SZKOŁA RZYMSKA

W odpowiedzi na ruch reformacyjny, sobór trydencki (1545-63) postanowił o

wyeliminowaniu z Kościoła katolickiego utworów zdradzających wpływy muzyki świeckiej
(w skrajnych przypadkach domagano się powrotu do jednogłosowego chorału). Kościół
kierował się zasadą, że muzyka nie może przesłaniać Słowa Bożego. Ostatecznie więc
podstawowym kryterium stała się prostota muzyki i czytelność tekstu.
Decyzje soboru trydenckiego wpłynęły na styl muzyki kompozytorów działających przy
kapeli papieskiej w latach 1550-1620 (szkoła rzymska).

GIOVANNI PIERLUIGI DA PALESTRINA (1526-1594)

Po kilku latach pracy w rodzinnym mieście Palestrina przeniósł się do Rzymu, gdzie pracował
jako kapelmistrz w bazylice na Lateranie, a potem w bazylice św. Piotra.
Działał w kręgu Kościoła katolickiego, tworząc głównie muzykę religijną, wyłącznie a
cappella.

Nawiązanie do polifonii flamandzkiej:

 technika imitacyjna
 technika przeimitowania
 cantus firmus
 tonalność modalna

Cechy muzyki palestrinowskiej:

 ograniczenie melizmatyki
 ograniczenie skomplikowanych konstrukcji rytmicznych
 prostota harmoniczna (rezygnacja z większych, bardziej ekspresywnych interwałów,
diatoniczna harmonika)
 wysunięcie tekstu na pierwszy plan
 stosowanie techniki polichóralnej (Stabat Mater)
 pewne wpływy świeckie można odnaleźć w madrygałach religijnych oraz w cyklu
motetów Pieśń nad pieśniami

Twórczość:

1) 104 msze (cantus firmus głównie z chorału gregoriańskiego, zdarzają się jednak msze
sine nomine ze świeckim cantus firmus)
 Benedicta est (Błogosławiona jest)
 Sicut lilium inter spinas (Jak lilia pośród czerni)
 Missa Papae Marcelli – wzór wskazań soboru
2) ponad 100 motetów (4-12 głosów)
 motet pasyjny In monte Oliveti
3) lamentacje
4) hymny
5) magnifikaty
6) litanie
 7) psalmy
8) offertoria

Twórczość religijna Palestriny, a w szczególności powrót do chorału gregoriańskiego,

zdecydowała o tym, że sobór trydencki uznał ja za obowiązujący wzór kompozycji
kościelnych.
Palestrina został mianowany tytułem Kompozytora Kapeli Papieskiej, a jego styl nazwano
stylem palestrinowskim lub stylem dawnym.

Osiągnięcia Palestriny zdecydowały o stworzeniu szkoły, której tradycje sięgały aż do XVII

w.
W połowie XIX w. w Kościele katolickim nastąpił renesans muzyki Palestriny. Do
wyeliminowania z kościołów muzyki instrumentalnej dążył tzw. ruch cecyliański (św.
Cecylia była patronką muzyki kościelnej). Ruch ten zainicjowany został w Niemczech, a
sięgnął aż po Stany Zjednoczone.

Inni kompozytorzy szkoły rzymskiej:

1) Constanzo Festa (1480-1545)

2) Giovanni Animuccia (1514-1571)
3) Giovanni Francesco Anerio (1560-1614)
4) Gregorio Allegri (1582-1652) - Miserere – utwór wykonywany w wielkim Tygodniu
w Kaplicy Sykstyńskiej, według legendy zapisany ze słuchu przez 14 letniego W.A.
Mozarta