PGS,TS.

NGUYEÃN PHÖÔÙC NHUAÄN MỤC TIÊU

BÀI GIẢNG SINH HÓA HỌC
PHẦN I – SINH HÓA HỌC TĨNH
Chương 1- GLUCID
TP.HOÀ CHÍ MINH-2008
1. Đònh nghóa glucid, monosaccharide, oligosaccharide,
polysaccharide.
2. Phaân bieät caùc daïng ñoàng phaân D vaø L, α vaø β; caáu truùc voøng
5 caïnh furanose vaø voøng 6 caïnh pyranose cuûa monosaccharide
3. Coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc ñöôøng ñôn phoå bieán : ribose,
deoxyribose, glucose, galactose, fructose.
4. Coâng thöùc caáu taïo cuûa moät soá ñöôøng ñoâi coù tính khöû vaø khoâng
coù tính khöû : saccharose, maltose, lactose, cellobiose.
5. Caáu truùc vaø tính chaát cuûa polysaccharide thuaàn (tinh boät,
glycogen vaø cellulose) vaø polysaccharide dò theå (hemicellulose,
caùc peatin, mucopolysaccharide).
6. Lieân keát glycosidic vaø lieân keát hydrogen trong caáu truùc phaân töû
glucid.

Chương 1- GLUCID • 1. ÑAÏI CÖÔNG

• 1.1. ÑÒNH NGHÓA : Glucid laø moät lôùp chaát höõu cô phoå
• 1. ÑAÏI CÖÔNG bieán trong theá giôùi ñoäng vaät, thöïc vaät vaø vi sinh vaät,
vôùi coâng thöùc phaân töû toång quaùt laø Cn(H2O)n →
• 2. MONOSACCHARIDE carbonhydrate.
3. DISACCHARIDE • Ngöôøi ta phaân glucid laøm 3 nhoùm lôùn :
• - Monosaccharide (ñöôøng ñôn);
4. POLYSACCHARIDE • - Oligosaccharide (ñöôøng nhoû, 2 – 10 goác ñöôøng ñôn);
• - Polysaccharide (ñöôøng ña) :
o Thuaàn nhaát
o Khoâng thuaàn nhaát

1
1.2. VAI TROØ
O Nhoùm chức aldehyde →

Trong cô theå ñoäng vaät :
C H ALDOSE
 ñöôøng ñôn : glucose trong maùu,
CH - OH
 ñöôøng ñoâi : lactose trong söõa,
CH2- OH CH2- OH
 ñöôøng ña : glycogen döï tröõ trong gan vaø cô.
CH- OH Glyceraldehyde

Cung caáp cho cô theå ñoäng vaät 70-80% nhu caàu naêng löôïng.

Tham gia caáu taïo moâ baøo trong phöùc hôïp vôùi protein laø nhoùm
CH2- OH
glucoprotein (caùc chaát nhaày trong nieâm dòch, chaát ciment gaén Glycerol CH2- OH
Nhoùm chức ketone →
keát moâ baøo ….). C=O
KETOSE

Vai troø khöû ñoäc ôû gan, thuoäc veà acid glucuronic. CH2- OH

Glucid laø thaønh phaàn chuû yeáu, chieám tyû leä 80-90% vaät chaát Dihydroxy-
khoâ trong teá baøo thöïc vaät (tinh boät, cellulose ….)
acetone
5 7

2. MONOSACCHARIDE 2.2.CAÁU TAÏO DAÏNG THAÚNG VAØ DAÏNG VOØNG

2.1. ÑÒNH NGHÓA
Daïng thaúng
Laø caùc aldehyde hay ketone cuûa polyalcohol : - Caùc monosaccharide coù C baát ñoái (C*)→ taïo ra caùc ñoàng phaân
- Aldehyde → aldose laäp theå khaùc nhau (x = 2n).
- Ketone → ketose - Quy öôùc caáu hình ñoàng phaân lập thể daõy D hay L cuûa
- Tuøy theo soá C trong phaân töû maø phaân bieät : monosaccharide döïa vaøo caáu hình cuûa glyceraldehyde:
3 C : triose
Caáu hình D : nhoùm OH của C* caïnh nhoùm röôïu baäc nhaát ôû beân
4 C : tetrose phaûi truïc thaúng ñöùng; caáu hình L thì ngöôïc laïi.
5 C : pentose
Caáu hình L laø hình aûnh ñoái xöùng qua göông cuûa caáu hình D.
6 C : hexose
Ñöôøng ñôn trong töï nhieân thöôøng coù daïng D.
7 C : heptose
- Theâm daáu (+) ñeå chæ söï quay maët phaúng tia phaân cöïc veà beân
8 C : octose 6
phaûi, hay daáu (-) – beân traùi. 8

2
 COÂNG THÖÙC HÌNH CHIEÁU FISHER
O OH OH
CHO CHO H- C H- C OH H- C
H-C*- OH HO-C*-H H- C- OH H- C- OH H- C- OH
CH2OH CH2OH HO-C- H HO-C- H HO-C- H O
D-glyceraldehyde L-glyceraldehyde + HOH - HOH
H- C- OH H- C- OH H- C- OH
O O H- C- OH H- C- OH H- C
C-H C-H CH2OH CH2OH CH2OH
H- C- OH HO-C- H D-Glucose D-Glucose α, D-Glucose
HO-C- H H -C- OH (dạng thẳng) (dạng hydrate) (dạng vòng 6 cạnh)
H- C- OH HO-C- H
H- C*- OH HO-C*- H
CH2OH CH2OH
D (+) Glucose L (-) Glucose 9

Daïng voøng : trong dung dòch nhoùm aldehyde cuûa caùc

aldose hay nhoùm ketone cuûa caùc ketose taùc duïng vôùi moät
nhoùm OH trong cuøng phaân töû taïo thaønh daïng hemiacetal. 6
CH2OH 6
- Voøng 5 caïnh : voøng furanose 1
HOCH2 O CH2OH
Voøng 6 caïnh : voøng pyranose 5 O
-Quy öôùc : daïng voøng cuûa monosaccharide bieåu dieãn theo 5 2
4 1 HO
nguyeân taéc cuûa Haworth : caùc nhoùm H vaø OH naèm beân OH 4
3 2 H 3 OH
phaûi trong coâng thöùc hình chieáu Fisher ñöôïc bieåu dieãn OH OH
phía döôùi maët phaúng voøng; neáu ôû beân traùi -phía treân.
OH
- Ñoàng phaân α : nhoùm OH glycoside ôû döôùi maët phaúng OH
Ñoàng phaân β - ôû treân. α,D-Glucopyranose α,D-Fructofuranose
- Moãi caëp ñoàng phaân töông öùng cuûa moät chaát (D-L, α-β
β …) (nguyên tắc Haworth)
goïi laø anomer 10

3
 H- C- OH O HO-C- H
C-H H- C- OH 1.3. TÍNH CHAÁT
H- C- OH
HO-C- H O H- C- OH HO-C- H O
Tính khöû (bò oxy hoùa) : taïo thaønh acid
H- C- OH HO-C- H H- C- OH - Nhoùm aldehyde bò oxy hoùa → acid aldonic
H- C H- C- OH H- C
H- C- OH Glucose → acid gluconic (C1OOH)
CH2OH CH2OH
α, D-Glucose CH2OH β, D-Glucose - Nhoùm röïôu baäc nhaát bò oxy hoùa → acid uronic
D(+) Glucose Glucose → acid glucuronic (C6OOH)
CH2OH (dạng thẳng) CH2OH
Galactose → acid galacturonic
OH
- Neáu caû 2 nhoùm bò oxy hoùa → acid saccharic
OH OH
OH OH Nhoùm OH glycosid OH
OH (OH hemiacetal) OH
α, D-Glucopyranose β, D-Glucopyranose 13

Đường đơn bi oxy hóa (có tính khử) tạo ra acid :

O O
6 1 6 COOH
HOCH2 CH2OH HOCH2 OH C-H 1COOH
C-H
H- C- OH H- C- OH
5 2 5 2 H- C- OH H- C- OH
OH OH OH HO-C- H HO-C- H
H CH2OH HO-C- H HO-C- H
H 4 3 4 3 H- C- OH H- C- OH
1 H- C- OH H- C- OH
OH OH H- C- OH H- C- OH
H- C- OH H- C- OH
CH2OH COOH
CH2OH 6COOH

α, D-Fructofuranose β, D-Fructofuranose Glucose A.Glucaric

A. gluconic A.Glucuronic

14

4
 CH2OH CH2OH

Đường đơn có tính oxy hoùa (bò khöû – nhaän theâm 2H) →
röôïu
- H2 O
Nhoùm aldehyde + 2H → - CH2OH OH
OH OH + CH 3 OH OH
OH O – CH3
O OH OH
C-H CH2OH Glucose → Sorbitol Glucose Methyl α-glycoside
H- C- OH H- C- OH Mannose → Manitol
HO-C- H HO-C- H CH2OH CH2OH
H- C- OH H- C- OH Galactose → Dulxitol
H- C- OH H- C- OH Ribose → Ribitol
OH OH
CH2OH CH2OH OH OH
Xilose → Xilitol OH OH
Glucose Sorbitol NH2 NH-CO-CH3
Glucosamine N-acetyl glucosamine

Taïo thaønh glycoside : Nhoùm OH hemiacetal coù theå

lieân keát vôùi caùc goác phi glucid (goïi laø nhoùm aglycone)
CH2OH
taïo thaønh glycoside (TD: Methyl α glycoside)
O OH
Nhoùm OH hemiacetal lieân keát vôùi nhoùm OH O H

hemiacetal hay nhoùm OH baát kyø cuûa monosaccharide HO

H
khaùc taïo thaønh disaccharide, lieân keát taïo thaønh goïi laø NH C CH3
lieân keát glycosidic. Ñaây laø nguyeân taéc ñeå taïo thaønh di, CH3 CH COOH O

tri , tetra … polysaccharide. N-Acetyl muramic acid

(NAM)
N-Acetylneuraminic acid

Taïo thaønh ñöôøng amine : Thöôøng nhoùm OH ôû C2
(Sialic acid – Sia)
ñöôïc theá bôûi nhoùm amine NH2.

5
 COO- 1 CH2OH
C=O 2Ù O
H -C – H 3 H - C – NH – C - R
6
H – C – OH 4 7,8 1 H -C – OH
O 5
9 2Ù C–H
H3C–C- NH – C – H 5 H–C
4 3
HO – C – H 6 (CH2)12
H – C – OH 7 CH3
N-Acetyl neuraminic acid
H – C – OH 8
(Sialic acid – SA) – hôïp phaàn SERAMIDE
CH2OH 9
cuûa ganglioside, tp maøng t/b (N-Acyl sphingosine)

2.4. CAÙC MONOSACCHARIDE PHOÅ BIEÁN

β 1,4 β 1,4 Hai nhoùm quan trong laø pentose vaø hexose.
Gal NAc Gal Glu Ceramide

Caùc pentose thuoäc nhoùm aldose :
Gal β 1,3 D-Ribose vaø D-Deoxyribose
α 2,3 L- Arabinose vaø D-Arabinose; D-Xylose
NAN

Caùc pentose thuoäc nhoùn ketose :
(SA) D-Ribulose vaø D-Xylulose

Caùc hexose thuoäc nhoùm aldose :
Ganglioside GM3 Glucose , Galactose , Mannose
Ganglioside GM2
Hexose thuoäc nhoùm ketose : Fructose

CAÁU TRUÙC GANGLIOSIDE GM1

6
 O O
Hình 1.1 : C-H C-H
Caùc pentose H- C- OH CH2OH CH2OH
H- C- H
thuộc nhoùm aldose H- C- OH C=O C= O
H- C- OH
H- C- OH H- C- OH HO- C- H
H- C- OH
CH2OH H- C- OH H- C- OH
CH2OH
D-Ribose CH2OH CH2OH
D-Deoxyribose
D-Ribulose D-Xylulose
O O O
C-H C-H C-H
H- C- OH HO- C- H H- C- OH Hình 1.2 :
HO- C- H H- C- OH HO- C- H Các pentose
HO- C- H H- C- OH thuộc nhóm ketose
H- C- OH
CH2OH CH2OH CH2OH
L-Arabinose D-Arabinose D-Xylose

5 5
HOCH2 HOCH2 OH
Caùc pentose quan troïng ôû thöïc vaät

4 1 4 1
OH H H H
H 3 2 3 2

OH OH OH OH H5 HO H5
OH OH
α-D-Ribofuranose β-D-Ribofuranose OH OH OH
OH OH
5 α, D-Xylose β-L-Arabinose
HOCH2 OH
β-D-Deoxyribofuranose 4 1
H 3 2
OH H

7
 O
CH2OH
C-H
Moät soá daãn xuaát quan troïng cuûa hexose :
C= O
H- C- OH
HO-C- H H
HO-C- H H
H- C- OH
H- C- OH HO CH OH
H- C- OH 5 3 5 3
CH OH
H- C- OH
CH2OH OH
CH2OH
Fructose OH
Glucose O O OH OH OH
Hình 1.4 : C-H C-H
α-L-Rhamnose α-L-Fucose
HO-C- H H- C- OH
Các hexose phổ biến (6-deoxy-L-mannose) (6-deoxy-L-galactose)
HO-C- H HO-C- H
H- C- OH HO-C- H
H- C- OH H- C- OH
CH2OH CH2OH
Mannose Galactose

6 6
CH2OH
HOCH2 OH ĐỘ NGỌT CỦA ĐƯỜNG
55 5 2
4 OH 1 OH  Gía trị dinh dưỡng của ñường ñược quyết ñịnh do :
H CH2OH
OH 3 2 OH 4 3 1 - Khả năng cơ thể tieâu hoùa, haáp thu nhanh, cao;
OH OH - Gía trị năng lượng cao.
α, D-Glucopyranose β,D-Fructofuranose  Về mặt cảm quan (hương vị) ñộ ngọt cuõng raát quan troïng
6 6 trong CNTP :
CH2OH CH2OH
- Saccharose : 100 - Xilose : 40
HO 55 55
- Fructose : 173 - Maltose : 32
4 OH 1 4OH HO 1
3 2 OH OH 3 2 OH - Glucose : 74 - Rafinose : 23
OH - Ñöôøng nghòch ñaûo : 130 - Lactose : 16
β,D-Galactopyranose α, D-Mannopyranose

8
 Độ ngọt của một số hydrate carbon 3. CAÙC DISACCHARIDE
3.1. DISACCHARIDE COÙ TÍNH KHÖÛ
Hydrate carbon Độ ngọt trong dung dịch Độ ngọt của chất kết tinh Laø disaccharide coøn nhoùm OH glycoside töï do :
β-D-Fructose 100 – 175 180
-Maltose : α-glucose + α-glucose
Saccharose 100 100
α-D-Glucose 40 – 79 74 LK α(1 → 4)glycosidic
β-D-Glucose 30 – 40 82 -Lactose : β-galactose + α-glucose
α-D-Galactose 27 – 67 32
LK β α(1 → 4)glycosidic
β-D-Galactose - 21
α-D-Mannose 59 32
-Cellobiose : β-glucose + β-glucose
β-D-Mannose Đắng Đắng LK β(1 → 4)glycosidic
α-D-Lactose 16 – 38 16 3.2. DISACCHARIDE KHOÂNG COÙ TÍNH KHÖÛ
β-D-Lactose 48 32
- Saccharose : β-fructose + α-glucose
β-D-Maltose 32 -46 -
LK β α(1 → 2)glycosidic

CH2OH CH2OH
• Caùc hôïp chaát coù vò ngoït, khi coù söï thay ñoåi caáu truùc phaân
töû duø nhoû cuõng coù theå laøm maát vò ngoït. Thí duï : 5 5
4 OH 1 4 OH 1
OH OH OH OH
O O OH OH
α, D-Glucose -H2O α, D-Glucose
C C
CH2OH CH2OH
NH N – CH3
SO2 SO2 5 5
4 OH 1 4 OH 1
O OH
OH
Saccharin (raát ngoït) N-Methyl saccharin
(khoâng vò) OH OH
MALTOSE với LK α (1 → 4) glycosidic

9
 CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH
HO 5 OH 5 5 OH 5 OH
4 OH 1 4 OH 1 4 OH 1 4 OH 1
OH OH
OH OH
OH OH OH OH
β,Galactose α, D-Glucose β-Glucose β-Glucose
CH2OH CH2OH CH2OH -H2O CH2OH
HO 5 5 5 5 OH
4 OH 1 4 OH 4 OH 1 O 4 OH
O 1 1
OH OH
OH OH OH OH
LACTOSE, LK β (1 → 4) glycosidic CELLOBIOSE, LK β (1 → 4) glycosidic

CH2OH
CH2OH 4. POLYSACCHARIDE
Đường 5 4.1. POLYSACCHARIDE ÑOÀNG THEÅ : phaân töû chæ chöùa caùc
5 4 OH ñöôøng ñôn. Neáu chæ goàm ñoàng nhaát moät loaïi ñöôøng ñôn thì laáy
nghịch 1
4 OH 1
đảo
OH OH teân ñöôøng ñôn + ñuoâi AN : ARABINOSE → ARABAN
(quay OH (1) Tinh boät (amidon) : daïng döï tröõ glucid trong haït, cuû, quaû.
-H2O OH
HO
trái-
- Amylose : chöùa vaøi traêm goác α-glucose, lieân keát α (1 → 4)
invertin)
α-Glucose Đun với acid; O glycosidic, phaân töû daïng xoaén, tan trong nöôùc, cho phaûn öùng maøu
enzyme invertase
xanh vôùi iod. Chieám tyû leä 15-25% trong tinh boät. PTT : 20.000-
HOCH2 OH HOCH2
50.000.
22 2 - Amylopectin : Caáu truùc phaân nhaùnh vôùi ñieåm phaân nhaùnh coù
OH OH
H CH2OH H CH2OH lieân keát α (1 → 6) glycosidic. Ñun noùng taïo thaønh hoà, cho maøu
1 1 tím ñoû khi taùc duïng vôùi iod. Chieám tyû leä 75-85% trong tinh boät.
OH OH PTT : vaøi trieäu.
β-Fructose SACCHAROSE (2) Glycogen (tinh boät ñoäng vaät) : Phaân nhaùnh daøy hôn
LK α-β
β (1 → 2) glycosidic amylopectin. Döïï tröõõ ôû gan (5%) vaø cô (1%).

10
 CH2OH CH2OH CH2OH
CH2OH CH2OH CH2OH 5 5 5
4 OH 1 4 OH 1 4 OH 1
5 5 5 O
OH O
4 OH 1 4 OH 1 4 OH 1
O OH OH OH n OH O
O
HO n
OH OH OH CH2OH 6CH
2

Hình 1.7 : Mạch amylose 5 5

4 OH 1 4 OH 1
với liêeân kết α(1 → 4) glycosidic O O
OH OH
Hình 1.8 : Cấu tạo amylopectin
Với LK α(1 → 4) và α(1 → 6) glycosidic

CAÁU TRUÙC XOAÉN CUÛA MAÏCH AMYLOSE CAÁU TRUÙC HAÏT TINH BOÄT

11
 (3) Cellulose : Thaønh phaàn chính cuûa thaønh teá baøo thöïc
vaät. Thöôøng lieân keát vôùi caùc thaønh phaàn khaùc : lignin,
hemicellolse, pectin. Phaân töû chuoãi daøi khoâng phaân
nhaùnh, taïo bôûi caùc goác β-glucose vôùi lieân keát β (1 → 4)
glycosidic.

(4) Dextran : taïo bôûi caùc goác α-glucose vôùi LK α (1 → 6)

glycosidic. Coù ñieåm phaân nhaùnh 1 → 2, 1 → 3 vaø 1 → 4.
Laø daïng döï tröõ glucid cuûa naám men vaø vi sinh vaät. Dung
dòch coù ñoä nhôùt cao.
CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ GLYCOGEN

2 2
1 4
2 2

Coù theå thaønh laäp caùc lieân keát hydrogen vôùi caùc phaân töû
cellulose khaùc taïi caùc ñieåm C2 naøy → taïo thaønh boù sôïi

Hình 1.9 : Cấu tạo cellulose

CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ TINH BOÄT VAØ GLYCOGEN

với liên kết β (1 → 4) glycosidic

12
 4.2. POLYSACCHARIDE DÒ THEÅ
6 6 6
O CH O CH 2 O CH22 Thaønh phaàn ngoaøi ñöôøng ñôn coøn coù caùc phaàn phi glucid
2 O 2 O O
5 5 5 nhö goác acid acetic, phosphoric, sulfuric …
1 1 1 (1) Caùc hôïp chaát pectin : tp chuû yeáu : caùc acid galacturonic, liêeân
HO OH HO OH HO OH
3 2 3 2 3 2
kết α (1 → 4) glycosidic.
OH OH OH
- Pectin hoøa tan (acid pectinic) : polygalacturonic acid, moät soá
Hình 1.10 : Cấu tạo của dextran với LK(1 → 6) glycosidic, nhoùm (-COOH) ñöôïc methyl hoùa → (-COO-CH3). Khi coù maët
caùc acid höõu cô chuùng coù khaû naêng laøm caùc dung dòch ñöôøng
ñaây laø daïng döï tröõ glucid cuûa naám men vaø VSV
noàng ñoä cao → keo → söû duïng khi saûn xuaát nöôùc quûa, möùt.
Dung dòch dextran coù ñoä nhôùt cao, trong y hoïc ñöôïc duøng laøm - Pectin khoâng hoøa tan (protopectin) : polygalacturonic acid
chaát thay theá huyeát töông; caùc dextran khaùc nhau coù ñieåm lieân keát vôùi caùc chaát khaùc nhö cellulose, galactan, araban…. ÔÛ
phaân nhaùnh khaùc nhau, coù theå laø 1 – 2 ; 1 – 3 hoaëc 1 - 4 TV khi quûa chín protopectin → pectin hoøa tan laøm quûa meàm.

H
6 O O
COOH COOH COOH COOH
O
HO CH 2 O OH O O O
2 1
HO CH 2 O O
O O OH OH
OH O OH OH
H HO CH 2
OH n OH
OH OH
OH OH
O Petic acid
Caùc goác fructose HO CH 2 O nhoùm metoxi
lieân keát vôùi nhau COOCH3 COOCH3 COOCH3
HO
bôùi LK glycosidic H 1CH 2 O O O

2-1, taän cuøng laø O O OH O

OH OH OH

goác saccharose HO CH 2 O O OH OH OH

2
H HO CH 2
Pectic acid : polygalacturonic acid, LK α (1 → 4) glycosidic

Pectinic acid : một số nhóm COOH bị methyl hóa
OH n = 32 goác fructose
O Pectin hòa tan : là pectinic acid có số lượng lớn nhóm CH3
Pectin không hòa tan (protopectin) : pectinic acid + cellulose, galactan,
Hình 1 -11 : Coâng thöùc caáu taïo cuûa inuline (fructosan) araban, tinh bột …)

13
2) Agar-agar (coù trong rong bieån)
Acid hyaluronic
COOH CH2OH
- Agarose : D vaø L-galactose lieân keát (1 →4), (1 →3)
- Agaropectin : D-galactose, moät soá goác este hoùa bôûi H2SO4 5 5
O 4 OH 1 O 1 O
CH2OH
HO 3
CH OH
2
HO O HO O
OH NHCOCH3
O O
OH D-Gluconate N-Acetylglucosamine
OH H OH
Heparin
H CH2OSO3-
Lieân keát 1-3

CH2 5 -
COO 5
3,6 anhydro galactose
HO O O OH O OH O
O
OSO3- NHOSO3-
OH
H D-Iduronate-2-sulfate N-sulfo-D-glucosamine-6-sulfate

(4) Polysaccharide cuûa maøng teá baøo ñoäng vaät : ôû döôùi daïng
3) Mucopolysaccharide : chuû yeáu coù trong moâ glycoprotein, glycolipid, mucopolysaccharise acid. Moät soá
lieân keát, moâ naâng ñôõ (xöông, suïn), laø thaønh tröôøng hôïp tính khaùng nguyeân cuûa maøng teá baøo do thaønh
phaàn glucid maøng quyeát ñònh. Thí duï : khaùng nguyeân nhoùm
phaàn trong caùc dòch nhaày. Thí duï nhö: maùu A :
 Acid hyaluronic : ôû thuûy tinh dòch, dòch khôùp GalNAc – Gal – GlcNAc – Gal – Glc – SERAMID
Fucose (6-deoxy-L-galactose)
xöông ..
 Chondroitin sulfate : ôû suïn, caùc moâ baûo veä, moâ nhoùm maùu B GalNAc ñöôïc thay bôûi galactose coøn nhoùm
maùu O khoâng coù caùc ñöôøng treân.
naâng ñôõ.
(5) Polysaccharide thaønh teá baøo vi khuaån : lôùp voû boïc ngoaøi
 Heparin : coù nhieàu ôû gan, phoåi, maùu …, laø chaát cuøng cuûa teá baøo vi khuaån laø moät maïng löôùi caùc phaân töû
polysaccharide (ramnose, glucose vaø galactose hoaëc daãn
choáng ñoâng maùu. xuaát amine cuûa chuùng) lieân keát vôùi chuoãi peptide ngaén.

14
15