏ n˝≤+{Ï uÛÑj·÷\T+&Ée⁄.
n&Ée⁄\T, @s¡T\T Çe˙ï ˙e⁄ bı+~qyê? |ü⁄D´ uÛ≤^s¡~Û á uÛÑ÷$T˝À
ñ+&˚ »qT\+<ä]ø° ùde´eTT >±ì, Ç~ ˙ ˇø£ÿ&ç<äqT≈£îHêïyê?
Væ≤eT‘·Œs¡«‘·+˝Àì ã+>±s¡T •Ks¡+ qT+&ç uÛÑ÷$TøÏ e∫à >∑+>∑ nH˚
ù|s¡T‘√ düTs¡q~ düeTTÁ<ä+˝À ø£\Tk˛Ô+~. dü‘·Œ<Ûä+˝À <ëìøÏ eT+<ëøÏì
nì ù|s¡T, bÕ‘êfi¯+˝À uÛÀ>∑|ü‹ nì ù|s¡T. Ç˝≤ Á‹uÛÑTeHê\˝ÀqT
Á|üeVæ≤+#˚ |ü$Á‘· q~ >∑+>∑, bÕs¡«rX¯óì eT≈£î≥ ã+<Û+ä qT+∫ ~–e∫Ãq
|ü$Á‘· q~˝À kÕïqe÷&Ée∫Ãq eTeTà*ï ˙e⁄ e<ä›Hêï e~*ô|≥º+. ˙
$|òTü ï e#·Hê\≈£î y˚TeTT uÛj Ñ T· |ü&eÉ TTµµ.
ªªá $<Ûä+>± #Ó|æŒ ns¡T®qT&ÉT k˛<äs¡T\qT, ‘·*¢ì |æ\T#·Tø=ì
>∑+>± kÕïq+ ø√dü+ edüTÔ+fÒ n+>±s¡|üs¡Tí&ÉT n‹ ì•‘· u≤D≤\T
Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. ns¡T®qT&ÉT n*– ‘·q #˚‹ ø=]$ì $~*Ã Ä neTTà\T
‘·qqT ‘êø£≈£î+&Ü s¡øÏå+#·Tø=ì yê&ç˝À Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªz] >∑+<Ûsä ê«! á $<Û+ä >± u…~]+#·&Ü\T, e÷j·T\T eTeTà*ï
@+ #˚kÕÔsTT. nÁdüÔ $<ÛäT\yÓTÆq e÷≈£î Çe˙ï ˇø£ ˝…ø£ÿ˝Àì$ ø±e⁄. Hê
<ä>∑Zs¡ nq˝≤ÁdüÔeTT+~. <ëìï n–ï <˚e⁄&ÉT ãèVü≤düŒ‹øÏ#êÃ&ÉT. n‘·qT
uÛÑs¡<ë«E&ÉH˚ eTTìøÏ#êÃ&ÉT. Ä eTVü‰eTTì uÛ≤s¡Ze⁄&çøÏ#êÃ&ÉT. uÛ≤s¡Ze⁄&ÉT
Á<√D≤#ês¡T´\øÏ#êÃ&ÉT. Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT <äjT· ‘√ HêøÏ#êÃ&ÉTµµ Ç˝≤ #Ó|Œæ
Ä nÁkÕÔìï >∑+<Ûsä T¡ «&çô|’q Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. n‘·ì s¡<+ä∏ <ä>y∆∑ TÓ bÆ ˛sTT+~.
n+>±s¡es¡T&í TÉ ~eTà~]– H˚\ã&ܶ&TÉ . n‘·ìì ø=|ü⁄Œ|ü{ºÏ <Ûsä à¡ Eì <ä>]Z∑ øÏ
ns¡Tq® T&ÉT á&ÉTÃø=ì e#êÃ&ÉT. >∑+<Ûsä T¡ «ì |ü‹ï ≈£î+;Ûqdæ ªªHê≈£î |ü‹<ëq+
<äj·T#Ój·T´+&ç. MT <Ûäs¡àãT~∆ ô|s¡T>∑T‘·T+~µµ nì y˚&ÉT≈£î+~.
<Ûäs¡àsêE <äj·T‘√ >∑+<Ûäs¡T«ì $&ç∫ô|≥Tº≈£îì ns¡T®qT&ç‘√
#ÓbÕŒ&ÉT. ªª>∑+<Ûäsê« ìqTï ø£s¡TD‘√ ≈£îs¡T≈£î˝ÒX¯«s¡T&ÉT, X¯s¡D X¯s¡DT&ÉT
288
nsTTq <Ûsä à¡ sêE $&ç∫ô|≥ºeTHêï&ÉT. Ç+ø£ uÛj Ñ T· |ü&≈É î£ µµ nì ns¡Tq® T&ÉT
n+>±s¡|üs¡Tí&çì e~*ô|{≤º&ÉT.
n+>±s¡|üs¡Tí&ÉT ns¡T®qT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªª˙#˚‘· |üsêõ‘·T&çHÓ’Hê nVü≤+ø±s¡eT+‘ê b˛>=≥Tº≈£îHêïqT.
n+>±s¡|üs¡Tí&ÉH˚ ù|s¡T≈£î H˚qT ns¡TΩ&çì ø±qT. j·TT<ä∆+˝À z&çb˛sTT
≈£L&Ü |üPs¡«Hêe÷H˚ï ‘ê*à ô|+|ü⁄qT, >∑sê«ìï ø£*–q yê&çì dü‘‡· uÛ\ Ñ ˝À
mes¡T yÓT#·TÃ≈£î+{≤s¡T? n‘·qT Vü‰kÕ´düŒ<äT&Ée⁄‘ê&ÉT. ˙ Äπ>ïj·÷ÁdüÔ+
e\¢ Hê s¡<∏ä+ <ä>∑∆eTsTT+~. nsTTHê >∑+<Ûäs¡« e÷j·T e\¢ nH˚ø£
s¡‘ï· $∫Á‹‘·yTÓ qÆ s¡<+ä∏ bı+<äT‘êqT. Çø£ MT<ä≥ Hê ù|s¡T ∫Á‘·s<¡ Tä∏ &ÉTµµ.
nì >∑+<Ûäs¡T«&ÉT ns¡T®qT&ç‘√ düK´‘·qT nù|øÏå+#ê&ÉT.
ªª˙ |üsêÁø£e÷ìï yÓT#·TÃ≈£î+≥THêïqT. ˙‘√ düK´+ Hê n_ÛeT‘·+.
H˚qT ‘·|üdüT‡ e\¢ bı+~q #ê≈£åîwæ nH˚ $<ä´qT ˙øÏkÕÔqT. Bìì eTqT|ü⁄
k˛eTTìøÏ#êÃ&ÉT. k˛eTT&ÉT >∑+<Ûsä «¡ |ü‹j·TsTTq $XÊ«edüTe⁄≈£î Ç#êÃ&ÉT.
n‘·ì <ä>∑Zs¡ H˚qT bı+<ëqT. me¬s’Hê eT÷&ÉT ˝Àø±\qT #·÷&Ü\ì
uÛ≤$+∫q≥¢sTT‘˚ n‘·qT á $<ä´e\¢ #·÷&É>∑\&ÉT. y˚TeTT á $<ä´
e\¢H˚ e÷qe⁄\ø£+fÒ $X‚wüß\yÓTÆ y˚\TŒ\#˚‘· XÊ|æ+|üã&Éø£ J$kÕÔeTT.
Ç~ #Ó&ɶyê]øÏ |òü*+#·<äT. ˙e⁄ ‘ê|ü‘·´e+X¯ es¡∆qT&ç$. ˙e⁄
eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ç$. ˙≈£î Ç~ dü|òü\eTe⁄‘·T+~. Bìì d”«ø£]+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT
wüD≤àdüÁe‘·+ #Ój·÷´*. ˙e⁄ Hê≈£î Äπ>ïj·÷ÁdüÔ+ Çe⁄«, eTVü‰»edü‘·«+
ñqï$, ø±eT>∑eTq+ ø£\$ nsTTq >∑+<Ûäs¡«Vü≤j·÷\qT MT ◊<äT>∑T]øÏ
e+<ä #=|ü⁄Œq ÇkÕÔqT. eèÁ‘·T&çô|’q Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Ûä+ Á|üjÓ÷–ùdÔ
n~ eÁ»ø£]ƒqyÓTÆq yê&ç eTdüÔø±ìøÏ ‘·–* |ü~ eTTø£ÿ\sTT+~. Ä
eTTø£ÿ\ qT+∫ á Vü≤j·÷\T<ä“$¤ +#êsTT.µµ nì >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT #Óù|Ô n‘·ì‘√
ns¡Tq® T&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªm+‘· $TÁ‘·T˝…H’ ê m|ü⁄Œ&É÷ Ç‘·sT¡ \ qT+∫ $<ä´qT, »j·÷ìï,
289
<ÛäHêìï rdüTø√qT. ø±yê\+fÒ nq˝≤ÁdüÔ$T∫à ˙ Vü≤j·TeTT\T
rdüT≈£î+{≤qT. ˙‘√ düK´+ #˚kÕÔqT. n<ä+‘ê düπs. |üs¡eT<Ûë]à≈£î\yÓTÆq
eTeTà*ï m+<äT≈£î n<ä*+∫ |ü*ø±y√ eTT+<äT #Ó|ü⁄Œµµ.
<ëìøÏ >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT ã<äT\T #ÓbÕŒ&ÉT
ªª$eT\eTT˝…’ Á‹˝Àø±\˝À Á|üe]Ô˝¢Ò MT eTVü‰>∑TD≤\qT >∑T]+∫
ì‘·´+ $+≥THêï+. Hês¡<ä Á|üeTTKT˝…q’ dæ<k∆ä Õ<Û´ä >∑D≤\T e÷≈£î #ÓbÕŒs¡T.
eTVü‰uÛ≤sêìï yÓ÷düTqÔ ï >∑TD√<ës¡T\T, BÛsT¡ \T nsTTq $TeTà*ï >∑T]+∫
‘Ó*j·Tì yê¬ses¡THêïs¡T? $TeTà*ï s¬ #·Ã>=≥º&Üìπø n˝≤ |ü*ø±qT. |üøÿ£ q
uÛ≤s¡´ ñ+fÒ ˇfi¯ófl ‘Ó©≈£î+&Ü e÷{≤¢&É&É+ düVü≤»y˚T ø£<ë? m+‘· ø±eT
Á|üeè‘·TÔ&Ó’Hê eTV”≤|ü‹ |ü⁄s√Væ≤‘·Tì e÷≥\T $ì n‘·ì e÷≥\≈£î
ø£≥Tºã&ç ñ+&˚≥s¢ TT‘˚ j·TT<ä+∆ ˝À X¯Á‘·Te⁄\qT »sTTkÕÔ&TÉ . MTs¡T <Ûsä à¡
$<äT\T nœ\ ˝Àø£ Væ≤‘·T\T. n+<äTe\¢ eT+∫ |ü⁄s√Væ≤‘·TDÏí #·÷#·Tø√+&çµµ
á e÷≥\T $ì ns¡T®qT&ÉT Ä >∑+<Ûäs¡T«ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªz >∑+<Ûäs¡T«&Ü! ˙e⁄ e÷≥\ dü+<äs¡“¤+˝À qqTï ‘ê|üX¯´e+X¯
es¡∆qT&çeHêïe⁄. y˚TeTT øö+‘˚j·TT\+ ø£<ë? ‘·|ü‹øÏ m˝≤ dü+‘êq+
nj·÷´eTT? Ä ø£<∏ä #Ó|ü⁄Œµµ.
‘·|ür dü+es¡D√bÕU≤´q+
Ä~‘·T´ìøÏ |ü⁄Á‹, kÕ$Á‹øÏ nqT», ñ‘·eÔ T \ø£D å ≤\T >∑\ ‘·|‹ü
nH˚ ø£q´ø£ j·TÚeq dü+ÁbÕ|üÔ nsTT+~. Ä ø£q´ø£ ñ‘·ÔeT >∑TD≤\≈£î
nqT>∑TDT&Óq’ |ü‹ m˝≤ <=s¡T≈£î‘ê&√ nì dü÷s¡T´&ÉT ∫+‹+#·kÕ>±&ÉT.
nC≤MT&ÛÉ q+<äqT&Ó’q dü+es¡DT&ÉH˚ n‘·qT dü÷s¡T´&çì >∑T]+∫ uÛÑøÏÔ‘√
‘· | ü d ü T ‡ #˚ X Ê&É T . dü + es¡ D T&É T uÛ Ñ s ¡ ‘ · ≈ £ î \T&É T , <Û ä s ¡ à $<ä T &É T ,
düs«¡ >∑TDj·TT‘·T&ÉT. n‘·ì ‘·|dü Tü ‡≈£î yÓT∫Ãq dü÷s¡T´&ÉT dü+es¡DT&É+fÒ
eTT#·Ã≥|ü&ܶ&TÉ . ªªÄø±X¯+˝À H˚qT n~Ûø£ Á|üu‘ÑÛ √ m˝≤ yÓ\T>=+<äT‘·THêïH√
»>∑‹ì n˝≤ Á|üdæ<äT∆&Ó’ yÓ\T>∑T‘·Tqï dü+es¡DT&˚ Hê ≈£L‘·T]øÏ ‘·–q
289
|ü‹. Ç‘·ìπø ne÷àsTTì∫à ô|[fl #˚kÕÔqTµµ nì ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT dü+es¡DT&ÉT y˚≥ø√dü+ n&É$˝À ‹]– u≤>± Äø£˝Òdæ
>∑TÁs¡+ ~– @ø±+‘·+>± bÕ<ë#ê]jÓÆT yÓfi¯flkÕ>±&ÉT. n‘·ìøÏ ø√eT*jÓÆTq
j·TTe‹ ø£ì|æ+∫+~. ÄyÓT X¯Øs¡ ø±+‹ ã+>±s¡+˝≤ ñ+~. ÄyÓT X¯Øs¡
ø±+‹ e\¢ #·T≥Tº|üø£ÿ\#Ó≥T¢ \‘·\T≈£L&Ü ø±+#·qeTj·TyÓTÆb˛j·÷sTT.
dü+es¡DT&ÉT ø£Hêïs¡Œ≈£î+&Ü ÄyÓTqT #·÷#ê&ÉT. #·÷∫ Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªÁ‹uÛÑTeq\øÏåà e∫à @ø±+‘·+>± á eq+˝À m+<äT≈£î+<√?
>∑>∑qeTDÏÁ|üuÛÑ >∑>∑q+ qT+∫ ne˙‘·˝≤ìøÏ m˝≤ e∫Ã+<√? X¯+uÛÑT&ÉT
˝≤eD´ dü<äTZD düeTT<ëj·÷ìï ˇø£ÿ#√≥ ùdø£]+∫ ô|{≤º&˚yÓ÷ áyÓT
n+>∑eTT\˝Àì á $uÛÑ÷wüD l @$T |ü⁄D´+ #˚düT≈£î+<√! áyÓT
neTs¡ø£H√´, j·Tø£åø£H√´, dæ<ä∆ø£H√´ ldüeTè~∆düs¡« \ø£åD≤\T ø£*–q á
ø£q´ø£ nq+‘· ø±+‹ e\¢ ~e´ ø£q´ø£>± ø£ì|æk˛Ô+~. >±ì e÷eTT\T
eTìwæ ø±<äT. ì+&ÉT≈£îs¡T\T, $XÊ\yÓTÆq ø£fi¯ófl, n+<äyÓTÆq ô|<ë\T,
düT+<äs¡yÓTÆq eTTK+ ø£*Zq á eì‘·˝≤+{Ï <ëìï H˚qT Ç+‘·es¡≈£î
#·÷&É˝Ò<äT. <˚e‘êø£q´\˝À ≈£L&Ü Ç+‘· n+<ä+ ñ+&É<äT.µ
Ç˝≤ $‘·]ÿ+#·T≈£î+≥÷ dü+es¡DT&ÉT Ä ø£q´ø£ >∑TDbÕXÊìøÏ
ã<äT∆&Ó’q yê&ç˝≤>± ø£<ä\˝Òø£ n˝≤π> ì\ã&çb˛j·÷&ÉT. ‘·qTï‘êqT
‘Ó\TdüTø√˝Òø£b˛j·÷&ÉT. ÄyÓT s¡÷|üeTH˚ neTè‘êìï ‘ê–q+<äTe\¢
<˚e‘·˝≤¢>± ø£qT¬s|üŒ ˝…j·T´≈£î+&Ü #·÷&ÉkÕ>±&ÉT.
ªª‘·s¡TD°! ˙yÓe]$? Ç˝≤ ˇ+≥]>± Á≈£Ls¡eTè>±\T ‹]π>
n&Ée⁄˝À¢ ø=+&É˝À¢ m˝≤ ‹s¡T>∑T‘·THêïe⁄? m+<äT≈£î ‹s¡T>∑T‘·THêïe⁄?
dü+es¡DT&ÉT n&ç–q Á|üX¯ï≈£î düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ≈£î+&Ü Ä eì‘·
y˚T|òü÷\ eT<Ûä´˝À yÓTs¡T|ü⁄ r>∑˝≤>∑ n<äèX¯´yÓTÆb˛sTT+~. dü+es¡DT&ÉT
~Á>±“¤+‹ #Ó+<ë&ÉT. H˚\MT<ä|ü&ç @&ÉekÕ>±&ÉT.
290
n_Ûqe j·TÚeì $ÁuÛeÑ T+ >∑\ Ä eTqà<Ûëø±s¡T&ÉT n˝≤ @&ÉTdü÷Ô
|ü&ç ñ+fÒ #·÷&É˝øÒ £ n<äèX¯´yÓTbÆ ˛sTT ‘·|‹ü ‘·q s¡÷|ü+ #·÷|æ+~. eT<ÛTä s¡
e#·Hê\‘√ ªªÇ˝≤ m+<äT≈£î yÓ÷Vü≤|üs¡eX¯ó&Éej·÷´e⁄µµ nì n&ç–+~.
ªªH˚qT @Hê&É÷ me«]ø° uÛj Ñ T· |ü&˝
É <Ò Tä . ø±ì Ç|ü⁄Œ&ÉT eTqà<ÛTä &çøÏ
uÛÑj·T|ü&ÉT‘·THêïqT. H˚qT #·ìb˛≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT. qqTï >±+<Ûäs¡«$~Ûì
$yêVü≤e÷&ÉTµµ nHêï&ÉT dü+es¡DT&ÉT.
ªªuÛÑTeHÓ’ø£ B|ü≈£î&Ó’q |ü$‘·è&çøÏ ‘·q÷»qT. kÕ$Á‹øÏ k˛<ä]ì.
Hê ù|s¡T ‘·|ü‹. Hê MT<ä ˙≈£î Áù|eT ñ+fÒ Hê ‘·+Á&çì n&ÉT>∑T. qìï∫Ã
ô|[fl #˚kÕÔs¡T. nqes¡‘· »|üìj·Te÷\‘√ Ä~‘·T´ì Äsê~Û+#·Tµµ nì
#Ó|Œæ ‘·|‹ü Ä~‘·´ eT+&É˝≤ìøÏ yÓ[fl+~. dü+es¡DT&ÉT eT÷s¡Ãb¤ ˛j·÷&ÉT.
n‘·ì ne÷‘·T´&ÉT e∫à #·\¢˙fi¯ófl #·˝≤¢&ÉT.
dü+es¡DT&ÉT uÛøÑ ‘ÔÏ √ dü÷s¡T´DÏí Äsê~Û+#ê&ÉT. n+‘˚ø±ø£ sê>∑ø√|ü
uÛÑj·÷\T ˝Òì eTT˙X¯«s¡T&Ó’q edæwü˜ eTVü‰eTTìì ≈£L&Ü n‹ uÛÑøÏÔ‘√
‘·\#·T≈£îHêï&ÉT. dü+es¡DT&ç eTqdüT‡ ‘Ó\TdüTø=ì Ä eTVü‰eTTì
dü + es¡ D Tì <ä > ∑ Z ] øÏ e#êÃ&É T . n|ü Œ {Ï π ø dü + es¡ D T&É T n$s¡ ‘ ·
Áe‘√|üyêdüeTT\‘√ <˚V≤ü + ø£è•+b˛sTT ñHêï&ÉT. n‘·qT dü÷s¡T´|ü⁄Á‹jÓTÆ q
‘·|‹ü ì Áù|$T+#ê&ÉH˚ $wüj÷· ìï jÓ÷>∑<èä w摺 √ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT edæwßü &º TÉ .
»>∑<_ä eÛ +<äT´&Óq’ eTVü‰eTTì Ä ø£D å y˚T dü+es¡DTì ø√dü+ jÓ÷»Hê\T
Á|üj·÷D+ #˚dæ dü÷s¡T´&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl y˚<ä eT+Á‘·eTT\‘√ düTÔ‹+#ê&ÉT.
dü÷s¡T´&ÉT edæw˜ü eTVü‰eTTìì n‹ >ös¡e+‘√ dü+uÛ≤$+∫ ªªMTs¡T e∫Ãq
ø±s¡´y˚T$T{Ï #Ó|üŒ+&çµµ nì n&ç>±&ÉT.
bÂs¡e ≈£î\X‚Ks¡T&Ó’q dü+es¡DT&ÉT ˙ |ü⁄Á‹øÏ ‘·–q es¡T&ÉT.
n‘·qT nqes¡‘· ø°]Ô $~‘·T&ÉT, <Ûäsêàs¡ú $<äT&ÉT. n‘·ìøÏ ˙ ≈£L‘·T]ì
Ç∫à ô|[¢ #˚jT· +&çµµ nì edæwßü &˜ TÉ #Óù|Ô dü÷s¡T´&ÉT #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
‘·|ü‹ì eTVü‰eTTì‘√ |ü+|æ+#ê&ÉT.
290
 Ç<äs› ÷¡ ãj·T\T<˚sê&ÉT. ˇø£ ìeTTcÕìøÏ eTTq÷ï≥ ns¡y’Ó Hê\T>∑T
jÓ÷»Hê\T ms¡T>¬ ‘·Ô >∑*qZ Ä~‘·T´ì s¡<+ä∏ ˝À ÁX¯eT˝Ò≈î£ +&Ü yÓfi≤fl]<äs› ÷¡ .
edæwßü &˜ TÉ $~Ûe+‘·+>± dü+es¡DTìøÏ ‘·|‹ü ì∫à ô|[fl #˚XÊ&ÉT. á $<Û+ä >±
dü+es¡DT&ÉT ‘·|ü‹ì $yêVü≤+ #˚düTø=ì ‘·|ü‹ì∫à ô|[fl #˚XÊ&ÉT. á
$<Û+ä >± dü+es¡DT&ÉT ‘·|‹ü ì $yêVü≤+ #˚dTü ø=ì ÄyÓT‘√ düs«¡ düTU≤\qT
nqTuÛÑ$+#ê&ÉT. n&Ée⁄˝À¢ ø=+&É˝À¢ $Vü‰sê\T #˚XÊ&ÉT. Ç˝≤ |üHÓï+&˚fi¯ó
fl >∑&ç#êsTT. sêE n˙ï e~* Ç˝≤ $Vü‰sê\T #˚düTÔ+fÒ n<Ûäs¡à+ e\¢
nHêeèwæº ø£*–+~. edæwßü &˜ TÉ dü+es¡DTìøÏ Væ≤‘·Te⁄#Ó|Œæ n‘·ìì ‘√&=ÿì
Vü≤dæÔ|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Bìe\¢ Á|ü»\T dü+‘√wæ+#ês¡T. nHêeèwæº <√wü+
b˛sTT+~. dü+es¡DTìøÏ ‘·|ü‹øÏ e+X¯ø£s¡T&Ó’q ‘ê|ü‘·T´&ÉT »ìà+#ês¡T.
n|üŒ{ÏqT+∫ ≈£îs¡Te+X¯+ yês¡T ‘ê|ü‘·T´\j·÷´s¡T.
á ø£<∏äqT >∑+<Ûäs¡T«&ÉT #Ó|üŒ>± $ì ns¡T®qT&ÉT eT∞fl Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªÄ<äT´˝…’q e÷ ≈£î\uÛÑ÷|ü‘·T\≈£î |ü⁄s√Væ≤‘·T&Ó’q edæwü˜
eTVü‰eTTì eTVü‰‘·à‘·qT >∑T]+∫ $Hê\ì ñ+~ #Ó|üŒ+&çµµ nHêï&ÉT.
ªªedæwüߘ&ÉT eTVü‰‘·Tà&ÉT. Çø屫≈£î\T Äj·TqqT |ü⁄s√Væ≤‘·Tì>±
bı+~ sêCÀ´qï‹ dü+bÕ~+#ês¡T. düVü≤q+ ˝Òì $XÊ«$TÁ‘·Tì n|üø±s¡+
e\¢ ‘·q düT‘·T\+‘ê j·TeT dü<äHêìøÏ yÓfi‚Ô yêfi¯flqT ã‹øÏ+#˚ X¯øÏÔ ñHêï
XÊ+‘·T&Ó’ ñqï n‘·T´qï‘·T&ÉT edæwüߘ&ÉT. Äj·Tq eTVü‰‘·à‘·qT >∑T]+∫
H˚qT #Ó|üŒ>∑\Hê?µµ nHêï&ÉT n+>±s¡|üs¡Tí&ÉT.
ªªedæwü˜ $XÊ«$TÁ‘·T\≈£î Ç˝≤ yÓ’s¡+ m+<äT≈£î ø£*–+~? á
$wüj·T+ ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£î+≥THêïqTµµ nì n&ç>±&ÉT ns¡T®qT&ÉT.
n+>±s¡|üs¡Tí&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªªø£Hê´≈£îã®+˝À >±~Û|⁄ü Á‘·T&Óq’ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉH˚ sêE X¯Á‘·Te⁄&ÉH˚
yê&ÉT ˝Ò≈£î+&Ü uÛÑ÷$Tì |ü]bÕ*düTÔHêï&ÉT. ˇø£Hê&ÉT y˚≥ø√dü+
291
nbÕs¡ã\düy˚T‘·T&Ó’ |òüT§sês¡D´+˝À ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. ‹]– ‹]–
n\dæb˛sTT edæwßü ì˜ ÄÁX¯e÷ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Ä eTTì $XÊ«$TÁ‘·Tì |üPõ+∫
n‘·ìøÏ, n‘·ì ùde≈£î ø±e\dæq ÄVü‰s¡eT+‘ê düeT≈£Ls¡Ã&ÜìøÏ q+~ì
nH˚ ù|s¡T>∑\ ‘·q ôVAeT <Û˚qTe⁄qT bı+<ë&ÉT. Ä q+~ì ÄVü‰sêìï,
HÓsTT´ì, ô|s¡T>∑TqT, |æ+&çe+≥\qT dü<äT˝≤¢>±, |üs¡«‘ê˝≤¢>±
Á|üeVæ≤+|üCdÒ +æ ~. sêdüT\TuÀdæ+~. nìïs¡ø±\ ÄVü‰sê\‘√ ‘·è|æÔ bı+~q
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT q+~ìì #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. ‘·q˝À ‘êqT Ç˝≤
nqT≈£îHêï&ÉT.
ªªnu≤“ á q+~ì m+‘· #·ø£ÿ>± ñ+~! eTè<äTyÓ’q s√e÷\T,
X¯+≈£î˝≤¢+{Ï #Óe⁄\T, yÓT‘·Ôì bı<äT>∑T, ≈£îs¡T#· ø=eTTà\T, X¯s¡X¯Ã+Á<äTì
#êj·T ø£*Zq á Äe⁄ á eTTìøÏ m˝≤+{Ï |ü⁄D´+ #˚ùdÔ \_Û+∫+<√!µµ
Ç˝≤ #ê˝≤ ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫ <ëìì m˝≤¬>H’ ê rdüTø√yê\qTø=ì
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT edæwüߘì‘√, Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªÇ+‘·ø£qï #·ø£ÿ>± ñ+&˚ \ø£å >√e⁄*ï ÇkÕÔqT. sê»´eTsTTHê
ÇkÕÔqT. »>∑‘·÷ŒE´&Ü! Hê≈£î á ôVAeT<Û˚qTe⁄qT Á|”‹‘√ Çe⁄«µµ
ªªá >√e⁄≈£î n+‘·{Ï <Ûäq+ n+‘·{Ï sê»´+ Ç#˚Ã<Ó+<äTø£j·÷´!
˙≈£î Bì ‘·+{≤ m+<äT≈£î? ˙≈£î Bì ‘·+{≤ m+<äT≈£î? Bìe\¢ H˚qT
|æ‘·è<˚e‘·*ï, n‹<ÛäT*ï ‘·è|æÔ|üs¡Tdü÷Ô ñ+{≤qT. Bìì ø±bÕ&ÉT≈£î+fÒ
#ê\T. ‘·|üdüT«\≈£î dü+|ü<ä˝…+<äT≈£î? Bìì H˚qT me«]ø° Çe«qTµµ
eTTì e÷≥\≈£î $XÊ«$TÁ‘·T&çøÏ ø√|ü+ e∫Ã+~ ªªH˚qT ø£Áå ‹j·TTDÏ,í
nqTÁ>∑V≤ü eTT #·÷|æ+#·>\ ∑ qT, ìÁ>∑V≤æ +#·q÷ >∑\qT. ˙e⁄ eTTì$, XÊ+‹
∫‘·TÔ&ç$. ˙y˚+ #˚j·T>∑\e⁄? BìøÏ ã<äT\T \ø£å <Û̊qTe⁄*ï ÇkÕÔqHêïqT.
˙e⁄ ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT. Bìï ã\e+‘êq rdæ¬øfi≤ÔqT. @+ #˚j·T>∑\e⁄?µµ nì
q+~ìì |ü≥Tºø=ì sêe\dæ+<äì uÛÑ≥T\qT |ü+bÕ&ÉT.
edæwßü &˜ TÉ #·÷dü÷Ô ì\TÃHêï&ÉT.
291
 |üs¡T\e\¢ u≤<Ûä ø£\>∑≈£î+&Ü kÕ<ÛäT»qT\ <Ûäq+ ø±bÕ&Ée\dæq
sêE ‘êH˚ n|üV≤ü ]+#·&ÜìøÏ |üPqT≈£î+fÒ kÕ<ÛTä ˝Àø£+ @+ #˚jT· >∑\<äT?
Ç˝≤ $XÊ«$TÁ‘· T &É T edæ w ü ß ˜ ì ôVAeT<Û ˚ q Te⁄qT
|ü≥Tºø√yê\qT≈£î+fÒ n~ yê] |”&ÉHêìøÏ >∑T¬s’ ns¡Tdü÷Ô edæwüߘì <ä>∑Z]øÏ
|üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =∫Ã+~.
ªªqqTï m+<äT≈£î ñù|øÏå+#ês¡T? n<Ûäs¡à|üs¡T˝…’q á qs¡T\≈£î
m+<äTøÏ#êÃs¡T? Ç~ MT≈£î <Ûäs¡ày˚THê?µµ nì n&ç–+~.
edæwüߘ&ÉT |ü\ø£≈£î+&Ü ì\TÃHêï&ÉT.
Äj· T q n_Û Á bÕj· ÷ ìï ‘Ó \ Tdü T ≈£ î qï q+~ì ‹s¡ > ∑ ã &ç
y˚dü$ø±\|ü⁄ eT<Ûë´Vü≤ï e÷sêÔ+&ÉTì˝≤>± $»è+_Û+∫+~. ì|ü⁄Œ\T
≈£î]dæ+~. ˇø=ÿø£ÿ n+>∑+ qT+∫ X¯ãs¡ Á<ä$fi¯ dæVü≤fi≤<äT\qT
|ü⁄{Ϻ+∫+~. yêfi¯fl+‘ê ˇø£ÿe÷s¡T $XÊ«$TÁ‘·Tì ôd’q´+ MT<ä |ü&ܶs¡T.
eTTì ã\+ eTT+<äT $XÊ«$TÁ‘·Tì ã\+ Ä>∑˝Ò<äT. ªÇ˝≤ ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äTµ
nqT≈£îHêï&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT.
nìï ã˝≤\ø£ H êï ‘· b ˛ã\+ $Tqï nì ‘Ó \ Tdü T ≈£ î qï
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT sê»´ dü+|ü<ä e\¢ \_Û+∫q uÛÀ>±\qT ‘·èDÁbÕj·T+>±
‘·\∫ $s¡≈î£ &Ô ’Ó ‘·|dü Tü ‡ #˚jT· Hês¡+_Û+#ê&ÉT. |òTü §s¡ ‘·|dü Tü ‡ e\¢ >∑TD$ÁX¯ó
‘·T&Ó’ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. düs¡« dü+|ü<ä\T, ÁãVü≤à ãTTwæ‘·«eTT, ~e´X¯øÏÔ
bı+<ë&ÉT. Ä $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT Çø屫≈£î ≈£î\ dü+uÛÑe⁄&Ó’q ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉH˚
sêE≈£î j·÷»≈£î&ç>± e´eVü≤]+#ê\qT≈£îHêï&ÉT. Ä sêE≈£î |ü⁄s√Væ≤‘·T&Óq’
edæwüߘì‘√ ã<ä∆yÓ’s¡T&Ó’ m˝≤ n|üø±s¡+ #˚<ë›e÷ nì Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT y˚≥¬ø’ yÓ[fl s¡e÷´s¡D≤´\˝À ‹]–
$ÁX¯e÷s¡ú+ edæcÕ˜ÁX¯e÷ìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. edæwü˜ |ü⁄Á‘·T&Ó’q X¯øÏÔ
eTVü‰eTTì n‘·ìøÏ m<äTs¡T e#êÃ&ÉT. n‘·ìì <ë]‘=\>∑TeTì #ÓbÕŒ&ÉT
ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT. n|ü⁄Œ&Ü eTTì ªªHê˝≤+{Ïyêfi¯ófl edüTÔ+fÒ ˙e⁄
292
<ë]‘=\>±* ø±ì qqTï ‘=\>∑eTq&É+ <Ûäs¡à+ø±<äTµµ nHêï&ÉT.
ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT ‘·q#˚‘· ñqï ø£X¯ø√\‘√ eTT˙+Á<äTDÏí ˇø£ÿ
<Óã“y˚XÊ&ÉT. nee÷ì‘·T&Óq’ eTTì ø√bÕs¡TD qj·THê\‘√ n‘·ìï #·÷∫
ªª˙e⁄ sêø£ådü uÛ≤e+‘√ Äø±s¡D+>± Hê≈£î nee÷q+ #˚XÊe⁄. ˙e⁄
sêø£ådüT&ç>± |ü⁄{Ϻ eTqTwü´ e÷+dü+ ‹+≥÷ ã‘·T≈£îµµ nì X¯|æ+#ê&ÉT.
ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT ªªXÊbÕìøÏ $s¡T>∑T&ÉT nqTÁ>∑Væ≤+#·+&çµµ nì
y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
nø£ÿ&çøÏ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT e∫à yêfi¯fl≈£î ‘Ó©≈£î+&Ü n<äèX¯ó´&Ó’ n˙ï
$Hêï&ÉT. øÏ+ø£s¡T&ÉH˚ sêø£ådüTDÏí |æ*∫ ªª˙e⁄ ø£˝≤àwübÕ<äTDÏí Äy˚•+#·Tµµ
nì |ü+|æ+#ê&ÉT. yê&ÉT X¯øÏÔXÊ|ü+ e\¢ $XÊ«$TÁ‘·Tì Ä<˚XÊqïqTdü]+∫
ø£˝≤àwübÕ<äTDÏí Äy˚•+#ê&ÉT.
sêø£åkÕ$wüߺ&Ó’q|ü⁄&ÉT sê»´ e´eVü‰sê\T $&ç∫ $#·Ã\$&ç>±
e´eVü≤]+#·≥+ Äy˚•+#·q|ü⁄Œ&ÉT sê#·ø±sê´\qT ãT~∆>± ìs¡«Væ≤+#·&+É
#˚j·TkÕ>±&ÉT ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT ø£˝≤àwübÕ<äT&ç <ä>∑Z]øÏ ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT $|üØ‘·yÓTÆq
Äø£*‘√ e#êÃ&ÉT. ªªe÷+dü uÛÀ»q+ ô|≥TºeTµµì n&ç>±&ÉT. ªªdüπsµµ nì
yÓ[flq ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT Ä $wüj·T+ eT]Ãb˛j·÷&ÉT. ns¡∆sêÁ‹ C≤„|üø£+
e∫Ã+~. e+≥yêDÏí |æ*∫ ªªˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT e∫à uÛÀ»q+ ô|≥ºeT+fÒ
düπs nHêïqT. n‘·ìøÏ e÷+dü uÛÀ»q+ ô|{Ϻ |ü+|æ+#·Tµµ nHêï&ÉT.
ªªá y˚fi|¯ ⁄ü Œ&ÉT e÷+dü+ <=s¡ø<£ Tä µµ nHêï&É‘q· T. Ä düeTj·T+˝À
sêEqT sêø£ådüT&ÉT Äy˚•+∫ nHêï&ÉT.
ªªeTqTwü´ e÷+düyÓTÆHê ô|≥Tºµµ nì #Ó|æŒ |ü+|æ+#ê&ÉT.
e+≥yê&ÉT eTqTwü´ e÷+dü+ ‘Ó∫à e+&çô|{≤º&TÉ . Ä $Á|ü⁄&ÉT ~e´<äèw摺 √
Ä $wü j · T + ‘Ó \ Tdü T ≈£ î Hêï&É T , ªªe÷qe Vü ≤ +‘· ≈ £ î &ç $ ø£ e Tàìµµ
ø£˝≤àwübÕ<äT&çøÏ XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT.
292
 ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT |üP]Ô>± sêø£då Tü &Ób’ ˛j·÷&ÉT. X¯øÔÏ <ä>]Z∑ øÏ e∫à ªª˙
e\¢H˚ Hê≈£î Ç˝≤ XÊ|ü+ dü+uÛÑ$+∫+~. Bì |òü\+ eTT+<äT>± ˙y˚
nqTuÛÑ$+#·Tµµ nì X¯øÏÔ eTVü‰eTTìì #·+ù|XÊ&ÉT.
ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT n+‘·{Ï‘√ Ä>∑˝Ò<äT. $XÊ«$TÁ‘·T&ç e\¢
Á|üuÀ~Û‘·T&Ó’ edæwü˜|ü⁄Á‘·T\ q+<ä]˙ e~Û+#ês¡T.
m+‘· |ü s ¡ e TjÓ ÷ – nsTTHê edæ w ü ß ˜ & É T |ü ⁄ Á‘· X Àø±ìï
zs¡TÃø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.
|ü⁄Á‘·XÀø£+ n$T‘·yÓTÆq edæwüߘ&ÉT $eX¯ó&Ó’b˛j·÷&ÉT. Ä‘·à|òü÷‘·
<√cÕìï ≈£L&Ü eT~˝À ‘·\#·≈£î+&Ü $cÕ<ä+‘√ <ëyê–ï eT<Ûä´
Á|üy˚•+#ê&ÉT. ø±ì ñÁ>∑yÓTÆq n–ï •K\T Ä ø£åDy˚T ñwüí+#Ó&ç
o‘· y Ó T Æ b ˛j· ÷ sTT. ‘· b ˛ã\+ >∑ \ edæ w ü ˜ eTVü ‰ eTTìì n–ï
<äVæ≤+#·˝Òø£b˛sTT+~.
Ä eTVü‰eTTì n+‘·{Ï‘√ Ä>∑˝Ò<äT.
XÀø£uÛ≤s¡+ m≈£îÿe ø±>± ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚düTø√yê\ì >=+‘·T≈£î
sêsTT ø£≥Tºø=ì eTq≈£î >∑{Ϻ #˚düTø=ì düeTTÁ<ä+˝À Á|üy˚•+#ê&ÉT.
düeTTÁ<ä+ uÛÑj·T|ü&çb˛sTT ñ‘·TÔ+>∑ ‘·s¡+>∑ Vü≤kÕÔ\‘√ Ä eTTìHê<∏äTì
m‹Ô|ü≥Tºø=ì rs¡+ #˚]Ã+~.
n|ü Œ {Ï ø ° ÄeTTì Ä>∑ ˝ Ò < ä T . dü T ‘· X ¯ ‘ · + ˝Ò ì ÄÁX¯ e T+
#·÷&Ésê<äqTø=ì y˚Ts¡T|üs¡«‘·+˝Àì ô|<ä› •Ks¡yÓTøÏÿ <ä÷ø±&ÉT. eTTì
<˚V≤ü + nø£‘å y· TÓ Æ <ä÷~|æ+»˝≤ ‘˚˝≤&ç+~. nq+‘· dü+‘·‘Á· e‘·ìj·Te÷\
Á|üuÛ≤e+ >∑\ edæwüߘì e+{Ï yê]ì <˚Vü≤ <äT:U≤\T @+ #˚j·T>∑\e⁄?
eTs¡D≤]∆jÓÆTq eTTìes¡T&ÉT ñs¡ø£\T |üs¡T>∑T\T>± ñqï q~˝À
Á|üy˚•+#ê&ÉT. Ä q~ eTVü‰eTTìì ‘êø£&Üìπø uÛÑj·T|ü&ç X¯‘· $<Ûë\T>±
bÕj·T\T bÕj·T˝…’+~. Ä q~øÏ X¯‘·Á<äT HêeT+ ø£*–+~.
|òüTqbÕX¯eTT\‘√ nìï n+>±\qT ã+~Û+#·Tø=ì ˇø£ q~˝À
293
eTTì>±&É T eTTì. Ä q~≈£ L &Ü uÛ Ñ j · T |ü & ç ‘· q ~e´X¯ ø Ï Ô ‘ √ Ä
eTTìbÕXÊ\qT ‘Ó+∫ Äj·TqqT ˇ&ÉT¶≈£î #˚]Ã+~. n|üŒ{Ï qT+∫ q~øÏ
$bÕX¯ nì ù|s¡Te∫Ã+~.
Ç˝≤ mH√ï $<Ûë\ Ä‘·à |ü]‘ê´>∑+ #˚dTü ø√yê\ì ø£è‘·ìX¯Ãj·TT&Ó’
≈£L&Ü eTs¡D+ ÁbÕ|æÔ+#·ø£ edæwüߘ&ÉT ÄÁX¯eT+ <ë] |ü{≤º&ÉT. Äj·Tq
yÓqTø£H˚ Äj·Tq ø√&É\T sêkÕ–+~. ÄyÓT ù|s¡T n<äèX¯´+‹. ÄyÓT X¯øÏÔ
uÛ≤s¡´. ÄyÓT ñ<äs¡+ qT+∫ wü&É+>±\+ø£è‘·yÓTÆq y˚<ä<Ûä«ì eT<ÛäTs¡+>±
$ì|æ+∫+~. edæwßü &˜ TÉ $dæà‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ªªX¯øÔÏ #·<Tä e⁄˝≤>± düTe´ø£yÔ TÓ Æ
MqT\≈£ î neTè‘· + ˝≤>± y˚ < ä H ê<ä + $ì|æ k ˛Ô + ~. áyÓ T
|ü⁄D√´<äs¡+˝Às¡qïyê&ÉT k˛H=&ÉT ø±<äT. nqes¡‘· y˚<ë<Ûä´j·Tq o\T&Ó’q
X¯øÔÏ #·<Tä e⁄ $+≥÷ |üHïÓ +&˚fió¯ fl >∑s“¡ +¤ ˝À ñ+&ç düø\ £ y˚<ë\T H˚sT¡ Ã≈£îqï
Hê eTqTeT&ç‘·qT. Ç‘·ì eTTU≤ìï #·÷∫ H˚qT ø£è‘ês¡Tú&çqe⁄‘êqTµµ
nì edæwüߘ&ÉT Ä‘·àVü≤‘ê´ Á|üj·T‘·ï+ e÷qT≈£îHêï&ÉT. ÄÁX¯eT+˝ÀH˚ ñ
Hêï&ÉT.
ˇø£s√E ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT sêø£då sü ÷¡ |ü<säÛ T¡ &Ó’ söÁ<ëø±s¡+‘√ e#êÃ&ÉT.
n<äèX¯´+‹ n‘·ìï #·÷∫ uÛÑj·T|ü&ç+~. ªª˙e⁄ uÛÑj·T|ü&É≈£îµµ nì #Ó|æŒ
edæwüߘ&ÉT. VüQ+ø±s¡+‘√ sêø£ådüTDÏí yê]+∫ yê&çô|’q eT+Á‘·|üP]‘·yÓTÆq
ø£eT+&É\ »\+ #·˝≤¢&ÉT.
XÊ|ü $eTTøÏÔ
XÊ|ü+ e\¢ |üHÓï+&ÉT dü+e‘·‡sê\T sêø£ådüs¡÷|ü+‘√ ñqï
ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT eTqTwü´ s¡÷|ü+ bı+<ë&ÉT. edæwüߘìøÏ qeTdüÿ]+∫
eTT≈£î[‘· ø£s¡eTT\‘√ ªeTT˙+Á<ë! ˙ Á|ükÕ<ä+ e\¢ XÊ|ü $yÓ÷#·q+
ø£*–+~. ø£è‘ês¡Tú&çqj·÷´qTµ nHêï&ÉT.
n‘· ì ‘√ edæ w ü ß ˜ & É T ªªm|ü ⁄ Œ&É ÷ eTTqT\qT u≤~Û + #· ≈ £ î .
XÊ+‘·∫‘·TÔ&çyÓ’ ñ+&ÉTµµ nì Væ≤‘·e⁄ #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·qT ªªdüπsµµ nì #Ó|æŒ
293
edæwüß˜ì ‘√&=ÿì njÓ÷<Ûä´|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl düø£\ Á|üC≤qTsê>∑ø£s¡T&Ó’ ñ
Hêï&ÉT.
ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT XÊ+‹ ∫‘·TÔ&Ó’ ñHêï&ÉT ø±ì n‘·ì u≤<Ûä
dü+‘êq+ ˝Ò<äì. sêø£ådüT&ç>± ñqï|ü⁄Œ&ÉT ˇø£kÕ] Áù|eT‘√ ø£*dæ ñqï
<ä+|ü‘T· \‘√ uÛsÑ qÔ¡ T |ü{ºÏ n‘·qT uÛøÑ +åÏ #ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT uÛ≤s¡´ ø£˝≤àwübÕ<äTDÏí
X¯|æ+∫+~. ÄyÓT ù|s¡T Ä+–s¡dæ. ªª˙e⁄ Ád”Ôì ø£*XÊe+fÒ eTs¡DÏkÕÔe⁄µµ
nì X¯|æ+∫+<ëyÓT. ªª˙≈£î edæwüߘì e\¢ |ü⁄Á‘·˝≤uÛÑ+ ø£\T>∑T‘·T+~µµ nì
|ü]Vü‰s¡+ ≈£L&Ü Äy˚T #Ó|æŒ+~. ‘·q≈£î |ü⁄Á‘·˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äì $wüj·÷ìï
‘·\#·Tø=ì <äT:œ+∫q ø£˝≤àwübÕ<äT&ÉT edæwßü ì˜ y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. ªª˙e\¢H˚
Hê≈£î |ü⁄Á‘·T\T ø£\>∑e\dæ ñ+~. Hê≈£î <äjT· #˚dæ |ü⁄Á‘·˝≤uÛ+Ñ ø£*–+#·Tµµ
nì ‘·q uÛ≤s¡´jÓTÆ q eT<äjT· +‹ì eTTìøÏ düeT]Œ+#ê&ÉT. edæwßü ì˜ e\¢
>∑s¡“¤e‹jÓÆTq eT<äj·T+‹ |üHÓï+&˚fi¯ófl >∑&ç∫Hê |ü⁄Á‘· »qq+ ø±ø£ >∑s¡“¤+
MT<ä bı&ÉT#·Tø=ì N\TÃ≈£î+~. ÄyÓT≈£î ÄX¯à≈£î&ÉH˚ sê»]¸ »ìà+#ê&ÉT.
X¯øÏÔ uÛ≤s¡´jÓÆTq n<äèX¯´+‹øÏ |üsêX¯s¡T&ÉT<äsTT+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ
edæwüߘ&ÉT C≤‘·ø£sêà<äT˝§q]+#ê&ÉT. sêø£ådü uÛÑø£åD+e\¢ ‘·q ‘·+Á&ç
eTs¡D+Ï #·&+É ‘·*¢ e\¢ ‘Ó\TdüT≈£îqï |üsêX¯sT¡ &ÉT ‘·b˛eTVü≤‘·«+‘√ nœ\
˝Àø£ dü+Vü‰s¡+ #˚kÕÔq+≥÷ ãj·T\T<˚sê&ÉT. edæwüߘ&ÉT ‘·q eTqeDÏí
yê]+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ Ws¡T«ì ø£<∏ä #ÓbÕŒ&ÉT.
ø£è‘·Ms¡T´&ÉH˚ sêE #ê˝≤ Áø£‘·Te⁄\T #˚XÊ&ÉT. ‘·q Áø£‘·Te⁄\T
»]|æ+∫q uÛèÑ >∑Te+X¯ eTTqT\≈£î n>∑D‘Ï · <Ûqä <ëHê*#êÃ&ÉT. ø£è‘·Ms¡T´ì
eTs¡D+ ‘·sê«‘· n‘·ì e+X¯+yês¡T n‹ <Ûäq\TãT∆˝…’ ‘·eT <ÛäqeT+‘ê
uÛ≤s¡Ze⁄\T <ë∫ô|≥Tºø=ì ñHêïs¡ì ªªe÷ <Ûäq+ e÷≈£î Çe«+&çµµ nì
n&ç>±s¡T. uÛ≤s¡eZ ⁄\T uÛj Ñ T· |ü&ç ø=+<äsT¡ <Ûqä + Ç#˚ÃXÊs¡T. ø=+<äsT¡ <ëHê\T
#˚XÊs¡T. ø=+<äs¡T ‘·eT ‘·eT Çfi¯fl˝À bÕ‹ ô|≥Tº≈£îHêïs¡T.
ø£ è ‘· M s¡ T ´ì e+X¯ + yês¡ T ø=+<ä s ¡ T ˇø£ uÛ ≤ s¡ Z e ⁄ì Ç\T¢
294
Á‘·$«#·÷XÊs¡T. nq+‘·eTsTTq ns¡ú+ ø£ì|æ+∫+~. ø£åÁ‹j·TT\T n*–
sê»<Ûäq e+#·≈£î\ì uÛ≤s¡Ze⁄\qT ìÁ>∑Væ≤+∫ >∑s¡“¤+˝À ñqï ns¡“¤≈£î\‘√
düVü‰ e~Û+#ês¡T. uÛ≤s¡Ze⁄\ uÛ≤s¡´\+<äs¡T Væ≤eTe+‘êìøÏ bÕ]b˛j·÷s¡T.
ˇø£ uÛÑè>∑T|ü‹ï uÛÑj·T|ü&ç ‘·q }s¡Te⁄˝À >∑s¡“¤+ <Ûä]+∫+~. ø£åÁ‹j·TT\T
<ëìï uÛ>Ñ ï∑ + #˚j÷· \qT≈£îHêïs¡T.
Ws¡T«ì »qq+
j·TT>±+‘·ø±\+˝À ñ<䓤$+#˚ uÛ≤qTì düe÷qyÓTÆq Á|üuÛÑ‘√
uÛ≤s¡Ze⁄&ÉT }s¡Te⁄˝À ñ<䓤$+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ Ws¡T«&Éì ù|s¡T e∫Ã+~.
n$T‘·ø±+‹>∑\ uÛ≤s¡eZ ⁄ì #·÷#˚d]ü øÏ Ä ø±+‹øÏ Ä>∑˝øÒ £ yêfi¯fl ø£qT#·÷|ü⁄
b˛sTT+~. yêfi¯fl+‘ê Ä |üs¡«‘ês¡D´ Á|ü<˚XÊ\˝À n+<ÛäT˝…’ ‹]>±s¡T.
n+<äs¡÷ uÛÑè>∑T|ü‹ï <ä>∑Z]øÏ e∫à ªªe÷≈£î <äèwæº <ëq+ Á|ükÕ~+#·+&çµµ
nì y˚&ÉT≈£îHêïs¡T.
ªªMT <äèwæºì H˚qT b˛>=≥º˝Ò<äT. uÛ≤qT‘˚E&Ó’q á ≈£îe÷s¡T&ÉT
MTe\¢ ‘·q yêfi¯fl+‘ê HêX¯qyÓTÆb˛j·÷s¡ì MT bÕ|ü ãT~∆øÏ ‘·–q ãT~∆
#ÓbÕŒ&ÉT. á ≈£îe÷s¡T&ÉT Hê }s¡T>∑s¡“¤+˝À q÷s¡T dü+e‘·‡sê\T ñ
Hêï&ÉT. düø£\ y˚<äy˚<ë+>±\T H˚sêÃ&ÉT. eTVü‰ ‘·b˛ì~Û. MTs¡T ÁbÕ]úùdÔ
ø£sT¡ DÏkÕÔ&TÉ µµ nqï<ëyÓT.
yêfi¯ófl Ws¡T«DÏí ÁbÕ]ú+#ês¡T. Äj·Tq yê]øÏ <äèwæìº Á|ükÕ~+#ê&ÉT.
‘·q e+X¯+ yês¡+‘ê |üs¡˝Àø£ >∑‘·T˝…’q+<äT≈£î ∫+‹+∫, |òüT§s¡‘·|ü+
#˚XÊ&ÉT.
Ws¡T«ì ‘·|dü Tü ‡ e\¢ #·sê#·se¡ TT\‘√ $\dæ\T¢‘T· qï eTT˝À¢ø±\T
;Û‹ #Ó+<ësTT. Ws¡T«ì |æ‘·è<˚e‘·\T |üs¡˝Àø£+ qT+∫ ‘·s¡* e#êÃs¡T.
#ê˝≤ Á|”‹‘√ XÊ+‘·∫‘·TÔ˝…’ nÁ|ü‹eT‘·b˛$uÛ≤dæjÓÆTq Ws¡TŒì‘√ Ç˝≤
nHêïs¡T.
ªªnj·÷´! ˙ ‘·b˛eTVü≤‘·«Ô + #·÷∫ ˝Àø£eT+‘ê uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘√+~.
294
˝Àø±qTÁ>∑Vü≤+ ø√dü+ ˙ s√wü+ e~*ô|≥Tº. y˚TeTT ndüeTs¡Tú\yÓTÆ
ø£åÁ‹j·TT\ #˚‘· e~Û+|üã&É˝Ò<äT. <Ûäq\TãT∆\yÓTÆ <Ûäq+ $|üØ‘·+>±
<ë#·T≈£îHêïeTì nqTø√e<äT›. y˚TeTT ø√]‘˚ ≈£îuÒs¡T&˚ e÷≈£î <Ûäq+
Ç#˚Ãyê&ÉT. e÷≈£î ‘·b˛eTVü≤‘·«Ô + e\¢ Äj·TTe⁄ m≈£îÿyÓ’ ìπs«<ä+ ø£*–+~.
eTqTwü´ ˝Àø£+˝À m≈£îÿe ø±\+ ñ+&É˝Òø£, Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø√˝Òø£
ø±yê\H˚ ø£Áå ‹j·TT\‘√ yÓs’ +¡ ø=ì ‘Ó#T· Ã≈£îHêïeTT. Ä HÓ|+ü ‘√ <˚V≤ü ‘ê´>∑+
#˚XÊeTT. n+<äTe\¢ ˙e⁄ Bì ø√dü+ düs¡«»H√|üÁ<äe+ #Ój·T´e<äT›µµ.
<ëìøÏ Ws¡T«&ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªHê ‘·b˛eTVæ≤eT‘√ Á‹˝Àø±\qT n\¢ø£˝À¢\+ #˚kÕÔqì Á|ü‹»„
#˚XÊqT. Bìì eTs¡\Ã&ÉyTÓ ˝≤>±? n\Tø£qT ø£$å T+∫ XÊ+‘·T&ÉsTTq yê&ÉT
<Ûäsêàs¡∆ ø±e÷\qT s¡øÏå+#·&É+ kÕ<Ûä´e÷? ÄHê&ÉT bÕ|ü⁄\T uÛ≤s¡Ze⁄\≈£î
Væ≤+düø*£ dZ ÷ü Ô ñ+fÒ }s¡T >∑s“¡ +¤ ˝À ñqï|ü⁄Œ&˚ H˚qT ø√|ü–+#·T≈£îHêïqT,
ndüV≤ü ´|ü&ܶqT. ãT~∆ >∑\yê&ÉT, X¯≈î£ &Ô TÉ nqT´\≈£î Væ≤+dü ø±$+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT
<ëìì yê]+#·ø£b˛‘˚ n˝≤+{Ï yê&ÉT Væ≤+dü≈£î bÕ\Œ&˚ yêfi¯fl >∑‹πø ‘·q÷
b˛‘ê&ÉT. n+<äTe\¢ ˝Àø£+˝À kÕeTs¡ú´+ ø£*– ñ+&ç ≈£L&Ü bÕ|ü
|ü]Vü‰s¡+ #˚j·Tì yêfi¯fl MT<ä n*>±qT. nsTTHê MTs¡T #Ó|æŒq <ëìøÏ
ˇ|ü⁄Œ≈£î+≥THêïqT. Hê ø√bÕ–ï qH˚ï <äV≤æ düT+Ô ~ @+ #˚ùd~. MTs¡T düs«¡ ˝Àø£
Væ≤‘·T\T. Hê≈£î ˝Àø±ìøÏ Væ≤‘·+ ø£*π>≥T¢>± ñ|ü<˚•+#·+&çµµ.
á e÷≥\≈£î n‘·ì |æ‘·è<˚e‘·\T Ç˝≤ nHêïs¡T
ªªdüs«¡ ˝Àø±\≈£î »\y˚T Ä<Ûës¡+ ø±ã{Ϻ ˙ ø√bÕ–ïì düeTTÁ<ä+˝À
$&ç∫ô|≥Tº. ˙ Á|ü‹»„ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. düeTTÁ<ä »˝≤qï~ <äVæ≤düTÔ+~.µµ
Ws¡T«&ÉT |æ‘·è<˚e‘·\ e÷≥ Á|üø±s¡+ ‘·q ø√bÕq˝≤ìï
düeTTÁ<ä+˝À |ü&˚XÊ&ÉT. n~ Wsê«q\eTH˚ ù|s¡T‘√ ÄX¯«eTTK+˝À
düeTTÁ<ä»˝≤\qT Á‘ê>∑T‘·T+≥T+~.
y˚<ë\˝À ñqï á ø£<qä∏ T edæwßü &˜ TÉ ‘·q eTqTeT&Óq’ |üsêX¯sT¡ ìøÏ
295
#Ó|Œæ ªª˙e⁄ ≈£L&Ü Ws¡T«ì˝≤π> <Ûsä à¡ $<äT&ç$, ˝Àø£ ø£+≥ø£yTÓ qÆ á Áø√<Ûëìï
e<äT\Tµµ nHêï&ÉT. edæwüߘì e÷≥\T $ì |üsêX¯s¡T&ÉT ø√|ü+ ñ
|ü d ü + Vü ≤ ]+#ê&É T . nsTT‘˚ sêø£ å d ü $HêX¯ + ø√dü + dü Á ‘· Ô j · ÷ >∑ +
#˚jT· Hês¡+_Û+#ê&ÉT.
sêø£ådü ìVü≤‘·T&Ó’ X¯øÏÔ #·ìb˛j·÷&ÉH˚ XÀø£+ Ç+ø± edæwüߘì
e~*b˛˝Ò<Tä . n+<äTe\¢H˚ Äj·Tq m+‘· Á|üXÊ+‘· ∫‘·T&Ô H’Ó ê sêø£då ü $HêX¯+
ø√dü+ eTqe&ÉT #˚düTÔqï j·÷>±ìï Ä|ü˝Ò<äT.
|üsêX¯sT¡ &ÉT #˚dTü qÔ ï düÁ‘·j
Ô ÷· >∑+˝À |òTü §sêø±s¡T\T, <äTsê#ês¡T\T
nsTTq sêø£ådüT\T Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚dü÷Ô düu≤\eè<äT∆˝…’ |ü&ÉkÕ>±s¡T.
sêø£då ü ≈£î\ Á|üfij
¯ T· + #·÷∫ |ü⁄\dü«Ô |ü⁄\Vü≤Áø£‘T· e⁄\T eTVü‰eTTì
dü+|òüT+‘√ edæcÕ˜ÁX¯e÷ìøÏ e#êÃs¡T.
eTVü‰ eTTqT\T edæcÕ˜ÁX¯e÷ìøÏ e∫à eT÷&É>∑Tï\ e<ä› Hê\Ze
n–ï˝≤>± yÓ\T>∑T‘·Tqï eTTìHê<∏äTì #·÷#ês¡T. |üs¡eT ‘·b˛ì\j·TT&ÉT,
dü÷s¡´ düe÷q‘˚E&ÉT, XÊπøÔj·TT&ÉT nsTTq |üsêX¯s¡Tì #·÷∫ n+<äs¡T
ªªsêø£ådü eTs¡D+ #˚j·Te<äT›µµ nì ÁbÕ]ú+#ês¡T.
|ü⁄\kÕÔ´~ eTVü‰eTTqT\T ÁbÕ]údTü +Ô fÒ |üsêX¯sT¡ &ÉT ø£]–b˛j·÷&ÉT.
sêø£ådü düÁ‘·Ôj·÷>∑+ ñ|üdü+Vü≤]+#ê&ÉT. yês¡T #Ó|æŒqfÒ¢ Ä n–ïì
Væ≤eTe<äT‘·Ôs¡ bÕs¡Ù«+˝À y˚XÊ&ÉT. n~ eèø£å\‘ê>∑T\à uÛÑø£åD+ #˚dü÷Ô ñ
+~.
Ç˝≤ >∑+<Ûäs¡T«&ÉT ‘êe‘·´edæwü˜ Ws√«bÕU≤´q+ #ÓbÕŒ&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT á ø£<∏ä\˙ï kÕe<Ûëq+>± $Hêï&ÉT. ns¡T®qT&ÉT >∑+<Ûäs¡T«ì‘√`
ªªe÷≈£î #ê˝≤ Á|æj·TT&ç$, düeTdüÔ $<äT&ç$. á ˝Àø£+˝Àì
ø±s¡´ø£˝≤bÕ\˙ï ˙≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. me¬sH’ ê <Ûsä à¡ ‘·‘«Ô· $<äT&ÉT+fÒ #Ó|⁄ü Œ.
y˚TeTT |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>± #˚düT≈£î+{≤eTTµµ nì n&ç>±&ÉT.
>∑+<Ûäs¡T«&ÉT #ê˝≤ ùd|ü⁄ Ä˝À∫+#ê&ÉT.
295
 ñ‘·ÿ#·eTH˚ |ü⁄D´rs¡úeTT+~. nø£ÿ&É <ÛÍeTT´&ÉH˚ eTVü‰‘·Tà&ÉT
‘·|üdüT‡ #˚düT≈£î+≥THêï&ÉT. Äj·Tq MT |ü⁄s√Væ≤‘·T&Ó’‘˚ MT≈£î düsê«s¡údæ~∆
ne⁄‘·T+~µµ nHêï&ÉT >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT.
á e÷≥\≈£î dü+‘√wæ+∫ n‘·ìøÏ Äπ>ïj·÷ÁdüÔ+ $<ÛäT´ø£Ô+>±
Ç∫à ªªe÷≈£î ˙$∫Ãq nXÊ«\qT ˙ <ä>sπZ∑ ñ+#·T. ø±e\dæq|ü⁄Œ&ÉT y˚Ty˚T
rdüTø=ì yÓfi≤ÔeTTµµ nì >∑+<Ûsä T¡ «ìøÏ M&√ÿ\T #Ó|Œæ bÕ+&Ée⁄\T uÛ≤^s¡~ìÛ
<ë{Ï ñ‘·ÿ#· rsêúìøÏ yÓfi≤fls¡T.
nø£ÿ&É »>∑‘·÷Œ‘· #·]Á‘·T&ÉT, kÕ<ÛäT»q |üPõ‘·T&ÉT, <Ûë]à≈£î&ÉT,
<˚e\ ÁuÛ≤‘·èes¡T&ÉT, eTVü‰‘·Tà&ÉT, Væ≤‘· uÛ≤wüDT&ÉT nsTTq <ÛÍeTT´&ÉT
düeTdüÔ<√wü s¡Væ≤‘·T&Ó’ ‘·|üdüT‡ #˚düTÔ+fÒ #·÷#ês¡T bÕ+&Ée⁄\T. <ÛÍeTT´&ÉT
yê]ì Á|”‹‘√ |üPõ+#ê&ÉT. yês¡T n&ç–qfÒ¢ |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>± ñ+&É&ÜìøÏ
n+^ø£]+#ê&ÉT. ‘˚CÀs¡÷|ü ãT~∆ $uÛeÑ eTT\˝À ãèVü≤düŒ‹øÏ düe÷qT&Óq’
<ÛÍeTT´ì |ü⁄s√Væ≤‘·Tì>± bı+~ bÕ+&ÉT q+<äqT\T >=|üŒ sêC≤´ìï
bı+~q≥T¢ dü+‘√wæ+#ês¡T.
bÕ+&Ée⁄\T »q˙ düVæ≤‘·+>± <äø£åD bÕ+#ê\ <˚XÊìøÏ ãj·T\T
<˚sês¡T. Á<äT|ü<ä|ü⁄sêìøÏ yÓfi¯óÔqï yê]ì #·÷∫ ªªMT¬sø£ÿ&çøÏ yÓfi¯óÔHêïs¡T?µµ
nì n&ç–‘˚ yêfi¯ó¢ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒs¡T.
ªªj·T»„ùdq Á|üuÛÑTe⁄ j·T»„eTVü‰y˚~˝À ø£e#· X¯sêdüq K&ÉZu≤D
s¡<Ûäj·TT≈£îÔ&Ó’ eTVü‰s¡<ÛäT&Ó’q <Ûäèwüº<äT´eTTï&ÉT ñ<äsTT+#ê&ÉT, n‘·ì‘√
u≤≥T |ü⁄{Ϻq ø£èwüí nH˚ ø£q´ø£ ndæ‘√‘·Œ\ XÊ´eT˝≤+– yÓTs¡|ü⁄˝≤>±
yÓ*π> ñ‘·Œ\>∑+~Û. Ä Á<äT|ü<ä sê» ‘·qj·T dü«j·T+es√‘·‡yêìï #·÷∫q
yê] n<äèwüyº T˚ n<äèwü+º . n˝≤+{Ï eTôVA‘·‡yêìï #·÷&É&ÜìøÏ Á<äT|ü<Tä ì
|ü⁄sêìøÏ yÓfi¯óÔHêï+. nø£ÿ&çøÏ HêHê <˚XÊ~Û|ü‘·T\T, nH˚ø£ X¯ÁkÕÔÁdüÔ$<äT\T
ekÕÔs¡T. MT˝À á ø£èwüíes¡Tí&ÉT, ñqï‘· uÛÑTE&ÉT nsTTq Ms¡TDÏí #·÷ùdÔ
ÄyÓT ‘·|üŒø£ e]düTÔ+~µµ nHêïs¡T yês¡T.
296
bÕ+&Ée⁄\T Á<äT|ü<Tä ì |ü⁄sêìøÏ yÓfió¯ +Ô fÒ m<äTs¡T>± eTVü‰‘·Tà&Óq’
ø£èwü<í «’Ó bÕj·TqT&ÉT e#êÃ&ÉT. #·÷∫ $qj·T+>± Ä eTT˙+Á<äTìøÏ n+<äsT¡
qeTdüÿ]+#ês¡T. yêfi¯fl≈£î Vü≤è<äj÷· q+<ä+>± ø£èwü<í «’Ó bÕj·TqT&ÉT Ä>±$T
X¯óuÛ≤\qT >∑T]+∫ #Ó|æŒ yÓfi≤fls¡T. bÕ+&Ée⁄\T ø=ìï s√E\≈£î Á<äT|ü<äTì
|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\ ˝≤>± HêHê <˚XÊ\ qT+∫
e∫Ãq sêE\+‘ê $&ç~ ~– ñHêïs¡T. bÕ+&Ée⁄\T $Á|üy˚wü+ y˚düTø=ì
ˇø£ ≈£î+uÛ≤ø±s¡ >∑èVü≤+˝À $&ç~ ~>±s¡T. bÕ+#ê\|ü‹ bÕs¡Tú&çøÏ ‘·q
≈£L‘·T]ì Çyê«\qTø=ì bÕ+&Ée⁄\ ø√dü+ nH˚«wæ+#ê&ÉT. ø±ì yêfiËø¢ ÿ£ &Ü
ø£q|ü&É˝Ò<äT.
Á<Í|üB dü«j·T+es¡+
ªªÄø±X¯+˝À ì*|æq es¡eT‘·‡´ j·T+Á‘êìï á $\T¢ m≈£îÿô|{Ϻ
◊<äT X¯sê\‘√ mes¡T ÁX¯eT˝Ò≈£î+&Ü ø=&ÜÔs√ n‘·&˚ Hê ≈£L‘·T]øÏ
es¡T&Ée⁄‘ê&ÉTµµ nì #ê{Ï+#ê&ÉT Á<äT|ü<äT&ÉT. Ä #ê{Ï+|ü⁄ $ì ñØ«X¯ó
\+<äs¡T ˇø£]H=ø£s¡T $T+#˚ ñ<˚›X¯+‘√ ‘·eT‘·eT $uÛÑyêìï #·÷|ædü÷Ô
Á<äT|ü<ä sê» |ü⁄Á‹ dü«j·T+es¡ s¡+>±ìøÏ yÓfi≤fls¡T.
e∫Ãq sêE\ ø£+{Ïø° Á<äT|ü<sä êE düeTT∫‘· kÕúHê\qT @sêŒ≥T
#˚XÊ&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T $Á|ü⁄\˝≤>± ‘Ó*j·Tq≥T¢+&ç bÕ+#ê\ sêE düeTè~∆ì
#·÷∫ dü+‘√wæ+#ês¡T.
<Ûeä fi¯ $uÛ÷Ñ wüD≤\T <Û]ä +∫ dæ‘· |ü⁄wüŒe÷\ #˚‘ã· ÷ì eTqà<ÛTä ì
Äs¡e u≤D+˝≤>± <Ûäefi≤øÏåjÓÆTq bÕ+#ê\ ‘·qj·T e∫Ã+~. Á<äT|ü<äTì
|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT n–ï eTTK+˝À y˚\«&ÜìøÏ ñ|üø£s¡D≤\˙ï dæ<ä∆+
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. n˝≤+{Ï düeTj·T+˝À uÀs¡ì ÁyÓ÷>π »qT\ <Û«ä ìì, yê<ä´
<Ûä«qT\qT yê–+∫ <Ûäèwüº<äT´eTTï&ÉT sêE\q+<ä]ì #·÷∫ n–ï
düMT|ü+˝À >∑+<Ûä |ü⁄wüŒ <Ûä÷|ü BbÕ]Ñ·yÓTÆq $\T¢qT, neTTà\qT,
>∑>∑q+˝À ì*|æq \øå±´ìï yêfi¯fl≈£î #·÷|æ+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
296
 ªªá $\T¢ m≈£îÿô|{Ϻ ◊<äT u≤D≤\‘√ á eT‘·‡´ j·T+Á‘êìï
mes¡T |ü&>É =&ÜÔs√ n‘·ìøπ á u≤*ø£ <ä≈î£ ÿ‘·T+~. Ç~ eTTìX¯ø‘ÔÏ √ bı+~q
$<ä´ ø±ã{Ϻ Ç|ü⁄Œ&˚ MT Ms¡>∑TD≤ìï Á|ü<ä]Ù+#·+&çµµ.
á $<Ûä+>± <Ûäèwüº<äT´eTTï&ÉT sê»|ü⁄Á‘·T\+<ä]øÏ #Ó|æŒ Á<äT|ü<ä
sê»|ü⁄Á‹øÏ sê»q+<äqT\qT |ü]#·j·T+ #˚XÊ&ÉT. ªªÇ~>√ #·÷&ÉTµµ nì
<äTs√´<Ûäq <äTXÊÙdüq <äTs¡TàK Á|üeTTKT˝…’q <Ûës¡ÔsêÁwüߺ\T #·÷|æ+#ê&ÉT.
<ä>∑Zπs ñqï ø£sêíX¯«‘êúeT k˛eT<ä‘·Ô uÛÑ÷]ÁX¯eÁX¯ó‘· ùdHê<äT\qT #·÷bÕ&ÉT.
n˝≤π> nÁ≈£Ls¡ kÕs¡D kÕ‘·´øÏ kÕ+ã Á|ü<äT´e÷ï<äT˝…’q j·T<äTeèwæº
uÛÀC≤+<Ûäø£ es¡T\qT #·÷bÕ&ÉT. Ç˝≤ HêHê <˚XÊBÛX¯ó\qT #·÷|æ+#ê&ÉT.
ªªM]˝À mes¡T \øå±´ìï #Û˚~kÕÔs√ n‘·ìï e]+#·Tµµ nì
<Ûèä wü<º Tä ´eTTï&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. ˇø=ÿø£ÿsπ sê»|ü⁄Á‘·T\T e∫à uÛ+Ñ >∑bÕ≥T #Ó+~
yÓfi¯flkÕ>±s¡T. á eTôVA‘·‡yêìï #·÷&É&ÜìøÏ ~$»K#·s¡>∑s¡T&É>∑+<Ûäs¡«
øÏqïs¡T\ $e÷Hê\T n+ãs¡‘·\+˝À $\dæ˝≤¢sTT. ~e´e÷˝≤´\
~yê´qT˝Ò|üHê\ kÂs¡+uÛÑ+‘√ ~e´ e÷s¡T‘·+ M∫+~.
Á<Í|üB dü«j·T+es¡+˝À Ä$s¡fiu¯ dÑÛ àü eT<Û´ä +˝À n–ï ø£D≤˝˝≤>±
$Á|ü⁄\eT<Ûä´ bÕ+&Ée⁄˝…’<äT>∑Ts¡T ñqï~ j·÷<äe ÁX‚wüߘ&Ó’q ø£èwüßíì
ø£+≥ã&ç+~. dü+‘√wü+‘√ n‘·qT ªªbÕs¡T&∆ TÉ á j·TTe‹ì |ü]Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ µµ
nqT≈£îHêï&ÉT.
m+‘√ eT+~ \ø£´å kÕ<Ûqä ≈£î Á|üjT· ‹ï+#ês¡T. ø±ì M\Tø±˝Ò<Tä .
ªªÇ~ m˝≤>∑÷ kÕ<Ûä´+ø±<äT. ndü\T $\T¢ m≈£îÿô|≥º&Éy˚T ø£wüº+.
m≈£îÿô|{ÏHº ê \ø£´å + uÛ~Ò +#·&+É ÁãVü‰à<äT\¬øH’ ê kÕ<Û´ä + ø±<äTµµ nqTø=ì
ø=+<äs¡T sêE\T e∫Ãq <ë] |ü{≤ºs¡T.
eT‘·‡´j·T+Á‘· #Û˚<äq+
j·T<äTeèwæºuÛÀC≤+<Ûä≈£î\T $\T¢ m≈£îÿô|&ܶeTqT≈£îHêïs¡T >±ì
ø£èwüßí&ÉT yê]+#ê&ÉT. •X¯óbÕ\ »sêdü+<Ûä X¯\´ø£s¡Tí\T <äs¡Œ+‘√ ‘·eT
297
|üsêÁø£eT+ #·÷bÕ\qT≈£îHêïs¡T ø±ì $\T¢ m≈£îÿô|≥º&+É kÕ<Û´ä +ø±˝Ò<Tä .
n+<äs¡÷ Ç˝≤ $\T¢ m≈£îÿô|≥º˝Òø£b˛j˚Tdü]øÏ nÁ>∑Eì
nqTeT‹‘√ $Á|ü düeT÷Vü≤+ qT+∫ ns¡T®qT&ÉT yÓ*øÏ e#êÃ&ÉT. n‘·qT
<Ûqä Tdü‡MTbÕìøÏ yÓfifl‚ dü]øÏ n‘·ì ñ‘ê‡Vü‰ìøÏ n+‘ê ÄX¯Ãs¡´+ #Ó+<ës¡T.
ø=+<äs¡T $Á|ü⁄\T Ç˝≤ nqT≈£îHêïs¡T.
ªªá sê»q+<äqT\T $|òü\Ts¡j·÷´s¡T. Mfi¯ófl nV”≤q ã\T\T,
<äè&ÛÉ Bs¡Èu≤VüQ\T. n˝≤+{Ï yêfi¯flπø kÕ<Ûä´+ ø±˝Ò<äT. Ç‘·qT $Á|üe+X¯+
yê]ì qe⁄«\bÕ\T #Ó j · ÷ ´\ì ‘· q X¯ ø Ï Ô ‘Ó * j· T ø£ >∑ s ¡ « +‘√
ãj·T\T<˚sê&ÉTµµ
eT] ø=+‘·eT+~ eTs√ $<Ûä+>± nqT≈£îHêïs¡T
ªªÇ‘·&ÉT |òüTqT&ÉT. M]ø£+f… ø±s¡Tàø£ $<ä´˝À n~Û≈£î&ÉT.
n+<äTe\¢H˚ á Á|üjT· ‘·ï+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. n$T‘√‘ê‡VüQ&ÉT, Bs¡Èu≤VüQ&ÉT,
n‘·´+‘· ‘˚»dæ«, dü~«$T˝≤#ês¡T&ÉT nsTTq á j·TTe≈£î&ÉT |òü\dæ~∆
bı+<äT‘ê&ÉTµµ
Ç˝≤ nø£ÿ&çøÏ yês¡T nqT≈£î+≥÷ ñ+fÒ ns¡T®qT&ÉT $+{Ï
düMTbÕìøÏ e∫Ã, >∑Ts¡Te⁄\qT ‘·\∫ qeTkÕÿs¡+ #˚dæ <ÛäqTdüT‡≈£î
Á|ü<äøÏåD+ #˚dæ yÓTTøÏÿ <ëì HÓ‘·TÔø=Hêï&ÉT. |üPs¡« |ü]∫‘·yÓTÆq $\T¢qT
m≈£îÿô|{Ϻq≥T¢ ÄÁX¯eT+>± m≈£îÿô|{Ϻ »qT˝≤X¯Ãs¡´+‘√ #·÷düTÔ+&É>±
◊<äT u≤D≤\‘√ Ä eT‘·‡´ j·T+Á‘êìï Ä ø£åDy˚T |ü&É>={≤º&ÉT. nø£ÿ&É
#˚]q yêfi¯fl+‘ê ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T ªª#·÷&É&ÜìøÏ <äTs¡“\¤ T˝≤>∑ ñHêï $Á|ü⁄\T
‘·b˛ã\ dü+|ü<ä e\¢ eTVü‰ã\j·TT‘·T˝…’ ñ+{≤s¡T. yêfi¯fl≈£î nkÕ<Û´ä yÓT+Æ ~
@B ˝Ò<Tä µµ nqT≈£îHêïs¡T.
ªªˇø£ ì$Twü+˝À Ç˝≤ n\y√ø£>± eT‘·‡´ j·T+Á‘êìï |ü&>É =≥º&+É
eTs¡TÔ´\≈£î kÕ<Ûä´e÷? Ç‘·&ÉT düTπsX¯«s¡T&√ Vü≤s¡T&√ >∑TVüQ&√
nsTTe⁄+{≤&ÉTµµ nì uÛÑ÷$TMT<ä ì\TÃqï »qT\T, Äø±X¯+ qT+&ç
297
#·÷düTÔqï ~e⁄´\T bı>∑T&ÉT‘·T+fÒ uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\T <ä<ä›]˝≤¢sTT.
düTs¡ <äT+<äT_Û dü«Hê\T yÓTT>±sTT. nø£ÿ&çyês¡T n+>∑eÁkÕÔ\T
rdæ M∫M∫ ‘·eT dü+‘√cÕìï ‘Ó*j·Tã]#ês¡T. qs¡T&çMT<ä |ü⁄wüŒeèwæº
≈£î]dæ+~.
<Ûäs¡à q+<äqT&ÉT q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\‘√ ≈£L&ç Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
<Û ä è wü º < ä T ïeTï dü V æ ≤ ‘· T &Ó ’ j· T »„ ù dqT&É T eTVü ‰ ùdq‘√ ns¡ T ® q T&ç ø Ï
düVü‰j·T≈£î&ÉT>± yÓfi≤fl&ÉT.
<Ûäs¡DÏ q+<äqT\+‘ê Á|”‹‘√ #·÷dü÷Ô ñ+fÒ düT+<äsê+–jÓÆTq
Á<Í|ü~ s¡eTD°jT· >∑»sê»>∑eTq ©\‘√ e∫à düTs¡sê»düeTT&ÉT, n_Ûqe
j·TÚeqT&ÉT, ndæ‘· s¡‘·ï s¡T∫sê+>∑T&ÉT, eTqà<∏ëø±s¡T&ÉT nsTTq
<Ûäq+»j·TTì ‘·q #˚‹ dæ‘· |ü⁄wüŒVü‰s¡+‘√ n\+ø£]+∫+~. Ä ñ‘·‡e+
#·÷∫ øös¡y˚+Á<äT&Ü~>± >∑\ sêE\T n*>±s¡T.
Á<Í|ü~ ns¡T®qTDÏí e]+#·&É+ #·÷∫ zs¡«˝Òì øös¡y˚+Á<äT&ÉT
yÓTT<ä˝…’q uÛÑ÷|ü‘·T\T Ç˝≤ nqT≈£îHêïs¡T.
ªªn+<äsT¡ sêE\T ‘·qøπ <√ #·T{≤º\sTTq≥T¢ á Á<äT|ü<Tä &Ó+<äT≈£î
|æ * |æ + #ê*? n+<ä ] ˙ m+<ä T ≈£ î >ös¡ $ +#ê*? Ç+<ä s ¡ T
eTVü‰s¡<ÛäT\T+&É>± á ø£q´ø£qT $Á|ü⁄&ç¬ø+<äT øÏyê«*? á <äTsêàs¡TZDÏí
j·TT<ä+∆ ˝À eT≥Tº ô|&É<ëeTTµµ
ns¡T®qT&ç˝À yêfi¯fl≈£î <√wüy˚TMT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ªª‘·q $<ä´ e\¢
qè|üq+<äqqT bı+<ë&ÉT. Ç‘·ì ‘·ù|ŒMT ˝Ò<Tä . á Á<äT|ü<Tä &˚ qè|ü‘T· \qT
n‹ >∑]«‘·T&Ó’ yÓT#·Ã˝Ò<äTµµ nqTø=ì Á<äT|ü<äTì MT~øÏ <ä+&Ó‘êÔs¡T.
Á<äT|ü<äT&ÉT ø£&ÉT ;Û‘·T&Ó’ ns¡T®Hê<äT\ X¯s¡DT C§#êÃ&ÉT. X¯s¡D≤>∑‘·T&Ó’q
Á<äT|ü<Tä ì ªªuÛj Ñ T· |ü&≈É î£ µµ n+≥÷ $Á|ü⁄\T ‘·eT ‘·eT <ä+&ÜõHê˝…‘T· øÔ =ì
edüTÔ+fÒ yêfi¯flqT #·÷∫ ns¡T®qT&ÉT qe⁄«‘·÷ ªªHê nÁkÕÔ\H˚ eT+Á‘ê\‘√
Ç|ü⁄Œ&û qè|ü]|ü⁄\qT eT≥Tºô|&ÜÔqT. #·÷dü÷Ô ñ+&É+&çµµ nHêï&ÉT.
298
ns¡T®qT&ÉT, ;ÛeTT&ÉT X¯Á‘·Tùdq\MT<ä |ü&ܶs¡T. ns¡T®qT&ÉT
n|ü]$T‘·+>± u≤D≤˝ÒXÊ&ÉT. ;ÛeTùdqT&=ø£ eèø£å+ ô|s¡T≈£îø=ìe∫Ã
<ä+&ÉVü≤düTÔ&Ó’q <ä+&É <Ûäs¡Tì˝≤>± ns¡T®qT&çøÏ düVü‰j·T+>± ì*#ê&ÉT. Ä
sTT<ä›] eTVü‰dü+s¡+uÛÑ+ #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´+‘√ ø£èwüßí&ÉT ã\<˚e⁄ì‘√ Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªª‘ê{Ï # Ó ≥ Tº ˝ ≤+{Ï $\T¢ < ë*à $s√<Û ä T \HÓ ~ ]Ãqyê&É T
Ç+Á<ä‘·qj·TT&ÉT. n‘·ì <ä>∑Zs¡ eTVü‰eèø£å Vü≤düTÔ&Ó’ ñqï Ms¡T&ÉT
eèø√<äsT¡ &ÉT. qs¡T&ÉT j·T+Á‘êìï |ü&>É ={Ïqº ‘·sê«‘· yÓ[flqyê&ÉT <Ûsä à¡ E&ÉT,
n‘·ì‘√u≤≥T yÓ[flq yês¡T q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\Tµµ
Ç~ $ì ªª\ø£ÿ Ç+{À¢ n–ïøÏ ÄVüQ‘Ó’ ≈£L&Ü eT∞fl Mfi¯ófl m˝≤
ã‹øÏ e#êÃs√ eTVü‰‘·Tà\Tµµ nqT≈£îHêï&ÉT ã\sêeTT&ÉT.
ø£sêís¡T®q j·TT<ä∆+
≈£îs¡T|ü‹ #·÷dü÷Ô ñ+&É>± ø£s¡Tí&ÉT ns¡T®qT&ç‘√ ‘·\|ü&ܶ&ÉT.
X¯\T´&ÉT ;ÛeTT&çô|’ ã&ܶ&TÉ . ø£sT¡ &í TÉ $»j·TT&ÉT ˇø£]H=ø£sT¡ m<äTs=ÿì
ñÁ>∑Áø√<ÛäT˝…’ ˝≤D Á|üjÓ÷>∑+ »]bÕs¡T. yês¡T y˚dæq u≤D≤\‘√
uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\T ì+&ç b˛j·÷sTT.
Ms¡T&Ó’q qs¡T&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q u≤D≤\qT yê]+#·&ÜìøÏ
M\Tø±ì eTVü‰X¯Ss¡T&Óq’ sê<Û̊jT· T&ÉT Ç+Á<ä ‘·q÷Eì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªHê m<äT≥ ì\ã&Ü\+fÒ uÛ≤s¡Ze⁄&ÉT, Ç+Á<äT&ÉT, $»j·TT&ÉT
á eTT>∑TZ]øÏ e÷Á‘·y˚T kÕ<Ûä´+. Ç‘·s¡T˝…e«s¡÷ Hê <Ûë{Ïø±>∑˝Òs¡T. ˙e⁄
nÁbÕø£è‘· ã\T&ç$. ˙ $Áø£e÷ìøÏ, $\T¢ H˚s¡TŒ≈£î yÓT#·TÃ≈£î+≥THêïqTµµ.
ªªH˚qT ˙e⁄ #Ó|æŒq yê]˝À me«]˙ ø±qT. ø±ì düs¡«X¯ÁkÕÔÁdüÔ
$<ä´\˝À Á|üd<æ Tä D ∆ ,íÏ ìqTï j·TT<ä+∆ ˝À >¬ \e>∑\qT. #˚e ñ+fÒ Hê m<äT≥
ì\Te⁄µµ
á e÷≥\T $ì ø£s¡Tí&ÉT n‘·ì ‘˚»düT‡≈£î ÄX¯Ãs¡´|ü&ç
298
yÓqT~]>±&ÉT.
X¯\´ ;ÛeTùdqT\T j·TT<ä∆+ #˚düTÔ+fÒ ;ÛeTT&ÉT ;ÛeT ã\+‘√
X¯\T´ì |ü≥Tºø=ì H˚\πødæ u≤<ë&ÉT. Ç˝≤ H˚\ MT<ä |ü&çq X¯\T´&ÉT ˝Ò∫
ˇfi¯ófl‘·T&ÉT#·Tø=ì |üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&ç yês¡+‘ê qyê«s¡T.
ø£sT¡ &í TÉ , X¯\T´&ÉT yÓqT~]– yÓfifl¯ >±H˚ ªª|üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT, Vü≤s¡T&ÉT,
qs¡T&ÉT >±ø£ ø£s¡Tíì »sTT+#˚ X¯øÏÔ me]≈£î+~? ;ÛeTT&ÉT, ã\<˚e⁄&ÉT
‘·|üŒ X¯\T´ì zs¡«>∑\ yê¬ses¡T? M¬ses√, mø£ÿ&ÉT+{≤s√ ‘Ó\TdüTø√yê*
nì <äTs√´<ÛHä ê<äT\sTTq sê»|ü⁄Á‘·T\+‘ê $dæà‘·T\sTT ñ+&É>± yêfi¯flqT
#·÷∫ ø£èwüßí&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªm+<äTø£j·÷´ á $<Ûä+>± m–¬s–]|ü&ÜÔs¡T? |üs¡T\≈£î
<äTwüÿs¡eTsTTq ø±sê´ìï #˚dæ dü«j·T+es¡+˝À ø£èwüqí T á $Á|ü⁄&ÉT |ü‹ï>±
bı+<ë&ÉT. <Ûäs¡à$~Û‘√ #˚dæq á |üìì yê]+#·&ÜìøÏ me]ø° kÕ<Ûä´+
ø±<äT. n+<äTe\¢ Ç+‘·{Ï‘√ MT Á|üj·T‘·ï+ e÷ì yÓfi¯fl+&çµµ
ø£èwüß&í ç e÷≥\T $ì sê» |ü⁄Á‘·T\T ‘·eT ‘·eT <˚XÊ\≈£î yÓfi≤fls¡T.
;Ûe÷s¡T®qT\T $Á|ü⁄\‘√ >∑÷&Ü Á<äT|ü<ä sê»|ü⁄Á‹ì ‘√&=ÿì edüTÔHêïs¡T.
Çø£ÿ&É ≈£î+‹ ∫+‹+#·kÕ–+~. ªªñ‘·‡e dü+<äs¡ÙH√‘·T‡≈£î˝…’
b˛sTTq ≈£îe÷s¡T\T Ç+‘· bı<äs› TTHê m+<äT≈£î sêe≥+˝Ò<Tä ? øös¡e⁄\T
yÓ’sêìøÏ @e÷Á‘·+ yÓqTBj·Ts¡T. yêfi¯ófl bÕ|ü dü«uÛ≤e⁄\T. yêfi‚fleTsTTHê
_&É\¶ qT #·+ù|XÊπsyÓ÷. ◊<äTeT+B m+<äT≈£î yÓfi≤fls¡T. ne´j·TT&ÉsTTq
y˚<ä yê´düTì e#·q+ eeTàe⁄‘·T+<ë? y˚\TŒ˝≤s¡, $Á|ü⁄˝≤s¡ MTπs Hê
_&ɶ\qT ø±bÕ&Ü*. Hê≈£î MTπs ~≈£îÿµµ nì ≈£î+‹ ≈£î$T*b˛‘√+~.
ns¡T®qT&ÉT Á<Í|ü~ì |æ\TÃø=ì e#·TÃ≥
‘·*¢ <ä>∑Z]øÏ eTT+<äT <Ûäs¡àsêE, ø£e\\T e#êÃs¡T. ‘·sê«‘·
;Ûe÷s¡T®qT\T Á<Í|üB düVæ≤‘·T˝…’ e#êÃs¡T. ‘·*¢øÏ yÓTTøÏÿ ªªy˚TyÓTTø£ _Ûø£åqT
rdüT≈£îe#êÃeTT.µµ nì ìy˚~+#ês¡T. ≈£î+‹ yêfi¯ófl @+ ‘Ó#êÃs√ ‘Ó*j·Tø£
299
dü+‘√wü+‘√ ªª<ëìì MTs¡sTT<äT>∑Ts¡÷ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√+&çµµ nì
ø=&ÉT≈£î\qT ìjÓ÷–+∫+~. ‘·sê«‘· uÛTÑ eqÁ‘·jT· \øÏàå ˝≤+{Ï Ä ø£q´qT
#·÷∫ dæ>∑TZ|ü&ç n<Ûäs¡à;Û‘·jÓÆT <Ûäs¡à‘·qj·TTì‘√ Ç˝≤ nqï~.
ªªá ‘·ì«ì ‘√&=ÿì ˙ ‘·eTTà*<ä›s¡T Á|”‹‘√ e∫à ª_Ûø£å
rdüT≈£îe#êÃeTTµ nHêïs¡T. H˚qT ª◊<äT>∑Ts¡÷ |ü+#·Tø√+&çµ nHêïqT.
m|ü⁄Œ&É÷ H˚qT nqè‘·+ |ü*ÿq<ëìì ø±<äT. MT¬s|ü⁄Œ&É÷ Hê e÷≥
MTs¡ ˝ Ò < ä T . Ç~ ˝Àø£ + ˝À ˝Ò ì ~. @+#Ó j · T ´eT+{≤e⁄µµ nì
∫+‘ê≈£î˝≤‘·àjÓÆT+~ ≈£î+‹. <Ûäs¡àsêE ‘·*¢ì z<ë]à ns¡T®qTì #·÷∫
ªªbÕs¡ú! áyÓTqT ˙y˚ ¬>\T#·T≈£îHêïe⁄. ø±ã{Ϻ n–ïkÕøÏå>± $yêVü≤+
#˚dTü ø√&ÜìøÏ ˙y˚ ‘·–qyê&ç$µµ nHêï&ÉT. <ëìøÏ ns¡Tq® T&ÉT Ç˝≤ CyêãT
#ÓbÕŒ&ÉT.
ªªô|<ä› yê&ÉT+&É>± ∫qïyê&çøÏ $yêVü≤+ ø±e&É+ <Ûäs¡à$s¡T<ä∆+.
n+<äTe\¢ áyÓTqT nÁ>∑eTVæ≤wæ>± |ü]Á>∑Væ≤+#·T. e÷ q\T>∑T]
n_ÛeT‘·$T<˚µµ.
ns¡T®qT&ÉT ˇø£yÓ’|ü⁄ Ç˝≤ #Ó|ü⁄ÔHêï&ÉT ø±ì n+‘·˝À $~ÛeXÊq
\*‘ê+– MT<ä Vü≤è<äj·T+ <äèwæº ì*Œq bÕ+&Ée⁄˝…’<äT>∑T]øÏ ÄyÓTMT<ä
eTqdüT ø£*–+~. ˇø£ÿ u≤*ø£qT ◊<äTeT+~øÏ uÛ≤s¡´>± Ä ÁuVü≤à<˚e⁄&ÉT
düèwæºùdÔ mes¡Te÷Á‘·+ @$T #Ój·T´>∑\s¡T?
Ç˝≤ bÕ+#ê* MT<ä ◊<äT>∑T]ø° nqTsê>∑+ yÓTT\¬ø‘·Ô>± ‘·eT
◊<ä T >∑ T ] n_Û Á bÕj· ÷ ìï >∑ e Tì+∫, y˚ < ä yê´dü e#· q + ‘· \ ∫
<Ûsä à¡ ‘·qj·TT&ÉT ‘·eTTàfi¯fl‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª>∑Ts¡Te#·q+ eTq ◊<äT>∑T]ø° á$&É |ü‹ï ne⁄‘·T+<äì #Ób˛Ô+~.
n+<äTe\¢ áyÓTqT eTqeT+<äs¡+ |ü‹ï>± |ü]Á>∑Væ≤<ë›+. >∑Ts¡Te#·q+
m+<äT≈£î ‘·|⁄ü Œ‘·T+~?µµ
lø£èwüí ã\sêeTT\ Ä>∑eTq+
299
 Ç˝≤ <Ûsä à¡ q+<äqT&ÉT #Ó|Pü ñÔ +fÒ nq|òTü T˝…q’ sêeTT&ÉT ø£èwüß&í TÉ
e#êÃs¡T. e∫à ÄC≤‘· X¯Á‘·Te⁄, qè|ü˝Àø±sê<ÛTä ´&ÉT, ñ<ä´<äTD Z ÁuÛ≤õwüß&í TÉ ,
u≤˝≤s¡ÿ‘˚E&ÉT, øö+‘˚j·÷Á>∑E&ÉT, ‘·eT y˚Tq‘·Ô ø=&ÉT≈£î nsTTq
<Ûäs¡àsêEqT #·÷#ês¡T.
ã\sêeTø£èwüßí\T ‘·eTqT |ü]#·j·T+ #˚düTø=ì n‹ùdïVü≤+‘√
j·TT~Ûws˜æ T¡ &çø,Ï ≈£î+r<˚$øÏ yÓTTøÏÿ ;Ûe÷s¡Tq® T\qT q≈£î\ düV≤ü <˚e⁄\qT
øö–*+#·T≈£îHêïs¡T. eTVü‰dü+‘√wü+‘√ yêfi¯ófl s¡dü|üP]‘· Vü≤è<äj·TT˝…’ ñ
+&É>± <Ûäs¡àsêE yê] ≈£îX¯\eT&ç– Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªøös¡e⁄\≈£î –≥ºø£ |ü+|æyù˚ dÔ #ê˝≤ <äe⁄« yÓ[fl $Á|üyw˚ <ü ëÛ s¡T\yÓTÆ
me«s¡÷ ‘Ó\TdüTø√≈£L&É<äì Ç˝≤ s¡Vü≤dü´+>± ñHêï ≈£L&Ü MTs¡T m˝≤
‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T?µµ
á e÷≥\T $ì yêdüT<˚e⁄&ÉT qe⁄«‘·÷ ªªdü÷s¡T´&ÉT y˚T|òü÷\
#ê≥T≈£î yÓ[flq+‘·e÷Á‘êq n‘·ì ‘˚»düT‡ ˝Àø±ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ñ
+≥T+<ë? MTs¡T >∑÷&ÛÉ+>± ñHêï MT nyê]‘· ‘˚»+ uÛÑ÷»q Á|üdæ<ä∆+
ø±ã{Ϻ <ëìì me«s¡÷ ø£|æŒñ+#·˝Òs¡T. düø£\ sê»düeTø£å+˝À Ç˝≤+{Ï
n‹e÷qTwüyÓTÆq n<äT“¤‘·ø±s¡´+ ns¡T®qT&ÉT ø±ø£ eT¬ses¡T #˚j·T>∑\s¡T?
MTq |üsêÁø£eTy˚T $TeTà*ï ‘Ó*|æ+~µµ nHêï&ÉT.
Ç+ø± ‘·q≈£î ‘Ó*dæq $wüj·÷\˙ï lø£èwüßí&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªªn<Ûsä à¡ ìs¡‘T· \sTTq <Ûèä ‘·sêÁwüº <äTs√´<Ûqä T\T #˚dqæ ˝≤øå±>±s¡
Á<√Vü≤Á|üj÷Ó >∑+ qT+∫ $eTT≈£î\ Ô j·÷´s¡T. MT≈£î eT+∫ ø£\T>∑T‘·T+~µµ.
á $<Ûä+>± #Ó|æŒ ã\<˚edüVæ≤‘·T&Ó’ yêdüT<˚e⁄&ÉT yÓfi≤fl&ÉT.
Çø£ÿ&É Á<äT|ü<äT&ÉT ‘·q ≈£L‘·T]ì e]+∫q yê&ÉT me&√ @
e+X¯+yê&√ n‘·ì #·]‘·+ m˝≤+{Ï<√ ‘Ó\TdüTø=ì s¡eTàì <Ûèä wü<º Tä ´eTTïì
|ü+|æ+#ê&ÉT. n‘·&ÉT ;Ûe÷s¡T®q Á<Í|ü<äT\qT yÓqï+{Ï e∫à ‘·qHÓe«s¡÷
‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü ˇø£ ≈£î+uÛ≤ø±s¡Tì >∑èVü≤+˝À ñ+&ç nìï $wüj·÷\÷
300
‘Ó\TdüTø=ì yÓ[flÁ<äT|ü<äTì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªÄ sTT<ä›s¡T ø£èwüíqT rdæ¬ø[fl ˇø£ eTTdü˝≤$&É≈£î yÓTTøÏÿ Ä
ø£q´#˚‘· yÓTTøÏÿ+#ês¡T. ◊<äT>∑T]˝À ô|<äy› ê&ÉT |ü+|æ‘˚ $T–*q q\T>∑Ts¡T
yÓ[fl _Ûø£å ‘Ó#êÃs¡T. n+‘ê neTà≈£î n|üŒ–+#ês¡T. ÄyÓT Á<Í|ü~ì |æ*∫
‘Ó ∫ Ãq <ëì˝À m≈£ î ÿe uÛ ≤ >±ìï ã*$<Û ë Hê\≈£ î , n‹<∏ ä T \≈£ î ,
nqïø±+ø£å\sTTq n<Ûä«>∑T\≈£î πø{≤sTT+#·eT+~. nÁ>∑X‚cÕìï ¬s+&ÉT
uÛ≤>±\T #˚j·TeT+~. ªª$XÊ\ eø£ådüú\+, ô|<ä›ø£&ÉT|ü⁄, <äè&ÛÉyÓTÆq X¯Øs¡+
ø£\yê&çøÏ ˇø£ uÛ≤>∑+ ô|≥Tº. n‘·qT @qT>∑T˝≤+{Ï ã\+ø£\yê&ÉT. s¬ +&√
uÛ≤>±ìï $T–*q q\T>∑T]øÏ ô|{Ϻ $T–*q <ëìï ˙e⁄, H˚qT ‹+<ë+µµ
nì |ü+|æ+∫+~. Á<Í|ü~ n˝≤π> #˚dæ+~. ‘·sê«‘· <äs¡“¤\T y˚düTø=ì
yê{Ï ô |’ q ø£ è cÕí õ Hê\T |ü ] ∫ yês¡ + ‘ê X¯ j · T ì+#ês¡ T . Á<Í|ü ~
yêfi¯ fl ø±fi¯ fl yÓ ’ | ü ⁄ |ü & É T ≈£ î +~. ø£ è wü í @e÷Á‘· + @e–+#· T ø√˝Ò < ä T .
n‹kÕe÷qT´\sTTHê ø£èwüí ì+&ÉT eTqdüT‡‘√ yê]‘√ ñ+~. Ä
nsTT<äT>∑Ts¡T ø£<∏ä\T #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷ s¡<∏ä>∑C≤X¯«eTT\qT >∑T]+∫,
düeT$wüeT eTVü‰eP´Vü≤ìπs“¤<äH√bÕj·÷\qT >∑T]+∫, Äj·TT<Ûä $<ë´
s¡Vü≤dü´ Á|üj·TT≈£îÔ˝…’ |ü\ø£kÕ>±s¡T. yêfi¯fl e÷≥\T $+fÒ n‘·T´‘·ÔeT
ø£åÁ‹j·÷q«j·TT\ ˝≤>± ø£ì|ædüTÔHêïs¡T.µµ
<Ûèä wü<º Tä ´eTTïì e÷≥\T $ì Á<äT|ü<Tä &ÉT #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
yêfi¯flqT >∑T]+∫ Ç+ø£$wüj·÷\T ‘Ó\TdüTø√yê\ì ‘·q |ü⁄s√Væ≤‘·TDÏí
|ü+|æ+#ê&ÉT. n‘·qT sê>±H˚ <Ûsä à¡ sêE ;ÛeTùdqTì #˚‘· nsêÈ´~ $<ÛTä \qT
»]|æ+#ê&ÉT. Ä |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMT ≈£î\ >√Á‘· Hêe÷\T, MT¬ses¡T nqï~ ‘Ó\TdüTø√yê\ì
Á<äT|ü<Tä &ÉT #ê˝≤ ñã˝≤≥|ü&TÉ ‘·THêï&ÉT. n‘·ìøÏ Á|æjT· + ø£*–+#˚≥T¢>±
$TeTà*ï >∑ T ]+∫ Hê≈£ î ‘Ó \ |ü + &ç . Ç+‘· |ò ü T q+>± n<ä T “¤ ‘ ·
eT‘·‡´j·T+Á‘êìï düT\uÛÑ+>± |ü&É>={Ϻq düT$Áø£eTT&Óes√ ‘Ó\TdüTø√
300
>√s¡T‘·THêïqTµµ
<Ûäs¡àsêE qe⁄«‘·÷ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªÄø±X¯+˝À y˚˝≤&ÉBdæq \øå±´ìï á $\T¢ m≈£îÿô|{Ϻ |ü&>É ={Ïqº
Ms¡T&ÉT á eì‘·≈£î es¡T&ÉT nì MT sêE #ê{Ï+|ü⁄ y˚XÊ&ÉT. n‘·qT
ìj·T$T+∫qfÒ¢ Ä j·T+Á‘êìï |ü&É>={Ϻ e÷ yê&ÉT á ø£q´qT bı+<ë&ÉT
Çø£ $TeTà*ï ‘Ó\TdüTø√e\dæq nedüs¡y˚T$T{Ï? ‘Ó\TdüTø=ì MT sêE
@+ #Ój÷· ´˝À #Ó|⁄ü Œ? ã\V”≤qT&ÉsTTqyê&ÉT $\T¢ m≈£îÿô|{Ϻ Ä $<Û+ä >±
j·T+Á‘êìï |ü&>É =≥º&+É kÕ<Û´ä e÷? MT sêE eTH√s¡<+äÛ dü|\ üò eTsTT+~.
ø£\‘· m+<äT≈£îµµ
|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT á e÷≥\T Á<äT|ü<äTì‘√ #ÓbÕŒ&ÉT. Á<äT|ü<äT&ÉT
<Ûèä wü<º Tä ´eTTïì #·÷∫ ªª#ê‘·Ts¡«sêí\≈£î ‘·–q s¡<ë∏ \T rdüT≈£îyÓ[fl yêfi¯flqT
rdüT≈£îsêµµ nì |ü+bÕ&ÉT. n‘·qT Ä ø£D å y˚T bÕ+&Ée⁄\ <ä>]Z∑ øÏ e∫à ªªá
s¡<∏ë˝…øÏÿ e÷ sêE <ä>∑Z]øÏ s¡+&çµµ nì |æ*#ê&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T
sê»jÓ÷>∑´eTsTTq s¡‘êï+∫‘· ø±+#·qs¡<∏ë˝…øÏÿ ≈£î+r<˚$ì, Á<Í|ü~ì
ˇø£ s¡<∏ä+ møÏÿ+∫ <Ûäèwüº<äT´eTTïì‘√ Á<äT|ü<äsêE ìy˚XÊìøÏ e#êÃs¡T.
Á<äT|ü<Tä &ÉT yêfi¯fl≈£î nH˚ø£ $<Ûë˝…q’ edüTeÔ ⁄\T Á|”‹‘√ |ü+|æ+#ê&ÉT. nìï
s¡ø±\ edüTeÔ ⁄\qT rdüTø√≈£î+&Ü s¡Ds¡+>±ìøÏ nqTyÓq’ ndæ#s· à¡ ø±s¡Tàø£
u≤D‘·÷D°s¡ s¡<∏ë<äT\qT |ü]Á>∑Væ≤+#ês¡T bÕ+&Ée⁄\T. yêfi¯ófl edüTÔ+fÒ
#·÷#ê&ÉT Á<äT|ü<äT&ÉT. sê»≈£îe÷s¡T\˝≤π> ø£ì|æ+#ês¡T. y˚wü+ e÷Á‘·+
$Á|ü⁄\˝≤>± ñ+~. yê]~ Ä~‘·´ düeT‘˚»+. ÄC≤qTu≤VüQ\T, ñqï‘·
uÛÑTE\T, $XÊ\e≈£åî\T, n$s¡fi¯ yê´j·÷eT+ e\¢ <äè&ÛÉ ø£]ƒHê+>∑T\T,
eèwüuÛ≤≈£åî\T. yêfi¯flqT #·÷∫ Á<äT|ü<äT&çøÏ #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+~.
sê»|ü⁄Á‘·T\ì uÛ≤$+∫ ≈£L&Ü dü+X¯j÷· düŒ<äT&Ó’ Á<äT|ü<Tä &ÉT <Ûsä à¡ ‘·qj·TTì
n&ç>±&ÉT. ªªnj·÷´, MTs¡T ø£åÁ‹j·TT˝≤, e÷j·÷e⁄˝…’ ‹s¡T>∑T‘·Tqï
eT+Á‘·d<æ Tä ˝ ∆ ≤, ø£ècÕí |ü]Á>∑V≤ü D≤s¡+ú Äø±X¯+ qT+&ç ~–e∫Ãq ~e⁄«˝≤?
301
e÷≈£î dü+<˚Vü≤+ ø£\T>∑T‘√+~. MT¬ses√ ‘Ó*ùdÔ >±ì á ø£q´ì∫Ã
$yêVü≤+ #˚j·T&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äTµµ
ªªMT¬ses√ ‘Ó\TdüTø√ì<˚ |æ\ì¢ e«qTµµ nì Á<äT|ü<Tä &ÉT #Óù|Œdü]øÏ
<Ûäs¡àsêE n‘·ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªy˚TeTT ø£Áå ‹j·TT\eTT. bÕ+&ÉT Á|æjT· |ü⁄Á‘·T\eTT. H˚qT nÁ>∑EDÏ.í
Mfi¯ófl ;Ûe÷s¡T®q q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\T, MTs¡T ≈£î+reTVü‰<˚e⁄\Tµµ. Ç˝≤
<Ûäs¡àsêE n+<ä]˙ |ü]#·j·T+ #˚XÊ&ÉT.
Á<äT|ü<Tä &ç dü+‘√cÕìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òøb£ ˛j·÷sTT. n‹ Vü≤s¡s¸ k¡ Õy˚X¯
|üs¡eX¯ó&ÉsTTb˛j·÷&ÉT. #ê˝≤ ùd|ü{ÏøÏ ‘Ó*$e∫Ã+~. Äq+<ä»\
uÛÑ]‘·qj·TqT&ÉsTT ªªHê |ü⁄D´+ e\¢ ˝≤øå±>∑èVü≤ <äVü≤q+ qT+∫
$eTT≈£îÔ\j·÷´s¡Tµµ nì dü+‘·dæ+∫ Ä eè‘êÔ+‘·eT+‘ê <Ûäs¡à‘·qj·TTì
e\¢ $ì <Ûäè‘·sêÁwüº <äTs√´<ÛäqT\qT ì+~+#ê&ÉT. kÕeTÁ|æj·T
uÛ≤wüDeTT\‘√ n;Ûwºü dü‘êÿsê\‘√ yêfi¯flqT |üPõ+#ê&ÉT. ˇø£Hê&ÉT |ü⁄Á‘·
$TÁ‘êe÷Á‘·´ u≤+<Ûäe|ü]eè‘·T&Ó’ Á<äT|ü<äT&ÉT düTU≤d”qT&Ó’ ñ+&ç
bÕ+&Ée⁄\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªÇ+Á<ä ‘·qj·TT&ÉT, X¯óuÛÑ#ê]Á‘·T&ÉT nsTTq $»j·TT&ÉT Hê
≈£L‘·T]øÏ es¡T&Éj÷· ´&ÉT. Hê |ü⁄D´yÓT˝≤+{Ï<√! dü«j·T+es¡ \ã∆eTsTTq
á ø£q´ø£qT ns¡T®qT&çøÏ∫à <Ûäs¡à$~Û‘√ $yêVü≤+ #˚kÕÔqT.µµ
<Ûsä à¡ ‘·qj·TT&ÉT ªªn<Ó˝≤ kÕ<Û´ä +? Hê≈£î $yêVü≤eTsTTq ‘·sê«‘·
;ÛeTT&ÉT, ‘·sê«‘· ns¡T®qT&ÉT. eTT+<˚ ns¡T®qT&çøÏ $yêVü≤+ #˚j·T&É+
m˝≤?µµ nHêï&ÉT.
‘êqT, ;ÛeTT&ÉT $yêVü≤+ #˚dTü ≈£îqï ‘·sê«‘˚ ns¡Tq® T&ÉT $yêVü≤+
#˚düTø√yê\ì <Ûäs¡àsêE nH˚dü]øÏ Á<äT|ü<äT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªn˝≤ nsTT‘˚ Ä ø£q´qT ˙y˚ $yêVü≤+ #˚düTø√. <Ûäs¡à e÷s¡Z+
‘·|üŒ&É+ eT+∫~ø±<äT ø£<ë?µµ
301
 ªªH˚qT ˇø£ÿ&çH˚ ø±<äT. á ø£q´ø£qT y˚TeTT ◊<äT>∑Ts¡eT÷ $yêVü≤+
#˚düT≈£î+{≤eTT. e÷ e÷‘·èìjÓ÷>∑+ n˝≤ ñ+~. y˚TeTT <ëìï
»e<ë≥˝ÒeTTµµ nì <Ûäs¡àsêE #Óù|Ô Á<äT|ü<äT&ÜX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.
ªªˇø£ |ü⁄s¡Twüß&çøÏ m≈£îÿe eT+~ uÛ≤s¡´\T+&É&É+ #·÷#ê+ >±ì
m≈£îÿeeT+~ |ü⁄s¡Twüß\≈£î ˇπø uÛ≤s¡´ ñ+&É&É+ @ j·TT>±\˝À >±ì @
ø£<˝ä∏ À¢ >±ì m|ü⁄Œ&ÓH’ ê $q˝Ò<Tä , ø£q˝Ò<Tä . ˙e⁄ ˝ÖøÏø£ yÓ~’ ø£ <Ûsä à¡ dü«s¡÷|ü+
‘Ó*dæqyê&ç$. <Ûsä êà‘·TàE&ç$. ˙ |ü\T≈£î\T <Ûsä à¡ $s¡T<äe∆ Tì #ÓbÕŒ\+fÒ
uÛÑj·T+>± ñ+~. nsTTHê Ç˝≤+{Ï~ ˝Àø£+˝À mø£ÿ&Ü ˝Ò<äT. Bìì
˙e⁄, H˚qT, ≈£î+r<˚$, <Ûäèwüº<äT´eTTï&ÉT ø£*dæ Ä˝À∫+∫ πs|ü⁄
ìX¯ÃsTT<ë›eTTµµ nHêï&ÉT.
yê´dü eTVü≤]¸ sêø£
ªªá düeTdü´ qT+∫ ãj·T≥|ü&ɶyÓT˝≤>±µµ nì Á<äT|ü<ä
<Ûäèwüº<äT´eTTï\T Ä˝À∫dü÷Ô ñ+fÒ yêfi¯fl dü+<˚Vü≤ ìeè‹Ôø√dü+
|üsêX¯sê‘·àE&Ó’q ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT e#êÃ&ÉT. ≈£î+‹, bÕ+&Ée⁄\T,
bÕ+#ê\T&É T n‹ uÛ Ñ ø Ï Ô ‘ √ yÓ T Tø±ÿs¡ T . Ä eTVü ‰ eTTìì
ø±+#·qeTDÏeTj·TyÓTqÆ ñqï‘êdüq+ MT<ä ≈£Ls√Ãu…{ºÏ ns¡È´bÕ<ë´<äT\‘√
|üPõ+#ês¡T. yê´düT&ÉT yêfi¯fl ≈£îX¯\+ n&ç– Væ≤‘· eT<ÛäTs¡dü‘·´
dü+uÛ≤wüD≤eTè‘·+‘√ yêfi¯flqT n\]+#ê&ÉT.
yê´düeTVü‰eTTìøÏ qeTdüÿ]+∫ Á<äT|ü<äT&ç˝≤ n&ç>±&ÉT
ªª‘·q |ü\T≈£î ˝Àø£eT+‘ê ø=ìj·÷&˚≥T¢ |ü*πø ˝Àø£>∑Ts¡T&ÉT
j·TeTq+<äqT&ÉT. n˝≤+{Ï <Ûsä à¡ sêE ªªy˚TeTsTT<äT eT+~$T á ø£q´qT
ô|[fl#˚düT≈£î+{≤eTTµµ nHêï&ÉT. MT≈£î ‘Ó*j·Tì ˝Àø±#ês¡+ ñ+<ë?
|üPs¡«+ Ç˝≤ #˚dæq BÛs¡eT‘·T˝…e¬s’Hê ñHêïsê? Bì $wüj·T+˝À
<Ûäsêà<Ûäs¡à ìs¡íj·T+ #˚j·T&É+ MTπø kÕ<Ûä´+. <Ûäs¡àdü+ø£s¡+ ø±≈£î+&Ü
ø±bÕ&Ée\dæq u≤<Ûä´‘· MT<˚.µµ
302
Ç˝≤ Á<äT|ü<äT&ÉT n&ÉT>∑T‘·T+fÒ ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqTì düeTø£å+˝À
<Ûsä à¡ E&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªqe⁄«˝≤≥≈£î ≈£L&Ü Hê e÷≥ m|ü⁄Œ&É÷ u§+ø£<äT, ∫‘·Ô+
n<Ûäs¡àe÷#·]+#·<äT. Hê¬ø|ü⁄Œ&É÷ <Ûäs¡àeTeX¯´+. n+<äTe\¢ @MT
∫+‹+#·≈£î+&Ü e÷ ◊<äT>∑T]ø° ø£èwüíì∫à $yêVü≤+ #ÓsTT´µµ
<Ûäs¡àsêE Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªª|üPs¡«+ >ö‘·$T j·TsTTq »{Ï\ nH˚ ãTTwæ ≈£L‘·Ts¡T ‘·|ü:
Á|üuÛ≤e+ e\¢ @&ÉT>∑Ts¡T ãTTwüß\≈£î ˇø£ÿ‘˚ uÛ≤s¡´ nsTT+~. <ëøå±j·TDÏ
nH˚ eTTì ø£q´ø£ Á|ü#˚‘·düT\H˚ ù|s¡T >∑\ |ü~ eT+~øÏ uÛ≤s¡´ nsTT+~.
n+‘˚ø±<äT. >∑Ts¡Te⁄\˝À |üs¡eT >∑Ts¡Te⁄ ‘·*¢. n˝≤+{Ï ‘·*¢ e#·q+
MTs¡sê<äTµµ
á e÷≥ $ì Á<äT|ü<ä$uÛÑT&ÉT ªª<Ûäs¡à dü÷ø£åà‘· ìs¡ísTT+#·&É+
eTqø£eX¯´+. Á‹˝Àø£e+<äT´&ÉT, Á‹ø±\Á|ües¡Ôq $C≤„q ì~ÛjÓÆTq
ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT Ä˝À∫+∫ @e÷q‹ùdÔ n<˚ ø£s¡Ôe´+µµ nHêï&ÉT.
Ä eTVü‰eTTì Á<äT|ü<äT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªá <Ûsä à¡ ‘·q÷E&ÉT <Ûsä à¡ ‘·‘«Ô· E„&TÉ . Ç‘·qT <Ûsä à¡ e÷s¡+Z m+<äT≈£î
‘·|ü⁄Œ‘ê&ÉT? ≈£î+‹ <˚e‘êeT÷]Ô. ÄyÓT nqè‘·yÓT+<äT≈£î |ü\T≈£î‘·T+~?
Mfi¯fl |ü\T≈£î\T, <˚e‘·\ n_ÛeT‘·yÓTTø£ÿfÒ. n+<äTe\¢ eTπsMT
Ä˝À∫+#·≈£î. á ◊<äT>∑T]ø° ≈£L‘·Ts¡Tì∫à $yêVü≤+ #ÓsTT´. ˙≈£î
$Hê\ì|æùdÔ ˇø£ ø£<∏ä #ÓbÕÔqT $qT.µµ
Ç+Á<äùdq ø£<∏ä
Ç˝≤ #Ó|æŒ yê´düT&ÉT Á<äT|ü<äTì‘√ Ç+{À¢øÏ yÓ[fl n‘·ì‘√
@ø±+‘·+>± ˇø£ ø£<∏ä #ÓbÕŒ&ÉT.
Ç+Á<äùdq nH˚ |üs¡eT |ü‹Áe‘· ñ+&˚~. ÄyÓT eTÚ<äZ\T´&ÉH˚
eTVü‰eTTì uÛ≤s¡´. Ä eTTìøÏ ≈£îwüßyº ê´~Û e∫Ã+~. n‘·qT ejÓ÷eè<äT&∆ TÉ .
302
<äTs¡Z+<Ûä e<äqT&ÉT. n‹ ø√|üqT&ÉT. nsTTHê ÄyÓT zs¡TŒ‘√ Äj·TqTï
ùd$+∫+~. ˇø£Hê&ÉT Ä eTTì u§≥qy˚\T ‘Ó– ÄyÓT ‹+≥÷ ñqï
nqï+˝À |ü & ç + ~. nsTTHê Ä y˚ \ TqT rdæ y ˚ d æ @ e÷Á‘· +
@e–+#·Tø√≈£î+&Ü ÄyÓT nqï+ ‹qkÕ–+~.
ÄyÓ T zs¡ T Œ≈£ î n‹ ø√|ü q T&É s TTq eTÚ<ä Z \ T´&É ÷
$#·*‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ªª˙πø+ Çwüyº ÷Ó #Ó|⁄ü Œ ÇkÕÔqTµµ nHêï&ÉT. ÄyÓT ªªHê≈£î
ø±yÓ÷|ü uÛÀπ>#·Ã¤ ñ+~. ˙e⁄ ‘·|üX¯ÙøÏÔ‘√ ø±eTs¡÷|ü<Ûäs¡T&çyÓ’ á ;uÛÑ‘·‡
s¡÷|ü+ e~* eTH√Vü≤s¡ s¡÷|ü+‘√ ◊<äT uÛ≤>±˝…’ qqTï s¡$T+#·Tµµ á
$<Ûä+>± n&ç–‘˚ Ä eTTì ªªdüπsµµ nì ◊<äT s¡÷bÕ\T <ë*à Ç+Á<äùdqqT
‘·è|æÔ|ü]#ê&ÉT. ‘·sê«‘· ÄyÓTqT e~* |òüT§s¡ ‘·|üdüT‡ #˚dæ ÁãVü≤à˝Àø±ìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. nsTTHê Ç+Á<äùdq≈£î ø±eTuÛÀ>±\˝À ÄdüøÏÔb˛˝Ò<äT. ÄyÓT
#·ìb˛sTT ø±•sê»H˚ sê»]¸øÏ »ìà+∫+~. |ü‹ì ø√] áX¯«s¡TDÏí ñ<˚•› +∫
‘·|üdüT‡ #˚dæ+~.
Ç˝≤ Ç+Á<äùdq ø±•sêE |ü⁄Á‹>± »ìà+∫ ‘·|üdüT‡ #˚ùdÔ ÄyÓT
<ä>∑Z]øÏ <Ûäs¡àsêE, yêj·TTe⁄, Ç+Á<äT&ÉT, n•«˙ <˚e‘·\T e∫Ã
<˚Vü‰+‘·s¡+˝À ‘·eT |ü⁄Á‘·T˝≤yÓTqT $yêVü≤+ #˚düT≈£î+{≤s¡ì |ü*ø±&ÉT.
ÄyÓT Ç+ø± |òTü §s¡yTÓ qÆ ‘·|dü Tü ‡ #˚d+æ ~. ø=+‘·ø±\+ ˙fi¯ófl, >±*,
ÄVü‰s¡+>±, eT]ø=+‘· ø±\+ ìsêVü‰s¡jÓÆT, ø=+‘·ø±\+ @ø£ bÕ<ä+‘√,
ø=+‘·ø±\+ |ü+#ê–ï eT<Û´ä ˝À ñ+&ç n‘·T´Á>∑ ‘·|dü Tü ‡ #˚d+æ ~. áX¯«s¡T&ÉT
Á|üdüqTï&Ó’ es¡+ ø√s¡Tø√eTHêï&ÉT. ªªHê≈£î |ü‹<ëq+ Á|ükÕ~+#·Tµµ nì
◊<äTkÕs¡T¢ n&ç–‘˚ ø£s¡TDÏ+∫ áX¯«s¡T&ÉT ªª˙≈£î e#˚à »qà˝À ◊<äT>∑Ts¡T
|ü‘·T\T \_ÛkÕÔs¡Tµµ nì es¡$T#êÃ&ÉT.
ªªdü‹ ˇø£ÿ&˚ |ü‹>±ì nH˚≈£î\T+&É&É+ mø£ÿ&Ó’Hê ñ+<ë?
Ç˝≤+{Ï ˝Àø£$s¡T<äy∆ TÓ qÆ es¡+ Çe«&É+ uÛ≤e´e÷? Ç˝≤+{Ï es¡+ Hê≈£î
e<äTµ› µ nqï<ëyÓT.
303
s¡TÁ<äT&ÉHêï&ÉT: ªªHê e#·Hêìï nqTdü]+∫ ˙≈£î ◊<äT>∑Ts¡T
|ü‘·T˝…’Hê <ÛäsêàìøÏ ˝À≥Tsê<äT. n+<äTe\¢ Ç˝≤+{Ï es¡+ ˙øÏ#êÃqT.µµ
n|ü⁄Œ&ÉT ÄyÓT ªªn˝≤>∑sTT‘˚ Ä ◊<äT>∑Ts¡T |ü‘T· \‘√ H˚qT ø±|ü⁄s¡+
#˚dæHê Hê≈£î øöe÷s¡+ |ü‹X¯óÁX¯ScÕdæ~∆, ø±eT uÛÀπ>#·Ã¤, kÂuÛ≤>∑´+ ñ
+&˚≥T¢>± Á|ükÕ~+#·Tµµ nì n&ç–+~.
s¡TÁ<äT&ÉT ÄyÓT ø√]q esê\˙ï Ç#êÃ&ÉT. ªª>∑+>±rs¡+˝À ñ+&˚
Ç+Á<äTDÏí Hê <ä>∑Zs¡≈£î |æ\TÃ≈£îsêµµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT. ø±•sêE |ü⁄Á‹
áX¯«s¡T&çøÏ qeTdüÿ]+∫ yÓ+≥H˚ Ç+Á<äT&çì |æ\TÃ≈£îsêe{≤ìøÏ
>∑+>±rsêìøÏ yÓ[fl+~.
|ü+#˚+Á<√bÕU≤´q+
yÓ’edü«+‘·T&ÉH˚ yê&ÉT HÓ’$TXÊs¡D´+˝À düÁ‘·Ô´j·÷>∑ BøÏå‘·T&Ó’
ÁbÕDÏV≤æ +dü #˚jT· ≈£î+&Ü e÷qe Vü‰ìø£\T>∑≈î£ +&Ü #·÷#·T≈£î+≥THêï&ÉT.
<ëìï düV≤æ +#·˝øÒ £ Ç+Á<ë~ <˚e‘·\+‘ê ÁãVü≤à <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl ªªeTqTwüß\T
#êe⁄ ˝Òø£ <˚e‘·˝≤¢>± ‘·j÷· s¡j÷· ´s¡T. yêfi¯fl≈£î ˙≈£î Ç+ø£ uÛ<Ò yä T˚ eTT+~µµ
nì <äT:œ+#ês¡T.
ªªMTπs+ uÛjÑ T· |ü&eÉ <äT.› j·TeTT&ÉT }s¡T≈£î+{≤&Ü? n‘·ìøÏ #˚‹
ì+&Ü |üì ø±yê*. Ç+‘·≈£î eTT+<äT˝≤π> qs¡T\qT n+‘·+ #˚kÕÔ&ÉT. Ä
yÓe’ dü«‘·Tì Ms¡´+ MT Msê´ìï <ë*à dü÷s¡´ ‘˚E˝…q’ ◊<äT>∑Ts¡T »ìàkÕÔsT¡ µµ
nHêï&ÉT ÁãVü≤à.
Ç+Á<äT&ÉT, <˚e‘·\T düTs¡q~ düMTbÕìøÏ e#êÃs¡T. ˙fi¯fl eT<Ûä´
ˇø£ ø£q´ø£ @&ÉTdü÷Ô ñ+fÒ ÄyÓT ø£˙ïfi¯ófl ø£qø£ ø£eT˝≤\j·÷´sTT. <˚e‘·\T
Ç+Á<äT&ÉT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. Ç+Á<äT&ÉT Ä ø£q´ø£ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ªªm+<äT≈£î
@&ÉTdüTHÔ êïyéµµ nì n&ç>±&ÉT.
ªªHê s√<äHêìï >∑T]+∫, qqTï >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê\qT+fÒ Hê‘√
sêµµnqï<ëyÓT.
303
 Ç+Á<äT&ÉT ÄyÓT‘√ yÓfi≤fl&ÉT. yÓfi¯SÔ ñ+fÒ eTT+<äs¡ Væ≤e÷#·\
ø£+<äsê\˝À s¡‘ï· y˚~ø±‘·\+ MT<ä dæ+Vü‰düHêd”qT&Ó’ j·TTe≈£îì s¡÷|ü+˝À
ˇø£ j·TTe‹‘√ p<äe÷&ÉT‘·Tqï Ä~<˚e⁄ì #·÷#ê&ÉT. Ç+Á<äT&çøÏ ø√|ü+
e∫Ã+~. ªªn$T‘· kÕúes¡ »+>∑eTeTsTTq ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê Hê≈£î >√#·sy¡ T˚ .
H˚qT Ç+Á<äT&çì. Ç˝≤+{Ï qqTï ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£ ©\>± p<äe÷&ÉT‘·÷
dæ+Vü‰düqyÓTøÏÿ ≈£L#·T+{≤yêµµ nì nVü≤+ø±s¡+‘√ |ü˝≤ÿ&ÉT Ç+Á<äT&ÉT.
Ç+Á<äT&ç e÷≥\≈£î s¡TÁ<äT&ÉT eT+&ç|&ü ܶ&TÉ . n‘·ìï söÁ<ëø±s¡+‘√
#·÷∫ ªªHê Áø°&Ü s¡düuÛÑ+>∑+ #˚dæq Ä <äTsêàs¡TZDÏí |ü{ϺrdüT≈£îsêµµ nì Ä
j·TTe‹ì |ü+bÕ&ÉT. ÄyÓT ø£s¡düŒs¡Ù‘√ $#˚w溑·T&ÉsTT uÛÑ÷$T MT<ä
|ü&çb˛j·÷&ÉT Ç+Á<äT&ÉT. n‘·ì‘√ s¡TÁ<äT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙e⁄ #ê˝≤ >∑s¡«+ #·÷|ædüTÔHêïe⁄. á |üs¡«‘· >∑TVü≤qT ‘Ós¡∫
#·÷&ÉT. ˙ n‹X¯j·T+ #·÷<ë›+.µµ
Vü≤s¡Tì e#·Hê\qT $Hêï&ÉT Ç+Á<äT&ÉT. –]sê» $esêìï s¬ +&ÉT
#˚‘·T\‘√ N˝≤Ã&ÉT. dü÷s¡´ øÏs¡D≤\T ¬s+&ÉT $<Ûë\T>± ø£ìŒ+#êsTT.
nø£ÿ&É ‘·qe+{Ï |òüTq X¯Øs¡T\T q\T>∑T]ì #·÷#ê&ÉT Ç+Á<äT&ÉT. ªªH˚qT
Ç˝≤ ◊<äT $<Ûë\T>± ø£ì|ædTü HÔ êïH˚$T{Ï nì ÄX¯Ãs¡´|ü&ܶ&TÉ . Vü≤s¡T&ÉT Ä
◊<äT>∑T]˙ ªªeTqTwüß\T>± |ü⁄≥º+&çµµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT. yêfi¯ó¢ <Ûsä à¡ yêj·TT
X¯Áø±•«qT\T Ä<Ûës¡øs£ \Ô¡ T>± <Ûsä à¡ »;Ûe÷s¡Tq® q≈£î\ düV≤ü <˚e⁄˝…’ |ü⁄{≤ºsT¡ .
ÁãVü≤à, ìœ\ düTs¡>∑D+ ÁbÕ]∆+#·>± Hêsêj·TD dæ‘êdæ‘·
πøX¯<ä«j·T+ ã\<˚e yêdüT<˚e⁄˝…’ <˚eVæ≤‘·+ ø√dü+ ñ<䓤$+#ês¡T.
yêdüT<˚e⁄&ÉT bÕ+&Ée⁄\≈£î ø±s¡´ düV‰ü j·TT&Éj÷· ´&ÉT. Ç+Á<äT\T ◊<äT>∑T]ø°
@ø£|ü‹ï>± ‘·|ü+ #˚dæ leT÷]Ôj·TsTTq j·÷»„ùdì j·T»„+˝À ñ
<ä“$¤ +∫+~µµ.
á ø£<∏äqT Á<äT|ü<äTìøÏ #Ó|æŒq ø£èwüí<Ó’«bÕj·TqT&ÉT ªªsêC≤! ˙e⁄
H˚qT #Ó|æŒq ø£<∏ä qeTàø£b˛‘˚ ˙y˚ ˙ ø£fi¯fl‘√ #·÷&ÉTµµ nì Á<äT|ü<äTìøÏ
304
~e´ <äèwæºì Á|ükÕ~+#ê&ÉT.
Á<äT|ü<äT&ÉT #·÷#ê&ÉT. #ês¡TeTDÏ Á|üuÛ≤|ü≥\+‘√ $∫Á‘·
øÏØ{≤\qT <ë*à dü÷s¡T´&ç˝≤ n–ï˝≤ yÓ*–b˛‘·÷ düTes¡í πøj·T÷s¡
$uÛÑ÷wüD≤\‘√ Á|üø±•düTÔqï ◊<äT <˚Vü‰\qT #·÷&É>∑*>±&ÉT. yêfi¯flH˚ ø±ø£
düø£\ ˝≤eD´ eT÷]ÔjÓÆT yêfi¯flsTT<äT>∑T]øÏ |ü‹ï>± ‘·|üdüT‡ #˚dæq Ä
ø£q´ø£ |üPs¡« <˚Vü‰ìï #·÷∫ $dæà‘·T&Éj·÷´&ÉT. Vü≤]¸‘·T&Ó’q Á<äT|ü<äTì‘√
yê´düT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªeTTqT|ü⁄ ì‘·+‘·T&ÉH˚ sê»]¸ ø=&ÉT≈£î\T kÕ˝Ò«j·T X¯Ss¡ùdq
ÁX¯ó‘·ùdq _+<äTkÕsê‹ kÕs¡T\H˚ yês¡T |üs¡düŒs¡ ùdïVü≤ $qj·÷\‘√
Á|üdæ<äT∆˝…’ nõ‘· nH˚ ÄyÓTqT dü«j·T+es¡+˝À $yêVü≤+ #˚düT≈£îHêï&ÉT.
ø±+‹ $X‚wü$˝≤kÕq+‘· lj·TsTTq nõ‘· e\¢ yêfi¯fl≈£î y˚s¡Ty˚s¡T>±
dü+‘êq+ ø£*–+~. n+<äTe\¢ Ç˝≤+{Ï$ m+‘√eT+~ eTVü‰‘·Tà\
$wüj·T+˝À Ç+‘·≈£î eTT+<äT ≈£L&Ü »]–qy˚. bÕ+&Ée⁄\sTT<äT>∑T]øÏ
Á<Í|ü~ì Áø£eT+>± $yêVü≤+ #ÓsTT´. Ç~ eTq+ #˚düTÔqï~ ø±<äT. <Ó’e
dü+ø£\Œ+.µµ á $<Ûä+>± Á<äT|ü<äTì ˇ|æŒ+∫ yê´düT&ÉT Á<äT|ü<ä düVæ≤‘·T&Ó’
≈£î+‹, bÕ+&Ée⁄\T ñqï#√{ÏøÏ e#êÃ&ÉT.
Á<Í|üB $yêVü≤+
yê´düT&ÉT <Ûäs¡àsêE‘√ ªªá s√E |ü⁄D´ ~q+. #·+Á<äT&ÉT
s√Væ≤D°jT· T≈£î&Ô sÉ TT ñHêï&ÉT. eT+Á‘·e+‘·+>± ◊<äT>∑Ts¡÷ Áø£eT+>± ø£èwüqí T
ô|+&ç¢ #˚dTü ø√+&çµµ nHêï&ÉT. Á<äT|ü<Tä &ÉT |ü⁄sêqï+‘ê n\+ø£]+|üCXÒ Ê&ÉT.
ns¡{Ï düÔ+uÛ≤\T, <ë«s¡‘√s¡D≤\T, #·+<äH√<äø±\T, s¡+>∑e\T¢\T, |ü⁄wüŒ
kÂs¡u≤Û \‘√ Á<äT|ü<Tä ì |ü⁄s¡+ $\dæ*+¢ ~. $yêVü≤ eT+≥|ü+ düsê«\+ø±s¡
düT+<äs¡+>± ‘·j·÷s¡T#˚XÊs¡T.
<Û Í eTT´&Ü~>± |ü ⁄ s√Væ ≤ ‘· T ˝Ò ‘ Ó + #ês¡ T . nq|ò ü T T\T,
ø£è‘·eT+>∑fi≤_Ûùw≈£î\sTTq bÕ+&Ée⁄\T eT+>∑fi¯ eÁkÕÔ\qT <Ûä]+#ês¡T.
304
|ü ⁄ D≤´+>∑ q \T Á<Í|ü ~ ì #· ø £ ÿ >± n\+ø£ ] +#ês¡ T . ø£ e T˙j· T
ø±+‘êdüVü≤Ádü+‘√ Á<äT|ü<ä‘·qj·T e∫Ã+~. |ü⁄s√Væ≤‘·T\ |ü⁄D≤´Vü≤s¡e+,
eT+>∑fi¯ ^‘ê\ eT<ÛäTs¡s¡e+, $$<Ûä ‘·÷sê´\ y˚DT MD≤s¡e+ $$<Ûä
~X¯\˝À $düÔ]˝≤¢sTT. n–ïø±s¡´+ #˚dæ |ü⁄s√Væ≤‘·T&Ó’q <ÛÍeTT´&ÉT $yêVü≤
Á|üj·TTø£ÔyÓTÆq eT+Á‘êVüQ‘·T\‘√ y˚˝≤Ã&ÉT. ‘·sê«‘· <Ûäs¡à|ü⁄Á‘·Tì Á<äT|ü<ä
sê»|ü⁄Á‹øÏ bÕDÏÁ>∑Vü≤D+ #˚sTT+#ê&ÉT. ◊<äT>∑T]‘√ ô|[fl nsTTHê
ø£Hê´‘·«+ <ä÷wæ‘·+ ø±≈£î+&Ü áX¯«s¡T&ÉT es¡+ Çe«&É+ e\¢ øöe÷s¡+
bı+~q á ø£q´ø£≈£î Áø£eT+>± ;Ûe÷s¡T®q q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\‘√ ≈£L&Ü
$yêVü≤+ #˚sTT+#ê&ÉT. »qT\ Äos¡e+, <˚e<äT+<äT_ÛHê<ä+, ~e´
>∑+<Ûä+‘√ u≤≥T ≈£îdüTeT eèwæº eTVü‰eTT<ä+‘√ $düÔ]*¢+~.
Ç˝≤ Á<Í|üB ø£˝≤´D yÓu’ yÑÛ êìï yÓX’ +¯ bÕj·TqT&ÉT »qy˚T»j·TT&çøÏ
e]í+∫ #ÓbÕŒ&ÉT.
bÕ+&Ée⁄\T ◊<äTeT+~øÏ bÕ+#ê*ì |üs¡yÓ÷‘·‡e+‘√ $yêVü≤+
#˚sTT+∫ Ä Á<äT|ü<Tä &ÉT bÕ+&Ée⁄˝…<’ Tä >∑T]ø° y˚sT¡ y˚sT¡ >± eTDÏ K∫‘ê˝…q’
ÄuÛÑs¡D≤\qT, n|ü]$T‘ê˝…’q ns¡úsêdüT\qT, X¯j·÷´düq |ü]ø£sê\qT,
q÷π s dæ uÛ Ñ Á <ä >∑ C ≤\qT, q÷π s dæ ã+>±s¡ T s¡ < ∏ ë \qT, y˚ j ˚ T dæ
ø±+uÛÀC≤XÊ«\qT, |ü~y˚\eT+~ e+‘·Tq <ëdü<ëd” »Hêìï, \ø£å e+‘·Tq
bÕ&ç Äe⁄\qT ãVüQeT‹>± Ç#êÃ&ÉT.
#·‘·Tdü‡eTTÁ<ë\‘√ ≈£L&çq uÛÑ÷eT+&É\ kÕÁe÷»´ \øÏåàøÏ
eT÷\yÓTÆq j·÷»„ùdì |ü‘·T\≈£î dü+‘√wü+ ø£*π>≥T¢ X¯óÁX¯Swü #˚dæ+~.
ø√&É* ñ‘·eÔ T >∑TD≤\T #·÷∫ ≈£î+‹ dü+‘√wæ+∫+~. ªªVü≤]øÏ \øÏàå ˝≤>±,
#·+Á<äT&çøÏ s√Væ≤DÏ˝≤, Ç+Á<äT&çøÏ X¯N<˚$˝≤, edæwüߘìøÏ ns¡T+<Ûä‹˝≤
|ü‘·T\qT ùd$+∫ dü+‘êq+ bı+<äTµµ nì Á<Í|ü~ì B$+∫+~. Ç+ø±
Ç˝≤ B$+∫+~. ªª>∑Ts¡T eè<ä∆ u≤+<Ûyä ê‹<∏Tä \qT m|ü⁄Œ&É÷ |üPõ+#·T. ˙
|ü‘·T\T |üsêÁø£eT+‘√ uÛÑ÷‘·\ Hê<∏äT\q+<ä]˙ z&ç+∫ Ms¡T˝…’ á
305
eTV”≤‘·˝≤ìï @\T‘·÷ sê»dü÷j·÷~ j·÷>±\qT #˚düTÔ+fÒ yê] |ü‹ïyÓ’
düeTT∫‘· kÕúHêìï bı+<äT. ˙ |ü≥¢ H˚qT dü+‘√wü+ bı+~q≥T¢>±H˚ ˙
ø=&ÉT≈£î\|ü≥¢, bÂÁ‘·T\|ü≥¢ ˙eP dü+‘√wü+ bı+<äTµµ.
Ç˝≤ n+<äs¡÷ dü+‘√wü+>± ñ+fÒ yêdüT<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü Á<Í|üB
$yêVü≤+ dü+>∑‹ ‘Ó\TdüTø=ì dü+‘√wæ+#ê&ÉT. |ü+#·bÕ+&Ée⁄\≈£î
eÁ»yÓ’&ÛÉ÷s¡´ eTs¡ø£‘· eTÚøÏÔøÏ $uÛÑ÷wüD≤\T, HêHê<˚X¯ $∫Á‘· eÁkÕÔ\T,
nH˚ø£ ø£]‘·Ts¡>∑s¡<∏äs¡‘êï<äT\T |ü+|æ+#ês¡T.
bÕ+&Ée⁄\T n] Ms¡ uÛÑj·T+ø£s¡T˝…’ n+&É>± ñ+fÒ Á<äT|ü<äT&çøÏ
<˚e‘ê<äT\e\¢ ≈£L&Ü uÛÑj·T+ ˝Òø£ b˛sTTHê ø±\+ >∑&É|ükÕ>±&ÉT.
<äTs√´<ÛäqT&ç <äT:K+
Ç˝≤ bÕ+&Ée⁄\T Á<äT|ü<äTì |ü⁄s¡+˝À nœ\ sê»´ $uÛÑe
düeTì«‘·T\sTT ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ñHêïs¡T. <äTs√´<Ûqä T&ÉT nìï $wüj÷· \T
>∑÷&ÛÉ#ês¡T\e\¢ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ˇø£s√E >∑÷&ÛÉ#ês¡T\T e∫Ã
<äTs√´<ÛäqT&ç‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T.
ªªø£s¡íX¯˝≤´<äT˝…es¡÷ m≈£îÿô|≥º˝Òì $\T¢qT nÁX¯eT+>±
m≈£îÿô|{Ϻ j·T+Á‘·+ |ü&É>={Ϻq yê&ÉT ns¡T®qT&ÉT. X¯\T´&çì z&ç+∫q
yê&ÉT ;ÛeTT&ÉTµµ.
<äTs√´<ÛäqT&ÉT ªªnjÓ÷´ ÄHê&ÉT \ø£ÿsTT+{Ï |ü⁄s√#·qT&ÉT
<ä>∑∆eTj·÷´&ÉT. Hê Á|üj·T‘·ïy˚TMT |òü*+#·˝Ò<äT. bÕ+&Ée⁄˝Ò$T
<Óe’ dü+|üqTï˝Àµµ nì <äT:œ+#ê&ÉT.
Á<äT|ü<äTDÏí m˝≤¬>’Hê z&ç+∫ Vü‰ì #Ój·÷´\ì <äTs√´<ÛäqT&ÉT
Ä˝À∫+#ê&ÉT. ªªj·÷<äe eèwæuº ÀÛ »es¡T\+‘ê bÕ+&Ée |üøbå£ Õ‘·T\T. #Û~˚
$uÛÑT&ÉT ≈£L&Ü yê] |üø£åy˚T. Mfi¯fl+<äs¡÷ Hê nuÛÑT´qï‹ ø£+f… yêfi¯fl ñ
qï‹H˚ ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. n+<äTe\¢ m˝≤¬>’Hê yêfi¯fl˝À¢ yêfi¯fl≈£î ø±≈£î+&Ü
#Ój·÷´*.µµ <äTs√´<ÛäqT&ÉT á $<ÛäyÓTÆq Ä˝À#·q\‘√ ñ+fÒ $<äTs¡T&ÉT
305
bÕ+&É y êuÛ Ñ T ´<ä j · T +>∑ T ]+∫ $Hêï&É T . bÕ+#ê© dü « j· T +es¡ + ,
<äTs√´<ÛHä ê<äT\≈£î uÛ+Ñ >∑bÕ≥T ø£\>∑&+É $ì dü+‘√wæ+#ê&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T
Á<äT|ü<ä|ü⁄Á‹ì $yêVü≤e÷&ç Á<äT|ü<äTì |ü⁄s¡+˝À düTK+>± ñHêïs¡H˚
$wüj·T+ $<äTs¡T&ÉT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&çøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªj·T»„ùdqTì ≈£L‘·T]ì, j·T»„ y˚~˝À »ìà+∫q <ëìì Vü‰sTT>±
$yêVü≤eTsTT bÕ+&ÉTq+<äqT\T $TÁ‘·ã\ düeTè<äT\ ∆ j·÷´s¡T. ø=&ÉT≈£î\
nuÛÑT´<äj·T+ $ì #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+~. øös¡e ≈£î\+ Ç|ü⁄Œ&ÉT
yÓ\T>=+~+~.µµ
Ç˝≤ $<äTs¡T&çøÏ eTq:Á|æj·T+ ø£*π>˝≤ |ü*ø±&ÉT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT.
nsTT‘˚ ˝À|ü\ ≈£î‘· ≈£î‘· ñ&çøÏb˛‘·THêï&ÉT. n+‘·kÕÔ|ü+ ãj·T{ÏøÏ
‘Ó*j·T≈£î+&É >∑T+uÛqÑ +>± ñ+&çb˛j·÷&ÉT.
ø£s¡í <äTs√´<ÛäqT\T <Ûäè‘·sêÁwüߺì <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T.
ªª|ü>\∑ T sêÁ‹ $<äTs¡T&ÉT ˙ <ä>sπZ∑ ñ+{≤&ÉT. H˚sê\T |ü\ø£&ÜìøÏ
e÷ sTTwüyº T˚ <√ ‘Ó\|ü&ÜìøÏ M\T>±ø£ y˚TeTT Çìï s√E\T }s¡≈î£ HêïeTT.
$<äTs¡T&ÉT bÕ+&Ée Væ≤‘·T&Éì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü n‹ yÓ÷Vü≤+‘√ n‘·ì e÷≥˝Ò
n\øÏkÕÔsT¡ MTs¡T. n‘·qT MT≈£î ô|<ä› sTTwüß&º TÉ .µµ nHêïs¡T <äTs√´<Ûqä T&ÉT,
ø£sT¡ &í TÉ .
yêfi¯fl‘√ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ç˝≤ nHêï&ÉT
ªª|ü\T≈£î˝À¢, #˚‘·˝À¢ bÕ+&Ée⁄\≈£î Á|”‹ #·÷ù|≥T¢ ø£ì|ækÕÔqT.
ø±ì Hê Vü≤è<äj·T+ e÷Á‘·+ m|ü⁄Œ&É÷ $<äTs¡Tì <ä>∑Zs¡ ãj·T≥ô|{ºqT.
H˚qT ≈£L&Ü MTs¡T nqT≈£î+≥Tqï $<Û+ä >±H˚ nqT≈£î+≥THêïqT. <Óe’ dü+|ü<ä
ñqï bÕ+&Ée⁄\qT @+ #Ój·T´>∑\+? MT≈£î Ç+ø£ Çwüºy˚T<√ #Ó|üŒ+&çµµ.
Ç˝≤ n&ç–q $∫Á‘·Msê´‘·àE&ç˝À <äTwüº#˚w溑·T&ÉsTTq
<äTs√´<Ûqä T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªneìHê<∏ä! ∫‘·Ô–+#·T. bÕ+&ÉTsê» düT‘·T\qT bÕ+#ê\ |ü‹
306
<ä>∑Zs¡ ñ+&É≈£î+&Ü #Ój·÷´*. n~ m˝≤>√≈£L&Ü #ÓbÕÔqT. |ü⁄Á‘·$TÁ‘·
u≤+<Ûeä ã\dü+|üqTï&Óq’ Á<äT|ü<Tä &ç e<ä› bÕ+&Ée⁄\THêïs¡T. yêfi¯fl‘√ ø£èwüí
ã\<˚e⁄\T j·T<äTeèwæºuÛÀC≤<äT\T ñ+fÒ yêfi¯flHÓe«s¡÷ ¬>\e˝Òs¡T.
Á<äT|ü<äT&ÉT m˝≤¬>’Hê bÕ+&Ée⁄\qT e~˝Ò≥T¢ #Ój·÷´*. düs¡sTTq yê]ì
|ü+|æ bÕ+&Ée⁄\+fÒ $s¡øÏÔ ø£*π>≥T¢ #Ój·T´&É+ eT+∫~. n‹ \*‘·
Á|üeT<ë»qeTT\qT Á|üjÓ÷–+∫ Á<Í|ü<ä+fÒ $s¡øÏÔ ø£*π>≥T¢ #˚<ë›+.
◊<äT>∑T]øÏ |ü‹ï>± ñ+&É&+É ø£weºü Tì Á<Í|ü~øÏ @e–+|ü⁄ ø£*>π ˝≤ #˚<ë›+.
;ÛeTT&ÉT+fÒ ns¡Tq® TDÏí >¬ \e&É+ neTs¡T\≈£L kÕ<Û´ä +ø±<äT. n‘·ìï #·+|æ‘˚
ns¡T®qTDÏí ø£s¡Tí&ÉT nÁX¯eT+>± #·+|ü>∑\&ÉT. á ñbÕj·÷\˝À @~ ñ
∫‘·yÓ÷ n~ #˚<ë›+µµ
bÕ+&Ée⁄\qT eT≥Tº ô|≥º&ÜìøÏ <äTs√´<Ûqä T&ÉT ø=ìï ñbÕj·÷\T
#Óù|Ô ø£s¡Tí&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªbÕ+&Ée⁄\˝≤+{Ï $qj·Tdü+|üqTï\qT e<äT\Tø√&ÜìøÏ
Á<äT|ü<Tä &˚MT |æ∫Ãyê&ÉTø±<äT. eT] bÕ+&Ée⁄\T y˚sT¡ |ü&‘É êsê? ˇø£ |ü‹ïH˚
◊<äTeT+~ e]+∫qyês¡T ‘·eT˝À‘êeTT $uÛ~Ò kÕÔsq¡ Tø√e&É+ ÁuÛeÑ T. ˇø£ÿ
dü‹øÏ ô|≈£îÿ |ü‘T· \T+&É&+É dü‘T· \ ø√¬sÿ e˝Ò¢ kÕ<Û´ä +. düT+<äsê+–jÓTÆ q
ø£èwüí eTH√eTT<ä+‘√ ñ+≥T+~>±ì m+<äT≈£î $s¡ø£Ô ne⁄‘·T+~.
;ÛeTùdqT&ÉT MTs¡T Ç+‘·≈£îeTT+<äT ô|{Ϻq Væ≤+dü\e\¢ @eTj·÷´&ÉT,
Ç|ü⁄Œ&ÉT ø±e&ÜìøÏ? n+<äTe\¢ Ç˝≤+{Ï ñbÕj·÷\˙ï @MT |üì#˚jT· e⁄.
πøe\+ $Áø£eT+ e\¢H˚ @yÓTÆHê #Ój·T´e#·TÃ. |òüTqyÓTÆq $Áø£eT+ e\¢H˚
ø£<ë Ç+Á<äT&ÉT eT÷&ÉT ˝Àø±\q÷ »sTT+∫+~. $Áø£eT+ e\¢H˚ ø£<ë
uÛÑs¡‘·T&ÉT uÛÑ÷‘·˝≤qï+‘ê »sTT+∫+~. uÛÑ÷] j·TX¯: Á|æj·TT˝…’q yê]øÏ
X¯Á‘·THêX¯+e\¢H˚ düs¡«eT÷ dæ~∆düTÔ+~. n+<äTe\¢ #·‘·Ts¡+>∑ ã\kÕ<Ûäq
düqï<äT∆\eTsTT j·TT<ä∆+˝À bÕ+#ê\Tì »sTT<ë›+. bÕ+&Ée⁄\qT
ˇø£ÿ#√≥ ñ+&É˙≈£î+&Ü rdüT≈£îe<ë›+µµ.
306
 á e÷≥\T $ì <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ªªÇ~ nø±s¡´y˚T nsTTHê eT‹
eT+‘·T\‘√ $#ê]+∫ @<Ó’Hê #˚<ë›+µµ nHêï&ÉT. ;ÛwüàÁ<√D $<äTs¡ X¯\´
ø£èbÕX¯«‘êúeT k˛eT<ä‘êÔ<äT\qT |æ*|æ+#ê&ÉT. yêfi¯fl≈£î $wüj·TeT+‘ê
‘Ó*bÕ&ÉT. ;Ûwüßà&ÉT <äTs√´<ÛäqT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªBÛs¡T˝…’q <Ûäè‘·sêÁwüº bÕ+&ÉT sêE*<ä›s¡÷ Á|üdæ<ä∆ >∑TDT\T,
Á|üd<æ √∆sT¡ ø°sT¡ \
Ô T. Ç<äs› ÷¡ Hê≈£î ø±e\dæqyêπs. Ms¡Tyês¡H˚ ãT~∆ $uÛ<Ò +ä
Hê¬ø|ü⁄Œ&ÉT ˝Ò<Tä . bÕ+&Ée⁄\÷ ø¬ ös¡e⁄\÷ Hê≈£î ˇø£f.Ò bÕ+&Ée⁄\‘√ yÓs’ êìï
H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ ˇ|ü⁄Œø√qT. |æ‘·èô|’‘êeTVü≤yÓTÆq sêC≤´ìøÏ MT˝≤π> yês¡÷
ns¡TΩ\T. yêfi¯fl≈£î ns¡∆sê»´+ ÇùdÔ ˙≈£î, ˙ u≤+<Ûäe⁄\≈£î ˝Àø±\≈£î,
Á|æj·TeTe⁄‘·T+~.
n˝≤ ø±≈£î+fÒ n|üø°]Ô ø£\T>∑T‘·T+~. sêE\≈£î »qà|òü\+ ø°]Ô
ì\|ü&Éy˚T ø£<ë. ø°]Ô ˝Òì yêìøÏ Jeq+ ìs¡s¡úø£+. uÛÑ÷$T˝À ì‘·´yÓTÆq
<Ûäq+ ìs¡à\ ø°πsÔ. n˝≤+{Ï ø°]Ôì }s¡ø£ bı+<ä&É+ kÕ<Ûä´e÷? ø°]Ô
$V”≤qT&ÉsTTq yê&ÉT |üPE´&ÉT ø±&ÉT. n+<äTe\¢ Hê e÷≥ $ì n|üø°]Ô
bÕ\T ø±≈£î+&Ü ô|’‘·èø£eTsTTq sêC≤´ìï bÕ+&Ée⁄\øÏ∫à yêfi¯fl‘√ düK´+
ø£*–e⁄+&ÉTµµ
;Ûwßü àì |ü\T≈£î\≈£î Á<√DT&ÉT dü+‘√wæ+∫ <äTs√´<Ûqä T&ç‘√ Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªMT |æ‘êeTVüQì yêø±´\T •s√<Ûësê´\T. Äj·Tqe÷≥
ãVüQ>∑TD+, ñ‘·yÔ ÷Ó ‘·eÔ T+. |ü<´ä∏ +, <Ûsä à¡ ´+, kÕ<ÛTä düeTà‘·+, ns¡eú +‘·+.
#Ó&ÉTe÷≥\T $ì bÕ+&Ée⁄\‘√ yÓ’s¡+ ô|+#·Tø√e<äT›. $X¯ó<ä∆ eè‘·TÔ\T,
ejÓ÷eè<äT\ ∆ T, ≈£îXÊÁ^j·T ãT<äT\ ∆ T, eT<Û´ä düT\
ú T ø±s¡´ ìs¡j
í T· düeTs¡T\
ú T,
e÷‘·‡s¡´<ä÷s¡T˝…’q yê] |ü\T≈£î\qT ˝…ø£ÿ#˚j·Tì nE„\T me¬s’Hê ñ
+{≤sê? <Ûsä à¡ +, dü‘´· + ‘·|Œü ≈£î+&Ü ñ+fÒ n˝≤+{Ï yê] ÄdæìÔ rdüTø√&É+
Ç+Á<äT&çø° kÕ<Ûä´+ ø±<äT. yêfi¯fl‘√ yÓ’s¡+ |üìøÏsê<äT. n+<äTe\¢ bÕ+&Ée
307
Á<äT|ü<ä <Ûäèwüº<äT´eTï ≈£î+r Á<Í|ü<äT\≈£î Á|æj·T|üPs¡«ø£+>± ñ∫‘·
uÛÑ÷wüD≤+ãsê\T y˚s¡T y˚s¡T>± |ü+|æ+∫ bÕ+&Ée⁄\qT |æ\TÃø=ì s¡+&çµµ
Á<√DT&ç Væ≤‘· e#·Hê\T $ì ø£s¡Tí&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªeTTdü*yêfi¯ófl ‘·eT≈£î ÇwüºyÓTÆq≥T¢ e÷{≤¢&ÉT‘ês¡T. sêE\≈£î
ÇwüºyÓTÆq e÷≥\T yêfiËfl+<äT≈£î #ÓbÕÔs¡T? nVæ≤‘·T\qT ø£\T|ü⁄ø√&É+
<Ûäs¡àeTq&É+ qj·T$s¡T<ä∆+ ø£<ë? eT+Á‘·T\T ‘·eT ‘·eT ãT~∆ <√cÕ\
e\¢ @<√ $<Ûä+>± |ü\T≈£î‘·T+{≤s¡T. yêfi¯fl kÕ<ÛäT‘·«+ nkÕ<ÛäT‘·«+
‘Ó\TdüTø√yê*. eTTqT|ü⁄ ì‘·+‘·TeH˚ eT>∑<säÛ êE Ç+Á~j·÷\T $ø£\yÓTÆ
XÊ«dü e÷Á‘·+ Ä&ÉT‘·÷ ñ+&É>± sê»´‘·+Á‘·+˝À ndüeTs¡Tú&Éj·÷´&ÉT.
n‘·ì eT+Á‹ @ø£Á|ü<ÛëqT&ÉsTT sê»´ ‘·+Á‘·eT+‘ê ‘·q eX¯+ ø±e&É+
e\¢ sêEqee÷ì+∫ ‘·Bj·T sê»´ $uÛÑeeT+‘ê <√#·T≈£îHêï&ÉT.
n+<äTe\¢ eT+Á‘·T\T Væ≤‘·T\˝≤>± ñ+&ç nVæ≤‘·e÷#·]kÕÔsT¡ . MT sTT<ä]›
|ü\T≈£î\T e÷≈£î nVæ≤‘·eTT\Tµµ
ø£s¡Tí&ç˝≤ nH˚ dü]øÏ Á<√DT&ÉT »yêãT #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªy˚TeTT nVæ≤‘·+ |ü*πøyêfi¯fl+. ˙e⁄ Væ≤‘·e⁄ #Óù|Œyê&ç$.
øös¡e⁄\≈£î e÷ø£+fÒ ˙y˚ Væ≤‘·T&ÉT$ ø£<ë! ˙ #Ó|ü⁄Œ&ÉT e÷≥\e\¢ á
≈£îs¡T≈£î\+ Ä≈£î\‘· bı+<ä&É+˝À ÄX¯Ãs¡´y˚TeTT+~. ˙˝≤+{Ï yê] e\¢
ñ|üÁ<äyê\T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT.µµ
Á<√DT&ç˝≤ n+≥÷ñ+fÒ Ä Ç<ä›]ì yê]+∫ $<äTs¡T&ÉT
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûäsêàs¡ú$‘·ÔeTT\T, ‘·<∏ä´yê<äT\T, ejÓ÷eè<äT∆\T, eT<Ûä´düú
$eT\ eT‘·T\T nsTTq Á<√D>±+π>j·TT\T ˙≈£î @+ #ÓbÕŒs√ <ëìï
Ä#·]+#·&+É <Ûsä à¡ +. yêfi¯flø£+f… ˙≈£î Væ≤‘·T˝…es¡THêïs¡T? <äTs√´<Ûqä T&ÉT,
<äTXÊÙdüqT&ÉT, ø£s¡Tí&ÉT, X¯≈£îì #ê˝≤ u≤\Ts¡T. yêfi¯fl≈£î Ç~ <Ûäs¡à+, Ç~
n<Ûsä à¡ + nì ‘Ó*j·T<äT. n{Ïyº ê] |ü\T≈£î\T $q≈£î+&Ü bÕ+&ÉT düT‘·T\qT
307
‘·«s¡>± sê$+∫ yêfi¯fl≈£î Á|”‹‘√ ns¡∆ sêC≤´ìïe⁄«. bÕ+&Ée⁄\T ndü˝Ò
nCÒj·TT\T. Á|üdüTÔ‘·+ yê]øÏ bÕ+#ê\ Á|üuÛÑTe⁄ ≈£L&Ü #·T≥ºeTj·÷´&ÉT.
n‘·ì ø=&ÉTø£sTTq <Ûäèwüº<äT´eTTï&ÉT ≈£L&Ü düeTMs¡T´&ÉT. n‘·q÷
bÕ+&Ée⁄\≈£î Çwüº düKT&ÉT. ã\<˚yê#·T´‘· kÕ‘·´≈£î\T yêfi¯fl≈£î $TÁ‘·T\T.
<Óe’ + e÷qTwüs÷¡ |ü+>± düV‰ü j·T+ #˚dqæ ≥T¢ yêfi¯ófl bÕ+&Ée⁄\≈£î düV‰ü j·T+
#˚kÕÔs¡T. s¡Ds¡+>∑+˝À bÕs¡Tú&ÉT yÓ’]yêVæ≤˙ eP´Vü‰ìï #Û˚~düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT
Ç+Á<äT&ÉT ≈£L&Ü m<äTs√ÿ˝Ò&ÉT. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT $T–*q yê¬s˝≤
ì\TkÕÔs¡T? ns¡T®qT&ç nqï mes¡T? @qT>∑T ˝≤+{Ï ã\+ >∑\ ;ÛeTT&ÉT.
;Ûe÷s¡T®qT\T ‘√&Éj·÷´s¡+fÒ me«s¡÷ yêìì ¬>\e˝Òs¡T. q≈£î\
düV≤ü <˚e⁄\÷ yêfi¯fl≈£î düe÷qT˝Ò. ‘·eTTàfi¯fl+‘ê á $<Û+ä >± ‘·q≈£î eX¯yTÓ Æ
<Ûäs¡à+, <Ûäè‹, dü‘·´+, ø±s¡TD´+ ˇ|üŒ>± ñqï‘·T&Ó’ yÓ\T>∑T <Ûäs¡àEìøÏ
nkÕ<Ûä´y˚T~? yêfi¯fl |üsêÁø£eT+ eTq≈£î ‘Ó*dæ+<˚. n{Ϻ yê]‘√ yÓ’s¡+
#·÷ù| <äTs¡T“<äT∆˝…es¡T+{≤s¡T? ˙ |ü⁄D´+ e\¢ Ä eTVü‰‘·Tàì »q˙
dü V æ ≤ ‘· + >± \ø£ ÿ sTT+≥ Áã‹ø±s¡ T . ˙ <ä T s¡ ´ X¯ e TH˚ ãTs¡ < ä q T
bÕ+&ÉyêqTÁ>∑V≤ü »˝≤\‘√ ø£&TÉ >∑Tø√µµ
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º ˝
ç ≤ nHêï&ÉT
ªª˙e⁄, ;Ûwßü à&ÉT, Á<√DT&ÉT $X¯ó<ä∆ <Ûsä à¡ ãT~∆ ø£\yês¡T ø±ã{Ϻ MT
e#·Hêìï ø±<äH˚ eT÷&ÛTÉ DÏí ø±<äT. MTs¡T #Ó|Œæ qfÒ¢ bÕ+&Ée⁄\≈£î ns¡∆ sê»´+
ÇkÕÔqTµµ nì <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ;Ûwüà $<äTs¡ Á<√D≤<äT\sTTq u≤+<Ûäe
Á|ü<ÛëqT\, <äTs√´<ÛäHê<äT\sTTq |ü⁄Á‘·T\ düeTø£å+˝À ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT.
n|ü⁄Œ&˚ bÕ+&Ée⁄\qT rdüT≈£îsêe{≤ìøÏ $<äTs¡Tì |ü+|æ+#ê&ÉT. n‘·qT
Á<äT|ü<Tä ì |ü⁄sêìøÏ yÓ[fl |ü⁄Á‘·ÁuÛ≤‘·è |ü]eè‘·T&Ó’ ñqï Á<äT|ü<Tä DÏ,í yêdüT<˚e
düVæ≤‘·T˝…’ ñqï bÕ+&Ée⁄\qT #·÷∫ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT |ü+|æq $$<Ûä s¡‘·ï
uÛÑ÷wüD≤<äT\qT y˚s¡Ty˚s¡T>± Ç#êÃ&ÉT. yêfi¯fl#˚‘· Á|ü‹|üPõ‘·T&Éj·÷´&ÉT.
πøX¯e bÕ+&Ée düeTø£å+˝À Á<äT|ü<äTì‘√ $<äTs¡T&ç˝≤ nHêï&ÉT.
308
ªªn_Û C ≤‘· T &ç $ , <Û ä s ¡ à o\T&ç $ nsTTq ˙‘√ dü + ã+<Û ä +
n_Ûse¡ T´eTì, n|ü⁄s¡÷|üeTì ;Ûwßü à&ÉT, <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ , ø£è|ü⁄&ÉT, Á<√DT&ÉT
dü+‘√wæ+#ês¡T. ‘·*¢, ñ<ë‘·ÔeT‘·T˝…’q |ü+#·bÕ+&Ée⁄\T Ç˝≤ <ä÷s¡+>±
ñ+&É&É+e\¢ n+<äs¡÷ <äT:œdüTÔHêïs¡T. ˙ n\T¢fi¯¢qT #·÷&Ü\ì
≈£ î s¡ T ≈£ î ˝Ò X ¯ « s¡ T ì‘√ dü V ü ‰ ã+<Û ä T es¡ Z e T+‘ê ø√s¡ T ‘· ÷ ñ+~.
>∑Ts¡T>∑TDj·TT‘·T˝…’q ø=&ÉT≈£î\qT ≈£îs¡T≈£î\+ yÓ*–+#˚ ø√&É*ì,
|üs¡eT|ü‹Áe‘·jÓÆTq ≈£î+‹ì Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ sêe\dæ+~>± sêE #Ó|æŒ
|ü+bÕ&ÉT. ˙ nqT»„ ñ+fÒ ø±ì Mfi¯ófl sê˝Òs¡T ø±ã{Ϻ Mfi¯flqT |ü+|ü⁄µµ
á e÷≥\≈£î Á<äT|ü<äT&ÉT »yêãT #ÓbÕŒ&ÉT. ªªdü÷s¡´ düe÷q
‘˚»+ >∑\ <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ |ü+|æùdÔ ˙e⁄ ø±s¡´ >ös¡e+‘√ e∫Ãq|ü⁄Œ&˚ Mfi¯fl≈£î
Çwüºdæ~∆ ø£*–q≥¢sTT+~. ø£èwüßí&ÉT, ˙e⁄ bÕ+&Ée⁄\≈£î m|ü⁄Œ&É÷ X¯óuÛÑy˚T
ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. ˙e⁄, Á<√DT&ÉT, yêdüT<˚e⁄&ÉT, ;Ûwüà <Ûäè‘·sêÁwüߺ\T
dü<들e+‘√ @+ #Ój·T´<ä\#·T≈£îHêï n~ Væ≤‘·eTe⁄‘·T+<˚ ø±ì eTs=ø£{Ï
m+<äTø£e⁄‘·T+~?
Á<äT|ü<äTì e÷≥\T $ì ø£èwüßí&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª$<äTs¡T&ÉT bÕ+&Ée⁄\≈£î Væ≤‘·+ #Ój·÷´\qT≈£î+fÒ n&ÉT¶≈£îH˚
yê¬ses¡T? me«s¡÷ Ç+πøMT ‘·\#·e\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. Ç|üŒ{ÏqT+∫
á Ms¡T\≈£î n;Ûwüº+ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~µµ.
n+<ä]ì ñ<˚›•+∫ <Ûäs¡àq+<äqT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£îs¡TeTTKT´\T <Ûèä ‘·sêÁwüº $<äTs¡ ;Ûwßü à\T e÷≈£î >∑Ts¡Te⁄\T.
e÷≈£î Á<äT|ü<ä Á|üuÛÑTe⁄ ≈£L&Ü >∑Ts¡Te⁄. ø£èwüßí&ÉT »>∑<äTZs¡Te⁄. Ç+‘·eT+~
n+&É>± ñ+fÒ ‘·|üŒø£ X¯óuÛÑ+ ø£\T>∑T‘·T+~µµ.
á $<Ûä+>± #Ó|æŒ j·TT~Ûwæ˜s¡T&ÉT yêfi¯fl nqTeT‹ bı+~
‘·eTTàfi¯ófl, ‘êqT Vü≤dæHÔ ê|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fl\ì ìX¯ÃsTT+∫ Á<äT|ü<Tä ì M&=ÿì
Á|üj·÷D√qTàKT&Éj·÷´&ÉT. Ç˝≤ $<äTs¡T&ÉT bÕ+&Ée⁄\qT, ≈£î+r<˚$ì
308
‘√&=ÿì yêdüT<˚e <Ûäèwüº<äT´eTTï\T n|ü]$T‘· ùdHê düeTì«‘·T˝…’ ‘√&ÉT
sê>± ãj·T\T<˚] edüTHÔ êï&ÉT.
bÕ+&Ée⁄\ sêø£ $ì <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT $ø£s¡í ∫Á‘·ùdq, Á<√D
ø£èbÕ#ês¡T´\qT |ü+|æ+#ê&ÉT. Ä ôd’q´+‘√u≤≥T>± eTôVA‘·‡e+‘√
bÕ+&Ée⁄\T >∑»|ü⁄s¡Á|üy˚X¯+ #˚XÊs¡T.
yêfi¯flqT #·÷∫ |ü⁄s¡»qT\+‘ê nqTs¡≈£îÔ˝…’ ªªá <Ûäs¡à‘·qj·TT&ÉT
<Ûäs¡à dü«s¡÷|ü⁄&ÉT. bÕ+&ÉT »q|ü‹ J$+∫ e∫Ãq≥¢sTT+~. á
eTVü‰‘·Tà\≈£î <Ó’e+ e÷qTwü s¡÷|ü+‘√ düVü‰j·T+ #˚dæq≥¢sTT n+‘ê
eT+#˚ »]–+~. Ç˝≤+{Ï yê]øÏ sê»´+ b˛‘·T+<ë? Ä|ü<ä\˙ï
‘=\–b˛sTT Mfi¯ófl Vü‰sTT>± ñ+{≤s¡Tµµ nì B$+#ês¡T.
bÕ+&É e ⁄\T Vü ≤ dæ Ô H ê|ü ⁄ sêìøÏ e∫à ;Û w ü à <Û ä è ‘· s êÁcÕº ~
≈£îs¡Teè<äT\
∆ ≈£î yÓTTø±ÿs¡T. düø\ £ »HêqTsê>∑+ ø£*–dü÷Ô <äTs√´<ÛHä ê<äT\‘√
ø£*dæ m|üŒ{Ï˝≤π> sê»´ $<ë´ $H√<ë\‘√ ◊<äT dü+e‘·‡sê\T >∑&bç Õs¡T.
ˇø£Hê&ÉT <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ;Ûwüà $<äTs¡ Á<√D <äTs√´<ÛäHê<äT\ düeTø£å+˝À
bÕ+&Ée⁄\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdüs«¡ ˝Àø£ ø£sà¡ kÕøÏå sT÷ ø£èwüß&í TÉ kÕøÏ>å ± MT≈£î düø\
£ eè<ä∆ sêE\
e<ä› ns¡ú sê»´$TdüTÔHêïqT. bÕ+&ÉTsêE $uÛÑeeT+‘ê dü+‘√wü+>±
rdüTø√+&çµµ
Ç˝≤ #Ó|æŒ <Ûäs¡àsêEqT n_Ûwæ≈£îÔì #˚XÊ&ÉT. ªªVü‰sTT>± yÓ[¢
U≤+&É e Á|ü d ü ú + ìyêdü + >± #˚ d ü T ø=ì \ø£ å D +>± ñ+&É + &ç µ µ nì
bÕ+&Ée⁄\qT |ü+|æ+#ê&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T <Ûèä ‘·sêÁwüßìº XÊdüHêìï, ;ÛcÕà<äT\
nqTeT‹ì rdüTø=ì yêdüT<˚e düVæ≤‘·T\sTT U≤+&Ée Á|ükÕúìøÏ yÓfi≤fls¡T.
Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡ ìsêàD+
Vü≤] Ç+Á<äTDÏí ‘·\#·T≈£îHêï&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT nqTsê>∑+‘√
$X¯«ø£s¡àqT |ü+|æ+#ê&ÉT. ªªdüTs¡|ü⁄sêìøÏ BÛf…Æq |ü⁄sêìï ì]à+#·Tµµ nì
309
Á|”‹‘√ #ÓbÕŒ&ÉT. y˚<yä ê´düT&ÉT, <ÛÍeTT´&ÉT yÓTT<ä˝q’… yês¡T dü÷Á‘·$Hê´dü+
neTπs≥T¢ XÊ+‹ $<ÛäT\T ìs¡«]Ô+#ês¡T. Á|üX¯düÔeTsTTq s¡eT´ Á|ü<˚X¯+˝À
$X¯«ø£sà¡ |ü⁄sêìï ì]à+#ê&ÉT. Ç+Á<äÁ|üdeúü TH˚ Ä |ü⁄s¡+ Ç+Á<äTì |ü⁄s¡+‘√,
≈£îuÒs¡Tì |ü⁄s¡+‘√, es¡TDTì |ü⁄s¡+‘√, Hê>∑sêE|ü⁄s¡+‘√ düe÷qeTì
ù|s¡T bı+~+~. $X¯«ø£s¡à ‘·j·÷s¡T#˚dæq ø±+#·q Vü≤s¡à´eTT\ •Ksê\
s¡•àπsK\T düMT|ü+˝À n+‘ê ø±+‘·T©qT‘·THêïsTT. nø£ÿ&ç uÛÑeHê\T
Væ≤eTe‘·Œs¡«‘·+˝≤>± ñqï‘·eTT˝…’ #·+Á<äø±+‘· •\\‘√ <Ûäefi¯ ø±+‹‘√
n\sês¡T‘·THêïsTT. düeTTÁ<ä+˝À s¡‘êï\qT, yêdüTøÏ |ü&>É M∑ T<ä s¡‘êï\qT
rdüTø√e&É+ nkÕ<Ûä´+. nsTTHê y˚T\Ôs¡yÓTÆq s¡‘êï\qT y˚Ty˚T ÇkÕÔeTì
Ä |ü⁄s¡+˝Àì yê´bÕs¡T\T M<ÛTä ˝À¢ s¡‘êï\qT neTTà‘·T+{≤s¡T. Ä |ü⁄s¡+
<Ûäsêàs¡∆ø±e÷\≈£î ì\j·TyÓTÆ ˇ|æŒ+~. düeTTÁ<ä |òüT§wü ø£+f… m≈£îÿe>±
Ä |ü⁄s¡+˝À y˚<ä |òüT§wü $q|ü&ÉT‘·T+~. |ü⁄sêì≈£î+&˚ n>∑&ÉÔ\T, |ü⁄s¡
>√|ü⁄s¡XÊ‘·≈£î+uÛ≤\T, #·+|üø£ Hê]πøfi¯ ø£<ä©\e+>∑, |üqdü düVü≤ø±sê~
eèøå±\‘√ n\sêπs qeq+<äHê\T #·÷∫ rs¡e\dæ+<˚.
Ç+Á<äÁ|üd|úü ⁄ü s¡+˝À Ç+Á<ä $˝≤dü+‘√ yê´dü yêdüT<˚yêqTeT‘·T&Ó’
<Ûsä à¡ ‘·qj·TT&ÉT <ÛÍeT´|ü⁄s¡d‡ü s¡+>± y˚<ä |òTü §wü\ eT<Û´ä »Hêosê«<ä Hê<ë\
eT<Ûä´ eTè<äT eT<ÛäTs¡ eT+>∑fi¯ dü+^‘· s¡yê\ eT<Ûä´ X¯óuÛÑeTTVüQsêÔq
|ü⁄s¡Á|üy˚X¯+ #˚XÊ&ÉT.
nqTE\T q\T>∑Ts¡÷ ‘·q≈£î n‘·´qTsê>∑+‘√ $<Ûj ˚ T· T˝…’ ùde\T
#˚düTÔ+fÒ y˚<ä $Væ≤‘·yÓTÆq j·T»„+˝≤>± <Ûäs¡à|üs¡T&Ó’q <Ûäs¡àq+<äqT&ÉT
sêC≤´ìï |ü]bÕ*+#·kÕ>±&ÉT.
nq|òüTT&ÉT, nC≤‘· X¯Á‘·T&ÉT, uÛ≤s¡‘· e+XÀ‘·ÔeTT&ÉT nsTTq
<Ûsä à¡ Eì sêE>± bı+~ uÛ÷Ñ $T düTsê»eTsTT+~. düeTdüÔ »qT˝À¢ Äq+<ä+
yÓ*¢$]dæ+~.
<Ûäs¡àdüT‘·T&ÉT ìs¡à\ <Ûäs¡à #·]‘·T&Ó’ |ü]bÕ*dü÷Ô ñ+fÒ <Ûäs¡DÏ
309
Á|ü»\T @ u≤<Ûë˝Òø£ Vü‰sTT>± ø±\+ >∑&|É kü Õ>±s¡T. nìï esêZ\ Á|ü»\≈£L
düTKdü+‘√cÕ\T e]∆˝≤¢sTT. ªªHês¡<äT&ÉT ekÕÔ&ÉT. n‘·ì e÷≥\qT
Ä\øÏ+#·+&çµµ nì #Ó|æŒ yêfi¯flqT M&=ÿì Hêsêj·TDT&ÉT ‘·q |ü⁄sêìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT.
Hês¡<ë>∑eTq+
uÛ≤qT‘˚E&Ó’q Hês¡<äT&ÉT bÕ+&Éy˚j·TT\ <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT.
<Ûäs¡à‘·q÷E&ÉT ‘·eTTà\‘√u≤≥T yÓ+≥H˚ Ä eTTìøÏ yÓTTøÏÿ düeTTqï‘·
|”sƒ¡+ô|’ ≈£Ls√Ãu…{Ϻ j·T<∏ë$~Û |üP»\T#˚dæ ªªeTT˙X¯«sê! HÓj·T´eTT‘√
˙e⁄ Çø£ÿ&çøÏ sêe&É+e\¢ y˚TeTT ø£è‘ês¡Tú\eTj·÷´eTT. e÷ |ü⁄D´+
e\¢H˚ <äs¡Ùq+ \_Û+∫+~.µµ nì |ü*ø±&ÉT. n+<äs¡÷ uÛÑøÏÔ‘√ Äj·TqqT
ùd$+#ês¡T. Hês¡<äT&ÉT n+<ä]ì Äos¡«#·Hê\‘√ n_Ûq+~+∫ yêfi¯fl
≈£ î X¯ \ + n&ç > ±&É T . Hês¡ < ä T &É T Á<Í|ü ~ ì ˝À|ü * øÏ yÓ fi ¯ fl eTì Ä
nsTT<äT>∑T]‘√ @ø±+‘·+>± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMTs¡ T <Û ä s ¡ à E„ \ T, ñØ«X¯ | ü P E´\T, nH√´q´ ì‘· ´
kÂVü‰s¡új·TT‘·T\T, n>∑DÏ‘· >∑TDj·TTøÏÔ e\¢ bı>∑&É<ä–qyês¡T. Ç{Ϻ MT≈£î
◊<äT>∑T]ø° Á<Í|ü~ ˇø£ÿ‘˚ <Ûäs¡àeT‹‘√ <Ûäs¡à|ü‹ï nsTT+~. á Áø£eT+
˝Àø£$s¡T<ä∆+. á düT+<ä] ø±s¡D+e\¢ MT≈£î $Á|”‹ ø£\T>∑sê<äT.
düT+<√|üdüT+<äT\H˚ ù|s¡T >∑\ Á|æj·T düôVA<äs¡T\T eTTqT|ü⁄ ˇø£ÿ
j·TTe‹ø√dü+ ‘·>e∑ ⁄˝≤&ÉTø=ì ‘·eT˝À‘êeTT bı&ÉT#·Tø=ì eTè‹ #Ó+<ës¡Tµµ
Hês¡<äT&ÉT Ç˝≤ #Óù|Ô bÕ+&Ée⁄\T ªªn~ m˝≤ »]–+~µµ nì
n&ç>±s¡T.
düT+<√|ü düT+<√bÕU≤´q+
Hês¡<äT&ÉT düT+<√|üdüT+<äT\ ø£<∏ä #Ó|üŒHês¡+_Û+#ê&ÉT.
|üPs¡«+ ~‹ |ü⁄Á‘·T&Ó’q Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ e+X¯+˝À ìdüT+uÛÑT&ÉH˚
yê&çøÏ düT+<√|üdüT+<äT\H˚ Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{≤ºs¡T. yêfi¯ófl
310
ìj·T‘ê‘·Tà˝…’ ‘·|dü Tü ‡e\¢>±ì düs«¡ + bı+<ä&+É kÕ<Û´ä + ø±<äì ìX¯ÃsTT+∫
$+<Ûë´#·˝≤ìøÏ yÓ[fl ‘·|üdüT‡ #˚XÊs¡T. y˚dü$ø±\+˝À |ü+#ê–ï eT<Ûä´˝À,
yêqø±\+ o‘·ø±\+ »˝≤X¯j·÷˝˝À edæ+∫ yêj·TTuÛÑ≈£åî˝…’, @ø£bÕ<ä
dæú‘·T˝…’ }s¡∆« u≤VüQ˝…’ n<Û√eTTKT˝…’ #ê˝≤ø±\+ ‘·|üdüT‡ #˚XÊs¡T.
yê] <ës¡TD ‘·|üdüT‡ nH˚ n–ïe\¢ $+<Ûë´Á~˝À ñ<䓤$+∫q
<Ûä÷eT+ Äø±X¯eT+‘ê ø£$Tà+~. neTs¡T\≈£î uÛÑj·T+y˚dæ+~. m˝≤¬>’Hê
düT+<√|üdüT+<äT\ ‘·|üdüT‡ uÛÑ>∑ï+ #Ój·÷´\qT≈£îHêïs¡T. s¡‘êï\e\¢
e<Û÷ä s¡‘êï\e\¢ ‘·b˛$|òTü ï+ M\T ø±˝Ò<Tä . ∫e]øÏ ÁãVü≤à <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fls¡T.
m˝≤¬>H’ ê ‘·|dü Tü ‡ #Ós#¡ ê\ì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. düTs¡V≤æ ‘·+ ø√dü+ |æ‘êeTVüQ&ÉT
düT+<√|üdüT+<äT\ <ä>∑Zs¡≈£î e#êÃ&ÉT. ªªMT øÏwüºyÓTÆq es¡+ y˚&ÉTø√+&ç
ÇkÕÔ q Tµµ nHêï&É T . ªªMTs¡ T Çe«<ä \ #· T ≈£ î +fÒ ø±eTs¡ ÷ |ü ‘ · « +,
ø±eT>∑eTq‘·«+, düø\ £ e÷j·÷$‘·«+ Çe«+&ç. nqT´\ #˚‘· ne<Û´ä ‘·«+
neTs¡‘·«+ Çe«+&çµµ nHêïs¡T.
ÁãVü≤à düT+<√|üdüT+<äT\≈£î neTs¡‘·«+ ‘·|üŒ ø√]q Ç‘·s¡
esê\˙ï Á|ükÕ~+#ê&ÉT. Ç˝≤ esê\T bı+~q düT+<√|üdüT+<äT*ø£
$»è+_Û+#ês¡T. nqT|üeT sê»´ $uÛ÷Ñ ‹‘√ n\sê] »>∑~«»j·Tø±+ø£‘å √
<Ó‘’ T· ´\≈£î yês¡T eTT<ä+ #˚≈L£ s¡ÃkÕ>±s¡T. nsTT‘˚ yê] e\¢ sê»s¡T\ ¸ ø£+‘ê
u≤<Ûä ø£\T>∑kÕ–+~. j·TC≤„\T #˚düTÔqï |ü⁄D´e+‘·T\ ì‘·´HÓ’$T‹Ôø£
ø£sêà\≈£î $|òü÷ï\T #˚XÊs¡T. dæ+Vü≤ yê´Á|òüT >∑»s¡÷|ü <Ûës¡T˝…’ eHê\˝À
‹s¡T>∑T‘·÷ eTTì|ü˝…¢˝À¢ #=s¡ã&ç eTTqT\≈£î ÁbÕDuÛÑj·T+ ø£*–+#ês¡T.
yêfi¯fl Á≈£Ls¡ ø£sêà\≈£î y˚\TŒ\T, eTTqT\T n+<äs¡÷ uÛÑj·T|ü&ç |ü⁄sêD
eTTìjÓTÆ q ÁãVü≤à <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fls¡T. »>∑eTT\≈£î düT+<√|üdTü +<äT\T #˚dTü qÔ ï
ñ|üÁ<äyêìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. ÁãVü≤à $dæà‘·T&Ó’ ªªyêfi¯ófl nqT´\#˚‘·
e<ÛTä ´\T ø±s¡T. n+<äTe\¢ |üsd¡ Œü s¡ j·TT<ä+∆ ˝À |ü+#·‘«· + bı+~+#·&yÉ T˚
eT+∫~µµ nì Ä˝À∫+#ê&É T . $X¯ « ø£ s ¡ à qT |æ * |æ + ∫
310
ªs¡÷|ü˝≤eD´e‹jÓÆTq ˇø£ j·TTe‹ì düèwæº+#·Tµ nHêï&ÉT. n‘·qT
qTe⁄«–+CÒdæ n+<ëqï+‘ê b˛>∑T#˚dæ ~e´<˚Vü≤+‘√ ‹˝À‘·ÔeT nH˚
j·TTe‹ì düèwæº+#ês¡T.
‹˝À‘·eÔ T düTsπ +Á<ë~ <˚e‘ê |ü]eè‘·T&Óq’ ÁãVü≤à≈£î |üse¡ TuÛøÑ ‘ÔÏ √
Á|üD$T*¢+~. ªªHê‘√ @$T{Ï |üìµµ nì n&ç–+~.
ªªdüT+<√|üdüT+<äT\H˚ <Ó’‘·T´\T >∑s¡«+‘√ Á|ü|ü+#êìøÏ nVæ≤‘·+
#˚≈L£ s¡TdüTHÔ êïs¡T. yê[fl<äs› T¡ ˙ ø±s¡D+ e\¢ ø=≥Tº≈î£ ì #êyê*µµ nHêï&ÉT.
ÁãVü≤à≈£î qeTdüÿ]+∫ <˚edüuÛÑ≈£î Á|ü<äø£åD+ #˚dæ+~ ‹˝À‘·ÔeT.
Ä ø£D å y˚T ÄyÓT s¡÷|ü kÂ+<äs´¡ <äsÙ¡ q˝À\T&Ó’ ÁãVü≤à Hê\T>∑T ~≈£îÿ\˝À
‘·q≈£î eTTU≤\T @sêŒ≥T #˚düT≈£îHêï&ÉT. ¬s+&ÉT ø£qTï\‘√ #·÷ùdÔ
‘·è|æÔø£\T>∑<äì düTπs+Á<äT&ÉT düVü≤ÁkÕ≈£åî&Éj·÷´&ÉT. neTs¡T\T ø±eT
yÓ÷Vü‰+<ÛTä \j·÷´s¡T. ÄyÓT á $<Û+ä >± düs«¡ yÓ÷Væ≤ìjÓTÆ uÛ÷Ñ eT+&É˝≤ìøÏ
yÓTs¡T>∑T˝≤>± ˇ|æŒ+~. $+<Ûë´#·˝≤≥$ n+‘ê yÓ\T>∑T‘·T+&É>±
düT+<äsê+– ns¡T<Ó+∫+~.
‹˝À‘·eÔ T #·÷∫ nqï <äeTTà*<äs› ÷¡ ø±eT|”&‘ç T· \j·÷´s¡T. ÄyÓT
MT~ sê>∑+‘√ nH√´q´ ùdïVü≤+ #Ó&ç ÄyÓTô|’q eTqdüT ì*bÕs¡T.
n+‘·≈î£ eTT+<äT yê[<äs› T¡ ˇπø ø£+#·+˝À uÛÀ»q+, ˇπø eT+#·+˝À ìÁ<ä>±
ñ+&˚yêfi¯ófl. ø±ì Ç|ü⁄Œ&ÉT ˇπø Ád”Ôì ø√s¡T≈£îì X¯Á‘·Te⁄\j·÷´s¡T. ªªÇ~
Hê≈£î ø±yê*. Ç~ Hê Vü≤è<äjT˚ X¯«]µµ nqT≈£î+≥÷ eT<äH√qà<äT˝…’ Ç<äs› ÷¡
#Ós√ #ÓsTT´|ü≥Tº≈£îì ˝≤>±s¡T. ÄyÓTqT Ç˝≤ ˝≤>∑T‘·÷ yêfi¯ófl`
ªªdüT+<äØ! e÷ sTT<ä]› ˝À ˙e⁄ me«]ì e]kÕÔy√ #Ó|⁄ü Œµµ nHêï&ÉT.
ªªMT˝À mes¡T ã\e+‘·T˝À yêfi¯flqT e]kÕÔqTµµ nqï~ ‹˝À‘·eÔ T.
düT+<√|üdüT+<äT\ j·TT<ä∆+
düT+<√|üdüT+<äT*<ä›s¡T j·TT<ä∆+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç<ä›s¡÷ ˇø£]
H=ø£s¡T ø=+&ÉqT ø=+&ÉqT &Ûûø=ìq≥Tº &Ûû ø=Hêïs¡T. ‹˝À‘·ÔeT ø√dü+ ‘·eT
311
ùdïVæ≤‘êìï e<äT\Tø=ì ˇø£]MT<ä ˇø£s¡T ø√|ü+‘√ ø=≥Tº≈£îHêïs¡T. Á|æj·T
uÛ≤wæDT\T, nH√´q´ Væ≤‘Ów’ ßü \T nsTTq Ä sTT<äs› T¡ nH√´q´ b˛sê≥+˝À
ˇø£ÿ{Ï>±H˚ #·ìb˛sTT j·TeT|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fls¡T.
á ø£<ä∏ #Ó|Œæ q Hês¡<Tä &ÉT ªªÁd”Ô ø√dü+ Ç˝≤ <Ûèä ‹eT+‘·T\T ≈£L&Ü
$uÛ<Ò ë\T bı+<äT‘·T+{≤s¡T. n+<äTe\¢ MTs¡+‘ê #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ ˇø£
|ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+ q&ÉT#·Tø√+&çµµ nHêï&ÉT.
ø£≥Tºu≤≥T
Hês¡<äT&ç e÷≥\ Á|üø±s¡+ ‘·eT˝À ‘êeTT bÕ+&Ée⁄\T ˇø£
ˇ&É+ã&çø£ #˚dTü ≈£îHêïs¡T. $eT\ ãT~∆‘√ Á<Í|ü~ ˇø=ÿø£ÿ] Ç+≥ ˇø=ÿø£ÿ
dü+e‘·‡s¡+ ñ+&Ü\qT≈£îHêïs¡T. ÄyÓT me] Ç+{À¢ ñ+fÒ Ä sTT+{Ï
yÓ’|ü⁄ Ç‘·s¡T\T yÓfi¯fl≈£L&É<äì, ˇø£ y˚fi¯ ‘Ó*j·Tø£ yÓfi‚Ô |üHÓï+&ÉT HÓ\\T
rs¡ú ùde #˚dü÷Ô $X‚wü Áe‘ê\T #Ój·÷´\ì Hês¡<äeTTì düeTø£å+˝À
ø£≥Tºu≤≥T #˚düT≈£îHêïs¡T.
á $<Ûä+>± Væ≤‘√|ü<˚X¯+ #˚dæ Hês¡<äT&ÉT yÓfi≤fl&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T
‘êeTT #˚düT≈£îqï ø£≥Tºu≤≥TqT ‘·|üŒ≈£î+&Ü düTK+>± ø±|ü⁄s¡+
#˚j·TkÕ>±s¡T.
ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ ˇø£ÿHê&ÉT ˇø£ $Á|ü⁄ì ôVAeT<Ûq˚ Te⁄qT <=+>∑\T
rdüT≈£îyÓfiÔ‚ n‘·qT ÄÁø√•+#ê&ÉT. n+‘·es¡≈î£ n˝≤+{Ï ÄÁø√XÊìï m|ü⁄Œ&É÷
$qì $»j·TT&ÉT m˝≤¬>’Hê Ä $Á|ü⁄ì u≤<Ûä b˛>={≤º\qT≈£îHêï&ÉT.
ªªm+<äTøÏ˝≤ »]–+~µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªª<Ûäs¡àsêE |ü]bÕ*düTÔ+fÒ Ç˝≤+{Ï$ »s¡>∑e⁄ nì H˚qT
dü+‘√wü+>± ø±\+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïqT Ç|ü⁄Œ&ç˝≤ »]–+~µµ nHêï&É‘·qT.
ns¡Tq® T&ÉT u≤<Û|ä &ü ܶ&TÉ .
ªªÄ eTT#·TÃ\qT e~Û+∫ yÓ+≥H˚ Hê >√e⁄\qT ‘Ó∫ÃsTTe⁄«.
ìqï{Ï qT+∫ Äe⁄<ä÷&É ns¡Tdü÷HÔ ˚ ñ+~. e÷{≤¢&&É ÜìøÏ düeTj·T+˝Ò<Tä .
311
$\T¢ rdüT≈£îsêµµ nì $Á|ü⁄&ÉT |ü\Tø£>±H˚ ns¡T®qT&çøÏ @+ #Ój·÷´˝À
bÕ\Tb˛˝Ò<äT. Á<Í|üB düVæ≤‘·T&Ó’ <Ûäs¡àsêE Äj·TT<Ûä>±s¡+˝À ñHêï&ÉT.
nø£ÿ&çøÏ ‘êqT yÓfi¯fl≈£L&É<äì ‘Ó*dæHê yÓfi¯flø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT. yÓTT‘êÔìøÏ $\T¢
rdüTø=ì ns¡Tq® T&ÉT yÓ[fl >=|üŒ Ms¡T\sTTq #√s¡T\qT e~Û+∫ >√<ÛHä êìï
$Á|ü⁄ìøÏ Ç#êÃ&ÉT.
yÓqT~]– e∫Ãq ‘·sê«‘· ns¡T®qT&ÉT <Ûäs¡àEìøÏ yÓTTøÏÿ
ªª˝Àø£eTsê´<äqT ì*ù| eTqy˚T eTsê´<äu+ÑÛ >∑+#˚XÊ+. Ç+‘·ø+£ f… n|üø]° Ô
eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT. H˚qT <ë«<äX¯ e÷dæø£ Áe‘·+ #˚kÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
ns¡Tq® T&ÉT rs¡j
ú ÷· Á‘·≈î£ ãj·T\T<˚sê&ÉT. <Ûsä à¡ sêõ˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙e⁄ eTq ø£≥Tºu≤≥TqT ñ\¢+|òæT+∫q e÷≥ ì»y˚T. ø±ì ˇø£ eT+∫
|üì ø√dü+ #˚XÊe⁄. n+<äTe\¢ düeTjÓ÷\¢+|òüTq ÁbÕj·T•Ã‘·Ô+ ˙≈£î
nqedüs¡+µµ nHêï&ÉT.
ªªuÛÑ÷»qT\ ‘·>±<ë\qT eTq+ |ü]wüÿ]+#ê*. eTqy˚T
<Ûäs¡à˝À|ü+#˚ùdÔ Ç‘·s¡T\ ‘·|ü⁄Œ\qT eTq+ m˝≤ dü]~<äT›‘êeTT?
n+<äTe\¢ Áe‘·bÕ\q Hê≈£î nqTÁ>∑Væ≤+#ê*µµ nì nqï≈£î qeTdüÿ]+∫
ns¡Tq® T&ÉT nÁ>∑Eì M&=ÿì >∑Ts¡T»qT\ nqTeT‹ì bı+~ ‘·q‘√u≤≥T
|ü⁄s√Væ≤‘·T\qT, $$<Ûä ø£<∏ëø£<∏äq <ä≈£åî\sTTq bÂsêDÏ≈£î\qT rdüTø=ì
rs¡ ú j · ÷ Á‘· \ ≈£ î ãj· T \T<˚ s ê&É T . $Á|ü ⁄ \qT, >∑ T s¡ T e⁄\qT,
|üse¡ TjÓ÷>∑T\qT, eTVü‰uÛ≤>∑T\sTTq uÛ≤>∑e‘·T\qT |üPõdü÷Ô yêfi¯fl e\¢
|ü⁄D´ ø£<∏ä\T $+≥÷ rs¡új·÷Á‘· #˚j·TkÕ>±&ÉT ns¡T®qT&ÉT.
$>∑‘·ø£\àwüß&Ó’ ns¡T®qT&ÉT >∑+>± q~ì ùd$+#ê&ÉT. ì‘·´+
>∑+>±kÕïq+ #˚dü÷Ô Ä q~ rsêq ôVAeT+ #˚dü÷Ô yêdüedüT‘·T&ÉT ø=ìï
s√E\THêï&ÉT. ˇø£Hê&ÉT Á|üuÛ≤‘·ø±\+˝À $~Û |üPs¡«ø£+>± <˚e]¸
|æ‘·è‘·s¡ŒD+ #˚XÊ&ÉT.
ñ\÷∫
312
ns¡ T ® q T&É T |æ ‘ · è ø±sê´\T ìs¡ « ]Ô d ü ÷ Ô qB»˝≤\ qT+∫
yÓ\Te&ÉT‘·T+fÒ Ç+Á<ä˙\ düT+<äs¡ XÊ´e÷+>∑T&Óq’ ns¡Tq® TDÏí #·÷∫ ˇø£
Hê>∑ø£q´ ø±eT|üs¡eX¯jÓÆT n‘·ìì |ü{Ϻ ˝≤ø=ÿì Hê>∑|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl+~.
n‘·ìï ‘·q s¡eT´Vü≤s¡à´+˝À ô|≥Tºø=qï~. nø£ÿ&É ≈£L&Ü ns¡T®qT&ÉT
yÓqø£{Ï˝≤π> ôVAeTø±s¡´+ #˚dü÷ÔH˚ ñHêï&ÉT. n+‘ê nsTTq ‘·sê«‘·
qe⁄«‘·÷ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª‘êeTs¡dü H˚Á‘·! ˙ ù|πs$T, me] ‘·q÷»e⁄? Ç˝≤ m+<äT≈£î
yê´yÓ÷Væ≤‘·ej·÷´e⁄?µµ
ªªHê ù|s¡T ñ\÷∫. H˚qT Hê>∑øq£ ´ø£qT. ◊sêe‘· ≈£î\ dü+uÛeÑ ⁄&Óq’
øös¡e⁄´ì ≈£L‘·Ts¡Tì. ìqTï #·÷∫ yÓ÷Væ≤+#êqT. Hê eTH√s¡<∏ä+ rs¡TÃ.
˙ >∑TD≤\qT >∑T]+∫ H˚qT Hê>∑ ^‘·eTT\˝À $HêïqT. m˝≤>√ ìqTï
#·÷&É>∑*>±qTµµ nqï~ Ä Hê>∑ø£q´. n+<äT≈£î ns¡T®qT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT <ë«<äX¯ e÷dæø£ Áe‘·+ ø√dü+ düs«¡ rsêú\T ùd$dü÷Ô e#êÃqT.
ÁãVü≤à#·s¡´ Áe‘·+˝À ñHêïqT. ˙ eTH√s¡<∏ä+ H˚HÓ≥T¢ rs¡Ã>∑\qT?µµ
ñ\÷∫ ‘·\e+#·Tø=ì Ç˝≤ »yêãT #Ó|æŒ+~.
ªªÁ<äT|ü<ä sê» |ü⁄Á‹ $wüj·T+˝À MTs¡T #˚düT≈£îqï ø£≥Tºu≤≥T
Hê≈£î ‘Ó*j·T+~ø±<äT. <ëì ø√dü+ ˙e⁄ rs¡új·÷Á‘· #˚j·T&É+ Hê≈£î
‘Ó*j·Tø£ ø±<äT. düs«¡ rs¡ú ùdeq+, düs«¡ Áe‘ê\T Ä#·]+#·&+É , düs«¡ <ëq
<Ûäs¡àÁøÏj·T\T ÁbÕD<ëq+‘√ düe÷q+ ø±e⁄. Hê eTH√s¡<∏ä+ $|òü\yÓTÆ‘˚
H˚qT ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔqT. n+<äTe\¢ qqTï s¡øÏå+#·T. ˙≈£î Áe‘·uÛÑ+>∑+
ø±<äTµµ
ñ\÷∫ ‘·q yÓ÷Vü‰ìï e´ø£Ô+ #˚dæ ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔqH˚ dü]øÏ
ns¡T®qT&ÉT eTπsMT #˚j·T˝Òø£ ÄyÓT ÇwüºÁ|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT. Ä sêÁ‹
Hê>∑˝Àø£+˝À ñ+&ç Hê>∑ ø£q´ø£ e\¢ dü<√´>∑s¡“¤+˝À ◊sêe+‘·T&ÉH˚
ø=&ÉT≈£îqT bı+<ë&ÉT. dü÷s√´<äj·T ø±˝≤ìøÏ >∑+>± <ë«sêìøÏ e∫à á
312
eè‘êÔ+‘·eT+‘ê ‘·q‘√ e∫Ãq $Á|ü⁄\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT.
nø£ÿ&ç qT+∫ yÓ[fl ns¡T®qT&ÉT Væ≤eTe‘·Œs¡«‘·bÕs¡Ù«+˝À ñ+&˚
n>∑düÔ´e≥+, uÛÑè>∑T‘·T+>∑+ #·÷XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· Væ≤s¡D´ _+<äT rsêúìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. ‘·÷s¡TŒ <˚XÊìøÏ yÓ[fl HÓ’$TXÊs¡D´+˝À »>∑Hêï<∏äT&Ó’q
Hêsêj·TDTì Äsê~Û+∫ ñ‘·Œ*ì, øö•øÏ, q+<ä, n|üsq¡ +<ä, >∑jT· , >∑+>∑,
>∑+>±kÕ>∑s¡ dü+>∑eT+ #·÷#ê&ÉT. Ç˝≤ nH˚ø£ Á|ü<X˚ Ê\˝À rsêú\qT ùd$+∫
ns¡T®qT&ÉT ø£[+>∑ <˚XÊìøÏ e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&ç qT+∫ ø=+<äs¡T $Á|ü⁄\T ñ
‘·ÔeT ≈£îs¡T <˚XÊìøÏ yÓfi≤fls¡T. ns¡T®qT&ÉT Ç+ø± eTT+<äT≈£î yÓ[fl
|üPs¡«düeTTÁ<ä rs¡+˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T <˚es¡≈î£ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. eTùV≤+Á<ä
|üs«¡ ‘êìï #·÷#ê&ÉT.
‘·sê«‘· ns¡T®qT&ÉT <äøÏåD >∑+>∑ nì ù|s¡T >±+∫q >√<ëe]ì,
»>∑<ë]jÓTÆ q ;ÛyT˚ X¯«sêìï, l |üs«¡ ‘êìï, •cÕºÁ>∑V‰ü s¡ uÛ÷Ñ sTTwü̃yTÓ qÆ y˚+^
<˚X¯ $uÛÑyêìï #·÷dü÷Ô <äøÏåD düeTTÁ<ä rsêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ø±y˚] eTVü‰
düeTTÁ<ä dü+>∑eT+ #·÷#ê&ÉT.
∫Á‘ê+>∑<ä ø£<∏ä
n˙ï ùd$+#· T ø=ì |ü < ä e T÷&√ e÷dü + ˝À ns¡ T ® q T&É T
eTDÏ|üPs¡|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl nø£ÿ&É sêE ∫Á‘·yêVü≤qTDÏí #·÷∫ yêì#˚‘·
|üPõ‘·T&Éj·÷´&ÉT. n‘·ì ≈£L‘·Ts¡T ∫Á‘ê+>∑<ä. ÄyÓTqT ns¡T®qT&ÉT
$yêVü≤+ #˚düTø√yê\qT≈£îHêï&ÉT. n‘·ì n_ÛÁbÕj·÷ìï Ä|ü⁄Ô\ e\¢
‘Ó\TdüTø=ì ∫Á‘·yêVü≤qT&ÉT ns¡T®qT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT <Ûqä T´&çqj·÷´qT. H˚qT ˇø£ $wüjT· + #ÓbÕŒ*. <äjT· #˚dæ
kÕe<Ûëq+>± $qT. e÷ ≈£î\+˝À |üPs¡«+ Á|üuÛ≤ø£s¡T&ÉH˚ sê» ÁX‚wüߘ&ÉT
dü+‘êq+ ˝Òø£ ñy˚TX¯«s¡Tì >∑T]+∫ ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT
ø£sT¡ DÏ+∫ ªª˙≈£î ˇø£ |ü⁄Á‘·T&ÉT<äsTTkÕÔ&TÉ . ˙ ≈£î\+ yê]ø£+‘ê dü+‘êq+
Ç˝≤π> \_ÛdüTÔ+~µµ nì es¡$T#êÃ&ÉT. n|üŒ{ÏqT+∫ e÷ ≈£î\+˝À
313
ˇø=ÿø£ÿ |ü⁄Á‘·T&˚ »ìàdüTÔHêï&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î á ø£q´ø£ »ìà+∫+~.
áyÓT e\¢ |ü⁄{Ϻq |ü⁄Á‘·T&ÉT #·+Á<ä e+X¯ $kÕÔs¡≈£î&ÉT ø±yê*! á $<Ûä+>±
nsTT‘˚ ô|[fl#˚dTü ø√µµ
ns¡Tq® T&ÉT <ëìøÏ ˇ|ü⁄Œø=ì ∫Á‘ê+>∑<qä T $yêVü≤+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
∫Á‘ê+>∑<‘ä √ Vü‰sTT>± ø±\+>∑&TÉ |ü⁄‘·THêï&ÉT.
∫Á‘ê+>∑<ä‘√ düeTdüÔ uÛÀ>±\T nqTuÛÑ$dü÷Ô ns¡T®qT&ÉT ø±\+
>∑&çbÕ&ÉT. ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ Ä düMT|ü+˝Àì düeTTÁ<ärs¡ rsêú\T #·÷dü÷Ô
kÂìuÛÑÁ<äeTH˚ rsêúìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É kÕïq+ #Ój·÷´\qT≈£î+≥÷ ñ
+fÒ nø£ÿ&ç eTTqT\T ns¡T®qT&ç‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T.
ªªns¡TH® ê! Bì˝À Á|üy•˚ +#·&+É nkÕ<Û´ä +. Ç<˚ ø±<äT. á düeTTÁ<ä
rs¡+˝À ñ+&˚ ◊<äT rsêú\÷ Ç˝≤+{Ïy˚. M{Ï˝À yÓTTdüfi¯ófl ñHêïsTT.
kÂuÛÑÁ<äb½ÀeTø±s¡+<ÛäqT Á|üdüqï uÛ≤s¡<ë«»eTT\H˚ ù|s¡T>∑\ <äøÏåD
düeTTÁ<ä rs¡ rsêú*$. e+<ä @fi¯ófl>± M{Ï˝À yÓTTdüfi¯ófl ì+&ç düqTàqT\T
≈£L&Ü M{Ï˝À Á|üy˚•+#·&ÜìøÏ »+≈£î‘·THêïs¡Tµµ.
á e÷≥\T $qï ns¡T®qT&ÉT ªªnX‚wü rs¡ú ùdyê]úHÓ’ e∫Ãq Hê≈£î
á rsêú\˝À kÕïq+ #Ój·T´≈£î+fÒ bÂs¡Twü+ ø±<äTµµ nì uÛ≤$+∫
kÕVü≤dæ≈£î&Ó’ ˙fi¯fl˝À ~>±&ÉT.
»\eT+‘ê ø£~*b˛j˚T≥T¢ ô|<ä› yÓTTdü* ns¡Tq® TDÏí |ü≥Tº≈î£ qï~.
<ëìì n\y√ø£>± »˝≤X¯j·T+ ãj·T≥|ü&˚≥T¢ $dæ]y˚XÊ&ÉT ns¡T®qT&ÉT.
Ä yÓTT\dæ ‘·øD å£ + n_Ûeq j·TÚeq+ >∑\ ~e´ uÛ≤eT>± e÷]+~. ÄyÓTqT
#·÷∫ ns¡T®qT&ÉT ÄX¯Ãs¡´+#Ó+~ ªªÇ˝≤ m+<äT≈£î »\#·s¡+>± á
»˝≤X¯j·T+˝À |ü&ç ñHêïe⁄? Ç|ü⁄Œ&ÉT m˝≤ düTs¡÷|ü uÛ≤eTej·÷´e⁄?
˙e⁄ mø£ÿ&ç<ëì$?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ÄyÓT ns¡T®qT&ç‘√ Á|”‹‘√ Ç˝≤ nqï~.
ªªH˚qT e+<ä nH˚ ù|s¡T>∑\ n|ü‡s¡düqT. ≈£îuÒs¡T&ç ≈£L‘·T]ì, Hê
313
düKT\T q\T>∑Ts¡T Ä rsêú\˝À ñHêïs¡T. yêfi¯flqT ≈£L&Ü XÊ|ü$eTT≈£î\ Ô T>±
#˚dæ |ü⁄D´+ ø£≥Tºø√µµ
ÄyÓT e÷≥\T $ì ns¡T®qT&ÉT ªªeqC≤øÏå! m+<äTe\¢ MT]˝≤
yÓTTdüfi¯fl s¡÷bÕìï <Ûä]+#ês¡T?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªªy˚TeTT ◊<äTeT+~$T nœ\ ˝Àø£ bÕ\ø£ |ü⁄s¡eTT\T #·÷dü÷Ô
uÛÑ÷˝Àø±ìøÏ e∫à ˇø£ eq+˝À ñÁ>∑‘·|ü+ #˚düTÔqï $Á|ü⁄DÏí #·÷#êeTT.
Äj·Tq n‘·´+‘· XÊ+‘·T&ÉT. @ø±+‘·#ê], n–ï düe÷qT&ÉT. Äj·Tq
‘·|üdüT‡≈£î $|òüTï+ ø£*–+#ê\qT≈£îHêï+. Ä eTTì eTT+<äT Ä&ÜeTT,
bÕ&ÉeTT, ô|≈£îÿ |ü]Vü‰kÕ˝≤&ÜeTT. @eTHêï ñ\ø£˝Ò<äT, |ü\ø£˝Ò<äT.
<Ûäè‹V”≤qT\ eTqdüT\ ˝≤>± <Ûäè&ÉÁe‘·T\sTTq yê] eTqdüT\T Ád”Ô\qT
#·÷∫ m+<äT≈£î #·*kÕÔsTT? y˚TeTT Ç˝≤ u≤~Û+#·>± Ä eTTìøÏ ø√|ü+
e∫Ã+~. Äj·Tq eTeTà*ï yÓTTdüfió¯ fl ø£eTàì X¯|+æ #ê&ÉT. y˚TeTT Äj·Tq≈£î
qeTdüÿ]+∫ nj·÷´! ˙ ˝≤+{Ïyês¡T ø√|ü–+#·&É+ uÛ≤e´e÷? eTVü‰
|ü⁄s¡Twüß\≈£î @<Ó’Hê nbÕj·T+ ‘·\|ü&ç‘˚ yêfi¯fl≈£î yêfi‚fl bÕ&Ó’b˛‘ês¡T.
MTs¡T ø√|ü–+#·e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä nHêïeTT. e÷ nC≤„Hêìï düV≤æ +∫
XÊ|ü yÓ÷ø£å+ Á|ükÕ~+#·Tµµ nì y˚&ÉT≈£îHêï+. Äj·Tq ø£s¡TDÏ+∫ me¬s’Hê
MTs¡Tqï »˝≤X¯j·T+ qT+∫ $TeTà*ï ãj·T≥|ü&Éy˚ùdÔ n|ü⁄Œ&ÉT
XÊ|üy÷Ó ø£eå Te⁄‘·T+~µµ nHêï&ÉT. ªªn+‘·{Ï eTVü‰u≤VüQ&ÉT, n‘·´+‘·ã\T&ÉT
mesêµµ nì y˚TeTT y˚∫ ñHêïeTT. ÄHê&ÉT XÊ|ü+bı+~ y˚TeTT edü÷Ô ñ
+fÒ Hês¡<ä eTVü‰eTTì ø£ì|æ+#ê&ÉT. Äj·Tq e÷ eè‘êÔ+‘·eT+‘ê $ì
ªª<äøÏåD düeTTÁ<ä rs¡+˝À |ü+#·rsêú\˝À e+<˚fi¯ófl ñ+&É+&ç. ns¡T®qT&ÉT
rs¡új·÷Á‘· #˚dü÷Ô e∫à MT≈£î XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ø£*–kÕÔ&ÉTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Ç˝≤ n|ü‡s¡dü ‘·eT ø£<∏äqT #Ó|æŒ+~.
n|ü‡s¡dü #Ó|æŒq e÷≥\T $qï ns¡T®qT&ÉT ø£s¡TD≤j·T‘·Ô∫‘·TÔ&Ó’
e+<ä #Ó|æŒq≥T¢ $T–*q q\T>∑Ts¡T n|ü‡s¡dü\≈£L XÊ|üyÓ÷ø£åD+ #˚XÊ&ÉT.
314
neTs¡ ø£q´ø£\T n‹ Vü≤s¡¸+‘√ ns¡T®qTDÏí B$+∫ <˚e˝Àø±ìøÏ yÓfi≤fls¡T.
n|üŒ{Ï qT+∫ á |ü+#· rsêú\≈£î HêØ rsêú\ì ù|s¡T e∫Ã+~.
Ç˝≤ n|ü‡s¡d\ ü ≈£î XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ø£*–+∫q ‘·sê«‘· ns¡Tq® T&ÉT
eTs¡\ eTDÏ|üPs¡ |ü⁄sêìøÏ e∫à sê»´©\‘√ düTK+>± ñHêï&ÉT. n‘·ìøÏ
∫Á‘ê+>∑ < ä e\¢ ãÁuÛ Ñ T yêVü ≤ qT&É H ˚ |ü ⁄ Á‘· T &É T ø£ * >±&É T . n‘· ì ì
∫Á‘·yêVü≤qT&çøÏ e+X¯ø£s¡T&ç>± Ç∫à ns¡T®qT&ÉT nø£ÿ&ç qT+∫
ãj·T\T<˚sê&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT >√ø£sêíìøÏ yÓ[fl nø£ÿ&ç qT+∫ |ü•ÃeT düeTTÁ<ä
bÕs¡Ù«eTTq Á|üuÛ≤düeTH˚ rsêúìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&çøÏ <ë«s¡e‹ <ä>∑Zs¡ nì
n‘·ìøÏ ‘Ó*dæ+~.
<ë«s¡|ü‹øÏ yÓ[fl ªªÇ+Bes¡XÊ´eTT&ÉT, ns¡$+<ä HêuÛÑT&ÉT
n+ãTs¡TVü≤H˚Á‘·T&ÉT, düìàÁ‘·T&ÉT nsTTq lø£èwüßìí #·÷∫ Hê »qà dü|\ üò +
#˚düT≈£î+{≤qT. bÕbÕ\T b˛>=≥Tº≈£î+{≤qT. n+‘˚ø±<äT. >∑<äT&ÉH˚ yê&ÉT
˝À>∑&É #Ó|æŒq≥T¢ ‹˝À‘·ÔeT ø£+f… s¡÷|üe‹, dü<äTZD≤ì«‘·j·TsTTq
düTuÛÁÑ <äqT #·÷#·T y˚&TÉ ø£ ≈£L&Ü ñ+~. $wüßuí { ÑÛ ≤ºs≈¡ î£ ì <äjT· e\¢ n;Ûwdºü ~æ ∆
ø£\T>∑T‘·T+~µµ nì dü+‘√wü+‘√ <ë«s¡e‹øÏ yÓfi≤fl\ì ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT
ns¡Tq® T&ÉT.
Ä |ü⁄s¡+˝À ‘·qqT me«s¡÷ ‘Ó\TdüTø√≈£L&É<Tä nì, j·÷<äe⁄\T
j·T‘·T\≈£î n‹uÛÑ≈£îÔ\ì eTqdüT˝À ‘·\#·Tø=ì ø£è‘·ø£j·T‹ y˚wü<Ûäs¡T&Ó’
|üse¡ T ÁãVü≤àDT´&ÉT, »>∑<Tä sZ T¡ &ÉT, >∑sT¡ &É<«äÛ E&ÉT, nq+‘·>T∑ DT&ÉT nsTTq
ø£èwüßíì @ø±Á>∑ dæ∆s¡eT‹jÓÆT ‘·q Vü≤è<äj·T+˝À uÛÑøÏÔ‘√ ‘·\#·T≈£î+≥÷ ñ
Hêï&ÉT. qs¡T&ÉT+&˚ Á|ü<X˚ +¯ ‘Ó\TdüTø=ì ø£èwüß&í TÉ Á|üu≤Û dü rsêúìøÏ ‘êH=ø£ÿ&˚
e∫à ns¡T®qTDÏí |ü\ø£]+#ê&ÉT.
<ë«s¡ø£˝À ns¡T®qT&ÉT
‘·q <ä>]Z∑ øÏ e∫Ãq Ä~ <˚e⁄ìøÏ n‹ dü+ÁuÛeÑ T+‘√ qeTdüÿ]+∫
314
|ü⁄s¡+<äsq¡ +<äqT&Óq’ ns¡Tq® T&ÉT Äq+<ä»\uÛ]Ñ ‘·qj·TqT&Ó’ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<ë«<äX¯ e÷dæø£ Áe‘êìï <Ûsä à¡ $~Û‘√ #Ój÷· ´\ì >∑+>± eTVü‰qB
Væ≤eTe<ë~ eTVü‰–] <äs¡Ùq+ #˚düT≈£îHêïqT. MT bÕ<ä |ü<ëà\ <äs¡Ùq+
e\¢ Hê bÕbÕ\˙ï ‘=\–b˛j·÷sTTµµ.
á e÷≥\T $ì n#·T´‘·T&ÉT ns¡T®qTDÏí n‹ ùdïVü≤+‘√
øö–*+#·Tø=ì n+<ä] ≈£îX¯\+ n&ç– n‘·qT rsêú_Û>∑eTq ì$T‘·Ô+
düTuÛÁÑ <äjT· +<äT ã<ë∆qTsê>∑+ ‘Ó\TdüTø=ì <ë«s¡|‹ü øÏ |æ\T#·Tø=ì yÓfi≤fl&ÉT.
nø£ÿ&É s¡eT´yÓTÆq ¬s’e‘·ø±#·\ ø£+<äs¡+˝À ns¡T®qTDÏí ñ+∫ lø£èwüßí&ÉT
ø£&ÉT HÓj·T´+‘√ bÕs¡Túì <ä>∑Zπs Ä sêÁ‹ Á|æj·÷˝≤bÕ\‘√ bı<äT›|ü⁄#êÃ&ÉT.
á $<Ûä+>± |üs¡eT |ü⁄s¡Twüß\sTTq qs¡Hêsêj·TDT\T ‘·eT
|üPs¡«»qà düVü≤yêdü+ e\¢ |üs¡e÷q+<ä+‘√ |üs¡düŒs¡ Á|æj·T eT<ÛäTs¡
dü+uÛ≤wüD\‘√ sêÁ‘·+‘ê >∑&çbÕs¡T.
düTuÛÁÑ <ä n+‘·≈î£ eTT+<äT ns¡Tq® T&çì >∑÷]à $ì ñ+~. n*˙\
≈£î+‘·\T&ÉT, Vü≤]˙\ es¡Tí&ÉT, ÄC≤qT\+_‘· dæ∆s¡u≤VüQ&ÉT, q*q<äfi¯
qj·TqT&ÉT, $XÊ˝Às¡düTÿ&ÉT, ø£e«&ç nì ‘êqT $qï Äø±sêìøÏ ‘·>∑Z≥Tº
j·T‹ ñ+&É&+É #·÷∫ ªªÇ‘·H˚ ns¡Tq® T&˚y÷Ó µµ nì düTuÛÁÑ <ä dü+X¯sTT+∫+~.
ˇø£ H ê&É T uÛ À »qyÓ T Æ q ‘· s ê«‘· ñ+&É ã ≥º ˝ Ò ø £ dü T uÛ Ñ Á <ä
eTTìy˚wü+˝Àì bÕs¡TúDÏí n&ç–+~.
ªªeTT˙+Á<ë! MTsê&Éì rs¡+ú , #·÷&Éì |ü⁄s¡+, ‘Ó*j·Tì sê»≈£î\+
˝Òe⁄ø£<ë. neTsêe‹‘√ düe÷qyÓTqÆ Ç+Á<äÁ|üdúü |ü⁄sêìï #·÷#êsê. nø£ÿ&É
bÕ+&ÉTdüT‘·T\T düTK+>± ñHêïsê? e÷ n‘·Ô ≈£î+r eTVü‰<˚$ ≈£îX¯\e÷?
eTVü‰Ms¡T&Ó’q ns¡T®qT&ÉT rs¡új·÷Á‘·≈£î yÓfi≤fl&ÉT ø£<ë, ‹]– e#êÃ&Ü?
‘Ó*dæ ñ+fÒ Hê≈£î #Ó|üŒ+&çµµ
Ç˝≤ nq>±H˚ ªªH˚H˚ ns¡T®qTDÏí. ˙ <ä>∑Zs¡ á $<Ûä+>± ñHêïqT.
˙≈£î Hê≈£î m|ü⁄Œ&√ ø£èwüßí&ÉT ø£\sTTø£ ø£\>∑CÒXÊ&ÉT. Áu≤Vü≤à+ yÓTT<ä˝…’q
315
mì$T~ $yêVü‰\˝À >±+<Ûsä «¡ sêø£kå Õ\T ø£Áå ‹j·TT\≈£î ñ‘·eÔ T $yêVü‰\T.
ø±ã{Ϻ Á|üdüTÔ‘·+ eTq+ >±+<Ûäs¡« $yêVü≤+ #˚düTø√e&É+ nedüs¡+µµ
nHêï&É‘q· T.
düTuÛÑÁ<ä dæ>∑TZ‘√ ‘·\e+#·T≈£î+~.
ªªqqTï Çe«&ÜìøÏ ns¡TΩ˝…’q yês¡+‘ê Çø£ÿ&˚ ñHêïs¡T. yêfi‚fl
‘Ó\TdüTø=ì Hê≈£î $yêVü≤+ #˚kÕÔsT¡ µµ nì düTuÛÁÑ <ä n+‘·:|ü⁄sêìøÏ yÓ[+¢ ~.
ns¡T®qT&ÉT \‘ê>∑èVü‰ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
yê[fl<ä›] nH√´q´ Á|üDj·÷\T ‘·q ~e´C≤„q+‘√ ~e´
|ü⁄s¡Twüß&Ó’q |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT ‘Ó\TdüTø=ì ns¡T®qT&çøÏ eT+<äVü‰dü
>∑sꓤqqT&Ó|’ *ü ø±&ÉT. Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª˙e⁄ düTuÛÁÑ <ä n+fÒ $|üØ‘·+>±
Çwüº|ü&É‘êeì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ˙y˚+ uÛÑj·T|ü&É≈£î. ˙ ø√]ø£qT edüT<˚e
<˚ e ø° <˚ e ⁄\≈£ î #Ó | æ Œ |ò ü \ + #˚ k ÕÔ q Tµµ Ç˝≤ ns¡ T ® q T&ç ø Ï
Vü≤è<äj·÷q+<äø£s¡+>± |ü*øÏ n|ü⁄Œ&˚ eT+∫ y˚>∑+ >∑\ #ês¡T\qT |æ*∫
ªªns¡Tq® T&ÉT <ë«s¡e‹‘√ ñHêï&ÉT nH˚ ≈£îX¯\ yês¡Ô #Ó|Œü +&çµµ nì <Ûsä à¡ sêE
<ä>∑Z]øÏ |ü+bÕ&ÉT.
ns¡T®qT&ÉTqï #√{ÏøÏ ã\<˚yê~ j·÷<äe⁄\T n‹ uÛÑ≈£îÔ˝…’ e∫Ã
n‘·qT j·T‹ nì uÛ≤$+∫ qeTdüÿ]+∫ n‘·ì e\q düs«¡ rsêú\T, yê{Ï
ùdyê |òü˝≤\T $ì dü+‘·dæ+#ês¡T. ªªá esê¸ø±\+ e÷ <ä>∑Zπs ñ+&ç
#ê‘·Tsêàdü´+ #˚dæ eTeTà*ï ø£è‘ês¡Tú*ï #˚j·T+&çµµ nì ÁbÕ]ú+#ês¡T.
bÕs¡T∆ì |æ\T#·Tø=ì yÓ[fl n‘·ìøÏ nqï bÕHê<äT\T Ç∫à |ü]#·s¡´
#˚j·T&ÜìøÏ düTuÛÑÁ<äqT |ü⁄s¡e÷sTT+#ês¡T. ø£Hê´|ü⁄s¡+˝À ìyêdü+
@s¡Œ]#ês¡T.
düTuÛÑÁ<ä |ü]#·s¡´
ø£Hê´|ü⁄s¡+˝À <Ûäè‹ eT+<äs¡T&Ó’q |ü⁄s¡+<äs¡ q+<äqT&ÉT ‘·q≈£î
s¡eTDÏ >∑TDl düT+<äs¡ düTuÛÑÁ<ä |ü]#·s¡´\T #˚düTÔ+&É>± j·T‹ s¡÷|ü+˝À
315
dü+‘√wæd÷ü Ô ñHêï&ÉT. ªj·T‹ s¡÷|ü+˝À ñ+&˚~ ns¡Tq® T&ÉTµ nì eTTsê]
dü‘ê´s¡TøÏàDT\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT.
düTuÛÁÑ <ä ns¡Tq® T&çøÏ n\T|ü⁄ ˝Ò≈î£ +&Ü n|üPs¡«eTT˝…q’ uÛÀ»Hê\T
uÛÑøÏÔ‘√ ô|&É÷Ô eTT<ä+‘√ ô|+∫ b˛wæ+∫+~. HêHê{ÏøÏ ns¡T®qT&çøÏ
ø±eT$ø±s¡+ n~Ûø£+ø±kÕ–+~.
uÛÀ»q $<ÛäT\ø√dü+ s¡TøÏàD° <˚$ì |ü+|æ+#ê&ÉT. ˇø£Hê&ÉT
@ø±+‘·+>± <˚eø° edüT<˚e Á|ü<äT´eTï kÕ+ã dü+s¡ø£åD kÕs¡D
kÕ‘·´≈£î\≈£î ns¡Tq® Tì dæ‹ú ì, n‘·ì j·T+<äT düTuÛÁÑ <ä HÓj÷· ´ìï ‘Ó*bÕ&ÉT.
ã\<˚ y ê<ä T \T ‘Ó \ Tdü T ø√≈£ î +&Ü dü T uÛ Ñ Á <ës¡ T ® q T\ $yêVü ≤ +
#˚j÷· \qT≈£îHêï&ÉT. |üXó¯ |ü‹ |üPC≤ eTôVA‘·‡e+ HÓ|+ü >± nœ\ j·÷<äe
uÛ À C≤+<Û ä ø £ eèwæ º es¡ T \‘√ n+‘· Ø › « bÕìøÏ yÓ fi ≤¢ & É T . nø£ ÿ &É
neTs¡ãè+<äe+<äT´&ÉT Ç+<äTø£fi≤uÛÑs¡DT&ÉT nsTTq ñy˚TX¯«s¡TìøÏ
Äq+<ä+ ø£*π>≥≥T¢ ñ‘·‡e+ #˚j·Te\dæ+<äì n+<ä]˙ |ü+|æ+#ê&ÉT
ø£èwüßí&ÉT. $yêVü≤+ m|ü⁄Œ&ÉT »s¡T>∑T‘·T+<√, m|ü⁄Œ&ÉT e÷≈£î ø£\sTTø£
ø£\T>∑T‘·T+<√ nì düTuÛÑÁ<ä, $»j·TT&ÉT uÛ≤$+#·kÕ>±s¡T. düTuÛÑÁ<ä Vü≤]ì
‘·\∫+~, <Ûäq+»j·TT&ÉT Ç+Á<äTDÏí ‘·\#·T≈£îHêï&ÉT. yê[fl<ä›s¡T
düTuÛÑÁ<ës¡T®qT\≈£î ô|+&ç¢ #Ój·T´&ÜìøÏ <ë«s¡e‹øÏ e#êÃs¡T.
düTuÛÑÁ<ës¡T®q $yêVü≤+
Ç˝≤ yêdüT<˚e⁄&ÉT edüT<˚yêÁ≈£Ls¡ kÕs¡D kÕ+ã kÕ‘·´øÏ
düVæ≤‘·+ãT>± n+‘·Ø›«|ü+ qT+∫ e#êÃ&ÉT. neTsêe‹ qT+∫ neTs¡
dæ<ä∆ kÕ<Ûä´ eTTì>∑D |ü]eè‘·T&Ó’ neTπs+Á<äT&ÉT e#êÃ&ÉT. ãèVü≤düŒ‹
ô|{Ïqº ñ‘·eÔ T \>∑ï+˝À n–ï j·TeT ìs¡è‹ es¡TD yêj·TT <Ûqä <˚XÊHê~
düTs¡es¡T\+‘ê e#êÃs¡T. nÁ‹ uÛèÑ >∑T Hês¡<ä edæcÕ˜<Tä ˝…q’ eTVü‰eTTqT\T
dü<dä Tü ´\T>± e#êÃs¡T. ø£X´¯ |ü Á|üC≤|ü‹ ôVAeTø£sÔ¡ nj·÷´&ÉT. ns¡T+<Û‹ä
X¯ ∫ dü ‘ · ´ uÛ ≤ eT s¡ T øÏ à DÏ n|ü ‡ s¡ d ü \ ‘√ u≤≥T |ü ⁄ s¡ + ÁBÛ ø ±sê´\T
316
ìs¡ « Væ ≤ +#ês¡ T . Ç˝≤ dü T uÛ Ñ Á <ës¡ T ® q T\ $yêVü ≤ eTôVA‘· ‡ e+
n‹s¡eT´eTsTT+~.
Ç+Á<äT&ÉT ‘·q ø=&ÉTø¬ q’ ns¡Tq® Tì Á|”‹‘√ n_Ûw≈æ î£ ìÔ #˚d,æ ø±+#·q
eTDÏeTj·T eT≈£î≥ $uÛÑ÷wü eTdüÔ≈£îì #˚dæ, nqT|üeT πøj·T÷s¡ Vü‰sê~
uÛÑ÷wüD≤\‘√ n\+ø£]+∫ Äq+<ä+‘√ yÓsTT´ ø£fi¯Sfl ÄÁs¡›+ ø±>±
ø=&ÉT≈£îqT dü+‘√wüô|{≤º&ÉT. qs¡T&çøÏ <äj·T‘√ Ç˝≤ Äq+<ä+ ø£*–+∫
Ç+Á<äT&ÉT ~$øÏ yÓfi≤fl&ÉT. Äj·Tq yÓfi¯SÔ ñ+fÒ nq+‘· s¡‘·ïeTT\‘√
≈£L&çq <˚e‘ê $e÷Hê\T quÛÀuÛ≤>∑eT+‘ê yÓ\T>=+<ësTT. Ç˝≤
Hêsêj·TDT&ÉT ‘êqT nqT≈£îqï~ dü|òü\+ nsTT+<äì dü+‘·dæ+#ê&ÉT.
dü+ÁbÕ|üÔ eTH√s¡<TäÛ &Óq’ bÕs¡Tìú øö>∑*+#·Tø=ì ªªø±+#·q s¡<yä∏ TÓ øÏÿ düTuÛÁÑ <äqT
‘√&=ÿì Ç+Á<äÁ|üd|úü ⁄ü sêìøÏ yÓfió¯ flµµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT. ‘êqT n+‘·Ø«› bÕìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT.
Vü≤] #Ó|æŒq≥T¢ ns¡T®qT&ÉT düTuÛÑÁ<äqT |æ\T#·Tø=ì yÓfi¯SÔ ñ+fÒ
Ä |ü⁄sêìï s¡øÏå+#˚ |üè<∏äTÁX¯edüT&ÉT yÓTT<ä˝…’q Ms¡T\T ªªá bÕ+&Ée⁄&ÉT
eèwæí≈£î˝À‘·ÔeTT\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&É eTVü‰s¡<∏äT&Ó’ ‘·s¡TDÏì ‘√&=ÿì yÓfi¯ó
ÔHêï&ÉT. Ç‘·ìì b˛ìùdÔ BÛs¡T&Ó’q e÷<Ûäe⁄&ÉT, ã\<˚e⁄&ÉT ø√|ækÕÔs¡Tµµ nì
n&ÉT¶|ü&ܶs¡T. n‹ ;Ûø£s¡T˝…’q Ä Ms¡T\T Ç˝≤ q\T~≈£îÿ\ n‘·ìì
#·T≥ºeTT{≤ºs¡T. ns¡T®qT&ÉT u≤>± ø√|æ+∫ |òüT§s¡ X¯sê\‘√ Ä eT÷ø£\T
#Ó˝≤¢#Ó<äs¡j˚T´≥≥T¢ ñÁ>∑T&Ó’ |üsêÁø£$T+#ê&ÉT.
Ç+Á<ä ‘·qj·TT&ÉT Ç˝≤ j·TT<ä∆s¡+>∑+˝À n+<ä]˙ |ü&É>={Ϻ Ä
|ü⁄s¡M<ÛäT\qT, y˚<äT\qT s¡eT´Vü≤s¡à´ >√|ü⁄sê\qT, –Ø+Á<ë\qT,
‘·{≤ø±\qT u≤D≤\‘√ eTT+#˚XÊ&ÉT. n‘·ì s¡<∏ä+ düTuÛÑÁ<ä q&ç|æ+~.
Ç˝≤ ÄÁX¯eT+‘√ j·÷<äe⁄\q+<ä]˙ z&ç+∫ $»j·TT&ÉT $»j·TT&Ó’
yÓfi≤fl&ÉT.
j·÷<äe düu≤Û bÕ\T&ÉT Á|üã\ y˚T|òTü <Ûë«q >∑+;Ûs<¡ «äÛ ì‘√ ns¡Tq® Tì
316
|üsêÁø£eT+ ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. <ëìì $ì n+‘·Ø›«|ü+˝À ñ+&˚ ã\<˚yê~
j·÷<äe⁄\+‘ê Ä ø£åDy˚T |ü⁄sêìøÏ e∫à düuÛ≤d”qT\j·÷´s¡T.
ªªj·÷<äe⁄\qT Ä<ä]+#·≈£î+&Ü j·÷<ä$ì ‘√&=ÿì øÏØ{Ï
yÓfi≤fl&ÉT. >∑+;Ûs¡yÓTÆq düeTTÁ<ëìï e{Ϻ #˚‘·T\‘√ á<˚ >∑s√«<ä∆‘·T&É‘·qT.
bÕs¡Tìú |üsêÁø£eT+ düV≤æ +#·&ÜìøÏ M\Tø±<äT. Ç|ü⁄Œ&ÉT n‘·ìï |ü{ºÏ ‘Ó<ë›+.
ndü+K´ j·÷<äe ùdq≈£î düe÷qyÓTÆq~ @eTT+~?µµ nì yês¡T
$»è+_Û+∫ $\j·TdüeTj·T+˝À ñbıŒ+π> düeTTÁ<ä+˝≤>± $»è+_Ûdü÷Ô
ñ+fÒ yêfi¯flqT yê]+∫ ã\<˚e⁄&ÉT yêdüT<˚e⁄ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü >∑s¡«+‘√ $»j·TT&ÉT düTuÛÑÁ<äqT ‘√&=ÿì
yÓfi‚fl kÕeTs¡ú´+ ø£\yê&Ü?µµ
á e÷≥\T $ì ø£èwüßí&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªdüe´kÕ∫ uÛÑs¡‘· ≈£î˝≤Á>∑DÏ bÕ+&Ée dæ+Vü≤+, düs¡« <Ûäs¡àE„&ÉT.
n‘·qT ‘·q y˚Tq eTs¡<ä*ì rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. n~ n‘·ìøÏ ‘·–q<˚ ø£<ë.
n‘·ì yÓqø£ MTs¡T yÓfi‚Ô e÷Á‘·+ n‘·ìï »sTTkÕÔeTì nqT≈£î+≥THêïsê?
n‘·qT Á<√D≤#ês¡´ •wüß´&ÉT, nœ˝≤ÁdüÔ$<äT&ÉT. n‘·ìï »sTT+#·&É+
kÕ<Ûä´+ ø±<äT. á Á|üj·T‘êï\T e÷q+&çµµ
á e÷≥\T j·÷<äe düeTTÁ<ëìøÏ #Ó*j·T*ø£≥º nj·÷´sTT.
n$CÒjT· T&ÉsTTq <Ûqä +»j·TT&ÉT n_ÛeT‘ês¡dú ~æ ì∆ bı+~ düTuÛÁÑ <ë düyT˚ ‘·T&Ó’
Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡+ yÓ’|ü⁄ yÓfi≤fl&ÉT.
ns¡D≤´\T |ü⁄sê\T |ü⁄D´rsêú\T »q|ü<ë\T <ë{Ï ns¡T®qT&ÉT
Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡+ düMT|æ+#ê&ÉT. düTuÛÑÁ<ä‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªeTq+ Ç˝≤
yÓfifl‚ ≥|ü⁄Œ&ÉT ìqTï #·÷∫ Á<äT|ü<sä ê»|ü⁄Á‹ nÁ|æj÷· \T |ü\T≈£î‘·T+<˚y÷Ó .
ÄyÓT |ü\T≈£î ˝…|⁄ü Œ&É÷ eè<Ûëø±e⁄. ˙e⁄ eTT+<äT ˇ+≥]>± yÓ[fl ÄyÓTqT
#·÷&ÉTµµ.
Ç˝≤ ns¡T®qT&ÉT |ü+|æùdÔ düTuÛÑÁ<ä yÓ[fl ≈£î+‹øÏ, Á<Í|ü~øÏ
317
yÓTTøÏÿ+~.
ªª|ü+ø£C≤øÏå! ˙ |ü‹ Á|ü‹|üø£å Ms¡ $»j·TT&ÉTø±yê*. ˙e⁄ ≈£L&Ü
Ms¡|ü⁄Á‘· »qì$ ø±yê*µµ nì Á<Í|ü~ ÄyÓTqT B$+∫+~.
Ç˝≤ Beq\T bı+~ düTuÛÁÑ <ä ≈£î+r<˚$ <ä>sZ∑ ¡ ñ+~. ns¡Tq® T&ÉT
Ç+Á<äÁ|üd|úü ⁄ü s¡ Á|üyX˚ +¯ #˚dæ <ÛÍeTT´&çø,Ï <Ûsä à¡ sêE≈£î, ;ÛeTT&çø,Ï ≈£î+‹<˚$øÏ
yÓTTøÏÿ, ‘·q≈£î yÓTTøÏÿq ø£e\\qT øö–*+#·Tø=ì |üs¡e÷q+<ä+‘√ ñ
Hêï&ÉT.
#Ó˝…¢\T, eTs¡~ Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl ã+<ÛäTe⁄\‘√ #·ø£ÿ>±
ñHêïs¡ì $qï ø£èwüßí&ÉT dü+‘·Twüߺ&Éj·÷´&ÉT.
lø£èwüí ã\<˚e⁄\ sêø£
ã\<˚e kÕ‘·´øÏ Á|ü<Tä ´eTï edüT<˚e⁄ ˝≤~>± j·÷<äyêÁ>∑>D ∑ T´\T
eTVü‰edüTÔ yêVü≤Hê\T rdüTø=ì e#êÃs¡T. yêdüT<˚e⁄&ÉT #Ó˝*¢… øÏ ø±qTø£\T
rdüTø=ì e#êÃ&ÉT. Vü≤] sêø£ ‘Ó\TdüTø=ì <Ûsä êà‘·àE&ÉT >ös¡e+‘√ q≈£î\
düVü≤<˚e⁄\qT ø£èwüßíìøÏ m<äTs¡T |ü+bÕ&ÉT. Ç+Á<ä yÓ’uÛÑe+‘√ ñù|+Á<äT&ÉT
Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡+˝À Á|üy˚•+#ê&ÉT.
j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT Vü≤s¡+¸ ‘√ edüT<˚yê<äT\≈£î yÓTTøÏÿ Á|æjT· |üPs¡«ø£+>±
dü‘·ÿè‘·T\T #˚XÊ&ÉT. j·÷<äe⁄\T @&ÉTs√E\T Vü‰sTT>± >∑&çbÕs¡T. ñ
‘·‡yê\T #˚XÊs¡T. lø£èwüßí&ÉT düTuÛÑÁ<ës¡T®qT\≈£î n|üPs¡«yÓTÆq ø±qTø£\T
Ç#êÃ&ÉT. j·÷<äeMs¡T\T düTuÛÑÁ<ës¡T®qT\qT uÛÑ÷wæ+∫ yê]#˚‘·
Á|ü‹|üPõ‘·T˝…’ <ë«s¡|‹ü øÏ yÓfi≤fls¡T. ø£èwüß&í TÉ ns¡Tq® T&ç‘√ Çwüº $H√<ë\‘√
Ç+Á<äÁ|üdüú+˝À ñHêï&ÉT.
n_ÛeTqT´ »qq+
düTuÛÑÁ<ä≈£î, Ç+Á<ä‘·qj·TTìøÏ düe÷àq´j·TX¯ó&Ó’q n_ÛeTqT´&ÉT
»ìà+#ê&ÉT. düT‘·»qH√‘·‡e+‘√ $X¯ó<äj ∆ T· X¯ó&Óq’ j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT Vü≤è<äjT·
Á|üyÓ÷<äT&Ó’ düTes¡í uÛÑ÷wüD≤<äT\qT <ëq+ #˚XÊ&ÉT. n_ÛeTqT´&ÉT
317
‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î, düø£\ »qT\≈£î Äq+<ä+ ø£\T>∑CÒdü÷Ô ô|s¡>∑kÕ>±&ÉT.
n‘·ìøÏ <ÛÍeTT´&ÉT C≤‘·ø£s¡à #Í˝À|üqj·Tq+ #˚XÊ&ÉT. ø£èwüßí&ÉT <äj·T‘√
#·÷#ê&ÉT. Äj·Tq nqTeT‹‘√ <ÛÍeTT´&ÉT y˚<+ä #·~$+#ê&ÉT. ns¡Tq® T&ÉT
<ÛäqTπs«<ä+ H˚]Œ+#ê&ÉT.
Á<Í|ü~øÏ bÕ+&ÉTsê»q+<äqT\ e\¢ Á|ü‹$+<Ûä´ ÁX¯ó‘·k˛eT ÁX¯ó
‘·ø°]Ô X¯‘ê˙ø£ ÁX¯ó‘·ùdqT\H˚ |ü+#· ñ|ü bÕ+&Ée⁄\T »ìà+#ês¡T.
düT‘·e+‘·T˝…’, $X¯ó<ä∆ÁX¯ó‘·qj·Te+‘·T˝…’ n‘·T\ >∑TD≤ì«‘·T˝…’q
bÕ+&ÉTdüT‘·T\T eTVü‰ sê»´©\ düTK+>± ñHêïs¡T.
n–ï<˚e⁄ì sêø£
n–ï<˚e⁄&ÉT $Á|üy˚wü+˝À eè<äT∆&ç˝≤>± e#êÃ&ÉT. ‘˚»düT‡‘√
yÓ*–b˛‘·THêï&ÉT. ø£ècÕísT¡ q® T\T uÛøÑ ‘ÔÏ √ n‘·ìì ÄVü‰«ì+#ês¡T. n–ï Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªH˚qT n$T‘· uÛÀ»qTDÏ,í nV”≤Hê–ï ã\TDÏ.í Hê≈£î Çwü+º >± nqï+
ô|{Ϻ qqTï düT‘·è|ü⁄Ô&ç>± #˚j·T+&çµµ
Ç˝≤ n+fÒ ªª˙≈£î m˝≤+{Ï uÛÀ»q+ Çwüyº ÷Ó #Óù|Ô <ëìì ô|&ÜÔ+µµ
nHêï&ÉT ø£ècÕís¡T®qT\T.
Ä $Á|ü⁄&ÉT q$« Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT n–ïì, Hê≈£î Ä U≤+&Ée eqy˚T ÄVü‰s¡+. Bìì ø±˝≤Ã\ì
nqT≈£îHêïqT. ø±ì Ç+Á<äT&ÉT |ü+|æq eTVü‰<ës¡TD y˚T|òü÷\ e\¢ Hê
$»è+uÛÑD nDÏ–b˛sTT+~. ‘·ø£å≈£î&ÉH˚ |üqïπ>+Á<äT&ÉT Ç+Á<äT&çøÏ
ÇwüºdüKT&ÉT. n‘·qT U≤+&Ée+˝À ñ+&É&É+ #˚‘· Ç+Á<äT&ÉT Ä eHêìï
neTè‘·+ s¡øÏå+∫q≥T¢ s¡øÏådüTÔHêï&ÉT. n+<äTe\¢ düs¡«dü‘·Ô«eTT\T nø£ÿ&É
düTK+>± ñHêïsTT. MTs¡T eTVü‰dü‘T· «Ô \T, nœ˝≤Ádü$Ô <äT\T. neTπs+Á<äT&ÉT
#˚ùd $|òü÷‘ê\qT MT nÁdüÔ ã\+‘√ yê]+#·>∑\s¡T. H˚qT ≈£L&Ü Bìì
Hê Äø£* b˛>=≥Tº ≈£î+{≤qTµµ.
318
Ç˝≤ n–ï<˚e⁄&ÉT Ä ns¡T®q<ëyÓ÷<äs¡T\qT ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. á
ø£<∏äqT #Ó|üŒ>± »qy˚T»j·TT&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªm+<äTe\¢ Ç+Á<äTì U≤+&Éyêìï n–ï n˝≤ ø±˝≤Ã\ì
nqT≈£îHêï&ÉT? á $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø√yê\ì ñ+~µµ
»qy˚T»j·TT&çøÏ yÓX’ +¯ bÕj·TqT&ÉT X‚«‘·øÏ nH˚ sê»]¸ eè‘êÔ+‘êìï
#Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
X‚«‘·øÏ eè‘êÔ+‘·+
X‚«‘·øÏ nH˚ sê»]¸ ñ+&˚yê&ÉT. Äj·Tq X¯‘· yê]¸ø£ düÁ‘·Ôj·÷>∑+
#Ój÷· ´\qT≈£îHêï&ÉT. ãTT‹«E\qT ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. yêfi¯ófl ªªy˚TeTT ìs¡+‘·s¡
πø¢X¯+‘√ ø√|ü+‘√ ñ+&˚yêfi¯fl+. ˙e⁄ nqes¡‘· j·T»„o\T&ç$. ˙≈£î
áX¯«s¡T&˚ j·÷»ø£‘«· + #ÓjT· ´>∑\&ÉTµµ nHêï&ÉT. Ä sê»]¸ ø¬ ˝ ’ ≤kÕìøÏ yÓ[fl
áX¯«s¡TDÏí >∑T]+∫ ñÁ>∑‘|· dü Tü ‡ #˚XÊ&ÉT. |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT Á|ü‘´· ø£eå Tj·÷´&ÉT.
ªª˙πø+ es¡+ ø±yê*µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªª<˚yê, ˙ Á|ükÕ<ä+ e\¢ X¯‘·yê]¸ø£ düÁ‘·Ôj·÷>∑+ #˚kÕÔqT. Hê≈£î
˙e⁄ ãTT‹«E&ç$ ø±yê*µµ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
áX¯«s¡T&ÉT ªªj·÷»ø£‘·«+ Hê≈£î |üìøÏsê<äT. <ëìøÏ ãTTwüß˝Ò
ø±yê*. ˙e⁄ ÁuVü≤à#·s¡´+‘√ |üHÓï+&˚fi¯ófl |òüTè‘·<Ûës¡\‘√ n–ïì ‘·è|ü⁄ÔDÏí
#˚sTTµµ nHêï&ÉT. n‘·q˝≤π> #˚XÊ&ÉT áX¯«s¡T&ÉT dü+‘·Twüߺ&Ó’ <äTsê«düTì
s¡eTàì ªªá X‚«‘·øÏ nqes¡‘· j·T»„ Á|”‘·T&ÉT. Ç‘·ìøÏ eTq: Á|”‹>±
ãTT‹«E&ÉyÓ’, eTVü‰ ‘˚CÀ~Û≈£îDÏí #ÓsTT´µµ nì |ü⁄s¡e÷sTT+#ê&ÉT.
X‚«‘·qT&ÉT ‘·q≈£î <äTsê«düT&ÉT ãTwæ>∑D+‘√ ãTT‹«E&ÉT>±
düÁ‘·Ôj·÷>∑+ #˚XÊ&ÉT. X‚«‘·øÏ Ä $<Ûä+>± H˚‹ìy˚*à ìs¡+‘·s¡+>± j·÷>∑+
#˚ùd dü]øÏ n–ï<˚e⁄&çøÏ n–ïe÷+<ä´+, ‘˚CÀV”≤q‘·, <ä|æŒ ø£*>±sTT.
n–ï ÁãVü≤à <˚e⁄ì <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ‘·q X¯Øs¡dæú‹ì ‘Ó*bÕ&ÉT.
|æ‘êeTVüQ&ÉT <ëìì n|ü]$T‘· |òüTè‘√|üjÓ÷>∑+ e\¢ ø£*–q eTVü‰
318
yê´~Û>± ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. n–ï<˚e⁄ì‘√`
ªªá yê´~Û n+‘·dTü \uÛ+Ñ >± b˛j˚T~ ø±<äT. ~yÍ´wü<äÛ j·TTø£yÔ TÓ qÆ
<˚e‘êeHêìï uÛøÑ +åÏ #·T. <ëìe\¢ á eTVü‰yê´~Û qj·TeTe⁄‘·T+~µµ nHêï&ÉT.
Äj·Tq e÷≥Á|üø±s¡+ U≤+&Ée+ ø±˝≤Ã\ì yÓ[fl n~ M\T|ü&Éø£
n–ï<˚e⁄&ÉT eT∞fl ‹]– ÁãVü≤à <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
ªªH˚qT MTs¡T Äq‹∫Ãq $<Ûä+>± U≤+&Ée+ ø±˝≤Ã\ì yÓfi≤flqT.
ø±ì ‘·Á<äø£å≈£î\T ø±$+#˚ $|òü÷‘ê\T yê]+|ü˝Òø£ @&ÉTe÷s¡T\T $|òü\
Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊqT. Ç+ø£ Hê≈£î @$T{Ï ñbÕj·T+? Hê≈£î U≤+&Ée+
<äVæ≤+#ê\+fÒ e÷s¡Zy˚TeTT+~?µµ nì <äT:œ+#ê&ÉT n–ï.
ÁãVü≤à ø£s¡TDÏ+∫ uÛ≤$ø±s¡´+ ‘·\#·Tø=ì ªªø=+‘· ø±˝≤ìøÏ
qs¡ H êsêj· T DT\H˚ Ä~eTTqT\T qs¡ ˝ Àø£ + ˝À <˚ e Væ ≤ ‘ês¡ ú y Ó T Æ
ns¡T®qyêdüT<˚e⁄˝…’ »ìàkÕÔs¡T. Ä U≤+&Ée eq düMT|ü+˝À $Vü≤]kÕÔs¡T.
yêfi¯ófl ˙≈£î u≤<Ûä qT+∫ $eTTøÏÔ ø£*–kÕÔs¡Tµµ nHêï&ÉT.
n–ï <˚e⁄&ÉT #ê˝≤ø±\+ y˚∫ ñHêï&ÉT. ∫e]øÏ ø£ècÕís¡T®qT\qT
#·÷∫ U≤+&Ée <äVü≤Hêìï düT>∑eT+ #˚j·Te\dæ+<äì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª@qT>∑T ‘=+&Ü\‘√ $s¡õ$Tàq≥T¢ ;ÛwD ü +>± ≈£î]ùd y˚T|ò÷ü \T
yê]+#·&ÜìøÏ, <˚e‘ê >∑TD+‘√ u≤≥T Ç+Á<äT&çHÓ’Hê »sTT+#˚ X¯øÏÔ ñ
+&˚ eTVü‰X¯s¡ dü+#·j·T+ Hê<ä>∑Zs¡ n|ü]$T‘·+>± ñ+~. Ä u≤D≤\≈£î,
Hê uÛÑT»ã˝≤ìøÏ ‘·–q <ÛäqTe⁄, düs¡«eVü≤q |òüTq s¡<∏ëXÊ«\T, ø£èwüßí&çøÏ
Äj·TT<Ûë\T ˝Òø£b˛e&É+ e\¢ á eTVü‰ø±sê´ìøÏ |üPqTø√˝Ò<äTµµ
á e÷≥\T $ì n–ï n|ü⁄Œ&˚ es¡TDTì ‘·\∫ n‘·qT sê>±H˚
ªª˙≈£î k˛eTT&ç∫Ãq ÁãVü≤àì]à‘· ø±s¡Tàø£+ nø£åj·T‘·÷D°sê\T, >∑+<Ûäs¡«
Vü≤j·÷\T |üPìÃq s¡<∏ä+ Çe⁄«µµ nHêï&ÉT.
n‹s¡<∏äT&Ó’q ns¡T®qT&çøÏ <ÛäqTe⁄qT, nø£åj·T ‘·÷D°sê\qT,
319
nXÊ«\qT, yêdüT<˚e⁄&çøÏ #·Áø±ìï, >∑<äqT Çe«e\dæ+<äì n–ï <˚e⁄&ÉT
#Ó|Œü >± es¡TDT&ÉT yê{Ïì Ç#êÃ&ÉT. neTs¡Hê>∑ >±+&ûeeTH˚ #ê|üs‘¡ êïìï
es¡TDT&ÉT bÕs¡Tú&çøÏ Ç#êÃ&ÉT. n+‘˚ø±ø£ Á|ü‹|üø£å dü+ø£åj·Tø£s¡eTT˝…’q
nø£j
å T· u≤D≤\T+&˚ ‘·÷D°sê\T, eTH√yêj·TTy˚>±\‘√ ˝≤π> >∑TÁsê\T>∑\
~e´s¡<∏ëìï ns¡T®qT&çøÏ Ç#êÃ&ÉT.
düVü≤Ádüø£s¡Tì düVü≤Ádü <äTdü‡Vü≤ eTVü≤:|ü≥\ uÛ≤düTs¡yÓTÆq
düT<äs¡ÙqeTH˚ #·Áø±ìï, øöe÷<äøÏ nH˚ >∑<äqT Hêsêj·TDTìøÏ Ç#êÃ&ÉT.
á $<Ûä+>± ~e´#ê|ü s¡<∏ëj·TT<ÛäT\sTTq qs¡Hêsêj·TDT\qT #·÷∫
n–ï <˚e⁄&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|òTü q uÛTÑ E&Ü! Ç~ >±+&ûeeTH˚ <Ûqä Te⁄. á s¡<+ä∏ nÁ|ü‹Vü≤‘·+.
yêj·TTy˚>∑+‘√ yÓfi‚fl nXÊ«\‘√ ≈£L&ç+~. z eT<ÛäTdü÷<äHê! á #·Áø±ìï
˙e⁄ e~˝ÒÔ ˙ X¯Á‘·Te⁄\qT #·+|æ eT∞fl ˙<ä>∑Zs¡≈£î e∫à #˚s¡T‘·T+~.µµ
Ç˝≤ n–ï<˚e⁄&ÉT yê{Ï Á|üuÛ≤yêìï ‘Ó*j·TC…bÕŒ&ÉT.
U≤+&Ée <äVü≤q+
ø£ècÕísT¡ q® T\T dü+‘√wü+‘√ s¡<yä∏ TÓ øÏÿ n–ï<˚e⁄ì #·÷∫ ªªdüTsêdüTs¡
|ü]eè‘·T&Ó’ düTs¡|ü‹ e∫ÃHê »sTTkÕÔeTT. Ç+ø£ dü+X¯sTT+#·≈£î. U≤+&Ée
<äVü≤HêìøÏ ñ|üÁø£$T+#·Tµµ nHêï&ÉT.
n–ï Vü≤]¸+∫ ‘˚CÀe+‘·yÓTÆq s¡÷bÕìï <Ûä]+∫ düTes¡í |üs¡«‘·+
Áeø£ÿ\j˚T´≥T¢ uÛ÷Ñ ]•K\‘√ U≤+&Ée+ Hê\T>∑T ~≈£îÿ˝≤ yê´|æ+#ê&ÉT.
nø£ÿ&ç eTè>∑|üøÏå uÛÑT»+>±~ uÛÑ÷‘· Á|ü|ü+#·eT+‘ê n‘·ìøÏ ÄVüQ‹
ø±kÕ–+~. »\s¡TVü≤HêuÛÑT&ÉT #·Áø£<Ûäs¡T&Ó’, bÕ+&Ée⁄&ÉT >±+&ûe <Ûäs¡T&Ó’ Ä
eHêìøÏ ñuÛj Ñ T· bÕsêÙ«\˝À ì\TÃHêïs¡T. eqs¡ø≈å£ î£ \T yÓqø£{˝
Ï ≤π> n–ïì
Äs¡Œ&ÜìøÏ e∫à bÕs¡Tìú düTì•‘· nÁdü<Ô ëÛ s¡\e\¢ z≥$T‘√ yÓqT~]>±s¡T.
n–ï ‘·q Bs¡ÈõVü≤«\qT kÕ∫ n‘·ìøÏ yêj·TTe⁄ ‘√&ÉTø±>± eHêìï
<äVæ≤+#·kÕ>±&ÉT.
319
 »«*+#˚ •U≤*, $»j·TTì dü~« •U≤* #·T≥TºeTT{Ϻ nø£ÿ&ç
Je⁄\˙ï Äs¡ÔHê<ä+ #˚dü÷Ô ˇø£ÿe÷s¡T>± |òüT§wæ+#êsTT. ‘·q ‘˚CÀC≤\+
|üs¡«>± <ä>∑∆eTT˝…’q nH˚ø£ $<Ûä <˚VüQ\ <˚Vü≤ì ø±j·TeTT\e\¢ n–ï
ãVüQ$<Û‘ä q· Te⁄\T ø£\yê&ç˝≤>± ø£ìŒ+#ê&ÉT. n–ï˝À <äV≤æ +|üã&ÉT‘·Tqï
düsêŒ\T $cÕ>∑Tï\T ø£≈£îÿ‘·÷ n‘·T´Á>∑yÓTÆq C≤«\˝À¢ HêX¯qeTj·÷´sTT.
<˚e‘·\+‘ê n–ï •K\≈£î uÛÑj·T|ü&ç <˚y˚+Á<äTì e<ä›≈£î yÓ[fl
U≤+&ÉyêìøÏ »]–q nø±+&É Á|üfij ¯ ÷· ìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. $ì n<ä]|ü&qç
Ç+Á<äT&ÉT ‘·ø≈å£ î£ DÏí s¡ø+åÏ #ê\H˚ ñ<˚X› +¯ ‘√ nH˚ø£ y˚T|ò÷ü \‘√ n‹‘·«]‘·>‹∑
U≤+&ÉyêìøÏ e∫à n–ï MT<ä es¡¸<Ûës¡\qT ≈£î]|æ+#ê&ÉT. Ä <Ûës¡\˙ï
eT<Ûä´˝À n–ïøÏ ÄVüQ‹ nsTTb˛j·÷sTT. ñs¡TeTT\T yÓTs¡T|ü⁄\‘√
|æ & É T >∑ T \‘√ es¡ ¸ + ≈£ î ]dæ + ~. n|ü ⁄ Œ&É T ns¡ T ® q T&É T n$T‘· + >±
u≤DÁ|üjÓ÷>∑+ #˚dæ U≤+&Ée eq+˝ÀøÏ es¡¸y˚T <ä÷s¡≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT.
<ëì˝À ñ+&çb˛sTTq Je⁄\˙ï n–ï •K\˝À <ä>∑∆eTe⁄‘·T+fÒ ‘·ø£åø£
‘·qj·TT&ÉT nX¯«ùdqT&ÉH˚ yê&ÉT ‘·*‘¢ √ø£ ø£sT¡ #·Tø=ì ~$øÏ yÓfió¯ +Ô fÒ bÕs¡T&ú TÉ
#·÷∫ yêì‘·*¢ •s¡+‘√ u≤≥T ‘√ø£qT n–ï•K˝À¢ |ü&Éy˚XÊ&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT
‘·ø£åD+ yÓ÷Væ≤ì nH˚ e÷j·T#˚‘· nX¯«ùdqTDÏí $&ç|æ+#ê&ÉT.
Ç+Á<äT&ÉT ‘·q $TÁ‘·T&Ó’q ‘·ø£å≈£î&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉqT≈£îHêï&ÉT.
qs¡TìMT<ä |òüT§s¡ì•‘êX¯ì Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. n~ eTVü‰»\<Ûës¡+‘√
uÛ≤qT|ü<∏ä+˝À ˇø£ÿkÕ]>± |ü]« uÛÑj·T+ø£s¡+>± ø£|æŒ+~. n~#·÷∫ n–ï
uÛj
Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. $»j·TT&ÉT ªª˙e⁄ uÛj Ñ T· |ü&≈É î£ µµ nì e÷s¡T‘êÁdü+Ô
Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. n~ y˚T|òü÷\qT |ü{≤|ü+#·\T #˚dæ+~. n|ü⁄Œ&ÉT
Ç+Á<äT&ÉT ø£ècÕís¡T®qT\ô|’ n*– |ü+|æ+∫q düTs¡>∑s¡T&√s¡>±düTs¡dæ<ä∆
>∑+<Ûäs¡T«\+‘ê ˇø£ÿkÕ]>± yê[fl<ä›]ì eTT≥º&ç+#ês¡T. yêfi¯fl+<ä]˙
ns¡T®qT&ÉT ‘·q u≤D X¯øÏÔ‘√, ø£èwüßí&ÉT #·Áø£+‘√ z&ç+#ês¡T. Ç+Á<äT&ÉT
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.
320
X¯Á≈£î&ÉT yê] MT<ä sêfi¯fles¡¸+ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. X¯s¡es¡¸+‘√
ns¡Tq® T&ÉT Ä •˝≤esê¸ìï n+‘·yTÓ T+~+#ê&ÉT. ø=&ÉT≈£î uÛTÑ » $Áø£e÷ìøÏ
dü+‘√wæ+∫Hê Ç+Á<äT&ÉT ‘·è|æbÔ ı+<äø£ eT+<äs¡ •Ks¡+ m‘·TøÔ =ì n–ïMT<ä
y˚XÊ&ÉT. bÕ+&ÉTdüT‘·T&ÉT <ëìì ‘·T‘·TÔìj·T\T #˚XÊ&ÉT. ø£èwüßíì #·Áø±ìï,
ns¡T®qTì u≤D≤*ï j·TT<ä∆+˝À m<äTs√ÿ&ÜìøÏ düTs¡>∑s¡T&√s¡>∑ dæ<ä∆kÕ<Ûä´
>∑DeTT\˝À me]ø° kÕ<Ûä´+ ø±<äT.
n|ü⁄Œ&ÉT nX¯Øs¡yêDÏ bÕø£XÊdüqT&ç‘√ Ç˝≤ nqï~.
ªªqs¡ Hêsêj·TDT˝Ò á $<Ûä+>± ne‘·]+#ês¡T. ø£ècÕís¡T®qT\T
eTVü‰‘·Tà\T. j·÷<äe øös¡eyêq«j·÷\qT yÓ*–düTÔqï qè|ü|üPE´\T.
Mfi¯flqT ¬>\e&É+ ˙≈£î kÕ<Ûä´+ø±<äT. ˙ sTTwüº düKT&Ó’q ‘·ø£å≈£î&ÉT
eTT+<äT>±H˚ ≈£îs¡TπøåÁ‘êìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. n‘·qT πøåeT+>± ñHêï&ÉT.
á eq+ Ç˝≤ <ä>∑∆eTe⁄‘·T+<äì eTT+<˚ ÁãVü≤àe#·qeTT+~. Bì ø√dü+
Ç+ø£ ∫+‹+#ê*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äTµµ.
á e÷≥\T $ì Ç+Á<äT&ÉT eTs¡* yÓfi≤fl&ÉT. ø£ècÕís¡T®qT\T
dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚XÊs¡T. Á‹˝Àø±\T uÛÑj·T|ü&ܶsTT. Ä düeTj·T+˝À
eTj·TT&ÉH˚ yê&ÉT U≤+&Ée+ qT+∫ yÓ\Te&É˝Òø£ ‘·ø£å≈£îì >∑èVü≤+˝ÀH˚
‹s¡T>∑T‘·÷ ñHêï&ÉT. n‘·ìï n–ï #·T≥TºeTT{Ϻ+~. n#·T´‘·T&ÉT n‘·ìï
#·T≥TºeTT{≤º&ÉT. n|ü⁄Œ&É‘·qT uÛÑj·T|ü&ç ns¡T®qT&ç eTs¡T>∑T #=#êÃ&ÉT.
X¯s¡D≤>∑‘· s¡ø£åD ‘·‘·Œs¡T&Ó’q <Ûäq+»qT&ÉT eTj·TTì ÁbÕD+ ø±bÕ&Ü&ÉT.
X¯sD
¡ ≤>∑‘T· ˝…q’ |ü⁄s¡Twüß\qT s¡ø+åÏ #·&+É ø£qï |ü⁄D´+ eTs=ø£{Ï @eTT+~?
eTj·TT&ÉT nX¯«ùdqT&ÉT, eT+<äbÕ\ düT‘·T\T q\T>∑Ts¡T yÓTT‘·+Ô Äs¡T>∑Ts¡T
‘·|üŒ nìï Je⁄\÷ U≤+&Ée <äVü≤q+ e\¢ <ä>∑∆eTj·÷´sTT.
eT+<äbÕ˝ÀbÕU≤´q+
»qy˚T»j·TT&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqTDÏí n&ç>±&ÉT. ªªeTj·TT&ÉT,
nX¯«ùdqT&ÉT m˝≤ s¡øÏå+|üã&ç+B ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. eT+<äbÕ\ düT‘·T\T
320
m˝≤ s¡øÏå+|üã&ܶs√ ‘Ó\|ü+&çµµ.
Ç˝≤ n&ç–‘˚ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT eT+<äbÕ\Tì ø£<∏äqT #ÓbÕŒ&ÉT.
eT+<äbÕ\T&ÉH˚ eTTì eTTKT´&ÉT n‘·T´Á>∑‘·|ü+ Ä#·]+#ê&ÉT.
ÁãVü≤à #·s¡´+‘√ HÓ’wæ˜≈£î&Ó’ ~e´ düVü≤Ádü esê¸\T ñHêï&ÉT.
jÓ÷>±uÛ≤´dü eXÊq <˚Vü≤+ e<ä* |ü⁄D´˝Àø±\T bı+<ä˝Òø£
yÓqT~]– e∫à <˚e‘·\qT #·÷∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªHê≈£î |ü⁄D´˝Àø±\T ˝Ò≈£î+&Ü H˚H˚$T <äTwüÿè‘·´+ #˚XÊqTµµ.
Ç˝≤ n&ç–‘˚ <˚e‘·\T düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒs¡T. ªªm+‘· ‘·|üdüT‡
#˚dæHê dü+‘êq+ ˝Ò≈£î+fÒ dü<äZ‹ bı+<ä>∑\sê? ˙ ‘·|üôd‡+<äT≈£î, ˙e⁄
dü+‘êq+ bı+<äTµµ
eT+<äbÕ\T&ÉT eTs¡Ô´˝Àø±ìøÏ ‹]– e∫à ªªHê≈£î yÓ+≥H˚
dü+‘êq+ ø£\>±\+fÒ @+ #Ój÷· ´*?µµ nì Ä˝À∫+∫ |ü≈îå£ \˝À nsTT‘˚
‘·«s¡>± dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+~ nì uÛ≤$+∫ ‘êqT XÊs¡Z|üøÏå>± e÷]
n<˚ ô|+{Ï |üøåÏ e\¢ q\T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\qT bı+<ë&ÉT. yês¡T |üse¡ TÁãVü≤à
$<äT\T. yêfi¯flqT U≤+&Ée+˝À ô|{Ϻ ‘·q |üPs¡« uÛ≤s¡´jÓÆTq \|æ‘·, ‘êqT
$Vü≤]dü÷Ô ˇø£Hê&ÉT U≤+&Ée <äVü≤H√<ä´‘·T&Ó’ edüTÔqï n–ï<˚e⁄ì #·÷∫
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙e⁄ nœ\ <Ûsä à¡ eT÷]Ô$. Hê Ms¡´+ e\¢ »ìà+∫q q\T>∑Ts¡T
düT‘·T\qT ø£sT¡ D‘√ s¡ø+åÏ #·Tµµ
á e÷≥\≈£î n–ï<˚e⁄&ÉT dü+‘·dæ+∫ Ä q\Te⁄s¡T XÊs¡Z≈£î\qT
s¡øÏå+#ê&ÉT. U≤+&Ée <äVü≤q+ »]–q|ü⁄Œ&ÉT Ä Hê\T>∑T |ü≈£åî\T mø£ÿ&çø°
yÓfi¯fl˝Òø£ |ü&ç ñ+fÒ yê{Ï ‘·*¢ #·÷∫ #ê˝≤ XÀø£+ #Ó+~+~. ªªMfi¯flqT
H˚qT ‘√&=ÿì b˛‘êqT. u≤\≈£î\qT ìs¡›j·T>± e<ä* Mfi¯ófl ‘·+Á&ç˝≤>±
yÓ[flb˛˝ÒqTµµ nqT≈£îqï~. |æ\¢\‘√`
ªªá n–ï Á|üfi¯j·÷–ï ˝≤>± ~≈£îÿ\˙ï ø£|ü⁄Œ‘·÷ yêj·TTkÕs¡~Û
321
»e+‘√ Çø£ÿ&çøÏ e∫Ã+~. @+ #˚<ë›+ düT‘·T˝≤s¡, á _\+˝À <ä÷s¡+&ç.
Bìï Hê ¬sø£ÿ\‘√ ø£|æŒ ñ+#·T‘êqT. MT »q≈£î&ÉT $TeTà*ï Ç˝≤ Hê≈£î
e<ä* mø£ÿ&çø√ yÓfi≤fl&ÉT. ÁãVü≤à $‘·ÔeTT\qT ø√]q≥T¢ MT q\T>∑T]ì
H˚qT bı+<ëqTµµ nì <äT:œ+∫+~.
ÄyÓTqT #·÷∫ nÁ>∑‘q· j·TT&Óq’ »]‘ê] Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª_\+˝À
<ä÷sêeT+fÒ m\Tø£\T eTeTà*ï #·+|ü⁄‘êsTT, Çø£ÿ&˚ ñHêïeT+fÒ n–ï
ø±\TdüTÔ+~. m\Tø£#˚‘· #êe&É+ ø£Hêï á »«\q •K\#˚‘· ø±–
|ü⁄D´˝Àø±\qT bı+<ä&É+y˚T\T. e÷+dü |æ+&Ü\yÓTÆ ñqïe÷≈£î _\
Á|üy˚X¯+ e\¢ eT÷wæø£ uÛÑj·T+ ‘·|üŒø£ ñ+≥T+~. ãj·TfÒ ñ+fÒ n–ï
e\¢ ‘·|Œü ø£ #·kÕÔeTq˝Ò+. m+<äTø£+fÒ ˇø£ y˚fi¯ >±* eTs√yÓ|’ ⁄ü MùdÔ e÷≈£î
ã‘·T≈£î+≥T+~. >±* e÷yÓ’|ü⁄ MùdÔ #·∫Ãb˛‘ê+. n+<äTe\¢ y˚TeTT
_\+˝À <ä÷s¡+. e÷ô|’q yÓ÷Vü≤+ e<ä* yÓfi¯ófl. y˚TeTT #·ìb˛sTTHê
˙≈£î eT∞fl |æ\¢\T |ü⁄&ÜÔs¡T. ˙ |ü⁄D´+ #˚‘· e÷≈£î n–ïuÛÑj·T+ ‘=\–‘˚
e÷ e<ä›≈£î e∫à m|üŒ{Ï˝≤π> s¡øÏåkÕÔe⁄µµ.
Ç˝≤ nì ø=&ÉT≈£î\+‘ê yÓTTø±ÿs¡T.
_&É ¶ \ qT u≤wü Œ |ü P ]‘· qj· T Hê\‘√ e<ä *
‘·s¡T\‘·>∑T˝≤à<äT\q+‘ê <äVæ≤düTÔqï n–ï<˚e⁄ì #·÷∫ ÁbÕDuÛÑj·T+‘√
Ä ‘·*¢ |üøÏå >∑>∑Hêì¬ø>∑dæ+~. Ä q\T>∑Ts¡T Hê\T>∑T y˚<ë\ eT+Á‘ê\qT
dü+düT‹Ô dü÷Ô ªªe÷ø£ujÑÛ T· eTuÛj
Ñ T· eTµµì n–ïì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. n–ï<˚e⁄&ÉT
eT+<äbÕ\TìøÏ∫Ãq e÷≥qT ‘·\#·Tø=ì Ä q\T>∑Ts¡T ñ+&˚ eèøå±ìï
uÛÑøÏå+#·≈£î+&Ü e<ä*y˚XÊ&ÉT ‘·*¢ <ëìï #·÷∫ dü+‘·dæ+∫+~. ø=&ÉT≈£î\
e<ä›≈£î e∫à düTK+>± ñ+~. eT+<äbÕ\T&ÉT U≤+&Éeeq+ <äVü≤q+
ø±e&É+ e\¢ »]‘· |ü⁄Á‘·T\T #·ìb˛sTT ñ+{≤s¡ì #ê˝≤ <äT:œ+#ê&ÉT.
\|æ‘·‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª∫qï |æ\¢\ì ≈£L&Ü #·÷&É≈£î+&Ü nø£ÿ&É e<ä* e#êÃqT.
321

q\T>∑T]ì ˇø£ÿkÕ] »]‘· m˝≤ rdüT≈£îyÓfi¯fl>∑\<äT? n–ï<˚e⁄&çøÏ ‘êqT
Ç∫Ãqe÷≥ m+‘·es¡≈£î C≤„|üø£+ ñ+<√ ‘Ó*j·T<äT. eT]∫b˛j·÷&√,
eTs¡eø£b˛sTTHê ‘Ó*j·T<√, @+ #˚kÕÔ&√ @yÓ÷. |ü⁄Á‘·T\qT s¡ø+åÏ #·Tø√≈£î+&Ü
Á≈£Lsê‘·Tà\qT q$Tà e<ä\&É+ uÛ≤e´e÷?µµ
Ç~ $ì \|æ‘· Ç˝≤ nqï~.
ªªH˚ q Tqï|ü ⁄ &˚ ˙e⁄ ÁbÕ]∆ + #êe⁄. n–ï n|ü ⁄ Œ&É T es¡ +
Á|ükÕ~+#ê&ÉT. á $wüj·T+ eT]#êyê? @MTø±<äT. n+‘ê düe´+>±H˚
ñ+≥T+~µµ.
eT+<äbÕ\T&ÉT n˝≤ ø±<äì U≤+&Ée eHêìøÏ e∫à |ü⁄Á‘·
düVæ≤‘·+>± πøåeT+>± ñqï »]‘·qT #·÷∫ dü+‘·Twüߺ&Ó’ ì» ìyêkÕìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. n–ï <˚e⁄&ÉT Ç˝≤ ì]«|òüTï+>± U≤+&Ée eHÍwü<ÛäT\T ñ
|üjÓ÷–+∫ s√>∑eTT≈£îÔ&Ó’ ø£ècÕís¡T®qT\qT B$+∫ yÓfi≤fl&ÉT.
n‹ e÷qTwüeTT, n‘·´<äT“¤‘·eTT, n‹ <äTwüÿs¡eTT nsTTq
πøX¯yês¡T®q ø£è‹ #·÷∫ Ç+Á<äT&ÉT yÓT#·TÃø=ì yêfi¯fl <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT.
qs¡ H êsêj· T DT\T nq|ò ü T T\T. Ä~ j· T T>∑ e TT\˝À
düTsêdüTs¡düT‘·T\T. nsTTHê Ç|ü⁄&ÉT eTqTwüß\T>± ñHêïs¡T ø±ã{Ϻ
$qj·T+‘√ Ç+Á<äT&çøÏ yÓTTø±ÿs¡T. Ç+Á<äT&ÉT yê[¢<ä›]˙ n‹ ùdïVü≤+‘√
øö–*+#· T ø=ì ns¡ T ® q T&ç ø Ï Äπ > ïj· T yês¡ T D yêj· T yê´~Û ~e´
u≤D≤*#êÃ&ÉT. ªªÇ‘·ìøÏ m|ü⁄Œ&É÷ Çwüº düKT&çyÓ’ ñ+&ÉTµµ nì ø£èwüßíì
ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ~e´ $e÷Hês¡÷&ÛÉT&Ó’ ~yêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
yêdüT<˚yês¡T®qT\T eTj·TTì‘√ u≤≥T Ç+Á<äÁ|ükÕúìøÏ e∫Ã
<Ûäs¡àsêE≈£î qeTdüÿ]+∫ U≤+&Ée <äVü≤q $wüj·T+ ‘Ó*bÕs¡T.
Ç˝≤ Ä~|üs¡« ø£<∏äqT »qy˚T»j·TqèbÕ\T&çøÏ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT
#ÓbÕŒ&ÉT.
322
(düø\
£ düTø£$ »q $qT‘· qqïj·TuÛ≥
Ñ º Á|üD‘° y· TÓ qÆ eTVü‰uÛ≤s¡‘ê~
|üs¡«+ |üP]Ô nsTT+~.)
düuÛ≤|üs¡«+
eTj·TdüuÛÑ ìsêàD+
dü÷‘·T&ÉT XÖqø±~ eTVü‰eTTqT\≈£î á $<Ûä+>± eTVü‰uÛ≤s¡‘·
ø£<∏äqT #ÓbÕŒ&ÉT. qes¡düuÛÑ]‘·yÓTÆq á ø£<∏äqT ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
<Ûsä à¡ ‘·qj·TTì <ä>sZ∑ ¡ yêdüT<˚e düV≤æ ‘·T&Ó’ ñqï ns¡Tq® Tì‘√, n‹
Á|”‹‘√ eTj·TT&ÉT n+»* |òüT{Ï+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|òüTq+>± ÁbÕD+ s¡øÏå+∫q ñ|üø±]øÏ Á|æj·T+ ø£*Z+#·&É+
kÕ<Ûä´e÷? nsTTHê ˙≈£î Á|æj·T+ ø£*–+#ê\ì Hê≈£î Çwüº+>± ñ+~.
H˚qT <ëqe $X¯«ø£s¡àqT. nH˚ø£ $<Ûä •\Œø£fi≤ ≈£îX¯\T&ÉqT. ˙≈£î
ÇwüºeTsTTq <ëìï ì]àkÕÔqT ÄC≤„|æ+#·+&çµµ
á e÷≥\T $ì ns¡T®qT&ÉT n#·T´‘·Tì eTTK+ #·÷∫ ªª@<Ó’Hê
n|üPs¡«yÓTÆq<ëìï ì]à+#·&ÜìøÏ ìjÓ÷–+#·Tµµ nHêï&ÉT. ø£èwüßí&ÉT
#ê˝≤ùd|ü⁄ Ä˝À∫+#ê&ÉT. eTj·TT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdüø\ £ øÏ‹å bÕ\ ùde´düTdæsú ¡ $uÛyÑ ê_ÛsêeTT&ÉsTTq j·TT~Ûws˜æ T¡ &çøÏ
dü+‘√wü+ ø£*π>˝≤ uÛÑ÷eT+&É\+˝À n|üPs¡«yÓTÆq s¡‘·ïsêõ düT+<äs¡yÓTÆq
düuÛÑqT ì]à+#·T. ˙ •\Œø£fi≤ ≈£îX¯\‘·«eT+‘ê #·÷|æ+#·Tµµ
eTj·TT&ÉT düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT
ªªá eTqTCÒ+Á<äT&ÉT Ç+Á<ä <äqTCÒ+Á<äT\ ø£+fÒ eTVü‰ $˝≤dü
kÂU≤´\˝À >=|üŒyê&ÉT. n+<äTe\¢ áj·Tq $uÛÑyêìøÏ ‘·–q≥T¢ H˚qT
düuÛÑqT ì]à+∫ ÇkÕÔqT. <ëìì #·÷∫ »qT\T ªª<˚e‘ê$e÷qeTT\T
Ç˝≤π> ñ+{≤sTT ø±uÀ\Tµµ nì yÓT#·TÃø√yê*. eTTqT|ü⁄ eèwü|üs¡T«&ÉH˚
<ëqy˚+Á<äT&ç ø√dü+ ˇø£ düuÛÑqT ì]à+#ê\ì $$<Ûä s¡‘·ï eTj·TeTT˝…’q
322
ñ|üø£s¡D≤\T düeT≈£Ls¡TÃø=ì _+<äT düs¡eTH˚ ø=\qT˝À <ë∫ ô|{≤ºqT.
Ä ñ|üø£s¡D≤\‘√ >=|üŒ düuÛÑqT ì]à+∫ <Ûäs¡àsêE≈£î ‘Ó∫ÃkÕÔqT.
n+‘˚ø±<äT. uÛÖe÷~‘·T´&ÉH˚ sê»]¸øÏ #Ó+~q düø£\ X¯Á‘·T |òü÷‹ìjÓÆTq
>∑<äqT ;ÛeTùdqT&çøÏ ÇkÕÔqT. <ës¡TDeTsTTq ~e´ |òüT§wü >∑*–q
<˚e<ä‘·ÔeTH˚ X¯+U≤ìï ns¡T®qT&çøÏ ÇkÕÔqTµµ
á $<Ûä+>± #Ó|æŒ eTj·TT&ÉT yÓfi≤fl&ÉT. ø£èwüßí&ÉT ≈£L&Ü
bÕ+&Ée⁄\≈£î M&√ÿ\T #Ó|æŒ |æ‘·è<äs¡Ùq ˝≤\düT&Ó’ <ë«s¡|ü‹øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
eTj·TT&ÉT |üPs√«‘·Ôs¡ ~XÊ_ÛeTTKT&Ó’ yÓ[fl ¬ø’˝≤kÕìøÏ ñ‘·Ôsêq
yÓTHÆ êø£ XË\
’ +˝À Væ≤s¡D´ •Ksêq _+<äTdüs+¡ ˝Àì $$<Ûä s¡‘√ï|üøs£ D ¡ ≤\qT
rdüT≈£îHêï&ÉT. Ä Á|ü<˚X¯+˝ÀH˚ uÛÑ^s¡<ÛäT&ÉT ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. ÁãVü≤à,
qs¡Hêsêj·TD •eyêdüyê<äT\+‘ê nø£ÿ&˚ nH˚ø£ j·TT>±\qT+∫
Áø£‘·Te⁄\T #˚XÊs¡T.
eTj·TT&ÉT nø£ÿ&É <Ûä]Ár eì‘·≈£î n|üPs¡« l $uÛÑe+ ø£*π>˝≤
ø£&TÉ s¡eT´yÓTqÆ düuqÑÛ T ì]à+#·kÕ>±&ÉT. $eT\eTDÏeTj·TT˝…q’ <ä÷˝≤\T,
düÔ+uÛ≤\T, >√&É\T, ns¡T>∑T\T, ÁbÕø±sê\‘√ düuÛÑqT ì]à+#ê&ÉT.
eTj·TTì<=ø£ n<äT“¤‘· düèwæº. Vü≤]˙\ øÏs¡D≤\‘√ »\eTT\‘√ |ü<äà
sê>±s¡TD |ü<ëà\qT, Vü≤+dü\qT, ã+>±s¡T ≈£Lsêà\qT, yÓ’&É÷s¡´
≈£îeTT<ë\qT, eÁ» MTHê\qT s¡eTD°j·T+>± düèwæº+#ê&ÉT. düø£\ »q
eTH√Vü≤s¡eTT˝…’q HêHê$<Ûäj·T+Á‘ê\qT, eHê\qT, »˝≤X¯j·÷\qT
‘·j·÷s¡T#˚dæ |ü<ëï\T>∑T HÓ\\T ÁX¯$T+∫ n|üPs¡« düuÛ≤ uÛÑeHêìï dæ<ä∆+
#˚XÊ&ÉT. <ëìï mì$T~ y˚\ sêø£ådü øÏ+ø£s¡T\T yÓ÷düTø=ì e#êÃs¡T.
eTj·TT&ÉT ‘êqT ì]à+∫q düuÛÑqT rdüT≈£îe∫à <Ûäs¡àsêEøÏ∫Ã,
>∑<äqT, X¯+U≤ìï ;Ûe÷s¡T®qT\øÏ#êÃ&ÉT. <Ûäs¡àsêE n‘·ìï dü‘·ÿ]+#ê&ÉT.
‘·sê«‘· nqT» düVæ≤‘·T&Ó’q <Ó’e»„<ä‘·Ô X¯óuÛÑ eTTVüAsêÔq <ÛÍe÷´~
|ü⁄s√Væ≤‘·T\ Äosê«<ë\‘√ düu≤Û Á|üyX˚ +¯ #˚XÊ&ÉT. »>∑‘÷· Œs¡í Á|ü‘êb˛<äjT· T&Ó’
323
‘·‘·‡uÛ≤dæú‘·T&Ó’q <Ûäs¡àsêE≈£î düeTdüÔ <˚XÊ\ qT+∫ e∫Ãq ñØ«|ü‘·T\T
eT<äe÷‘·+>∑ ‘·Ts¡+>∑ ø±+#·q e÷DÏø£´ >±DÏø£´ dü+|ü<ä\T ø=ì e∫Ã
Ç#êÃs¡T. dü+‘ê‘êuÛÑT´<äj·TT&Ó’q <Ûäs¡àsêE düuÛ≤dæú‘·T&Ó’ ñ+fÒ düTã\
e÷s¡ÿ+&˚j·T X¯óqø£ e÷+&Ée´ XÊ+&ç\´ >ö‘·eT øö•ø£ ø£D« yÓTÆÁ‘˚j·T
yê´dü C…’$Tì X¯óø£ düTeT+‘·T ô|’\ düTÁe‘ê~ eTTqT\+<äs¡T e#êÃs¡T.
<Ûäs¡àsêE Ä eTTqT\+<ä]ì n‹ uÛÑøÏÔ‘√ |üPõ+∫ Äosê«<ä+
bı+<ë&ÉT. yêfi¯ó¢ #Ó|æŒq <Ûäs¡àø£<∏ä\T $+≥÷ ‘·eTTàfi¯ó¢, ‘êqT düTK+>±
ñHêïs¡T.
Hês¡<ë>∑eTq+
ˇø£s√E Hês¡<äT&ÉT e#êÃ&ÉT. ªªdü÷s¡T´&ÉT H˚\≈£î m+<äT≈£î ~–
edüTÔHêï&ÉTµµ nì n+<äs¡T ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. |üs¡«‘· bÕ]C≤‘· ¬s’e‘·
düTeTTKT\H˚ eTVü‰eTTqT\‘√ Ç˝≤ e∫Ãq eTVü‰eTTìøÏ <Ûäs¡àsêE,
Äj·Tq k˛<äs¡T\T qeTdüÿ]+∫ rdüT≈£îì e#êÃs¡T. ñqï‘êdüq+ MT<ä
≈£Ls√Ãu…{Ϻ n&ÉT>∑T\T ø£&ç– ns¡È´bÕ<ë´~ $<ÛäT\‘√ |üPõ+#ês¡T.
Hês¡<äT&ÉT yêfi¯fl ≈£îX¯\eT&ç– sê»˙‹ $wüj·÷\qT >∑T]+∫ Ä
j·TT~Ûws˜æ T¡ ì n&ç>±&ÉT.
ªª˙ e+X¯+˝À qs¡<˚y√‘·ÔeTT\T dü<ä∆s¡àe÷s¡Z+ Ä#·]düTÔHêïyê?
<Ûsä à¡ $<äT&çy’Ó <Ûsä êàs¡ú ø±e÷\T ˇ+&=+{Ïì u≤~Û+#·≈î£ +&Ü ùd$düTHÔ êïyê?
<Ûäs¡à∫+‘·q m|ü⁄Œ&É÷ ø£*– ñ+≥THêïe⁄ ø£<ë? |ü>∑\T sêÁ‹ sê»
ø£ è ‘· ´ eTT\H˚ ‘· \ #· T ≈£ î +≥÷ ñ+{≤e⁄ ø£ < ë? nìï |ü q T\˝À
jÓ÷>∑T´\sTTq yê]ì ìj·T$T+#êyê? nq|òTü T\qT, XÊÁdüÔ $~ÛE\ „ qT,
nqTs¡≈£îÔ\qT, $Á|ü⁄\qT eT+Á‘·T\T>± ø±s¡´ dü+Á|üjÓ÷>∑+ ø√dü+
ìj·T$T+#êyê? sêE\≈£î #·øÿ£ ì eT+Á‘ê˝À#·H˚ $»j·TeT÷\+. <ëìì
s¡ødåÏ Tü HÔ êïyê? ˙ |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT, BÛsT¡ &ÉT, <Ûsä êà<Ûsä à¡ $XÊs¡<Tä &ÉT, ãVüQÁX¯ó
‘·T&ÉT, düeT∫‘·TÔ&ÉT, yêD° s¡eTD° Á•‘·e<äqT&ÉT nsTT ñHêï&Ü? ˙e⁄
323
q$Tàq eTVü ≤ ˙j· T T\qT, Væ ≤ ‘· T \qT HêHê $<Û ä s¡ D $»j· T
eTVü‰ì|ü⁄DT\qT Äyês¡´ Ms¡T´\qT ùdHê<Û´ä ≈£îå \T>± #˚XÊyê? <ä≈îå£ &Óq’
eT+Á‹ sê»|ü⁄Á‘·T\qT eTVü‰<Ûqä e+‘·T\T>± #˚dæ yêfi¯flqT bÕ&ÉT #˚jT· &ÉT.
<Ûäq+ m˝≤+{Ï yê]HÓ’Hê >∑]«‘·T\T>± #˚düTÔ+~. ˙ <Ó’eE„\T XÊÁdüÔ <äèwæº
ø£\yê¬s’ ~yê´+‘·]ø£å uÛÖyÓ÷‘ꌑ· Á|ü‹ø±s¡T˝…’ düHêàì‘·T˝…’ e]ÔdTü HÔ êïsê?
ncÕº+>∑yÓTÆq Äj·TTπs«<ä+˝À <ä≈£åî˝…’q yÓ’<äT´\T |òüTqeTT>∑ nqTs¡≈£îÔ˝…’
»>∑~∆‘· ãT~∆‘√ m\¢|ü⁄Œ&ÉT ìqTï ùd$dü÷Ô ñ+{≤sê? e÷qdü, X¯s¡Ø
s¡TE\≈£î m|ü⁄Œ&É÷ #·ø£ÿì yÓ’<ä´+ #˚dü÷Ô ñ+{≤sê? Ä]úø£ $wüj·÷\T
#·÷#·Tø√e&ÜìøÏ dü»®qT*ï, $˙‘·T*ï düeTãT~∆ ø£\yê]ì düT|üØø£å #˚dæ
ìj·T$T+#êyê?µµ
á $<Ûä+>± Hês¡<äT&ÉT <Ûäs¡àsêEqT sê»˙‹ì >∑T]+∫
Á|ü•ï+#·kÕ>±&ÉT.
Hês¡<Tä &ÉT ø=kÕ–+#ê&ÉT.
ªªme¬se]ì @j˚T |üqT\˝À ìjÓ÷–+#ê˝À Äj·÷ |üqT\˝À
ìjÓ÷–+#êyê? uÛÑè‘·T´\+<ä]øÏ ø±\+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü düe÷q+>±
J‘·uÛÑ‘ê´\T @sêŒ≥T #˚XÊyê? ‘·–q J‘·+ ˝Ò≈£î+&Ü u≤<Ûä|ü&˚ uÛÑ≥T\
<äTs¡Z‹, $cÕ<ä+ @*q yê&ÉT Ç+Á<äT&Ó’Hê n‘·ìøÏ m>∑TZ#˚kÕÔsTT. eT+∫
ùde≈£î\≈£î dü‘êÿs¡+ #˚ùd ˙≈£î nedüs¡yÓTÆq|ü⁄Œ&ÉT yêfi¯ófl ÁbÕD≤˝…’Hê
$&ÉTkÕÔs¡T. ˙ø√dü+ j·TT<ä∆+˝À ÁbÕD≤\T b˛>=≥Tºø=H˚ yêfi¯fl Ä<Ûës¡+‘√
ã‹π ø yêfi¯ fl ≈£ î nqï eÁkÕÔ \ ≈£ î ˝À≥T˝Ò ≈ £ î +&Ü Çdü T Ô H êïe⁄ø£ < ë!
<Ûäq\TãT›\qT, eTT#·TÃ\qT, X¯‘·è≈£L≥$T yê]ì, <ÛÓ’s¡´+˝Òì yê]ì
sê»ø±s¡´uÛ≤s¡+ <ë\Ã&ÜìøÏ ìj·T$T+#·e⁄>∑<ë? #√s¡uÛÑj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü
uÛ÷Ñ $Tì |ü]bÕ*düTHÔ êïe⁄ ø£<ë? ˙ uÛèÑ ‘·T´\T n~Ûø£ <Ûqä ˝ÀuÛ+Ñ ‘√ #√s¡T\
<ä>∑Zs¡ <Ûäq+ rdüTø=ì yêfi¯flqT s¡øÏå+#·&É+ ˝Ò<äTø£<ë! sêC≤! ˙e⁄
|ü]bÕ*düTÔqï edüT<Ûä˝À #Ós¡Te⁄\T |ü]|üPs¡í+>± ˇ|ü⁄Œ‘·THêïsTT ø£<ë?
324
ù|<ä ¬s’‘·T\≈£î <Ûëq´ ;C≤\T, eDÏE\≈£î ãTTD≤\T ñ‘·ÔeT ãT~∆‘√
ÇdüTÔHêïe⁄ø£<ë? $ø£˝≤+>∑T\qT, nHê<∏ä\qT <äj·T‘√ ø±bÕ&ÉT‘·THêïe⁄
ø£<ë? X¯Á‘·Te⁄HÓ’Hê uÛÑj·÷s¡TÔ&Ó’q yêìì j·TT<ä∆ s¡+>∑+˝À X¯s¡D+fÒ
ø±bÕ&ÉT‘·THêïe⁄ ø£<ë? ñ‘·eÔ TT\qT düu˝ ÑÛ À ø°]kÔ ÕÔe⁄>∑<ë? n˝≤ dü‘ÿ· è‹
#˚ùdyê&˚ »>∑»®qT\ q+<ä]˙ |ü]bÕ*kÕÔ&ÉT. Ä<ëj·T+˝À Hê\ZeuÛ≤>∑+
>±ì, eT÷&Ée uÛ≤>∑+ >±ì, ns¡∆uÛ≤>∑+ >±ì e´j·T+ #˚j·Te#·Tà >±ì
n+‘·ø£qï m≈£îÿe e´j·T+ #˚j·T≈£L&É<äT.
Äj·TT<Ûä>±sêìøÏ, <Ûäq dü+ã+<Ûäe´eVü‰sê\≈£î, es¡sêõ
yês¡D≤eX¯ó\˝À, ã+&Üsê\˝À |üse¡ T $XÊ«düT\qT, uÛ≈Ñ î£ \ Ô qT, <ä≈îå£ \qT
ñ+#ê*. >∑Ts¡T\qT, eè<ä•∆ *Œ, es¡eDÏXÊ´+<Ûeä »qT\qT, ÄÁ•‘·T\qT,
kÕ<ÛäT »qT\qT ø£s¡TD‘√ ù|<ä]ø£+ <ä>∑Zs¡≈£î sê≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT‘·THêïe⁄
ø£<ë? ø±e\dæq ne÷‘·T´\T, #·T{≤º\T, eT÷\ã\+, sê»|ü⁄Á‘·T\T,
$<ë«+düT\T #˚]j·TT+&É>± ˝Àø£eT+‘ê ø=ìj·÷&ÉT‘·T+fÒ ø=\Te⁄+{≤e⁄
ø£<ë? u≤Vü‰´uÛÑ´+‘·s¡ »qeTT\T e\¢ m|ü⁄Œ&É÷ ì»s¡øå±|üs¡T&çyÓ’ ˝Àø£
e´eVü‰sê\T <äjT· ‘√ |ü]øÏd÷ü Ô ñ+{≤e⁄ ø£<ë? yês¡eÔ \¢H˚ »>∑+ e]Ô\T¢‘÷·
ñ+≥T+~. n~ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT nœ\ »qT\T n+<Ûäø±s¡eT>∑Tï\e⁄‘ês¡T.
n+<äTe\¢ sêE≈£î yês¡Ô ìs¡«Væ≤+#ê*. ˙e⁄ ø±bÕ&ÉT‘·Tqï <äTsêZ\T nH˚ø£
j·T+Á‘ê\T ø£*– Ç‘·s¡T\≈£î nkÕ<Ûä´eTT˝…’ X¯Á‘·Te⁄\T uÛÑj·T+ #Ó+<˚≥T¢
ñ+{≤sTT ø£<ë? n+‘·: X¯Á‘·Te⁄\qT »sTT+∫ õ‘˚+Á~j·TT&ÉyÓ’ <˚X¯ø±\
ã˝≤\T <Óe’ ã\+ ø£*Z <äTs¡à<ä eT*Hê+<Û∫ä ‘·T\ Ô qT Á|üeT‘·T\ Ô qT Ç+Á~j·T
ìÁ>∑Vü≤+ ˝Òì yê]ì <ä+&çkÕÔe⁄ ø£<ë? e\dæq#√≥ sêj·Tu≤sê\T |ü+|æ
|ü]dæú‘·T\T kÕqT≈£L\eTj˚T´≥T¢ #˚düT≈£î+≥÷ ñ+{≤e⁄ ø£<ë?
nã<ë∆˝≤&É&É+, Ä\dü´+, Áø√<Ûä+, X¯óuÛ≤\qT Á|üjÓ÷–+#·ø£b˛e&É+
yÓTT<ä˝…’q |ü<ëï\T>∑T sê»<√cÕ\qT |ü]Vü≤]kÕÔe⁄ ø£<ë?µµ
nì Hês¡<äT&ÉT Væ≤‘√|ü<˚X¯+ #˚XÊ&ÉT.
324
 ªªHê j·T<∏ëX¯øÏÔ nHê´j·T |ü<∏ä+ |ü]Vü≤]+∫ eTVü‰‘·Tà\
#·]‘·\˝À ãT~∆ ì*|æ MT ñ|ü<X˚ +¯ ‘√ X¯óuÛ≤\qT nqTdü]kÕÔqTµµ nHêï&ÉT
<Ûsä à¡ sêE.
‘·q≈£î sê»<Ûäs¡à+ ñ|ü<˚•+∫q Hês¡<äTìøÏ qeTdüÿ]+∫
<Ûäs¡àsêE ªªeTT˙+Á<ë! á Á‹ø±\˝À MTs¡T #·÷&Éìe+≥÷ @M˝Òe⁄.
Ç˝≤+{Ï n|üPs¡«yÓTÆq düuÛÑqT MT¬sø£ÿ&Ó’Hê #·÷#êsêµµ nì n&ç>±&ÉT.
‘· s ê«‘· eTj· T dü u Û Ñ q T #· ÷ |æ + #ê&É T . <ëìì#· ÷ ∫ Hês¡ < ä T &É T
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.
ªªuÛÑ÷Hê<∏ä! Ç~ n|üPs¡«+, e÷qyêr‘·+, $∫Á‘·s¡‘·ï eTj·T+.
Ç˝≤+{Ï düuÛÑqT uÛÑ÷$TMT<ä mø£ÿ&Ü, @ sêE\ <ä>∑Zsê H˚qT #·÷&É˝Ò<äT.
$uÛÑe kÂ+<äsê´\˝À Ç+Á<ä j·TeT es¡TD ≈£îuÒs¡ ÁãVü≤à düuÛÑ˝ÒM BìøÏ
dü]ø±e⁄µµ nì Hês¡<äT&ÉT #Ó|æŒq e÷≥\T $ì ªªn$ m˝≤ ñ+{≤sTT?
yê{Ïì >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&çµµ nì <Ûäs¡àsêE n&ç>±&ÉT. Hês¡<äT&ÉT
#Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
Ç+Á<ä düuÛÑ
ªªÇ+Á<ädüuÛÑ s¡‘êï\‘√, ø±+#·q+‘√ ≈£L&çq~. n‹ $∫Á‘·+
˝Àø£Á‹‘·j·÷œ\ \ø°åàdü+Á•‘·+. <ëìï bı>∑&É&ÜìøÏ Ä~X‚wüßìøÏ ≈£L&Ü
kÕ<Û´ä +ø±<äT. n~ q÷s¡T jÓ÷»Hê\T yÓ&\ É TŒ, q÷≥j·÷uÛ’… jÓ÷»Hê\T
bı&É>T∑ , ◊<äT jÓ÷»Hê\ m‘·TÔ ø£*– Äø±X¯+˝À ñ+≥T+~. ø±eT>∑eTq+
ø£\~. düeTo‘√wüí+>± ñ+≥T+~. düø£\ ø±\ ≈£îdüTeT |òü\ uÛÑ]‘·yÓTÆq
eèøå±\T, düs√esê\T ñ+{≤sTT. ‘·|ü: Á|üuÛ≤e+e\¢ neTπs+Á<äTì #˚‘·
ì]à‘·yÓTÆq düuÛÑ n~. Ä düuÛÑ˝À >=|üŒ $uÛÑe+‘√ eTDÏ eTj·÷uÛÑs¡D
<äT´‘·T\‘√ Ç+Á<äT&ÉT X¯N düy˚T‘·T&Ó’ ø±+#·qyês¡T $e÷qe÷*ø£\‘√
~$CÀ‘·eÔ TT\T ø=\Tdü÷Ô ñ+fÒ ø=\Te⁄+{≤&ÉT. esê|ü‡s√+>∑HêeTDT\T
Äj·TqTï ùd$dü÷Ô ñ+{≤s¡T. Ms¡uÛÑ≥T\T, >∑èVü≤y˚T<ÛäT\T, ø°]Ô >∑*–q
325
<Ûqä T´\T, |üsV¡ ≤æ ‘·+ø√πs eTqTwüß\T, »sêeTs¡DXÀø£ uÛj Ñ ÷· <äT\T ˝Ò≈î£ +&Ü
düTs¡sêEqT ùd$dü÷Ô ñ+{≤s¡T. X¯óÁø£ãèVü≤düŒ‘·T\T, n–ïk˛eTT\T,
Ä•«düT\T, $X¯«<˚e‘·\T, <Ûë‘· $<Ûë‘·\T, Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉH˚ sê»]¸
yÓTT<ä˝…’qyês¡+‘ê düTπs+Á<äTì düuÛÑ˝À ñ+{≤s¡Tµµ.
j·TeT düuÛÑ
ªªj·TeT<Ûäs¡àsêE düuÛ≤uÛÑeq+˝À ˝Àø£<Ûäsêà<Ûäs¡à $y˚ø±düŒ<äyÓTÆ
eTDÏeTj·TyÓTÆ $uÛÑe+‘√ n\sês¡T‘·÷ ñ+≥T+~. <ëìì $X¯«ø£s¡à
ì|ü⁄D‘·‘√ ì]à+#ê&ÉT. n~ X¯‘·jÓ÷»q $kÕÔs¡+ ø£\~. dü÷s¡´‘˚CÀ
ìuÛXÑ ó¯ uÛÑ ‘˚»+ø£\~. düs«¡ düTK dü+bÕ<äq+. Ä düu˝ ÑÛ À n>∑d´Ôü eT‘·+>±~
dæ~e∆ TTqT\T, |æ‘è· <˚e‘·\T, ø±\ øÏ+ø£sT¡ \T, eT÷]ÔeT+‘·T˝…q’ ø±\#·Áø£
Áø£‘T· <äøD
åÏ ~π>e› ‘·\T, ø£è‘·Ms¡´ »qy˚T»j·TT »qø£ X¯+‘·qT Ç+Á<ä<Tä ´eTï
eTqà<∏ë<äT\T, MT »q≈£î&Ó’q bÕ+&ÉTsêE yÓTT<ä˝…’q sê» ãTTwüß\T ñ
+{≤s¡T. Mfi¯ófl m\¢|ü⁄Œ&ÉT ùd$dü÷Ô ñ+fÒ j·TeT <Ûäs¡àsêE düeTdüÔ Je⁄\
X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ ø£s¡àeTT\T MøÏådü÷Ô ñ+{≤&ÉT.µµ
es¡TD düuÛÑ
ªªes¡TD düuÛÑ düs¡«˝Àø√‘·Ôs¡+, ñ»®«\ eTDÏeTj·T+, dæ‘·Á|üuÛÑ+,
n‹ düT+<äs¡+. n+<äT˝À es¡TD≤ìdüVæ≤‘·T&Ó’ es¡DT&ÉT+{≤&ÉT. n~
j·TeTdüuÑÛ n+‘· $kÕÔs+¡ ø£\~. »\dü+Ô uÛ+Ñ ‘√ »˝≤\˝À $X¯«ø£sà¡ <ëìì
s¡eTD°j·T+>± ì]à+#ê&ÉT. nø£ÿ&É düTU≤d”qT&Ó’q es¡TDÒ+Á<äTì Hê\TZ
düeTTÁ<ë\T, ø±[+~, qs¡à<ä, >∑+>∑, >√<ëe], $~X¯, $bÕX¯, ø±y˚],
ø£èwüí, düs¡dü«‹, ô|qï, ◊sêe‹ nH˚ Á|üdæ<ä∆ q<äT\T, düs¡d”‘·{≤ø£
ìsêÈsê<äT\T, ~≈£îÿ\T, ø=+&É\T, uÛÑ÷$T <˚Vü≤e+‘ê˝…’ e∫à m|ü⁄Œ&É÷
ùd$dü÷Ô ñ+{≤sTT. yêdüTøÏ ◊sêe‘ê~ Hê>∑sêE\T, Á|üVü‰¢<ä $s√#·q
ã* qs¡ø£ qeTT∫ ¬ø’≥uÛÑ<äX¯ Á^e $s¡÷bÕøå±~ <Ó’‘·´<ëqe⁄\T es¡TDTì
ùd$dü÷Ô ñ+{≤s¡T.
325
≈£îuÒs¡ düuÛÑ
ªª≈£îuÒs¡Tì düuÛÑ Ç+Á<ädüuÛÑ‘√ düe÷q+>± eTVü‰ $uÛÑ÷‹‘√
ˇ|ü⁄Œ‘·T+≥T+~. Bìï ≈£îuÒsT¡ &ÉT ‘·q ~e´X¯ø‘ÔÏ √ ì]à+#ê&ÉT. n~≈£L&Ü
q÷s¡T jÓ÷»Hê\ bı&ÉT>∑T &ÓuÛ…’“¤ jÓ÷»Hê\ yÓ&É\TŒ ø£*– dæ‘· Á|üuÛÑ\‘√
>∑>∑q#·s¡yÓTÆ ø£qø£eTj·TyÓTÆq ‘·s¡T\‘ê\+ø£è‘·yÓTÆ ñ+≥T+~. n+<äT˝À
≈£îuÒs¡T&ÉT |üs¡e÷q+<ä+‘√ eT+<ës¡ bÕ]C≤‘·ø£ q+<äq eT+<ëì
˝≤_Ûq+~‘·T&Ó’ ñ+{≤&ÉT. n‘·ìì nqes¡‘·+ qs¡øÏqïs¡ HêeTT˝…’q
>∑+<Ûäs¡T«\T, esêVü≤ø£s¡í >∑»ø£s¡í e÷DÏuÛÑÁ<ä Á|üyêfi¯ø±~ j·T≈£åî\T,
q\≈£Lãs¡T&ÉT, }s¡«o ‹˝À‘·Ôe÷ |òüTè‘êN y˚Tqø± s¡+uÛ≤~ n|ü‡s¡dü\T
ùd$dü÷Ô ñ+{≤s¡T. n‘·ìøÏ ùdïVæ≤‘·T&Ó’ neTs¡e+<äT´&ÉT, n+_ø±
Á|æjT· T&ÉT, nX‚wü ˝Àø£ >∑Ts¡T&ÉT nsTTq áX¯«s¡T&ÉT eTVü‰<äT“¤‘· uÛ÷Ñ ‘·ø√{Ï‘√
u≤≥T nø£ÿ&˚ ñ+{≤&ÉTµµ.
ÁãVü≤à düuÛÑ
ªªH˚qT ø=+‘·ø±\+ eTqTwü´ ˝Àø£+˝À ñqï|ü⁄Œ&ÉT ˇø£kÕ]
dü÷s¡T´&ÉT Hê<ä>∑Zs¡≈£î e∫à |æ‘êeTVüQì düuÛÑqT e]í+#ê&ÉT. n+<äTe\¢
<ëìï #·÷<ë›eTì ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ Ä~‘·T´ì‘√u≤≥T yÓ[fl Ä düuÛÑqT
#·÷#êqT. <ëìï e]í+#·&ÜìøÏ Ä ÁuVü≤à≈£î≈£L&Ü kÕ<Ûä´+ø±<äT. n~
nyêvàqdü>√#·se¡ TT, n<äT“¤‘· s¡÷|üeTT. Äø±X¯eTH˚ ø£+ã+MT<ä düTdæsú +¡ >±
ì*∫ ‘·q Á|üuÛÑ\‘√ dü÷s¡´ #·+Á<ä eT+&É˝≤\qT ≈£L&Ü yÓ*–dü÷Ô ñ
+≥T+~. nø£ÿ&É $$<Ûä JesêdüT\qT düèõdü÷Ô ‘·|üdüT«\ ‘·|ü: |òü˝≤\T
$~Û d ü ÷ Ô $X¯ « ø£ s ¡ Ô ˝ … ’ q ªªeTØ∫ uÛ Ñ è >∑ T <ä ø £ å edæ w ü ˜ |ü ⁄ \dü Ô ´ ø£ X ¯ ´ |ü
>ö‘·e÷<äT\T+{≤s¡T. #·+Á<ë~‘ê´~ Á>∑Vü≤ qø£åÁ‘ê\T, <˚e >∑D+,
edüTs¡TÁ<ë<äT\T, $X¯«ø£s¡à ø±\#·Áø£+, y˚<ë+>±\T |ü⁄sêDÒ‹Vü‰kÕ\T,
uÛ≤wü\T, düeTdüÔ$<ä´\T eT÷]ÔeT+‘·eTT˝…’ ñ+&É>± düs¡dü«r düy˚T‘·T&Ó’
ÁãVü≤à |üs¡e÷q+<ä+‘√ |ü<ëàdüq+˝À ñ+{≤&ÉTµµ.
326
Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT
Hês¡<äT&ÉT e]í+∫q düuÛ≤uÛÑeHê\qT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=ì
<Ûäs¡àsêE Ç˝≤ n&ç>±&ÉT.
ªª|üs¡eT <Ûäsêà‘·à≈£î&Ó’q bÕ+&ÉT uÛÑ÷|ü‹‘√ u≤≥T düø£\ <Ûäs¡D°X¯ó
\T j·TeTTì düu˝ ÑÛ À m+<äT≈£îHêïs¡T? Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT e÷Á‘·+ <˚y+˚ Á<äTì
düuÛÑ˝À ñ+&É&ÜìøÏ @+ |ü⁄D´+ #˚düT≈£îHêï&ÉT?µµ
n~ $ì Hês¡<äT&ÉT Vü≤]X¯Ã+Á<äTì eTVæ≤e÷‹X¯j·÷ìï >∑÷]Ã
#ÓbÕŒ&ÉT.
ªªVü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT B|æ‘· dü‘´· dü+<ÛTä &ÉT, <Ûèä ‹düàè‹|üsêj·TDT&ÉT,
njÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡ Hêj·T≈£î&ÉT, dü÷s¡´≈£î˝…ø’ £ $uÛ÷Ñ wüDT&ÉT, $<ë´|üse¡ ÷s¡yú ~˚ ,
Á‹X¯+≈£î qπs+Á<ä düT|ü⁄Á‘·T&ÉT. Ä sêE ‘·q u≤VüQX¯øÏÔ‘√ dü|üÔB«bÕ\qT
»sTT+#ê&ÉT. <Ûës¡TDÏ˝Àì n+<äs¡T <Ûäs¡D°|ü‘·T\qT ‘·q XÊdüq+‘√
ì*bÕ&ÉT. sê»dü÷j·T+ #˚XÊ&ÉT. n+<äs÷¡ Äj·TqTï ªªsêE\˝À ‘˚CÀ<Ûsä à¡
j·TTøÏÔ‘√ n\sês¡Tµµ nì B$+#ês¡T. sê»dü÷j·T j·T»„+ #˚dæ Ç˝≤
ByÓq\T bı+<ä&+É e\¢ Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT <˚y+˚ Á<äTì ˝Àø±ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. n˝≤
Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT eTVæ≤e÷‹X¯j÷· ìï bı+<ä&+É ‘Ó*dæ n~ sê»dü÷j·T+e\¢
ø£*–+<äì ≈£L&Ü ‘Ó*dæ yÓe’ dü«‘· düu˝ ÑÛ À ñ+&˚ MT »q≈£î&ÉT bÕ+&ÉTsêE
Hê‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T.
ªª»q|ü ‘ · T \T sê»dü ÷ j· T + #˚ ù dÔ Ç+Á<ä T &ç < ä > ∑ Z s ¡ ñ+&ç
düTs¡|üP»\+<äT ≈£î+{≤s¡T. ø√]q ø√¬sÿ\T HÓs¡y˚s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. z
eTTìHê<∏ä! ˙e⁄ eTs¡Ô´. ˝Àø±ìøÏ yÓ[fl H˚qT Çø£ÿ&É ñHêïqì #Ó|ü⁄Œ.
<Ûäs¡àq+<äqTDÏí sê»dü÷j·T+ #˚j·Te\dæ+<äì #Ó|ü⁄Œ. nqT|üeT
X¯øÏÔeT+‘·T\sTTq Hê Ä‘·àE˝Òe⁄s¡T <˚e‘êes¡+e\¢ ñ<äsTT+#ês¡T.
n˝≤+{Ïyê]˝À nÁ>∑E&ÉT, nq|òüTT&ÉT nsTTq <Ûäs¡àsêE sê»dü÷j·T+
#˚j·T>∑\&ÉT. n˝≤ #˚ùdÔ Hê≈£î dü«s¡Z˝Àø£ ÁbÕ|æÔ ne⁄‘·T+~.µµ Ç˝≤ #Ó|æŒq
326
Ä bÕ+&ÉTsêE e#·q+ ˙≈£î ‘Ó\bÕ\H˚ H˚qT e#êÃqT.
ªªHê´j·T ãT~∆‘√ sê»dü÷j·T+#ÓsTT´. ˙ |æ‘·è>∑D+ n+‘ê
düTs¡>D∑ |üP»\T bı+<˚≥T¢>± #ÓsTT´. nsTT‘˚ sê»dü÷j·T+ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT
mH√ï $|ò÷ü ï\T ø£\T>∑T‘êsTT. ÁãVü≤à sêø£då Tü \T <ëìì m˝≤¬>H’ ê $|ò÷ü ‘·+
#Ój·÷´\ì #·÷kÕÔs¡Tµµ.
Ç˝≤ <Ûäs¡àsêE≈£î #Ó|æŒ Hês¡<äT&ÉT yÓfi≤fl&ÉT. Ä eTTì yÓ[flq
‘·sê«‘· <Ûäs¡àsêE ‘·eTTà\qT #·÷∫ <ÛÍeT´ <Ó’«bÕj·Tq düTVü≤è<들+<Ûäe
eT+Á‹ düeTø£å+˝À Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|æ ‘ · è dü + ø£ \ Œ+ HÓ s ¡ y ˚ s ¡ à &ÜìøÏ dü T ‘· T \T m\¢ | ü ⁄ Œ&É T
Á|üj·T‹ï+#ê*. |æ‘·s¡T\ Væ≤‘·+. #˚j·T&Éy˚T düT‘· »qà|òü\+. H˚qT
düÁ‘·ÿ‘·Te⁄ #Ój·÷´\ì dü+ø£*Œ+#êqT.µµ <Ûäs¡àsêE e÷≥\T $ì
<ÛÍe÷´<äT\T ªªsê»dü÷j·T+ #ÓsTT´. <ëìe\¢ nìï <√cÕ\T q•kÕÔsTT.
˙≈£î @ e÷qTwü Hê<∏äT\÷ düe÷q+ ø±s¡Tµµ
<Ûäs¡àsêE sê»dü÷j·T+ #˚j·T düeTø£{≤º&ÉT.
ø£èwüßíì Ä>∑eTq+
ªªsê»dü÷j·T+ ì]«|òüTï+>± HÓs¡y˚sê\+fÒ Ä~ |ü⁄s¡Twüß&ÉT,
|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT, |ü⁄+&ÉØø±≈£åî&ÉT, eTVü‰‘·Tà&ÉT nsTTq yêdüT<˚e⁄&˚
düVü‰j·T+ #Ój·÷´*. Ç~ Ç‘·s¡T\ e\¢ kÕ<Ûä´eTj˚T´ |üìø±<äT.µµ nì
<Ûäs¡àsêE Ä|üÔ#·s¡T\qT |æ\eq+|æ yêj·TTy˚>∑+ >∑\ nXÊ«\T+&˚ s¡<∏ä+
møÏÿ eT<ÛäTdü÷<äqTDÏí |æ\T#·T≈£îì s¡eTàì |ü+|æ+#ê&ÉT. ø£èwüßíì
Ä>∑eTHêìï bÕs¡Tú&ÉT ìØøÏå+#·kÕ>±&ÉT.
<Ûäs¡àsêE dü+<˚X¯+ $q>±H˚ ø£èwüßí&ÉT ‘·ø£åDy˚T <ë«sêe‹ qT+∫
n‹ ‘·«]‘·>∑‹ ìs¡+‘·s¡ Á|üj·÷D+ #˚dæ Ç+Á<ä Á|ükÕúìøÏ e#êÃ&ÉT.
ø£èwüßí&ÉT e∫à <Ûäs¡àq+<äqT&çøÏ, ≈£î+‹øÏ $qj·T+‘√ ÁyÓTTøÏÿ
;ÛeTTDÏí øö–*+#·Tø=ì, uÛøÑ ‘ÔÏ √ qeTdüÿ]+∫q ns¡Tq® TD°,í e÷Á~ |ü⁄Á‘·T\qT
327
Á|”‹‘√ #·÷#ê&ÉT.
‘·<äq+‘·s¡+ <Ûäs¡àq‘·j·TT&ÉT lø£èwüßíì |üs¡e÷düq+˝À ñ+∫
n|ü]$T‘· Vü≤s¡+¸ ‘√ dü|sü ê´ $<Û+ä >± >∑Ts¡Te⁄qT |üPõ+∫q≥T¢ |üPõ+#ê&ÉT.
‘·sê«‘· Vü≤]‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙e⁄ <Û˚´j·TT&Ée⁄, düø£\ ˝Àø£ ùdúj·TT&Ée⁄, qÁeTT\≈£î
$<Ûj ˚ T· T&Ée⁄, qj·TeTT, ñbÕj·TeTT n˙ï ‘Ó*dæqyê&ç$, nsTTHê H˚qT
˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄≈£î+{≤qT. bÕ+&ÉTeTV”≤‹ #Ó|Œæ q<ëìì ã{Ϻ Hês¡<Tä &ÉT e∫Ã
|æ‘·è|æ‘êeTVüQ\≈£î Væ≤‘·+ #˚j·TeTì #ÓbÕŒ&ÉT. Hê≈£î n˝≤+{Ï ã\+
kÕeTs¡ú´+ ñ+<äì |ü+|æ+#ê&√, @ ø±s¡D+ e\¢ |ü+|æ+#ê&√ ø±ì H˚qT
ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïqT. Mfi¯fl+‘ê ø£*dæ ìs¡ísTT+∫ì <ëìì ã{Ϻ sê»dü÷j·T+
»s¡T|ü⁄‘êqT. ˙ ìjÓ÷>∑+ ø√dü+ y˚∫ ñHêïqTµµ
<Ûäs¡àsêE e÷≥\T $ì ø£èwüßí&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£îs¡TÁX‚w!˜ü düs«¡ >∑TD≤\˝À düTs¡T∫s¡ ‘˚»+˝À sê»dü÷j·÷>±ìøÏ
˙y˚ ns¡TΩ&ç$. eTTqT|ü⁄ »eT<ä–ïdüT‘·T&ÉsTTq sêeTT&ç e\¢ uÛ÷Ñ $T˝Àì
ø£åÁ‹j·T e+X¯eT+‘ê q•+∫b˛sTT+~. n|üŒ{ÏqT+∫ ◊\e+X¯+,
Çøå±´≈£îe+X¯+ e÷Á‘·+ $T–˝≤sTT. $T–*qe˙ï ø£èÁ‹e÷˝Ò>±ì
$eT\yÓTÆq$ ø±e⁄. á ¬s+&ÉT e+XÊ\e\¢ q÷{§ø£ÿ e+XÊ\T e#êÃsTT.
j·Tj·÷‹, uÛÀ» e+XÊ\e\¢ |ü<ëï\T>∑T e+XÊ˝Òs¡Œ&ܶsTT. nìï
ø£Áå ‘·e+XÊ\qT »sTT+∫q yê&ÉT ˇø£&TÉ Hêï&ÉT. n‘·qT »sêdü+<ÛTä &ÉT. n‘·ì
kÕeTs¡ú´+ #Ó|üŒ&Üìπø n*$ø±<äT. n‹ <äs√Œ<ä∆‘·T&ÉT, uÛÑ÷] ã\T&ÉT,
#Û~˚ uÛ÷Ñ |ü‹ nsTTq •X¯óbÕ\T&ÉT ùdHê|ü‘’Ó n‘·ìì uÛøÑ ‘ÔÏ √ ùd$düT+Ô {≤&ÉT.
>=|üŒ Ms¡T\T, e÷j·÷jÓ÷<ÛäT\T Vü≤+dü &çuÛÑ≈£î\H˚ yês¡T nìπs®j·TT\T,
|üs¡düŒs¡ ùdïVü‰j·T‘·ÔdüT∫‘·TÔ\T. yês¡T n‘·ìøÏ Ä|ü⁄Ô\T. yê[fl<ä›s¡÷ øö•ø£
∫Á‘·ùdqT\H˚ ù|s¡¢‘√ eTVü‰ ùdHêì«‘·T˝…’ yêeT <äøÏåD uÛÑTC≤\˝≤>± ñ
+{≤s¡T. es¡TDTì ã\+‘√ düe÷qyÓTÆq ã\+ >∑\ uÛÑ>∑<ä‘·TÔ&ÉH˚ yê&ÉT
327
bÕ+&ÉTsêE düKT&ÉT ø±e≥+ e\¢ ˙e+fÒ #ê˝≤ Çwüyº TÓ HÆ ê »sêdü+<ÛTä &çøÏ
uÛÑj·T|ü&ç yêø£ÿs¡à\˝À n‘·ìøÏ |üì #˚düTÔ+{≤&ÉT. #Û˚~ sêE˝À¢
|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT n+>∑e+>∑ |ü⁄+Á&É øÏsê‘·|ü‘·T˝À¢ bÂ+Á&Éø£ yêdüT<˚e⁄&ÉT
Hê ù|πs¢ ô|≥Tºø=ì »sêdü+<ÛäT&çøÏ düVü‰j·T≈£î˝…’ ñHêïs¡T. Ç+ø±
m+‘√eT+~ sêE\T uÛÑj·T+‘√ n‘·ìï ùd$dü÷Ô ñHêïs¡T. n‘·ì uÛÑj·T+
e\¢ m+‘√eT+~ ‘·eT ‘·eT <˚XÊ\T e~* yÓ[flb˛j·÷s¡T.
|ò ü T §s¡ s ¡ D +˝À n~Û ≈ £ î ˝… ’ q ø£ + dü T DÏ í #· + |ü & É + e\¢ Ä
eTVü‰Á≈£Ls¡T&ÉT ø£+düTì uÛ≤s¡´ ‘·q ≈£L‘·Ts¡T ø±e&É+e\¢ <ëì Áù|s¡D
e\¢ Hê≈£î m|ü⁄Œ&É÷ ñ|üÁ<äyê\T ø£\>∑CÒdüTÔ+{≤&ÉT. <Ûäs¡àsêC≤!
Vü≤+dü&uç ≈ÑÛ î£ \T, eT>∑<ëÛ BÛX«¯ s¡T&ÉT ø£*ùdÔ eT÷&ÉT »>±\qT kÕ~Û+#·>\ ∑ s¡T.
Ä »sêdü+<ÛTä &ÉT Äj·TT<Ûä ìVü≤‘·T\T ø±ì Vü≤+dü&uç ≈ÑÛ î£ \‘√ e∫à eT<ÛTä s¡ô|’
$&ç~ #˚ùdÔ n‹Ms¡T˝…q’ j·T<äT, eèwæ,í uÛÀC≤+<Ûøä e£ s¡T\T ncÕº<Xä ¯ düV≤ü Ádü
s¡<∏ë\‘√ eTVü‰ j·TT<ä∆+ #˚XÊs¡T. nsTTHê n‘·ìì »sTT+#·&É+
kÕ<Ûä´+ø±˝Ò<äT. Ç˝≤ m+‘·≈£L M\T ø±≈£î+fÒ ñbÕj·T+‘√ Vü≤+düT&ÉT
j·TT<ä+∆ ˝À #·ìb˛j·÷&Éì &çu≈ÑÛ î£ ìøÏ #Ó|Œæ |ü+ù|dü]øÏ n~ ì»eTqTø=ì
Vü≤+düT&ÉT ˝Òì »>∑‘·TÔ˝À ‘êqT J$+#·&É+ m+<äTø£ì &çuÛÑ≈£î&ÉT
#·ìb˛j·÷&ÉT. Ä $wüjT· + $ì Vü≤+düT&ÉT eTè‘·T&Éj÷· ´&ÉT. á $<Û+ä >±
Ç<ä › s ¡ T #· ì b˛‘˚ ndü V ü ‰ j· T T&Ó ’ q »sêdü + <Û ä T &É T eT>∑ < Û ä | ü ⁄ sêìøÏ
eTs¡*yÓfi≤fl&ÉT. y˚TeTT n‘·ì‘√ yÓs’ êìï uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ eT<ÛTä s¡qT e<ä*ô|{Ϻ
≈£îX¯düú˝≤ìøÏ e∫à ¬s’e‘· |üs¡«‘·+˝À |òüTq+>± <äTs¡Z+ ì]à+#·Tø=ì
düTK+>± ñHêïeTTµµ.
Ç˝≤ »sêdü+<ÛTä ì <äTsê>∑‘ê\qT >∑T]+∫ ø£èwüß&í TÉ <Ûsä à¡ sêE≈£î
#Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªªK\T&Ó’q ãèVü≤Á<ä<∏ë‘·àE&ÉT >∑s¡«+‘√ uÛÑ÷|ü‘·T\qT |ü{Ϻ ‘Ó∫Ã
#Ós¡u…{Ϻ –]Áe»eTH˚ |ü⁄s¡+˝À ì‘·´eT÷ ˇø=ÿø£ÿ]ì e~Û+∫ ñÁ>∑T&Ó’
328
uÛ…’s¡e |üP» #˚dü÷Ô ñ+{≤&ÉT. n‘·ìì #·+|æ‘˚ kÕÁe÷»´ $uÛÑe+ ˙≈£î
düTdæús¡eTe⁄‘·T+~. sê»dü÷j·T+ #˚j·T&É+ ≈£L&Ü ˙≈£î düT\Tee⁄‘·T+~.
eTTqT|ü⁄ s¡ø£åD+ e\¢ uÛÑ^s¡<∏äT&ÉT, »j·T+ e\¢ j·TÚeHêX¯ó«&ÉT,
u≤VüQã\+ e\¢ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT, ‘·|dü Tü ‡ e\¢ ø±s¡MÔ s¡T´&ÉT, ãT~∆e\¢ eTs¡T‘·T&Ô TÉ
nœ\ kÕÁe÷»´+ bı+<ës¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT Çìï >∑TD≤\T ˙˝À ñHêïsTT.
˙πøB <äTs¡¢uÛÑ+ ø±<äT. Ä <äTsêàs¡TZ&ÉT m+‘· ã\+ ø£\yê&Ó’Hê, m+‘·
>∑]«‘·T&Ó’Hê ‘·q ø£sƒ√s¡yÓTÆq <äTÁwüŒ‘ê|ü+ e\¢ $uÛÑe+ ø√˝ÀŒ‘ê&ÉT.
$y˚ø£V”≤qT\ <ä>∑Zs¡ \øÏåà ì\e<äT.
ø£èwüßìí e÷≥\T $qï ;ÛeTùdqT&ÉT ñ‘ê‡Vü≤+‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªnHêï! Äs¡+uÛÑy˚T #Ój·T´ì yê]øÏ dü+|ü<ä\T m˝≤ \_ÛkÕÔsTT?
V”≤qT&ÉsTTHê Äs¡+uÛoÑ \T&ÉsTTqyê&ÉT m+‘· n~Û≈î£ \qsTTHê z&çkÕÔ&TÉ .
‘·qø£+f… n~Û≈£îì‘√ ‘·\|ü&çq|ü⁄Œ&˚ |ü⁄s¡Twü>∑TD+ ãj·T≥|ü&ÉT‘·T+~.
V”≤qT&ç‘√ ‘·\|ü&ç‘˚ bÂs¡Twü+ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? á Vü≤] ø£s¡TD,
ns¡Tq® Tì düV‰ü j·T+ ñ+fÒ ˙ Á|ükÕ<ä+ e\¢ »>∑Á<√›VQü &ÉsTTq »sêdü+<ÛTä DÏí
ñÁ>∑ dü+Á>±eT+˝À e~ÛkÕÔqT. y˚TeTT eTT>∑TZs¡+ eT÷&ÉT n>∑Tï˝≤¢>± á
eTVü‰j·T»„ ø±s¡´+ ìs¡«Væ≤kÕÔ+. »sêdü+<ÛäT&ÉH˚ |üX¯óe⁄qT j·T»„+˝À
ÄVüQ‹>± düeT]ŒkÕÔ+µµ
;ÛeTT&ç $Áø£eT e#·Hê\≈£î nqT>∑TD+>± ns¡T®qT&ÉT ≈£L&Ü
|ü*ø±&ÉT.
ªªuÛ÷Ñ uÛTÑ E\qT »sTT+#·T $uÛ÷Ñ ‹‘√ sê»dü÷j·÷ìï #ÓsTT´. Hê
uÛTÑ »Ms¡´ $Áø£eT >∑TD≤\≈£î ‘·–q á <Ûqä Tsê¢ueÑÛ TT ~e´u≤D s¡<˝ ä∏ ≤uÛeÑ TT,
XÀ_Û‘y· TÓ qÆ á düu≤Û ˝≤uÛeÑ TT dü|\
üò ‘·«+ bı+<äT‘·T+~. $Áø£eTe+‘·T&çø¬ ‘’ ˚
>∑TD Á<äyê´\T dü|òü\eTe⁄‘êsTT. $Áø£eT+ ˝Òìyê&çøÏ n$ ñHêï ˝ÒqfÒ¢
nÁeø±X¯+>± ñ+{≤sTT. sê»dü÷j·T eTVü‰<Û«ä s¡+ ø±s¡D+>± |üsêÁø£eT+‘√
»sêdü+<ÛäTì e~Û+∫ ìœ\ ø£åÁ‹j·TT\≈£î y˚T\T #˚≈£Ls¡Ã&É+ ø£+f…
328
j·TXÀ<Ûäs¡à+ Ç+πøeTT+~?µµ
Ç˝≤ ;Ûe÷s¡T®qT\T ñ‘ê‡Vü≤+‘√ |ü\ø£&É+ $ì Hêsêj·TDT&ÉT
dü+‘√wæ+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªø±\+ ø£ * dæ e∫Ãq|ü ⁄ Œ&É T |ü s êÁø£ e T+ #· ÷ |æ + #· & É y ˚ T
Ms¡|ü⁄s¡Twüß\ ø£s¡Ôe´+. ø±ã{Ϻ y˚T+ eTT>∑TZs¡+ |üsêÁø£$T+∫ »sêdü+<ÛäTì
<ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl qB Á|üyêVü‰\T eèøå±\qT ô|ø£*+∫q≥T¢ yêDÏí ìs¡÷à*kÕÔ+µµ.
ø£èwüßíì e÷≥\T $ì <Ûäs¡àsêE Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª˙≈£î j·TT<ä+∆ ˝À m<äTs¬ ’ eTôVAÁ>∑ <äV≤ü q+˝À |ü&ç ≈£L&Ü ø±\ì
$T&É‘·˝≤>± n‹ ø√|üqT&ÉsTTq »sêdü+<ÛäT&ÉT m˝≤ ã‹øÏ ñ+{≤&ÉT?
n{Ϻ n‹ <ës¡TD‘ê«ìï, nCÒj·T uÛÑT» $Áø£e÷~Ûø±´ìï yê&ÉT m˝≤
bı+<ë&ÉT? n‘·&˝ Ó ≤ »ìà+#ê&ÉT?µµ
á $<Ûä+>± n&ç–q <Ûäs¡àsêE≈£î ø£èwüßí&ÉT »sêdü+<ÛäTì
»qàeè‘êÔ+‘·+ #ÓbÕŒ&ÉT.
eT>∑<ëÛ ~ÛHê<∏Tä &ÉsTTq ãèVü≤Á<ä<Tä∏ &ÉH˚ n‹ düeTs¡T&ú TÉ ñ+&˚yê&ÉT.
ø±•sê»H˚yê&ç ø£e\ ≈£L‘·Tfi¯flqT ô|[fl#˚düT≈£îHêï&ÉT. nqT|üeT Á|”‹‘√
Ä sTTs¡Te⁄] j·T+<äT uÛÀ>∑#Ã˚ ‘¤ √ |ü⁄Á‘·Tì ø√dü+ n\eT{Ï+∫Hê dü+‘êq+
ø£\>∑˝Ò<äT. |ü⁄Á‘·ø±y˚Twæº ≈£L&Ü #˚XÊ&ÉT.
ãèVü≤Á<ä<∏äT&ÉT mìï$<Ûë\ dü+‘êq+ø√dü+ |ü⁄D´ ø£s¡à\T #˚dæHê
|òü*‘·+ ø£\>∑˝Ò<äT. ªª|ü⁄Á‘·T&ÉT ˝Òì $uÛÑeeTT˝…+<äTø£ìµµ ìπs«<ä+‘√
|ürï<ä«j·T+‘√ eHêìøÏ yÓ[fl ns¡D´+˝À ˇø£ >∑Tqïe÷$T&ç #Ó≥Tº øÏ+<ä
n–ï‘˚»+‘√ ‘·|üdüT‡ #˚düTÔqï >ö‘·eTTì #·÷#ê&ÉT. |ü⁄sê‘·q eTTì,
ÄXÊ<ä÷s¡T&ÉT, |ü⁄D≤´‘·Tà&ÉT, ìs¡+‘·s¡ ìj·TeTÁe‘·T&ÉT nsTTq >ö‘·eTTì
ãèVü≤Á<ä<Tä∏ &ÉT uÛøÑ ‘ÔÏ √ ùd$+#ê&ÉT. Ç˝≤ ùd$+|üã&çq #·+&É øö•≈£î&ÉsTTq
>ö‘·eTT&ÉT ãèVü≤Á<ä<∏äTì yÓT∫à ªª˙øÏwüºy˚T<√ #Ó|ü⁄Œ, ÇkÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
n‘·qT $qj·T+‘√ qeTdüÿ]+∫`
329
ªªdüs¡« düTKdü+|ü<ä\THêï <ëìøÏ ‘·–q dü+‘·‹ ˝Òø£b˛e&É+ #˚‘·
n<ä+‘ê ùV≤j·TeTì ‘·\∫ ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ø√yê\ì e#êÃqT. Hê≈£î |ü⁄Á‘·»qà
Á|ükÕ~ùdÔ Hê J$‘·+ ø£è‘ês¡eú Te⁄‘·T+~.µµ nq>± eTTìes¡T&ÉT ø£sT¡ DÏ+∫
|üse¡ T<Ûë´qeTT≈£î[‘· qj·TqT&Ó’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT >±*øÏ ˇø£ e÷$T&ç
|ü+&ÉT Äj·Tq ˇ&ç˝À|ü&ç+~. <ëìì rdüTø=ì #·+&ÉXÖ•≈£î&ÉT
n_Û e T+Á‹+∫ ãèVü ≤ Á<ä < ∏ ä T ìøÏ Ç∫à ªªá |ò ü \ + e\¢ ˙ø=ø£
|ü⁄Á‘·T&ÉT<äsTTkÕÔ&TÉ µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ãèVü≤Á<ä<Tä∏ &ÉT ø£è‘ês¡T&ú ’Ó ‘·q q>∑sêìøÏ
e∫à Ç<ä›s¡T uÛ≤s¡´\≈£î Ä |ü+&ÉTqT düeT+>± |ü+∫ Ç#êÃ&ÉT. Ä |òü\+
e\¢ Ç<ä›s¡÷ >∑]“¤DT\j·÷´s¡T. |ü<√e÷dü+ ˇø£Hê{Ï sêÁ‹ Ä Ç<ä›]øÏ ˇø£
ø£qTï, #Ó$, #Ó+|ü, u§&ÉT¶, #ÓsTT´, ø±\T ñ+&˚ eTqTwü´uÛ≤>∑+ ñ
<äsTT+∫+~. Ä eTTø£ÿ\qT #·÷∫ Ä uÛ≤eT\T uÛÑj·T|ü&ç ªªÇ‘·ìì
≈£îe÷s¡T&Éì sêE≈£î #·÷|æ+#·&yÉ TÓ ˝≤µµ nì dæ>T∑ ‘Z √ ªªá ≈£îÁs¡yêDÏí me«]ø°
‘Ó*j·T≈£î+&Ü yÓ\Te\ bÕπsdæ s¡+&çµµ nì <ë<äT\qT |ü+|æ+#ê&ÉT. yêfi¯ó
fl Ä ¬s+&ÉT eTTø£ÿ\qT rdæ¬ø[fl sê»>∑èVü≤ <ë«s¡‘√s¡D düMT|ü+˝À ˇø£
#√≥ bÕs¡y˚XÊ&ÉT.
nø£ÿ&É »s¡ nH˚ sêø£ådæ ñ+~. Ä sêø£ådæ á eTTø£ÿ\qT ã*
@yÓ÷ nqTø=ì <ä>∑Z]øÏ e∫à #·÷∫ Ä ¬s+&ÉT eTTø£ÿ\qT ˇø£{Ï>± #˚]Ã
n~$T |ü{+ºÏ ~. n|ü⁄Œ&ÉT Ä s¬ +&ÉT eTTø£ÿ\T n+≥Tø=ì ˇø£ÿ≥j·÷´sTT.
Ä sêø£ådæ m‘·TÔø√&Üìπø M\Tø±q+‘· uÛ≤s¡+>± ñHêï&É‘·qT. eÁ»ø£]ƒq
ã+<ÛTä s¡‘q· T&Óq’ Ä u≤\T&ÉT eTVü‰ X¯ã+› ‘√ @&ÜÃ&ÉT. Ä u≤\≈£îì s√<äq
<Û«ä ì $ì n+‘·:|ü⁄s¡+˝Àì eTT<äTdü* ne«\+‘ê |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì e#êÃs¡T.
eTVü‰q+<ä+‘√ u≤\TDÏí m‘·T≈Ô î£ Hêïs¡T. Ä dü+ÁuÛeÑ T+ #·÷∫ ãèVü≤Á<ä<Tä∏ &ÉT
e∫à ‘˚»düT‡‘√ $sêõ\T¢‘·Tqï ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫ ªªø£è‘ês¡Tú&Éqj·÷´qTµµ
nqT≈£îHêï&ÉT. Ä sêø£då æ ø±eTs¡÷|æDÏ ø±ã{Ϻ eTqTwü´ Ád”Ô s¡÷|ü<ëÛ ]DÏjTÆÓ
eT>∑<Ûä sêE‘√ Ç˝≤ nqï~.
329
 ªªH˚qT »s¡ nH˚ sêø£då ìæ , ˙ |ü⁄sêÁ>∑+˝À ñ+{≤qT. ˙≈£î m|ü⁄Œ&É÷
y˚T\T #˚j·÷\ì Hê dü+ø£\Œ+. ˙ sTT<ä›s¡T uÛ≤s¡´\≈£î |ü⁄{Ϻq e÷qe
uÛ≤>±\qT ˇø£{Ï #˚XÊqT. Ç‘·qT eÁ» ø£]qƒ X¯Øs¡T&Ó’ y˚Ts¡T–] X¯è+>∑+˝≤>±
Hê≈£î m‘·TÔø√&Üìπø M\Tø±˝Ò<äTµµ nì _&ɶqT ãèVü≤Á<ä<∏äTìøÏ Ç∫Ã+~.
»s¡ #˚ ‹ ø£ + ~+∫q ø=&É T ≈£ î qT #· ÷ ∫ ãèVü ≤ Á<ä < ∏ ä T &É T
eTT]dæb˛j·÷&ÉT. ªªH˚qT #˚dæq |üP»\≈£î dü+‘√wæ+∫ eTT˙X¯«s¡T&ÉT
<äj·T‘√ á ‘·qj·TTì Hê≈£î Á|ükÕ~+#ê&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT ùdïVü≤+‘√ ˙e⁄
Hê≈£î Ç#êÃe⁄. ˙e⁄ sêø£ådæ$ ø±<äT. e÷ ≈£î˝≤qï+‘ê ñ<ä∆]+#·&ÜìøÏ
e∫Ãq |ü⁄D´ <˚e‘·e⁄µµ nì Ä sêø£ådæì ãèVü≤Á<ä<∏äT&ÉT m+‘√ Á|”‹‘√
|üPõ+#ê&ÉT. ø=&ÉT≈£î HÓ‘·TÔø=ì Ç<ä›s¡T uÛ≤s¡´\≈£î Ç∫à »s¡ nH˚ sêø£ådæ
#˚‘· dü+~Û+|ü ã&çqyê&ÉT. ø±ã{Ϻ »sêdü+<ÛTä &ÉT nH˚ ù|s¡T ô|{Ϻ Ä sêø£då øæ Ï
@fÒ≥ eTôVA‘·‡e+ #˚sTTdü÷Ô ø=&ÉT≈£îqT #ê˝≤ >ös¡e+>± ô|+#ê&ÉT.
á Væ≤‘· $<ÛëHê\ e\¢ ˝Àø±ìøÏ nVæ≤‘·yTÓ qÆ <äTdü‡Vü≤q‘˚E&ÉsTT
Ä »sêdü+<ÛäT&ÉT |òüTè‘êVüQ‘·T\ e\¢ Á|üeè~∆ H=+~ n–ï˝≤>±
eTôVA‘ê‡Vü≤+‘√ e]ú˝≤¢&ÉT.
#·+&É øö•≈£îì sêø£
»sêdü+<ÛTä &ç˝≤ ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+fÒ ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ ˇø£Hê&ÉT #·+&É
øö•≈£î&ÉT nø£ÿ&çøÏ e#êÃ&ÉT. ãèVü≤Á<ä<∏äT&ÉT m<äTs=ÿì Ä eTT˙+Á<äTìøÏ
qeTdüÿ]+∫ ‘√&=ÿì e∫à ñ∫‘êdüq+ MT<ä ≈£Ls√Ãu…{Ϻ bÕ<ë\T ø£&ç–
ns¡È´bÕ<ë´~ $<ÛäT\‘√ |üPõ+#ê&ÉT. ‘·q sê»´+‘√bÕ≥T düs¡«dü«+
Äj·Tq≈£î ìy˚~+∫q ø=&ÉT≈£îqT #·÷#ê&ÉT.
eTTì Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª»s¡ nH˚ sêø£ådæ ˙≈£î #ê˝≤ ñ|üø±s¡+
#˚dæ+~. H˚qT jÓ÷>∑ ìw昑· ãT~∆‘√ á $wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. á
≈£îe÷s¡T&ÉT ≈£îe÷s¡kÕ«$T˝≤ X¯øÏÔ dü+|üqTï&ÉsTT Á‹|ü⁄sê+‘·≈£î&ÉsTTq
|üs¡y˚TX¯«s¡Tì ‘·q≈£î düìïVæ≤‘·Tì #˚düT≈£î+{≤&ÉT. m+‘· ã\e+‘·T˝…’Hê
330
yÓ’] Ms¡T\T Ç‘·ì‘√ ‘·\|ü&ç n–ï˝À |ü&çq $T&É‘·˝≤¢>± ø±*b˛‘ês¡T.
>∑s¡T&ÉTì y˚>±ìï Ç‘·s¡ |ü≈£åî\T n~Û>∑$T+#·˝Òq≥T¢ Ç‘·ì Ms¡´+‘√
Ç‘·s¡T\T b˛{° |ü&É˝Òs¡T. ‘˚»düT«\‘√ Ä~‘·T´&ÉT yÓ*π>≥T¢ Ç‘·qT
yÓ\T>∑T‘ê&ÉT. qB y˚>∑+ eTVü‰|üs¡«‘ê\qT uÛÒ~+|ü˝Òq≥T¢ ~yê´ÁkÕÔ\T
Ç‘·ìï uÛÒ~+#·˝Òe⁄. düeTTÁ<ä+ eTVü‰q<äT\qT #˚ø=H˚≥T¢ Ç‘·qT
|üs¡eTV”≤|ü‘·T\ dü+|ü<ä\T #˚ø=+{≤&ÉTµµ
Ç˝≤ #·+&Éøö•≈£î&ÉT »sêdü+<ÛäTì kÕeTsêú´ìï >∑T]+∫ #Ó|æŒ
yÓfi≤fl&ÉT.
ãèVü≤Á<ä<∏äT&ÉT n_Ûqj·TÚeqT&ÉT, nqT|üeTT&ÉT nsTTq
»sêdü+<ÛäTìøÏ sêC≤´_Ûùwø£+ #˚dæ uÛÑ÷uÛ≤sêìï n‘·ìøÏ n|üŒ–+∫
‘·b˛eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Ä »sêdü+<ÛäT&ÉT Äj·TT<Ûë\e\¢ eTs¡D+ ˝Òì
Vü≤+dü &çuÛÑ≈£î\T ‘·q≈£î düVü‰j·TT\T>± |üsêÁø£eT+‘√ es¡ #·Áø£|ü‘·T\qT
|”&dç Tü HÔ êï&ÉT. Äj·Tq $V”≤qT&Óq’ dü$‘·èì˝≤>±, s¬ ø£ÿ\T ‘Ó–q >∑sT¡ &ÉTì
˝≤>± Vü≤+dü &çu≈ÑÛ î£ \ eTs¡D+ e\¢ >∑s«¡ +#Ó&ç eT>∑<X˚Û «¯ s¡T&ÉT dü+X¯jT· +‘√
ø=≥Tº$T{≤º&TÉ ‘·THêï&ÉT.
Ç˝≤ ø£èwüßí&ÉT »sêdü+<ÛäTì >∑T]+∫ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ø£èwüßí&ÉT Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªÄ eT>∑<Û˚X¯ó&ÉT ñÁ>∑ã\T&ÉT. n‘·ìì Äj·TT<Ûä j·TT<ä∆+˝À
>¬ \e&É+ á uÛ÷Ñ $T˝À me]ø° kÕ<Û´ä +ø±<äT. áX¯«s¡T&ÉT n‘·ìøÏ n˝≤+{Ï
esêìï Ç#êÃ&ÉT. n+<äTe\¢ ;ÛeTùdqT&ÉT ñ<äÁ>∑ eTVü‰ uÛÑT»X¯øÏÔ‘√
eT\¢j·TT<ä∆+˝À n‘·ìì »sTTkÕÔ&ÉT. bÕs¡Túì s¡øå±ã˝≤ìï |üeqdüT‘·Tì
u≤VüQ ã˝≤ìï Hê ìs¡à\ ˙‹ ã\eTTqT ˙≈£î n+&É>± ô|≥Tº≈£î+fÒ Çø£
ìqTï $T+#˚ yêfi¯ófl mes¡T+{≤s¡T? ˙‹ ã\ <äs¡ŒeTT\‘√ H˚qT,
;Ûe÷s¡T®qT\T »sêdü+<ÛäTì ‘·|üŒ≈£î+&Ü »sTTkÕÔ+. qqTï qy˚Tà≥¢sTT‘˚
n\+|òTü ´ ã˝≤&ÛTÉ ´\sTTq ;Ûe÷s¡Tq® T\qT Hê e+X¯+˝À e<äT\Tµµ Ç˝≤
330
ìX¯Ãj·T+‘√ |ü*øÏq Hêsêj·TDTì, $»j·Tl $uÛ≤dæ‘· eTTKT˝…’q
;Ûe÷s¡T®qT\qT #·÷∫`
<Ûsä à¡ ‘·qj·TT&ÉT dü+‘·TcÕº+‘·s+¡ >∑T&Ó’ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªÁ|æjT· Væ≤‘·
dü‘´· yêø£´ n];ÛwD ü T&Óq’ ø£èwüß&í Ü! ˙ e+X¯+˝À ñ+fÒ e÷≈£î X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +
m+<ä T ≈£ î +≥T+~? <Û ä s ¡ D ° < Û ä s ¡ , dü s ¡ « >∑ T D≤ø£ s ¡ , ø£ s ¡ T D≤ìs¡ ‘ ·
düs¡«ø±¬s’´ø£<ÛäTs¡+ <Ûäs¡ ìqTï |ü&Édæq e÷≈£î |ü&Éj·÷sêì$ ñHêïj·÷?µµ
Ç˝≤ nìï <Ûäs¡àsêE ‘·q eTqdüT˝À ªªá ;Ûe÷s¡T®qT\T Hê≈£î
¬s+&ÉT ø£fi¯ófl. ø£eT\HêuÛÑT&ÉT eTqdüT‡, Á|æj·TVæ≤‘·T˝…’q M]ì e<ä*
ì$TwüyÓTÆHê H˚HÓ˝≤ ñ+&É>∑\qT? nsTTHê Hê Vü≤è<äj·T+ m+<äTø√ ñ
bıŒ+>∑ T ‘· ÷ ñ+~. ø£ è cÕí s ¡ T ® q T\qT ‘· \ #· T ≈£ î +fÒ H ˚ $»j· T +
#˚≈£Ls¡T‘·T+~. n˝≤+{Ï~ Ä eTVü‰‘·Tà\qT düVü‰j·TT\T>± bı+~q
;ÛeTùdqTìøÏ l $»j·T+ \_Û+#·&+É ˝À dü+<˚V≤ü +˝Ò<Tä µµ nqT≈£îHêï&ÉT.
ªªMT≈£î ø±s¡´dæ~∆ ne⁄‘·T+~. yÓfifl¯ +&çµµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT. |òTü §s¡ X¯Á‘·Te⁄qT
#·+|ü&ÜìøÏ yÓfi¯óÔqï lø£èwüßíì, ;Ûe÷s¡T®qT\qT #·÷∫ eTqdüT˝À #ê˝≤
dü+‘√wü|ü&ܶ&ÉT.
ø£èwüí ;ÛeT bÕs¡Tú\ Á|üj·T‘·ï+
ø£èwüí;ÛeTbÕs¡Tú\ yÓfi¯SÔ yÓfi¯SÔ ˇπø |üs¡«‘·+ qT+∫ |ü⁄{Ϻq
ø±\≈£L≥ XÀD>∑+&Éø° dü<ëMs¡\H˚ @s¡T\T <ë{Ï düs¡j·T÷q~ì
|üPs¡«ø√dü\ $T~∏˝≤ <˚XÊ\qT >∑+>∑qT <ë{Ï |üPs¡«_ÛeTTKT˝…’ ì‘·´
Á|üj·÷D≤\T #˚dæ eT>∑<Ûä <˚XÊìøÏ yÓfi≤fls¡T. >√s¡<∏äeTH˚ |üs¡«‘·+ møÏÿ
–]Áe»|ü⁄sêìï #·÷#ês¡T. >=|üŒ>=|üŒ uÛÑeHê\ qekÂs¡uÛÑ+ ñ+&˚
|ü⁄wüŒeHê\T, me]ø° #=s¡sêì eÁ»eTjÓ÷qï‘· >√|ü⁄sê\T ñ+&˚ n\ø±
q>∑s¡+˝≤+{Ï –]Áe»|ü⁄sêìï #·÷#ês¡T. <ëì n|üPs¡« sêeTD°j·Tø£
düeTè~∆øÏ ÄX¯Ãs¡´b˛sTT n#·T´‘·T&ÉT ;Ûe÷s¡T®qT\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª>√s¡<∏ä+, ãTTwüuÛÑ+, yÓ’Vü‰s¡+, ãTTwæ–], #Ó’‘·´ø±Á~ nH˚ ◊<äT
331
–s¡T\T BìøÏ X¯Ss¡uÛÑ≥T\˝≤>± #·T≥÷º ñHêïsTT. n+<äTe\¢ BìøÏ
–]Áe»|ü⁄s¡eTì ù|s¡T e∫Ã+~. >ö‘·e÷qTÁ>∑Vü≤+, <äTs¡Zã\+ #˚] á
e÷>∑<ÛäT\qT me«s¡÷ »sTT+#·˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ç+~µµ
Ç˝≤ #Ó|æŒq ‘·sê«‘· eTT>∑TZs¡÷ |ü⁄s¡Á|üy˚X¯+ #˚XÊs¡T.
–]Áe»|ü⁄s¡+ ãj·T≥ eT÷&ÉT uÛÒs¡T\THêïsTT. e÷>∑<ÛäT\T
e÷qTcÕ<äeTH˚ s¡TwüuÛ≤ìï e~Û+∫ <ëì #·s¡à+‘√ yê{Ïì ì]à+#ês¡T.
n$ me¬sH’ ê –]Áe»+˝À Á|üy•˚ ùdÔ eTTìX¯øÔÏ e\¢ ÁyÓTT>∑T‘êsTT. Ä eTT>∑TsZ ÷¡
Ä ø£D
å y˚T eT÷&ÉT uÛsÒ T¡ \qT |ü>T∑ \>={Ϻ –]Áe» <ë«s¡+˝À Á|üy•˚ +#ês¡T.
nø£ÿ&ç qT+∫ eT÷˝≤ø±s¡ >∑èVü‰\≈£î yÓ[fl ã˝≤‘êÿs¡+>± |ü⁄wüŒVü‰sê\T
rdæ y˚düTø=ì, >∑+~Ûø£ >∑èVü‰\˝À >∑+<Ûä+ |üPdüT≈£îHêïs¡T. eT>∑<Ûä »qT\T
$düàj·T+‘√ #·÷dü÷Ô ñ+&É>± sê»e÷s¡Z+˝À yÓfi¯óÔHêïs¡T. n˝≤π>
»sêdü+<ÛäTì eT+~s¡+ <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T.
ns¡∆sêÁ‘·sTTHê nuÛ≤´>∑‘·T\≈£î, ~«E\≈£î, kÕï‘·≈£î\≈£î
m<äTs¡Te∫à uÛøÑ ‘ÔÏ √ |üP»\T dü*ù| |üse¡ TÁe‘·T&ÉT »sêdü+<ÛTä &ÉT. n+<äTe\¢
mes√ nuÛ ≤ ´>∑ ‘ · T \T e#êÃs¡ ì m<ä T s¡ T e∫à eT<Û ä T |ü s êÿ\T
Çyê«\qT≈£îHêï&ÉT. yêfi¯ófl rdüTø√˝Ò<äT. yêfi¯fl n_ÛÁbÕj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îì
eT>∑<Ûä|ü‹ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMTs¡T kÕï‘·≈£î\T, |üP\T, #·+<äq+ ã˝≤‘êÿs¡+>± m+<äT≈£î
rdüT≈£îHêïs¡T? uÛÒs¡T\T |ü>∑\>={Ϻ <äs¡Œ+‘√ Ç˝≤ Á|üe]Ô+#·&É+ ‘·>∑THê?
H˚qT Ç∫Ãq eT<ÛäT|üs¡ÿ+ m+<äT≈£î Á>∑Væ≤+#·s¡T? MTs¡T y˚wü<Ûës¡T\˝≤>∑
ñHêïs¡T. $Á|üy˚wü+ y˚düTø=ì <Ó’Væ≤ø£ \ø£åD≤\e\¢ ø£åÁ‹j·TT\T>±
ø£ì|ædTü HÔ êïs¡T.µµ
n‘·ì e÷≥\T $ì Hêsêj·TDT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªkÕï‘·≈£î\T me]˝ÀHÓ’Hê ñ+&Ée#·TÃ. y˚TeTT ø£åÁ‹j·T
kÕï‘·≈£î\+. $TÁ‘· ìyêdü+ e÷eT÷\T>± Á|üy˚•+#ê*. n$TÁ‘· ìyêdü+
331
ã\+‘√ Á|üy˚•+#ê*. Ç~ u≤VüQMs¡´ dü+|üqTï\sTTq ø£åÁ‹j·TT\≈£î
ø£s¡Ôe´+, >∑+<Ûä e÷˝≤´\˝À \øÏåà ñ+≥T+~. ø±ã{Ϻ ã˝≤‘êÿs¡+>±
rdüT≈£îHêï+. ˙e\¢ e÷≈£î y˚πs ø±s¡´+ ø±yê* ø±ã{Ϻ ˙ ns¡È´+
rdüTø√˝Ò<Tä µµ
»sêdü+<ÛäT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMTs¡T Hê≈£î >±ì H˚qT MT≈£î >±ì m|ü⁄Œ&É÷ nVæ≤‘·+#˚jT· ˝Ò<Tä .
n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT H˚qT MT≈£î n$TÁ‘·TDÏí m˝≤ nj·÷´qT? H˚qT
dü<äTZD≤ì«‘·T&çì. düTs¡ eTTìes¡T\≈£î, $Á|ü⁄\≈£î uÛÑ≈£îÔDÏí. ñ‘·ÔeT
ø£åÁ‘·≈£î\+˝À »ìà+∫q yê&çìµµ
<ëìøÏ ø£èwüßí&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£î\ s¡øå±s¡ú+ nœ\ qè|ü≈£î\+, ìjÓ÷>∑+ #˚‘·, X¯Á‘·THêX¯+
#˚jT· &É+ ø√dü+, <äTwüº <ä÷wüD ø√dü+ Çø£ÿ&çøÏ e#êÃeTT. ˙e⁄ n‘·T´‘·eÔ T
ø£åÁ‹j·TT&çqHêïe⁄. »qT\≈£î m|ü⁄Œ&É÷ m>∑TZ #˚j·T˝Ò<äHêïe⁄. ˙˝≤>± @
ø£åÁ‹j·TT&Ó’Hê Ç+‘· Á≈£Ls¡+>± Á|üe]Ô+#êsê? qè|ü‘·T\qT #Ós¡ã{Ϻ ñ
y˚TX¯óì |üPõ+∫qyê¬se¬s’Hê ñHêïsê? kÕ<ÛäTVæ≤+dü #˚ùd ˙e⁄ ñ
‘·ÔeTT&çyê? ˙˝≤+{Ï bÕ|üø£s¡Tà\qT ñù|øÏå+#·&É+ nœ\ <Ûäs¡à
s¡ø£åDø£åeTT\yÓTÆq e÷≈£L bÕ|ü+ ø£*–düTÔ+~, bÕ|üuÛÑj·T+ e\¢ ìqTï
e~Û+#·&ÜìøÏ e#êÃ+. ªªHê ø£+f… n~Û≈£î&Ó’q ø£åÁ‹j·TT&ÉT ˝Ò&ÉTµµ nì
>∑s¡«+‘√ n+<ä]˙ nee÷ì+#·e<äT›. n$˙‘·T\sTT, eTVü‰‘·Tà\≈£î
nee÷q+ #˚dæ ˝À>∑&É »j·TÁ<ä<∏ä <ä+uÛÀ<䓤e ø±s¡ÔMs¡T´\H˚ yês¡T #Ó&çq
dü+>∑‹ ˙e⁄ $q˝Ò<ë? $Áø£eT dü+|ü<ä‘√ s¡Dj·T»„ BøÏå‘·T˝…’ X¯Á‘·Te⁄\
ñø£ÿ&É–+∫ ñÁ>∑‘·|ü+ #˚dæq yês¡T dü<äZ‹øÏ yÓfi≤Ôs¡T ø±ì Ç˝≤ n|üø±s¡
<ës¡TD eè‹Ô‘√ uÛ…’s¡e|üP» #˚ùdyê]øÏ dü<äZ‹ ñ+≥T+<ë? Hêe÷≥
$qT. ˙e⁄ #Ós¡|ü{Ϻq sêE\qT $&ç∫ô|≥Tº. H˚qT ø£èwüßí&çì, Ç‘·qT
;ÛeTT&ÉT, n‘·qT ns¡T®qT&ÉT. á ≈£îs¡T dæ+Vü‰\T e∫Ã+~ ˙e⁄ ô|{Ϻq
332
∫#·TÃqT Äs¡Œ&ÜìøÏ. Á≈£Ls¡T&çyÓ’ qè|ü‘·T\qT $&ÉTeø£b˛‘˚ j·TT<ä∆+˝À
bÕ+&Éy˚j·TT\T ˙ eT<äeTDÏ∫ uÛÑT»X¯øÏÔ‘√ á sêE\qT $&ç|ækÕÔs¡T.µµ
ø£èwüßí&ç˝≤ e÷{≤¢&É&É+ $ì »sêdü+<ÛäT&ÉT ø√|ü+‘√ |üfi¯ófl
|ü≥|ü≥ø=]ø±&ÉT. ñÁ>∑T&Éj÷· ´&ÉT. |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªªn$T‘·
|üsêÁø£eT+‘√ ÄÁø£$T+∫ |üs¡sêE\qT z&ç+∫ >∑]«+#·&É+ <√wüe÷?
Ç~ ø£åÁ‹j·T <Ûäs¡ày˚T, H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ |üsêÁø£eTÁe‘·T&çH˚. <˚e‘ê Á|”‘·´s¡ú+
‘Ó∫Ãq á sêE\qT H˚H+Ó <äT≈£î $&ç∫ô|&ÜÔqT. ˙e⁄ X¯Á‘·Te⁄\qT m|ü⁄Œ&É÷
z&ç + #· ˝ Ò < ë? H˚ q T m˝≤+{Ï y ê&ç H √ ˙≈£ î ‘Ó © <ë? qqTï m˝≤
b˛sê&ÉeT+{≤y√ #Ó|ü⁄Œ. ôd’q´+ ôd’q´+‘√Hê, MT eTT>∑TZ]‘√Hê,
Ç<ä]› ‘√Hê, ˇø£ÿ]‘√Hê, @ Äj·TT<Û+ä ‘√ j·TT<ä+∆ #ÓjT· ´eT+{≤y√ #Ó|⁄ü Œµµ
Ç˝≤ »sêdü+<ÛTä &ÉT nq>±H˚ ø£èwüß&í TÉ ªªˇø£&TÉ nH˚≈î£ \‘√ j·TT<ä+∆
#˚j·T&É+ @+ u≤>∑T+≥T+~? n~Ûø£ u≤VüQã\T\yÓTÆq e÷ eTT>∑TZ]˝À
ˇø£ÿ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´ì ø√s¡Tø√. yê&ÉT |òüT§s¡ j·TT<ä∆+˝À ìqTï
m<äTs=ÿ+{≤&ÉT. eT\¢j·TT<ä∆+ #˚kÕÔ&ÉT.µµ
n|ü⁄Œ&ÉT »sêdü+<ÛTä &ÉT uÛ÷Ñ ] Ms¡T&ÉsTTq ;ÛeTTì ø√s¡T≈£îHêï&ÉT.
ªªHê≈£î j·TT<ä∆+˝À Ç‘·H˚ kÕ{ϵµ nHêï&ÉT.
Ç˝≤ »sêdü+<ÛTä &ÉT ;ÛeTùdqTì‘√ eT\¢jT· T<ë∆ìøÏ ‘·\|ü&ç ‘·q
ø=&ÉT≈£î düVü≤<˚e⁄&çøÏ sêC≤´_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT.
‘·sê«‘· yÓ+Á&ÉTø£\T eTT&çy˚dæ Ms¡s¡dæø£ eè‹Ô‘√ ñ<ä∆‘·T&Ó’q
»sêdü+<ÛäT&ÉT eT\¢j·TT<ë∆ìøÏ dæ<ä∆|ü&ܶ&ÉT. ;ÛeTùdqT&ÉT ≈£L&Ü
eT\¢jT· T<ë∆ìøÏ dæ<e∆ä Tj·÷´&ÉT.
düeTdü‘ê«‹X¯jT· T˝…q’ eèø√<äs¡ »sêdü+<ÛTä \T eTVü‰ |üsêÁø£eT+‘√
j·TT<ä∆+ #Ój·T´kÕ>±s¡T. yê[fl<ä›] <Óã“\≈£î ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê X¯ã›+‘√
|æø£ÿ{Ï\¢kÕ–+~. <ëìï \j·Tø±\ j·TeTTì #·+&Éøå√uÛÑeTì »qT\T
uÛ≤$+#ês¡T.
332
 ;Û e T »sêdü + <Û ä T *<ä › s ¡ ÷ nH√´Hê´ø£ s ¡ ¸ D dü + ø£ s ¡ ¸ D
n|üø£s¡¸DeTT\‘√ #ÓeT≥\T ø±s¡T‘·T+fÒ ˇø£]ø=ø£s¡T ô|q>∑kÕ>±s¡T.
yê´j·÷eT ø£s¡ÿX¯dæús¡ ø±j·TT˝…’q yê]<ä›] j·TT<ä∆+ uÛÑj·÷qø£+>± ñ+~.
n‘·T\ ã\T˝…’q Ä sTT<ä›s¡T |üs¡düŒs¡ »j·÷s¡Tú˝…’ <ës¡TD+>±
b˛sê&ÉkÕ>±s¡T. dæ+Vü≤>∑CÒ+Á<ë\ ˝≤>±, eÁ» |üs¡«‘ê\˝≤>± yê[fl<ä›s¡T
ø±]Ôø£ e÷dü+ yÓTT<ä{Ï ~q+ j·TT<ä+∆ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. m&É‘sÓ |¡ ˝ æ ≈Ò î£ +&Ü
ˇø£] H=ø£s¡T |ü{Ϻ–{Ϻ, n&ç∫ bı&ç∫, ‘ê∫Á‘√dæ eTVü‰j·TT<ä∆+ #˚dü÷Ô
Á‘·jÓ÷<ä• es¡≈£î ø=qkÕ–+#ês¡T. #·‘·Ts¡›• Hê{ÏøÏ »sêdü+<ÛäTì˝À ø=+‘·
n\dü≥ ø£ì|æ+∫+~.
»sêdü+<Ûä dü+Vü‰s¡+
ªªÁ|ü‹ Ms¡T&ÉT ã\V”≤qT&Ée⁄‘·÷ ñHêï&ÉT. á n|üsê~Ûì, n‹
kÕVü≤dæ≈£îì e~Û+∫ ˙ uÛÑT»dæús¡‹ n‹X¯sTT+#·>± yêj·TT<˚e⁄ì ã˝≤ìï
˙ ã˝≤ìï e÷≈£î #·÷|æ+#·Tµµ nì lø£èwüßí&ÉT ñ|ü<˚•+#ê&ÉT.
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT yêj·TT<˚e⁄ì ‘·\#·T≈£îHêï&ÉT. n‘·ì Á|ükÕ<ä+e\¢ n~Ûø£
dü‘·Ô«+ ø£*–+~.
;ÛeTT&ÉT »sêdü+<ÛTä ì |ü{ºÏ m‹Ô |ü&X˚ Ê&ÉT. n‘·ì H√≥, eTT≈£îÿq,
#Óe⁄˝À¢ s¡ø£Ô+ ø±s¡kÕ–+~. »sêdü+<ÛäTì dü+~Ûdü+<ÛäT˝À¢ meTTø£\T $]∫
|ü & ˚ X Ê&É T ;Û e TT&É T . uÛ Ñ ÷ $T ã<ä › \ sTT+<ë, Væ ≤ e÷#· \ X¯ è +>∑ +
Áeø£ÿ\sTT+<ë ÁX¯eD $<ës¡eTsTTq á X¯ã›+ @$T{≤ nì q>∑s¡+˝À
»qT\T uÛj Ñ T· +‘√ $\$\˝≤&Üs¡T. Ç˝≤ ;ÛeTùdqT&ÉT »sêdü+<ÛTä ì #·+|æ
n‘·ìì e~Û+∫+~ »>∑~«~‘·+ ø±yê\ì Ä ø£fiã‚ sêìï >∑èVü≤<ë«s¡ ‘√s¡D
düMT|ü+˝À y˚XÊ&ÉT. n~ düs¡«»q uÛÑj·T+ø£s¡+>± ñ+~.
ø£èwüßí&É|ü⁄&ÉT ø£s¡TD‘√ Ä e÷>∑<ÛäT\ ø£+~]ø° nuÛÑj·T$T∫Ã
»sêdü+<ÛäT&ÉT #Ós¡|ü{Ϻq sêE\qT $&ç|æ+#ê&ÉT. Ä sêE\T dü+X¯ó<ä∆
s¡‘·ï |ü⁄+»eTT\‘√ ø£èwüßíì |üPõ+#ês¡T. ø£èwüßí&ÉT ‘·q ‘˚»düT‡ yÓ\T>∑>±
333
»sêdü+<ÛäTì ‘·qj·TT&Ó’q düVü≤<˚e⁄ìøÏ Ä sê»´+ ø£≥ºu…{≤º&ÉT. ‘·sê«‘·
$$<Ûä s¡‘ï· sêõ düT+<äsy¡ TÓ qÆ eT>∑<X˚Û ó¯ ì s¡<+ä∏ ‘ÓeTàì #ÓbÕŒ&ÉT. ‘ês¡ø±düTs¡
dü+Á>±eT+˝À Ç+Á<ës¡÷&ÛyÉ TÓ qÆ s¡<eä∏ T~. Ä s¡<yä∏ TÓ øÏÿ ;Ûe÷s¡Tq® T\‘√u≤≥T
ø£èwüßí&ÉT Ç+Á<äÁ|üdü∆+ yÓ’|ü⁄ ãj·T\T <˚sê&ÉT. Ä ø£åD+ >∑s¡T&ÉTì
‘·\#·T≈£îHêï&ÉT. n–ï˝≤>± ~e´‘˚»+‘√ yÓ*–b˛‘·÷ $q‘ê‘·qj·TT&ÉT
$qj·T+>± #ÓbÕŒ&ÉT. Ä >∑s¡T&ÉTì ~e´s¡<∏ä kÕs¡<Ûä´+˝À ø£èwüßí&ÉT
ìjÓ÷–+#ê&ÉT. >∑s¡T&ÉTì kÕs¡<∏ä´+˝À eTH√yêj·TT y˚>∑+‘√ ø£èwüí ;ÛeT
$»j·TT\T Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡+ Á|üy˚•+#ês¡T.
ªª»qT\≈£î Vü‰ì ø£\T>∑CÒùd eTôVA<ä∆‘·T&Ó’q »sêdü+<ÛäTì Vü≤]
Áù|s¡ D ‘√ yêj· T T|ü ⁄ Á‘· T &É T uÛ Ñ + õ+#ê&É T . Çø£ uÛ Ñ ÷ eT+&É \ +˝À
<Ûäs¡àq+<äqTì kÕÁe÷C≤´ìøÏ m<äTs¡T˝Ò<äTµµ nì uÛÑ÷»qT\+‘ê
dü+‘√wæ+#ês¡T. ªªÄj·TT<Ûë\ #˚‘· #êeì nCÒj·TT&Ó’q »sêdü+<ÛäTì
;ÛeTùdqT&ÉT #·+|ü>∑*>±&ÉT >±ì Ç‘·s¡T\≈£î n~ kÕ<Ûä´eTe⁄‘·T+<ëµµ
nqT≈£îHêïs¡T Á|ü»\T.
Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡+˝Àì Á|ü»\T ÄX¯Ãs¡´+‘√, nqTsê>∑+‘√
|üs¡eTøö‘·Tø£+‘√ #·÷düTÔ+&É>± eèø√<äs¡ <ëyÓ÷<äs¡ düTπs+Á<ä ‘·qj·TT\T
e#êÃs¡T. $»j·T $uÛ≤dæ‘T· \sTT e∫Ãq ø£èwü;í eÛ T$»j·TT\T <Ûsä à¡ sêE≈£î
yÓTTøÏÿ »sêdü+<ÛTä &ç ã+<Ûqä + e\¢ yÓ÷øÏ‘å T· ˝…q’ eTV”≤|ü‘T· \qT #·÷bÕs¡T.
dü$qj·T+>± ‘·\e+∫ qeTdüÿ]+∫q ne˙X¯ó\ q+~]ì düeTT∫‘·
dü‘êÿsê\‘√ |üPõ+∫ <Ûäs¡àsêE yê] yê] <˚XÊ\≈£î |ü+|æ+#ê&ÉT.
ø£èwüßíì |üj·Tq+
lø£èwüßí&ÉT ≈£L&Ü <ë«s¡e‹øÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. n<˚ ~e´ s¡<∏ä+
Äs√Væ≤+∫ <Ûsä à¡ sêE≈£î M&√ÿ\T #Ó|Œæ ø£èwüß&í TÉ <ë«s¡|‹ü øÏ yÓ[flq ‘·sê«‘·
<Ûäs¡àq+<äqT&ÉT ~–«»j·÷ìï >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT. ñs¡TuÛÑT»
$Áø£eT+˝À »jÓ÷qï‹˝À ‘·q ‘·eTTà\T ˝Àø£bÕ\Ts¡ì m+∫ uÛ≤düTs¡
333
‘˚E&Óq’ <Ûsä à¡ q+<äqT&ÉT, ;ÛeTTì, bÕs¡Tìú , q≈£î\Tì, düV≤ü <˚e⁄ì Áø£eT+>±
‘·÷s¡TŒ≈£î, ñ‘·ÔsêìøÏ, |ü•Ãe÷ìøÏ, <äøÏåD≤ìøÏ |ü+|æ+#ê&ÉT.
Ç˝≤ <Ûäs¡àsêE |ü+|æùdÔ Ä q\T>∑Ts¡T nbÕs¡ #·‘·Ts¡+>∑ ã\
düyT˚ ‘·T˝…’ Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\ô|’q q&ç#˚ n|üPs¡« düeTTÁ<ë\˝≤>± Hê\T>∑T
~≈£îÿ\ô|’q q&ç#ês¡T.
Ç˝≤ <Ûsä à¡ sêE ‘·eTTàfi¯flqT ~–«»j·÷ìøÏ |ü+|æ+∫q $wüj÷· ìï
yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT ‘Ó*|æq|ü⁄&ÉT »qy˚T»j·TT&ÉT Ä eTTì‘√ ªªbÕ+&Ée⁄\T
Äj· ÷ ~≈£ î ÿ\≈£ î yÓ [ fl »sTT+∫ m˝≤ <Û ä q + ‘Ó # êÃs√ Hê≈£ î
‘Ó*j·TCÒjT· +&çµµ nì n&ç>±&ÉT.
yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT ‘·q ø£<∏äq+ kÕ–+#ê&ÉT.
ñ‘·Ôs¡ ~–«»j·T+
ns¡Tq® T&ÉT ñ‘·sÔ ¡ ~≈£îÿyÓ|’ ⁄ü n–ï<ä‘yÔ· TÓ qÆ ~e´ s¡<ë∏ HÓïøÏÿ ãj·T\T
<˚sê&ÉT. >±+&ûe<Ûäs¡T&ÉT y˚dü$ø±\+ dü÷s¡T´&ç˝≤>± ñÁ>∑Á|ü‘êbÕ–ï‘√
yÓ\T>∑T‘·÷ ñ‘·Ôs¡ ~X¯yÓ’|ü⁄ yÓ[fl |ü⁄[+<ëe˙X¯«s¡Tì z&ç+∫, Á|ü‹
$+<ÛäT´&ÉH˚ yê&çì z&ç+∫, nœ\ B«|ü eT+&É˝ÒX¯ó\qT $<Û˚j·TT\T>±
#˚düTø=ì yêfi¯fl‘√ uÛÑøÏÔ‘√ ùd$düTÔ+&É>± ÁbÕ>√®´‹cÕìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Ä
q>∑s¡$uÛÑT&ÉT nq+‘· ã\+‘√ $»j·TTìô|’øÏ e#êÃ&ÉT. n‘·ì ù|s¡T
uÛÑ>∑e‘·TÔ&ÉT. n‘·qT mì$T~ s√E\T eTVü‰j·TT<ä∆+ #˚XÊ&ÉT. ∫e]øÏ
j·TT<ä∆+ #˚j·T˝Òø£ ªªH˚qT Ç+Á<ädüKTDÏí. ˙e⁄ Ç+Á<ä |ü⁄Á‘·T&ç$. ˙‘√
j·TT<ä+∆ #ÓjT· ´&É+ ‘·>T∑ Hê? H˚qT z&çb˛j·÷qT. ˙≈£î @~ Çwüyº ÷Ó #Ó|⁄ü Œµµ
nHêï&ÉT.
ªª<Ûäs¡àsêE sê»dü÷j·T+ #˚düTÔHêï&ÉT. Äj·Tq ìs¡+‘·s¡
<Ûsä à¡ o\T&ÉT. Ä j·÷>±ìøÏ sêµµ nHêï&ÉT ns¡Tq® T&ÉT. uÛ>Ñ <∑ ‘ä T· &Ô TÉ n|ü]$T‘·
<ÛäqsêX¯ó*#êÃ&ÉT. ‘·sê«‘· ns¡T®qT&ÉT Ç+ø± eTT+<äT≈£î yÓ[fl n+‘·]Z],
ãVæ≤]Z], ñ|ü–s¡T\ uÛÑ÷|ü‘·T\qT j·TT<ä∆+˝À z&ç+∫ XÖs√´qï‹‘√
334
yê]#˚‘· HêHê<ÛäqeTT\T dü+bÕ~+#ê&ÉT.
Ä ‘·sê«‘· ≈£îuÒs¡Tì ~≈£îÿ˝À ñqï nH˚ø£ sêE\qT »sTT+∫
nbÕs¡ <ÛäHêìï bı+<ë&ÉT. y˚Ts¡Tq>±ìï #·÷#ê&ÉT. »+ã÷ eTVü‰q~ì
#·÷#ê&ÉT. Ç+ø± eTT+<äT≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT n+<ä]˙ »sTT+#·T≈£î+≥÷ yÓ[fl >∑+<Ûäe÷<äq
|üs«¡ ‘·+ n‹Áø£$T+∫, Ä ~XÊ~Û|‘ü T· ˝…q’ dæ<∆ä $<ë´<Ûsä ¡ #ês¡D >∑+<Ûsä T¡ «\
#˚‘· HêHê $∫Á‘· edüTÔ yêVü≤Hê\T d”«ø£]+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· $»j·TT&ÉT ñ
‘·Ôs¡ ≈£îs¡T <˚XÊ\≈£î yÓ[fl Vü≤]yêdüeTH˚ |ü⁄s¡+˝À $&çXÊ&ÉT. nø£ÿ&ç <ë«s¡
bÕ\≈£î\T <ës¡TD≤ø±s¡T\T nbÕs¡ ã˝≤&ÛÉT´\T. yêfi¯ó¢ bÕs¡Túì <ä>∑Z]øÏ
e∫à düTs¡sêE düìïuÛTÑ &Óq’ n‘·ìì #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´|ü&ç ªª˙ $»j·T Msê´‹
X¯jT· + <äX~¯ X¯\ Á|üdTü ‹Ô #Ó+~+~. ‘=\T‘· @ j·TT>±˝À¢HH’Ó ê uÛ÷Ñ |ü‘T· \T
me¬s’Hê Çø£ÿ&çøÏ e#êÃsê? á Á|ü<˚XÊìï ñ‘·Ôs¡ ≈£îs¡T uÛÑ÷eTT\+{≤s¡T.
uÛÑ÷ Á|ü»\≈£î Ç$ n>√#·sê\T. y˚TeTT ˙≈£î @+ düVü‰j·T+ #Ój·÷´˝À
#Ó|⁄ü Œµµ
nHêï+.
ns¡T®qT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT! ªª<Ûäs¡àsêE sê»dü÷j·T j·÷>∑+
#˚düTÔHêï&ÉT. Ä ñ‘·‡yêìøÏ MT <ä>∑Zs¡ ñ+&˚ edüTÔy˚<Ó’Hê Çe«+&ç. Ä
eTV”≤Hê<∏äTì kÕÁe÷»´+ n‹X¯sTTdüTÔ+~µµ.
á e÷≥\T $ì ñ‘·sÔ ¡ ≈£îs¡TuÛ÷Ñ eTT\T sêE\+<äsT¡ ns¡Tq® T&çøÏ
neT÷\´eTT˝…’q n|ü]$T‘· ~yê´uÛÑs¡D≤\T ‘Ó∫à Ç#êÃs¡T. Ç+Á<ä
‘·qj·TTì XÊdüHêìøÏ nqT>∑TD+>± á $<Û+ä >± <Ûsä à¡ |ü⁄Á‘·Tì ñ<ës¡ ‘˚»+
|üπs«≥T¢>± uÛ≤dü«s¡ düTdü+|ü<äqT ñ‘·Ôs¡ <Ûës¡TD°X¯ó\T düeT]Œ+#ês¡T.
;ÛeTTì |üPs¡« ~–«»j·T+
;ÛeTT&ÉT <Ûäs¡àsêE ÄC≤„qTkÕs¡+ ‘·÷s¡TŒ ~≈£îÿ≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
bÕ+#ê\ |ü‹#˚‘· dü‘êÿsê\T bı+<ë&ÉT. $<˚Vü≤ sê»sTTq »q≈£îDÏí
334
»sTT+#ê&ÉT. <äXÊs¡í|ü‹jÓÆTq düT<ÛäqT«ì‘√ eTVü‰j·TT<ä∆+ #˚dæ n‘·ì
|üsêÁø£e÷ìøÏ yÓT∫à n‘·ìï ‘·q≈£î ùdHêì>± #˚düT≈£îHêï&ÉT. #Û˚~ <˚XÊìøÏ
yÓ[flq ;ÛeTùdqTDÏí •X¯óbÕ\T&ÉT uÛøÑ ‘ÔÏ √ m<äTs=ÿì s¡‘ï· XÀ_Û‘· <Ûqä sêdüT\qT
Á|”‹‘√ Ç#êÃ&ÉT. ;ÛeTùdqT&ÉT •X¯óbÕ\Tì |ü⁄s¡+˝À ø=ìï s√E\T+&ç
|üPs¡« ~≈£îÿ≈£î yÓ[fl |ü⁄[+<ä|ü⁄s¡+˝À düT≈£îe÷s¡ düT$TÁ‘·T\qT, ≈£îe÷s¡
<˚X+¯ ˝À ÁXÖDÏeT+‘·Tì, ø√dü\ <˚X+¯ ˝À ãèVü≤<ä“\ ¤ Tì, njÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡+˝À
BÛs¡ÈÁ|üE„ì, ø£sêí≥ <äøÏåD eT\T¢\qT eT]ú+∫ yêfi¯fl <ä>∑Zs¡ n|ü]$T‘·
<ÛäHê\T d”«ø£]+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· eT>∑<Ûä≈£î yÓ[fl »sêdü+<Ûä ‘·qj·TT&ÉsTTq
düV≤ü <˚e⁄ì |ü\ø£]+#ê&ÉT. n‘·T\ XÖs¡T´&ÉsTTq ;ÛeTùdqT&ÉT á $<Û+ä >±
n$T‘· yêVæ≤˙düy˚T‘·T&Ó’ |üPs¡« ~≈£îÿ˝Àì sêE\qT »sTT+∫ nbÕs¡
dü+|ü<ä\qT ø±qTø£\T>± d”«ø£]+#ê&ÉT.
düVü≤<˚e⁄&ç <äøÏåD ~–«»j·T+
düVü≤<˚e⁄&ÉT <äøÏåD+ yÓ’|ü⁄ yÓfi≤fl&ÉT. düT$TÁ‘· X¯Ss¡ùdq <ä+‘·
eÁø£Ôj·TeqT\qT, >√X¯è+>∑ –] ìyêdüT\qT »sTT+#ê&ÉT. ≈£î+‹uÛÀEì
Á|æj·T|üPs¡«ø£+>± dü‘·ÿè‘·T&Éj·÷´&ÉT. qs¡à<ë düMT|ü+˝À ne+‹
|ü‘·T\qT $+<ëqT$+<äT\qT z&ç+#ê&ÉT. e÷Væ≤wüàr |ü⁄sêìøÏ yÓ[fl
Ms¡T&Óq’ ˙\T&ÉH˚ eTVü‰<ës¡TD ã\TDÏí &Ûøû =Hêï&ÉT. á $<Û+ä >± düV≤ü <˚e⁄&ÉT
j·TT<ä+∆ #˚d÷ü Ô ñ+fÒ n–ï<˚e⁄&ÉT $»è+_Û+∫ düV≤ü <˚e⁄ì düø\ £ ôd’Hê´ìï,
>∑TÁsê\qT, @qT>∑T\qT, s¡<∏ë\qT <äVæ≤+#·kÕ>±&ÉT.
ªªn–ï Ç˝≤ düVü≤<˚e⁄ì ôd’Hê´ìï m+<äT≈£î <äVæ≤+#ê&ÉTµµ nì
»qy˚T»j·TT&ÉT yÓ’X¯+bÕj·TqTì n&ç>±&ÉT.
yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
|üPs¡«+ eTVæ≤wüàr|ü⁄s¡ sêE ˙\Tì e+X¯+˝À ìwü<ÛäT&ÉH˚ sêE
|ü]bÕ*düTÔ+fÒ C≤‘·y˚<äT&ÉT $Á|ü⁄&Ó’ y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚dü÷Ô ˇø£kÕ]
Á|üe÷<äeXÊq sê»ìjÓ÷>∑T\≈£î |ü≥Tºã&ܶ&ÉT. yêfi¯ófl n‘·ìï sê»
335
düeTøå±ìøÏ rdüT≈£îyÓfi‚Ô Äj·Tq <ä+&ç+#·uÀj·÷&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT nee÷q
<äT:œ‘·T&ÉsTTq n–ï s√cÕq\+>± nsTT ñÁ>∑ø£D≤\Tsêõ\T¢‘·T+&É>±
ìwü<ÛäTì eTT+<äT ‘·q Á|ü‘ê|ü+ #·÷bÕ&ÉT. n‘·qT #ê˝≤ ;Û‘·T&Ó’
n–ï<˚e⁄ìøÏ qeTdüÿ]+∫ ªªeTVü‰|ü⁄s¡TcÕ! Hê nC≤„Hêìï düVæ≤+#·Tµµ nì
y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. n–ï XÊ+‹+∫ ˙e⁄ ø√]q es¡+ ÇkÕÔqT n&ÉT>∑Tµµ nHêï&ÉT.
ªªá |ü⁄sêìï me¬sH’ ê »sTT+#·&ÜìøÏ eùdÔ yêfi¯flqT ˙e⁄ <äV≤æ +∫
Hê≈£î düVü‰j·T+ #ÓsTT´µµ nì $wü<ÛäT&ÉT ø√sê&ÉT. n‘·ìøÏ n–ï Ä es¡+
Ç∫à ªªeT] H˚H=ø£ es¡+ ø√s¡T‘êqT <ëìì Á|ükÕ~+#·T. á q>∑s¡+˝Àì
Ád”\
Ô T eTqà<Û|ä &” ‘ç T· \T. yê] ôd’«]D° eè‹Ôì m\¢ø±\+ ˙e⁄ düV≤æ +#ê*µµ
nHêï&ÉT. n|üŒ{Ï qT+∫ e÷Væ≤wüàr |ü⁄s¡+˝À Ád”Ô\≈£î ôd’«]D°‘·«+
ìs√›wüeTsTT+~. n–ï<˚e⁄&ÉT Ä |ü⁄sêìï mes¡T eTT≥º&ç+∫Hê yê]ì
<äVæ≤+#·kÕ>±&ÉT.
düV≤ü <˚e⁄ì ôd’q´+ ø±*b˛‘·T+fÒ n‘·qT #·*+#·ø£ X¯ó∫jÓTÆ yê]Ã
<äs¡“¤X¯j·Tq+ MT<ä |ü&ÉTø=ì n–ïdü÷ø±Ô\‘√ n–ï uÛÑ{≤ºs¡≈£îì Ç˝≤
düT‹Ô +#ê&ÉT.
ªª˙e\¢ ìœ\ y˚<ë\T e]∆\T¢‘êsTT. bÕeqT\˝À bÕeqT&ç$
˙e⁄. j·TC≤„\˙ï ˙y˚. <Ûäs¡àì‘·T´&Ó’q <Ûäs¡àsêE sê»dü÷j·T+ #˚j·T&É+
˙ Á|”‘·´s¡úy˚Tø£<ë. <ëìøÏ $|òüTï+ ‘·\ô|≥º&É+ Hê´j·Te÷?µµ
n–ï<˚e⁄&ÉT dü+Á|”‘T· &Éj÷· ´&ÉT. n‘·ì ùdq≈£î nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT.
Ç~ ‘Ó*dæ ˙\T&ÉT düVü≤<˚e⁄ì <ä>∑Zs¡≈£î e∫à @qT>∑T\qT, >∑TÁsê\qT
~yê´+ãs¡ HêHê$<Ûä s¡‘·ïeTj·÷uÛÑs¡D≤\qT Ç#êÃ&ÉT. Ç˝≤ e÷Væ≤wüàr
|ü⁄sêìï kÕ~Û+∫ düVü≤<˚e⁄&ÉT <äøÏåD ~≈£îÿ>± |üj·Tì+∫ kÂsêÁwüº <˚X¯+
qT+∫ s¡TøÏà ;Ûwüàø£ X¯SsêŒs¡ø£ <ä+&Éø£|ü‘·T\ #˚‘· ndü+U≤´ø£ <ÛäHê\qT
bı+<ë&ÉT. kÕ>∑s¡B«|ü ìyêdüT\sTTq ìcÕ<äT\qT |ü⁄s¡TcÕ<äT\qT
@ø£bÕ<äT\qT eX¯>‘∑ T· \T>± #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ‘·sê«‘· bÕ+&É´, øπ s¡fi,¯ ø±[+>∑,
335
Á<ä$&É, j·Teq ø£s¡Vü‰≥ø£ uÛÑ÷bÕ\≈£î\qT »sTT+#ê&ÉT. ùd‘·Tã+<Ûäq
düMTbÕìøÏ e∫à |òüT{À‘·ÿ#·Tì ‘·\#·T≈£îHêï&ÉT. n‘·qT ‘·ø£åD+ e∫Ã
<ä+&É Á|üD≤eT+ #˚dæ ªª@+ ø±yê*µµ nHêï&ÉT. $;ÛwD ü Tì <ä>sZ∑ ¡ ø±qTø£\T
‘ÓeTàHêï&ÉT. düVü≤<˚e⁄&ÉT |òüT{À‘·ÿ#·T&ÉT n˝≤π> #˚XÊ&ÉT.
<Ûäs¡àsêE sê»dü÷j·÷ìøÏ Ç˝≤ <äøÏåD <˚XÊìøÏ #Ó+~q
sêE\+<äs¡÷ nbÕs¡ <Ûäq sêdüT\qT Ç#êÃ&ÉT.
q≈£î\Tì |ü•ÃeT ~–«»j·T+
q≈£î\T&ÉT <Ûsä à¡ sêE Ä»„Á|üø±s¡+ |ü•Ãe÷ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. n≈£î{Ï\
XÖs¡´+‘√ n‘·qT yÓ[fl X¯Á‘·TuÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’ 컑˚»+ nìï ~≈£îÿ˝À¢
yÓ\T>∑T#·T+&É>± dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚XÊ&ÉT. n‘·ì jÓ÷<ÛäT\T #˚düTÔqï X¯ã›+
eT<ä>∑C≤\ |ò”T+ø±s¡+, »eHêXÊ«\T #˚ùd eTVü‰s¡edü+, s¡<∏ë\ |òüT§wü
~>∑+‘ê\≈£î m>∑u≤ø±sTT. n+‘ê düeTTÁ<ä |òüT§wü˝≤>± $q|ü&ç+~. Ç˝≤
q≈£î\T&ÉT söÁ<ëø±s¡+‘√ eTVü‰ùdHêì«‘·T&Ó’ eTV”≤‘·ø£ <˚X¯+˝À <ä‘·Ôø£
eTj·T÷s¡ø±<äT\‘√ b˛s¡Tdü˝≤Œ&ÉT. eTs¡T e÷fi¯e ãs¡T“s¡ ø£s¡“s¡ XË’Øwüø£
<ëXÊs¡í <˚XÊ\ sêE\qT »sTT+#ê&ÉT. |ü+#·Hê<ëeTs¡ |üs«¡ ‘· ìyêdüT\qT
eX¯ + #˚ d ü T ≈£ î Hêï&É T . yêdü T <˚ e ⁄ìøÏ ‘· q ~–«»j· T $wü j · ÷ ìï
‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. XÊø£\|ü⁄s¡+˝À eTÁ<˚X¯«s¡T&ÉT, ‘·q y˚Tqe÷eT nsTTq
X¯\T´ì #·÷∫ Ä ñ‘·ÔeT >∑TD≤&ÛÉT´ì $qj·T+‘√ <ä]Ù+#ê&ÉT. X¯\T´&ÉT
dü‘êÿs¡ |üPs¡«ø£+>± edüTÔyêVü≤Hê*#êÃ&ÉT.
‘·sê«‘· q≈£î\T&ÉT |ü•ÃeT düeTTÁ<ä ÁbÕ+‘·+˝Àì |üs¡eT
<ës¡TDT\sTTq ãs¡“s¡ øÏsê‘· Ms¡T\qT z&ç+#ê&ÉT. es¡TDÒ+Á<ä bÕ*‘·yTÓ qÆ
~ø£Œ‘·T\ #˚‘· ã*$T‘√ bı+~q <ÛäHêìï |ü~ y˚\ ˇ+f…\ MT<ä
y˚ d ü T ≈£ î e#êÃ&É T q≈£ î \T&É T . Ä n$T‘· yêVæ ≤ ˙ |ü < ä V ü ≤ ‹ e\¢
<Ûäs¡DÏ‘·\eT+‘ê ‘·\¢&ç*¢+~.
Ç˝≤ ;Ûe÷s¡T®q q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\T |üsêÁø£eT+‘√ ~–«»j·T+
336
#˚dæ #·‘·Tdü‡eTTÁ<ä |üØ‘·yÓTÆq eTV”≤‘·\+˝À <Ûäq edüTÔ yêVü≤qeTT\qT
‘Ó∫à y˚s¡Ty˚s¡T>± <Ûäs¡àsêE≈£î #·÷|æ+#ês¡T.
$X¯ó<ä∆s¡‘·ï düVæ≤‘· HêHê<Ûäq düeTè~∆ e\¢ n~Û≈£î&Ó’q <Ûäs¡àsêE
es¡TD ≈£îuÒs¡T\qT ≈£L&Ü $uÛÑe+˝À n‹X¯sTT+#ê&ÉT.
Ä|üÔyêø£´+
<Ûsä √àbÕ]®‘y· TÓ qÆ eTVü‰ <Ûqä esêZìï #·÷∫ <ëì dü~«ìjÓ÷>±ìøÏ
düeTø£{Ϻ sê»dü÷j·T j·÷>±ìï #˚j·÷\ì <Ûäs¡àsêE ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT. Ä
j·TT~Ûwæ˜s¡Tì n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ nqT>∑TD+>± Ä|üÔ eT+Á‘·T*˝≤ nHêïs¡T.
ªª≈£îs¡T Ms¡! ˙ <Ûäs¡à |ü]bÕ\q˝À ˙ >∑TD dü+|ü<ä, ˙ $X¯ó<ä∆
#ê]Á‘·+ e\¢ <Ûës¡TD° Á|ü»\ø£+<ä]ø° n_Ûeè~∆ø£*–+~. sê» e+#·≈£î\,
‘·düÿs¡T\ u≤<Ûä ‘=\–+~. yê´<ÛäT\T, |ü>∑, uÛÑj·T+, <äT:K+ b˛j·÷sTT.
»>∑‘·TÔ˝Àì sêE\+‘ê ˙≈£î eX¯es¡TÔ\sTT ñHêïs¡T. ˙e⁄ j·T»„+
#Ój·T´&ÜìøÏ Ç<˚ eT+∫ düeTj·T+. uÛ≤+&Ü>±s¡+ <Ûäq ø£qø£s¡‘·ï sêX¯ó
\‘√ ì+&ç ñ+~. j·Tøπ Xå «¯ s¡TìøÏ nø£j å T· ì<ÛTä \T Á|ü‘´· ø£eå TsTTq≥T¢ düTes¡í
|ü]|üPs¡íyÓTÆ eTVü‰y˚Ts¡TXË’\y˚T düìïVæ≤‘·eTsTTq≥T¢ <Ûäq+ \_Û+∫+~.
<Ûëq´ düeTè~∆≈£L&Ü \_Û+∫+~. düø£\ dü+ø£\Œdæ~∆e\¢ ø√cÕº>±s¡+
ø£ \ Œeèø£ å + ˝≤>∑ T +~. y˚ < ë˝Ò eT÷]Ô e Væ ≤ +∫q≥T¢ $Á|ü ⁄ \+‘ê ˙
nuÛTÑ ´<äjT· + ø√s¡T‘·THêïs¡T. n+<äTe\¢ ˙e⁄ yÓ+≥H˚ sê»dü÷j·T j·÷>±ìï
ÁbÕs¡+_Û+#·Tµµ
Ä|ü Ô y êø£ ´ + Á|ü ø ±s¡ + <Û ä s ¡ à sêE sê»dü ÷ j· T +
#Ój÷· ´\qT≈£îHêï&ÉT. n+‘·˝À <ë«s¡e‹ qT+∫ »>∑<ë<Ûës¡T&Óq’ ø£èwüß&í TÉ
e∫à <Ûäs¡àÁbÕs¡+uÛÑ+ #˚dæq j·TT~Ûwæ˜s¡TDÏí uÛÑ÷] <Ûäqs¡‘·ïeTT\‘√
dü+uÛ≤$+#ê&ÉT.
<Ûäs¡àsêE »>∑]“¤‘·T&Ó’q n#·T´‘·Tì nsêÈ´~~<ÛäT\‘√ |üPõ+∫
‘·eTTàfi¯ófl <ÛÍeT´ <Ó«’ bÕj·THê~ ãTT‹«E\T, Ä|üÔ eT+Á‘·T\T düeTø£+å ˝À
336
ñ+&É>± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûës¡TD°<Ûäs¡, <Ûäs¡à‘·‘·«ì<Ûëq <ëqe <äs¡Œ dü+Vü‰s¡, Vü≤]»HêuÛÑ
ã+<ÛäT »HêqTs¡+»qø±]. ˙e\¢ e÷≈£î »>∑‘·TÔ˝À n+<äs¡T uÛÑ÷|ü‘·T\T
eX¯ó\j·÷´s¡T. sêE\ e\¢ e÷≈£î \_Û+∫q <Ûqä + m+‘· nì #Ó|Œü &ÜìøÏ
ãèVü≤düŒ‹ e\¢ ≈£L&Ü ø±<äT. <˚e eTTKeTsTTq n–ï<˚e⁄ìøÏ y˚*Ã
n;Ûwüº<ëqeTT*∫à <Ûäs¡àø±sê´\T #Ój·÷´*. ˙øÏwüºeTsTTq j·T»„+
#˚sTT+∫ Hê≈£î, ˝Àø±\≈£î Á|æj·T+ #˚≈£Ls¡TÃ. qqTï sê»dü÷j·÷<Ûä«s¡
$<Ûëq+˝À ìjÓ÷–+∫ nqTÁ>∑Væ≤#·Tµµ
Ç˝≤ <Ûäs¡àsêE y˚&ÉTø√>± Hêsêj·TDT&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ñù|+Á<äT&ÉT |ü*ÿq á yêø±´\T neTè‘·+˝≤>± <Ûäs¡àsêE
#Óe⁄˝À¢ |ü&ܶsTT. n‘·qT dü+‘√wü|&ü ç ªªHê≈£î eTH√s¡<ë∏ \˙ï düeT≈£LsêsTT.
<Ûqä eT÷ \_Û+∫+~. n+‘ê eT<ÛTä dü÷<äqTì nqTÁ>∑V≤ü +µµ nqT≈£îHêï&ÉT.
sê»dü÷j·T ÁbÕs¡+uÛÑ+
Hêsêj·TDTì nqT»„‘√ <Ûsä à¡ sêE sê»dü÷j·T+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
düVü≤<˚e⁄ì #·÷∫ ªª˙e⁄ <ÛÍeTT´&ÉT #Ó|æŒq≥T¢ j·TCÀ„|üø£s¡D≤\T
rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ Ç+Á<äùdq Á|üeTTKT\qT, ns¡Tq® Tì kÕs¡~j ∏ TÆÓ q s¡Tø£àqT
|ü+|æ+#·T. j·T»„+ ø√dü+ HêHê<˚XÊ\ qT+∫ e∫Ãq sêE\≈£î ‘·–q
edü‘·T\T ø£*Œ+#·T. ìœ\ eTV”≤‘·\eTTq >∑\ Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·÷<äT\
q+<ä]˙ ÄVü‰«ì+#·Tµµ nì |ü+|æ+#ê&ÉT. n‘·&TÉ Ç+Á<ä ùdHê~ •\TŒ\qT
ìjÓ÷–+∫ |üqT\T ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. XÊÁdüÔ Á|üø±s¡+ j·TC≤„ìøÏ ø±e\dæq
nìï edü‘T· \T ø£*Œ+#ê&ÉT. Ç+Á<äÁ|üd|úü ⁄ü s¡+ #·T≥Tº nìï s¡ø±\ edüTeÔ ⁄\T
ñ+#·&ÜìøÏ ãVüQ$<Ûë>±s¡eTT\qT, Á|üeT<äeqeTT\qT, u≤e⁄\qT dæ<+∆ä
#˚sTT+#ê&ÉT. Ä»´‘Ó\ ’ ‘·+&ÉT˝≤~ HêHê edüT|Ô Pü ]‘·eTT\j˚T´≥T¢ #˚XÊ&ÉT
düVü≤<˚e⁄&ÉT.
düV≤ü <˚e⁄ì ÄVü‰«q+ y˚Ts¡≈î£ |ü⁄Á‘·$TÁ‘· ÁuÛ≤‘·è düyT˚ ‘·T˝…’ $sê≥
337
Á<äT|ü<ä •X¯óbÕ\ >±+<Ûës¡ sêE\T, X¯ø£ kÕ\« #·+Á<äùdq düeTTÁ<äùdq
≈£î+‹uÛÀ» edüT<˚e ã\<˚e Á|ü<Tä ´eTï X¯Ss¡ùdHê<äT\T, n+>∑e+>∑ ø£[+>∑
ø±oàs¡ ø±+uÛÀ» >ö&Ü+Á<Ûä dæ+Vü≤ø£ πøs¡fi¯ ≈£î+‘·\ Á<ä$&É j·Teq|ü‘·T\T
e∫à yêfi¯flyêfi¯fl edü‘·T˝À¢ ñHêïs¡T.
<Ûäs¡àsêE ;ÛcÕà<äT\qT |æ\T#·Tø=ì sêe&ÜìøÏ q≈£î\TDÏí
Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ |ü+|æ+#ê&ÉT. nqT|üeT <ÛäqsêdüT\qT rdüTø=ì
nqTsê>∑ + ‘√ sê»dü ÷ j· T j· ÷ >∑ + #· ÷ &Ü\H˚ ≈£ î ‘· ÷ Vü ≤ \+‘√
;ÛcÕà<äT\sTTq dü<ä“+<ÛäTe⁄\+<äs¡÷ e#êÃs¡T. nø£ÿ&çøÏ e∫Ãq ;Ûwüà
<Ûäè‘·sêÁwüº $<äTs¡ Á<√D ø£èbÕX¯«‘êúeT kÂeT<ä‘·Ô ø£s¡D uÛÑ÷]ÁX¯e X¯\´
X¯≈£îì ôd’+<Ûäe <äTs√´<Ûäq <äTXÊÙdüq $ø£sêí<äT\qT Á|æj·Tdü‘êÿs¡eTT\‘√
>ös¡$+∫ <Ûäs¡àsêE Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªMT nqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ á eTVü‰j·TC≤„ìï ‘·\ô|{≤ºqT. Bìì
MTπs Á|æj·T+‘√ uÛ≤$+∫ ìs¡«Væ≤+#ê*µµ
Ç˝≤ nì yê] nqTÁ>∑V≤ü + bı+~ e∫Ãqyê]ì $$<Ûä ø±sê´\˝À
ìjÓ÷–+#ê&ÉT. ø£qø£ s¡‘ï· <äøD åÏ ≤<ëq $wüj÷· \≈£î ø£èbÕ#ês¡T´ì ø£è‘êø£è‘·
|ü]C≤„q+˝À ;ÛwüàÁ<√DT\qT, düø£\ edüTÔ e´j·T+˝À $<äTs¡Tì,
HêHê<˚XÊ>∑‘·T˝…’q sêE\T ‘Ó∫à Ç∫Ãq ø±qTø£\qT rdüTø√&ÜìøÏ
<äTs√´<Ûqä Tì, uÛøÑ ´å£ uÛÀC≤´~ $ìjÓ÷>∑+˝À <äTXÊÙdüqTì ìjÓ÷–+#ê&ÉT.
j·T»„yê{Ïø± Á|üy˚X¯+
ÁbÕE„&ÉT, $X‚wü<Ûäs¡à $~ÛE„&ÉT nsTTq <Ûäs¡àE&ÉT j·T»„BøÏå‘·T&Ó’
j·T»„yê{Ïø£˝À n~Ûø£ $uÛÑ÷‹‘√ Á|üy˚•+#ê&ÉT. ÁãVü≤à ‘˚»+, s껑˚»+,
dü<ä“VüQuÛÑ÷wüD s¡‘·ïsêõ‘˚»+ $düÔ]dü÷Ô ì»<äT´‹‘√ eT÷ØÔuÛÑ$+∫q
<Ûsä à¡ +˝≤>± ñqï >∑TDeT+&ç‘T· &Óq’ <Ûsä à¡ q+<äqTì Á|ü»\+‘ê #·÷#ês¡T.
$Á|ü⁄\+‘ê |ü]y˚wæº+∫ ñ+&É>± eT<Ûä´˝À ≈£Ls=Ãì ñqï <Ûäs¡àsêE
ÁãVü≤à]¸|üØ‘·T&ÉsTTq ÁãVü≤à˝≤>± ø£ì|æ+#ê&ÉT. y˚<ä ìHê<ä+, Äosê«<ä
337
ìHê<ä+, nH˚ø£ yê~Á‘· eTVü‰Hê<ä+ ø£*dæ eTπs X¯u≤›\T $qã&É˝Ò<äT.
nq+‘· y˚ < ä e T÷s¡ T Ô ˝ … ’ q ô|’ \ <Û Í eTT´\T ôVA‘· \ T>±
j·÷»„e\Tÿ´&ÉT n<Ûä«s¡T´&ÉT>±, <Ó’«bÕj·TqT&ÉT ÁãVü≤à>±, düTkÕeTT&ÉT
ñ<äZ‘·>±, Hês¡<ë~ ÁãVü≤às¡T¸\T dü<ädüT´\T>±, ;ÛcÕà~ sê»s¡T¸\T
düV‰ü j·TT\T>± düs«¡ ÁøÏj÷· düeTÁ>∑yTÓ Æ wü&+É >∑ düeTè<äy∆ TÓ Æ düø\ £ <Ûqä <Ûëq´
düeTì«‘·yÓTÆ »>∑Hêï<Ûä s¡øÏå‘·yÓTÆq düø£\»Hêq+<äø£s¡yÓTÆ sê»dü÷j·T+
n‹s¡eTD°jT· eTsTT+~.
Ä eTVü‰eTK+ e\¢ n+<äs¡÷ ‘·è|ü⁄Ô\j·÷´s¡T. n–ï eTTK+>±
y˚*Ãq ÄVüQ‘·T\e\¢ <˚e‘·\T, <äøD åÏ <ëH√‘·‡yê\e\¢ $Á|ü⁄\T düeTT∫‘·
dü‘êÿs¡ X¯‘· düV≤ü ÁdüeTT\e\¢ nœ\ sê»qT´\T, n_ÛeT‘· nqï<ëHê\e\¢
<Û ä s ¡ D ° »qeTT\T ‘· è |æ Ô # Ó + <ës¡ T . <Û ä s ¡ à #· ] ‘· T &É T , nq|ò ü T T&É T ,
nqT»düeTì«‘·T&ÉT nsTTq <Ûäs¡à ‘·qj·TTì dü+düTÔ‹+#ês¡T.
Ç˝≤ sê»dü ÷ j· ÷ ìï >∑ T ]+∫ m+‘√ s¡ d ü e ‘· Ô s ¡ + >±
»qy˚T»j·TTìøÏ yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT e]í+∫ #ÓbÕŒ&ÉT.
<Ûäs¡àsêE ø£èwüßíìøÏ ns¡È´$T#·TÃ≥
Ç˝≤ dü ÷ ‘· T &É T XÖqø±~ eTVü ‰ eTTqT\≈£ î uÛ ≤ s¡ ‘ · ø£ ‘ ·
$ì|æ+#·kÕ>±&ÉT. <Ûäs¡àsêE Ç˝≤ n+<ä] eTqïq bı+~ sê»dü÷j·T+
#˚düTÔ+fÒ Hês¡<äT&ÉT Ä dü<äq+˝À düø£\ sê»düeT÷Vü≤+ #˚] ñ+&É&É+
#·÷#ê&ÉT. sê»˝Àø£+˝À eTqTwü´ kÕe÷qT´&Ó’ ñqï »>∑qàqT´&Ó’q
»Hês¡∆qTì #·÷#ê&ÉT. Hêsêj·TDT&˚ j·T<äTe+X¯+˝À ñ<äsTT+#·&É+
ø£åÁ‹j·T ≈£î\+˝À düTs¡<Ó’‘·´j·Tø£å sêø£ådü >∑+<Ûäsê«<äT\T<äsTT+#·&É+
‘·\#·Tø=ì uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À »s¡>∑uÀj˚T uÛ≤s¡‘· s¡D≤ìï ≈£L&Ü uÛ≤$+∫
dü+Vü≤èwüºVü≤è<äj·TT&Éj·÷´&ÉT.
Á|üXÊ+‘·T&ÉsTTq ;Ûwüßà&ÉT Ä Áø£‘·Te⁄qT #·÷∫ dü+‘·Twüߺ&Ó’
<Ûäè‹eT+‘·T&ÉsTTq <Ûäs¡àsêE‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
338
ªªkÕï‘·≈£î&ÉT, ãTT‹«E&ÉT, dü<äTZs¡T&ÉT, Çwüߺ&ÉT, uÛÑ÷‘·˝ÒX¯ó&ÉT,
dü+j·TTE&ÉT, |üP»˙j·TT\T, Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq yê]˝À dü<äTZDeTT\˝À
mes¡T ô|<ä›˝À n˝≤+{Ï eTVü‰‘·Tàì ˇø£ÿì |üPõ+#·Tµµ
ªªn˝≤+{Ï yê¬ses√ ˙y˚ #Ó|ü⁄Œµµ nHêï&ÉT <Ûäs¡àsêE.
ªªdü÷s¡T´&ÉT s√<äd” ≈£îVü≤sêqï+‘·{Ï˙ ø±+‹‘√ yÓ*–+#˚≥T¢,
neTè‘· #·+Á~ø£\‘√ #·+Á<äT&ÉT ˝Àø±ìï Äq+~+|üCÒdæq≥T¢ düø£\
»qT\≈£î dü+‘√cÕìï ø£\T>∑#˚dü÷Ô ñqï dü‘˚‡e⁄´&ÉT, |ü⁄+&ÉØø±≈£åî&ÉT
nsTTq ø£èwüßí&ÉT ñ+&É>± nsêÈ´ìøÏ Ç+ø£ ns¡TΩ˝…es¡THêïs¡T?
j·T»„|ü⁄s¡Twüß&ÉT, nœ\ ˝Àø£ |üPE´&ÉT, n#·T´‘·T&ÉT nsTTq ø£èwüßíì
|üPõùdÔ j·T»„|òü\+ <ä≈£îÿ‘·T+~µµ. nì ;Ûwüßà&ÉT |ü*ø±&ÉT. düVü≤<˚e⁄&ÉT
ns¡È´+ rdüT≈£îsê>± ns¡ΩD°j·TT&ÉsTTq yêdüT<˚e⁄ìøÏ XÊÁd”Ôj·T+>± <Ûäs¡à
‘·qj·TT&ÉT ns¡È´+ Ç#êÃ&ÉT. <ëìì #·÷∫ düVæ≤+#·˝Òø£ •X¯óbÕ\T&ÉT
Äπø|å +æ #ê&ÉT.
•X¯óbÕ\Tì Äπøå|ü+
ªªsêE\T, $•cÕºsê<ÛTä ´\T, Äs¡T´\T, $Á|ü⁄\T, |üPE´\T m+‘√
eT+~ ñHêïs¡T. >±+π>j·TT&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë nì ø£èwüí#·]‘·T&ÉsTTq
ø£ è wü ß í & É T >=|ü Œ yê&É ì |ü P õkÕÔ y ê? Bìe\¢ ˙ n$y˚ ø ±ìï
ãj·T≥ô|≥Tº≈£îHêïe⁄. <Ûäs¡à‘·‘·Ô«+ ‘Ó*j·Tø£ <Ûäs¡àu≤VüQ´&çyÓ’q ìqTï
ˇ|æŒ+∫ nH˚ø£ ñ‘·ÔeTT\THêï yêdüT<˚e⁄&ÉH˚ »&ÉTìøÏ |üP» ÇeTàì
$#ês¡ < ä ÷ s¡ T &Ó ’ ;Û w ü ß à&É T |ü ˝ ≤ÿ&É T . eTTdü * yêfi¯ fl ãT<ä T ∆ \ T
dü+#·*kÕÔj·Tq&ÜìøÏ Ç+‘·ø£qï @+ ì<äs¡Ùq+ ø±yê*?
Ç‘·q+fÒ MT≈£î ÇwüºeTT+fÒ <Ûäq+ Çe«+&ç, n;ÛwüºeTT˝…’q
ø±sê´\T #˚j·T+&ç. n+‘˚ø±ì eTVü‰‘·Tà\T, $<ë«+düT\T ñqï düuÛÑ˝À
nqs¡TΩ&˚ ns¡TΩ&Éì Ç˝≤ |üPC≤s¡TΩ&ç>± m+<äT≈£î #˚XÊs¡T? Ç‘·qT
eè<äT∆&Éì |üPõ+#êyê? edüT<˚e⁄&ÉTHêï&ÉT ø£<ë yê´dü eTVü≤]¸ ñHêï
338
≈£L&Ü Ç‘·qT ãTT‹«E&Éì $#ê]+∫ |üPõ+#êyê? Á<√Dø£è|ü⁄\T+&É>±
Ç‘·qT Ä#ês¡T´&Ée⁄‘ê&Ü? sêE n+{≤yê, j·÷<äe⁄\T sêE˝≤?µµ
;Ûwüßà&ÉT •X¯óbÕ\Tì‘√ Ç˝≤ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªªñ‘·ÔeT C≤„qeè<äT∆&Ó’ ñ+fÒ u≤\T&ÉsTTHê |üPE´&˚, ñ
]«|ü‘T· \˝À n~Û≈î£ &Ó’ ñ+fÒ Áu≤Vü≤àDT&ÉT, ø£Áå ‹j·TT&ÉT nH˚ uÛ<Ò +ä ˝Ò≈î£ +&Ü
me¬s’Hê |üPE´˝Ò. á ø±s¡D≤\ e\¢ ø£èwüßí&ÉT nsêÈ´ìøÏ ns¡TΩ&˚. n‘·qT
e÷πø ø±<äT eTT˝À¢ø±\≈£î ≈£L&Ü »>∑<ë<Ûës¡T&ÉT, dü<ësê<ÛTä ´&ÉT. eè<äT\ ∆ T
\ø£eå T+~ ñ+fÒ ñ+&Ée#·TÃ>±ø£. á <Ûsä D ¡ X° ó¯ \˝À Ç‘·qT >∑TD eè<äT&∆ ìÉ
|ü P õ+#ê+. n#· T ´‘· T &É T |ü P õ‘· T &É s TT‘˚ uÛ Ñ ÷ »qT\+<ä s ¡ ÷
|üPõ‘·T\sTTq≥T¢ Äj·TqTï |üPõùdÔ eTT˝À¢ø±\T |ü⁄D´ düeTè~∆e\¢ ‘·è|æÔ
bı+<äT‘êsTT. ãT~∆, eTqdüT‡, |ü⁄s¡Twüß&ÉT, Á|üøè£ ‹, uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\T, n–ï,
#·+Á<äT&ÉT, yêj·TTe⁄, ~≈£îÿ\T, ø±\+ n+‘ê Äj·TH˚. düø£\ uÛÑ÷‘·
Á|ü|ü+#êìï ‘·q ~e´X¯øÏÔ‘√ ø±bÕ&ÉT‘·Tqï düs¡«e+<äT´&Üj·Tqµµ
á $<Ûä+>± ;Ûwüßà&ÉT #Ó|üPÔ ñ+fÒ düVü≤<˚e⁄&ÉT ªªnsêÈ´ìï
n#·T´‘·TìøÏ Ç#êÃ+. BìøÏ ˇ|ü⁄Œø√eTì <äTs¡q® ‘·«+‘√ |ü˝ÿÒ Ms¡T\ ‘·\ô|’q
Hê ø±\T+#·T‘êqTµµ nì ø±˝…‘êÔ&TÉ . @MT |ü\Tø£˝øÒ £ ;Û‹‘√ }s¡T≈£îHêïs¡T.
Äø±X¯ + qT+∫ dü V ü ≤ <˚ e ⁄ì ô|’ q |ü ⁄ wü Œ eèwæ º ≈£ î ]dæ + ~.
düu≤Û dü<Tä \+‘ê $düàj·T+ #Ó+<ës¡T. Hês¡<Tä &ÉT e÷Á‘·+ ø£\Vü≤ ã+<ÛTä &ÉT
ø±ã{Ϻ y˚&ÉTø£>± ñHêï&ÉT.
•X¯ ó bÕ\Tì ùdHê|ü ‹ nsTTq dü T ˙<∏ ä T &É H ˚ yê&É T n‹
|üs¡Twüe#·qT&Ó’ dü«|üø£å ø£åÁ‹j·TT\q+<ä]ì ˇø£#√≥ #˚]à •X¯óbÕ\Tì
nqTeT‹‘√ j·TT<ä∆ düqï<äT∆&Ó’ ñqï düeTj·T+˝À eèwæíuÛÀ»≈£î ≈£îsê+<Ûäø£
yê]‘√ j·÷<äe⁄\T ≈£L&Ü uÛÑj·T+ø£s¡+>± j·TT<ä∆ düqï<äT∆\j·÷´s¡T. Ä
düø\£ ø£Áå ‹j·T øå√uÛ+Ñ #·÷∫ uÛj
Ñ T· dü+ÁuÛeÑ ÷Áø±+‘·V≤ü è<äjT· T&ÉsTT <Ûsä à¡ sêE
339
;Ûwüßàì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûäs¡DÏ˝À>∑\ sêE\+<äs¡T <ës¡TDø£åj·Tø±\kÕ>∑sê\ ˝≤>±
j·TT<ä∆ düqï<äT∆\j·÷´s¡T. sê»dü÷j·T j·÷>∑+ $|òüTï+ #Ó+<ä≈£î+&Ü
Á|üC≤|üø±s¡+ ø±≈£î+&Ü ˙e⁄ XÊ+‹ #˚≈£Ls¡Tà |æ‘êeTVü‰!µµ
ªª˙ j·TC≤„ìøÏ Vü‰ì #Ój·T´>∑\sê? <Ó’‘ê´]jÓÆTq ø£èwüßí&ÉT
j·T»„|ü⁄s¡Twüß&ÉT. n‘·qT nCÒj·T |üsêÁø£eTT&ÉT. n‘·qT ø±bÕ&ÉT‘·T+&É>±
j·T»„uÛÑ+>∑+ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? #Û˚~ sêE ø√dü+ düqï<äT∆˝…’ ñqï á
sêE\+<äsT¡ á ø£D å y˚T Vü≤] n*– #·÷ùdÔ#ê\T j·TeTdü<Hä êìøÏ yÓfi≤ÔsT¡ .
Mfi¯fl+‘ê ≈£îø£ÿ\T. yÓTTs¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤s¡T. ø£èwüßí&ÉT @qT>∑T\
≈£î+uÛÑdüú˝≤\T |ü>∑T\>=fÒºyê&ÉT. dæ+Vü≤ |üsêÁø£eTT&ÉTµµ
;Û w ü ß àì |ü \ T≈£ î \T ø£ s ¡ í X¯ S ˝≤\˝≤>± •X¯ ó bÕ\TìøÏ
>∑T#·TÃø=HêïsTT.
•X¯óbÕ\T&ÉT ø√|ü+‘√ >∑+>∑yÓÁs¡T˝…‘êÔ&ÉT.
ªªá eTT~ yÓÁ] ø£èwüßíì |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT>± #Óù|Ô <Ûäs¡àsêE
bÕ+&Éy˚j·TT\T ì»eTì nqT≈£î+≥THêïs¡T. n+<ä]˙ á eTTdü*yê&ÉT
nee÷q+ bÕ\T #˚XÊ&ÉT. Ç‘·qT ne÷qT´&ÉTµµ Ç˝≤ ;Ûwüßà&ç‘√
ã\>∑]«‘·T&Ó’ |ü*ø±&ÉT •X¯óbÕ\T&ÉT. Ç+ø± Ç˝≤ <ä÷wæ+#ê&ÉT.
ªª<Ûäs¡àq+<äqT&ÉT ìqTï q$Tà z&É‘√ >∑{Ϻq z&É˝≤>± ˙
yÓqTø£ã&ܶ&ÉT. ø£èwüßíì #˚|ü{Ϻ ˙e⁄ sêE\ø£+<ä]ø° nee÷q+ #˚XÊe⁄,
˙˝≤+{Ï <ä T sê‘· T à\T mes¡ T +{≤s¡ T ? <Û ë s¡ T D° | ü ‘ · T \T n+‘·
nBÛsT¡ \qT≈£î+≥THêïyê? ø£èwüß&í TÉ ô|<ä› >=|üŒyê&Ü? |üP‘·qqT #·+|ü&+É ,
X¯ø£≥+ ‘=j·T´&É+ ø±fi¯fl‘√ ‘·+‘˚ |üP#˚ #Ó≥TºqT $s¡e&É+, |ü⁄≥º+‘·
|üs¡«‘êìï m‘·Ô&É+, eèwü e<Ûä n+≥÷ ô|<ä›>± ;s¡eTT\T |ü\ÿ&Éy˚T >±ì
ne˙ï >=|üŒ ø±sê´˝≤? Ç˝≤ >=|üŒ\T #Ó|⁄ü qÔ ï ˙ Hê\Tø£ Ns¡e<ë›? q÷s¡T
Áeø£ÿ\T #Ój·T´e<ë›? n‘·ìï bı>∑&É>±H˚ ‘·>∑T<äTqe÷à nì nsêÈ´ìøÏ
339
n‘·qT ‘·j·÷s¡e&É+ #·÷&ÉT. Ád”Ô e<Ûä >√ e<Ûä bÕ|ü+ ø£<ë. n˝≤+{Ï~
lø£èwüßí&ÉT Ád”Ô e<Ûä, >√ e<Ûä #˚XÊ&ÉT. ˙e⁄ <Ûäs¡à+ ‘Ó*dæq yê&ç˝≤>± M&çøÏ
ns¡È´+ Ç|æŒ+#êe⁄. n+‘˚ø±ø£ nqT´\qT ø√s¡T≈£îqï n+ã nH˚ ø£q´qT
n|üV≤ü ]+∫ ‘Ó∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT <ëìì ‘Ó\TdüTø=ì ˙ ‘·eTTà&ÉT $∫Á‘·Ms¡T´&ÉT
ÄyÓTqT e~*ô|{≤º&ÉT. »q ì+~‘·yÓTÆ ˙˝À n|ü⁄Á‘·‘·«eTH˚ n<Ûäs¡à+ ñ
+~. n˝≤+{Ï~ ˙e⁄ #˚ùd nqTXÊdüq+ Ç‘·s¡T\T nqTdü]+#·&ÉyÓT˝≤?
eTTqT|ü⁄ düeTTÁ<ärs¡+˝À eè<ä∆ Vü≤+dü ˇø£{Ï ñ+&˚<≥ ä . n~ <Ûsä êà<Ûsä êà\T
#Ó|üPÔ <Ûäs¡àe÷s¡Z+˝À Á|üe]Ô+#·+&Éì |ü≈£åî\≈£î #Ó|ü⁄Ô+&˚~. düeTTÁ<ä
»\#·sê˝…’q |ü≈£åî\T s¡T#·´eTT˝…’q uÛÑøå±\T ‘Ó∫Ãô|&ÉT‘·÷ Ä sê»Vü≤+dü
düeTø£å+˝À ‘·eT‘·eT n+&Ü\qT ìπøå|æ+#˚$. ˇø£s√E uÛÑø£åD≤s¡ú+
n‹<ä÷s¡+ yÓfi≤flsTT. Ä Vü≤+dü n+&Ü\qT X¯óÁuÛÑ+>± uÛÀ+#˚dæ+~. Ç~
ˇø£ |üøÏå #·÷∫ Ä |ü≈£åî\≈£î #Ó|æŒ+~. n$ #ê˝≤ <äT:œ+∫ n˙ï ø£*dæ
sê»Vü≤+düqT #·+bÕsTT. n+<äTe\¢ ˙e⁄ n<Ûäs¡à Á|üeè‘·TÔ&çyÓ’ <Ûäs¡à•ø£å
#˚d÷ü Ô øös¡e⁄\≈£î Ä|ü<ä ø£*–düTHÔ êïe⁄. ñù|+Á<äT&ÉT n~Ûø£ ã\dü+|ü<‘ä √
sêE\q+<ä]ì z&ç+#ê&Éì #ÓbÕŒe⁄. »Hês¡q› Tì ã\+, n‘·T´qï‹ Hê≈£î
‘Ó*j·Tìyê? düø\ £ ø£Áå ‘·uj ÑÛ T· +ø£sT¡ &ÉsTTq »sêdü+<ÛTä ì XÖsê´ìøÏ Ä>∑˝øÒ £
á eTT≈£î+<äT&ÉT uÛÑj·T|ü&ç mH√ïkÕs¡T¢ bÕ]b˛˝Ò<ë? eTVü‰‘·Tà&ÉsTTq
»sêdü+<ÛäTì $Á|üy˚wü+˝À ;Ûe÷s¡T®qT\qT rdæ¬ø[fl e~Û+#ê&ÉT. Çe˙ï
Á‹$Áø£eTTì |üsêÁø£e÷ìøÏ ì<äs¡ÙHê\T.
•X¯óbÕ\T&ÉT ‘·q ì+<ë yêø±´\qT ø=qkÕ–+#ê&ÉT. ªªã÷‘·Tq
bı>∑ & ç q ≥T¢ bı>∑ & É T ‘· T Hêïe⁄. ø±yê\+fÒ dü T >∑ T De+‘· T \sTTq
ø£s¡íX¯\T´˝≤~>± >∑\ Ms¡T\qT bı>∑T&ÉT. n˝≤¬>’Hê bı<äT›b˛‘·T+~.
nq´ø°s¡Ôq, nq´ì+<ä, Ä‘·àì+<ä, Ä‘·àdüTÔ‹ Ç˝≤+{Ï$ |üìøÏsêeì
Äs¡T´\Hêïs¡Tµµ.
á $<Ûä+>± •X¯óbÕ\T&ÉT s¡÷øå±ø£ås¡ e#·Hê\‘√ Äπøå|ædü÷Ô ñ+fÒ
340
;ÛeTT&ÉT Ä e÷≥\T $ì düVæ≤+#·ø£b˛j·÷&ÉT. ø√|ü+‘√ n‘·ì ø£fi¯ófl
mÁs¡ã&ܶsTT. ø£qTu§eT\T Hê≥´+ #˚j·TkÕ>±sTT. j·TeTTì ne‘ês¡+
<ë˝≤Ã&ÉT ;ÛeTT&ÉT.
•X¯óbÕ\Tì eè‘êÔ+‘·+
|üfi¯ófl |ü≥|ü≥ ø=s¡T≈£î‘·÷ •X¯óbÕ\TDÏí dü+Vü≤]+#·&ÜìøÏ
eTT+<äT≈£î ñs¡T≈£î‘·Tqï ;ÛeTùdqTì yê]+#ê&ÉT ;Ûwüßà&ÉT. •X¯óbÕ\Tì
>∑T]+∫ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ªªá <äTsêàs¡T&Z TÉ #Û~˚ e+X¯+˝À <äeT|òTü §wüß&ÉT nH˚ yê&çøÏ kÕ‘·«‹øÏ
Hê\T>∑T #˚‘·T\‘√, \˝≤≥ H˚Á‘·+‘√ »ìà+#ê&ÉT. >±&ç<ä˝≤>±
@&ÉekÕ>±&ÉT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T uÛÑj·T$düàj·÷\˝À $ø£\ eTqdüTÿ˝…’ ñ
+&É>± nX¯Øs¡yêDÏ Ç˝≤ n+~. ªªÇ‘·ìì me«s¡÷ #·+|ü˝Òs¡T. Ç‘·ìì
me¬s’Hê m‘·TÔ≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT n<äq+>± ñqï #˚‘·T\T, ø£qTï e÷j·TyÓTÆ‘˚ Ä
m‘·TÔ≈£îqïyê&˚ Ç‘·ì n+‘·≈£î&ÉT.µµ á nX¯Ø] e#·Hê\T $ì yêfi¯fl≈£î
ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+~. Ä ≈£îe÷s¡Tì #·÷&Ée∫Ãq yê]ø£+<ä]ø° |æ\¢yêDÏí
m‘·TøÔ √eTì Çe«kÕ>±s¡T. ã\sêeTø£èwüß\ í ≈£î kÕ‘·«‹ y˚Tq‘·.Ô n‹ $ø£è‘·
dü«s¡÷|ü⁄&Óq’ •X¯óbÕ\TDÏí #·÷&É&ÜìøÏ sêeTø£èwüß\ í T ãj·T\T<˚] yÓfi≤fls¡T.
nœ\ u≤+<Ûäe eT+Á‹ ùdïVæ≤‘· düy˚T‘·T˝…’ e∫Ãq sêeTπøX¯e⁄\qT
Á|æj·Tdü‘êÿs¡eTT\‘√ |üPõ+∫ kÕ‘·«‹ Ä u≤\Tì ã\<˚e⁄ì #˚‹øÏ
Ç∫Ã+~. Ä ‘·sê«‘· Hêsêj·TDTì #˚‹øÏ Ç∫Ã+~. n+<äsT¡ #·÷düT+Ô &É>±
•X¯óbÕ\Tì #˚‘·T\T, ø£qTï ÄX¯Ãs¡´ø£s¡+>± ø£qTeTs¡T>∑j·÷´sTT. <ëìì
#·÷∫ kÕ‘·«‹ yÓs¡>∑T|ü&ç+~. nX¯Øs¡yêDÏ |ü\T≈£î\T C≤„|üø£+ e#êÃsTT.
‘·q |ü⁄Á‘·TìøÏ eTTs¡y]’Ó e\¢ eTs¡D+ ø£\T>∑T‘·T+<äì ‘Ó\TdüT≈£î+~. ø£èwüßD í íÏ
y˚&TÉ ≈£î+~ ªªHê _&ɶ ‘·|⁄ü Œ #˚ùdÔ ø£sT¡ D≤j·T‘·Ô ∫‘·T&Ô yÉ ’Ó ˙ eT]~ì ø±bÕ&ÉT.
e+<ä ‘·|ü⁄Œ\T #˚ùd es¡≈£î yê&çì ø£å$T+#·Tµµ »Hês¡∆qT&ÉT n+<äT≈£î
n+^ø£]+#ê&ÉT. n+<äTe\¢ e+<ä ‘·|ü⁄Œ\T nj˚T´+‘·es¡≈£î M&çøÏ
340
#êe⁄˝Ò<Tä . ‘·sê«‘· ø£èwüß&í ˚ M&çì #·+|ü⁄‘ê&ÉT. Ç+‘·ùd|ü⁄ Çìï $<Ûë\T>±
<äTsꓤwü˝≤&ÉT‘·THêï H˚qT düVæ≤+#êq+fÒ n<˚ ø±s¡D+. ˝Ò≈£î+fÒ H˚qT
}s¡≈î£ +{≤Hê ;Ûe÷µµ
;Ûwüßà&ÉT á $<Ûä+>± |ü\ø£&É+ #·÷∫ •X¯óbÕ\T&ÉT ø£èwüßí&ç yÓ’|ü⁄
‹]– Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªnee÷qT´&Ó ’ q yê&ç ì dü u Û Ñ ˝ À
e÷qT´&Éì kÂVü‰s¡›+‘√ bÕ+&ÉT ‘·qj·TT\T |üPõ+#ês¡T. n$y˚ø£+‘√
bÕ+&Ée⁄\T #˚dæq |üìì ;Ûwüßà&ÉT yÓ÷Vü‰+<ÛäT&Ó’ düeT]ú+#ê&ÉT. πøX¯e!
˙≈£î ì»+>± kÕeTs¡ú´+ ñ+fÒ dü+Á>±eTs¡+>∑+˝À qqTï m~]+#·Tµµ
Ç˝≤ •X¯óbÕ\T&ÉT >∑s¡«+‘√ |ü*ø±&ÉT. ø£èwüßí&ÉT n+‘·ùd|ü⁄
}s¡≈£îHêï&ÉT >±ì Çø£ }s¡≈£î+&É˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
lø£èwüßí&ÉT nœ\ sê» #·Áø£+ $+≥÷ ñ+&É>± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªÁbÕ>√®´‹wü+˝À uÛ>Ñ <∑ ‘ä T· ìÔ ô|’ y˚TeTT <ä+&Ó‹Ô yÓ[flq|ü⁄&ÉT Ç‘·qT
nHê´j·T+>± u≤\eè<äT∆\≈£î uÛÑj·T+ ø£*π>≥T¢ <ë«s¡ø±|ü⁄]ì ø±˝≤Ã&ÉT.
Ms¡T˝…’q uÛÀ»sê»qT´\T Ád”Ô\‘√ ¬s’e‘·ø±Á~˝À Áø°&çdü÷Ô Á|üeT‘·TÔ˝…’ ñ
qï|ü⁄Œ&ÉT yêfi¯flqT e~Û+#ê&ÉT. edüT<˚e⁄&ÉT nX¯«y˚T<Ûä+ #˚dü÷Ô ñ+fÒ
n]Ñ·yÓTÆq Vü≤j·÷ìï n|üVü≤]+∫ j·TC≤„ìøÏ $|òüTï+ #˚XÊ&ÉT. M&ÉT bÕ|æ.
ãÁuÛTÑ ì uÛ≤s¡´qT ‘·q uÛ≤s¡´>± #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. yê–«wüjT· yÓTqÆ n|üø±sê\T
˝…ø£ÿ≈£î $T≈£îÿ≥+>± #˚XÊ&ÉT. n‘·Ô kÕ‘·«‹ qqTï y˚&ÉTø√&É+ e\¢ á
<äTsê‘·Tà&ÉT #˚dæq e+<ä ‘·|ü⁄Œ\qT ø£å$T+#êqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT MTs¡+‘ê
#·÷düTÔ+&É>± Hê MT<ä nø±s¡D+>± $s¡T#·T≈£î|ü&ܶ&ÉT. X¯Á‘·T uÛ≤e+
eVæ≤+#ê&ÉTµµ.
•X¯óbÕ\T&ÉT n‹ |üs¡Twü e#·Hê\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª˙ ≈£L]à,
˙ n\Tø£ Hê¬ø+<äT≈£î <äTs¡D Z Á|æjT· ! yÓTT<ä≥ HêøÏ∫Ãq ø£q´ø£qT Á>∑V≤æ +#·&+É
ø±ø£ eT∞fl á $<Ûä+>± |ü\ø£&ÜìøÏ ˙≈£î dæ>∑TZ˝Ò<ë?µµ
Ç˝≤ nÁ|æj·÷\qT •X¯óbÕ\T&ÉT |ü\T≈£î‘·÷H˚ ñ+fÒ ø£èwüßíì
341
#·Áø£+ sê»#·Áø£eT+‘ê #·÷düTÔ+&É>± uÛÑj·÷qø£+>± n‘·ì •s¡düTqT
K+&ç + ∫+~. #Û ˚ ~ sêE yÓ T T+&Ó + , ‘· \ y˚ s ¡ j · ÷ ´sTT. HÓ ‘ · T Ô s ¡ T
<Ûës¡\Tø£{Ϻ+~. •X¯óbÕ\T&ÉT øÏ+<ä |ü&˚dæ]øÏ y˚T|òü÷\T ˝Òø£H˚ ≈£î+uÛÑeèwæº
≈£î]dæ+~. |æ&ÉT>∑T\T |ü&ܶsTT. uÛÑ÷$T –s¡–s¡ ‹]–+~.
ne´j·TT&ÉT, n+ãT»HêuÛÑT&ÉT, uÛÑTeq e+<äT´&ÉT nsTTq ñ
ù|+Á<äTì »qeT+‘ê bı–&Üs¡T. Ä <Ûä«ì uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\˝À eTVü‰<Ûä«ì>±
n‹X¯sTT+∫+~. ø£èwüß&í TÉ •X¯óbÕ\TìøÏ dü+kÕÿsê\T #ÓjT· ´&ÜìøÏ @sêŒ≥T¢
#˚XÊ&ÉT. n‘·ì ø=&ÉT≈£îqT #Û~˚ sêC≤´ìøÏ n_Ûw≈æ î£ D Ô íÏ #˚XÊ&ÉT. á $<Û+ä >±
$|òü÷ï\T ‘=\– »>∑Hêï<∏ä s¡øÏå‘·yÓTÆ sê»dü÷j·T j·÷>∑+ #·ø£ÿ>±
düe÷|üÔeTsTT+~.
<˚e>∑Ts¡T ~«C≤<äT\T sê»dü÷j·T+ e\¢ dü+‘·è|æÔ #Ó+<ës¡T.
<Ûäs¡àsêE j·÷>∑+ ‘·sê«‘· neuÛÑè<∏ä kÕïq+ #˚dæ $eT˝≤+>∑T&ÉT $X¯ó<ä∆
j·TXÀì~Û nj·÷´&ÉT. n‘·ìì #·÷∫ $TÁ‘·T\+‘ê eTT<ä+ #Ó+<ës¡T.
<äTs√´<ÛäHê<äT\T ndüVü≤q+ #Ó+<ës¡T.
Ç˝≤ eTVü‰ $uÛÑ÷‹‘√ ñqï <Ûäs¡àsêE <ä>∑Z]øÏ sêE\+‘ê e∫Ã
Ç˝≤ nHêïs¡T. ªª»>∑<ä_ÛqT‘· kÕÁe÷»´+‘√ Á|üø±•+#˚ ˙ <Ûäs¡à Á|üeè‹Ô
e\¢ MT e+X¯eT+‘ê |ü⁄˙‘·eTsTT+~. düs¡«ø£åÁ‘· e+XÊ\˝À MT e+X¯+
n‹X¯j·T+ dü+bÕ~+∫+~. á sê»dü÷j·T eTôVA‘·‡e dü+<äs¡Ùq+ e\¢
˙e⁄ #˚dæq dü‘êÿs¡ >ös¡e+ e\¢ y˚TeTT ø£è‘ês¡Tú\eTj·÷´+. Çø£ e÷e÷
<˚XÊ\≈£î yÓfi≤Ô+µµ
sêE\T M&=ÿì yÓ[flq ‘·sê«‘· <Ûäs¡àsêE e÷≥ Á|üø±s¡+ ;Ûwüà
<Ûäè‘·sêÁwüߺ\qT ;ÛeTùdqT&ÉT j·T»„ùdqTì ns¡T®qT&ÉT, dü|ü⁄Á‘·≈£î\sTTq
ø£s¡íX¯\´ düTã\T\qT q≈£î\T&ÉT, ø£è|üÁ<√D≤X¯«‘êúeT\qT düVü≤<˚e⁄&ÉT,
$sê≥ uÛ>Ñ <∑ ‘ä T· \
Ô qT <Ûèä wü<º Tä ´eTTï&ÉT, bÕs¡«‘˚jT· T\sTTq sêE\qT kÂuÛÁÑ <ä
Á<Í|ü<˚j·TT\T kÕ>∑q+bÕs¡T.
341
 Hêsêj·TDT&ÉT ≈£L&Ü bÕ+&ÉTq+<äqT\+<ä]ì Áø£eT+>± M&=ÿì
<ë«s¡|‹ü øÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
ø£èwüßí&ÉT <Ûäs¡àsêE‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdüø£\ uÛÑ÷‘·dü+|òüTeTT, neTs¡T\T Ç+Á<äTì ÄÁX¯sTT+#·Tø=ì
ñqï≥T¢ ã+<ÛäTe⁄\+‘ê ìqTï ÄÁX¯sTT+#·Tø=ì ñ+&É>± ˙e⁄ Vü‰sTT>±
ñ+&ÉT, C≤Á>∑‘·Ô>± ìœ\ Á|üC≤s¡ø£åD+ #˚dü÷Ô ñ+&ÉTµµ
ªª˙ ø£sT¡ De\¢ m+‘√ s¡eTD°jT· ‘·s+¡ >± düs«¡ $|òTü ï <ä÷Øø£è‘·+>±
á j·T»„+ düe÷|æÔ #Ó+~+~. uÛÑ÷˝Àø£+˝À H˚qT qè|ü˝Àø£+˝À ø°]Ôì
yê´|æ+|üCÒXÊqT. Hê ≈£î\+ ≈£L&Ü |ü$Á‘·yÓTÆ düT>∑TD≤\≈£î ÄdüŒ<äyÓTÆ
yÓ\T>=+~+~. <ë«s¡e‹˝À ñHêï á yÓ|’ ⁄ü ˇø£ ø£qTïô|{Ϻ ñ+#·T. <ä÷sêq
ñHêï ˙e⁄ e÷≈£î düMTbÕq ñqïfÒ¢, ìqTï e~* ì$TwüyÓTÆHê y˚TeTT @
|ü˙ #Ój·T´˝Ò+µµ
<Ûäs¡àsêE á $<Ûä+>± #Ó|æŒ ∫e]øÏ lø£èwüßí&ÉT yÓfi¯fl&ÜìøÏ
ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT.
yêj·TTy˚>∑+‘√ yÓfi‚fl >∑TÁsê\‘√, s¡‘·ï K∫‘· πø‘·q+‘√,
y˚T|òüTHê<ä+‘√ yÓfi‚fl ~e´ ø±+#·q s¡<∏äyÓTøÏÿ Ä ø£åDy˚T ø£èwüßí&ÉT
ãj·T\T<˚sê&ÉT. uÛøÑ ‘ÔÏ √ j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT, ‘·eTTàfi¯ófl bÕ<ä#ês¡T˝…’ ø=+‘·<÷ä s¡+
yÓ[fl ø£èwüßí&çøÏ M&√ÿ\T #ÓbÕŒs¡T. ø£fi¯fl≈£î ø£ì|æ+#˚+‘·es¡≈£î <äèwæºì*|æ
Vü≤è<äj÷· ìï nø£ÿ&˚ e~* ∫≥º∫e]øÏ Bq+>± bÕ+&ÉTdüT‘·T\T yÓqTø£≈î£
eTs¡˝≤s¡T.
<äTs√´<ÛäqT&ç ‘ê|ü+
bÕ+&Ée düuÛ≤eTVæ≤eT #·÷∫ <äTs√´<ÛäHê<äT\≈£î #ê˝≤ ‘ê|ü+
ø£*–+~. <äTs√´<Ûqä T&ÉT, X¯≈î£ ì, <Ûsä à¡ sêE düu≤Û $uÛyÑ êìï #·÷#˚ y˚&TÉ ø£‘√
ø=ìï ~Hê\T+&ç ˇø£Hê&ÉT <ëì n|üPs¡« s¡eTD°jT· ‘·≈î£ $dæà‘·T\j·÷´s¡T.
<äTs√´<Ûqä T&ÉT eTj·Tdüu˝ ÑÛ Àì $∫Á‘ê\≈£î n#ÓÃs¡Te⁄ #Ó+<ë&ÉT. <ë«sê\T
342
˝Òì#√≥ ñHêïj·TqT≈£îHêï&ÉT. ñqï#√≥ ˝ÒeqTø=ì yÓfi¯fluÀsTT
‘·\ø=≥Tº≈£îHêï&ÉT. düeTÁ|ü<˚XÊìï ñqï‘·eTqTø=ì mø£ÿuÀj·÷&ÉT.
˙\øÏs¡D≤\Tqï $eT\eTDÏ düú˝≤ìï »˝≤X¯j·TeTqTø=ì |ü+#Ó
m>∑>∑≥Tº≈£îHêï&ÉT. düŒ{Ïø£ B|ü⁄Ô\‘√ ì+&çq »˝≤X¯j·÷ìï e÷eT÷\T
düú\eTqTø=ì >∑T&ɶ\T ‘·&ÉT|ü⁄ø=Hêï&ÉT. n‘·ìì #·÷∫ bÕ+#ê*,
bÕ+&ÉT≈£îe÷s¡T\T qyê«s¡T.
á $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø=ì <Ûäs¡àsêE <Ûäè‘·sêÁwüßºì ‘·qj·TTìøÏ
;ÛeTTì #˚‘· ~e´ eÁkÕÔ\qT, ~e´ uÛÑ÷wüD≤\qT Ç|æŒ+#ê&ÉT.
<äTs√´<ÛäqT&çøÏ ‘·\ ø=fÒºdæq≥¢sTT+~. bÕ+&Ée⁄\qT M&=ÿì
Vü≤dæHÔ ê|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl <Ûsä à¡ sêE sê»dü÷j·T+ ‘·q≈£î ndü÷j·÷»qø£eTj˚T´
dü]øÏ düø\ £ »q eTH√qj·TH√‘·‡eeTsTTq düu≤Û \øÏàå ‘·q eTH√qj·THê\≈£î
n–ïC≤«\ ø±>± eT\eT\ eT]>±&ÉT. n‘·ì X¯Øs¡+ $es¡íeTsTT+~.
eTqkÕÔ|+ü e\¢ n‘·qT n˝≤¢&ç b˛j·÷&ÉT. sê»´ e´eVü‰sê\˙ï e<ä*ô|{Ϻ
bÕ+&Ée⁄\qT m˝≤ <Óã“ø={≤º˝≤ nìï Ä˝À#·q‘√H˚ >∑&É|ükÕ>±&ÉT
<äTs√´<ÛäqT&ÉT. düø£\ düTUÀ|üuÛÀ>±\qT e~*ô|{Ϻ me«]‘√q÷
|ü\ø£≈£î+&Ü ñHêï&É‘·qT.
<äTs√´<Ûqä Tì u≤<Ûä #·÷&É˝øÒ £ X¯≈î£ ì Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªVü≤dæHÔ ê|ü⁄s¡
$uÛÑT&Ü! Çìï ~Hê\T >∑&ç#êsTT. Hê‘√ ˙e⁄ |ü\ø£&É+ ˝Ò<äT. }s¡ø£
ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉTdüTÔHêïe⁄. H˚qT+&É>± ˙yÓ+<äT≈£î u≤<Ûä |ü&É‘êe⁄? ˙
Á|ü‘ê|ü+ eTT+<äT @ sêE\T ì\e>∑\s¡T. Ç+‘· dü+‘ê|ü+ ˙ ø¬ +<äT≈£î?µµ
<äTs√´<ÛäqT&ç <äTsê˝À#·q
<äTs√´<ÛäqT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª˙eP #·÷#êe⁄ø£<ë? n˝≤+{Ï
düuÛÑqT @ j·TT>∑+˝ÀHÓ’Hê #·÷#êyê? Ç~ n|üPs¡«+. düs¡« eTH√»„+,
ÇwüºuÛÀ>±eVü≤+, Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT Ç˝≤+{Ï<ëìï m˝≤ bı+<ä&Éj·÷´.
dü÷s¡´‘˚E&Ó’q <Ûäs¡àsêE m+‘· uÛ≤>∑´+ #˚düT≈£îHêï&ÉT? n+<äs¡÷ Ä
342
<Ûäs¡àsêEqT #·÷∫ uÛÑj·T|ü&çb˛j·÷s¡T. uÛÑ÷$T˝À n‹ Á|üdæ<äT∆˝…’q
sêE\+‘ê <ÛäqsêdüT\T ‘Ó∫à ‘·«s¡‘·«s¡>± <ëq+ #Ój·T´&É+ m+<äT≈£î?
j·÷<äe⁄ì #˚‹ #·Áø£+ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ Æ •X¯óbÕ\ eTdüøÔ ±ìï #Û~˚ +#·&yÉ T˚ $T{Ï?
ø£&ÉT Á|üdæ<äT∆\T, X¯Ss¡T\T˝…’q sêE\T Ä ø£èwüßíì eTT+<äT »j·T
»j·T<Ûä«qT\T #˚XÊs¡T >±ì yêì XÖs¡´+ m<äTs¡T ì*∫q yês¡T˝Òs¡T.
n‘·T\ |üsêÁø£e÷]®‘·eTT˝…’q <ÛäqeTT\ n‹X¯j·T+ e\¢ ñqï‘·eTÚ‘·Tqï
bÕ+&ÉT qs¡Hê<∏ä ‘·q÷E\ \øÏåà Hê≈£î ndüeTà‘·yÓTÆ+~. e÷e÷!
e÷q<Û ä H ê&Û É T ´\sTTq uÛ Ñ ÷ |ü ‘ · T \≈£ î dü | ü ‘ · T ï\ eè~∆ , Ä‘· à Vü ‰ ì
düVæ≤+#·&ÜìøÏ M\T ø±<äT. @+ #˚<ë›+, bÕ+&Ée⁄\ \øÏåàì @$<Ûä+>±
n|üVü≤]+#·&ÜìøÏ M\e⁄‘·T+~?µµ
<äTs√´<ÛäqT&ç‘√ X¯≈£îì Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<äTs√´<ÛäHê! H˚qT #Óù|Œ~ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&çøÏ düeTà‘·yÓTÆ‘˚ ˙e⁄
ø√]q≥T¢>±H˚ n‹X¯j·TyÓTÆq ◊X¯«s¡´+ düeT≈£Ls¡T‘·T+~.
Ç˝≤ #Ó|Œæ X¯≈î£ ì <äTs√´<Ûqä Tì |æ\T#·Tø=ì <Ûèä ‘·sêÁwüß&º ç <ä>]Z∑ øÏ
yÓfi≤fl&ÉT ªª<äTs√´<Ûqä T&ÉT m˝≤ nsTTb˛j·÷&√ #·÷&É+&ç. n‘·ì X¯Øs¡eT+‘ê
u≤<Ûä‘√ $\$˝≤&ÉT‘√+~. $es¡íeTsTT+~µµ nì X¯≈£îì #Óù|Œdü]øÏ
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT n~]|ü&ܶ&ÉT. ø=&ÉT≈£î X¯Øs¡+ eTT≥Tºø=ì #·÷#ê&ÉT. ø£&ÉT
<äT:œ‘·T&Ó’ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªøös¡yÓ’X¯«s¡´+ ˙πø >ös¡e+‘√ düeT]Œ‘·eTsTT+~. nqTE\T,
$TÁ‘·T\T, nqT#·s¡T\T ˙≈£î Á|æj·TT˝Ò ø±ì nÁ|æj·TT˝…e«s¡÷ ˝Òs¡T.
Ç+Á<äuÀÛ >±\T ˙≈£îHêïsTT. düø\ £ uÛ÷Ñ |ü‘T· \T uÛøÑ j
ÔÏ T· T≈£î˝
Ô ’… ˙e⁄ #Ó|Œæ q≥T¢
#˚ d ü T Ô + {≤s¡ T . ˙≈£ î Çìï ñ+&ç @$T ø=s¡ ‘ · ø£ * –+~? Ç˝≤
ø£+~b˛j·÷yÓ+<äT≈£î? sê»´uÛÀ>±\T yÓ|’ ⁄ü ˙≈£î á $eTTK‘· m+<äT≈£î?µµ
ªªbÕ+&Ée⁄\ $uÛÑe+ Ç+Á<ä $uÛÑe+ø£+f… #ê˝≤ m≈£îÿe>± ñ
+~. n~ ô|]– ô|]– Á|ü‘ê|ü ìs¡à\ s¡T∫‘√ ~≈£îÿ\+‘ê ì+&çb˛sTT+~.
343
ñ‘·sÔ ¡ ≈£îs¡T uÛ÷Ñ eTT\ qT+∫ düeTdüÔ uÛ÷Ñ eTT\T dü+bÕ~+∫q $»j·TTìøÏ
düe÷q+ mes¡THêïs¡T? H˚qT Çe˙ï düV≤æ +#·˝≈Ò î£ +&Ü ñHêïqTµµ nHêï&ÉT
<äTs√´<Ûqä T&ÉT.
<äTs√´<Ûqä T&ÉT <Ûèä ‘·sêÁwüßìº eTT+<äT ‘·q >√&ÉT yÓfifl¯ uÀdüT≈£îHêï&ÉT.
ªªdüK´ dü+ã+<Ûë\ e\¢ #·Áø£<Ûäs¡T&ÉT, Á<äT|ü<äT&ÉT ‘·|üŒ ‘·øÏÿq
qè|ü‘·T\+<äs¡÷ <Ûäs¡àsêE≈£î Á|”‹>± ø±qTø£\T düeT]Œ+∫qyêπs.
<Ûäq+»j·÷<äT\≈£î uÛÑ÷$T˝Àì sêE\+‘ê nbÕs¡ <ÛäqsêdüT\qT
düeT]Œ+#ês¡T. XË’\ ø±qq B«|ü $XÊ\eTsTTq edüTeTr #·Áø£eT+‘ê
yê] eX¯y˚T. H˚H=ø£ sê»düT‘·T&ÉHÓ’ ñ+&ç Bìì ø£fi¯fl‘√ m˝≤ #·÷#˚~?
qqTï s¡‘·ï |ü]Á>∑Vü≤D+˝À <Ûäs¡àsêE $jÓ÷–+#ê&ÉT. n‘·ì >∑èVü≤+
düeTTÁ<ä+˝À ñ+&˚ s¡‘êï\˙ï nø£ÿ&˚ ñqï≥T¢>± Á|üø±•dü÷Ô ñ+~.
j· T »„ B øÏ å ‘ · T &Ó ’ q <Û ä s ¡ à sêE≈£ î >ö&É ø ±+uÛ À »|ü ‘ · T \T nH˚ ø £ s ¡ ø ±\
es¡øí +£ ãfi≤\T, X¯óø£es¡yí êVü≤eTT\T ‘Ó∫à Ç#êÃs¡T. kÕ>∑sk¡ Õs¡ yê]s¡TVü≤
XÖøÏøÔ £ eTÚøÏøÔ $£ Á<äT eTÁ<äTeT #·+<äHê<äT\T Á|æjT· +>± ‘Ó∫à dæ+Vü≤fi¯ øπ s¡fi¯
#√fi¯ bÕ+&É´<˚XÊ\ sê»|ü⁄Á‘·T\T ‘Ó∫ÃsTT#êÃs¡T. Çwüº$TÁ‘·T&Ó’q ø£èwüßí&ÉT
>=|üŒ @qT>∑T\T |ü<ëï\T>∑T y˚\T ‘Ó∫ÃsTT#êÃ&ÉT. Vü≤] øÏØ{Ï ˇø£] Çwü+º
eTs=ø£s¡T HÓs¡y˚s¡TdüTÔ+{≤s¡T. yê[fl<ä›s¡T @ø±‘·Tà\T, »qX¯s¡DT´\T, ñ
‘·eÔ TT\T, ì‘·´kÕ+>∑‘´· + ø£\yês¡T. n+‘˚ø±ø£ $sê≥T&ÉT Ä j·TT~Ûws˜æ T¡ &çøÏ
nqTs¡≈£îÔ&Ó’ ¬s+&ÉTy˚\ @qT>∑T\qT Ç#êÃ&ÉT. Á<äT|ü<äT&ÉT yÓsTT´
@qT>∑T\qT, |ü~y˚\ >∑TÁsê\qT, |ü<ëï\T>∑T y˚\ $˝≤dæ˙»Hêìï, |ü~y˚\
<ëd” >∑èVü≤düTú\qT Ç#êÃ&ÉT.
ø±oàs¡ ø±+uÛÀ» >±+<Ûës¡ eTÁ<ä Á<ä$&É eT>∑<äÛ n+>∑e+>∑ ã+>±fi¯
>ö&Ü+Á<Ûä πøs¡fi¯ ø√dü˝≤~ sêE\T, uÛÑ>∑<ä‘·TÔ&ÉT, #Û˚~|ü‘·T\T $<˚•
nXÊ«\qT, |üs¡«‘ê˝≤¢+{Ï @qT>∑T\qT, >√eTVæ≤wü Væ≤s¡D´s¡‘·ï
s¡»‘ê<äT\qT Ç#êÃs¡T. ∫Á‘·s<¡ Tä∏ &ÉH˚ >∑+<Ûsä «¡ |ü‹ Hê\T>∑T e+<ä\ >∑+<Ûsä «¡
343
Vü≤j·TeTT\qT, ‘·T+ãTs¡T&ÉH˚ >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT q÷s¡T Vü≤j·TeTT\qT Ç#êÃs¡T.
uÛ÷Ñ ‘· uÛ$Ñ wü´<ä«s¡eÔ ÷Hê\˝Àì sêE˝…e«]˙ <Ûsä à¡ sêE‘√ b˛\Ã&ÜìøÏ M\T
˝Ò<äT. nX‚wü sêC≤e[˝À ne´~Û≈£î˝…’q <ëj·÷<äT\ ù|]à #·÷∫ H˚qT
düVæ≤+#·˝ÒqT. n+<äTπø Ç˝≤ $es¡Tí&çqj·÷´qT. ÄHê&ÉT j·T»„+
»s¡T>∑T‘·T+fÒ \ø£å eT+~ uÛÀ+#˚dæq ‘·sê«‘· ‘·q≈£î ‘êH˚ ˇø£ X¯+K+
yÓ÷π>~ n~ ˇø£ ì$TwüyÓTÆHê Ä>∑≈£î+&Ü yÓ÷>∑T‘·÷H˚ ñ+~. Ä j·T»„+
»]–q nHêïfi¯Sfl j·T»„+ #·÷&É&ÜìøÏ nìï#√≥¢qT+∫ e∫Ãq sêE\qT,
Äràj·T ã+<ÛTä e⁄\qT, ùdïVæ≤‘·T\qT, $Á|ü⁄\qT, Ms¡u≥ ÑÛ T\qT, ù|<ä\qT,
kÕ<ÛäT\qT Á|ü‹s√E Á<Í|ü~ dü«j·T+>± |ü\ø£]+∫ nHêï\T ô|{Ϻ+∫
n+<äs¡÷ uÛÀ+#˚dæq ‘·sê«‘· ns¡∆sêÁ‹ ‘·qT uÛÀ+#˚ùd~. n+‘˚ø±<äT. Ä
j·T»„+˝À n<ÛäeTT&Ó’Hê #·ø£ÿ>± |üPõ‘·T&Éj·÷´&ÉT. ˇø£ÿs¡÷ e+∫‘·T\T
ø±˝Ò<äT. ÄHê&ÉT Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT uÛ≤düTs¡j·TX¯ó&Ó’ sê»dü÷j·T+ #˚XÊ&ÉT.
n~≈£L&Ü bÕ+&ÉTdüT‘·Tì j·T»„+‘√ dü]ø±<äH˚ Hê n_ÛÁbÕj·T+µµ
<äTs√´<ÛäqT&ÉT ‘·q≈£î ø£*–q eTqkÕÔbÕìï ‘·+Á&ç <ä>∑Zs¡ Ç+ø±
ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
ªªn˝≤+{Ï sê»dü÷j·T j·÷>∑+˝À neãè<∏ä kÕïq düeTj·T+˝À
ÁãVü≤à]¸ sê»]¸ ˝Àø£bÕ\ |ü]eè‘·T&ÉsTTq eTùV≤+Á<äTì ˝≤>± ñqï
<Ûäs¡àsêEqT Hês¡<ä bÕsêX¯sê´~ eTVü‰eTTì düy˚T‘·T&ÉsTTq <ÛÍeTT´&ÉT
nX‚wü rs¡»ú ˝≤\‘√ n_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT. n_Ûw≈æ î£ &Ô sÉ TTq <Ûsä à¡ sêE≈£î kÕ‘·´øÏ
eTÚøÏÔø£#·Ã¤Á‘·+ |ü{≤º&ÉT. ;ÛeTT&ÉT, bÕs¡Tú&ÉT eTDÏ ùV≤eT <ä+&É #êeTs¡
j·TT>∑<Ûäs¡T\j·÷´s¡T. ø£eT\HêuÛÑT&ÉT, ø£e\\T, Á<äT|ü<ä <˚X¯|ü⁄Á‘·T&ÉT
y˚sT¡ y˚sT¡ >± uÛ÷Ñ $T|ü‘T· \ #˚‘· qeTkÕÿsê\T #˚sTT+#ês¡T. <ëìì #·÷∫
H˚qT, Ç‘·s¡ sêE\T ø±+‹ $V”≤qT\yÓTÆ ñ+&É>± #·÷∫ ø£èwüí,
bÕ+&ÉTq+<äq, Á<Í|üB, kÕ‘·´≈£î\T #ê˝≤ dü+‘√wü+>± qyê«s¡T. Ä
j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT $Á|ü⁄\≈£î nÁ>∑V‰ü sê<äT\T <ëHê\T>± Ç#êÃ&ÉT. á $uÛeÑ +
344
Hê e\¢ ‘·≥Tºø√e&ÜìøÏ M\T˝Òì~. ø£w|ºü ⁄ü s¡Twüßì ˝≤>± Ä ù|]àì #·÷ùdÔ
H˚qT+&É˝qÒ T.µµ
X¯≈£îì e÷{≤¢&É kÕ>±&ÉT.
ªªdü÷s¡´ Á|üuÛÑ ø£*–q bÕ+&ÉT eTV”≤Hê<∏ë‘·àE\ \øÏåàì
eTj·÷<ä÷´‘·+˝À H˚qT n|üVü≤]+∫ ˙≈£î ÇkÕÔqT. ˙y˚MT u≤<Ûä|ü&É≈£î.
<Ûsä à¡ q+<äqT&ÉT p<äeT+fÒ |ü&# ç k· ÕÔ&TÉ . ø±ì <ëì˝À yÓT\≈£îe\T ‘Ó©<äT.
H˚qT p<ä+˝À #ÓsTT´ ‹]–qyêDÏ.í n‘·ìï ÁX¯eT˝Ò≈î£ +&Ü z&ç+∫ n‘·ì
sê»´ $uÛÑ÷‹ì ˙≈£î ÇkÕÔqT.µµ
<äTs√´<ÛäqT&ÉT dü+‘√wæ+∫ ‘·+Á&ç bÕ<ë\ô|’ ã&ç yÓTTøÏÿ ªªá
X¯≈£îì |ü\T≈£î\T $q&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œø√µµ nì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ø=&ÉT≈£î‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªBÛs¡eT‹ nsTTq $<äTs¡Tì‘√ $#ê]<ë›+. yê&ÉT qj·T
$XÊs¡<äT&ÉT, ø£fi≤ bÕs¡>∑T&ÉT, Bs¡È<ä]Ù, nbÕs¡ Væ≤‘ês¡+uÛÑT&ÉT. ¬s+&ÉT
|üøå±\yê]ø° ø±e\dæqyê&ÉT. düTs¡|ü‹ >∑Ts¡TyÓ’q ãèVü≤düŒ‹ sêdæq ˙‹
XÊÁdüÔ s¡Vü≤kÕ´\T $<äTs¡TìøÏ ‘Ó*dæq≥T¢ me]ø° ‘Ó*j·Te⁄. n‘·ì ãT~∆
ã\+, ;Ûwüßàì u≤VüQã\+ n+&É>± ñ+&ÉãfÒº á sê»´+ ì\∫ ñ
+~. n+<äTe\¢ Ä $<äTs¡Tì nqTeT‹‘√ eTq+ @ |üHÓ’Hê #˚j·T&É+
eT+∫~µµ.
Ä e÷≥\T $ì <äTs√´<ÛäqT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª$<äTs¡T&ÉT bÕ+&Ée |üøbå£ Õ‹ nì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. Bìì #Óù|Ô
n‘·qT e<ä›+{≤&ÉT >±ì X¯≈£îì #Ó|æŒq≥T¢ m+<äT≈£î $+{≤&ÉT. BìøÏ
ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ ˇ|ü⁄Œø√ ˝Ò<ë á ~qy˚T, á ø£D å y˚T ì|ü⁄Œ˝À¢ |ü&ç #·∫Ãb˛‘êqT,
˙e⁄ ì•Ã+‘·>± $<äTs¡T&ç‘√ u≤≥T Vü‰sTT>± ñ+&ÉTµµ
Ç˝≤ <äTs√´<ÛäqT&ÉT K∫Ñ·+>± #Óù|Œdü]øÏ <Ûäè‘·sêÁwüߺìøÏ @+
#Ój·÷´˝À bÕ\T b˛˝Ò<äT.
344
 <äTs√´<ÛäqT&ÉT |ü≥Tº |üfÒº dü]øÏ n‘·ì Ä˝À#·q ‘·|üŒì ‘Ó*dæHê
ø=&ÉT≈£îqT dü+‘√wüô|{≤º\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT yêfi¯fl e÷≥\≈£î
ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. yÓsTT´eT+~ •˝≤Œ#ês¡T´\qT |æ*|æ+#ê&ÉT. ø£qø£s¡‘·ï
K∫‘·düÔ+uÛÑ düVü≤ÁkÕ\qT, $∫Á‘· <ë«s¡ X¯‘ê\qT, $$<Ûä s¡‘·ï s¡T∫s¡
Á|ü<X˚ e¯ TT\qT #˚dæ s¡eT´+>± ˇø£ düuÑÛ ì]à+#·e\dæ+<äì Ä<˚•+#ê&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&=ø£ s√E @ø±+‘·+>± $<äTs¡TDÏí |æ*|æ+∫ X¯≈£îì
<äTs√´<ÛäqT\ n_ÛÁbÕj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. $<äTs¡T&ÉT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. ø£*
düMT|æk˛Ô+~ nì ‘Ó\TdüTø=ì p<ä+ nœ\ Á|üC≤ø£j å T· ø£se¡ TH˚ $wüjT· +
Ä˝À∫+∫ <Ûäè‘·sêÁwüߺì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªÇ˝≤+{Ï |üìøÏ H˚qT #·ùdÔ ˇ|ü⁄Œø√qT. ø=&ÉT≈£î\‘√ ø=&ÉT≈£î\≈£î
yÓ’s¡+ ø£*–+#·&É+ uÛ≤e´+ø±<äT, ˙ |ü⁄Á‘·T\+‘ê ˇø£]ø=ø£s¡T düK´+
ø£*– ñ+&˚≥T¢ #Ój·÷´*. n+‘˚>±ì p<äe÷&ç ‘·eT˝À ‘êeTT
yê<äT˝≤&ÉT≈£îH˚≥T¢ #Ój·T´&É+ eT+∫~ ø±<äT. p<äeTqï~ ø£\Vü‰ìøÏ
eT÷\+. ˙ H˚sŒ¡ +‘ê ñ|üj÷Ó –+∫ X¯≈î£ ì <äTs√´<Ûqä T\ ‘·|⁄ü Œ&ÉT |üqT\T
e÷ìŒ+#·T. á ≈£îs¡Te+XÊìï s¡øÏå+#·Tµµ
ªª$<äTsê! |ü⁄Á‘·T\≈£î m+<äT≈£î yÓs’ +¡ ø£\T>∑T‘·T+~? H˚qT, ˙e⁄,
;Ûwüßà&ÉT ñ+&É>± nVæ≤‘·+, uÛÑj·T+ ø£\>∑&É+ kÕ<Ûä´e÷? n˝≤+{Ïy˚+
»s¡>∑e⁄. ˙e⁄ @ dü+X¯j·TeT÷ ˝Ò≈£î+&Ü BìøÏ ˇ|ü⁄Œø√. e&ç >∑\ >∑TÁsê\T
|üPìq s¡<∏äyÓTøÏÿ Ç+Á<äÁ|üdüú |ü⁄sêìøÏ yÓ[fl <Ûäs¡àq+<äqTì rdüTø=ì sêµµ
Çø£ #˚ùd<˚MT ˝Òø£ $<äTs¡T&ÉT ãj·T\T<˚sê&ÉT. ;Ûwüßà&ç <ä>∑Z]øÏ
yÓ[fl ªªÇ<ä+‘ê @<√ $|ü‘·TÔ ø√düy˚T e∫Ã+~µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Çø£ÿ&É <äTs√´<ÛäqT&ÉT p<ëìøÏ dæ<ä∆+ #˚düT≈£î+≥THêï&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ‘·qT ì]à+|üCÒdæq düuÛÑqT <äTs√´<ÛäqT&çøÏ #·÷|æ n‘·ì‘√
@ø±+‘·+>± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªá p<ä + m+<ä T ≈£ î Hêj· T Hê! Bìe\¢ MT˝À yÓ ’ s ¡ +
345
ø£\T>∑T‘·T+~. ˙e⁄ #˚ùd á |üqT\e\¢ Vü‰ì ø£\T>∑T‘·T+~. Á|ü»\≈£î
uÛÑj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~. bÕ+&Ée⁄\‘√ ˙e⁄ nqTsê>∑+‘√ yÓT\T>∑‘·÷ ñ
+fÒ n+<ä]ø° eT+∫~. bÕ+&Ée\øÏàå ˙≈£î düV≤æ +#·sêì<äq&É+ m+<äT≈£î?
e+#·q‘√ |üsT¡ \ kıeTTà |ü]Á>∑V≤æ +#·&+É bÕ|ü+. bÕ|ü⁄\≈£î ns¡<ú säÛ à¡ eTT\T
$&çb˛‘êsTT. <Ûsä êà<Ûsä à¡ $<äT&Óq’ $<äTs¡T&çøÏ Ç~ düeTà‘·+ø±<äT. <Ûsä à¡ E&ç
dü+|ü<äø£qï ˙≈£î ◊~+‘·\T m≈£îÿe ñ+~. n‘·ì j·T»„+ ø£+f… >=|üŒ
j·T»„+ #ÓsTT´. ˙≈£î ≈£L&Ü uÛÑ÷˝Àø£+˝À sêE\+‘ê ‘·eT düs¡«dü«+
‘Ó∫à ÇkÕÔs¡Tµµ.
‘·+Á&ç #Ó|æŒq Væ≤‘· yêø±´\≈£î #Ó$ jÓTT>∑Zø£ <äTs√´<ÛäqT&ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªª<Ûäs¡àsêE‘√ p<ä+ ‘·|üŒ eTs√ $<Ûä+>± n‘·ì yÓ’uÛÑyêìï
‘·–Z+#·&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äT. MTs¡+‘ê Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü H˚qT
nø£ÿ&˚ ñHêïqT. eTj·T düuÛÑqT #·÷#êqT. n˝≤+{Ï n|üPs¡« düuÛÑqT
Ç+‘·es¡≈£î me«s¡÷ #·÷∫ ñ+&És¡T, $ì ñ+&És¡T. ìs¡à\ düŒ{Ïø£
•˝≤ì]à‘·yTÓ qÆ #·+Á<ä Á|üø±X¯+‘√ $$<Ûä s¡‘ï· uÛ≤düTs¡yTÓ qÆ Ä düu≤Û $uÛeÑ +
#·÷<ë›eTì yÓfi≤flqT. Vü≤] ˙\eTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq dü\ ú +˝À »\+
ñ+<äqT≈£îì |ü+#Óm‘·TÔø=ì ‹]>±qT. $eT\ •˝≤‘·\eTqTø=ì yÓ[fl
˙{Ï˝À ‘·&çdæ ‘·&Éã&ÉT‘·T+fÒ qqTï #·÷∫ ;ÛeTT&ÉT qyê«&ÉT. Ç<ä+‘ê
‘Ó\TdüTø=ì <Ûäs¡àsêE #Ó|üŒ>± ùde≈£î\T Hê≈£î eÁkÕÔ\T ‘Ó∫à sTT#êÃs¡T.
n+‘˚ø±ø£ ‘·\T|ü⁄ ˝Òì #√≥ ñ+<äqTø=ì Á|üy˚•+|üuÀsTT ‘·\
ø=≥Tº≈î£ HêïqT y˚\ eT+~ <ëd”\‘√ Á<Í|ü~ qqTï #·÷∫ q$«+~. q≈£î\
düVü≤<˚e⁄\T e∫à ªªÇ~>√ <ë«s¡+ Bì>∑T+&Ü sêµµ nì qqTï |æ\T#·Tø=ì
yÓfi¯fl&É+ X¯S\+˝≤>± m<ä˝À >∑T#·TÃ≈£î+≥÷ ñ+~. ô|<ä›\T V”≤q‘·qT
bı+<ës¡T. V”≤qT\T düeTè~∆ì bı+<ës¡T. $~ÛjÓ÷>±ìøÏ ìj·TeT+
@eTT+~? X¯Á‘·Te⁄\T ñqï‹bı+~‘˚ H˚HÓ˝≤ düVæ≤+#˚~? |üs¡eT
345
düT\uÛÀbÕj·T+‘√ |üs¡ dü+|ü<äqT bı+<˚≥¢sTT‘˚ n+‘·ø£qï |ü⁄s¡TcÕs¡ú+
@eTT+≥T+~? qeTT∫ nH˚ <äqTE&ÉT ñÁ>∑‘·|ü+ #˚dü÷Ô ñ+fÒ ã\
eT<ÛäqT&É<Ûäs¡à+>± e~Û+#ê&ÉT. ]|ü⁄ |üø£å+ ñ+fÒ m˝≤¬>’Hê yêfi¯flqT
#˚s¡e\dæ+<˚. #Ó≥Tº yÓTT<ä{À¢ |ü⁄≥º ñ+<ä+fÒ Ä #Ó≥Tº HêX¯qyÓTÆqfÒ¢,
n˝≤π> n\TŒ&ÉsTTHê ≈£L&Ü ø=+‘· ø=+‘· ô|s¡T>∑T‘·÷ ñqïyê&ÉsTT‘˚ n‹
|üsêÁø£eT+‘√ $»è+_ÛkÕÔ&ÉT. nVæ≤‘·T\ eè~∆ì ñù|øÏåùdÔ n\ŒyÓTÆq
eTVü‰yê´~Û ˝≤>± n~ nkÕ<Ûä´yÓTÆ ñù|øÏå+∫q yê&çH˚ ìs¡÷à*düTÔ+~.
n+<äTe\¢ bÕ+&Ée l ñù|ø£å´+ ø±<äT. <ëìì m˝≤¬>’Hê n|üVü≤]+#ê*
n˝≤ ø±ì Hê&ÉT Hê Vü≤è<äj·T ‘êbÕìøÏ ñ|üX¯eTq+ ø±<äTµµ.
eT<Ûä´˝À X¯≈£îì ø£*Œ+#·Tø=ì <äTs√´<ÛäqT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<äTs√´<ÛHä ê! ˙e⁄ ~>∑T\T #Ó+<ä≈î£ . @qT>∑T\T, s¡<ë∏ \T, >∑TÁsê\T
@M ˝Ò≈î£ +&ÜH˚, ñuÛj Ñ T· ôd’q´eTT\T $$<Ûëj·TT<Ûë\‘√ b˛sê&É≈î£ +&ÜH˚,
ndü\T dü+Á>±eTy˚T ˝Ò≈£î+&Ü nø£åeTT\T $dæ] H˚qT nÁX¯eT+‘√
Á|ü‹|üø£å+yê] dü+|ü<ä\T »sTT+∫ ˙øÏkÕÔqT. m+<äT≈£î ∫+‹kÕÔe⁄?
<Ûäs¡àsêEqT Á|”‹‘√ |æ*|æ+∫ n‘·ì‘√ p<ä+ yÓTT<ä\T ô|≥Tº. eTs√
$<Ûä+>± bÕ+&Ée⁄\ ñqï‹ì n|üVü≤]+#·&É+ <˚e‘·\≈£î ≈£L&Ü kÕ<Ûä´+
ø±<äTµµ
<ä T s√´<Û ä q T&É T , X¯ ≈ £ î ì #Ó | æ Œ q e÷≥\T <Û ä è ‘· s êÁwü ß º ì øÏ
Çwü+º ø±˝Ò<Tä . n‘·qT m+‘·ø° ˇ|ü⁄Œø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. ªªH˚qT $<äTs¡Tì e÷≥
»e<ë≥ ˝ÒqT. n‘·qT nsê∆qs¡ú $<äT&ÉT, düø£\ ø±s¡´düeTs¡Tú&ÉT. p<ä+
e\¢ yÓ’s¡+ ø£\T>∑T‘·T+~ nHêï&ÉT. ã\e+‘·T&ç‘√ yÓ’s¡+ |ü]Vü≤]+#·&É+
eT+∫~. Hê e#· q + <Û ä s √àù|‘· + . Bìì n‹Áø£ $ T+∫ qqTï
u≤<Ûôä |≥º≈î£ +&Ü Ç|ü⁄Œ&ÉT p<ä+ e÷H˚dæ m|üŒ{Ï˝≤π> ñ+&É&+É eT+∫~µµ
nHêï&ÉT <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ .
<ëìøÏ <äTs√´<ÛäqT&û $<Ûä+>± |ü*ø±&ÉT.
346
ªªeTq+ #˚ùd~ Ç‘·s¡T\ n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ ‘·–q≥T¢ ñ+&Ü˝≤?
|üs¡eT‘·+ eTq eT‘·+ ˇø£fÒ m˝≤ ne⁄‘êsTT? $<äTs¡Tì eT‘·+
bÕ+&Ée⁄\≈£î Væ≤‘·+ #˚≈£LπsÃ~. n‘·ì e÷≥ rdüTø√e\dæq nedüs¡+
˝Ò<Tä . n‘·qT |üøbå£ Õ‘·+ ø£\yê&ÉT. n˝≤+{Ïyê&çì Ä|ü⁄&Ô qÉ &É+ eT+∫<ë?
p<äeTqï~ |ü⁄sêD≤\˝À ≈£L&Ü ñ+~. <ëì˝À <√wü+ ˝Ò<äT. eT+∫
p<ä+ e\¢ <˚e‘·\≈£î Á|”‹ ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äTe\¢ p<äe÷&É&ÜìøÏ
X¯≈£îìøÏ Äq‹∫à Bìø√dü+ <Ûäs¡àq+<äqTì |æ*|æ+#·+&çµµ.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT #ê˝≤ùd|ü⁄ Ä˝À∫+#ê&ÉT.
∫≥º∫e]øÏ ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. $<äTs¡Tì |æ*|æ+∫ ªªá düuÛÑ
nqT|üeTs¡‘·ï ø±+#·qeTT\‘√ ≈£L&çq~. Bìì <Ûäs¡àq+<äqT&ÉT #·÷ùdÔ
#ê˝≤ dü+‘√wü|ü&É‘ê&ÉT. n‘·ì ‘·eTTàfi¯Sfl dü+‘√wü|ü&É‘ês¡T. ˙e⁄yÓ[fl
yêfi¯flqT |æ\T#·Tø=ìsê. Ç˝≤+{Ï $∫Á‘·s¡‘·ï düuÛ≤y˚~ø£˝À n‘·&ÉT
<äTs√´<Ûqä T&ç‘√ bı<äTb› ˛e&ÜìøÏ düTVü≤è<ä÷´‘·+ Ä&É‘ê&ÉTµµ nHêï&ÉT.
$<ä T s¡ T &ç ø Ï <ä T :K+ ø£ * –+~. e÷j· ÷ <ä ÷ ´‘· + ˝À Vü ‰ ì
ø£\T>∑T‘·T+<äì }Væ≤+#ê&ÉT. Bìì e÷ì‘˚ Çs¡T|üøå±\≈£î ˝≤uÛÑeTì
mH√ïkÕs¡T¢ #Ó|æŒ#·÷#ê&ÉT. m+‘· #Ó|æŒHê Ç+ø£ $qs¡H˚ ìX¯Ãj·T+ ø£*–q
‘·sê«‘· $<äTs¡T&ÉT <Ûäs¡àsêEqT |æ\T#·Tø=ì sêe&ÜìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
$<äTs¡T&ÉT Ç+Á<äÁ|üdüú |ü⁄sêìøÏ yÓ[fl Ç+Á<ädüe÷qT&ÉsTTq
<Ûäs¡àsêEqT nqT» düy˚T‘·+>± ‘√&=ÿì sêe&ÜìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
<Û ä s ¡ à sêE $<ä T s¡ T ì sêø£ ≈ £ î #ê˝≤ dü + ‘√wæ + ∫ Á|” ‹ ‘√
ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. <Ûäs¡àsêE #˚‘· nuÛÑ´]Ñ·T&Ó’q $<äTs¡T&ÉT bÕ+&Ée⁄\
≈£îX¯\+ n&ç– ‘·q Ä>∑eTq Á|üjÓ÷»Hêìï ‘Ó*bÕ&ÉT.
$<äTs¡T&ÉT #Ó|æŒq e÷≥\T $ì <Ûäs¡àsêE Ç˝≤ e∫+#ê&ÉT.
ªª|ü⁄Á‘·e‘·‡\T&Óq’ Äs¡´<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ Ä<äs+¡ ‘√ ìqTï ìjÓ÷–+∫
qqTï |æ\T#·Tø=ì s¡eTàHêï&ÉT. ˙e⁄ Áù|eT‘√ e#êÃe⁄. n|üPs¡«
346
düuÛ≤˝Àø£q+ eT<Ûä´ p<ä+ ˇø£ ø±s¡´e÷ ˙y˚ #Ó|ü⁄Œ. p<ä+e\¢ yÓ’s¡+
|ü⁄&ÉT‘·T+~. e÷˝À e÷≈£î á $<Û+ä >± ø£\Vü≤+ sêe&É+ HêøÏw+ºü ø±˝Ò<Tä .
˙ ìjÓ÷>∑+ y˚TeTT »e<ë≥˝Ò+. <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT #Ó|æŒ+~ ˙e⁄
Ä#·]+#·≈£î+&Ü ñ+&É˝Òe⁄. n+<äTe\¢ Ç<ë+‘ê $~Û nqT≈£îì H˚qT
Ä#·]kÕÔqTµµ
Ç˝≤ nì <Ûäs¡àsêE $<äTs¡Tì‘√ ãj·T\T<˚sê&ÉT. nqTE\T,
Á<Í|ü~, nqT#·s¡ eTTKT´\T, <ÛÍeTT´&ÉT yÓTT<ä˝q’… $<ä«»®qT\T yÓ+≥sê>±
dü÷s¡´‘˚»+ >∑\ <Ûäs¡àsêE Vü≤dæÔHê|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
nø£ÿ&É <äTs√´<Ûqä <äTXÊÙdüHê~ |ü⁄Á‘·X‘¯ +· ‘√ ;Ûwàü X¯≈î£ ì ôd’+<Ûeä
ø£s>í¡ ö‘·eT Á<√D≤X¯«‘êúeT k˛eT<ä‘Ô· düyT˚ ‘·T&Óq’ <Ûèä ‘·sêÁwüß&º øç ,Ï uÛ≤qTeTr
Á|üuèÑÛ ‘·T\‘√ s√Væ≤DÏ˝≤>± yÓ\T>∑T‘·Tqï >±+<ÛëØ<˚$øÏ, ≈£îs¡Teè<ä∆ »qT\≈£î
n‹ $qj·T+>± qeTdüÿ]+#ê&ÉT. Á<Í|ü~ ≈£L&Ü >±+<Ûë]øÏ yÓTTøÏÿ+~.
ÄyÓTqT #·÷∫ >±+<Ûë] ø√&Éfi¯fl+‘ê $düàj·T+ #Ó+<ës¡T. nœ\ ˝≤eD´
|ü⁄+C≤ìï ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Ád”Ô s¡÷bÕq ì]à+#ê&˚yÓ÷ ˝Ò≈£î+fÒ Ç˝≤+{Ï
ø±+‹ @ ø±+‘·˝Àq÷ ˝Ò<äT nqT≈£îHêïs¡T.
á $<Ûä+>± bÕ+&Ée øös¡e⁄\T n‹ Á|üDj·T >ös¡e+‘√ Ä ~q+
>∑&çbÕs¡T. ‘Ó\¢yê]+~. <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT ì]à+|üCÒdæq nqs¡ÈeTDÏÁ|üø£sêqT
ã<ä∆yÓTÆq düuÛÑqT bÕ]úeeTTKT´&Ó’q <Ûäs¡àE&ÉT #·÷&É&ÜìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
<äTs√´<ÛäqT&ÉT düuÛÑq+‘ê <Ûäs¡àsêE≈£î, ‘·eTTàfi¯fl≈£î #·÷|æ+#ê&ÉT. <ëìì
<Ûsä à¡ sêE m+‘√ yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä n|üPs¡« düu≤Û eTDÏ y˚~ø£MT<ä n+<äsT¡
düTU≤d”qT˝…’ Çwüº dü+uÛ≤wüD≤~ Áø°&Üedüs¡+˝À ñ+&É>± <äTs√´<ÛäqT&ÉT
j·TT~Ûwsæ̃ T¡ ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªnq|òüT! düTVü≤è<ä÷›´‘·+ Ä&ÉT<ë+. bı<äT› b˛‘·T+~. ˙e⁄
p<äeT+fÒ Çwü|º &ü ‘É êe⁄. n+<äT˝À #ÓsTT´ ‹]–q yê&ç$ ≈£L&Ü. <ä÷´‘·
Áø°&É ‘Ó*dæq yêfi¯ófl ìqTï #ê˝≤ yÓT#·TÃ≈£î+{≤s¡Tµµ.
347
<Ûsä à¡ sêE <ëìøÏ düe÷<Ûëq+ #Ó|Pü Ô ªªe+#·q, p<ä+ |üìøÏ sêeì
<Ûäsêà‘·Tà\T #ÓbÕŒs¡T. yê{Ïì e<ä˝≤*. n$ bÕ|üø£è‘ê´\Tµµ nHêï&ÉT.
<Ûäs¡àsêE <äTs√´<ÛäqTì‘√ Ç+ø± Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£ î {Ï \ e÷s¡ T Z \ sTTq ≈£ î ‹‡‘· ã T<ä T ∆ \ ‘√, p<ä s ¡ T \‘√
p<äe÷&É&+É ‘·><∑ Tä . <ëìe\¢ m˝≤+{Ïyê¬sH’ ê ns¡<∆ säÛ à¡ $e]®‘T· \e⁄‘ês¡T.
e÷j·÷ <ä÷´‘·+˝À »sTT+#·&É+ eTVü‰bÕ‘·ø£+. <Ûäs¡à <ä÷´‘·+˝À
»sTT+#·&É+ <Ûäs¡àj·TT<ä∆+˝À »sTT+∫q+‘· |ü⁄D´+µµ.
X¯≈£îì Ç˝≤ e∫+#ê&ÉT.
ªª<ä÷´‘· ø£fi≤≈£îX¯\T&ÉsTTq yê&ÉT ˝Àø£E„&ÉT, eTVü‰eT‹
$U≤´‘·T&ÉT nsTTq dü‘Y ø£åÁ‹j·T ˙‹ $<äT&ÉT. n˝≤{Ï yê&˚ <ëìì
ì+~+#· & É + ‘· > ∑ T Hê? ã\V” ≤ qT\sTTq yês¡ T ã\e+‘· T \‘√
‘·\|ü&qç |ü⁄Œ&ÉT ãVüQe÷j·T\qT Ä#·]kÕÔsT¡ . Ç<˚ ø£seÔ¡ ´+. p<ä+ n+fÒ
˙e⁄ uÛÑj·T|ü&˚≥¢sTT‘˚ Ä e÷≥ e~˝ÒjYTµµ
<Ûäs¡àsêE p<ä+
X¯≈£îì e÷≥\≈£î <Ûäs¡àsêE H=#·TÃ≈£îHêï&ÉT.
ªªp<ä+ Ä&É&Üìπø qqTï |æ*|æ+#ês¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT yÓ[flb˛‘êqT?µµ
nHêï&ÉT.
Ç˝≤ p<ä+˝À <√wü+ @$T≥qï~ ‘Ó*dæ ≈£L&Ü <Ó’yêqTXÊdüq+
e\¢ <Ûäs¡àsêE p<äe÷&É Hês¡+_Û+#ê&ÉT. #·+<äq ø£s¡÷Œs¡ ø£dü÷ÔØ
|ü]wæø£ÔeTsTTq <ä÷´‘·s¡+>∑+˝À eTT+<äT >∑+<Ûä |ü⁄cÕŒ]Ñ·eTT\sTTq
bÕ∫ø£\qT neTs¡TÃø=ì ñqï kÂã\ $ì+X¯‹ ∫Á‘·ùdq $ø£sT¡ \ í qT #·÷∫
ªªMfi¯fl˝À p<ä+ mesê&ÉT‘ês¡T?µµ nì n&ç>±&ÉT.
<äTs√´<ÛäqT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªnq|òüT! e÷ e÷eT X¯≈£îì Hê
ø√dü+ p<äe÷&ÉT‘ê&ÉT. áj·Tq mìï <Ûqä sêdüT\T |ü+<Ó+>± ˇ&çH¶ ê H˚qT
˙≈£î ÇkÕÔqTµµ Ç˝≤ #Ó|æŒ <äTs√´<ÛäqT&ÉT ‘·q #˚‹ nqs¡Ès¡‘·ï ø£≥ø±\T
347
|ü+<ä´+>± ô|{≤º&ÉT.
ªªnqT´\ø£sTT nqT´\T p<äe÷&É&É+ $wüj·T+µµ n+≥÷
<Ûäs¡àsêE >=|üŒ eTDÏVü‰sê\T |ü+<Ó+>± ô|{≤º&ÉT.
Ç˝≤ düTVü≤è<ä÷›´‘·+ »s¡T>∑T‘√+~. ;Ûwüà<Ûäè‘·sêÁwüº $<äTs¡ø£è|ü
Á<√D≤X¯«‘êúeT\T nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. p<ä+ #·÷∫ dü+‘√wü+ #Ó+<ës¡T.
n_ÛeT‘êø£åeT\‘√ e÷j·÷$<äT&Ó’q X¯≈£îì <Ûäs¡àdüT‘·Tì
»sTT+#ê&ÉT. ªªá kÕ] ¬>\TkÕÔqTµµ nqT≈£î+≥÷ <Ûäs¡àsêE eT∞fl
p<äe÷&Ü&ÉT. Ç˝≤ j·TT~Ûws˜æ T¡ &ÉT ã<ä∆ eT‘·‡s¡T&Ó’ p<äe÷&ÉT‘·T+fÒ X¯≈î£ ì
eT]+‘· $»è+_Û+∫ Ä&ÉkÕ>±&ÉT. <Ûäs¡àsêE düTes¡í uÛ≤+&Ü>±sê\T,
eÁ»yÓ’&É÷s¡´ eTs¡ø£‘· eTÚøÏÔø£ ˙\ Á|üyêfi¯ |ü<äàsê>±~ $$<Ûä X¯ó<ä∆ $|ü⁄\
s¡‘·ï |ü]|üPs¡íeTT˝…’q s¡‘·ï uÛ≤+&Ü>±sê\qT, nXÊ«\qT, @qT>∑T\qT,
s¡<ë∏ \qT, X¯‘d· Vü ≤ü Ádü |ü]#ês¡≈î£ \qT ns¡Tq® T&çøÏ ∫Á‘·s<¡ Tä∏ &ç∫Ãq >∑+<Ûsä «¡
Vü≤j·÷\‘√ u≤≥T nH˚ø£ C≤‘·´XÊ«\qT, >√eTVæ≤wü Ksê<äT\qT ˇø=ÿø£ÿ
|ü+<Ó+˝À ˇ&ç¶ z&çb˛j·÷&ÉT. Ç˝≤ <Ûäs¡àsêE z&çb˛‘·T+fÒ #·÷∫
$<äTs¡T&ÉT s¡Vü≤dü´+>± <Ûäè‘·sêÁwüߺì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<äTsêàs¡T&Z q’Ó <äTs√´<Ûqä T&ÉT m>∑T\
Z ‘√H˚ |ü⁄{≤º&TÉ . M&ÉT |ü⁄≥º>±H˚
mH√ï <äTX¯Ù≈£îHê\T >√#·]+#êsTT. eTTqTô|qï&É÷ bÕ|üeT+≥ì
X¯+‘·qTe+X¯+ <äTs√´<Ûqä T&çe\¢ bÕ|üu÷ÑÛ sTTwüeº TsTT+~. M&ÉT ˇø£ÿ&çe\¢
≈£î\eT+‘ê HêX¯eTe⁄‘√+~. n‘·ìï <ä÷wæ+∫ ≈£î˝≤ìï s¡øÏå+#ê* Ç~ X¯ó
Áø£˙‹µµ.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT $+≥÷ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
dü+»j·TT&ÉT ‘·q Væ≤‘·uÀ<Ûä ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
ªª<Ûèä ‘·sêÁcÕº! $qT. ≈£î\ s¡øDå£ ø√dü+ n+<Ûøä £ j·÷<äeeèwæº Ms¡T\T
ø£èwüßíì ìjÓ÷–+∫ ≈£î\ <ä÷wü≈£î&Ó’q ø£+düTì #·+|æ+#ês¡T. ˙e⁄ ≈£L&Ü
ns¡T®qTDÏí Ç|ü⁄Œ&˚ |ü+|ü⁄, yê&ÉT <Ûäs¡à$<äT&ÉT. ˙ XÊdüq+ Á|üø±s¡+
348
$#ês¡<ä÷s¡T&Ó’q düTjÓ÷<ÛäqTì n‘·qT #êe>=&ÜÔ&ÉT. Bìe\¢ ˙ ≈£î\+,
uÛÑ÷»qT\T <äT:K+ ‘=\– düTK+ bı+<äT‘ês¡T. á eTqTC≤<ÛäeTTDÏí
>∑TD$V”≤qTDÏí, ãVæ≤wüÿè‘·TDÏí #˚dæq <Ûäs¡àe÷s¡Z+˝À øös¡e e+XÊìï
ø±bÕ&ÉT. bÕ+&ÉT ‘·q÷E\qT @\Tø√. yêfi‚flyÓTÆHê |üsêsTTyêfi≤fl?
u§>∑ T Z \ ø√dü + |ü ⁄ wü Œ |ò ü ˝ ≤e∞\*‘· ‘· T +>∑ Á <ä T e÷\qT ø±˝Ò Ã
n+>±s¡ ø ±s¡ T &ç ˝ ≤>± ns¡ ú ˝ ÀuÛ Ñ + ‘√ ˙ dü T ‘· T &É T ≈£ î s¡ T ≈£ î \
Vü‰ìø£s¡T&Éj·÷´&ÉT. n~Ûø£ <äs¡Œ+‘√ m<äT› ø=+&ÉMT<ä ø±\T <äT$«q≥T¢
u˝≤<ÛTä ´&Óq’ yêfi¯fl‘√ M&ÉT ‘·\|ü&ܶ&TÉ . Ç+ø£sTTHê ñù|øÏ+å #·≈î£ +&Ü á
<äTwü<º ÷ä ´‘êìï yê]+#·Tµµ.
$<äTs¡T&ÉT Ç+‘· #Ó|æŒHê |ü⁄Á‘·yÓ÷Vü≤+e\¢ @MT #Ój·T´˝Òø£
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ }s¡≈î£ Hêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT $<äTs¡T&ÉT <äTs√´<Ûqä Tì #·÷∫ Ç˝≤
nHêï&ÉT.
ªªHê´j·T+ e<ä* kÂã\Tì e÷j·÷<ä÷´‘·+˝À bÕ|üeT‹yÓ’
bÕ+&Éyj ˚ T· T\ dæ]ì á $<Û+ä >± rdüT≈£î+fÒ Ç‘·sT¡ \T ìqTï ªNÛµ nqsê?
<Ûèä ‹eT+‘·T\T, uÛTÑ » $Áø£eTõ‘· X¯Á‘·T\T nsTTq bÕ+&Éyj ˚ T· dæ+VüQ\qT
á $<Ûä+>± |”&ç+#·&É+ ˙≈£î eT+∫<˚Hê?µµ
$<äTs¡Tì e÷≥\≈£î n*– <äTs√´<ÛäqT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|üs¡T>∑TD≤\#˚ |ü\Te÷s¡T ø°]ÔkÕÔe⁄. bÕ+&Ée⁄\yÓ’ù| |ü\T≈£î‘êe⁄.
<Ûës¡ÔsêÁwüߺ\qT m|ü⁄Œ&É÷ ì+~kÕÔe⁄. nqï+ ‹qï Ç+{Ïπø ø£qï+ y˚kÕÔe⁄.
ˇ&ç˝ÀH˚ ñÁ>∑$wüdüsêŒìï ô|≥Tº≈£îqï≥T¢ ˙e⁄ e÷ <ä>∑Zs¡ ñHêïe⁄. |üs¡T\
dü+|ü<qä T ñbÕj·Tã\+‘√ dü+bÕ~+#·Tø√e&É+ uÛ÷Ñ |ü‘T· \ >∑TDy˚T ø£<ë?
n&É>∑≈£î+&ÜH˚ |æ\eì ù|s¡+≥+˝≤>± ìqTï mes¡T s¡eTàHêïs¡T? ˙
kÕúq+˝À ˙e⁄ ñ+&ÉT. e÷≈£î ãT~∆#Ó|üŒqedüs¡+ ˝Ò<äT.µµ
$<äTs¡T&ÉT Ç˝≤ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT.
ªª#Ó&TÉ |ü⁄ #Óù|Œyêfi‚fl ˙≈£î $TÁ‘·T\T. ˙≈£î n˝≤+{Ï yê]e÷≥\T
348
s¡T∫kÕÔsTT ø±ì e÷˝≤+{Ïyê] e÷≥\T m+<äT≈£î s¡T∫kÕÔsTT? Á|æj·T+
|ü*øπ yê]ì e÷Á‘·yT˚ yÓT#·TÃ≈£î+{≤s¡T. nÁ|æjT· eT, düeT+»dü+ nsTTq
|ü\T≈£îqT $qs¡T. n+<äTe\¢H˚ eT+∫ #ÓbÕŒ\qT≈£îqïyês¡T ≈£L&Ü
#Ó|Œü s¡T. yÓTT<ä≥ nÁ|æjT· eTsTTHê ∫es¡≈î£ eT+∫~ nj˚T´ |ü\T≈£î\qT
yÓTTVü≤e÷≥+ ˝Ò≈£î+&Ü #ÓbÕŒ*. H˚qT q|ü⁄Á‘·≈£î&Ó’q <Ûäè‘·sêÁwüߺì Væ≤‘·+
ø√s¡T≈£î+{≤qT. n˝≤+{Ï qqTï Ç+–‘·+ ˝Ò≈î£ +&Ü |ü*ø±e⁄. bÕ+&Ée⁄\‘√
yÓ’s¡+ eT+∫~ ø±<äT.µµ
Ç˝≤ #Ó|æŒ $<äTs¡T&ÉT }s¡≈£îHêï&ÉT.
X¯≈î£ ì e÷Á‘·+ Ä≥ ø=qkÕ–+#ê&ÉT. <Ûsä à¡ sêE‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<ÛäqeT+‘ê z&çb˛j·÷e⁄. Ç+ø£ |ü+<Ó+ y˚j·T&ÜìøÏ ˙ <ä>∑Zs¡ @eTT+~?
eTT+<äT #·÷|æ+#·Tµµ
X¯≈î£ ì bÕ∫ø£\T eTT+<äT $dæ] Ä&É≈î£ +&Ü ≈£L#·T+fÒ <Ûsä à¡ sêE
‘·q uÛ÷Ñ $Tq+‘ê |ü+<Ó+>± ø±∫ ã\e<ä«´düHê_Ûu÷ÑÛ ‘·T&Ó’ z&çb˛j·÷&ÉT.
Ç˝≤ <˚euÛÀ>±\T, <ëHê\T yÓTT<ä˝…’q$ ‘·|üŒ $T–*q
sêC≤´qï+‘·{Ï˙, sê»´ Á|ü»\qT ˇø=ÿø£ÿ |ü+<Ó+˝À <Ûäs¡àsêE
z&çb˛j·÷&ÉT. Çø£ $T–*+~ n‘·ì k˛<äs¡T\T, Á<Í|ü~ <Ûäs¡àsêE á
$<Ûä+>± ‘·q düs¡«kÕ«˙ï p<ä+˝À ø√˝ÀŒkÕ>±&ÉT.
Á<Í|ü~ì z&É&É+
<Ûäs¡àsêE n‘·´+‘· <Ûäs¡àdüy˚T‘·T\sTTq ‘·eTTà\qT ≈£L&Ü
Áø£eT+>± z&çb˛j·÷&ÉT. ∫e]øÏ ‘·qqT≈£L&Ü |üD+>± ô|{Ϻ z&çb˛j·÷&ÉT.
X¯≈£îì ªªm+<äTø£j·÷´ ìqTï˙e⁄ z&Üe⁄. Ç+ø± ˇø£ <Ûäq+ ñ+~.
Á<Í|ü~ì≈£L&Ü |üD+>± ô|≥Tºµµ nHêï&ÉT. <Ûäs¡àsêE n˝≤π> #˚dæ ÄyÓTq÷
z&çb˛j·÷&ÉT. $<äTs¡T&ÉT ‘·\ e+#·T≈£îHêï&ÉT.
<äTs√´<Ûqä T&ÉT Á<Í|ü~ì |æ\T#·Tø=ì s¡eTàì $<äTs¡Tì |ü+|æ#ê&ÉT.
$<äTs¡T&ÉT ªªqqTï Ç˝≤+{Ï |üìøÏ |ü+|ü&+É uÛ≤e´+ø±<äTµµ nHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT
349
<äTs√´<ÛäqT&ÉT ÁbÕ‹ø±$T nH˚ n‘·ìï |ü+bÕ&ÉT. n‘·qT yÓ[fl Á<Í|ü~‘√
$wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT.
ÁbÕ‹ ø±$T‘√ Á<Í|ü~ Ç˝≤ nqï~.
ªª@ j· T T>∑ + ˝ÀHÓ ’ H ê dü π s m+‘· <ä T wü ß º & Ó ’ q p<ä > ±&Ó ’ H ê
uÛ≤s¡´qT|ü+<Ó+>± ô|{Ϻ z&çq uÛÑs¡Ô ñHêï&Ü? Ç~ #ê˝≤ n|üPs¡«+>± ñ
+~. <Ûäs¡àsêE Ç˝≤ #˚kÕÔ&Ü? eTT+<äT ‘·qqT z&ç qqTï z&Ü&Ü ˝Òø£
eTT+<äT qH˚ï z&ç ‘·sê«‘· ‘·qTï z&Ü&Ü? ˙≈£î ‘Ó*ùdÔ Ä $wüjT· + eTT+<äT
#Ó|⁄ü Œ. ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ Ä p<ä>±&çH˚ n&ç– e∫à qqTï |æ\T#·Tø=ì b˛>∑*–‘˚
b˛µµ
ÁbÕ‹ø±$T ‹]– e#êÃ&ÉT. bÕ+#ê* |ü\T≈£î\T <Ûäs¡àsêE‘√
#ÓbÕŒ&ÉT. <Ûsä à¡ sêE ndü˝Ò z&çb˛sTT <äT:K+‘√ ≈£î+–b˛‘·THêï&ÉT. n‘·HM˚ T
e÷s¡T e÷{≤¢&É˝Ò<äT. <äTs√´<ÛäqT&˚ e÷{≤¢&Ü&ÉT.
ªªÇ+<ä] düìï~Û˝À dü+~>∑úeTsTTq ns¡ú+ n&ç>±e⁄. n+<ä]ø°
H˚qT |æ\T#·Tø=ì s¡eTHêïqì ‘Ó\TdüT. }s¡ø£yÓ[fl ‘·«s¡>± Ä Á<Í|ü~ì
|æ\TÃ≈£îsê, yÓfi¯óflµµ
ÁbÕ‹ø±$T eT∞fl yÓ fi ≤fl&É T . ªª<˚ M ! ˙e⁄ n&ç – q ns¡ ú +
ìs¡ísTT+#·&ÜìøÏ düuÛÑT´\T ìqTï s¡eTàì |ü+|æ+#ês¡T. sêµµ nHêï&É‘·qT.
<äTs√´<ÛäqTì <äTX‚Ãw溑êìøÏ <Ûäs¡àsêE düeTà‘êìøÏ uÛÑj·T|ü&ç Ä
ø√eT* ÁbÕ‹ø±$T yÓqø£ @ø£eÁdüÔjÓÆT ‘·\e+#·Tø=ì ø£fi¯fl˝À¢ ˙fi¯ófl
≈£î≈£îÿ≈£î+≥÷ düuÛÑ≈£î e∫Ã+~. ≈£îs¡T eè<äT∆ì düMT|ü+˝À ì\TÃqï~.
Á<Í|ü~ì #·÷&É˝Òø£ bÕ+&Ée⁄\T \õ®‘·T\sTT <äT:KuÛ≤s¡+‘√ ‘·\\T
e+#·T≈£îHêïs¡T. bÕ+&Ée⁄\T ìs¡T‘·Ôs¡T˝…’ ìX‚Ãwüߺ˝…’ ñ+&É&É+ #·÷∫
<äTs√´<Ûqä T&ÉT <äTXÊÙdüqTì |æ*à ªªÁbÕ‹ø±$T ;ÛeTT&É+fÒ uÛj Ñ T· |ü&‘É ê&ÉT.
˙e⁄ yÓ[fl Á<Í|ü~ì rdüT≈£îsêµµ nHêï&ÉT.
ìs¡j› ÷· ‘·Tà&ÉT, bÕ|ü ìs¡‘T· &ÉT nsTTq <äTXÊÙdüqTDÏí |ü+|æ+#·&+É
349
#·÷∫ Á<Í|ü~ #ê˝≤ uÛj Ñ T· +‘√ y˚>+∑ >± >±+<Ûë] <ä>]Z∑ øÏ |üsT¡ >¬ ‹Ô yÓ[fl+~.
<äTXÊÙdüqT&ÉT ÄyÓT yÓqTø£H˚ |üs¡T¬>≥Tº≈£î+≥÷ yÓfi≤fl&ÉT. ªªÇ+¬øø£ÿ&çøÏ
yÓfi≤Ôe⁄? }s¡ø£ Hê yÓqø£H˚ sê. ˙e⁄ X¯≈î£ ì Ä&çq p<ä+˝À z&çb˛j·÷e⁄.
<äTs√´<Ûqä T&ç kı‘·TeÔ j·÷´e⁄. ìqTï, sêC≤´ìï, ‘·eTqT ‘êy˚T ø√˝ÀŒj·÷s¡T
˙ uÛÑs¡Ô\Tµµ n+≥÷ <äTXÊÙdüqT&ÉT ÄyÓT <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT.
Á<Í|ü~ ªªH˚qT s¡»dü«\qT, qqTï eTT≥º≈£î. @ø£ eÁdüÔHÓ’ ñHêïqT.
>∑Ts¡T ã+<ÛäT»qT\+‘ê ñqï düuÛÑ≈£î m˝≤ ekÕÔqTµµ nqï~.
<äTXÊÙdüqT&ÉT ªª˙e⁄ @ø£ eÁdüÔyÓ’Hê $eÁdüÔyÓ’Hê ìqTï ˝≤≈£îÿì
yÓfi≤ÔqTµµ nì u≤˝≤‘êÿs¡+>± Ä ø√eT*ì düMT|æ+#ê&ÉT. sê»dü÷j·T
j·÷>∑ neuÛÑè<∏ä+e\¢ |ü$Á‘·eTT˝…’q ÄyÓT •s√C≤\qT |ü≥Tºø=ì Ä bÕ|æ
ÄyÓTqT düuÛÑ≈£î ˝≤ø=ÿì e#êÃ&ÉT. n+<äs¡÷ ÄX¯Ãs¡´+‘√ H√s¡T ‘Ó]#ês¡T.
>±*øÏ s¬ |üs¬ |ü ø=≥Tºø=H˚ |ü‘êø£˝≤>± <äTXÊÙdüqT&ÉT ˝≤≈£îÿì e∫Ãq Á<Í|ü~
n˝≤¢&çb˛sTT+~. E≥Tº eTT&çM&ç $es¡íe<äqjÓÆT ø£s¡í <äTs√´<Ûäq X¯≈£îì
ôd’+<Ûäyê~ <äTwüºuÛÑ÷sTTwü˜yÓTÆq düuÛÑ≈£î e∫Ã+~ Á<Í|ü~.
Á<Í|ü~ ø√|ü\C≤® |üs¡eX¯jÓÆT Ç˝≤ nqï~.
ªª<Ûäs¡àsêE <Ó’e jÓ÷>∑Vü≤‘·T&ÉsTT‘˚ ne⁄‘ê&˚yÓ÷ø±ì <Ûäs¡à+
‘·ù|Œyê&ÉT ø±<äT. ≈£îs¡Teè<äT∆˝≤sê, á <äTsêàs¡TZ&ÉT qqTï á$<Ûä+>±
Çø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£î rdüTø=ì e#êÃ&ÉT. n$#ês¡|üs¡T&Ó’ <äTs¡à<ä+‘√ Ç‘·&ÉT
á $<Ûä+>± qqTï rdüTø=ì eùdÔ Ç~ eT+∫~ø±<äT nì #Ó|üŒ≈£î+&Ü ñ
+&É&É+ uÛ≤e´+ ø±<äT. ≈£îs¡T eTTKT´\+‘ê #·÷dü÷Ô ñ+fÒ <äTs¡à<äT&Ó’
Ç‘·qT qqTï nee÷q+ #˚XÊ&ÉT. düs¡«<Ûäs¡àj·TT‘·eTì Á|ü|ü+#·+˝À
ù|s¡T>±+∫q uÛÑs¡‘· Ms¡T\ e+X¯+ áHê&ÉT n<Ûäs¡à dü+|ü<äe\¢ n‹
ì+<ä´eTsTT+~.µµ
mes¡÷ @MT |ü\ø£˝Ò<äT, ñ\ø£˝Ò<äT. Çø£ ‘·qqT ø±bÕ&˚
yê¬ses¡÷ ˝Òs¡ì ‘Ó*dæ Á<Í|ü~ uÛÑj·T+‘√ ø£èwüßíì ‘·\#·T≈£î+~.
350
á $<Ûä+>± eTT˝À¢ø±\qT »sTT+#·>∑\ uÛÑT»Ms¡´ düHê<∏äT˝…’q
Hê<∏äT\THêï ≈£L&Ü nHê<∏ä ˝≤>± bÕ+#ê\ sê»|ü⁄Á‹ uÛÑj·÷s¡ÔjÓÆT
Ä|ü»Ô qX¯sD ¡ T´&Óq’ »>∑Hêï<∏Tä &Óq’ »Hês¡q∆ Tì ‘·\∫+~. ø£|≥ ü <ä÷´‘·eTH˚
eT<ÛTä e⁄qT ùd$+∫ eT<√qà‘·T&Ô q’Ó <Ûsä à¡ |ü⁄Á‘·Tì e\¢ dü+uÛ$Ñ +∫q bÕ+&Ée
|üsê»j·÷ìï ‘·q s¡÷ø£åø£{≤ø£å Mø£åD e#·Hê\‘√ ìs¡dædüTÔqï Á<Í|ü~ì
#·÷∫ <äT:œ‘·T&Ó’ ;ÛeTùdqT&ÉT <Ûsä à¡ sêE‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûqä ø£qø£s‘¡ ï· es¡yêVü≤q <Ûsä D ¡ ° sê»´eTT\T, Äj·TT<Ûë\T n˙ï
z&Üe⁄, eTeTà©ï z&çb˛j·÷e⁄. ne˙ï u≤>±H˚ ñHêïsTT. m+<äTø£+fÒ
y˚TeTT, eTq sê»´eTT n+‘ê ˙y˚. ø±ì Á<äT|ü<ä sê»|ü⁄Á‹ì |üD+>±
ô|{Ϻ ø£|ü≥ <ä÷´‘·+ Ä&É&É+ uÛ≤e´e÷? Ç~ <äTwüº<ä÷´‘·+ ìwüÿs¡TD‘√
Ä&ç + ~. X¯ ≈ £ î ì Ç+–‘· + ‘Ó * dæ ≈£ L &Ü bÕ|ü <ä ÷ ´‘· + Ä&ç
n<Ûäs¡àÁ|üeè‘·TÔ&Éej·÷´e⁄. ˙ #˚‘·T\T q]øÏHê bÕ|ü+ ˝Ò<äTµµ
Ç˝≤ ;ÛeTT&ÉT ˇfi¯ófl eT]∫e÷{≤¢&Ü&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ns¡T®qT&ÉT
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûsä à¡ ‘·q÷E&ÉT <Ûsä à¡ + ‘·|Œæ ‘˚ <Ûsä D
¡ ‘° \
· eT+‘ê ‘·\&¢ \
ç T¢‘T· +~.
düTVü≤è<ä÷´› ‘· <Ûsä à¡ j·TT<ë∆\≈£î me¬sH’ ê |æ*ùdÔ sê»sTTqyê&ÉT $eTTKT&ÉT
ø±>∑÷&É<ìä X¯óuÛøÑ ±å Á‘· <Ûsä à¡ + ñ+~. á $wüjT· + <Ûsä à¡ sêE≈£î ‘Ó*j·T<ë?
<Óe’ yÓ|’ Øü ‘·´+ e\¢ Ç˝≤ nsTT+~ ø±ì eTs=ø£{Ï ø±<äT. <Ûsä à¡ |üsT¡ \sTTq
>∑Ts¡T\qT ø√|æ+∫ BÛs¡T\T n‹Áø£$T+#·sê<äT eTq <Ûäs¡à >ös¡eeT+‘ê
n<Ûë]à≈£î\sTTq |üs¡T\ #˚‘· Ç˝≤ #Ós¡T|üã&ç+~µµ
á $<Û+ä >± <äT:œ‘·T\e⁄‘·Tqï bÕ+&Ée⁄\qT, <äTXÊÙdüHêø£èwüj í TÆÓ
düu≤Û +‘·se¡ TTq ñqï Á<Í|ü~ì #·÷∫ $ø£sT¡ &í TÉ nHê´j·T ÁX¯eD $ø£sT¡ ˝ í ’…
}s¡ø£ ≈£Ls¡TÃqï düuÛÑT´\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªá ≈£îs¡T eè<äT∆\sTTq ;Ûwüà <Ûäè‘·sêÁwüº $<äTsê<äT\T
Ä#ês¡T´\sTTq Á<√D ø£èbÕ<äT\T |ü\ø£&É+ ˝Ò<äT ñqï düuÛ≤dü<äT\+‘ê
350
ø±eTÁø√<Ûë<äT\qT $&ç∫ô|{Ϻ $#ê]+∫ #Ó|üŒ+&çµµ
$ø£s¡Tíì e÷≥\T $ì ≈£L&Ü me«s¡÷ @MT e÷{≤¢&É˝Ò<äT.
$ø£s¡Tíì e÷≥\T me«s¡÷ |ü{Ϻ+#·Tø√ø£b˛j˚Tdü]øÏ n‘·H˚ eT∞fl
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªH˚H˚ <Ûäs¡à ìs¡íj·T+ #˚kÕÔqT. n+<äs¡÷ $q+&ç. p<ä+, y˚≥,
eT<ä´bÕq+, ãVüQuÛøÑ D å£ ≤düøÔÏ nH˚ Hê\T>∑T <äTs¡«´düHê\T ñ+fÒ |ü⁄s¡Twüß&ÉT
<Ûäs¡à+ ‘·|æŒqyê&ÉT. n˝≤+{Ï yê&ç |üqT\qT eTq+ |ü{Ϻ+#·Tø√≈£L&É<äT.
p<ëìøÏ |æ*#ês¡ì e´düq e]ÔjÓÆT |üsêõ‘·T&ÉsTTq bÕ+&ÉyêÁ>∑E&ÉT
bÕ+&Ée⁄\ ø£+<ä]ø° kÕ<Ûës¡D <Ûäs¡àyÓTÆq bÕ+#ê*ì |üD+>± ô|{≤º&ÉT.
ø±ã{Ϻ Á<Í|ü~ì ¬>\e&É+ n<Ûäs¡à+, Ä ø√eT* @ø£eÁdüÔ, Çø£ÿ&çøÏ ÄyÓTqT
|æ\TÃø=ì sêe&É+ nHê´j·T+µµ
$ø£s¡Tíì |ü\T≈£î\T ‹s¡düÿ]+∫ ø£s¡Tí&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªme«]ø° nø£ÿπs¢ì <Ûäs¡à+ ˙¬ø+<äT≈£î u≤ã÷. ∫qï |æ\¢yê&çøÏ
Ç˝≤+{Ï eTT~ |ü\T≈£î\T |üìøÏsêe⁄. eè<ä∆ »qeTT\Tqï #√≥ Ç˝≤>∑+‘ê
e÷{≤¢&É≈£L&É<äT. ˙e⁄ Á<Í|ü~ n<Ûäs¡à $õ‘· nHêïe⁄. düuÛ≤dü<äT\ø£+‘ê
Ä $wüj·T+ ‘Ó\TdüT. <Ûäs¡àsêE ‘·q düs¡«kÕ«ìï ˇ&ç¶ z&çb˛sTTq|ü⁄&ÉT
áyÓT e÷Á‘·+ n|üyê<äe÷? n+<äTe\¢ áyÓT <Ûsä à¡ $õ‘˚. n˝≤ ø±q|ü⁄Œ&ÉT
bÕ+&Ée⁄\+<äs¡÷ áyÓTqT $õ‘·+>± m+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤s¡T?
@ø£eÁdüjÔ TÆÓ q áyÓTqT düu≈ÑÛ î£ ‘√&=ÿì sêe&É+ <Ûsä à¡ + ø±<äHêïe⁄. uÛ≤s¡´≈£î
<Ó’e $Væ≤‘·T&ÉsTTq uÛÑs¡Ô ˇø£ÿ&˚ ñ+&Ü*. eT] áyÓT nH˚ø£ uÛÑs¡Ôèø£.
n+<äTe\¢ ã+<Ûøä Ï n+{≤s¡T Ç˝≤+{Ï yê]ì. Mfi¯flì ã≥º\÷&ÉBdæ ‘Ó∫ÃHê
<Ûäs¡à $s√<Ûä+ ø±<äTµµ.
Ç˝≤ ø£s¡Tí&ÉT $ø£s¡Tíì e÷≥\≈£î Á|ü‘ê´U≤´q+ #˚XÊ&ÉT. á
e÷≥\T $ì <äTs√´<Ûqä T&ÉT <äTXÊÙdüqTì |æ*∫ ªªá bÕ+&Ée⁄\≈£î Á<Í|ü~øÏ
eÁkÕÔ\T }&É~sTT´µµ nì |ü⁄s¡e÷sTT+#ê&ÉT. <ëìì ‘Ó\TdüTø=ì <ä÷´‘·
351
Áø°&É˝À |üsêõ‘·T\sTTq bÕ+&ÉT düT‘·T\T ã*$T#Ó&ç ‘·eT|üsTTq ñqï
eÁkÕÔ\qT rdæ Ä düuÛÑ˝À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
Á<Í|ü~ eDÏøÏ b˛sTT+~. á ìs¡›j·TT\T @+ #˚kÕÔs√ nì ÄyÓT
Vü≤è<äj·T+ <ä&É<ä&É ø=≥Tº≈£î+~.
ªªÇ˝≤ #˚j·Te#·TÃ, #˚j·T>∑÷&É<äTµµ nH˚ $#·ø£åD ˝Ò≈£î+&Ü
<äTXÊÙdüqT&ÉT Á<Í|ü~ ø£{Ϻq eÁkÕÔìï düuÛÑ˝À ˝≤>±&ÉT, n‘·qT á |üì
#˚jT· &ÜìøÏ @ e÷Á‘·+ dü+<˚V≤æ +#·˝<Ò Tä . n˝≤ <äTXÊÙdüqT&ÉT ÄyÓT Ns¡qT
˝≤>∑T‘·THêï Á<Í|ü~ q&ÉTeTT qT+∫ Ns¡e÷Á‘·+ M&çsê˝Ò<äT. n~#·÷∫
düuÛÑT´\+‘ê ÄX¯Ãs¡´|ü&ܶs¡T. eÁdüÔ+ |üs¡«‘·+˝≤>± ô|s¡T>∑T‘·THêï
<äTXÊÙdüqT&ÉT ÄyÓTqT $eÁdüÔqT #˚j·T˝Òø£b˛j·÷&ÉT. n‘·ì<äs¡Œ+
nDÏ–b˛sTT+~. n‘·qT dæ>T∑ ‘Z √ ‘·\e+#·T≈£îHêï&ÉT. Á<Í|ü~øÏ <äTXÊÙdüqT&ÉT
#˚dæq nee÷q+ #·÷∫ ;ÛeTT&ç+ø£ düVæ≤+#·˝Òø£b˛j·÷&ÉT. ø£fi¯ófl
mÁs¡ã&ܶsTT. j·TeTT&ç˝≤>± $»è+_Û+#ê&ÉT. n‘·ì eTTK+ uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >±
ø£ì|æ+∫+~. ªª≈£îs¡Teè<äT\∆ T >∑Ts¡Teè<ä∆ u≤+<ÛTä e⁄\H˚≈î£ \T #·÷düT+Ô &É>±
eT<√<äT∆s¡T&Ó’ Á<Í|ü~ì á $<Ûä+>± #˚dæq á <äTsêàs¡TZDÏí ˝Àø£ ;Ûø£s¡+>±
e~Û+∫ n‘·ì s=eTTà N*Ã n+<äs¡÷ #·÷düTÔ+&É>± s¡ø£Ô+ ‘ê>∑T‘êqTµµ
nì Á|ü‹»„ #˚XÊ&ÉT ;ÛeTT&ÉT.
;ÛeTT&ç˝≤ ;ÛwDü Á|ü‹»„ #˚dæ ªªÇ˝≤ <äTXÊÙdüqT&ç s¡ø+Ô£ ‘ê>∑≈î£ +fÒ
|æ‘·è|æ‘ê eTVüQ\ >∑‹øÏ ‘·|æŒq yê&çqe⁄‘êqTµµ nH˚ dü]øÏ n‘·ì
ne÷qTwü eTVü‰ e´ekÕj·÷ìøÏ n<äT“¤‘·+ #Ó+~ ìX‚Ãwüߺ˝…’ düuÛ≤»qT\T
‘·eT˝À q|ü⁄Á‘·≈£î&ÉsTTq <Ûäè‘·sêÁwüߺì ì+~dü÷Ô ªªÁ<äT|ü<ä sê»|ü⁄Á‹
yêø±´\T $#ê]+#·ø£ eè<ä∆sêE\T ñù|øÏå+#ês¡Tµµ nqkÕ>±s¡T.
$<äTs¡T&ÉT #˚‘·T\T#ê∫ n+<ä]˙ ìyê]+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdüTeT‘·T\sTTq MTs¡T bÕ+#ê*y˚dæq Á|üX¯ï˝À nsêúìï
Ä˝À∫+#·+&ç, düuTÑÛ ´\sTTq dü»q® T\T <Ûsä à¡ dü+<˚V≤ü + rs¡Ã≈£î+fÒ bÕ|ü+
351
edüTÔ+~. á $ø£s¡Tí&ÉT u≤\T&ÉsTTHê ãèVü≤düŒ‹˝≤>± <Ûäsêàìï ‘Ó*bÕ&ÉT.
Ç‘·ì n_ÛÁbÕj·÷ìï @e–+#·Tø√≈£î+&Ü MTs¡T d”«ø£]+#·+&ç. <Ûäs¡à
dü+<˚V‰ü \T rsêÃ\+fÒ Ä ÁãVü≤à¬øH’ ê ˇø=ÿø£ÿkÕ] kÕ<Û´ä +ø±<äT. n˝≤+{Ï~
ˇø£ÿ&ÉT @$T#Ó|üŒ>∑\&ÉT? düuÛÑ≈£î e∫à <Ûäs¡à dü+<˚Vü≤+ n&ç–Hê ≈£L&Ü
#Ó|üŒ≈£î+fÒ düuÛÑT´\T ndü‘·´<√cÕìøÏ bÕ\Œ&É‘ês¡ì <Ûäs¡à y˚<äT˝…’q
eTTqT\+{≤s¡T. <Ûäs¡à+ ‘Ó*dæ ≈£L&Ü <ëìì eTs√$<Ûä+>± ˝≤uÛÑ˝ÀuÛÑ
|üø£åbÕ‘·˝À\ ãT~∆‘√ düuÛÑ\˝À me¬s’Hê |ü*øÏ‘˚ n˝≤+{Ï yê&ÉT ndü‘·´
<√wü+ bı+<äT‘ê&ÉTµ.
$s√#·q düT<Ûqä T«\T
Ç˝≤ #Ó|æŒ $<äTs¡T&ÉT $s√#·q düT<ÛäqT«\ ø£<∏ä $e]+#ê&ÉT.
Á|üVü‰¢<äTì ø=&ÉT≈£î $s√#·qT&ÉT. n+–s¡düT&ÉH˚ $Á|ü⁄ì ø=&ÉT≈£î
düT<ÛäqT«&ÉT. ˇø£ ø£q´qT |ü]Á>∑Væ≤+#ê*‡ yê[fl<ä›s¡÷ nìï düT>∑TD≤\˝À
ªªH˚qT ô|<ä› n+fÒ H˚qT ô|<䛵µ nqTø=ì Ç<ä›s¡÷ ÁbÕD≤\T |ü+<Ó+>± ô|{Ϻ
$yê<äe÷&ç Á|üVü‰¢<äTì <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T. düT<ÛäqT«&ÉT Á|üVü‰¢<äTì‘√ Ç˝≤
nHêï&ÉT. ªª˙e⁄ <Ûäs¡à $<äT&ç$. e÷ $yê<ä+ ‘Ó\TdüTø=ì rs¡TŒ Çe⁄«
>∑TDÁX‚wüߘ&ÉT Ç‘·H√ H˚H√ #Ó|ü⁄Œ. ˙y˚yÓTÆHê ‘·|ü⁄Œ>± #ÓbÕŒe+fÒ Ç+Á<äTì
eÁC≤j·TT<Û+ä ˙ ‘·\ |ü>T∑ \>=&ÉT‘·T+~µµ
Á|üVü‰¢<äT&ÉT uÛÑj·T|ü&çb˛j·÷&ÉT. ø£X¯´|ü⁄&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl $s√#·q
eT<ÛäqT«\T ‘·q <ä>∑Z]øÏ e∫Ãq $yê<ä+ n&ç–q $<Ûä+ #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·ìøÏ
ø£X¯´|ü⁄&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªkÕø£å´ $<ÛäT\qT ‘·|üŒ&É+ M\Tø±<äT. ‘·|挑˚ n~ n<Ûäs¡àj·TTøÏÔ
düu\ ÑÛ ˝À ‘·|⁄ü Œ>± #Óù|Ô n~ n<Ûsä à¡ +, <Ûsä à¡ + n<Ûsä êàìøÏ ø£≥Tºã&ç‘˚ düu≈ÑÛ î£
e∫Ãq<ëìì rs¡Œì düuÛÑT´\T ≈£L&Ü n<Ûäs¡à $<ÛäT\e⁄‘ês¡T. düuÛÑT´\T
ø±eTÁø√<Ûë\T $&ç∫ n<Ûäsêàìï Ä|ü≈£î+fÒ Ä n<Ûäs¡à+˝À ˇø£ bÕ\T
düuTÑÛ ´\≈£î #Ó+<äT‘·T+~. eTs=ø£ bÕ\T sêE≈£î #Ó+<äT‘·T+~. $T–*q~
352
ø£s¡Ô≈£î #Ó+<äT‘·T+~. n+<äTe\¢ ‘·|üŒø£ <ÛäsêàH˚ï #ÓbÕŒ*µµ.
Á|üVü‰¢<äT&ÉT á e÷≥\T $ì <Ûäs¡àeT‹jÓÆT $#ê]+∫ ‘·q
ø=&ÉT≈£îø£+f… düT<ÛäqT«&˚ >∑TDÁX‚wüߘ&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. ªª|ü⁄Á‘· ùdïVü‰ìï ≈£L&Ü
e<ä* <Ûsä à¡ + #ÓbÕŒe⁄. ˙e⁄ #ê˝≤ >=|üŒyê&ç$µµ nì düT<Ûqä T«&ÉT Á|üV‰ü <¢ Tä ì
Á|üX¯+dæ+#ê&ÉT.
á ø£<∏äqT #Ó|æŒ $<äTs¡T&ÉT ªªÁ<Í|ü~ $wüj·T+˝À MTs¡T ≈£L&Ü
<Ûäs¡àãT~∆‘√ e´eVü≤]+#·+&çµµ nHêï&ÉT.
$<äTs¡T&ç e÷≥\T $ì <äTs√´<Ûqä T&ÉT @eT+{≤&√ nH˚ uÛj Ñ T· +‘√
düu˝ ÑÛ À me«s¡÷ e÷{≤¢&˝ É <Ò Tä . Á<Í|ü~ Ä $<Û+ä >± düø\
£ ø£Áå ‹j·T düeTø£+å ˝À
<äTXÊÙdüqT&ç #˚‘· nee÷ì+|üã&ç <äT:K+‘√ ≈£î+–b˛sTT+~. düuÛ≤
dü<äT\qT #·÷∫ <äT:K+‘√ Ç˝≤ nqï~.
ªª<Ûqä T´˝≤s¡! Hê dü«j·T+es¡+ Hê&ÉT nœ\ uÛ÷Ñ |ü‘T· \T #·÷dü÷Ô
ñ+&É>± H˚qT bÕ+&Ée⁄\ <Ûäs¡à|ü‹ïqj·÷´qT. >√$+<äT&ç #Ó˝…¢*HÓ’ ñ+&ç
Ç‘·ì #˚‘· Ç˝≤ nee÷q+ bÕ\j·÷´qT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Hê |ü\T≈£î\≈£î
me«s¡÷ Á|ü‹e#·qy˚T |ü\ø£&+É ˝Ò<Tä . H˚qT <ëdæH.˚ n+<ä]ø° á $wüjT· +
&É|ü⁄Œø={Ϻ eTØ #Ó|üŒ+&çµµ
Á<Í|ü~ <äT:U≤‹X¯j·÷ìï #·÷∫ ;Ûwüßà&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª‘·©¢! ˙ Á|üX¯ï≈£î ñ‘·Ôs¡+ j·TT~Ûwæ˜s¡T&ÉT #ÓbÕŒ*. n‘·ì <Ûäs¡à
dü÷ø£åà‘· me]ø° ns¡ú+ ø±<äT. Bì |òü˝≤ìï á ≈£îs¡Te+X¯+ ‘·«s¡˝ÀH˚
nqTuÛ$Ñ düT+Ô ~µµ
Ä düeTj·T+˝À ø£s¡Tí&ÉT Ä ø√eT*ì #·÷∫ qe⁄«‘·÷ ªª‘·s¡TD°
◊<äT>∑T]ì ô|[fl#˚dTü ø√e&É+ ø£qï ˇø£ÿ]ì #˚dTü ≈£î+fÒ y˚T\T. p<ä+˝À
uÛ≤s¡´qT z&çb˛ìyêDÏí>± #·÷∫ ô|[fl#˚düTø√µµ nì |üsê∫ø±˝≤&Ü&ÉT.
$;Û‘· Vü≤]D≤øÏå nsTTq Á<Í|ü~ ‘·q ‘=&É\MT<ä møÏÿ
≈£L#√e\dæ+~>± s¡eTàì dü+»„#˚XÊ&ÉT. <äTs√´<ÛäqT&ÉT. <ä÷s¡+ qT+∫
352
n~ #·÷∫ ;ÛeTT&ÉT ø√|ü+‘√ eT+&ç|ü&ܶ&ÉT. Á|üfi¯j·Tø±\j·TeTT&ç˝≤>±
$»è+_Û+∫ düu˝ ÑÛ À n+<äs÷¡ $düàj·T dü+ÁuÛeÑ TuÛj Ñ ÷· \‘√ $qT#·T+&É>±
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª<Ûës¡TDÏ sê»´ dü+|ü<ä eT<ä+˝À ø√eT*jÓÆTq ø£èwüíqT #·÷∫
‘·q ˇfiÀfl ≈£Ls√ÃeTì |æ*∫q á <äTsê‘·Tàì >∑<ä rdüTø=ì ‘=&É\T $s¡>π ˝≤
ø=&ÜÔqTµµ
Ç˝≤ düs¡«»q uÛÑj·÷qø£ Áø√<Ûëy˚X¯ $eX¯ó&Ó’ Äj·TT<Ûë\T+&˚yÓ’|ü⁄
#·÷|ü⁄\T kÕ]+#ê&ÉT. eTs√yÓ’|ü⁄ <Ûäs¡àsêE yÓTTVü≤+ #·÷düTÔHêï&ÉT.
;ÛeTùdqTì söÁ<ëø±s¡+ #·÷∫ ;ÛwüàÁ<√D $<äTsê<äT\T ªªÇ~ ø√|æ+#˚
düeTj·T+ ø±<äTµµ nì n‘·ìï Á|üXÊ+‘· ∫‘·TÔì>± #˚XÊs¡T.
<Ûäè‘·sêÁwüߺì Ç+{À¢ #Ó&ɶX¯≈£îHê\T ø£ì|æ+#êsTT. øös¡e Ád”Ô\
Vü≤è<äj·÷˝…+<äTø√ XÀø£‘·bÕÔ\j·÷´sTT. Á≈£Lsê‘·Tà\T, <äTwüߺ\T nsTTq
<Ûës¡ÔsêÁwüߺ\ X¯j·÷´>±s¡eTT\˝À ø±≈£î\T, >∑T&É¢>∑÷ã\T n]#êsTT.
n˝≤+{Ï eTôVA‘ꌑê\qT #·÷∫ ø£è|ü$<äTs¡Á<√D;ÛcÕà<äT\T ªªá
<äTs√´<ÛäHê<äT\≈£î n]wüº+ ek˛Ô+~. n+<äTπø Ç˝≤ ne⁄‘√+~µµ nì
‘·eT˝À ‘êeTT nqT≈£îHêïs¡T.
Ç<ä+‘ê ‘Ó*dæ >±+<Ûë] $<äTs¡Tì |æ\T#·Tø=ì <Ûèä ‘·sêÁwüßìº <ä>]Z∑ øÏ
yÓ[fl+~. bÕ+&Ée |üsê»j·T+, Á<Í|ü~øÏ »]–q nee÷q+, <äT]ï$T‘êÔ\T
<Ûèä ‘·sêÁwüßìº øÏ ‘Ó*dæ+~. <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ <äTs√´<Ûqä Tì |æ*∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª|üse¡ T |ü‹Áe‘· nsTTq bÕ+&Ée <Ûsä à¡ |ü‹ïì e÷eT÷\T e÷qe
uÛ≤$Tì>± uÛ≤$+∫ nyê≈£î\T #·yê≈£î\T |ü\ÿ&É+ uÛ≤e´e÷? u≤\´+
qT+N ˙e⁄ <äTwüº uÛ≤yê\‘√H˚ ô|]>±e⁄. ˙ e\¢ bÕ+&Ée⁄\T #ê˝≤
<äT:œ‘·T\j·÷´s¡T. yêfi¯fl MT<ä yÓ’s¡uÛ≤e+ e~*ô|≥Tºµµ
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT á $<Ûä+>± #Ó|æŒ düø£\ u≤+<Ûäe⁄\≈£î Væ≤‘·+
#˚≈£LsêÃ\ì nqT≈£îHêï&ÉT.
353
Á<Í|ü~øÏ esê\T
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ Á<Í|ü~ì |æ*|æ+∫ XÊ+‘· e#·Hê\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªdüT+<ä]! Hê ø√&Éfi¯fl˝À ˙e⁄ nuÛÑ´]Ñ·e⁄. ˙≈£î @+ ø±yê˝À
n&ÉT>∑T. Çwüº+>± ÇkÕÔqT ˙≈£î Á|æj·T+ #˚kÕÔqTµµ
á e÷≥\T $ì bÕ+#ê* nqï~.
ªªø£sT¡ D‘√ Hê≈£î es¡+ Çyê«\ì nqT≈£î+fÒ ˝Àø£ |üPõ‘·T&ÉTeTqT
düe÷qT&ÉT nsTTq <Ûäs¡à‘·qj·TTì <ëdü´+ b˛>=≥º+&ç. n˝≤ MTs¡T
#˚dæq|ü⁄Œ&ÉT ≈£îs¡Teè<ä∆ »q˝≤*‘·T&Ó’ ô|]–q Á|ü‹$+<ÛäT´ì ≈£îs¡T
≈£îe÷s¡T\T Bq|ü⁄Á‘·T&Éì m>∑‘ê[ #˚j·T≈£î+&Ü ñ+{≤s¡Tµµ
ªªdüsπ ˙e⁄ ø√]q es¡+ ÇdüTHÔ êïqT. eTs√ es¡+ ø√s¡Tø√µµ nHêï&ÉT
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT.
Á<Í|ü~ Ç˝≤ nqï~.
ªª<Ûsä à¡ Eì q\T>∑Ts¡T ‘·eTTà\T ≈£L&Ü <ëdü´+ b˛>=≥Tºø=ì düø\ £
Væ≤‘·+>± ‘·eT |üPs¡«$uÛÑyêìï bı+<ë*.µµ
ªª˙e⁄ ø√]q es¡+ Ç#êÃqT. Ç+ø£ eT÷&√ es¡+ n&ÉT>∑Tµµ
ªªdü‘Y ø£åÁ‹j·Tdü‹ ¬s+&ÉT esê\T e÷Á‘·+ n&É>±*. n+<äTe\¢
Ç+ø£ n&É>q∑ Tµµ
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ ø√&É* >∑TD≤ìï, <Ûsä à¡ ãT~∆ì yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. ‘·sê«‘·
nqT»Væ≤‘·T&ÉsTTq j·TT~Ûws˜æ T¡ ì |æ*∫ ªª˙e⁄ düs«¡ dü+|ü<\ ä T dü«sê»´+
Vü‰sTT>± rdüTø=ì m|üŒ{Ï˝≤π> Ç+Á<äÁ|üdüú |ü⁄sêìøÏ yÓ[fl düTK+>± ñ
+&ÉT ˙≈£î eT+∫ »s¡T>∑T‘·T+~µµ nì eTs¡˝≤ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªª˙e⁄ ì‘·´+
eè<√›|üùde #˚dæ nìï <Ûäsêà\T ‘Ó\TdüT≈£îHêïe⁄. ãT~∆˝Òø£ Hê ø=&ÉT≈£î
˙≈£î ø°&ÉT ‘·\ô|{≤º&ÉT. Bqï+‘ê eT]∫b˛. ˙≈£î H˚qT #Óù|Œ<˚eTT+~?
@<Ó’Hê ø°&ÉT »]–‘˚ eTqdüT˝À ô|≥Tºø√≈£L&É<äT, ø£s¡TD ø£*– ñ+&Ü*.
>∑TD≤\T d”«ø£]+∫ <√cÕ\T e<ä*ô|{≤º*. Ç˝≤ #ÓjT· ´&É+ ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü
353
\ø£åD+, H˚qT ãT~∆˝Òø£ p<ä+ ñù|øÏå+#êqT. n\ŒãT~∆ ø£*–q qqTï
MT ‘·*¢ >±+<Ûë]ì ‘·\∫ <äTs√´<ÛäHê<äT\T #˚dæq <äTsêàsêZìï düVæ≤+#·T.
düs¡«XÊÁdüÔ $<äT&ÉsTTq $<äTs¡T&ÉT eT+Á‹>± düs¡«<Ûäs¡à $<äT&çyÓ’q ˙e⁄
s¡ø£å≈£î&ç$>± á ≈£îs¡T≈£î\+ eè~∆ bı+<äT‘·T+~µµ
á $<Û+ä >± #Ó|Œæ <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ bÕ+&ÉTsêE sêC≤´ìï <Ûsä à¡ sêE≈£î
düeT]Œ+#ê&ÉT.
‘·s¡TDÏ Á<Í|ü~ á $<Ûä+>± bÕ+&Ée <Ûës¡ÔsêÁwüߺ\ ;Ûø£s¡ |üs¡düŒs¡
ø√bÕìï b˛>={Ϻ $|ü‘·TÔ˝À eTTì–q yê]ì ñ<ä∆]+∫+~. Á|üø±X¯ ø°s¡TÔ\T,
BÛs¡T\T, |ü⁄s¡Twü dæ+Vü‰\T nsTTq uÛÑs¡Ô\≈£î düVü‰j·T|ü&ç+~.
;ÛeTùdqT&ÉT Ç<ä+‘ê $Hêï&ÉT. ªªbÕ+&Éedü‘·ÔeTT\≈£î sê»´
dü+ÁbÕ|æÔ dü‹ e\q ø£*–+<äq&É+ ø£qï ø£wüº+ eTπseTT+~. dü+‘êq+, ñ
<√´>∑+, $<ä´ nH˚$ ‘˚»düT‡≈£î ∫Vü‰ï\T. M{Ï˝À ø£s¡àeTqï~ |ü⁄s¡TwüßìøÏ
$TøÏÿ* ‘˚»+ #˚≈£LπsÃ~. Bìì e~*‘˚ |ü⁄s¡TwüßìøÏ eTsê´<ä˝Ò<äTµµ Ç˝≤
nqTø=ì ;ÛeTùdqT&ÉT ø√|ü|òü÷]í‘· s¡ø£ÔH˚Á‘·T&Ó’ ªª|üsêÁø£eT+‘√ ñÁ>∑
dü+>∑s¡+˝À X¯Á‘·Te⁄\qT #·+|æ sêC≤´ìï dü+bÕ~kÕÔqTµµ nì eTè>∑
eT<Ûä´+˝À dæ+Vü≤+˝≤>± k˛<äs¡T\ eT<Ûä´ $»è+_Û+#· kÕ>±&ÉT.
ø√bÕ‹X¯jT· +‘√ eT+&ç|&ü TÉ ‘·Tqï ;ÛeTùdqTDÏí <Ûsä à¡ sêE #˚‘T· \T
|ü≥Tºø=ì yê]+#ê&ÉT. <Ûèä ‘·sêÁwüßìº Ä»„ Á|üø±s¡+ ‘·eTTàfi¯ófl, ‘êqT Á<Í|üB
düVæ≤‘·+>± ø±+#·q s¡<∏ä+˝À Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. <äTXÊÙdüqT&ÉT
á $wüj·÷\˙ï <äTs√´<ÛäqT&çøÏ ìy˚~+#ê&ÉT. <äTs√´<ÛäqT&ÉT ø£s¡í X¯≈£îì
ôd’+<Ûeä ⁄\‘√ $#ê]+∫ <Ûèä ‘·sêÁwüßìº <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl Ç˝≤ nHêï&ÉT. #˚ùd<˚<√
#˚XÊe⁄. u≤>±H˚ ñ+~. X¯Á‘·Te⁄\qT ≈£L&Ü $TÁ‘·T\T>± #˚düTø√yê\ì
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ãèVü≤düŒ‹ Ç+Á<äT&çøÏ #ÓbÕŒ&É≥ n˙ï u≤>±H˚ ñHêïsTT.
Ä bÕ+&Ée⁄\≈£î ˙e⁄ m+‘√ y˚T\T #˚XÊe⁄. ø±ì Ç+‘· #˚dæHê y˚TeTT
n‘·ìøÏ Væ≤‘·T\+ ne⁄‘êeTqT≈£î+≥THêïyê? #˚ùd<ä+‘ê #˚dæ ∫e]øÏ
354
X¯Á‘·Te⁄\qT $&ç∫ ô|fÒºXÊeTT. Ç~ ì»+>± nee÷q+. ns¡T®qT&ç
Á|ü‘ê|ü+ uÛ÷Ñ eT+&É˝≤ìø£+‘ê ‘Ó\TdüT. n‘·qT >±+&ûe+ #˚‘· |ü{≤º&+É fÒ
y˚TeTT ì\e>∑\e÷? ;ÛeTT&ÉT >∑<äqT |ü≥Tº≈£î+fÒ ø£e\\T ø£èbÕD≤~
Äj·TT<Ûë\T |ü≥Tº≈£î+fÒ eTVü‰uÛÑT» $Áø£eTT˝…’q yêfi¯flqT s¡Ds¡+>∑+˝À
¬>\e&É+ me]¬ø’Hê kÕ<Ûä´e÷? n+<äTe\¢ yêfi¯flqT ¬>\yê\+fÒ eT∞fl
p<äe÷&Éø£ ‘·|üŒ<äT. yêfi¯flqT eT∞fl p<ëìøÏ |æ*∫ |üsêõ‘·T\qT #˚dæ
<˚X¯+ qT+#˚ yÓfi¯fl>=≥º&É+ eT+∫~µµ.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT <äTs√´<ÛäqTì e÷≥\T $qø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT. n|ü⁄Œ&˚
nq<ä÷´‘·+ ø√dü+ <Ûäs¡àq+<äqTì rdüTø=ì s¡eTàì ÁbÕ‘·ø±$Tì
|ü+|æ+#ê&ÉT. |æ‘·èìjÓ÷>∑+, $~ÛìjÓ÷>∑+ ‘·|üŒ&É+ kÕ<Ûä´+ ø±<äì
<Ûäs¡àsêE k˛<äs¡T\‘√, Á<Í|ü~‘√ ãj·T\T<˚] yÓfi≤fl&ÉT. dü«|üø£å»q
Vü≤è<äj·÷\≈£î Ç+<äTe\¢ dü+‘ê|ü+ ø£*–+~. m|üŒ{Ï˝≤π> <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT
ì]à+∫q düu˝ ÑÛ À yês¡T Äd”qT\j·÷´s¡T. n_ÛeT‘êø£eå TT\T ø£*–q X¯≈î£ ì
<Ûäs¡àsêE‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª~qø£s¡ ‘˚E&Ó’q <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT <Ûäq dü+|ü<ä‘√ $TeTà*ï
dü+uÛ≤$+#ê&ÉT. n~ }s¡ø£ e∫Ãq ˝≤uÛÑ+. n+<äTe\¢ <ëìì |ü+<Ó+>±
ô|≥º&É+ dü]ø±<äT. H˚qT Ç|ü⁄Œ&ÉT #Ó|üŒuÀj˚T~ n|üPs¡«yÓTÆq |ü+<Ó+. á
|ü+<Ó+˝À z&çqyês¡T Hês¡ Ns¡\T ø£≥Tºø=ì eq´eT÷\ |òü˝≤Vü‰s¡+
ùd$dü÷Ô ÁãVü≤à#·s¡´+ >∑&ÉT|ü⁄‘·÷ |üHÓï+&˚fi¯ófl eqyêdü+ #Ój·÷´*.
|ü<eä T÷&√ dü+e‘·‡s¡+ @<ÓH’ ê }fiÀfl ÄC≤„‘y· êdü+ #Ój÷· ´*. nø£ÿ&É ñ
qï≥T¢>± ‘Ó*dæ+<ä+fÒ eT∞fl |üHÓï+&˚fi¯ófl eqyêdü+ ˇø£ dü+e‘·‡s¡+
nC≤„‘·yêdü+ #Ój·÷´*. BìøÏ ˙e⁄ ˇ|ü⁄Œ≈£îH˚≥¢sTT‘˚ p<äe÷&ÉT<ë+
˝Ò≈£î+fÒ ˝Ò<äTµµ.
<Ûäs¡àsêE ˇø£ÿ ø£åD+ Ä˝À∫+#ê&ÉT. ªªnqT<ä÷´‘êìøÏ |æ*ùdÔ
e∫Ãq yê&çì ‹]– yÓfi≤ÔHê? düπs ø±ìµµ nHêï&ÉT.
354
¬s+&√kÕ] <ä÷´‘·+
X¯≈£îì e÷≥\≈£î ˇ|ü⁄Œø=ì <Ûäs¡àsêE p<äe÷&Ü&ÉT. eT∞fl
z&çb˛j·÷&ÉT. n<ÛäsêàìøÏ <Ûäs¡à+ ‘·\e+∫+~. X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ ø£s¡à|òü˝≤\T
nqTuÛ$Ñ +#·ø£ ‘·|Œü <äH˚ n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ nqT>∑TD+>± <Ûsä à¡ sêE≈£î, n‘·ì
k˛<äs¡T\≈£î ø±\+ m<äTs¡T‹]–+~. bÕ+&Ée⁄\T p<ä+˝À z&ç <ëì
|òü˝≤ìï nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ ñ<äT´≈£îÔ\j·÷´s¡T.
nqT<ä ÷ ´‘· + ˝À |ü s êõ‘· T \sTTq bÕ+&É e ⁄\T ‘· e T
sêCÀ´|üuÛÀ>±\T e~* $Á|üdüTVü≤è<ë“+<Ûäe »qT\‘√bÕ≥T eHêìøÏ
ãj·T\T<˚] yÓfifl‚ eTT+<äT $<äTs¡T&ÉT ;Ûwàü <Ûèä ‘·sêÁwüº ø£è|ü Á<√D≤#ês¡T´\T
ˇø£#√≥ #˚sês¡T. <Ûsä à¡ C≤<äT\≈£î M&√ÿ\T |ü\ø£&ÜìøÏ e#êÃs¡T. $<äTs¡T&ÉT
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªª≈£î+r<˚$ eqyêdüπø¢XÊìï uÛÑ]+#·˝Ò<äT. ÄyÓT e÷sTT+{À¢ ñ
+≥T+~. ÄyÓTqT m|ü⁄Œ&É÷ uÛÑøÏÔ‘√ n]Ã+#·T≈£î+{≤qTµµ.
Ç˝≤ #Ó|æŒq ‘·sê«‘· <Ûäs¡àsêE‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT $<äTs¡T&ÉT.
ªª˙e⁄ <Ûäs¡à+ ‘Ó*dæq yê&ç$. ;ÛeTT&ÉT |üsêÁø£eT<ÛäqT&ÉT.
Ç+Á<ä‘·qj·TT&ÉT nœ\ j·TT<ä∆$XÊs¡<äT&ÉT, q≈£î\T&ÉT j·TXÀì~Û.
düV≤ü <˚e⁄&ÉT m+‘√ dü+j·TeT+ ø£\yê&ÉT. nq|òTü T&Óq’ <ÛÍeTT´&ÉT n<Ûë´‘·à
$<ä´˝À Äsê<ÛäT´&ÉT. Á<äT|ü<ä‘·qj·T $qT‘ês¡ú <Ûäsêà\˝À $#·ø£åDC≤„q+
ø£\~. Ç˝≤ $|ü⁄\ >∑TD≤\˝À nH√´q´Væ≤‘·T\T MTs¡T. n+<äTe\¢
me¬s’Hê düπs $TeTà*ï m+‘√ eTsê´<ä>± #·÷kÕÔs¡T. MT‘√ mes¡÷ yÓ’s¡+
ô|≥Tºø√s¡T. MTs¡T BÛs¡eT‘·T\T. n+‘˚ø±<äT, MTs¡T ø£èwüí <Ó’«bÕj·TqTì
•ø£åD bı+<ës¡T. Hês¡<äT&ÉT $TeTà*ï s¡øÏåkÕÔ&ÉT, <ÛÍeTT´&ÉT MT≈£î
|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT. <Óe’ e÷qTwü dü+|üqTï\T MTs¡T. ã\|üsêÁeT+#˚‘· sêE\qT,
<Ûäs¡à#·]‘·+ e\¢ ãTTwüß\qT, eTVü≤‘·Ô«+ e\¢ ≈£îuÒs¡ yêdüyê<äT\qT
»sTT+∫qyês¡T MTs¡T. $TeTà*ï uÛÑ÷$T, yêj·TTe⁄ #·+Á<ë~‘·T´\T
355
m|ü⁄Œ&É÷ s¡ødåÏ Tü +Ô {≤s¡T. m\¢ ø±s¡´eTT\˝À m|ü⁄Œ&É÷ Á|üeT‘·T˝
Ô ’… ñ+&É+&ç.
MT |ü⁄qs¡ús¡Ùq+ \_Û+#·T>±ø£. yÓ[fl s¡+&çµµ.
$<äTs¡T&ç˝≤ |ü*øÏq ‘·sê«‘· bÕ+&Ée⁄\T >∑Ts¡Teè<ë∆qTeT‹‘√
‘·*¢ #·s¡DeTT\≈£î ÁyÓTTø±ÿs¡T. ≈£î+‹ ‘·q ø=&ÉT≈£î*ï #·÷∫+~ dæ>∑TZ‘√
‘·\e+#·T≈£îqï bÕ+&Ée⁄*ï <äT:K+‘√ #·÷∫+~. yêfi¯fl≈£î ÄuÛÑs¡D≤\T
˝Òe⁄, Hês¡Ns¡\T ø£≥Tºø=ì ñHêïs¡T, eTTìy˚wü+ y˚düTø=ì ñHêïs¡T.
<Ûäs¡à|üs¡T\T, uÛ≤qT düe÷qT\T nsTTq |ü⁄Á‘·T\qT #·÷∫ ÄyÓT
ªªHêj·Tq˝≤s¡! Ç˝≤ <äTs¡«´düq+e\¢ bÕ&ÉsTTb˛sTTq $TeTà*ï
#·÷&Éø£eTT+<˚ düTs¡˝Àø±ìøÏ b˛sTT e÷Á~ m+‘· |ü⁄D´+ #˚düT≈£îqï<√.
uÛsÑ ‘Ô¡ √ u≤≥T #·ìb˛e&ÜìøÏ ÄyÓT m+‘· ‘·|dü Tü ‡ #˚d+æ <√. eT+<äu≤Û >∑´HÓq’
H˚qT ≈£L&Ü #·ìb˛sTTe⁄+fÒ m+‘· u≤>∑T+&˚~µµ nì $\|æ+~. ÄyÓTqT
#·÷∫ n+<ä]ø° <äT:K+ eTT+#·Tø=∫Ã+~.
≈£î+r<˚$ n+‘·{Ï‘√ Ä>∑˝Ò<äT. ø£èwüßíDÏí ‘·\#·T≈£î+~. ªªM[fl˝≤
nHê<∏ä˝…’ eTTìeè‹Ô n\e+_düTÔHêïs¡T. z <ë«s¡ø±|ü⁄s¡ Hê<∏ä! πøX¯yê!
<Ó‘’ ê´]! ˙ bÕ<ë˝Ò qeTTà≈£îqï Mfi¯flqT s¡ø+åÏ #·øb£ ˛e&É+ ˙≈£î <Ûsä à¡ y˚THê?
˙e⁄ <Ûäs¡à ìs¡à\e÷qdüT&ç$ ø£<ë? n$T‘· dü‘·T«\T, <Ûäs¡àeT÷s¡TÔ\T,
dü÷s¡´ düe÷q ‘˚E\T, X¯Á‘·Te⁄\≈£î ì|ü⁄Œ˝≤+{Ï yês¡T ;Ûwßü à&ÉT, Á<√DT&ÉT,
$<äTs¡T&ÉT, >ö‘·eTT&ÉT ñ+&É>± <Ûäs¡àe÷s¡Z+ ‘·|üŒ&É+ Hê´j·Te÷?
<Ûës¡ÔsêÁwüߺ\ e+#·q≈£î ‘·\ ˇ–Z bÕ+&Éy√‘·ÔeTT\T <˚X¯+ e~*ô|{Ϻ
b˛e\dæ+<˚Hê? Hêj·THê düVü≤<˚e! ˙e⁄ ≈£L&Ü nqï\‘√ n&Ée⁄\≈£î
yÓfi≤fl*‡+<˚Hê? ˙y=ø£ÿ&ç$ Hê‘√ ñHêï _&É\ ¶ +‘ê Hê‘√H˚ ñHêïs¡qT≈£îì
Hê eTqdüT ≈£î<äT≥ |üs¡#·T≈£î+{≤qT.µµ
≈£î+‹ á $<Ûä+>± $\|æ+#· kÕ–+~.
≈£î+‹ Á<Í|ü~ì #·÷∫ Ç˝≤ nqï~. ªª<Ûäefi≤øÏå! ˙e\¢ Á<äT|ü<ä
≈£î\+, bÕ+&ÉT≈£î\+ ` s¬ +&É÷ |ü$Á‘·yTÓ Æ uÛTÑ eqeTT\˝À yÓ*>±sTT. ˙e⁄
355
|ü⁄≥º&É+ e\¢, ˙ X¯óuÛÑdæú‹ e\¢ á ¬s+&ÉT e+XÊ\T j·TX¯düT‡ bı+<ësTT.
|ü⁄s¡TwüeèwüuTÑÛ \sTTq uÛsÑ \ Ô¡ ‘√u≤≥T yÓ[fl |üse¡ T uÛøÑ ‘ÔÏ √ ùd$+#·Tø√&ÜìøÏ
˙y˚$T |ü⁄D´+ #˚XÊy√µµ
‘·q≈£î qeTdüÿ]+∫q bÕ+#ê*øÏ ø£˙ïfi¯ófl ø±s¡T‘·T+&É>± á
e÷≥\T #Ó|æŒ Á|”‹‘√ øö–*+#·T≈£î+~ ≈£î+‹. ø√&É*ì ø=&ÉT≈£î\qT
B$+∫ ≈£î+r<˚$ $<äTs¡Tì >∑èVü≤+˝ÀH˚ ñ+~.
uÛsÑ \
Ô¡ ‘√u≤≥T yÓT\¢yTÓ \¢>±, $&çe&çq yÓ+Á≥Tø£\‘√ Á<äT|ü<ä |ü⁄Á‹
yÓfi¯SÔ ñ+fÒ øös¡y˚+Á<äTì n+‘·:|ü⁄s¡+˝À ñ+&˚ yês¡+<äs¡÷ ‘·\\T
e+#·T≈£îHêïs¡T.
<Ûsä à¡ ‘·qj·TTì‘√ u≤≥T q\T>∑Ts¡T ‘·eTTàfi¯ófl yÓfiS¯ Ô Ä düu˝ ÑÛ Àì
»qT\+‘ê $+≥T+&É>± n‘·´+‘· Áø√<Û+ä ‘√ |üsT¡ wü+>± e÷{≤¢&kÉ Õ>±&ÉT.
;ÛeTT&ÉsTT‘˚ ‘·eT dæÔ‹ì ‘·\#·Tø=ì ø√|ü+‘√ ˇfi¯ófl‘Ó©≈£î+&Ü
e÷{≤¢&ÉkÕ>±&ÉT.
ªªVü ≤ ]Vü ≤ sê<ä T \T n&É ¶ e TsTTHê dü ] kÕVü ≤ dü + ‘√, Hê
u≤VüQã\+‘√, >∑<ë|ò÷ü ‘·+‘√ <äTs√´<ÛHä ê~ X¯Á‘·Te⁄\T n‘·T´Á>∑ j·TT<ä+∆ ˝À
#·+|ærs¡T‘êqT. <äTwüº∫‘·TÔ&ÉsTTq ìø£èwüߺ&ÉT Ä <äTs√´<ÛäqT&ÉT, yê&çì
uÛÑ÷$T ô|’q≈£L*Ãy˚dæ yê&ç •s¡düTqT Hê ø±*‘√ ‘·ìï rs¡T‘êqT.
<äTdü‡ùdqTDÏí e~Û+∫ y˚&ç s¡ø±Ôìï ‘ê>∑T‘êqTµµ
ns¡T®qT&ÉT ≈£L&Ü ‘·q ìX¯Ãj·÷ìï Á|üø£{Ï+#ê&ÉT.
ªªHê <ä>∑Zs¡Tqï eTVü‰#ê|ü+ >±+&ûe+. <ëì‘√ e~*q u≤D≤\T
j·TT<äs∆ +¡ >±q ø£sêí~<äTs¡Tq® dü+|ò÷ü qï+‘ê N*Ã#Ó+&Ü&É‘êqT. dü+Á>±eT
s¡+>∑+˝À $»è+_Û+∫ Ä <äTs¡®qT\+<ä]˙ eT≥Tº ô|&É‘êqTµµ
q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\T ≈£L&Ü ‘·eT ìX¯Ãj·÷ìï #ÓbÕŒs¡T.
ªªe÷j·÷<ä÷´‘·+˝À eTeTà*ï z&ç+∫ á $<Ûä+>± n&É$øÏ
|ü+|ü⁄‘·THêïs¡T. Ç˝≤ #˚dqæ <äTsêàs¡T&Z TÉ Ä X¯≈î£ ì. n‘·ìï e÷ u≤D≤\‘√
356
N*Ã#Ó+&Ü&ç j·TT<ä∆+˝À #·+|ü⁄‘ê+µµ
Ç˝≤ ;Ûe÷s¡T®q q≈£î\ düVü≤<˚e⁄\T $»è+_Û+∫ Á|ü‹»„\T
#˚XÊs¡T. bÕ+&Ée⁄\T ‘·eT $uÛyÑ êqï+‘ê ø√˝ÀŒsTT ‘·eT ‘·eT Äj·TT<Ûë\qT
<Ûä]+∫ Vü≤dæÔHê|ü⁄s¡+ qT+∫ yÓ\Te&ܶs¡T.
bÕ+&Ée⁄\T Vü≤dæÔHê|ü⁄s¡+ qT+∫ yÓ[flb˛‘·T+fÒ <Ûäè‘·sêÁwüߺì
eT+~s¡+˝À qø£ÿ\T n]#êsTT. |ü≥º|ü>∑˝Ò ñ\ÿ\T nÁ|ü<äøÏåD+>±
H˚\sê˝≤sTT. y˚T|òü÷\T ˝Òø£H˚ Äø±X¯+˝À yÓTs¡T|ü⁄\T yÓT]XÊsTT.
Á>∑Vü≤Dø±\+ ø±≈£îHêï sêVüQe⁄ dü÷s¡T´DÏí |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. uÛÑ÷ø£+bÕ\T
|ü⁄{≤ºsTT.
Ç˝≤ ñ‘ꌑê\T |ü⁄&ÉT‘·÷ ñ+fÒ düuÛÑ˝Àì »qT\+‘ê
$qT#·T+&É>± Hês¡<äT&ÉT á $<Ûä+>± #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªÇ|üŒ{Ï qT+∫ |ü<Ûëï\Tπ>fi¯fl˝À uÛ≤s¡‘· j·TT<ä∆+ dü+uÛÑ$düTÔ+~.
nbÕs¡ Ms¡T\sTTq bÕ+&Ée⁄\T $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. ;Ûe÷s¡T®qT\T
XÖs¡´+‘√ $»è+_ÛkÕÔs¡Tµµ.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT Bìq+‘ê $ì ø=&ÉT≈£î\ <äTsêàs¡Z+ e\¢ Ç+ø±
mìï n]cÕº\T dü+uÛÑ$kÕÔjÓ÷ nì <äT:œdü÷Ô $<äTs¡Tì |æ*∫ ªª<ÛÍeT´
Á<Í|üB düVæ≤‘·T\sTTq bÕ+&Ée⁄\T m˝≤ yÓfi≤fls¡Tµµ nì n&ç>±&ÉT.
$<äTs¡Tì ø£<∏äq+
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT n&ç–q+<äT≈£î düe÷<Ûëq+>± $<äTs¡T&ÉT
bÕ+&Ée⁄\T n&É$øÏ b˛sTTq rs¡TqT $e]+#ê&ÉT.
ªª<Ûäs¡à q+<äqT&ÉT ‘·q eTTK |ü<ëàìï eÁkÕÔ+‘·+‘√ ø£|ü⁄Œø=ì
yÓfi≤fl&ÉT. ;ÛeTT&ÉT ‘·q bı&ÉyÓ’q #˚‘·T*ï #ê∫ ô|<ä› ô|<ä› n+>∑\T
y˚düT≈£î+≥÷ yÓfi≤fl&ÉT. Ç+Á<ä‘·qj·TT&Ó’q ns¡T®qT&ÉT Çdüø£#·\T¢‘·÷
yÓfi≤fl&ÉT. <äTeTTà ø=≥Tº≈£îqï X¯Øs¡+‘√ q≈£î\T&ÉT yÓfi≤fl&ÉT. dæ>∑TZ‘√ ‘·\
e+#·Tø=ì düVü≤<˚e⁄&ÉT yÓfi≤fl&ÉT. ‘·\$s¡uÀdüTø=ì Á<Í|ü~ yÓ[fl+~.
356
kÕeT>±q+ söÁ<äj÷· eT´+‘√ kÕ–dü÷Ô eTTK+ CÒe⁄]+#·Tø=ì <ÛÍeTT´&ÉT
yÓfi≤fl&ÉT. düø£\ »qT\T XÀø£ düeTTÁ<ä+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T.µµ
ªªyêfi¯fl+‘ê n˝≤ m+<äT≈£î yÓfi≤fls¡T?µµ nì <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ n&ç>±&ÉT.
ªª˙ ø=&ÉT≈£î yÓ÷dü+‘√ <ä÷´‘·e÷&ç z&ç+#·>± sêC≤´ìï
b˛>=≥Tº≈£îqï <Ûäs¡àsêE ‘·q s¡÷øå±bÕ˝Àø±ìï #·÷∫ »q+ mø£ÿ&É
uÛÑj·T|ü&É‘ês√ nì <äèwæº ‘·|æŒ+#·Tø=ì ‘·«s¡ ‘·«s¡>± yÓfi≤fl&ÉT.
düeTs¡+˝À u≤VüQã\ <äsêŒìï #·÷|æ+∫ rs¡T‘êqT nH˚ ns¡ú+
e#˚Ã≥T¢>± u≤VüQe⁄*ï n‹ $XÊ\+>± #˚d÷ü Ô ;ÛeTùdqT&ÉT Ç‘·sT¡ \+<ä]ø°
uÛÑj·T+ |ü⁄fÒº≥T¢>± yÓfi≤fl&ÉT.
j·TT<ä∆+˝À Ç+‘· ø£+f… m≈£îÿe>± u≤D≤\T y˚dæ X¯Á‘·Te⁄\qT
#·+|ü⁄‘êqT nH˚ <ëìøÏ dü+πø‘·+>± <Ûäq+»j·TT&ÉT ÇdüTø£ #·\T¢≈£î+{≤
yÓfi≤fl&ÉT.
q≈£î\T&ÉT <äT:U≤qTuÛyÑ êìøÏ nqT∫‘·yTÓ qÆ ‘·q düT+<äs¡ s¡÷bÕìï
#·÷∫ »q+ <äT:K|ü&É≈£L&É<äH˚ ñ<˚›X¯´+‘√ <Ûä÷[ <Ûä÷dü]‘·<˚Vü≤+‘√
yÓ fi ≤fl&É T . BqyÓ T Æ q ‘· q eTTK+ #· ÷ ∫qyê]ø£ + <ä ] ø° #Ó & É T |ü ⁄
ø£\T>∑T‘·T+<äì düVü≤<˚e⁄&ÉT ‘·\e+#·Tø=ì yÓfi≤fl&ÉT.
‘· & É d æ q @ø£ e ÁkÕÔ ì ï <Û ä ] +#˚ π ø XÊ\T $&ç e &ç j · T T+&É > ±
<äT:KuÛ≤e+‘√ Á<Í|ü~ yÓ[fl+~. |òüT§s¡yÓTÆq j·TT<ä∆+˝À sê»$TÁ‘· düT‘·
ã+<ÛäT »qeTT\ XÀø£y˚<äq‘√ øös¡e uÛ≤$TqT\T ≈£L&Ü ˇø£ ø±˝≤ìøÏ
Ç˝≤π> yÓfi¯fle\dæedüTÔ+<äì Á<Í|ü~ dü÷∫+∫q≥¢sTT+~.
<ÛÍeTT´&ÉT m+<äT≈£î söÁ<ä j·÷eT´kÕeT>±q+ #˚XÊ&√ ‘Ó\TkÕ!
uÛ≤s¡‘· s¡D+˝À #·ìb˛sTTq ≈£îs¡T Ms¡T\ |üs¡˝Àø£ $<ÛäT\qT Ä $<Ûä+>±
dü÷∫+#ê&ÉT Ä $Á|ü⁄&ÉTµµ
$<äTs¡T&ÉT #Ó|æŒq á $es¡D $ì <Ûäè‘·sêÁwüߺìøÏ <äT:K+
bı+>∑T≈£î e∫Ã+~.
357
ªªdü e Ts¡ X¯ S s¡ T \sTTq bÕ+&É e ⁄\T X¯ Á ‘· T e⁄\+<ä ] ˙
>¬ \e>∑*qZ yês¡T. ñqï‘· ∫‘·T\ Ô T, ñ‘·eÔ TT\T. yêfi¯fl‘√ yÓs’ +¡ <Ûsä à¡ j·TTøÏ‘Ô √
|ü]o*ùdÔ ndüeT+»dü+, Á|üø±å ø£j å T· ø±s¡D+µµ nì <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ uÛjÑ T· +‘√
∫+‹+#·kÕ>±&ÉT. n‘·ì <äT:K+ n‹X¯j·TyÓTÆ ªªôVAµµj·Tì ì≥÷ºs¡TŒ\T
$&ÉTdü÷Ô n˝≤π> $eX¯ó&Ó’ |ü&çb˛j·÷&ÉT.
<Ûäè‘·sêÁwüߺ&ÉT <äT:K+‘√ $\$\˝≤&ÉT‘·÷ ñ+fÒ #·÷∫
dü+»j·TT&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
bÕ+&ÉT ≈£îe÷s¡T\T |üs¡eT <Ûë]à≈£î\ì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü @ e÷Á‘·+
u≤<Û|ä &ü ≈É î£ +&Ü <˚X+¯ qT+∫ yÓfifl¯ >={Ϻ dü+|ü<“ä ]‘·yTÓ qÆ á uÛ÷Ñ $Tq+‘·{ï°
¬ø’edü+ #˚düT≈£îHêïe⁄. Ç+ø± m+<äT≈£î u≤<Ûä|ü&É&É+? ;Ûwüà Á<√D
$<äTsê<äT\T #Ó|⁄ü HÔ êï $q≈£î+&Ü ø£sêí~ <äTs¡q® T\ e÷≥\T $ì ˙ ø=&ÉT≈£î
yêfi¯fl≈£î n|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT. @ e÷Á‘·+ Ä˝À#·q ˝Ò≈£î+&Ü n~Û≈£î\sTTq
yê]‘√ yÓ’s¡+ ‘Ó∫Ãô|≥Tº≈£îHêïe⁄. Bì e\¢ Vü‰ì ø£\T>∑T‘·T+<äì ‘Ó*dæ
≈£L&Ü Ç˝≤ #˚XÊe⁄. ˙≈£î, ˙ ø=&ÉT≈£îÿ n˙ï ‘Ó\TdüT, Ç‘·s¡T\T MT≈£î
#Ó|Œü >∑*–q+‘·{Ï yêsê?µµ
$<äTs¡T&ÉT ≈£L&Ü }s¡Tø√˝Ò<äT. <Ûäè‘·sêÁwüߺ&ç‘√ á $<Ûä+>±
|ü*ø±&ÉT.
ªª}s¡ø£ <äT:œ+∫ @+ Á|üjÓ÷»q+? Çø£HÓ’Hê yêfi¯flqT |æ*|æ+∫
á »>∑‹ì m|üŒ{Ï˝≤π> |ü]bÕ*dü÷Ô dü+‘√wü+>± ñ+&˚≥T¢ #·÷&ÉT. e+#·q
düeT+»düe÷? nqT´\ dü+|ü<ä\qT Ç˝≤ rdüT≈£î+fÒ ñ‘·ÔeTT\sTTq
yês¡T yÓT#·TÑêsê?µµ
<Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ $<äTs¡Tì |ü\T≈£î\T $˙ $qq≥T¢ }s¡≈î£ Hêï&ÉT.
|üPs¡« $Væ≤‘·yÓTÆq øÏ*“wü+ e\¢ ns¡D≤´ìøÏ yÓ[flq bÕ+&Ée⁄\qT ‹]–
s¡|æŒ+#·≈£î+&Ü ñù|øÏå+#ê&ÉT, me«s¡÷ @$T #Ó|üŒ˝Òø£ }s¡T≈£îHêïs¡T.
Á<√DT&ÉT bÕ+&Ée⁄\≈£î $TÁ‘·T&˚ ø±ì eTTqT|ü⁄ j·÷CÀ|üj·÷E\ es¡+
357
e\¢ n–ï ≈£î+&É˝À ñ<ä“$¤ +∫q Á<äT|ü<ë‘·àE&Óq’ <Ûèä wü<º Tä ´eTTï&ÉT bÕ+&Ée
dü+ã+~ÛjÓÆT Á|ü‹ Ms¡T&ÉT ø±ã{Ϻ n‘·ì‘√ ‘·q≈£î düeTs¡eTe⁄‘·T+<äì
‘Ó*dæ bÕ+&Ée⁄\‘√u≤≥T b˛ì#·Ã–+#·ø£ Vü≤dæÔHê|ü⁄s¡+˝À <Ûäè‘·sêÁwüߺì
<ä>sπZ∑ ñHêï&ÉT.
Ç˝≤ Ç+Á<äÁ|üdüú|ü⁄s¡+˝À Çs¡yÓ’eT÷&˚fi¯ófl sê»´+ #˚dæq ‘·sê«‘·
bÕ+&Ée⁄\T bÕ|ü<ä÷´‘· |üsêõ‘·T˝…’ ns¡D≤´\≈£î yÓfi≤fls¡T. Ms¡T\sTTq
bÕ+&ÉTdüT‘·T\T ì‘·´ dü‘·´Áe‘·T˝…’ eTVü‰s¡D´ ìyêdü+ #˚XÊs¡T.
»qy˚T»j·TT&çøÏ á $<Ûä+>± düuÛ≤|üs¡«ø£<∏äqT yÓ’X¯+bÕj·TqT&ÉT
#ÓbÕŒ&ÉT. ‘·eT e+X¯+ yê] ø£<qä∏ T Ç+ø± Ç+ø± $Hê\ì »qy˚T»j·TT&ÉT
≈£î‘·÷Vü≤\+ #·÷|æ+#ê&ÉT.
Ç~ düø£\ düTø£$ »q$qT‘· qqïj·TuÛÑ≥Tº Á|üD°‘·eTsTTq
eTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì düuÛ≤|üs¡«+.
`düe÷|üÔ+`
s¡#·HêkÕ«<äq+
ÄØ«j·Tdt.düT+<äs¡+
Hê\Ze uÛ≤>∑+
s¡#·HêqTuÛÑyê\T
mì$T<äe |ü⁄düÔø£+
s¡#·HêkÕ«<äq+
s¡#·q\T #˚j·T≥+ y˚s¡T s¡#·q˝À¢ J$+#·≥+ y˚s¡T. 1969 ˝À
yÓTT<ä˝’… Ç|üŒ{Ï es¡≈î£ kÕ>∑T‘·Tqï s¡#H· ê yê´dü+>∑+ düTe÷s¡T 90 |ü⁄düøÔ ±\
eTTÁ<äD≈£î <ë]rdæ+~. Ç$ ø±ø£ eTs√ 30`40 |ü⁄düÔø±\ eTTÁ<äD ≈£L&Ü
Hê #˚‘·T\T MT<äT>± »]–+~. |ü⁄düÔø£ s¡#·q yÓTT<ä\T ô|{Ϻq ø±\+
qT+∫ (1966) ªÄ<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£eTTµ Á|ü#·T]+∫q ø±\+ es¡≈£î
ˇø£ |òüT≥º+ (1969). n|üŒ{Ï qT+∫ bÕ‹πøfi¯ófl |ü⁄düÔø£ s¡#·q, eTTÁ<äD,
yê{Ï nqTuÛÑyê\T á s¡#·q˝À ñHêïsTT. uÛ≤eHêeT dü+e‘·‡s¡+ ñ
>±~øÏ (1994) Ç~ yÓ\Te&ç+~.

358 358

Hê qT&ç
bÕ‹πøfi¯fl Hê s¡#·Hê yê´dü+>±ìï >∑÷]Ãq C≤„|üø£ ∫Á‘·XÊ\ Ç~.
Hê yÓTT<ä{Ï |ü⁄düøÔ +£ n#·ÃsTTq Hê{ÏqT+∫ áHê{Ï es¡≈î£ Á>∑+<∏ä s¡#q· ˝À,
Á|ü#T· s¡D˝À @s¡Œ&çq e÷qe dü+ã+<Ûë\qT ‘Ó\|ü&yÉ T˚ Hê eTTUÀ´<˚X› +¯ .
Hê nqTuÛÑyê\qT C≤„|üø±\qT düVü≤è<äj·TT\‘√ |ü+#·T≈£î+<ëeTH˚
dü+ø£\Œ+ á s¡#·q≈£î Áù|πs|æ+∫+~. bÕ‹πøfi¯ófl>± qqTï yÓqTï ‘·{Ϻ
eTT+<äT≈£î q&ç|æ+∫q yê]ì, #˚j·T÷‘· q+~+∫q yê]ì ‘·\#·Tø√&É+
Hê¬ø+‘√ ‘·è|æÔ ø£*–+#˚ $wüj·T+.
Ç+<äT˝À Hê |ü⁄düÔø±\ìï{Ïì >∑÷]à e´ø£ÔyÓTÆq n_ÛÁbÕj·÷*ï,
Á|üX+¯ dü*ï, düMTø£*å ï H˚qT #˚sá ˝Ò<Tä . Hê |ü⁄düøÔ ±\˝À #ê˝≤ yê{Ïì #·~$
Hê≈£î ñ‘·sÔ ê\T sêdæq sêfi¯fl|ü*¢ nq+‘·øè£ wüXí s¯ à¡ >±] e÷≥*ï nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü
ñ<ëVü≤]+#êqT. m+<äTø£+fÒ sêfi¯fl|ü*¢>±s¡T @Hê&É÷ }ø£<ä+|ü⁄&ÉT
n_ÛÁbÕj·÷\qT e´ø£Ô+ #˚dæqyês¡T ø±s¡T. Äj·Tq ˝≤+{Ï ø=+‘·eT+~
ô|<ä›\ ÄodüT‡˝Ò Hê >∑‘êìï q&ç|æ+#êsTT.
H˚ HÓ|ü⁄Œ&É÷ ø±sTT‘ê\qT nø£åsê\‘√ ì+|ü&Éy˚T eè‹Ô>±
ô|≥Tº≈£îH˚+<äT≈£î $TÁ‘·T\T, ÁX‚jÓ÷_Û˝≤wüß\T #ê˝≤ es¡≈£î ø±s¡D+.
ˇø£]<ä›s¡T #ê≥Te÷≥T>± >∑Tdü>∑Tdü˝≤&ÉT≈£îqïyês¡T ˝Òø£b˛˝Ò<äT.
ªªyÓTdÆ ÷ü s¡T˝À Ç‘·ìøπ MT |üì˝Ò<Tä . ø±ã{Ϻ sêdüT≈£î+≥÷ ñ+{≤&ÉTµµ nqï
eTVü‰qTuÛ≤e⁄\THêïs¡T. yêsêìøÏ Hê\T>∑sTT<äT >∑+≥\T m+.m. yê]øÏ
bÕsƒê\T #Ó|Œü &ÉyT˚ |òTü qø±s¡´+>± uÛ≤$+#˚ n˝≤+{Ï eTVü≤˙j·TT\T Hê˝À
ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ã<äT\T ñ‘ê‡Vü‰H˚ï ô|+#ês¡T. yÓTÆdü÷s¡T˝À eT÷&ÉT
m+.m.\≈£î uÀ~Ûdü÷Ô, n+<ä]ø£+f… m≈£îÿe ‘·s¡>∑‘·T\T rdüT≈£î+≥÷,
$T–*q düeTj·÷qï+‘·{Ï˙ nø£ås¡Bø£å≈£î n+øÏ‘·+ #˚düT≈£îqï H˚qT
359
ndü÷j·÷ |üs¡T\qT #·÷dæ qe⁄«ø√&É+ ‘·|üŒ @+ #˚j·T>∑\qT.
bÕ‹πøfi¯ófl>± H˚qT s¡#·q\ <ë«sê m+‘·eT+~ì u≤<Ûäô|{≤ºH√!
H˚qT sêdæq Á|ü‹ nø£åsê˙ï @]à ≈£L]à eTTÁ~+∫q ø±]à≈£î\T m+‘·
ø£ w ü º | ü & ܶ s √! Hê≈£ î dü V ü ‰ j· T + #˚ d æ q Á|ü ‹ ˇø£ ÿ ]˙ #· \ ¢ ì y˚ fi ¯
düà]+#·T≈£î+{≤qT. H˚qT sêdæ Á|ü#·T]+∫q$, dü+bÕ<ä≈£î&ç>± Á|ü‘·T\T
‘·j·÷s¡T#˚dæ eTTÁ~+∫q$ ô|<ä›$ ∫qï$ n˙ï ø£*dæ 80øÏ ô|’>±
|ü⁄düÔø±\THêïsTT. M{Ï˝À m≈£îÿe uÛ≤>∑+ eTÁ<ëdüT Á|ò”&ÉyéT Áô|dt˝À,
yÓTÆdü÷s¡T˝Àì ns¡$+<ä Áô|dt, $TÁ‘· Á|æ+≥sY‡˝À n#·Ãj·÷´sTT. Ä
eTTÁ<ë|ü ≈ £ î \T Hê $wü j · T +˝À #· ÷ |æ q ÁX¯ < ä ∆ q T, Äràj· T ‘· q T
eT]∫b˛˝ÒqT. bÕ‹πøfi¯ófl>± H˚\MT<ä Hê‘√fÒ ≈£Ls¡TÃì Hê |ü⁄düÔø±\qT,
ø±sTT‘ê\qT, #˚‹ ˇ‹Ôfi¯flqT yÓ÷dæq sê‘· ã\¢≈£î ≈£L&Ü ø£è‘·»„‘·\T
#Ó|ü⁄Œø√yê*.
á |ü⁄düÔø£+ eTTÁ~+#˚ uÛ≤sêìï $TÁ‘·T\T ∫+‘·\ >√bÕ\sêe⁄
>±s¡T d”«ø£]+#ês¡T. eTTÁ<äD kÕâ*‘·´ dü+Vü‰sêìøÏ &܈ˆ m+&É÷]¢ düT<Ûëø£sY
|üPqT≈£îHêïs¡T. düT+<äs¡ >√bÕ\ düT<Ûëø£sT¡ \~ Á‹y˚D° dü+>∑eT+. düsd¡ «ü ‹
ø£ì|æ+#·q+‘· e÷Á‘·q ˝Òq≥T¢ ø±<äT. H˚qT >√<ëeØ πøåÁ‘·+˝À ˝Ò≈£îHêï
ñqïfÒ¢ nì|æ+|ü CÒdüTÔHêïs¡T $TÁ‘·T\T.
m+<äs√ eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T. n+<ä]ø° e+<äHê\T.
uÛ≤eHêeT dü+e‘·‡s¡+
ÄØ«j·Tdt.düT+<äs+¡
ñ>±~ 11.4.1994
359

s¡#·HêkÕ«<äq+
ªªzπsjYT! ‘Ó\T>∑T˝À ‘·≈£îÿe e÷s¡Tÿ\T ‘Ó#·TÃ≈£î+fÒ ˙ M|ü⁄
NπskÕÔµµ
HÓ\÷¢sT¡ ˝Àì ÄsY.mdt.ÄsY.m+.ôV’≤dü÷ÿ\T˝À ‘Ó\T>∑T e÷kÕºsT¡ .
nq+‘·sêeT XÊÁdæÔ>±s¡T qqTï ñ<˚›•+∫ nqïe÷≥*$. n|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î
|ü<˚fi¯ófl. Hê $<ë´]ú J$‘·+˝À ÄHê&ÉT e÷ e÷kÕºs¡T nqï e÷≥*ï
H˚H|Ó ⁄ü Œ&É÷ eT]∫b˛˝Ò<Tä . Ä ∫qï ej·TdüT˝À XÊÁdæ>Ô ±s¡T H˚]Œq #Û+· <ädTü ‡,
yê´ø£s¡D+ Hê˝À ‘Ó\T>∑T MT<ä ÄdüøÏÔì, n_Ûe÷Hêìï ø£*Z+#êsTT.
nq+‘·sêeT XÊÁdæ>Ô ±s¡T e÷ Hêqï>±]ø° >∑Ts¡Ty˚. n+<äTøπ Äj·Tq
HêMT<ä Á|ü‘˚´ø±_Ûe÷q+ #·÷|æ+#˚yês¡T.
HÓ\÷¢s¡T˝À ôV’≤dü÷ÿ\T #·<äTe⁄ nsTTq ‘·sê«‘· H˚qT eTÁ<ëdüT
‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\˝À #˚sêqT. Á|” j·T÷ìe]‡{°˝À ôd’qT‡‘√u≤≥T
n&Ü«Hé d t ¶ ‘Ó \ T>∑ T nH˚ $wü j · T +≈£ L &Ü ñ+&˚ ~ . n+<ä T ˝À
$X¯«$<ë´\j·÷ìø£+‘·{Ïø° H˚H˚ m≈£îÿe e÷s¡Tÿ\T ‘Ó#·TÃ≈£îHêïqT.
nq+‘·sêeT XÊÁdæÔ>±s¡T á $wüj·T+ ‘Ó*dæ #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ês¡T.
Hê yÓTT<ä{Ï >π j·T+ ‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\ »s¡ï˝Ÿ˝À eTT|üŒj˚Tfi¯fl
ÁøÏ‘·+ n#·ÃsTT+~. <ëì o]¸ø£ ªeT‹V”≤qT&ÉTµ. e÷ Hêqï>±s¡T ˇø£ ø£<∏ä
#ÓbÕŒs¡T. e÷ ‘ê‘·>±]~ HÓ\÷¢s¡T düMT|ü+˝À eTs¡T|üPs¡H˚ |ü˝…¢≥÷s¡T.
Äj·Tq HÓ\÷¢sT¡ ˝À ã≥º\T ø=qTø=ÿì }]øÏ ‹]– yÓfió¯ HÔ êïs¡≥. eT<Û´ä ˝À
<=+>∑\T e∫à ã≥º\T <√#·T≈£îHêïs¡T. e÷ ‘ê‘·>±s¡T e{Ϻ ne÷j·T≈£î&ÉT.
ªu≤u≤“sTT |ü+&ÉøÿÏ ø=‘·Ô ã≥º\T rdæø¬ fi¯óHÔ êïqT. Hê <ä>sZ∑ ¡ ñqï &ÉãT“\T
ÇkÕÔ q T. ã≥º * #Ó Ã j· T ´+&ç µ nHêïs¡ ≥ . <=+>∑ \ T Äj· T q <ä > ∑ Z s ¡
360
&ÉãT“\THêïj·Tì ‘Ó*dæ n$ ≈£L&Ü<√#·T≈£îHêïs¡T.
Hê yÓTT<ä{Ï s¡#q· ≈£î edüT$Ô <˚. n|üŒ{Ï qT+∫ H˚qT n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&É÷
@yÓ’Hê sêdæ |üÁ‹ø£\≈£î |ü+|ædü÷Ô ñ+&˚ yê&çì. Hê≈£î $<ä´ì∫Ãq
>∑Ts¡Te⁄\T, ùdïVæ≤‘·T\T qqTï yÓTT<ä{ÏqT+∫ u≤>± Áb˛‘ê‡Væ≤+#ês¡T.
_.mdt.dæ.˝À Hê Á|ü<ëÛ q $wüjT· + »+‘·TXÊÁdü+Ô . nsTTHê ‘Ó\T>∑+fÒ Hê≈£î
yÓ T T<ä { Ï q T+∫ Çwü º y ˚ T . _.mdt . dæ . nsTTq ‘· s ê«‘· ‹s¡ T |ü ‹ ˝À
m+.mdt.dæ.#·<äTe⁄<ëeTq≈£îHêïqT. ø±ì n+‘·˝À eTÁ<ëdüT Áô|dæ&Ó˙ï
ø£fi≤XÊ\˝À ø=ìï dü+e‘·‡sê\T $sêeT+ ‘·sê«‘· eT∞fl ‘Ó\T>∑T
m+.m.‘·s>¡ ‘∑ T· \T ÁbÕs¡+uÛeÑ Tj·÷´sTT. Bì‘√ H˚qT m+.mdt.dæ.#·<yä ê\H˚
Ä˝À#·q $s¡$T+#·Tø=ì ‘Ó\T>∑T m+.m.˝À #˚sêqT. BìøÏ ¬s+&ÉT
ø±s¡D≤\T. Hê≈£î ‘Ó\T>∑T MT<ä ñqï ÄdüøÏÔ ˇø£{Ï, e÷ Ä]úø£ |ü]dæú‹
eTs=ø£{Ï.
e÷ Hêqï>±s¡T eTÁ<ëdüT≈£î eTT|òŒü jYT ◊<äT øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À
ñ+&˚ bıH˚ï]˝À ã&ç|ü+‘·T\T>± ñ+&˚yês¡T. Äj·Tq≈£î e#˚Ã
ns¡yÓ’s¡÷bÕj·T\ J‘·+‘√ e÷ ≈£î≥T+u≤ìï HÓ≥Tºø=#êÃs¡T. ‹s¡T|ü‹˝À
m+.mdt.dæ.#·<eä &ÉeT+fÒ Ks¡TÑ√ ≈£L&ÉT≈£îqï|üì. n+<äTe\¢ eTÁ<ëdüT˝À
#˚] HêøÏwüºyÓTÆq ‘Ó\T>∑T m+.m.#·~yêqT. Á|” j·T÷ìe]‡{° qT+∫
m+.m.es¡≈£î Äπsfi¯fl #·<äTe⁄ Hê≈£î ¬s’fi¯fl˝ÀH˚ kÕ–+~. s√E≈£î eT÷&ÉT
Hê\T>∑T >∑+≥\T bıH˚ï]øÏ eTÁ<ëdüT≈£î eT<Ûä´ ¬s’fi¯fl˝À Á|üj·÷D+
#˚ùd≥|ü⁄Œ&˚ #·<äTe⁄ø=H˚yêDÏí, sêdüTø=H˚ yêDÏí.
e÷~ |ü+&ç‘· e+X¯+ ø±<äT. e÷ yêfi¯fl˝À mes¡÷ ô|<ä›>±
#· < ä T e⁄≈£ î qïyês¡ T ˝Ò < ä T . n+‘ê mdt . mdt . m˝Ÿ . dæ . es¡ ≈ £ î #· ~ $
ã&ç|ü+‘·Tfi¯fl>± nj·÷´s¡T. e÷ Hêqï>±s=ø£ÿπs m|òt.m.es¡≈£î #·~yês¡T.
qqTï yÓTT<ä{Ï qT+∫ Hê $<ë´>∑Ts¡Te⁄\T, ùdïVæ≤‘·T\T yÓqTï‘·{Ϻ
$<ë´ãT<äT\ ∆ T H˚]Œ+#ês¡T, qqTï Ç+‘·yêDÏí #˚XÊs¡T. H˚qT yÓTT<ä{qÏ T+∫
360
n‹X¯jT· yÓTqÆ ‘Ó*$‘˚≥\T #·÷|æ+∫q yê&çì ø±qT. nkÕ<Ûës¡D Á|üC≤„XÊ*
nì |æ+#·T≈£îqï yê&çì ø±qT. nsTT‘˚ @ Hê&É÷ |üØø£å˝À ‘·|üŒ˝Ò<äT.
yÓTT<ä{ÏqT+∫ H˚qT _&çj·T+ ø£\yê&çì. #=#·TÃ≈£îb˛j˚T dü«uÛ≤e+
ø£\yê&çì ø±<äT. ø±ì Hê J$‘·+ mH√ï eT\T|ü⁄\T ‹]–+~. Hê˝À
e∫Ãq e÷s¡TŒ\qT ‘·\#·T≈£î+fÒ Hê≈£î m+‘√ ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·T+~.
n≥T u≤Vü≤´J$‘·+˝ÀqT, n+‘·s¡+>∑+˝ÀqT ø£*–q e÷s¡TŒ\T Hê
J$‘êìø√ e÷sêZìï ìπs›•+#êsTT.
|ü~ùV≤qT |ü<äVü‰πsfi¯fl ej·TdüT˝À Hê˝Àì dü+ø√#· dü«uÛ≤yêìøÏ
H˚qT dü«dæÔ |ü*ø±qT. yÓTT<ä{Ï kÕ]>± |ü<äVü‰πsfi¯fl ej·TdüT˝À eø£Ôè‘·«|ü⁄
b˛{°˝À bÕ˝§Zqï|ü⁄Œ&ÉT Hê ø±fi¯ófl #˚‘·T\T eDÏø±sTT. nsTTHê yÓTT<ä{Ï
kÕ] Hê≈£î eT÷&Ée ãVüQeT‹ e∫Ã+~. Ä ‘·sê«‘· @Hê&É÷ ãVüQeT‹
˝Ò≈£î+&Ü ‹]– sê˝Ò<äT. ‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\˝À #·~y˚≥|ü⁄Œ&ÉT
yê´düs# ¡ q· , Hê≥ø£ s¡#q· , eø£èÔ ‘·«+, |ü<´ä s¡#q· yÓTT<ä˝q’… nìï b˛{°\˝À
Çs¡yÓ’øÏ ô|’>± ãVüQeT‘·T\T ¬>\TÃ≈£îHêïqT.
ãVüQeT‹>± @$Te«eT+{≤e⁄? nì n&ç>±s¡T nø£ÿ&ç e÷
Ä#ês¡T´\T _Á{≤ uÛ≤eHêsêj·TD>±s¡T.
ªª|ü⁄düÔø±\T Çe«+&çµµ nHêïqT.
‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\ ñ+&˚ M~Û˝ÀH˚ yê$fi¯fl Áô|dt ñ+&˚~.
nø£ÿ&çøÏ rdæ¬ø[fl e÷ Ábıô|òdüs¡T>±s¡T Hê≈£î ø±e\dæq |ü⁄düÔø±\˙ï
ø=ì#êÃs¡T. uÛ≤s¡‘·+, eTqT#·]Á‘·, ø£fi≤|üPs√í<äj·T+, X¯u≤›s¡ú #·+Á~ø£,
>∑Ts¡Tu≤\ Á|üuÀ~Ûø,£ XÊ≈£î+‘·\+ yÓTT<ä˝q’… #ê˝≤ |ü⁄düøÔ ±\T rdüT≈£îHêïqT.
n<˚ Hê yÓTT<ä{Ï Á>∑+<∏ë\j·T+. Ä Hê{Ï qT+∫ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î |ü⁄düÔø±\T
ùdø£]düTÔH˚ ñHêïqT. Hê <ä>∑Zs¡ #ê˝≤eT+∫ Á>∑+<∏ë\j·T+ @s¡Œ&É&ÜìøÏ
ÄHê&˚ |ü⁄Hê~ |ü&ç+~.
‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\˝À _Á{≤ uÛ≤eHêsêj·TD>±s¡T &܈ˆ
361
sê»>√bÕ˝Ÿ sê´* Hê >∑Ts¡Te⁄\T. Ç<ä›s¡÷ qqTï m+‘√ Áù|eT‘√
#·÷düT≈£îHêïs¡T. H˚qT sêdæq e˙ï sêC>√bÕ˝Ÿ >±]øÏ #·÷|ædüTÔ+&˚yê&çì.
Äj·Tq <ë<ë|ü⁄ Çs¡yÓ’ mì$T<˚fi¯flHê&ÉT nyÓT]ø± yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&˚
|æ ô V≤#Y . &ç . #˚ X Ês¡ T . Á|ü d ü T Ô ‘ · + e÷+≥>=eT]˝Àì CÖãsY ï
$X¯«$<ë´\j·T+˝À Ä#ês¡T´\T>± ñHêïs¡T.
Hê #·<äTe⁄ nsTTb˛sTTHê Hê >∑Ts¡Te⁄\‘√ @<√ $<ÛäyÓTÆq
dü+ã+<Ûä+ ø£*– ñHêïqT. n~ n+‘·s¡+>∑+˝À+∫ e∫Ãq Äràj·T‘·.
n~ neT÷\´yÓTqÆ nqTã+<Û+ä á nqTã+<Û+ä Hê $<ë´‘·àø£ J$‘·+˝À
$∫Á‘·yÓTÆq dü+|òüT≥q\≈£î <ë]rdæ+~. Hê e´øÏÔ‘ê«ìï r]Ã~~›+~.
H˚qT ‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\˝À #·~y˚≥|ü⁄Œ&ÉT ˇø£kÕ] e÷
‘· s ¡ > ∑ ‹ ˝À uÛ ≤ eHêsêj· T D>±s¡ T ªªH˚ q T m|ü Œ {Ï ¬ ø ’ H ê &Üø£ º π s {Ÿ
rdüT≈£î+{≤qj·÷´µµ nHêïs¡T. ø±ì Äj·Tq &Üø£ºπs{Ÿ #Ój·T´{≤ìπø M\T
ø±˝Ò<Tä . Äj·Tq á e÷≥ #Ó|Œæ q ‘·sê«‘· düTe÷s¡T |ü~ùV≤H˚+&É≈¢ î£ H˚qT
Äj·TqqT yÓTÆdü÷s¡T˝À |ü]XÀ<Ûä≈£î&ç>± #˚]Œ+#êqT. n|üŒ{ÏøÏ yê]øÏ
düTe÷s¡T ns¡yÓ’ nsTT<˚fi¯fl≈£î ô|’ã&ç ñ+{≤sTT. |ü]XÀ<Ûäø£Á>∑+<∏ä+ |üP]Ô
#˚dæ düeT]Œ+#·>±H˚ yê] |üs´¡ y˚ø≈å£ î£ \T ø¬ .düTã“sêeT|üŒ>±s¡T #·ìb˛j·÷s¡T.
n|ü⁄Œ&ÉT H˚H˚ e÷ >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ |üØø£å≈£î&çHÓ’ Äj·Tq≈£î &Üø£ºπs{Ÿ
Ç|æŒ+#êqT. Ç~ H˚qT J$‘·+˝À eT]∫b˛˝Òì dü+|òüT≥q.
&܈ˆ sê´* sê»>√bÕ˝Ÿ >±s¡T nyÓT]ø± yÓ[flHê qqTï Äj·Tq,
Äj·TqqT H˚qT eT]∫b˛˝Ò<äT. Hê &ç.*{Ÿ.≈£î ◊<äT>∑Ts¡T |üØø£å≈£î\˝À
Äj·THê ˇø£sT¡ .
H˚qT ∫qï‘·q+˝À m+‘· _&çjT· +>± ñ+&˚yê&çH√ ‘·sê«‘· n+‘·
m≈£îÿe #·Ts¡T≈£î>± nìï{À¢ bı˝ÀZkÕ>±qT. H˚qT Áô|dæ&Ó˙‡ ø£fi≤XÊ\˝À
#˚πs eTT+<äT nø£ÿ&ç Ábòıô|düs¡T kÕfi¯«ø£èwüíeT÷]Ô>±]ì ø£*XÊqT. H˚qT
mìï ãVüQeT‘·T\T ‘Ó#T· Ã≈£îqï~, ‘Ó\T>∑T˝À m+‘· #·Ts¡T>±Z ñqï~ #ê˝≤
361
ñ‘ê‡Vü≤+>± #ÓbÕŒqT. ø±ì Ä#ês¡´ø£èwüeí T÷]Ô >±s¡T @MT e÷{≤¢&˝ É <Ò Tä .
Hê≈£î #ê˝≤ ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ø£*–+~. ‘·sê«‘· ˇø£kÕ] e÷ Ábıô|òdüs¡T>±πs
#ÓbÕŒs¡T. ªª˙e⁄ m+‘· Á|ü‹uÛ≤e+‘·T&Éy√ ìqTï #·÷&É>±H˚ ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT.
ø±ì ìqTï bı&ç–‘˚ eTØ ¬s∫Ãb˛‘êeì, ìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√˝Òì n˝≤
}s¡Tÿ+&ç b˛j·÷qT.µµ
Hê J$‘·+˝À kÕfi¯« ø£èwüíeT÷]Ô>±] e\¢ mH√ï bÕsƒê\T
H˚s¡TÃ≈£îHêïqT. yê]øÏ Hê MT<ä m+‘· n#·\yÓTÆq Áù|eT ñ+<√ ‘·sê«‘·
mH√ï dü+|òTü ≥q\ e\¢ ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. Áô|dæ&˙Ó ‡ ø£fi≤XÊ\˝À &܈ˆ <˚efi¯fl
∫ìïø£èwüíj·T´>±s¡T, &܈ˆm˝Ÿ._.X¯+ø£s¡sêe⁄ >±s¡T, &܈ˆ |æ.ñeT>±s¡T dü<ë
Hê n_Ûeè~∆ì ø±+øÏ+å #ês¡T. H˚qT @+ sêdæq #·~$ Hê≈£î mH√ï dü\Vü‰\T
Ç#êÃs¡T.
|ü⁄düÔø£ s¡#·q
|ü⁄düÔø±\T #·<äe&É+ Hê≈£î ôV’≤dü÷ÿ\T˝ÀH˚ n\e&ç+~. nsTT‘˚
n|üŒ{À¢ m≈£îÿe>± &çf…øϺyé qe\\T #·~y˚yêDÏí. ˇø£{Ï ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ á
$wüjT· yÓTÆ e÷ Hêqï>±] #˚‘· ‘·qTï\T ≈£L&Ü ‹HêïqT. <˚e<ëdüT, ã&ÉB~
yÓTT<ä˝…’q qe\\T ≈£L&Ü Hê≈£î 12`13 @fi¯¢ ej·TdüT‡qï|ü⁄Œ&˚ #·~yêqT.
ø±˝Òõ˝À #˚]q ‘·sê«‘· |ü<äVü‰s¡T |ü~ùV≤&˚fi¯fl≈£î e+<ä\ |ü⁄düÔø±\T
#·~y˚XÊqT. ll eTVü‰Á|ükÕúq+ |ü<äVü‰s√ @≥ #·~$ ª@$T{Ï s¡#·qµ nì
@e–+#·T≈£îHêïqT. n|üŒ{Ï Hê H˚|ü<∏ä´+ n˝≤+{Ï~. Hê $<ë´]ú
J$‘·eT+‘ê >∑Ts¡Te⁄\ Á|üuÛ≤e+‘√H˚ kÕ–+~. yê]˝À #ê˝≤eT+~.
dü+Á|ü<ëj·Tyê<äT˝Ò. yÓTT<ä{ÏqT+∫ Hê≈£î yê´ø£s¡D+, #Û·+<ädüT‡,
n\+ø±s¡+, ÁbÕNq ø±yê´\T ÇwüºyÓTÆq $wüj·÷\T.
Hê≈£î |ü⁄düÔø±\T sêj·÷\H˚ Ä˝À#·q |ü⁄düÔø±\T m≈£îÿe>±
#·<eä &É+ e\¢H˚ ø£*–+~. H˚qT Á|” j·T÷ìe]‡{° #·~y˚≥|ü⁄Œ&ÉT ‹eTàe»®\
362
ø√<ä+&É sêeTj·T´>±] ªbÕ\yÓ*¢µ bÕsƒ¡´Á>∑+<∏ä+>± ñ+~. ø√<ä+&É
sêeTj·T´>±s¡T H˚qT #·~$q ‘ê´>∑sêj·T ø£fi≤XÊ\˝ÀH˚ H˚qT #·<eä &ÜìøÏ
eTT+<äT |üì#˚XÊs¡T. _.mdt.dæ.˝À e÷ >∑Ts¡Te⁄ _Á{≤ uÛ≤eHêsêj·TD>±]
ª$wü j · T µ nH˚ qe\ ñ|ü y ê#· ø £ + >± ñ+~. >∑ T s¡ T ‘· T \T´˝… ’ q
ø√<ä+&ÉsêeTj·T´>±s¡T, >∑Ts¡Te⁄>±¬s’q uÛ≤eHêsêj·TD>±s¡T sêdæq
|ü ⁄ dü Ô ø ±\T Hê˝À @<Ó ’ H ê sêj· T eTì Áù|s¡ D ø£ * –+#êj˚ T yÓ ÷ !
uÛ≤eHêsêj·TD>±s¡T e÷ ø±¢dTü ˝À n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT #Óù|Œyês¡T: ªªH˚qT mH˚ïfi¯ó
fl ã‘·T≈£î‘êH√ nìï Á>∑+<∏ë\T sêj·÷\ì ñ+<äj·÷´µµ nì Ä e÷≥\T
Ç|üŒ{Ïø° Hê #Ó$˝À –+>∑Ts¡TeT+≥÷H˚ ñHêïsTT. ãVüQXÊ H˚qT Çìï
Á>∑+<∏ë\T sêj·T{≤ìøÏ eTTK´ Áù|s¡D Ä e÷≥˝Ò nqT≈£î+{≤qT. e÷
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T #˚j·T˝Òø£b˛sTTq ø±sê´ìï H˚qT #˚kÕÔqì n|üŒ{À¢
H˚qqTø√˝Ò<äT.
Hê yÓTT<ä{Ï neTTÁ~‘· Á>∑+<∏+ä ª$<ë´]úµ nH˚ qe\. Bìï ãVüQXÊ
Hê |ü<Ó›ì$T<√ @≥ sêXÊqqT≈£î+{≤qT. Hê $<ë´]ú J$‘·+˝À H˚qT
mH√ï $+‘· nqTuÛÑyê*ï #·$#·÷XÊqT. ;<ä‘·q+ #·$#·÷|æq ø£cÕºìï
nqTuÛÑ$+#êqT. ùdïVæ≤‘·T\ ÄbÕ´j·÷qTsê>±\ yÓ\T¢e˝À eTTì–
‘˚˝≤qT. ≈£î≥T+ã+˝À mH√ï ˇ&ç<äT&ÉT≈£î*ï m<äTs=ÿHêïqT. Çe˙ï Hê
qe\≈£î edüTÔej·÷´sTT. yÓTT<ä{Ï qT+∫ Hê≈£î ø£s¡TDs¡dü+ n+fÒ
n_Ûe÷q+. ùdïVæ≤‘·T\‘√ m|ü⁄Œ&É÷ düs<¡ ë>± ñ+&˚Hê˝À $cÕ<ä#êÃj·T*ï
#·÷dæ ùdïVæ≤‘·T\T ÄX¯Ãs¡´+ #Ó+<˚yês¡T. Vü‰dü´+, XÀø£+ Hê˝À$+‘·>±
ô|qy˚dTü ≈£î b˛j·÷sTT. $cÕ<ë+‘·+>± $T–*q Hê qe\ n|üŒ{Ï Ç|üŒ{Ïø°
neTTÁ~‘·+>±H˚ ñ+~.
H˚qT >±+BÛõ #·ìb˛sTTq eT÷&ÉT HÓ\\≈£î |ü⁄{≤ºqT. HÓ\÷¢sT¡ ˝À
e÷ |üøÏÿ+{Ï yêfi¯ófl qqTï ª>±+~Ûµ nH˚ |æ*#˚yês¡T. ∫qï‘·q+˝À Hê≈£î
>±+BÛõ n+fÒ n|ü]$T‘·yÓTÆq n_Ûe÷q+. &ç.j·T+.¬ø. n~ÛH˚‘·
362
dæ.mHé.nD≤í<äT¬s’ ªñ\>∑ô|]j·÷sY >±+~Ûµ nH˚ ∫qï |ü⁄düÔø£+ sêXÊs¡T.
H˚qT Ä |ü⁄düøÔ ±ìï ª˝Àø√qï‘·T&ÉT >±+~Ûµ nH˚ ù|s¡T‘√ nqTyê<ä+ #˚XÊqT.
n~ Hê yÓTT<ä{Ï nqTyê<ä Á>∑+<∏ä+. n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° ‘·$Tfi¯+ qT+∫
‘Ó \ T>∑ T ˝ÀøÏ H˚ q T nqTe~+∫q ˇπ ø ˇø£ ÿ |ü ⁄ dü Ô ø £ e T~. <ëìì
Á|ü#·T]+#ê\ì H˚qT @Hê&É÷ nqTø√˝Ò<äT.
eTTÁ~‘· Á>∑+<∏ë\T
s¡#q· *ï n#·TÃ˝À #·÷düTø√&ÉeTH˚~ me]¬øH’ ê dü+‘√wü<ëj·Tø£yT˚ .
Ä nqTuÛÑe+ m˝≤+{Ï<√ s¡#·sTT‘·\+<äs¡÷ @<√ ˇø£ Hê&ÉT s¡T∫ #·÷ùd
ñ+{≤s¡T. Ä $+‘· nqTuÛÑe+ ‘·sê«‘· ‘·sê«‘· ˇø£ Jeq |ü<∏ä+>±,
ø±s¡´Bø£>å ±, kÕs¡øú £ J$‘· k˛bÕq+>± s¡÷|ü⁄ ~<äT≈› î£ +≥T+~. eTT|üŒj
¤ T˚ ´fi¯fl
qT+∫ á nø£ås¡ Á|üyêVü≤+ qqTï |ü⁄˙‘·TDÏí #˚dæ+~.
ªÄ<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£eTTµ Hê yÓTT<ä{Ï eTTÁ~‘· s¡#·q (1969).
Çs¡yÓ’ nsTT<˚fi¯ófl>± |ü⁄düÔø±\T s¡∫+#·&É+, n#·TÃy˚j·T&É+ Hê
ì‘·´e´eVü‰s¡yÓTÆ b˛sTT+~.
Hê ÁbÕs¡+uÛÑ s¡#·q\T yÓ\Te&çq ø±\+ Hê{ÏøÏ, áHê{ÏøÏ Hê˝À
mH√ï e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT. n|üŒ{À¢ H˚qT Ms¡Á>±+~∏ø£yê~ì. X¯ó<ä›
dü+Á|ü<ëj·Tyê~ì. Hê ÁbÕs¡+uÛÑs¡#·q\˙ï Á>±+~∏ø£ uÛ≤wü˝ÀH˚
HêïsTT. ˇø£ÿ qe\ ‘·|üŒ. ªÄ<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£eTTµ yÓ\Te&˚ Hê{ÏøÏ Hê
yê´kÕ\T ø£ècÕí|üÁ‹ø£, Á|üC≤eT‘·, Ä+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘·ŒÁ‹Ôø£, uÛ≤s¡‹,
Ádüe+‹ yÓTT<ä˝q’… |üÁ‹ø£˝À¢ yÓ\Te&ܶsTT. ne˙ï Á>±+~∏ø£ uÛ≤wü˝À sêdæqy˚.
Á>±+~∏ø£ uÛ≤wü |ü]‘ê´»´e÷µ nH˚ ù|s¡T‘√ H˚qT ªÄ+Á<ÛäkÕVæ≤‘·´
|ü]wü‘·ŒÁ‹Ôø£µ˝À sêdæq yê´kÕìï (1969) #·~$‘˚ Ç|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î qe⁄«
edüTÔ+~. Ä H˚qT H˚H˚Hê nì. H˚qT Ms¡Á>±+~∏ø£+˝À sêdæq ˇø£ yê´dü+
#· ~ $ e÷ >∑ T s¡ T e⁄ Ä#ês¡ ´ <˚ e fi¯ fl ∫ìïø£ è wü í j · T ´>±s¡ T ª˙e⁄
363
yê´eVü‰]ø£+˝À sêj·Tsê<ä÷µ nHêïs=ø£ kÕ]. ø±ì n|üŒ{À¢ H˚qT Äj·Tq
e÷≥*ï $H˚ dæú‹˝À ˝ÒqT. n˝≤+≥|ü⁄Œ&˚ Hê yÓTT<ä{Ï eTTÁ~‘· s¡#·q
yÓ\Te&ç+~.
1969
n|ü⁄Œ&ç+ø± H˚qT m+.m.#·<äTe⁄‘·THêïqT. ˇø£s√E Ç+{ÏqT+∫
ãj·T\T<˚] yÓTÆ\T <ä÷s¡+˝À ñqï bıH˚ï] ¬s’˝Ò« ùdºwüqT≈£î yÓfi¯óÔHêïqT.
¬s’\T ø£≥º MT<ä q&ÉTdüTÔ+fÒ ñqï≥Tº+&ç z |ü<ä´+ eTqdüT˝ÀqT+∫
‘· q Tïø=∫Ã+~. n~ Ä≥yÓ \ ~. nÁ|ü j · T ‘· ï +>±H˚ ∫e] bÕ<ä +
ª$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡ y˚eTµ nsTT ≈£Ls¡TÃ+~. ãVüQXÊ áÁøÏ+~ |ü<ä´y˚T
nqT≈£î+{≤qT:
>∑T+&Ó |ü>T∑ \Tq≥T¢ >=\T¢eTqTH=ø£+&ÉT
$s¡>∑ã&ÉT#·T qe⁄« y˚&ÉÿH=ø£&ÉT
e÷j·T<ë] »>∑eTT eTÚqeTT>± qT+&ÉT
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡y˚eT.
n˝≤π> s√p n\T¢‘·÷ ñ+fÒ |ü<ë´\T edü÷ÔH˚ ñHêïsTT.
ø°\ø£HêeT dü+e‘·‡s¡+ dü+Áø±+‹ s√E≈£î (14`1`1969) e+<ä|ü<ë´\T
ñ eTT–+#êqT. eTT–+∫q ‘·sê«‘· Bìï n#·TÃ y˚ùdÔ m˝≤ ñ+≥T+~. nH˚
Ä˝À#·q |ü≥Tºø=ì |”&+ç #·kÕ–+~. n|üŒ{À¢ eTÁ<ëdüT˝À ªø£<ë∏ +»*µ nH˚
e÷dü|üÁ‹ø£ yÓ\Te&˚~. á X¯‘·ø±ìï ÇùdÔ <ëì˝À <ÛësêyêVæ≤ø£+>±
Á|ü#·T]+#ês¡T.
Ä s√E˝À¢ H˚qT ˇø£ÿ|ü⁄düÔø£yÓTÆHê n#·TÃy˚düTø√ >∑\>∑H˚ qeTàø£+
Hê≈£î ˝Ò<äT. n˝≤+{Ï düeTj·T+˝À m+.m+.˝À Hê düVü‰<Ûë´sTT
Ç.s¡|òüTTHê<∏ä ¬s&ç¶ ªªdüT+<äs¡+, u≤<Ûä |ü&É≈£î. ˙ |ü⁄düÔø£+ n#·TÃy˚j·T&ÜìøÏ
&ÉãT“\T H˚ìkÕÔqTµµ nHêï&ÉT.
363
 s¡|òüTTHê<∏ä ¬s&ç¶ Hê düVü‰<Ûë´sTT e÷Á‘·y˚Tø±<äT. Hê≈£î nqïj·T´.
n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° e÷ nqTã+<Ûä+ e÷dæb˛˝Ò<äT. Hê yÓTT<ä{Ï |ü⁄düÔø±ìï
yÓ\T>∑T˝ÀøÏ rdüT≈£îe∫à Hê s¡#·Hêyê´dü+>±ìøÏ Hê+~ |ü*øÏq e÷
nqïj·T´qT Hê J$‘·+˝À m|üŒ{Ïø° eT]∫b˛˝Ò<äT. |ü⁄düÔø£+ n#·TÃy˚ùd
düeTj·÷ìøÏ $TÁ‘·T&ÉT s¡|òüTTHê<∏ä¬s&ç¶ <ä>∑Zs¡ e+<ä s¡÷bÕj·T\T e÷Á‘·+
ñHêïsTT. <ëìï n&Ü«qT‡>± Á|ò&” yÉ Té Áô|dt (#êø£*ù|≥˝À ñ+&˚ Á|üd<æ y∆ä TÓ qÆ
Áô|düT‡. eT<äsêdüT˝À ‘Ó\T>∑T Á>∑+<∏ë\ Á|ü#T· s¡D m≈£îÿe>± »s¡T>∑T‘·T+&çq
Áô|düT‡\˝À n~ ˇø£{Ï) yê]øÏ Ç#êÃqT.
n|üŒ{À¢ y˚eTq X¯‘·ø£+ Á|ü#·Ts¡D≈£î (yÓsTT´ ø±|”\≈£î) ãVüQXÊ
¬s+&ÉT e+<ä\sTT+<äqT≈£î+{≤qT. dü+Áø±+‹øÏ |üP]Ô#˚dæq X¯‘·ø±ìï
Ç|üŒ{ÏøÏ Çs¡yÓ’ ◊<äT ñ>±<äT\ eTT+<äT kÂeT´ ñ>±~ Hê{ÏøÏ
Á|ü#·T]+#êqT. n˝≤ kÂeT´ ñ>±~ Hê bÕ*≥ j·TT>±<˚ nsTT+~. H˚qT
n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT ø£wüº|ü&ç <ë#·T≈£îqï &ÉãT“\˙ï #˚]à eTs√ e+<ä Ç∫Ã
|ü⁄düÔø±\T ‘Ó#·TÃ≈£îHêïqT. m+.m.|üP]Ô #˚j·T´>±H˚ Hê≈£î ø√˝≤s¡T õ˝≤¢,
∫+‘êeTDÏ˝À ñ<√´>∑+ <=]øÏ+~. ªªHê≈£î ñ<√´>∑+ ≈£L&Ü <=]øÏ+~.
Hê |ü⁄düÔø£+ ‘ê\÷≈£î &ÉãT“\T qTy˚«MT Çe«ø£ÿs¡ ˝Ò<äT˝Òµµ nHêïqT.
s¡|òüTTHê<∏ä ¬s&綑√. ø±ì n‘·qT $q˝Ò<äT. ªªH˚qT ÇkÕÔqHêïqT. ÇkÕÔqTµµ
nì u…\¢+ neTà>± e∫Ãq &ÉãT“˝À+∫ e+<ä s¡÷bÕj·T\T Ç∫à ‘êqT
ãTTD $eTT≈£îÔ&Ó’ qqTï ãTTD|ü&˚≥T¢ #˚XÊ&ÉT.
Hê yÓTT<ä{Ï |ü⁄düÔø£+ yÓ\Te&É&ÜìøÏ eTs√ eTTK´ø±s¡≈£î&ÉT
m+.m.˝ÀH˚ eTs√ düôVA<Ûë´sTT &܈ˆ {Ï.>√bÕ\ø£ècÕísêe⁄. n#·Tà |üqT˝À¢
@e÷Á‘·+ nqTuÛeÑ + ˝Òì Hê≈£î mH√ï <ës¡T\T #·÷|æ+∫, ‘·q ∫s¡THêe÷H˚
Hê |ü⁄düÔø±ìøÏ $˝≤dü+>± Ç#êÃ&ÉT. >√bÕ\ø£ècÕísêe⁄. yêfi¯fl Hêqï>±s¡T
Hê |ü⁄düÔø±\qT n$Tàô|{≤ºs¡T. >√bÕ\ø£èwüí≈£î Hê≈£î ñqï nqTã+<Ûä+
áHê{Ïø° #Ó≈î£ ÿ #Ó<sä ˝ ¡ <Ò Tä . eTs√ >∑eTà‘˚$Ô T≥+fÒ Hê $TÁ‘·T&˚ Hê yÓTT<ä{Ï
364
|ü]XÀ<Ûqä $<ë´]ú≈L£ &Ü. ‘Ó\T>∑T ø£qï&Ü\˝Àì C≤q|ü<ä sêe÷j·TD≤\qT
>∑T]+∫ |ü]XÀ~Û+∫ |æôV≤#Y.&ç. |ü≥º+ bı+<ë&ÉT.
H˚qT, Hê $TÁ‘·T\ >=&Ée n˝≤ ñ+∫ ndü\T ªÄ<ÛäTìø£ y˚eTqµ
X¯‘·ø±ìøÏ yÓqTï ã\+>± ì*Ãq Ä#ês¡´ kÕfi¯« ø£èwüíeT÷]Ô>±]ì >∑T]+∫
m+‘· #Ó|æŒHê ‘·≈£îÿy˚. @<√ ˇø£ X¯‘·ø£+ sêXÊqT, eTTÁ~+#· <ä*#êqT
n+‘·e÷Á‘·y˚T ø±ì <ëì˝Àì ÄqTbÕqT\˙ï Hêπø+ ‘Ó\TdüT! Á|òüP|òü⁄\T
~<ä›&É+ ≈£L&Ü Hê≈£î sê<äT. n+<äT˝Àì Á|ü‹ |ü<ë´˙ï e÷ >∑Ts¡Te⁄>±πs
#·~$ ~~›ô|{≤ºs¡T. Á|òüP|òü⁄\˙ï yêπs ~<ë›s¡T. yê] •wü´ yê‘·‡˝≤´ìøÏ!
@|ü⁄Á‘· yê‘·‡\´+ m≈£îÿe‘·T+~?
n+‘˚ø±<äT. Ä ‘·sê«‘· Hê≈£î $wüj·T+ ‘Ó*dæ+~. n+‘·ÁøÏ‘·y˚T
yês¡+ s√E\Hê&ÉT e÷>∑Ts¡Te⁄>±] ‘·eTTà&ÉT nø±\ eTè‘·T´e⁄
bÕ\j·÷´&ÉT ÁdüøÔ √HÍ Ä XÀø±ìï ø£&TÉ |ü⁄˝À <ë#·Tø=ì, Hê |ü⁄düøÔ £ Á|ü#T· s¡D
Ä\dü´+ ø±≈£L&É<äì, düø±\+˝À sêyê\ì Á|òüP|òü⁄\˙ï ~~›ô|{≤ºs¡T e÷
ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T. Hêø± $wüj·T+ ‘Ó*dæ ø£fi¯fl˝À ˙fi¯ófl ‹]>±sTT. n˝≤+{Ï
>∑Ts¡Tes¡T´\qT bı+~q n<äèwüº+ Hê~.
ªªÄ<ÛTä ìø£ y˚eTq X¯‘ø· +£ µ Ä#ês¡´ kÕfi¯« ø£èwüeí T÷]Ô>±] eT+>∑fi≤
XÊdüq+‘√ Á|ü#·T]‘·yÓTÆ+~. ªá e]∆wüßíe⁄eTiÏ+‘· uÛ≤s¡r ø£{≤ø£å kÂ+<äs¡´
<äs¡ÙqeTTq≈£î u≤Á‘·T&Ó’ eTT+<äT eTT+<äT dü+düŒ+<ä düT+<äs¡yÓTÆq ø±e´
ø£ H ê´|ü ] Áwæ ÿ j· T yÓ ˝ ≤s¡ T Ã≥øÏ ~ π ø å e T+ø£ s ¡ y Ó T Æ q j· T ˝≤Œs¡ + uÛ Ñ y ˚ T
j·T>∑TqT>±ø£µµ nHêïsêj·Tq.
yê] ªeT+>∑fi≤XÊdüq+µ MT<ä ˇø£ CÀø˘ ñ+~. <ë˙ï #Óù|ŒkÕÔqT.
e÷ >∑Ts¡Te⁄>±]~ n‘·´+‘· ÁbòÂ&ÛÉXË’*. ˇø£kÕ] |ü+&ç‘· $TÁ‘·T&=ø£s¡T Hê
|ü⁄düÔø±ìï >∑T]+∫ #Ó|üPÔ ªªMT >∑Ts¡Te⁄>±s¡T ø£èwüí<˚esêj·T\ø£+f…
ÁbÂ&Û‘É >· \
∑ yês¡T. yê]~ kÕfi¯« e+X¯+ ø£<ë ` ‘·Tfi¯óee+X¯+ø£+f… eTT+<äT~
nHêïs¡T.
364
 Hê X¯‘·ø±ìï >∑T]+∫ ì&É<äy√\T y˚+ø£≥sêe⁄>±s¡T ˇø£ |ü<ä´+
sêdæ |ü+bÕs¡T.
sêfi¯fl|ü*¢ düT+<äs¡eTT s¡#·qqT #·÷∫
˙≈£î uÀ˝… q‘·&ÉT ˝Àø£eT+<äT
|òüTq‘· C…+<äTqqT#·T qqTø=q C…\T¢qT
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡ y˚eT.
düVü≤è<äj·T |üs¡y˚TX¯«s¡Tì ø=ø£ qeTkÕÿs¡+!
1970
yÓTT<ä{Ï |ü⁄düøÔ +£ yÓ\Te&çq ‘·sê«‘· H˚ìø£ yÓqT~]– #·÷&É˝<Ò Tä .
s¡#·Hê yê´dü+>∑+ Hê eTTK´yê´|üø£+ nsTT+~. Áô|dæ&Ó˙‡ ø£fi≤XÊ\˝À
H˚qT $<ë´]ú>± ñqï s√E˝À¢H˚ 1968`69 dü+e‘·‡sêìøÏ >±qT Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ
kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMTyê] ãVüQeT‹ø√dü+ Á|üø≥ £ q yÓ\Te&ç+~. n~ ≈£L&Ü
Hê J$‘·+˝À ˇø£ eTTK´ dü+|òTü ≥q m+<äTø£+fÒ Hê |ü]XÀ<Ûqä J$‘êìøÏ
ÄÁ|üø£≥q Hê+B^‘·+ ˝≤+{Ï~. ª‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´eTT˝À <˚•ø£$‘·µqT
>∑÷]à |ü⁄düÔø±\qT ÄVü‰«ì+#ês¡T nø±&ÓMT yês¡T. <˚• ø£$‘·yÓ’|ü⁄ Hê
eTqdüT‡qT ‹|æŒ+<ë ÄVü‰«q+. n<˚ ‘·sê«‘· C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+ yÓ’|ü⁄
≈£L&Ü ‹|ü⁄Œ≈£î+~.
kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT ãVüQeT‹ ø√dü+ s¡#·q #˚<ë›eTì Hê≈£î
Ä˝À#·q ø£\>∑&É+ ô|<ä› kÕVü≤düy˚T. m+<äTø£+fÒ ÄHê{ÏøÏ nø±&ÓMT
ãVü Q eT‘· T \T bı+~q yês¡ T >=|ü Œ |ü + &ç ‘ · T \T, ì&É T <ä y √\T
y˚+ø£≥sêe⁄>±s¡T, –&ÉT>∑T d”‘ê|ü‹>±s¡T, y˚<ä+ y˚+ø£≥sêj·T XÊÁdæÔ
(pìj·TsY)>±s¡T, neTπsX¯+ sêCÒX¯«s¡ X¯s¡à>±s¡T. n˝≤+{Ïyê] düs¡düq
qqTï }Væ≤+#·Tø√e&ÜìøÏ ≈£L&Ü kÕ<Ûä´+ø±<äT. nsTTHê Á|üj·T‘·ï+
#˚<ë›eTì |üPqT≈£îHêïqT. BìøÏ Hê $TÁ‘·T&ÉT &܈ˆ >√bÕ\ ø£ècÕísêe⁄
365
Áb˛‘ê‡Vü≤+ ñ+~. ªª˙≈£î ‘·|Œü ≈£î+&Ü ãVüQeT‹ edüT+Ô ~. sêsTTµµ nHêï&ÉT.
H˚qT #·~y˚ s√E˝À¢H˚ Áô|dæ&Ó˙‡ ø£fi≤XÊ\≈£î düMT|ü+˝ÀH˚ ñqï
ÁbÕ#·´*œ‘· uÛ≤+&Ü>±sêìøÏ yÓfi¯fl&É+ n\yê≥sTT+~. H˚qT y˚fi‚fl
Äs√E˝À¢H˚ Äs¡TÁ<ä>±s¡T düeTÁ>±+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´+ ø√dü+ Á|ü‹s√p nø£ÿ&çøπ
e#˚Ãyês¡T. Á>∑+<∏ë˝À¢+∫ $wüj·÷\T m˝≤ sêdüTø√yê*. |ü⁄düÔø±˝À¢+∫
$wüj·÷\qT m˝≤ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê*. yÓTT<ä˝…’q
$wüj·÷\qT n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT #Ó|ü⁄Ô+&˚yês¡T. n<˚ Á>∑+<∏ä uÛ≤+&Ü>±s¡+˝À
‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘·T\T l rs¡ú+ l<Ûäs¡eT÷]Ô‘√ ì‘·´eT÷ kÕVæ≤‘·´ #·s¡Ã
»s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+&˚~. Ç˝≤ ‘·j·÷s¡sTT+~ ªª‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´eTT˝À
<˚•ø£$‘·µµ.
Hê |ü⁄düÔø±ìøÏ ãVüQeT‹ e#˚à düeTj·÷ìøÏ H˚qT ∫+‘êeTDÏ
ø±˝Òõ˝À ˝…ø£Ãs¡s¡T>± #˚sêqT. ∫+‘êeTDÏ u…+>∑Tfi¯S]øÏ 45 øÏ˝ÀMT≥s¡¢
<ä÷s¡+˝À ø√˝≤s¡T õ˝≤¢˝À ñ+~. Hê≈£î <˚•ø£$‘·≈£î >±qT kÕVæ≤‘·´
nø±&ÓMT yês¡T 2000 s¡÷bÕj·T\T Ç#êÃs¡T. n~ Äø±\+˝À #ê˝≤
ô|<ä› yÓTT‘·Ôy˚T. ãVüQXÊ áHê&ÉT Çs¡yÓ’ y˚\ s¡÷bÕj·T\ø£+f… m≈£îÿy˚
nqT≈£î+{≤qT. m+<äTø£+fÒ á s√E˝À¢ 250 |ü⁄≥\ sê‘·Á|ü‹ (∫qï
n#·TÃ˝À 156 |ü⁄≥\T e∫Ã+~) yÓsTT´ø±|”\T yÓj·÷´\+fÒ Çs¡yÓ’y˚\
s¡÷bÕj·T\T ne⁄‘·T+~. n|üŒ{À¢ ª‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´eTT˝À <˚•ø£$‘·µ u≤≥T
ªu≤\Á<ÛäTe⁄&ÉTµ nH˚ eTs√ ∫qï |ü⁄düÔø£+ (23 |ü⁄≥\T) ≈£L&Ü yÓsTT´
ø±|”\T y˚ùdÔ Hê≈£î 1500 s¡÷bÕj·T\T e÷Á‘·+ Ks¡ÃsTT+~. nø±&ÓMT
yê]∫Ãq ãVüQeT‹‘√H˚ Á|ü#·Ts¡D Ks¡TÃ\T bò˛qT 500 s¡÷bÕj·T\T
$T>∑T\TÃ≈£îHêïqT.
<˚•ø£$‘· kÕ<Ûës¡D ñ>±~ (7`4`1970) Hê{ÏøÏ n#·ÃsTT+~.
n+fÒ Hê yÓTT<ä{Ï |ü⁄düÔø£+ n#·ÃsTTq dü+e‘·‡sêìøÏ eTs√ |ü⁄düÔø£+ n#·TÃ
y˚jT· >∑*>±qT.
365
 ˇø=ÿø£ÿ |ü⁄düÔø£+ Á|ü#·T]+#·&ÜìøÏ m+‘·>± ø£wüº|ü&˚ yê&çH√
‘·\#·T≈£î+fÒ ªme] |æ∫à yê]ø±q+<ä+µ nH˚ kÕyÓT‘· C≤„|üø£+ edüTÔ+~
Hê≈£î. H˚qT #ê˝≤ eT+~˝≤ ˇø√ÿ|üì ˇø=ÿø£ÿ]øÏ n|üŒC…|æŒ ì•Ã+‘·>±
ñ+&˚ s¡ø£+ ø±<äT. @ |üHÓ’Hê ‘·\ô|&ç‘˚ düeTdüÔeT÷ Hê HÓ‹ÔH˚ y˚düT≈£îH˚
eTqdüÔ‘·«+ Hê~. Hê |ü⁄düÔø±\˙ï H˚H˚ Á|ü‹ ‘·j·÷s¡T #˚düT≈£î+{≤qT.
Áô|dtø±|” ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔqT. Áô|düT‡\ #·T≥÷º ‹s¡>∑&É+ <ä>∑Zs¡ qT+∫
Á|òüP|òü⁄\ #·÷ùdes¡≈£î n˙ï H˚H˚ #˚düT≈£î+{≤qT.
Hê |ü⁄düÔø±\˝ÀqT, H˚qT Ç‘·s¡T\‘√ ø£*dæ sêdæq |ü⁄düÔø±\˝ÀqT
n‘·´~Ûø£ uÛ≤>∑+ n˝≤ ‘·j·÷s¡sTTqy˚. á $wüj·÷\qT Hê≈£î H˚]Œq
yês¡T Ä#ês¡´ kÕfi¯« ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T, rs¡ú+ l<Ûäs¡ eT÷]Ô>±s¡T, sêeP]
<=s¡kÕ$T X¯s¡à>±s¡T, ‹e÷àe»®\ ø√<ä+&É sêeTj·T´>±s¡T. H˚qT
∫+‘êeTDÏqT+∫, yÓTÆdü÷s¡TqT+∫ ≈£L&Ü eTÁ<ëdüT≈£î yÓ[fl Á|ò”&ÉyéT
Áô|düT‡˝À n#·TÃ≈£î Ç#˚Ãyê&çì. bıH˚ï] qT+∫ ¬s’\T˝À bÕdüT rdüTø=ì
s√p eTÁ<ëdüT yÓ[fl n#·TÃ|üqT\T #·÷düT≈£îH˚ yê&çì. ‹e÷àe»®\
ø√<ä+&É sêeTj·T´>±]‘√ Hê≈£î Á|ò”&ÉyéT Áô|dt˝ÀH˚ |ü]#·j·T+ eTsTT+~.
<˚•ø£$‘·≈î£ Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÉMT ãVüQeT‹ e#˚à dü]øÏ
Hê ñ‘ê‡Vü≤+ ô|\T¢_øÏ+~. Ä#ês¡´ kÕfi¯« ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T qqTï
n_Ûq+~dü÷Ô >=|üŒ ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T. ªªHê $<ë´s¡Tú\T Á|ü‹uÛ≤e+‘·T\T,
ø±s¡´Bø£å ø£\yês¡T nì #Ó|⁄ü Œø√e&ÜìøÏ Ç+‘· ø£+f… ì<äsÙ¡ q+ @+ ø±yê*µµ
nì sêXÊs¡T.
á eT<Ûä´˝À ˇø£ Á|üdü+>∑+ »]–+~. H˚qT ˇø£kÕ] ‹s¡T|ü‹øÏ
yÓfi≤flqT. sêfi¯fl|ü*¢ nq+‘·ø£èwüí X¯s¡à>±]ì #·÷&É&ÜìøÏ yÓfi≤flqT. n<˚
yê]‘√ yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï kÕ] dü+uÛ≤wæ+#·&É+. Á|üdü+>∑eXÊq yês¡T ªªMT
ãVüQeT‹øÏ H˚H˚ ø±s¡D+. u≤>± sêXÊs¡T. s¡#·q\T ø=qkÕ–+#·&É+µµ
nHêïs¡T. Hê Äq+<ëìøÏ ne<ÛäT\T ˝Òø£b˛sTT+~. sêfi¯fl|ü*¢e+{Ï
366
eTVü‰˙j·TT&ç #˚‹ #·\ee\¢ ãVüQeT‹ n+<äT≈£îqï+<äT≈£î bı+–
b˛j·÷qT. u≤\´ #ê|ü\´ e\¢ ªHê≈£î MTπs |”]øƒ £ sêdæ ô|≥º+&çµ nHêïqT.
ªªH˚qT n˝≤+{Ï |üì #˚jT· qT. H˚qT ãVüQeT‹ì dæbÕò s¡dTü #˚dqæ
yê&çì ø±ã{Ϻ |”]øƒ £ sêj·T≈£L&É<Tä µµ nHêïs¡T. yê] ìC≤sTTrøÏ eTqdüT˝ÀH˚
CÀVü‰s¡T \]Œ+#ês¡T. HêJ$‘·+˝À H˚s¡TÃø=qï >=|üŒ bÕsƒ¡eT~. ‘·s¡Tyê‘·
ø±\+˝À mH√ï $wüj÷· \˝À sêfi¯fl|ü*y¢ ê] k»q´+ ìC≤sTTr, ø±s¡´Bø£å
Hê≈£î #·Tø±ÿì˝≤ |üì #˚XÊsTT.
Ä dü+<äs“¡ +¤ ˝ÀH˚ Hê ù|s¡T e÷s¡TÃ≈£îH˚ Ä˝À#·q ≈£L&Ü ø£*–+~.
sêfi¯fl|ü*¢yê]ì ø£*dæq|ü⁄Œ&ÉT yês¡T MT sêfi¯fl|ü*¢ e÷sêfi¯fl|ü*¢ ˇø£fÒHê
ªªnì n&ç>±s¡T. H˚qT ªÄ<ÛäTìø£ y˚eTq X¯‘·ø£eTTµqT sêfi¯fl|ü*¢ düT+<äs¡+µ
ù|s¡T‘√H˚ Á|ü#·T]+#êqT. ø±ì sêfi¯fl|ü*¢yês¡T m|ü⁄Œ&Ó’‘˚ Á|üX¯ï y˚XÊs√
n|ü⁄Œ&˚Hê˝À eT<∏qä ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. ªsêfi¯fl|ü*y¢ ê] ù|s¡TqT H˚H+Ó <äT≈£î
yê&ÉTø√yê*. Hê kı+‘· e´øÏÔ‘ê«ìï H˚qT s¡÷bı+~+#·Tø√yê*µ nì
ìX¯ à sTT+#· T ≈£ î HêïqT. n+<ä T π ø ÄHê&˚ s¡ # · q ˝À¢ Hê ù|s¡ T qT
ªÄØ«j·Tdt.düT+<äs¡+µ>± e÷s¡TÃ≈£îHêïqT. áj·Tq~ sêfi¯fl|ü*¢ e+X¯+.
n+<äTπø sêdüTÔHêï&ÉTµ nì ø±ø£ düT+<äs¡+ @<√ #˚düTÔHêï&ÉT nì
|æ+#·Tø√yê\ì Hê ÄX¯. ìC≤ìøÏ yêfi¯fl sêfi¯fl|ü*¢øÏ e÷ sêfi¯fl|ü*¢øÏ @MT
dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. nsTTHê n<˚$T{À ∫Á‘·+, sêfi¯fl|ü*¢ yês¡T |üì#˚dæq
kÕúq+˝Àπø H˚qT yÓfi≤flqT. yês¡T yÓTÆdü÷s¡T˝À düTe÷s¡T q\uÛ…’ @fi¯ófl
|üì#˚dæq kÕúq+˝À H˚qT Çs¡yÓ’ @fi¯ófl>± ñHêïqT. yê]˝≤π> ø£qï&É+˝À
n+‘√ Ç+‘√ ø£èwæ #˚ùd neø±X¯eT÷ \_Û+∫+~.
ªª‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´eTT˝À <˚•ø£$‘·µ qT+∫ Hê |ü⁄düÔø±\T #ê˝≤
yê{Ïì #·÷dæ, #·~$ sêfi¯fl|ü*¢ yês¡T n_ÛÁbÕj·÷\T sêdæ |ü+bÕs¡T. ne˙ï
Hê≈£î •s√<Ûësê´\j·÷´sTT. m+<äTø£+fÒ yê]<Ó|ü⁄Œ&É÷ K∫Ñ·yÓTÆq
n_ÛÁbÕj·T+. yÓT#·TÃø√\T‘√ u≤≥T, ˝ÀbÕ\qT ìdü‡+ø√#·+>± m‹Ô#÷· ù|
366
ìC≤sTTr yê]~.
<˚• ø£$‘·qT >∑T]+∫ sêfi¯fl|ü*¢>±s¡T sêdæq e÷≥\T ø=ìï (yê]
˝ÒK 18`7`1970).
ªªeTq <˚•ø£$‘·qT >∑÷]à MTs¡T #˚dæ #·÷|æq yê´dü+>∑eTT >=|üŒ~.
nH˚ø£ _Ûqï s¡#·q\T |ü]o*+∫ $y˚∫+∫ $uÛÑõ+∫ Á>∑+<∏äeTTqT
ìs¡«∫+∫+~. Ä&É+ãs¡eTT nqù|øÏ‘å · $düsÔ ˝ ¡ ìÒ $wüjT· eTT Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ
XË*’ ‘√ kÕ–q~ MTs¡#q· . kÕVæ≤‘·´ nø±&ÉMTyês¡T BìøÏ ãVüQeT‹ ì#·TÃ≥
yê] j·Ts¡Ω‘êÁ>∑V≤ü eTTH˚ düTŒ¤≥|üsT¡ #·TqT. MT≈£î Hê Vü‰sê∆_qÛ +<äqeTT\Tµµ.
‘·sê«‘· ªe÷s¡≈Z î£ e÷s¡eZ TTµ, ª>±qs¡d+ü |òD
ü :Ï µ yÓTT<ä˝q’… X¯u≤›\qT
>∑÷]à dü\Vü‰\T Ç#êÃs¡T. ªø=ìï sTT‘·s¡T\ ‘Ó\T>∑T yêø£´eTT\≈£î
eT÷\Á>∑+<∏äeTT\qT dü÷∫+#·T≥ j·÷eX¯´ø£eTTµµ nHêïs¡T.
<˚•ø£$‘·≈î£ ≈£L&Ü Ä#ês¡´ kÕfi¯« ø£èwüeí T÷]Ô>±πs ªeT+>∑fi≤XÊdüq+µ
sêXÊs¡T qqTï >∑T]+∫ sêdü÷Ô ªª#√~‘√ >∑Ts¡TD≤ì‘·´ eTÁ|ü#√~‘· @eyê,
≈£îsê´<ä<Ûä´j·TH˚ j·T‘·ï e÷#ês¡´dü´ Væ≤‘˚wüß#·µ nqï #ÛêÁ‘·<ÛäsêàìøÏ
bÕÁ‘·eTì #Ó|üŒ&É+ HêMT<ä yê]øÏ >∑\ yê‘·‡˝≤´ìøÏ ì<äs¡Ùq+.
u≤\Á<ÛäTe⁄&ÉT
<˚•ø£$‘·‘√ u≤fÒ H˚qT Á|ü#·T]+∫q eTs√ ∫qï |ü⁄düÔø£+
u≤\Á<ÛTä e⁄&ÉT. n~ ø£qï&É+ qT+∫ H˚qT nqTe~+∫ Á|ü#T· ]+∫q yÓTT<ä{Ï
|ü⁄düÔø£+, ∫+‘êeTDÏ ø±˝ÒJ˝À H˚qT #˚]q |ü~ |ü~ùV≤qT s√E\˝ÀH˚
ø£qï&É+ H˚s¡TÃø√e&É+ yÓTT<ä˝…{≤ºqT. ãVüQXÊ ¬s+&ÉT HÓ\\˝Àù| ø£qï&É
eTVü‰ø£$ ¬ø.$.|ü⁄≥º|üŒ>±] ø=ìï ø£$‘·*ï ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#êqT.
∫+‘êeTDÏ˝À ˇø£ n|üPs¡«e´øÏÔ ñHêïs¡T. Äj·Tq ù|s¡T
yÓ.’ mdt.>∑T+&É|Œü . Äj·Tq≈£î ªkÕVæ≤‘·´≈£L≥µ nH˚ dü+düú ñ+~. Á|ü‹ yês¡+
ˇø=ÿø£ÿ ñ|üHê´dü+ Ç|æŒdüTÔ+{≤s¡T. H˚qT <ë<ë|ü⁄ |ü~ ñ|üHê´kÕ\T
367
Ç∫à ñ+{≤qT. $X‚ w ü y˚ T $T≥+fÒ <ë<ë|ü ⁄ q\uÛ … ’ j ˚ T fi¯ ó fl>±
ˇø£ÿyês¡+≈£L&Ü ‘·|üŒ≈£î+&Ü Á|ü‹X¯ìyês¡+ Äj·Tq ñ|üHê´kÕ\T
Ç|æŒdüTHÔ êïs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT ÄeTVü‰˙j·TT&çøÏ ‘=+uÛj ’… T˚ fi¯ófl <ë{≤sTT. nsTTHê
kÕVæ≤‘·´ùde #˚dü÷ÔH˚ ñHêïs¡T. Äj·Tq sêdæq ∫qï Hê≥ø£y˚T ªÁ<ÛäTe
u≤\µ n+<ä T ˝À sê>∑ ‘ êfi≤\‘√ ≈£ L &ç q ø° s ¡ Ô q \THêïsTT. Ä
>∑ < ä ´ `π > j· T Hê≥ø±ìï H˚ q T ∫+‘êeTDÏ ø Ï yÓ [ flq Äs¡ T HÓ \ ˝À¢
nqTe~+#êqT. yÓ ’ . mdt . >∑ T +&É | ü Œ >±]øÏ Hê≈£ î eT<Û ä ´ @s¡ Œ &ç q
nyê´C≤qTã+<Ûdä ÷ü #·ø+£ >± <˚•ø£$‘·‘√u≤≥T ªu≤\Á<ÛTä e⁄&ÉTµ ù|s¡T‘√ Ä
|ü⁄düÔø±˙ï n#·TÃy˚XÊqT. Hê≈£î ø£qï&Üìï nqTe~+#·&É+˝À, π>j·÷*ï
sêj·T&É+˝À rs¡ú+ l<Ûäs¡eT÷]Ô>±s¡T düVü‰j·T+ #˚XÊs¡T.
ô|’q <˚•ø£$‘·qT >∑T]+∫ sêfi¯fl|ü*¢yês¡T sêdæq ñ‘·Ôs¡+˝ÀH˚
(18`7`1970) ªu≤\Á<ÛäTe⁄&ÉTµ >∑T]+∫ á øÏ+~ e÷≥\T sêXÊs¡T.
ªu≤\Á<ÛäTe⁄&ÉTµqT >∑÷]Ã H˚qT Áyêj·T>∑\<˚$Tj·TT ˝Ò<äT. u≤\Ts¡øÏ~
n_Û q jÓ ÷ |ü j Ó ÷ >∑ ´ yÓ T Æ q s¡ # · q . ø±ì Hê≥ø° j · T ‘· <ä – q+‘·
˝Ò<y˚ ÷Ó j·Tì|æ+∫q~. n+<ä* ø=ìï bÕ≥\≈£î e÷Á‘·yT˚ MTs¡T dü÷∫+∫q
ªdü«s¡s¡#·qµ e\dæq+‘· düŒwüºeTT>± ˝Ò<äTµµ.
ªu≤\Á<ÛTä e⁄&ÉTµ Hê≥ø±ì≈£î+&˚ |ü]$T‘·T*ï #·øÿ£ >± dü÷∫+#ês¡T
sêfi¯fl|ü*¢yês¡T. n~ ùdïVü≤<Ûäs¡à+>± yÓ\Te&çq s¡#·q e÷Á‘·y˚T nì H˚q÷
uÛ≤$+#êqT.
1971
á dü + e‘· ‡ s¡ + Hê |ü ⁄ dü Ô ø ±˝Ò M yÓ \ Te&É ˝ Ò < ä T . ø±ì Hê
J$‘·>∑eTqy˚T e÷]b˛sTT+~. 1970˝À |æôV≤#Y.&ç.ø√dü+ yÓTÆdü÷s¡T
$X¯«$<ë´\j·T+˝À ]õwüsº T¡ #˚dTü ≈£îHêïqT. yÓTT<ä≥ ‘Ó\T>∑T ø£qï&Ü\˝À
<˚• ø£$‘·qT >∑÷]à |ü]XÀ<Ûäq #˚<ë›eTqT≈£îHêïqT. ø±ì ‘·sê«‘· n~
n‹$kÕÔs¡eTì ª‘Ó\T>∑T`ø£qï&É C≤q|ü<ä π>j·÷\Tµ nH˚ $wüj·÷ìï
367
rdüT≈£îHêïqT. Bì‘√ C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´øπ Áå ‘·+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|{≤ºqT. ‘·sê«‘·
<ëH˚ï Hê eTTK´ |ü]XÀ<Ûäq πøåÁ‘·+>± #˚düT≈£îHêïqT. BìøÏ eTTK´ø±s¡D+
n|üŒ{Ïπø ø£qï&É+˝À #ê˝≤eT+~ ø£èwæ »s¡>∑&É+. n<˚ s¡ø£yÓTÆq ø£èwæì
‘Ó\T>∑T˝À ø=qkÕ–+#ê\H˚ dü+ø£\Œ+ »]–+~. nB ø±ø£ ‘·T˝Hê‘·àø£
C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘ê´ìï≈£L&Ü ‘Ó\T>∑T˝À Á|üy˚X¯ ô|{≤º\H˚ Ä˝À#·q
‘√&ÉsTT+~.
1971˝À |ü]XÀ<Ûqä yÓTT<ä\Tô|{≤ºqT. dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ëìï s¬ +&˚fifl¯ ˝À
düeT]Œ+#ê\ì Hê dü+ø£\Œ+. ìã+<Ûqä \T y˚Ts¡≈î£ dü]>±Z s¬ +&˚fió¯ fl<ë{Ïq
s√EH˚ dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ëìï düeT]Œ+#·>∑*>±qT. 1971˝À $wüj·Tùdø£s¡D
eTTeTàs¡+>± kÕ–+#êqT.
eTs√s¡ø+£ >± Hê s¡#H· ê |ü<‹∆ä , Jeq $<Ûëq+, Ä˝À#·Hê |ü<ë∏ \T,
$XÊ«kÕ\T >=|üŒeT\T|ü⁄ ‹]–q dü+e‘·‡s¡$T~,
ãVüQXÊ Ä>∑dTü ˝ º À HÓ\÷¢sT¡ yÓfi≤flqT. e÷ düMT|ü ã+<ÛTä e⁄*+{À¢
ª~>∑+ãs¡ ø£$‘·µ |ü⁄düøÔ +£ ø£ì|æ+∫+~. Ä Hê{ÏøÏ H˚qT Ä<ÛTä ìø£ ø£$‘ê«ìï
yÓT#·TÃ≈£îH˚ dæú‹˝À ˝ÒqT. e÷ ã+<ÛäTe⁄ ã\e+‘·+MT<ä Ä |ü⁄düÔø£+
rdüT≈£îHêïqT.
∫+‘êeTDÏøÏ e#êÃqT. m+.m|òt.õ.ø±˝ÒJ˝À Hê düôVA<√´–,
ø£qï&É ñ|üHê´dü≈î£ &ÉT ø¬ .Hêsêj·TD kÕ«$T‘√ ø£*dæ ~>∑+ãs¡ ø£$‘· #·<eä
kÕ>±qT. Äj·Tq e÷‘·èuÛ≤wü ‘Ó\Tπ> nsTTHê #·<äTe+‘ê ø£qï&É+˝ÀH˚
kÕ–+~. ~>∑+ãs¡ ø£$‘·qT eT∞fl eT∞fl $eTs¡ÙHê‘·àø£+>± #·~y˚ø=B›
e÷ Ç<ä]› ˝Àq÷ #ê˝≤ e÷s¡TŒ e∫Ã+~. n<˚ düeTj·T+˝À ll s¡#q· *ï
eT∞fl eT∞fl #·<äe&É+ ‘·≥dæú+∫+~. ‘Ó\T>∑T ø£$‘·«+˝À n‘ê´<ÛäTìø£
<Û√s¡DT*ï ø£qï&ÜìøÏ |ü]#·j·T+ #˚j·÷\H˚ Ä˝À#·q ø£*–+~.
1971 ôdô|º+ãsY 23q H˚qT, Hêsêj·TDkÕ«$T ~>∑+ãs¡ ø£$‘·*ï
ø£qï&ÜìøÏ nqTyê<ä+ #˚jT· &É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºeTT. ~>∑+ãs¡ ø£e⁄\ eT÷&ÉT
368
dü+ø£\Hê\qT+∫ eTTô|òŒ ø£$‘·*ï m+|æø£ #˚düT≈£îHêïeTT. ~>∑+ãs¡
ø£e⁄˝…q’ ìœ˝ÒX«¯ sY, #Ósã¡ +&ÉsêE, q>∑ïeTTì Hê‘√ ñ‘·sÔ ¡ Á|ü‘T· ´‘·sÔ ê\T
»]bÕs¡T. ôV’≤<äsêu≤<äT˝À n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT yêfi¯flqT ø£*ùd yêDÏ.í eTÁ<ëdüT≈£î
yÓ[flq|ü⁄Œ&É˝≤¢ llì ø£*ùdyêDÏí. á ø=‘·Ô |ü]#·j·÷\T, s¡#·q\T Hê
n+‘·s¡+>∑+˝À e÷s¡TŒ≈£î ø±s¡DeTj·÷´sTT.
n+‘· es¡≈î£ H˚H|Ó ⁄ü Œ&É÷ Á>±+~∏ø£ uÛ≤wüH˚ sêXÊqT. |ü<´ä ø£$‘ê«H˚ï
n_Ûe÷ì+#êqT. ªªz+ l y˚+ø£fÒXÊj·T qeT:µµ nì sêj·T+<˚ @MT
sêùdyêDÏí ø±<äT. Á|ü‹s√p ‘·|Œü ø£ dü+<Ûë´e+<äq+ #˚ùd yêDÏ.í düeTø±*ø£
kÕVæ≤‘·´ Á|üuÛ≤e+ eTìwæì düeT÷\+>± e÷s¡Ã>∑\<äq&ÜìøÏ H˚H˚
ì<äs¡Ùq+. 1971`72 dü+~Û ø±\+˝À Hê J$‘êìøÏ, s¡#·q\≈£î ˇø£
<Û˚´j·÷ìï düeT≈£Ls¡TÃ≈£îHêïqT. <äè&ÛÉyÓTÆq dü+ø£\Œ+‘√ Hê<ä+≥÷ ˇø£
e÷sêZìï mqTï≈£îHêïqT. 1971 &çôd+ãs¡T˝À ~>∑+ãs¡ø£e⁄\ s¡#·q\
nqTyê<ëìï n#·TÃ≈£î Ç#êÃeTT. ‘Ó\T>∑T˝À ~>∑+ãs¡ ø£e⁄\˝≤>±H˚ Hê
ù|s¡TqT s¡ø±ÔøÏå nì, Hêsêj·TD kÕ«$T ù|s¡TqT j·TT>±+‘·ø£ nì
e÷s¡TÃ≈£îHêïeTT.
1972
»qe] HÓ\˝À ~>∑+ãs¡ ø£$‘· ø£qï&É+˝À dæ<ä›eTsTT+~. H˚q÷
ø=‘·Ô J$‘êìï ÁbÕs¡+_Û+#êqT. Äs√E˝À¢ H˚qT m+‘· eT<∏äq |ü&ܶH√
mìï s¡ø±\ dü+|òTü s¡D ¸ ≈£î >∑T] nj·÷´H√ ‘·\#·T≈£î+fÒ Ç|üŒ{Ïø° ÄX¯Ãs¡´+
y˚düTÔ+~. X¯ó<ä∆ÁXÀÁ‹j·TT&ç˝≤ ñ+&çq H˚qT Ç+‘· e÷s¡TŒ≈£î m˝≤ >∑T]
nj·÷´Hê nì|ædüTÔ+~. q>∑ïeTTì sêdæq ª<Ój·T´+ B$+#ê*µ ø£$‘·˝À
ªÄ <˚e⁄&ÉT>±&ÉT #·#êÃ&ÉTµ nH˚ yêø±´ìï n]–+#·Tø√e&ÜìøÏ Hê≈£î ø=ìï
s√E\T |ü{Ϻ+~. ø=ìï s√E\T H˚qT ìÁ<äb˛≈£î+&Ü Ä˝À∫+#˚yê&çì.
»>∑<Tä sZ T¡ e⁄\qT >∑T]+∫q ø£$‘·ì nqTe~+#·&ÜìøÏ H˚HM˚ T u≤<Û|ä &ü ˝ É <Ò Tä .
ø±ì ªãT<äT&∆ Ü qTeP«˙ø£eå T Hêø£øÿ£ s¡˝<Ò Tä . qTy=ÿø£ÿ&çH˚ uÀ~Ûeèø£+å øÏ+<ä
368
#êe⁄µ nH˚ e÷≥*ï nqTe~+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT #ê˝≤ u≤<Ûä |ü&ܶqT. ãT<äT&∆ HÉ êï, yÓTdÆ ÷ü s¡T |ü⁄s¡eT+~s¡+ |üø£ÿH˚
>±+BÛõ nHêï Hê≈£î m+‘√ n_Ûe÷q+. n˝≤+{Ï~ Ç+‘· ø£≥Te⁄>± ôVA≥˝Ÿ ø°¢qsY
sêj·÷*‡ ek˛Ô+<˚ nì H˚HÓ+‘√ $\$\˝≤&çb˛j·÷qT. á Ä˝À#·q\T ñqï {≤´øχ kÕº+&ÉT
qqTï ìs¡+‘·s¡+>± y˚~Û+#˚$. {Ï.mHé.#·+Á<äX‚KsY
1972 »qe] 30 Hê&ÉT >±+BÛJ Vü≤‘·´ »]–q düeTj·T+˝ÀH˚ >∑T˝“sêZ yÓTsTTHé s√&é˝À ôVA≥˝Ÿ dü|ü¢sTTsY
ø£qï&É ~>∑+ãs¡ ø£$‘·qT u…+>∑Tfi¯Ss¡T, yÓTÆdü÷s¡T, >∑T\“sêZ\˝À #Ós¡Te⁄ |üø£ÿH˚
Ä$wüÿ]+#·&É+ »]–+~. Bì ø√dü+ ‘Ó\T>∑T˝À ~>∑+ãs¡ ø£e⁄\˝≤π> >√$+<ä
y˚TeT÷ ø=+‘· Vü≤+>±e÷ #˚XÊeTT. H˚qT, Hêsêj·TDkÕ«$T u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À eTT]øÏ yê&É (ã^#ê)
ˇø£ kÕe÷q´ Ád”Ô #˚‘· eTT]øÏyê&É˝À Ä$wüÿ]+|ü CÒXÊeTT. n˝≤π> $T–*q
#√≥¢ ≈£L&Ü $TÁ‘·T\T düe÷y˚XÊ\T »]bÕs¡T. á düe÷y˚XÊ\ø√dü+ y˚TeTT ªª~>∑+ãs¡ ø£$‘·µµ #·~$‘˚ 30 kÕs¡T¢ MT <˚V≤ü +˝À nDTeDTe⁄q
y˚dqæ ÄVü‰«q |üÁ‹ø£ >=|üŒ dü+#·\q+ ø£*–+∫+~. n+‘·es¡≈î£ ø£sêï≥ø£ Äy˚X¯+ bı+– bıs¡T¢‘·T+~. MT ø£fi¯fl˝À¢qT+∫ HÓ‘·TÔs¡T ø£˙ï¬s’ ø±s¡T‘·T+~.
sêÁwüº+˝À mes¡÷ Ç˝≤+{Ï~ ø£ì$ì ms¡T>∑s¡T. e÷ ÄVü‰«q |üÁ‹ø£˝À düe÷»+˝À Ç|ü⁄Œ&ÉT »s¡T>∑T‘·Tqï Á≈£Ls¡yTÓ qÆ <=+>∑Hê≥ø±ìøÏ ‘Ósy¡ ù˚ d≥T¢
ø=ìï uÛ≤>±\T Ç˝≤ ñHêïsTT. $TeTà*ï Áù|πs|ædüTÔ+~µµ.
Ä$wüÿs¡D düe÷y˚X¯+ y˚TeTT u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À »]|æq düe÷y˚XÊìøÏ nqTø√≈£î+&Ü
(nìï q>∑sê\˝À ˇπø düeTj·T+˝À) n|üPs¡« Á|ü#ês¡+ \_Û+∫+~. Ç˝≤+{Ï düe÷y˚XÊìï Ç|üŒ{Ï es¡≈£î
1972 »qe] 30 Hê&ÉT kÕj·T+Á‘·+ 5 >∑+≥\≈£î dü]>±Z #·÷&É˝Ò<äì Á|üeTTK |üÁ‹ø£\T yÓTT<ä{Ï |ü⁄≥˝À Á|ü#·T]+#êsTT. ˇø£{Ï
}s¡ T düú\+ s¬ +&ÉT |üÁ‹ø£\T dü+bÕ<äøj ° ÷· \T, $X‚wü yês¡\
Ô T sêXÊsTT. nìï |üÁ‹ø£˝À¢
Ä$wüÿ]+#˚yês¡T düMTø£å\T e#êÃsTT. Á|üeTTK ø±\$TdüTº, s¡#·sTT‘· &Ü.Vü‰.e÷. Hêj·Tø˘
u…+>∑Tfi¯Ss¡T •yêõ {≤ø°dt m<äTs¡T>± ~>∑+ãs¡ ø£$‘·qT >∑T]+∫ #ê˝≤ $wüj·÷\T sêdæ ªø£$‘· ~>∑+ãs¡+>±H˚
düe÷C≤ìøÏ ã\jÓÆTq ñ+~. ø±ì ø£$‘·«+ ø±e\dæ ñ+~µ nì sêXÊs¡T. eTeTà*ï >∑T]+∫
q÷´$TwüHé s√&ÉT¶˝À ñ+&˚ ø£≥Te⁄>± $eT]Ùdü÷Ô |üÁ‹ø£˝À ªø±\+µ sêdæq Vü‰.e÷.Hêj·Tø˘ >±πs qqTï
kÕe÷q´ Ád”Ô ∫+‘êeTDÏqT+∫ yÓTÆdü÷]øÏ |æ*∫ ñ<√´>∑+ Ç#êÃs¡T.
Ç+ø£+{≤ø˘‡ uÛÑe´ uÛÑeq+ ~>∑+ãs¡ ø£$‘· nqTyê<ä+ ø£sêï≥ø£+˝À j·TTe‘·MT<ä #ê˝≤
|üø£ÿq ñqï eTT]øÏ Á|ü<˚X¯+ Á|üuÛ≤e+ #·÷|æ+~. <ä[‘·ø£$‘·, ã+&Üj·T ø£$‘· (‹s¡T>∑Tu≤≥T ø£$‘·)
~>∑+ãs¡ ø£$‘·« Á|üuÛ≤yêìøÏ ˝Àqj·÷´sTT. ø£sêï≥ø£+˝Àì #ê˝≤ eT+~
369 369
ø£e⁄\‘√ Hê≈£î |ü]#·j·T+ @s¡Œ&ç+~.
~>∑+ãs¡ ø£$‘· ‘Ó\T>∑T ø£$‘ê $ø±dü+˝À ˇø£ #ê]Á‘·ø£ bÕÁ‘·qT
ìs¡«Væ≤+∫+<äq&É+˝À dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT. ll ø£$‘· ˝≤π> ~>∑+ãs¡ ø£$‘·
≈£L&Ü Hê≈£î eTT+<äT #·÷|ü⁄qT Á|ükÕ~+∫+~. ø=‘·Ô>± e∫Ãq <˚qïsTTHê
nqTe÷q+‘√ ø±ø£ kÕ«>∑‘· <äèw溑√ #·÷&Ü\H˚ ll n_ÛÁbÕj·T+ Hê˝À
y˚fió¯ fl Hê≥T≈£î+~. ~>∑+ãs¡ ø£$ |ü]$T‘·T\T Hê≈£î ‘Ó*j·Tø£ ø±<äT. ø±ì
Á<äedæú‹˝À ñqï Hê ∫‘êÔìï Ä ø±\+˝À Ä~ Äø£≥Tº≈£î+~. Bìe\¢
H˚qT m+‘√ eT+~ ã+<ÛäT$TÁ‘·T\ $eTs¡Ù≈£î>∑T] nj·÷´qT. ø±ì H˚qT
<˚ì˙ >∑T&ç¶>± nqTø£]+#·˝Ò<äT. ~>∑+ãs¡ø£e⁄\T $|ü¢e ø£e⁄\T>± e÷]
‘·sê«‘· mHÓïH√ï dü+düú˝À¢ #˚]Hê H˚qT e÷Á‘·+ n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° @
dü+düú˝Àq÷ #˚s¡˝Ò<äT. Hê |ü]$T‘·T˝Òy√ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ˇø£|ü⁄Œ&ÉT
$TÁ‘·T\+‘ê yê] yê] dü+düú˝À¢ #˚s¡eTì qqTï m+‘·>±H√ n&ç>±s¡T.
ø±ì H˚qT q$Tàq <ëìï ∫‘·ÔX¯ó~∆‘√ Hê |ü]$T‘·T\ y˚Ts¡≈£î Ä#·]dü÷Ô
edüTÔHêïqT. @~ Ä#·]+∫Hê Ä#·]+#·ø£b˛sTTHê, dü+düú\˝À uÛ≤>∑+
ø±≈£îHêï e÷qe‘·«+, düe÷qe‘·«+, eTT+<äT#·÷|ü⁄ yÓTT<ä˝…’q yê{Ï˝À
H˚qT sêJ|ü&É˝Ò<äT. ˇø£{Ï ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ H˚qT bıs¡bÕ≥T #˚dæ ñ+&Ée#·TÃ.
ùdïVü ≤ ã+<Û ä + ø√dü + , ø=+<ä ] øÏ Ç∫Ãq e÷≥ø√dü + , uÛ ≤ cÕ
kÕVæ≤‘ê´_Ûe÷q+ ø√dü+ ø=ìï $wüj÷· ˝À¢ ‘·|Œü ≥&ÉT>∑T\T y˚dæ ñ+&Ée#·TÃ.
ø±ì 1972 qT+∫ eTTK´+>± rdüT≈£îqï ø=ìï ìs¡íj·÷\qT e÷Á‘·+
neT\T|üs¡T#·T≈£î+≥÷ edüTÔHêïqT. Ç~ H˚qT m+‘√ y˚<äq≈£î˝ÀHÓ’,
n+‘·s¡à<∏äHêìøÏ˝ÀHÓ’ rdüT≈£îqï<˚ ø±ì Vü≤sƒê‘·TÔ>± rdüT≈£îqï~ ø±<äT. á
H˚|ü<∏ä´+˝À H˚qT j·TCÀ„|üM‘êìï ÄHê&˚ $dü]®+#êqT. eT÷&ÛÉ
dü+Á|ü<ëj·÷\ìï{Ïø° dü«dæÔ #ÓbÕŒqT. e÷qyêr‘· X¯≈£îÔ\qT Hê
eTqdüT˝À+∫ XÊX¯«‘·+>± <ä÷s¡+ #˚XÊqT. C≤‹ eT‘ê\ |ü]$T‘·T\≈£î
eT+>∑fi+¯ bÕ&˚XÊqT. n|üŒ{ÏqT+∫ Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ á $wüj÷· \˝À @Hê&É÷
370
H˚qT Hê eTqdüT≈£î e´‹πsø£+>± yÓfi¯fl˝Ò<äT.
nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ˇø£ $wüjT· + #ÓbÕŒ*. H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ dü+düÿè‹øÏ
$s¡T<ä∆+>± Á|üe]Ô+#·˝Ò<äT. Hê kı+‘· n_ÛÁbÕj·÷\T Ç‘·s¡T\qT
u≤~ÛkÕÔj·Tì, y˚<äq≈£î >∑T]#˚kÕÔj·Tì düŒwüºyÓTÆ‘˚ n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT
düTdü+düÿè‘·T&ç˝≤>± Á|üe]Ô+#êqT. Hê kı+‘· n_ÛÁbÕj·÷\qT Á|ü#ês¡+
#˚dæ H˚H<˚ √ >=|üŒ ‘ê´>∑+ #˚dTü HÔ êïqH√, dü+düÿs¡D ‘ÓdTü HÔ êïH√ #ê≥Tø√e&É+
HêøÏwüº+˝Ò<äT. n+<äTø£H˚ ll ªdü<ädü‘·‡+X¯j·T+µ #Ó+<ä&É+, ‘·q≈£î
<˚e⁄&çMT<ä qeTàø£+ ñ+<ë ˝Ò<ë nH˚ $wüj·÷ìï >∑÷]à eT∞fl eT∞fl
sêdüT+Ô &É&+É Hê≈£î q#˚Ã~ ø±<äT. Ç~ ndü\T |ü{+ºÏ #·Tø√e\dæq $wüjT· +
ø±<äì|æ+#˚~.
Ç<˚ dü+<äs¡“¤+˝ÀH˚ Hê MT<ä nbÕs¡yÓTÆq Á|üuÛ≤e+ #·÷|æq
eTVü≤˙j·TT*ï düà]+#·Tø√yê*. n˝≤+{Ï yê]˝À >√sê (>√|üsêE
sêeT#·+Á<äsêe⁄) >±s=ø£s¡T. yê] |ü⁄düÔø±\T #·~$ H˚qT #ê˝≤ Á|üuÛ≤e+
bı+<ëqT. yê] ‘Atheist’ |üÁ‹ø£qT ‘Ó|æŒ+∫ #·~y˚yêDÏí. sêVüQ˝Ÿ
kÕ+ø£è‘ê´j·THé qqTï >=|üŒ>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚XÊ&ÉT. Äj·Tq dü«j·T+ø£èwæ,
$<ä«‘·TÔ, ˝Àø±qTuÛÑe+ qqTï m+‘·>±H√ Äø£≥Tº≈£îHêïsTT. ø£+<äT≈£L]
Ä‘·à#·]Á‘· Hê MT<ä #·÷|æq Á|üu≤Û e+ n+‘ê Ç+‘êø±<äT. kÕVæ≤‘·´+˝ÀqT
düe÷»+˝ÀqT ø£+<äT≈£L] bÕÁ‘· Hê s¡#·q\≈£î, J$‘êìøÏ ≈£L&Ü <ë]
B|üeTsTT+~. $.ÄsY.Hês¡¢>±] y˚T<ÛädüT‡, |ü⁄düÔø£ ùdø£s¡D qqTï
Äø£≥Tº≈î£ HêïsTT. Äj·Tq yÓTdÆ ÷ü s¡T˝À “Poverty of Intellec-
tualism in India” nH˚ ù|s¡T‘√ ñ|üHê´kÕ\T Ç#êÃs¡T. Ç$
Hê≈£î <äè&ÛÉdü+ø£˝≤Œìï#êÃsTT. yê$˝≤\ >√bÕ\ø£èwüíj·T´>±] düs¡fi¯
J$‘·+, ìC≤sTTr Hê≈£î ãT<äT∆\T H˚sêŒsTT. eT<äsY <∏Ó]kÕ, u≤u≤ Äy˚Tº
düe÷»ùde, ø±s¡TD´+ Hê˝À |ü⁄\ø£]+‘·\T ‘ÓdüTÔ+{≤sTT. 1972 qT+∫
áHê{Ïes¡≈£î kÕ–q Hê J$‘·+, s¡#·q\T á H˚|ü<∏ä´+˝À eT\T|ü⁄
370
‹]–q+<äTe˝Ò¢ Ç+‘·>± #Ó|üŒe\dæ e∫Ã+~.
n|üŒ{Ï qT+∫ Ç|üŒ{Ïes¡≈£î H˚qT eT∞fl Á>±+~∏ø£ uÛ≤wü˝À s¡#·q
#˚jT· ˝Ò<Tä . @Hê&É÷ ≈£î˝≤ìï, eT‘êìï,eT÷&Û$É XÊ«kÕ*ï, e÷qyêr‘·X≈¯ î£ *Ô ï
düeT]údü÷Ô sêj·T˝Ò<äT. ø=ìï ø±s¡D≤\e\¢ ˇø£{Ï ¬s+&ÉT Ä<Ûë´‹àø£
s¡#·q˝≤¢+{Ï$ #˚j·Te\dæ e∫ÃHê eT÷&ÛÉ dü+Á|ü<ëj·÷\≈£î ã<äT∆DÏí
ø±˝Ò<äT.
Ä*∫|üŒ\T ` ÄDÏeTT‘ê´\T
Ç~ y˚TeTT Á|ü#·T]+∫q yÓTT<ä{Ï C≤q|ü<ä π>j·Tdü+ø£\q+.
(H˚qT, |òTü ≥ºeTsêE ÄX¯«‘·Hú êsêj·TD, &܈ˆ ‘·+–sê\ y˚+ø£≥ düTu≤“sêe⁄).
C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+˝À |ü]XÀ<Ûäq≈£î |üPqT≈£îqï Hê{ÏqT+∫ Ä πøåÁ‘·+˝À
nH˚ø£ Á>∑+<∏ë\qT Á|ü#·T]+#·&ÜìøÏ Á|üD≤[ø£\T y˚düT≈£îHêïqT H˚qT.
ø£qï&É+˝À #·ø£ÿì |”]ƒø£\‘√ ñ‘·ÔeT π>j·÷\qT, Ç‘·s¡ Á|üÁøÏj·T\qT
Á|ü#·T]+#·&É+ #·÷XÊqT. C≤q|ü<ä π>j·÷\ Á|ü#·Ts¡D≈£î ˇø£ |ü<ä∆‹ì
#·÷∫+#ê\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ ªÄ*∫|üŒ\T`ÄDÏeTT‘ê´\Tµ Á|ü#·T]+#·&É+
»]–+~. n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° XÊÁd”Ôj·T+>± ‘Ó\T>∑T˝À yÓ\Te&çq ñ
‘·ÔeTπ>j·T dü+ø£\Hê\˝À ªÁ‹y˚Dϵ ì #Ó|ü⁄Œø√yê*.
ªÄ*∫|üŒ\T`ÄDÏeTT‘ê´\Tµ ∫qï |ü⁄düÔø£yÓTÆHê ˇø£ |ü<ä∆‹˝À
yÓ\Te&çq dü+ø£\q+. Ç+<äT˝À 32 bÕ≥\THêïsTT. n$ $$<Ûä s¡ø±\
bÕ≥\≈£î ÁbÕ‹ì<Ûä´+ eVæ≤kÕÔsTT. yÓTT≥ºyÓTT<ä{ÏkÕ] nX¯«‘·ú Hêsêj·TD
>±s¡T ùdø£]+∫q 56 ø£|æ* |ü<ë\qT Á|ü#·T]+#êeTT. |ü⁄düÔø±ìøÏ 16
|ü⁄≥\ Á|ükÕÔeq H˚H˚ sêXÊqT. ∫es¡ \|òüTT{°ø£ Ç#êÃ+. dü+bÕ<ä≈£î\yÓTÆq
eTT>∑TsZ e¡ T÷ ùdø£]+∫q bÕ≥\T á dü+ø£\q+˝À ñHêïsTT. á |ü⁄düøÔ +£
sê‘·Á|ü‹ì H˚qT, nX¯«‘·úHêsêj·TD>±s¡T eTÁ<ëdüT≈£î rdüT≈£îyÓ[fl Á|ò”&ÉyéT
Áô|düT‡˝À Ç#êÃ+. <ädüsê ôd\e⁄˝À¢ bıH˚ï]qT+∫ s√p eTÁ<ëdüT yÓ[fl
371
Ä*∫|üŒ\T n#·TÃy˚sTT+#êqT. 1972 qe+ãs¡T˝À |ü⁄düøÔ +£ yÓ\Te&ç+~.
1973
á dü+e‘·‡s¡+ Hê |ü⁄düøÔ y£ T˚ MT yÓ\Te&É˝<Ò Tä ø±ì n#·TÃ≈£î dæ<+∆ä
#˚j·T&É+ »]–+~. H˚qT, Hêsêj·TD kÕ«$T ø£*dæ ø£qï&É+˝À
j·TT.ÄsY.Äq+‘·eT÷]Ô sêdæq Á|üdæ<ä∆ qe\ ªdü+kÕÿs¡µ ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ
nqTe~+#êeTT. á dü+e‘·‡s¡y˚T Hê≈£î |æôV≤#Y.&ç.&çÁ^ \_Û+∫+~.
yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü˝À sêdæ |æôV≤#Y.&ç. bı+~q yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï dæ<ë∆+‘·
Á>∑+<∏ä+ Hê~. n+‘·≈£î eTT+<˚ ø=+‘·eT+~ yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü˝À
#˚j·T&ÜìøÏ |üPqT≈£îHêïs¡T ø±ì H˚H˚ eTT+<äT>± sêdæ |æôV≤#Y.&ç.bı+~q
yê&ç q j· ÷ ´qT. yê´eVü ‰ ]ø£ + ˝À sêj· T &ÜìøÏ ˇ|ü ⁄ Œ≈£ î qï Hê
e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î\T ¬ø.düTã“sêeT|üŒ>±]øÏ ø£è‘·»„‘·\T #Ó|ü⁄Œø√yê*. Hê≈£î
e∫Ãq ‘·sê«‘· &܈ˆ eT<ä÷›] düTu≤“¬s&ç¶, &܈ˆ ø=\ø£\÷] ÇHêø˘, &܈ˆ
yÓ˝ÃÒ s¡T Hêsêj·TDsêe⁄, &܈ˆ øπ ‘·T $X¯«Hê<∏s¬ä &ç¶ >±s¡≈¢ î£ &çÁ^\T \_Û+#êsTT.
‘·sê«‘· yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü˝À e+<ä\ø=B› dæ<ë∆+‘· yê´kÕ\T e#êÃsTT.
1973˝ÀH˚ H˚qT yÓTdÆ ÷ü s¡T $X¯«$<ë´\j·T+˝À ñ|üHê´dü≈î£ ì>±
#˚ s êqT. ∫+‘êeTDÏ ˝ À Hê\T>∑ T qïs¡ dü + e‘· ‡ sê\T H˚ q T,
ø¬ .Hêsêj·TDkÕ«$T >±s¡T m|ü⁄Œ&É÷ kÕVæ≤‘·´ ø±s¡´Áø£e÷\˝À ìeT>∑Tï\yÓTÆ
ñ+&˚yêfi¯fl+. e÷ sTT<ä]› ùdïVü≤+ e\¢H˚ Hê≈£î ø£qï&É+‘√ u≤>± |ü]#·jT· +
@s¡Œ&ç+~. 1973˝ÀH˚ ø£qï&É m+.m.øÏ ≈£L&Ü Á|üsTTy˚≥T>± H˚qT
#·<äe&ÜìøÏ ∫+‘êeTDÏ˝À Hê $TÁ‘·T\T #ê˝≤ <√Vü≤<ä+ #˚XÊs¡T.
ø£qï&É+˝À u≤>± sêj·T&ÜìøÏ Hê ∫+‘êeTDÏ ñ<√´>∑+ ñ|üj÷Ó >∑|&ü +ç ~.
yÓTÆdü÷s¡T˝À #˚s¡&É+e\¢ C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+˝À $X‚wü+>± ø£èwæ
#˚j·T&ÜìøÏ M\Tø£*–+~. H˚qT yÓfi¯fl>±H˚ nø£ÿ&É C≤q|ü<ä $C≤„q+˝À
m+.m.‘·s¡>∑‘·T\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT. <˚X¯+˝À eT¬sø£ÿ&Ü ˝Òì ø√s¡T‡
yÓTÆdü÷s¡T˝À ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ H˚qT uÀ<Ûä≈£î&ç>± ñ+&É&É+ e\¢ Hê¬ø+‘√
371
˝≤_Û+∫+~. eT+∫ ø£$‘ês¡÷|ü |”]øƒ q£ T sêXÊs¡T. n+<äT˝À ø=ìï yêø±´*˝≤ ñHêïsTT.
1973˝À H˚qT, <äT|üŒ{Ï düTÁãVü≤àD´+, nq+‘· nH˚ eTT>∑TZs¡+ ªª<ä>± |ü&çq ‘·eTTàfi¯fl+<äs¡÷ yÓTT>±fi‚fl ◊‘˚
ø£*dæ ªÁ|üC≤ø£$‘·µ ù|s¡T‘√ ˇø£ ø£$‘ê dü+ø£\Hêìï Á|ü#T· ]+#ê\qT≈£îHêï+. áHê{Ï ø£$‘· ‘·s¡Vü‰ ñ+&˚~ eTs√ rs¡T>±µµ
~>∑+ãs¡ ø£$‘·˝≤π> ˇø£ ø=‘·Ô ø£$‘ê e÷sêZìï ìπs›•+#ê\ì e÷ ªªÇ<=ø£ Á‹y˚DÏ.
eTVü≤<ëX¯j·T+. ø±ì <ëìøÏ |ü⁄]{Ï˝ÀH˚ dü+~Ûø={Ϻ+~. dü+ø£\Hêìï düT+<äsêq+‘· düTÁãVü≤àD≤´\T
dæ<ä∆+#˚dæ |”]ƒø£\ø√dü+ ø=+<äs¡T Á|üdæ<ä∆ø£e⁄\≈£î |ü+bÕeTT. ll >±s¡T Á|üC≤ø£$‘ê uÛ≤^s¡~∏>± Á|üeVæ≤düTÔHêïs¡T
|”]ƒø£ sêXÊs¡T. n~ düTÁãVü≤àD´+ <ä>∑Zπs ñ+&ç b˛sTT+~. H˚qT eT∞fl Ç<=ø£ Á‹X¯´X¯è+>∑+.
<ëìï n‘·ì qT+∫ dü+bÕ~+#·˝øÒ b£ ˛j·÷qT. eTs√ eTTqTï&çì |üsêƒ _Û>±s¡T ˇø£ sêeD eTVü‰ø±cÕ˜ìøÏ
sêXÊs¡T. n~ áHê{Ïø° Hê <ä>∑Zπs ñ+~. ø£$ <Ûäq+ ` ø£$‘ê Ç+<Ûäq+ n]Œ‘·eTÚ‘·Tqï~.
Á|ü»\ ø√dü+ Á|ü»\ ‘·s¡|ü⁄q ˙ ø√sTT\ ôd’‘·+ ø=+‘· øÏs¡düHêsTT\T |ü⁄øÏÿ*+∫+~µµ.
Á|ü»\‘√ >=+‘·Tø£*|æ n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° Á|üC≤ø£$‘·qT Á|ü#T· ]+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· ˝Ò<Tä
|ü*πø<˚ Á|üC≤ø£$‘·«+ H˚qT.
düT+<äs¡+ düTÁãVü≤àD´+ 1974
nq+‘· j·TT.ÄsY.nq+‘·eT÷]Ô >±] ªdü+kÕÿs¡µ ˇø£ dü+#·\Hê‘·àø£ qe\.
@fi¯fl ø£$‘·«+ ø£qï&É+˝À Bìï eTq |üsêƒ _Û>±s¡T dæìe÷>± rXÊs¡T. ø£qï&É #·\q∫Á‘ê\≈£î
ø±\j·÷|üq≈£î ø±<äT C≤rj·TkÕúsTT˝À yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï ã+>±s¡T |ü‘·ø£+ \_Û+∫+~. Hê≈£î
á |ü<ë´\T |üsêƒ _Û>±s¡T u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À |ü]#·jT· eTj·÷´s¡T. mH√ï kÕs¡T¢ yês¡T leT‹
q&ÉT+ ø£{Ϻ ùdïVü≤\‘ê s¬ &ç>¶ ±] Ä‹<∏ë´ìï #·$#·÷#êqT. n|üŒ{À¢H˚ |üsêƒ _Û>±] ª|ò&æ \ ˚ T
ø±s¡´s¡+>∑+˝À <ä÷øÏ sê>±\ &É»HéµqT HÓ\÷¢sT¡ es¡e∆ ÷q düe÷»+ yês¡T eT∞fl Á|ü#T· ]+#ês¡T.
b˛sê&ÉT≥≈£î ªdü+kÕÿs¡µ qe\qT ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#·&ÜìøÏ, ªsê>±\ &É»HéµqT
Áb˛‘ê‡Vü≤$T#˚à ø£qï&ÜìøÏ nqTe~+#·&ÜìøÏ |üsƒê_Û>±]‘√ Hê |ü]#·j·Ty˚T ø±s¡D+.
á |ü⁄düÔø±ìï H˚qT ∫+‘êeTDÏ˝À ñ+&É>± ªdü+kÕÿs¡µ qe\ nqTyê<ëìï
H˚HêVü‰«ìdüTÔHêïqT. |üP]Ô#˚XÊqT. Bì eTTÁ<äD $wüj·T+˝À Hê≈£î ø=ìï nqTuÛÑyê\T
nHêïs¡T |üsƒê_Û. m<äTs¡j·÷´sTT. Ç|üŒ{Ï es¡≈£î Hê |ü⁄düÔø±\ìï{Ï˙ eTÁ<ëdüT˝À Á|ò”&ÉyéT
nqTeTT\ ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T ªøÏs¡düHêsTT\Tµ nH˚ ù|s¡T‘√ #ê˝≤ Áô|dt˝ÀH˚ eTTÁ~+#êqT. nq+‘·eT÷]Ô>±] ªdü+kÕÿs¡µqT me¬s’Hê
372 372
Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô\≈£î Ç<ë›eTqT≈£îHêï+. qy√<äj·T yê]øÏ sêXÊqT.
sêeTyÓ÷Vü≤qsêe⁄>±s¡T 15XÊ‘·+ sêj·T©º Ç∫à Á|ü#·T]+#·&ÜìøÏ ≈£L&Ü
n+^ø£]+#ês¡T. ø±ì e÷ <äTs¡<äèwüº+ ø=B› >∑T+≥÷s¡T˝Àì ªø£sêï≥ø£
ùdyêdü$T‹µ nH˚ yê]‘√ |ü]#·j·TeTsTT+~. yês¡T n+‘·≈£îeTT+<˚
ªe+X¯eèø£å+µ qe\qT Á|ü#·T]+∫ <ëìï ô|<ä› m‘·TÔq >∑T+≥÷s¡T˝À
Ä$wüÿ]+#ês¡T. ø£qï&É qe\ nqTyê<ëìï n˝≤+{Ï dü+düú≈£î Çe«&Éy˚T
eT+∫<äqTø=ì Ç#êÃ+. Ä eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T ªdü+kÕÿs¡µqT n‹
kÕe÷q´+>± eTTÁ~+#·&yÉ T˚ ø±≈£î+&Ü nìï Á|ü‘T· \q÷ >√HÓ dü+#·T\˝À
düe÷~Û#d˚ æ me]ø° n+<äTu≤≥T˝À ˝Ò≈î£ +&Ü #˚XÊs¡T. n‹ø£w+ºü MT<ä Hê≈£î
¬s+&ÉT ø±|”\qT, Hêsêj·TD kÕ«$T >±]øÏ ¬s+&ÉT ø±|”\qT e÷Á‘·+
dü+bÕ~+#·>*∑ >±+. e÷≈£î>±ì, eT÷\Á>∑+<∏ä s¡#s· TT‘·≈î£ >±ì Á|ü#T· s¡D
ø£s¡Ô\T ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü Çe«˝Ò<äT. Bìe\¢ j·TT.ÄsY.nq+‘·eT÷]Ô>±]
eT+<ä*+|ü⁄≈£î ≈£L&Ü y˚T+ >∑T]ø±e\dæ e∫Ã+~. Ç<√ #˚<äT nqTuÛÑe+.
ªdü+kÕÿs¡µ qe\ e∫Ã+<äì ‘Ó*dæ ø=+<äs¡T e÷≈£î ñ‘·Ôsê\T
≈£L&Ü sêXÊs¡T. ø±ì ndü\T Á|ü‘·T˝Ò yÓ\T>∑T˝ÀøÏ sê˝Ò<äT ø£<ë! n˝≤
ÄdüøÏÔ ø£qãs¡∫q yê]˝À s¡+>∑Hêj·Tø£eTà >±s=ø£s¡T. H˚qT |ü+|æq
ªdü+kÕÿs¡µ qe\qT #·~$ Ç˝≤ ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T (23`6`1977).
ªªMT ªdü+kÕÿs¡µ qe\ n|ü⁄Œ&˚ n+~+~. H˚qT #·~yêqT, e÷
Áô|ò+&é‡ #·<äTe⁄‘·THêïs¡T. nqTyê<ä+ #ê˝≤ es¡≈£î düVü≤»+>±H˚ e⁄+~.
‘Ó\T>∑T˝À MT≈£î eT+∫ |ü]#·j·T+ e⁄qï≥T¢ ns¡úeTe⁄‘√+~µµ. H˚qT
ø£sêï≥ø£˝À #ê˝≤ø±\+ qT+∫ ñ+&É&+É e\¢ H˚qT ø£qï&ç>T∑ &çqH˚ qeTàø£+
ø=+‘·eT+~˝À ã\|ü&bç ˛sTT+~. Ä qeTàø£+‘√H˚ s¡+>∑Hêj·Tø£eTà >±s¡˝≤
sêXÊs¡T. ªdü+kÕÿs¡µ #·<äyê\ì ÄdüøÏÔ #·÷|æ+∫q ø=+<ä]øÏ Ç˝≤π> Hê
<ä>∑Zs¡Tqï Á|ü‹H˚ |ü+|æ eT∞fl ‘Ó|æŒ+#·Tø√e\dæ e∫Ã+~.
373
1975
ªdü+kÕÿs¡µ H˚]Œq nqTuÛÑe+ e\¢ nqTyê<ë\T #˚dæ Á|ü#·T]+#˚
ø±s¡´+ m|üŒ{Ïø° #˚jT· ≈£L&É<ìä nqT≈£îHêïqT. ø±ì n&ÉbÕ<ä&bÉ Õ #ÓjT· ´ø£
‘· | ü Œ &É + ˝Ò < ä T . Bìe\¢ H˚ q T kı+‘· + >± sêj· ÷ \qT≈£ î qïyÓ H √ï
sêj·T˝Òøb£ ˛j·÷qT.
yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+˝Àì ø£qï&É n<Ûä´j·Tq dü+düú˝À
mdt.#·qï|üŒ nì Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉTHêï&ÉT. Äj·Tq ∫qï |æ\¢\ ø√dü+ #ê˝≤
|ü⁄düøÔ ±\T sêXÊs¡T. yê{Ï˝À ª≈£îyÓ+|ü⁄ø£<µÓ∏ ˇø£{.Ï ø£qï&É eTVü‰ø£$, C≤„q|”s¡ƒ
Á|üX¯dæÔ $CÒ‘· nsTTq ¬ø.$.|ü⁄≥º|üŒ>±]ì >∑T]+∫q $es¡DeT~. <ëìï
‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~ùdÔ ‘êH˚ Á|ü#T· ]kÕÔqì nHêïs¡T mdt.#·qï|üŒ. eTVü‰ø£$
¬ø.$.|ü⁄≥º|üŒ>±]ì >∑T]+∫ ‘Ó\T>∑T yê]øÏ ‘Ó*|æq≥T¢+≥T+<äì H˚qT
n+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïqT. n+‘·ø+£ f… eTTK´+>± ùdïVü≤<Ûsä à¡ +e\¢ H˚˙|üì
#˚XÊqT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yê]øÏ Ä |ü⁄düÔø±ìï |ü+|æ ø=+‘·
düVü‰j·T <ÛäHêìï ≈£L&Ü #·qï|üŒ>±]øÏ Ç|æŒ+#êqT. ª|ü⁄≥º|üŒø£<∏äµ qT
eTÁ<ëdüT˝Àì Á|ò”&ÉyéT Áô|düT‡˝ÀH˚ n#·TÃy˚sTT+#êqT.
ª|ü⁄≥º|üŒ ø£<∏äµqT >∑T]+∫ sêfi¯fl|ü*¢ yê]˝≤ sêXÊs¡T (21`4`76)
ªª|ü⁄≥º|üŒ ø£<∏ä uÛ≤cÕ+‘·Øø£s¡DyÓTÆHê ‘Ó\T>∑T˝À <Ûësêfi¯+>±
#·<äTe⁄ø√<ä–q~>± qTqï~. ∫qï |æ\¢\ø√dü+ Áyêdæq<äsTTHê Äj·Tq
dü«$wüj·TyÓT≈£îÿe>± ‘Ó*j·Tì ô|<ä›yê]ø° n~ ñ|üø±s¡ø£y˚T. ø±ì
Ç+<äT˝À Äj·Tq uÛ≤sê´dü+‘êqeTT\qT >∑÷]Ãq $wüj÷· \T ˝Òøb£ ˛e&É+
ø=s¡‘·>± ‘√düTÔ+~. Á|üãT<ä∆\ ø√düy˚T Á|ü‘˚´ø£+>± ô|<ä› |ü⁄düÔø£+ Áyêùd~
y˚T\T. ˇø£y˚fi¯ n~≈£L&Ü me¬s’Hê #˚ùd e⁄HêïπsyÓ÷!µµ
Äø±X¯ >∑+>∑
nqT|üe÷ìs¡+»q nì ø£qï&É+˝À >=|üŒ s¡#s· TTÁ‹ ñ+&˚yês¡T.
373
Ä$&É J$‘·+ ˇø£ eTVü‰ø±e´+. eè‹Ô Ø‘ê´ &Üø£s¶ T¡ düTã“eTà nqT|üeT>±
e÷] ìs¡+»q nH˚ eTs√ Á|üU≤´‘· s¡#·sTT‘·qT $yêVü≤+ #˚düT≈£îHêïs¡T.
Ç<äs› ÷¡ Ä<ÛTä ìø£ ø£qï&É kÕVæ≤‘ê´ìï düTdü+|üqï+ #˚XÊs¡T. ˇø£kÕ] yê]+{ÏøÏ
$TÁ‘·T&ÉT Vü≤]Vü≤s¡ Á|æjT· ‘√ yÓfi≤flqT. nqT|üeT >±]‘√ ø£*–q |ü]#·jT· +
e\¢ Ä$&É sêdæq qe\ @<Ó’Hê ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~<ë›eTH˚ Ä˝À#·q
ø£*–+~. H˚qT yê]+{ÏøÏ yÓ[flq|ü⁄&ÉT ªÄø±X¯>∑+¬>µ nH˚ qe\qT
Ç#êÃsê$&É . #· ~ $‘˚ Hê≈£ î u≤>± q∫Ã+~. ˇø£ s¡ # · s TT‘·
düeT≈£Ls¡TÃø√e\dæq edüTÔkÕe÷Á–ì qe˝≤s¡÷|ü+˝À #Óù|Œ s¡#·q.
ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ qe\ ø±≈£îHêï edüTeÔ ⁄ #ê˝≤ ñ<ë‘·eÔ TsTTq<äì|æ+∫+~.
nqTyê<ä+ #˚XÊqT.
ªÄø±X¯>∑+>∑µqT Á|ü#·T]+#ê*‡+~>± ˇø£]<ä›s¡T Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô*ï
ø√sêqT. ‹s¡T|ü‹˝À u≤˝≤J |ü_¢wüsY‡ nH˚ Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô\T |ü~XÊ‘·+
sêj·T©º ÇkÕÔeTì #Óù|Ô &܈ˆ nqT|üeT n+^ø±s¡ |üÁ‘·+ sêdæ |ü+bÕs¡T.
‘·q≈£î ◊<äT Á|ü‘·T\T Çyê«\ì, nqTyê<ä≈£î&çì Áb˛‘·‡Væ≤+#˚+<äT≈£î
>ös¡e<Ûäq+˝À 75 XÊ‘·+ rdüTø√e#·Ãì sêXÊs¡T. u≤˝≤J |ü_¢wüsY‡ yês¡T
ø±|”¬s’{Ÿ ≈£L&Ü ‘·eTπø ÇeTàì n&É>∑&É+ e\¢ H˚qT |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D≈£î
n+^ø£]+#·˝Ò<äT. qe\qT ªCÀ´‹µ e÷dü|üÁ‹ø£ yê]øÏ |ü+bÕqT.
ªÄø±X¯>∑+>∑µ CÀ´– dü|æ¢yÓT+{Ÿ 1975 Ä>∑wüߺ˝À e∫Ã+~. CÀ´‹yêfi¯ófl
Hê≈£î s¡÷.200 e÷Á‘·+ Ç#êÃs¡T. H˚qT yê]øÏ dü>∑+ &ÉãT“eT÷\
s¡#·sTT‘·≈£î |ü+bÕ\ì, 5 ø±|”\T |ü+bÕ\ì düŒwüº+>± sêXÊqT. ø±ì
n˝≤ »s¡>∑˝Ò<äT.
&܈ˆ nqT|üeT 2`4`76q Hêø√ ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T. n+<äT˝À
kÕsê+X¯+ @$T≥+fÒ ` ªªMTs¡T CÀ´‹ |üÁ‹ø£≈î£ |ü+ù|eTT+<äT Hê nqTeT‹
n&É>±*‡+~. düeTà‹ |üÁ‘·+ ˝Ò≈£î+&Ü yês¡dü\T m˝≤ eTTÁ~+#ês¡T?
Á|ü‘T· ˝…ìï? Çe˙ï ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü 200 s¡÷bÕj·T\πø MT¬s˝≤ Ç#êÃs¡T?
374
e÷eT÷\T>± nqTyê<ä≈î£ \≈£î ª|òµ” e÷Á‘·+ ÇkÕÔsT¡ . H˚qT Hê |ü⁄düøÔ ±\qT
nqTe~+∫q yês¡+<ä]ø° Hê≈£î e∫Ãq &ÉãT“˝À dü>∑+ Çdü÷Ô e#êÃqT.
Hê qe\ ªùdïVü≤|ü\¢$µ ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTyê<äyÓTÆ‘˚ n˝≤π> #˚XÊqT. MT≈£î
e∫Ãq <ëì˝À dü>∑+ Hê≈£î sêyê*. Ç~ &ÉãT“ Á|üX¯ïø±<äT. ìj·TeT+.
Ç~ eT÷\ s¡#·sTT‘· Vü≤≈£îÿ≈£î dü+ã+~Û+∫+~. MTs¡T ‘Ó*|æq≥T¢
Äø±X¯>∑+>∑ Á|ü‘·T\T ◊<äT s¡÷.100 |ü+|æ+#·+&çµµ.
Hê≈£î @$T{À>± nì|æ+∫+~. nqTyê<ë\T #˚dæ, yê{Ïì
Á|ü#·T]+#·&ÜìøÏ HêHê bÕ≥T¢ |ü&ç ∫e]øÏ Ç˝≤+{Ï ìwüO˜sê\qT ≈£L&Ü
m<äTs√ÿe&É+ m+<äT≈£î nì u≤<Û|ä &ü ܶqT. CÀ´‹ dü|y¢æ TÓ +≥T XÀuÛqÑ u≤ãT
eTTK∫Á‘·+˝À »qÁ|æj·T |üÁ‹ø£≈£î ‘·–qfÒ¢ ñ+~. ‘·eT |ü⁄düÔø±\qT
n+<ä+>± eTTÁ~+#·T≈£îH˚ nqT|üeT>±s¡T Bìï m˝≤>∑÷ yÓT#·Ãs¡ì ‘Ó\TdüT.
nsTTHê ø±|”\T, &ÉãT“ |ü+bÕqT.
eTs√ Äs¡T HÓ\\ ‘·sê«‘· &܈ˆ nqT|üeT ìs¡+»q>±] <ä>sZ∑ q¡ T+∫
ˇø£ ñ‘·Ôs¡+ e∫Ã+~. <ëì $wüj·T+ #Ó|üŒ&Üìπø á ø£<∏ä+‘ê.
ªªMTs¡T |ü+|æq &ÉãT“ ÄHê&˚ n+<äT≈£îHêïqT. yÓTTqï bÕ‘· ñ
‘·Ôsê\T ‹s¡π>düTÔ+fÒ H˚qT ˝À>∑&É sêdæq ñ‘·Ôs¡+˝À MT≈£î 75 XÊ‘·+
>ös¡e<Ûäq+ ÇkÕÔqì sêdæq≥T¢ ‘Ó*dæ+~. bıs¡bÕ≥Tq MT e<ä›
e+<äs¡÷bÕj·T\T rdüT≈£îHêïqT. MT≈£î Hê´j·T+>± s¡÷.150 #Ó+<ë*.
n+<äTe\¢ s¡÷.50 øÏ #Óø˘ |ü+|ædüTÔHêïqTµµ nì sêXÊsê$&É.
Ä$&É ìC≤sTTrøÏ ÄX¯Ãs¡´+ y˚dæ+~. Çe˙ï J$‘·+ H˚]Œq
bÕsƒê\T. &܈ˆ nqT|üeT >±] MT<ä Hê≈£î+&˚ >ös¡e+ ÇqTeT&ç+∫+~.
‘·sê«‘· Ä$&Ésêdæq Ä‘·àø£<∏ä ªHÓq|æq*¢ dæVæ≤ ` ø£Væ≤µ (C≤„|üø±\˝À r|æ,
#˚<äT) #·~$ #·*+∫b˛j·÷qT. kÕe÷q´ ≈£î≥T+ã+˝Àì ˇø£ Ád”Ô
dü«j·T+ø£èwæ‘√ eTVü‰s¡#·sTT‘·>±, &Üø£ºsY>± düe÷»ùde≈£îsê*>± m˝≤
s¡÷bı+~+<√ Ä |ü⁄düÔø£+ e\¢ ‘Ó\TdüTÔ+~.
374
1976
|üsƒê_Û>±]‘√ |ü]#·j·TyÓTÆq ‘·sê«‘· n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ yê]+{ÏøÏ
yÓfi‚flyêDÏí. u…+>∑Tfi¯S]øÏ m|ü⁄Œ&ÉT yÓ[flHê ‘·|üŒø£ Äj·Tq‘√ düeTø±©q
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´ yê‘êes¡D≤ìï >∑÷]à #·]Ã+#˚yêDÏ.í n|üŒ{À¢ |üsêƒ _Û>±s¡T
ªª~ kÂ+&é‡ Ä|òt eT÷´õø˘µµ ˝≤>± |üP]Ô dü+^‘· Á|ü<ÛëqyÓTÆq ∫Á‘·+
r<ë›eTqT≈£îHêïs¡T. <ëìøÏ s¡#·q #˚j·TeTì qqï&ç>±s¡T. ø£qï&É+˝À
ªdü+>±´u≤fi≤´µ nH˚ C≤q|ü<ä dü+^‘· s¡÷|üø£+ ñ+~. <ëìï düTe÷s¡T
30 bÕ≥\˝À sêdæ ‘Ó\T>∑T ÁdæŒ|ü⁄º ‘·j·÷s¡T#˚XÊqT. Ä s√E˝À¢ |ü•ÃeT
u…+>±˝Ÿ Á|üuTÑÛ ‘·«+ dæìe÷\≈£î <Ûqä düV‰ü j·T+ Ç∫à ø=ìï >=|üŒ dæìe÷\qT
rsTT+∫+~. ø±ì nø£ÿ&ç Á|üuÛÑT‘·«+ |ü&çb˛e&É+‘√ |üsƒê_Û>±] dæìe÷,
Hê Ádæÿ|ü⁄º eT÷\ã&ܶsTT. Ä s√E˝À¢H˚ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« dü«s¡í |ü‘·ø£+
bı+~q ªø±&ÉTµ (‘Ó\T>∑T˝À ªn&ç$µ ù|s¡T‘√ myÓTk˛ÿyês¡T qe\qT
Á|ü#·T]+#ês¡T) nH˚ #·\q∫Á‘·+ Ádæÿ|ü⁄ºqT ≈£L&Ü <ëì s¡#·q Ä\qVü≤[fl
ø£èwüí ø√]ø£ y˚Ts¡≈£î nqTe~+#êqT. Ä dæìe÷qT &ÉuŸ #˚sTT+#ê\ì
ø£èwüí #ê˝≤ Á|üj·T‹ï+#ês¡T. ø±ì n~ M\Tø±˝Ò<äT.
|üsêƒ _Û>±s¡T ‘Ó\T>∑T˝À rj·÷\qT≈£îqï dæìe÷\T Äs¡+uÛ+Ñ ˝ÀH˚
Ä–b˛j·÷sTT. n~ Hê <äTs¡<èä wü+º ø±<äT, ‘Ó\T>∑Tyê] <äTs¡<èä wü+º . ªÇ|ü⁄Œ&ÉT
MdüTÔqï>±*µ (dæ.mdt.sêe⁄>±] ø£<∏ä) dæìe÷ ø√dü+ ≈£L&Ü H˚qT s¡#·q
#˚XÊqT. nB n˝≤π> ñ+&çb˛sTT+~. ll ªÄø£* eT+≥\Tµ nH˚ ù|s¡T‘√
ˇø£ dæìe÷ ø£<∏ä sêXÊs¡T. <ëìï dæìe÷>± r<ë›eTì |üsƒê_Û>±s¡T
nqT≈£îHêïs¡T. <ëìøÏ Ád”ÿHéù|¢ sêXÊqT. n~ Ç+ø± Hê <ä>∑Zs¡ n˝≤π> ñ
+~. Ç˝≤ #·\q∫Á‘· s¡+>∑+˝ÀøÏ Hê Á|üy˚X¯+ Ä~˝ÀH˚ Ä–b˛sTT+~.
|òüT+≥kÕ\ ã\sêeTj·T´>±s¡T e÷ düMT|ü ã+<ÛäTe⁄\T. #ê˝≤
dæìe÷\≈£î düVü‰j·Tø£ <äs¡Ù≈£î\T>± |üì#˚dæq |òüT+≥kÕ\ ∫s¡+J$
(ã\sêeTj·T´ >±] ‘·eTTàì ø=&ÉT≈£î) qqTï dæìe÷˝À¢øÏ rdüT≈£îsêyê\ì
375
#ê˝≤ Á|üj·T‹ï+#ês¡T. n˝≤+≥|ü⁄Œ&˚ dæ+^‘·+ lìyêdüsêe⁄>±]‘√
|ü]#·j·TeTsTT+~. Äj·Tq ø£+<äT≈£L] MπsX¯*+>∑+ >±] MT<ä |üP]Ô
|ò”#·sY |òæ˝Ÿà rkÕÔqì, qqTï s¡#·q #˚j·TeTì n&ç>±s¡T. n<˚ n<äqT>±
H˚qT ø£+<äT≈£L] |ü⁄düÔø±\˙ï #·~yêqT. Hê MT<ä ø£+<äT≈£L] Á|üuÛ≤e+
ã\|ü&ç+~. Hê¬ø+‘√ ˝≤_Û+∫+~. ø£+<äT≈£L] J$‘êìï #·\q∫Á‘·+
ø√dü+ düTe÷s¡T 30`40 <äèXÊ´\˝À ~+#êqT. nsTT‘˚ n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø°
Hê Ádæÿ|ü⁄ºqT dæ+^‘·+ >±s¡T n&É>∑q÷ ˝Ò<äT H˚qT |ü+|üq÷ ˝Ò<äT.
Ç˝≤ ø=Hêïfi¯ófl kÕ–q Hê #·\q∫Á‘· dü+ã+<Ûä+ m|ü⁄Œ&√
eTT–dæb˛sTT+~. Ä ‘·sê«‘· Hê≈£î Á|üjT· ‹ï+#˚ z|æø>£ ±ì, ñ‘ê‡Vü≤+>±ì
˝Òø£b˛j·÷sTT. <ëì ø√düy˚T eTÁ<ëdüT #·T≥÷º ‹s¡>∑&É+ HêøÏwüº+
˝Òø£e÷H˚XÊqT.
nsTT‘˚ |üsƒê_Û>±]˝≤+{Ï yê]‘√ |ü]#·j·T+ #·\q ∫Á‘ê\≈£î
nr‘·yTÓ +Æ ~. ll nsTTHê Äs¡TÁ<ä nsTTHê <ëX¯s~¡ ∏ nsTTHê Hêsêj·TD
s¬ &ç>¶ ±s¡sTTHê n+‘˚ø<£ ë. n+<äTøπ yê]‘√ |ü]#·j÷· \T kÕVæ≤‘·´|üs+¡ >±H˚
ã\|ü&ܶsTT.
|òæ&˚\T sê>±\ &É»Hé
HÓ\÷¢] yêfi¯ófl mø£ÿ&ÉTHêï n_Ûe÷q+ #·÷|æ+#·T≈£î+{≤s¡T. @
ÁbÕ+‘·+ yês¡sTTHê n+‘˚ ø£<ë. |üsƒê_Û>±]B e÷ }πs nqTø√e&É+˝À
ˇø£ n_Ûe÷q+ ñ+~. u…»yê&É >√bÕ\¬s&ç¶>±]ø° Hê MT<ä Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq
n_Ûe÷q+. ªsê>±\ &É»HéµqT düT+<äs¡+ ø£qï&É+˝ÀøÏ nqTe~+#ê&ÉT
nì n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ n_Ûe÷q+‘√ #Ó|üPÔH˚ ñ+{≤s¡T.
ª|òæ&˚\T sê>±\ &É»Héµ ø£qï&É+ yê]øÏ q#·TÑ·T+<äì Hê≈£î
nì|æ+∫+~.{Ï.mdt.m*j·T{Ÿ Á|üu≤Û e+ ø£qï&É qe´ø£e⁄\MT<ä nbÕs¡+>±
ñ+~. q>∑sJ¡ $‘· ∫Á‘·DqT, n_Ûe´øÏ˝ Ô À qe´‘·qT yês¡T n_Ûe÷ìkÕÔsT¡ .
375
|üsƒê_Ûì ø£qï&ÜìøÏ |ü]#·j·T+ #Ój·T´qø£ÿs¡˝Ò<äT. ªdü+kÕÿs¡µ ìsêà‘·>±
Äj·Tq düT|ü]∫‘·T˝Ò. ø±ì ø£$>± me]ø° |ü]#·j·T+ ø±˝Ò<äT.
|üsêƒ _Û ø£$‘·*ï nqTyê<ä+ #˚dæ ø£qï&É+˝À Á|üeTTK $eTs¡Ù≈£î˝…q’
õ.ôV≤#Y.Hêj·Tø˘ >±]øÏ Ç∫à #·<äeeTHêïqT. Äj·Tq≈£î #ê˝≤ ªKTw”µ
nì|æ+∫+~. Äj·Tq kÕe÷q´+>± me]˙ yÓT#·TÃø√s¡T. ø±ì ªqe´ø£$‘·µ
n+fÒ Ç˝≤π> ñ+&Ü* nHêïs¡T. Hê≈£î <ÛÓ’s¡´+ e∫Ã+~. ø£qï&Ésê>±\
&É»Hé≈£î j·TT.ÄsY.nq+‘·eT÷]Ô >±]#˚‘· eTTqTï&ç sêsTT+#ê\ì Hê
n_ÛÁbÕj·T+. |üsêƒ _Û>±]ø° Ç<˚ Çwü+º . nq+‘·eT÷]Ô>±s¡T ø£qï&É, Ç+^¢wßü
s¡#·sTT‘·, $eTs¡Ù≈£î\T (Á|üdüTÔ‘·+ πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT n<Ûä´≈£åî\T).
|òæ&˚\T sê>±\ &É»Hé≈£î Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô\T #ê˝≤ düT\uÛÑ+>±H˚
<=]ø±s¡T. n|ü⁄s¡÷|üyTÓ qÆ |ü⁄düøÔ ±\qT e÷Á‘·+ n#·TÃy˚ùd <˚y>˚ ö&É (HÓ\eTHÓ
Á|üø±X¯q) ªø±&ÉTµ s¡#·sTT‘· Ä\q Vü≤[fl ø£èwüí <ë«sê |ü]#·j·TeTj·÷´s¡T.
H˚qT n&ç–q yÓ+≥H˚ |ü⁄düÔø£+ n#˚Ãy˚kÕÔeTì ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T. |üsƒê_Û>±]
|ü⁄düøÔ +£ . á $wüjT· +˝À |üsêƒ _Û>±s¡T ≈£L&Ü Á|üjT· ‘êï\T #˚XÊs¡T. Äj·Tq
sêdæq ñ‘·Ôs¡+ á $wüj·÷H˚ï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~ (27`8`74).
“Regarding the Translation of sê>±\ &É»Hé
Kindly include the Introduction by Sri Sri as
well as my note for the second edition. You
shoud also write a translators note. Do you
think it will be a good idea to get an introduc-
tion by Ananta Murty. He said he liked my
poem on Sita. If you want me, I can write to
him.
You were expecting a publisher to take
interest. Was it successful? If not, I can try some
376
other publisher for you. Please let me know”.
á ñ‘·Ôs¡+ Äj·Tq 74 Ä>∑wüߺ˝À sêXÊs¡T. H˚qT n|üŒ{Ïπø
nqTyê<ä+ dæ<ä∆+ #˚XÊqT. eTs√ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ n#·TÃ≈£î ≈£L&Ü
yÓ[fl+~. yÓTdÆ ÷ü s¡T˝À >=|üŒ Áô|dt n~— ªyÓTdÆ ÷ü s¡€ Á|æ+{Ï+>¥ n+&é |ü_w¢ sü ‡Y ?
yê¬s|ü⁄Œ&É÷ |ü~|ü~ùV≤qT |ü⁄düÔø±\T n#·TÃy˚dü÷ÔH˚ ñ+{≤s¡T. Ä s¡B›˝À
Hê sê>±\ &É»Hé n#·Tà ø±e&ÜìøÏ dü+e‘·‡s¡+ |ü{Ϻ+~.
sê>±\ &É»Hé≈£î ø£qï&É+˝À eT+∫ Á|ü‹düŒ+<äq e∫Ã+~.
nq+‘·eT÷]Ô>±s¡T ‘·eT |”]øƒ ˝ £ À |üsêƒ _Û >∑T]+∫ #·øÿ£ ì n+#·Hê y˚XÊs¡T.
ªªbÕ≥\T bÕ&ÉT≈£îH˚ dü+Á|ü<ëj·÷ìï Ç+ø±e~*ô|≥ºeTì ‘Ó\T>∑T
kÕVæ≤‘·´+˝À á ªnø±e´+µ ˝≤+{Ï |üsƒê_Û e#·q |ü<ë´\T Ç|üŒ{Ïø°
$|ü¢yê‘·àø£yÓTÆqy˚ nsTT ñ+&Ü*µµ nì }Væ≤+#ês¡T. 1939˝À
Ç˝≤+{Ï~ ø£qï&É+˝À e∫à ñ+fÒ n<√ u≤+ãT˝≤+{Ï~ nj˚T´<äHêïs¡T.
ªª|üsƒê_ÛøÏ düT+<äs¡+ ø£+f… eT+∫ nqTyê<ä≈£î&ÉT ø£qï&É+˝À ãVüQXÊ
<=s¡ø&£ TÉ µµnì sêXÊs¡T.
C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷|ü+
qqTï ‘Ó\T>∑T C≤q|ü<ä $C≤„q πøåÁ‘·+˝À ì\u…{Ϻq yÓTT<ä{Ï
|ü⁄düÔø£$T~. 1973˝À |æôV≤#Y.&ç.rdüT≈£îHêï dæ<ë∆+‘· yê´kÕìï n#·TÃy˚ùd
k˛ÔeT‘· ˝Òø£ }s¡T≈£îHêïqT. ø±ì C≤q|ü<ä $C≤„q+, kÕVæ≤‘·´+ >∑T]+∫
H˚qT ‘Ó\TdüT≈£îqï$, s¡÷bı+~+#·T≈£îqï$, düeTq«j·T+ #˚düT≈£îqï$
˝Àø±ìøÏ ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äH˚ u≤<Ûä |”&ç+#·kÕ–+~. n+<äTπø C≤q|ü<ä
kÕVæ≤‘·´+˝Àì eTTK´yÓTÆq XÊK\≈£î dü+ã+~Û+∫q ìs¡«#·Hê<äT\T, ñ
‘·Œ‹Ô $uÛ»Ñ q, |ü]XÀ<Ûqä yÓTT<ä˝q’… XÊÁdüÔ $wüj÷· \qT >∑T]+∫ ‘Ó\T>∑T˝À
yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ |ü⁄düÔø£+ sêXÊqT. Hê yÓTT<ä{Ï ¬s+&ÉT |ü⁄düÔø±\≈£î
eT+>∑fi≤XÊdüq+ |ü*øÏq e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T Ä#ês¡´ kÕfi¯« ø£èwüíeT÷]Ô>±πs
376
á |ü⁄düÔø±ìøÏ eT+>∑fi≤XÊdüq+ sêXÊs¡T. m|ü⁄Œ&É÷ yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü˝À
sêj·Tì kÕfi¯«>±s¡T Hê ø√dü+ |”]øƒ q£ T yê´eVü‰]ø£+˝À sêj·T&É+ $X‚w+ü .
H˚qT n|üŒ{Ïπø C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+˝À |ü]ÁX¯$T+#·&É+ yê]øÏ #ê˝≤
Äq+<ëìï ø£\>∑CÒdæ+~. Hê |ü⁄düÔø£+˝À ªn_Ûs¡T∫, nqTuÛÑe+, |ü]ÁX¯eTµ
ø£ì|ædTü HÔ êïj·Tì Äos¡«~+#ês¡T.
ÁøÏ‘·+˝≤π> á |ü⁄düÔø±ìï ≈£L&Ü eTÁ<ëdüT≈£îyÓ[fl Á|ò”&ÉyéT Áô|dt˝À
n#·TÃy˚sTT+#êqT. sêeTsêE>±s¡T, <=D|üŒ>±s¡T Ç+ø± C≤q|ü<ä
$C≤„q+˝À ø£èwæ#˚dæq nH˚≈£î\T Hê ø£èwæì >∑T]Ô+#ês¡T. #ê˝≤
$X¯«$<ë´\j·÷\˝À C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+ #·<Tä e⁄≈£îH˚ $<ë´s¡T\ ú ≈£î <ëìï
dü+Á|ü~+|ü⁄ Á>∑+<∏ä+>± #˚XÊs¡T.
‘Ó\T>∑T˝À sêùd≥|ü⁄Œ&˚ C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷bÕìï ø£qï&É+˝À
≈£L&Ü sêXÊqT (C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´<ä eT÷\‘·‘·«>∑fi¯óµ nH˚ ù|s¡T‘√).
ø£qï&É+˝À ≈£L&Ü n˝≤+{Ï |ü⁄düøÔ +£ n+‘·es¡≈î£ sê˝Ò<Tä . >π j·÷\T, ø£<\ ä∏ T,
yê´kÕ\T yÓTT<ä˝q’… $ e#êÃsTT ø±ì C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘ê´ìï XÊÁd”j Ô T· <äèw摺 √
$X‚¢wæ+#˚ |ü⁄düÔø±\T sê˝Ò<äT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï C≤q|ü<ä
$C≤„Hê#ês¡T´&ÉT &܈ˆ C….mdt.|üs¡eT •ej·T´. Äj·Tq, H˚qT yÓTT<ä{Ï
qT+∫ yÓTÆdü÷s¡T˝À bò˛ø˘˝ÀsY m+.m.yê]øÏ bÕsƒ¡+ #Ó|ü⁄ÔHêïeTT.
yÓTdÆ ÷ü s¡T˝ÀH˚ Hê düôVA<√´– &܈ˆ sêy˚T>ö&É ø£qï&É C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+˝À
>=|üŒ ø£èwæ #˚XÊs¡T. ô|’ Ç<äs› ÷¡ Hê ø£qï&É |ü⁄düøÔ ±ìï >∑T]+∫ n_ÛÁbÕj·÷\T
sêXÊs¡T. eTs√ düôVA<√´–, ª|ü⁄≥º|üŒø£<∏äµ Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô mHé.#·qï|üŒ Hê
|ü⁄düÔø±ìï Á|ü#·T]+#ês¡T.
H˚qT eTÁ<ëdüT yÓ[fl ‘Ó\T>∑T |ü⁄düøÔ +£ Á|ü#T· ]+#·&ÜìøÏ HÓ\eTT+<˚
ø£qï&É |ü⁄düÔø£+ n#·ÃsTTb˛sTT+~. Ç~ ‘·\#·T≈£î+fÒ Hê≈£î <Ûäs¡àes¡+
sêeTø£èwüíe÷#ês¡T´\T >±] $wüj·T+ >∑Ts=ÔdüTÔ+~. Äj·Tq Ä+Á<ÛäT\≈£î
Hê≥ø£ |æ‘êeTVüQ&ÉT. Äj·Tq sêdæq ∫Á‘·q∞j·T+ ‘Ó\T>∑Tø£+f… eTT+<äT
377
ø£qï&É+˝ÀH˚ n#·ÃsTT+~. n+<äTe\¢ Äj·Tq ø£qï&É+˝ÀH˚ sêdæ
‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#·T≈£îH˚ yês¡ì nqT≈£îH˚ Á|üe÷<äeTT+~. Hê
|ü⁄düÔø±\T #·÷dæqyês¡T ≈£L&Ü n˝≤π> nqT≈£î+{≤s¡ì Hê uÛÑj·T+.
Hê ø£qï&É eT÷\ ‘·‘ê«\qT #·÷dæ sêfi¯fl|ü*¢>±s¡T ‘·eT
neT÷\´yÓTÆq n_ÛÁbÕj·T+ yÓ*ãT#êÃs¡T. <ëìï |ü⁄qX¯Ãs¡D #˚düTø√&É+
Hê <Ûäs¡à+.
ªª»q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ eT÷\ ‘·‘·«>∑fi¯óµ MTs¡T Ä $wüj·T+ô|’ #˚dæq
rÁe |ü]XÀ<Ûqä qT ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. ø£qï&É+˝À MT]+‘· #·øÿ£ >± Áyêj·T>∑\s¡ì
H˚qqTø=ì j·TT+&É˝<Ò Tä . ñ<ëVü≤s¡D\T ˝Òø£ e{Ϻ eT÷\‘·‘ê«\ $y˚#q·
` $X‚¢wüD\T >∑*– sT÷ |ü⁄düÔø£+, \ø£åD≤ìøÏ \ø£å´y˚T |ü]DÏ‘·
Á|üjÓ÷»qeTqT≈£îH˚ Hê e+{Ï yêìøÏ, ø=+‘· #·<äTe⁄ø=q&ÜìøÏ ãs¡Te⁄>±
‘√düT+Ô <˚yTÓ !µµ (21`4`76).
ªC≤q|ü < ä kÕVæ ≤ ‘· ´ dü « s¡ ÷ bÕìøÏ µ , ª»q|ü < ä kÕVæ ≤ ‘· ´ <ä
eT÷\‘·‘·«>∑fi¯óµ≈£î eTTK∫Á‘êìï y˚dæ Ç∫Ãq |æ.ÄsY.‹ù|ŒkÕ«$T >±]ì
≈£L&Ü H˚qT düà]+#·Tø√yê*. Äj·Tq Á|üdæ<ä∆ ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT. n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq
e´øÏÔ. ∫Á‘·ø£fi¯≈£î J$‘êH˚ï n+øÏ‘·+ #˚dæq ÁãVü≤à#ê]. yÓTÆdü÷s¡T˝Àì
C≤q|ü<ä edüTeÔ ⁄ <äsÙ¡ Hê\j·÷ìøÏ ≈£L´πs≥sY>± ñ+&ç n|üPs¡« edüTeÔ ⁄\qT
y˚\ dü+K´˝À ùdø£]+#ês¡T. Á|üdüTÔ‘·+ ø£sêï≥ø£ \*‘· ø£fi≤ nø±&ÓMT
n<Ûä´≈£åî\T.
|æ.ÄsY.‹ù|Œ kÕ«$T>±s¡T bÕ‹πøfi¯fl qT+∫ Hê≈£î eT+∫ $TÁ‘·T\T.
Äj·Tq Hê |ü⁄düÔø±\˝À #ê˝≤ yê{ÏøÏ eTTK|üÁ‘ê\+ø£s¡D #˚XÊs¡T.
C≤q|ü<+ä dü+∫ø£\≈£L u§eTà\T y˚XÊs¡T. ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü |ü⁄#·TÃø√˝Ò<Tä ,
eTVü‰‘·Tà&ÉT.
1977
377
 ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘T· Ô nH˚ dü+düú ñ+~. eTq Ä+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´
|ü]wü‘·TÔ˝≤π>. nsTT‘˚ ø£sêí≥ø£ |ü]wü‘·TÔ Ç+ø± ã‹πø ñ+~. ø£sêï≥ø£
Á|üuÛÑT‘·«+ \ø£å\ø=B› <Ûäq düVü‰j·T+ #˚düTÔ+~. ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘·TÔ
Á|ü‹dü+e‘·‡s¡+ kÕVæ≤‘·´ düy˚Tàfi¯q+ »s¡T|ü⁄‘·T+~. BìøÏ ‘·|üŒ≈£î+&Ü
eTTK´eT+Á‹ Vü‰»s¡e⁄‘ê&ÉT. düy˚Tàfi¯Hê<Ûä´≈£åî&ç>± m+|æø£ #˚j·Tã&É&É+
>=|üŒ >ös¡e+. n<√ n‘·T´qï‘· |ü<ä$>∑ uÛ≤$kÕÔs¡T.
ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘·TÔ yÓsTT´øÏ ô|’>± Á>∑+<∏ë\qT
Á|ü#T· ]+∫q y˚T{Ï dü+dü.ú yêfi¯fl Á|ü#T· s¡D\˝À Ç‘·s¡ uÛ≤wü\ <ë«sê ø£qï&É+
H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ ªdü«j·T+ uÀ~Ûìµ ù|s¡T‘√ Á|ü#·T]+∫q |ü⁄düÔø±\T ≈£L&Ü
ñHêïsTT. n|ü Œ {À¢ kÕVæ ≤ ‘· ´ |ü ] wü ‘ · T Ô n<Û ä ´ ≈£ å î \T>± ñqï
õ.Hêsêj·TD>±s¡T (Á|üdTü ‘Ô +· Áô|dt nø±&ÓMT n<Û´ä ≈£îå \T) ˇø£kÕ] yÓTdÆ ÷ü s¡T
$X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ e#êÃs¡T. n|üŒ{Ïøπ Äj·Tq≈£î qqTï >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT,
ªª‘Ó\T>∑T ` ø£qï&É dü«j·T+ uÀ~Ûì sêdæ ô|≥º+&çµµ nHêïs¡T. H˚qT eT÷&ÉT
HÓ\˝À sêdæ Ç#êÃqT. Bì˝À ‘Ó\T>∑T ø£qï&É+ ¬s+&É÷ n#·TÃyÓj·÷´*.
Ä dü e Tj· T +˝ÀH˚ Hê≈£ î yÓ T Æ d ü ÷ s¡ T ˝Àì ns¡ $ +<ä
eTTÁ<äD≤\j·T+‘√ |ü]#·j·T+ \_Û+∫+~.
s¡#·Hê ø±\+˝À Hê≈£î ø£*–q |ü]#·j·÷\T, nqTuÛÑyê\T
$∫Á‘·yÓTÆq$. ø£\ø±\+ >∑Ts¡TÔ+#·Tø√ ‘·>∑Z$. yÓTÆdü÷s¡T˝À ns¡$+<ä
eTTÁ<äD≤\j·T+ ∫qï~. Bì j·T»e÷ì ø¬ +|ü*+>∑jT· ´. ˇø£ s√E n‘·ì
<ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ªªHê≈£î ‘Ó\T>∑T |ü⁄düÔø±\T y˚düTø√&É+ ø£wüº+>± ñ+~. MTs¡T
‘Ó\T>∑T f…Æ|ü⁄\T ‘Ó|æŒ+#·+&ç. MT≈£î #˚‹ì+&Ü |üì ÇkÕÔqTµµ nHêïqT.
ªªø£+b˛CŸ #˚ùdyêfi¯ófl ˝Òs¡Tµµ nHêï&ÉT.
ªª<ëìøÏ <ës¡T\T yÓ‘·T≈£î<ë+.eTT+<äT ‘Ó|æŒ+#·+&çµµ nHêïqT.
ªªMTπs ô|≥Tºã&ç ô|≥º+&çµµ nHêï&ÉT.
n‘·ìøÏ ◊<äTy˚\ s¡÷bÕj·T\T n|ü⁄Œ Ç#êÃqT. y˚T$T<ä›s¡+
378
eTÁ<ëdüT yÓ[fl ãè+<ëeHé f…|Æ ⁄ü \ ù|s¡T‘√ n+<ä+>± ñqï f…|Æ ⁄ü \≈£î Äs¡s¶ T¡
Ç∫à e#êÃeTT. n|üŒ{ÏqT+∫ ø=ìï dü+e‘·‡sê\bÕ≥T Hê |ü⁄düÔø±\≈£î
ø¬ +|ü*+>∑jT· ´ eTTÁ<ë|ü≈î£ &ÉT e÷ sTT+{ÏøÏ n‘·qT Vü‰»s¡Tø±ì s√»+≥÷
ñ+&˚~ø±<äT. Á|ü‹s√p Hê\T>∑sTT<äT |ü⁄≥\sTTHê ø£+b˛CŸ ø±e\dæ+<˚.
yÓTÆdü÷s¡T˝Àì Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡´Á>∑+<∏ë\ Áô|düT‡˝À ‘Ó\T>∑T ñ+~. nø£ÿ&ç
ø£+b˛õ≥s¡TqT |æ\T#·T≈£îe∫à ns¡$+<ä eTTÁ<äD≤\j·T+˝À ˇø£ ≈£îÁsê&çøÏ
‘·ØŒ<äT Ç|æŒ+#êeTT.
Hê |ü⁄düÔø±\T Á|ü#·T]+#·&É+˝À, <ëìøÏ Áyê‘·Á|ü‹ì ‘·j·÷s¡T
#˚j·T&É+˝À mH√ï $∫Á‘ê\THêïsTT. yÓTÆdü÷s¡T˝À H˚qT Á>∑+<∏ë\T
eTTÁ~+∫q|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&ç eTTÁ<ë|ü≈î£ \≈£î, ø£+b˛õ≥s¡≈¢ î£ me«]ø° ‘Ó\T>∑T
nø£så +¡ eTTø£ÿsê<äT. n+<äTe\¢ H˚qT n#·TÃ≈£î Ç#˚à eTT+<äT Á|ü‹ nø£så ê˙ï
n#·TÃ˝À˝≤>± kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘· düŒwüº+>±, >∑T+Á&É+>± sêdæ Çyê«*. yê]øÏ
uÛ≤wü ‘Ó©<äT ø±ã{Ϻ ‘·|⁄ü Œ\T mqïsTTHê #˚jT· >∑\s¡T. n+<äTe\¢ Hê\T>∑T
kÕs¡s¢ TTHê Á|òPü |ò⁄ü \T ~<ë›*. Ç˝≤ ø=ìï |ü<Tä \ |ü⁄düøÔ ±\qT ÇqTeT&ç+∫q
ø£wüº+‘√ eTTÁ~+|üCÒXÊqT.
ns¡$+<ä eTTÁ<äD≤\j·T+˝À ‘Ó\T>∑T ` ø£qï&É dü«j·T+uÀ~Ûì‘√
yÓTT<ä\T ô|{Ϻ #ê˝≤ |ü⁄düÔø±\T y˚sTT+#êqT. á $<Ûä+>± Hê eTTÁ<äD
ø±s¡´+ eTÁ<ëdüT qT+∫ yÓTÆdü÷]øÏ ã~© nsTT+~. Á|ò”&ÉyéT Áô|dt
j·T»e÷ì u≤\ düT+<äs¡+>±s¡T ø±\<Ûäs¡à+ #Ó+<ä&É+e\¢ eTÁ<ëdüT˝À
|ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D ø=qkÕ–+#·&ÉeT÷ Hê≈£î ø£wüºy˚T nsTT+~.
ø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·
u…»yê&É >√bÕ\¬s&ç¶ >±]øÏ yÓTT<ä{Ï qT+∫ H˚q+fÒ n_Ûe÷q+.
yês¡T ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ >∑es¡ïs¡T>± #˚dæ HÓ\÷¢s¡T e∫à #˚]q ‘·sê«‘· HÓ\÷¢]
kÕVæ≤‘·´ yê‘êes¡D+˝À m+‘√ e÷s¡TŒe∫Ã+~. H˚qT m|ü⁄Œ&ÉT HÓ\÷¢s¡T
378
yÓ[flHê ªdüT<äsÙ¡ q eTVü≤˝Ÿµ˝À yê]ì ø£*ùdyê&çì. 1974˝À u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À
nœ\uÛ≤s¡‘· ‘Ó\T>∑T eTVü‰düu\ ÑÛ T »]>±sTT. Ä düu\ ÑÛ ˝À >√bÕ\¬s&ç>¶ ±]øÏ
eT]+‘· dü ì ïVæ ≤ ‘· T &ç q j· ÷ ´qT. Äj· T q m|ü ⁄ Œ&É ÷ nH˚ y ês¡ T .
ªª‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À #·˝≤¢ sê<Ûëø£èwüíX¯s¡à>±s¡T ‘Ó\T>∑TB|ü+ yÓ*–düTÔHêïs¡T.
qTe⁄« ø£qï&ÉHê&ÉT˝À yÓ\–+#·ej·÷´µµ nì. ˇø£kÕ] Ç˝≤π> ªªX¯s¡à>±s¡T
‘·$Tfi¯kÕVæ≤‘ê´ìï >∑T]+∫ sêXÊs¡T. qTe⁄« ø£qï&É kÕVæ≤‘ê´ìï >∑T]+∫
sêsTT. nsTT‘˚ $|ü⁄\+>± sêsTTµµ nHêïs¡T.
$|ü⁄\yÓTÆq Á|üD≤[ø£ y˚düTø=ì ø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·sêXÊqT.
nedüs¡yÓTÆq #√≥ ‘Ó\T>∑T˝À ‘·T\Hê‘·àø£+>± $y˚#·q #˚dü÷ÔsêXÊqT.
yÓTT≥ºyTÓ T<ä{Ï kÕ] ø£qï&É C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ≈£L&Ü kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·˝À
kÕúq+ ø£*Œ+#êqT. >√bÕ\¬s&ç¶>±s¡T #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ês¡T. n+‘·es¡≈£î
nø±&ÓMT s¡#s· TT‘·\≈£î ù|JøÏ ˇø£ÿs¡÷bÕsTT Ç#˚Ã~. ø±ì Hê≈£î ãVüQXÊ
750 s¡÷bÕj·T\T ø±uÀ\T Ç|æŒ+#ês¡T sêe÷qT»sêe⁄>±s¡T. ø£qï&É
kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·qT Ä$wüÿ]+#ê\ì ≈£L&Ü >√bÕ\¬s&ç¶>±s¡T ñ‘ê‡Vü≤+
ø£qãs¡#ês¡T. nø±&ÓMT |ü⁄düøÔ ±\qT Ä$wüÿ]+#˚ |üì#˚ùd~ ø±<äT. H˚sT¡ >±
|ü⁄düÔø±\qT e÷¬sÿ{À¢øÏ $&ÉT<ä\ #˚ùd~.
ø£qï&É kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘·TÔ eÁCÀ‘·‡yê\T u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À |òüTq+>±
»]>±sTT. Ä dü+<äs¡“¤+>± kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘·TÔ yês¡T Hê ªø£qï&É
dü«j·T+uÀ~Ûìµì Ä$wüÿ]+#ês¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMTyês¡T
ªªø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·µµ Ä$wüÿs¡D düuÛÑqT ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. Bìø√dü+
Á|ü‘˚´ø£+>± >√bÕ\¬s&ç¶>±s¡T e#êÃs¡T. ‘Ó\T>∑T ø£qï&É kÕVæ≤‘·´
dü+ã+<Ûë\qT >∑T]+∫ e÷{≤¢&Üs¡T.
ªø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·µqT #·~$ sêfi¯fl|ü*¢yês¡T Ç˝≤ sêXÊs¡T.
ªªMT ø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·qT kÕ+‘·eTT>± #·~$ nqTuÛ$Ñ +∫‹ì. #ê˝≤
dü+‘√wüyÓTÆq~. s¡#·q $wüj·T|ü⁄wüºyÓTÆ düTÁ>∑Vü≤eT<ÛäTs¡ X¯j·T´‘√ kÕ–q~.
379
Ç+ø=ø£e÷s¡T #·<Tä e⁄ø√>∑\qT. ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ~ ìwüŒø£bå Õ‘·yTÓ qÆ ô|<ä› ø±qTø£.
yê] |üs¡eTT>± MT≈£î Hê Vü‰sê›_Ûq+<äq\Tµµ.
dæ.Hêsêj·TD¬s&ç¶>±s¡T ªC≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷|ü+µ, ªø£qï&É
kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·µ ¬s+&É÷ #·~$ ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T. yÓTT<ä{Ï qT+∫ Hê
s¡#q· *ï #·~$ #·øÿ£ ì n_ÛÁbÕj·÷\qT n+<äCdÒ qæ yê]˝À yês¡÷ ˇø£sT¡ .
ªª¬s+&ÉT |ü⁄düøÔ ±\÷ #·~y˚XÊqT. @$T{° Ç+‘· ‘=+<äs>¡ ±q÷ nì
MTs¡qT≈£î+fÒ ` n~ MT <√wüy˚T.
uÛ≤e Á|üø£≥q+˝À dü+j·TeTq+, $wüj·T+ $X‚¢wü+˝À ìj·T‹,
XË’*˝À |ü≥Tº≈£î ˝≤π> >∑TD+. ñ+&É&É+e\¢ #ê˝≤ ÄdüøÏÔø£s¡+>±
s¡÷bı+~q$ ¬s+&ÉT |ü⁄düÔø±\÷.
ªC≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷|ü+µ yÓ’C≤„ìø£ _Û‹Ôø£ ô|’q C≤q|ü<ä
kÕVæ≤‘·´ Vü≤è<äj·÷ìï Ä$wüÿ]+∫+~.
ªø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·µ ø=+&Éì n<ä›+˝À #·÷|æ+~. |ü+|üDÏï
>∑T]+∫, Ä<ÛäTìø£ ø£$‘ê ÁbÕs¡+uÛÑ<äX¯qT >∑T]+N, qe´ø£e⁄\ s¡#·Hê
<äèø£Œ<∏ë\qT >∑T]+N #ê˝≤ u≤>± $X‚¢wæ+#ês¡T MTs¡T. dü+‘√wü+µµ.
(14`7`1978)
nq+‘·sê>∑+
H˚qT, Hê $TÁ‘·T\+ ø£*dæ #˚dæq |òüTq ø±sê´\˝À sêfi¯fl|ü*¢
n_Ûq+<äq Á>∑+<∏ä+ Á|ü#·T]+#·&ÉyÓTTø£{Ï. ‘Ó\T>∑T˝À n_Ûq+<äq
dü+|ü⁄{≤\qT Á|ü#·T]+#˚ n\yê≥T ‘·≈£îÿe. n|üŒ{À¢ yê$fi¯fl wüwüº´_›
dü+|ü⁄≥+ >=|üŒ>± yÓ\Te&ç+~. ø±ø£rj·T dü+∫ø£, –&ÉT>∑T sêeTeT÷]Ô
dü+∫ø£ ˝≤+{Ï$ ù|¬sìïø£ >∑qï$. nsTT‘˚ Væ≤+B, ø£qï&É+ yÓTT<ä˝…’q
uÛ≤wü˝À¢ n_Ûq+<äq Á>∑+<∏ë\T X¯s¡|üs¡+|üs¡>± yÓ\Te&ܶsTT. ø£qï&É+˝À
düHêàq dü+|ü⁄{≤\<˚ ˇø£ Á|ü‘˚´ø£ kÕVæ≤‘·´XÊK˝≤>± yÓ*dæ+~. n˝≤+{Ï
379
dü+|ü⁄{≤ìï sêfi¯fl|ü*¢ yê]øÏ düeT]Œ+#ê\ì H˚qT, |òüT≥ºeTsêE nX¯«‘·ú
Hêsêj·TD>±s¡T dü+ø£*Œ+#ês¡T.
nX¯«‘·úHêsêj·TD>±]øÏ, Hê≈£î ãVüQø±\ |ü]#·j·T+. 1972˝À
y˚T$T<ä›s¡+ ‘·+–sê\ >±]‘√ ø£*dæ ªÄ*∫|üŒ\T`ÄDÏeTT‘ê´\Tµ
dü+ø£\q+ y˚XÊ+. <ëìï ªC≤q|ü<ä dü$T‹µ, u…+>∑Tfi¯Ss¡T ù|s¡T‘√ nX¯«‘·ú
Hêsêj·TD>±] ∫s¡THêe÷‘√ Á|ü#T· ]+#ê+. ‘·sê«‘· Hê ªC≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´
dü«s¡÷|ü+µ y˚ùd≥|ü⁄Œ&É÷ nX¯«‘·ú Hêsêj·TD>±] ∫s¡THêe÷ ‘√fÒ ªC≤q|ü<ä
$C≤„q dü$T‹µ ù|s¡T‘√ Á|ü#·T]+#êqT.
ˇø£s√E y˚T$T<ä›s¡+ u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À sêfi¯fl|ü*¢>±]ì ø£*XÊ+.
n|ü⁄Œ&ÉT yês¡T ‘·eT ≈£îe÷s¡T\T |òüDÏXÊsTT >±]+{À¢ ñ+&˚yês¡T.
‹s¡T|ü‹qT+∫ ∫e] es¡≈£î sêfi¯fl|ü*¢ yês¡T nø£ÿ&˚ ñHêïs¡T.
ªªy˚T+ MT≈£î düHêàq+ #˚dæ ˇø£ dü+|ü⁄≥+ düeT]Œ<ë›+
nqT≈£î+≥THêï+. <äj·T#˚dæ MTs¡T n+^ø£]+#ê*µµ nHêï+.
ªªH˚H˚+ #˚XÊqì Hê≈£î düHêàq+. Hêø£˝≤+{Ï$ Çwüº+ ñ+&Ée⁄µµ
nHêïsêj·Tq.
ªªMT ‘·sê«‘· H˚qT yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+˝À MT kÕúq+˝À
#˚sêqT. n+<äTe\¢ MT≈£î n_Ûq+<äq düeT]Œ+#·Tø√e&É+ Hê ø£s¡Ôe´+.
MTs¡T n+^ø£]+#·ø£ ‘·|üŒ<äTµµ nHêïqT H˚qT.
#ê˝≤ ø£wüº+ MT<ä Äj·TqqT ˇ|æŒ+#ê+.
sêfi¯fl|ü*¢ n_Ûq+<äq ø±s¡´Áø£eT+ y˚TeTT nqT≈£îqï<ëì ø£+f…
e+<äs¬ ≥T¢ >=|üŒ>± »]–+~. m+‘·eT+~ mìïs¡ø±\T>± düV‰ü j·T+ #˚XÊs√
#Ó|üŒ˝Ò+. sêfi¯fl|ü*¢ yês¡+fÒ Ä+Á<Ûäø£sêï≥ø±\˝À m+‘· >ös¡e+ ñ+<√
‘Ó*dæ+~. Ä+Á<Ûsä êÁwüº Á|üuTÑÛ ‘·«+ Hê\T>∑T y˚\ s¡÷bÕj·T\ <Ûqä düV‰ü j·T+
#˚dæ+~. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT, dü+^‘· Hê≥ø£ nø±&ÓMT,
kÕs¡dü«‘· |ü]wü‘·TÔ yÓTT<ä˝…’q dü+düú\T <Ûäq düVü‰j·T+ #˚XÊsTT.
380
$X¯«$<ë´\j·÷\˝À ø=+<äs¡T Ä#ês¡T´\T |üPqTø=ì &ÉãT“ ùdø£]+∫
Ç#êÃs¡T. Hê>±s¡T®q˝À <=D|üŒ>±s¡T, >∑+>∑|üŒ>±s¡T, ø±ø£rj·T˝À
düTÁ|üdüqï>±s¡T, yÓ+ø£fÒX¯«s¡˝À õ.mHé.¬s&ç¶>±s¡T Ç˝≤ m+‘·eT+~ á
düHêàq+ ‘·eT~>± uÛ≤$+#ês¡T.
n_Ûq+<äq dü+|ü⁄≥+ Á|ü#·T]+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT mH√ï nqTuÛÑyê\T
m<äTs¡j·÷´sTT. dü+|ü⁄≥+ n‘·T´qï‘· kÕúsTT˝À ñ+&Ü\ì, m+‘·>=|üŒ
s¡#·sTT‘· nsTTHê s¡#·q u≤>∑T+&Éø£b˛‘˚ dü+|ü⁄≥+˝À #˚s¡Ã≈£L&É<äì
ìs¡sí TT+#·T≈£îHêï+. Ç~ m+‘· ø£w+ºü ‘√ ≈£L&ÉT≈£îqï |üH√ #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä .
Ç<√ >=|üŒ nqTuÛeÑ + e÷≈£î. ø=+‘·eT+~ #ê˝≤eT+∫ yê´kÕ\T sêXÊs¡T.
eT÷&ÉT uÛ≤wü˝À¢ (‘Ó\T>∑T, Ç+^¢wßü , ø£qï&É+) dü+|ü⁄{≤ìï yÓ\Te]+#êeTT.
sêdæq yêfi¯fl˝À u…Cyê&É >√bÕ\¬s&ç¶, e÷dæÔ yÓ+ø£fÒX¯ nj·T´+>±sY,
&ç.»eπs>ö&É, j·Td”« CÀ>±sêe⁄, dæ.Hêsêj·TD¬s&ç¶, õ.mHé.¬s&ç¶,
_,sêeTsêE yÓTT<ä˝…’q ø£e⁄\T, |ü+&ç‘·T\T, $eTs¡Ù≈£î\T ñHêïs¡T. á
dü+|ü⁄≥+ Á|ü#·T]+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT ø=ìï $+‘· nqTuÛÑyê\T ø£*>±sTT.
e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T kÕfi¯«ø£èwüeí T÷]Ô>±]ì @<ÓH’ ê yê´dü+ sêj·TeTì
n&ç>±qT. ‘·eT≈£î r]ø£˝Ò<äì M\T+fÒ ‘·|üŒ≈£î+&Ü sêkÕÔqì nHêïs¡T.
nsTT‘˚ ‘·sê«‘· yê]˝À @ n+‘·XÙ¯ øÏÔ Áù|πs|æ+∫+<√ ªdüTs¡÷b˛<ëVü≤s¡DeTTµ
nH˚ ù|s¡T‘√ #·øÿ£ ì ñ<ëVü≤s¡D ø±e´+ sêdæ |ü+|æ+#ês¡T. n~ sêfi¯fl|ü*¢
yê]øÏ ≈£L&Ü #ê˝≤ u≤>± q∫Ã+~. ñ<ëVü≤s¡D ø±e´+‘√u≤≥T ªø±e´+˝À
dü‘«Ô· #·sêÃuÛ÷Ñ $Tø£\Tµ nH˚ ù|s¡T‘√ ˇø£ yê´dü+≈£L&Ü Ç#êÃs¡T kÕfi¯«yês¡T.
Bìï >∑T]+∫ sêfi¯fl|ü*¢yês¡T m˝≤+{Ï n_ÛÁbÕj·T+ yÓ*ãT#·TÑês√
‘Ó\|üeTHêïs¡T. ø±ì H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ ‘Ó\|ü˝Ò<äT. sêfi¯fl|ü*¢yês¡T ªªHê≈£î
e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T sêdæq yê´kÕs¡+∆ uÀ<Û|ä &ü ˝ É <Ò Tä . MTπøyÓTHÆ ê uÀ<Û|ä &ü +ç <ëµµ
nHêïs¡T. e÷ >∑Ts¡Te⁄>±] ÁbÂ&ÛÉXË’* n˝≤+{Ï~.
eTs√ Á|üdæ<ä∆ ne<Ûëì>±s¡T Hê≈£î q÷≥ |ü<äVü‰s¡T¢ |ü+|ü⁄‘·÷
380
|ü<ë´\T ≈£L&Ü |ü+bÕs¡T. ø±ì Ä |ü<ë´\T @$T $X‚wü+ ˝Òø£
e÷eT÷\T>± ñ+&É&É+e\¢ y˚T+ n#·TÃyÓj·T´˝Ò<äT. ‘·sê«‘· Ä
ne<Ûëì>±s¡T #ê˝≤ ìwüO˜s¡+>± C≤ãTsêdü÷Ô ªªH˚qT &ÉãT“\T ≈£L&Ü
|ü+bÕqT. MTs¡T Hê |ü<ë´\T yÓjT· ´˝Ò<Tä µµ nHêïs¡T. H˚qT yÓ+≥H˚ Äj·Tq
&ÉãT“ ‹|æŒ |ü+|ü⁄‘·÷ ªªMTs¡T &ÉãT“\T Ç∫à |ü<ë´\T y˚sTT+#·T≈£î+{≤s¡ì
‘Ó©<äT. ˝Ò≈î£ +fÒ MT <ä>sZ∑ ¡ &ÉãT“\T |ü⁄#·TÃ≈£îH˚yêfi¯fl+ ø±<äTµµ nì sêXÊqT.
‘·sê«‘· ø=H˚ïfi¯fl≈£î n<˚ ne<ÛëìøÏ H˚qT |æôV≤#Y.&ç. eTÚœø£ |üØø£å
»s¡bÕ*‡ e∫Ã+~. H˚qT ‘·«s¡>± »s¡T|ü⁄‘êH√ ˝Ò<√ nì Äj·Tq
dü+X¯j·T|ü&ܶs¡T. ø±ì H˚qT e÷eT<Ûä´ ˝À>∑&É »]–q |üÁ‘· e´eVü‰sêìï
@ e÷Á‘·+ |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+&Ü eTÚœø£ |üØø£å »]|æ Äj·Tq≈£î &çÁ^
Ç|æŒ+#êqT. ne<Ûëì>±]ø° #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+~. Hê≈£L ‘·è|æÔ
ø£*–+~. e÷ sTT<ä›] eT<Ûä´ m˝≤+{Ï $s¡dü+ ˝Ò<äì ìs¡÷|æ‘·eTsTT+~.
sêfi¯fl|ü*¢ dü+|ü⁄≥+ |ü]$T‘·T*ï <äèwæ˝ º À ñ+#·Tø√≈£î+&Ü ø=+<äsT¡
düTBs¡È yê´kÕ\T sêXÊs¡T. yê{Ïì $~Û˝Òø£ ø£‹Ô]+#ê*‡ e∫Ã+~. BìøÏ
ø=+<äs¡T eT+&ç|ü&ܶs¡T. eTqkÕÔ|ü+ e´ø£Ô+ #˚dü÷Ô C≤ãT\T sêXÊs¡T. ø±ì
‘·|ü⁄Œ yê]<˚ ø±ì e÷~ ø±<äT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä sêfi¯fl|ü*¢ dü+|ü⁄≥+ mH√ï
s¡ø±\ e÷qe dü+ã+<Ûë\qT ø£*–+∫+~.
u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À »]–q sêfi¯fl|ü*¢ n_Ûq+<äq düuÛÑ ˇø£ n|üPs¡«
$<ä«‘·‡y˚Tàfi¯q+. Ä düuÛÑø√düy˚T u…»yê&É >√bÕ\¬s&ç¶>±s¡T (kÕVæ≤‘·´
nø±&ÓMT n<Ûä´≈£åî\T), ≈£Lsêà y˚DT>√bÕ\ kÕ«$T>±s¡T (dü+^‘· Hê≥ø£
nø±&ÉMT n<Ûä´≈£åî\T) ‘·s¡* e#êÃs¡T. Ç+ø± m+‘√ eT+~ n_Ûe÷qT\T
mø£ÿ&Óø£ÿ&ç qT+#√ n_Ûe÷q+>± e#êÃs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT Äø±X¯yêDÏ πø+Á<ä+
ìπs›X¯≈£î\T>± u≤˝≤+Á‘·|ü⁄ s¡»˙ø±+‘·sêe⁄ >±s¡T u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝ÀH˚ ñ
Hêïs¡T. Äj·Tq e÷ ÄVü‰«q dü+|òüT+ n<Ûä´≈£åî\T>± m+‘√ ñ˝≤¢dü+>±,
ñ‘ê‡Vü≤+>± Äràj·T+>± bÕ\T|ü+#·T≈£îHêïs¡T. 84 @fi¯fl ej·TdüT˝À
381
sêfi¯fl|ü*¢yês¡T ‘·eT≈£î dæ.ÄsY.¬s&ç¶ >±]øÏ ñ+&çq nqTã+<Ûëìï >∑T]+∫
$e]+∫ ¬s&ç¶>±]ì >∑÷]à ‘êeTT s¡∫+∫q |ü<ë´\qT #·<äTe⁄‘·T+fÒ
m+‘√eT+~øÏ ˇfi¯ófl |ü⁄\ø£]+∫+~.
ªnq+‘· s ê>∑ + µ dü + bÕ<ä ≈ £ î \T>± H˚ q T, |ò ü T ≥º e TsêE
nX¯«‘·úHêsêj·TD, &܈ˆ •e\+ø£ lsêeT #·+Á<äeT÷]Ô e´eVü≤]+#ê+.
eT÷&É T uÛ ≤ wü ˝ À¢ ñqï Ä |ü ⁄ dü Ô ø ±ìï yÓ T Æ d ü ÷ s¡ T ˝À ns¡ $ +<ä
eTTÁ<äD≤\j·T+˝ÀH˚ n‘·´+‘· düT+<äs¡+>± eTTÁ~+#êqT. eTTK∫Á‘·+
u≤¢≈î£ \T, ˝À|ü* n|üPs¡« #Ûêj·÷∫Á‘ê\ u≤¢≈î£ \T ‘·j÷· s¡T #˚sTT+#·&+É
<ä>sZ∑ ¡ qT+∫ Á|òPü |ò⁄ü \T #·÷&É&+É es¡≈î£ H˚qT m+‘· ÁX¯<>∆ä ±, uÛøÑ ÔÏ |üPs¡«ø£+>±
e´eVü≤]+#êH√ dü>s∑ «¡ +>± #Ó|⁄ü Œø√>∑\qT. u…»yê&É >√bÕ\¬s&ç>¶ ±s¡T y˚TeTT
Á|ü#T· ]+∫q dü+|ü⁄≥+ #·÷dæ ªªÇ~ Ç+‘· n+<ä+>± ñ+≥T+<äqTø√˝Ò<Tä .
@<√ ∫qï dü+∫ø£>± y˚kÕÔs¡qT≈£îHêïqTµµ nHêïs¡T. n_Ûq+<äq ø±s¡´Áø£eT
ìs¡«Vü≤D ø√dü+ e∫Ãq Á|üø≥ £ q\T, ø=ìï yê´kÕ\T ø£*|æ ˇø£ n_Ûq+<äq
dü+∫ø£qT ≈£L&Ü Ä dü+<äs¡“¤+˝ÀH˚ Á|ü#·T]+#êeTT.
ªnq+‘· s ê>∑ + µ e\¢ m+‘√ ‘· è |æ Ô ˇø£ eTVü ≤ ˙j· T Tì
>ös¡$+#êeTqï dü+‘√wü+ ø£*–Hê m+<äs√ e´≈£îÔ\T, dü+düú\T #ê˝≤
$düT>∑TqT, ndü+‘√cÕìï ø£*–+#·ø£b˛˝Ò<äT. eTq |ü⁄düÔø±˝Òy√ eTq+
sêdüT≈£îì, M˝…‘’ ˚ n#·TÃy˚dTü ≈£îì }s¡Tø√yê* ø±ì Ç˝≤ nH˚ø£ e´≈£î\ Ô ‘√,
dü+dü\ ú ‘√ dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø√≈£L&É<ìä nì|æ+∫+~ Hê≈£î. n<˚ $wüjT· +
$TÁ‘·T\T nX¯«‘·úHêsêj·TD>±]øÏ sêùdÔ Äj·Tq á ÁøÏ+~ $<Ûä+>±
Cyê_#êÃs¡T. n|üŒ{Ï eTq: dæú‹ì ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~ á ñ‘·Ôs¡+.
ªªeTqeT+<äs¡+ ø£*dæ sêfi¯fl|ü*¢ n_Ûq+<äq dü$T‹ <ë«sê |òüTq
ø±s¡´y˚T #˚XÊeTì|ædüTÔ+~. n+<äT≈£î eTq≈£î eTqy˚T ø£è‘·»„‘·\T
#Ó|ü⁄Œø=q&É+ u≤>∑T+&É<äT. m≥Te+{Ï dü+düú\‘√qT ø±s¡´Áø£e÷\T
‘·\ô|≥Tºø=q≈£L&É<äqT MT n_ÛÁbÕj·T+ >∑T]+∫ H˚H˚$T #Ó|üŒ>∑\qT?
381
e´øÏÔ>∑‘·+>± eTq+ >=|üŒ|üì #˚j·T>∑\eTT. ø±ì kÕeT÷Væ≤ø£+>±
HÓs¡y˚s¡Ã>∑\ |üqT\T ≈£L&Ü ø=ìï e⁄+{≤sTT ø£<ë? n≥Te+{Ï eTVü≤‘Y
ø±sê´\≈£î #˚sTTy˚j·T≈£î+&Ü e⁄+&Ée#·TÃqT. ø±ì ø£wüº|ü&ç |üì#˚ùdÔ
eT+∫|üì #˚j·T>∑\eTT nì|ædüTÔ+~. MT≈£î ø£*–q ìπs«<äeTT Hê≈£î
Ç+ø± ø£\>∑˝<Ò Tä . eTqeTT dü+dü\ ú ≈£î <ä÷s¡+>± e⁄+&É≥y˚T$T{Ï, dü+dü\ú
ù|]≥ ùde #˚düTÔqï nkÕVæ≤‘·´ y˚‘·Ô\ eTq˝≤+{Ï kÕVæ≤‘ê´_Û˝≤wüß*ï
<ä÷s¡+>± e⁄+#·≥+ MT≈£î ‘Ó*j·Tì~ ø±<äT. dü+düú ì]à+#·≥+ #ê˝≤
ø£wüº+. ø=+<äs¡T ‘ê´>∑+ #˚j·Te\dæ e⁄+≥T+~. sêÁ‹+ ãefi¯ófl
ÁX¯$T+#·e\dæ edüTÔ+~. eTq˝≤+{Ï j·TTe≈£î˝Ò kÕVæ≤r dü+düú\≈£î
<ä÷s¡+>± e⁄+&ç, #˚sTT y˚j·Tø£b˛‘˚ ÁX‚j·Tdüÿs¡eTT ø±<˚yÓ÷ nì|ædüTÔ+~.
nsTTHê sêfi¯ fl |ü * ¢ n_Û q +<ä q dü $ T‹ e+{Ï ãèVü ≤ ‘êÿsê´\T
nq‹ø±\+˝À ‘·\ô|≥º˝+Ò ø£<ë? düHêàHê\T ñ|üHê´kÕ\T #˚sTT+#·≥+
#ê˝≤ ‘˚*ø£ Ç+ø=+#Ó+ |ü{Ïwü˜yÓTÆq ø±sê´\T düTe÷s¡T Ks¡TÃ˝À »]π>
|üqT\T dü+e‘·‡sêìøÏ ˇø£≥sTTHê #˚j·÷\ì Hê ‘·\|ü⁄. n≥Te+{Ï
Á|üD≤[ø£\T ø=ìï Hê eTqdüT‡˝À e⁄HêïsTT. MTs¡T m|ü⁄Œ&ÉsTTHê u…+>∑Tfi¯Ss¡T
e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT MT‘√ #·]ÃkÕÔqT.
sêfi¯ fl |ü * ¢ n_Û q +<ä q dü $ T‹ ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\T #· ÷ dæ q
düV≤ü è<äjT· T\T eTq X¯øj ÔÏ T· T≈£î\
Ô MT<ä nbÕs¡yTÓ qÆ $XÊ«dü+ ø£*– e⁄Hêïs¡T.
ø=‘·yÔ ê]ì ø=+<ä]ì #˚sT¡ Ãø=ì kÕVæ≤‘·´ düu\ ÑÛ T #˚j÷· \H˚ ‘·\+|ü⁄ Hê≈£î
ñ+~. n+<äT\≈£î Ä kÕVæ≤r $TÁ‘·T\ düVü≤ø±s¡+ \_ÛdüTÔ+~. ˇø£]<ä›s¡T
Hê‘√ n|ü⁄Œ&˚ Á|ükÕÔ$+#ês¡T. H˚qT Ç|ü⁄Œ&˚ ø±ø£b˛sTTHê ì<ëq+>± yê{Ïì
ø±s¡´>∑‘·+ #˚j·÷\ì nqTø=+≥THêïqT. s¡#·Hê yê´dü+>∑+ kÕ–dü÷Ô,
Ç≥Te+{Ï ìsêàD≤‘·àø£ ø±sê´\T n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT »s¡T|ü⁄‘·÷ e⁄+fÒ
‘Ó \ T>∑ T yê]‘√, ‘Ó \ T>∑ T <˚ X ¯ + ‘√ eTq dü + ã+<Û ä u≤+<Û ä y ê´\T
ô|+bı+<ä>∑\eì Ä•kÕÔqT. eT] MT n_ÛÁbÕj·TeTT m≥T¢qï<√µµ.
382
H˚qT, |òüT≥ºeTsêE >±s¡T ø£*dæ Ç+ø± mH√ï eT+∫ |üqT\T
#˚XÊ+. yê{ÏøÏ ô|’˝ÒK |”]ƒø£ ˝≤>∑T+~.
1978
sêfi¯fl|ü*¢ yê] |”]ƒø£\≈£î Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À #ê˝≤ $\Te ñ+~.
Äj·Tq ˝ÒK\T sêdæHê yê{Ïì |”]øƒ ˝ £ ≤¢ #˚sT¡ Ã≈£îqïyês¡THêïs¡T. (Ä+Á<ÛTä \
kÕ+|òæTø£#·]Á‘·, düTs¡es¡+ Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶). sêfi¯fl|ü*¢ n_Ûq+<äq dü$T‹
ø±s¡´Áø£e÷\T düHêàq dü+|ü⁄≥ Á|ü#·Ts¡D‘√H˚ Ä–b˛‘êj·TqT≈£îHêïeTT.
ø±ì n$ Ä>∑ ˝ Ò < ä T . m+<ä T ø=∫Ã+<√ ˇø£ H ê&É T Hê≈£ î , nX¯ « ‘· ú
Hêsêj·TD>±]øÏ sêfi¯fl|ü*¢ |”]ƒø£\qT Á|ü#·T]ùdÔ m˝≤ ñ+≥T+<äH˚
Ä˝À#·q e∫Ã+~. BìøÏ eTTK´ø±s¡D+ sêfi¯fl|ü*¢ yê] |”]øƒ \ £ qT >∑T]+∫
õ.mHé.¬s&ç¶ >±s¡T ªnq+‘·sê>∑+µ˝À sêdæq >=|üŒ yê´dü+. nBø±ø£ n|üŒ{Ï
es¡≈£î |”]ƒø£\H˚ @]Ã≈£L]à Á|üø£{Ï+∫q Á>∑+<∏ë\T ‘Ó\T>∑T˝À m≈£îÿe>±
˝Òe⁄. ˇø£{Ï s¬ +&ÉT ñHêï sêfi¯fl|ü*¢ yê]˝≤>± |”]øƒ \ £ T sêùdyês¡T ‘·≈î£ ÿe
: sêdæHê düeTÁ>∑+>± ùdø£]+∫ Á|ü#T· ]+#ê\H˚ <äèø£Œ<∏+ä ø£\yês¡T ‘·≈î£ ÿe.
y˚T+ |”]ƒø£\qT Á|ü#·T]+#ê\H˚ Ä˝À#·q˝À ñHêïeTì ‘Ó*dæ
Á‹y˚DÏ |ü_w¢ sü ‡Y yês¡T sêfi¯fl|ü*¢ yê]øÏ ‘êy˚T yê] |”]øƒ \ £ qT Á|ü#T· ]kÕÔeTì
ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT sêfi¯fl|ü*¢yês¡T Hêø√ ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T.
ªªeT∫©|ü≥ï+˝À e⁄+&˚ ` Á‹y˚DÏ |ü_¢wüsY‡µµ j·T»e÷ì l
uÛ≤esêE qs¡d+æ Vü‰sêe⁄>±s¡T ` Hê kÕs¡d«ü ‘ê˝Àø£+ ` Hê≥ø√|üHê´kÕ\qT
Á|üø£{Ï+∫qyês¡T ` Hê |”]ƒø£\qT kÕVæ≤‘·´yê´kÕ\qT Á|üø£{Ï+#·&ÜìøÏ
Hêj·TqT»„ø√] C≤ãTÁyêdæHês¡T.
Hê düHêàdü+|òTü + ‘·s|¡ ⁄ü q MTs¡T yê{Ïì Á|üø{ £ +Ï #˚ uÛ≤s¡+ eVæ≤+#˚
dü÷#·q #˚dæ‹] >∑<ë. Ä $wüj·TyÓTÆ MT Á|üj·T‘êïqT≈£L˝≤´˝…≥T¢qï$!
eT∫©|ü≥ºD+ yê]ø£+fÒ MTs¡T eTTÁ~+∫ Á|üø£{Ï+#·&Éy˚T Hê≈£î y˚T\ì
382
‘√#·T#·Tqï~. <äj·Tj·TT+∫ MT j·T_ÛÁbÕj·T+ ‘Ó*|æ‘˚ ø£è‘·E„&ÉqTµµ.
Á|üd<æ ∆ä Á|üø≥
£ q ø£s\
Ô¡ ≈£î yê´bÕs¡<èä w摺 √ n+^ø±sêìï ‘Ó\|ü≈î£ +&Ü
Hê≈£î ñ‘·sÔ +¡ sêdæq sêfi¯fl|ü*y¢ ê] k»Hê´ìï >∑T]+∫ eTπs+ #Ó|Œü >∑\qT!
ªªsêfi¯fl|ü*¢ |”]ƒø£\Tµµ |ü\Te⁄] Á|üX¯+dü\+<äT≈£î+~. ÁbÕNq
ø±yê´\≈£î, Hê≥ø±\≈£î, $eTs¡ÙÁ>∑+<∏ë\≈£î, Ä<ÛäTìø£ ø±yê´\≈£î,
nqïe÷#ês¡T´ì ø°s¡Ôq\≈£î $$<Ûä s¡ø±\ |”]ƒø£\qT sêdæq sêfi¯fl|ü*¢ yê]
|ü⁄düÔø£+ yê] K∫Ñ·yÓTÆq <äèwæºø°, ìC≤sTTrøÏ, $\Te\T ø£fÒº #˚e≈£î
ì<äsÙ¡ q+>± ñ+~. düTe÷s¡T Hê\T>∑Te+<ä\ |ü⁄≥\ á |ü⁄düøÔ ±ìï ≈£L&Ü
yÓTÆdü÷s¡T˝Àì ns¡$+<ä eTTÁ<äD≤\j·T+˝ÀH˚ n#·TÃy˚XÊqT.
|”]ƒø±s¡Ãq ù|s¡T‘√ õ.mHé.¬s&ç¶ >±s¡T #·ø£ÿì |”]ƒø£ sêXÊs¡T.
|”]øƒ \
£ qT Ä$wüÿ]+#˚ s√E kı+‘· Ks¡TÑ√ õ.mHé.s¬ &ç>¶ ±s¡T u…+>∑Tfi¯S]øÏ
e∫à düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. yÓ˝ÒÃs¡T Hêsêj·TDsêe⁄ >±]‘√ Äs√CÒ
sêfi¯fl|ü*>¢ ±]+{À¢ |ü]#·jT· eTsTT+~. Äs√E düe÷y˚X+¯ ˝À, yÓ˝ÃÒ s¡T>±s¡÷
bÕ˝§ZHêïs¡T.
|”]ƒø£\T yÓ\Te&çq ø=+‘· ø±˝≤ìπø sêfi¯fl|ü*¢yês¡T ø±\<Ûäs¡à+
#Ó+<ës¡T. e÷ sêfi¯fl|ü*¢ n_Ûq+<äq ø±s¡´Áø£e÷\T eTT–XÊsTT. ˇø£
eTVü‰#˚‘·q yÓ[flb˛sTT+~. eTTK´+>± Hê≈£î yê] eTs¡D+e\¢ ˇø£
Áb˛‘ê‡Vü≤ø£ X¯øÏÔ yÓ[flb˛sTTq≥¢sTT+~.
sêfi¯fl|ü*¢ yê]‘√ Hê≈£î+&çq |ü]#·jT· + e\¢ Hê s¡#q· \≈£î, Jeq
$<ÛëHêìøÏ, kÕVæ≤‘·´ ø£èwæøÏ ˇø£ dü÷Œ¤]Ô @s¡Œ&ç+~. ˇø√ÿkÕ] >∑+≥\
‘·s¡ã&ç yês¡T mH√ï $wüj·÷\T #Óù|Œyês¡T. $X¯«Hê<∏ä yês¡T u…+>∑Tfi¯Ss¡T
e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT H˚H˚ sêfi¯fl|ü*¢ yê]+{ÏøÏ |æ\T#·T≈£î yÓ[fl #ê˝≤ø±\+ ‘·sê«‘·
yê]<ä›s¡T ø£*dæ e÷{≤¢&ÉT‘·T+fÒ #·÷dæ Äq+~+#êqT. sêfi¯fl|ü*¢yês¡T
Hê≈£î sêdæq ñ‘·Ôsê\˙ï uÛÑÁ<ä+>± <ë#·T≈£îHêïqT. n$ Hê≈£î ô|ìï~Û
˝≤+{Ï$.
383
dæ.Hêsêj·TD¬s&ç¶>±s¡T Hê≈£î sêXÊs¡T. sêfi¯fl|ü*¢ yês¡T ø±\<Ûäs¡à+
#Ó+~q $wüj·T+ ‘Ó*dæ `
ªªm+‘· ìÁ>∑V≤æ +#·T≈£îHêï Äø±X¯+˝À ø£*dæb˛sTTq ªnq+‘·sê>∑+µ
Á|ü‹ <Ûä«ìdü÷ÔH˚ e⁄qï~. |üs¡eT XÊ+‘· >∑+;Ûs¡+>±µµ nì.
sêfi¯fl|ü*¢ |”]øƒ \
£ qT >∑÷]Ãq ˇø£ #ê]Á‘·ø£ dü‘ê´ìï ≈£L&Ü Çø£ÿ&É
#ÓbÕŒ*. |”]ƒø£\T yÓ\Te&çq eTs¡Tdü{Ï dü+e‘·‡s¡+ πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´
nø±&ÓMT ãVüQeT‹ ø√dü+ n~ dæbòÕs¡düT #˚j·Tã&ç+~. ∫e] es¡≈£î
yÓ[fl+<ä~. ø±ì kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT ø±s¡´es¡Z düe÷y˚X¯+˝À ˇø£ $∫Á‘·+
»]–+~. kÕe÷q´+>± ∫e] <äX¯˝À ˇø=ÿø£ÿ $E„DÏí eT÷&ÉT |ü⁄düÔø±\T
dü÷∫+#·eT+{≤s¡T. ø±ì eTq ‘Ó\T>∑T $E„\T ‘·eT≈£î q∫Ãq ˇø=ÿø£ÿ
|ü⁄düøÔ ±H˚ï dü÷∫düT+Ô {≤s¡T. ‘·eT≈£î q∫Ãq yê]øÏ ãVüQeT‹ eùdÔ e∫Ãq≥T¢,
˝Ò≈£î+fÒ me]ø° sê≈£L&É<äT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ˇø£ ÁbÕNq uÛ≤wü, Væ≤+B
‘·sê«‘· m≈£îÿeeT+~ e÷{≤¢&˚ uÛ≤wü— ø±ì dæ>T∑ # Z ≥
˚ T. ø=ìï dü+e‘·‡sê\T
‘Ó\T>∑T≈£î ndü\T ãVüQeT‘˚ ˝Ò<äT. Ä dü+e‘·‡s¡+ Ç˝≤π> ª˙<ë Hê<ëµ
nqT≈£îì ∫e]øÏ me]ø° ãVüQeT‹ ˝Ò≈£î+&Ü #˚XÊs¡T. sêfi¯fl|ü*¢yês¡T
ø°]Ô X‚wüß\j·÷´s¡T ø±ã{Ϻ yê]øÏ+ø£ ãVüQeT‹ Çe«&ÉyÓT+<äTø£ì
eTs√kÕ≈£î. Ç˝≤ Ä eTVü‰˙j·TT&çøÏ #Ó+<ë*‡q >ös¡e+ #Ó+<ä˝<Ò Tä . Bìe\¢
sêfi¯fl|ü*¢ yê]øÏ e∫Ãq qwüºy˚TMT ˝Ò<äT. ªÇ<ä+‘ê ˙¬ø˝≤ ‘Ó*dæ+~µ nì
qqTï me¬s’Hê Á|ü•ï+#·e#·TÃ. nH˚ø£ uÛ≤wü\≈£î #Ó+~q $TÁ‘·T\T πø+Á<ä
kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT˝À ñqï|ü⁄Œ&ÉT eTq ‘Ó\T>∑T yê] Á|ü‘ê|ü+ m˝≤>√
z˝≤>∑T ‘Ó©≈£î+&Ü ñ+≥T+<ë!
uÛ≤cÕ $C≤„q+
1978˝ÀH˚ uÛ≤cÕ $C≤„q s¡#·q≈£L lø±s¡+ #·T{≤ºqT. n+‘·≈£î
¬s+&ÉT eT÷&˚fi¯ófl ÁøÏ‘·y˚T ªuÛ≤cÕ XÊÁdüÔÁ|üy˚•ø£µ ù|s¡T‘√ ‘Ó\T>∑T˝À ˇø£
383
|ü⁄düÔø£+ sêj·÷\ì H˚qT, &Ü.•e\+ø£ lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô ø£*dæ ¬s+&ÉT
eT÷&ÉT n<Ûë´j·÷\T sêXÊeTT. yê{Ïì Ä#ês¡´ õ.mHé.¬s&ç¶>±]øÏ
#·÷ô|{≤ºqT. ª#ê˝≤ u≤>∑T+~. $<ë´s¡Tú\≈£î u≤>± ñ|üjÓ÷–düTÔ+~.
ø±ìe«+&ç ªnHêïsêj·Tq. n+‘·˝À Ä#ês¡´ uÛÑÁ~sêE ø£èwüíeT÷]Ô>±]
|ü⁄düøÔ +£ n<˚ ù|s¡T‘√ ek˛Ô+~ nì yês¡Ô e∫Ã+~. ªn+‘·{Ï eTVü≤˙j·TT&ÉT
|ü⁄düøÔ +£ y˚dTü +Ô fÒ eTq+ y˚jT· qø£ÿs¡˝<Ò Tä µ nqTø=ì e÷ |ü⁄düøÔ ±ìï Äù|XÊ+.
ø±ì n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° uÛÑÁ~sêE >±] |ü⁄düÔø£+ e÷Á‘·+ sê˝Ò<äT.
‘Ó\T>∑T˝À e<ä›qT≈£îqï H˚qT ø£qï&É+˝À Ç<˚ |üì #˚<ë›eTì
ÁbÕs¡+_Û+#êqT. yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+˝À uÛ≤cÕ $C≤„q XÊK˝À
Ä#ês¡T´\T ¬ø.¬ø+ù|>ö&É‘√ ø£*dæ ˇø£ |ü⁄düÔø£+ sêXÊqT. ªuÛ≤ôweT‘·TÔ
uÛ≤cÕ$C≤„qµ (uÛ≤wü`uÛ≤cÕ$C≤„q+) nH˚ ù|s¡T‘√ Bìì n#·TÃy˚XÊeTT.
<ëìï Á|ü#·T]+#˚ dü+düú≈£î H˚qT ªuÛ≤cÕ $C≤„q uÛ≤s¡‹µ nì ù|s¡Tô|{≤ºqT.
n|üŒ{ÏøÏ ªuÛ≤s¡‹µ ù|s¡T‘√ eT÷&ÉT dü+düú\qT ÁbÕs¡+_Û+#êqT. sêfi¯fl|ü*¢
yês¡T n<Ûä´≈£åî\T>±, H˚qT ø±s¡´<ä]Ù>± Á|üyêkÕ+Á<Ûä uÛ≤s¡‹µ nì
ù|s¡Tô|{≤ºqT. n|üŒ{ÏøÏ ªuÛ≤s¡‹µ ù|s¡‘√ eT÷&ÉT dü+dü\ ú qT ÁbÕs¡+_Û+#êqT.
sêfi¯fl|ü*¢ yês¡T n<Ûä´≈£åî\T>±, H˚qT ø±s¡´<ä]Ù>± ªÁ|üyêkÕ+Á<Ûä uÛ≤s¡‹µ
ˇø£ { Ï , H˚ H ˚ n<Û ä ´ ≈£ å î &ç > ± ªC≤q|ü < ä $C≤„ q uÛ ≤ s¡ ‹ µ (ø±s¡ ´ <ä ] Ù
&Ü.õ.mdt.yÓ÷Vü≤Hé), ªuÛ≤cÕ $C≤„q uÛ≤s¡‹µ eTs=ø£{Ï. á dü+düú\≈£î
eqs¡T\T >±ì, e+<ä˝≤~ düuTÑÛ ´\T>±ì ˝Ò≈î£ Hêï dü<Tä ˝ › ìÒ ø±s¡´Áø£e÷\T,
|ü⁄düÔø±\T e÷Á‘·+ ñHêïsTT. ªuÛ≤cÕ $C≤„q uÛ≤s¡‹µ <ë«sê Ç˝≤ Ä
XÊK˝Àq÷ ø=+‘· Á|üy˚X¯+ #˚XÊqT.
1979
á dü+e‘·‡s¡+ Hê dæ<ë∆+‘· yê´dü Á|ü#T· s¡D‘√ ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~.
1973˝À &çÁ^ rdüT≈£îHêï yÓ+≥H˚ Hê dæ<ë∆+‘· yê´kÕìï Á|ü#·T]+#·˝Ò<äT.
384
BìøÏ eTTK´ø±s¡D+ Áyê‘·Á|ü‹ì |ü]wüÿ]+#ê\H˚ ñ<˚›X¯y˚T. Hê≈£î
&çÁ^ Ç#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT Ä#ês¡´ <=D|üŒ>±s¡T ø=ìï neT÷\´yÓTqÆ dü\Vü‰\qT
Ç#êÃs¡T. yê{Ïì bÕ{Ïd÷ü Ô dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ëìï #ê˝≤es¡≈î£ |ü]wüÿ]+#êqT.
1979 es¡≈£î C≤q|ü<ä $C≤„q πøåÁ‘·+˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ*ï n+<äT˝À
bı+<äT|ü]#êqT. Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T uÛ≤wü\‘√ ‘Ó\T>∑T C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘ê´ìï
b˛\Tdü÷Ô me«s¡÷ n|üŒ{Ïø° dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏+ä sêj·Tq÷˝Ò<Tä , Á|ü#T· ]+#·q÷
˝Ò<äT. n+<äTe\¢ ‘·T\Hê‘·àø£ n<Ûä´j·THêìøÏ ˇø£ |ü<ä∆‹ì ≈£L&Ü H˚H˚
s¡÷bı+~+#·Tø√e\dæ e∫Ã+~.
ª‘Ó\T>∑T ` ø£qï&É C≤q|ü<ä π>j·÷\Tµ $<ë«+düT\T yÓT|ü⁄ŒqT,
kÕVæ≤‘·´ $<ë´s¡Tú\ ÄyÓ÷<ëìï bı+~+~. yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï kÕ]>± Hê
|ü⁄düøÔ ±ìï Hê »qàdü\ú yÓTqÆ HÓ\÷¢sT¡ ˝À Ä$wüÿ]+#ês¡T. nø£ÿ&ç $TÁ‘·T\T
&Ü.ø±[<ëdüT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô yÓTT<ä˝q’… yês¡T düuqÑÛ T @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. ÄHê{Ï
düuÛÑ≈£î eTTK´ n‹~∏>± e∫à Hê |ü⁄düÔø±ìï Ä$wüÿ]+∫qyês¡T BbÕ\
|æ#·Ãj·T´ XÊÁdæÔ>±s¡T. ªnq+‘·sê>∑+µ Á|ü#·Ts¡D ø±\+ qT+∫ Hê≈£î yês¡T
#ê˝≤ Äràj·TT\j·÷´s¡T. yês¡T HÓ\÷¢sT¡ ˝Àì $.ÄsY.ôV’≤dü÷ÿ\T˝À e÷
Hêqï>±]øÏ >∑Ts¡Te⁄\T. eTs¡T|üP] ø√<ä+&ÉsêeT¬s&ç¶>±] ˝≤+{Ï
|ü⁄s¡Á|üeTTKT\+‘ê ÄHê{Ï düuÛÑ≈£î e#êÃs¡T.
Ä#ês¡´ dæ.Hêsêj·TD ¬s&ç¶>±s¡T Hê |ü⁄düÔø±ìï >∑÷]à sêdæq
n_ÛÁbÕj·T+ Ç˝≤ ñ+~. (12`3`1979)
ªªMT ñ‘·Ôs¡+ n+~+~. MT B∏dædt ¬s+&√ s√EH˚ï kÕ+‘·+
#·~yêqT. n~ #·~$+#˚ |ü⁄düÔø£+. ‘Ó\T>∑T ø£qï&É C≤q|ü<ä ^‘ê\
‘·T\Hê‘·àø£ |ü]o\q+ n‘·´+‘· dü+j·TeTq+‘√ #˚XÊs¡T. $wüj·T
$X‚¢D+˝ÀH˚ø±<äT— düe÷#ês¡ düMTø£s¡D+˝ÀH˚ ø±<äT MT s¡#·q˝À ˇø£
uÛ≤e⁄ø£‘· ≈£L&Ü ø£ì|ædTü qÔ ï~. $eTs¡Ù≈£î˝À¢ n+‘·>± ø£ì|æ+#·ì \ø£Då $T~.
MT XË*’ MT n+‘·s+¡ >±ìπø n+<äyTÓ qÆ b˛‘·b˛dæ+~. \j·TqT>∑T]+∫ MTs¡T
384
Áyêdæq |ü+≈£îÔ\T qqTï ø£~*+∫ y˚XÊsTTµµ.
Hê B∏dædtqT n\ø±eTè‘·T´e⁄ yê‘·|ü&çq ˇø£ Äràj·T e´øÏÔøÏ
n+øÏ‘·+ #˚XÊqT. n&ç– n+øÏ‘·+ |ü⁄#·TÃ≈£îH˚ yê]øÏ H˚qT @Hê&É÷ @
|ü⁄düÔø±˙ï n+øÏ‘·+ #˚j·T˝Ò<äT. Hê n+øÏ‘· π>j·T+˝À ª\j·TµqT >∑T]+∫
sêXÊqT. n~ dæHê¬s >±]ì ø£~*+#·&É+ Hê n<äèwüº+.
H˚qT ‘·s¡#·T>± ñ‘·Ôs¡ Á|ü‘·T´‘·Ôsê\T »s¡T|ü⁄‘·T+&çq y˚T<Ûëe⁄˝À¢
&Ü.dü+Je<˚yé >±s=ø£s¡T. yês¡T Hê≈£î neT÷\´yÓTÆq ˝ÒK˝…H√ï sêXÊs¡T.
ø£$‘ê‘·àø£+>±, ∫Á‘ê‘·àø£+>±, Hê ª‘Ó\T>∑T ø£qï&É C≤q|ü<>πä j·÷\Tµ #·~$
yês¡T Á|ü‹düŒ+~+∫q rs¡T Ç˝≤ ñ+~. (24`1`1980).
ªMTs¡T Vü≤è<äj·T |üPs¡«ø£+>± |ü+|æq eT÷&ÉT Á>∑+<∏ë\T
n+~HêsTT. <Ûäq´yê<ë\T. MT ªª‘Ó\T>∑T`ø£qï&É C≤q|ü<äπ>j·÷\Tµµ
‘·«s¡‘·«s¡>± #·~y˚qT. MT≈£î ñ‘·Ôs¡+ Áyêùd ì$T‘·Ô+. eTs√kÕ] m≈£îÿe
$es¡+>± #·<äTe⁄‘êqT.
MTs¡T Á>∑+<∏ä+˝À #·÷|æq ˝À‘·T yÓ&É\TŒ, ì&ç$ y˚T<ÛäqT,
Vü≤è<äj·÷ìï ≈£L&Ü Äø£≥Tºø=+≥THêïsTT. Ç+^¢wüß˝À ªmHé˝…’≥HéyÓT+{Ÿ
n+&é m+≥sY f…HÆ yé TÓ +{Ÿµ n+{≤s¡T #·÷&É+&ç n$ n+<äT˝À Á|ü‹ |ü⁄≥Hê
Á|ü‘·´ø£å+. n+<ä+‘ê #·~$q ‘·s¡Tyê‘· nì|æ+∫+~ Bìï ‘·j·÷s¡T
#˚j·T{≤ìøÏ MT¬s+‘· ÁX¯eT|ü&ܶs√ nì! H˚qsTT‘˚ n≥Te+{Ï |üì
#˚jT· ˝ÒqT.
ˇø£ uÛ≤wü˝À nsTT‘˚ |üs¡yê˝Ò<äT. ¬s+&ÉT uÛ≤wü\˝À Ä
|üì#˚j·T≥+ MTπø kÕ<Ûä´y˚TyÓ÷! <Ûäq´+, MT >∑y˚wüD≤ Á|ü‹uÛÑ mHÓïìï
n+<äsêì ‘êe⁄\H√ n+<äTø=Hêïs¡T. eTs¡T>∑T|ü&çq Nø£{Ï ø√D≤\qT
yÓ*–+#ês¡T. Ç+ø± @y˚TyÓ÷ #˚XÊs¡T. #˚j·T≥+ nsTT‘˚ MTs¡T #˚XÊs¡T
ø±ì, Ä #˚dqæ <ëìï>∑T]+∫ #ÓbÕŒ\+fÒ Hê≈£î kÕ<Û´ä e÷ eT]? nsTTHê,
ø=+‘·sTTHê #Ó|üŒ≈£î+&Ü ePs¡Tø√˝ÒqT.
385
ndü\T MTs¡T Á>∑+<∏ëìøÏ Áyêdæq $|ü⁄\ ªªÁ|üy˚•ø£µµ m+‘· >=|üŒ>±
e⁄qï<√! Á|ü‹ yêø£´+ m+‘√ düMTø屑·àø£ n+‘·sY Mø£åDqT ø£*–
ø±+‹eTj· T +>± e⁄qï~. mHÓ ï H√ï <ä è ø√ÿD≤\qT+∫ $wü j · ÷ ìï
>∑y˚wæ+#ês¡T. yÓTT<ä˝…’q $wüj·÷\ì #=|æŒ+∫ yê{Ï<ë«sê ndü\T
$wüj·÷ìï MøÏådü÷Ô n<äT“¤‘·+>± |ü≥Tºø£e#êÃs¡T. $wüj·÷ìï mø£ÿ&É
‘Ó>˙∑ j·T≈£î+&Ü, ndü+<äs“¡ ¤ <√cÕ\qT #=s¡˙j·T≈£î+&Ü. Ç+<äT˝À MTs¡T
eTT≥ºì $wüjT· + ˝Ò<Tä . s¡øs£ ø¡ ±\ XÊÁkÕÔ\q÷ yê&ÉTø=Hêïs¡T. á Á>∑+<∏+ä ˝À
C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+ô|’q Ç‘·s¡¢ Á>∑+<∏ë\qT H˚qT #·~$e⁄HêïqT. yê{Ï
Á|ü‘˚´ø£‘·\T yê{Ï≈£îHêïj·TqTø√+&ç. ø±ì MT Á>∑+<∏ä yÓ’•wüº´+ e⁄qï~.
C≤q|ü<äT\ ÁbÕD≤\qT+∫ yÓ\Te&çq π>j·÷\T ‹]– MT s¡#·q˝À
qeÁbÕDdüŒ+<äq q+<äTø=HêïsTT. ‘ê]ÿø£ bÕs¡<ä]Ùø£‘·, ùV≤‘·Tyê<ä
$X‚¢wüD, $wüj·T $|ü⁄©ø£s¡D, yÓ’<äT´wü´+, n+<ä]ø° ns¡ú+ ø±ø£b˛sTTHê
ø=+<ä]ø¬ H’ ê u≤>± ns¡eú Tj˚T XË*’ yÓTT<ä˝q’… $ MT Á>∑+<∏+ä ˝À Á|üdTü Œ¤≥+>±
>√#·]kÕÔsTT. n+<ä]ø° ns¡ú+ ø±yê\H˚ ìHê<ä+ me]ø° ns¡ú+ ø±≈£î+&Ü
e⁄+&Ü\H˚ ìHê<ä+‘√ düe÷q+. n+<ä]ø° ns¡úeTj˚T~ »>∑‘·TÔ˝ÀH˚ ˝Ò<äT
mø£ÿ&Ü!
MT Á>∑+<∏ëìï >∑T]+∫ Ç+ø± Ç+ø± Áyêj·÷\+fÒ H˚qT H˚H˚ ø±ì
H˚qT MTs¡T ø±<äT>±! Á|üdüTÔ‘êìøÏ #ê\T Ç+‘·es¡≈£î. Hê Á|ü<∏äeT
Ç+Áô|wüqq¢ T ø=ìï{Ïì Çø£ÿ&É nø£så ¡ s¡÷|ü+˝À n_Ûe´ø£Ô |üs# ¡ êqT. n+‘˚µµ.
Hê s¡#·q X¯+K+˝À b˛dæq rs¡ú+ ˝≤+{Ï<äsTT+~ yê]
dü~«eTs¡Ù≈£î˝ÀHÓ’.
<Ûä«ì $C≤„q
>∑ & É ∫ q @&Ü~ ÁbÕs¡ + _Û + ∫q ªªuÛ ≤ cÕ$C≤„ q uÛ ≤ s¡ ‹ µµ
ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT á @&ÉT ≈£L&Ü $dü]Ô +#êeTT. H˚qT, &Ü.¬ø+ù|>ö&É ø£*dæ
385
ª<Ûä«ì $C≤„qµ ù|s¡T‘√ bò˛H={Ïø˘‡ MT<ä eTs√ Á>∑+<∏ä+ Á|üø£{Ï+#êeTT. <Ûä«ì
$C≤„Hêìï >∑÷]à Á|ü‘˚´ø£+>± ˇø£ |ü⁄düÔø£+ #ê˝≤ uÛ≤wü˝À¢ sê˝Ò<äT. n~
m≈£îÿe>± uÛÖ‹ø£ XÊÁkÕÔìøÏ, JeXÊÁkÕÔìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+.
¬ø+ù|>ö&É >±s¡T $wüj·÷\qT n+~ùdÔ H˚qT yê{ÏøÏ eT]ø=ìï+{Ïì
CÀ&ç+∫ |ü⁄düÔø£XË’*˝ÀøÏ ~+#êqT. <Ûä«ì $C≤„q+ uÛ≤cÕ XÊÁdüÔE„\
Á|üX¯+dü\+<äT≈£î+~.
‘Ó\T>∑T ø√sTT\
Á|ü y êkÕ+Á<Û ä T &É H Ó ’ ñ+≥÷ H˚ q T ‘Ó \ T>∑ T |ü ⁄ dü Ô ø ±\qT
ùdø£ ] +#· & É + ˝À >±ì, #· < ä e &É + ˝À>±ì, |ü Á ‹ø£ \ qT ùdø£ ] +∫
#·<äe&É+˝À>±ì @Hê&É÷ yÓqø£ã&É˝Ò<äT. yÓTÆdü÷s¡T˝À ñHêï ‘Ó\T>∑T
ø±s¡´Áø£e÷\qT $]$>± »s¡T|ü⁄‘·÷ ñ+&˚yêDÏí. 1984˝À ªÁ|üC≤|üÁ‹ø£µ
ù|s¡T‘√ ø=Hêïfi¯ófl ôd’ø√¢ôdºsTT˝Ÿ |üÁ‹ø£ ˇø£{Ï q&çbÕqT. Ä Hê{ÏøÏ
yÓTdÆ ÷ü s¡T˝À mø£ÿ&Ü ‘Ó\T>∑T eTTÁ<äD≈£î neø±XÊ\T ˝Òe⁄. yÓTdÆ ÷ü s¡T˝Àì
‘Ó\T>∑T kÕ+düÿè‹ø£ dü$T‹ ‘·s¡|ü⁄q ˇø£ ∫qï ãT˝…{ÏHé q&É|üeT+fÒ
1979˝À ª‘Ó\T>∑T ø√sTT\µ nH˚ ù|s¡T‘√ n#·TÃy˚sTT+#·kÕ>±qT. yÓTT<ä{Ï
dü+∫ø£˝À <ëX¯s¡~∏ ø£$‘·, dæHê¬s, X‚ùw+Á<ä dü+<˚XÊ\T, sêfi¯fl|ü*¢yê]ì
>∑÷]Ãq düàè‹, <=D|üŒ>±] Vü≤] ø£<∏ë düs¡«dü«+ düMTø£å ñHêïsTT.
1980
C≤q|ü<ä $C≤„Hêìï ø£qï&ç>T∑ \≈£î yÓTT≥ºyTÓ T<ä{kÏ Õ]>± |ü]#·jT· +
#˚dü÷Ô düTe÷s¡T eTT|üŒj˚Tfi¯ófl ÁøÏ‘·+ &Ü.Vü‰.e÷.Hêj·Tø˘ ˇø£
|ü⁄düÔø£+ sêXÊs¡T. <ëì˝À Hê\T>∑T yê´kÕ\THêïsTT. &Ü.‘·+–sê\ Bìï
Á>±+~∏ø£ uÛ≤wü˝À nqTyê<ä+ #˚dæ HêøÏ∫à #·÷dæ ô|≥ºeTHêïs¡T. ªÇ~
‘Ó\T>∑T˝À n#·TÃyÓj·÷´\j·÷´ yÓj·÷´\j·÷´µ nH˚ yês¡T >±ì y˚ùd
386
Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· ˝Ò<Tä . &Ü.Vü‰.e÷.Hêj·Tø˘ (n|üŒ{À¢ e÷ dü+dü≈ú î£ &Ós¬’ ø£sº T¡ )
ªMT¬s+<äT≈£î nqTe~+#·≈£L&É<äTµ nHêïs¡T. Hê≈£L n˝≤π> nì|æ+∫+~.
yÓ + ≥H˚ nqTyê<ä + ÁbÕs¡ + _Û + ∫ ø=ìï HÓ \ ˝À¢ n#· T Ãy˚ ù dXÊqT.
düTu≤“sêe⁄>±s¡T qTe⁄«y˚ùdXÊyê. eT+∫|üì#˚XÊe⁄. bıì˝Ò nì
düVü≤è<äj·T+‘√ nHêïs¡T.
>=]˝≤¢
X‚ùw+Á<ä X¯sà¡ >±]‘√ Hê≈£î 1974 ÁbÕ+‘·+˝À |ü]#·jT· eTsTT+~.
n|üŒ{ÏqT+∫ e÷ eT<Û´ä m+‘√ Äràj·T‘· ã\|ü&+ç ~. X‚ùw+Á<ä X¯sà¡ >±]
s¡#·q˝À¢ Hê≈£î >=]˝≤¢ e∫Ã+~. m+<äTø√ ø£qï&É+ yê]øÏ ≈£L&Ü n~
q#·TÑ·T+<äì|æ+∫+~. n|üŒ{À¢ X‚ùw+Á<ä ø£$‘·\T ø£qï&É+˝À ˇø£
e÷dü|Áü ‹ø£˝À <ÛësêyêVæ≤ø£+>± yÓ\Te&ÉT‘·THêïsTT. H˚qT nqTyê<ä+ #˚dæ
<ëìï yÓ T Æ d ü ÷ s¡ T ˝À Ç<ä › s ¡ T $<ë«+dü T \≈£ î #· ÷ |æ + #êqT. &܈ˆ
ôV≤#Y.m+.Hêj·Tø˘˝À>∑&É e÷ ~>∑+ãs¡ ø£e⁄\qT ø£$‘·«+ ø±<ä+≥÷
yê´kÕ\T sêdæ q yês¡ T . ø±ì X‚ ù w+Á<ä ø£ $ ‘· #· ~ $ u≤>∑ T +<ä ì
yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T. eTTK´+>± mHé.õ.z.\qT >∑T]+∫, >∑+>±q~ì >∑T]+∫
sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\qT >∑T]+∫ sêdæq ø£$‘·\T.
H˚qT Ä |ü⁄düÔø±ìï Ç∫à #·~$+∫q eTs√e´øÏÔ X¯+ø£s¡yÓTTø±•
|ü⁄DÒøs£ .Y ø£qï&É+˝À qe´ø£$. Ç+^¢wßü ˝À >=|üŒ ø£$, $eTs¡Ù≈£î&ÉT, Ç+^¢wßü
Ábıô|ò d ü s Y . Äj· T q≈£ L >=]˝≤¢ u≤>± q∫Ã+~. ªªø£ $ sê»ø° j · T
n_ÛÁbÕj·÷\‘√ H˚qT @ø°uÛÑ$+#·qT. ø±ì ø£$‘·«+ MT nqTyê<ä+ Hê≈£î
u≤>± q#êÃsTTµµ nHêïs¡T. >=]˝≤¢≈£î ªeTTqTï&çµ sêdæ+~ eTs√ Á|üU≤´‘·
ø£qï&É $eTs¡Ù≈£î\T Ábı.ôV≤#Y.m+.#·qïj·T´ (Á|üdüTÔ‘·+ ø£qï&É n<Ûä´j·Tq
dü+düú ìπs›X¯≈£î\T).
ªC≤q|ü<ä $C≤„q dü«s¡÷|ü+µ, ª>=]˝≤¢µ |ü⁄düÔø±\qT yÓTÆdü÷s¡T
386
$X¯«$<ë´\j·T+˝Àì ø£qï&É n<Ûä´j·Tq dü+düú˝À Ä$wüÿ]+|üCÒXÊqT.
ø£qï&É+˝À Á|üU≤´‘· ø£$ ¬ø.mdt.ìkÕsY nVü≤eT<é >=]˝≤¢qT >∑T]+∫
e÷{≤¢&Üs¡T. ø£qï&É m+.m.yÓTT<ä{Ï u≤´#Y $<ë´]ú (1927), sêfi¯fl|ü*¢
•wüß´&ÉT, ‘Ó\T>∑T ` ø£qï&É $<ë«+düT&ÉT Ábı.¬ø.yÓ+ø£≥sêeT|üŒ ‘Ó\T>∑T
|ü⁄düÔø£+ >∑T]+∫ e÷{≤¢&Üs¡T.
uÛ≤s¡‘· uÛ≤s¡‹
ªuÛ≤s¡‘· uÛ≤s¡‹ |ü⁄düÔø£ dü+|ü<äµ ù|s¡T‘√ u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝Àì ˇø£
|ü⁄düÔø£ dü+düúyês¡T bÕ¬ø{Ÿôd’E |ü⁄düÔø±\T 550 Á|ü#·T]+#ês¡T. uÛ≤s¡‘·
<˚X+¯ ˝À $$<Ûä s¡+>±\˝À Á|üd<æ Tä ˝ ∆ q’… yê]ì >∑T]+∫q |ü⁄düøÔ e£ ÷\ n+~.
n+<äT˝À $X¯«Hê<∏ä, sêfi¯fl|ü*¢, ø£+<äT≈£L], ÁbÕNqT˝…’q b˛‘·q, y˚eTq,
lø£èwü<í e˚ sêj·T\T yÓTT<ä˝q’… yê]ì >∑T]+∫ ≈£L&Ü |ü⁄düøÔ ±\T e#êÃsTT.
á |ü ⁄ dü Ô ø £ e ÷\˝À uÛ ≤ >∑ + >± |ü { ≤º _ Û d” ‘ êsêeTj· T ´, ø√\yÓ q Tï
sêeTø√fÒX¯«s¡sêe⁄ >±s¡¢qT >∑T]+∫ qqTï sêj·TeTHêïs¡T. Hê≈£î Ç˝≤+{Ï
|ü⁄düøÔ ±\T sêj·T&É+ Çwü+º ˝Ò<Tä . nsTTHê Ç‘·s¡ uÛ≤wü\˝À ‘Ó\T>∑T yê]ì
>∑T]+∫ ‘Ó\|ü&eÉ T+fÒ ˇø£ ø√XÊq ‘=\Tdü÷HÔ ˚ ñ+≥T+~. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT
Ç$ #˚j·Tø£ ‘·|üŒ<äT. n+<äTπø sêXÊqT. ‘·sê«‘· uÛ≤s¡‘· uÛ≤s¡‹ |ü⁄düÔø±\
ÁbÕX¯düÔ´+ #·÷∫ yê{Ï˝À 50 |ü⁄düÔø±\ Vü≤≈£îÿ\qT {Ï.{Ï.<˚ekÕúq+ yês¡T
rdüT≈£îHêïs¡T. ø=ìï{Ïì ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTyê<ä+ #˚sTT+∫ Á|ü#T· ]+#ês¡T
≈£L&É.
|üsƒê_Û |üHé#ê+>∑+
1980˝ÀH˚ H˚qT eTs√ eT+∫|üì #˚XÊqT. Ç+‘·≈£î eTT+<˚
#Ó|æŒq≥T¢ ªÁ|üyêkÕ+Á<Ûä uÛ≤s¡‹µ nH˚ dü+düúqT H˚qT kÕú|æ+∫ ø=ìï
ø±s¡´Áø£e÷\T »s¡T|ü⁄‘·÷ e#êÃqT. |ü⁄düÔø±\T ≈£L&Ü Á|ü#·T]<ë›eTH˚
387
Ä˝À#·q e∫Ã+~. |üsƒê_Û |üHé‡ sêj·T&É+˝À Á|üdæ<äT∆&Éì ‘Ó\T>∑T
kÕVæ≤‘ê´dü≈£îÔ\≈£î ‘Ó*dæ+<˚. yê{Ï˝À ø=ìï bÕ‘· Äq+<ä yêDÏ |üÁ‹ø£˝À
e#êÃsTT. ‘·sê«‘· 1964˝À CÀ´‹ e÷dü|üÁ‹ø£˝À es¡Tdü>± e#êÃsTT.
H˚qT yê{Ïqìï{Ï˙ |ü⁄düÔø£s¡÷|ü+˝À ‘Ó#êÃqT. Hê $TÁ‘·T&ÉT Äq+<é nH˚
n‘·qT CÀ´‹ |üÁ‹ø£ qT+∫ |üHé\qT ø±|” #˚dæ |ü+bÕs¡T. yÓTÆdü÷s¡T˝À
dæ.mdt.s¬ &ç¶ nì bÕ]ÁXÊ$Tø£ y˚‘Ô· ñHêïs¡T. H˚qT #˚ùd nH˚ø£ ø±s¡´Áø£e÷\≈£î
Äj·Tq n+&É<ä+&É\T \_Û+#êsTT. H˚qT yÓ[fl ªª|üsƒê_Û |üHé #ê+>∑+µµ
$wüj·T+ #Ó|üŒ>±H˚ n|üŒ{Ï ø£|ü⁄Œ&ÉT 500 s¡÷bÕj·T\T rdæ Ç#êÃs¡T.
n+‘·≈£î eTTqT|ü⁄ ~$d”eT ‘·TbòÕqT≈£î ã* nsTTq|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü
Á|üyêkÕ+Á<Ûä uÛ≤s¡‹ <ë«sê <Ûäq+, <äTdüTÔ\T e¬>’sê ùdø£]+∫ |ü+bÕeTT.
n|ü⁄Œ&√ dæ.mHé.¬s&ç¶>±s¡T #ê˝≤ düVü‰j·T+ #˚XÊs¡T.
yÓ+≥H˚ ª|üHé #ê+>∑+µ yÓTdÆ ÷ü s¡T˝Àì ns¡$+<ä Áô|dt˝À n#·TÃ≈£î
Ç#˚ÃXÊqT. eTTK ∫Á‘·+˝À düVü‰ n#·Tà nsTTb˛sTT+~. eTTK∫Á‘·+
≈£L&Ü H˚H˚ y˚XÊqT. Hê≈£î n<√ düs<¡ ë. m|ü⁄Œ&É÷ ‘·+–sê\ düTu≤“sêe⁄>±s¡T
#Ó|üPÔH˚ ñ+{≤s¡T : ªª˙øÏ<˚+ düs¡<ë. #·ø£ÿ>± eT+∫ Ä]ºdüTº\ #˚‘·
y˚sTT+#·Tµµ nì. ø±ì Hê düs¡<ë ø=~› ø=ìï |ü⁄düÔø±\≈£î H˚H˚ u§eTà\T
^#·T≈£îHêïqT. nsTT‘˚ >∑eTà‘˚Ô$T≥+fÒ ll>±s¡T |üsƒê_Û |üHé#ê+>∑+
eTTK∫Á‘·+ #·÷dæ ªªmes¡T y˚XÊs√ >±ì #ê˝≤ u≤>± ` n+fÒ
Ä˝À#·Hê‘·àø£+>± ` y˚XÊs¡T. nã÷ nÁãVü‰+ πsU≤ ∫Á‘·+ ˝≤>∑T+~µµ
nHêïs¡T. Hê≈£î m+‘· dü+‘√wü+ y˚dæ+<√, ˇø£ÿs¡sTTHê yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T
ø£<ë nì.
Ç+‘·ø° H˚qT n#·TÃy˚dqæ ª|üH# é ê+>∑+µ Ä$wüÿ]+#ê*. n+‘·˝À
u…»yê&É >√bÕ\¬s&ç>¶ ±s¡T ªª˙e⁄ |ü+#ê+>∑+ n#·TÃy˚dTü HÔ êïe≥. Ç~>√ ˙≈£î
ø=+‘· <ÛäqdüVü‰j·T+ #˚düTÔHêïqTµµ nì ø=ìï e+<ä\T (m+‘√ >∑Ts¡TÔ˝Ò<äT)
Ç#êÃs¡T.
387
 >√bÕ\¬s&ç¶>±πs kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT <ë«sê ≈£L&Ü ø=+‘·
<Ûqä düV‰ü j·T+ Ç|æŒ+#ês¡T. Çe˙ï Hê≈£î ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&≈É î£ +&ÜH˚ <=]ø±sTT.
H˚qT m|ü⁄Œ&É÷ &ÉãT“ø√düyÓ÷, düVü‰j·T+ ø√düyÓ÷, kÕ«s¡ú+ ø√düyÓ÷
<˚e⁄fi≤fl&É˝Ò<äT. düVü≤è<äj·TT\T yê]øÏ yês¡T>± Hê ø£èwæ ‘Ó\TdüTø=ì
düVü‰j·T+ #˚ùdÔ e<ä›q˝Ò<äT. |üHé#ê+>∑+ Á|ü#·Ts¡D≈£î Ç+‘·>± nìï
yÓ’|ü⁄\qT+∫ Áb˛‘ê‡Vü≤+ \_Û+#˚dü]øÏ H˚qT yÓTT<ä≥ Á|ü#·T]+∫q 500
Á|ü‘·T\T ø±ø£ eTs√ 500 Á|ü‘·T\T eT∞fl eT+∫ ù||üs¡T MT<ä, eT+∫
ø£es¡T‘√ eTTÁ~+#êqT. Ç˝≤ ˇπø |ü⁄düøÔ ±ìï ˇπø düeTj·T+˝À s¬ +&ÉTkÕs¡T¢
eTTÁ~+#·e\dæ e∫Ã+~. |üHé#ê+>∑+ Á|ü‘·T\T ≈£L&Ü n∫s¡ø±\+˝ÀH˚
#Ó*b¢ ˛j·÷sTT.
yÓTÆdü÷s¡T˝À ª|üsƒê_Û |üHé#ê+>∑+µ Ä$wüÿs¡D düuÛÑ »]bÕs¡T. Bì
ø√dü+ eTÁ<ëdüTqT+∫ ll>±s¡T e#êÃs¡T. u…+>∑Tfi¯Ss¡T qT+∫ |üsƒê_Û
e#êÃs¡T. #ê˝≤ dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· yêfi¯ófl n<˚ eT∞fl ø£\e&É+. Ä
s√E ll>±] ø√dü + (n|ü ⁄ Œ&É T lløÏ dü | ü Ô ‹ eTôVA‘· ‡ yê\T
»s¡T>∑T‘·THêïsTT) yÓsTT´q÷ï≥ |ü<äVü‰s¡¢≈£î |üsƒê_Û –|ü⁄º #Ó≈£îÿ\T
|ü≥Tºø=#êÃs¡T.
1980˝ÀH˚ H˚qT, ÄX¯«‘·ú Hêsêj·TD>±s¡T ø£*dæ ªC≤q|ü<ä+µ nH˚
|üÁ‹ø£qT ≈£L&Ü ÁbÕs¡+_Û+#êeTT. á ø£<\ ä∏ T #Ó|⁄ü Œ≈£î+≥÷ b˛‘˚ ø=+&ÉM{Ï
#ê+‘ê+&É+‘· ne⁄‘êsTT. <˚X+¯ ø±ì <˚X+¯ ˝À ñ+≥÷ ø=+<äsT¡ $TÁ‘·T\
düV‰ü j·T+‘√ mH√ï |üqT\T #˚jT· >∑*–q+<äT≈£î Hê¬ø+‘√ Vü‰j·Tì|ædTü +Ô ~.
ªC≤q|ü<+ä µ Á|ü<eä∏ T dü+∫ø£ e÷]à 1980˝À yÓ\Te&ç+~. n<˚ dü+e‘·‡s¡+
eTs√ eT÷&ÉT dü+∫ø£*ï ≈£L&Ü Á|ü#·T]+#êeTT.
<ëøå ± j· T DÏ
Hê eTqdüT‡≈£î $s¡T<ä+∆ >± #˚dqæ |üqT˝À¢ ª<ëøå±j·TDϵ nH˚ |ü⁄düøÔ +£
388
sêj·T&É+ ˇø£{Ï. eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq ø±s¡´Áø£e÷\˝À bÕ˝§Zq&É+, eT‘·
Á|ü#êsêìøÏ ‘√&ÉŒ&É&+É , ÁbÕNq‘·≈î£ nqedüs+¡ >± |ü≥+º ø£≥&º +É Ç˝≤+{Ï
yê{ÏøÏ 1972 qT+#˚ <ä÷s¡eTj·÷´qT. Hê≈£î ‘√∫q$, Hê≈£î q∫Ãq$
sêdüT≈£î+≥÷ b˛e&Éy˚T H˚qT #˚dæq |üì. ø±ì ‹s¡T|ü‹˝Àì ˇø£]<ä›s¡T
Äràj·T$TÁ‘·T\ Áb˛<ä“\ ¤ + e\¢ {Ï.{Ï.&ç. yê]øÏ MTsêu≤sTT, <ëøå±j·TDÏ
nì ¬s+&ÉT |ü⁄düÔø±\T sêdæ ô|≥º&É+ »]–+~. ø±ì ¬s+&ç+{Ï˝ÀqT ˇø£
kÕVæ≤‘·´ $<ë´]ú>± $esê\T sêdæ ô|≥º&Éy˚T ø±ì e÷qyêr‘· X¯≈£îÔ\
ªÁbÕã˝≤´ì düeT]ú+#·˝Ò<äT. ùV≤‘·Tyê<äT\T ≈£L&Ü bÂsêDÏø£ Hê≥ø±\T
sêdæq≥T¢ H˚q÷ Ç˝≤+{Ï$ ø=ìï #˚XÊqT. n~ ‘·b˛Œ ˇb˛Œ ìs¡ísTT+#˚
dæú‹˝À H˚qT ˝ÒqT. ùdïVæ≤‘·T\ Áb˛<ä“\+e\¢ n˝≤ sêj·Te\dæ e∫Ã+~.
yê{Ï˝À MTsêu≤sTT n#·TÃø±H˚˝Ò<äT. <ëøå±j·TDÏ e÷Á‘·+ ˇø£{Ï ¬s+&ÉT
kÕs¡T¢ eTTÁ~+|üã&ç+~. ø£ècÕí |ü⁄wüÿsê\ ø√dü+ y˚dæq á |ü⁄düÔø±\T
\ø£åÁ|ü‘·T\≈£î ô|’>± neTTà&ÉsTTq≥T¢ $HêïqT.
1981
1980˝À yÓTdÆ ÷ü s¡T˝Àì ‘Ó\T>∑T kÕ+düÿè‹ø£ dü$T‹ ‘·s|¡ ⁄ü q H˚H=ø£
ôd$THês¡T »]bÕqT. <ëìøÏ H˚qT, &Ü.|ü]$TsêeT qs¡dæ+Vü≤+ (Á|üdüTÔ‘·+
ôV’ ≤ <ä s êu≤<ä T π ø +ÁBj· T $X¯ « $<ë´\j· T +˝À Ø&É s ¡ T ) kÕs¡ < ∏ ä ´ +
eVæ≤+#êeTT. ôd$THês¡T˝À düeT]Œ+|üã&çq yê´kÕ\qT ªuÛ≤wü`C≤q|ü<+ä µ
ù|s¡T‘√ |ü⁄düÔø£+>± n#·TÃ y˚XÊeTT.
1981˝ÀH˚ πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT˝À Hê≈£î s¡#·q\ |üs¡+>±
dü+ã+<Û+ä @s¡Œ&ç+~. ª|ü+C… eT+π>X¯sêyéµ nH˚ ø£qï&É s¡#s· TT‘· á X¯‘ê_›
ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ø£qï&É uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘ê´\≈£î nbÕs¡yÓTÆq ùde #˚XÊs¡T.
Äj·TqqT >∑T]+∫ $.d”‘êsêeTj·T´>±s¡T Ç+^¢wüß˝À (Markers
of Indian Literature series) |ü⁄düÔø£+ sêXÊs¡T. <ëìï
388
‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#·eTHêïs¡T nø±&ÓMT yês¡T.
$.d” ‘ êsêeTj· T ´>±]~ #ê˝≤ øÏ ¢ w ü º y Ó T Æ q XË ’ * . yêø±´\T
ø=s¡T≈£î&ÉT|ü&Ée⁄. #ê˝≤ bı&ÉT¬>’q yêø±´\T. <ëìï nqTyê<ä+ #˚ùddü]øÏ
‘·\ÁbÕD+ ‘√ø£≈£î e∫Ã+~.
1981˝ÀH˚ yÓTdÆ ÷ü s¡T $X¯«$<ë´\j·T+ yê] ø√dü+ ª‘Ó\T>∑T uÛ≤ôw
eT‘·TÔ kÕVæ≤‘·´µ nH˚ |ü⁄düÔø£+ sêdæô|{≤ºqT. eTVü‰ø£$ ¬ø.$.|ü⁄≥º|üŒ ñ
bÕ<Ûä´≈£åî\T>± ñqï ø±\+˝À ª>∑èVü≤düs¡dü«r Á>∑+<∏äe÷\µ nqï<ëìï
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. 150`200 |ü⁄≥˝À¢ ø=ìï $wüj·÷\qT >∑÷]à düs¡fi¯
dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q |ü ⁄ dü Ô ø ±\qT Á|ü # · T ]+#ê\ì yê] ñ<˚ › X ¯ + . á
Á>∑+<∏äe÷\˝ÀH˚ H˚qT ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘ê´\qT ø£qï&É+ yê]øÏ
|ü]#·j·T+ #˚dü÷Ô á |ü⁄düÔø£+ sêXÊqT.
ªC≤q|ü<+ä µ dü+∫ø£\T eTs√ Hê\T–+{Ïì ≈£L&Ü n<˚ dü+e‘·‡s¡+
Á|ü#·T]+#êqT.
1982
nyÓT]ø±˝Àì $kÕÿì‡dt˝À Á|ü|ü+#·+˝Àì nH˚ø£ ÁbÕ+‘ê\
qT+∫ C≤q|ü<ä $<ë«+düT\qT |æ*∫ C≤q|ü<ä eTVü‰ø±yê´\qT >∑T]+∫
dü < ä d ü T ‡ »]bÕs¡ T . <ëìøÏ qqTï, C≤q|ü < ä $C≤„ H ê#ês¡ T ´\T
&Ü.C….mdt.|üse¡ T•ej·T´>±]ì uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ qT+∫ ÄVü‰«ì+#ês¡T. n|ü⁄Œ&˚
m.¬ø.sêe÷qT»Hé e+{Ï Á|ü|ü+#· Á|üdæ<ä∆ ø£$ $eTs¡Ù≈£î\‘√ |ü]#·j·T+
@s¡Œ&ç+~. nyÓT]ø±˝À ù||üs¡T ø√dü+ H˚qT m\¢eTà ø£<∏ä ‘Ó\T>∑T
ø£qï&Ü\˝À m˝≤ ñ+<√ ‘·T\Hê‘·àø£+>± |ü]o*+#êqT. <ëìø√dü+
es¡+>∑˝,Ÿ eTVü≤ã÷uŸq>∑s,Y q˝§Z+&É, <Ûës¡yê&É, >∑T\“sêZ yÓTT<ä˝q’… õ˝≤¢˝À
|üs´¡ {Ï+∫ #ê˝≤ düe÷#ês¡+ b˛>∑T#˚XÊqT. nyÓT]ø±≈£î yÓfiS¯ Ô ªC≤q|ü<+ä µ
dü+∫ø£qT Ç+^¢wüß˝À n#·TÃy˚dæ |ü≥Tº¬øfi≤flqT. eTq C≤q|ü<ä eTVü‰ø±e´
389
dü+Á|ü<ëj·T+ MT<äT n+<äT˝À yê´dü+ sêsTT+#êqT.
1982˝ÀH˚ j·TTe uÛ≤s¡‹ yê] ªC≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+µ nH˚ |ü⁄düøÔ ±ìï
Á|ü#T· ]+#êqT. ˝À>∑&É C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷|ü+ sêdæq|ü⁄Œ&ÉT sêfi¯fl|ü*¢
yês¡T πøe\+ XÊÁdüÔ $wüj·÷\qT sêdæ \øå±´\qT Çe«ø£b˛‘˚ #·<äe&É+
ãs¡Te⁄>±H˚ ñ+≥T+<äì n_ÛÁbÕj·T+ yÓ*ãT#êÃs¡T. n+<äTe\¢ ªC≤q|ü<ä
kÕVæ≤‘·´+µ˝À \ø£Då ≤\‘√ u≤≥T \ø£´å Á|ü<sä Ù¡ q ≈£L&Ü #˚XÊqT. j·TTeuÛ≤s¡‹
yês¡T Ä |ü⁄düÔø±ìï ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ eTTÁ~+#ês¡T.
1983
Hê C≤q|ü<ä $C≤„q |ü]XÀ<Ûäq≈£î |üs¡e÷e~Û>± <ë<ë|ü⁄
|ü~ùV≤H˚fi¯ófl H˚qT »]|æq kÕVæ≤‘·´ ø£èwæ |òü*‘·+>± ªÄ+Á<ÛäT\ C≤q|ü<ä
$C≤„q+µ nH˚ |ü⁄düøÔ ±ìï s¡∫+#êqT. <ëìï Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT
yês¡T Á|ü#·T]+#ês¡T. ˇø£ C≤‹ C≤q|ü<ä $C≤„Hêìï >∑T]+∫ Ç+‘·
$|ü⁄\+>± XÊÁd”Ôj·T+>± s¡∫+∫q |ü⁄düÔø±\T Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ #ê˝≤
ns¡T<äT>± ñHêïj·Tì Á|üU≤´‘· C≤q|ü<ä $C≤„q y˚‘·Ô n\Hé &É+&Ódt>±πs
yÓTdÆ ÷ü s¡T e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT Á|üX+¯ dæ+#ês¡T. ‘·eT≈£î ‘Ó\T>∑T ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê
Ä |ü⁄düÔø±ìï neT÷\´ ì~Û>± <ë#·T≈£î+{≤qì ˇø£ Á|ü‹ n&ç– rdüTø=ì
yÓfi≤fls¡T. Hê J$‘·+˝À #˚dæq kÕVæ≤‘·´ ‘·|üdüT‡≈£î |òü\+>± Ä+Á<ÛäT\
C≤q|ü<ä $C≤„q+ yÓ\Te&ç+~. Bì yÓqTø£ Äràj·TyÓTÆq ø£<∏ä eTs=ø£{Ï
ñ+~.
|æôV≤#Y.&ç.‘·sê«‘· H˚qT &ç.*{Ÿ. #˚j·÷\qT≈£îHêïqT. ìC≤ìøÏ
C≤q|ü<ä yÓ’<ë´ìï ≈£L\+ø£wü+>± |ü]XÀ~Û+∫ &ç.*{Ÿ.dæ<ë∆+‘· yê´dü+
‘·j÷· s¡T#˚j÷· \ì nqT≈£îHêïqT. ø±ì ‘·sê«‘· Ä+Á<ÛTä \≈£î dü+ã+~Û+∫q
C≤q|ü<ä $C≤„qeT+‘·{˙Ï ˇø£#√≥ b˛>∑T #˚j÷· \ì nì|æ+∫+~. ã÷Hé
ÁãTHé yê+&é sêdæq ªªnyÓT]ø£Hé bò˛ø˘˝ÀsYµµ n‘·T´‘·ÔeT Á>∑+<∏ë\˝À ˇø£{Ï.
389
n~ Hê≈£î z qeT÷Hê˝≤ ø£ì|æ+∫+~. <=D|üŒ>±s¡T n‘·´+‘· ÁX¯eTø√]Ã,
‘·eT bÕ+&ç‘ê´ìï, <ÛäHêìï, $X‚¢wüD kÕeTsêú´ìï yÓ∫Ã+∫ ‘·j·÷s¡T#˚dæq
ª‘Ó\T>∑T Vü≤]ø£<∏ë düs¡«dü«+µ ≈£L&Ü Hê≈£î dü÷Œ¤]Ô ì∫Ã+~.
&ç.*{Ÿ.≈£î dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏+ä düeT]Œ+#ê\+fÒ <ëìï Á|ü#T· ]+#ê*.
500 |ü⁄≥\≈£î ô|’>± |ü⁄düÔø£+ sêdæ <ëìï n#·TÃy˚düTø√yê\+fÒ
kÕe÷q´yÓTÆq |üìø±<äT. H˚qT ˇø£ Á|üD≤[ø£ s¡÷|ü+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yê]øÏ Ä+Á<ÛäT\ C≤q|ü<ä $C≤„q+ Ç#êÃqT. yês¡T
n+^ø£]+#ês¡T. H˚qT sêdæq Áyê‘·|‹ü ì >=|üŒ |ü+&ç‘T· \ |üØø£≈å î£ >∑T]#˚dæ
>ös¡e<Ûäq+ ìs¡ísTT+#·eTHêïs¡T. yês¡T düVü≤è<äj·T+‘√ eT÷&ÉTy˚\
s¡÷bÕj·T\ >ös¡e<Ûäq+‘√ u≤≥T 12 1/2 XÊ‘·+ sêj·T©º ìs¡ísTT+#ês¡T.
n~ m+‘·, @$T{Ï nqï~ ø±<äTÁ|üX¯ï. ndü\T n#·Tà ne⁄‘·T+<√ ˝Ò<√
nqï<˚ Á|ü X ¯ ï nsTT+~. Ä s√E˝À¢ >√bÕ\¬ s &ç ¶ > ±s¡ T , Hê≈£ î
n‘·´+‘ê|ü⁄\ Ô sTTq Ç]yÓ+{Ï ø£èwüeí T÷]Ô>±s¡T #˚dqæ düV‰ü j·T+ á »qà˝À
eT]∫b˛˝ÒqT. |ü⁄düÔø£+ sê˝Ò<äì Hêø£+fÒ Ç]yÓ+{Ï ø£èwüíeT÷]Ô>±πs
m≈£îÿe>± u≤<Ûä|ü&çb˛j·÷s¡T. yêπs dü«j·T+>± Á|üj·T‹ï+∫ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
Á|üuTÑÛ ‘·«+ qT+∫ á |ü⁄düøÔ +£ ø√düyT˚ Á>±+≥T bı+~ |ü⁄düøÔ ±ìï n#·TÃy˚XÊs¡T.
n~ n#·Tà nj˚T´ düeTj·T+˝À <˚e⁄\|ü*¢ sêe÷qT»sêe⁄>±s¡T nø±&ÓMT
n<Ûä´≈£åî\T. á eTVü≤˙j·TT\+<äs¡÷ Hê MT<ä nqTsê>∑+, ÄbÕ´j·T‘·
#·÷|üøb£ ˛‘˚ Hê |ü⁄düøÔ +£ n#·Tà nj˚T´B ø±<äT, Hê≈£î &ç.*{Ÿ. &ûÁ^ \_Û+#˚~
ø±<äT.
bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTHê<∏äT&ÉT
yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+˝Àì ø£qï&É n<Ûä´j·Tq dü+düú
Á|üø£{ÏdüTÔqï düeTÁ>∑ ø£qï&É kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘· dü+|ü⁄{≤\ø√dü+ bÕ\Tÿ]øÏ
k˛eTHê<∏äTDÏí >∑T]+∫ ˇø£ yê´dü+ sêj·÷*‡ e∫Ã+~. n|ü⁄Œ&ÉT n‘·ìï
390
>∑T]+∫ nH˚ø£ $wüj·÷\qT eT∞fl eT∞fl #·~yêqT. ø£qï&É n<Ûä´j·Tq
dü+düú˝À ñ+&˚ Áyê‘· Á|ü‘·T\˝À bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTHê<∏äT&ç nH˚ø£
s¡#·q\THêïsTT. yê{Ï˝À |ü+#· Á|üø±s¡ >∑<ä´\T yÓTT<ä˝…’qy˚ ø±ø£ ø=ìï
ø=‘·Ô s¡#·q\T (Ç+‘·es¡≈£î |ü]XÀ<Ûä≈£î\ <äèwæºøÏ sêì$) ≈£L&Ü ñHêïsTT.
yÓTdÆ ÷ü s¡T $X¯«$<ë´\j·T+ Á|ü#T· s¡D\ $uÛ≤>∑+ ìπsX› ≈¯ î£ \T l¬ø.{Ï.Ms¡|Œü
qqTï ˇø£ |ü⁄düÔø£+ sêdæ ô|≥ºeTì n&ç>±s¡T. n|ü⁄Œ&˚ bÕ\Tÿ]øÏì >∑T]+∫
sêXÊqT.
yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‘·´~Ûø£ dü+K´˝À
|ü⁄düÔø±\qT Á|ü#·T]+#˚ ¬s+&ÉTeT÷&ÉT $X¯«$<ë´\j·÷\˝À ˇø£{Ï. yê]
|ü⁄düÔø±\˝À ªÁ|ü#ês√|üHê´düe÷\µ ˇø£{Ï. @<Ó’Hê $wüj·÷ìï >∑T]+∫
düTe÷s¡T 30`40 |ü⁄≥\˝À yê´dü+ sêùdÔ <ëìï bÕ¬ø{Ÿ ôd’E˝À 80`100
|ü⁄≥\˝À eTTÁ~+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤+{Ï |ü⁄düÔø±\≈£î #ê˝≤
ÁbÕ#·Ts¡´+ \_Û+∫+~. ˇø£kÕ] õ.mHé.s¬ &ç>¶ ±s¡T Ä Á|ü#T· s¡D\qT #·÷dæ
eTT>∑ T ∆ ˝ … ’ m|ü Œ {Ï ¬ ø ’ H ê ‘· e T $X¯ « $<ë´\j· T +˝À n˝≤+{Ï
ªÁ|ü#ês√|üHê´düe÷\µqT #˚|ü{≤º\ì Ä•+#ês¡T.
yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+ Á|ü#ês√|üHê´düe÷\˝À nìï
$wüj·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫q |ü⁄düÔø±\T Á|ü#·T]‘·eTj·÷´sTT. ‘Ó\T>∑T
kÕVæ≤‘ê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q lHê<∏ä, b˛‘·q, y˚eTq, ‘Ó\T>∑T#ê≥T
|ü<ë´\T yÓTT<ä˝q’… |ü⁄düøÔ ±\T Á|üø{ £ +Ï |üã&ܶsTT. es¡Tdü˝À H˚qT bÕ\Tÿ]øÏ
k˛eTHê<∏äTDÏí >∑T]+∫ sêXÊqT. á |ü⁄düÔø±\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï 5`6 y˚\T
Á|ü#·T]kÕÔs¡T. yÓ\ 25 ô|’dü\T e÷Á‘·y˚T.
1984
H˚qT 1983˝À s¬ +&√kÕ] nyÓT]ø± yÓfi≤flqT. yêwæ+>∑Hº ˝é À »]–q
‘Ó\T>∑T eTVü‰düu˝
ÑÛ À¢ (‘êHê düu\
ÑÛ T) bÕ˝§ZHêïqT. Ä s√E C≤q|ü<ä ø£fi*¯ ï
390
>∑T]+∫ H˚ì∫Ãq ñ|üHê´dü+ $ì #ê˝≤ dü+‘√wæ+∫ Á|ü|ü+#· Á|üdæ<ä∆
∫Á‘·ø±s¡T\T mdt.$.sêe÷sêe⁄>±s¡T Hê≈£î 500 &Ü\s¡T¢ Ç#êÃs¡T. Bìï
@<ÓH’ ê C≤q|ü<ä $C≤„q Á>∑+<∏ëì¬øH’ ê $ìjÓ÷–+#·Tø√+&ç. ˝Ò<ë nyÓT]ø±˝À
MT Ks¡TÃ\¬øH’ ê ñ+#·Tø√+&çµµ nHêïs¡T. yê] ñ<ës¡d«ü uÛ≤yêìøÏ, ‘Ó\T>∑T
dü+düÿè‹ |ü≥¢, ø£fi¯\ |ü≥¢ ñqï ÄdüøÏÔøÏ #·*+∫b˛e&É+ Hêe+‘·sTT+~.
yê]∫Ãq 500 &Ü\s¡÷¢ nø£ÿ&˚ Ks¡ÃsTTb˛j·÷sTT. m|üŒ{Ïø¬ H’ ê ˇø£ |ü⁄düøÔ +£
n#·TÃy˚dæ yê]øÏ n+øÏ‘·$Tyê«\ì nqT≈£î+≥÷H˚ ñHêïqT. ø±ì
Ç|üŒ{Ïes¡≈£î M\Tø±˝Ò<äT.
nsTT‘˚ sêe÷sêe⁄>±]∫Ãq &ÉãT“qT dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚XÊqT.
j·TT.mdt.@. <äøÏåD≤~q y˚\yÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+˝À n\u≤e÷˝À e÷
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T sê»>√bÕ˝Ÿ sê´* ñHêïs¡T. yê]ì #·÷&É&É+ ø√dü+
n+‘·<ä÷s¡eT÷ Áπ> Vü≤Ö+&é ãdüT‡˝À Á|üj·÷D+ #˚XÊqT. |æ.j·TT.dæ.,
_.mdt.dæ.\˝À Hê>∑Ts¡Te⁄>±¬s’q sê´* >±]øÏ |üs¡e÷q+<äeTsTT+~.
$X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ rdæø¬ [fl n+‘ê #·÷|æ+#ês¡T. ˇø£ $wüjT· + #ÓbÕŒs¡T.
ªªH˚qT e∫à #ê˝≤ @fi¯flsTT+~. |æôV≤#Y.&ç. &çÁ^ rdüTø=ì ≈£L&Ü
#ê˝≤ @fi¯flsTT+~. ø±˙ B∏dædt n#·TÃyÓj·T´˝Ò<äT. y˚ùdÔ Hê Á|üyÓ÷wüHé≈£î
M\T>± ñ+≥T+<˚yÓ÷. Çø£ÿ&É n#·Tà yÓj·T´&É+ ø£wüº+µµ
ªªMT¬ø+<äT≈£î kÕsY. H˚qT n#·TÃy˚sTTkÕÔqTµµ nHêïqT yÓ+≥H˚.
ªª<ëìø£j˚T´ Ks¡Ã+‘ê H˚H˚ uÛÑ]kÕÔqTµµ ˙e⁄ Ä $wüj·T+˝À @MT
dü+ø√∫+#·e<äT›. n#·TÃy˚dæ ô|≥Tº#ê\Tµµ nHêïs¡T.
&É÷´ø˘ j·T÷ìe]‡{Ï˝À sê»>√bÕ˝Ÿ sê´* >±s¡T |æôV≤#Y.&ç. ø√dü+
rdüT≈£îqï $wüj·T+ “A Semantic Analysis of Telugu
Kinship terms”. e÷qe XÊÁkÕÔìï uÛ≤cÕXÊÁdüÔ $X‚¢wüD≈£î Ädüsê>±
#˚düTø=ì ø=‘·Ô |ü<ä∆‘·T˝À¢ ‘·j·÷s¡T#˚dæq dæ<ë∆+‘· yê´düeT~. H˚qT sê´*
>±] Áyê‘·Á|ü‹ì yÓTÆdü÷]øÏ rdüTø£e∫à XÊs¡<ëeTTÁ<äD≤\j·TeTH˚ #√≥
391
Ç#êÃqT. m+‘· ÁX¯<ä∆ eVæ≤+∫Hê n#·TÑ·|ü⁄Œ\T #ê˝≤ e#êÃsTT. ∫e]
Á|üP|ü⁄ u≤>± #·÷dæ Ç∫Ãq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü eT∞fl ‘·|ü⁄Œ\T eTTÁ~+#ês¡T.
Hê≈£î @+ #Ój·T´&Üìø° bÕ\Tb˛˝Ò<äT. ˇø£yÓ’|ü⁄ >∑Ts¡Te⁄>±] B∏dædt. nB
n\u≤e÷˝À Äj·Tq Á|üyÓ÷wüqTø√dü+ #·÷|æ+#·Tø√e\dæq |ü⁄düÔø£+.
n˝≤+{Ï~ ‘·|ü⁄Œ\ ‘·&Éø£>± ñ+fÒ m˝≤?
n|ü⁄Œ&ÉT $TÁ‘·T&ÉT |æ.mdt.>√bÕ\ø£èwüí eTÁ<ëdüT˝ÀH˚ ñHêï&ÉT (Hê
$TÁ‘·T&ÉT, Áô|dæ&É˙‡ ø£fi≤XÊ\˝À Hê pìj·TsY, ‘·sê«‘· Hê |ü]XÀ<Ûäø£
$<ë´]ú ≈£L&Ü ` qqTï Áù|eT‘√ nqïj·÷´ nì |æ*#˚ yê]˝À ˇø£&ÉT).
&Ü.>√bÕ\ø£èwüí Hê u≤<Ûä #·÷&É˝Òø£ yÓTÆdü÷s¡T˝À n#·ÃsTTq |ü⁄düÔø±ìï
eTÁ<ëdüT rdæø¬ [fl nø£ÿ&ç Diocesan Press ˝À n#·TÃy˚sTT+#ê&ÉT.
n|ü⁄Œ&É‘·qT πø+Á<äkÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMTøÏ eTÁ<ëdüT˝À ÁbÕ+rj·T ø±s¡´<ä]Ù.
n+<äTe\¢ #ê˝≤ Áô|düT‡\‘√ dü+ã+<Û+ä ñ+~. Ç˝≤ sê´* >±] B∏ddæ qt T
¬s+&ÉTkÕs¡T¢ eTTÁ~+#·&É+ »]–+~. $TÁ‘·T&ÉT &Ü.>√bÕ\ø£èwüí≈£î
ø£è‘·»„‘·\‘√ Á|üyêkÕ+Á<Ûä uÛ≤s¡‹ <ë«sê Á|ü#·T]+∫q sê´* >±] B∏dædtqT
nyÓT]ø± |ü+|æ+#êqT.
n<˚ dü+e‘·‡s¡y˚T ªC≤q|ü<ä $C≤„q uÛ≤s¡‹µ <ë«sê |ü⁄düÔø±\qT
Á|ü#·T]+#ê\ì ≈£L&Ü ìs¡ísTT+#êqT. $TÁ‘·T\ Áb˛‘ê‡Vü≤+ \_Û+∫+~.
yÓTT<ä{Ï |ü⁄düøÔ +£ >± ø¬ .düTeT‹>±] ªC≤q|ü<ä ø£fi≤ Ádüe+‹µì eTTÁ~+#êqT.
düTeT‹>±]øÏ H˚qT |æôV≤#Y.&ç. |üØø£å≈£î&ç>± ñHêïqT. Ä$&É q˝§Z+&É
õ˝≤¢˝À, Ç‘·s¡ ‘Ó\+>±D≤ õ˝≤¢˝˝À ‹]– ø£<\ ä∏ T ùdø£]+∫ ‘·eT dæ<ë∆+‘·
yê´kÕìøÏ nqTã+<Ûä+>± Ç#êÃs¡T. Ä nqTã+<Ûä+˝Àì ø£<∏ä\H˚ H˚qT
ªC≤q|ü<ä $C≤„q uÛ≤s¡‹µ Á|ü#·Ts¡D>± rdüT≈£îe#êÃqT. á |ü⁄düÔø£+
Á|ü#·T]+#˚ Hê{ÏøÏ ns¡$+<ä eTTÁ<äD≤\j·T+ (yÓTÆdü÷s¡T)˝À ‘Ó\T>∑T
n#·TÃ\T n]–b˛j·÷sTT. n|üŒ{Ï es¡≈£î ‘Ó\T>∑T ø£+b˛CŸ #˚dü÷Ô e∫Ãq
≈£îÁsê&ÉT &ûÁ^ bÕôd’ ñ<√´>∑+ e∫à yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Hê≈£î eT∞fl n#·TÃ
391
ø£cÕº\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT. $»j·Tyê&É˝À Hê |ü]XÀ<Ûäø£ $<ë´]ú
&Ü.$.$.uÛ≤qTeT÷]Ô e÷sTT+{À¢ eTìwæ˝≤+{Ïyê&ÉT. n‘·ìøÏ HêMT<ä
ñqï Áù|e÷qTsê>±\T es¡íHê r‘·yÓTÆq$, dü«#·Ã¤yÓTÆq$. ªC≤q|ü<ä ø£<∏ë
Ádüe+‹ìµ n‘·qT $»j·Tyê&É˝À n#·TÃy˚dæ Ç#êÃ&ÉT. Ç˝≤ Ä |ü⁄düÔø£+
ø√dü+ H˚qT HêHê u≤<Ûä\T |ü&Ée\dæ e∫Ã+~. nsTT‘˚ ‘·«s¡˝ÀH˚ á
u≤<Ûä\qT+∫ $eTT≈£îÔ&ç qj·÷´qT. yÓTÆdü÷s¡T˝Àì eTs√ Áô|düT‡ ($TÁ‘·
Á|æ+≥sY‡) yê]‘√ Hê≈£î eTT+<äTqT+∫ |ü]#·jT· eTT+~. Hê uÛ≤cÕ $C≤„q
Á>∑+<∏ë\qT C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ Á>∑+<∏ëìï n‘·H˚ eTTÁ~+#ê&ÉT. n‘·ìì
ã‹eT˝≤&ç, eT∞fl ø=ìïy˚\T n|ü⁄Œ Ç∫à eTÁ<ëdüTqT+∫ f…Æ|ü⁄\T
‘Ó|Œæ +#êqT. ø=‘·Ô f…|Æ ⁄ü \‘√ ª‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´ Ádüe+‹µ yÓTT<ä{Ï |ü⁄düøÔ +£ >±
n#·ÃsTT+~.
yÓTÆdü÷s¡T $X¯«$<ë´\j·T+ |ü]~Û˝À &çÁ^ ø£fi≤XÊ\ $<ë´s¡Tú\
ø√dü+ ˇø£ bÕsƒ¡´ Á>∑+<∏ä+ nedüs¡eTsTT+~. H˚qT n<Ûä´≈£åî&ç>±
dü+bÕ<äøe£ T+&É* dæ<e›ä TsTT+~. n˝≤ e∫Ã+<˚ ª‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´ Ádüe+‹µ
n+‘·≈£îeTT+<˚ H˚qT ø£sêï≥ø£ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]ø√dü+ eT÷&ÉT Hê\T>∑T
bÕsƒ¡´Á>∑+<∏ë\T ‘·j·÷s¡T#˚XÊqT. yê{Ï˝À yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü≈£î kÕúq+
ø£*Œ+#êqT. yÓTT<ä{ÏkÕ]>± ll, C≤wüßyê, sêfi¯fl|ü*¢, ø£èwüíXÊÁdæÔ, ‹\ø˘,
dü+Je<˚yé yÓTT<ä˝…’qyê] s¡#·q*ï bÕsƒê\T>∑ d”«ø£]+#·&É+ »]–+~.
1985
ø±Á≥>∑&¶É nì ˇø£sT¡ Hêïs¡T. uÛ˝
Ñ Ò düs<¡ ë eTìwæ. mHÓïH√ï |ü⁄düøÔ ±\T
y˚düTÔ+{≤s¡T. eT<Ûä´ eT<Ûä´ ø=+‘·eT+~øÏ nyês¡T¶\T ÇdüTÔ+{≤s¡T. ø£$‘ê
dü+ø£\q+ @<Ó’Hê ñ+fÒ nyês¡T¶ Ç∫à Á|ü#·T]kÕÔeTì Á|üø£≥q Ç#êÃs¡T.
H˚qT ø=ìï ø£$‘·*ï dü+ø£\q+˝≤ ≈£L]Ã |ü+bÕqT. n#·TÃ |üqT\ø£j˚T´
&ÉãT“\T Ç#˚ÃùdÔ H˚qT eT]+‘· n+<ä+>± n#·Tà y˚düT≈£î+{≤qHêïqT.
392
ø±ì Äj· T q n+^ø£ ] +#· ˝ Ò < ä T . Äj· T H˚ y˚ X Ês¡ T . Äj· T q y˚ ù d
Á|ü#T· s¡D˝À¢øÏ ø=+‘· u≤>±H˚ y˚XÊs¡T. ø±ì ˇø£ ø£$‘ê dü+ø£\q+ sêe\dæq
rs¡T˝À ˝Ò<Tä . $TÁ‘·T\T ø¬ .•yê¬s&ç¶ ˇø£kÕ] Nyê≥T¢ ô|{≤ºsT¡ . ªªy˚jT· >∑*–‘˚
n+<ä+>± yÓjYT.˝Òø£+fÒ }s¡Tø√µµ nì. ì»y˚T nì|æ+∫+~.
ø£sêï≥ø±+Á<Ûä j·Tø£å>±Hê\T
ˇø£kÕ] Á|üU≤´‘· kÕVæ≤‘·´y˚‘·Ô ¬ø.•esêeT ø±s¡+‘·>±]‘√ ‘·>±<ë
ô|≥Tº≈£îHêïqT. Äj·Tq ø£qï&É j·Tø£å>±qy˚T ‘Ó\T>∑T j·Tø£å>±HêìøÏ
eT÷\eTì ˇø£#√≥ sêXÊs¡T. H˚qT <ëìøÏ Á|ü‹düŒ+~dü÷Ô ø£qï&É j·Tø£>å ±q+
ø£+f… eTT+<äT ‘Ó\T>∑T˝À j·Tø£å>±q+ ñ+<äì #Ó|üPÔ ªÁ|üC≤yêDϵ nH˚
|üÁ‹ø£≈î£ ñ‘·sÔ +¡ sêXÊqT. ‘·sê«‘· ˇø£ yê´düeT÷ sêXÊqT. n<ä˝≤π> ô|]–
ô|]– ø£sêï≥ø±+Á<Ûä j·Tø£å>±Hê\ ‘·T\Hê‘·àø£ düMTø£å>± ‘·j·÷s¡sTT+~.
á |ü⁄düøÔ +£ eTTÁ~+#·&ÜìøÏ ªø£sêï≥ø£ C≤q|ü<`ä j·Tø£>å ±q nø±&ÓMTµ yês¡T
<Ûäq düVü‰j·T+ #˚XÊs¡T.
1985˝ÀH˚ ªC≤q|ü<ä $C≤„q uÛ≤s¡‹µ ‘·s¡|ü⁄q ¬s+&√ |ü⁄düÔø£+
n#·TÃy˚XÊqT. n~ &Ü.õ.mdt.yÓ÷Vü≤Hé >±] ªC≤q|ü<Tä \ ‹≥T¢µ n<√ $•wüº
dü+ø£\q+. ‘Ó\T>∑T˝À Ç+ø± á $wüj·T+ MT<ä |ü]XÀ<Ûäq »s¡>∑˝Ò<äT
ø±ì ø£qï&É+˝À m+.|òæ˝Ÿ.≈£î |æôV≤#Y.&ç.øÏ ≈£L&Ü »]–+~. ‘Ó\T>∑T˝À
‹≥Tºø£$‘ê«ìï >∑÷]à e÷Á‘·+ |ü⁄düÔø±\T e#êÃsTT. õ.mdt.yÓ÷Vü≤Hé>±s¡T
ø£wüº|ü&ç 900 ‹≥¢es¡≈£î ùdø£]+#ês¡T. 24 |ü⁄≥\ |”]ƒø£ ≈£L&Ü sêXÊs¡T.
1986
ª#Ó‘’ q· ´ ø£$‘ê y˚~ø£µ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ dü+e‘·‡s¡+. H˚qT ‘·+–sê\
düTu≤“sêe⁄ >±s¡T yÓTÆdü÷s¡T˝Àì ª<Ûä«Hê´˝Àø£µeTH˚ dü+düú˝À q\uÛ…’s√E\
bÕ≥T ªô|ò ˝ Àµ\T>± ñHêï+. ª<Û ä « Hê´˝Àø£ µ |ü < ä à uÛ Ñ ÷ wü D
392
dæ.|æ.qs¡d+æ Vü≤j·T´>±] dü+dü.ú ˇø£ ÄÁX¯eT+ ˝≤>∑T+≥T+~. bò˛s¡T¶ bÂ+&˚wHü é
düV‰ü j·T+‘√ Äj·Tq s¡#s· TT‘·\≈£î ô|ò˝Àwæ|t Ç∫à @<ÓH’ ê sêj·TeTH˚yês¡T.
y˚TeTTqï ø±\+˝À ‘·+–sê\yês¡T $T˙ ø£$‘·\T sêXÊs¡T. H˚qT ‘A
Dictionary of South Indian Folklore’ ‘·j÷· s¡T #˚XÊqT.
y˚TeTT ñqï düeTj·T+˝ÀH˚ Á|ü|ü+#· Á|üU≤´‘· qe˝≤ø±s¡T&ÉT
ôV≤#Y.sê»sêyé, ˇø£ dæ˝ÀHé s¡#·sTT‘·, Á|üU≤´‘· eT\j·÷fi¯ ø£$ |üDÏø£ÿsY
yÓTT<ä˝q’… yês¡T nø£ÿ&É ñHêïs¡T. @<√ ˇø£{Ï #Ój÷· ´\H˚ ‘·|qü ìs¡+‘·s+¡
|”&+ç #˚ H˚qT, m|ü⁄Œ&É÷ #Ó‘’ q· ´+‘√ $Tdü$Tdü˝≤&˚ ‘·+–sê\>±s¡÷ @y˚y√
}Vü≤\T #˚XÊ+, Á|üD≤[ø£\T y˚XÊ+. ∫e]øÏ ø£$‘ê«ìπø n+øÏ‘y· TÓ qÆ |üÁ‹ø£
ô|{≤º\ì ìs¡ísTT+#ê+. ª<Ûä«Hê´˝Àø£µ ˝À yê>∑s¡ú ‘Poetry Times’
yÓTT<ä˝…’q uÛ≤s¡rj·T |üÁ‹ø£*ï nH˚ø£ bÕXÊÑ·´ |üÁ‹ø£*ï #·÷dæ e÷≈£î
Ç˝≤+{Ï dü÷Œ¤]Ô ø£*–+~.
ˇø£kÕ] H˚qT, ‘·+–sê\ ôV’≤<äsêu≤<äT yÓ[fl X‚ùw+Á<ä, ø¬ .•yê¬s&ç,¶
q>∑ïeTTì, ìœ˝ÒX¯«sY yÓTT<ä˝…’q #ê˝≤eT+~ $TÁ‘·T\‘√ kÕs¡dü«‘·
|ü]wü‘T· ˝Ô À ˇø£ düe÷y˚X+¯ ô|{≤º+. Ä s√E s¡+>∑Hê<∏ë#ês¡T´\T yÓTT<ä˝q’…
yês¡+‘· eT+∫ eT+∫ dü\Vü‰\T Ç#êÃs¡T. Çe˙ï CÒãT˝À y˚dTü ø=ì eT∞fl
yÓTÆdü÷s¡T e∫à #Ó’‘·q´ ø£$‘· yÓTT<ä{Ï dü+∫ø£qT #ê˝≤ n+<ä+>±
eTTÁ~+#ê+. n+‘·≈£îeTT+<˚ ªeTT≈£î[‘· |üÁ‘·+µ ù|s¡‘√ ø=ìï ø£$‘·\‘√,
e÷ <Û˚´jÓ÷<˚›XÊ\‘√ ˇø£ ªbò˛\¶sYµ Á|ü#·T]+#ê+. <ëìï <ëX¯s¡~∏,
eT<ÛäTHê|ü+‘·T\, |ü⁄≥º|ü]Ô yÓTT<ä˝…’q yês¡T yÓT#·TÃ≈£î+≥÷ ñ‘·Ôsê\T
sêXÊs¡T. #Ó’‘·q´ ø£$‘·≈£î Ä+Á<Ûä sêÁwüº+ q\TeT÷\\ qT+∫ eT+∫
Á|ü‹düŒ+<äq e∫Ã+~. ‘·+–sê\ yês¡T, H˚qT |ü&TÉ ‘·Tqï ª»+≥u≤<Ûµä #·÷dæ
#ê˝≤eT+~ $TÁ‘·T\T CÀ≈£î\T y˚dTü ≈£îH˚yês¡T. 1986 @Áô|˝Ÿ˝À yÓTT<ä{Ï
dü+∫ø£qT nø£åj·T edü+‘· dü+∫ø£>± Ä$wüÿ]+#ê+. yÓTÆdü÷s¡T˝Àì
ª<Ûä«Hê´˝Àø£µ ˝ÀH˚ Ä#ês¡´ md”« CÀ>±sêe⁄>±s¡T Ä$wüÿ]+#ês¡T. e#·q
393
ø£$‘·, |ü<ä´ø£$‘·, nqTyê<ä ø£$‘· nì eT÷&ÉT o]¸ø£\˝À ø£$‘·*ï
Á|ü#·T]+#· kÕ>±eTT. 1986˝ÀH˚ nø£åj·T X¯s¡‘·TÔ dü+∫ø£ ≈£L&Ü |üsƒê_Û
eTTK ∫Á‘·+˝À yÓ\Te&ç+~. ø£e⁄\ eTTK∫Á‘ê\T y˚ùd @ |üÁ‹ø±
‘Ó\T>∑T˝À ˝Òì <äTs¡<äèwüº+ ø£<ëeTq~. dæìe÷ eTTU≤\T #·÷|ü+<˚
|üÁ‹ø£\T #·<eä s¡Tø£<ë eTqyêfi¯ófl. ø£$‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫q |üÁ‹ø£ ø±ã{Ϻ
ø£e⁄\H˚ eTTK∫Á‘·Ô+>± y˚<ë›eTì ìs¡ísTT+#ê+. |üÁ‹ø£˝À Á|üø£≥q\T
≈£L&Ü ñ+&Ésê<äì, ˇø√ÿ dü+∫ø£qT ˇø√ÿ ø£$‘ê dü+ø£\q+˝≤>± ‘·j÷· s¡T
#˚j·÷\ì ìX¯ÃsTT+#ê+.
ÇìïbÕ≥T¢ |ü&ç mø£ÿ&√ <˚X¯+ ø±ì <˚X¯+˝À Ç+‘· n+<ä+>± ˇø£
ø£$‘·« |üÁ‹ø£qT rdüT≈£îedüTÔ+fÒ (Äs¡T HÓ\\ø√kÕ]) m+‘√eT+~
yÓT#·TÃ≈£îHêï ˇø£]<ä›s¡T eÁø£uÛ≤cÕ´\T #Ó|üŒø£b˛˝Ò<äT. $TÁ‘·T\T #˚≈£L]
sêe÷sêe⁄>±s¡T #˚sê‘·˝À¢ n\Hê{Ï ø£$‘·qT >∑T]+#˚ #ê˝≤ uÛ≤>∑+ sêdæ
(#Ó’‘·q´ ø£$‘·qT >∑÷]Ãq (yê´dü+˝À) ∫e]øÏ |üÁ‹ø£ n<√e÷~] ñ
+<äì ‘˚˝ÒÃXÊs¡T. H˚qT #ê˝≤ u≤<Ûä |ü&ܶqT. ªm&ÉeT #˚sê‘·\Tµ ù|s¡T‘√
Á|ü‹düŒ+~+#êqT. nsTT‘˚ sêe÷sêe⁄ >±s¡T n+<ä] ˝≤+{Ïyês¡T ø±s¡T,
düs¡<ë eTìwæ, H˚qT ˇø£kÕ] ø£*dæq|ü⁄Œ&ÉT ªªuÛÑ˝Ò sêXÊs¡+&û. MTs¡T n˝≤
sêj·÷\H˚ H˚qT –*¢ e~*ô|{≤ºqTµµ nHêïs¡T. Vü‰sTT>± qe⁄«≈£îHêïqT.
e÷\|ü*¢
‘Ó\T>∑Tyês¡T dü>∑s¡«+>± #Ó|ü⁄Œø√>∑*–q >=|üŒ qe\ e÷\|ü*¢.
πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMTyês¡T eTs¡TePs¡T ø√<ä+&ÉsêeT ¬s&ç¶>±s¡T #˚‘·
qe\q dü+øÏå|üÔ+ #˚sTT+∫ Á|üø£{Ï+#ês¡T (Á‹y˚DÏ |ü_¢wüsY‡ <ë«sê).
<ëì˝Àq÷ 350`400 |ü⁄≥\ es¡≈£î ñHêïsTT. <ëìì ø£qï&É+˝ÀøÏ
nqTe~+#· e\dæ+~>± πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yês¡T ø√sês¡T
e÷\|ü*¢ì nqTe~+#·&ÉeT+fÒ kÕe÷q´+ ø±<äT. n+<äT˝À ñqï$
393
˝ø°åàHêsêj·TD>±s¡T yê&çqyê&ÉTø£ |ü<ë\≈£î ˝…ø£ÿ˝Ò<äT. yê{Ïì y˚πs
uÛ≤wü\≈£î nqTe~+#·&É+ #ê˝≤ ø£wüº+. H˚qT á nqTyê<ëìï 1979`80
eT<Ûä´˝ÀH˚ |üP]Ô#˚XÊqT. ø£qï&É e÷+&É*ø£+ yê&É&É+˝À Hê≈£î m+.m.˝À
Hê $<ë´]úì ˇø£s¡T #ê˝≤ düVü‰j·T+ #˚XÊs¡T. ˝Ò≈£î+fÒ H˚˙ nqTyê<ä+
#˚j·T>∑*π> yêDÏíø±<äT. Hê ÁX¯eT |òü*+∫+~. X‚ùw+Á<ä ª>=]˝≤¢µ ø£qï&É
nqTyê<ëìøÏ, ªe÷\|ü*¢µ ø£qï&É nqTyê<ëìøÏ ` ¬s+&ç+{Ïø° Hê≈£î ñ
‘·ÔeT nqTyê<ë\T>± πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« e÷qe eqs¡T\ XÊKyê]
|ü⁄s¡kÕÿsê\T \_Û+#êsTT.
ªe÷\|ü*¢µ nH˚ ù|s¡TqT ªôVA\π>]µ nH˚ ù|s¡T‘√H˚ nqTyê<ä+
#˚XÊqT. ø±ì ≈£î\+ù|]≥ e<ä›ì nø±&ÓMT yês¡T ªdü+>∑$»j·T+µ nì
ù|s¡T ô|&É<ëeTHêïs¡T. ñqïeyês¡T ªe÷\|ü*¢µøÏ ªdü+>∑$»j·TµeTH˚
Hêe÷+‘·sêìï m˝≤>∑÷ dü÷∫+#˚ ñHêïs¡T.
øπ +Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMTπø H˚qT sêdæq eTs√ |ü⁄düøÔ +£ dæ.ÄsY.s¬ &ç.¶
Ç+^¢wüß˝À &ç.Ä+»H˚j·TT\T >±s¡T sêdæq |ü⁄düÔø±ìøÏ ø£qï&É nqTyê<ä+
Ç~.
STUDIES IN FOLKLORISTICS
1986˝ÀH˚ H˚qT, &Ü.>√|ü⁄*+>±¬s&ç¶ &Ü.õ.mdt.yÓ÷Vü≤Hé ø£*dæ ø=ìï
Ç+^¢wüß |ü⁄düÔø±\T y˚<ë›+ nì nqT≈£îHêïqT. Folklore Book
Trust nH˚ ù|s¡T‘√ á |ü⁄düøÔ ±\T Á|ü#T· ]<ë›eTì ìs¡sí TT+#ê+. yÓTT<ä{Ï
|ü⁄düÔø£+>± ‘Studies in Folklorities’ yÓ\Te&ç+~. n+<äT˝À
e÷ eTT>∑TZ]M Ç+^¢wüß yê´kÕ\THêïsTT.
C≤q|ü<ä $C≤„q uÛ≤s¡‹ Á|ü#T· ]+∫q ∫e] dü+∫ø£ (21e dü+∫ø£)
≈£L&Ü n<˚ dü+e‘·‡s¡+ yÓ\Te&ç+~. H˚q÷ ˇø£ $<Ûä+>± n*dæb˛j·÷qT.
yÓTÆdü÷s¡T˝À Áô|düT‡\ #·T≥÷º ‹]– Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° ñ‘·Ôsê\T sêdæ
394
yê´kÕ\T ‘Ó|æŒ+∫ Á|ü#·T]+#·&É+ m+‘√ ÁX¯eT‘√ ≈£L&ÉT≈£îqï|üì. #Ó’‘·q´
ø£$‘· MT<˚ <äèwæº ì\T|ü⁄<ëeTì $T–*q ø±s¡´Áø£e÷\qT ø=+‘· es¡≈£î
ÄbÕqT.
1987
ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµ ù|s¡T‘√ ø£$‘ê dü+ø£\q+ y˚XÊqT. H˚qT
‘·+–sê\ m+‘√ ø±\+>± ø£$‘ê dü+ø£\q+ y˚j÷· \ì nqT≈£î+≥THêï+.
ªVü≤+dü|~ü ø£µ ‘·sê«‘· ‘·+–sê\ >±s¡T eT∞fl ø£$‘ê dü+ø£\q+ yÓjT· ´˝Ò<Tä .
Ç<ä›s¡+ ôV’≤<äsêu≤<äT yÓ[fl o˝≤MÁsêE >±] #˚‘· eTTK ∫Á‘ê\T
y˚sTT+#ê+. ‘·+–sê\ yês¡T |üP]Ô>± y˚sTT+#ês¡T H˚qT nø£så ê\T e÷Á‘·+
sêsTT+∫ $T–*q ∫Á‘·+ e¬>s’ ê s¡÷|üø\ £ Œq H˚H˚ #˚dTü ≈£îHêïqT. ø¬ .•yê¬s&ç¶
ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµ #·÷dæq ‘·sê«‘· Ç˝≤ yÓj·T´eTHêïqj·÷´ ìqTï.
ªìÁ<ë|ü⁄wüŒ+µ ˝≤ ø±<äT, nHêïs¡T.
1987˝À X‚ùw+Á<ä X¯sà¡ >±s¡T wüw|ºæ Pü ]Ô #˚dTü ≈£îHêïs¡T. ás√E H˚qT,
‘·+–sê\ düTu≤“sêe⁄>±s¡T ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ñHêï+. Äs√CÒ X‚ùw+Á<ä
X¯s¡à>±s¡T ª>∑T+&Ó|üPdæq >∑T˝≤_µ nH˚ ù|s¡T>∑\ ‘·+–sê\ yê] ø£$‘ê
dü+ø£\Hêìï, Hê ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµqT Ä$wüÿ]+#ês¡T. X‚ùw+Á<ä, |üsƒê_Û
Hê |ü⁄düÔø±ìøÏ uÛÑ÷$Tø£\T sêXÊs¡T. |üsƒê_Û Hê n+‘·s¡+>±ìï ns¡ú+
#˚dTü ≈£îHêïs¡qT≈£î+{≤qT. ªªdüT+<äs+¡ ø£$‘·\T X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ <äèX¯´ Á|ürø£*ï
Á|ü‘·´ø£å+ #˚kÕÔsTT. Ä Á|ürø£\T ã\yÓTÆq$, düJeyÓTÆq$. n$ rÁe
dü+y˚<äHê‘·àø±˝…’ ø£$ nqTuÛÑ÷‘·T\ ˝À‘·T*ï n_Ûe´ø£Ô+ #˚düTÔHêïsTTµµ
nì sêdü÷Ô ‘·sê«‹ yêø£´+˝À ªªá ø£$‘·˝À¢ì dü+^‘·+ kÕe÷qT´ì
e#√<Ûës¡≈£î <ä>∑Zs¡>± ñ+~— ø±e´ øöX¯˝≤ìøÏ yêVæ≤ø£>± ñ+~µµ nì
sêXÊs¡T. X‚ùw+Á<ä ªª&Ü.düT+<äs+¡ >±] ø£$‘·*ï #·<eä &É+ ˇø£ q÷‘·q |ü⁄cÕŒìï
ÄÁ|òü÷DÏ+#·&É+˝≤+{Ï nqTuÛÑe+µµ nì sêXÊs¡T.
394
 ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµqT >∑T]+∫ eT+∫ düMTø£å\T e#êÃsTT.
{Ï.m˝Ÿ.ø±+‘êsêe⁄>±s¡T yês¡+ yês¡+ Ä+Á<ÛäÁ|üuÛÑ˝À sêdüTÔ+&çq
ªø±\yéTµ˝À Bìï >∑T]+∫ sêXÊs¡T. Á|üU≤´‘· ø£$ &Ü.k˛eTdüT+<äsY #ê˝≤
#·ø£ÿì $X‚¢wüD #˚XÊs¡T (Ä+Á<ÛäuÛÑ÷$T), nsTT‘˚ qqTï ø£~*+∫y˚ùd
nqTuÛÑe+ ø£*–+~. yês¡D≤dæ˝À ñ+&çq Ç.ÄsY.¬ø.XÊÁdæÔ>±] ñ‘·Ôs¡+,
Äj·Tq kÕVæ≤‘ê´_Ûe÷ì, nø£ÿ&É &ç|üP´{Ï ]õÁkÕºs¡T>± ñ+&˚yês¡T.
‘Ó\T>∑T˝À #ê˝≤ ø£$‘ê dü+ø£\Hê\qT Äj·Tq u…+’ &ÉT #˚sTT+∫ uÛÁÑ <ä+>±
ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµ yÓTT<ä{Ï ù|J qT+&ç ∫e] ù|Jes¡≈£î
#·~$ Hê≈£î ‘=$Tà~ ù|J\ ñ‘·sÔ +¡ sêXÊs¡T. Äj·Tq >∑T+&Ó˝À‘·T˝À¢+∫
e∫Ãq nø£ås¡ Á|üyêVü≤+˝À H˚qT eTTì–b˛j·÷qT. Äj·Tq≈£î q∫Ãq$,
q#·Ãì$ ¬s+&É÷ ñ<ëVü≤]dü÷Ô Á|ü‹ ø£$‘·q÷ $X‚¢wædü÷Ô sêXÊsêj·Tq.
‘·sê«‘· ˇø£ $∫Á‘·+ »]–+~. u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À ‘Ó\T>∑T
$X¯«$<ë´\j·T+ yê] nœ\ uÛ≤s¡‘· ‘Ó\T>∑T eTVü‰düuÛÑ\T »]>±sTT.
H˚qT ‘·T\Hê‘·àø£ kÕVæ≤‘·´+ ôd$THês¡T˝À bÕ˝§ZHêïqT. Hê |üø£ÿq ˇø£
e´øÏÔ ≈£L#·THêïs¡T ªªdüT+<äs+¡ >±]ì #·÷&Ü\ì e#êÃq+&ç. Äj·Tq Hê≈£î
ñ‘·Ôsê\ <ë«sê #ê˝≤ Äràj·TT&Éj·÷´s¡T. á s√E á ôd$THês¡T˝À
Äj·Tq ù|s¡T+~µµ nHêïs¡T.
ªªH˚H˚q+&û Ä düT+<äsêìï. MT ¬ses¡T?µµ nHêïqT.
ªªÇ.ÄsY.¬ø.XÊÁdæÔì. yês¡D≤dæ qT+∫ e#êÃqTµµ nHêïs¡T.
e÷øÏ<ä›]ø° ø£*–q dü+‘√cÕìï e÷≥˝À¢ m˝≤ e]í+#·>∑\qT?
H˚qT ‘·sê«‘· yês¡D≤dæ yÓfiÔ‚ Äj·Tq m+‘· Áù|eT>± #·÷düT≈£îHêïs√! eT∞fl
yês¡D≤dæ yÓ[fl ªª@Ø eTq XÊÁdæÔ>±s¡Tµµ nì ~>∑>±H˚ n&ç>±qT.
ªªÄj·Tq #·ìb˛j·÷s¡Tµµ nHêïs¡T $TÁ‘·T\T &Ü.õ.Á‹$Áø£eTj·T´.
m+‘·eT+~ Äràj·T $TÁ‘·T\T Ç˝≤ sê*b˛j·÷s√ ‘·\#·T≈£î+fÒ
ˇø=ÿkÕ] ~>∑T\T>± ñ+≥T+~.
395
ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµqT >∑T]+∫ H˚qT m≈£îÿe>± sêj·TqT ø±ì,
<ëìï #ê˝≤eT+~ ns¡ú+ #˚düTø√˝Ò<äqT≈£î+{≤qT. |üsƒê_Û >±s¡T
ª#·+&Ée÷s¡T‘·µ nì ˇø£ ø£qï&É #·\q ∫Á‘·+ rXÊs¡T. <ëìø° ã+>±s¡T
|ü‘·ø£+ e∫Ã+~. ø±ì me]ø° ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. ªªH˚qT Ç|üŒ{Ï n‘ê´<ÛäTìø£
$<ÛëqyÓTÆq »s¡ï*dæºø˘ $<Ûëq+‘√ á dæìe÷ rXÊqT. <ëìï »q+ dü]>±Z
ns¡ú+ #˚düTø√˝Òø£b˛j·÷s¡Tµµ nHêïsêj·Tq. Hê |ü]dæúr ø=+‘·es¡≈£î
n˝≤+{Ï<˚. n+<äTπø |üsƒê_Û e÷Á‘·+ ø=+‘·es¡≈£î Hê $<ÛëHêìï ns¡ú+
#˚düT≈£îHêïs¡ì nHêïqT.
ªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeµ˝À H˚qT ˇø£ Á|üjÓ÷>∑+ #˚XÊqT. #ê˝≤ ø£$‘·*ï
n|üŒ{Ïø|£ ⁄ü Œ&˚ dü+ø£\q+ ø√düyT˚ sêXÊs¡T. ÄX¯ó ø£$‘·«+˝≤>±. ªªø£$‘·˝À¢ì
dü+^‘·+ kÕe÷qT´ì e#√<Ûës¡≈î£ <ä>sZ∑ >¡ ± ñ+~µµ nì |üsêƒ _Û>±s¡q&É+˝À
ì»+ ñ+~. ø=ìï edüTeÔ ⁄*ï kÕe÷qT´ì e#√<Ûës¡˝À q&ç|+æ #·T≈£î+≥÷
yÓ[fl nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü ø£$‘ê‘·àø£yTÓ qÆ yÓT*ø£*ï Ç#˚à Á|üjT· ‘·ï+ #ê˝≤ ø£$‘·˝À¢
#˚XÊqT H˚qT.
Hê ø£$‘·\≈£î Á|ü‹düŒ+<äq #·÷|æ+∫q eTs√ eTVü≤˙j·TT&ÉT
&Ü.dü+Je<˚yé 1`8`89q yês¡T sêdæq ñ‘·Ôs¡+˝À Ç˝≤ sêXÊs¡T:
ªªdüT+<äs¡ Á|üuÛÑeqT ‘·«s¡˝À #·~$ eTT–+∫ MTø° |ü+≈£îÔ\T
Áyêj·T{≤ìøÏ Äq+~düTÔHêïqT.
H˚ì~es¡˝À #ê˝≤eT+~ ˙eq ø£e⁄\, Á|üMD ø£e⁄\ ø£$‘·\
Á>∑+<∏ë\≈£î |”sƒ¡ø£\T ÁyêXÊqT. ø±ì ø£$‘·\˙ï >=|üŒ>± ñqï|üŒ{Ïø° MT
ªªÁ|üuÛÑeµµqT #·~$q ‘·s¡Tyê‘· MT ø£$‘·\T ˇø£ $∫Á‘·yÓTÆq >=|üŒ>± ñ
qï≥T¢ ‘·{+ºÏ ~ Hê≈£î. MT ø£$‘·\ edüTeÔ ⁄\T Á|ü‘´˚ ø£+>± ñHêïsTT. •\Œ+
Á|ü‘˚´ø£+>± ñqï~. ø£\Œq Á|ü‘˚´ø£+>± ñqï~. ˇø£fÒ$T{Ï, ndü\T Ä
Á|ü‘˚´ø£‘·+‘ê ˇø£ Á|ü‘˚´ø£+>± ñqï~! eTq $TÁ‘·T\T ‘·+–sê\ yê]
MT<ä MT ø£$‘· #·~$ m+‘·>± qe⁄«ø=HêïH√! m+‘√ s¡øÏÔ ø£{Ϻ+~ n~. MT
395
Á|ür ø£$‘·˝Àì e÷≥\T n~ es¡≈£î ˝Òy˚yÓ÷, MTs¡T düèwæº+∫q$
e÷Á‘·y˚TyÓ÷ nH˚ ÁuÛÑeT »ì+∫+~! MT ªªÁ|üuÛÑeµµqT >∑T]+∫ Ç+πøy˚TyÓ÷
Áyêj·T>∑\qT ø±ì <ëìï Á|üdüTÔ‘êìøÏ Ä|æ MT ñ‘·Ôs¡+˝Àì $wüj·÷ìøÏ
ekÕÔqTµµ.
ñ‘·sÔ +¡ ˝Àì $wüjT· y˚T$T≥+fÒ ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yê]
ªnìπø‘·qµ nH˚ |üÁ‹ø£ ø√dü+ yê] ñ‘·Ôsê\T ø=ìï |ü+|üeTì dü+Je<˚yé
>±]øÏ sêXÊqT.
nìπø‘·q
ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yê]øÏ ˇø£ Á‘Ó’e÷dæø£ |üÁ‹ø£ ñ+~.
<ëì ù|s¡T ª#·+<äqµ>± ñ+&˚~. ‘·sê«‘· n~ ªnìπø‘·qµ>± e÷]+~.
H˚qT, ø£qï&É+˝Àì Á|üU≤´‘· ø£$ ôV≤#Y.mHé.yÓ+ø£fXÒ e¯ T÷]Ô, _.yÓ.’ \*‘ê+ã
nH˚ eTT>∑T]Z ï ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yês¡T dü+bÕ<ä≈î£ \T>± #˚XÊs¡T.
y˚TeTT dü+bÕ<ä≈î£ \T>± ˇø£ ª#·+<äqµ 12 ªnìπø‘·qµ dü+∫ø£\T e#êÃsTT.
n$ e÷eT÷\T dü+∫ø£\T ø±e⁄. kÕVæ≤‘ê´ìøÏ neT÷\´yÓTqÆ ø±qTø£\ì
>=|üŒ >=|üŒ $<ë«+düT\T Á|üX¯+dæ+#ês¡T. m+<äTø£+fÒ y˚T+ rdüT≈£îqï
ìs¡íj·÷ìï ã{Ϻ ø£qï&É |üÁ‹ø£˝À Á|ü|ü+#· kÕVæ≤‘ê´qï+‘ê |ü]#·j·T+
#Ój·÷´*. Ç+^¢wüß ªnìπø‘·qµ |üqT\T 1987˝À ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT.
yÓTT<ä{Ï dü+∫ø£ 1988˝À yÓ\Te&ç+~. eT÷&˚fi¯fl bÕ≥T yê{Ïì ÁX¯<ä∆‘√
ìs¡«Væ≤+#êeTT.
1987˝À ø±fiÀJ eTTK∫Á‘·+˝À ˇø£ ª#Ó’‘·q´ ø£$‘·µqT X‚ùw+Á<ä
eTTK∫Á‘·+‘√ eTs√ #Ó’‘·q´ ø£$‘·qT yÓ\Te]+#êeTT. #Ó’‘·q´ ø£$‘ê
y˚~ø£ ‘·s|¡ ⁄ü q ªX‚ùw+Á<ä #·eT‘êÿ]ø£\Tµ nH˚ ù|s¡T‘√ bÕ¬ø{Ÿ ôd’E |ü⁄düøÔ ±ìï
Á|ü#·T]+#êeTT. <ëìøÏ #ê˝≤eT+∫ Á|ü#ês¡+ \_Û+∫+~. #·eT‘êÿ]ø£\
Á|ü#·Ts¡D X‚ùw+Á<ä X¯s¡à>±]øÏ #ê˝≤ dü+‘√wü+ ø£*–+∫+~.
396
n<˚ dü+e‘·‡s¡+ H˚wüq˝Ÿ ãTø˘Á≥düTºyês¡T Hê ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
C≤q|ü<µä nH˚ ø£qï&ÜqTyê<ëìï Á|ü#T· ]+#ês¡T. Ä#ês¡´ _.sêeTsêE>±s¡T
Ç+^¢wßü ˝À sêdæq “Folklore of Andhra Pradesh” ≈£î ø£qï&É
nqTyê<äeT~. yê] |ü⁄düÔø±ìøÏ ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î
yÓ\Te&É˝Ò<äT. ‘Ó\T>∑T C≤q|ü<ä $C≤„Hêìï ø£qï&É+ yê]øÏ |ü]#·j·T+
#˚ùd @¬ø’ø£ |ü⁄düÔø£+ H˚qT #˚dæq nqTyê<ä+.
1988
ª#·+<äqµ ˇø£ dü+∫ø£ ªnìπø‘·qµ Hê\T>∑T dü+∫ø£\T, ª#Ó’‘·q´
ø£$‘·µ s¬ +&ÉT dü+∫ø£\T rdüT≈£îe#êÃeTT. ªnìπø‘·qµ˝À dæHê¬s, •yê¬s&ç,¶
X‚ùw+Á<ä, d”‘ês¡+, »j·TÁ|üuÑÛ yÓTT<ä˝q’… nH˚ø£ ø£e⁄\ ø£$‘ê«\qT |ü]#·jT· +
#˚XÊqT. Ç{°e* ‘Ó\T>∑T ø£$‘ê«ìï >∑÷]Ã yê´dü+ Á|üø£{Ï+#êqT. #Ó’‘·q´
ø£$‘· 5,6 dü+∫ø£\ ô|’q n»+‘ê, <ëX¯s¡~∏, k˛eTdüT+<äsY eTTK∫Á‘ê\T
y˚XÊeTT. ˇø£<ëì˝À <˚e⁄\|ü*¢, ll ø£*dæ ñqï $X‚wü #Ûêj·÷ ∫Á‘êìï
Á|ü#·T]+#ê+.
1989
á dü+e‘·‡s¡+ ≈£L&Ü s¬ +&ÉT #Ó‘’ q· ´ ø£$‘·*ï, Hê\T>∑T nìπø‘·q
dü+∫ø£\ìï yÓ\Te]+#êeTT.
ø£sêï≥ø£ kÕø£ås¡‘ê dü$T‹ (ejÓ÷»q $<ä´) ˇø£ |ü⁄düÔø£e÷\qT
Á|ü#T· ]+#ês¡T. <ëì˝À uÛ≤>∑+>± e÷j·T eT+Á‘ê\qT >∑T]+∫ ˇø£ |ü⁄düøÔ +£
sêdæ Çe«eTHêïs¡T. H˚qT ªªe÷≥, eT+Á‘·, yÓ÷&ç mwüßdº ‘ü ´· µµ nH˚ ù|s¡T‘√
sêdæ Ç#êÃqT. e÷j·TeT+Á‘ê\T, #˚‘·ã&ÉT\T yÓTT<ä˝…’q yê{Ï˝À m+‘·
es¡≈î£ dü‘´· eTT+~ nH˚ $wüj÷· ìï kÕe÷qT´\≈£î ≈£L&Ü ns¡eú Tj˚T´≥T¢
sêXÊqT. H˚qT H˚sT¡ Ã≈£îqï Ç+Á<äC≤\ $<ä´, Væ≤bÕï{Ï»+, eT+Á‘·‘+· Á‘ê\qT
396
>∑÷]Ãq ne>±Vü≤q, C≤q|ü<ä $C≤„q+‘√ |ü]#·j·T+ á |ü⁄düÔø£+
sêj·T&É+˝À |üìøÏ e#êÃsTT.
1990
j·TTeuÛ≤s¡‹ yês¡T ª|ü]XÀ<Ûäq |ü<ä∆‘·T\Tµ Á|üø£{Ï+#ês¡T. Ç~
≈£L&Ü e÷qe dü+ã+<Ûë\ <äècÕº´ H˚qT n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT ‘·\#·T≈£îH˚
$wüj·T+.
H˚qT |ü]XÀ<Ûäq |ü<ä∆‘·T\qT >∑T]+∫ j·TTeuÛ≤s¡‹øÏ ˇø£ |ü⁄düÔø£+
sêdæ ô|{≤ºqT. n~ ãVüQXÊ 1987 ˝ÀH√ 88˝ÀH√ j·TTeuÛ≤s¡‹øÏ Ç#êÃqT.
n+‘·˝À j·TTeuÛ≤s¡‹ Ä]úø£+>±, Vü‰]›ø£+>± mH√ï øÏ¢wüº |ü]dæú‘·T*ï
m<äTs√ÿe\dæ e∫Ã+~. Hê≈£î á $wüj·÷\qT n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ sêdæ
Ç]yÓ+{Ï ø£èwüeí T÷]Ô>±s¡T ‘·eT nX¯ø‘Ô£ ì· ‘Ó*j·Tã]#˚yês¡T. H˚H=ø£e÷s¡T
nqH˚ nHêïqT. ªªMT≈£ î M\Tø±ø£ b ˛‘˚ sê‘· Á |ü ‹ Çe«+&ç . H˚ H ˚
n#·TÃy˚düT≈£î+{≤qTµµ nì. ø±ì Ç]yÓ+{Ï ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T ˇ|ü⁄Œø√˝Ò<äT.
ªªn˝≤+{Ï |ü]dæú‘˚ eùdÔ H˚H˚ kı+‘·+>± y˚kÕÔqT. MT≈£î e÷Á‘·+ Çe«qTµµ
nHêïs¡T. Ç]yÓ+{Ï yê]øÏ HêMT<ä m+‘· n_Ûe÷qyÓ÷ #Ó|üŒ˝ÒqT. H˚qT
∫qïyê&çHÓ’Hê Hê≈£î yê] #·÷|ædüTÔ+&çq >ös¡yêìøÏ H˚qT dæ>∑TZ|ü&çb˛j˚T
yê&çì.
Ç˝≤ ñ+&É>± 1989˝À ˇø£kÕ] $<ë´s¡T\ ú qT |æ\T#·Tø=ì yês¡T
yÓTdÆ ÷ü s¡T e#êÃs¡T. n|ü⁄Œ&˚ yês¡T ªªH˚qT Ábıô|òdsü T¡ qj·÷´qTµµ nì #Ó|Œæ
Hê≈£î eTVü≤<ëq+<ä+ ø£*–+#ês¡T. ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT j·TTeuÛ≤s¡‹ |ü]dæú‘·T\T
#·ø£ÿã&ܶsTT. eTs√ HÓ\˝À|ü⁄ MT |ü⁄düÔø£+ ‘·|üŒø£ Á|ü#·T]kÕÔqTµµ nHêïs¡T.
ø±ì HÓ\˝À|ü˝Ò yês¡T #·ìb˛j·÷s¡T.
Hê u≤<Ûqä T e]í+#·&ÜìøÏ e÷≥\T #ê\e⁄. Hê |ü⁄düøÔ +£ sêø£b˛‘˚
b˛sTT+~, ˇø£ Äràj·TTDÏí ø√˝ÀŒj·÷eTH˚ u≤<Ûä qqTï ‘=*∫y˚dæ+~.
397
ª|ü]XÀ<Ûäq |ü<ä∆‘·T\Tµ sê‘·Á|ü‹ mø£ÿ&ÉT+<√ ≈£L&Ü ‘Ó©<äT. Ç˝≤+{Ï
|ü ] dæ ú ‘ · T ˝À¢ ‘· s ê«‘· ªj· T TeuÛ ≤ s¡ ‹ µ n<Û ä ´ ≈£ å î \sTTq Ä#ês¡ ´
õ.$.düTÁãVü≤àD´+>±s¡T Hê MT<ä m+‘√ n_Ûe÷qeTT+∫ sê‘·Á|ü‹ì
yÓ*øÏrdæ eTTÁ~+#ês¡T. yê]ø° H˚H+Ó ‘√ ãTTD|ü&ç ñHêïqT. u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À
‘Ó\T>∑T eTVü‰düuÛÑ\T »s¡T>∑T‘·T+fÒ ø=ìï Á|ü‘·T\T |ü≥Tº≈£î e#êÃs¡T
düTÁãVü≤àD´+>±s¡T. Ç˝≤ e∫Ã+~ Hê ª|ü]XÀ<Ûäq |ü<ä∆‘·T\Tµ.
á dü+e‘·‡s¡+ ≈£L&Ü #Ó’‘·q´ ø£$‘·, nìπø‘·q j·T<Ûë$~Û>±
e#êÃsTT. N˙ kÕVæ≤‘ê´ìï >∑T]+∫ y˚TeTT Á|ü#·T]+∫q ªnìπø‘·qµ
|ü\Te⁄] Á|üX¯+dü\+<äT≈£î+~.
1990 qe+ãs¡T˝À H˚qT sê»eT+Á&ç kÕVæ≤‘·´ |”sƒêìøÏ
Ä#ês¡T´ì>± yÓfi≤flqT. nsTTHê ø£sêï≥ø£ kÕVæ≤‘·´ nø±&ÓMT yês¡T qqTï
e<ä\˝Ò<Tä . dü+bÕ<ä≈î£ ì>± ø=qkÕ–+#ês¡T. sê»eT+Á&ç qT+#˚ Á|ü‹ HÓ\≈£î,
¬s+&ÉT HÓ\\≈£î H˚qT dü+bÕ<ä≈£î\ düe÷y˚X¯+ ø√dü+ u…+>∑Tfi¯Ss¡T
e#˚Ãyê&çì.
Ç<˚ dü+e‘·‡s¡+ m+.∫<ëq+<äeT÷]Ô nH˚ |ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT, ø£qï&É
Ä#ês¡T´&ÉT sêdæq ªø£qï&É dü+düÿè‹ yÓu’ eÑÛ +µ nH˚ |ü⁄düøÔ ±ìï ùdïVü≤<Ûsä à¡ +>±
nqTe~+∫ Ç#êÃqT. Bì eT÷\Á|ü‹ ø£qï&É+˝À 35,000 ø±|ò”\≈£î
ô|’>± neTTà&ÉT b˛sTT+~. Ç<˚ yÓTÆdü÷s¡T $TÁ‘· Á|æ+≥sY‡˝À H˚qT
eTTÁ~+∫q ∫e] |ü⁄düÔø£+. Bì‘√u≤fÒ Ç∫Ãq #Ó’‘·q´ ø£$‘· dü+∫ø£ì
ø£+b˛õ≥s¡T¢ ˝Òø£b˛e&É+‘√ #ê˝≤ Ä\dü´+ #˚j·Te\dæ e∫Ã+~.
1991
H˚qT sê»eT+Á&ç˝À ñ+&É&+É e\¢ eTTÁ<äD ø±sê´˝ÒM kÕ>∑˝<Ò Tä .
#Ó’‘·q´ ø£$‘· 11`12 dü+∫ø£\T ø£*|æ y˚>∑T+≥ yÓ÷Vü≤q Á|ükÕ<é ñ‘·Œ\
∫Á‘ê\‘√ eTTÁ~+#êeTT.
397
 n‹ ø£wüº+MT<ä yÓTÆdü÷s¡T˝ÀH˚ $TÁ‘· Á|æ+≥sY‡ n‘·qT eTTÁ~+∫
Ç#êÃ&ÉT. eT∞fl ø=‘·Ô Áô|düT‡\ø√dü+ nH˚«wæ+#ê*‡ e∫Ã+~. ªnìπø‘·qµ
<ë«sê jÓTVüA~ kÕVæ≤‘·´+ $X‚wü dü+∫ø£qT rdüT≈£îe#êÃ+.
1992
#Ó’‘·q´ ø£$‘· 13`14 dü+∫ø£\T ø£*|æ q>∑ïeTTì, eTT~e]Ô
ø=+&Ée÷#ês¡T´\ ∫Á‘ê\‘√ eTTÁ~+#êeTT. $»j·Tyê&É˝À $X¯«Hê<∏ä
bÕeì XÊÁdæÔ>±]øÏ eTTÁ<äD ø±s¡´uÛ≤sêìï n|üŒ–+#·&É+ »]–+~.
|ü < ˚ fi ¯ fl ‘· s ê«‘· ªÄ+Á<Û ä T \ C≤q|ü < ä $C≤„ q +µ eT∞fl
eTTÁ~+|üã&ç+~. yÓTT<ä{Ï eTTÁ<äDe\¢ Hê¬ø+‘· ‘·è|æÔ ø£*–+<√ ¬s+&Ée
eTTÁ<äDe\¢ n+‘· ndü+‘·è|æÔ $T–*+~. |üì>∑≥Tºø=ì ø=+<äs¡T
ndü÷j·T|üs¡T˝…’q n~Ûø±s¡T\T |ü⁄düÔø£+ eTTK|üÁ‘êìï n‹kÕe÷q´+>±
eTTÁ~+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü, ªÇ~ &ç.*{Ÿ.&çÁ^ bı+~q Á>∑+<∏ä+µ nì
Á|ü#T· ]+#·eTì ø√s¡T≈£îHêï Á|ü#T· ]+#·˝<Ò Tä . Ç˝≤¬>H’ ê Hê Á>∑+<∏+ä $\TeqT
‘·–Z<ë›eTì yê] ñ<˚›X¯+ ø±uÀ\T. Hê |ü⁄düÔø£+ sêe&Üì¬ø’ ∫‘·ÔX¯ó~∆‘√
ÁX¯ $ T+∫q eTVü ≤ ˙j· T T\≈£ î eTs√kÕ] eTqdü T ˝ÀH˚
qeTdüÿ]+#·T≈£îHêïqT.
1993
sê»eT+Á&ç˝À ñ+&É>± Hê≈£î ø£*–q >=|üŒ ˝≤uÛÑ+ ø=+‘·eT+~
Äràj·T $TÁ‘·T\T \_Û+#·&É+. ø√kÕÔyêDÏ dü+bÕ<ä≈£î\T ∫+‘·\
>√bÕ\sêe⁄ >±]‘√ $&ÉBj·Tsêì nqTã+<Û+ä @s¡Œ&ç+~. H˚qT, ∫+‘·\,
m+&É÷]¢ düT<Ûëø£sY ø£*dæ ø√kÕÔyêDÏ s¡÷|ü⁄sπ K\˝À mH√ï e÷s¡TŒ\T ‘Ó#êÃ+.
Á|ü ‹ s√p ª#· ÷ |ü ⁄ µ nH˚ ù|s¡ T ‘√ ˇø£ ÁbÕdü Á ø° & É q T sêj· T &É +
yÓTT<ä\Tô|{≤ºqT. qqïj·T eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï e#·q+˝À sêj·T&É+ yÓTT<ä\T
ô|{≤ºqT. n~ ø√kÕÔyêDÏ #·<äTes¡T\qT Äø£]¸+∫+~. Ä~ düuÛ≤|üsê«\T
398
|üP]Ô nsTTq ‘·sê«‘· >√bÕ\sêe⁄>±s¡T <ëìï |ü⁄düÔø£ s¡÷|ü+˝À ‘Ó#êÃs¡T.
Hê J$‘·+ eTs√ eT\T|ü⁄ ‹]–+~. >√bÕ\sêe⁄>±s¡÷ Á|üø±X¯≈£î\
C≤_‘ê˝À #˚sês¡T. ˇø£ÿ dü+e‘·‡s¡+˝À |ü~ |ü<äø=+&ÉT |ü⁄düÔø±\T
Á|ü#T· ]+#ês¡T. Ç<=ø£ n<äT“¤‘· $»j·T+. <ëìøÏ ˇø£ $<Û+ä >± H˚qT, ∫+‘·\,
m+&É÷¢] düT<Ûëø£sY ø£\sTTπø ø±s¡D+. qqïj·T uÛ≤s¡‘· Á|ü#·Ts¡D‘√ eT∞fl
Hê˝À |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡DyÓ’|ü⁄ ñ‘ê‡Vü≤+ ô|\T¢_øÏ+~.
uÛ≤eq
H˚qT 1982˝À ˇø£kÕ] 1983˝À eTs√kÕ] nyÓT]ø± yÓ[flq|ü⁄&ÉT
ø=ìï y˚\ yÓTÆfi¯ófl Á|üj·÷D+ #˚XÊqT. ãdüT‡˝ÀH˚ nyÓT]ø±˝À <ë<ë|ü⁄ 30
sêÁcÕº\≈£î ô|’>± #·÷XÊqT. n˝≤ ‹s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&˚ ˇø£ ø£*Œ‘· ø£<∏ä≈£L&Ü
Hê eTqdüT‡˝À düTfi¯ófl ‹s¡>∑kÕ–+~. j·÷Á‘ês¡#·qqT ø£<∏ä≈£î CÀ&ç+∫ ˇø£
ª≥÷]dtº qe\µ>± sêùdÔ m˝≤ e⁄+≥T+~ nì|æ+∫+~. yÓTT<ä≥ ø£qï&É+˝À
qe\>± 1983˝ÀH˚ sêXÊqT. <ëìï Á|ü#·T]kÕÔeTqï |üÁ‹ø£ eT÷\|ü&ç+~.
Ä |üÁ‹ø£ ù|s¡T ªkı>∑dTü µ! düT+<äs+¡ >± Hê\T>∑T HÓ\\T e∫à Ėb˛sTT+~.
Hê sê‘·Á|ü‹ ≈£L&Ü yê]‘√H˚ b˛sTT+~. ∫‘·TÔÁ|ü‹, Hê H√≥T‡ e÷Á‘·+
$T–˝≤sTT.
eT∞fl 1993˝À |ü<fi˚ ó¯ fl ‘·sê«‘· Hê uÛ≤yê*ï ‹s¡T>∑<√&ÉT≈£îHêïqT.
n<˚ ªuÛ ≤ eqµ qe\>± s¡ ÷ |ü ⁄ ~<ä T › ≈ £ î +~. Äràj· T T\T ∫+‘· \
>√bÕ\sêe⁄>±πs <ëìì eTTÁ~+#ês¡T. sê»eT+Á&ç˝À Ä$wüÿs¡D ≈£L&Ü
»]bÕs¡T. Ç˝≤ Hê kı+‘· qe\ ÇHêïfi¯fl≈£î yÓ\T>∑T#·÷dæ+~.
Hê≈£î $TÁ‘·T\qT+∫, kÕVæ≤‘ê´_Ûe÷qT\ qT+∫ mH√ï ñ‘·sÔ ê\T
e#êÃsTT. düVü≤è<äj·TT\T, ÁX‚jÓ÷_Û˝≤wüß\T &Ü.Äe+‘·‡ k˛eTdüT+<äsY
>±s¡T ñ‘·Ôs¡+ sêXÊs¡T. (19`2`94)
ªªMT qe\ uÛ≤eq sTT|ü⁄Œ&˚ #·~y˚dæ eTT–+#êqT. <ë<ë|ü⁄
398
ˇø£ÿ>∑Tø£ÿ˝À ì$TwüyTÓ HÆ ê |üsq¡ƒ + qT+∫ $s¡V≤ü +uÛ]Ñ +#·˝ìÒ ñ‘·T‡ø£‘‘· √ H˚qT e´s¡∆+ >∑&É|ü˝Ò<äT. Hê u≤<Ûä˝À¢ e´<Ûä˝À¢, eTqkÕÔ|ü+˝À s¡#·q˝Ò
#·~y˚XÊø£ HÓs’ êX¯´+˝À+∫ ÄXÀ<äjT· + ` X¯óuÛÀ<äsÿ¡ +>± eTT–+#·&+É >=|üŒ qqTï Ä<äT≈£îHêïsTT. ªs¡#·HêkÕ«<äq+µ Hê≈£î neTè‘· ÁbÕj·TeTsTT+~.
]©|òt! MT≈£î ø£<∏ä #Ó|üŒ&É+ ‘Ó\TdüT. I Started your book with a á bÕ‹πøfi¯fl C≤„|øü ±\e\¢ m+‘√eT+~ $TÁ‘·T\, düV≤ü è<äjT· T\,
great prejudice against your faculty of novel writing. But I ÁX‚jÓ÷_Û˝≤wüß\ düVü≤ø±sêìï, Áb˛‘ê‡Vü‰ìï düà]+#·Tø=H˚ neø±X¯+
could excuse myself for my under estimate. MTs¡T >=|üŒ>± ø£*–+<äqï<˚ Hê Äq+<ä+. á J$‘êìøÏ<˚ Äq+<ä+.
q&çbÕs¡T ø£<∏äì. nqedüs¡+>± uÛ≤s¡+ #˚ùd düìïy˚XÊ\T >±ì bÕÁ‘·\T -0-
>±ì ˝Ò≈£î+&Ü, ãs¡TyÓ’q dæ≥T´j˚TwüqTqT ‘˚*ø£ |üs¡Tdü÷Ô kÕπ> bÕÁ‘·\
‘√s¡D≤\\T¢‘·÷, ÁbÕ<˚•ø£ kÂ+<äsê´ kÕ«<äq≈£î e´‹πsø£+>± eTqdüT‡˝À¢
>∑÷&Éø≥£ Tº≈î£ qï $cÕ<ëqTuÛyÑ ê\ >=\TdüTø£≥Tº y˚~düT+Ô &É>± ` Hê≥ø°jT· +>±
‘ês¡d|ü &ü ¶É s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\T <ë<ë|ü⁄ eT÷&ÉT s√E˝À¢ n‘·´+‘· düìïVæ≤‘·T˝…’
` ˇø£]ø√dü+ ˇø£sT¡ m|ü⁄Œ&√ düèwæ+º |üã&ç, ø±\eT÷ <ä÷s¡eT÷ y˚sT¡ #˚jT· >±
nH˚«wædü÷Ô nH˚«wædü÷Ô ∫e]øÏ Äsê¢+&√ ãdüT‡ ùdºwüqT˝À ø£\T‡ø√e&É+ `
‘·<ë~>± düìïVæ≤‘·T\T ø±e&É+ y˚T|òTü Hê<Ûé ˝≤+{Ï yê´Áù|òTX¯«s¡T\ qT+∫
Ä Vü≤]D≤ìï s¡ø+åÏ #·Tø√>∑\>∑&+É ˇø£ $q÷‘·ï düe÷»ìø°, Ä<ÛTä ìø£ Jeq
<Ûäsêàìø° Á|ürø£>± kÕ–+~. MT qe\ ` ˝Ò<ë ô|<ä› ø£<∏ä ` n‘·´+‘·
yÓ÷<ëeVü≤+>±, Äq+<ä Á|ü<ä+>± ` Ç+πø+ sêj·TqT?µµ

C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷|ü+

1976˝À H˚qT Á|ü#·T]+∫q ªC≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´ dü«s¡÷|ü+µ eT∞fl
ÇH˚ïfi¯fl ‘·sT¡ yê‘· |ü⁄qs¡TàÁ~‘·yTÓ +Æ ~. $XÊ˝≤+Á<Ûä Á|ü#T· s¡D≤\j·T+ yês¡T
k»q´+‘√ eTTÁ~+#ês¡T.
m+‘√ ‘·è|æ>Ô ±, uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ T >∑T]+∫q eTVü≤<ëX¯jT· +‘√ 1994˝À
n&ÉT>∑T ô|{≤ºqT. Çs¡yÓ’ nsTT<˚fi¯fl qT+∫ #˚|ü{Ϻq s¡#·Hê yê´dü+>∑+
Hê≈£î JeH√bÕ~Û ø±ø£b˛sTTHê J$‘êìøÏ ˇø£ e÷sêZìï ìπs›•+∫+~. á
bÕ‹πøfi¯fl˝À @ ˇø£ÿ s√E≈£L&Ü @<√ ˇø£{Ï sêj·T≈£î+&Ü #·<äe≈£î+&Ü
399 399