PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À

d
he
(¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ)

is
re S B
¨sÁUÀ - 1
bl
be T

8
pu
K
©

JAl£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀw
to
t
No

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

100 Cr ªÀvÀÄð® gÀ¸ÉÛ, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 85

I
 ªÀÄÄ£ÀÄßr
2005£Éà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛ«£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ£ÁðlPÀ
¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÅÀ 2010 £Éà ¸Á°¤AzÀ MAzÀ£ÃÉ vÀgU À w
À ¬ÄAzÀ ºÀvÛ£
À ÃÉ vÀgU
À w
À ªÀgVÉ £À ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPU
À ¼
À À gÀZ£ À Á PÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVzÉ.
MlÄÖ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¨sÁµÁ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß 7 ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
1 jAzÀ 4 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ 5 jAzÀ 10 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀ UÀtÂvÀ, «eÁÕ£À
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
2005gÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀÅ F PɼÀV£À ªÉʲµÀÖöåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
l PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß fêÀ£ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l PÀAoÀ¥ÁoÀ «zsÁ£À¢AzÀ PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ

d
l eÁÕ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÀ°PÁ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀÄPÀ̼À CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ vÀPÀÌAvÉ ¸ÀàA¢¸ÀĪÀÅzÀÄ

he
l ²PÀëtªÀ£ÀÄß EA¢£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ ºÉÆAzÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ
l «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄjzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæzÀȶ×AiÀÄ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀÄ
l ±Á¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀV£À §zÀÄQUÉ eÁÕ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£É.

is
re S
l ªÀÄPÀ̽AzÀ¯Éà eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
£ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁVzÉ.
B
bl
l CAvÀUÀðvÀ «zsÁ£À (Integrated Approach),
l gÀZÀ£ÁvÀäPÀ «zsÁ£À (Constructive Approach)
be T
pu
l ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ «zsÁ£À (Spiral Approach) .
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ºÁUÀÆ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀĪÀAvÉ ªÀiÁr, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
K

eÁÕ£À ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß CAvÀUÀðvÀªÁV §¼À¸À¯ÁVzÉ. F £ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀjÃPÁë¥ÀÆgÀPÀ zÀȶ֬ÄAzÀ gÀavÀªÁV®è. §zÀ¯ÁV
©

CªÀÅUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À ¸ÀªÁðAVÃt ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£ÀPÉÌ ¥ÀÇgÀPÀªÁVªÉ. vÀ£ÀÆä®PÀ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àé¸ÀܸÀªÀiÁdzÀ GvÀÛªÀÄ
¥ÀæeÉUÀ¼À£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉ¢zÉ.
5£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è MAzÀÄ ºÉƸÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀ¯ÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ £Á®ÄÌ «¨sÁUÀUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉ
¨ÉÃgÉ ¥ÀĸÀÛPU À ¼
À £
À ÄÀ ß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼°
À è£À ªÉÆzÀ® CzsÁåAiÀÄ DAiÀiÁ «¨sÁUÀzÀ EwºÁ¸À, ¨sËUÉÆýPÀ ®PÀëtUÀ¼ÄÀ , d£ÀfêÀ£,À
¸ÀA¸ÀÌÈw, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ D «¨sÁUÀzÀ d£ÀfêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¹zÀ ««zsÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è£À »jAiÀÄ£ÁAiÀÄPÀgÀ «ZÁgÀ
ªÀiÁ»w EvÁå¢UÀ¼£ À ÄÀ ß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. J£ï¹J¥sï 2005 gÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀÄAvÉ EwºÁ¸À, ¨sÆ À UÉÆüÀ, ¥ËgÀ¤Ãw, CxÀð±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ
ªÁtÂdå±Á¸ÀÛçUÀ¼À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß 8 £Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. C£ÉÃPÀ CªÀ±ÀåPÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DªÀgÀtUÀ¼À°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ªÀÄPÀ̼ÀÄ
¸ÀéAvÀªÁV PÀ°AiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀ ¤nÖ£À°è C£ÉÃPÀ ¥ÁæeÉPïÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, PÀAoÀ¥ÁoÀ ªÀiÁqÀĪÀ
to

CA±ÀUÀ¼ÁzÀ E¸À«UÀ¼ÀÄ, C£ÁªÀ±ÀåPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀ°PÁ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ F ¥ÀŸÀÛPÀzÀ vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëöjUÉ, ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ, PÀ¯ÁPÁgÀjUÉ,
¥Àj²Ã®PÀjUÉ, ¸ÀAAiÉÆÃdPÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, ²PÀët ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ¹§âA¢ªÀUð À zÀªj À UÉ, f¯Áè vÀg¨ À ÃÉ w ¸ÀA¸ÉÜU¼À ÄÀ , gÁdå ªÀÄlÖzÀ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ J®èjUÀÆ, ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄAzÀgÀªÁV
t

r.n.¦ ªÀiÁrzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄ¢æ¹zÀ ªÀÄÄzÀæPÀjUÉ vÀ£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.

No

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ

¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ºÁUÀÆ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
¢£ÁAPÀ: 1.3.2012

II
 CzsÀåPÀëgÀ £ÀÄr

¥ËæqsÀ±Á¯Á «zÁåyðUÀ½UÁV eÁjUÉ vÀgÀÄwÛgÀĪÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ C£ÉÃPÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ

©ü £ À ß ªÁV, «²µÀ × ª ÁV ºÉ Æ gÀ § gÀ Ä wÛ z É . F ¸À ª À i Ád«eÁÕ £ À ¥À o À å ªÀ Å JAl£É A iÀ Ä vÀ g À U À w UÉ
¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖzÀÄÝ, EzÀĪÀgÉUÀÆ vÀA¢gÀĪÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ½VAvÀ «±ÉõÀÀªÁVzÉ. ¥ÀæxÀªÀĨÁjUÉ ZÀjvÉæ,
¨sÀÆUÉÆüÀzÀAvÀºÀ ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ gÁdå±Á¸ÀÛç, ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç, CxÀð±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ
ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ £É¯ÉUÀlÄÖ 2005 gÀ »£À߯ÉAiÀÄ°è JAl£É vÀgÀUÀwAiÀÄ

d
¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À ¥ÀoÀåªÀÅ M¼ÀUÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ.

he
d£À ¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ KPÉÊPÀ D±ÁQgÀtªÁzÀ ¸ÀPÁðj ¸ÁéªÀÄåzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVgÀĪÀ F
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ ¸ÀgÀ¼ÀªÁV N¢PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä £ÁªÀÅ AiÀÄwß¹zÉÝêÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥ÀoÀåªÀÅ

is
PÀAoÀ¥ÁoÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀPÀÌQÌqÀ®Ä QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVgÀĪÀ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀÄPÀ̽UÉ vÀªÀÄä
re S
C£ÀĨsÀªÀPÉÌ ¤®ÄPÀĪÀAvÉ ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. «zÁåyðUÀ½UÉ wÃgÁ ºÉÆgÉ JAzɤ߹zÀ
B
bl
E¸À«UÀ¼À ¥ÀnÖUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ C£ÀUÀvÀå «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß F ¥ÀoÀåzÀ°è PÉÊ©qÀ¯ÁVzÉ. §zÀ°UÉ, ZÀjvÉæAiÀÄ
¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß, M¼À£ÉÆÃlUÀ¼À£ÀÄß «zÁåyðUÀ¼ÀÄ UÀ滸ÀĪÀAvÉ ¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À
be T
pu
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ ¨ÁPïìUÀ¼À°è ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß
K

¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨ÉÆâü¸ÀĪÀªÀgÀ ºÁUÀÆ «zÁåyðUÀ¼À C£ÀĨsÀªÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁUÀĪÀAvÉ F

¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ ¥ÀoÀåPÉÌ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁUÀzÉ ºÉaÑ£À «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀ滸À®Ä
©

¥ÀÇgÀPÀªÁUÀĪÀAvÉ ZÀlĪÀnPÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄðUÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¸À¯ÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥ÀoÀåªÀÅ

eÁUÀwPÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî®Ä £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå ¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«ÄwAiÀÄÄ ±Àæ«Ä¹zÉ.
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ºÉÆgÀvÀgÀ®Ä PÁgÀtPÀvÀðgÁzÀ £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á¸À«ÄwUÉ
£Á£ÀÄ IÄtÂAiÀiÁVzÉÝãÉ. ºÁUÉAiÉÄà PÁ®PÁ®PÉÌ £ÀªÀÄUÉ ¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ
ªÀÄAqÀ½, C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ ºÁUÀÄ ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀjUÉ £Á£ÀÄ D¨sÁjAiÀiÁVzÉÝãÉ.
to

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV ºÉÆgÀvÀgÀ®Ä C«gÀvÀªÁV ±Àæ«Ä¹zÀ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆdPÀgÁzÀ ¥ÀÉÇæ.f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ CªÀjUÉ ºÁUÀÆ J®è jÃwAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ
t

¤ÃrzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀjUÉ £Á£ÀÄ D¨sÁjAiÀiÁVzÉÝãÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ

No

¥ÀoÀåzÀ ¨sÁµÁ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß §ºÀ¼À ¦æÃw¬ÄAzÀ ªÀiÁrzÀ PÀ£ÀßqÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ¨sÁµÁAvÀgÀ

«¨sÁUÀzÀ qÁ.JA.GµÁ CªÀjUÉ £Á£ÀÄ PÀÈvÀdÕ£ÁVzÉÝãÉ.

qÁ. «dAiÀiï ¥ÀÇtZÀÑ vÀA§AqÀ

CzsÀåPÀëgÀÄ, ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á¸À«Äw

III
 gÀZÀ£Á ¸À«Äw
CzsÀåPÀëgÀÄ
qÁ. «dAiÀÄï ¥ÀÇtZÀÑ vÀA§AqÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, PÀ£ÀßqÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ºÀA¦, «zÁågÀtå, §¼Áîj.

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
qÁ. JA. ±À²zsÀgï, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ. J£ï. ¸ÀvÀå¥ÀæPÁ±ï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, «zÁåªÀzsÀðPÀ ¸ÀAWÀ ¥ËæqsÀ±Á¯É, gÁeÁf£ÀUÀgÀ, MAzÀ£Éà ¨ÁèPï, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 10.
²æÃ. ¦.J. PÀĪÀiÁgï, ¤ªÀÈvÀÛ ªÀÄÄRå²PÀëPÀgÀÄ, «dAiÀÄ ¥ËæqsÀ±Á¯É, dAiÀÄ£ÀUÀgÀ 3£Éà ¨ÁèPï ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 11.
qÁ. ®QëöäÃ¥Àw ¹.f, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²æêÀÄw «.ºÉZï.r. PÉÃA¢æÃAiÀÄ UÀȺÀ«eÁÕ£À PÁ¯ÉÃdÄ, ±ÉÃμÁ¢æ gÀ¸ÉÛ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
²æÃ. PÉ.Dgï. ªÀÄAdÄ£Áxï, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, JA.E.J¸ï ¥ÀzÀ« ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ©.n.JA ¯ÉÃOmï, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-76

d
²æÃ. ©. ºÀ£ÀĪÀÄAvÀgÁªï, G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ.

he
²æÃ. f.J£ï. PÉA¥ÀAiÀÄå, G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, zÀAr£À²ªÀgÀ, vÀÄgÀĪÉÃPÉgÉ vÁ®ÆèPÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯Éè.
²æÃ. J.J¸ï ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁåPÉÃAzÀæ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-79
²æÃ. ±ÉÃSï E¥sÁð£ï, avÀæPÀ¯Á ²PÀëPÀgÀÄ, ¥ÉÇÃ°Ã¸ï ¥À©èPï ±Á¯É, PÉ.J¸ï.Dgï¦ PÁåA¥À¸ï, PÉÆÃgÀªÀÄAUÀ®, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

is
¥Àj²Ã®PÀgÀÄ re S
qÁ. gÁeÁgÁªÀiï ºÉUÀqÉ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, PÀĪÉA¥ÀÅ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ±ÀAPÀgÀWÀlÖ, ²ªÀªÉÆUÀÎ.
B
bl
¥ÉÇæ. n.r. zÉêÉÃUÀËqÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, gÁd±Á¸ÀÛ竨sÁUÀ, rãï, (CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ) PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀÄÄPÀÛ «±Àé«zÁ央AiÀÄ,
ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
be T
qÁ. gÀAUÀ£ÁxÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ, ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¨sÀÆUÉÆüÀ ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ªÀĺÁgÁt ªÀÄ»¼Á PÀ¯Á ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå
pu
PÁ¯ÉÃdÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
K

qÁ. eÉÆÃUÀ£ï±ÀAPÀgï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

qÁ. J¸ï.Dgï. PÉñÀªÀ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
©

qÁ. PÉ.Dgï. ²æîQëöäÃ, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ªÁtÂdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¸ÀPÁðj ¥ÀæxÀªÀÄ zÀeÉð PÁ¯ÉÃdÄ, dAiÀÄ£ÀUÀgÀ 6£Éà ¨ÁèPï, ¨ÉA.-11

¸ÀA¥ÁzÀQÃAiÀÄ ªÀÄAqÀ½
qÁ. Dgï.J¯ï.JA. ¥Ánïï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, gÁdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. F±ÀégÀ¥Àà, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ. gÁªÀÄ¥Àæ¸Ázï, (ZÀjvÉæ «¨sÁUÀ) ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ²æà J.Dgï.J¸ï. ¥ÀzÀ« ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ºÀjºÀgÀ¥ÀÅgÀ, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯Éè.

C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ
to

¥ÉÇæ. J¸ï.J¸ï DgÁzÀå, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¹zÁÞxÀð ¥ÀæxÀªÀÄ zÀeÉð PÁ¯ÉÃdÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ.

qÁ. gÀAUÀ£ÁxÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ, ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¨sÀÆUÉÆüÀ ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ªÀĺÁgÁt ªÀÄ»¼Á PÀ¯Á ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå
PÁ¯ÉÃdÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
²æÃ. ©. ºÀ£ÀĪÀÄAvÀgÁªï, G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ« ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ.
t

²æÃ. J.J¸ï ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁåPÉÃAzÀæ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-79

No

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
¥ÉÇæ. f. J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ, ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£É, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ,¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85.

ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
²æÃ. £ÁUÉÃAzÀæPÀĪÀiÁgï, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85.
²æêÀÄw ¹. £ÁUÀªÀÄtÂ, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85.
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
²æÃ. J.n. gÀAUÀzÁ¸À¥Àà, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå ¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

IV
 ¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ
MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ£Àå ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÆ, CxÀð¸ÀaªÀgÀÆ DVgÀĪÀ ²æà ¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä
2014-15 gÀ §eÉmï£À°è vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. vÀdÕgÀÄ C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ
ªÀÄÆ® D±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß »ÃUÉ ºÉýzÀgÀÄ: “¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå, £ÉÊwPÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ,
ªÀåQÛvÀé«PÀ¸À£À, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊZÁjPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ, eÁvÀåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ §zÀÞvÉUÀ½UÉ
C£ÀĪÁUÀĪÀAvÉ vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï gÀa¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ” - EzÀÄ §eÉmï ¨sÁµÀtzÀ°è
¸ÁzÀgÀ¥Àr¹zÀ D±ÀAiÀÄ.

d
D£ÀAvÀgÀ ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÁV

he
27 ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ ¢£ÁAPÀ: 24.11.2014 gÀAzÀÄ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹vÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀĪÁgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV gÀavÀªÁzÀªÀÅ. ««zsÀ ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
vÀdÕgÀÄ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ F ¸À«ÄwUÀ¼À°èzÁÝgÉ. FUÁUÀ¯Éà °TvÀªÁV §A¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ DPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ

is
re S
ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹, vÀ¥ÀÅà M¥ÀÀÅàUÀ¼À §UÉÎ ¤tð¬Ä¹ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ
ºÉÆuɺÉÆvÀÛ F ¸À«ÄwUÀ½UÉ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¹ £ÀAvÀgÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß 24.11.2014gÀ DzÉñÀzÀ¯Éèà ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ 19.09.2015 gÀAzÀÄ
be T
ºÉƸÀ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è ¥ÀÅ£Àgï gÀa¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ
pu
¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉÆAqÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß 2016-17 gÀ §zÀ®Ä 2017-18£Éà ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è
K

eÁjUÉƽ¸À¯ÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ EzÉà DzÉñÀzÀ°è w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

©

C£ÉÃPÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀgÁV ¥ÀoÀå¥ÀÀŸÀÛPÀUÀ¼À ªÀiÁ»wzÉÆõÀ,

D±ÀAiÀÄzÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr ²PÀët ¸ÀaªÀjUÉ, ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À
¥Àj²Ã®£É ªÀiÁrzÀÝ®èzÉ, ¸À«ÄwUÀ¼ÁZÉUÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹ «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ
ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ±Á¯Á CzsÁå¥ÀPÀgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À eÉÆvÉ ZÀað¹zÀÝ®èzÉ
¥Àæ±ÁߪÀ½ ¹zÀÞ¥Àr¹ CzsÁå¥ÀPÀjUÉ PÀ½¹ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ. CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, «µÀAiÀÄ
¥Àj«ÃPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ qÀAiÀÄmï ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ C©üªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. «eÁÕ£À, ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À, UÀtÂvÀ, ¨sÁµÉ ¸Á»vÀÀåUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdÕjUÉ ªÉÆzÀ¯ÉÃ
to

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹ D£ÀAvÀgÀ ¸À¨sÉ £Àqɹ ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ªÀÄ»¼Á ¸ÀAWÀl£É ºÁUÀÆ «eÁÕ£À
¸ÀA§A¢ü ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DºÁ餹 aAvÀ£É £ÀqɸÀ¯ÁVzÉ. »ÃUÉÀ J¯Áè ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀ Cj«£À
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß CUÀvÀå«zÀÝPÀqÉ ¥ÀjµÀÌj¸À¯ÁVzÉ.
t
No

§ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß E°è ºÉüÀ¨ÉÃPÀÄ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á (NCERT)

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vË®¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀ®Ä «eÁÕ£À, UÀtÂvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀdÕgÀ ªÀÄÆgÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ vË®¤PÀ «±ÉèõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ gÁdå
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ¯ÁVzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ½VAvÀ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAvÉ PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî¯ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ DAzsÀæ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ,
ªÀĺÁgÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¯ÁVzÉ.

V
 E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀàµÀÖ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀĸÀÄvÉÛãÉ. £ÀªÀÄä ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄÃ
ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. DzÀÝjAzÀ FUÁUÀ¯Éà gÀavÀªÁVgÀĪÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À
¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. °AUÀvÀé ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¥ÁæzÉòPÀ ¥Áæw¤zsÀå, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
¸ÀªÀÄUÀævÉ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸ÀåUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ. »ÃUÉ
¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÁUÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj®èªÉAzÀÄ
w½¸À§AiÀĸÀÄvÉÛãÉ: eÉÆvÉUÉ £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àj²Ã°¸À®Ä «µÀAiÀĪÁgÀÄ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£À ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹
C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÉzÀÄ C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.
»ÃUÉ PÀæªÀħzÀÞªÁV £ÀqÉzÀ PÉ®¸ÀPÉÌ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÀÅ ¸ÀA¥ÀÇtð vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀ 27 ¸À«ÄwUÀ¼À

d
CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀªÀĸÀÛgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjµÀÌøvÀ

he
¥ÁoÀUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀiÁrzÀ vÀdÕgÀ£ÀÄß PÀÈvÀdÕvɬÄAzÀ £É£ÉAiÀÄÄvÉÛêÉÉ. CAvÉAiÉÄà ¸À«ÄwUÀ¼À PÉ®¸À
¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀåªÀ¸ÉܪÀiÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÁV ¤µÉ׬ÄAzÀ zÀÄrzÀ

is
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ J¯Áè C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÆß £É£ÉAiÀÄÄvÉÛÉêÉ. ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¹§âA¢UÀÆ £ÀªÀÄä ªÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.
re S
C©ü¥ÁæAiÀÄ ¤Ãr ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸ÀªÀð ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀdÕjUÉ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ.
B
bl
be T
pu
K

UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ ºÉZï.J£ï ¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà

ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ ¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ
©

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j) ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85 PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j)
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85
t to
No

VI
 ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw
¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ
¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà, CzsÀåPÀëgÀÄ, gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
CzsÀåPÀëgÀÄ
qÁ. C±ÀévÀÜ £ÁgÁAiÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÀiÁ£À¸À UÀAUÉÆÃwæ
ªÉÄʸÀÆgÀÄ.

d
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ

he
qÁ. C±ÀévÀÜ £ÁgÁAiÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. eÉ. ¸ÉÆêÀıÉÃRgï, ¥ÁæzÁs å¥PÀ gÀ ÄÀ , gÁdå±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, «dAiÀÄ£ÀUgÀ À ²æà PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, §¼Áîj.
qÁ. JZï.r. ¥À± æ ÁAvï, ¥ÁæzÁs å¥ÀPgÀ ÄÀ , C©üªÈÀ ¢Þ CzsåÀ AiÀÄ£À «¨sÁUÀ, PÀ£ßÀ qÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ºÀA¦, «zÁågÀtå.

is
re S
¥ÉÇæ. J¸ï.n. ¨ÁUÀ®PÉÆÃn, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.
B
¥ÉÇæ. ¦ ªÀÄ®è¥Àà, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, eÉ.J¸ï.J¸ï. ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.

bl
qÁ. ©. ±ÉÃRgï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ªÁtÂdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ.
be T
²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
pu
K

²æà FgÀtÚ. JA. CA©, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, vÀqÀPÉÆqÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ vÁ. ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè.
²æà r.J£ï. ªÉAPÀmÉñï, avÀæPÀ¯Á ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, GgÀªÀiÁgÀPÀ¸À®UÉgÉ, ªÀÄAqÀå vÁ. ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè.
©

G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«Äw

²æà C±ÉÆÃPÀ ±ÉlÖgï, ¸ÀºÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ,
zsÁgÀªÁqÀ.
qÁ. JA.J¸ï. vÀ¼ÀªÁgï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²PÀët «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. zÀ±ÀgÀxï £ÁAiÀÄPï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, UÀÄ®âUÁð «±Àé«zÁ央AiÀÄ, PÀ®§ÄgÀV.
qÁ. ºÀ¹Ã£ï vÁeï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²PÀët «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
to

C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ
¥ÉÇæ. J¸ï.n. ¨ÁUÀ®PÉÆÃn, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.
t

²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

No

¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
²æà UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ ºÉZï.J£ï ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà PÉ. f. gÀAUÀAiÀÄå, G¥À¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
qÁ. JA.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

VII
 ¥Àj«r
PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå ²Ã¶ðPÉ ¥ÀÅl ¸ÀASÉå

EwºÁ¸À
1. DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ 1
2. ¨sËUÉÆýPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ZÀjvÉæ ¥ÀƪÀð ¨sÁgÀvÀ 6
3. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ 12

d
4. dUÀwÛ£À ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ 23

he
5. VæÃPï, gÉÆêÀÄ£ï ºÁUÀÆ CªÉÄjPÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉ 30
6. eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄ 44

is
re S gÁdå±Á¸ÀÛç
51
B
bl
1. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
2. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ 54
be T
pu ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
K

1. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ¥ÀjZÀAiÀÄ 66
©

2. ¸ÀA¸ÀÌøw 76
¨sÀÆUÉÆüÀ «eÁÕ£À

1. ¨sÀÆ«Ä-£ÀªÀÄä fêÀAvÀ UÀæºÀ 83

2. ²¯ÁUÉÆüÀ 90
CxÀð±Á¸ÀÛç
to

1. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀjZÀAiÀÄ 106

CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ 113
2.
t
No

ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
1. ªÁtÂdå CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ 122

VIII
 EwºÁ¸À
CzsÁåAiÀÄ-1
DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• EwºÁ¸ÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ DzsÁgÀUÀ¼À §UÉÎ.
• DzsÁgÀzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ.

d
• ¥ÁæPÀÛ£À DzsÁgÀUÀ¼À CxÀð, ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

he
• ±Á¸À£ÀUÀ¼À §UÉÎ CjªÀÅ.
• ªÀiËTPÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ EwºÁ¸À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¥ÀÇgÀPÀ.

is
re S
EwºÁ¸ÀªÀÅ UÀw¹ ºÉÆÃzÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀħzÀÞªÁV ºÉüÀĪÀ ±Á¸ÀÛçªÁVzÉ. DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
§¼À¹PÉÆAqÀÄ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ‘DzsÁgÀ«®èzÉ EwºÁ¸À«®è’ JA§ÄzÀÄ
B
bl
EwºÁ¸ÀzÀ vÁwéPÀ £É¯ÉAiÀiÁVzÉ. EwºÁ¸ÀPÁgÀ M§â £ÁåAiÀĪÁ¢ EzÀÝAvÉ. £ÁåAiÀĪÁ¢UÀ¼ÀÄ
be T
¥ÀæPÀgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÁQë-¥ÀÅgÁªÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 vÀªÀÄä ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAr¸ÀÄvÁÛgÉ. CzÉÃ
pu
jÃw EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «ªÀIJð¹, «±Éèö¹ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß
K

§gÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. PÉ®ªÉǪÉÄä ¤RgÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀPÀ¢zÁÝUÀ ®¨sÀå«gÀĪÀ DzsÁgÀUÀ¼À ªÉÄïÉ

HºÉUÀ¼À£ÀÆß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV MAzÉà WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ ©ü£Àß
©

©ü£Àß zÀȶÖPÉÆãÀUÀ¼À°è CxÉÊð¸ÀĪÀÅzÀÄAlÄ.

DzsÁgÀ JAzÀgÉãÀÄ? ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ªÀÄ£ÀĵÀågÀÄ vÀªÀÄä §zÀÄPÀ£ÀÄß PÀnÖPÉƼÀî®Ä ««zsÀ
§UÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆArzÀÝgÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ §¼À¹PÉÆArzÀÝ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ EA¢UÀÆ G½zÀÄPÉÆArzÀÝgÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DPÀgÀUÀ¼ÉAzÀÄ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ ¥ÀjUÀt¸ÀÄvÁÛgÉ.
DzÀÝjAzÀ »A¢£ÀªÀgÀÄ §¼À¹ ©lÄÖºÉÆÃVgÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ, zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÀ zsÁ«ÄðPÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ, PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ, ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ, £ÁtåUÀ¼ÀÄ, DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
to

EwºÁ¸ÀzÀ DPÀgÀUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

ºÁUÉAiÉÄà °TvÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈwUÀ¼ÀÄ EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉUÉ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÁVªÉ.
EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ ªÀÄÆ® ¸ÁªÀÄVæUÀ¼Éà DzsÁgÀ. F DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV JgÀqÀÄ
t

«zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.
No

J) ¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ ©) ¥ÀÅgÁvÀvÀé DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ

J) ¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ : ¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼À°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ.
1. °TvÀ ¸Á»vÀå 2. ªÀiËTPÀ ¸Á»vÀå.
1. °TvÀ ¸Á»vÀå
¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ °TvÀ ¸Á»vÀå. ¸Á»vÀåªÀÅ «ªÀgÀuÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À CAzÀgÉ ¸Á»vÀå gÀZÀ£ÉAiÀÄ PÁ®zÀ LwºÁ¹PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀtÄäAzÉ vÀgÀ§®èzÀÄ. ¸Á»vÀå
1
PÀÈwAiÉÆAzÀÄ CzÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀ PÁ®zÀ°è ¥ÀæZÀ°vÀzÀ°èzÀÝ C£ÉÃPÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÀåPÀëªÁV CxÀªÁ
¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV £ÀªÀÄUÉ PÀnÖPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. ¸Á»vÀåzÀ°è JgÀqÀÄ ¥ÀæPÁgÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ zÉòÃAiÀÄ
¸Á»vÀå ªÀÄvÀÄÛ «zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀå.
zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀå : ¨sÁgÀwÃAiÀÄjAzÀ¯Éà zÉòÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁVgÀĪÀ ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß
zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀåªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀA¸ÀÌøvÀ, ¥ÁæPÀÈvÀ, PÀ£ÀßqÀ, vÉ®ÄUÀÄ, vÀ«Ä¼ÀÄ, »A¢,
ªÀÄgÁp, PÁ²äÃj, UÀÄdgÁw, MjAiÀiÁ »ÃUÉ E£ÀÆß ºÀ®ªÀÅ ¨sÁµÉUÀ¼À°è gÀavÀªÁzÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ DPÀgÀUÀ¼ÁV
G½¢ªÉ. PËn®å£À ‘CxÀð±Á¸ÀÛç’, ºÁ® gÁd£À ‘UÁxÁ¸À¥ÀÛ±Àw’, «±ÁRzÀvÀÛ£À ‘ªÀÄÄzÁægÁPÀë¸À’, PÀ®ít£À
‘gÁdvÀgÀAVtÂ’, ¨Át¨sÀlÖ£À ‘ºÀµÀðZÀjvÀ’, ZÁAzï §zÁð¬ÄAiÀÄ ‘¥ÀÈyégÁd gÁ¸ÉÆÃ’, ¥ÀA¥À£À

d
‘«PÀæªÀiÁdÄð£À «dAiÀÄ’, ¸ÀAUÀA ¸Á»vÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸Á»vÀå PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀå
PÀÈwUÀ¼À°è ºÉ¸Àj¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä gÀZÀ£ÉAiÀÄ PÁ®zÀ°èzÀÝ ¸ÁªÀiÁfPÀ, zsÁ«ÄðPÀ, DyðPÀ,

he
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, gÁdQÃAiÀÄ, DqÀ½vÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À avÀætUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖPÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
«zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀå : «zÉñÀUÀ½AzÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀÄ, gÁAiÀĨsÁjUÀ¼ÀÄ, ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ,

is
re S
AiÀiÁvÁæyðUÀ¼ÀÄ, C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, «ÄµÀ£ÀjUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ E°è£À vÀªÀÄä C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß §gÀªÀtÂUÉUÀ¼À
gÀÆ¥ÀzÀ°è zÁR°¹zÁÝgÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀåªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ¼°
B
À è

bl
ÛÀ øÀ£À ‘EArPÁ’, ¥sÁ»AiÀiÁ£À£À ‘WÉÆÃ-PÉÆÃ-Q’, ºÀÆåAiÉÄ£ï vÁìAUÀ£À ‘¹-AiÀÄÄ Q’, mÁ¯É«ÄAiÀÄ
ªÉÄUÀ¸¤
be T
‘fAiÉÆÃUÁæ¦ü’, §gˤAiÀÄ ‘vÁjÃSï-J-¦ügÉÆÃeï µÁ»’, ¥sÀj±ÁÛ£À ‘vÁjÃSï-J-¥sÀj±ÁÛ’, ¨Á§gÀ£À
pu
‘vÀÄeï-Q-¨Á§j’ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀĪÀÅUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ E£ÀÆß
K

C£ÉÃPÀ UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ F ¸Á°UÉ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À°èAiÀÄÆ DAiÀiÁ PÁ®WÀlÖzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ,

gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ, DqÀ½vÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À avÀætUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ.
©

zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀåzÀ°è Cw±ÀAiÉÆÃQÛ, GvÉàçÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ ¸Áé«Ä¤µÉ× CA±ÀUÀ¼ÀÄ wêÀæªÁVzÀÝgÉ,

«zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀåzÀ°è ¸ÀܽÃAiÀÄ eÁÕ£ÀzÀ PÉÆgÀvɬÄAzÀ vÀ¥ÀÅàUÀæ»PÉUÀ¼ÀÄ ªÀåPÀÛªÁVgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ °TvÀ
¸Á»vÀåzÀ £ÀÆå£ÀåvÉUÀ¼ÁVªÉ. F £ÀÆå£ÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ EwºÁ¸À gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ
¸ÀªÁ®Ä EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀ ªÀÄÄA¢gÀÄvÀÛzÉ.
2. ªÀiËTPÀ ¸Á»vÀå
to

ªÀiËTPÀ ¸Á»vÀå JAzÀgÉ M§âjAzÀ M§âjUÉ ¨Á¬ÄªÀiÁw£À ªÀÄÆ®PÀ ºÀjzÀÄ §A¢gÀĪÀ PÀxÉ,
¯ÁªÀtÂ, LwºÀå, eÁ£À¥ÀzÀ VÃvÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÁVªÉ. C£Á¢ PÁ®¢AzÀ®Æ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä
C£ÀĨsÀªÀ ºÁUÀÆ £É£À¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÁqÀÄ, PÀxÉ, ¯ÁªÀt gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è ªÀiËTPÀªÁV vÀ¯ÉªÀiÁj¤AzÀ
t

vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ ªÀUÁð¬Ä¹PÉÆAqÀÄ §A¢zÁÝgÉ. d£À¥ÀzÀgÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ «ÃgÀgÀ §UÉUÉ ¯ÁªÀtÂUÀ¼À£ÀÄß

No

PÀnÖºÁrzÁÝgÉ. PÀĪÀiÁgÀgÁªÀÄ, avÀæzÀÄUÀðzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ, PÉA¥ÉÃUËqÀ, n¥ÀÅà¸ÀįÁÛ£ï, ¸ÀAUÉƽî

gÁAiÀÄtÚ, QvÀÆÛgÀÄ ZÉ£ÀߪÀÄä, ¹AzsÀÆgÀ ®PÀëöät, ªÉÄqÉÆøïmÉîgï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ §UÉUÉ
¯ÁªÀtÂUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ ºÁrzÁÝgÉ. LwºÀå JAzÀgÉ ¸ÀܼÀ¥ÀÅgÁtUÀ¼ÀÄ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ HjUÀÆ CzÀgÀzÉÃ
DzÀ ¸ÀܼÀ¥ÀÅgÁtUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. ±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, PÉÆ¥Àà¼À, ¥ÀlÖzÀPÀ®Äè, UÉÆÃPÀtð, ªÉÄʸÀÆgÀÄ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ HgÀÄUÀ¼À ºÉ¸Àj£À »AzÉ ºÀ®ªÀÅ LwºÀåUÀ½ªÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¥Àæw ºÀ½î, £ÀUÀgÀUÀ¼À »AzÉ-
AiÀÄÆ LwºÀåUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.

2
¥ÀÅgÁvÀvÀé DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ
¥ÀÅgÁvÀvÀé DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß £Á®ÄÌ «zsÀUÀ¼À°è ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ.
1. ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ 2. £ÁtåUÀ¼ÀÄ 3. ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ 4. EvÀgÉ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ.
¥ÀÅgÁvÀvÀé DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁvÀæªÀ®è; ¨sÀÆUÀ¨sÀðzÀ°èAiÀÄÆ ºÀÄzÀÄVªÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
M¼ÀVgÀĪÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ CUÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀ vÉUÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
EzÀ£Éßà GvÀÍ£À£À J£ÀÄߪÀgÀÄ. GvÀÍ£À£ÀzÀ ¥sÀ®ªÁVAiÉÄà ºÀgÀ¥Àà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¨É¼ÀQUÉ §A¢vÀÄ.
GvÀÍ£À£ÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÀlÖqÀUÀ¼À CªÀ±ÉõÀ, ±Á¸À£À, £Átå, ªÀÄqÀPÉ ZÀÆgÀÄ, §¼É, ªÀÄÄzÉæ, ªÀÄtÂ,
J®Ä§Ä, ¯ÉÆúÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß

d
§¼À¹PÉÆAqÀÄ «±Éèö¸ÀÄvÁÛgÉ.

he
±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ: ±Á¸À£À JAzÀgÉ PÉÆgÉAiÀÄ®ànÖgÀĪÀ JAzÀxÀð. PÀ®Äè,
§AqÉ, ¯ÉÆúÀ, zÀAvÀ, ¸ÀÄlÖ ªÀÄtÂÚ£À ºÀ®UÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ÃWÀðPÁ®

is
¨Á½PÉ §gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ±Á¸À£ÀUÀ¼À£ÀÄß §gÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
re S
CA¢£À WÀl£ÉUÀ¼À eÉÆvÉUÉ £ÉÃgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ
B
bl
±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ «±Áé¸ÁºÀð DzsÁgÀUÀ¼ÁVªÉ. C±ÉÆÃPÀ£À
±Á¸À£ÀUÀ¼Éà ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ DgÀA©üPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÁVªÉ.
be T
pu
C±ÉÆÃPÀ£À §ºÀÄvÉÃPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ ¨Áæ»ä °¦AiÀÄ°èªÉ. CªÀÅUÀ¼À ¨sÁµÉ
K

¥ÁæPÀÈvÀªÁVzÉ. PÀ£ÀßqÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ, vÉ®ÄUÀÄ, ¸ÀA¸ÀÌøvÀ, ¥ÁæPÀÈvÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è

¸Á«gÁgÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀÄ¥ÀÛ£À C®ºÁ¨Ázï
©

¸ÀÛA¨sÀ±Á¸À£À, EªÀÄär ¥ÀÅ°PÉòAiÀÄ LºÉÆ¼É ±Á¸À£À, SÁgÀªÉî£À

ºÁyUÀÄA¥À ±Á¸À£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ ¸ÉʤPÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÀ°är ±Á¸À£À
«ªÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. GvÀÛgÀªÉÄÃgÀÆj£À ±Á¸À£À ZÉÆüÀgÀ UÁæªÀiÁqÀ½vÀªÀ£ÀÄß
w½¸ÀÄvÀÛzÉ. EªÀ®èzÉ C£ÉÃPÀ gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ,
DyðPÀ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ, zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ w½¸ÀÄvÀÛªÉ.
to

£ÁtåUÀ¼ÀÄ: £ÁtåUÀ¼ÀÄ DPÁgÀzÀ°è aPÀÌzÁVzÀÝgÀÆ ºÀ®ªÀÅ

ªÀĺÀvÀézÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¹zÀ
gÁd£À C¢üãÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÁå¦Û, DqÀ½vÀ ¨sÁµÉ, gÁd£À
t

©gÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ£É, gÁd£À ªÀÄvÀ-zsÀªÀÄð, gÁdåzÀ DyðPÀ ¹Üw,

No

¯ÉÆúÀ vÀAvÀæeÁÕ£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß CjAiÀÄĪÀ°è £ÁtåUÀ¼À

¥ÁvÀæ ªÀĺÀvÀéªÁzÀÄzÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀÄ¥ÀÛ£ÀÄ K¼ÀÄ ¥ÀæPÁgÀzÀ a£ÀßzÀ
£ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¹zÀÝ£ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ªÉÄðgÀĪÀ avÀæUÀ¼À DzsÁgÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀÄ¥ÀÛ£ÀÄ ¸ÀAVÃvÀ ¦æAiÀÄ£ÁVzÀÝ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C±ÀéªÉÄÃzsÀ
AiÀiÁUÀ £ÀqɹzÀ£ÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. UËvÀ«Ä¥ÀÅvÀæ ±ÁvÀPÀtÂðAiÀÄÄ
£ÀºÀ¥Át£À £ÁtåUÀ¼À ªÉÄðzÀÝ CªÀ£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß C½¹ºÁQ vÀ£Àß
£ÁtåUÀ¼ÀÄ

3
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß lAQ¹zÁÝ£É. EzÀjAzÀ ±ÁvÀPÀtÂðAiÀÄÄ £ÀºÀ¥Át£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀÝ£ÉA§ÄzÀPÉÌ ¥ÀŶÖ
zÉÆgÉvÀAvÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è gÉÆêÀÄ£ï £ÁtåUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀQgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀgÉ, F ¥ÀæzÉñÀ
2000 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉAiÉÄà gÉÆêÀiï eÉÆvÉUÉ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ºÉÆA¢vÉÛAzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ: ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁQëUÀ¼ÁVªÉ. CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ,
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, PÉÆÃmÉ-PÉÆvÀÛ®UÀ¼ÀÄ, ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼É®èªÀÇ ¸ÁägÀPÀUÀ¼É. ªÉĺÀgÀÆ°AiÀÄ
GQÌ£À ¸ÀÛA¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ «dAiÀÄ¥ÀÅgÀzÀ UÉÆîUÀĪÀÄälzÀ ¦¸ÀĪÀiÁw£À ªÉÆUÀ¸Á¯ÉUÀ¼ÀÄ D PÁ®WÀlÖzÀ
«eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥Àæ§ÄzÀÞvÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ. vÁeïªÀĺÀ¯ï µÀºÀdºÁ£À£À ¥ÉæêÀÄPÀxÀ£ÀªÀ£ÀÄß
ºÉüÀÄvÀÛzÉ. avÉÆÛÃqÀWÀqÀzÀ «dAiÀĸÀÛA¨sÀªÀÅ gÁtPÀÄA¨sÀ£À «dAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÁgÀÄvÀÛzÉ. CdAvÀ, J¯ÉÆèÃgÀ,
J°¥sÉAmÁ UÀĺÉUÀ¼À ©üwÛavÀæUÀ¼ÀÄ, G§Äâ²®àUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ CA¢£À PÁ®zÀ PÀ¯Á£ÉÊ¥ÀÅtåvÉ

d
ªÀÄvÀÄÛ vÁAwæPÀ P˱À®åvÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ LºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖzÀPÀ°è£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

he
¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À ªÁ¸ÀÄÛ²®àzÀ «PÀ¸À£À PÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÀÛªÉ. £À¼ÀAzÀzÀ°ègÀĪÀ
¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃzÀgï£À°è UÀªÁ£ï PÀnÖ¹zÀ ªÀÄzÀgÀ¸À ªÁ¸ÀÄÛ²®àUÀ¼ÀÄ CA¢£À PÁ®zÀ
±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÁgÀÄvÀÛªÉ. ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ PÉÆÃmÉAiÀÄÄ gÀPÀëuÁ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ P˱À®åªÀ£ÀÄß

is
re S
vÉÆÃ¥Àðr¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ CA¢£À PÁ®WÀlÖzÀ zsÁ«ÄðPÀvÉ, vÁAwæPÀvÉ, ªÉÊeÁÕ¤PÀvÉ,
B
¸ÀÈd£À²Ã®vÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨É¼ÀPÀÄ ZÉ®ÄèvÀÛªÉ.

bl
EvÀgÉ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ: GvÀÍ£À£ÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è zÉÆgÉvÀ ªÀÄqÀPÉZÀÆgÀÄ, ªÀÄtÂ, ªÀÄÄzÉæ, ¯ÉÆúÀzÀ
be T
pu
vÀÄtÄPÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ CA¢£À ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÀÄvÀÄÛ
K

zsÁ«ÄðPÀ d£ÀfêÀ£À ªÀiÁvÀæªÀ®è; ªÁå¥ÁgÀ ªÀåªÀºÁgÀ, DºÁgÀ ¥ÀzÀÞw ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

CxÀðªÀiÁrPÉƼÀÀÄzÀÄ. GvÀÍ£À£ÀzÀ°è zÉÆgÉvÀ eÉÊ«PÀ ¸ÀvÀÛ¥ÁætÂ, ¥ÀQë ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀVqÀUÀ¼À
©

CªÀ±ÉõÀUÀ¼À£ÀÄß EAUÁ®-14gÀ «zsÁ£ÀPÉÌ M¼À¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ¼À PÁ®ªÀ£ÀÄß ¤µÀ̵Éð

ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. GvÀÍ£À£À¢AzÀ PÀ®§ÄgÀV f¯ÉèAiÀÄ ¸À£Àßw ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀ ¸À«ÄÃ¥À gÁdWÀlÖzÀ°è
¨ËzÀÞ ¸ÀÆÛ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀQUÉ §AzÀªÀÅ. vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À CjPÀªÉÄÃqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtA JA§°è £ÀqÉzÀ
GvÀÍ£À£À¢AzÀ gÉÆêÀiï ªÀÄvÀÄÛ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À §UÉUÉ «¥ÀÅ®
¸ÁQëUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. »ÃUÉ GvÀÍ£À£ÀzÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ PÁ¯Á£ÀAvÀgÀzÀ°è CzÀȱÀåUÉÆAqÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß
w½¹PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
to

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
¹-14 (Radio active carbon CxÀªÁ «QÃgÀt²Ã® EAUÁ®) - EzÀÄ PÁ® ¤µÀ̵ÉðAiÀÄ
t

MAzÀÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀ «zsÁ£ÀªÁVzÉ. F «zsÁ£ÀPÉÌ M¼À¥Àr¸ÀĪÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ eÉÊ«PÀ (ªÀÄgÀ, VqÀ, ¥ÁætÂ,
No

¥ÀQë EvÁå¢UÀ¼À) ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ fëAiÀÄ°èAiÀÄÆ EAUÁ®-12 ªÀÄvÀÄÛ

EAUÁ®-14 ¸ÀªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è EgÀÄvÀÛªÉ. fëAiÀÄÄ ¸ÀvÀÛ£ÀAvÀgÀªÀÇ EAUÁ®-12 CzÉà ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è EzÀÝgÉ,
EAUÁ®-14 PÀæªÉÄÃt QëÃt¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ 5700 ªÀµÀðUÀ½UÉ vÀ£Àß CzsÀð ¥ÀæªÀiÁtzÀµÀÄÖ QëÃtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
EAUÁ®-12 ªÀÄvÀÄÛ 14gÀ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ UÀÄgÀÄw¹zÀgÉ
¥À¼ÉAiÀÄĽPÉAiÀÄÄ JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ¼À ºÀ¼ÉAiÀÄzÉAzÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. F «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ 10,000
ªÀµÀðUÀ¼À »A¢£ÀªÀgÉV£À ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼À PÁ®ªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.

4
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ¼ÉÆA¢UÉ ZÀað¹ GvÀÛj¹.
1. EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ gÀa¸ÀÄvÁÛgÉ?
2. DzsÁgÀ JAzÀgÉãÀÄ? CªÀÅUÀ¼À°è JµÀÄÖ «zsÀ?
3. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ JgÀqÀÄ zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀå PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
4. AiÀiÁgÁzÀgÀÄ E§âgÀÄ «zÉò ¸Á»vÀå gÀZÀ£ÉPÁgÀgÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

d
5. EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉVgÀĪÀ ºÉZÀÄÑ «±Áé¸ÁºÀð DzsÁgÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?

he
6. EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è £ÁtåUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹.
7. ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ »A¢£À PÁ®zÀ AiÀiÁªÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨É¼ÀPÀÄ ZÉ®ÄèvÀÛªÉ?

is
8. eÉÊ«PÀ ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼À PÁ®ªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤µÀ̵Éð ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ?
re S
II. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
B
bl
1. ²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è ¤ªÀÄä ¤ªÀÄä Hj£À LwºÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹, PÉʧgÀºÀzÀ
be T
pu
¥ÀŸÀÛPÀ ªÀiÁr, ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ°èr.
K

2. ¥ÀæªÁ¸À PÉÊUÉÆAqÀÄ LwºÁ¹PÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼À «±ÉõÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.

©

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
EwºÁ¸À ¨sÁUÀzÀ ªÀÄÄA¢£À ¥ÁoÀUÀ¼À°è Qæ.¥ÀÇ. ªÀÄvÀÄÛ Qæ.±À. EªÀÅUÀ½UÉ §zÀ¯ÁV ¸Á.±À.¥ÀÇ. (¸ÁªÀiÁ£Àå ±ÀPÀ
¥ÀǪÀð) ªÀÄvÀÄÛ ¸Á.±À. (¸ÁªÀiÁ£Àå ±ÀPÀ) JAzÀÄ §¼À¸À¯ÁVzÉ.
t to
No

*****

5
 CzsÁåAiÀÄ - 2
¨sËUÉÆýPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ZÀjvÉæ ¥ÀǪÀð ¨sÁgÀvÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sËUÉÆýPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ.
• ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ G¥ÀRAqÀ ºÁUÀÆ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥À.
• ¨sÁgÀvÀzÀ £ÉgÉAiÀÄ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ.

d
• ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀǪÀðPÁ® WÀlÖzÀ°è£À ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£À PÀæªÀÄ.

he
• ZÀjvÉæ ¥ÀǪÀðPÁ® WÀlÖzÀ°è£À ²¯ÁAiÀÄÄUÀUÀ¼ÀÄ.

dUÀwÛ£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁµÀÖç ºÁUÀÆ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C°è£À ¨sËUÉÆýPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀÅ

is
re S
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀPÀÆÌ CªÀ£À ¥Àj¸ÀgÀPÀÆÌ ¤PÀl ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. DzÀÝjAzÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À
ZÀjvÉæ w½AiÀÄ®Ä ¨sËUÉÆýPÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ CjªÀÅ CvÀåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. KµÁå RAqÀzÀ zÀQët ¨sÁUÀzÀ°è
B
bl
«±Á® ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ G¥ÀRAqÀ. ªÀÄÆgÀÄPÀqÉ ¤Ãj¤AzÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ
MAzÀÄ PÀqÉ ¨sÀƨsÁUÀ¢AzÀ®Æ DªÀÈvÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÉÆAzÀÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀªÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ
be T
pu
EAzÀÄ ¥ÁQ¸ÁÛ£À, D¥sÁϤ¸ÁÜ£À, aãÁ, £ÉÃ¥Á¼À, ¨sÀÆvÁ£ï, ¨ÁAUÀè ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAiÀÄ£ÁägïUÀ¼ÉÆA¢UÉ
K

vÀ£Àß 15,200 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ ¨sÀÆUÀrAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. 29 gÁdåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ 6 PÉÃAzÁæqÀ½vÀ

¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ gÁµÀÖç gÁdzsÁ¤ (zɺÀ°) ¥ÀæzÉñÀ EzÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°èªÉ.
©

¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆ gÀZÀ£ÉAiÀÄÄ GvÀÛgÀzÀ°è »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀªÀðvÀ±ÉæÃtÂUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¹AzsÀÆ,

UÀAUÁ §AiÀÄ®Ä ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß, zÀQëtzÀ zÀR£ï ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ PÀgÁªÀ½ wÃgÀ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ. GvÀÛgÀzÀ »ªÀiÁ®AiÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ dUÀwÛ£À¯Éèà CvÀåAvÀ JvÀÛgÀªÁzÀ ²RgÀUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀÅ PÁ¬ÄÝj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.
¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É GvÀÛgÀzÀ »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ DzÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ «gÀ¼À. ªÁAiÀĪÀå
¨sÁgÀvÀzÀ°è£À ¨ÉƯÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ SÉʧgï PÀtªɪÀiÁUÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀªÉà zÁ½UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹ªÉ
to

J£ÀߧºÀÄzÀÄ. ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¹AzsÀÆ UÀAUÁ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ.

¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ ¹AzsÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃzÀPÁ®zÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ E°èAiÉÄà ªÀÄÆr§A¢ªÉ.
PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ F ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÉÄÃ¯É »rvÀ ¸Á¢ü¸À®Ä C£ÉÃPÀ PÀzÀ£ÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ.
t
No

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV AiÀiÁgÀÄ UÀAUÁ£À¢AiÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉÆÃ

D gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀªÀgÉà ZÀPÁæ¢ü¥ÀwUÀ¼ÀÆ DVzÀÝgÀÄ.
£ÀªÀÄðzÁ £À¢AiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÉ - GvÀÛgÀzÀ JvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ
CxÀªÁ ªÀiÁ¼Àé ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä ºÁUÀÆ zÀR£ï ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä. ªÀiËAiÀÄðgÀÄ ºÁUÀÆ UÀÄ¥ÀÛgÀÄ ¥ÁæaãÀ
¨sÁgÀvÀzÀ ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ F JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß D½zÀgÀÄ. GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ zÀQët ¨sÁgÀvÀªÉA§
«¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ½UÀÆ PÁgÀtªÁVzÉÉ. ¨sÁgÀvÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄÄ ¸ÀÄ¢ÃWÀðªÁVzÀÄÝ
6100 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀªÀgÉUÉ ºÀ©âPÉÆArzÉ. ¥ÀǪÀð PÀgÁªÀ½AiÀÄÄ PÉÆÃgÀªÀÄAqÀ®zÀ wÃgÀªÉAzÀÄ PÀgɹPÉÆArzÉ.

6
 ¨sÁgÀvÀ
gÁdQÃAiÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ

GvÀÛgÀRAqÀ

d
is he
re S B
Mr¸Áì

bl
be T
pu vÉ®AUÁt
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï
K

CªÀÄgÁªÀw
t ©
to
No

¥À²ÑªÀÄzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß PÉÆAPÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®¨Ágï wÃgÀªÉAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝgÉ. CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ

PÁ®¢AzÀ®Æ E°ègÀĪÀ ºÀvÁÛgÀÄ gÉêÀÅ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¹zÀݪÀÅ. D PÁ®zÀ «zÉò
ªÁå¥ÁgÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀªÉà ¸ÁVvÀÄÛ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄà gÉêÀÅ¥ÀlÖtUÀ¼À
C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ ¸ÁzsÀåªÁV zÀQëtzÀ°è ¥À槮 gÁdåUÀ¼ÁzÀ ¥ÁAqÀå, ZÉÃgÀ ºÁUÀÆ ZÉÆüÀgÀ gÁdåUÀ¼À
GzÀAiÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÉÊ«zsÀåvɬÄAzÀ PÀÆrzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sËUÉÆýPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀÅ E°è §zÀÄQ¨Á½zÀ d£ÁAUÀUÀ¼À
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹PÉƼÀî®Ä ¨ÉÃPÁzÀ »£É߯ÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÉ. d£ÁAVÃAiÀÄ
7
C£À£ÀåvÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ E°è ¨sÁªÀ£ÁvÀäPÀªÁV ¨É¸ÉzÀĺÉÆÃzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ vÀ£Àß J¯Áè ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÉÄÊUÀÆr¹PÉÆArzÉ. ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À°è£À KPÀvÉAiÉÄà EzÀgÀ fêÁ¼À.

¨sÁgÀvÀ
¨sËUÉÆýPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ® CxÀªÁ ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀǪÀðPÁ® - ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ¯ÉÃR£À PÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ

»rAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ ªÉÆzÀ°£À PÁ®ªÀ£ÀÄß ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ®ªÉ£ÀÄßvÉÛêÉ. F PÁ®WÀlÖzÀ°è ¨sÁµÉAiÀÄ
¨É¼ªÀ tÀ UÂ É ºÁUÀÆ °¦AiÀÄ §¼ÀPAÉ iÀÄ §UÉÎ £ÀªÄÀ UÉ DzsÁgÀU¼ À ÄÀ ¹UÀzÉ EgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÄÀ ß
ZÀjvÉAæ iÀÄ ¥ÀǪÀðPÁ®ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. E°è ªÀÄ£ÀĵÀågÀ AiÀiÁªÀÅzÉà °TvÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
ZÀjvÉæAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ £ÀªÀÄUÉ zÉÆgÀPÀĪÀÅ¢®è. ºÁVzÀÝ ªÉÄÃ¯É EªÀgÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ w½zÀzÁÝzÀgÀÆ ºÉÃUÉ?
F PÁ®WÀlÖªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ vÀdÕjUÉ £ÁªÀÅ ¥ÁæPÀÛ£À CxÀªÁ ¥ÁæZÀåªÀ¸ÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁgÀgÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. F PÁ®zÀ°è ªÀÄ£ÀĵÀå C¯ÉªÀiÁjAiÀiÁV §zÀÄPÀÄwÛzÀÄÝ, ¨ÉÃmÉ ºÁUÀÆ DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è
8
vÉÆqÀVzÀÝ£ÀÄ. ¥ÁæZÀåªÀ¸ÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁgÀjUÉ F PÁ®zÀ°è d£ÀgÀÄ DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÄÝ,
¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀ®Ä vÀAiÀiÁj¹zÀÝ ºÁUÀÆ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ PÉ®ªÀÅ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. ¥ÁæAiÀıÀB d£ÀgÀÄ ²¯É,
PÀnÖUÉ ºÁUÀÆ J®Ä§ÄUÀ½AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è £ÀªÀÄUÉ
²¯ÉAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹zÀ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀµÉÖà PÁ®UÀ¼À£ÀÄß ¨sÉâ¹ EªÀwÛUÀÆ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ DzsÁgÀUÀ¼ÁV
G½zÀÄPÉÆArªÉ. ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀiÁA¸À ºÁUÀÆ ªÀÄƼÉUÀ¼À£ÀÄß PÀvÀÛj¸À®Ä, ªÀÄgÀUÀ¼À vÉÆUÀmÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À ZÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ°AiÀÄ®Ä, ºÀtÄÚ ºÁUÀÆ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀvÀÛj¸À®Ä, UÉqÉØ-UÉt¸ÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ²¯Á¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. d£ÀgÀÄ J®Ä§Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊ»rAiÀiÁV
C¼ÀªÀr¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀfð ºÁUÀÆ ¨ÁtªÀ£ÁßV¹PÉÆAqÀÄ ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß PÀrzÀÄ
¸ËzÉAiÀiÁV §¼À¸À®Ä ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ°AiÀÄ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ. UÀÄr¸À®£ÀÄß PÀlÖ®Ä ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß

d
§¼À¹gÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß PÉ®ªÉÇAzÀÄ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À PÉÊ»rUÀ¼ÁV gÀƦ¹PÉÆArgÀ§ºÀÄzÀÄ.

he
ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀƪÀðPÁ®ªÉAzÀgÉ EAvÀºÀzÉÆAzÀÄ avÀæt £ÀªÀÄä PÀtÚ ªÀÄÄAzÉ §gÀÄvÀÛzÉ.
EªÀgÀÄ §zÀÄQUÁV AiÀiÁªÉ®è vÁtUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ?

is
¨ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉ ªÀiÁr §zÀÄPÀ£ÀÄß ¸ÁV¸ÀÄwÛzÀÝ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è
re S
©A¨ÉÃlÌ, ºÀÄt¸ÀV ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀÆð¯ï£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À £É¯ÉUÀ¼À°è ®¨sÀåªÁVªÉ. ¨ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ
B
bl
¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝ d£ÀgÀ E£ÀÆß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ £É¯ÉUÀ¼ÀÆ PÀÆqÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ®¨sÀ嫪É. EAvÀºÀ
§ºÀÄvÉÃPÀ £É¯ÉUÀ¼ÀÄ £À¢UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÉgÉzÀAqÉUÀ¼À°è PÀAqÀħA¢ªÉ. EµÉÖà C®èzÉ, F PÁ®WÀlÖzÀ
be T
pu
ªÀÄ£ÀĵÀå£À C½ªÀÅ-G½«UÉ ²¯ÉUÀ¼À ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁzÀÝjAzÀ vÀªÀÄä CUÀvÀåPÉÌ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ
PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£Éßà CªÀgÀÄ ªÁ¸ÀPÉÌ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ. ªÀÄ£ÀĵÀågÀÄ PÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹
K

¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀ EAvÀºÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß DgÀA©üPÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ £É¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ.

©

EAvÀºÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À £É¯É J°èªÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÁzÀgÀÄ ºÉÃUÉ? ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV,

PÉ®ªÉqÉ §AqÉUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ PÀ°è£À ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt®Ä ¸ÁzsÀå.
§ºÀıÀB ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è PÉ®ªÉÇAzÀÄ PÀ°è£À ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ
vÀåf¹gÀ§ºÀÄzÀÄ. EµÉÖà C®èzÉ ºÁUÉ ¤«Äð¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄÆr§gÀĪÀ PÀ°è£À ZÀPÉÌUÀ¼À gÁ²UÀ¼ÀÄ
£É¯ÉUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ®¨sÀåªÁVªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ EAvÀºÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ
£É®¹gÀ®Æ ¸ÁzsÀå«zÉ. EAvÀºÀ £É¯ÉUÀ½UÉ ªÁ¸À ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ £É¯ÉUÀ¼ÉÀAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
to

¨ÉAQAiÀÄ §UÉV£À w½ªÀÅ

PÀ£ÀÆð°£À UÀ«UÀ¼À°è §Æ¢AiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. EzÀÄ ¨ÉAQAiÀÄ §UÉV£À EªÀgÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß
ºÁUÀÆ CzÀgÀ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. §ºÀıÀB ¨ÉAQAiÀÄ£ÀÄß DºÁgÀ ¨ÉìĸÀ®Ä, ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß
t

¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉzÀj¸À®Ä EvÁå¢ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÁgÀtUÀ½UÁV §¼À¸ÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ.

No

UÀĺÁ®AiÀÄUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ gÉÃSÁavÀæUÀ¼ÀÄ

²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ ºÀ®ªÀÅ UÀĺÉUÀ¼À°è £ÁªÀÅ PÉ®ªÀÅ gÉÃSÁ avÀæUÀ¼À£ÀÆß
¸ÀºÀ PÁt®Ä ¸ÁzsÀå. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀÄ UÀ«AiÀÄ UÉÆÃqÉ ºÁUÀÆ §AqÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É awæ¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
EA¢UÀÆ £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ. EAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ, GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ ºÁUÀÆ
PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉ®ªÀÅ UÀ«UÀ¼À°è PÁtÄvÉÛêÉ. EªÀÅUÀ¼À°è PÁqÀÄ ªÀÄÈUÀUÀ¼À ºÁUÀÆ ¨ÉÃmÉAiÀÄ avÀæUÀ½zÀÄÝ
CªÀÅ CvÀåAvÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁV ªÀÄÆr§A¢ªÉ.

9
§zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¥Àj¸ÀgÀ
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12,000 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ dUÀwÛ£À ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ GAmÁ¬ÄvÉAzÀÄ
¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÀÆ ªÀÄAqÀ®zÀ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ºÉaÑvÀÄ. ºÀ®ªÉqÉ EzÀÄ
ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ¥Áæt ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ »AzÉAzÀÆ E®èzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
¸ÀAvÁ£Á©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è vÉÆqÀV CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAvÀwAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ. F ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄÃ
fAPÉ, PÀqÀªÉ, ªÉÄÃPÉ, PÀÄj ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¸ÀªÀÄÈ¢Þ¬ÄAzÀ
¨É¼ÉAiÀÄ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. EªÀ£Éßà ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛzÀÝ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸Àé¨sÁªÀ, DºÁgÀzÀ
jÃw ºÁUÀÆ ¸ÀAvÀw ªÀÈ¢ÞAiÀÄ §UÉÎ w½zÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. PÀæªÉÄÃtªÁV F PÉ®¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß »rzÀÄ

d
vÀAzÀÄ ¥ÉÇö¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. »ÃUÉ ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
ºÉƼÉ, PÉgÉUÀ¼À°è «ÄãÀÄ »rAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß F d£ÀgÀÄ PÀ°wzÀÝgÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ºÀ®ªÀÅ

he
zÀªÀ¸À zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ©qÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÆ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁVAiÉÄà ºÀÄnÖPÉÆArzÀݪÀÅ. EªÀÅUÀ½AzÀ zÉÆ-
gÉvÀ CQÌ, UÉÆâü ºÁUÀÆ ¨ÁjèAiÀÄAvÀºÀ zÀªÀ¸À-zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß EªÀ£ÀÄ DºÁgÀPÁÌV §¼À¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß

is
w½zÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. PÀæªÉÄÃtªÁV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÀÆqÀ PÀAqÀÄPÉÆAqÀgÀÄ.
re S
ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ PÁ®WÀlÖª£ À ÄÀ ß ¥ÁæP£
ÛÀ ±
À Á¸ÀçÛdÕgÄÀ ««zsÀ ºÉ¸j
À ¤AzÀ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É EzÀgÀ CvÀåAvÀ
B
bl
¥ÀǪÀðzÀ PÁ®WÀlÖªÀ£ÀÄß ºÀ¼ÉAiÀÄ ²¯ÁAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ºÀ¼ÉAiÀÄ ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®ªÀÅ 2
«Ä°AiÀÄ£ï ªÀµÀðzÀµÀÄÖ ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ CzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12,000 ªÀµÀðzÀªÀgÉUÀÆ «¸ÀÛj¸À®ànÖzÉ.
be T
pu
F ¸ÀÄ¢ÃWÀð PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀªÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÉAzÀgÉ D¢, ªÀÄzsÀå ªÀÄvÀÄÛ
K

CAvÀå ºÀ¼É ²¯ÁAiÀÄÄUÀUÀ¼ÀÄ.

t ©
to

DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ
No

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12,000 ªÀµÀðUÀ½AzÀ »rzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10,000 ªÀµÀðzÀªÀgÉV£À PÁ®ªÀ£ÀÄß

ªÀÄzsÀ岯ÁAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F ºÀAvÀªÀ£ÀÄß ¹ÜvÀåAvÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ²¯ÁAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ, F
PÁ®zÀ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV Cw aPÀÌ¢zÀÄÝ F PÁgÀtPÁÌV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöä ²¯Á¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ
(Micro liths)JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F PÁ®zÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ²¯ÉUÀ½AzÀ ªÀiÁrzÀ
DAiÀÄÄzsÀUÀ½UÉ J®Ä§Ä ºÁUÀÆ PÀnÖUÉAiÀÄ C®APÁjPÀ PÉÊ»rUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
PÉÊUÉÆqÀ° ºÁUÀÆ UÀgÀUÀ¸ÀUÀ¼ÁV §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EzÀgÀ eÉÆvÉ eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄ ºÀ¼É ªÀiÁzÀjAiÀÄ
DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀªÀÅ.
10
 ZÀjvÉæ ¥ÀǪÀð WÀlÖUÀ¼À gÉÃSÁavÀæ

d
he
£ÀªÀ ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®WÀlÖªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10,000 ªÀµÀðUÀ¼À Fa£ÀzÀÄ. F PÁ®WÀlÖzÀ

is
re S
PÀ°è£À DAiÀÄÄzsÀªÀÅ ªÉÆzÀ°£ÀªÀÅUÀ½VAvÀ ©ü£ÀߪÁzÀªÀÅ. F DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ ºÉƼÀ¦¤AzÀ PÀÆrzÀÄÝ
ºÀjvÀªÁzÀ C®UÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. VqÀ-ªÀÄÆ°PÉAiÀÄ£ÀÄß CgÉAiÀÄ®Ä, zÀªÀ¸À-zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
¥ÀÅrªÀiÁqÀ®Ä ©Ã¸ÀÄPÀ®è£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F PÁ®ªÀiÁ£ÀzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀÄrPÉ-PÀÄrPÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ.
EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ C®APÀj¸À®ànÖªÉ. ªÀÄrPÉUÀ¼À£ÀÄß zsÁ£ÀåUÀ¼À ±ÉÃRgÀuÉUÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
be T
pu
EªÀÅUÀ¼À°è CQÌ, UÉÆâü ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ zÀªÀ¸À-zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉìĸÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F PÁ®WÀlÖzÀ
K

ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°wzÀÝgÀÄ.

©

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉƽ¹.
1. ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ _________ ¢éÃ¥ÀªÁVzÉ.
2. §Æ¢AiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ ________ UÀ«UÀ¼À°è zÉÆgÉwªÉ.
3. ªÀÄzsÀ岯ÁAiÀÄÄUÀzÀ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
to

II. ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

1. ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆÜ®ªÁV w½¹.
t

2. AiÀiÁªÀ PÀtªÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹ªÉ?

No

3. ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ® JAzÀgÉãÀÄ?

4. ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
5. ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ®WÀlª Ö £
À ÄÀ ß «zÁéA¸ÀgÄÀ ««zsÀ ºÉ¸g
À ÄÀ UÀ½AzÀ PÀg¢
É zÁÝg.É CªÀÅ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
III. ZÀlĪÀnPÉ
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ UÀ«UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr, CzÀgÀ §UÉÎ ²PÀëPÀjAzÀ ºÉZÀÄÑ «µÀAiÀÄ w½zÀÄPÉƽî.
*****

11
 CzsÁåAiÀÄ - 3
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ.
• £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ°è ªÉÆzÀ® £ÀUÀjÃPÀgÀt, £ÀUÀgÀUÀ¼À «±ÉõÀvÉ, £ÀUÀgÀAiÉÆÃd£É, £ÀUÀgÀ fêÀ£À, £ÀUÀgÀUÀ¼À
CªÀ£Àw.
• ªÉÃzÀUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, «zsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ® ºÁUÀÆ £ÀAvÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è£À d£ÀfêÀ£À.

d
he
ªÀ®¸ÉAiÀÄ §zÀÄPÀÄ ¹ÜgÀUÉÆAqÁUÀ
¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è UÀÄr¸À®Ä ºÁUÀÆ ªÀÄ£ÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀaÑzÁÝgÉ.

is
EªÀwÛ£À PÁ²äÃgÀzÀ°è£À §dÄðºÉÆA£À°è £É®ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ. CA¢£À d£À ¨sÀÆ«ÄAiÉƼÀUÉ
re S
gÀAzsÀæzÀAvÉ UÀÄArAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃrPÉÆAqÀÄ CzÀgÉƼÀUÉ §zÀÄPÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÀÄArAiÉƼÀUÉ ºÉÆÃUÀ®Ä
B
bl
ªÉÄnÖ®ÄUÀ½zÀݪÀÅ. ZÀ½ ºÁUÀÆ PÀÆægÀ ªÀÄÈUÀUÀ½AzÀ gÀQë¹PÉƼÀî®Ä CªÀgÀÄ »ÃUÉ ªÀiÁrPÉÆArzÀÝgÀÄ.
EAvÀºÀ UÀÆqÀÄUÀ¼À ºÉÆgÀUÀÆ ºÁUÀÆ M¼ÀUÀÆ ªÀÄtÂÚ£À PÀÄrPÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁvÁªÀgÀtPÉÌ
be T
pu
C£ÀÄUÀÄtªÁV UÀÆqÀÄUÀ¼À ºÉÆgÀUÉ ºÁUÀÆ M¼ÀUÉ CqÀÄUÉ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
K

EgÁ£ïUÉ ¸ÁVºÉÆÃUÀĪÀ ªÀiÁUÀðªÁzÀ ¨ÉƯÁ£ï¥Á¹£À ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è

ªÉĺÀgïUÀgï JA§ £É¯É¬ÄzÉ. ªÉĺÀgïUÀgï£À d£À ¨Ájè ªÀÄvÀÄÛ UÉÆâüAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß
©

ºÁUÀÆ PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉ ¸ÁPÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°wzÀÝgÀÄ. EzÀÄ ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §A¢gÀĪÀ
ªÉÆlÖªÉÆzÀ® ºÀ½î. ªÉĺÀgïUÀgï£À d£À ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ £Á®ÄÌ ºÁUÀÆ
ºÉaÑ£À PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. ¥ÁætÂUÀ¼À ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼À®èzÉ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀªÀiÁ¢üUÀ¼À £É¯ÉUÀ¼ÀÆ E°è
zÉÆgÉwªÉ. ªÀÄ£ÀĵÀågÀ eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄà ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß E°è ºÀƼÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
ªÉÆzÀ® ºÀAvÀzÀ £ÀUÀjÃPÀgÀt
to

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 150 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¥ÀAeÁ©£À ¹AzsÀÆ PÀt廃 ¥ÀæzÉñÀzÀ°è gÉÊ°£À ºÀ½UÀ¼À£ÀÄß
eÉÆÃr¸ÀĪÁUÀ C°è£À EAf¤ÃAiÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀgÀ¥ÀàzÀ ¥ÁæaãÀ £É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀgÀÄ. CªÀjUÉ CzÉÆAzÀÄ
CvÀÄåvÀÛªÀÄ EnÖUÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ ¢uÉÚAiÀÄAvÉ PÀArvÀÄ. CzÀgÀ°è ®¨sÀåªÁzÀ EnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀÄ gÉÊ®Ä
t
No

ºÀ½AiÀÄ ¤ªÀiÁðtzÀ°è §¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ.

F jÃwAiÀiÁV C°è ºÀÄzÀÄV ºÉÆÃVzÀÝ C£ÉÃPÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀªÀÅ. £ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è
¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ EzÀgÀ §UÉÎ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ, CzÉÆAzÀÄ ¥ÁæaãÀ £ÀUÀgÀªÉAzÀÄ
CªÀjUÉ ªÀÄ£ÀªÀjPÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. C°è ¸ÀÄvÀÛ®Ä PÀAqÀħAzÀ ªÀÄwÛvÀgÀ £É¯ÉUÀ½UÀÆ F ªÉÆzÀ®Ä ¹PÀÌ
£É¯ÉUÀ½UÀÆ ¸ÁªÀÄåvÉ EzÀÝ PÁgÀt CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÀgÀ¥ÀàzÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. ¹Azsï
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAeÁ¨ï ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è ¹AzsÀÄ ºÁUÀÆ CzÀgÀ G¥À£À¢UÀ¼À PÀt廃 ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ±ÉÆÃzsÀUÉÆAqÀ
F £É¯ÉUÀ¼É®èªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4600 ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®zÉÝAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ.
12
£ÀUÀgÀUÀ¼À «±ÉõÀvÉ
ºÀgÀ¥ÀàzÀ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è JgÀqÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¥À²ÑªÀÄzÀ ¨sÁUÀªÀÅ QjzÁVzÀÄÝ CzÀÄ JvÀÛgÀzÀ°èzÉ. EzÀ£ÀÄß
¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ PÉÆÃmÉAiÉÄA¢zÁÝgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥ÀƪÀðzÀ ¨sÁUÀªÀÅ
«±Á®ªÁVzÀÄÝ CzÀÄ vÀUÀÄÎ ¥ÀæzÉñÀzÀ°èzÉ. EzÀ£ÀÄß PɼÀV£À UÁæªÀĪÉA¢zÁÝgÉ.
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ®Ä ¸ÀÄlÖ EnÖUÉUÀ¼À UÉÆÃqÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß PÀnÖzÀÝgÀÄ.
EnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¨É¸ÉAiÀÄĪÀ jÃwAiÀÄ°è C¼ÀªÀr¹zÀÝjAzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄÄ
ºÉZÀÄÑ ¨sÀzÀæªÁVvÀÄÛ.

d
he
PÀAa£À £ÀvÀðQ ¥ÀæwªÉÄ

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆà £ÀUÀgÀzÀ ¸ÁߣÀzÀ PÉƼÀ

ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÀÄÄAqÀzÀ ¥ÀæwªÉÄ

PÉÆÃmÉAiÀÄ M¼ÀUÉ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ PÀlÖqÀUÀ½zÀݪÀÅ. E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀlÖtªÁzÀ

ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ«£À°è MAzÀÄ PÉƼÀªÀ£ÀÄß PÀlÖ¯ÁVvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß «zÁéA¸ÀgÀÄ ¸ÁߣÀzÀ
PÉƼÀªÉA¢zÁÝgÉ. EzÀ£ÀÄß EnÖUÉUÀ½AzÀ PÀnÖzÁÝgÉ. F ªÀÄÆ®PÀ PÉƼÀ¢AzÀ ¤Ãj£À ¸ÉÆÃjPÉ DUÀzÀAvÉ
to

¤«Äð¹zÁÝgÉ. EzÀgÀ JgÀqÀÄ PÀqÉUÀ¼À°è E½AiÀÄĪÀ ªÉÄnÖ®ÄUÀ½zÀÄÝ ¸ÀÄvÀÛ®Ä PÉÆoÀrUÀ½ªÉ. §ºÀıÀB

EzÀgÀ ¤Ãj£À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ¨Á«¬ÄAzÀ DUÀÄwvÀÄÛ ºÁUÀÆ §¼ÀPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀUÉ
©qÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¥ÁæAiÀıÀB F PÉƼÀzÀ°è §ºÀÄ ªÀÄÄRå ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÁߣÀ
t
No

ªÀiÁqÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. EvÀgÉ £ÀUÀgÀUÀ¼ÁzÀ PÁ°§AUÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃxÁ¯ïUÀ¼À°è ¨ÉAQAiÀÄ M¯ÉUÀ¼ÀÄ

PÀAqÀħA¢ªÉ. ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ, ºÀgÀ¥Àà ºÁUÀÆ ¯ÉÆÃxÁ®zÀ°è ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ
PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀÝgÀÄ.
£ÀUÀgÀ AiÉÆÃd£É
£ÀUÀgÀzÀ vÀ¼À ¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀĪÀ PɼÀV£À UÁæªÀĪÀÅ d£ÀªÀ¸Àw eÁUÀªÁVvÀÄÛ. CzÀ£ÀÄß CvÀåAvÀ
ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ jÃwAiÀÄ°è gÀa¸À¯ÁVvÀÄÛ. PÀæªÀħzÀÞªÁV ¤«Äð¸À¯ÁzÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß, gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ
ZÀgÀArUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ E°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV d£ÀgÀÄ MAzÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀÄ CAvÀ¹Û£À
13
ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ EnÖUÉUÀ½AzÀ PÀlÖ®ànzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À UÉÆÃqÉAiÀÄÄ ¨sÀzÀæªÁVzÀݪÀÅ.
M¼ÁAUÀtzÀ ¸ÀÄvÀÛ PÉÆoÀrUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ zÁégÀªÀÅ gÀ¸ÉÛAiÀÄ ªÀÄUÀΰ£À°èzÀݪÀÅ. AiÀiÁªÀ QlQUÀ¼ÀÆ
PÀÆqÀ gÀ¸ÉÛUÉ ªÀÄÄRªÀiÁrgÀ°®è. ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁߣÀzÀ PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. PÉ®ªÉÇAzÀgÀ°è
¨Á«UÀ½zÀÄÝ CªÀÅUÀ½AzÀ ¤Ãj£À ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀiÁUÀÄwÛvÀÄÛ. £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ M¼ÀZÀgÀAr ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. EnÖUɬÄAzÀ ¤«Äð¸À¯ÁVzÀÝ ZÀgÀArAiÀÄ£ÀÄß ZÀ¥ÀàrUÀ½AzÀ ªÀÄÄZÀѯÁVvÀÄÛ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ
ªÉÆÃjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀV£À ZÀgÀArUÉ ºÉÆA¢¸À¯ÁVvÀÄÛ. ªÀÄ£É §¼ÀPÉAiÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁߣÀzÀ°è §¼À¹zÀ
PÀ®Ä¶vÀ ¤ÃgÀÄ ªÉÆÃjAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ZÀgÀArUÉ §AzÀÄ ¸ÉÃgÀÄwÛzÀݪÀÅ. ZÀgÀArUÀ¼À£ÀÄß PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ
±ÀÄaAiÀiÁVqÀ®Ä C®è°è gÀAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀÝgÀÄ.

d
£ÀUÀgÀ fêÀ£À

he
PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°è £ÁªÀÅ ¯ÉÆúÀ ºÁUÀÆ ¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ
ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. Cw ºÉaÑ£ÀzÁV zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°è ªÀÄtÂUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀÄÄzÉæUÀ¼À£ÀÄß
£ÁªÀÅ PÁt®Ä ¸ÁzsÀå. £ÀUÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ EzÀÝ jÃwAiÀÄÄ C°è EzÀÝ DqÀ½vÀ ªÀUÀðªÉÇAzÀ£ÀÄß

is
re S
¸ÀàµÀÖªÁV ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß, ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß EªÀgÀÄ
§¼À¹gÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄtÂUÀ¼À£ÀÄß d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ §¼À¹gÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄzÉæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É E°èAiÀĪÀgÉUÀÆ
B
bl
CjAiÀįÁUÀzÀ °¦¬ÄzÉ. EzÀjAzÀ CPÀëgÀ PÀ°wzÀÝ d£ÀUÀ½UÉãÀÄ PÉÆgÀvɬÄgÀ°®è JAzÉ£ÀߧºÀÄzÀÄ.
be T
»ÃUÁV ¸Á«gÁgÀÄ ªÀÄÄzÉæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É °¦UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆr¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
pu
ºÀgÀ¥Àà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ d£À PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀÝgÀÄ. UÉÆâü, ¨Ájè, PÁ¼ÀÄ
K

ºÁUÀÆ ¸Á¹ªÉ EªÀgÀ ªÀÄÄRå ¨É¼ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉzÀÄ GqÀÄ¥ÀÅ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ
EªÀgÀÄ PÀ°wzÀÝgÀÄ. ºÀ®ªÀÅ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ £À¢AiÀÄ zÀAqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EzÀÝ PÁgÀt CªÀgÀÄ ¤ÃgÁªÀj
©

§®èªÀgÁVzÀÝgÉ£ÀߧºÀÄzÀÄ. EªÀgÀÄ qÀħâzÀ UÀƽ, zÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, JªÉÄä, PÀÄj, ªÉÄÃPÉ, £Á¬Ä ºÁUÀÆ
PÉÆýUÀ¼À ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ. JvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÉ MAiÀÄå®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÀȶAiÀÄ
eÉÆvÉAiÀÄ°è ªÁå¥ÁgÀ ªÁtÂdåUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÀݪÀÅ. E°è£À £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ UÁæ«ÄÃt
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°è ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. §®Æa¸ÁÛ£À, ¸ËgÁµÀÖç ºÁUÀÆ zÀR£ï
¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ. ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀiÁzÀ°è ®¨sÀåªÁVgÀĪÀ ¹AzsÀÆPÀt廃 £ÁUÀjPÀvÉUÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄÄzÉæUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÉÆA¢zÀÝ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ.
to

£ÀUÀgÀUÀ¼À CªÀ£Àw
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4000 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ E°è£À ªÀåªÀ¸ÉÜ §zÀ¯ÁUÀvÉÆqÀVvÀÄ. CªÀ£ÀwUÉ ¥ÁæPÀÈwPÀ
t

PÁgÀtUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ ««zsÀ PÁgÀtUÀ½zÀݪÀÅ. ºÀgÀ¥ÀàzÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ°£À UÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ

No

¨sÀzÀæ¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F £ÀUÀgÀzÀ PÀqÉAiÀÄ ¢£ÀUÀ¼À°è CzÀgÀ ¥À²ÑªÀÄ zÁégÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV

ªÀÄÄZÀѯÁ¬ÄvÀÄ. ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ«£À «±Á® PÉÆÃuÉUÀ¼ÀÄ FUÀ QjzÁzÀªÀÅ. §ÈºÀvï PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ FUÀ
PÀÄnÃgÀUÀ¼ÁzÀªÀÅ. £ÀUÀgÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁUÀ°, gÀ¸ÉÛ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁUÀ° F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV
G½AiÀÄ°®è.
ZÀjvÉæPÁgÀgÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼À CªÀ£ÀwUÉ C£ÉÃPÀ «ªÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ. PÉ®ªÀgÀÄ §wÛºÉÆÃzÀ
£À¢UÀ¼ÀÄ, ¢PÀÄÌ §zÀ¯ÁzÀ £À¢UÀ¼ÀÄ EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉA¢zÁÝgÉ. E£ÀÆß PÉ®ªÀgÀÄ PÁr£À £Á±À EzÀPÉÌ

14
PÁgÀtªÉA¢zÁÝgÉ. ¥ÀæªÁºÀUÀ½AzÀ d¯ÁªÀÈvÀUÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ EzÀgÀ £Á±ÀPÉÌ PÁgÀt«gÀ§ºÀÄzÀÄ. ¹AzsÀÆ
ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ ¥ÀAeÁ©£À PÉ®ªÀÅ ¤ªÉñÀ£ÀUÀ¼À°è£À d£ÀgÀÄ D ¥ÀæzÉñÀªÀ£Éßà ©lÄÖ ¥ÀǪÀð ªÀÄvÀÄÛ
zÀQëtzÀ ºÉƸÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ ªÀ®¸É ºÉÆÃVgÀ§ºÀÄzÀÄ. UÀÄdgÁw£À°ègÀĪÀ ¯ÉÆÃxÁ¯ï£À £ÀUÀgÀzÀ°è
F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæQ æAiÉÄ E£ÀÆß C£ÉÃPÀ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgɬÄvÀÄ. K£Éà DUÀ° ¹AzsÀÆ
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ ¥Àæ§ÄzÀÞvÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ.
ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®
ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀªÀgÀÄ DAiÀÄðgÀÄ. EªÀgÀÄ zÀQët gÀµÁåzÀ AiÀÄÆgÀ¯ï ¥ÀªÀðvÀzÀ E½eÁgÀÄ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°èzÀÝ D¢ EAqÉÆà AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï §ÄqÀPÀnÖUÉ ¸ÉÃjzÀªÀgÀÄ. ªÀÄzsÀå KµÁåzÀ ªÀÄÆ®PÀ

d
EgÁ£ï ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄUÉ §AzÀ F §ÄqÀPÀnÖ£À PÉ®ªÀÅ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ D¥ÁϤ¸ÁÛ£ÀªÀ£ÀÄß zÁn ¥ÀAeÁ¨ï

he
¥ÀæzÉñÀPÉÌ ªÀ®¸É §AzÀÄ £É¯É¹zÀªÀÅ JAzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «zÁå¨sÀªÀ£ÀªÀÅ ¥ÀæPÀn¹gÀĪÀ ‘¢ »¸ÀÖj
CAqï PÀ®Ñgï D¥sï ¢ EArAiÀÄ£ï ¦Ã¥À¯ï’ ¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è£À ªÉÆzÀ® ¸ÀA¥ÀÅlzÀ°è SÁåvÀ
EwºÁ¸ÀPÁgÀ ©.PÉ. WÉÆõïgÀªÀgÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀnÖzÁÝgÉ. F UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ PÀnÖzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß

is
re S
ªÉÃzÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É CxÀð ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ CzÀ£ÀÄß ªÉÊ¢PÀ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ.
ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®ªÀ£ÀÄß ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1500 jAzÀ ¸Á.±À.¥ÀÇ 700 £ÀqÀÄ«£À CªÀ¢ü JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ.
B
bl
EzÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ªÉÆzÀ® ¨sÁUÀ IÄUÉéÃzÀ PÁ® CxÀªÁ DgÀA©üPÀ ªÉÊ¢PÀ
be T
PÁ®. EzÀgÀ CªÀ¢ü ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1500 jAzÀ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1000zÀ ªÀgÉUÉ. JgÀqÀ£Éà ¨sÁUÀ
pu
GvÀÛgÀ IÄUÉéÃzÀ PÁ® CxÀªÁ £ÀAvÀgÀzÀ ªÉÊ¢PÀ PÁ®. EzÀgÀ CªÀ¢ü ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1000 ¢AzÀ
K

700. DzÀgÉ ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ F PÁ®WÀlÖzÀ°è §gÀªÀtÂUÉ gÀÆ¥ÀzÀ°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁVgÀ°®è. EªÀÅ DgÀA¨sÀzÀ°è

ªÀiËTPÀªÁV ¨É¼ÉzÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è ¸ÁPÀµÀÄÖ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ §gÀºÀ gÀÆ¥ÀPÉÌ §A¢ªÉ.
©

ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ £Á®ÄÌ : IÄUÉéÃzÀ, ¸ÁªÀĪÉÃzÀ, AiÀÄdÄgïªÉÃzÀ ªÀÄvÀÄÛ CxÀªÀðªÉÃzÀ. ¥ÀæªÀÄÄRªÁV

ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÀÈw DgÁzsÀ£É, AiÀiÁUÀ-AiÀÄeÁÕ¢UÀ¼ÀÄ, ªÀiÁl«zÉå ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À §UÉV£À ¸ÀAUÀæºÀªÁVªÉ.
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘¸ÀA»vÉ’ JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀA»vÉUÉ zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À §UÉÎ
«ªÀgÀ ¤ÃqÀĪÀAvÀºÀ ‘¨ÁæºÀät’UÀ¼ÉA§ ¥ÀoÀåUÀ½ªÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨ÁæºÀätªÀÇ MAzÀÄ ‘CgÀtåPÀ’ ªÀÄvÀÄÛ
‘G¥À¤µÀvï’¤AzÀ PÀÆrzÉ. CgÀtåzÀ°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ IĶUÀ½UÉ CUÀvÀåªÁzÀ ‘CwÃA¢æAiÀÄ’ G¥ÀzÉñÀUÀ¼ÀÄ
CgÀtåPÀzÀ°èzÉ. G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ vÀvÀéeÁÕ£ÀzÀ D¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ PÀÈwUÀ¼ÁVªÉ. G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÉÃzÀ
to

PÁ®zÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ ¨Ë¢ÞPÀ ¥Àæ§ÄzÀÞvÉUÉ ¸ÁQëUÀ¼ÀAwªÉ.

IÄUÉéÃzÀ PÁ®
t

ªÉÃzÀUÀ¼À°è IÄUÉéÃzÀ ªÉÆzÀ°£ÀzÀÄ. CzÀgÀ ¨sÁµÉ, CzÀgÀ°è §gÀĪÀ ¨sËUÉÆýPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
No

¸À¤ßªÉñÀUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß ¥ÀĶÖÃPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. IÄUÉéÃzÀzÀ°è 1028 ¸ÀÆPÀÛ CxÀªÁ ¸ÀÄÛwVÃvÉUÀ½zÀÄÝ CªÀÅ

10 ªÀÄAqÀ®UÀ¼À°è «AUÀqÀuÉAiÀiÁVªÉ. EªÉ®èªÀÇ MAzÉà PÁ®PÉÌ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅUÀ¼À®è. IÄUÉéÃzÀzÀ
¥ÁægÀA©üPÀ ¥ÀoÀå ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ ¥ÀoÀå eÉÆÃqÀuÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ 500 ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ¢ÃWÀðPÁ®«vÀÄÛ
JAzÀÄ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ.
IÄUÉéÃzÀzÀ ¨sÁµÉ EAqÉÆÃ-AiÀÄÆgÉÆæAiÀÄ£ï ¨sÁµÁ PÀÄlÄA§PÉÌ ¸ÉÃjzÉ. IÄUÉéÃzÀzÀ°è
¥Àæ¸ÁÛ¥ÀªÁVgÀĪÀ ¨sËUÉÆýPÀ J¯Éè D¥sÁϤ¸ÁÛ£ÀzÀ »AzÀÆ PÀÄ±ï ¥ÀªÀðvÀUÀ½AzÀ, UÀAUÁ-AiÀĪÀÄÄ£Á

15
zÉÆÃ-C¨ï (JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À ªÀÄzsÀåzÀ ¥ÀæzÉñÀ - FV£À GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ gÁdåzÀ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀzÀ)
ªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ¢AzÀ ¹Azsï£À GvÀÛgÀ UÀrUÀ¼À £ÀqÀÄ«£ÀzÀÄÝ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è DAiÀÄðgÀ°èzÀÝ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀiÁfPÀ
ªÀtðUÀ¼ÉAzÀgÉ ²æêÀÄAvÀgÀÄ, ¥ÀÅgÉÆûvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀÄ. eÁw ¥ÀæeÉÕAiÀÄÄ E£ÀÆß
ªÀÄÆrgÀ°®è. IÄUÉéÃzÀzÀ ºÀvÀÛ£ÉAiÀÄ (¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1000zÀ°è) ªÀÄAqÀ®zÀ°è §gÀĪÀ
¥ÀÅgÀĵÀ ¸ÀÆPÀÛzÀ°è ºÉƸÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîwÛzÀÝ avÀæt ¹UÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ
zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ (gods) ¸ÀȶֹzÀ D¢¥ÀÅgÀĵÀ£À ¨Á¬ÄAiÉÄà ¨ÁæºÀätgÁzÀgÀÄ, ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ
PÀëwæAiÀÄgÁzÀgÀÄ, vÉÆqÉUÀ¼ÀÄ ªÉʱÀågÁzÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÁzÀUÀ½AzÀ ±ÀÆzÀægÀÄ ºÀÄnÖzÀgÀÄ. F ªÀÄÆ®PÀ
eÁw ¸ÀȶÖUÉ zÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÁtzÀ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß »£É߯ÉAiÀiÁV MzÀV¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß

d
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ°è ªÀtð JA§ ¥ÀzÀ«®è. £ÀAvÀgÀzÀ ªÉÃzÀUÀ¼À°è £Á®ÄÌ ªÀtðUÀ¼À

he
¥Àæ¸ÁÛ¥À«zÉ. ªÉÆzÀ® ªÀÄÆgÀÄ ªÀtðUÀ¼ÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ, ¥ÀÅgÉÆûwPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥Áj
ªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ ºÁUÀÆ D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ.

is
£Á®Ì£ÉAiÀÄ ªÀtðªÁzÀ ‘±ÀÆzÀæ’ JA§ÄzÀÄ IÄUÉéÃzÀ PÁ®zÀ PÉÆ£É WÀlÖzÀ°è ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁVzÉ.
re S
F ªÀtðzÀ°è ¸ÀܽÃAiÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÁzÀ zÀ¸ÀÄå, ¥ÁtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁ¸ÀjzÀÝgÀÄ. DAiÀÄðgÀÄ E°è£À
B
bl
¸ÀܽÃAiÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÁzÀ zÁ¸À ºÁUÀÆ zÀ¸ÀÄåUÀ¼À ªÉÄÃ¯É dAiÀÄ ¸Á¢ü¹zÀ £ÀAvÀgÀ EªÀgÀ£ÀÄß
UÀįÁªÀÄgÀAvÉ zÀÄr¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è UÉzÀÄÝ CzÀjAzÀ §AzÀ ¸ÀA¥ÀwÛ£À ºÀAaPÉAiÀÄ°è
be T
pu
ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁV ¸ÁªÀiÁfPÀ vÁgÀvÀªÀÄåUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀªÀÅ. eÉÆvÉUÉ «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÝ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ
K

EzÀgÀ MqÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ªÉÄð£À ªÀtðUÀ¼ÀªÀgÀÄ ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ªÉÄð£À ªÀÄÆgÀÄ ªÀtðUÀ½UÉ zÀÄrªÉÄ

ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ±ÀÆzÀægÀ PÀvÀðªÀåªÉAzÀÄ CªÀgÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£À PÀÄlÄA§ ªÀÄÄRåªÁzÀ
©

¸ÁªÀiÁfPÀ WÀlPÀªÁVvÀÄÛ.
CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜ : IÄUÉéÃzÀzÀ d£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ.
IÄUÉéÃzÀ gÀZÀ£ÁPÁgÀgÀ zÀȶÖAiÀÄ°è ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ JAzÀgÉ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ, ºÀ¸ÀÄUÀ¼ÀÄ, MAmÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ PÀÄjUÀ¼ÀÄ. DzÀgÀÆ IÄUÉéÃzÀzÀ°è ¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁrzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀwÛ£À MAzÀÄ
¨sÁUÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ MAzÀÄ PÀ¸ÀĨÁV gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÄîwÛzÀÝ §UÉÎ «ªÀgÀUÀ½ªÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÁzÀgÀÆ ªÀ±À¥Àr¹PÉƼÀÀÄ¢vÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ MqÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄ¢vÀÄÛ.
to

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛ®Ä, ¤ÃgÉvÀÛ®Ä ªÀÄvÀÄÛ §ArUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ «¸ÀÛgÀuÉUÉ

¥À±ÀÄUÀ¼À ªÀĺÀvÀé ºÉZÁÑUÀÄvÁÛ §AvÀÄ. EªÀÅUÀ½AzÀ ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁA¸ÀzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀÇ EvÀÄÛ.
MmÁÖgÉAiÀiÁV zÀ£ÀzÀ ªÀÄAzÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÉÑZÀÄÑ ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÁzÀ ¥Àj¹Üw ¤ªÀiÁðtªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀjAzÀ
t
No

‘UÉÆêÀiÁ¼À’UÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ.

PÀ©âtzÀ §UÉÎ E£ÀÆß w½¢gÀ°®è. DzÀgÉ ¯ÉÆúÀ PÀgÀV¸À®Ä ‘ªÀiÁVzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌj¹zÀ
VqÀ’UÀ¼À£ÀÄß E¢Ý¯ÁV §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. «Ä±Àæ¯ÉÆúÀªÁzÀ PÀAZÀ£ÀÄß ‘CAiÀÄ¸ï’ J£ÀÄßwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄrPÉ
PÀÄrPÉUÀ¼À §UÉÎ G¯ÉèÃRUÀ½ªÉ. PÀÄA¨ÁjPÉAiÀÄ §UÉÎ G¯ÉèÃR«®è. IÄUÉéÃzÀzÀ°è £ÉÃPÁjPÉ, §qÀV
ªÀÄÄAvÁzÀ PÀıÀ®ªÀÈwÛUÀ¼À §UÉÎ G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® ¥Áæ¸ÀAVPÀªÁV §A¢ªÉ. IÄUÉéÃzÀzÀ°è ‘¥ÁtÂ’UÀ¼ÀÄ
JA§ ¥ÀzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨Áj §gÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀªÁVzÀÝ ¸ÀܽÃAiÀÄ §ÄqÀPÀnÖ£À d£ÀgÀ£ÀÄß
UÀÄwð¸À®Ä §¼À¸À¯ÁVzÉ. EªÀjUÉ PÀȶAiÀÄ §UÉÎ w¼ÀĪÀ½PÉ EvÀÄÛ.

16
 IÄUÉéÃzÀzÀ°è ¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁrzÀ UÀzÉÝAiÀÄ£ÀÄß ‘PÉëÃvÀæ’ªÉAzÀÄ, G¼ÀĪÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ‘PÀȶ’
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ¸Á.±À.¥ÀÇ 11£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀÄÝ J£ÀߧºÀÄzÁzÀ ¸Áévï PÀtªÉAiÀÄ C°UÁæªÀÄzÀ°è
G¼ÀĪÉÄ ªÀiÁrzÀ UÀzÉÝ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ. ¤ÃgÉvÀÄÛªÀ PÀ°è£À gÁmÉ ZÀPÀæªÀ£ÀÄß §¼À¹ ¨Á«¬ÄAzÀ ¤ÃgÉvÀÄÛªÀ
ªÀÄgÀzÀ ¨Á£ÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ G¯ÉèÃR«zÉ. £ÉÃV®Ä ªÀÄvÀÄÛ §ArUÀ¼À£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ®Ä JvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
§¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÀÝ C£ÀĨsÀªÀzÀ DzsÁgÀzÀ°è, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÁmÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀUÀÎzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß
JwÛ CUÀ®ªÁzÀ PÁ®ÄªÉUÀ½UÉ ºÀj¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUɬÄAzÁV,
CzÀĪÀgÉUÀÆ £À¢ PÁ®ÄªÉ ¥ÀPÀÌzÀ eÁUÀUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÝ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ, ºÉaÑ£À CAvÀdð® ªÀÄlÖ
EgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ ºÀgÀqÀ®Ä CªÀPÁ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. IÄUÉéÃzÀzÀ°è ©vÀÛ£É ©ÃdªÀ£ÀÄß £É®zÉƼÀVqÀĪÀ
§UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉzÀ PÁ½£À §UÉÎ G¯ÉèÃR«zÉ.

d
gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ : IÄUÉéÃzÀzÀ°è ‘UÁæªÀÄ’zÀ G¯ÉèÃR«zÉ. UÁæªÀÄUÀ¼À°è §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ

he
ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀݪÀÅ. §ÄqÀPÀnÖ£À ªÀÄÄRå¸ÀÜ£ÁV gÁd£ï CxÀªÁ gÁd EgÀÄwÛzÀÝ. gÁdgÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ
§ÄqÀPÀlÄÖUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹vÀÄÛ. MAzÀÄ §ÄqÀPÀnÖ£À°è MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÁdgÀÄ E¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. gÁd£À

is
¸ÁÜ£À ªÀA±À¥ÁgÀA¥ÀAiÀÄðªÁVvÀÄÛ. ¥ÀÅgÀÄ ªÀA±ÁªÀ½AiÀÄ ‘vÀÈQë’ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀgÀvÀ ªÀA±ÁªÀ½AiÀÄ ‘¸ÀÄzsÁ¸À’
re S
EzÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉ.
B
bl
gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è DAiÉÄÃðvÀgÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÁVzÀÝ zÀ¸ÀÄåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁtÂUÀ¼À ªÉÄïÉ
DAiÀÄðgÀÄ £ÀqɹzÀ DPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À zÀªÀÄ£ÀzÀAvÀºÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå
be T
pu
¸ÀAUÀwUÀ¼ÁVªÉ. IÄUÉéÃzÀ zÀ¸ÀÄåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁtÂUÀ¼ÀÄ CªÀiÁ£ÀĵÀgÀÄ, C£ÀåªÀævÀzÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀzsÁºÀðgÀÄ
K

JAzÀÄ ºÉýzÉ, DAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ DAiÉÄÃðvÀgÀgÀ F ¸ÀAWÀµÀðzÀ §UÉÎ IÄUÉéÃzÀzÀ°è ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ½ªÉ.

gÁd£À ¸ÀÄvÀÛ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ ¸ÉÃgÀĪÀ CxÀðzÀ°è ‘¸À¨sÁ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸À«Äw’ JA§ ±À§ÝUÀ¼À
©

G¯ÉèÃR«zÉ. d£ÀgÀ ªÉÄÃ¯É C¢üPÁgÀ £ÀqɸÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß ‘PÀëvÀæ’ J£À߯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¸ÉʤPÀ CxÀªÁ

ºÉÆÃgÁqÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß ‘AiÉÆÃzsÀ’ J£À߯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÀëwæAiÀÄ ¥ÀzÀ E£ÀÆß §¼ÀPÉUÉ §A¢gÀ°®è. gÁdgÀÄ,
¹jªÀAvÀgÀÄ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ ¥ÀÅgÉÆûvÀjUÉ C¥ÁgÀªÁV zÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ,
a£Àß ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß PÁtÂPÉAiÀiÁV ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. zÀ£ÀPÀgÀÄUÀ½UÁV zÁ½ CxÀªÁ
dUÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀݪÀÅ. EAvÀºÀ zÁ½UÀ½AzÀ AiÀıÀ¸ÀÄì ¥ÀqÉzÀªÀgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ºÉZÁÑUÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ,
¸ÉgÉAiÀiÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ zÉÆgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
to

zsÁ«ÄðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : zsÁ«ÄðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå PÉÃAzÀæ ©AzÀÄ AiÀÄdÕ. AiÀÄdÕzÀ°è zÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
vÀȦۥÀr¸À®Ä ¥Áæt §°AiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ªÀÄÄRåªÁV JgÀqÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʹPÉƼÀî®Ä
t

AiÀÄdÕªÀ£ÀÄß £ÉgÀªÉÃj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. GvÀÛªÀÄ ªÀļÉ-¨É¼É ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä ±ÀvÀÄæUÀ¼ÁVzÀÝ zÀ¸ÀÄå §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß

No

¸ÀAºÀj¸À®Ä EAzÁæ¢üzÉêÀvÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä DAiÀÄðgÀÄ AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹPÉÆqÀĪÀ ¥ÀÅgÉÆûvÀ£À£ÀÄß ‘ºÉÆvÀgï’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EzÀgÀ°è
ªÀÄAvÀæUÀ¼À GZÁÒgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÉÆêÀÄ’ ¥Á£À ¸ÉêÀ£É EgÀÄwÛvÀÄÛ. DAiÀÄðgÀ zsÀªÀÄðzÀ°è ªÀÄÆwð ¥ÀÇeÉ
EgÀ°®è. ªÀÄ£ÀĵÀå, ¥Áæt CxÀªÁ E£ÁߪÀÅzÉà ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛgÀ°®è.
IÄUÉéÃzÀzÀ°è ¨ÉAQUÉ vÀÄA¨Á ¥ÁæªÀÄÄRåvɬÄzÀÄÝ, CVßAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 200
±ÉÆèÃPÀUÀ½ªÉ. EAzÀæ ªÀÄ¼É vÀgÀÄvÁÛ£É, DAiÀÄðgÀ ±ÀvÀÄæUÀ¼À£ÀÄß, zÀ¸ÀÄå ªÀÄvÀÄÛ zÁ¸ÀgÀ£ÀÄß £Á±À¥Àr¸ÀÄvÁÛ£É,
¸ÉÆêÀÄgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß «¥ÀjÃvÀªÁV PÀÄrAiÀÄÄvÁÛ£É, PÉÆÃtUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄßvÁÛ£É, ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 250
17
±ÉÆèÃPÀUÀ¼À£ÀÄß EAzÀæ¤UÉ C¦ð¸À¯ÁVzÉ. «µÀÄÚ«UÉ E£ÀÆß CAvÀºÀ ªÀĺÀvÀé §A¢gÀ°®è. IÄUÉéÃzÀzÀ°è
d£ÁäAvÀgÀzÀ £ÀA©PÉ §UÉÎ «ªÀgÀUÀ½®è. D¼ÀĪÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ÄqÀPÀlÄÖ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ ªÀĺÁAiÀiÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÅgÉÆûvÀgÀÄ £ÀqɹPÉÆqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
IÄUÉéÃzÀzÀ ¥ÁægÀA©üPÀ ºÀAvÀzÀ°è ¥ÀÅgÉÆûvÀgÀ »rvÀ vÀÄA¨Á PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ, G¼ÀĪÉÄ
ªÀiÁrzÀ QgÀÄzÉêÀvÉ ‘PÉëÃvÀæ¸Àå-¥Àw’, £ÉÃV® zÉë ‘¹ÃvÁ’, ªÀÄ£ÉAiÀÄ QgÀÄzÉêÀvÉ ‘ªÁ¸ÉÆÛõï-¥Àw’,
EAvÀºÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀ zsÀªÀÄðzÀ PÀÄjvÀÄ ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ½ªÉ. IÄUÉéÃzÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è «ªÁºÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtzÀ PÀÄjvÀÄ ±ÉÆèÃPÀUÀ½ªÉ. IÄUÉéÃzÀ PÁ®zÀ d£ÀjUÉ §gÀªÀtÂUÉ UÉÆwÛgÀ°®è. ¨sÁµÉAiÀÄÄ
GZÁÒgÀUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹vÀÄÛ. IÄUÉéÃzÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ EAqÉÆÃ-EgÁ¤AiÀÄ£ï zsÀªÀÄðUÀæAxÀ ‘CªÉ¸ÀÛ’zÀ°è
§gÀĪÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ºÉÆðPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.

d
he
GvÀÛgÀ IÄUÉéÃzÀ PÁ®
IÄUÉéÃzÀzÀ £ÀAvÀgÀ CzÀgÀ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇgÀPÀªÁzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ°è EvÀgÀ ªÀÄÆgÀÄ
ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ; ¸ÁªÀĪÉÃzÀ, AiÀÄdĪÉÃðzÀ ªÀÄvÀÄÛ CxÀªÀðªÉÃzÀ §AzÀªÀÅ. EªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ «©ü£Àß jÃwAiÀÄ

is
re S
AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀ ¥ÀÅgÉÆûvÀgÁzÀ ¸ÁªÀÄ£ï (GzÁÎwæ = ºÁqÀÄUÁgÀ), CzsÀéAiÀÄÄð (AiÀÄdĸï
JA§ ¸ÀÆvÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÉüÀĪÀªÀ£ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ CxÀªÀð£ï (CAVgÀ = CVß ¥ÀÅgÉÆûvÀ) EªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
B
bl
ºÉÆA¢gÀĪÀ ªÉÃzÀUÀ¼ÁVªÉ.
be T
¸ÁªÀĪÉÃzÀªÀÅ IÄUÉéÃzÀ¢AzÀ¯Éà ºÉaÑ£À ¨sÁUÀ Dj¹PÉÆAqÀÄ PÉ®ªÀÅ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
pu
ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ AiÀÄdÕzÀ°è ¥Àp¸ÀĪÀ ªÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. AiÀÄdĪÉÃðzÀªÀÅ PÀ¥ÀÅà (PÀȵÀÚ) ªÀÄvÀÄÛ
K

©½ (±ÀÄPÀè) AiÀÄdĪÉÃðzÀUÀ¼ÉA§ JgÀqÀÄ ©ü£Àß ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. PÀ¥ÀÅà AiÀÄdĪÉÃðzÀzÀ°è,

©

ªÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ «¢üAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV GZÀÑj¸À¨ÉÃPÉÆà CzÀgÀ «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀZÉðUÀ½ªÉ. ©½

AiÀÄdĪÉÃðzÀzÀ°è ªÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÆèÃPÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ«zÀÄÝ «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ PÁtĪÀÅ¢®è. EªÀÅUÀ¼À°è
PÀ©âtzÀ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. DzÀÝjAzÀ F ªÉÃzÀªÀÅ ¸Á.±À.¥ÀÇ 1000QÌAvÀ ªÀÄÄAa£ÀzÀÝ®è JAzÀÄ
w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
CxÀªÀðªÉÃzÀªÀÅ UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ «µÀAiÀÄzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ IÄUÉéÃzÀªÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ºÉÆîÄvÀÛzÉ. EzÀÄ
IÄUÉéÃzÀzÀ ºÀvÀÛ£ÉAiÀÄ ªÀÄAqÀ®¢AzÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀqÉ¢zÉ. CxÀªÀðªÉÃzÀªÀÅ UÀzÀå gÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ. EzÀgÀ°è
to

ºÉZÁÑV ¥ÁæaãÀ ¨sÁµÉVAvÀ ‘¨ÁæºÀät’UÀ¼À ¨sÁµÉ §¼ÀPÉAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀ°è£À ¨sËUÉÆýPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄÄ

IÄUÉéÃzÀzÀ ¥ÀæzÉñÀQÌAvÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ. CAzÀgÉ DAiÀÄðgÀÄ ¥ÀǪÀðPÉÌ ZÀ°¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß EzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : IÄUÉéÃzÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀÅgÀĵÀ¸ÀÆPÀÛzÀ°è ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÉÆAqÀ, ¨ÁæºÀätgÀÄ,
t

PÀëwæAiÀÄgÀÄ, ªÉʱÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÆzÀægÀÄ JA§ £Á®ÄÌ «¨sÀd£ÉUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è
No

ºÀ®ªÁgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ M¼ÀUÁV UÀnÖUÉÆAqÀªÀÅ. ¨ÁæºÀätgÀÄ ªÉÊ¢PÀ AiÀÄdÕ ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß

ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ ¥Àæw¥sÀ®ªÁV PÁtÂPÉUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. d«ÄãÀÄ ºÉÆAzÀĪÀÅzÀgÀ°è, UÉÆêÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ°è, ¥ÀÆeÉAiÀÄ°è, zÉêÀgÀ «ZÁgÀzÀ°è ºÉZÀÄÑ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀgÀÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ.
gÁd£Àå JA§ÄzÀÄ PÀëwæAiÀÄ ªÀtðªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄwÛvÀÄÛ. C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉzÀªÀgÀ ªÀÄÆ® K£ÉÃ
DVzÀÝgÀÆ CªÀgÀ£ÀÄß PÀëwæAiÀÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ©®Äè«zÉåAiÀÄ°è ¥ÀjtvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀxÀUÀ¼À°è
PÀĽvÀÄ AiÀÄÄzÀÞ ªÀiÁqÀ§®è AiÉÆÃzsÀgÁV gÁd£ÀågÀ ªÀĺÀvÀé ºÉZÁѬÄvÀÄ. ‘ªÉʱÀå’ ¥ÀzÀ §¼ÀPÉ E°èAiÀÄÆ
«gÀ¼ÀªÁV PÁtÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ PÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß E£ÉÆߧâjUÉ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. EªÀgÀ£ÀÄß EµÀÖ §AzÁUÀ
18
zÀ¨Áâ½PÉUÉ M¼À¥Àr¸À§ºÀÄzÁVvÀÄÛ. AiÀÄdÕ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ C°è ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ ºÉÆA¢gÀ°®è.
ªÉÄð£À JgÀqÀÄ ªÀtðUÀ½VAvÀ PɼÀVzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ EªÀgÀÆ DAiÀÄðgÉà DVzÀÝgÀÄ.
±ÀÆzÀægÀ£ÀÄß ªÀtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è EqÀ¯ÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ zÀ¸ÀÄåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁ¸ÀgÀ£ÀÄß
ªÀtðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ºÉÆgÀUÀqÉ EqÀ¯ÁVvÀÄÛ. PÀæªÉÄÃt EªÀgÀÄ ±ÀÆzÀæ ªÀtðPÉÌ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀgÀÄ. ±ÀÆzÀægÀ£ÀÄß
ªÀtð ¸ÀªÀiÁdzÀ ¨sÁUÀªÉAzÀÄ M¦àPÉÆAqÁUÀ®Æ CªÀjUÉ AiÀiÁªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÆß ¤ÃrgÀ°®è. ±ÀÆzÀæ£À£ÀÄß
¨ÉÃPÉAzÁUÀ ºÉÆgÀºÁPÀ§ºÀÄ¢vÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ PÉƮ觺ÀÄ¢vÀÄÛ. ±ÀÆzÀæ AiÀÄdÕ DZÀgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀAwgÀ°®è.
¥À«vÀæ£ÁzÀ UÀÄgÀĪÀÅ ±ÀÆzÀægÀ£ÀÄß vÀåf¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CµÉÖà C®è, ±ÀÆzÀægÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ¨ÁgÀzÉAzÀÄ
ºÉüÀ¯Á¬ÄvÀÄ. PÉ®ªÉǪÉÄä F zÁ¸À, zÀ¸ÀÄå ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ½AzÀ¯Éà ±ÀÆzÀægÀÄ §A¢gÀ§ºÀÄzÀÄ.
PÉ®ªÀÅ D¢PÁ®zÀ ‘DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀ’ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÁzÀ ‘¤µÁzÀgÀÄ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘ZÀAqÁ®’gÀ£ÀÄß C¸Ààø±Àå

d
eÁwUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ.

he
¸ÁªÀiÁfPÀ ±ÉæÃtÂÃPÀgÀtzÀ°è ºÉtÚ£ÀÄß PɼÀ¸ÁÜ£ÀzÀ°è Ej¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ‘C¸ÀvÀå’zÀ
ªÀÄÆvÀðgÀÆ¥ÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVvÀÄÛ. CxÀªÀðªÉÃzÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ªÀgÀzÀQëuÉ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ G¯ÉèÃR«zÉ.

is
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ±ÀæªÀÄPÉÌ ¥Àæw¥sÀ®ªÀÇ ¸ÀjAiÀiÁVgÀ°®è. ¨Á®å «ªÁºÀ ¥ÀzÀÞw EgÀ°®è. ²æêÀÄAvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
re S
§¯ÁqsÀågÀ°è §ºÀÄ¥ÀwßvÀé EvÀÄÛ. «zsÀªÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄgÀÄ«ªÁºÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ ¸ÁzsÀåvɬÄvÀÄÛ.
B
bl
CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜ : GvÀÛgÀ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®PÉÌ DAiÀÄð §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ ¹AzsÀÆ £À¢ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ
be T
UÀAUÁ £À¢ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ §AzÀÄ £É¯É¹zÀªÀÅ. EzÀPÁÌV CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß £Á±À ªÀiÁqÀ¨ÉÃQvÀÄÛ. CgÀtåªÀ£ÀÄß
pu
CVßAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀÄqÀÄvÁÛ, PÀȶUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÁÛ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ
K

§AiÀÄ®ÄUÀ½UÉ F §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ §AzÀªÀÅ. ¸ÀmÉèÃeï ªÀÄvÀÄÛ AiÀĪÀÄÄ£Á zÉÆà C¨ï ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ¤Ãj£À
PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃVPÉƼÀî®Ä ¸ÀºÀdªÁVAiÉÄà UÀAUÁ §AiÀÄ°UÉ §AzÀgÀÄ. ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrAiÀÄ®Ä
©

PÀ©âtzÀ PÉÆqÀ°AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CxÀªÀðªÉÃzÀzÀ°è DgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JAlÄ JvÀÄÛUÀ¼À £ÉÃV°£À

¥Àæ¸ÁÛ¥À«zÉ. AiÀÄdĪÉÃðzÀ ¸ÀA»vÉUÀ¼À°è ºÀ£ÉßgÉqÀÄ JvÀÄÛUÀ¼À £ÉÃV°£À §UÉÎ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. CAzÀgÉ PÀȶ
PÉëÃvÀæzÀ°è JvÀÄÛUÀ¼À §¼ÀPÉ E£ÀÆß ºÉZÁѬÄvÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß EzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°:
ªÉÊ¢PÀ ¥ÀoÀåUÀ¼À°è ªÀÄÄAzÉ ºÉ¸Àj¹gÀĪÀ ¨É¼ÉUÀ¼À G¯ÉèÃR«zÉ : 1. ¨sÀvÀÛ, 2. ¨Á°ð, 3. GzÀÄÝ, 4. J¼ÀÄî,
to

5. ºÉ¸ÀgÀÄ, 6. ‘PÀÄ°Ü’ CxÀªÁ ºÀÄgÀĽ, 7. £ÀªÀuÉ, 8. ‘aãÀ’ CxÀªÁ ¸ÁªÀiÁ£Àå gÁV, 9. ‘¸Á£Àé’ CxÀªÁ
‘§qÀªÀ£À gÁV’, 10. PÁqÀÄ £É®Äè, 11. UÉÆâü ªÀÄvÀÄÛ 12. ªÀĸÀÆgï. PÁqÀÄ £É®Äè ©lÄÖ ªÉÄÃ¯É ºÉýzÀ
12 gÀ°è 9 ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ 1500 QÌAvÀ ªÉÆzÀ°£À CªÀ¢üAiÀÄzÉÝAzÀÄ ¥ÀÅgÁvÀvÀé±Á¸ÀÛç ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj¹zÉ.
t

E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀÆPÀÛzÀ°è 13£Éà ¨É¼ÉAiÀiÁV PÀ©â£À (EPÀëÄ) §UÉÎ G¯ÉèÃR«zÉ.

No

DAiÀÄðgÀ fêÀ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è FUÀ ¨ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ¥Á®£ÉVAvÀ PÀȶ ¥ÀæªÀÄÄRªÁ¬ÄvÀÄ. PÀȶ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåzÀ°è AiÀiÁgÀÄ vÉÆqÀVPÉÆAr®èªÉÇà CªÀgÀ£ÀÄß ‘ªÁåvÀægÀÄ’, CAzÀgÉ ¥ÀgÀQÃAiÀÄgÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉUÉ zÀ£ÀUÀ¼À ¸ÁPÁtÂPÉ CUÀvÀåªÁVvÀÄÛ.
F »£É߯ÉAiÀÀįÉèà ‘ºÀ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß w£ÀߨÁgÀzÀÄ’ JA§ «ZÁgÀ ªÀĺÀvÀé ¥ÀqɬÄvÀÄ. DzÀgÉ
F ¤µÉÃzsÀªÀ£ÀÄß J®ègÀÆ M¦àgÀ°®è. M§âgÀÄ ºÉÆA¢zÀÝ zÀ£ÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß
wêÀiÁð¤¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

19
 a£Àß, vÁªÀÄæ, PÀ©ât, ¹Ã¸À, PÀAZÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀgÀzÀAvÀºÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼À ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÉÃzÀUÀ¼À°èªÉ.
¨É½îAiÀÄ G¯ÉèÃRªÀÇ EzÉ. ¥ÀÅgÁvÀvÀé±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀæPÁgÀ ¹AzsÀÆ ªÀÄvÀÄÛ UÀAUÁ £À¢ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è C¢gÀ£ÀÄß
PÀªÀiÁäjPÉ ªÀiÁr ‘PÀ©ât’ªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ ºÀAvÀ ¸Á.±À.¥ÀÀÇ. 1000PÀÆÌ ªÉÆzÀ¯Éà EvÀÄÛ J£Àß®Ä
¥ÀÅgÁªÉUÀ½®è. EzÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ PÀ©âtªÀ£ÀÄß GPÁÌV¸ÀĪÀ «zsÁ£À ¥À²ÑªÀÄ KµÁåzÀ°è PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®àlÄÖ,
¥ÀǪÀð zÉñÀUÀ½UÉ ºÀ©âzÀÄÝ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 10£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ. GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ EzÀÄ 8£ÉAiÀÄ
±ÀvÀªÀÄÁ£ÀQÌAvÀ ªÀÄÄAZÉ PÁ°nÖgÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ PÀrªÉÄ. CvÀæAfSÉÃgÁzÀ°è (GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ
¨sÁUÀ) ¹QÌgÀĪÀ PÀ©âtzÀ ºÀ¸ÀÛPÀÈwUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß ¥ÀŶÖÃPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.

d
gÀxÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ §qÀV ªÀÈwÛ UËgÀªÀAiÀÄÄvÀªÁVvÀÄÛ. MgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M£ÀPÉ §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ.

he
¯ÉÆúÀUÀ¼À §¼ÀPÉ ºÉZÁÑzÀAvÉ PÀ°è£À G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À §¼ÀPÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. PÀÄA¨ÁgÀ ªÀÈwÛ EvÀÄÛ.
£ÀÆ®Ä vÉUÉAiÀÄĪÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß §ºÀÄ¥Á®Ä ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. §mÉÖ PÀ¸ÀÆw, §mÉÖUÉ §tÚ ºÁPÀĪÀÅzÀÄ,
§mÉÖ MUÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄ»¼ÉAiÉÄà ªÀiÁqÀÄwÛzÀݼÀÄ.

is
re S
F PÁ®WÀlÖzÀ°è «²µÀÖ ªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑvÀÛ¯Éà ºÉÆÃzÀzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. ©®Äè ¨ÁtUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ,
B
bl
ºÀUÀÎzÀ vÀAiÀiÁjPÉ, ©°èUÉ ºÉzÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ¨ÉÆA§ÄUÀ¼À£ÀÄß ¹Ã½ PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ªÀÄįÁªÀÄÄ
vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ, PÀnÖUÉ ¸ÁV¸ÀĪÀªÀgÀÄ, ¨ÉAQ ºÉÆwÛ¸ÀĪÀªÀgÀÄ, PÀÄzÀÄgÉ ¥Á®PÀgÀÄ, zÀ£ÀUÁ»UÀ¼ÀÄ,
be T
pu
¨ÉÃmÉUÁgÀgÀÄ, «ÄãÀÄUÁgÀgÀÄ, PÀªÀiÁägÀgÀÄ, CPÀ̸Á°UÀgÀÄ, ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ, ªÀvÀðPÀgÀÄ, ªÉÊzÀågÀÄ, eÉÆåÃw¶UÀ¼ÀÄ,
K

EAvÀºÀ E£ÀÆß C£ÉÃPÀ ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀÄ EzÀÝgÀÄ.

F CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼É¢gÀ°®è. ±ÀvÀ¥ÀxÀ ¨ÁæºÀätzÀ°è §gÀĪÀ ‘¥ÀÅgï’ JA§
©

±À§ÝªÀÅ ¨Éð¬ÄAzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀgÉzÀ, UÉÆÃqɬÄAzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ, gÀQëvÀªÁzÀ §ºÀıÀB MAzÉà ¨ÁV°gÀĪÀ

MAzÀÄ £É¯ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. GvÀÛgÀ ªÉÃzÀzÀ ¥ÀoÀåUÀ¼À°è gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ, CAUÀrUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAvÉ CxÀªÁ ¤ªÁ¸À
¸ÀܼÀUÀ½gÀĪÀ ¥ÀlÖtzÀ «ªÀgÀuÉ CxÀªÁ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ PÁtĪÀÅ¢®è. ¥ÀlÖtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇö¸ÀĪÀµÀÄÖ DyðPÀvÉ
E£ÀÆß ¨É¼É¢gÀ°®è.

gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ : IÄUÉéÃzÀzÀ CAwªÀÄ WÀlÖzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ DAiÀÄðgÀ DUÉßÃAiÀÄ ¢QÌ£À°è

to

¨sËUÉÆýPÀ vÀÄ¢AiÀiÁVvÉÆÛà CzÀÄ FUÀ ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀªÁVzÉ. F ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è PÀÄgÀÄ, ¥ÁAZÁ®,

ªÀ±À, G²Ã£À §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ ªÁ¸À«zÀݪÀÅ. PÀÄgÀÄPÉëÃvÀæ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀ EA¢£À ¥ÀæzÉñÀªÀÅ DV£À
PÀÄgÀÄ §ÄqÀPÀnÖ£À ªÁ¸À¸ÀܼÀªÁVvÀÄÛ. PÉÆøÀ® ªÀÄvÀÄÛ «zÉúÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ DAiÀÄð d£ÀjzÀÝ ¥ÀæzÉñÀzÀ
t

¥ÀǪÀð vÀÄ¢AiÀÄ°èzÀݪÀÅ. CAzÀgÉ FV£À GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ F±Á£Àå ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ©ºÁgÀUÀ¼À°è
No

ªÁ¸À«zÀÝgÀÄ. §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼Éà gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ ¥ÀæzsÁ£À ±ÀQÛ PÉÃAzÀæUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.

CxÀªÀðªÉÃzÀzÀ PÁ®zÀ°è ¥ÀǪÀ𠩺ÁgÀzÀ°è CAUÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀAUÁ£À¢AiÀÄ zÀQët ¨sÁUÀzÀ
ªÀÄzsÀ婺ÁgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÀÄUÀzsÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ ªÁ¸À«zÀݪÀÅ. EªÀgÀ£ÀÄß ±ÀvÀÄæUÀ¼ÉAzÀÄ IĶUÀ¼ÀÄ
PÁtÄwÛzÀÝgÀÄ. E£ÀÆß ¥ÀǪÀðzÀ°èzÀÝ ¥ÀÅAqÀægÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ zÀQëtzÀ DAzsÀægÀ£ÀÄß §»µÀÌøvÀgÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVvÀÄÛ.
F §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß DAiÀÄðgÀ ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀgÁVgÀ°®è, JAzÀgÉ
CxÀªÀðªÉÃzÀ PÁ®zÀ®Æè §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ ¸ÀȶֹPÉÆArzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢vÀÄÛ.

20
 EAqÉÆÃ-DAiÀÄð d£ÀgÀ ªÀ®¸É UÀAUÁ£À¢ zÀAqÉUÉ §AzÀzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ EgÁ¤AiÀÄgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀr
¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ ¥ÀAeÁ©UÉ §AzÀzÀÄÝ CwPÀæªÀÄt ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞUÀ½AzÀ DVgÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÉÊ¢PÀ
§ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ ©®Äè, ¨Át ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉ gÀxÀUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ UÀAUÁ£À¢ ¥ÀæzÉñÀzÀ DAiÉÄÃðvÀgÀ
§ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À ªÉÄÃ¯É vÀªÀÄä UɮĪÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ 800 £ÀAvÀgÀzÀ°è PÀ©âtzÀ §¼ÀPÉ F
UɮīUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÉ.
ªÉÊ¢PÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑwÛzÀÝ ¸ÉʤPÀ ¸ÁªÀÄxÀåð¢AzÁV ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
¥ÀjuÁªÀĪÁV §°µÀ× gÁd¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀªÀÅ. CxÀªÀðªÉÃzÀzÀ°è, “J¯Áè d£ÀgÀ£ÀÄß
D¼ÀĪÀªÀ£ÀÄ, £ÀgÀgÉƼÀUÉ zÉêÀ¤zÀÝ ºÁUÉ” JAzÀÄ gÁd£À£ÀÄß ªÀtÂð¸À¯ÁVzÉ. C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ

d
ºÉZÀÄÑ ±ÉÃRgÀuÉAiÀiÁzÀAvÉ, CzÀ£ÀÄß gÀQë¹PÉƼÀî®Ä, gÁd£ÀÄ zÉêÀjUÉ ¸ÀªÀiÁ£À CxÀªÁ zÉêÀgÀ ¥Àæw¤¢ü

he
J£ÀÄߪÀ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F WÀlÖzÀ°è §°, vÉjUÉ, PÁtÂPÉUÀ¼À §UÉÎ G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ ºÉZÉÑZÀÄÑ
§gÀÄvÀÛªÉ. gÁd£À ¸ÀÄvÀÛ ¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ ²æêÀÄAwPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀªÀÅ.
gÁd£ÀÄ C¢üPÁgÀPÉÌ KgÀ®Ä ‘gÁd¸ÀÆAiÀÄ’ ºÉ¸Àj£À ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀzÀ DZÀgÀuÉ ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ. gÁd£À

is
re S
C¢üPÁgÀzÀ ¥Àæ±ÉßAiÀiÁV ‘C±ÀéªÉÄÃzsÀ’AiÀiÁUÀ ªÀĺÀvÀé ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ.
B
bl
zsÁ«ÄðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : IÄUÉéÃzÀzÀ zsÁ«ÄðPÀ £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼À ªÀÄÄAzÀĪÀjPÉAiÀiÁV,
GvÀÛgÀ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è C£ÉÃPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ zsÁ«ÄðPÀ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀªÀÅ. GvÀÛgÀ IÄUÉéÃzÀ PÁ®PÉÌ «µÀÄÚ ªÀÄvÀÄÛ gÀÄzÀæ E§âgÀÄ zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
K

¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ªÉÃzÀUÀ½UÉ C£ÀħAzsÀªÁV §AzÀ ‘¨ÁæºÀät’UÀ¼À PÁ®PÉÌ EªÀgÀÄ ªÉÊ¢PÀ

zÉêÀvÉUÀ¼À ¸Á°£À°è ¥ÀæªÀÄÄRgÁzÀgÀÄ. «µÀÄÚ«£À CªÀvÁgÀUÀ¼À §UÉÎ £ÉÃgÀ G¯ÉèÃRUÀ½®è. gÀÄzÀæ£ÀÄ
©

¸ÀܽÃAiÀÄ zÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ½VzÀÝ ¥ÀÅgÁt PÀxÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß

vÀ£ÀßzÁV¹PÉÆAqÀ J£À߯ÁVzÉ. dUÀwÛ£À J¯Áè DUÀĺÉÆÃUÀÄUÀ¼ÀÆ MAzÀ®è MAzÀÄ AiÀÄdÕzÀ ¥sÀ®
J£ÀÄߪÀ «¢ü «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅgÁtUÀ¼À°è vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
‘G¥À¤µÀzï’UÀ¼À°è ‘PÀªÀÄð’ ªÀÄvÀÄÛ ‘DvÀäUÀ¼À ¥ÀÄ£Àdð£Àä’ JA§ ºÉƸÀ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÀÄlÄÖºÁPÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ºÀÄnÖ¤AzÀ¯Éà ¸ÁÜ£À ¤tðAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀjPÉUÉ
EzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ. eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÁA¹ÜPÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä EzÀÄ Cw ªÀÄÄRå vÁwéPÀ
to

DzsÁgÀªÁ¬ÄvÀÄ.

C±ÀéªÉÄÃzsÀAiÀiÁUÀ
t
No

C±ÀéªÉÄÃzsÀAiÀiÁUÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è gÁd£À «±ÉõÀ PÀÄzÀÄgÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛªÁV ©qÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. CzÀgÀ

»AzÉ «±ÉõÀ AiÉÆÃzsÀgÀ zÀAqÉÆAzÀÄ ºÉÆÃUÀÄwÛvÀÄÛ. CzÀÄ ¥ÀæªÉò¹zÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À gÁdgÀÄ ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄvÀéªÀ£ÀÄß
M¦à C±ÀéªÉÄÃzsÀzÀ MqÉAiÀĤUÉ C¢üãÀgÁV PÀ¥ÀàªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. AiÀiÁgÁzÀgÀÆ PÀÄzÀÄgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖºÁQzÀgÉ
CzÀÄ gÁd£À ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄvÀéPÉÌ ¸ÀªÁ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ ºÁUÀÆ CzÀÄ ªÀÄÄA¢£À ¸ÀªÀÄgÀPÉÌ £ÁA¢AiÀiÁUÀÄwÛvÀÄÛ. »ÃUÉ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£Éß®è d¬Ä¹PÉÆAqÀÄ C¢üãÀUÉƽ¹zÀ £ÀAvÀgÀ C±ÀéªÉÄÃzsÀAiÀiÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. §ºÀÄvÉÃPÀ
J®è ¥ÀæªÀÄÄR CgÀ¸ÀgÀ ªÀĺÀzÁ¸É EzÁVvÀÄÛ.

21
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉƽ¹.
1. ¨ÉÆ®£ï ¥Á¹£À ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è EgÀĪÀ £É¯É ___________ .
2. ºÀgÀ¥Àà £É¯ÉAiÀÄÄ ¥ÀAeÁ©£À _____________ PÀt廃 ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÀAqÀħA¢zÉ.
3. ºÀgÀ¥Àà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ d£À PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ _______________ CªÀ®A©¹zÀÝgÀÄ.
4. CvÀåAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÉÃzÀ _______________ .

d
5. IÄUÉéÃzÀzÀ°è AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹPÉÆqÀĪÀ ¥ÀÅgÉÆûvÀ£À£ÀÄß ___________ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

he
II. ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

is
1. ºÀgÀ¥Àà £ÀUÀgÀzÀ «±ÉõÀvÉAiÀÄ£ÀÄß §gɬÄj.
re S
2. ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ«£À FdÄ ¸ÁߣÀ PÉƼÀzÀ §UÉÎ §gɬÄj.
B
bl
3. £ÀUÀgÀ AiÉÆÃd£É AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄzÁVvÀÄÛ?
be T
pu
4. ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
K

5. ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è AiÀiÁªÀ AiÀÄdÕ AiÀiÁUÁ¢UÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÀݪÀÅ?

6. GvÀÛgÀ IÄUÉéÃzÀ PÁ®zÀ ªÀÈwÛUÀ¼À §UÉÎ «ªÀj¹.
©

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1. ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆÃ- ºÀgÀ¥Àà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¹.
2. G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼À°è£À PÉ®ªÀÅ PÀxÉUÀ¼À£ÀÄß N¢j.
t to
No

*****

22
 CzsÁåAiÀÄ - 4
dUÀwÛ£À ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• dUÀwÛ£À ¥ÀæªÀÄÄR £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ Ff¥ïÖ, ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ.
• DAiÀiÁ PÁ®zÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À PÁ®zÀ°è£À d£ÀfêÀ£À PÀ¯É, ªÁ¸ÀÄÛ²®à, fêÀ£À±ÉÊ°UÀ¼ÀÄ.

¹AzsÀÆ PÀtªÉAiÀÄ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄAvÉAiÉÄ dUÀwÛ£À ««zsÉqÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß

d
CzÀgÀ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è £ÁªÀÅ PÁtÄvÉÛêÉ. Ff¥ïÖ£À £ÁUÀjPÀvÉ, ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁzÀ

he
£ÁUÀjPÀvÉ, aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ KµÀå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁ RAqÀUÀ¼À°è PÁtÄvÉÛêÉ.
Ff¦Ö£À £ÁUÀjPÀvÉ

is
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV J®è £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ £À¢AiÀÄ §AiÀĮĹêÉÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°èAiÉÄà ºÀÄnÖPÉÆArªÉ.
re S
Ff¦Ö£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ aUÀÄgÉÆqÉzÀzÀÄÝ E°è ºÀjAiÀÄĪÀ £ÉÊ¯ï £À¢¬ÄAzÁV. E°è zÉÆgÉwgÀĪÀ
B
bl
CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ Ff¦Ö£À ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß ¸ÁgÀĪÀAvÀºÀªÀÅ. CUÁzsÀªÁzÀ ¦gÀ«ÄqÀÄØUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÆwð²®àUÀ¼ÀÄ,
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CzÀgÉƼÀUÉ zÉÆgÉwgÀĪÀ §gÀºÀUÀ¼ÀÄ E°è£À ¸ÀA¸ÀÌøw ºÁUÀÆ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß
be T
¸ÁgÀÄvÀÛªÉ.
pu
K

Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀ PÉÆqÀÄUÉ
©

Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ PÀȶPÀgÁVzÀÝgÀÄ. ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ §UÉÎ CªÀjUÉ C¥ÁgÀªÁzÀ

w¼ÀĪÀ½PɬÄvÀÄÛ. CªÀgÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ ºÀÄlÄÖºÁQzÀ PÁå¯ÉAqÀgï ¸ÀªÀÄAiÀÄ
ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä CvÀåAvÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVvÀÄÛ. EzÉ®èzÀPÀÆÌ «ÄV¯ÁV CªÀgÀÄ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ
PÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹PÉÆArzÀÝgÀÄ. EzÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À ¨sÁµÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ¸ÀtÚ avÀæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ
EzÀ£ÀÄß »gÉÆÃUÉèöʦüPïì (¥À«vÀæ §gÀªÀtÂUÉ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
£Éʯï PÀtªÉ
to

¥ÀæwªÀµÀðªÀÅ ªÀļÉUÁ®zÀ°è £Éʯï£À¢AiÀÄÄ PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß PÉgÉAiÀÄ£ÁßV¸ÀÄwÛvÀÄÛ. ¤ÃgÀÄ §wÛzÀ

ªÉÄÃ¯É ºÉÆ®UÀzÉÝ ºÁUÀÆ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ¼É®è GvÀÌøµÀÖªÁzÀ eÉÃrªÀÄtÂÚ¤AzÀ DªÀÈvÀªÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ.
t

£ÀÆgÁgÀÄ d£ÀjAzÀ DUÀĪÀ F PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀÈzÀ¬ÄAiÀiÁzÀ Ff¦Ö£À £À¢AiÉÆAzÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛvÀÄÛ.

No

»ÃUÉ ªÉÆlÖªÉÆzÀ®Ä £ÀUÀgÀzÀ d£ÀjUÉ CzÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄwÛvÀÄÛ. ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ M¼ÀUÁzÀ J®è
¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ PÀtªÉAiÀÄ°ègÀ°®è. DzÀÝjAzÀ EªÀgÀÄ ¸ÀtÚPÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ, ¨Á«UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀAQÃtðªÁzÀ
¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß £Ár£À vÀÄA§ gÀƦ¸À®Ä PÁgÀtgÁzÀgÀÄ.
¸ÀªÀÄÈzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ©üÃPÀëªÁVzÀÝ Ff¦Ö£À PÀȶPÀgÀÄ ºÁUÀÆ C°è£À £ÀUÀgÀªÁ¹UÀ¼ÀÄ ©qÀÄ«£À
ªÉüÉAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ PÀ¯ÁvÀäPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ. ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ «µÀAiÀĪÀ£ÀÄß
«ªÀj¸À®Ä ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¥ÀÅgÉÆûvÀ£À ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß gÀƦ¹vÀÄ. EªÀgÀÄ «zÁéA¸ÀgÁVzÀÄÝ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ
zÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ UÀÄgÀÄvÀgÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À
23
§zÀÄQ£À §UÉÎ CªÀjUÉ £ÀA©PɬÄvÀÄÛ. ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ ¥ÀgÀ¯ÉÆÃPÀzÀ°è EºÀ¯ÉÆÃPÀzÀ vÀ£Àß PÀÈvÀåUÀ¼À
ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß §zÀÄPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á«£À C¢ü¥ÀwAiÀiÁzÀ ¥À槮 zÉʪÀ M¹j¸ïì¤UÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ JA§
£ÀA©PɬÄvÀÄÛ. EªÀgÀÄ E°è£À §zÀÄPÀ£ÀÄß PÉêÀ® PÀëtÂPÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ £ÀAvÀgÀzÀ §zÀÄQUÁV
¸ÀÄ¢ÃWÀð vÀAiÀiÁj £ÀqɹzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV £ÉÊ¯ï ¥ÀæzÉñÀªÀ£Éß®è ¸ÀvÀÛªÀjUÁV «ÄøÀ°lÖgÀÄ.
F ¤nÖ£À vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è ¸ÀvÀÛ zÉúÀªÀ£ÀÄß ««zsÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ½AzÀ ¯Éæ¹ vɼÀĪÁzÀ §mÉÖ¬ÄAzÀ
¸ÀÄwÛqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. Erà zÉúÀªÀ£Éß®è DªÀj¸ÀĪÀAvÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¸ÀAgÀQë¸À®àlÖ
zÉúÀªÀ£ÀÄß ‘ªÀÄ«Ää’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F zÉúÀªÀ£ÀÄß «±ÉõÀªÁV vÀAiÀiÁj¹zÀ ±ÀªÀ¥ÉnÖUÉAiÀÄ°è
EqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀ ¸ÀªÀiÁ¢üAiÉÄà CªÀgÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀ £É¯É. DzÀÝjAzÀ zÉúÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¢£À
¤vÀåzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, CqÀÄUÉAiÀĪÀ£À ªÀÄvÀÄÛ PËëjPÀ£À ¸ÀtÚ UÉÆA¨ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr ªÀÄÄA¢£À

d
CUÀvÀåPÁÌV ¸ÀPÀ® ¹zÀÞvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ.

he
¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁ¢üUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉlÖUÀ¼À
§AqÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆgÉzÀÄ gÀa¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

is
re S PÀæªÉÄÃtªÁV Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀÄ GvÀÛgÀPÉÌ
¸ÁVzÀAvÉ®è ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ°èAiÉÄà ¸ÀªÀiÁ¢ü
B
bl
AiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ¨ÉÃQvÀÄÛ. agÀ ¤zÉæAiÀÄ°ègÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß
AiÀiÁgÀÆ ¨sÁ¢¸ÀzÀAvÉ §ÈºÀvï ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
be T
pu §¼À¹ UÉÆÃ¥ÀÅgÀzÀAvÉ ¸ÀªÀiÁ¢üAiÀÄ ªÉÄïÉ
K

PÀlÖqÀªÀ£ÀÄß PÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ. ¸ÀàzsÉðAiÀÄAvÉ

²æêÀÄAvÀgÀÄ ºÁUÀÆ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ
©

¦gÀ«Äqï JvÀÛgÀzÀ UÉÆÃ¥ÀÅgÀzÀ ²RgÀªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀgÀÄ.

VæÃPÀgÀÄ EzÀ£ÀÄß ‘¦gÀ«Äqï’ JAzÀÄ
PÀgÉzÀgÀÄ. Ff¥ÀÖ£ÀÄß D¼ÀÄwÛzÀÝ gÁdgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ‘¥sÁågÉÆ’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉÀAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¥sÁågÉÆà JAzÀgÉ
‘zÉÆqÀØ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ªÀÄ£ÀĵÀå’ JAzÀxÀð. PÀȶPÀgÀÄ ¥À槮£ÁzÀ M¹ìj¸Àì£À D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀªÀÄäw¹zÀÝAvÉ ¥sÁågÉÆÃUÀ¼À D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß M¦àPÉÆArzÀÝgÀÄ.
E¥ÀàvÀÄÛ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À ¸ÀévÀAvÀæ §zÀÄQ£À £ÀAvÀgÀ ºÉÊPï¸ÉÆøï JAzÀÄ PÀgɹPÉÆAqÀ CgÉéAiÀiÁzÀ
to

PÀÄjPÁAiÀÄĪÀ §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÉÇAzÀÄ Ff¦Ö£À ªÉÄÃ¯É zÁ½ £Àqɹ L£ÀÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ

D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ C°è£À d£ÀgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£Éß®è zÉÆÃazÀgÀÄ. F PÁgÀt¢AzÁV CªÀgÀÄ
d£À¦æAiÀÄgÁVgÀ°®è. D±ÀæAiÀĪÀ£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄvÀÛ ªÀÄgÀ¼ÀÄUÁr£À°è C¯ÉAiÀÄÄvÀÛ §AzÀ AiÀĺÀÆ¢UÀ¼À£ÀÆß
t

PÀÆqÀ d£À zÉéö¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. «zÉò D½éPÉUÉ ¸ÀºÀPÀj¹zÀ EªÀgÀÄ vÉjUÉ ªÀ¸ÀÆ° ºÁUÀÆ CªÀgÀ
No

DqÀ½vÀ ¸ÉêÉAiÀÄ°è £ÉgÀªÁzÀgÀÄ.

¸Á.±À.¥ÀÇ. 1700gÀ°è vÉé¹ì£À d£À «zÉòAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞ zÀAUÉ JzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ MAzÀÄ
¸ÀÄ¢ÃWÀð ¸ÀAWÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ ºÉÊPï¸ÉÆøÀgÀ£ÀÄß CªÀgÀ zÉñÀ¢AzÀ ºÉÆgÀPÉÌ §rzÀnÖzÀgÀÄ. Ff¥ïÖ
ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¸ÀévÀAvÀæªÁ¬ÄvÀÄ. ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ¼À vÀgÀĪÁAiÀÄ C¹jAiÀÄzÀ ¸ÁqÁð£À¥sÀ®¸Àì£À ¸ÁªÀiÁædåzÀ
D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄ.
¸Á.±À.¥ÀÇ. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥À¶ðAiÀÄ£ÀßgÀ zÉÆgÉ PÀåA¨É¹¸Àì£ÀÄ Ff¥ÀÖ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ.
¸Á.±À.¥ÀÇ. 4£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è C¯ÉUÁìAqÀgÀ£ÀÄ ¥À¶ðAiÀiÁªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. Ff¥ïÖ,
24
ªÉĸÀqÉÆäAiÀiÁzÀ ¥ÁæAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ. C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À ¸ÉãÁ¥ÀwAiÉƧâ Ff¦Ö£À gÁdåzÀ
zÉÆgÉAiÉÄAzÀÄ WÉÆö¹PÉÆAqÀÄ mÁ®«Ä gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. C¯ÉUÁìAræAiÀÄ
£ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀÄÝ FvÀ£ÉÃ. PÀlÖPÀqÉAiÀÄzÁV ¸Á.±À.¥ÀÇ. 39gÀ°è gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ §AzÀgÀÄ. Ff¦Ö£À
PÀqÉAiÀÄ gÁt QèAiÉÆÃ¥ÁvÀæ zÉñÀªÀ£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀ¼ÀÄ. CªÀgÀ vÀÄPÀr
¸ÉÊ£ÀåQÌAvÀ CªÀ¼À ¸ËAzÀAiÀÄðPÉÌ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ ºÉZÀÄÑ ºÉzÀgÀÄwÛzÀÝgÀÄ J£ÀÄߪÀ ªÀiÁwzÉ. CªÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ
AiÀıÀ¹éAiÀiÁV JgÀqÀÄ ¨Áj DPÀæªÀÄt £ÀqɹzÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ ºÀÈzÀAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½£ÀqɹzÀݼÀÄ.
DzÀgÉ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 30gÀ°è ¹Ãdgï GvÀÛgÁ¢üPÁj C½AiÀÄ ‘CUÀ¸ÀÖ’¸Àì£ÀÄ vÀ£Àß ªÀiÁªÀ£ÀAvÉ ¸ËAzÀAiÀÄðPÉÌ
ªÉÆûvÀ£ÁUÀzÉ DPÉAiÀÄ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀ. DzÀgÉ DPÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ®èzÉ fêÀ G½¹zÀ£ÀÄ.
DzÀgÉ vÀ£ÀߣÀÄß AiÀÄÄzÀÞ ¸ÀA¥ÀvÁÛV PÉÆAqÉÆåAiÀÄĪÀ GzÉÝñÀªÀ£ÀÄß w½zÀÄ QèAiÉÆ¥ÁvÀæ «µÀ¸Éë¹

d
DvÀäºÀvÉå ªÀiÁrPÉÆAqÀ¼ÀÄ. Ff¥ïÖ CA¢¤AzÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ ¥ÁæAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ.

he
ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉ
ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀĪÀÅ JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÀt廃 ¥ÀæzÉñÀ. ¨Éʧ°£À ºÀ¼ÉAiÀÄ

is
re S
MqÀA§rPÉAiÀÄÄ «ªÀj¸ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. «¸ÀäAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CZÀÑjUÀ¼À £ÁqÁzÀ EzÀ£ÀÄß
VæÃPÀgÀÄ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀiÁ CxÀªÁ ‘£À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À £ÁqÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. E°è ºÀjAiÀÄĪÀ
B
bl
JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼ÁzÀ AiÀÄÄ¥Éæn¸ï ªÀÄvÀÄÛ mÉÊVæ¸ï £À¢UÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ KµÁåzÀ §gÀqÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
be T
¥sÀ®ªÀvÁÛV¹ªÉ. F JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀæzÉñÀzÀ d£ÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¹zÀÄÝ F ¥ÀæzÉñÀzÀ
pu
¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ. C®à ±ÀæªÀÄ¢AzÀ CªÀÅ MzÀV¸ÀÄwÛzÀÝ DºÁgÀ¢AzÁV GvÀÛgÀzÀ UÀÄqÀتÁ¹UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
K

zÀQëtzÀ ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ°è C¯ÉzÁqÀÄwÛgÀĪÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ F ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß vÀªÀÄäzÁV¹PÉƼÀÄîªÀ

¤gÀAvÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ°èzÀݪÀÅ. ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼À d£À ºÁUÀÆ ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ C¯ÉªÀiÁjAiÀÄ d£ÀgÀ £ÀqÀÄ«£À
©

¤gÀAvÀgÀ ªÉʵÀªÀÄå EªÀgÀ £ÀqÀÄªÉ PÉƣɬĮèzÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ JqɪÀiÁrvÀÄÛ. F ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À £ÀqÀĪÉ

aUÀÄgÉÆqÉzÀzÀÄÝ ¥À槮 d£ÁAUÀªÉÇAzÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉ. ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀÄzÀ ªÉÆlÖªÉÆzÀ®
§gÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀªÀgÀÄ ¸ÀĪÉÄÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 30 ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ
¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ PÀtªÉUÉ zsÁ«¹§AzÀ ¸ÀĪÉÄÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ, ¨Á婯ÉÆäAiÀÄgÀÄ, C¹ìÃjAiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ
¥À²ðAiÀÄ£ÀßgÀÄ EzÉà §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ. F °¦AiÀÄ£ÀÄß PÀÆ夥sÁªÀÄð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀܼÀ AiÀÄÄ¥Éæn¸ï ºÁUÀÆ mÉÊVæ¸ï £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÀt廃 ¥ÀæzÉñÀzÀ zÀQët
to

¨sÁUÀ. ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ EzÀ£ÀÄß ¨Á婯ÉÆäAiÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ¨Á婯ÉÆäAiÀÄzÀ

GvÀÛgÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß CRqï JAzÀÄ ºÁUÀÆ zÀQët ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀĪÉÄÃgï JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁzÀ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß D¹ÖðAiÀiÁ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
t
No

ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀiÁzÀ ZÀjvÉæAiÀÄÄ MAzÀÄ PÉƣɬĮèzÀ ºÀUÉvÀ£À ºÁUÀÆ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À PÀxÉ.

GvÀÛgÀzÀ UÀÄqÀتÁ¹UÀ¼ÁzÀ ¸ÀĪÉÄÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ E°èUÉ §AzÀ ªÉÆzÀ°UÀgÀÄ. vÀªÀÄä zÉêÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉlÖzÀ
vÀ¥Àà°£À ªÉÄÃ¯É DgÁ¢ü¸ÀÄwÛzÀÝ EªÀgÀÄ, ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ §AzÀÄ £É®¹zÀ ªÉÄÃ¯É PÀÈvÀPÀªÁzÀ
¨ÉlÖUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É DgÁzsÀ£Á ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖPÉÆAqÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘fUÀÄÎgÁvï’ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ªÉÄnÖ®ÄUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ®Ä §gÀzÀ CªÀgÀÄ ¸ÀÄvÀÛ®Æ E½eÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹PÉÆArzÀÝgÀÄ.
AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ F UÉÆÃ¥ÀÅgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¨É¯ï£À UÉÆÃ¥ÀÅgÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.

25
 ¨Á婯ÉÆäAiÀiÁzÀ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£À
zÀAvÀ PÀxÉAiÀiÁzÀ F GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀ£ÀÄß AiÀÄĦæmÉ¸ï £À¢AiÀÄ zÀAqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ.
7£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ¥ÁæaãÀ dUÀwÛ£À K¼ÀÄ «¸ÀäAiÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ. ¸ÉÆÃfUÀªÉAzÀgÉ,
¨Á婯ÉÆä£À PÀÆ夥sÁªÀiïð zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ C°è£À CgÀªÀÄ£É, ¨Á婯ÉÆãï£À £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ
UÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß G¯ÉèÃT¸ÀĪÀAvÉ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ §UÉÎ J¼ÀîµÀÄÖ G¯ÉèÃT¸À¢gÀĪÀÅzÀÄ CZÀÑjAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄÆr¹zÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ «zÁéA¸ÀgÀÄ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£ÀªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀªÀ£ÀÄ zÉÆgÉ JgÀqÀ£É £É§ÄPÀrßÃdgï JAzÀÄ
C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. £É§ÄPÀrßÃdgï£À ¥ÀwßAiÀiÁzÀ CªÉÄÊn¸ï, «ÄÃqï ¥ÀæzÉñÀzÀªÀ¼ÀÄ. CªÀ¼À vÁAiÀiÁßr£À
¨ÉlÖ, ªÀÄgÀ-VqÀUÀ¼À ºÀ¹j£À ¸ÀÄAzÀgÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ CUÀ°PÉAiÀÄ°èzÀÝ FPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAvÉʸÀ®Ä £É§ÄPÀrßÃdgï
EzÀ£ÀÄß PÀnÖzÀ£ÀÄ J£À߯ÁVzÉ. ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀgÀÄ EzÀÄ C¸ÁìjAiÀÄzÀ gÁtÂAiÀiÁVzÀÝ ¸ÀªÀÄÄä-gÁªÀÄvï½AzÀ

d
gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀÅ ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è UÁ½AiÀįÉèãÀÄ vÀÆV¢Ý®è.

he
ªÀÄgÀ-VqÀUÀ¼À£ÀÄß fUÀÄÎgÀnÖ£À ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è PÀȶªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. CªÀÅ ºÀAvÀUÀ¼À°è eÉÆÃvÀÄ ©zÀÄÝ
vÀÆUÀÄwÛzÀÝ PÁgÀt £ÉÆÃqÀÄUÀjUÉ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£ÀzÀAvÉ PÁtÄwÛvÀÄÛ. AiÀÄĦæmÉ¸ï £À¢¬ÄAzÀ EªÀÅUÀ½UÉ

is
¤ÃgÀ£ÀÄß ºÁ¬Ä¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
re S B
bl
be T
pu
K
©

fUÀÄÎgÀmï
to

ºÀªÀÄÄägÀ©AiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ºÀªÀÄÄägÀ© ¸ÀA»vÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉ ªÀÄÄRå DzsÁgÀªÉAzÀgÉ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1901gÀ°è ¥ÀvÉÛªÀiÁqÀ¯ÁzÀ
t

²¯Á±Á¸À£À. EzÀ£ÀÄß EAzÀÄ ¥Áåj¹ì£À ‘¯ÉÆÃgï’ ªÀ¸ÀÄÛ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄzÀ°è EqÀ¯ÁVzÉ. ºÀªÀÄÄägÀ©AiÀÄ

No

¸ÀA»vÉ ‘PÀtÂÚ£À §zÀ®Ä PÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ°è£À §zÀ®Ä ºÀ®Äè’ J£ÀÄߪÀ vÀPÀðªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄwÛvÀÄÛ.
ºÀªÀÄÄägÀ©AiÀÄ ¸ÀA»vÉAiÀÄÄ £ÀªÀÄUÉ ®¨sÀå«gÀĪÀ CvÀåAvÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À°è MAzɤ¹zÉ. ªÀÄ»¼É
ºÁUÀÆ UÀįÁªÀÄgÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ¨Á婯ÉÆä£À ¸ÀªÀiÁdzÀ J®è ªÀUÀðUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁVAiÉÄ F
¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸Á.±À.¥ÀÆ. 4000 ªÀµÀðzÀ°è ¸ÀĪÉÄjAiÀÄ£ÀßgÀÄ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀÝgÀÄ.
vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ°è EªÀgÀ£ÀÄß CgÉ©AiÀiÁ ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ §ÄqÀPÀnÖ£À¯ÉÆèAzÁzÀ CPÁrAiÀÄ£ÀßgÀÄ
¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ¹ªÉÄÊmïì JAzÉà ¥ÀæZÀ°vÀgÀÄ. ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
26
¸É«ÄnPï §ÄqÀPÀmÁÖzÀ CªÉÆgÉÊlgÀ D½éPÉUÉ CPÁrAiÀÄ£ÀgÀÄ UÀÄjAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÆgÉÊlgÀ
¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉ ºÀªÀÄÄägÀ©. ¥À«vÀæ £ÀUÀgÀªÁzÀ ¨Á婯ÉÆãï£À°è C¢éwÃAiÀĪÁzÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß
vÀ£ÀUÁV PÀnÖ¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. vÀ£Àß d£ÀvÉUÉ PÉ®ªÀÅ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆr¹ ¥ÁæaãÀ «±ÀézÀ¯ÉèÃ
¨Á婯ÉÆäAiÀiÁzÀ gÁdåªÀÅ CvÀÄåvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀPÉÌ M¼ÀUÁzÀ ¸ÁªÀiÁædå JA§ SÁåwUÉ UÀÄjAiÀiÁUÀ®Ä
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è §AzÀ »mÉÊlgÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ
PÉÆAqÉÆAiÀÄå¯ÁUÀzÀ J®èªÀ£ÀÆß £Á±À¥Àr¹zÀgÀÄ. C±ÀÄgÀ JA§ ªÀĺÁ£ï ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ zÉêÀgÀ
C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÁzÀ C¹ìjAiÀÄ£ÀßgÀÄ »mÉÊlgÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ Erà ¥À²ÑªÀÄ K¶AiÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ Ff¦Ö£À ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆAqÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 7£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉ«UÉ C°è£À ¸ÀªÀĸÀÛ
d£ÁAUÀUÀ½AzÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹zÀgÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 7£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸É«ÄnPï

d
§ÄqÀPÀmÁÖzÀ ZÁ°ØAiÀÄ£ÀgÀÄ ¨Á婯ÉÆãï£À£ÀÄß ªÀÄgÀÄ ¸Áܦ¹ CzÀ£ÀÄß D PÁ®zÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR

he
gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÁßV¹zÀgÀÄ CªÀgÀÄUÀ¼À°è£À ¸ÀªÀð±ÉõÀ× zÉÆgÉ £É§ÄPÀrßÃdgï ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ
¸ÁPÀµÀÄÖ GvÉÛÃd£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀ£ÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥À²ðAiÀÄ£ÀßgÀ DPÀæªÀÄtPÉÌ
¥ÀgÁ¢üãÀgÁzÀgÀÄ. 200 ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ C¯ÉUÁìAqÀgÀ£ÀÄ ¸É«ÄnPï d£ÁAUÀUÀ½AzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ

is
re S
F ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß VæÃPÀgÀ MAzÀÄ ¥ÁæAvÀåªÀ£ÁßV¹zÀ. EªÀgÀ vÀgÀĪÁAiÀÄ §AzÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ ºÁUÀÆ
lPÀðgÀ £ÀAvÀgÀ F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¨ÉÆÃgÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©PÉÆAqÀ ¨ÉAUÁqÁ¬ÄvÀÄ.
B
bl
aãÁ zÉñÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉ
be T
pu
J¯Áè ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ £À¢AiÀÄ §AiÀÄ®ÄUÀ¼À¯Éè PÀAqÀħA¢gÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀªÁVzÉ. aãÁ
K

£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀÆqÀ EzÀjAzÀ ºÉÆgÀvÉä®è. DzÀgÉ aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ

£À¢AiÉÆAzÀÄ ªÀiÁvÀæ ‘aãÁzÀ zÀÄUÀÄqÀ’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖzÉ. EzÀÄ E°è£À ºÀªÁAUÉÆ £À¢AiÀÄ£ÀÄß
©

PÀÄjvÀzÀÄÝ. ¥ÀæªÁºÀzÀ £ÀAvÀgÀ F £À¢AiÀÄÄ DVAzÁUÉÎ vÀ£Àß ºÁ¢AiÀÄ£ÀÄß §zÀ°¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ

ºÁUÀÆ PÀȶ¨sÀÆ«Ä F £ÉgÉUÉ DºÀÄwAiÀiÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ. EzÀÄ C°è£À PÁ®ÄªÉUÀ¼À£Éß®è ¤¶ÌçAiÀÄUÉƽ¸ÀÄwvÀÄÛ.
F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄ C°è£À d£À EzÀ£ÀÄß zÀÄBRzÀ ¥ÀæwÃPÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É aãÁzÀ°è PÀAqÀÄ §A¢gÀĪÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À
±ÁAUï JA§ ºÉ¸Àj£ÀzÀÄ. EªÀgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 18£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ 12£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɹzÀªÀgÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 14£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ºÉÆwÛUÉ ±ÁAUï£À d£ÀvÉAiÀÄÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ
to

¸ÀA¸ÀÌøwAiÉÆAzÀ£ÀÄß PÀnÖPÉÆArzÀÝgÀÄ. ±ÁAUï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß CªÀgÀ £ÉgÉAiÀÄ ZË ªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀÅ

¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. ZË gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀÅ ±ÁAUï ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 250gÀªÀgÉUÉ D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ.
t

EªÀgÀ DqÀ½vÀzÀ°è gÁdgÀÄUÀ¼À PɼÀUÉ C¢üPÁgÀ ªÀUÀð«vÀÄÛ. C¢üPÁjUÀ½UÉ gÁd£ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ

No

ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. CzÀgÀ ¥ÀæwAiÀiÁV EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ gÁd¤UÉ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ°è ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀzÀ°èzÀݪÀgÀÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ.
EªÀgÀ®èzÉ E°è §ºÀÄvÉÃPÀ ªÀÄA¢ PÀȶPÀgÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄ¢vÀÄÛ. ¸ÁªÀiÁfPÀ ±ÉæÃtÂÃPÀgÀtzÀ
PÀlÖPÀqÉAiÀÄ ªÀUÀðªÁV UÀįÁªÀÄjzÀÝgÀÄ. gÁdgÀÄ AiÀÄÄzÀÞ PÉÊ¢UÀ¼À£ÀÄß UÀįÁªÀÄgÀ£ÁßV
ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.

27
 aãÁzÀ ªÀĺÁUÉÆÃqÉ
aãÁzÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀtÚ
¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. ¸ÀtÚ ¸ÀA¸ÁÜ£À
UÀ¼À£ÀÄß MUÀÆÎr¹ K¼ÀÄ zÉÆqÀØ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß
¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¸ÀȶÖAiÀiÁzÀ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdåªÀÅ vÀ£Àß gÀPÀëuÉUÁV UÀr
AiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ ¸ÀévÀAvÀæªÁzÀ UÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß
PÀnÖPÉÆArvÀÄÛ. GvÀÛgÀ aãÁzÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ
vÀªÀÄä UÀrUÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¸ÀĪÀAvÉ

d
Qé£ï ¶ºÀÄAiÀiÁAUïn J£ÀÄߪÀ ZÀPÀæªÀwðAiÀÄÄ

he
DzÉñÀ«vÀÛ£ÀÄ. GvÀÛgÀzÀ ¨sÁUÀ¢AzÀ DPÀæªÀÄt
aãÁzÀ ªÀĺÁUÉÆÃqÉ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ zÁ½PÉÆÃgÀgÀ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß

is
re S ºÀwÛPÀÌ®Ä GvÀÛgÀzÀ UÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß
MAzÀÄUÀÆr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀĺÁUÉÆÃqÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á.±À.¥ÀÇ. 7£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀlÖ®Ä ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
B
bl
F UÉÆÃqÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á.±À. 16£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉUÀÆ PÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀĺÁUÉÆÃqÉAiÀÄ ²y®UÉÆAqÀ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ zÀÄgÀ¹ÜªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwvÀÄÛ. UÉÆÃqÉAiÀÄÄ ¥ÀÇtðUÉÆAqÁUÀ 5000Q.«Äà VAvÀ GzÀݪÁVvÀÄÛ.
be T
pu
dUÀwÛ£À «¸ÀäAiÀÄUÀ¼À°è MAzɤ¹zÉ.
K

±ÁAUï zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ºÁUÀÆ DPÀæªÀÄtUÀ¼À°è PÀ¼É¢zÀÝgÀÄ.

©

»ÃUÁV ¸ÉãÉAiÀÄÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¸ÉʤPÀ¤UÉ GvÀÛªÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À«vÀÄÛ.

¸ÉʤPÀgÀÄ PÀAa£À vÀ¯ÉgÀPÁë PÀªÀZÀ ºÁUÀÆ ¯ÉÆúÀzÀ zÉúÀPÀªÀZÀªÀ£ÀÄß zsÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ
PÀAa£À ZÀÆjUÀ¼ÀÄ, PÉÆqÀ°UÀ¼ÀÄ, ©®Äè ºÁUÀÆ ¯ÉÆúÀ vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ ¨ÁtUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ.
±ÁAUï£À d£ÀvÉ PÀȶAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀÝgÀÄ. aäAiÀÄgÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
¤«Äð¹PÉÆArzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ AiÀÄxÉÃZÀÒªÁV ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
¦AUÁtÂ
to

¦AUÁtÂAiÀÄÄ aãÁzÀ°è GUÀªÀĪÁ¬ÄvÀÄ JA§ ¸ÁªÀiÁ£Àå £ÀA©PɬÄzÉ. CgÉ-¦AUÁtÂAiÀÄ ¸À®PÀgÀuÉ

ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1600 ªÀµÀðUÀ½AzÀ®Æ §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. ¥ÀǪÀðaãÁzÀ ºÁå£ï
ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ D½éPÉAiÀĵÉÆÖwÛUÉ (¸Á.±À.¥ÀÇ. 2£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À) ºÉƼÀ¦£À ¦AUÁtÂAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁVvÀÄÛ.
t

F ¸ÀAzÀ¨sÀð¢AzÀ CzÉÆAzÀÄ GvÀÌøµÀÖªÁzÀ PÀ¯ÉAiÀiÁV C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À¯ÁVvÀÄÛ. ¥ÁæaãÀ aäAiÀÄgÀÄ

No

¸ÀvÀÛªÀgÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è ¦AUÁtÂAiÀÄ ªÀÄrPÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀgÀÄ §zÀÄQzÀÝ ªÉüÉAiÀÄ°è CªÀjUÉ
¦æAiÀĪÁVzÀÝ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÀƼÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
aäAiÀÄgÀÄ vɼÀĪÁzÀ £ÀÆ°£À GqÀÄ¥À£ÀÄß zsÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ±ÁAUï£À d£ÀvÉ gÉõÉäAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀºÀ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. gÉõÉä ºÀļÀÄUÀ¼À ¨ÉøÁAiÀÄzÀ®Æè vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ. gÉõÉä GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄR
GzÀåªÀĪÁUÀvÉÆqÀVvÀÄÛ. aãÁzÀªÀgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀĪÁzÀ ªÀÄrPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁjªÀiÁrzÀÝgÀÄ. ¦AUÁtÂAiÀÄ
««zsÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°wzÀÝgÀÄ. ¥ÀÆ«ðPÀgÀ£ÀÄß ¥ÀÆf¸ÀĪÀ C¨sÁå¸ÀªÀÅ EªÀgÀ°è
d£À¦æAiÀĪÁVvÀÄÛ. ¸ÀvÀÛ ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ DvÀäªÁV ¥ÀjªÀwðvÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ D DvÀäPÉÌ «±ÉõÀ
28
±ÀQÛUÀ½zÀݪÀÅ JA§ £ÀA©PÉ CªÀgÀzÀÄ. ¸ÀvÀÛ ªÀÄ£ÀĵÀå£À zÉúÀªÀ£ÀÄß ±ÀªÀ¸ÀA¸ÁÌgÀ ªÀiÁr CzÀgÉÆA¢UÉ
ªÀÄgÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄrPÉ, PÀAa£À ¥ÁvÉæUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ ¸ÀªÀiÁ¢üAiÀÄ°è EqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. gÁdgÀÄUÀ¼À
±ÀªÁUÁgÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ «±Á®ªÁVvÀÄÛ. aäAiÀÄgÀ °TvÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄÄ avÀæ°¦¬ÄAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV
ªÉÊZÁjPÀ ¸ÀAzÉñÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ °¦AiÀiÁV ¥ÀjªÀwðvÀªÁ¬ÄvÀÄ. §gÀºÀUÁgÀgÀÄ gÉõÉä ºÁUÀÆ
©¢j£À ZÀPÉÌUÀ¼À ªÉÄÃ¯É °¦AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¦AUÁt ºÁUÀÆ aãÁzÀ ªÀĺÁUÉÆÃqÉAiÀÄÄ
F ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ «²µÀÖ PÉÆqÀÄUÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉƽ¹.

d
1. »gÉÆÃUÉèöʦPïì£ÀÄß ___________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

he
2. Ff¥ÀÖ£ÀÄß D½zÀ gÁdgÀÄUÀ¼À£ÀÄß __________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
3. VæÃPÀgÀÄ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀĪÀ£ÀÄß _________ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.

is
4. re S
CªÉÆgÉÊlgÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉ __________ .
II. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.
B
bl
J ¥ÀnÖ © ¥ÀnÖ
be T
pu
1. ºÀªÁAUÉÆà £À¢ J. ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀÄ
K

2. PÀÆ夥ÁªÀiïð ©. CªÉÆgÉÊlgÀ zÉÆgÉ

3. QèAiÉÆÃ¥ÁvÀ
æ ¹. ±ÁAUï
©

4. ºÀªÀÄÄägÀ© r. aãÁ
5. aãÁzÀ ªÀÄ£ÉvÀ£À E. Ff¦Ö£À PÀqÉAiÀÄ gÁtÂ
III. ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
1. ‘ªÀÄ«Ää’UÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÀAgÀQë¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ?
2. ¦gÀ«ÄqïUÀ¼À §UÉÎ ®WÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.
to

3. ºÀªÁAUÉÆà £À¢AiÀÄÄ ‘aãÁzÀ zÀÄUÀqÀ’ ºÉÃUÉ?

IV. ZÀlĪÀnPÉ.
t
No

1. £ÉÊ¯ï £À¢AiÀÄ §UÉÎ «µÀAiÀÄ ¸ÀAUÀ滹.

*****

29
 CzsÁåAiÀÄ-5
VæÃPï, gÉÆêÀÄ£ï ºÁUÀÆ CªÉÄjPÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• VæÃPÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ.
• gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ.
• CªÉÄjPÁzÀ°è£À ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ ªÀiÁAiÀÄ, D¸ÉÖPï ªÀÄvÀÄÛ EAPÁ

d
£ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ.

he
VæÃPÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉ
VæÃPï ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°ègÀĪÀ MAzÀÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥À. JfAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀÅ

is
VæÃPï£ÀÄß KµÁå ªÉÄÊ£Àgï¤AzÀ ¥ÀævÉåÃQ¹zÉ. VæÃPï£À ªÀÄzsÀå ¨sÁUÀzÀ°è ¨Á®Ì£ï ¥ÀªÀðvÀUÀ¼ÀÄ
re S
ºÁzÀĺÉÆÃVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÀtÚ¥ÀÄlÖ ¥ÀªÀðvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀtªÉUÀ¼ÀÄ VæÃPÀ£ÀÄß «¨sÀf¹ªÉ. DzÀgÀÆ J¯Áè
B
bl
¨sÁUÀUÀ½UÀÆ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¸ÀA¥ÀPÀð«gÀĪÀÅzÀjAzÀ VæÃPÀgÀÄ vÀªÀÄä £ËPÁ§®ªÀ£ÀÄß ºÉaѹPÉƼÀî®Ä
C£ÀÄPÀÆ®ªÁ¬ÄvÀÄ.
be T
pu
VæÃPÀgÀÄ EAqÉÆÃ-AiÀÄÆgÉÆæAiÀÄ£ï d£ÁAUÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀgÀÄ. ¥ÁæaãÀ VæÃPÀ£ÀÄß ºÉ¯Éè¤Ã¸ï
K

JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. KPÉAzÀgÉ EªÀgÀ ¥ÀÇ«ðPÀ ºÉ¯Éè£ï DzÀÝjAzÀ F ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÄÛ.

ªÀÄÄAzÉ EmÁ°AiÀÄ£ÀßgÀÄ ºÉ¯Éè¤Ã¸À£ÀÄß VæÃPï JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. ¥ÁæaãÀ VæÃPÀgÀ°è CAiÉÆðAiÀÄ£ï,
©

CAiÉÆäAiÀÄ£ï, qÉÆÃjAiÀĸï JA§ ¥ÀAUÀqÀUÀ½zÀݪÀÅ. EªÀgÀÄ VæÃPï£À ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è £É¯É¹zÀÝgÀÄ.

£ÀUÀgÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ : ªÀÄÆgÀÄ ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ VæÃQ£À ¥Àæw ¥ÀAUÀqÀPÉÌ M§â gÁd, CªÀ¤UÉ
»jAiÀÄgÀ ¸À®ºÁ ªÀÄAqÀ½ EgÀÄwÛvÀÄÛ. PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÈ¢Þ¹zÀAvÉ F ¥ÀAUÀqÀUÀ¼ÀÄ
£É¯É¹zÀÝ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¤zsÁ£ÀªÁV ¥ÀlÖt, £ÀUÀgÀUÀ¼ÁV «PÁ¸ÀUÉÆAqÀªÀÅ. ªÀÄÄAzÉ EªÀÅUÀ¼Éà £ÀUÀgÀ
gÁdåUÀ¼É¤¹zÀªÀÅ. £ÀUÀgÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß VæÃPï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ‘¥ÉÇð¸ï’ J£ÀÄßvÁÛgÉ. VæÃPÀgÀÄ vÀªÀÄä
£ÀUÀgÀgÁdåUÀ½UÉ ¤µÀÖgÁVzÀÝgÉ «£ÀB vÀªÀÄä zÉñÀPÀÌ®è. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ £ÀUÀgÀgÁdåUÀ¼ÀÆ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÉãÉ,
to

DqÀ½vÀ, £ÀUÀgÀzÉêÀvÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. »ÃUÉ VæÃPï£À £ÀUÀgÀgÁdåUÀ¼ÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß

PÁ¥ÁrPÉÆArzÀÝgÀÆ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV MAzÁVzÀݪÀÅ. VæÃPï ¨sÁµÉ, ºÉÆêÀÄgÀ£À ªÀĺÁPÁªÀåUÀ¼ÀÄ,
t

M®A¦Pï QæÃqÉUÀ¼ÀÄ, VæÃPï zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß MUÀÆÎr¸ÀĪÀ°è AiÀıÀ¹éAiÀiÁVzÀݪÀÅ. VæÃPï£À £ÀUÀgÀ

No

gÁdåUÀ¼À°è CxÉ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁàmÁð CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀĪÀÅ.

CxÉ£ïì : CxÉ£ïì CnÖPÁ gÁdåzÀ gÁdzsÁ¤. EzÀÄ VæÃPï£À°è ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ
DzÀ±Àð £ÀUÀgÀgÁdå. ªÉÆzÀ®Ä E°è gÁd¥Àæ¨sÀÄvÀé £ÀAvÀgÀ ²æêÀÄAvÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀé eÁjUÉ §A¢vÀÄ. CPÀð£ï
JA§ DqÀ½vÀUÁgÀ£À£ÀÄß ²æêÀÄAvÀgÀÄ ZÀÄ£Á¬Ä¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. qÁæPÉÆà JA¨ÁvÀ£ÀÄ CxÉ£ïì£À°è ¤zÀðAiÀÄ
PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ ¸ÉÆïÁ£ï JA¨ÁvÀ£ÀÄ F PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¹ ºÉZÀÄÑ
d£À¸ÉßûUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. ¸ÉÆïÁ£ï £ÀAvÀgÀ CxÉ£ïì£À°è CgÁdPÀvÉAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt ¤ªÀiÁðtªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÁå¥ÁgÀ, ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄUÀ½AzÁV £ÀUÀgÀUÀ¼À°è ºÀÄnÖzÀÝ ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ §qÀ gÉÊvÀgÀÄ
30
¸ÉÃj F CgÁdPÀvÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è ºÀÄnÖPÉÆArzÀÝ ¸ÀªÁð¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀzÀZÀÄåvÀUÉƽ¹ CxÉ£ïì£À°è
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß £É¯ÉUÉƽ¸ÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¹zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ CxÉ£ïì£À°è ¥ÉjQè¸ï£À PÁ®
DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. EªÀ£À PÁ®ªÀ£ÀÄß VæÃPï£À ¸ÀĪÀtðAiÀÄÄUÀªÉAzÉà PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ ¥ÉjQè¸À£À
PÁ®zÀ°è PÀ¯É, ¸Á»vÀå, «eÁÕ£À, vÀvÀéeÁÕ£À ªÀÄÄAvÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ GvÀÄÛAUÀPÉÌÃjvÀÄ. DzÀÝjAzÀ
CxÉ£Àì£ÀÄß ‘ºÉ¯Áè¸ï£À ±Á¯É’ (School of Hellas) JAzÀÄ ¥ÉjQè¸ï PÀgÉ¢zÁÝ£É. ¸ÁPÀænøï, ¥ÉèÃmÉÆÃ,
Cj¸ÁÖl¯ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zÁ±Àð¤PÀgÀÄ CxÉ£ïìUÉ ¸ÉÃjzÀªÀgÀÄ.
¸ÁàmÁð : qÉÃjAiÀÄ£ï ¥ÀAUÀqÀzÀ £ÀUÀgÀgÁdåªÁzÀ ¸ÁàmÁðªÀÅ VæÃPï£À ¸ÉʤPÀ gÁdåªÁVvÀÄÛ.
¨Á®PÀ¤UÉ K¼ÀĪÀµÀð vÀÄA©zÀ PÀÆqÀ¯É ¸ÀPÁðgÀªÀÅ CªÀ£À£ÀÄß PÀÄlÄA§¢AzÀ ¨ÉÃ¥Àðr¹ PÀpt ¸ÉʤPÀ
vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛvÀÄÛ. ºÀ£ÉßgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¸ÉÊ£ÀåPÉÌ ¸ÉÃj¹PÉƼÀî¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

d
»ÃUÉ §°µÀ× ¸ÉʤPÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁàmÁð £ÀUÀgÀgÁdåªÀÅ ºÉÆA¢vÀÄÛ.

he
¥À²ðAiÀiÁzÀ ¸ÁªÀiÁæl qÉÃjAiÀĸÀì£ÀÄ VæÃPï£À ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrzÁUÀ CxÉ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁàmÁð
£ÀUÀgÀgÁdåUÀ¼ÀÄ MUÀÆÎr ¥À²ðAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀiÁågÁxÁ£ï PÀzÀ£ÀzÀ°è ªÀÄt¹zÀªÀÅ. ªÀÄÄAzÉ CxÉ£ïì

is
gÁdåªÀÅ ‘PÁ£ÉáqÀgÀ¹ D¥sï rïÁ¸ï’ JA§ £ÀUÀgÀgÁdåUÀ¼À MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹ ¸ÁªÀiÁædåzÀ
re S
gÀÆ¥À ¥ÀqɬÄvÀÄ. EzÀjAzÁV CxÉ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁàmÁðUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ªÉÊgÀvÀé ¨É¼É¬ÄvÀÄ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV
B
bl
F JgÀqÀÄ UÀtgÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¥É¯ÉÆ¥ÉƤöAiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀÄ dgÀÄVzÀªÀÅ. CAwªÀĪÁV
CxÉ£ïì ¸ÉÆÃvÀÄ ¸ÁàmÁðzÀ C¢üãÀ gÁdåªÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÁàmÁð «gÀÄzÀÞ CxÉ£ïì ¸ÉʤPÀªÁV ¸ÉÆÃwvÀÄ.
be T
pu
DzÀgÉ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÆ. 5£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉüÉUÉ ¥À²ðAiÀÄ£ÀßgÀ
K

DPÀæªÀÄt, ¸ÁàmÁð ªÀÄvÀÄÛ CxÉ£ïìUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀAWÀµÀð¢AzÀ VæÃPï £ÁUÀjPÀvÉ vÀ£Àß ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArvÀÄ.
©

zsÀªÀÄð: VæÃPÀgÀ zÉêÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀgÀAvÉ D¸É DPÁAPÉëAiÀÄļÀîªÀgÀÄ. F zÉêÀgÀÄUÀ¼ÀÄ M®A¥À¸ï

¥ÀªÀðvÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÉAzÀÄ VæÃPÀgÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. dÆå¸ï (Zeus) ¥ÀæªÀÄÄR zÉêÀgÀÄ.
EªÀ£À ¥Àwß »ÃgÁ(Hera). EªÀgÀ®èzÉ C¥ÉǯÉÆ (Apollo), C¥sÉÇæÃqÉÊmï (Aphrodite), CxÉ£Á,
Cj¸ï(Ares) ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zÉêÁ£ÀÄzÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇf¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CxÉ£Á CxÉ£ïì £ÀUÀgÀzÀ C¢üzÉêÀvÉ.
M®A¦AiÀiÁzÀ°è dÆå¸ï£À zÉêÁ®AiÀÄ«zÉ. E°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ¥ÁæaãÀ M®A¦Pï QæÃqÉUÀ¼À°è VæÃPï£À
J®è £ÀUÀgÀgÁdåUÀ¼ÀÄ ¥Á¯ÉÆμÀÄîwÛzÀݪÀÅ.
to

²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ¸Á»vÀå : ±ÉæõÀ× vÀvÀéeÁÕ¤ ¸ÁPÀæn¸ï CªÀ£À ²µÀå ¥ÉèÃmÉÆÃ, CªÀ£À ²µÀå Cj¸ÁÖl¯ï
CªÀ£À ²µÀå ªÀiÁå¹qÉÆäAiÀiÁzÀ gÁd£ÁzÀ C¯ÉPÁìAqÀgï ªÀĺÁ±ÀAiÀÄ. EzÉÆAzÀÄ ±ÉæõÀ×
t

UÀÄgÀÄ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀiÁVzÉ. ¥ÉèÃmÉÆ ‘CPÁqÉ«Ä’ JA§ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÉ, Cj¸ÁÖl®£ÀÄ

No

‘°Ã¹AiÀÄA’ JA§ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. qɪÉƸÉÛ¤¸ï CvÀÄåvÀÛªÀÄ ¨sÁµÀtPÁgÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.

ºÉÆêÀÄgï JA§ CAzsÀ PÀ«AiÀÄÄ ‘F°AiÀiÁqï’ ªÀÄvÀÄÛ ‘Mr¹ì’ JA§ ªÀĺÁPÁªÀåUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀ£ÀÄ.
F JgÀqÀÄ ªÀĺÁPÁªÀåUÀ¼ÀÄ VæÃPÀgÀ CA¢£À fêÀ£À «zsÁ£À, ¸ÁªÀiÁfPÀ, zsÁ«ÄðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À §UÉÎ
«ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. F°AiÀiÁqï VæÃPÀgÀÄ mÁæAiÀiï £ÀUÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «dAiÀÄ ¸Á¢ü¹zÀÝ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
Mr¹ìAiÀÄÄ VæÃPï «ÃgÀ Mr¸ÀÆå¸À£ÀÄ mÁæAiÀiï¤AzÀ »AwgÀÄV §gÀĪÁV£À ¸ÁºÀ¸ÀzÀ avÀætªÀ£ÀÄß
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ºÉgÉÆÃqÉÆl¸ï ªÀÄvÀÄÛ xÀĹqÉÊr¸ï ¥ÀæªÀÄÄR EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ. ºÉgÉÆÃqÉÆl¸ï£À£ÀÄß
EwºÁ¸ÀzÀ ¦vÁªÀĺÀ£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F¹Ì®¸ï, ¸ÉÆ¥sÉÇÃQè¸ï ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄj¦r¸ï

31
¥ÀæªÀÄÄR £ÁlPÀPÁgÀgÀÄ. ¸ÉÆ¥ÉÇÃQè¸ï dUÀwÛ£À ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ £ÁlPÀUÀ¼À°è MAzÁzÀ `Er¥À¸ï ªÀÄvÀÄÛ
CAwUÉÆãÉ'AiÀÄ£ÀÄß §gÉ¢zÁÝ£É.
PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à : VæÃPï£À°è UÀįÁªÀÄVj ¸ÀªÀðªÁå¦AiÀiÁVvÀÄÛ. EzÀÄ VæÃPÀjUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ
©qÀÄ«£À ¸ÀªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß PÀ°à¹ ««zsÀ PÀ¯ÉUÀ¼À°è vÉÆqÀV¹PÉƼÀî®Ä ¥ÉæÃgÉæ¹vÀÄ. VæÃPÀgÀÄ ¯ÉÊgï
JA§ vÀAw ªÁzÀåzÉÆA¢UÉ ºÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. VæÃPÀgÀÄ ¸ÀAVÃvÀ, £ÁlPÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀÈvÀå PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ¸ÁzsÀ£É
ªÉÄgÉzÀgÀÄ. ªÁ¸ÀÄÛ²®à, ªÀÄÆwð²®à ªÀÄvÀÄÛ avÀæPÀ¯ÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ C¥ÁgÀ ¸ÁzsÀ£É UÉÊ¢zÁÝgÉ. ¥ÉjQè¸À£ÀÄ
CxÉ£ïì£À ¥ÁxÉð£Á£ï zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß CªÀÄÈvÀ ²¯ÉUÀ½AzÀ ¤ªÀiÁðt ªÀiÁr¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀ
ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÉÌ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ. ZÀPÀæªÉ¸ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ QæÃqÁ¥ÀlÄ ‘r¸ÉÆÌç®¸ï’ JA§ CzÀÄãvÀ

d
²®àªÀ£ÀÄß ªÉÄÊgÀ£ï JA§ÄªÀ£ÀÄ PÀqÉ¢zÁÝ£É. VæÃPï ²°àUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À zÉúÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÊdªÁV
awæ¸ÀÄwÛzÀÄÝzÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ. ¥Á°UÁßl¸ï CA¢£À ¥ÀæªÀÄÄR avÀæPÁgÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.

he
«eÁÕ£À : xÉïïì, ¥ÉÊxÁUÀgÀ¸ï UÀtÂvÀ PÉëÃvÀæzÀ ¢UÀÎdgÀÄ. CtÄ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß C¸ÀàµÀÖªÁV
¥Àæw¥Á¢¹zÀ qɪÀiÁQæl¸ï, «Ää¤AzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ JA§ «PÁ¸ÀªÁzÀ vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÁjzÀ C£ÁQì«ÄAqÀgï

is
re S
(Anaximinder) ¥ÀæªÀÄÄR «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ. gÉÆÃUÀUÀ½UÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV OµÀzsÀ ºÀÄqÀÄPÀĪÀ ¸ÁzsÀ£É
B
bl
ªÀiÁrzÀ ‘ªÉÊzÀå±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ’ »¥ÉÆàÃQæn¸ï PÀÆqÀ VæÃPï zÉñÀzÀªÀ£ÀÄ.
QæÃqÉ : VæÃPÀgÀÄ ªÀÄ£ÉÆëPÁ¸ÀPÉÌ DzÀåvÉ PÉÆlÖAvÉAiÉÄÃ, zÉÊ»PÀ «PÁ¸ÀPÀÆÌ UÀªÀÄ£À PÉÆnÖzÀÝgÀÄ.
be T
pu
DzÀÝjAzÀ QæÃqÉUÉ VæÃPÀgÀ°è «±ÉõÀ ªÀiÁ£ÀåvÉ EvÀÄÛ. QæÃqÁ¥ÀlÄUÀ½UÉ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è «±ÉõÀ UËgÀªÀ«vÀÄÛ.
K

««zsÀ zÀeÉðAiÀÄ QæÃqÁPÀÆlUÀ¼ÀÄ dgÀÄUÀÄwÛzÀݪÀÅ. CªÀÅUÀ¼À°è «±ÉõÀªÁzÀÄzÀÄ M®A¦Pï QæÃqÉ. EzÀÄ

2750 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ M®A¦AiÀiÁzÀ°è DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F QæÃqÁPÀÆlzÀ°è J®è £ÀUÀgÀ gÁdåUÀ¼À
©

QæÃqÁ¥ÀlÄUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ°è ¸ÀAvÉÆõÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉªÉÄä¬ÄAzÀ vÀªÀÄä gÁdåªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

M®A¦Pï Dl : ¸Á.±À.¥ÀÇ. 776gÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ M®A¦Pï QæÃqÉUÀ¼ÀÄ Væøï£À°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
M®A¦Pï DlUÀ¼À£ÀÄß E°¸ï ¥ÀæzÉñÀzÀ M®A¦AiÀiÁzÀ°è K¥Àðr¸À¯ÁUÀÄwvÀÄÛ. EzÀÄ M®A¦Pï ºÀ§âzÀ
¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. E°¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¦¸ÁUÀ¼ÉA§ £ÀUÀgÀ-gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ K¥ÀðlÖ ±ÁAw M¥ÀàAzÀzÀ ¥ÀæAiÀÄÄPÀÛ
F ºÀ§âªÀ£ÀÄß DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. £Á®ÄÌ ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ F DlªÀ£ÀÄß PÁ®ªÀiÁ¥À£ÀPÁÌVAiÀÄÆ
VæÃPÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
to

¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è NlªÉÇAzÀ£Éß DAiÉÆÃf¸À¯Á¬ÄvÀÄ. E£ÀÆßgÀÄ «ÄÃlj£À F NlªÉÇAzÀPÉÌ ‘¸ÉÖÃrAiÀĪÀiï’

JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. »ÃUÁVAiÉÄ VæÃPÀgÀ zÀÆgÀ ªÀiÁ¥À£À CxÀªÁ CAvÀgÀ ªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß ‘¸ÉÖÃrAiÀÄ’
JAzÀgÀÄ. DlzÀ°è «d¬ÄAiÀiÁzÀªÀ£À vÀ¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É D°ªï ªÀÄgÀzÀ UÀÄZÀÒªÉÇAzÀ£ÀÄß EqÀ¯ÁUÀÄwvÀÄÛ.
t

M®A¦Pï DlUÀ¼ÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á«gÀPÀÆÌ ºÉZÀÄÑPÁ® DAiÉÆÃf¸À®ànÖvÀÄ. ¸Á.±À. 4£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è

No

Qæ²ÑAiÀÄ£ï ¨ÉÊeÁAmÉÊ£ï ZÀPÀæªÀwðAiÀiÁzÀ wAiÉÄqÉƹAiÀĸÀì£ÀÄ F DlªÀ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¹zÀ£ÀÄ. EzÀgÉÆA¢UÉ

M®A¦Pï DlªÀÅ PÉÆ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥sÁæ£ïì zÉñÀzÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ªÀÄvÉÛ
M®A¦Pï DlªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EA¢UÀÆ M®A¦Pïì DlUÀ¼ÀÄ £Á®ÄÌ ªÀµÀðUÀ½UÉƪÉÄä £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ.

VæÃPÀjUÀÆ ¥À²ðAiÀÄ£ÀßjUÀÆ 2500 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ £ÀqÉzÀ ªÀiÁågÀxÁ£ï PÀzÀ£ÀzÀ°è VæÃPÀgÀÄ

dAiÀÄUÀ½¹zÀgÀÄ. F ¸ÀAvÉÆõÀzÀ ¸ÀÄ¢ÝAiÀÄ£ÀÄß AiÀÄÄzÀÞ¨sÀƫĬÄAzÀ 24 ªÉÄ樀 zÀÆgÀzÀ°èzÀÝ
CxÉ£ïìUÉ ªÀÄÄnÖ¸À®Ä ¥É¬ÄÝ ¥ÉÊqÀ¸ï JA§ ¸ÉʤPÀ NrzÀ. CAwªÀĪÁV «dAiÀÄzÀ ¸ÀÄ¢ÝAiÀÄ£ÀÄß

32
CxÉ£ïìUÉ ªÀÄÄnÖ¹ PÀĹzÀÄ ©zÀÄÝ ¸ÀvÀÛ£ÀÄ. CªÀ£À ¸ÀägÀuÁxÀð M®A¦Pï QæÃqÉUÀ¼À°è ªÀiÁågÀxÁ£ï Nl
¸ÉÃj¹zÀgÀÄ.
VæÃPï£À ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛgÀ VæÃPï£À ªÀiÁå¹qÉÆä£À zÉÆgÉ ¦ü°¥ï £Á±À¥Àr¹zÀ£ÀÄ.
CRAqÀ VæÃPï£ÀÄß vÀ£Àß D½éPÉUÉ M¼À¥Àr¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À ªÀÄUÀ£Éà C¯ÉPÁìAqÀgï. FvÀ£ÀÄ ªÀĺÁ£ï
¢Véd¬Ä. EªÀ£À UÀÄgÀÄ Cj¸ÁÖl¯ï. aPÀ̪ÀAiÀĹì£À°èAiÉÄà dUÀvÀÛ£ÀÄß UÉ®è®Ä zÀAqÀAiÀiÁvÉæ PÉÊUÉÆAqÀ£ÀÄ.
¥ÀjuÁªÀĪÁV Ff¥ïÖ, ¨Á婯Á£ï, ¥À²ðAiÀiÁUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÄÝ ¨sÁgÀvÀzÀªÀgÉUÀÆ §AzÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ
vÀ£Àß zÉñÀPÉÌ »AwgÀÄUÀĪÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è ªÀÄrzÀ£ÀÄ. Ff¥ïÖ£À°è C¯ÉPÁìAræAiÀiÁ JA§ £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß
PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ.

d
C¯ÉUÁìAqÀgï
FvÀ Væøï zÉñÀzÀ ªÉĹqÉƤAiÀiÁzÀ gÁd. vÀ£Àß CvÀå®à fêÁªÀ¢üAiÀÄ°è dUÀvÀÛ£ÀÄß UÉ®è®Ä ºÉÆgÀl£ÀÄ.

he
FvÀ£ÀÄ §ÈºÀvï ¸ÁªÀiÁædåªÉÇAzÀ£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ°è ¸À¥sÀ®£ÁzÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¥À²ðAiÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß
¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¸À®Ä §AzÀ£ÀÄ. VæÃPÀgÀ°è£À ¸ÀªÀð±ÉæõÀ×

is
«zÁéA¸ÀgÀ°è M§â£ÁVzÀÝ Cj¸ÁÖl¯ï EªÀ£À UÀÄgÀĪÁVzÀÝ£ÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ UÀrAiÀÄ°è ºÉÆÃgÁr »A¢gÀÄUÀĪÁUÀ
re S
¨Á婯ÉÆäAiÀÄzÀ°è ¸Á.±À.¥ÀÇ. 323gÀ°è C¯ÉUÁìAqÀgÀ£ÀÄ ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ£ÀÄ.
B
bl
¸ÁPÀænøï
be T
pu
¸ÁPÀænøÀ£À ¨Ë¢ÞPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ C£ÉÃPÀ LwºÀåUÀ½ªÉ. CzÀgÀ°è MAzÀÄ F PɼÀPÀAqÀAwzÉ. CxÉ£ïì
K

£ÀUÀgÀ §Ä¢ÞªÀAvÀgÀ £ÀUÀgÀªÉAzÀÄ ¥Àæ¹¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢vÀÄÛ. MªÉÄä C°èAiÀÄ §Ä¢ÞªÀAvÀ ªÀUÀðzÀ°è MAzÀÄ
¥Àæ±Éß ªÀÄÆrvÀÄ. £ÁªÀÅ EµÉÆÖAzÀÄ d£À §Ä¢ÞªÀAvÀjzÉÝêÉ. DzÀgÉ £ÀªÀÄä°è Cwà §Ä¢ÞªÀAvÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
©

JA§ÄzÀÄ CªÀgÀ ¥Àæ±ÉßAiÀiÁVvÀÄÛ. vÀªÀÄä°èAiÉÄà F ¥Àæ±ÉßUÉ GvÀÛgÀ PÀAqÀÄPÉƼÀî¯ÁUÀzÉ D £ÀUÀgÀzÀ zÉêÀvÉAiÀiÁzÀ

CxɤÃAiÀÄ §½ vÀªÀÄä ¥Àæ±ÉßAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÉâ¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉ. CzÀPÉÌ zÉêÀvÉAiÀÄÄ CxÉ£ïì £ÀUÀgÀzÀ §Ä¢ÞªÀAvÀ£ÉAzÀgÉ
¸ÁPÀænøï JAzÀÄ ºÉüÀÄvÁÛ¼É. ¸ÁPÀænøï£À£ÀÄß ºÀÄqÀÄQPÉÆAqÀÄ ºÉÆgÀl F §Ä¢ÞªÀAvÀgÀÄ CªÀ£À §½
ºÉÆÃV CªÀ£À §Ä¢ÞªÀAwPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÉãÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÃUÉ CªÀ£ÀÄ EªÀjVAvÀ §Ä¢ÞªÀAvÀ JAzÀÄ PÉüÀÄvÁÛgÉ.
CzÀPÉÌ CªÀ£ÀÄ PÉÆqÀĪÀ GvÀÛgÀ »ÃVzÉ. `£À£ÀUÀÆ K£ÀÆ UÉÆwÛ®è. ºÁUÉAiÉÄà ¤ªÀÄUÀÆ K£ÀÆ UÉÆwÛ®è.
DzÀgÉ £À£ÀUÉ UÉÆwÛ®èªÉAzÀÄ £À£ÀUÉ UÉÆwÛzÉ. ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛ®èªÉAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛ®è.' JAzÀÄ ºÉüÀÄvÁÛ£É.
to

Cj«VgÀĪÀ «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß vÉgÉ¢qÀÄvÁÛ£É.

¥Á±ÁÑvÀå ¥Àæ¥ÀAZÀPÉÌ vÀPÀð§zÀÞªÁV D¯ÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀĪÀ PÀæªÀĪÀ£ÀÄß w½¹zÀ vÀvÀéeÁÕ¤AiÉÄAzÀgÉ
¸ÁPÀænøï. ¨Ë¢ÞPÀvÉUÉ, ªÉÊZÁjPÀvÉUÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ºÉ¸ÀgÉà ¸ÁPÀænøï. EªÀ£ÀÄ DgÀA©üPÀ VæÃPï
t

aAvÀ£ÉUÀ½UÉ MAzÀÄ vÁwéPÀ £É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀ£ÀÄ. gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, £ÁåAiÀÄ, ¤Ãw, zsÀªÀÄð,
No

zÉñÀ¥ÉæêÀÄ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé, ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉ, £ÉÊwPÀvÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À°è £ÀA©PÉAiÀÄļÀîªÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.

CªÀ£À fêÀ£À MAzÀÄ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ¼À, £ÉÆë£À ºÁUÀÆ ¸ÁºÀ¸ÀUÀ¼À ºÉÆÃgÁlªÁVvÀÄÛ. ¸ÁPÀænøÀ£À vÁwéPÀ
aAvÀ£É, ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV £ÉÊwPÀªÁzÀÄzÁVvÀÄÛ. eÁÕ£ÀªÉà ¸ÀzÀÄÎt; ¸ÀzÀÄÎtªÉà eÁÕ£À’ EzÀÄ ¸ÁPÀænøÀ£À
vÀvÀé aAvÀ£ÉAiÀÄ ¨É£É߮ħÄ. CªÀ£ÀÄ vÀ£Àß vÁwéPÀ aAvÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß £Á®ÄÌ UÉÆÃqÉUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¨É¼É¸À°®è.
C¥ÁgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è d£À ¸ÉÃgÀÄwÛzÀÝ ¥ÉÃmÉ, §eÁgÀÄUÀ¼À°è, CAUÀr ©Ã¢UÀ¼À°è ºÉÆÃV vÀ£ÀUÉ
¥ÀjZÀAiÀÄ«®è¢zÀÝgÀÆ d£ÀgÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ, eÁÕ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
¥Àæ±Éß-GvÀÛgÀ ¸ÀAªÁzÀzÀ «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÁwéPÀ aAvÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ.

33
 F jÃwAiÀÄ ¸ÁPÀænøÀ£À aAvÀ£ÉAiÀÄÄ Cxɤì£À PÉ®ªÀÅ d£ÀgÀ PÉÆÃ¥ÀPÉÌ, zÉéõÀPÉÌ UÀÄjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
Cxɤì£À ¥ÀǪÀðUÀæºÀ ¦ÃrvÀgÁzÀ PÉ®ªÀgÀÄ CªÀ£À£ÀÄß ²Që¸À®Ä C£ÉÃPÀ DgÉÆÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆj¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ
ºÉÆj¹zÀ DgÉÆÃ¥ÀUÀ½UÁV ¸ÁPÀænøÀ¤UÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄgÀtzÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¹ ¸ÉgɪÀÄ£ÉAiÀÄ°èj¹vÀÄ.
MAzÀÄ wAUÀ¼À £ÀAvÀgÀ «µÀ¥Á£À ªÀiÁr¸À®Ä £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ wêÀiÁð¤¹vÀÄ. ‘£Á£ÀÄ ªÀÄgÀtPÉÌ J¼ÀîµÀÆÖ
CAdĪÀªÀ£À®è, zsÀªÀÄðPÀÆÌ, ¸ÀvÀåPÀÆÌ «gÉÆÃzsÀªÁV £ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀiÁvÀæ CAdĪɣÀÄ’ JAzÀÄ vÀ£Àß ²µÀåjUÉ
ºÉüÀÄvÁÛ£É. ¸ÉgɪÀÄ£ÉAiÀÄ°èzÀÝ ¸ÁPÀænøï¤UÉ PÉÆ£ÉAiÀÄ¢£À eÉ樀 ¸ÉêÀPÀ£ÀÄ «µÀzÀ §lÖ®£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆlÖ£ÀÄ.
D «µÀªÀ£ÀÄß ¸ÁPÀænøÀ£ÀÄ PÀÄrzÀÄ EºÀ¯ÉÆÃPÀªÀ£ÀÄß vÀåf¹zÀ£ÀÄ.

¥ÉèÃmÉÆà : EªÀ£ÀÄ dUÀvÀàç¹zÀÞ vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼À°è M§â£ÁVzÁÝ£É. ¸ÁPÀænøÀ£À ²µÀå£ÁzÀ FvÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ

d
£ÁåAiÀÄ, ¤Ãw ªÀÄÄAvÁzÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ‘DzÀ±ÀðgÁdå’ JA§ PÀ®à£ÉAiÀÄ

he
gÀƪÁj. CxÉ£ïì £ÀUÀgÀ C¥ÁAiÀÄzÀ ¹ÜwAiÀÄ°èzÁÝUÀ vÀ£Àß ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ°£À Erà §zÀÄPÀÄ DvÀ£À£ÀÄß
DvÀAPÀUÉƽ¹vÀÄ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ fêÀ£ÀzÀ CªÀ£ÀwAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä
¸ÁªÀiÁfPÀ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ fêÀ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¤Ãw, vÀvÀé, «zÁå¨sÁå¸ÀzÀAvÀºÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß

is
re S
CªÀ£ÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ£ÀÄ. «zÁå ¥ÀPÀë¥ÁwAiÀiÁzÀ EªÀ£ÀÄ ‘¢ CPÁqÉ«Ä’ JA§ ±Á¯ÉAiÀÄ£ÀÄß Cxɤì£À°è
¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ AiÀÄÄgÉÆæ£À ªÉÆlÖªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀĪÉAzÀÄ SÁåwºÉÆA¢vÀÄ.
B
bl
¥ÉèÃmÉÆãÀÄ gÀa¹zÀ PÀÈwUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, ‘j¥À©èPï’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¢ mÉPïì÷Ö CAqï »¸ÀÖj’
JA§ÄªÀÅUÀ¼ÁVªÉ. ¸ÁPÀænøï, ¥ÉèÃmÉÆÃ, Cj¸ÁÖl¯ï EªÀgÀÄ ¥ÁæaãÀ Væù£À ªÀÄƪÀgÀÄ §ºÀĪÀÄÄRå
be T
pu
vÀvÀé±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ. 20£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR gÁdQÃAiÀÄ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¥ÉæÃgÉæ¸ÀĪÀ ¥Àæ¨sÁªÀ±Á°
¥ÉèÃmÉÆÃ. ¸ÁPÀænøÀ£À PÉƯÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ HgÀÄ ©lÖ ¥ÉèÃmÉÆà Væøï, Ff¥ïÖ El°UÀ¼À°è ¸ÀAZÀj¹zÀ.
K

gÁdQÃAiÀÄ ±Á¸ÀÛçzÀ°è ªÀiÁvÀæªÀ®è UÀtÂvÀ±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ £ÁåAiÀiÁAUÀzÀ°èAiÀÄÆ EªÀ£ÀÄ ¥ÀArvÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.

©

Cj¸ÁÖl¯ï : ¥Á±ÁÑvÀå vÀvÀé±Á¸ÀÛçzÀ°è ¥ÉèÃmÉÆë£ÀµÉÖà ªÀĺÀvÀéªÀżÀî VæÃPï aAvÀPÀ£ÉAzÀgÉ Cj¸ÁÖl¯ï.

EªÀ£ÀÄ ¥ÉèÃmÉÆë£À ²µÀå. EªÀ£À «ZÁgÀzsÁgÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÁPÀænøÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉèÃmÉÆÃgÀªÀgÀ UÁqsÀªÁzÀ
¥Àæ¨sÁªÀ«zÉ. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ JA§ SÁåwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝ£É. Cj¸ÁÖl¯ï£ÀÄ C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À UÀÄgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀiÁ¤AiÀiÁVzÀÝjAzÀ C°èAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¥ÀǪÀðUÀæºÀ ¦ÃrvÀ d£ÀgÀÄ FvÀ£À£ÀÄß «gÉÆâü¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ.
±ÀvÀÄæUÀ¼À ¸ÀASÉå C¢üPÀªÁUÀvÉÆqÀVvÀÄ. PÉÆ£ÉUÉ C£ÀåªÀiÁUÀð«®èzÉ «µÀ¸Éë¹ DvÀäºÀvÉå ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÀÄ.
CvÀÄåvÀÛªÀÄ gÁdåzÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥À, ¹ÛçÃAiÀÄgÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À, UÀįÁªÀÄVj, D¹ÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt, £ÁUÀjPÀvÀé,
to

²PÀët, PÁæAw, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ£ÀÄ ZÀað¹zÁÝ£É. EªÀ£À

vÀvÀé aAvÀ£É ¥ÉèÃmÉÆë£À aAvÀ£ÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. ¥ÉèÃmÉÆë£À «zÁå®AiÀÄPÉÌ ¥ÀÇgÀPÀªÁV
CxÉ£ïì£À°è ‘¯ÉʶAiÀĪÀiï’ JA§ ²PÀët ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. ‘£Á£ÀÄ £À£Àß UÀÄgÀĪÀ£ÀÄß UËgÀ«¸ÀÄvÉÛãÉ
t

DzÀgÉ ¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß CzÀQÌAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ UËgÀ«¸ÀÄvÉÛãÉ.’ JAzÀÄ CªÀ£ÀÄ vÀ£Àß ²µÀåjUÉ ¨ÉÆâü¹gÀĪÀÅzÀÄ
No

UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ. VæÃPï ªÉÊzÀå±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ ¸À¸Àå±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è

vÀ¤SÁ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ §UÉÎ EªÀ£ÀÄ D¼ÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. vÀ£Àß 17£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è EªÀ£ÀÄ
¥ÉèÃmÉÆãÀ «zÁåyðAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ. ¥ÉèÃmÉÆë¤AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀ£ÁzÀ FvÀ¤UÉ £ÉÊwPÀ±Á¸ÀÛç, ¸ËAzÀAiÀÄð±Á¸ÀÛç
ªÀÄvÀÄÛ VæÃPÀgÀ DgÀA¨sÀzÀ vÀvÀé±Á¸ÀÛçUÀ¼ÀÄ w½¢zÀݪÀÅ. F PÁgÀt¢AzÀ CªÀ£ÀÄ C¯ÉUÁìAqÀgï ZÀPÀæªÀwðAiÀÄ
¸ÀºÀªÀwðAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ.

34
gÉÆêÀÄ£ï £ÁUÀjPÀvÉ
AiÀÄÆgÉÆæ£À zÀQëtPÉÌ ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°è ¤Ã¼ÀªÁV ZÁaPÉÆArgÀĪÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ
¢éÃ¥ÀªÉà El°. El°AiÀÄ GvÀÛgÀzÀ°è D¯ïá÷ì ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå ¨sÁUÀzÀ°è C¥É£ÉÊ£ï
¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀÄ ºÀ©âªÉ. E°èAiÉÄà ºÀjAiÀÄĪÀ mÉʧgï £À¢AiÀÄ zÀqÀzÀ°è gÉÆêÀiï £ÀUÀgÀ«zÉ.
EzÀÄ ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæ¢AzÀ 25 Q.«Äà zÀÆgÀzÀ°èzÉ. C¥É£ÉÊ£ï ¥ÀªÀðvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ
£ÀqÀÄ«£À §AiÀÄ®Ä ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¯Áån£ÀßgÀÄ JA§ §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛvÀÄÛ. 2700
ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ mÉʧgï £À¢AiÀÄ zÀAqÉAiÀÄ°è gÉÆêÀiï JA§ d£ÀªÀ¸Àw ¥ÀæzÉñÀ ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ.
gÉÆêÀiï£À CvÀåAvÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À ¤ªÁ¹UÀ¼À ªÀA²AiÀÄgÀ£ÀÄß ¥ÉÃnæöAiÀÄ£ÀßgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

d
¥ÉÃnæöAiÀÄ£ï JA§ ¥ÀzÀªÀÅ ¯Áån¤£À ‘¥ÁmÉgï’ (¦vÀÈ = vÀAzÉ) JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ.
gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄÆ® ¥ÀÅgÀĵÀgÀÄ gÉÆêÀÄÄ®¸ï ªÀÄvÀÄÛ jêÀĸï JAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ.

he
gÉÆêÀiï zÉñÀªÀÅ gÁeÁqÀ½vÀPÉÌ M¼ÀUÁVvÀÄÛ. gÉÆêÀÄ£ÀßjUÉÉ ‘C¸ÉA©è’ ºÁUÀÆ ‘¸É£Émï’ JA§
JgÀqÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¸À®ºÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½zÀݪÀÅ. C¸ÉA©èAiÀÄÄ J®è ªÀÄzsÀåªÀAiÀĹì£À ¥ÀÅgÀĵÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.

is
¸É£Émï ¥Àæw¶×vÀgÀ ¸À¨sÉAiÀiÁVvÀÄÛ. EzÀÄ CvÀåAvÀ ¥Àæ¨sÁ« ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVvÀÄÛ. C¸ÉA©è ºÁUÀÆ gÁd£À
re S
¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ PÀÆqÀ ¸É£ÉnVvÀÄÛ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è gÁdvÀéªÀ£ÀÄß
B
bl
C½¹ UÀtgÁdåªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ 3£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CªÀ¢üUÉ ¸ÀªÀÄUÀæ El°AiÀÄ
DqÀ½vÀªÀÅ UÀtgÁdåUÀ¼À PÉÊUÉ §A¢vÀÄ. gÉÆêÀÄ£ï UÀtgÁdåzÀrAiÀÄ°è ¸É£Émï ºÁUÀÆ C¸ÉA©è ¸À®ºÁ
be T
pu
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁV ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀªÀÅ. F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼Éà AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ¸ÉãÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɹzÀgÀÄ.
K

EªÀgÀÄ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß ¤¨sÁ¬Ä¹zÀgÀÄ ºÁUÀÆ £ÁåAiÀĪÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ.

gÉÆêÀÄ£ï ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥ÉÃnæ¶AiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÉA§ JgÀqÀÄ ªÀUÀðUÀ½zÀݪÀÅ.
©

¥ÉÃnæ¶AiÀÄ£ÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥Àæw¶×vÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ªÉÄÃ®Ä ªÀUÀðzÀªÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄ.

EªÀgÀÄ ¸É£Él£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄwÛzÀݪÀgÀÄ. ¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÀÄ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ. EªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ,
¸ÀtÚ ¨sÀÆ »qÀĪÀ½zÁgÀgÀÄ, PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ, ¸ÀtÚªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÉʤPÀgÀÄ. EªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ
¹Ã«ÄvÀªÁVzÀݪÀÅ. vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ºÁUÀÆ ²PÉëUÀ½UÉ M¼ÀUÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ EªÀgÀÄ
«ÄøÀ¯ÁVzÀÝgÀÄ. Pˤì¯ï ºÁUÀÆ ¸É£ÀmïUÀ¼ÀÄ ¥ÉèéAiÀÄ£ÀßgÀ «ZÁgÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß
næ§Æå£ïUÀ¼ÀÄ wgÀ¸ÀÌj¸À§ºÀÄ¢vÀÄÛ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 5£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è EªÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «gÀÄzÀÞ
to

zÀAUÉAiÉÄzÀÝgÀÄ. EzÀjAzÁV ¥ÉÃnæ¶AiÀÄ£ÀgÀÄ EªÀgÀÄUÀ½UÉ PÉ®ªÀÅ jAiÀiÁ¬ÄwUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ.

»ÃUÁV næ§Æå£ïUÀ¼À ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß Dj¸ÀĪÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ‘gÉÆêÀÄ£ï
¯Á’ JA§ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½AzÀ ±Á¸À£À§zÀÞ D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀgÀÄ. EzÀjAzÀ ¥ÀæeÉUÀ¼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
t
No

¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ®èzÉ CzÀgÀ G®èAWÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «gÉÆâü¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀgÀÄ.

ºÉƸÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ C©ü¯ÁµÉAiÀÄÄ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß ºÉƸÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ JqɪÀiÁrvÀÄ.
»ÃUÁV EªÀgÀÄ GvÀÛgÀ D¦üæPÁzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°ègÀĪÀ PÁxÉÃðeï JA§ £ÀUÀgÀzÀ eÉÆvÉ PÁzÁrzÀgÀÄ.
¹¸É°è JA§ÄzÉÆAzÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀ. EzÀgÀ »rvÀPÁÌVAiÉÄà EªÀgÀÄ 118 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ®
PÁzÁrzÀgÀÄ. EzÀ£Éßà ‘¥ÀÇå¤PïAiÀÄÄzÀÞ’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F AiÀÄÄzÀÞzÀ°è PÁxÉÃðfAiÀÄ£ÀgÀÄ
¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉÆAqÀgÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÉÆwÛUÉ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ Væøï, KµÀå
ºÁUÀÆ Ff¦Ö£À ¨sÀÆ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. DPÀæªÀÄt ºÁUÀÆ «dAiÀÄUÀ¼À PÁgÀtªÁV

35
gÉÆêÀiï ªÁå¥ÀPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ, ¹jªÀAwPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄÛ. ºÁUÉAiÉÄà gÉÆêÀiï §AUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ
UÀįÁªÀÄgÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀ½¹PÉÆArvÀÄ. gÉÆêÀiï ¥ÉÃmÉæöAiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÀ®èzÉ §ºÀÄvÉÃPÀ
UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. UÀįÁªÀÄjUÉ £ÁUÀjPÀ ºÀQÌgÀ°®è. EªÀgÀÄ vÀªÀÄä vÀªÀÄä AiÀÄdªÀiÁ£ÀgÀÄUÀ¼À
SÁ¸ÀV D¹ÛAiÀiÁVzÀÝgÀÄ. UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁlPÀÆÌ EqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¤§ðAzsÀUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ
PÉ®ªÉǪÉÄä CªÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀzÀÄÝ EzÉ. CAvÀ¸ÀÄÛUÀ¼À zÀ¥ÀðzÀ°è ªÀÄļÀÄVzÀÝ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ
UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼ÁV §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼À ¸Ét¸ÁlzÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ£ÀÄß
JA¦yAiÉÄÃlgï¤AzÀ «ÃQë¹ ªÀÄ£ÀgÀAd£É ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. §ºÀÄvÉÃPÀ UÀįÁªÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ
¸ÉgÉAiÀiÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ EAvÀºÀ DlUÀ¼À°è vÀªÀÄä ¥ÁætUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ.

d
UÁèöårAiÉÄÃlgï
¥ÁæaãÀ gÉÆëģÀ PÀĹۥÀlÄUÀ¼À£ÀÄß ‘UÁèöårAiÉÄÃlgï’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄUÀ¼À°è £ÀÄjvÀ ºÁUÀÄ

he
¥ÀǪÀð¨sÁ« ¹zÀÞvÉ E®èzÀªÀgÀÆ EzÀÝgÀÄ. ¥ÉæÃPÀëPÀgÀ ªÀÄ£ÉÆÃgÀAd£ÉUÁV PÀĹÛUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
ªÀÄ£ÀĵÀå-ªÀÄ£ÀĵÀågÀ ºÁUÀÆ ªÀÄ£ÀĵÀå-ªÀÄÈUÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ F ¸ÀªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä

is
DlUÁgÀgÀ zÁgÀÄt ªÀÄgÀtzÀ°è CAvÀåªÁUÀÄwvÀÄÛ. UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼À ¸ÀªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß
re S
‘DåA¦yAiÉÄÃlgï’ ºÁUÀÆ ‘PÀ¯ÉÆùìAiÀÄA’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÁUÀjPÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀ
B
bl
C¥ÀgÁ¢üUÀ¼ÀÄ, UÀįÁªÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞPÉÊ¢UÀ¼À£ÀÄß UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼ÁV ¨sÀwð ªÀiÁrPÉƼÀî¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä ¥Àæ¹¢Þ ºÁUÀÆ L±ÀéAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß UÀ½¹ vÀªÀÄä ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.
be T
pu
EwÛÃZÉUÉ ‘UÁèöårAiÉÄÃlgï’ JA§ ºÉ¸Àj£À EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ ¹¤ªÀiÁ dUÀ¢éSÁåvÀªÁVzÉ.
K

PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è gÉÆêÀÄ£ï gÁdåªÀÅ

©

CªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À DUÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ. zÀAUÉUÀ¼ÀÄ,

PÀUÉÆίÉUÀ¼ÀÄ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÀqÉzÀªÀÅ.
®AZÀ, ¨sÀæµÁÖZÁgÀªÀÅ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À°è
¸ÀºÀdªÁ¬ÄvÀÄ. EAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
¸ÁàmÉðPÀ¸Àì£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
60,000 zÀµÀÄÖ §qÀd£À ºÁUÀÆ ±ÉÆövÀ
to

UÀįÁªÀÄgÀÄ §AqÉzÀÝgÀÄ. MAzÀÄ

ªÀµÀðzÀ PÁ® ºÉÆÃgÁrzÀ EªÀgÀ£ÀÄß
CªÀiÁ£ÀĵÀªÁV ºÀwÛPÀ̯Á¬ÄvÀÄ.
t
No

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 60,000 d£ÀgÀ£ÀÄß F

¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ²®Ä¨ÉUÉÃj¹zÀgÀÄ.
ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ §ÈºÀvï gÀAUÀ ªÀÄA¢gÀ
¤gÀAvÀgÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ½AzÁV ¸ÉãÁ
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¸É£ÉnÖ£À C¢üPÁgÀªÀ£Éßà UËtªÁV¹zÀgÀÄ. ¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ ¸ÉãÁ¢üPÁjUÀ¼À°è ¥ÁA¥É ªÀÄvÀÄÛ
dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ.
dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï: ªÀÄÄAzÉ gÉÆëģÀ°è PÁæ¸À¸ï, ¥ÁA¥É ªÀÄvÀÄÛ dÆ°AiÀĸÀìgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ
ªÉÆzÀ® wæªÀÄÆwðUÀ¼À DqÀ½vÀ (First Triumvirate) DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÁV
36
dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï ¥sÁæ£ïì (UÁ¯ï), EAUÉèAqïUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÝgÉ, ¥ÁA¥ÉAiÀÄÄ ¹jAiÀiÁ, lQðUÀ¼À£ÀÄß
UÉzÀÝ£ÀÄ. PÁæ¸À¸ï ¥ÁyðAiÀĪÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝ C°èAiÉÄà C¸ÀĤÃVzÀ£ÀÄ. »ÃUÉ £ÀUÀgÀ gÁdåªÁVzÀÝ gÉÆêÀiï
¸ÁªÀiÁædåªÁV ªÀiÁ¥ÀðnÖvÀÄ. vÀ£Àß ¥Àæw¸Àà¢üðAiÀiÁV PÀAqÀ ¥ÁA¥ÉAiÀÄ£ÀÄß dÆ°AiÀÄ¸ï ¸ÉÆð¹
PÉÆAzÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ Ff¥ïÖ ¥ÀæªÉò¹ C°è£À gÁt QèAiÉÆÃ¥ÁvÀæ¼À ¦æÃwUÀ½¹zÀ£ÀÄ. §°µÀ×£ÁzÀ
dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï£ÀÄ vÀ£ÀߣÀÄß ‘rPÉÖÃlgï’ (¸ÀªÁð¢üPÁj) JAzÀÄ WÉÆö¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ
gÉÆêÀiï£À UÀtgÁdå ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ²y®UÉƽ¹zÀ£ÀÄ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°èAiÉÄà dÆ°AiÀĸï
ºÀvÉåVÃqÁzÀ£ÀÄ. D ªÉüÉUÉ FvÀ£À PÁ®zÀ°è gÉÆëģÀ PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ
¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¹zÀªÀÅ. dÆå°AiÀÄ¸ï ¥ÀAZÁAUÀªÀ£ÀÆß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. F dÆ°AiÀĸï£À J¯Áè
PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß CUÀ¸ÀÖ¸ï ¹Ã¸Àgï ªÀÄÄAzÀĪÀgɹzÀ£ÀÄ.

d
CUÀ¸ÀÖ¸ï ¹Ã¸Àgï: CUÀ¸ÀÖ¸ï£À ªÉÆzÀ® ºÉ¸ÀgÀÄ DPÉÖëAiÀĸï. CªÀ£ÀÄ ªÀiÁPïð DAmÉÆä, ¯É¦qÀ¸ï

he
eÉÆvÉUÉ ¸ÉÃj JgÀqÀ£Éà wæªÀÄÆwðUÀ¼À DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß (Second Triumvirate) DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ.
¯É¦qÀ¸Àì£À£ÀÄß Nr¹ DAmÉÆäAiÀÄ eÉÆvÉUÉ gÁdåªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉÆAqÀ£ÀÄ. DAmÉÆäAiÀÄÄ QèAiÉÆÃ¥ÁvÀæ¼À

is
¥ÀPÀë ¸ÉÃjzÀÝjAzÀ CªÀ£À£ÀÄß CUÀ¸ÀÖ¸ï DPÉÖëAiÀÄA PÀzÀ£ÀzÀ°è ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. CAwªÀĪÁV
re S
DAmÉÆä ªÀÄvÀÄÛ QèAiÉÆÃ¥ÁvÀæ DvÀäºÀvÉåUÉ ±ÀgÀuÁzÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ CUÀ¸ÀÖ¸ï£ÀÄ ‘EA¥ÀgÉÃlgï’ JA§
B
bl
©gÀÄzÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ£ÀÄ. J¯Áè C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß°è PÉÃA¢æÃPÀj¹PÉÆAqÀÄ D¼À¯ÁgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ.
CUÀ¸ÀÖ¸ï ¹Ã¸Àgï£À PÁ®ªÀ£ÀÄß gÉÆëģÀ ¸ÀĪÀtðAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ. CUÀ¸ÀÖ¸ï£ÀÄ C£ÉÃPÀ
be T
pu
¯ÉÆÃPÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀ£ÀÄ. EnÖUÉUÀ¼À £ÀUÀgÀªÁVzÀÝ gÉÆêÀÄ£ÀÄß CªÀÄÈvÀ²¯ÉAiÀÄ
K

£ÀUÀgÀªÀ£ÁßV vÁ£ÀÄ ¥ÀjªÀwð¹zÁÝV ¸ÀévÀB CUÀ¸ÀÖ¸ï ºÉýPÉÆArzÁÝ£É. F CªÀ¢üAiÀÄ°è gÉÆêÀiï

DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¹vÀÄ.
©

‘¥ÁåPïì gÉƪÀiÁ£À’ ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÁåPïì gÉƪÀiÁ£À JAzÀgÉ gÉÆëģÀ ±ÁAwAiÀÄ PÁ®.

CUÀ¸ÀÖ¸ï £ÀAvÀgÀ ªÀiÁPÀð¸ï Cj°AiÀĸï, PÁ£ïìlAmÉÊ£ï ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀgÉ gÉÆëģÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ

zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ C¸ÀªÀÄxÀðgÁVzÀÝgÀÄ. EzÉà ªÉÃ¼É MqÉƸÀgï JA§ §§ðgÀ d£ÁAUÀzÀ DPÀæªÀÄt £ÀqÉzÀÄ
CAwªÀĪÁV 1500ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¥ÁæaãÀ gÉÆêÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædå PÀtägÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
¸Á»vÀå : gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ ¸Á»vÀå PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¹zÀÝgÀÄ. ªÀfð¯ï gÉÆëģÀ ±ÉæõÀ×
to

PÀ«. ‘F¤AiÀÄqï’ CªÀ£À ªÀĺÁPÁªÀå. M«qï ªÀÄvÉÆۧ⠱ÉæõÀ× PÀ«. EªÀ£ÀÄ ‘ªÉÄlªÀiÁ¥sÀð¹¸ï’
JA§ PÀÈwAiÀÄ°è VæÃPï ¥ÀÅgÁt PÀxÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹zÁÝ£É. EªÀgÀ®èzÉ ¹¹gÉÆ, ¥Ëèl¸ï, mÁgÉ£ïì
t

ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ SÁåvÀ£ÁªÀÄgÁVzÀÝgÀÄ. dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï M¼ÉîAiÀÄ EwºÁ¸ÀPÁgÀ PÀÆqÀ DVzÀÝ£ÀÄ.

No

EªÀ£ÀÄ UÁ°Pï AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß K¼ÀÄ ¸ÀA¥ÀÅlUÀ¼À°è zÁR°¹zÁÝ£É. °«, mÁ¹l¸ï gÉÆëģÀ

¥ÀæªÀÄÄR EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ.
vÀvÀéeÁÕ£À : gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ ºÉƸÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁPÀzÉ VæÃQ£À vÀvÀé, aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÉßÃ
ªÀÄÄAzÀĪÀgɹzÀgÀÄ. ¥À²ÑªÀÄzÀ ¸ÁPÀæn¸ï JAzÉà ¥Àæ¹zÀÞ£ÁzÀ PÁåmÉÆ ¥ÀæªÀÄÄR£ÁzÀªÀ£ÀÄ. ¹¸ÉgÉÆ,
¸É£ÉPÁ, ZÀPÀæªÀwð ªÀiÁPÀð¸ï Cj°AiÀĸï CªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆÖìÄPï vÀvÀé (Stoicism) ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ.
EzÀÄ ‘¤¸ÀUÀðzÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀÄ ¨Á½’ JAzÀÄ ¸ÁjvÀÄ.

37
 PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à: gÉÆëģÀ ±ÉæõÀ× ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÉÌ PÀ¯ÉÆùAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ JA¦yAiÉÄÃlgï
GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉ. ¥ÁåAyAiÉÆ£ï gÉÆêÀiï£À «±Á® PÀlÖqÀªÁVzÀÄÝ, Cw zÉÆqÀØ UÀĪÀÄälªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ. PÀÄå¦qï£À ¥ÀæwªÉÄ, CgÁ ¥É¹¸ï ²®àUÀ¼ÀÄ gÉÆëģÀ ²®àPÀ¯ÉUÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ.
«eÁÕ£À : gÉÆêÀÄ£ÀßjUÉ «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂvÀ PÉëÃvÀæzÀ°è D¼ÀªÁzÀ eÁÕ£À«vÀÄÛ. »jAiÀÄ ¦üè¤AiÀÄÄ
‘£ÁåZÀÄgÀ¯ï »¸ÀÖj’ JA§ «±ÀéPÉÆñÀªÀ£Éßà gÀa¹zÀÝ£ÀÄ. ¹ÃeÉjAiÀÄ£ï (±À¸ÀÛçaQvÉìAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæ¸ÀÆw
ªÀiÁr¸ÀĪÀÅzÀÄ), PÀtÄÚ¥ÉÇgÉAiÀÄ ±À¸ÀÛçaQvÉì £ÀqɸÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÁ宣ï gÉÆëģÀ ¥Àæ¹zÀÞ vÀdÕ ªÉÊzÀå.
¸ÁÖç¨ÉÆÃ, mÁ¯É«Ä CA¢£À PÁ®zÀ SÁåvÀ ¨sÀÆUÉÆüÀ vÀdÕgÁVzÀÝgÀÄ.
gÉƪÀÄ£ÀßgÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄA¢£À J¯Áè PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½UÉ §Ä£Á¢AiÀiÁVªÉ. EzÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ

d
PÉëÃvÀæPÉÌ CªÀgÀÄ PÉÆlÖ CªÀÄÆ®åªÁzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁVzÉ.

he
CªÉÄjPÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁAiÀÄ, D¸ÉÖPï ªÀÄvÀÄÛ EAPÁ EªÀÅ CªÉÄjPÀzÀ°è£À ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ.
EªÀÅ CªÉÄjPÁzÀ°è£À EArAiÀÄ£ï ªÀÄÆ®¤ªÁ¹UÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À

is
re S
AiÀÄÄgÉÆæ£À zÉñÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ºÉƸÀ d®ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß C£Ééö¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ°è ºÉƸÀ
B
bl
¨sÀÆRAqÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ªÀiÁrzÀgÀÄ. »ÃUÉ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ CªÉÄjPÀ ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀªÉAzÀÄ
¥Àj¨sÁ«¹ C°è£À d£ÀgÀ£ÀÄß EArAiÀÄ£ÀßgÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. »ÃUÁVAiÉÄ CªÉÄjPÀzÀ ªÀÄÆ® ¤ªÁ¹UÀ¼ÀÄ
be T
ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ ªÀÄÆ® ¤ªÁ¹UÀ¼ÀÄ EArAiÀÄ£ÀßgÉAzÉà PÀgɹPÉÆAqÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄ°è,
pu
¥ÀjavÀªÁzÀ zÉñÀUÀ½UÉ ºÀ¼ÉAiÀÄ dUÀvÀÄÛ ºÁUÀÆ ºÉƸÀzÁV ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ ¨sÀÆRAqÀUÀ½UÉ ºÉƸÀ dUÀvÀÄÛ
K

JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. CªÉÄjPÁzÀ°è PÁtĪÀ ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ dUÀwÛ£À

£ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ Ff¥ïÖ, ªÉĸÀ¥ÉmÉÆ«ÄAiÀÄ ºÁUÀÆ aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄAvÉAiÉÄà «²µÀÖªÁzÀªÀÅ.
©

F ºÉƸÀ dUÀwÛ£À £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼ÀÄ, CzÀÄãvÀªÁzÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ,

£ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀ¯É, ¯ÉÆúÀ vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ.
F ¥ÀæzÉñÀzÀ d£ÀgÀ §zÀÄPÀÄ ¹ÜgÀUÉÆAqÀzÀÄÝ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1500gÀ ¸ÀĪÀiÁjUÉ. DUÀ EªÀgÀÄ eÉÆüÀ,
PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, ªÉÄt¸ÀÄ ºÁUÀÆ ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÀ½îUÀgÀÄ §mÉÖ
(GqÀÄ¥ÀÅ) ºÉuÉAiÀÄĪÀ, ªÀÄrPÉ ªÀiÁqÀĪÀ ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ £ÀªÀ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ w½ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ.
to

¸Á.±À.¥ÀÇ. 1200 jAzÀ 900gÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ°è ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ²¯Á¥ÀæwªÀiÁ ¸ÁägÀPÀUÀ¼À

¤ªÀiÁðtzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÀÅ C°èAiÀĪÀgÀ ¸ÀgÀ¼À §zÀÄQ£À°è ºÉƸÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÁzÀªÀÅ.
F §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä PÁt¹zÀÄÝ ªÉÄQìPÉÆÃzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°è. E°è ªÀÄÆr§AzÀ ¥ÀæwªÀiÁ
t

¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ gÁdgÀÄUÀ¼À£ÀÄß awæ¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¯ïªÉÄPï JAzÀÄ

No

PÀgÉAiÀįÁVzÉ. E°è zÉÆgÉwgÀĪÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ GvÀÍ£À£ÀUÀ¼ÀÄ ±ÉæÃtÂÃPÀÈvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß

M¼ÀUÉÆAqÀ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ¸ÀªÀiÁdªÉÇAzÀgÀ ¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. PÀæªÉÄÃtªÁV F ¥ÀæzÉñÀzÀ
¸ÀÄvÀÛ®Ä ºÀ®ªÀÅ zÉÆqÀØ gÁdzsÁ¤, UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ (Capital Cities) ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ
E°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ M¯ïªÉÄPï PÀ¯Á±ÉÊ°AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ
J¯ÉèAiÉÆAzÀgÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁV ªÉÆlÖªÉÆzÀ® LPÀåvÉAiÀÄÄ ªÀÄÆr§AvÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 500gÀ £ÀAvÀgÀ
M¯ïªÉÄPï LPÀåvÉAiÀÄÄ ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ ±ÉÊ°UÀ½UÉ ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ½UÉ JqɪÀiÁrvÀÄ. EªÉÃ
ªÀiÁAiÀÄ, D¸ÉÖPï, EAPÁ ºÁUÀÆ ªÀÄwÛvÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ.
38
ªÀiÁAiÀÄ £ÁUÀjPÀvÉ
ªÉÄQìPÉÆzÀ AiÀÄÄPÀmÉ£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è£À CªÉÄjPÀzÀ EArAiÀÄ£ï ªÀÄÆ®¤ªÁ¹UÀ½UÉ ªÀiÁAiÀÄ
J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CªÀgÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß FUÀ AiÀÄÄPÀmÉPï JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. zÉÊ»PÀªÁV
ªÀiÁAiÀÄzÀ d£À VqÀتÁVzÀÄÝ, PÀAzÀħtÚ, £ÉÃgÀPÀÆzÀ®£ÀÄß ºÁUÀÆ §ºÀÄvÉÃPÀ UÀÄAqÀ£ÉAiÀÄ vÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀªÀgÁVzÁÝgÉ. ¥ÁæaãÀ CªÉÄjPÀzÀ EArAiÀÄ£ÀßgÀÄUÀ¼À¯Éè CvÀåAvÀ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀªÀgÉAzÀgÉ
ªÀiÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ. PÀ°è¤AzÀ PÀnÖzÀ £ÀUÀgÀUÀ¼À CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄQìPÉÆzÀ AiÀÄÄPÀmÉ£ï, UÁémɪÀiÁ® ºÁUÀÆ
ºÉÆAqÀÄgÀ¸ïUÀ¼À°è zÉÆgÉwªÉ. E°è£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1700 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¥ÀæªÀzsÀðªÀiÁ£ÀPÉÌ
§A¢vÀÄ. EªÀgÀ ªÉÆlÖªÉÆzÀ® £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸Á.±À. 320gÀ ºÉÆwÛUÉ ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÀݪÀÅ.

d
¸Á.±À.¥ÀÇ. 1527 jAzÀ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 1546 gÀªÀgÉV£À PÉÆmÉðeï £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è £ÀqÉzÀ ¸Éàä£ÀªÀgÀ
DPÀæªÀÄtzÉÆA¢UÉ ªÀiÁAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CzsÀB¥ÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. F zÀªÀÄ£ÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ

he
§zÀÄQ G½zÀ ªÀiÁAiÀÄ EArAiÀÄ£ÀßgÀÄ AiÀÄÄPÀmɤߣÀ GvÀÛgÀzÀ ªÀ®AiÀÄ ºÁUÀÆ UÁémɪÀiÁ®zÀ°è
EªÀwÛUÀÆ EzÁÝgÉ.

is
re S
ªÀiÁAiÀÄ d£ÀgÀ §zÀÄPÀÄ
ªÀiÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ £É®¹zÀÝ §ºÀÄvÉÃPÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ §ÈºÀvï DZÀgÀuÉAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.
B
bl
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÀUÀgÀUÀ¼ÉA¢zÁÝgÉ. EªÀÅ d£ÀªÀ¸Àw ¥ÀæzÉñÀªÁVgÀ°®è. F ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß zsÁ«ÄðPÀ
be T
DZÀgÀuÉUÀ½UÉ, ¸ÀAvÉUÀ½UÉ, £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁV ºÁUÀÆ £ÁUÀjPÀ DqÀ½vÀPÁÌV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EzÀgÀ
pu
¸ÀÄvÀÛ°£À UÁæªÀÄUÀ¼À°è d£ÀgÀÄ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÀÄ. ¸ÀAvÉ ºÁUÀÆ zsÁ«ÄðPÀ ºÀ§âUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß ©lÖgÉ
K

¨ÉÃgÉ®è ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°èAiÀÄÆ F DZÀgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ, ¤dð£À ¥ÀæzÉñÀªÁVzÀݪÀÅ. wPÀ¯ï J£ÀÄߪÀ

§ÈºÀvï ¤ªÉñÀ£ÀzÀ°è ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ, CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DªÀgÀtUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ZÀzÀÄgÀ ªÉÄÊ°AiÀÄ
©

¸ÀÄvÀÛ PÀAqÀħA¢ªÉ.
J®è DZÀgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è DªÀgÀtzÀ ºÁUÀÆ CzÀgÀ EPÉÌ®UÀ¼À°è ¦gÀ«ÄqÀÄØUÀ½gÀÄwÛzÀݪÀÅ, CzÀgÀ
PɼÀUÉ ºÀ®ªÀÅ PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ PÀlÖqÀUÀ½zÀݪÀÅ. EªÀÅUÀ¼À JzÀÄjUÉ §ÈºÀvï ²¯ÁPÀA§UÀ¼ÀÄ
EgÀÄwÛzÀݪÀÅ. EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ ¸ÁzÁPÀA§UÀ¼ÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÉêÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß, ¥ÀÅgÉÆûvÀgÀ£ÀÄß,
DqÀ½vÀzÀ UÀtåªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ avÀæUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ »gÉÆÃUÉèöʦüPï ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ EªÀÅUÀ¼À
to

ªÉÄÃ¯É PÉvÀÛ¯ÁVvÀÄÛ. EAvÀºÀ PÀ°è£ÁPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÖ°¸ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EªÀÅUÀ¼À°è CvÀåAvÀ JvÀÛgÀzÀÄÝ
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 35 Cr JvÀÛgÀ ºÁUÀÆ 65 l£ï vÀÆPÀzÁÝVzÉ. ¦gÀ«ÄqÀÄØUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÉêÁ®AiÀÄUÀ½zÀݪÀÅ.
DªÀgÀtzÀ°è d£À £ÉgÉzÀÄ zÉêÁ®AiÀÄzÀ JzÀÄgÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
t

PÀæªÉÄÃtªÁV 9£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀµÉÆÖwÛUÉ F DZÀgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß d£À vÉÆgÉzÀgÀÄ. E£ÀÄß½zÀ

No

DgÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è F PÉÃAzÀæ ¥ÀæzÉñÀªÀÅ CµÉÖãÀÆ ªÀÄÄRåªÁVgÀ°®è. ªÀiÁAiÀÄzÀ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ

DZÀgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À ºÉÆgÀªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À UÀÄr¸À®ÄUÀ¼À°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÀÄ. C°è ¸ÀÄvÀÛ®Ä eÉÆüÀzÀ
ºÉÆ®UÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. gÉÊvÀgÀÄ eÉÆüÀ, UÉt¸ÀÄ, EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. C¸ÀASÁåvÀ PÀȶPÀgÀ
±ÀæªÀĪÀ£Éßà §¼À¹ E°è §ÈºÀvï PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀiÁAiÀÄUÀ¼À UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ ¨Ë¢ÞPÀ ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀgÀ §gÀªÀtÂUÉ(»gÉÆÃUÉèöʦüPï),
RUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ PÁ®UÀt£ÉAiÀÄ w½«£À°è PÁtÄvÉÛêÉ. ªÀiÁAiÀÄUÀ¼À »gÉÆÃUÉèöʦüPï §gÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ
ªÉÊZÁjPÀ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹zÉ. EªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 850 CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
39
§ºÀÄvÉÃPÀªÁV CªÀÅUÀ¼À CxÀð £ÀªÀÄUÉ w½¢®è. »gÉÆÃUÉèöʦüPï ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß PÀ°è£À ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ, PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ªÀÄgÀzÀ vÀÄAqÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉvÀÛ¯ÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ §gÉAiÀįÁVvÀÄÛ. F
¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¸Éàä£ÀªÀgÀ DPÀæªÀÄtzÀ £ÀAvÀgÀ £Á±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ ªÀiÁvÀæ G½¢ªÉ. EzÀgÀ°è
MAzÁzÀ qÉæ¸ïqÉ£ï PÉÆqÉPïì UÀæºÀtUÀ¼À ¢£ÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄ£ÀÆìavÀªÁV w½¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwvÀÄÛ.
ªÀiÁAiÀÄUÀ¼À°è ¯ÉÆúÀzÀ §¼ÀPÉ PÀAqÀħA¢®è. 16£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ®Æè ¸ÀºÀ vÁªÀÄæ
ªÀÄvÀÄÛ §AUÁgÀ Cw «gÀ¼À. EªÀgÀÄ PÀ®Äè, J®Ä§Ä ºÁUÀÆ ªÀÄgÀzÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
9£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉ«UÀÆ EªÀjUÉ ©®Äè ¨ÁtzÀ Cj«gÀ°®è. CªÀgÀ eÉÆüÀzÀ ¨É¼ÉUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ
zÉêÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁAiÀÄ d£ÀgÀ DgÁzsÀå zÉʪÀ. ªÀļÉ, ªÀÄtÄÚ, UÁ½, ¸ÀÆAiÀÄð, ZÀAzÀæ ºÁUÀÆ eÉÆüÀªÀ£ÉßÃ
CªÀgÀÄ zÉêÀgÀAvÉ PÁtÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÁUÀjPÀvÉ AiÀÄÄzÀÞPÀÆÌ £ÀgÀ§°AiÀÄ£ÀÄß «gÀ¼ÀªÁV PÁtÄvÉÛêÉ.

d
he
D¸ÉÖPï
ªÉÄQìPÉÆzÀ°è£À mÉPïìPÉÆPÉÆ (Texcoco) JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÉÆêÀgÀ. D ¸ÀgÉÆêÀgÀzÀ
¢éÃ¥ÀªÉÇAzÀgÀ ªÉÄÃ¯É D¸ÉÖPÀgÀÄ vÀªÀÄä £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß PÀnÖPÉÆAqÀgÀÄ. EªÀgÀ PÀÄ®zÀ »jAiÀÄgÀ°è M§â£ÁzÀ

is
re S
mÉ£ÉÆÃZï£À ºÉ¸Àj£À »£É߯ÉAiÀÄ°è D¸ÉÖPÀgÀ£ÀÄß mÉ£ÉÆÃZÀgÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. EªÀgÀÄ ¤«Äð¹PÉÆAqÀ
B
bl
£ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß mÉ£ÉÆnmï¯Á£ï (¤Ãj¤AzÀ GzÀ¬Ä¸ÀĪÀ PÀ®Äè) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EªÀgÀ £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß
ªÉÄQìPÀ (Mexica) JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. C°è£À d£ÀgÀ£ÀÄß CzÉà ºÉ¸Àj¤AzÀ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÁÛgÉ.
be T
EªÀgÀ ¨sÁµÉ £ÀºÀƪÁ. EA¢UÀÆ ªÉÄQìPÉÆzÀ°è £ÀºÀƪÁ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÁßqÀĪÀªÀjzÁÝgÉ.
pu
K

¥ÉgÀÄ«£À EAPÁUÀ¼À£ÀÄß ©lÖgÉ ºÉƸÀdUÀwÛ£À°è D¸ÉÖPÀgÀµÀÄÖ ªÁå¥ÀPÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ªÀÄwÛ£ÁågÀÄ

ºÉÆA¢gÀ°®è. MAzÉà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁædåªÉÇAzÀ£ÀÄß PÀnÖ D½zÀ ¸ÀtÚ C¯ÉªÀiÁj d£ÁAUÀªÉÇAzÀgÀ
©

CzÀÄãvÀ ZÀjvÉæ EzÀÄ. CµÉÖà ²ÃWÀæzÀ°è CzÀÄ CªÀ£ÀwAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. CªÀgÀ F Që¥Àæ K½UÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀwAiÀÄ
PÀxÉAiÀÄÄ CªÀgÀ ªÀiËTPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è ºÁUÀÆ GvÀÍ£À£ÀUÀ¼À°è ªÀåPÀÛªÁVªÉ. ªÀiËTPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Éवï ZÀjvÉæPÁgÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ¨sÁµÁAvÀgÀ ªÀiÁrzÁÝgÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß EArAiÀÄ£ï
PÉÆqÉʸÀ¸ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
¸Éà¤µï ¸ÉÊ£ÀåªÀÅ ªÉÄQìPÉÆzÀ PÀtªÉUÀ½UÉ 1519gÀ°è ¥ÀæªÉò¹zÁUÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀªÉÇAzÀgÀ ¢éÃ¥ÀzÀ°è£À
¸ÀÄAzÀgÀ £ÀUÀgÀªÉÇAzÀÄ CªÀgÀ PÀtÂÚUÉ ©¢ÝvÀÄ. D £ÀUÀgÀªÉà D¸ÉÖPÀgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ mÉ£ÉÆnmï¯Á£ï.
to

C¢üPÁgÀ ºÁUÀÆ ¸ÀA¥ÀwÛ£À zÉÆåÃvÀPÀªÁV F ¸ÀÄAzÀgÀ £ÀUÀgÀ ¨É¼É¢vÀÄÛ. ¸Éàä£ÀªÀgÀÄ F £ÀUÀgÀPÉÌ

PÁ°mÁÖUÀ CªÀjUÉ ªÀÄÆgÀÄ «±Á®ªÁzÀ zÁjUÀ¼ÀÄ PÀAqÀªÀÅ. MAzÀ£Éà zÁjAiÀÄÄ CgÀªÀÄ£ÉUÉ ºÉÆÃUÀĪÀ
ªÀiÁUÀðªÁVvÀÄÛ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ C®APÀÈvÀ zÉêÁ®AiÀÄPÉÌ ºÉÆÃUÀĪÀ zÁjAiÀiÁVvÀÄÛ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄzÀÄ
t

¦gÀ«ÄqïUÀ½UÉ ºÉÆÃUÀĪÀ ªÀiÁUÀðªÁVvÀÄÛ. EªÉ®èªÀÇ ¸Éàä£ÀªÀgÀ DPÀæªÀÄtPÉÌ UÀÄjAiÀiÁzÀªÀÅ.

No

D¸ÉÖPÀgÀÄ ªÀÄÆ®vÀB C¯ÉªÀiÁj d£À. 13£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ºÉÆwÛUÉ EªÀgÀÄ ªÉÄQìPÉÆUÉ

§AzÀgÉAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀ¯ÁVzÉ. E°è£À PÉ®ªÀÅ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÉÆA¢UÉ CªÀgÀÄ C£ÉÃPÀ ¨Áj
PÁzÁrzÀgÀÄ. PÉ®ªÉǪÉÄä CªÀgÀ C¢üãÀzÀ°è ¸ÉêɪÀiÁrzÀÄÝ EzÉ. »ÃUÉ vÁªÀÅ zÁ½ªÀiÁrzÀ
¥ÀæzÉñÀzÀ°è£À ¸ÀĸÀA¸ÀÌøvÀ d£ÀgÁzÀ mÉƯïmÉPÀÌgÀ, ªÀiÁAiÀÄ£ÀgÀ, eÉ¥ÉÇmÉPÀÌgÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß CªÀgÀÄ
vÀªÀÄäzÁV¹PÉÆAqÀgÀÄ. PÀqÉUÉ 14£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÉÄQìPÉÆzÀ°è£À ¸ÀgÉÆêÀgÀªÉÇAzÀgÀ ¢éÃ¥ÀzÀ°è
D±ÀæAiÀÄ¥ÀqÉzÀÄ mÉ£ÉÆnmï¯Á£ï £ÀUÀgÀzÀ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ ºÉƸÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ªÉÄïÉ

40
»rvÀ ¸ÀA¥Á¢¹ ¸ÁªÀiÁædåªÉÇAzÀgÀ GzÀAiÀÄPÉÌ PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. EªÀwÛUÀÆ ªÉÄQìPÉÆ £ÀUÀgÀzÀ°è£À
EArAiÀÄ£ÀßgÀÄ F ¸ÀAvÀwAiÀĪÀgÉ DVzÁÝgÉ.
ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÀ¯É ºÁUÀÆ PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ PÀlÖqÀUÀ¼À°è GvÀÛªÀĪÁV ªÀÄÆr §A¢ªÉ. §ÈºÀvï
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉvÀÛ£ÉUÀ½AzÀ C®APÀj¹zÀÝgÀÄ. ZÁjwæPÀ ºÁUÀÆ zsÁ«ÄðPÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß
CAQ-¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ »gÉÆÃUÉèöʦüPïìUÀ¼À°è CªÀgÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÁÝgÉ. ªÀiÁAiÀiÁjAzÀ CªÀgÀÄ
PÁ®UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß w½¢zÀÝgÀÄ. CªÀgÀ ¥ÀAZÁAUÀªÀÅ ºÀ§âzÀ ¢£ÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄUÀ¼À°è ¥Àæ¨sÁ«¸ÀĪÀ zÉêÀgÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛvÀÄÛ.
ªÁå¥ÁgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ zÀÆgÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß mÉ£ÉÆnl¯Á¤£À eÉÆvÉUÉ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°ènÖvÀÄÛ.

d
¸ÉʤPÀgÀÄ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ºÉÆgÉ ºÉÆgÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ E®èzÀ PÁgÀt
PÀÆ°AiÀĪÀgÀ£Éßà ºÉÆgɺÉÆAiÀÄå®Ä EªÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ºÀwÛgÀzÀ ºÉÆ®UÀ½AzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß

he
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀgÀ®Ä PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ C°èUÉ zÉÆÃtÂUÀ¼À°è §gÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀ
ªÀÄÄRåªÁzÀ ¥sÀ¸À®Ä JAzÀgÉ PÁ¼ÀÄ-PÀrØ, zÀªÀ¸À-zsÁ£Àå, ªÉÄt¸ÀÄ, ºÀtÂÚ£ÀgÀ¸À, mÉƪÉÄmÉÆ, vÀA¨ÁPÀÄ

is
ºÁUÀÆ ºÀwÛ. ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ EªÀgÀÄ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
re S
D¸ÉÖPÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ºÁUÀÆ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß gÁdzsÁ¤AiÀÄ §zÀÄPÀ£ÀÄß ¸ÀÄAzÀgÀªÁV¸À¯ÉAzÉÃ
B
bl
G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀgÀÄ. gÁd£ÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. ¥Àæw¶×vÀgÀÄ ºÁUÀÆ
be T
¸Á«gÁgÀÄ UÀįÁªÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ CªÀ£À C¢üãÀzÀ°èzÀÝgÀÄ. CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ §½ ¸ÀÄAzÀgÀ GzÁå£ÀUÀ¼ÀÄ
pu
ºÁUÀÆ ¥Áæt ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÃvÀĪÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ £ÀUÀgÀzÀ
K

¸ÀA¥ÀPÀðªÀiÁUÀðUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤Ãj£À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ.

©

£ÀUÀgÀ ¢éÃ¥ÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ°zÀÝ ¸ÀtÚ ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀȶ¨sÀÆ«ÄAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¹PÉÆArzÀÝgÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

‘a£ÀA¥À’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. gÉÊvÀgÀÄ ¢éÃ¥ÀUÀ¼À°è£À UÀÄr¸À®ÄUÀ¼À°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÀÄ. C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
PÀ°è£À ºÁUÀÆ ¸ÀÄlÖ EnÖUɬÄAzÀ gÀa¹zÀ ¤ªÁ¸ÀzÀ°è EzÀÝgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ°è ¨sÀfð
ºÁUÀÆ ©®Äè ¨ÁtUÀ¼À §¼À¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ°¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉgɹPÀ̪ÀgÀ£ÀÄß PÉÆ®èzÉ
DºÀÄwAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðPÁÌV CªÀgÀ¤ßlÄÖPÉÆArgÀÄwÛzÀÝgÀÄ. D¸ÉÖPÀgÀ jªÁdÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ ¨sÀAiÀÄ©üÃvÀgÁzÀ
¸ÉवÀgÀÄ CªÀgÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ £ÀA©PÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®£ÀªÀiÁqÀĪÀ ¸À®ÄªÁV C°è£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£Éß®è
£Á±À¥Àr¹zÀgÀÄ. D¸ÉÖPÀgÀ ªÉʨsÀªÀzÀ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ PÀqÉAiÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ DVvÀÄÛ. D¸ÉÖPÀgÀÄ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ
to

DgÁzsÀPÀgÁVzÀÝgÀÄ. zÉêÀgÀ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ «zsÀUÀ¼À°è ¸ÀAvÀȦۥÀr¸À®Ä CªÀgÀÄ zsÁ«ÄðPÀ «¢üUÀ¼À£ÀÄß

C£ÀĸÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀ §°AiÀÄÆ MAzÀÄ. D¸ÉÖPÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ «¸ÀÛj¹zÀAvÉ®è
t

zÉêÀgÀ£ÀÄß ¸ÀAvÉʸÀ®Ä E£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ DºÀÄwUÀ¼À ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. mÉ£ÉÆnl¯Á¤£À ¦j«Äqï

No

zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀªÀĦð¸ÀĪÁUÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 20,000 PÉÊ¢UÀ¼À£ÀÄß DºÀÄwAiÀiÁV ¤ÃrzÀgÀÄ

J£À߯ÁVzÉ. 1517gÀ°è ºÀ£ÉðAqÉÆ PÁmÉð¸ïì£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è zsÁ«¹ §AzÀ ¸Éàä£À ¥ÀqÉ EªÀgÀ
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ zÀªÀÄ£ÀPÀÆÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
EAPÁ
15 ªÀÄvÀÄÛ 16£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è K½UÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀ EAPÁ ¸ÁªÀiÁædåzÀÀ ªÁå¦Û ¥ÉgÀÄ,
FPÉéÀqÉÆÃgï, a° ºÁUÀÆ CeÉðAmÉÊ£Á ¨sÁUÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ DªÀj¹vÀÄÛ. EAPÁUÀ¼À ¥ÀǪÀðzÀ°è ¨ÉÃgÉ

41
¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. EAPÁ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ vÀ£Àß »A¢£À ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀgɹvÀÄ.
EAPÁUÀ¼À°è §gÀªÀtÂUÉ E®èzÀ PÁgÀt CªÀgÀ ¥ÁægÀA©üPÀ §zÀÄQ£À §UÉÎ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ w½¢®è.
EªÀgÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 11£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥ÉgÀÄ«£À PÀĸÉÆÌ (Cuzco) PÀtªÉAiÀÄ°è §AzÀÄ £É¯É¹
PÀæªÉÄÃtªÁV Erà PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆAqÀgÀÄ. DzÀgÉ 15£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉV£À CªÀgÀ §zÀÄQ£À
§UÉÎ «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ C¸ÀàµÀÖªÁVzÉ. lÆå¥ÉPï (Tupac) EªÀgÀ ¥Àæ¹zÀÞ £ÁAiÀÄPÀ. EªÀ£ÀÄ EAPÁUÀ½VAvÀ
ªÉÆzÀ°zÀÝ aªÀÄÄUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁr CªÀgÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀgÀÄ. PÁ®PÀæªÉÄÃtzÀ°è EªÀ£À
¸ÀAvÀwAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß PÀlÄÖªÀ°è ±Àæ«Ä¹vÀÄ. DzÀgÉ, 1532gÀ°è 200PÀÆÌ PÀrªÉÄAiÀÄ ¸Éàäµï
¸ÉÊ£Àå EAPÁUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ EAPÁ ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß CªÀiÁ£ÀĵÀªÁV ºÀvÉåªÀiÁr
gÁdåªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀgÀÄ.

d
EAPÁUÀ¼À ¥Àæw¨sÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀgÀ PÀ¯Á¸ÀQÛVAvÀ®Æ CªÀgÀ ¸ÀAWÀl£Á ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è PÁt®Ä

he
¸ÁzsÀå. EAPÁUÀ¼À ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ £Á®ÄÌ ¥ÁæAvÀåUÀ¼ÁV «AUÀr¸À®ànÖvÀÄÛ. ¥ÁæAvÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄUÀ¼ÀÄ
£ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÁd¤zÀÝ£ÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥À槮ªÀUÀðUÀ¼ÁV C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß

is
ºÁUÀÆ ¥ÀÅgÉÆûvÀgÀ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀªÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. MAzÀÄ
re S
¨sÁUÀªÀÅ PÀÄlÄA§UÀ½UÉ «ÄøÀ°vÀÄÛ. E£ÉßgÀqÀÄ ¸ÀÆAiÀÄðzÉêÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁd¤UÉ «ÄøÀ¯ÁVvÀÄÛ. §ÈºÀvï
B
bl
GUÁætUÀ¼À ¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁædåzÀ GzÀÝUÀ®PÀÆÌ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÁUÀ
GUÁætUÀ¼À°è ±ÉÃRj¹zÀÝ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß d£ÀUÀ½UÉ MzÀV¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
be T
pu
¥ÀæwªÀµÀðªÀÇ ¤jÃPÀëPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ UÁæªÀÄUÀ¼À d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß, DºÁgÀ ºÁUÀÆ ¥ÁætÂUÀ¼À ¯ÉPÀ̪À£ÀÄß
K

EqÀĪÀÅzÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀ°è §ºÀÄvÉÃPÀgÀÄ PÀȶPÀgÁVzÀÝgÉ, E£ÀÄß PÉ®ªÀgÀÄ ¸ÉʤPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ.
©

EªÀgÀ ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¸ÁzsÀåªÁzÀzÀÄÝ CzÀgÀ GvÀÛªÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð¢AzÀ. gÁdåªÀÅ

JgÀqÀÄ ªÀÄÄRågÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ C£ÉÃPÀ ¸ÀtÚ gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. ²ÃWÀæªÁV ¸ÀAzÉñÀªÀ£ÀÄß
gÀªÁ¤¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼À°è d£ÀgÀ£ÀÄß £ÉëĸÀ¯ÁVvÀÄÛ. EAPÁUÀ¼À §ºÀĪÀÄÄRå PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß
CªÀgÀ §ÈºÀvï ²¯ÁPÀlÖqÀUÀ¼À°è PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. EªÀgÀ ªÁ¸ÀÄÛ²®àUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ vÀÄA¨É®è
ºÀgÀrªÉ. EªÀgÀ §ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ¥ÉgÀÄ«£À°èzÉ. E°è C£ÉÃPÀ CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ, zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
PÀAqÀħA¢ªÉ. lÆå¥ÉPÀÌ£ÀÄ PÀnÖ¹zÀ PÉÆÃmÉAiÀÄÄ E°èzÉ. nnPÁPÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀzÀ ¢éÃ¥ÀªÉÇAzÀgÀ°ègÀĪÀ
to

ªÉÄð£À CgÀªÀÄ£É ºÁUÀÆ ZÀAzÀæ£À zÉêÁ®AiÀÄ EAPÁUÉÆà ¤«Äð¹zÀ JgÀqÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ.
ªÀÄrPÉ, §mÉÖ ºÁUÀÆ ¯ÉÆúÀzÀ PÉ®¸ÀzÀ°è EªÀgÀÄ ºÉƸÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀÝgÀÄ.
a£ÀßzÀ D¨sÀgÀtzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ GvÀÛgÀ ¥ÉgÀÄ«£À ¨sÁUÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. JzÉAiÀÄ
t
No

PÀªÀZÀUÀ¼ÀÄ, zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è£À ¸ÀÆAiÀÄð£À avÀæ ºÁUÀÆ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ««zsÀ §AUÁgÀzÀ D¨sÀgÀtUÀ¼ÀÄ

EªÀgÀ a£ÀßzÀ PÉ®¸ÀzÀ°è£À £ÉÊ¥ÀÅtåvÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ.
¸ÀÆAiÀÄðzÉêÀ£ÀÄ EAPÁUÀ¼À §ºÀĪÀÄÄRå DgÁzsÀåzÉʪÀ. «ÃgÀPÉÆZÀ£ÉA§ zÉêÀgÀÄ ¸ÀȶÖUÉ
PÁgÀt£ÁzÀªÀ£ÉAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. ¸ÀÆAiÀÄðzÉêÀ£ÀÄ «ÃgÀPÉÆZÀ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À
¸ÀA¥ÀPÀðªÁVzÀÝ£ÀÄ JA§ÄzÀÄ EªÀgÀ £ÀA©PÉ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄà J®è EAPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À®Æèè MAzÀÄ
¸ÀÆAiÀÄð zÉêÁ®AiÀÄ«vÀÄÛ. ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ «¸ÀäAiÀÄUÀ¼ÁzÀ ZÀAzÀæ, vÁgÉ, «ÄAZÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄwÛvÀgÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß EªÀgÀÄ DgÁ¢ü¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

42
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉƽ¹.
1. ºÉÆêÀÄgÀ£ÀÄ gÀa¹zÀ ªÀĺÁPÁªÀåUÀ¼ÀÄ F°AiÀÄqï ªÀÄvÀÄÛ ___________ .
2. VæÃPÀgÀÄ ¸ÀªÁð¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ___________ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.
3. ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ §Ä£Á¢AiÀÄ£ÀÄß ºÁQzÀªÀ£ÀÄ ____________ .
4. ZÀjvÉæAiÀÄ ªÉÆzÀ® «±ÉèõÀuÁPÁgÀ ______________ JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ.

d
5. ‘¦æ£Éì¥ï’ JAzÀgÉ ____________ .

he
6. gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ ¨sÁµÉ ____________ .
7. ªÀiÁAiÀÄ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÀ°è£À PÀ¯ÁPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß ___________JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

is
8. mÉPïìPÉÆPÉÆ JA§ÄzÀÄ ªÉÄQìPÉÆÃzÀ°è£À MAzÀÄ ______________ .
re S
9. EAPÁ d£ÀgÀ ¥Àæ¹zÀÞ £ÁAiÀÄPÀ _____________ .
B
bl
10. EAPÁUÀ¼À DgÁzsÀå zÉʪÀ ___________ .
be T
pu
II. PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
K

1. VæÃPÀgÀ ¸Á»vÀåPÉÌ ºÉÆêÀÄgÀ£À PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

©

2. VæÃPÀgÀ £ÀUÀgÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

3. gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ UÀtgÁdåzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
4. ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
5. ‘ªÀiÁAiÀÄ’£ÀßgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
6. D¸ÉÖPÀgÀÄ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ DgÁzsÀPÀgÀÄ. ºÉÃUÉ?
to

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1. G¥ÁzsÁåAiÀÄgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ VæÃPï vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼À ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß w½¬Äj.
t

2. µÉÃPìï¹àAiÀÄgï §gÉ¢gÀĪÀ dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï £ÁlPÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃr ªÀÄvÀÄÛ N¢j.

No

*****

43
 CzsÁåAiÀÄ - 6
eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄzÀ »£À߯É.
• eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ
• eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼À vÀvÀéUÀ¼ÀÄ.

d
• eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ.

he
¨sÁgÀvÀ ««zsÀ ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ zsÀªÀÄðUÀ½gÀĪÀ zÉñÀ. ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ F §ºÀĪÀÄÄT
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ ¥ÉÇö¹ªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è ¸Á.±À.¥ÀÇ. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀÄzsÀå

is
UÀAUÁ£À¢ §AiÀÄ°£À°è GzÀ¬Ä¹zÀ eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁVªÉ. UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ
re S
ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ«ÃgÀgÀÄ §ºÀĪÀÄÄT ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ wgÀļÁzÀ ±ÁAw, C»A¸É ªÀÄvÀÄÛ ¸À»µÀÄÚvÉAiÀÄAxÀÀ
B
bl
ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀgÀÄ. F zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄzÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ D PÁ®zÀ ¸ÀªÀiÁd
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.
be T
pu
eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄzÀ »£Éß¯É :
K

¸Á.±À.¥ÀÇ. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ºÉÆwÛUÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd ªÀuÁðzsÁjvÀªÁV «¨sÀfvÀªÁVvÀÄÛ.

©

£Á®ÄÌ ªÀtðUÀ¼ÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV UÉÆÃZÀj¸ÀÄwÛzÀݪÀÅ. JgÀqÀÄ ªÉÄîétðUÀ¼À°è ¨ÁæºÀätgÀÄ, PÀëwæAiÀÄgÀÄ

CªÀjVAvÀ PɼÀV£À ªÀtðzÀ°è ªÉʱÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ£ÉAiÀÄ ºÀAvÀzÀ°è ±ÀÆzÀægÀÄ EzÀÝgÀÄ. ¨ÁæºÀätgÀÄ
¥ÀÅgÉÆûvÀgÁV, AiÀÄdÕAiÀiÁUÁ¢UÀ¼À zsÁ«ÄðPÀ QæAiÉÄUÀ¼À DZÀgÀuÉAiÀÄ°è ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÝgÀÄ. zÁ£À,
zÀQëuÉ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. gÁd¤UÉ gÁdzsÀªÀÄð ¥Á®£ÉAiÀÄ°è ªÀiÁUÀðzÀ±ÀðPÀgÁV
PÀëwæAiÀÄgÀ ªÉÄÃ®Æ ºÀvÉÆÃnAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. JgÀqÀ£Éà ºÀAvÀzÀ°èzÀÝ PÀëwæAiÀÄgÀÄ D¼ÀĪÀ
ªÀUÀðzÀªÀgÁVzÀÄÝ gÉÊvÀ£À PÀAzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É §zÀÄPÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÀȶ, ¥À±ÀÄ¥Á®£É ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥Áj
¸ÀA§A¢üvÀ PÀ¸ÀħÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ ªÉʱÀågÀ£ÀÄß ¢édgÉAzÀÄ ªÀiÁ£Àå ªÀiÁrzÀÝgÀÆ, CªÀgÀ ªÉÄïÉ
to

¤§ðAzsÀUÀ½zÀݪÀÅ, ±ÀÆzÀægÀÄ PÀȶAiÀiÁ¼ÀÄ, ªÀÄ£ÉAiÀiÁ¼ÀÄUÀ¼ÁV ªÀÄvÀÄÛ PÀıÀ® PÀ¸ÀħÄzÁjPÉ

¸ÉêÉUÁVAiÉÄà «ÄøÀ¯ÁVzÀÝgÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è J¯Áè ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ£ÀßuÉUÀ¼ÀÄ GZÀÒªÀtðzÀªÀjUÉ
¹Ã«ÄvÀªÁVzÀݪÀÅ. ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ ±ÀÆzÀægÀÄ C±ÀÄzÀÞgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À®ànÖzÀÝgÀÄ. F ªÀuÁðzsÁjvÀ
t
No

vÁgÀvÀªÀÄåvÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ «gÀ¸À ªÀÄvÀÄÛ vÀĪÀÄÄ®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶֹvÀÄÛ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è

d£ÀvÉUÉ UËvÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ«ÃgÀgÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ ºÉƸÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÁV UÉÆÃZÀj¹zÀªÀÅ.
J¯Áè ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è zsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è §ºÀÄzÉÆqÀØ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ
WÀn¸À®Ä DAiÀiÁ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À PÀȶ «zsÁ£ÀUÀ¼À°è£À ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À ºÉZÀѼÀ
§ºÀÄ¥Á®Ä ªÀÄÆ® ¥ÉæÃgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£À zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄPÀÆÌ ¸ÀºÀ EªÉà ªÀÄÄRå
PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ. F PÁ®zÀ ºÉÆwÛUÉ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¥ÀǪÀð ¨sÁUÀ ©ºÁgÀzÀ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët
¨sÁUÀUÀ¼À°è £À«Ã£À PÀȶAiÀiÁzsÁjvÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ gÀÆ¥ÀÅUÉÆArvÀÄ. 5£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ

44
ªÉüÉUÉ E°è PÀ©âtzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉUÉ §AzÀªÀÅ. PÀ©âtzÀ UÀļÀUÀ½AzÀ
£ÉÃV®ÄUÀ¼À£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ®Ä JvÀÄÛUÀ¼ÀÄ CUÀvÀåªÁVzÀݪÀÅ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£É ºÉZÀѼÀªÁ¬ÄvÀÄ.
DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À ºÉZÀѼÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî®Ä JvÀÄÛUÀ¼À §¼ÀPÉ CvÀåUÀvÀåªÁVvÀÄÛ. zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À°è
JvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §° PÉÆqÀÄwÛzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå E½ªÀÄÄRªÁUÀvÉÆqÀVvÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è ¥ÁætÂ
§°AiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹ C»A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀÄwÛzÀÝ ºÉƸÀ zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ d£ÀjUÉ ºÉƸÀ ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃrzÀÝjAzÀ CªÀgÀÄ DPÀ¶ðvÀgÁzÀgÀÄ.
F PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ°è £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀªÀÅ. P˱ÀA©, PÀIJ£ÀUÀgÀ, ªÁgÀuÁ¹, ©ºÁgÀzÀ°è ªÉʱÁ°,
agÁAqï ªÀÄvÀÄÛ gÁdUÀȺÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀzsÀðªÀiÁ£ÀPÉÌ §AzÀªÀÅ. F £ÀUÀgÀUÀ¼À°è PÀıÀ® PÀ¸ÀħÄzÁgÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ £É¯É¹zÀgÀÄ. ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ. ªÁå¥ÁgÀ ªÁtÂdåUÀ½UÉ

d
¥Àæ±À¸ÀÛªÁzÀ F ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è ªÀtð«¨sÀfvÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀÄÆgÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÄÝ ¸ÁªÀiÁfPÀ

he
UËgÀªÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀzÀ ªÉʱÀågÀÄ ªÉÊ¢PÀ zsÀªÀÄð vÀªÀÄä ªÉÄÃ¯É «¢ü¹zÀÝ ¤§ðAzsÀUÀ¼À£ÀÄß QvÉÛ¸ÉzÀÄ vÀªÀÄä
¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß G£ÀßvÀUÉƽ¹PÉƼÀî®Ä ªÀtð ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ªÀĺÀvÀé ¤ÃqÀzÀ ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£À zsÀªÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ.

is
re S
gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è F PÁ®zÀ¯ÁèzÀ ªÀĺÀvÀÛgÀªÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ºÉƸÀ zsÀªÀÄðUÀ¼À
B
bl
GzÀAiÀÄzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. UÀAUÁ£À¢AiÀÄ §AiÀÄ°£À°è d£À¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁd£À¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ,
gÁd¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼ÁV gÀÆ¥ÁAvÀgÀªÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ. d£À¥ÀzÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÉÃjzÀ ºÉƸÀ gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼À
be T
gÁdgÀÄ, ªÉÊ¢PÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÉÆûvÀgÀ ¥Á槮åªÀ£ÀÄß ªÀÄÄjAiÀÄĪÀAvÀºÀ ºÉƸÀ zsÀªÀÄð
pu
ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄwÛzÀÝgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À ¤gÀxÀðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C»A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀ §ÄzÀÞ
K

ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ«ÃgÀgÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß M¦àPÉÆAqÀgÀÄ.

©

§ÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ«ÃgÀgÀ zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄ£ÀĵÀå£À ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ D¸ÉAiÉÄà ªÀÄÆ®ªÉAzÀÄ UÀÄwð¹

CzÀ£ÀÄß vÀåf¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ PÀgÉ ¤ÃrzÀªÀÅ. ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÀAUÀæºÀuÉ ¨sÉÆÃUÀ fêÀ£À ±ÉÊ°AiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹
¸ÀgÀ¼À, ±ÀÄzÀÞ ¸ÁA¸ÁjPÀ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß JwÛ»rzÀªÀÅ. UÀȺÀ¸ÀÜgÀÄ fêÀ£ÀPÉÌ JµÀÄÖ CUÀvÀåªÉÇà CµÀÄÖ ªÀiÁvÀæ
¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß UÀ½¹ §¼À¸ÀĪÀAvÉ G¥ÀzÉò¹zÀªÀÅ. ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖ d£ÀgÀ ¨sÁµÉAiÀiÁVzÀÝ ¥Á½
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÀÈvÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è zsÀªÉÆÃð¥ÀzÉñÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. ªÉÊ¢PÀ zsÀªÀÄðzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄgÀ¸ÀªÁUÀzÉ
¨ÉÃgÉAiÀiÁzÀ ºÉƸÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁdPÉÌ ¤ÃrzÀªÀÅ.
to

eÉÊ£À zsÀªÀÄð
CvÀåAvÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À zsÀªÀÄðUÀ¼À°è eÉÊ£À zsÀªÀÄðªÀÇ MAzÀÄ. ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀªÁV eÉÊ£ÀgÀ°è 24
wÃxÀðAPÀgÀjzÀÝgÉA§ £ÀA©PɬÄzÉ. IĵÀ¨sÀ EªÀgÀ°è ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ wÃxÀðAPÀgÀ£ÁzÀgÉ ¥Á±Àéð£ÁxÀ
t
No

23£ÉAiÀÄ wÃxÀðAPÀgÀ. ¥Á±Àéð£ÁxÀ£ÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÇ. 8£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è gÁd C±Àé¸ÉãÀ£À ªÀÄUÀ£ÁV

d¤¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¸ÀÄR ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß vÀåf¹ CªÀÄgÀ£ÁzÀ£ÉA§ £ÀA©PɬÄzÉ. ¸ÀªÀð¸ÀAWÀ
¥ÀjvÁåVAiÀiÁV EªÀ£ÀÄ ¸À£Áå¹AiÀiÁzÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¸ÀÄRªÀÄAiÀÄ §zÀÄQUÉ £Á®ÄÌ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÀÝ£ÀÄ.
¥Á±Àéð£ÁxÀ£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ £Á®ÄÌ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ
1. C»A¸É, 2. ¸ÀvÀå 3. D¸ÉÛÃAiÀÄ (PÀ¢AiÀÄ¢gÀĪÀÅzÀÄ)
4. C¥ÀjUÀæºÀ (D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ).
5£ÉAiÀÄ vÀvÀéªÁzÀ §æºÀäZÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀzsÀðªÀiÁ£À£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£Éà 24£ÉAiÀÄ wÃxÀðAPÀgÀ.
45
ªÀzsÀðªÀiÁ£À ªÀĺÁ«ÃgÀ (¸Á.±À.¥ÀÇ. 599-527)
ªÀzsÀðªÀiÁ£À£ÀÄ UÀtgÁdåUÀ¼À¯ÉÆèAzÁzÀ ªÉʱÁ°AiÀÄ PÀÄAqÀ®UÁæªÀÄzÀ°è d¤¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À vÀAzÉ
¹zÁÞxÀð, eÁÕwæPÀ JA§ §ÄqÀPÀnÖ£À gÁd. vÁ¬Ä wæ±À¯ÁzÉë, ¥À槮 UÀtgÁdåªÁVzÀÝ °ZÀÒ«UÀ¼À
AiÀÄĪÀgÁtÂ.
vÀ£Àß 30£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è ¸ÀvÁå£ÉéõÀuÉAiÀÄ
ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è vÉÆqÀVzÀ FvÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
vÀåf¹zÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ EªÀ£ÀÄ 12 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ¸ÀvÀåzÀ
ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è C¯ÉzÁrzÀ, vÀ¥À¸ÀÄì ªÀiÁrzÀ. EªÀ£ÀÄ

d
G¥ÀªÁ¸À ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀévÀB vÀ£Àß zÉúÀªÀ£ÀÄß
zÀAr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. DvÀ 42£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è PÉʪÀ®å

he
eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. PÉʪÀ®å eÁÕ£ÀªÉAzÀgÉ
eÁÕ£ÉÆÃzÀAiÀĪÉAzÀxÀð. EªÀ£ÀÄ EA¢æAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

is
re S ¤UÀ滹 ¸ÀÄR ºÁUÀÆ AiÀiÁvÀ£ÉUÀ¼À ªÉÄïÉ
¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹PÉÆAqÀ. F ¸ÁzsÀ£ÉUÁV
B
bl
EªÀ£ÀÄ ‘ªÀĺÁ«ÃgÀ’£ÉAzÀÄ PÀgɹPÉÆAqÀÄ ‘f£À’£ÁzÀ£ÀÄ.
‘f£À’£ÉAzÀgÉ J®èªÀ£ÀÄß ¤UÀ滹zÀªÀ£ÀÄ, d¬Ä¹zÀªÀ£ÀÄ
be T
pu JAzÀxÀð. »ÃUÁVAiÉÄ EªÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß
K

eÉÊ£ÀgÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ vÀ£Àß G½zÀ 30 ªÀµÀðUÀ¼À
©

§zÀÄPÀ£ÀÄß UÀAUÁ£À¢AiÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ d£ÀvÉUÉ vÀ£Àß

ªÀzsÀðªÀiÁ£À ªÀĺÁ«ÃgÀ
w½ªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛ PÀ¼ÉzÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ vÀ£Àß ¥À²ÑªÀÄ
¨sÁgÀvÀPÀÆÌ ¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛ ¥ÀæAiÀiÁt¹zÀ. EªÀ£ÀÄ vÀ£Àß 72£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è ©ºÁgÀzÀ ¥ÁªÁ¥ÀÅj
JA§°è ¤ªÁðtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ£ÀÄ.
ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ 5 ¥ÀæweÉÕUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ £ÀqÀªÀ½PÉAiÀÄ 3 ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
wægÀvÀßUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
to

¥ÀAZÀ ¥ÀæweÉÕUÀ¼ÀÄ: 1. C»A¸É 2. ¸ÀvÀå 3. D¸ÉÛÃAiÀÄ 4. C¥ÀjUÀæºÀ 5. §æºÀäZÀAiÀÄð

wægÀvÀßUÀ¼ÀÄ: 1. ¸ÀªÀÄåPïeÁÕ£À 2. ¸ÀªÀÄåPïzÀ±Àð£À 3. ¸ÀªÀÄåPïZÁjvÀæ
t
No

eÉÊ£ÀzsÀªÀÄðªÀÅ ¥ÀÇtðªÁV zÉêÀgÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¤gÁPÀj¸ÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÀÆ CzÀÄ

£Á¹ÛPÀªÁzÀªÀ£ÀÄß M¥ÀÅàvÀÛzÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ DUÀĺÉÆÃUÀÄUÀ¼À°è zÉêÀgÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤gÁPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. E°è
f£À¤VAvÀ PɼÀV£À ¸ÁÜ£ÀzÀ°è zÉêÀgÀ£ÀÄß EqÀ¯ÁVzÉ.
J®è ZÀgÁZÀgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°èAiÀÄÆ DvÀä(fêÀ)«zÉ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ EªÀgÀ £ÀA©PÉ. DvÀä(fêÀ)zÀÀ
±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀtªÀÅ ªÀiÁvÀæ ¥ÀÅ£Àdð£Àä¢AzÀ ªÀÄÄQÛAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¤ªÁðt ¸ÁzsÀå. ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀtªÀÅ
vÀ¥À¸ÀÄì, G¥ÀªÁ¸À, zÉúÀzÀAqÀ£É ºÁUÀÆ CzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ GAmÁUÀĪÀ zÉúÀÀ £Á±À¢AzÀ ªÀiÁvÀæ
¸ÁzsÀåªÉA§ÄzÀÄ EªÀgÀ £ÀA©PÉ. EzÀ£ÀÄß ¸À¯ÉèÃR£ÀªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. PÀªÀÄð¹zÁÞAvÀªÀÅ eÉÊ£ÀgÀ §ºÀĪÀÄÄRå

46
DAiÀiÁªÀÄ. F zsÀªÀÄðzÀ ¥ÀæPÁgÀ GvÀÛªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅtåPÁAiÀÄðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁvÀæ «ªÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÁVzÉ. PÉʪÀ®å eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä zÉúÀzÀ §AzsÀ£À¢AzÀ DvÀäªÀÅ «ªÀÄÄPÀÛªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV eÉÊ£ÀgÀ°è ±ÉéÃvÁA§gÀ ºÁUÀÆ ¢UÀA§gÀgÉA§ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÀAUÀqÀUÀ¼À£ÀÄß
PÁtÄvÉÛêÉ. ©½AiÀÄ GqÀÄ¥ÀÅ zsÀj¹zÀ eÉÊ£À ªÀÄĤUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ CªÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß
±ÉéÃvÁA§gÀgÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. GqÀÄ¥À£ÀÄß zsÀj¸ÀzÀ eÉÊ£ÀªÀÄĤUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ CªÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß
¢UÀA§gÀ ¥ÀAxÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. ªÉÆzÀ® eÉÊ£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ £ÀAvÀgÀ ªÀĺÁ«ÃgÀ£À
«ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß 12 UÀæAxÀUÀ¼À°è ¸ÀAUÀ滹qÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß eÉÊ£ÀgÀÄ 12 CAUÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.
EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÁæPÀÈvÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°èªÉ.

d
§ºÀ¼À »AzÉAiÉÄà eÉÊ£ÀgÀ MAzÀÄ UÀÄA¥ÀÅ ©ºÁgÀzÀ PÁëªÀÄ¢AzÁV zÀQëtPÉÌ §AzÀÄ
±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ°è £É¯É¹vÀÄ. »ÃUÉ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀÆqÀ eÉÊ£ÀªÀÄvÀzÀ ¥ÀæZÁgÀªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀ-

he
jAzÀ C¥ÁgÀªÁzÀ UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÀßqÀ, vÉ®ÄUÀÄ ºÁUÀÆ vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ. PÀ£ÀßqÀzÀ
¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ PÀ«UÀ¼ÁzÀ ¥ÀA¥À, gÀ£Àß, ¥ÉÇ£Àß, d£Àß EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ eÉÊ£ÀgÁVzÀÝgÀÄ.

is
re S
¨ËzÀÞ zsÀªÀÄð
B
bl
UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ£ÉAzÉà ¥ÀæSÁåvÀ£ÁzÀ ¹zÁÝxÀð£ÀÄ
¸Á.±À.¥ÀÇ. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è d¤¹zÀ£ÀÄ. vÀAzÉ
be T
±ÀÄzÉÆÞÃzÀ£À£ÀÄ ±ÁPÀå UÀt-¸ÀAWÀzÀ gÁd. ¹zÁÝxÀð£ÀÄ
pu
gÁdgÀ ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÁgÀzÀ ¸ÀÄRªÀ£ÀÄß
K

vÀåf¹ ¸À£Áå¹AiÀiÁzÀ£ÀÄ. ¥ÀæZÀ°vÀ §zÀÄQ£À zÁjUÀ¼À

©

¤gÀxÀðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ ¸ÀvÀåzÀ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è ¤gÀvÀ£ÁV

eÁÕ£ÉÆÃzÀAiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ §ÄzÀÞ£ÁzÀ£ÀÄ. eÁÕ£ÉÆÃzÀAiÀÄzÀ
£ÀAvÀgÀ FvÀ ªÉÆzÀ°UÉ vÉgÀ½zÀÄÝ §£ÁgÀ¸ï ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ
¸ÁgÀ£ÁxÀPÉÌ. E°è£À fAPɪÀ£ÀzÀ°è FvÀ£ÀÄ vÀ£Àß
ªÉÆlÖªÉÆzÀ® ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. EzÀÄ ‘zsÀªÀÄð
ZÀPÀæ ¥ÀæªÀvÀð£À’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖzÉ. E°è §ÄzÀÞ£ÀÄ ZÀvÀÄgï
DAiÀÄð¸ÀvÀå ºÁUÀÆ CµÁÖAVPÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ.
to

¯ÉÆÃPÀªÉ®è zÀÄBR ºÁUÀÆ £ÉÆë¤AzÀ UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ

DªÀj¹zÉ. zÀÄBRzÀ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß, CzÀgÀ PÁgÀtªÀ£ÀÄß
t

ZÀvÀÄgïDAiÀÄð ¸ÀvÀåªÀÅ «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. D¸ÉAiÉÄà zÀÄBRPÉÌ ªÀÄÆ®PÁgÀt JA§ ¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß §ÄzÀÞ£ÀÄ

No

PÀAqÀ£ÀÄ. CwAiÀiÁzÀ D¸ÉAiÀÄ «ªÀÄÄQÛ¬ÄAzÀ ªÀiÁvÀæ £ÉªÀÄä¢AiÀÄ §zÀÄPÀÄ ¸ÁzsÀå. D¸ÉAiÀÄ «ªÀÄÄQÛUÁV
CµÁÖAVPÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß §ÄzÀÞ£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ. EzÀ£ÀÄß ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀxÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
CµÁÖAVPÀ ªÀiÁUÀð
1. M¼ÉîAiÀÄ £ÀqÀvÉ 2. ªÀiÁvÀÄ 3. £ÉÆÃl (zÀȶÖ) 4. §zÀÄPÀÄ
5. ¥ÀæAiÀÄvÀß 6. £É£À¥ÀÅ 7. ¤zsÁðgÀ 8. aAvÀ£É

47
zsÀªÀÄðzÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ
²æêÀÄAvÀ ªÀvÀðPÀgÀÄ, PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ, d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ F ºÉƸÀ ¥Àæw¥ÁzÀ£É¬ÄAzÀ
¥ÉæÃjvÀgÁzÀgÀÄ. d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ ¨sÁµÉAiÀiÁzÀ ¥ÁæPÀÈvÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ §ÄzÀÞ£ÀÄ vÀ£Àß ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁrzÀ£ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À CA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA§AzsÀ PÀ°à¹zÀ£ÀÄ.
ºÉƸÀ £ÀUÀgÀUÀ¼À ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ d£ÀgÀ §zÀÄQ£À «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹vÀÄ. §zÀ¯ÁzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è
ºÉƸÀ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ D±ÁQgÀtUÀ¼ÁzÀªÀÅ. CzÀgÀ®Æè ¨ËzÀÞªÀÄvÀ ºÉƸÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹PÉÆAqÀÄ
¥ÀæªÀvÀð£ÉAiÀÄ ºÁ¢AiÀÄ£ÀÄß »r¬ÄvÀÄ.
§ÄzÀÞ ºÁUÀÆ CªÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ PÉÆøÀ®, ªÀÄUÀzsÀ ºÁUÀÆ UÀAUÁ£À¢AiÀÄ §AiÀÄ®Ä

d
¥ÀæzÉñÀzÀ G½zÀ ºÀ®ªÀÅ £ÀUÀgÀUÀ½UÉ ¨sÉÃnPÉÆlÄÖ vÀªÀÄä «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ MAzÀÄ
¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ PÁ®ßrUÉAiÀÄ°èAiÉÄà ¥ÀæAiÀiÁt¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß

he
¥ÀgÀgÀ §zÀÄQUÁVAiÉÄ «ÄøÀ°lÖgÀÄ. 80£ÉAiÀÄ E½ ªÀAiÀĹì£À°è §ÄzÀÞ£À C«gÀvÀªÁzÀ ¸ÁxÀðPÀ
§zÀÄPÀÄ PÀIJ£ÀUÀgÀzÀ°è CAvÀåUÉÆArvÀÄ. EzÀ£ÀÄß

is
‘ªÀĺÁ¥Àj ¤ªÁðt’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
re S
§ÄzÀÞ£ÀÄ «ºÀj¹zÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è
B
bl
«ºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è ¤«Äð¹zÀgÀÄ. CªÀ£À
be T
C¹Ü¥ÀAdgÀ PÀ¼É§gÀªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀÄƼÉUÀ¼À£ÀÄß
pu
d£À CªÀ£À £É£À¦£À°è ¸ÀAgÀQë¹zÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À
K

ªÀÄÆ®PÀ ZÉÊvÁå®AiÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀÆÛ¥ÀUÀ¼À°è CªÀ£À

¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àäj¸ÀÄvÁÛ ¥ÀÆf¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. »ÃUÉ
©

¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀzÉÝ ªÉÆlÖªÉÆzÀ® zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÁAa ¸ÀÆÛ¥À

«UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄÆwð¥ÀÇeÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðªÀÅ £Ár£À vÀÄA¨É®è ¥À¸Àj¹zÀ®èzÉ zÉñÀ «zÉñÀUÀ½UÀÆ ºÀgÀrvÀÄ. EzÀgÀ ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß
aãÁzÀ ¥ÀæªÁ¹UÀ¼ÁzÀ ¥sÁ»AiÀiÁ£ï, EwìAUï ºÁUÀÆ ºÀÆåAiÀÄ£ïvÁìAUï PÀtÂÚUÉPÀlÄÖªÀAvÉ CªÀgÀ
to

§gÀªÀtÂUÉUÀ¼À°è «ªÀj¹zÁÝgÉ. ªÀÄ®AiÀÄ, §ªÀÄð, xÉʯÁåAqï, «AiÀÄmÁßA, PÁA¨ÉÆÃrAiÀÄ, ²æîAPÀ

ºÁUÀÆ ¨Á«ÄAiÀiÁ¤£ÀªÀgÉ«UÀÆ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðªÀÅ ºÀgÀrvÀÄÛ. E¯Éè®è ¨ÉlÖUÀ¼À ²¯ÉUÀ¼À£Éß PÀqÉzÀÄ §ÄzÀÞ£À
ªÀÄÆwðUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÁÝgÉ. ºÀ®ªÉqÉUÀ¼À°è §ÈºÀvï ¥ÀæwªÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ EA¢UÀÆ
t

PÁA¨ÉÆÃrAiÀÄzÀ CAPÀƪÀðmï ºÁUÀÆ C¥sÁϤ¸ÁÛ£ÀzÀ ¨Á«ÄAiÀiÁ£ï£À°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. zÀÄgÀzÀȵÀÖªÉAzÀgÉ

No

¨Á«ÄAiÀiÁ£ï£À §ÄzÀÞ£À §ÈºÀvï ¥ÀæwªÉÄUÀ¼ÀÄ zÁ½UÉ vÀÄvÁÛV EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è £Á±ÀªÁzÀªÀÅ.

1956gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀiÁfPÀ aAvÀPÀgÁzÀ ¸ÀA«zsÁ£À ²°à ¨Á¨Á ¸ÁºÉèï qÁ.©.Dgï.
CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ §ÄzÀÞ£À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀgÁV ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ.

§ÄzÀÞ£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ CªÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ §ÄzÀÞ£À ¨ÉÆÃzsÀ£É ºÁUÀÆ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀ£ÀÄß

wæ¦lPÀUÀ¼À°è PÉÆÃæ rÃPÀj¹zÀgÀÄ. EªÉà «£ÀAiÀÄ, ¸ÀÄvÀÛ ºÁUÀÆ C©üzsÀªÀÄä ¦lPÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖªÉ.
PÁ®PÀæªÉÄÃt ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À°è ºÀÄnÖPÉÆAqÀ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ¢AzÁV M¼À¥ÀAUÀqÀUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ.
48
»ÃUÉ »Ã£ÀAiÀiÁ£À, ªÀĺÁAiÀiÁ£À, ªÀdæAiÀiÁ£À ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À°è£À ¸ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. EAzÀÄ
§ÄzÀÞ£À£ÀÄß CgÀ¸ÀĪÀ C£ÉÃPÀ ºÁ¢UÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄQPÉÆArgÀĪÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ £ÁªÀÅ
PÁtÄvÉÛêÉ.
«zÉòAiÀÄgÀ zÁ½
EzÉà PÁ®WÀlÖzÀ°è Væøï£À°è £ÀUÀgÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ «PÀ¹vÀUÉÆArzÀݪÀÅ. ¥ÁæaãÀ ¥À²ðAiÀÄ MAzÀÄ
¥À槮 ¸ÁªÀiÁædåªÁV ¨É¼É¢vÀÄÛ. F JgÀqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ UÀÄjAiÀiÁzÀªÀÅ.
¥ÁæaãÀ ¥À²ðAiÀĪÀ£ÀÄß D½zÀªÀgÀ°è CTªÉÄäAiÀÄ£ÀßgÀÄ PÀÆqÀ M§âgÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÇ.6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è
F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ zÉÆgÉAiÀiÁzÀ qÉÃjAiÀĸÀ£ÀÄ ¥À槮 ¸ÁªÀiÁædåªÉÇAzÀ£ÀÄß PÀnÖzÀ£ÀÄ. EªÀ£À PÁ®zÀ°è CªÀ£À

d
¸ÁªÀiÁædåªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀrAiÀĪÀgÉ«UÀÆ ºÀgÀrvÀÄÛ. ¸Á.±À.¥ÀÇ. 4£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀiÁå¸ÉqÉƤAiÀiÁzÀ
zÉÆgÉ C¯ÉUÁìAqÀgï VæÃPï £ÀUÀgÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÄÝ ¥À²ðAiÀiÁªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. EzÀjAzÁV

he
¨sÁgÀvÀzÀ UÀrAiÀĪÀgÉ«VzÀÝ ¥À²ðAiÀiÁ ¨sÁUÀªÀÅ C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À PÉʪÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥À²ðAiÀiÁªÀ£ÀÄß UÉzÀÝ
£ÀAvÀgÀ C¯ÉUÁìAqÀgï PÀAzÁºÁgï ºÁUÀÆ »AzÀÄPÀıï£À ªÀiÁUÀðªÁV ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀ. gÁ«

is
ªÀÄvÀÄÛ ©AiÀiÁ¸ï £À¢AiÀĪÀgÉUÀÆ ¸ÁVzÀ FvÀ¤UÉ E£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀįÁUÀzÉ fîA £À¢AiÀÄ
re S
ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀrzÁn »A¢gÀÄUÀĪÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è ¨Á婯ÉÆä£ÀªÀgÉ«UÉ ¸ÁV C°è ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ.
B
bl
C¯ÉUÁìAqÀgï-¥ËgÀªÀgÀ PÀzÀ£À : vÀPÀ벯ÉAiÀÄ gÁd£ÁzÀ CA©AiÀÄ DªÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ §AzÀ
be T
C¯ÉUÁìAqÀgÀ¤UÉ JzÀÄgÁzÀzÀÄÝ ¥ËgÀªÀ. EªÀ£À£ÀÄß ¥ÉÇÃgÀ¸ï JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ©üÃPÀgÀªÁzÀ ZÀAqÀªÀiÁgÀÄvÀ
pu
ºÁUÀÆ ¥ÀæªÁºÀ¨sÀjvÀ fîA£À¢AiÀÄ JzÀÄgÀÄ JgÀqÀÄ ¸ÉãÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄSÁªÀÄÄTAiÀiÁzÀªÀÅ. ¥ÀæªÁºÀzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è
K

£À¢AiÀÄ£ÀÄß zÁlĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤jÃQë¸ÀzÀ ¥ËgÀªÀ£À ªÉÄÃ¯É C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À ¸ÉãÉAiÀÄÄ DPÀæªÀÄt ªÀiÁrvÀÄ.

©

ºÉÆÃgÁlzÀ°è C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À ¸ÉãÉAiÀÄÄ dAiÀÄUÀ½¹vÀÄ. ¸ÉgÉAiÀiÁzÀ ¥ËgÀªÀ£À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ C¯ÉUÁìAqÀgï `¤£ÀߣÀÄß

£Á£ÀÄ ºÉÃUÉ £ÀqɹPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ?' JAzÀÄ PÉýzÀ£ÀÄ. DUÀ ¥ËgÀªÀ£ÀÄ CvÀåAvÀ zsÉÊAiÀÄð, ¸Áé©üªÀiÁ£ÀUÀ½AzÀ
‘M§â gÁd ªÀÄvÉÆÛ§â gÁd£À£ÀÄß ºÉÃUÉ £ÀqɹPÉƼÀî¨ÉÃPÉÆà ºÁUÉ’ JAzÀÄ GvÀÛj¹zÀ. ¥ËgÀªÀ£À zsÉÊAiÀÄð
¸ÁºÀ¸ÀUÀ¼ÀÄ VæÃPÀgÀ §gÀªÀtÂUÉUÀ¼À°è CªÀÄgÀªÁVªÉ. C¯ÉUÁìAqÀgï£À DPÀæªÀÄtªÀÅ ªÀiËAiÀÄðgÀ gÁd¥Àæ¨sÀÄvÀéPÉÌ
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀĺÁd£À¥ÀzÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EzÀÝ ªÁå¥Áj ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÀÄ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÀĹzÀªÀÅ.
DzÀgÉ VæÃPÀgÀ ¥ÀæªÉñÀªÀÅ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ¯É ºÁUÀÆ «eÁÕ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄßAlĪÀiÁrvÀÄ. DUÀ
gÀÆrüAiÀÄ°èzÀÝ UÁAzsÁgÀ ²®àPÀ¯ÉAiÀÄÄ VæÃPÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ M¼ÀUÁVvÀÄÛ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
t

I. ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr.

No

1. eÉÊ£ÀgÀ ªÉÆzÀ® wÃxÀðAPÀgÀ£ÀÄ ____________ .

2. ªÀzsÀðªÀiÁ£À£ÀÄ d¤¹zÀ ¸ÀܼÀ ___________ .
3. ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ vÀ£Àß 42£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è __________ ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ.
4. ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ vÀ£Àß 72£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è __________ JA§°è ¤ªÁðt ºÉÆA¢zÀ£ÀÄ.

49
 5. UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ£À ªÉÆzÀ® ºÉ¸ÀgÀÄ _________ .
6. §ÄzÀÞ£ÀÄ vÀ£Àß ªÉÆzÀ® ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß _________ zÀ°è ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
7. §ÄzÀÞ£À ªÉÆzÀ® ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
II. F PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
1. ºÉƸÀ zsÀªÀÄðUÀ¼À GzÀAiÀÄzÀ ¥ÀǪÀðzÀ°èzÀÝ »£É߯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV «ªÀj¹.
2. ªÀĺÁ«ÃgÀ£À fêÀ£À PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
3. wægÀvÀßUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?

d
4. eÉÊ£ÀgÀ ¥ÀAUÀqÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹j.

he
5. ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀxÀªÉAzÀgÉãÀÄ?
6. ºÉƸÀ zsÀªÀÄð¢AzÀ ¥ÉæÃjvÀgÁzÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?

is
re S
7. wæ¦nPÀUÀ¼À §UÉÎ n¥Ààt §gɬÄj.
B
bl
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
be T
pu
1. ªÀĺÁ«ÃgÀ£À fêÀ£À ZÀjvÉæAiÀÄ §UÉÎ «µÀAiÀÄ ¸ÀAUÀ滹.
K

2. UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ£À fêÀ£À ¸ÀA§AzsÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.

3. zsÀªÀÄð, ªÀÄvÀ, ¥ÀAxÀ, D¹ÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ ¥ÀzÀUÀ½UÉ CxÀðªÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉƽîj.
©

*****
t to
No

50
 gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ -1
gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀjPÀ®à£É. • gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀiÁzÀ PÀæªÀÄ.
• gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ aAvÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ. • gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

d
gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À. EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ

he
ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ gÀÆ¥ÀgÉõÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVzÉ. EzÀÄ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀPÀÆÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
gÁdåzÀ GUÀªÀÄ, ®PÀët ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ §UÉV£À

is
CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉà gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÄRå «µÀAiÀĪÁVzÉ.
re S
gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ Væøï zÉñÀzÀ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. VæÃPÀjVAvÀ®Æ ªÉÆzÀ®Ä
B
bl
Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀÄ, ¨É©¯ÉÆäAiÀÄgÀÄ, ¥À²ðAiÀÄ£ÀßgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ aäAiÀÄgÀÄ ‘gÁd¤ÃwUÉ’
be T
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉ®ªÉÇAzÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ CªÀgÀÄ gÁdå±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß MAzÀÄ
pu
PÀæªÀħzÀÞ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÁßV C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À°®è. gÁdå±Á¸ÀÛçPÉÌ MAzÀÄ ¸ÀévÀAvÀæ «eÁÕ£ÀzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À
K

PÉÆlÖªÀgÉà VæÃPÀgÀÄ.
VæÃPï vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼ÁzÀ ¸ÁPÉænÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ DvÀ£À ²µÀå ¥ÉèÃmÉÆà gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ aAvÀPÀgÁVzÀÝgÀÄ.
©

¥ÉèÃmÉÆà vÀ£Àß ‘j¥À©èPï’ JA§ ªÀĺÁPÀÈwAiÀÄ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥À
ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¹zÁÝgÉ. DzÀgÉ Væøï zÉñÀzÀ ªÀÄvÉÆÛ§â zÁ±Àð¤PÀ Cj¸ÁÖl®¤UÉ
gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ‘¦vÁªÀĺÀ’ JAzÀÄ UËgÀªÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ, KPÉAzÀgÉ, Cj¸ÁÖl¯ï gÁdå±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß
PÀæªÀħzÀÞUÉƽ¹ gÁdå±Á¸ÀÛçPÉÌ vÀ¼À¥ÁAiÀÄ ºÁQzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ aAvÀPÀgɤ¹zÁÝgÉ. Cj¸ÁÖl¯ï gÁdå±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß
PÀÄjvÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°èAiÉÄà ¥ÀæxÀªÀÄ UÀæAxÀ ‘¥Á°nPïì’ JA§ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹zÀ£ÀÄ. F PÀÈwAiÀÄ°è
gÁdåzÀ GUÀªÀÄ, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¸À¯ÁVzÉ. PËn®å£À ‘CxÀð±Á¸ÀÛç’ zÀ°èAiÀÄÆ
to

gÁdQÃAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼À §UÉÎ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ «ªÀgÀUÀ½ªÉ.

¥ÁæaãÀ VæÃPÀgÀÄ gÁdåzÀ ¸ÀªÀĸÀÛ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÀÆ C£Àé¬Ä¹ ¥Á°nPïì (gÁdPÁgÀt) JA§
t

¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ‘¥Á°nPïì’ JA§ ¥ÀzÀ ‘£ÀUÀgÀ gÁdå’ (City - State) JA§ CxÀðªÀżÀî
No

ªÀÄÆ® VæÃPï ¥ÀzÀªÁzÀ ‘¥ÉÇ°¸ï’ (Polis) JA§ÄzÀjAzÀ ºÀÄnÖ §A¢zÉ. VæÃPÀjUÉ £ÀUÀgÀªÉÃ
gÁdåªÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ gÁdåzÀ DqÀ½vÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉà gÁdPÁgÀtªÁV¢ÝvÀÄ. DzsÀĤPÀªÁV
vÀdÕgÀÄ gÁdå±Á¸ÀÛç JAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝgÉ.
gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ (¥ÉÇ°nPÀ¯ï¸ÉÊ£ïì) gÁdåzÀ ªÀÄÆ®, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, ¸ÀégÀÆ¥À, DqÀ½vÀ ¥ÀzÀÞw, gÁdåzÀ
PÁgÀåªÁå¦Û, ¥ËgÀgÀ ºÀPÀÄÌ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåzÀ J®è ªÀÄÄRUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ.

51
 gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåzÀ ¨sÀÆvÀ, ªÀvÀðªÀiÁ£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ
PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. gÁdå, ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À
gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ «µÀAiÀĪÉà gÁdå±Á¸ÀÛçªÉAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.
gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ ¥ÀæwAiÉƧâjUÀÆ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀÄzÁÝVzÉ.
gÁdåªÉÇAzÀgÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ C°è£À d£ÀUÀ¼À D¯ÉÆÃZÀ£É, eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄzÀ°è
vÉÆqÀV¹PÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

d
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåªÉÇAzÀgÀ GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä

he
¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À°è gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ
¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ vÉÆqÀV¹PÉÆArgÀĪÀÅzÀgÀ §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ZÀPÁæ¢ü¥ÀvÀå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, £ÁåAiÀÄ, ¸ÁévÀAvÀæöå, GvÀÛªÀÄ ¸ÀPÁðgÀ, AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ

is
re S
±ÁAw EvÁå¢ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ §UÉÎ ªÀiÁ»w MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¨sÀÆvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀvÀðªÀiÁ£À PÁ®zÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ¨É¼ÀQ£ÀrAiÀÄ°è
be T
pu
¨sÀ«µÀåzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸À®Ä ¸ÀºÀPÀj¸ÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ DzsÀĤPÀ PÀ¯Áåt gÁdåzÀ
K

¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåzÀ ¸ÀA«zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À §UÉV£À eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
©

· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÀPÁðgÀzÀ CAUÀUÀ¼ÁzÀ ±Á¸ÀPÁAUÀ, PÁAiÀiÁðAUÀ ºÁUÀÆ £ÁåAiÀiÁAUÀÀUÀ¼ÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ w¼ÀĪÀ½PÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀ°è gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀæeÉÕAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀÈvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À¥Àw椢üUÀ¼ÀÄ eÁUÀÈvÀªÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀQæAiÀĪÁV EgÀĪÀAvÉ
£ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
· gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ GvÀÛªÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd¸ÉêÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß
to

w½zÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ ¥ÀjºÁgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

· gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ GvÀÛªÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ £ÁUÀjPÀgÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀĪÀ°è
¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
t
No

· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁzÀAvÀºÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ, MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ, ¸ÀܽÃAiÀÄ

¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
· d£ÀgÀÄ ¸ÀQæAiÀĪÁV gÁdQÃAiÀÄzÀ°è vÉÆqÀV¹PÉƼÀî®Ä ¥ÀÇgÀPÀªÁUÀĪÀ vÀvÀé ºÁUÀÆ
¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸À®Ä gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
· gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À §UÉV£À eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ
«±ÉõÀªÁV zÉñÀzÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À §UÉÎ ºÁUÀÆ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ
ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
52
 F ªÉÄð£À J¯Áè PÁgÀtUÀ½AzÁV gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ gÁdåªÉÇAzÀgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ, GvÀÛªÀÄ
gÁeÁåqÀ½vÀ, £ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæ ºÁUÀÆ ¥ÀæeÉUÀ¼À ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ ¸ÀàµÀÖ CjªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¥ÀæeÉUÀ¼É®ègÀÆ GvÀÛªÀÄ, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ, ¸ÀĸÀA¸ÀÌøvÀ ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ²Ã® £ÁUÀjPÀgÁUÀĪÀAvÉ
¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ, ±ÁAvÀ, ¥ÀæUÀwzÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄT gÁdåªÀ£ÀÄß
¸ÀA¸Áܦ¸ÀĪÀ°è ªÀĺÀvÀÛgÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀºÀ¸Àæ ¸ÀºÀ¸Àæ ¸ÀASÉåAiÀÄ d£ÀgÀ
PÀ£À¸À£ÀÄß £À£À¸ÁV¸ÀÄvÀÛzÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

d
1. gÁdQÃAiÀÄ JA§ ¥ÀzÀ GvÀàwÛUÉÆAqÀ VæÃPï ¥ÀzÀ _____________ .

he
2. `j¥À©èPï’ UÀæAxÀzÀ PÀvÀÈð _____________ .
3. Cj¸ÁÖl¯ï gÁdå±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ gÀa¹zÀ PÀÈw _____________ .

is
4. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ §UÉV£À ªÀiÁ»w ºÉÆA¢gÀĪÀ PËn®å£À PÀÈw _____________ .
re S
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
B
bl
1. gÁdå±Á¸ÀÛç JAzÀgÉãÀÄ?
be T
2. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ PÀæªÀħzÀÞ CzsÀåAiÀÄ£À AiÀiÁjAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
pu
3. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀgÉAzÀÄ AiÀiÁgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ?
K

4. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ MAzÀÄ ªÁåSÁå£À ¤Ãr.

©

5. gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃd£À w½¹?

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1. ¨sÁgÀvÀzÀ°è »AzÉ EzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ©A©¸ÀĪÀ avÀæ¥ÀlUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀ
¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹.
2. ¤ªÀÄä vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ Cj¸ÁÖl®£ÀÄ gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ §UÉÎ ¤ÃrzÀ
ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹.
to

3. `ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÁªÀiÁfPÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÄ gÁdå ¸ÀȶÖUÉ £ÁA¢AiÀiÁzÀªÀÅ’ F «ZÁgÀªÁV ¤ªÀÄä

vÀgÀUÀwAiÀÄ°è «ZÁgÀ«¤ªÀÄAiÀÄzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÉÇAzÀ£ÀÄß K¥Àðr¹.
IV. AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ (Project Work).
t
No

1. ¤ÃªÉǧ⠥ÀÅgÁvÀ£À Væøï zÉñÀzÀ ¥ÀæeÉAiÉÄAzÀÄ ¨sÁ«¹PÉÆAqÀÄ £ÀUÀgÀ gÁdåzÀ

AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ «ZÁgÀªÉÇAzÀgÀ §UÉÎ ZÀað¹.
2. `¸ÀªÁð¢üPÁj zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄÄ ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß
zÀªÀÄ£ÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ’ - F «ZÁgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ avÀæ¥ÀlUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
3. ªÀĺÁPÁªÀåUÀ¼À°è PÁt§gÀĪÀ gÁdQÃAiÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À §UÉV£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
*****

53
 CzsÁåAiÀÄ - 2
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ. • ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ªÁå¦Û.
• £ÉêÀÄPÁw CxÀð ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ. • vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ «zsÀUÀ¼ÀÄ.
• PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ. • PÀ£ÁðlPÀ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ.
• PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ. • gÁdå ¸ÀaªÁ®AiÀÄ.

d
• PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ.

he
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ

is
re S
DzsÀĤPÀ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ ²ÃWÀæUÀwAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ M¼ÀUÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ¢AzÀ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ DUÀĪÀ
B
bl
¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À CjªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀéªÀÅ ¢£Éà ¢£Éà ºÉZÀÄÑwÛzÉ. ºÁUÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ
be T
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÁßV gÀƦ¸ÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. F §UÉAiÀÄ
pu
DqÀ½vÁvÀäPÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀµÉÖà ¥ÀÅgÁvÀ£ÀªÁzÀªÀÅ. DzÀgÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ
K

CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ «±ÉõÀªÁV CªÉÄjPÁzÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÄjPÁzÀ ªÀiÁf CzsÀåPÀëgÁzÀ

ªÀÅqÉÆæë®ì£ïgÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ
©

DqÀ½vÀªÀÅ J¯Áè gÁµÀÖçUÀ¼À°è MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CzsÀåAiÀÄ£À «µÀAiÀĪÁV ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÉÆAzÀÄwÛzÉ.

‘¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ’ JA§ÄzÀÄ DqÀ½vÀ JA§ ªÁå¥ÀPÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ PÉëÃvÀæzÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ
¨sÁUÀªÁVzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ J£ÀÄߪÀ ¥ÀzÀ ¸ÀPÁðj (Government) J£ÀÄߪÀ CxÀð ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß 1812gÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ C¯ÉPÁìAqÀgï ºÁå«Ä®Ö£ïgÀÄ
§¼À¹zÀgÀÄ. C£ÀAvÀgÀ ºÀ®ªÀÅ ¯ÉÃRPÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥Àj¨sÁµÉAiÀÄ CxÀðUÀ¼À°è ªÁåSÁ夹zÁÝgÉ.
1. ªÀÅqÉÆæë®ì£ïgÀ ¥ÀæPÁgÀ “PÁ£ÀƤ£À ¸ÀªÀÄUÀæ ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀħzÀÞ eÁjUÉƽ¸ÀÄ«PÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ
to

DqÀ½vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.”
2. ¦ü¥sï£Àgï ¥ÀæPÁgÀ “¸ÁªÀðd¤PÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ AiÀÄvÀßzÀ
t

¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÉÄà ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.”

No

3. ®ÆxÀgï UÀÄ°PïgÀ ¥ÀæPÁgÀ, “¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀPÁðgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀ

PÁAiÀiÁðAUÀ ±ÁSÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.”
MnÖ£°À è ¸ÀPÁðgÀ Erà ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ ¸ÀªÄÀ ¸ÀÛ PÁAiÀiÁðZÀgu
À U
É É ¸ÀA§A¢¹gÀÄvÀz
Û .É gÁdåzÀ zÉÊ£ÀA¢£À
ªÀ媺
À ÁgÀU¼
À £À ÄÀ ß £ÀqɹPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ CAUÀªÉà ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

54
¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
gÀPÀëuÁ gÁdå¢AzÀ PÀ¯Áåt gÁdåªÁV, §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀÄwÛgÀĪÀ gÁdåzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ vÀPÀÌAvÉ
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑwÛzÉ. EzÀjAzÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ PÉëÃvÀæªÀÇ
«¸ÁÛgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÀªÁðAVÃt C©üªÀÈ¢Þ ºÁUÀÆ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ C½ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ
G½ªÀÅ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.
ªÀåQÛAiÀÄÄ ºÀÄnÖ¤AzÀ ªÀÄgÀtzÀªÀgÉUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ M¼À¥ÀnÖgÀÄvÁÛ£É. EzÀÄ
gÁdå ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ºÀÈzÀAiÀĪÁVzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ E®èzÀ gÁdåzÀ PÀ®à£ÉAiÉÄà C¸ÁzsÀåªÁVzÉ.
DzÀÝjAzÀ DzsÀĤPÀ gÁdåªÀ£ÀÄß DqÀ½vÁvÀäPÀ gÁdå JAzÀÄ (Administrative State) ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.

d
PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß w½¸ÀÄwÛªÉ.

he
1) ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀPÁðgÀzÀ DzsÁgÀ ¸ÀÛA¨sÀªÁVzÉ. gÁdåzÀ°è ±Á¸ÀPÁAUÀ ºÁUÀÆ
£ÁåAiÀiÁAUÀ«®èzÉ ¸ÀPÁðgÀ«gÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ DqÀ½vÁAUÀ«®èzÉ ¸ÀPÁðgÀ CxÀªÁ gÁdå C¹ÛvÀézÀ°è
EgÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. ¸ÁªÀðd¤PÀ CxÀªÁ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉƽ¸À®Ä DqÀ½vÁvÀäPÀ

is
re S
AiÀÄAvÀæ J®è gÁµÀÖçUÀ¼À°èAiÀÄÆ CvÀåªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ¥Á¯ï C¥À¯ï©AiÀĪÀgÀÄ “DqÀ½vÀ«®èzÉ
B
bl
¸ÀPÁðgÀ PÉêÀ® Mt ºÀgÀmÉAiÀÄ PÀÆlªÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ” C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀnÖzÁÝgÉ.
2) ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛUÁV ««zsÀ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄwÛzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ªÀåQÛAiÀÄÄ
be T
pu
UÀ¨sÀðzÀ°ègÀĪÁV¤AzÀ »rzÀÄ CªÀ£À ªÀÄgÀtzÀªÀgÉUÀÆ CUÀvÀåªÁzÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. ±ÁAw
K

ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄÈzÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥Ár d£ÀgÀ ¥Áæt ºÁUÀÆ D¹Û gÀPÀëuÉ, £ÁåAiÀÄ MzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ, ²PÀët
¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±À PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ, CªÀ±ÀåPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÀÄ, zÉñÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ, DyðPÀ
©

¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

3) PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À C£ÀĵÁ×£À. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀgÀ
ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è d£ÀgÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¹ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ºÁUÀÆ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¤µÉ× ºÁUÀÆ zÀPÀëvɬÄAzÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À¢zÀÝgÉ
GvÀÛªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À UÀÄjUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® PÁUÀzÀzÀ WÉÆõÀuÉUÀ¼ÁV G½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
4) ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä CUÀvÀå. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ
to

¨sÀzÀævÉAiÀÄ MAzÀÄ ¸ÁzsÀ£ÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÀÆ ¸ÁªÀðd¤PÀ

DqÀ½vÀ ±Á±ÀévÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀÄ DqÀ½vÀPÉÌ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV
DqÀ½vÀzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄUÀªÀĪÁV ¤ªÀðºÀuÉAiÀiÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
t
No

E®èªÁzÀ°è CvÀåAvÀ ¥À槮 gÁµÀÖçªÀÅ PÀĹzÀÄ ©Ã¼ÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: ¥ÁæaãÀ gÉÆêÀiï ¸ÁªÀiÁædå
CzsÀB¥ÀvÀ£ÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¹, ¸ÀªÀiÁdzÀ°è
MUÀÎlÄÖ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄgÀ¸ÀåªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀ°è ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
5) ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðAUÀPÀÆÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ ±Á¸ÀPÁAUÀ
gÀƦ¹zÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ vÀgÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ
vÀªÀÄä ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä CUÀvÀåªÁzÀ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
F ªÀÄÆ®PÀ DqÀ½vÁAUÀ PÉêÀ® ¤Ãw C£ÀĵÁ×£ÀzÀ eÉÆvÉUÉ ¤Ãw gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ®Æè ¥ÀæªÀÄÄR

55
¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤AiÉÆÃfvÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è DqÀ½vÁAUÀªÀÅ ±Á¸À£ÀUÀ½UÉ CUÀvÀå «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ PÁAiÀiÁðAUÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
ªÁå¦Û : ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ PÀÄjvÀÄ aAvÀPÀgÀ°è ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ½ªÉ. ªÀÅqÉÆæë®ì£ï,
J¯ï.r. ªÉÊmï ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ ªÁå¥ÀPÀ zÀȶÖPÉÆãÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ. EªÀgÀ
¥ÀæPÁgÀ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ CAUÀUÀ¼ÁzÀ ±Á¸ÀPÁAUÀ, PÁAiÀiÁðAUÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁAUÀUÀ¼À J¯Áè
PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
®ÆxÀgï UÀÄ°Pï, ¸ÉʪÀÄ£ï ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ ¸ÀAPÀÄavÀ zÀȶÖPÉÆãÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ. EªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ PÉêÀ® ¸ÀPÁðgÀzÀ CAUÀªÁzÀ

d
PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

he
¥ÉÆøïØPÁ¨ïð (POSD CORB) zÀȶÖPÉÆãÀ
®ÆxÀgï UÀÄ°PïgÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß “¥ÉÆøïØPÁ¨ïð” (POSD CORB)
JA§ EAVèµï ¥ÀzÀzÀ°è ¸ÀÆa¹zÁÝgÉ. EAVèµï ¥ÀzÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CPÀëgÀªÀÇ ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ

is
re S
MAzÉÆAzÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
1) P-AiÉÆÃd£É (Planning) : ¸ÀPÁðj AiÀÄAvÀæ PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄð¸ÀÆa,
B
bl
¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ vÀgÀ®Ä «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ
be T
pu
¸ÀÆÜ® gÀÆ¥ÀgÉõÉAiÀÄ AiÉÆÃd£É ¹zÀÞ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
K

2) O-¸ÀAWÀl£É (Organisation) : GzÉÝòvÀ UÀÄj ¸ÁzsÀ£ÉUÁV E¯ÁSÉ, ¤UÀªÀÄ, «¨sÁUÀ,

G¥À«¨sÁUÀ, ªÀÄÄAvÁzÀ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
©

««zsÀ E¯ÁSÉUÀ½UÉ ºÀAZÀĪÀÅzÀÄ.

3) S-¹§âA¢ ªÀåªÀ¸ÉÜ (Staffing) : DqÀ½vÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä CUÀvÀåªÁzÀ ¹§âA¢AiÀÄ
£ÉêÀÄPÀ, vÀgÀ¨ÉÃw ºÁUÀÆ ¸ÉêÁ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
4) D-¤zÉñÀð£À (Direction) : ¸ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ½UÉ DzÉñÀ ºÁUÀÆ ¤zÉÃð±À£À
¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ wêÀiÁð£À PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
5) Co-¸ÀAAiÉÆÃd£É (Co-ordination) : ¸ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À°è WÀµÀðuÉ,
to

©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¹ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.

6) R-ªÀgÀ¢ (Reporting) : G£ÀßvÁ¢üPÁjUÀ½UÉ C¢üãÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À
t

PÁAiÀÄð ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À §UÉÎ ªÀgÀ¢ ¸À°è¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯É, ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ vÀ¤SÉAiÀÄ
No

ªÀÄÆ®PÀ ±Á¸ÀPÁAUÀPÉÌ ªÀgÀ¢ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.

7) B-DAiÀĪÀåAiÀÄ (Budgeting) : ºÀtPÁ¹£À AiÉÆÃd£É, DAiÀĪÀåAiÀÄ, ¯ÉPÁÌZÁgÀ,
¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ªÁå¦Û EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è ªÁå¥ÀPÀªÁV ºÉZÀÄÑwÛzÉ. EzÀÄ gÀPÀëuÁvÀäPÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæuÁvÀäPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁd ¨É¼ÉzÀµÀÄÖ ¸ÁªÀðd¤PÀ
DqÀ½vÀzÀ ªÁå¦Û «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. d£ÀgÀ C¥ÉÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ DPÁAPÉëUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ
«¸ÀÛøvÀUÉƽ¹ªÉ.
56
£ÉêÀÄPÁw (Recruitment)
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ AiÀıÀ¹éUÉ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj ¹§âA¢ / C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F
¹§âA¢/C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀħzÀÞ jÃwAiÀÄ°è DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ
¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉêÀÄPÁw ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
GvÀÛªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀPÀë ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀÅ £ÉêÀÄPÁw ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.
CºÀð, zÀPÀë ºÁUÀÆ ¥ÁæªÀiÁtÂPÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß DqÀ½vÀPÉÌ £ÉëĹPÉÆAqÁUÀ CªÀgÀÄ QæÃAiÀiÁ²Ã®vÉ,
§Ä¢ÞªÀAwPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀjAiÀiÁzÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß £Àqɹ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÁÛgÉ.
£ÉêÀÄPÁw «zsÁ£ÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÀÇ, ªÉÊeÁÕ¤PÀªÀÇ DVzÁÝUÀ zÀPÀë ¹§âA¢ ªÀUÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢

d
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV £ÀqɸÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

he
£ÉêÀÄPÁwAiÀÄÄ ¹§âA¢ DqÀ½vÀzÀ°è CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. N.f. ¸ÁÖ¯ïgÀªÀgÀ
¥ÀæPÁgÀ £ÉêÀÄPÁwAiÀÄÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¹§âA¢ gÀZÀ£ÉAiÀÄ CrUÀ¯ÁèVgÀÄvÀÛzÉ.

is
£ÉêÀÄPÁw «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
re S
J) £ÉÃgÀ £ÉêÀÄPÁw ©) DAvÀjPÀ £ÉêÀÄPÁw (§rÛ ªÀÄÆ®PÀ £ÉêÀÄPÁw)
B
bl
£ÉÃgÀ £ÉêÀÄPÁw : £ÉêÀÄPÁw «zsÁ£ÀUÀ¼À°è £ÉÃgÀ £ÉêÀÄPÁw d£À¦æAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÉÊeÁÕ¤PÀ
be T
«zsÁ£ÀªÁVzÉ. CºÀð C¨sÀåyðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤²ÑvÀ jÃwAiÀÄ°è DAiÉÄÌ
pu
ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà £ÉÃgÀ £ÉêÀÄPÁwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀÄÆ®PÀ ¸ÉêÉUÉ ¸ÉÃgÀ¨ÉÃPÁzÀ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ
K

¸ÁªÀiÁ£Àå CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ «±ÉõÀ CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.

©

DAvÀjPÀ £ÉêÀÄPÁw : ¸ÀPÁðj ¸ÉêÉAiÀÄ°è EzÀݪÀgÀ°è CºÀðgÁzÀªÀgÀ£ÀÄß ªÉÄîÝeÉðAiÀÄ ºÀÄzÉÝUÀ½UÉ

DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà DAvÀjPÀ £ÉêÀÄPÁwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV J¯Áè
gÁµÀÖçUÀ¼À°è C¼ÀªÀr¹PÉƼÀî¯ÁVzÉ. F ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°èAiÀÄÆ eÁjAiÀÄ°èzÉ.
vÀgÀ¨ÉÃw
¸ÁªÀðd¤PÀ ¹§âA¢AiÀÄ zÀPÀëvÉAiÀÄÄ CªÀgÀÄ ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃw ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ.
to

DzsÀĤPÀ gÁdåzÀ DqÀ½vÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ QèµÀÖªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ vÁªÀÅ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ

PÁAiÀÄðUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ w¼ÀĪÀ½PÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä vÀgÀ¨ÉÃw CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ
vÀgÀ¨ÉÃw¬ÄAzÀ ªÀiÁvÀæ £ËPÀgÀgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä zÀPÀë PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß
t

¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
No

¤¢ðµÀÖ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À®Ä CUÀvÀåªÁzÀ eÁÕ£À ºÁUÀÆ ¥ÀjtÂwAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹PÉƼÀÄîªÀÅzÉÃ

vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ GzÉÆåÃVUÀ½UÉ vÁªÀÅ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ
vÁwéPÀªÁV, ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV, CjªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ°è vÀgÀ¨ÉÃwUÉ «²µÀÖ ¸ÁÜ£À«zÉ. ¤gÀAvÀgÀªÁV ºÉƸÀ QèµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ vÁAwæPÀ
PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ DzsÀĤPÀ ¸ÀPÁðgÀÀzÀ°è vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
ºÉZÀÄÑwÛzÉ. vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.

57
vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ
vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ «zsÁ£À, CªÀ¢ü, ºÀAvÀ, vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃqÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹
vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV 5 «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
i) O¥ÀZÁjPÀ ªÀÄvÀÄÛ C£Ë¥ÀZÁjPÀ vÀgÀ¨ÉÃw : £ËPÀgÀgÀÄ PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸À¨ÉÃPÁzÀ
PÁAiÀÄðPÉÌ ¥ÀǪÀð¨sÁ«AiÀiÁV ¹zÀÞ¥Àr¹zÀ PÀæªÀħzÀÞ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀÄ, PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ
O¥ÀZÁjPÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjtÂvÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
C£Ë¥ÀZÁjPÀ vÀgÀ¨ÉÃw JAzÀgÉ, £ËPÀgÀgÀÄ PÀbÉÃjAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ
vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ËPÀgÀgÀÄ F vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À PÀbÉÃj PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß

d
¤ªÀð»¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

he
ii) £ËPÀj ¥ÀǪÀð ªÀÄvÀÄÛ £ËPÀj DgÀA¨sÉÆÃvÀÛgÀ vÀgÀ¨ÉÃw : £ËPÀj ¥ÀǪÀð vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ ¨sÁ«
GzÉÆåÃVUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÉêÉUÁV vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. £ËPÀjUÉ ¸ÉÃgÀĪÀ ªÉÆzÀ¯Éà D
£ËPÀjUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁ : ¥ËæqsÀ±Á¯Á ²PÀëPÀgÁUÀ®Ä

is
re S
©.Er. vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ PÀqÁØAiÀÄ«gÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
£ËPÀj DgÀA¨sÉÆÃvÀÛgÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ ºÀÄzÉÝUÉ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀªÀjUÉ ¤ÃqÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
F vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ GzÉÝñÀªÀÅ ºÉƸÀ C¨sÀåyðUÀ½UÉ ºÉaÑ£À £ÉÊ¥ÀÅtåvÉ ªÀÄvÀÄÛ P˱À®åvÉAiÀÄ£ÀÄß
be T
pu
¤ÃqÀĪÀÅzÁVzÉ. F jÃwAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå §Ä£Á¢ vÀgÀ¨ÉÃw JAzÀÄ ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ.
K

iii) C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü vÀgÀ¨ÉÃw : C¯ÁàªÀ¢ü vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ £Á®ÌjAzÀ DgÀÄ ªÁgÀUÀ¼À
PÁ¯ÁªÀ¢üUÉ ¤ÃqÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ¢AzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ
©

ªÉÊzÀågÀÄUÀ½UÉ DgÀÄ ªÁgÀUÀ¼À PÁ®zÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. vÀgÀ¨ÉÃw ¤gÀAvÀgÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÁÝVzÀÄÝ

CzÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ JgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ¤ÃrzÀgÉ ¢ÃWÁðªÀ¢ü vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁ: CT® ¨sÁgÀvÀ ¸ÉêÉUÀ½UÉ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀªÀjUÉ ¤ÃqÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
iv) E¯ÁSÁ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃA¢æÃAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw : vÀ£Àß E¯ÁSÉUÉ £ÉêÀÄPÀ ºÉÆAzÀĪÀ C¨sÀåyðUÀ½UÉ
E¯ÁSÉ ¤ÃqÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ E¯ÁSÁ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: ¥Éǰøï E¯ÁSÉAiÀÄ
vÀgÀ¨ÉÃw. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÉÆAzÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃrzÀgÉ CzÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
to

GzÁ: ªÀĸÀÆìjAiÀÄ°è ¯Á¯ï §ºÀzÀÆÝgï ±Á¹Ûç gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÀA¸ÉÜ ¤ÃqÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃw.
v) ¥ÀjtÂvÀ vÀgÀ¨ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ »£Éß¯É vÀgÀ¨ÉÃw : vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ GzÉÝñÀªÀÅ C¨sÀåyðAiÀÄ vÀdÕvÉAiÀÄ£ÀÄß
t

PÁAiÀÄðP˱À®åªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÁVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ¥ÀjtÂvÀ vÀgÀ¨ÉÃw JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

No

GzÁ: ¥ËæqsÀ±Á¯É ²PÀëPÀjUÉ ©.Er. ²PÀët vÀgÀ¨ÉÃw PÀqÁØAiÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄÄ

PÉ®ªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå «µÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ w¼ÀĪÀ½PÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÁzÀgÉ »£Éß¯É vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁ-ªÉÄʸÀÆj£À DqÀ½vÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜ ¤ÃqÀ¯ÁUÀĪÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀPÁðj £ËPÀgÀjUÉ / C¢üPÁjUÀ½UÉ ¸ÉêÉUÉ ¸ÉÃjzÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÈwÛ¥ÀgÀ zÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä
DVAzÁUÉÎ ¸ÉêÁªÀ¢üAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃwUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛ¯Éà EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÁÌVAiÉÄà f¯Áè ºÀAvÀzÀ°è
vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ. gÁdå ºÀAvÀzÀ°èAiÀÄÄ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ.

58
PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ
PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ «¢ü 315gÀ CrAiÀÄ°è ¸ÁܦvÀªÁVgÀĪÀ
¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ DAiÉÆÃUÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F DAiÉÆÃUÀzÀ°è M§âgÀÄ CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 10 d£À ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
EgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼À C¢üPÁgÁªÀ¢üAiÀÄÄ
£ÉêÀÄPÀªÁzÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ DgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ CxÀªÁ CªÀjUÉ 65 ªÀµÀð ªÀAiÀĹì£ÀªÀgÉUÉ
CªÀPÁ±À«zÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä CzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀézÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß
CAvÀåUÉƽ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁµÀÖç¥Àw DAiÉÆÃUÀzÀ CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼À£ÀÄß zÀÄ£ÀðqÀvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ªÀeÁ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. DAiÉÆÃUÀªÀÅ ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðAUÀUÀ¼À

d
ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À¢AzÀ ¸ÀévÀAvÀæöåªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. DAiÉÆÃUÀzÀ°è PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀĪÀgÀÄ EgÀÄvÁÛgÉ.
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ zɺÀ°AiÀÄ°è DAiÉÆÃUÀzÀ PÀbÉÃj EzÉ.

he
PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 320£Éà «¢üAiÀÄÄ PɼÀPÀAqÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀÆa¹zÉ.

is
re S
1. PÉÃAzÀæzÀ J ªÀÄvÀÄÛ © ªÀÈAzÀzÀ ¸ÉêÉUÀ½UÉ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
2. £ÉÃgÀ £ÉêÀÄPÁwUÉ ¸ÀAzÀ±Àð£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ.
be T
3. ¸ÉêÁ ºÀÄzÉÝUÀ½UÉ §rÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀUÁðªÀuÉUÉ C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ vÀvÀéUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
pu
¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
K

4. PÉÃAzÀæ ºÁUÀÆ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ ºÀÄzÉÝUÀ¼À°ègÀĪÀ C¢üPÁjUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ

©

²¸ÀÄÛPÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ §UÉÎ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.

5. gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À ¸ÀÆZÀ£É C£ÀéAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
DAiÉÆÃUÀªÀÅ gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ°è ¹«¯ï ¸ÉêÉ, vÁAwæPÀ ¸ÉêÉ, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÉêÉ, CgÀtå ¸ÉÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ
gÀPÀëuÁ ¸ÉêÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ £ÉêÀÄPÁwUÁV ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À°è
¹«¯ï ¸À«ð¸ïUÁV £ÀqɸÀĪÀ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄÄ ªÀĺÀvÀézÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. L.J.J¸ï. (¨sÁgÀwÃAiÀÄ DqÀ½vÀ
¸ÉêÉ), L.¦.J¸ï. (¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ÉÇÃ°Ã¸ï ¸ÉêÉ), L.J¥sï.J¸ï. (¨sÁgÀwÃAiÀÄ «zÉò ¸ÉêÉ),
to

L.Dgï.J¸ï. (¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ¸ÉêÉ), L.J.J.J¸ï. (¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¯ÉPÀÌ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£Á

¸ÉêÉ) ¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁVgÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ºÀAvÀzÀ°è £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ.
t

1. ¥ÀǪÀð¨Á« ¥ÀjÃPÉë
No

2. ªÀÄÄRå ¥ÀjÃPÉë
3. ªÀåQÛvÀé ¥ÀjÃPÉë
PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ
PÉÃAzÀæ ºÀAvÀzÀ°è PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ«gÀĪÀAvÉAiÉÄà gÁdå ºÀAvÀzÀ°è gÁdå
¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ£ÀéAiÀÄ C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ°è
PÀ£ÁðlPÀ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ¢£ÁAPÀ 18-5-1951gÀ°è ¸Áܦ¸À®ànÖvÀÄ.
59
DAiÉÆÃUÀªÀÅ M§âgÀÄ CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 9 d£À ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß
gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄUÀ¼À C¢üPÁgÁªÀ¢üAiÀÄÄ £ÉêÀÄPÀ¢AzÀ DgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ
CªÀgÀÄUÀ¼À 62£Éà ªÀAiÀĹì£ÀªÀgÉUÉ EzÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀæxÀªÀĪÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«, PÀ®§ÄgÀV
ªÀÄvÀÄÛ ²ªÀªÉÆUÀÎUÀ¼À°è ¥ÁæAwÃAiÀÄ PÀbÉÃjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ :
1. gÁdå ¸ÀPÁðj ¸ÉêÉUÉ ¥ÀvÁæAQvÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀvÁæAQvÀ ¹§âA¢UÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ
¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀAzÀ±Àð£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ DVAzÁUÉÎ ºÉÆgÀr¸ÀĪÀ £ÉêÀÄPÁw

d
¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀA§A¢üvÀ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÈAzÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉêÀÄPÁw ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À
ªÉÄÃgÉUÉ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. GzÁ : G¥À«¨sÁUÁ¢üPÁj, DgÀPÀëPÀ G¥À DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ,

he
vÀºÀ²Ã¯ÁÝgÀgÀÄ, EvÁå¢ ºÀÄzÉÝUÀ¼ÀÄ.
2. £ÉÃgÀªÁV £ÉêÀÄPÀUÉƼÀÄîªÀ C¨sÀåyðUÀ¼À ¸ÀAzÀ±Àð£À £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ.

is
re S
3. ¸ÀPÁðj £ËPÀgÀjUÉ ªÀµÀðPÉÌ JgÀqÀÄ ¨Áj E¯ÁSÁ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
4. ²¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀǪÁð£ÀéAiÀÄ §rÛ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
be T
5. PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ gÁdåzÀ°è £ÀqɸÀĪÀ ««zsÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ PÁAiÀÄð
pu
¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ.
K

¸ÀaªÁ®AiÀÄ (PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå)

©

PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ
DqÀ½vÀzÀ zÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ AiÀıÀ¹é PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉUÉ ««zsÀ SÁvÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ E¯ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ SÁvÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ E¯ÁSÉUÀ¼À
«Ä±ÀætªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄRå ºÉÆuÉUÁjPÉ JAzÀgÉ ««zsÀ SÁvÉUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ
ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀĪÀ ªÀÄAwæUÀ½UÉ CªÀgÀ PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä
to

¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼À£ÀÄß DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ£ÁßVAiÀÄÆ, ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß

gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ£ÁßV ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ gÀZÀ£É : PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ««zsÀ SÁvÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ E¯ÁSÉUÀ¼À
t
No

¸ÀAUÀæºÀªÁVzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 77(3) «¢ü C£ÀéAiÀÄ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ DqÀ½vÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À
¸ÀÄUÀĪÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁV ºÁUÀÆ ªÀÄAwæUÀ¼À°è D ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À ºÀAZÀÄ«PÉUÁV ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß
gÀƦ¸À®Ä C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
¥Àæw M§â PÁå©£Émï ¸ÀaªÀgÀÄ MAzÀÄ ¸ÀévÀAvÀæ SÁvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ
ºÉÆA¢gÀĪÀ SÁvÉ zÉÆqÀØzÁVzÀÝgÉ, CªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä gÁdåªÀÄAwæ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀªÀÄAwæ
EgÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄAwæAiÀÄÄ SÁvÉAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ. MAzÀÄ SÁvÉAiÀÄÄ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ
E¯ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÁVzÉ. GzÁ: UÀȺÀ, PÀȶ, gÀPÀët, ºÀtPÁ¸ÀÄ EvÁå¢ E¯ÁSÉAiÀÄÄ

60
DqÀ½vÁvÀäPÀ WÀlPÀªÁVzÀÄÝ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀĪÀ M§â PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀætzÀ°è
¤¢ðµÀÖªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
SÁvÉAiÀÄ£ÀÄß F PɼÀPÀAqÀAvÉ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¹ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «¨sÁUÀªÀ£ÀÄß M¨ÉÆâ§â
C¢üPÁjUÉ ªÀ»¹PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ±ÉæÃt ªÀåªÀ¸ÉÜ F PɼÀV£ÀAwgÀÄvÀÛzÉ.
1. E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðzÀ²ð/ºÉZÀÄѪÀj PÁAiÀÄðzÀ²ð/«±ÉõÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð.
2. ±ÁSÉ («AUï)-dAn/ºÉZÀÄѪÀj PÁAiÀÄðzÀ²ð
3. «¨sÁUÀ (r«d£ï)-¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ/G¥ÀPÁAiÀÄðzÀ²ð

d
4. ±ÁSÉ (¨ÁæAZï)-C¢üãÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð.

he
5. ¨sÁUÀ (¸ÉPÀë£ï)-±ÁSÁ¢üPÁj (¸ÉPÀë£ï-D¦üøÀgï)
¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

is
re S
1. ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ CzÀgÀ UÀÄj ¸ÁzsÀ£ÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÉ.
¸ÀPÁðgÀzÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÁUÀ ªÀÄAwæUÀ½UÉ EzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
2. ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ¸ÀºÁAiÀÄ
be T
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
pu
3. DqÀ½vÀzÀ «¢ü-«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀÛzÉ.
K

4. ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß PÀÆ®APÀµÀªÁV ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ.

©

5. ºÀtPÁ¹£À E¯ÁSÉAiÉÆA¢UÉ ¤PÀl ¸ÀA¥ÀPÀðªÀ¤ßlÄÖPÉÆAqÀÄ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ CAzÁdÄ

¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
6. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ G½zÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀA¥ÀPÀð
¸ÉÃvÀĪÉAiÀÄAvÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
MnÖ£À°è ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ‘£ÀgÀªÀÄAqÀ®’ªÁVzÉ. EzÀÄ ‘¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ ¨Ë¢ÞPÀ
PÉÃAzÀæ’ (Brain centre for policy making)ªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
to

gÁdå ¸ÀaªÁ®AiÀÄ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdåzÀ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ £ÀgÀªÀÄAqÀ®zÀAvÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ
t

««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. F E¯ÁSÉUÀ½UÉ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁzÀgÉ, ¥Àz

æ Ás £À
No

PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÄÀ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÁVgÀÄvÁÛg.É ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄÄ gÁdå ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ

ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ. PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄÄ MAzÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀÄ E¯ÁSÉUÀ½UÉ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
EªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÉêÁ ºÀAvÀzÀ C¢üPÁjAiÀiÁVgÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ gÀZÀ£É : ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄAwæUÀ½UÉ SÁvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀaªÀgÀ
SÁvÉU¼À À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è gÁdå¢AzÀ gÁdåPÌÉ ©ü£ßÀ vɬÄgÀÄvÀz
Û .É ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV E¯ÁSÉU¼ À À ¸ÀASÉå 16jAzÀ
35gÀªÀgÉUÉ EgÀÄvÀÛzÉ.

61
 gÁdåzÀ ªÀÄÄRåPÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄÄ, ¸ÀPÁðgÀzÀ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ
ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÆ DVgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ E¯ÁSÉUÀÆ M§â PÁAiÀÄðzÀ²ð EgÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀaªÀjUÉ EªÀgÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀ ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ.
¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄ PÀbÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
«¨sÁUÀªÀÇ ¸ÉPÀë£ï D¦üøÀgï ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ. vÀ£Àß «¨sÁUÀzÀ PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæ
ªÀÄvÀÄÛ PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖªÀjUÉ vÀ®Ä¦¸ÀĪÀ ºÉÆuÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀgÀÄ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «¨sÁUÀzÀ°è PÉ®ªÀÅ vÀdÕ ²ÃWÀæ°¦PÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉgÀ¼ÀZÀÄÑUÁgÀgÀÆ, ¥ÀæxÀªÀÄzÀeÉð
¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ, ¢éwÃAiÀÄzÀeÉð ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ EgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ ºÀAvÀzÀ

d
C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ±ÉæÃt ªÀåªÀ¸ÉÜ PɼÀPÀAqÀAwzÉ.

he
¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðzÀ²ð

«±ÉõÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð/ºÉZÀÄѪÀj PÁAiÀÄðzÀ²ð

is
re S B 
dAn PÁAiÀÄðzÀ²ð

bl

be T
G¥À PÁAiÀÄðzÀ²ð
pu

K

C¢üãÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð

©

¸ÀºÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð

¸ÉPÀë£ï D¦üøÀgï
¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ ¸À®ºÁ ªÀUÀðªÁVzÀÄÝ, PɼÀPÀAqÀAvÉ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
to

1. gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ CvÀÄå£ÀßvÀªÁzÀ PÁAiÀiÁð®AiÀĪÀÅ ¸ÀPÁðgÀzÀ DqÀ½vÁAUÀzÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁVzÉ.

gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ DqÀ½vÁAUÀzÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁVzÉ. gÁdå ¸ÀPÁðgÀÀzÀ DqÀ½vÀzÀ ¸ÀªÀĸÀÛ
«µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä ªÀÄAwæUÀ½UÉ
t

¸ÀºÁAiÀÄ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
No

2. gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀ ‘vÀdÕgÀ ªÀÄAqÀ°’AiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.

3. gÁdåzÀ DqÀ½vÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É CAUÀªÁV ¸ÀPÁðgÀÀzÀ ¤Ãw ºÁUÀÆ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀAAiÉÆÃf¹ ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À DAvÀjPÀ DqÀ½vÀzÀ°è ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
4. ±Á¸À£ÀzÀ PÀgÀqÀÄ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ ¤AiÀĪÀiÁªÀ½UÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀtPÁ¹£À ¤AiÀÄAvÀætPÁÌV «¢ü«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀgÀ°è ªÀÄAwæUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

62
 5. gÁdåzÀ DAiÀÄ-ªÀåAiÀĪÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑzÀ ªÉÄÃ¯É «Äw
«¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ.
6. gÁdå ¸ÀaªÁ®AiÀĪÀÅ gÁdåzÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ‘ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ
PÉÃAzÀæ’ªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ
gÁµÀÖçzÀ ¸ÀÄR ±ÁAwUÉ, LPÀåvÉUÉ ºÁUÀÆ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ CvÀåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ.
²ÃWÀæUÀwAiÀÄ°è ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ EA¢£À ¢£ÀUÀ¼À°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ Cw ªÀÄÄRå
¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ.

d
‘PÁ£ÀÆ£ÀÄ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ’ EªÉgÀqÀÆ MAzÉà £ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ¼ÀAvÉ C«¨sÁdåªÁVªÉ.

he
¸ÀªÀðgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÉ PÁ£ÀƤ£À DqÀ½vÀ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 7£Éà C£ÀĸÀÆaAiÀÄ
gÁdå¥ÀnÖAiÀÄ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß w½¸À¯ÁVzÉ. ºÁUÁV PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ
gÁdåzÀ ªÀÄÄRå PÀvÀðªÀåUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁdåUÀ½UÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ

is
PÁ¥ÁqÀĪÀ°è ¤zÉÃð±À£À ¤ÃqÀĪÀ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
re S
PÉÃAzÀæzÀ ¥ÁvÀæ
B
bl
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀÀzÀ ºÉÆuÉUÁjPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
be T
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ºÀ®ªÀÅ «¢üUÀ¼À°è w½¸À¯ÁVzÉ. GzÁ-¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 355£Éà «¢ü ¥ÀæPÁgÀ ¨ÁºÀå
pu
zÁ½¬ÄAzÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 356£Éà «¢üAiÀÄ£ÀéAiÀÄ gÁdåzÀ°è ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ
K

DqÀ½vÀ «¥sÀ®ªÁzÁUÀ gÁdå vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw CxÀªÁ gÁµÀÖç¥Àw D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.

©

¸ÁªÀðd¤PÀ ¨sÀzÀævÉ MzÀV¸À®Ä PÉÃAzÀæ UÀȺÀ ªÀÄAvÁæ®AiÀĪÀÅ CgɸÉʤPÀ ¥ÀqÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,

CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætzÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
1) PÉÃAzÀæ «ÄøÀ®Ä ¥ÉÇ°Ã¸ï ¥ÀqÉ (CRPF) : F ¥ÀqÉAiÀÄÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀ®Ä, zÀAUÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀwÛPÀÌ®Ä ºÁUÀÆ zÉñÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀ ¥ÀæPÀÈw «PÉÆÃ¥ÀPÉÌ M¼ÀUÁzÁUÀ
¥ÀjºÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
2) UÀr¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉ (BSF) : UÀr ¨sÁUÀUÀ¼À°è C¥ÀgÁ¢ü PÀÈvÀåUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä gÀa¸À¯ÁVzÉ.
to

zÉñÀzÀ UÀrUÀ¼À°è ¥ÉÇ°Ã¸ï §AzÉÆç¸ÀÄÛ K¥Àðr¸À§ºÀÄzÀÄ. UÀ¸ÀÄÛ wgÀÄUÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀr¥ÀæzÉñÀzÀ

d£ÀjUÉ ºÁUÀÆ CªÀgÀ D¹ÛUÉ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÉÆßzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ UÀr¨sÀzÀævÁ ¥ÀqÉAiÀÄ PÁAiÀÄðªÁVzÉ.
3) gÉʯÉé gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉ : gÉʯÉéUÀ¼À°è£À C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀÄ, CªÀÅUÀ¼À vÀ¤SÉ £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ,
t

gÉʯÉé D¹Û, ºÀ½ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀÄvÀÛzÉ.

No

4) PÉÃA¢æAiÀÄ G¢ÝªÉÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀqÉ (CISF) : ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ

§ÈºÀvï PÉÊUÁjPÉ G¢ÝªÉÄUÀ½UÉ gÀPÀëuÉ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÀÆ
§¼À¹PÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÁµÀÖçzÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ gÀPÀëuÉAiÀÄ°è PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀAAiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄð
ªÀÄvÀÄÛ «±ÉõÀ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀgÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ
ºÉÆA¢gÀĪÀ C¢üPÁgÀ, dªÁ¨ÁÝj, vÀdÕ ¸ÉÃªÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀĪÀÅgÀ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ½UÉ MAzÀÄ ZËPÀlÖ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
63
gÁdåzÀ ¥ÁvÀæ-gÁdå ¥ÉÇ°Ã¸ï ªÀåªÀ¸ÉÜ
±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À ¥ÁæxÀ«ÄPÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVzÉ.
vÀªÀÄä dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁV gÁdåUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÁ ªÀUÀðUÀ½AzÀ
PÀÆrzÀ ¥ÉÇ°Ã¸ï ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
gÁdåUÀ¼À°è ¥Éǰøï SÁvÉAiÀÄÄ UÀȺÀªÀÄAwæAiÀÄ C¢üãÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. UÀȺÀªÀÄAwæAiÀÄÄ ¥Éǰøï
DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. UÀȺÀ E¯ÁSÉAiÀÄ PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄÄ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÉêÁ ºÀAvÀzÀ C¢üPÁjAiÀiÁVzÀÄÝ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ
UÀȺÀªÀÄAwæUÉ PÀvÀðªÀå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¸À®ºÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÁAiÀÄ ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. UÀȺÀ E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¥Éǰøï
DqÀ½vÀzÀ ªÉÄðéZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃd£É PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.

d
gÁdå ¥ÉÇ°Ã¸ï ¸ÀAWÀl£É gÀZÀ£É PɼÀV£ÀAwzÉ.

he
UÀȺÀ¸ÀaªÀgÀÄ/UÀȺÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð

¥ÉÇ°Ã¸ï ªÀĺÁ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (DGP)

is
re S B (gÁdå ¥Éǰøï E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ)


bl
CrµÀ£À¯ï qÉÊgÉPÀÖgï d£ÀgÀ¯ï D¥sï ¥Éǰøï (ADGP)
be T

pu
qÉ¥ÀÄån E£ïì¥ÉPÀÖgï d£ÀgÀ¯ï D¥sï ¥Éǰøï (DIGP)
K


(ªÀ®AiÀÄ PÀbÉÃjAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ)
©


¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAmï D¥sï ¥Éǰøï (SP)
(f¯Áè ¥ÉÇ°Ã¸ï ªÀjµÁ×¢üPÁj)

qÉ¥ÀÄån ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAmï D¥sï ¥Éǰøï (DySP)
(G¥À«¨sÁUÀ PÀbÉÃj ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ)
to


E£ïì¥ÉPÀÖgï D¥sï ¥Éǰøï (CPI)
(ªÀÈvÀÛ PÀbÉÃjAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ)
t


No

¸À¨ïE£ïì¥ÉPÀÖgï D¥sï ¥Éǰøï (PSI)


C¹¸ÀÖAmï ¸À¨ïE£ïì¥ÉPÀÖgï D¥sï ¥Éǰøï (ASI)

ºÉqï PÁ£ïìmÉç¯ï

¥Éǰøï PÁ£ïìmÉç¯ï
64
 ¥ÉÇ°Ã¸ï ªÀåªÀ¸ÉÜ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ºÁUÀÆ gÀPÀëuÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR
¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° : AiÀiÁªÀÅzÉà C»vÀPÀgÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ ºÀwÛgÀzÀ ¥Éǰøï oÁuÉAiÀÄ°è zÀÆgÀÄ
¤ÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. E°è zÀÆgÀÄ ¤ÃrzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀiÁ»w ªÀgÀ¢ (J¥sï.L.Dgï.)AiÀÄ£ÀÄß
zÁR°¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁrj.

d
1. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀzÀ ¦vÁªÀĺÀ ____________ .

he
2. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ____________ ¥ÀæxÀªÀĪÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
3. PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÁ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ____________ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

is
re S
4. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ __________ «¢üAiÀÄÄ gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀzÀ PÀÄjvÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
5. gÁdå ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ ____________ .
be T
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è ZÀað¹, GvÀÛj¹.
pu
K

1. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ CvÀåUÀvÀåªÁVzÉ. ZÀað¹.

2. ¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ ªÀåQÛAiÀÄ ºÀÄnÖ¤AzÀ ªÀÄgÀtzÀªÀgÉUÉ ªÁå¥ÀPÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
©

¸ÀªÀÄyð¹.
3. £ÉêÀÄPÁw «zsÁ£ÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹j.
4. vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
5. PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ gÀZÀ£É w½¹.
6. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è gÁdåzÀ ¥ÁvÀæªÉãÀÄ? «ªÀj¹j.
to

III. AiÉÆÃd£É
1. PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ £ÀqɸÀĪÀ ¸ÉêÉUÀ¼À ¥ÀnÖªÀiÁr.
t

2. gÁdå ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ C¢üPÁjUÀ¼À ±ÉæÃtÂÃPÀÈvÀ ¥ÀnÖ vÀAiÀiÁj¹.

No

IV. ZÀlĪÀnPÉ :
1. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¥ÉÇðøï E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÁvÀæzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÁgÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À
PÀÄjvÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¥Éǰøï oÁuÉUÉ ¨sÉÃn ªÀiÁr ¥Éǰøï C¢üPÁjAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ZÀað¹j.
*****

65
 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ-1
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀjZÀAiÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ GUÀªÀÄ, CxÀð, ¸ÀégÀÆ¥À, ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé.
• ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåvÁå¸À.

d
• DgÀA©üPÀ «zÉò ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ

he
1. DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ 2. PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð 3. J«Ä° qÀSÉðªÀiï 4. ªÀiÁåPïì ªÉçgï
• ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ

is

re S
1. ©. Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï
B 2. f. J¸ï. WÀÄAiÉÄð 3. JA.J£ï. ²æäªÁ¸ï

bl
4. ¹. ¥ÁªÀðvÀªÀÄä 5. EgÁªÀw PÀªÉð 6. J.Dgï.zÉøÁ¬Ä
be T
pu
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ GUÀªÀÄ
K

ªÀiÁ£ÀªÀ §zÀÄPÀÄ PÀÄvÀƺÀ®PÁjAiÀiÁzÀzÀÄ. §ºÀ¼À »A¢¤AzÀ®Æ ªÀiÁ£ÀªÀ vÁ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ

¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß, ¤¸ÀUÀðªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÁ£Éà ¸ÀȶֹgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ dUÀvÀÛ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ D¼ÀªÁV
©

ªÀÄvÀÄÛ ¤RgÀªÁV, CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÁÛ §A¢gÀĪÀÅzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. EvÀgÀ

¥ÁætÂUÀ½VAvÀ ©ü£ÀߪÁVgÀĪÀ ‘aAvÀ£Áfë’ CxÀªÁ 'D¯ÉÆÃZÀ£Á fë' ªÀiÁ£ÀªÀ. ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÀÆ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ½UÀÆ §ºÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀUÀ½ªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; zÉÊ»PÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è, DºÁgÀ
¸ÉêÀ£ÉAiÀÄ°èè, QæAiÀiÁ²Ã®vÉAiÀÄ°è, ªÉÄzÀĽ£À «PÁ¸ÀzÀ°è ºÉaÑ£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ.
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁd ºÀAvÀºÀAvÀªÁV «PÁ¸ÀUÉƼÀÄîvÁÛ §AzÀÄ EAzÀÄ «eÁÕ£À, ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À
AiÀÄÄUÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦, vÁ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ UÀæºÀzÀ eÉÆvÉUÉ EvÀgÀ UÀæºÀUÀ¼À°è K¤zÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß
to

w½zÀÄPÉƼÀî®Ä ºÀªÀt¸ÀĪÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÉ.

ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀAWÀfë/ ¸ÀªÀiÁdfë :
t

ªÀåQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ C£À£ÀåªÁzÀÄzÀÄ. ªÀåQ۬ĮèzÉ ¸ÀªÀiÁd«®è,

No

¸ÀªÀiÁd«®èzÉ ªÀåQ۬Įè. £ÁªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV D¯ÉÆÃa¹zÁUÀ, vÁ£ÉƧâ£Éà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è EgÀ®Ä

¸ÁzsÀåªÉ? DUÀ J®èjUÀÆ ¹UÀĪÀ GvÀÛgÀ MAzÉà ‘C¸ÁzsÀå’ JA§ÄzÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀAWÀfë. J®ègÀ
eÉÆvÉAiÀÄ°è §zÀÄPÀ®Ä EaÒ¸ÀÄvÁÛ£É/¼É. £ÀªÉÄä®ègÀ «PÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀAWÀ fêÀ£À CUÀvÀå.
DzÀÄzÀjAzÀ¯Éà ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ‘¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À §¯É’ JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

66
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð :
“¸ÉÆöAiÀiÁ®f” J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ‘¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç’ JA§ PÀ£ÀßqÀPÉÌ vÀvÀìªÀiÁ£À CxÀðªÀżÀî EAVèµï
¥ÀzÀ. ¸ÉÆöAiÀiÁ®f JA§ ¥ÀzÀªÀÅ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ ‘¸ÉÆòAiÀÄ¸ï’ ªÀÄvÀÄÛ VæÃPï ¨sÁµÉAiÀÄ
‘¯ÁUÉÆÃ¸ï’ JA§ ±À§ÝUÀ½AzÀ GvÀàwÛ ºÉÆA¢zÉ. ‘¸ÉÆòAiÀÄ¸ï’ JAzÀgÉ eÉÆvÉUÁgÀ, ¸ÀºÀZÀgÀ.
ºÁUÉAiÉÄà '¯ÁUÉÆøï' JAzÀgÉ ±Á¸ÀÛç CxÀªÁ «eÁÕ£ÀªÉA§ CxÀð«zÉ. »ÃUÉ “¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç”
JA§ÄzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛç.
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ
DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ ¤¸ÀUÀð ¸ÀºÀdªÁzÀ ºÁUÀÄ ¹ÜgÀgÀÆ¥ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÖ

d
«eÁÕ£ÀªÁVzÀÄÝ CAvÀºÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÉà ‘¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç’ JAzÀÄ ºÉýzÁÝgÉ.

he
ªÀiÁåPïìªÉçgï: “¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¸ÀĪÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉ ``¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç'' JAzÀÄ
ºÉýzÁÝgÉ.

is
re S
qÀTðA: “¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À «eÁÕ£ÀªÉà ``¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç'' JAzÀÄ ºÉýzÁÝgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
ºÉüÀĪÀÅzÁzÀgÉ: “¸ÀªÀð ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç" JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.
B
bl
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ GUÀªÀÄ
be T
pu
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀévÀAvÀæ ºÁUÀÆ ¥ÀævÉåÃPÀ CzsÀåAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛçªÁV gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀîvÉÆqÀVzÀÄÝ,
K

19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀizsÀå¨sÁUÀzÀ°è J£ÀߧºÀÄzÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ 50 ªÀµÀðUÀ¼À°è CzÀÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß

¥ÀqɬÄvÀÄ. ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀÀ EwºÁ¸À, gÁdå±Á¸ÀÛç, CxÀð±Á¸ÀÛç, ªÀÄ£ÀB±Á¸ÀÛç EvÁå¢UÀ¼ÀÄ
©

vÀªÀÄäzÉà DzÀ ¢ÃWÀ𠻣É߯ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÁzÀgÀÆ ‘¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼ÀÄ’ JA§ ªÀiÁ£ÀåvÉ

CªÀÅUÀ½UÉs ®¨sÀåªÁzÀÄzÀÄ ¸Á.±À 18 ºÁUÀÆ 19 £ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è `AiÀÄÄgÉÆæ£À¯ÁèzÀ PÉÊUÁjPÁ
PÁæAw ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ¤ì£À ªÀĺÁPÁæAwAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUɬÄAzÀ. ¸Á.±À 16 ªÀÄvÀÄÛ 18 £ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ eÁÕ£À ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁÜ£À, zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀ ¨Ë¢ÞPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
¨sËvÀ «eÁÕ£ÀUÀ½UÉ ¹QÌzÀ ¥ÉæÃgÀuÉ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁVªÉ.
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ªÁå¦Û : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F ±Á¸ÀÛç
to

ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£À, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ

¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¥ÀjUÀt¸ÀÄvÀÛzÉ.
t

¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¸ÀégÀÆ¥À : ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçPÉÌ vÀ£ÀßzÉà DzÀ

No

«²µÀÖ ¸ÁÜ£À«zÉ. vÀ£Àß PÉ®ªÀÅ UÀÄtUÀ½AzÁV CzÀÄ EvÀgÀ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ½VAvÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ.
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀévÀAvÀæªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛçªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À®ànÖzÉ.
1. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀªÁVzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¨sËvÀ«eÁÕ£ÀªÁV®è :
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼À PÀÄlÄA§PÉÌ ¸ÉÃjzÀÄzÁVzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¨sËvÀ
«eÁÕ£ÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀPÉÌ ¸ÉÃj®è. ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼À°è MAzÁzÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ
¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À

67
 ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ EwºÁ¸À, gÁdå±Á¸ÀÛç, CxÀð±Á¸ÀÛç, ªÀÄ£ÀB±Á¸ÀÛç,
ªÀiÁ£ÀªÀ±Á¸ÀÛçUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¤PÀl ¸ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
2. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¤±ÀÑAiÀiÁvÀäPÀ ±Á¸ÀÛçªÉà ºÉÆgÀvÀÄ UÀÄt ¤zÉÃð±ÀPÀ ±Á¸ÀÛçªÀ®è : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ
vÀ£Àß CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è «µÀAiÀĪÀÅ “ºÉÃVzÉAiÉÆà ºÁUÉ” CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà ºÉÆgÀvÀÄ
CzÀÄ “ºÉÃVgÀ¨ÉÃPÀÄ” J£ÀÄߪÀ zÀȶ֬ÄAzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅ¢®è. F zÀȶÖPÉÆãÀªÀÅ
£ÉÊwPÀªÀÇ C®è. C£ÉÊwPÀªÀÇ C®è. DzÀgÉ ¤gÀ¥ÉÃPÀëªÁzÀÄzÀÄ. CAzÀgÉ £ÉÊwPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ vÀl¸ÀÜ zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
3. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ±ÀÄzÀÞ ±Á¸ÀÛçªÉà ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ CxÀªÁ D£Àé¬ÄPÀ «eÁÕ£ÀªÀ®è :

d
MAzÀÄ ±ÀÄzÀÞ ±Á¸ÀÛçªÁVgÀĪÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ GzÉÝñÀªÀÅ eÁÕ£À ¸ÀA¥ÁzÀ£ÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ,
¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ±Á¸ÀÛçUÀ¼ÀAvÉ ºÉƸÀ eÁÕ£ÀzÀ ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ®è.

he
4. ¸ÀªiÀ Ád±Á¸ÀçÛªÅÀ CªÀÄÆvÀð ¸ÀégÆ
À ¥ÀzÀ «eÁÕ£ª
À ÁVzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÄÀ ªÀÄÆvÀð ¸ÀégÆ À ¥ÀzÝÀ®è :
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ªÀiÁ£ÀªÀ WÀl£ÉUÀ¼À ªÀÄÆvÀðgÀÆ¥ÀzÀ°è D¸ÀPÀÛªÁV®è.

is
re S
DzÀgÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ WÀl£ÉUÀ¼À ‘gÀÆ¥À’ ºÁUÀÆ ‘£ÀªÀÄƣɒUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ
D¸ÀPÀÛªÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ EwºÁ¸ÀzÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¤²ÑvÀªÁzÀ AiÀÄÄzÀÞ
B
bl
CxÀªÁ PÁæAwAiÀÄ°è D¸ÀPÀÛªÁV®è. CxÁðvï «©ü£Àß jÃwAiÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÉAzÀÄ
be T
¨sÁ«¹ CªÀÅUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀégÀÆ¥À ºÁUÀÆ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
pu
5. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå «eÁÕ£ÀªÁVzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ «±ÉõÀ «eÁÕ£ÀªÁV®è :
K

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ ªÀiÁvÀæ ªÀiÁ£ÀªÀ£À CAvÀgïQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉƼÀÄîªÀ

DyðPÀ, gÁdQAiÀÄ, zsÁ«ÄðPÀ, £ÉÊwPÀ, ¨Ë¢ÞPÀ, ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÀÅ ¹ÜwUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå
©

¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÁå¦Û «±Á®ªÁzÀÄzÉà ºÉÆgÀvÀÄ

G½zÀ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼ÀAvÉ ¹Ã«ÄvÀªÁzÀÄzÀ®è.
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ/ªÀĺÀvÀé
¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç QjAiÀÄ «eÁÕ£ÀªÁVzÀÝgÀÆ CzÀgÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÁªÀðwæPÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ.
to

1. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ

ªÉÊeÁÕ¤PÀ «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ §UÉÎ PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀAUÀ滹zÀÄÝ, EzÀÄ ««zsÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¸À®Ä ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
t
No

2. ªÀåQÛvÀézÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀ : ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV ¸ÁªÀiÁfPÀ fë. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è

§zÀ¯ÁUÀĪÀ ¸À¤ßªÉñÀUÀ½UÉ CªÀ£ÀÄ ºÉÆA¢PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ, ¸ÀªÀiÁdzÀ gÀZÀ£É, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ,
§zÀ¯ÁªÀuÉ, ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ, ªÀåQÛAiÀÄ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. EªÀÅUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀªÀÄUÀæªÁzÀ CjªÀÅ
ªÀÄÆr¹ J¯Áè jÃwAiÀÄ ªÀåQÛvÀé ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ JqÉ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
3. ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ : EvÀgÉ ¸ÀªÀiÁdzÀ zsÀªÀÄð, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¸ÀÌøw,
¤Ãw-¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ, DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À §UÉÎ
ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊZÁjPÀ zÀȶÖPÉÆãÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀÄîªÀ°è, ¸ÀªÀiÁdzÀ ««zsÀ ¸ÀªÀÄƺÀUÀ¼ÀÄ
68
 ºÁUÀÆ d£ÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀºÀ-fêÀ£À, ¸ÀºÀ-¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÀî®Ä ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
4. ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåUÀ¼£
À ÄÀ ß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀÄ
À è ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄPÉƼÀÄ
À è ¸ÀºÁAiÀÄPÀ :
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄvÀÛ°gÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ;
C¥ÀgÁzsÀ, ¨Á¯Á¥ÀgÁzsÀ, PÉÆêÀÄÄUÀ®¨sÉ, ªÀÄzÀå¥Á£À, ºÀ¹ªÀÅ, C¥Ë¶ÖPÀvÉ, eÁwÃAiÀÄvÉ,
§qÀvÀ£À, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ¨sÀAiÉÆÃvÁàzÀ£É, dÆeÁl, ªÉñÁåªÁnPÉ, ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄ,
C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, »A¸É, »ÃUÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ JzÀÄj¸ÀÄwÛzÉÝêÉ.
EAvÀºÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆAqÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀPÉÌ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ
¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

d
5. C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV gÀƦ¸À®Ä ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ:

he
¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV gÀa¸À®Ä ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåvÁå¸À.
B
bl
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ jÃwAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À. CzÀÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ CzsÀåAiÀÄ£À «µÀAiÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉÀ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¸ÀºÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
be T
pu
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ : gÁdå±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ £ÀqÀĪÉ
K

§ºÀ¼À ¤PÀlªÁzÀ ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. gÁdå±Á¸ÀÛç ªÀÄ£ÀĵÀå£À gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß, gÁdQÃAiÀÄ

¸ÀA¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ
©

gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ CrAiÀÄ°è §gÀĪÀ ¸ÀAWÀnvÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß

CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸ÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸À vÀÄA¨Á
¥ÀgÀ¸ÀàgÀªÁVªÉ. EwºÁ¸ÀªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ »A¢£À §zÀÄQ£À ¥ÀÄ£ÀgïgÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ
¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¸ÀªÀiÁdzÀ ««zsÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ «ªÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß EwºÁ¸À §gÀªÀtÂUÉUÁgÀjUÉ zÁR¯ÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ
to

ªÀiÁ»w ¤ÃqÀĪÀ°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.

¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ±Á¸ÀÛçzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ±Á¸ÀÛçzÀ
t

£ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀÅ ªÁå¥ÀPÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À®ànÖzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ±Á¸ÀÛçªÀÅ d£ÁAUÀ, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ

No

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ºÁzÀÄ §AzÀ zÁjAiÀÄ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ
CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ §ºÀ¼À «¸ÁÛgÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ eÉÆvÉUÉ ««zsÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À
§UÉÎ, C°è£À ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À §UÉÎ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÆëeÁÕ£ÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ : ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÆëeÁÕ£À
MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ «eÁÕ£ÀªÁVªÉ. ªÀÄ£ÉÆëeÁÕ£À ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄ£ÉÆëeÁÕ£ÀzÀ
£É¯ÉAiÀÄ°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀåQÛUÀ¼À ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÀqÀĪÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß,
¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß, ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ CxÉÊð¸ÀÄvÀÛzÉ.
69
 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ : CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀgÉ, ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ d£ÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ CA±ÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ DyðPÀ
CA±ÀÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ªÀåªÀºÀj¸ÀÄvÀÛªÉ? DyðPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ gÀƦ¸ÀÄwÛªÉ
J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß «±ÉèõÀuÉUÉ M¼À¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
MmÁÖgÉ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¸ÀĪÁUÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ EvÀgÀ
J¯Áè ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ¼À eÉÆvÉ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÀºÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
DgÀA©üPÀ «zÉò ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ
1. DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ (1798-1857) : DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ ¥sÁæ£ïì£À M§â

d
ªÀĺÁ£ï aAvÀPÀ. ªÉÆzÀ® ¸ÁªÀiÁfPÀ vÀvÀéeÁÕ¤. ‘¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ

he
¦vÁªÀĺÀ’ JAzÀÄ DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ CªÀgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ
¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçPÉÌ «eÁÕ£ÀzÀ

is
¸ÁÜ£À ¹UÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÁÝgÉ. DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ CªÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß §®ªÁV
re S
¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀiÁrzÀªÀgÀ°è ºÀ§ðmï ¸Éà£Àìgï, J«Ä° qÀTðA, ªÀiÁåPÀìªÉçgï
B
bl
¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ. ¸Á.±À. 1839 gÀ°è ‘¥Éǹnªï ¦ü¯Á¸À¦ü’ JA§ «µÀAiÀÄzÀ
PÀÄjvÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ G¥À£Áå¸À ¤ÃqÀĪÁUÀ DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ ªÉÆzÀ®
be T
pu
¨ÁjUÉ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ.
DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ
K

EªÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀÄ-E¹qÀÆgÀ DUÀ¸ïÖ ªÉÄÃj ¥sÁæAPÁ¬Ä¸ï

gÉhÄëAiÀÄgï PÁªÉÄÖ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ JAzÀÄ ¥ÀjavÀgÁVzÁÝgÉ. EªÀgÀÄ zÀQët ¥sÁæ£ïì£À
©

ªÉÆÃAmï ¥É°AiÀÄgï JA§°è 1798 d£ÀªÀj 19 gÀAzÀÄ PÁåxÉÆðPï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ°è d¤¹zÁÝgÉ.

EªÀgÀÄ EA¦jAiÀÄ¯ï ±Á¯ÉAiÀÄ°è vÀ£Àß DgÀA©üPÀ ²PÀët ªÀÄÄV¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄAzÉ EPÉÆÃ¯ï ¥Á°mÉQßPï
PÁ¯ÉÃf£À°è CzsÁå¥ÀPÀgÁzÀgÀÄ.
• EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ : ¥Éƹnªï ¦ü¯Á¸À¦ü-1839, ¥Éƹnªï ¥Á°n-1851,
ªÀiÁ£ÀªÀvÁ zsÀªÀÄð- 1857, ªÀÄÆgÀÄ ºÀAvÀUÀ¼À ¸ÀÆvÀæ »ÃUÉ EªÀgÀÄ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß
to

§gÉ¢zÁÝgÉ. DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ CªÀgÀÄ ¸É¥ÀÖA§gï 5, 1857 vÀªÀÄä 59 £Éà ªÀµÀðzÀ°è ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀgÀÄ.
2. PÁ¯ïðªÀiÁPïìð (1818-1883): PÁ¯ïðªÀiÁPïìð, ¸Á.±À.
t

19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ «±ÀéªÀiÁ£Àå ¸ÁªÀiÁfPÀ aAvÀPÀ. PÁ¯ïðªÀiÁPïìð

No

M§â gÁdQÃAiÀÄ PÁæAwPÁj, ZÀvÀÄgÀ ¸ÀAWÀlPÀ ªÀÄvÀÄÛ wÃPÀë÷Ú

§gÀºÀUÁgÀ. PÁ¯ïðªÀiÁPïìðgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀµÀð ¹zÁÞAvÀzÀ ¥ÀæªÀvÀðPÀ£ÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ zÀÄrAiÀÄĪÀ ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß
PÀÄjvÀÄ £ÀqɹzÀ aAvÀ£É, CzsÀåAiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ §gÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀ
ºÉÆÃgÁlPÉÌ ºÉƸÀ ¢PÀÌ£ÀÄß ¤ÃrzÉ. PÁ®ðªÀiÁPïìð

70
 ªÀiÁPïìð CªÀgÀÄ ¸Á.±À. 1818 ªÉÄà 5 gÀAzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ næAiÀÄgï JA§°è d¤¹zÀgÀÄ. vÀAzÉ-
vÁ¬Ä »Ã¤æZï ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¤æAiÀÄmï ªÀiÁPïìð ºÁUÀÆ ºÉAqÀw eɤߪÁ£ï ªÉ¸ïÖ ¥É°Ã£ï. ºÉUÉ®£ï
PÁ¯ïðªÀiÁPïìð CªÀgÀ £ÉaÑ£À UÀÄgÀĪÁVzÀÝgÀÄ. 1841 gÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ «µÀAiÀÄzÀ ¦JZï.r ¥ÀzÀ«
¥ÀqÉzÀÄ ªÀÈwÛ fêÀ£À DgÀA©ü¹zÀgÀÄ.
• EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÀÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ : zÁ¸ï PÁå¦l¯ï-1865, ¢ ºÉÆð ¥sÁå«Ä°, ¢ dªÀÄð£ï
LrAiÀiÁ®f-1845, ¢ ªÀÄ夥sɸÀÆÖ D¥sï ¢ PÀªÀÄÆäö夸ïÖ ¥Ánð-1848 EvÁå¢. PÁ®ðªÀiÁPïìð
CªÀgÀÄ ªÀiÁZïð 14, 1883gÀ°è ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢ MAzÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À
PÀ¼ÉzÀgÀÆ CªÀgÀ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ, ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ EA¢UÀÆ fêÀAvÀªÁVzÉ.
3. J«Ä° qÀTðA (1858-1917) : J«Ä° qÀTðA 19£ÉÃ

d
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥sÁæ£ïì£À ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕ. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£À

he
«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ «eÁÕ£ÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVªÉ JAzÀÄ ¸Á©ÃvÀÄ¥Àr¹zÀ
«±ÉèõÀuÁvÀäPÀ §gÀºÀUÁgÀ. DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ£ÁzÀgÉ,
qÀTðA CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ

is
re S
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
J«Ä° qÀTðA CªÀgÀÄ ¥sÁæ¤ì£À ¯ÉÆÃgÉÆÃ¬Ä£ï ¥ÁæAvÀzÀ J¦£Á¯ï
JA§°è 1858 K¦æ¯ï, 15 gÀAzÀÄ d¤¹zÀgÀÄ. AiÀiÁºÀÆ¢ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ
be T
J«Ä° qÀTðA
pu
¸ÉÃjzÀ EªÀgÀÄ ¥sÁæ¤ì£À, r J¦ü£Á¯ÉA§ ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¥Àæw¨sÁªÀAvÀ
K

«zÁåyðAiÀiÁV, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÁV ªÀÈwÛ fêÀ£À DgÀA©ü¹zÀgÀÄ.

• qÀTðA EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ : ¢ r«d£ï D¥sï ¯Éçgï E£ï ¸ÉƸÉÊn
©

-1893, ¸ÀƸÉÊqï(DvÀäºÀvÉå) - 1897, ¢ gÀƯïì D¥sï ¸ÉÆùAiÀįÁfPÀ¯ï ªÉÄxÀqï-1895,

¢ J°ªÉÄAlj¥sÁªÀÄìð D¥sï j°fAiÀÄ¸ï ¯ÉÊ¥sï- 1912 EvÁå¢. EªÀgÀÄ vÀªÀÄä 59£Éà ªÀAiÀĹì£À°è
PÉÆ£ÉAiÀÄĹgɼÉzÀgÀÄ.
4. ªÀiÁåPïìªÉçgï [1864-1920] : ªÀiÁåPïìªÉçgï CªÀgÀzÀÄ
¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À PÉëÃvÀæzÀ°è C«¸ÀägÀtÂÃAiÀÄ ªÀåQÛvÀé. EªÀgÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ
M§â ¥Àæ¨sÁ« §gÀºÀUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¨sÁªÀAvÀ gÁdPÁgÀtÂAiÀÄÆ ºËzÀÄ.
to

ªÉçgï PÁ£ÀÆ£ÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç, zsÀªÀÄð, PÀ¯É, EwºÁ¸À, ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ°è

ºÉaÑ£À D¸ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ C©ügÀÄaAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ªÀiÁåPïìªÉçgï ¥À²ÑªÀÄ
dªÀÄð¤AiÀÄ KgÀ¥sÀmïð JA§°è K¦æ¯ï 21gÀ, 1864 gÀAzÀÄ ¥ÉÇæmɸÀÖAmï
t

PÀÄlÄA§ªÉÇAzÀgÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. ªÉçgï 18£Éà ªÀAiÀĹì£À°è dªÀÄð¤AiÀÄ

No

»ÃqÀ¯ï§Uïð «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ «zÁåyðAiÀiÁV,

PÁ£ÀÆ£ÀıÁ¸ÀÛçzÀ°è ¦JZï.r ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ §°ð£ï «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è
¨ÉÆÃzsÀPÀgÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ 56£Éà ªÀAiÀĹì£À°è ªÀÄgÀt ªÀiÁåPïìªÉçgï
ºÉÆA¢zÀgÀÄ.
EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ: ¢ dªÀÄð£ï ¸ÉÆùAiÀiÁ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÉƸÉÊn-1910, ¢ ¥ÉÇæmɸÀÖAmï
JyPï CAqï ¢ ¹àjmï C¥sï PÁå¦l°¸ÀA, ¢ ¹n, §ÆågÉÆÃPÀæ¹, JPÉÆ£À«Ä CAqï ¸ÉƸÉÊn,
Ev猢.
71
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ
qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï (1891-1956) : DzsÀĤPÀ ¨sÁgÀvÀzÀ
¤ªÀiÁð¥ÀPÀgÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è qÁ.©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀ PÉÆqÀÄUÉ
CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÀÄÝ. EªÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀÄ ©üêÀÄgÁªï gÁªÀiïf
CA¨ÉÃqÀÌgï. EªÀgÀÄ dUÀwÛ£À ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd ¸ÀÄzsÁgÀPÀ £ÁåAiÀıÁ¸ÀÛçdÕ
¨sÁgÀvÀzÀ°è zÀ°vÀgÀÄ JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀĪÀ C¸Ààø±ÀåvÉ ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÀÅ
¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÉÃzÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁrzÀgÀÄ. zÀ°vÀgÀÄ,
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ºÀPÀÄÌUÀ½UÁV ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÉÆÃgÁlUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹
eÁUÀÈw ªÀÄÆr¹zÀgÀÄ.

d
EzÉ®èQÌAvÀ®Æ ªÀÄÄRåªÁV ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

he
¸ÉÃjzÀAvÉ J¯Áè §UÉAiÀÄ ±ÉæÃtÂÃPÀÈvÀ ±ÉÆõÀuÉ, vÁgÀvÀªÀÄå ªÀÄvÀÄÛ
zËdð£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ²PÀëtzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸Àj¥Àr¸ÀĪÀ ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹ qÁ. ©.Cgï. CA¨ÉÃqÀÌgï
vÉÆÃj¹zÀ ªÉÆzÀ°UÀgÀÄ qÁ. ©.Cgï. CA¨ÉÃqÀÌgï. ²PÀët PÀÄjvÀÄ

is
qÁ.©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀ ¤®ÄªÀÅ ºÀ®ªÀÅ vÀvÀé±Á¹ÛçÃAiÀÄ ¤®ÄªÀÅUÀ½VAvÀ ©ü£ÀߪÁzÀÄzÀÄ.
re S
©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ ²PÀëtªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£À/ªÀiÁzsÀåªÀÄ
B
bl
JAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÁÛgÉ. CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ ²PÀët J£ÀÄߪÀÅzÀÄ vÀPÀð ¸ÀªÀÄävÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ
«ªÀıÁðvÀäPÀªÁzÀ «±ÉèõÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¨ÉÃPÁUÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß UÀ½¹PÉƼÀî®Ä EgÀĪÀ
be T
pu
ªÀiÁUÀð. «±ÉõÀªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¥ÀƪÁðUÀæºÀUÀ¼À C¥ÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
K

¥ÀƪÁðUÀæºÀUÀ½AzÀ gÀÆ¥À ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ vÉÃeÉÆêÀzsÉUÀ¼À£ÀÄß PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÀPÀð ¸ÀªÀÄävÀªÁV

ZÀað¸À®Ä ²PÀët CUÀvÀå JAzÀÄ qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï ºÉüÀÄvÁÛgÉ.
©

²PÀëtªÀ£ÀÄß J®èjUÀÆ PÀqÁØAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GavÀªÁV ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. KPÉAzÀgÉ ²PÀët ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV

¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¯Á¨sÀPÀgÀªÁzÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ w½zÀ CA¨ÉÃqÀÌgï
²PÀët ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀévÁÛUÀ¨ÉÃPÀÄ JAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÁÛgÉ. F jÃwAiÀiÁzÀ PÁæAwPÁj aAvÀ£ÉUÀ½AzÀ¯ÉÃ
CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ ¸ÀA«zsÁ£À PÀgÀqÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ gÀZÀ£ÁvÀäPÀªÁzÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¹zÁÝgÉ.
¥ÁæAiÀıÀB F PÁgÀt¢AzÀ¯Éà EArAiÀiÁzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ «±ÀézÀ°èAiÉÄ «²µÀÖªÁzÀ £ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ ¢QÌ£À°è ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÉ.
to

fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ²PÀët : ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ ªÀĺÁgÁµÀæöÖzÀ CA¨ÁªÁqÉ JA§ UÁæªÀÄzÀ°è

K¦æ¯ï 14, 1891gÀAzÀÄ d¤¹zÀgÀÄ. CA¨ÉÃqÀÌgï 6 ªÀµÀðzÀ°èzÁÝUÀ vÁ¬ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀÄ
aPÀ̪ÀÄä «ÄÃgÁ¨Á¬ÄAiÀĪÀgÀ D±ÀæAiÀÄzÀ°è ¨É¼ÉzÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ¸ÀvÁgÁzÀ°è ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß
DgÀA©ü¹zÀgÀÄ.
t
No

ªÀÄÄA¨ÉÊ£À ¥ÀæSÁåvÀ J°àãï¸ÀÖ£ï ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÉ ¸ÉÃj 1907 gÀ°è ªÉÄnæPï ºÀAvÀzÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ±ÉæÃtÂ
UÀ½¹ vÉÃUÀðqÉAiÀiÁUÀÄvÁÛgÉ. gÀªÀiÁ¨Á¬Ä JA§ PÀ£ÉåAiÉÆA¢UÉ «ªÁºÀªÁzÀgÀÄ. ªÀĺÁgÁdjAzÀ
gÀÆ. 25=00 «zÁåyð ªÉÃvÀ£À ¥ÀqÉzÀÄ ©.J. JA.J ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ, 1916 gÀ°è PÉÆ®A©AiÀÄ
«±Àé«zÁå®AiÀÄ¢AzÀ qÁPÀÖgÉÃmï ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. 1920 gÀ°è ªÀÄÆPÀ£ÁAiÀÄPÀ JA§ ¥ÁQëPÀªÀ£ÀÄß
DgÀA©ü¸ÀÄvÁÛgÉ. qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÉAzÀgÉ eÁw «£Á±À-1936, AiÀiÁgÀÄ
±ÀÆzÀægÀÄ-1946, §ÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À zsÀªÀÄä-1957, EvÁå¢. EªÀgÀ J¯Áè §gÀªÀtÂUÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ
¸ÀPÁðgÀ 26 ¸ÀA¥ÀÄlUÀ¼À°è ªÀÄÄ¢æ¹ ¥ÀæPÀn¹zÉ. qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ r¸ÉA§gï 6, 1956
gÀAzÀÄ ¤zsÀ£ÀgÁzÀgÀÄ.
72
 f.J¸ï. WÀÄAiÉÄð (1893-1984) : ¨sÁgÀvÀzÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À
ºÀAvÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆÃzsÀ£Á «¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÁægÀA©ü¸ÀĪÀ°è WÀÄAiÉÄð CªÀgÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÁÝgÉ. EªÀgÀ
¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀÄ UÉÆëAzÀ ¸ÀzÁ²ªÀ WÀÄAiÉÄð. EªÀgÀÄ r¸ÉA§gï 12,
1893gÀAzÀÄ ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ªÀiÁ®é£ï JA§°è d¤¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄA¨ÉÊ
«±Àé«zÁ央AiÀÄzÀ°è PÁ¯ÉÃdÄ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʹzÀgÀÄ. ®AqÀ¤ß£À
PÉÃA©æqïÓ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è ¦JZï.r ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ 1924gÀ°è
¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀÄ ¨ÉÆA¨Á¬Ä «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
¨ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£À «¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹ CzÀgÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ
ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á

d
¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, PÁ¸ïÖ CAqï gÉøï E£ï EArAiÀiÁ 1932; ±ÉqÉÆå¯ïØ f.J¸ï. WÀÄAiÉÄð

he
mÉæöʨïì 1943; ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁzsÀÄUÀ¼ÀÄ 1953; ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ EªÀgÀÄ 30 PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¹zÁÝgÉ.
JA.J£ï. ²æäªÁ¸ï (1916-1999) : JA. J£ï. ²æäªÁ¸ï

is
re S
CªÀgÀÄ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ SÁåwAiÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ.
PÉëÃvÁæzsÁjvÀ zÀȶÖPÉÆãÀ JA§ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹ ¸ÀªÀiÁd
B
bl
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß d£À¦æAiÀÄUÉƽ¹zÀªÀgÀÄ EªÀgÀÄ. ¸ÁÖ£ïð¥sÀqïð
«±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°èzÁÝUÀ C°è £ÀqÉzÀ «zÁåyð ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è EªÀgÀ
be T
pu
PÉëÃvÀæPÁAiÀÄð n¥ÀàtÂUÀ¼ÀÄ ¨ÉAQUÉ vÀÄvÁÛzÀ zÀÄgÀAvÀzÀ £ÀAvÀgÀ ‘¢
jªÉÄA§qï𠫯ÉÃeï’ JA§ ¸ÁªÀðPÁ°PÀ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß 1976gÀ°è
K

ªÉÆzÀ®Ä ¥ÀæPÀluÉ ªÀiÁrzÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀ EzÀÄ C£ÉÃPÀ ªÀÄgÀĪÀÄÄzÀætUÀ¼À£ÀÄß

PÀArzÉ. EzÀPÀÆÌ ªÉÆzÀ®Ä 1952gÀ°è JA.J£ï. ²æäªÁ¸ï CªÀgÀ
©

UÀÄgÀÄUÀ¼ÁzÀ J.Dgï.gÁårQè¥sï ¨Ëæ£ï ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è “zÀQët

¨sÁgÀvÀzÀ PÉÆqÀªÀgÀ zsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd” JA§ ¥ÀĸÀÛPÀ §gÉzÀgÀÄ.
EªÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ £ÀgÀ¹AºÁZÁgï ²æäªÁ¸ï. JA.J£ï. ²æäªÁ¸ï
£ÀªÉA§gï 16, 1916gÀAzÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À°è, £ÀgÀ¹AºÁZÁgï ªÀÄvÀÄÛ gÀÄQätÂ
zÀA¥ÀwUÀ¼À ¥ÀÄvÀæ£ÁV d¤¹zÀgÀÄ. ¨ÉÆA¨Á¬Ä «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è JA.J., J¯ï.J¯ï.©. ªÀÄvÀÄÛ
¦JZï.r ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ DPïì¥sÀqïð£À°è r.¦ü¯ï ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ, zɺÀ°AiÀÄ°è ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÁV ¸ÉêÉ
to

¸À°è¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ: zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÆqÀªÀgÀ zsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd-1952,
EArAiÀÄ£ï «¯ÉÃd¸ï, ¸ÉÆùAiÀįï ZÉÃAeï E£ï ªÀiÁqÀ£ïð EArAiÀiÁ-1963, jªÉÄA§qïð
«¯ÉÃeï-1976 EvÁå¢.
t

¥ÁªÀðvÀªÀÄä ¹ : ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀªÀgÁVzÀÄÝ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR

No

ªÀÄ»¼Á ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ°è M§âgÀÄ. ¹. ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ CvÀåAvÀ PÀµÀÖzÀ°è ¨É¼ÉzÀªÀgÀÄ. CªÀgÀÄ

ºÀÄnÖzÀ ¢£À¢AzÀ C£ÉÃPÀ JqÀgÀÄ vÉÆqÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÁV
¨É¼ÉzÀªÀgÀÄ. ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèAiÀÄ (ªÉÆzÀ®Ä avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ zÁªÀtUÉgÉ
vÁ®ÆQUÉ ¸ÉÃjzÀ) ¸ÁåUÀ°è J£ÀÄߪÀ ºÀ½îAiÀÄ°è dÆ£ï 1928 gÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ ¤RgÀªÁzÀ d£Àä
¢£ÀPÉÌ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄzÀ PÁgÀt ±Á¯ÉUÉ ¥ÀæªÉñÀ ¥ÀqÉzÀ zÁR¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.
¹.¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ 9 wAUÀ¼À ªÀÄUÀĪÁVgÀĪÁUÀ¯Éà CªÀgÀ vÀAzÉ ªÀÄgÀtºÉÆAzÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ
CfÓAiÀÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è zÉÆgÉvÀ £ÉÊwPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ ¨ÉA§®¢AzÀ aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À vÁ¬ÄAiÉÆA¢UÉ
¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
73
 ¹. ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß vÀªÀÄä ºÀÄlÆÖj£À°èzÀÝ KPÀ ²PÀëPÀgÀ
±Á¯ÉAiÀÄ°è ªÀÄÄV¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀiÁzsÀå«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ ¥ÀPÀÌzÀ ¯ÉÆÃQPÉgÉAiÀÄ°è, £ÀAvÀgÀ ¸ÀÀPÁðj
¥ËæqsÀ±Á¯É zÁªÀtUÉgÉAiÀÄ°è vÀªÀÄä ¥ËæqsÀ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀÄvÁÛgÉ. 1945 gÀ°è CªÀgÀÄ EAlgï
«ÄÃrAiÀÄmï PÁ¯ÉÃdÄ zÁªÀtUÉgÉAiÀÄ°è EzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀ ²PÀëPÀgÉƧâgÀÄ EªÀgÀ ²PÀët
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄ° J£ÀÄߪÀ PÁ¼Àf¬ÄAzÀ PÁAvÀgÁdıÉnÖ J£ÀÄߪÀ r.r.¦.L. ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ
ªÉÄʸÀÆj£À ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ªÀ¸Àw ¤®AiÀÄzÀ°è ªÀ¸Àw ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁr, ªÉÄʸÀÆj£À ªÀĺÁgÁt PÁ¯ÉÃf£À°è
EAlgï «ÄÃrAiÉÄÃmï ¥ÀæªÉñÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä CªÀPÁ±À MzÀV¸ÀÄvÁÛgÉ.
ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ²PÀët ªÀÄÄAzÀĪÀgɹzÀ ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ PÀ¯Á «µÀAiÀÄzÀ°è
EAlgï «ÄÃrAiÀÄmï£À°è ¢éwÃAiÀÄ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è vÉÃUÀðqÉ ºÉÆA¢, £ÀAvÀgÀ ©.J D£À¸ïðUÉ ªÀĺÁgÁd

d
PÁ¯ÉÃf£À°è ¸ÁªÀiÁfPÀ vÀvÀé±Á¸ÀÛçPÉÌ ¥ÀæªÉñÀ ¥ÀqÉzÀgÀÄ. D ªÀiÁzsÀå«ÄPÀ ±Á¯É¬ÄAzÀ ©.J D£À¸ïð
²PÀëtzÀªÀgÉUÉ «zÁåyðªÉÃvÀ£À ¥ÀqÉzÀÄ N¢ ©.J D£À¸ïð£À°è ¥ÀæxÀªÀÄ gÁåAPï ¥ÀqÉzÀÄ vÉÃUÀðqÉ-

he
AiÀiÁUÀÄvÁÛgÉ. £ÀAvÀgÀ CªÀgÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÉƧâgÀÄ G£ÀßvÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß «zÉñÀzÀ°è
ªÀÄÄAzÀĪÀgɸÀ®Ä ¸À®ºÉ ¤ÃrzÀgÀÄ.

is
re S
¹. ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀ¢AzÀ «zÉñÀPÉÌ ºÉÆÃV PÀ°vÀÄ PÀ£ÁðlPÀPÉÌ §AzÀÄ £É¯É¹,
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß Erà zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è «¸ÀÛj¸À®Ä £ÀqɹzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß CªÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁ¼Àf
B
bl
ªÀÄvÀÄÛ §zÀÞvÉAiÀÄ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÉAzÀgÉ ¥Á°nPïì ªÀÄvÀÄÛ
j°fAiÀÄ£ï, ¸ÉÆöAiÀįÁfPÀ¯ï J¸Éìøï C£ï «ÃgÀ±ÉÊ«¸ÀªÀiï. ¥Àj²µÀÖ eÁw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAUÀqÀUÀ¼À
be T
pu
¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ ¥Àj¹Üw PÀÄjvÀÄ EªÀgÀÄ £ÀqɹzÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É FUÀ®Æ CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÁÝVzÉ.
K

EgÁªÀw PÀªÉð : EgÁªÀw PÀªÉð CªÀgÀ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÉAzÀÄ

UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. EªÀgÀÄ f.J¸ï. WÀÄAiÉÄð CªÀgÀ ²µÀågÁVzÁÝgÉ. ¥Àæ¹zÀÞ
©

¸ÀÄzsÁgÀuÁªÁ¢, ªÀĺÀ¶ð PÀªÉðAiÀĪÀgÀ ¸ÉƸÉAiÀiÁV §AzÀ EgÁªÀw

PÀªÉðAiÀĪÀgÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ, gÁ¶ÖÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À PÁ¼Àf
EvÀÄÛ. EªÀgÀÄ ¨ÉÆA¨Á¬Ä «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è JA.J ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆ£ÁzÀ PÁ¯ÉÃf£À°è ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ
PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ : Q£ï¶¥ï DUÀð£ÉʸÉõÀ£ï E£ï EArAiÀiÁ, ¥sÁå«Ä° E£ï
EArAiÀiÁ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd, ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AzsÀÄvÀé EvÁå¢
PÀÈwUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ.
to

J.Dgï. zÉøÁ¬Ä (1915-1994) : ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ EgÁªÀw PÀªÉð

¸Á°£À°è J.Dgï. zÉøÁ¬Ä ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ. AiÀÄÄ.f.¹ AiÀÄ £ÁåµÀ£À¯ï
t

¥sɯÉÆà DV, ¨ÉÆA¨Á¬ÄAiÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀgÀÄ.

No

EªÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀÄ CPÀëAiÀiï gÀªÀÄt¯Á¯ï zÉøÁ¬Ä EªÀgÀÄ 1915gÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. ¨ÉÆA¨Á¬ÄAiÀÄ
«±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è WÀÄAiÉÄð CªÀgÀ «zÁåyðAiÀiÁVzÀÄÝ, vÀzÀ£ÀAvÀgÀ C°èAiÉÄà ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÁV,
E¯ÁSÉ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¹ÛçÃAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è ªÀiÁPÀìðªÁ¢ zÀȶÖPÉÆãÀªÀ£ÀÄß
C£ÀĸÀj¸ÀÄwÛzÀÄÝzÀjAzÀ CªÀgÀ£ÀÄß ªÀiÁPïìðªÁ¢ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕ£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀ ¢
¸ÉÆöAiÀiÁ¯ÁfPÀ¯ï ¨ÁåPïUËæAqï D¥sï EArAiÀÄ£ï £ÁåµÀ£À°¸ÀA JA§ÄzÀÄ EªÀgÀ CvÀÄåvÀÛªÀÄ
PÀÈwAiÀiÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è UÁæ«ÄÃt ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç, EArAiÀÄ£ï ¸ÉÆöAiÀiÁ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÉƸÉÊnÄì÷¸ÀªÀiïì
CAqï C§ð£ÉÊeɵÀ£ï, EvÁå¢ PÀÈwUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¹zÀÞªÁVªÉ.

74
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. ªÀiÁ£ÀªÀ______fë.
2. ¯ÁUÉÆøï JAzÀgÉ __________ .
3. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ _______ .
4. ¸ÀAWÀµÀð ¹zÁÞAvÀzÀ ¥ÀæªÀvÀðPÀ JAzÀÄ __________ gÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

d
5. eÁw «£Á±À ¥ÀĸÀÛPÀzÀ PÀvÀÈð __________ .

he
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
1. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ AiÀiÁgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ?

is
2. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç JAzÀgÉãÀÄ?
re S
3. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
B
bl
4. DgÀA©üPÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
be T
5. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
pu
III. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ £Á®ÄÌ CxÀªÁ LzÀÄ ªÁPÀåUÀ½UÉ GvÀÛj¹
K

1. ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁd fë JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

©

2. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸ÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

3. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ K£À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ?
4. PÁ®ðªÀiÁPïìðgÀªÀgÀÄ gÀa¹zÀ PÀÈwUÀ¼ÁªÀªÀÅ?
5. CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀ DgÀA©üPÀ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
6. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÁzÀ qÁ. ¹. ¥ÁªÀðvÀªÀÄä CªÀgÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
to

7. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÁzÀ qÁ. JA.J£ï. ²æäªÁ¸ï CªÀgÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ

§gɬÄj.
IV. ZÀlĪÀnPÉ.
t
No

1. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.

2. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
*****

75
 CzsÁåAiÀÄ - 2
¸ÀA¸ÀÌøw
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥À.
• ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ.
• ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ.

d
• ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉ, ªÀĺÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

he
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CxÀð
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ fë, ¸ÀAWÀ fë ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ fëAiÀÄÆ ºËzÀÄ.

is
re S
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¥Áæt ¸ÀªÀiÁd¢AzÀ ©ü£ÀߪÁV¸ÀĪÀ «²µÀÖ CA±À. ¥ÀæwAiÉƧâ
ªÀÄ£ÀĵÀå£À£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥Àæw¤¢ü JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd MAzÀÄ
B
bl
£ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ½zÀÝAvÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÁªÀiÁfPÀ, zsÁ«ÄðP,À gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ ºÁUÀÆ
be T
DzsÁåwäPÀ E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøw¬ÄAzÀ¯Éà ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß
pu
¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ªÀÄÄRå CA±ÀªÁV ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ£ÀªÀ£À
K

¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÄ «±Éèö¸À¯ÁVzÉ.

¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ fêÀ£À «zsÁ£À, ¸ÀAVÃvÀ, ¸Á»vÀå, PÀ¯É,
©

«eÁÕ£À, vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß CxÀð¥ÀÆtð

ªÀÄvÀÄÛ «²µÀÖªÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøw. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ±Á¸ÀÛçzÀ°è F ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß «²µÀÖ
CxÀðzÀ°è §¼À¸À¯ÁVzÉ.
¸ÀA¸ÀÌøw J£ÀÄߪÀÅzÀÄ eÁÕ£À, C£ÀĨsÀªÀ, £ÀA©PÉ, ªÀiË®å, £ÀqÀªÀ½PÉ, ±ÉæÃtÂÃPÀgÀt, ¸ÀA§AzsÀ E£ÀÆß
ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼À d£ÀjAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV
¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ «¸ÀÛøvÀªÁzÀ d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÄ ºÀAaPÉÆAqÀ ªÀåªÀ¹ÜvÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ eÁÕ£À JAzÀÄ
to

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ MAzÀÄ UÀÄA¦£À d£ÀgÀ fêÀ£À PÀæªÀÄ. E°è £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼ÀÄ, £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ,
t

ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÄ M¦àPÉÆArgÀĪÀ fêÀ£À ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV

No

CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁj¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ gÀªÁ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.

¸ÀA¸ÀÌøw ¥ÀzÀzÀ CxÀð : `PÀ®Ñgï' JA§ EAVèµï ¥ÀzÀªÀÅ ¯ÁånÃ£ï ¨sÁµÉAiÀÄ PÀÆ®gï JA§
ªÀÄÆ® ¥ÀzÀ¢AzÀ GvÀàwÛ ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ CxÀð ¨É¼É¸ÀÄ, ¥ÉÇö¸ÀÄ, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß G¼ÀÄ JA§
CxÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À AiÀÄÄUÀzÀ°è “PÀ®Ñgï”JA§ ¥ÀzÀPÉÌ ©wÛzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ ¥ÀæUÀwzÁAiÀÄPÀ
¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä “CVæPÀ®Ñgï” JA§ gÀÆ¥À ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. DzÀgÉ 18 ºÁUÀÆ 19£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä 'PÀ®Ñgï' ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀ ¥Àj¥ÁoÀ
DgÀA¨sÀªÁVzÉ.
76
¸ÀA¸ÀÌøw PÀÄjvÀ ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ
E.©.mÉîgï ¥ÀæPÁgÀ : ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ M§â ¸ÀzÀ¸Àå£ÁV UÀ½¹PÉƼÀÄîªÀ eÁÕ£À, £ÀA©PÉ,
PÀ¯É, ¤ÃwUÀ¼ÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀÆrüUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀĪÀ CRAqÀªÁzÀ ¸ÀAQÃtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÄà ¸ÀA¸ÀÌøw.
ªÀiÁ°£ÉÆêï¹Ì ¥ÀæPÁgÀ : ªÀiÁ£ÀªÀ vÀ£Àß fëvÀzÀ UÉÆvÀÄÛUÀÄjUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹PÉƼÀî®Ä
¤«Äð¹PÉÆAqÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÉà ¸ÀA¸ÀÌøw.
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ

d
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ C¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÁV
«¨sÁV¸À§ºÀÄzÀÄ. ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è PÀtÂÚUÉ UÉÆÃZÀj¸ÀĪÀ ¸ÀÆÜ®ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, £ÁªÀÅ §¼À¸ÀĪÀ

he
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢ ¸ÉÃjªÉ. £ÀªÀÄä D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, aAvÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiË®å, EvÁå¢
C¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøwUÉ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.

is
re S
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä DU泥ïð ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ C¨sËwPÀ
¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀÄ «AUÀr¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß E°è G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÉgÀqÀÆ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
B
bl
DU泥ïð ¥ÀæPÁgÀ ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½AzÀ ¥ÀjªÀwð¹zÀ ªÀiÁ£ÀªÀ
be T
¤«ÄðvÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁzÀ ªÀÄ£É, PÀlÖqÀ, ±Á¯É, ¸ÉÃvÀĪÉ, gÀ¸ÉÛ, CuÉPÀlÄÖ, AiÀÄAvÀæ, GvÁàzÀ£Á «¨sÁUÀ,
pu
G¢ÝªÉÄ, vÀAvÀæeÁÕ£À, PÀA¥ÀÇålgï EvÁå¢. ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß £ÁUÀjPÀvÉ JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
K

¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ Cwà PÀrªÉÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è Cwà ªÉÃUÀªÁV §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ.

©

CªÀÄÆvÀðªÁzÀ C¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ,

¯ÉÆÃPÁgÀÆrü, £ÀA©PÉ, DZÁgÀ-«ZÁgÀ, £ÉÊwPÀ ¤AiÀĪÀÄ, ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ, DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ, PÀ¯É, ¸ÀAVÃvÀ,
¸Á»vÀå, zsÀªÀÄð, ¨sÁµÉ EvÁå¢. ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøwUÉ ºÉÆð¹zÀgÉ C¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
¸ÀªÀiÁdzÀ°è §ºÀ¼À ¤zsÁ£ÀªÁV §zÀ¯ÁªÀuÉ ºÉÆAzÀĪÀÅzÀÄ.
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ
1. ¸ÀA¸ÀÌøw CªÀÄÆvÀðªÁzÀzÀÄÝ : ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ MAzÀÄ UÀÄA¦£À d£ÀgÀ fêÀ£ÀPÀæªÀÄ. CAzÀgÉ
to

M¦àPÉÆArgÀĪÀ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁj¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ gÀªÁ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ

¥ÀæQæAiÉÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ CªÀÄÆvÀðªÁV CAzÀgÉ zÀȶÖUÉ UÉÆÃZÀgÀªÁUÀzÉ £ÀqÉ-
AiÀÄÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
t
No

2. ¸ÀA¸ÀÌøw ¸ÁªÀiÁfPÀªÁzÀzÀÄÝ : ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀªÁzÀÄzÀ®è. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è EgÀĪÀ

J®ègÀ eÉÆvÉ §zÀÄPÀĪÀÅzÀÄ, DºÁgÀ, DZÀgÀuÉ, GqÀÄ¥ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀÄÄzÁ¬ÄPÀªÁV
C£ÀĸÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀÝjAzÀ ¸ÀA¸ÀÌøw J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁzÀzÀÄÝ.
3. ¸ÀA¸ÀÌøw PÀ°PÉ : ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀÄ£ÀĵÀå ºÀÄnÖ¤AzÀ¯Éà §gÀĪÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ®è. ¥ÀæPÀÈw ¤«ÄðvÀªÀÇ
C®è. DzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀåQÛ ªÀåQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À MqÀ£ÁlUÀ½AzÀ gÀƦvÀªÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
CAzÀgÉ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄUÀĪÀÅ DAiÀiÁ ¸ÀªÀiÁdzÀ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß vÀ£ÀßzÁV¹
PÉƼÀÄîwÛgÀÄvÀÛzÉ. ¤gÀAvÀgÀ C¨sÁå¸À, ¸ÀAªÁzÀ, ZÀZÉð, fêÀ£Á£ÀĨsÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
77
PÀ°AiÀÄĪÀ UÀÄtUÀ¼Éà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀiÁVgÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; ªÀÄPÀ̼ÀÄ vÀ£Àß »jAiÀÄjAzÀ, ²PÀëPÀjAzÀ,
PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ, ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ½AzÀ ºÉƸÀ ºÉƸÀ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß
PÀ°AiÀÄÄwÛgÀÄvÁÛgÉ.
4. ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¸ÀºÀfêÀ£À : ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥ÀæwAiÉƧ⠸ÀzÀ¸ÀåjUÀÆ vÀªÀÄä ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß
£ÀA©PÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀAaPÉƼÀÄîªÀ CªÀPÁ±ÀÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. D ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è EgÀĪÀ J¯Áè
jÃwAiÀÄ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆÃPÁZÁgÀUÀ¼ÀÄ, £ÉÊwPÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, £ÀA©PÉ, DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ,
DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ EªÉà ªÀÄÄAvÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀéUÉƼÀÄîªÀ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀA¸ÀÌøw ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
5. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀzÀÄÝ : ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ºÉƸÀ ºÉƸÀ CA±ÀUÀ¼À

d
¸ÉÃ¥ÀðqɬÄAzÀ ¤gÀAvÀgÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. eÁÕ£À, PÀ®à£É, ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ

he
¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆAzÀgÀ°è ¤ªÀiÁðtUÉÆAqÀgÀÆ »A¢£À £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀA¥ÀÇtðªÁV §zÀ¯Á¬Ä¹PÉƼÀîzÉ, CzÀgÀ°è ¸Àé®àªÀÄnÖ£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
6. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ §ºÀÄvÀézÀÄÝ : ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À ¸ÀªÀÄƺÀPÉÌ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÀA¸ÀÌøw¬ÄzÉ.
B
bl
DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ KPÀgÀÆ¥ÀªÁV®.è ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ««zsÁA±ÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ, ¯ÉÆÃPÁgÀÆrü,
£ÉÊwPÀ ¤AiÀĪÀÄ, PÀ¯É, £ÀqÀªÀ½PÉ, £ÀA©PÉ, ¨sÁµÉ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁd¢AzÀ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ ¨ÉÃgÉ
be T
pu
¨ÉÃgÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. D¢ªÁ¹, UÁæ«ÄÃt ºÁUÀÆ £ÀUÀgÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À°è ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæPÁgÀzÀ°è EzÀ£ÀÄß
K

UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ Hl G¥ÀZÁgÀUÀ¼ÀÄ, zÀQët PÀ£ÁðlPÀzÀ

Hl G¥ÀZÁgÀUÀ½VAvÀ «©ü£Àß. EzÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ MAzÉà Hj£À°è ªÁ¸ÀªÀiÁqÀĪÀ ««zsÀ
©

d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ©ü£ÀߪÁVzÉ. F «©ü£ÀßvÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹gÀĪÀÅzÀÄ

ªÀĺÀvÀézÁÝVzÉ.
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ªÀĺÀvÀé
1. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ eÁÕ£À¨sÀAqÁgÀ : ªÀiÁ£ÀªÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ C¹ÛvÀéPÉÌ CUÀvÀåªÁzÀ
eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ. ¥Áæt ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀæPÀÈw ¸ÀºÀdªÁzÀ ªÀÄÆ® ¥ÀæªÀÈwÛUÀ½AzÀ
¥Àj¹ÜwAiÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ §zÀÄPÀĽAiÀÄÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ
to

ªÀiÁvÀæ vÀ£Àß PÀ°PÁ ±ÀQÛ¬ÄAzÀ ¥Àj¹ÜwAiÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉƼÀÄîvÁÛ, ¥Àj¸ÀgÀzÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV

§zÀÄPÀ£ÀÄß ªÀiÁ¥ÁðqÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÁÛ §A¢gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. EzÀPÉÌ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ ¸ÀªÀÄAiÉÆÃavÀ
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼ÀÄ PÁgÀtªÁVªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ MAzÀÄ G¥À CAUÀÀªÁzÀ ¨sÁµÉ,
t

CzÀgÀ ªÀÄÄRå gÀÆ¥ÀPÀUÀ¼ÁzÀ ªÀiÁvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §gÀªÀtÂUɬÄAzÀ EzÀĪÀgÉV£À J¯Áè ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß

No

¸ÀAUÀ滹 DAiÀiÁ ¸ÀAzÀ¨sÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¹ÜwUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ºÉÃUÉ £ÀqÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß

EA¢£À ¦Ã½UÉAiÀÄÄ ªÀÄÄA¢£À vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ, UÁzÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, eÁ£À¥ÀzÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ, avÀæPÀ¯ÉAiÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ, §gÀªÀtÂUÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, CUÀvÀåªÁzÀ PÀ°PÁ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹gÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ £ÀªÀÄä
»A¢£À vÀ¯ÉªÀiÁj£À »jAiÀÄgÀÄ gÀƦ¹zÀ eÁÕ£ÀzÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, £ÁªÀÅ ºÉÃUÉ ¥Àj¹ÜwUÉ
C£ÀÄUÀÄtªÁV §zÀÄPÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉƸÀ vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ
¢QÌUÉ ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. »ÃUÁVAiÉÄà ¸ÀA¸ÀÌøw J£ÀÄߪÀÅzÀÄ PÉêÀ® DZÁgÀ «ZÁgÀªÁUÀzÉ CzÀÄ
¸ÁªÀiÁfPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ eÁÕ£À ¨sÀAqÁgÀ.
78
 2. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ : ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ £ÀªÀÄUÉ DAiÀiÁ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹ ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. DAiÀiÁ ¸ÀªÀÄAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀð ºÁUÀÆ ¥Àj¹ÜwUÉ C£ÀĸÁgÀªÁV
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁd ºÉÃUÉ «PÁ¸ÀUÉÆArzÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌøw CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄUÉ w½¸ÀÄvÀÛªÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ; ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉèAiÀÄ ¨ÁzÁ«Ä, LºÉÆ¼É ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À UÀĺÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À
ªÁ¸ÀÄÛ²®àUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä ¸ÀªÀiÁdzÀ «PÁ¸ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛªÉ.
3. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ : ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥ÀæªÀÈwÛ, ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀqÀªÀ½PÉAiÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ¥À£ÀªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÉà ªÀiË®å. GzÁºÀgÀuÉUÉ; £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ
D±ÀAiÀÄzÀAvÉ J¯Áè ¸ÀA¸ÀÌøwUÉ ¸ÉÃjzÀ d£ÀgÀÄ, J¯Áè ªÀÄvÀ-zsÀªÀÄðUÀ¼À vÁgÀvÀªÀÄå«®èzÉà ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV

d
fë¸À¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ §ºÀĸÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß UËgÀ«¸ÀĪÀ ªÀiË®å. £ÁªÀÅ J®ègÀÆ MAzÉÃ. £ÀªÀÄä
£ÀqÀÄªÉ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV AiÀiÁªÀÅzÉà ©ü£ÀߪÀÄvÀUÀ½®è J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ªÀiË®å. F jÃwAiÀÄ aAvÀ£Á

he
PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄ£ÉÆÃzsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß gÀƦ¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÁV ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉZÀÄÑ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
4. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ : ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ £ÀªÀÄUÉ UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä ¸ÀªÀiÁdzÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ
B
bl
£ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀªÀiÁdªÀÄÄT ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌøw ¥ÀÅgÀ¸ÀÌj¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¸ÀªÀiÁd «gÉÆâü,
be T
ªÀiÁ£ÀªÀ «gÉÆâü ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß zÀAr¸ÀĪÀ ªÀvÀð£Á ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ºÉÆA¢zÉ.
pu
GzÁºÀgÀuÉUÉ; £ÁªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÁUÀ, £ÀªÀÄä »jAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀgÀÄ
K

£ÀªÀÄUÉ EzÀÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ £ÀqÀªÀ½PÉAiÀÄ®è, JAzÀÄ ºÉüÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÀªÀÄä ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß wzÀÄÝvÁÛgÉ.
©

¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøw £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ

1. ¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ C«£Á¨sÁªÀzÀÄÝ : ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ «PÁ¸ÀPÉÌ
¸ÀA¸ÀÌøwAiÉÄà vÀ¼À¥ÁAiÀÄ. £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ «PÁ¸À PÁ®¢AzÀ®Æ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀÄ£ÀĵÀå£À fêÀ£ÀzÀ°è
ºÁ¸ÀĺÉÆPÁÌVzÉ. ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£ÀzÀ°è ¸ÀA¸ÀÌøw C«¨sÁdå CAUÀ. ¸ÁªÀiÁfPÀ fêÀ£À«zÀݯÉè¯Áè
¸ÀªÀiÁd«zÉÝà EgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À MqÀ£ÁlªÉà ¸ÀA¸ÀÌøw. ªÀiÁ£ÀªÀ
MqÀ£ÁlUÀ½®èzÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁd ¤ªÀiÁðtªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. ºÁUÉAiÉÄà ¸ÀA¸ÀÌøw E®èzÉ ªÀiÁ£ÀªÀ
to

§zÀÄPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁd ¥Àj¥ÀÇtðªÁUÀĪÀÅ¢®è.

2. ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd EªÉgÀqÀÆ MAzÉà £ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ½zÀÝAvÉ : £ÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ
t

¥Àæ¥ÀAZÀªÀÅ ¸Á«gÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

No

¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV «©ü£ÀߪÁVzÉ. ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd EªÉgÀqÀÄ MAzÉÃ

£ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ½zÀÝAvÉ. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß EvÀgÀ fëUÀ½AzÀ ¥ÀævÉåÃQ¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ
gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ºÀÄlÄÖ ºÁPÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÀÆ ¸ÀªÀiÁdPÀÆÌ ¤PÀlªÁzÀ ¸ÀA§AzsÀ«gÀÄvÀÛzÉ.
F ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥Àæw ªÀåQÛAiÀÄ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAvÀæt ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ ªÀåQÛUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É EgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤§ðAzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ fêÀ£ÀzÀ°è C£ÉÃPÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
79
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ vÀ£ÀßzÉà ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß §A¢ü¹gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; £ÀªÀÄä ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è £ÁªÀÅ »jAiÀÄgÀ eÉÆvÉUÉ
ºÉÃUÉ £ÀqÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß, DAiÀiÁ PÀÄlÄA§zÀ°è£À PËlÄA©PÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À
¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£Ë¥ÀZÁjPÀªÁV ¥Á°¸ÀÄwÛgÀÄvÉÛêÉ. EzÉà ¸ÀA¸ÀÌøwUÀÆ ¸ÀªÀiÁdPÀÆÌ EgÀĪÀ
¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀ ªÀÄÆ® ®PÀët.
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ ªÀĺÀvÀé, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉ, EªÀÅUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
£ÀªÀÄä fêÀ£ÀzÀ°è ¥Àæw ¢£ÀªÀÇ MAzÀ®è MAzÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ £ÉÆÃqÀÄwÛgÀÄvÉÛêÉ
CªÀÅUÀ¼À°è J®èªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ¥Àj²Ã°¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀµÀÖ. ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvɬÄAzÀ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ

d
DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ M½wUÉ PÁgÀtÂèsÀÆvÀªÁVªÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß E°è ZÀað¸ÉÆÃt.

he
eÁvÉæUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À°è CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÁÝVªÉ.
eÁvÉæUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀUÀ¼À GvÀìªÀUÀ¼ÁV®è. eÁvÉæ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ® ºÀvÁÛgÀÄ
ºÀ½îUÀ½UÉ eÁvÉæ MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. E°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄ

is
re S
£ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. E°è vÁªÀÅ ¸ÁQzÀ zÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀå«zÀÝgÉ PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄ
£ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. eÁvÉæ ¸ÀÄVÎAiÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ MAzÀÄ §UÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆÃgÀAd£ÉAiÀiÁVAiÀÄÆ ªÀÄÄRåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
AiÀiÁªÀÅzÉà eÁw, ªÀtð, zsÀªÀÄð, ¨sÉÃzÀ ¨sÁªÀUÀ½®èzÉà J®ègÀÆ ¸ÉÃj ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ
be T
pu
eÁvÉæUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV C£ÉÃPÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß UÀnÖUÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ.
K

««zsÀ ¨sÁµÉ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ d£À vÀªÀÄä PÉÊ ZÀ¼ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß, zÉÊ»PÀ ¨sÀAVUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæzÀ±Àð£À ªÀiÁqÀĪÀ
eÉÆvÉUÉ aPÀÌ ¥ÀÅlÖ ¸ÀPÀð¸ïUÀ¼ÀÄ eÁvÉæUÀ¼À°è EgÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÉ ««zsÀ ªÀÈwÛ, ««zsÀ ¨sÁµÉ, PÀ¸À§ÄUÀ¼À£ÀÄß
©

ªÀiÁqÀĪÀ d£À vÀªÀÄä PÀıÀ¯vÉUÀ¼À£ÀÄß E°è ¥ÀæzÀ±Àð£ÀzÀ°è EnÖgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀ ¥ÀæzÀ±Àð£À PÉêÀ®
¥ÀæzÀ±Àð£ÀªÁVgÀzÉ CªÀgÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄÆ DVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ; ªÉõÀÀUÁgÀgÀÄ £ÀªÀÄä
ºÀ½îUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ eÁvÉæUÀ¼À°è gÁªÀiÁAiÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ DªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß ¥Àl
¥Àl£Éà ºÉüÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ.
F J¯Áè d£ÀªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ««zsÀ ¸ÀA¸ÀÌøw, ««zsÀ ¨sÁµÉ, ««zsÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ½UÉ
¸ÉÃjzÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ GzÀÄð, ªÀÄgÁp, PÀ£ÀßqÀ, vÉ®ÄUÀÄ EvÁå¢ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß
to

ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÉ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÁUÀ¯Éà vÀªÀÄä zÉúÀ gÀZÀ£É¬ÄAzÀ »rzÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ

«µÀAiÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀܽÃAiÀÄjVAvÀ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÉ «©ü£ÀߪÁVgÀĪÀ d£ÀgÀÄ MAzÉqÉ
¸ÉÃj eÁvÉæUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀæ«Ä¸ÀÄvÁÛgÉ. F ¸ÀA¨sÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® ¸ÀA¨sÀæªÀÄUÀ¼ÁVgÀĪÀÅ¢®è EªÀÅ £ÀªÀÄä
t

zÉñÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄ ºÉüÀĪÀ ««zsÀvÉAiÀÄ°è KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀAvÉ EgÀÄvÀÛªÉ.

No

»ÃUÉ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀ £ÁªÀÅ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß

DZÀj¸ÀÄwÛgÀÄvÉÛêÉ. F DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ eÁ£À¥ÀzÀªÉAzÀÄ, ¸ÀܽÃAiÀÄ eÁÕ£ÀªÉAzÀÄ PÉ®ªÀgÀÄ w½¸ÀÄvÁÛgÉ.
E£ÀÄß PÉ®ªÀgÀÄ vÀªÀÄä fêÀ£ÀzÀ ¥ÉæÃgÀPÁA±À JAzÀÄ ºÉüÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÉ £ÀªÀÄä ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ
DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀéªÁzÀ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ J£ÀÄߪÀÅzÀgÀ°è
AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀA±ÀAiÀÄUÀ½®è.

80
 £ÀªÀÄä UÀtgÁeÉÆåÃvÀìªÀ ¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀzÀ°è Erà zÉñÀzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåUÀ¼ÀÄ ¸ÀÛ§Þ avÀæUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ, £ÀÈvÀåzÀ ªÀÄÆ®PÀ, £ÉÆÃqÀ®Ä ¹UÀÄvÀÛªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀĪÀ
MAzÀÄ ¸ÀÛ§Þ avÀæ PÀ£ÁðlPÀzÀ UÁæ«ÄÃt ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. CzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀÛ§ÞavÀæ gÁd¸ÁÛ£ÀzÀ UÁæ«ÄÃt ¥Àj¸ÀgÀzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ErÃ
¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ ¥Àæw gÁdåzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß ¥ÀæwªÀµÀð UÀtgÁeÉÆåÃvÀìªÀzÀ ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è
ºÉüÀĪÀ CxÀªÁ vÉÆÃj¸ÀĪÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀªÉAzÀgÉ, £ÀªÀÄä ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÃUÉ ¸Á¢ü¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ºÉüÀĪÀÅzÀÄ.
EzÀPÉÌ MAzÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹PÉƼÀÀÄzÀÄ. ºÀ®ªÀÅ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄvÁÛ, MAzÉà ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ MAzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄÆgÀjAzÀ £Á®ÄÌ

d
¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ°AiÀÄÄwÛgÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ

he
PÀ°AiÀÄzÉ ¨sÁµÁ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°ègÀĪÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÆß M¼ÀUÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛgÀÄvÁÛgÉ. D ªÀÄÆ®PÀ zsÀªÀÄð,
eÁw DzsÁjvÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃgÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. D ¨sÁµÁ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è

is
¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ J¯Áè ¨sÁµÉUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À£ÀÄß, ºÀ§â ¸ÉÃjzÀAvÉ J¯Áè ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ
re S
ºÀj¢£À DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß §®èªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. D ªÀÄÆ®PÀ £ÁªÉ®ègÀÆ MAzÀÄ J£ÀÄߪÀ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
B
bl
PÀnÖPÉƼÀÄîwÛgÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÁV ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß UËgÀ«¸ÀĪÀÅzÀÄ, §ºÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ¦æÃw¸ÀĪÀÅzÀÄ
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwUÉ CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀéªÁzÀ CA±ÀªÁVzÉ.
be T
pu
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
K

I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

©

1. ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ ________________ JAzÀxÀð.

2. ¯ÉÆÃPÀ gÀÆrüUÀ¼ÉAzÀgÉ £ÁªÀÅ _________________ ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ vÉÆqÀV¹PÉƼÀÄîªÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ________________ AiÀÄ°è KPÀvÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
to

4. ¸ÀA¸ÀÌøwUÀÆ ¸ÀªÀiÁdPÀÆÌ _______________ ¸ÀA§AzsÀ«zÉ.

5. ¸ÀA¸ÀÌøw EA¢£À vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼À__________ ªÀÄÄA¢£À vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ ¸ÁV¸ÀĪÀ ªÁºÀPÀ.
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÉÆAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹j.
t
No

1. ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉãÀÄ?
2. ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è EgÀĪÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉå«zsÀåvÉUÉ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
3. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÄ «zsÀzÀ°è «AUÀr¹zÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
4. C¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉãÀÄ?
5. ¨sËwPÀ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉãÀÄ?

81
III. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ £Á¯ÉÌöÊzÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.
1. ¯ÉÆÃPÀ gÀÆrüUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
2. ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉå«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
3. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
4. ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd MAzÉà £ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ½zÀÝAvÉ. ºÉÃUÉ?
5. eÁvÉæAiÀÄ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹.
IV. ZÀlĪÀnPÉ.

d
1. ¤ªÀÄä Hj£À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ eÁvÉæUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ »jAiÀÄjAzÀ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.

he
eÁvÉæAiÀÄ ªÀĺÀvÀé, CzÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ PÁ®zÀ°è £ÀqɸÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ, CzÀgÀ jÃw ¤ÃwUÀ¼À ¥ÀnÖ
vÀAiÀiÁj¹.

is
re S
2. ²PÀëPÀgÀÄ ªÀÄPÀ̼À eÉÆvÉ ¸ÉÃj ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉå«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁgÀĪÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
be T
pu
K
©

*****
t to
No

82
 ¨sÀÆUÉÆüÀ «eÁÕ£À
CzsÁåAiÀÄ-1
¨sÀÆ«Ä-£ÀªÀÄä fêÀAvÀ UÀæºÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀĺÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ DPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

d
• £É® ªÀÄvÀÄÛ d® ¨sÁUÀUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

he
• ¨sÀÆ RAqÀ ºÁUÀÆ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ, EªÀÅUÀ½AzÀ ¸ÁÜ£À ¢PÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ ªÉüÉUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÀgÀ

is
•
re S
§UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¨sÀÆ¥ÀlzÀ°è ¨sÀÆRAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
be T
pu £ÁªÀÅ J°è fë¸ÀÄwÛzÉÝÃªÉ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄ?
K

£ÁªÀÅ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fë¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. EzÀÄ ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ°è ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ªÀÄÆgÀ£ÉÃ

UÀæºÀªÁVzÉ. ¸ËgÀªÀǺÀåzÀ°ègÀĪÀ UÀæºÀUÀ¼À°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ªÀiÁvÀæ fëUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¨sÀÆ«Ä J®è
©

§UÉAiÀÄ CAzÀgÉ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥Áæt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ fëUÀ½UÉ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt
¸ÀÆAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀ, fëUÀ½UÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ GµÁÚA±À, C¤®UÀ¼ÀÄ,
ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ d®ZÀPÀæ EvÁå¢UÀ¼ÁVªÉ. »ÃUÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ‘fêÀAvÀ UÀæºÀ’; ‘«²µÀÖ UÀæºÀ’;
‘d¯ÁªÀÈvÀ UÀæºÀ;’ ‘¤Ã°UÀæºÀ’ »ÃUÉ ««zsÀ ºÉ¸Àj¤AzÀ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ DPÁgÀ
to

¸ÀÆAiÀÄð£À ¥ÀjªÁgÀz° À è ¨sÆÀ «ÄAiÀÄÄ LzÀ£A É iÀÄ zÉÆqÀØ

U˼
æ ª
À ÁVzÉ. ¨sÆÀ «ÄAiÀÄ ªÁ帪À ÅÀ ZÀAzÀ£
æ À ªÁå¸QÀ ÌAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
£Á®ÄÌ ¥ÀlÄÖ zÉÆqÀz Ø ÁVzÉ ºÁUÀÆ ¸ÀÆAiÀÄð¤VAvÀ 107 ¥ÀlÄÖ
t
No

aPÀÌzÁVzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ MlÄÖ ¨sËUÉÆýPÀ PÉëÃvÀæªÀÅ 510 zÀ±À®PÀë
ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ.UÀ¼ÁVzÀÄÝ CzÀgÀ°è 361 zÀ±À®PÀë ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ.
UÀ¼ÀµÀÄÖ (70.78%) PÉëÃvÀæªÀÅ ¤Ãj¤AzÀ DªÀj¸À®ànÖzÉ.
¥ÀÈyé
G½zÀ 149 zÀ±À®PÀë ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ.£ÀµÀÄÖ PÉëÃvÀæªÀÅ (29.22%)
¨sÀÆ ¨sÁUÀ¢AzÀ PÀÆrzÉ. »ÃUÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ d® ºÁUÀÆ ¨sÀÆ ¨sÁUÀUÀ¼À ºÀAaPÉ C¸ÀªÀÄvɬÄAzÀ
PÀÆrzÉ. ¨sÀÆ ªÀÄvÀÄÛ d®gÁ²UÀ¼À PÉëÃvÀæ 1:2.43gÀµÀÄÖ C£ÀÄ¥ÁvÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.

83
 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ DPÁgÀ : ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß ‘¨sÀƪÀiÁåPÁgÀ’ (fAiÀiÁqï) CxÀªÁ ‘UÉÆüÁPÁgÀ’
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. KPÉAzÀgÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ zsÀÄæªÀUÀ¼À §½ ¸Àé®à ZÀ¥ÀàmÉAiÀiÁVzÀÄÝ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ
ªÀvÀÄð® §½ G©âzÀAwzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ ªÁå¸À
12,756 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæ«ÃAiÀÄ ªÁå¸À 12,714 Q.«ÄÃ
vÀÛ
ªÀÈ

DVzÉ. EªÉgÀqÀgÀ ªÁå¸ÀzÀ ªÀåvÁå¸À 42 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÁVzÉ. CzÉÃ

Àð
W

12,714 km
(7900 mi)
¢Ã

jÃw ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉ 40,076Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

ªÁå¸À

ªÀvÀÄð® zsÀÄæ«ÃAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉ 40,008 Q.«ÄÃ.UÀ¼À¶ÖzÉ. EzÀgÀ°è

¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ ªÁå¸À 68Q.«ÄÃUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀåvÁå¸À«zÉ. EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ
12,756 km
UÉÆüÁPÁgÀªÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

d
(7926 mi)
zsÀÄæ«ÃAiÀÄ

vÀÛ

£É® ªÀÄvÀÄÛ d®¨sÁUÀUÀ¼À ºÀAaPÉ

ªÀÈ

he
Àð
W
¢Ã

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ £É® ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆ RAqÀUÀ¼ÉAzÀÄ

PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¨sÀÆ £É® ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß K¼ÀÄ ¨sÀÆ RAqÀUÀ¼ÁV

is
re S
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ DPÁgÀ
B «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ KµÀå, D¦üæPÀ, GvÀÛgÀ CªÉÄjPÀ,
zÀQët CªÉÄjPÀ, CAmÁQÖðPÀ, AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ D¸ÉÖçðAiÀÄ.

bl
F ¨sÀÆ RAqÀUÀ¼ÀÄ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¨sÀÆ ¨sÁUÀUÀ¼ÁVªÉ. KµÁåªÀÅ Cw zÉÆqÀØ RAqÀªÁzÀgÉ, D¸ÉÖçðAiÀiÁªÀÅ
be T
Cw aPÀÌ RAqÀªÁVzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À «¸ÁÛgÀªÁzÀÀ d®gÁ²UÀ¼À£ÀÄß ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀUÀ¼ÉAzÀÄ
pu
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £Á®ÄÌ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉÀAzÀgÉ ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀ,
K

CmÁèAnPï ¸ÁUÀgÀ, »AzÀÆ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ DQÖðPï ¸ÁUÀgÀ. ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀªÀÅ Cw «±Á®ªÁzÀ
ºÁUÀÆ ºÉZÀÄÑ D¼ÀªÁzÀÄzÁVzÉ. DQÖðPï ¸ÁUÀgÀªÀÅ Cw aPÀÌzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ D¼À ºÉÆA¢zÉ.
©

£É® ªÀÄvÀÄÛ d®gÁ²UÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀð ªÀÄvÀÄÛ zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ¸ÀªÀÄ£ÁV

ºÀAaPÉAiÀiÁV®è. GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ±ÉÃ.60 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ ¨sÀÆ ¨sÁUÀ«zÀÄÝ, ±ÉÃ.40 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ
d®gÁ²¬ÄgÀĪÀÅzÀÄ. DzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆ ¥ÀæzsÁ£À UÉÆüÁzsÀð’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
EzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ±ÉÃ.81 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ d®gÁ²¬ÄzÀÄÝ ±ÉÃ.19 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ £É®
¨sÁUÀ«zÉ. EzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘d®¥ÀæzsÁ£À UÉÆüÁzsÀð’ ªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
to

CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ

MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ ¸ÁÜ£À, ¢PÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ºÉÃUÉ w½AiÀÄÄvÉÛêÉ?

t
No

¨sÆ
À «ÄAiÀÄÄ UÉÆüÁPÁgÀªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ ¨sÆ À «ÄAiÀÄ ªÉÄð£À JgÀqÄÀ ¸ÀܼU À ¼
À À ¸ÁÜ£À ¢PÀÄÌ ºÁUÀÆ
CAvÀgU À ¼À £ À ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀµÖ.À ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄð£À MAzÀÄ ¸Àܼz À À ¤¢ðµÀÖ ¸ÁÜ£,À CAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
¢PÀÄÌU¼ À £À ÄÀ ß CjAiÀÄ®Ä PÁ®à¤PÀ gÉÃSÁeÁ® ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß £ÀPëÉ CxÀªÁ UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É J¼ÉAiÀįÁVzÉ.
F PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉU¼ À £
À ÄÀ ß ¥ÀǪÀð ¥À²ªÑ ÄÀ ªÁV ªÀÄvÀÄÛ GvÀg Û À zÀQt ë ªÁV J¼ÉAiÀįÁVzÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß
P˻
æ ÄÀ ªÁV CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀU¼ À £É ÄÀ ߪÀgÄÀ . EªÀÅ ¥Àg¸ À g
àÀ À ®A§PÉÆãÀz° À è bÉâ¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ
zÉÆgÉAiÀÄĪÀ bÉÃzÀPÀ ©AzÀÄUÀ½UÉ ¨sËUÉÆýPÀ ¤zÉðñÁAPÀU¼ À ÄÀ (Geographic Co-ordinates)
J£ÀÄߪÀgÄÀ . EªÀÅUÀ½UÉ ¨sËUÉÆýPÀ eÁ® ªÀ媸 À ÜÉ JAzÀÆ PÀgA É iÀįÁVzÉ.

84
 No
t to ©
be TK
B

85
re S
pu
bl
is
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¨sÀƨsÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ d®¨sÁUÀUÀ¼À ºÀAaPÉ.
he
d
 CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ : ¨sÀƪÀÄzsÉå gÉÃSɬÄAzÀ GvÀÛgÀ CxÀªÁ zÀQëtQÌgÀĪÀ PÉÆãÁAvÀgÀªÉà CPÁëA±À.
EªÀÅ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉUÀ¼ÁVzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß rVæUÀ¼À°è C¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët
zsÀÄæªÀUÀ¼À ªÀÄzsÀåzÀ°è ¨sÀÆCPÀëPÉÌ ®A§ªÁV J¼ÉzÀ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉAiÉÄà ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ. F ¸ÀªÀĨsÁdPÀ
ªÀÈvÀÛPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁVgÀĪÀAvÉ UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀǪÀð ¥À²ÑªÀĪÁV J¼É¢gÀĪÀ PÁ®à¤PÀ
gÉÃSÉUÀ¼À£Éßà ‘CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ’ (Latitudes) J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛªÀÅ 00 ªÀĺÁªÀÈvÀÛªÁVzÀÄÝ
CzÀÄ ¨sÀÆ ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÉ. C°èAzÀ GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ zÀQëtQÌgÀĪÀ CPÁëA±À ªÀÈvÀÛUÀ¼ÀÄ GzÀÝzÀ°è
aPÀÌzÁUÀÄvÀÛªÉ. J¯Áè CPÁëA±À ªÀÈvÀÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀƪÀÄzsÀå gÉÃSÉUÉ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ gÉÃSÉUÀ¼ÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ¢AzÀ GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è 900
ºÁUÀÆ zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è 900 CPÁëA±ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ 900 GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ

d
zÀQët CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ ©AzÀÄUÀ¼ÁVªÉ. MAzÀÄ CPÁëA±À¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CPÁëA±ÀQÌgÀĪÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
ªÉÄð£À CAvÀgÀ 110.4 Q.«ÄÃ. UÀ¼ÁUÀÄvÀÛzÉ. 00 CPÁëA±À CxÀªÁ ¨sÀƪÀÄzsÀågÉÃSÉ ¸ÉÃjPÉÆAqÀÄ 181

he
CPÁëA±ÀUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ.
¥ÀæªÀÄÄR CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ

is
re S B 1) 00 CPÁëA±À - ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ

bl
2) 23½o GvÀÛgÀ CPÁëA±À - PÀPÁðlPÀ ¸ÀAPÁæAw
ªÀÈvÀÛ.
be T
pu 3) 23½o zÀQët CPÁëA±À - ªÀÄPÀgÀ ¸ÀAPÁæAw ªÀÈvÀÛ.
K

4) 66½o GvÀÛgÀ CPÁëA±À - GvÀÛgÀzsÀÄæªÀ ªÀÈvÀÛ

(DQÖðPï ªÀÈvÀÛ).
©

5) 66½o zÀQët CPÁëA±À-zÀQëtzsÀÄæªÀ ªÀÈvÀÛ.

(CAmÁQÖðPï ªÀÈvÀÛ).
6) 900 GvÀÛgÀ CPÁëA±À - GvÀÛgÀzsÀÄæªÀ.
7) 900 zÀQët CPÁëA±À - zÀQëtzsÀÄæªÀ.
CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À eÁ®
to

gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ : ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄPÉÆãÀzÀ°è bÉâ¹ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët zsÀÄæªÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀA¢ü¸ÀĪÀ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
t
No

UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ CzsÀðªÀÈvÀÛUÀ¼À ¸ÀgÀtÂUÀ¼ÀAvÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ GvÀÛgÀ

ªÀÄvÀÄÛ zÀQët zsÀÄæªÀUÀ¼À°è ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. J®è
gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À GzÀÝ MAzÉà DVzÉ. gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzsÁåºÀß CxÀªÁ ªÉÄjrAiÀÄ£ï gÉÃSÉUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ.
(ªÉÄj-ªÀÄzsÀå, rAiÀÄ£ï- ¢£À). KPÉAzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà gÉÃSÁA±ÀzÀ £ÉwÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆAiÀÄð£ÀÄ
§AzÁUÀ D gÉÃSÁA±ÀzÀÄzÀÝPÀÆÌ J®è ¸ÀܼÀUÀ¼À®Æè MAzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄzsÁåºÀߪÁUÀÄvÀÛzÉ.
EAUÉèAr£À Væãï«Zï£À ªÉÄÃ¯É ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß ‘¥ÀæzsÁ£À gÉÃSÁA±À’ªÉAzÀÄ
DAiÉÄ̪ÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß 0o JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. Væãï«Zï gÉÃSÁA±ÀzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ 1800

86
ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ 1800 gÉÃSÁA±ÀUÀ½ªÉ. ¨sÀÆUÉÆüÀzÀ°è MlÄÖ 3600 gÉÃSÁA±À gÉÃSÉUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
¥ÀæzsÁ£À gÉÃSÁA±À¢AzÀ 1800 ¥ÀǪÀð gÉÃSÁA±ÀzÀªÀgÉV£À ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀǪÀðUÉÆüÁzsÀðªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.
CzÀgÀ «gÀÄzÀÞzÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄUÉÆüÁzsÀðªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.
¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ¢AzÀ zsÀÄæªÀzÀ PÀqÉUÉ ºÉÆÃzÀAvÉ JgÀqÀÄ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À £ÀqÀĪÀt CAvÀgÀªÀÅ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt J®è gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÆ zsÀÄæªÀUÀ¼À°è ¸ÀA¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ.
¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀ Cw ºÉZÀÄÑ CAzÀgÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 111
Q.«ÄÃ.UÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁA±À ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃ¼É : gÉÃSÁA±À ªÀÄvÀÄÛ ªÉüÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¤PÀlªÁzÀ ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ

d
vÀ£Àß CPÀëzÀ ¸ÀÄvÀÛ wgÀÄUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ MAzÀÄ ¸ÀÄvÀÛ£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉƽ¸À®Ä 24 UÀAmÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄAiÀĨÉÃPÀÄ.
CAzÀgÉ 3600 gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄwÛ ¥ÀÇtðUÉƽ¸À®Ä 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ gÉÃSÁA±À¢AzÀ

he
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ gÉÃSÁA±ÀPÉÌ EgÀĪÀ ªÉüÉAiÀÄ ªÀåvÁå¸À 4 ¤«ÄµÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ¥Àæw 15 gÉÃSÁA±ÀUÀ½UÉ
MAzÀÄ UÀAmÉ CxÀªÁ 60 ¤«ÄµÀUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. (360 × 4 = 1440 ÷ 60 = 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ).

is
£ÁªÀÅ VæäZï¤AzÀ ¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀÀðzÀ PÀqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÁUÀ ªÉüÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. (EGA =
re S
East Gain Add) ºÁUÀÆ ¥ÀǪÀÀð¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ PÀqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÁUÀ ªÉüÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ
B
bl
ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ (WLS - West Lose Subtracts).
be T
¸ÁܤPÀ ªÉÃ¼É : MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ gÉÃSÁA±À CxÀªÁ ¸ÀÆAiÀÄð£À ¸ÁÜ£ÀPÀÌ£ÀĸÁgÀªÁV ¤zsÀðj¸ÀĪÀ
pu
ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß ‘¸ÁܤPÀ ªÉüɒ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸ÁܤPÀ ªÉüÉAiÀÄÄ D ¸ÀܼÀzÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß
K

CzÀgÀ®Æè ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀÄzsÁåºÀßzÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. D ¸ÀܼÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆAiÀÄð£À QgÀt

£ÉÃgÀªÁV ©Ã¼ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄzsÁåºÀß 12 UÀAmÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. D ªÀÄzsÁåºÀßgÉÃSÉ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ
©

J¯Áè ¸ÀܼÀUÀ¼À®Æè MAzÉà ¸ÁܤPÀ ªÉüɬÄgÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæw gÉÃSÁA±ÀªÀÇ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÁܤPÀ ªÉüÉ
ºÉÆA¢zÉ.
DzÀ±Àð ªÉÃ¼É : ¸ÁܤPÀ ªÉüÉAiÀÄÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ ªÀåvÁå¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀܼÀªÀÇ
vÀ£ÀßzÉà ¸ÁܤPÀ ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ, ¸ÁPÀµÀÄÖ UÉÆAzÀ®ªÀÅAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F UÉÆAzÀ®ªÀ£ÀÄß
¤ªÁj¸À®Ä ºÀ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼ÀÄ Erà zÉñÀzÀ°è KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ
KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÉüÉAiÀÄÄ D zÉñÀzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ gÉÃSÁA±ÀzÀ ªÉüÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ
to

CxÀªÁ D gÉÃSÁA±ÀzÀ ªÉÄðgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀzÀ ªÉüÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß zÉñÀzÀ

J¯Áè ¨sÁUÀUÀ¼À®Æè C£ÀĸÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß DzÀ±Àð ªÉüÉ(Standard Time) JAzÀÄ
t

PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
No

¨sÁgÀvÀzÀ°è 820 ¥ÀǪÀð gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß zÉñÀzÀ CxÀªÁ DzÀ±Àð gÉÃSÁA±ÀªÉAzÀÄ

¤zsÀðj¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ gÁdåzÀ C®ºÁ¨Ázï £ÀUÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÃ¼É F gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ DzÀ±Àð ªÉÃ¼É (I S T)
J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ Væãï«Zï ªÉüÉVAvÀ 5 UÀAmÉ 30 ¤«ÄµÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄA¢gÀÄvÀÛzÉ.
ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ: ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ 45QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À°è
ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ ZÀ°¹zÁUÀ 3jAzÀ 4UÀAmÉUÀ¼ÀµÀÄÖ
ªÉÃ¼É ªÀåvÁå¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è MAzÉà DzÀ±Àð ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®.è
87
DzÀÄzÀjAzÀ Erà gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß PÁ®ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÁßV «¨sÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ Erà ¨sÀÆUÉÆüÀªÀ£ÀÄß
24 ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ¥Àæw ªÉüÁªÀ®AiÀÄPÉÌ MAzÀÄ UÀAmÉAiÀĵÀÄÖ ªÀiÁvÀæ ªÉüÉ
ªÀåvÁå¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
«¸ÁÛgÀªÁzÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ ºÉZÀÄÑ ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÁV, gÀµÁåzÀ°è 11 ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄ J¸ï J ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀqÁUÀ¼À°è
5 ªÉüÁªÀ®AiÀÄ ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ°è 3 ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ½ªÉ.
CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ (I D L) : ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÉüÉAiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä
DzÀ±Àð ªÉüɬÄAzÀ, C£ÀAvÀgÀ ªÉüÁªÀ®AiÀÄ¢AzÀ®Æ ¥ÀjºÀj¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ ¥Àæ¥ÀAZÀªÀ£ÉßÃ

d
¥ÀæzÀQëuÉ ºÁPÀĪÀ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀjUÉ ªÁgÀzÀ°è£À ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä
ºÉƸÀ ¸ÀªÀĸÉå JzÀÄgÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ Væãï«Zï gÉÃSÁA±ÀzÀ «gÀÄzÀÞªÁzÀ ¢QÌ£À°ègÀĪÀ 1800

he
gÉÃSÁA±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¥ÀAZÀ ¥ÀAiÀÄðl£É ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀAzÀ¨sÀðPÉÌ ¢£À ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß
¸ÀjzÀÆV¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ 1800 gÉÃSÁA±ÀzÀ

is
ªÉÄÃ¯É EzÀÝgÀÆ PÉ®ªÉqÉ ¨sÀƨsÁUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä C®è°è CAPÀÄqÉÆAPÁV J¼ÉAiÀįÁVzÉ. EzÀ£ÉßÃ
re S
CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
B
bl
ºÀqÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥ÀæAiÀiÁt¸ÀĪÀªÀgÀÄ F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß zÁlĪÁUÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ
be T
¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀqÀUÀÄ F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ
pu
zÁnzÁUÀ (KµÁå¢AzÀ GvÀÛgÀ CªÉÄjPÁ) MAzÉà ¢£ÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀĨÁj UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.
K

CzÉÃjÃw F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀǪÀð¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ PÀqÉUÉ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÁUÀ (GvÀÛgÀ CªÉÄÃjPÁ¢AzÀ

KµÁå) MAzÀÄ ¢£ÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
©

¥sɹ¦üPï
to

¸ÁUÀgÀ
t
No

¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÀgÉÃSÉ

88
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.
1. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ MlÄÖ ¨sËUÉÆýPÀ PÉëÃvÀæªÀÅ ________ ZÀ.Q.«ÄÃ.
2. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ________ DPÁgÀzÀ°èzÉ.
3. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ªÁå¸ÀªÀÅ ________ ªÀÄvÀÄÛ ________
Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ.
4. 230 GvÀÛgÀ CPÁëA±ÀªÀ£ÀÄß ________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

d
5. ¨sÁgÀvÀzÀ DzÀ±Àð ªÉüÉAiÀÄÄ ________ gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÉ.

he
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹j.

is
1. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ‘fêÀAvÀUÀæºÀ’ªÉAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ?
re S
2. GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðªÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆ¥ÀæzsÁ£ÀUÉÆüÀ’ªÉAzÀÄ ºÁUÀÆ zÀQëtUÉÆüÁzsÀðªÀ£ÀÄß
B
bl
‘d®¥ÀæzsÁ£ÀUÉÆüÀ’ªÉAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ?
be T
3. CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?
pu
4. ¸ÁܤPÀ ªÉÃ¼É ªÀÄvÀÄÛ DzÀ±Àð ªÉüÉUÀÆ EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
K

5. CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ JAzÀgÉãÀÄ?

©

III. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À CxÀð §gɬÄj.

1. «²µÀÖ UÀæºÀ 4. ¨sÀÆRAqÀUÀ¼ÀÄ
2. ¨sÀƪÀÄzsÀå gÉÃSÉ 3. ¨sÀƪÀiÁåPÁgÀ
5. ¥ÀæzsÁ£À gÉÃSÁA±À 6. ¨sÁgÀvÀzÀ DzÀ±ÀðªÉüÉ
to

IV. £É£À¦£À°èqÀ¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.

1. fêÀAvÀUÀæºÀ 4. CAmÁQÖðPï ªÀÈvÀÛ
t

2. ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ 3. GvÀÛgÀ zsÀÄæªÀªÀÈvÀÛ (DQÖðPï ªÀÈvÀÛ)

No

5. ªÉüÁªÀ®AiÀÄ 6. CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ

V. ZÀlĪÀnPÉ.
1. gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀǪÀðUÉÆüÁzsÀð gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄUÉÆüÁzsÀð
gÁµÀÖçUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
*****

89
 CzsÁåAiÀÄ - 2
²¯ÁUÉÆüÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ²¯ÁUÉÆüÀzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
• ²¯ÉUÀ¼À GvÀàwÛ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À «zsÀUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ.
•

d
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀdð¤PÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ, eÁé¯ÁªÀÄÄT ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀ §UÉ.
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨ÁºÀå ±ÀQÛUÀ¼ÁzÀ GµÁÚA±À, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ªÀļÉ, £À¢ EªÀÅUÀ¼À ªÀĺÀvÀé

he
w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

is
CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
re S
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CvÀåAvÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ WÀ£À ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß ‘²¯ÁUÉÆüÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. F ¥ÀzÀgÀªÀÅ
B
bl
¨sÀÆRAqÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ zÀ¥ÀàªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°è ¸Àé®à vɼÀĪÁVzÉ. ²¯ÁUÉÆüÀªÀÅ
««zsÀ §UÉAiÀÄ ²¯É, R¤d, ªÀÄtÄÚ EvÁå¢UÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ d®UÉÆüÀUÀ¼À
be T
pu
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ F ¥ÀzÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É fëUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èªÉ. ¨sÀÆRAqÀUÀ¼ÀÄ ²¯ÁUÉÆüÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁVªÉ.
K

E°è ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ½AzÀ CAzÀgÉ ¥ÀªÀðvÀ, ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä, ªÉÄÊzÁ£À EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß

ºÉÆA¢zÉ.
©

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃd£É.

£ÀªÀÄä ¨sÀÆUÀæºÀªÀÅ 4.6 zÀ±À®PÀë PÉÆÃn ªÀµÀðUÀ½VAvÀ
ºÀ¼ÉAiÀÄzÁVzÀÄÝ FUÀ®Æ CzÀgÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqÉ-
¸ÉʪÀiÁ
AiÀÄÄwÛzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ F §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ §UÉÎ ºÉZÀÄÑ w½AiÀÄ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛgÀĪÀ£ÀÄ.
ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉ
to

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ 10 jAzÀ 12 Q.«ÄÃ.UÀ¼À M¼ÀV£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w

¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ D¼ÀPÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ GµÁÚA±ÀªÀÅ
ºÉZÁÑUÀĪÀÅzÀjAzÀ (¥Àæw 32 «ÄÃlgïUÉ 10 ¸ÉAnUÉæÃqï) D¼ÀzÀ §UÉÎ
t

ºÉZÀÄÑ w½AiÀÄ®Ä PÀµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ §UÉÎ ºÉZÀÄÑ w½AiÀÄ®Ä ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¥ÀgÉÆÃPÀë

ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹zÁÝ£É. CªÀÅUÀ¼É ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ,
¤¥sÉ
eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀªÀÅ ««zsÀ
§UÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉ,
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¨sËvÀzÀæªÀåUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀªÀ£ÀÄß 3 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ-¨sÀÆa¥ÀÄà , ªÀiÁåAl¯ï ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ UÉÆüÀ.

90
 i. ¨sÀÆa¥ÀÄà (Crust) : EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CvÀåAvÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ ¥ÀzÀgÀªÁVzÉ. EzÀÄ ºÉZÁÑV
¹°PÀ, C®Æå«Ä¤AiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßöAiÀÄAUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘²¯ÁUÉÆüÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
¨sÀÆ ªÉÄïÁãUÀ¢AzÀ EzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 60 Q.«ÄÃ. D¼ÀzÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÉ. F ¥ÀzÀgÀzÀ ªÉÄïÁãUÀªÀÅ
ºÉZÀÄÑ ºÀUÀÄgÀªÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. EªÀÅUÀ¼À°è ¹°PÀ ªÀÄvÀÄÛ C®Æå«Ä¤AiÀÄAUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt
ºÉZÁÑVgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘¹AiÀiÁ¯ï’ (Sial) JAzÀÄ PÀgÉAiÀi¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆRAqÀUÀ¼À
ªÉÄîàzÀgÀ’ JAzÀÆ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EzÀgÀ PɼÀ¨sÁUÀªÀÅ ¹°PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßöAiÀÄAUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ,
ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀæAiÀÄÄvÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘¸ÉʪÀiÁ’ (Sima) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉ®ªÉǪÉÄä
‘¸ÁUÀjÃAiÀÄ ªÉÄîàzÀgÀ’ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
ii. ªÀiÁåAl¯ï : EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ ¥ÀzÀgÀÄ.

d
ªÀiÁåAl¯ï ªÀ®AiÀĪÀÅ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöʤAzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2900 Q.«Ä.UÀ¼À D¼ÀzÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÉ. EzÀgÀ

he
ªÉÄîàzÀgÀzÀ°è£À ªÀ¸ÀÛUÀ¼ÀÄ ¨sÁUÀ±ÀB zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ WÀ£À ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘²¯Á¥ÁPÀ’
(ªÀiÁåUÁä) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ªÀiÁåAl¯ï ªÀ®AiÀĪÀÅ ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀævÉAiÀÄļÀî ºÁUÀÆ PÀpt ²¯Á

is
ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV R¤dUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÉÄVßöAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ
re S
PÀ©ât. ªÀiÁåAl¯ï£À°è JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ½ªÉ. J) ªÀiÁåAl¯ï£À ªÉÄîàzÀgÀÄ CxÀªÁ ‘K¸ÉÛ£ÉÆùàAiÀÄgï’
B
bl
J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÁUÀ±ÀB zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ. ©) ªÀiÁåAl¯ï£À PɼÀ¥ÀzÀgÀÄ CxÀªÁ `ªÉĸÁ¹àAiÀÄgï’
J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
¨sÀÆa¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåAl¯ï ¸ÀA¢ü¸ÀĪÀ ¹ÃªÀiÁ ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ‘ªÉƺÉÆgÉÆë¹Pï’ CxÀªÁ
K

‘ªÉÆúÉÆÃ’ ªÀ®AiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. CzÉÃjÃw ªÀiÁåAl¯ï ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæUÉÆüÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀĪÀ

UÀrAiÀÄ£ÀÄß ‘UÀÄmÉ£ï§Uïð ¹ÃªÀiÁªÀ®AiÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. E°èAzÀ ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ PɼÀUÉ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ««zsÀ
©

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ.

iii. PÉÃAzÀæ UÉÆüÀ(¨sÀÆ wgÀļÀÄ): EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CvÀåAvÀ M¼À¨sÁUÀ. EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
ªÉÄïÉäöʤAzÀ 6,371 Q.«Äà D¼Àzª
À g
À U
É É EgÀĪÀÅzÀÄ. PÉÃAzÀU
æ Æ
É Ã¼ÀªÅÀ ¥Àz
æ Ás £ÀªÁV ¤PÀ̯ï (Ni) ªÀÄvÀÄÛ
PÀ©t
â (Fe)zÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ PÉÃAzÀæªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÁAPÉÃwPÀªÁV ‘¤¥sÉ’
(Nife) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. PÉÃAzÀæªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ G¥À ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
to

J) ºÉÆgÀPÉÃAzÀæ UÉÆüÀ-EzÀÄ CgÉzÀæªÀgÀÆ¥À ¹ÜwAiÀÄ°èzÉ. ©) M¼ÀPÉÃAzÀæ UÉÆüÀ - EzÀÄ

WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ.
t

EzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°

No

¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è Cw D¼ÀªÁzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÀÆ UÀtÂPÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ

1. gÀµÁåzÀ CPÉÆî ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12 Q.«ÄÃ. D¼ÀªÁVzÉ.
2. zÀQët D¦üæPÁzÀ°è QA§°ð ªÀdæzÀ UÀtÂAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3.9 Q.«ÄÃ. D¼À«zÉ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À PÉ.f.J¥sï.£À ZÁA¦AiÀÄ£ï jÃ¥sï UÀtÂAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1.5Q.«ÄÃ.
D¼À«zÉ.

91
 ²¯ÉUÀ¼ÀÄ (Rocks)
²¯ÉUÀ¼ÀÄ ««zsÀ §UÉAiÀÄ R¤dUÀ¼À ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ ²¯ÁUÉÆüÀzÀ°è ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV
WÀ£À gÀÆ¥ÀzÀ CeÉÊ«PÀ (Inorganic) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ. EzÀjAzÀ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß R¤dUÀ¼À «Ä±ÀætªÉAzÀÆ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ««zsÀ £ÉʸÀVðPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ
ªÀÄÄRå «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ; 1. CVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ, 2. PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
3. gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ.
1. CVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ (Igneous Rocks) : CVß ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß DAUÀè¨sÁµÉAiÀÄ°è ‘EVßAiÀĸï
gÁPïì’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EVßAiÀĸï JAzÀgÉ ¨ÉAQ JAzÀxÀð. EzÀÄ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ ‘EV߸ï’

d
CxÀªÁ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ ‘CVß’ JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. CVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼À¢AzÀ

he
²¯Á¥ÁPÀªÀÅ ºÉÆgÀºÉÆ«Ää ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è vÀA¥ÁV WÀ¤Ã¨sÀ«¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
CVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ¤ªÀiÁðtªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²¯É’UÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
CVß ²¯ÉUÀ¼À°è F PɼÀPÀAqÀAvÉ «zsÀUÀ½ªÉ.

is
re S B CVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ

bl
CAvÀ¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ §»¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
be T
pu ¯ÁªÁ CxÀªÁ
K

CAvÀgÁVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ qÉÊPï ²¯ÉUÀ¼ÀÄ eÁé¯ÁªÀÄÄT d£Àå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ

(UÁæ£ÉÊmï) (qÉÆïÉÆgÉÊmï) (UÁdvÀé CxÀªÁ QlÖ)
©

ºÀgÀ¼ÀÄvÀàwÛ ¨sÁUÀ±ÀB ºÀgÀ¼ÀÄvÀàwÛ §¸Á¯ïÖ ²¯É

i. CAvÀ¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ: ²¯Á¥ÁPÀ CxÀªÁ ªÀiÁåUÁä ¨sÀƪÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀŪÀ ªÉÆzÀ¯ÉÃ

PÉ®ªÀÅ ªÉÃ¼É CAvÀgÁ¼ÀzÀ°è vÀA¥ÁV, MvÁ
ÛV¸ÀÄ
WÀ¤Ã¨sÀ«¹ ¤zsÁ£ÀªÁV ²¯ÉUÀ¼ÀÄ §A¢ ªÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀĪÀ
¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CAvÀ¸ÀìgÀt
PÀt²¯É
to

¸ÀªÉvÀ ªÀÄvÀÄÛ
²¯ÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. F ²¯ÉUÀ¼ÀÄ zÀ¥Àà
¸ÀAZÀAiÀÄ PÀtUÀ¼ÀÄ
ºÀgÀ½¤AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ¼ÀÄ
vÛÀq
À
ÛM

ÀAiÀÄ
vÀÄ

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼À¨sÁUÀzÀ°è ºÉZÀÄÑ D¼ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. ÀAZ

ªÀÄ

Û ¸ ¸ÀªÉvÀ ªÀÄvÀÄÛ
ÀÄvÀÄ
t

µÀÚ

ª ¸ÀAZÀAiÀÄ
GzÁ: UÁæ£ÉÊmï, qÀAiÉÆgÉÊl, UÁå¨ÉÆæ EvÁå¢.
G

Év À
¸Àª
No

²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼À¨sÁUÀzÀ°è gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯É CVß²¯É

PÀgÀV zÀæªÀ CxÀªÁ CgÉ zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. GµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀ

EzÀ£ÀÄß ‘ªÀiÁåUÁ’ä (²¯Á¥ÁPÀ) J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ

vÀàw vÀÄÛ

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÉÆgÀ¨sÁUÀPÉÌ §AzÁUÀ ‘¯ÁªÁgÀ¸À’

À G ªÀÄ
PÀgÀU

Û
UÀ¼ PÉ
À¼ÀÄ UÀÄ«

J£ÀÄߪÀgÀÄ.
ÀÄ«P

ºÀg ¥Á
É

vÀA

ªÀiÁåUÁä
ii. §»¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ : ²¯Á¥ÁPÀªÀÅ
(ªÀiÁåUÁä) ºÉÆgÀºÆ
É «Ää PÀª
æ ÄÉ Ãt ¨sÆ
À ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è ²¯Á ZÀPÀæ
92
vÀA¥ÁV GvÀàwÛAiÀiÁzÀ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß §»¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
¸ÀtÚ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ UÁf£ÀAvÉ £ÀAiÀĪÁVgÀÄvÀÛªÉ. KPÉAzÀgÉ ¯ÁªÁgÀ¸ÀªÀÅ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉ
§ºÀĨÉÃUÀ vÀA¥ÁV, WÀ¤Ã¨sÀ«¹ ²¯ÉUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: §¸Á¯ïÖ, DAqɸÉÊmï.
2. PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ: EzÀÄ DAUÀè¨sÁµÉAiÀÄ ¸ÉrªÉÄAlj ¥ÀzÀªÀÅ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ ‘¸ÉrªÉÄAlªÀiï’
JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §¼ÀPÉUÉ §A¢zÉ. CAzÀgÉ vÀ¼À¸ÉÃgÀÄ«PÉ JAzÀxÀð. PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀÄ, UÁ½ ªÀÄvÀÄÛ
»ªÀÄ£À¢ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀvÀÈðUÀ½AzÀ ¤ªÀiÁðtªÁUÀÄvÀÛªÉ. F PÀvÀÈðUÀ¼ÀÄ CVß²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ZÀÆgÀÄZÀÆgÁV
MqÉzÀÄ ¸ÀªÉ¸ÀÄvÀÛªÉ. MqÉzÀ ²¯ÁZÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁV¸À®àlÄÖ PÉ®ªÀÅ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¸ÀAZÀAiÀÄUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. EªÀÅ
¥ÀzgÀ ÄÀ gÀÆ¥Àz°
À è gÀZ£
À A
É iÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ PÀt²¯ÉU¼
À £
À ÄÀ ß ¥Àzg
À ÄÀ ²¯ÉU¼
À A
É zÀÄ PÀgA
É iÀÄĪÀgÄÀ . PÀt²¯ÉU¼
À ÄÀ

d
CVß²¯ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ¢éwÃAiÀÄ ²¯ÉUÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV EªÀÅ
¸ÀªÀÄÄzÀæ, ¸ÁUÀgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ d®gÁ²UÀ¼À°è ¸ÀAZÀ¬ÄvÀªÁV ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

he
‘d®²¯É’UÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðtzÀ°è ¤ÃgÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ. PÀt
²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¨sËwPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ

is
ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ.
re S PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ
B
bl
→
→

CeÉÊ«PÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ eÉÊ«PÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ

be T
pu
→
→

→
→
K

¨sËwPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ZÀÆuÁð¢üPÀå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ EAUÁ¯Á¢üPÀå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
PÀ®Äè¥ÀÄà, f¥ÀìA ¸ÀÄtÚzÀ PÀ®Äè

→
©

PÀ°èzÀÝ®Ä
→

ªÀÄgÀ¼ÀĪÀÄAiÀÄ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÈtäAiÀÄ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ

ªÀÄgÀ¼ÀÄUÀ®Äè
→

eÉÃr²¯É

¨sËwPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ : ²y°ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÀVßÃPÀgÀt PÁAiÀÄð¢AzÀ

ªÀÄÆ®PÀ¯ÉUÀ½AzÀ GvÀàwÛAiÀiÁzÀ ²¯ÁPÀtUÀ½AzÀ F ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ªÀÄgÀ¼ÀÄUÀ®Äè
to

(ªÀÄgÀļÀĪÀÄAiÀIJ¯É) ªÀÄvÀÄÛ eÉÃr²¯É (ªÀÄÈtäAiÀÄ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ).

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ : ®ªÀuÁA±ÀUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀ ¤Ãj£À zÁæªÀtªÀÅ
t

GµÁÚA±À¢AzÀ ¨sÁ¶àèsÀªÀ£ÀUÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ¸ÀAZÀAiÀÄUÉÆAqÀÄ EAvÀºÀ

No

²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : PÀ®Äè¥ÀÅà, f¥ÀìA EvÁå¢.

eÉÊ«PÀ QæAiÉÄUÀ½AzÁzÀ PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ : fêÁªÀ±ÉõÀUÀ¼ÁzÀ d®ZÀgÀUÀ¼À a¥ÀÅàUÀ¼ÀÄ, ¸À¸ÀåªÀUÀð
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætªÀUÀðUÀ¼À ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À°è ¸ÉÃj UÀnÖAiÀiÁV eÉÊ«PÀ PÀt²¯ÉUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ:
¸ÀÄtÚPÀ®Äè (ZÀÆuÁð¢üPÀ岯É) ªÀÄvÀÄÛ PÀ°èzÀÝ®Ä (EAUÁ¯Á¢üPÀ岯É).
3. gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ: CVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ CvÀå¢üPÀ GµÀÚ ºÁUÀÆ MvÀÛqÀzÀ
¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ ªÀiÁ¥ÁðqÀÄ ºÉÆA¢ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ:

93
 J) UÁæ£ÉÊmï->¤Ã¸ï, r) ªÀÄgÀļÀÄ ²¯É->¸ÀánPÀ ²¯É,
©) §¸Á¯ïÖ-> ²¸ïÖ, E) PÀ°èzÀÝ®Ä->UÁæ¥sÉÊmï,
¹) ¸ÀÄtÚPÀ®Äè->CªÀÄÈvÀ²¯É, J¥sï) UÁæ¥sÉÊmï->ªÀdæ.
gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ PÀptªÁzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ CªÀÄÆ®åªÁzÀ R¤dUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ªÀdæ, gÀÆ©, JªÀÄgÁ¯ïØ EvÁå¢.
¨sÀÆa¦à£À ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ JgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À

d
ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ CAvÀdð¤vÀ (Internal force) CxÀªÁ DAvÀjPÀ
±ÀQÛ ºÁUÀÆ §»dð¤vÀ CxÀªÁ ¨ÁºÀå ±ÀQÛ (External force) UÀ¼ÁVªÉ.

he
1. CAvÀdð¤vÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ

is
EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼ÀV£À CxÀªÁ DAvÀjPÀ ±ÀQÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅUÀ½AzÀ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À
re S
¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ Që¥ÀæªÁV §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ.
B
bl
eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ (Volcanoes)
be T
¨sÆ
À ªÉÄïÉäöÊ£À°è ©gÀÄPÀÄ CxÀªÁ gÀAzsU æÀ ¼
À ÄÀ CxÀªÁ zÁégU
À ¼
À ÄÀ
pu
GAmÁV CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼ÀV£À ²¯Á¥ÁPÀªÀÅ
K

ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¨sÀÆ

P˻Z
À ¢ À AzÀ £ÉÃgÀªÁV D¼Àz° À gè ÄÀ ªÀ ²¯Á¥ÁPÀzÀ eÁUÀPÌÉ ¸ÀA¥ÀPð À
©

PÀ°à¸ÄÀ ªÀ gÀAzsU æÀ ¼
À £
À ÄÀ ß £Á¼Àª£É ÄÀ ߪÀgÄÀ . EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ²¯Á¥ÁPÀ,
²¯ÁZÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ, ¯ÁªÁgÀ¸À, §Æ¢, ¤ÃgÁ«, eÁé¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÉ C¤®UÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼À¢AzÀ ºÉÆgÀaªÀÄÄävÀÛªÉ.
D°PÉ DPÁgÀzÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT£Á¼ÀzÀ vÀÄvÀÛvÀÄ¢AiÀÄ vÀUÀÄÎ
¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀÄAqÀ CxÀªÁ eÁé¯ÁªÀÄÄT¨Á¬Ä J£ÀÄߪÀgÀÄ. eÁé¯ÁªÀÄÄT gÀZÀ£É
PÀrzÁzÀ §¢UÀ¼À£ÀÄß¼Àî PÀÄAqÀ ¨ÉÆÃUÀĤ DPÁgÀzÀ «±Á® vÀUÀÄÎ
to

¨sÁUÀPÉÌ ‘PÁ¯ÉØgÀ’ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.

eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ: eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À ¸ÉÆáÃl£Á ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄvÉ DzsÀj¹
t

F PɼÀPÀAqÀAvÉ ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.

No

i) eÁUÀÈvÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ (Active Volcanoes): ¤gÀAvÀgÀªÁV ¸ÉÆáÃlUÉƼÀÄîªÀ

¯ÁªÁgÀ¸À, C¤®, §Æ¢ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀaªÀÄÄäªÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ½UÉ eÁUÀÈvÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ
J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 600 eÁUÀÈvÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ½ªÉ. GzÁ: ¦ü°¥sÉÊ£ïì ¢éÃ¥ÀzÀ
¦£ÁlĨÉÆ, El°AiÀÄ ¸ÁÖçA¨ÉÆð ªÀÄvÀÄÛ JmÁß, AiÀÄÄJ¸ïJAiÀÄ ¸ÉÃAmï ºÉ¯É£Á, ºÀªÁ¬Ä ¢éÃ¥ÀzÀ
ªÀÄË£À¯ÉÆêÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
ii) ¸ÀÄ¥ÀÛ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ (Dormant Volcanoes) : MªÉÄä ¸ÉÆáÃn¹ C£ÀAvÀgÀ §ºÀÄPÁ®
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɸÀzÉ ¸ÀÄ¥ÀÛªÁVzÀÄÝ AiÀiÁªÁUÀ¯ÉÆà MªÉÄä eÁUÀÈvÀªÁV PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɸÀĪÀ
94
eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ¥ÀÛ eÁé¯ÁªÀÄÄT J£ÀÄߪÀgÀÄ. GzÁ: El°AiÀÄ ªÀiËAmï ªÉ¸ÀÆ«AiÀĸï,
d¥Á¤£À ¥ÀÇåfAiÀiÁªÀÄ, EAqÉÆãÉõÁåzÀ PÀæPÀmÉÆêÀ, vÁAeÉäAiÀiÁzÀ Q°ªÀÄAdgÉÆà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
iii) ®Ä¥ÀÛ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ (Extinct Volcanoes) : EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®zÀ°è
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɹzÀÄÝ £ÀAvÀgÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £Àqɹ®è. GzÁ: CeÉðAmÉÊ£ÁzÀ
CPÁAPÀUÀĪÁ, vÁAeÉäAiÀiÁzÀ UÉÆgÁAUÉÆgÉÆ,
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
¸ÁÌmÉèAqï£À DxÀðgï¹Ãmï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ
eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ : eÁé¯ÁªÀÄÄT
UÀ½AzÀ ªÀÄÆgÀÄ §UÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀ 1. ªÀiËAmï ªÉ¸ÀÆ«AiÀĸï (El°).
2. PÀæPÀmÉÆêÀ (EAqÉÆãÉõÀå).

d
©Ã¼ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ: WÀ£ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ-
eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ UÀÄAqÀÄUÀ¼ÀÄ, QlÖzsÀƼÀÄ, 3. ªÀiËAmï ¦°Ã (ªÉ¸ïÖ EArøï).

he
§Æ¢, zÀæªÀªÀ¸ÀÄÛ-¯ÁªÁgÀ¸À, C¤®UÀ¼ÀÄ-UÀAzsÀPÀ, 4. ªÀiËAmï ¥sÀÆåfAiÀiÁªÀÄ eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ£ÀÄß
d®d£ÀPÀ, EAUÁ®zÀ qÉÊ DPÉìöÊqï, ¤ÃgÁ« d¥Á¤AiÀÄgÀÄ zÉêÀgÉAzÀÄ ¥ÀÆf¸ÀÄvÁÛgÉ.

is
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
re S
eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À ºÀAaPÉ : ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ C£ÉÃPÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ.
B
bl
¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ, ºÉƸÀªÀÄrPÉ ¥ÀªÀðvÀ ¸ÀgÀtÂUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ RAqÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄUÀ¼À®Æè
be T
PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. eÁé¯ÁªÀÄÄT PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ -
pu
¥É¹¦üPï ªÀÈvÀÛ¥ÀæzÉñÀ CxÀªÁ ¥É¹¦üPï CVߪÀÈvÀÛ: ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ PÀgÁªÀ½UÀ¼À°è CAzÀgÉ
K

¦ü°¥sÉÊ£ïì, d¥Á£ï, AiÀÄÄJ¸ïJ, ªÀÄzsÀå CªÉÄjPÀ, zÀQët CªÉÄjPÀ EvÁå¢UÀ¼À°è eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ½ªÉ.

©

ªÀÄzsÀå CmÁèAnPï ªÀ®AiÀÄ : L¸ï¯ÁåAqï, ªÉ¸ïÖ EArÃ¸ï ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ.

ªÀÄzsÀå ¨sÀÆRAqÀªÀ®AiÀÄ :
El°, ¸Éàãï, ¥sÁæ£ïì, Væøï, lQð
Ev猢.
¥ÀæªÀÄÄR ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ : ºÀªÁ¬Ä,
EAqÉÆãÉõÀå EvÁå¢.
to

¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ: (Earthquakes)
¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è GAmÁUÀĪÀ
t

£ÀqÀÄUÀÄ«PÉ, PÀA¥À£À ºÁUÀÆ

No

PÀA¥À£ÀUÀ¼À ¸ÀgÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀÆPÀA¥À

ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆPÀªÀZÀzÀ ²¯ÉUÀ¼À Që¥Àæ ZÀ®£É¬ÄAzÀ ¨sÀÆPÀªÀZÀ CxÀªÁ ªÀiÁåAl¯ï ¥ÀzÀgÀzÉƼÀUÉ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ wêÀævÉAiÀÄÄ ¨sÀÆPÀA¥ÀÀ£ÀzÀ ºÉÆgÀPÉÃAzÀæzÀ ¸À«ÄÃ¥À UÀjµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀÆPÀA¥À ºÉÆgÀPÉÃAzÀæ¢AzÀ zÀÆgÀ ºÉÆÃzÀAvÉ PÀA¥À£ÀzÀ wêÀævÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆPÀA¥À£Á©üAiÀÄÄ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°èzÀÝgÉ ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¥À槮ªÁVzÀÄÝ ºÉZÀÄÑ
¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
95
 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ°è GAmÁUÀĪÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ GUÀªÀĸÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆPÀA¥À£Á©ü’ CxÀªÁ
¨sÀÆPÀA¥À M¼ÀPÉÃAzÀæªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¨sÀÆPÀA¥À £Á©ü¬ÄAzÀ ®A§PÉÆãÀzÀ°ègÀĪÀ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À
¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß “¨sÀÆPÀA¥À ºÉÆgÀPÉÃAzÀ攪ɣÀÄߪÀgÀÄ.
¨sÀÆPÀA¥À PÀÄjvÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀÆPÀA¥À±Á¸ÀÛç (Seismology) J£ÀÄߪÀgÀÄ.
¨sÀÆPÀA¥À C¯ÉUÀ¼À DgÀA¨sÀ ¸ÀܼÀ, ªÉüÉ, ªÉÃUÀ ºÁUÀÆ ¢PÀÌ£ÀÄß zÁR°¸ÀĪÀ G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß
¨sÀÆPÀA¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ (Seismograph) J£ÀÄߪÀgÀÄ.
¨sÀÆPÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆgÀZÀ£Á PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆPÀªÀZÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ zÉÆqÀØ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ²¯Á¥sÀ®PÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. F

d
¨sÀÆ ¥sÀ®PÀUÀ¼À CAZÀÄUÀ¼ÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, EªÀÅ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀĪÀ ªÀÄÆ®¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ.

he
(¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ªÀ®AiÀÄ).
eÁé¯ÁªÀÄÄT ¸ÉÆáÃl£ÉUÀ¼ÀÄ : eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À°è C¤®UÀ¼À ¸ÉÆáÃl£É¬ÄAzÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ
GAmÁUÀÄvÀÛªÉ. (EAqÉÆãÉõÁåzÀ PÀæPÀmÉÆêÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT).

is
¸ÀgÛ ¨
CªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ£¥
re S
À AÀs UÀ : ¨sÆ
B
À ®
À «ÄAiÀÄ ²¯Á¸Àg
À lè , ¨sÆ
Û U
À ¼
À À ªÀÄgÀĺÉÆAzÁtÂPA
À PÀĹvÀ EªÀÅUÀ½AzÀ ¨sÆ À ¸Àg
Û U
É iÀÄÄ ºÀ®ªÀÅ «zsU
À ¼
À ¼
À °
À ÄÀ ªÉÄîPÉÌ CxÀªÁ Pɼª
À è PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ.
À ÄÀ ÄRªÁV

bl
dgÀÄUÀĪÀÅzÀjAzÀ GzÀݪÁzÀ ©gÀÄPÀÄUÀ¼ÄÀ AmÁUÀÄvÀª Û .É F jÃw ¨sÆ À ¥À®PÀU¼ À ÄÀ ¸ÁÜ£¥À ®À l
è ªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ
be T
¨sÆ
À PÀA¥ÀU¼ À ÄÀ AmÁUÀÄvÀª Û .É (CªÉÄjPÁzÀ PÁå°¥sÆ É Ã¤ðAiÀiÁzÀ°g è ÄÀ ªÀ ¸Á£ï DAræAiÀiÁ¸ï ¸Àg Û ¨
À A
Às UÀ
pu
¥Àz
æ ÃÉ ±À.)
K

ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ : ¥ÀæPÀÈwAiÉÆqÀ£É ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ £ÀqɸÀĪÀ CwAiÀiÁzÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ

©

¸ÀºÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ UÀtÂUÁjPÉ, §ÈºÀvï CuÉPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ

d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ CtÄ¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ EvÁå¢ (ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ PÉÆAiÀiÁß CuÉPÀlÄÖ, AiÀÄÄ.
J¸ï.J. £À°ègÀĪÀ ºÀƪÀgï CuÉPÀlÄÖ.)
¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆPÀA¥À£À M¼ÀPÉÃAzÀæ¢AzÀ PÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ DgÀA¨sÀUÉÆAqÀÄ C°èAzÀ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ°è vÀgÀAUÀUÀ¼ÀAvÉ
¨sÀÆ ºÉÆgÀPÉÃAzÀæzÀ PÀqÉUÉ ºÀgÀqÀÄvÀÛªÉ. ¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :
to

1. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ M¼ÀPÉÃAzÀæ¢AzÀ ªÉÆzÀ®Ä ºÉÆgÀPÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß

vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤Ã¼À C¯ÉUÀ¼ÁVzÀÄÝ CvÀåAvÀ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ
C¤®UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.
t
No

2. ¢éwÃAiÀÄ C¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘CqÀØ C¯É’ (Transverse) UÀ¼ÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

EªÀÅ zÀæªÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ZÀ°¸À¯ÁgÀªÀÅ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ C¯ÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ EªÀÅ ºÉÆgÀ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß
vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛªÉ.
3. ªÉÄïÉäöÊ C¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘GzÀÝ C¯É’UÀ¼ÉAzÀÆ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅ CvÀåAvÀ ¤zsÁ£À
UÀwAiÀÄ ¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼ÁVªÉ. DzÀgÉ EªÀÅ CvÀåAvÀ ºÁ¤PÁgÀPÀ C¯ÉUÀ¼ÁVªÉ.

¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ wêÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß jPÀÖgï ªÀiÁ¥À£À¢AzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

96
 ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ «£Á±ÀPÁjAiÀiÁzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ½AzÀ C¥ÁgÀ fêÀºÁ¤
ºÁUÀÆ D¹Û¥Á¹ÛUÀ½UÉ £ÀÀµÀÖªÀÅAmÁUÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ½AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¨sÀÆPÀĹvÀ, Që¥Àæ ¥ÀæªÁºÀ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ C¥ÁgÀ d£ÀgÀÄ ¸Á«VÃqÁUÀĪÀgÀÄ. PÀlÖqÀ, ¸ÉÃvÀĪÉ, gÀ¸ÉÛ ºÁUÀÆ gÉÊ®Ä
ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ºÁ¤VÃqÁUÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀÄ£Á«Ä : ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀ vÀ¼ÀzÀ°è GAmÁUÀĪÀ ¨sÀÆPÀA¥À£ÀUÀ½AzÀ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À°è
Cw JvÀÛgÀªÁzÀ zÉÊvÀå C¯ÉUÀ¼ÀÄ wÃgÀPÉÌ C¥ÀླྀÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ£Á«Ä JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
EzÀÄ d¥Á£ï ¨sÁµÉAiÀÄ ¥ÀzÀªÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ CxÀð wÃgÀPÉÌ C¥ÀླྀÀĪÀ JvÀÛgÀzÀ §AzÀgÀÄ C¯ÉUÀ¼ÀÄ
JA§ÄzÀÄ.

d
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
1. 2004 r¸ÉA§gï 26 gÀAzÀÄ ¸ÀÄ£Á«Ä C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀ, EAqÉÆãÉõÀå, xÉʯÁåAqï, ²æîAPÀ

he
zÉñÀUÀ¼À wÃgÀPÉÌ C¥Àཹ C¥ÁgÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁrzÀªÀÅ.
2. 2011 gÀ ªÀiÁað 11 gÀAzÀÄ ¸ÀÄ£Á«Ä C¯ÉUÀ¼ÀÄ d¥Á¤£À ¥ÀÅPÀIJêÀÄ, ¸ÉAqÉÊ, «ÄÃAiÀiÁV
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ C¥Àཹ C¥ÁgÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁrªÉ.

is
re S
3. ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÀÆPÀA¥À£À zÁR¯ÉAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼ÉAzÀgÉ : UËj©zÀ£ÀÆgÀÄ, PÉÆqÉÊPÉ£Á¯ï,
¥ÀÅuÉ, ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ªÀÄvÀÄÛ qɺÀgÁqÀÆ£ï.
B
bl
be T
¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ ºÀAaPÉ : ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄÄ F PɼÀPÀAqÀAvÉ EzÉ.
pu
• ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À wÃgÀ ¥ÀæzÉñÀ. EzÀÄ £ÀÆåf¯ÁåAqï, ¦ü°¥sÉÊ£ïì, PÀÆågÉʯï
K

¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ d¥Á£ï CªÉÄjPÀ RAqÀUÀ¼À DArøï, ¥ÉgÀÄ, a° ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

©

M¼ÀUÉÆArzÉ.
• ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À wÃgÀ ¥ÀæzÉñÀ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ »ªÀiÁ®AiÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ¥ÀæzÉñÀ. (¹ªÁ°Pï ¥ÀæzÉñÀ).
t to
No

¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁé¯ÁªÀÄÄT ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ

97
 ¨ÁºÀå±ÀQÛUÀ¼ÀÄ (Exogenic forces)
¨ÁºÀå±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À ¥ÁæPÀÈwPÀ ±ÀQÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ vÀªÀÄä PÁAiÀÄðUÀ½AzÀ ¨sÀƪÉÄïÉäöÊ£À
¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ¥Àðr¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÁºÀå ±ÀQÛUÀ¼ÉAzÀgÉ ²y°ÃPÀgÀt GµÁÚA±À, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ,
ªÀļÉ, »ªÀĪÀ馅 £À¢, »ªÀÄ£À¢, ªÀiÁgÀÄvÀ, ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯É ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð®.
²y°ÃPÀgÀt : ²¯ÉUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ ZÀÆgÁUÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ QëÃt¸ÀĪÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄà ²y°ÃPÀgÀt.
EzÀÄ ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ°è£À GµÁÚA±À, ªÀļÉ, UÁ½ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ²y°ÃPÀgÀtzÀ
«zsÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:
1. ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀt: ²¯ÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉà gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉà MqÉzÀÄ

d
ZÀÆgÁUÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ QëÃt¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀtªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄR ¨sËwPÀ

he
²y°ÃPÀgÀtzÀ QæAiÉÄUÀ¼ÉAzÀgÉ PÀt«¨sÀd£É, ²¯Á«¨sÀd£É, ¥ÀzÀgÀÄ«¨sÀd£É. ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀtzÀ
PÀvÀÈðUÀ¼ÁªÀŪÉAzÀgÉ GµÁÚA±À, ªÀļÉ, »ªÀÄ EvÁå¢.
2. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ²y°ÃPÀgÀt : F «zsÀzÀ ²y°ÃPÀgÀtzÀ°è ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ

is
re S
C¤®UÀ¼ÉÆqÀ£É «°Ã£ÀUÉÆAqÀÄ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ²y®UÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ. F ²y°ÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæQæAiÉĬÄAzÀ
B
bl
²¯ÉUÀ¼À°ègÀĪÀ R¤dUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ²y°ÃPÀgÀtzÀ°è
F PɼÀPÀAqÀ £Á®ÄÌ «zsÀUÀ½ªÉ.
be T
pu
J) DªÀÄèd£ÀPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É (Oxidation): DªÀÄèd£ÀPÀ¢AzÀ PÀÆrgÀĪÀ ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ
K

PÉ®ªÀÅ R¤dUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ £À²¸ÀÄvÀÛªÉ. «±ÉõÀªÁV PÀ©âtªÀÅ
PÀ©âtzÀ DPÉìöÊqï DUÀĪÀ ¥ÀjªÀvÀð£É.
©

©) EAUÁ®zÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É (Carbonation) : EAUÁ®AiÀÄÄPÀÛ ªÀļɤÃgÀÄ ¸ÀÄtÚPÀ®ÄèUÀ¼À

ªÉÄÃ¯É ©zÁÝUÀ, ²¯ÉUÀ¼À°ègÀĪÀ PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß ªÀļÉAiÀÄ ¤Ãj£À°ègÀĪÀ EAUÁ®zÀ
qÉÊ-DPÉìöÊqï »ÃjPÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ PÁå°ìAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï DV §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¹) d®¸ÀAAiÉÆÃd£É (Hydration) : F QæAiÉÄAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ R¤dUÀ¼À°è£À PÀtUÀ¼ÀÄ
¤ÃgÀ£ÀÄß »ÃgÀĪÀÅzÀjAzÀ G©âPÉÆAqÀÄ ¥ÀÅrgÀÆ¥ÀzÀ°è PÀæªÉÄÃt £À²¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥sÉ®ì¥sÀgï EzÀÄ
ºÀgÀ¼ÀÄUÀ½AzÀÄAmÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ²¯ÉAiÀiÁVzÉ.
to

r) zÁæªÀtÂÃPÀgÀt (Solution) : ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ PÉ®ªÀÅ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀgÀV¹ zÁæªÀtÂÃPÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ

²y°ÃPÀgÀtªÉÃ¥ÀðqÀĪÀÅzÀÄ. GzÁ: f¥ÀìA, G¥ÀÅà, ¥sÁ¸ÉáÃmï EvÁå¢.
t

3. eÉÊ«PÀ ²y°ÃPÀgÀt (Biological Weathering): ¸À¸ÀåªÀUÀð, ¥ÁætªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ

No

ªÀiÁ£ÀªÀ¤AzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ ZÀÆgÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß eÉÊ«PÀ ²y°ÃPÀgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀgÀ°è ¨sËwPÀ

ºÁUÀÆ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÉgÀqÀjAzÀ®Æ ²y°ÃPÀgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ.
¸À¸ÀåªÀUÀð - ¸À¸ÀåUÀ¼À ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀÄ zÀ¥ÀàªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ
ZÀÆgÁUÀÄvÀÛªÉ.
¥ÁætªÀUÀð - ©®UÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ, JgɺÀļÀÄ, ªÉÆ®UÀ¼ÀÄ, E°UÀ¼ÀÄ EvÁå¢.
ªÀiÁ£ÀªÀfë - UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®ÄèUÀtÂ, PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtzÀ PÉ®¸À EvÁå¢.
98
 ¨sÀÆ £ÀVßÃPÀgÀt (Denudation)
¨sÀÆ £ÀVßÃPÀgÀtzÀ PÀvÀÈðUÀ¼ÀÄ: ««zsÀ jÃwAiÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀªÀ£ÀÄß
ªÀiÁ¥Àðr¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆ £ÀVßÃPÀgÀt’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. £ÀVßÃPÀgÀtzÀ PÀvÀÈðUÀ¼ÉAzÀgÉ; £À¢,
»ªÀÄ£À¢, CAvÀdð®, ªÀiÁgÀÄvÀ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ ¸ÀªÉvÀ, ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÀAiÀÄ
JA§ ªÀÄÆgÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è «²µÀÖªÁzÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß
¤«Äð¸ÀÄvÀÛªÉ.
£À¢AiÀÄ PÁAiÀÄð : GUÀªÀÄ ¸ÁÜ£À¢AzÀ £À¢ ªÀÄÄRzÀªÀgÉUÉ vÀ£Àß ¤UÀ¢vÀ PÀtªÉAiÀÄ°è ºÀjAiÀÄĪÀ
±ÀÄzÀÞ¤Ãj£À d®zsÁgÉAiÉÄà £À¢. ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢AiÀÄ ¤ÃgÀÄ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¨sÀƨsÁUÀzÀ°è £ÀVßÃPÀgÀt

d
PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀ ªÀÄÄRå PÀvÀÈð. £À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV a®ÄªÉÄ, »ªÀÄ£À¢ CxÀªÁ

he
ªÀļɤÃj£À ªÀÄÆ®¢AzÀ GUÀªÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. £À¢ ºÀjAiÀÄĪÀ ªÀiÁUÀðªÉà ‘£À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæ’. £À¢AiÀÄÄ
GUÀªÀÄUÉƼÀÄîªÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ‘£À¢AiÀĪÀÄÆ®’ JAzÀÆ, £À¢ CAvÀåUÉÆAqÀÄ ¸ÀgÉÆêÀgÀ CxÀªÁ
¸ÀªÀÄÄzÀæ ¸ÉÃgÀĪÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ‘£À¢ªÀÄÄR’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. MAzÀÄ ¸ÀtÚ £À¢AiÀÄÄ vÀ£Àß PÀtªÉAiÀÄ°è

is
re S
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæzsÁ£À £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀ°è CzÀ£ÀÄß ‘G¥À£À¢’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. MAzÀÄ £À¢
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ‘¸ÀAUÀªÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
B
bl
£À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæ : £À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÉÄîÌt廃 ¥ÁvÀæ, ªÀÄzsÀåPÀt廃 ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ PɼÀPÀt廃 ¥ÁvÀæ
be T
JAzÀÄ ªÀÄÆgÀĺÀAvÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. F ºÀAvÀUÀ¼À £À¢AiÀÄ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt, ¤Ãj£À ªÉÃUÀ
pu
ªÀÄvÀÄÛ £À¢ ¥ÁvÀæzÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥À ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ. ¥Àæw ºÀAvÀzÀ°èAiÀÄÆ £À¢AiÀÄ
K

PÁAiÀÄð ºÁUÀÆ CzÀjAzÀ GAmÁUÀĪÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ «²µÀÖªÁVªÉ.

©

¸ÀªÉvÀ
to

ªÉÄPÀÌ®Ä ¸ÀAZÀAiÀÄ
t
No

£À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ

i) ªÉÄîÌt廃 ¥ÁvÀæ: £À¢AiÀÄÄ F ºÀAvÀzÀ°è JvÀÛgÀ ¨sÁUÀzÀ°èzÀÄÝ £À¢AiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀªÉvÀ
PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. CzÀgÀ°èAiÀÄÆ vÀ¼À¸ÀªÉvÀ ºÉZÀÄÑ. CAzÀgÉ £À¢AiÀÄÄ vÀ£Àß PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß
D¼ÀªÁV PÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ D¼ÀªÁzÀ PÀAzÀgÀUÀ¼ÀÄ, ªÀĺÁPÀAzÀgÀ ‘v’ DPÁgÀzÀ PÀtªÉUÀ¼ÀÄ,

99
d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ, (KAd¯ï d®¥ÁvÀ, £ÀAiÀiÁUÀgÀ d®¥ÁvÀ, eÉÆÃUï d®¥ÁvÀ EvÁå¢) ªÀÄvÀÄÛ
PÀÄA¨sÀPÀĽUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtªÁUÀÄvÀÛªÉ.
ii) ªÀÄzsÀåPÀt廃 ¥ÁvÀæ : F ºÀAvÀzÀ°è £À¢AiÀÄÄ ªÉÄÊzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀÅzÀÄ. E°è £À¢AiÀÄ
¥ÁvÀæzÀ E½eÁgÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ¤Ãj£À ªÉÃUÀªÀÇ ¸ÀºÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¥ÀæzsÁ£À £À¢UÉ
C£ÉÃPÀ G¥À £À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀĪÀÅzÀjAzÀ £À¢AiÀÄ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÀÄѪÀÅzÀÄ. F ºÀAvÀzÀ°è £À¢AiÀÄÄ
ªÀÄÄRåªÁV ¸ÁUÁtÂPÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. eÉÆvÉUÉ C®è°è EzÀgÀ ¸ÀAZÀAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÆß
PÁt§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÀ ºÀ®ªÀÅ «²µÀÖ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÉÄPÀÌ®Ä
©Ã¸ÀtÂUÉ, £À¢AiÀÄ wgÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

£À¢ ¸ÀAZÀAiÀÄ£À¢AzÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ

©

iii) PɼÀPÀt廃 ¥ÁvÀæ: F ºÀAvÀzÀ°è £À¢AiÀÄÄ CvÀåAvÀ ¤zsÁ£ÀªÁV ºÀjAiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀPÉÌ PÁgÀt
E½eÁgÀÄ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ £À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæ zÉÆqÀØzÁUÀĪÀÅzÀÄ. F ºÀAvÀzÀ°è
£À¢AiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀAZÀAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. PɼÀPÀt廃 ¥ÁvÀæzÀ°è ¥ÀæªÁºÀ ªÉÄÊzÁ£À,
¸Áé¨sÁ«PÀ zÀqÀPÀmÉÖ, ±ÀÈAUÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀ, ªÀÄÄRd¨sÀÆ«Ä, (¸ÀÄAzÀgÀ§£À £Éʯï£À¢ ªÀÄÄRd¨sÀÆ«Ä)
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
“£À¢AiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß £À¢AiÀÄ DªÀvÀð£À (fluvial cycle) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.”
to

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
t

C½ªÉ (Estuary): £À¢AiÀÄÄ ¸ÁUÀgÀ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ¨sÁUÀzÀ°è CUÀ®ªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ
No

G§âgÀ«½vÀ ªÀÄÄR ¨sÁUÀ.

ªÀÄÄRd ¨sÀÆ«Ä : £À¢AiÀÄÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¸ÉÃgÀĪÀ CAwªÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀAZÀAiÀÄ¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁVgÀĪÀ
wæPÉÆãÁPÀÈwAiÀÄ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ.

»ªÀÄ£À¢: ¥ÀªÀðvÀUÀ¼À Cw JvÀÛgÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¤ÃUÀð®Äè ªÀÄvÀÄÛ »ªÀÄgÁ²
PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. »ªÀÄgÁ²AiÀÄÄ CzÀgÀ ¨sÁgÀ ºÁUÀÆ UÀÄgÀÄvÁéPÀµÀðt §®¢AzÀ E½eÁj£À°è
¤zsÁ£ÀªÁV eÁgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß “»ªÀÄ£À¢” J£ÀÄߪÀgÀÄ.
100
 »ªÀÄ£À¢AiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ : »ªÀÄ£À¢UÀ¼À°è JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ RAqÁAvÀgÀ
»ªÀÄ£À¢ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀðvÀ »ªÀÄ£À¢.
RAqÁAvÀgÀ »ªÀÄ£À¢ : zsÀÄæªÀ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß
RAqÁAvÀgÀ »ªÀÄ£À¢ J£ÀÄߪÀgÀÄ. GzÁ : Væãï¯ÁåAqï ªÀÄvÀÄÛ CAmÁQÖðPÁ.
¥ÀªÀðvÀ CxÀªÁ D¯ÉàöÊ£ï CxÀªÁ PÀt廃 »ªÀÄ£À¢UÀ¼ÀÄ : JvÀÛgÀzÀ ¥ÀªÀðvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ
»ªÀÄ£À¢UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀªÀðvÀ CxÀªÁ PÀt廃 »ªÀÄ£À¢ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
¨sÀÆ £ÀVßÃPÀgÀtzÀ PÀvÀÈðªÁV
»ªÀÄ£À¢AiÀÄÄ ¸ÀªÉvÀ, ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ

d
¸ÀAZÀAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
»ªÀÄ£À¢AiÀÄ ¸ÀªÉvÀPÁAiÀÄ𠧺ÀÄvÉÃPÀ

he
¥Á±Àéð PÉÆgÉvÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀ-
jAzÀ ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ «²µÀÖªÁzÀ

is
¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ
re S ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ: »ªÀiÁUÁgÀ, Vj±ÀÈAUÀ,
B
bl
¥ÀªÀðvÀPÀlPÀ, ²¯Á¸ÉÆÃ¥Á£À, U DPÁgÀzÀ
PÀtªÉ, vÀÆUÀÄPÀt廃 ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
be T
»ªÀÄ£À¢
pu
»ªÀÄ£À¢AiÀÄÄ ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ
K

¸ÀAZÀAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß eÉÆvÉ eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄà ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀAZÀAiÀÄ PÁAiÀÄð¢AzÀ

¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀ ªÀÄÄRå ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ ²¯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸À¥ÁðPÁgÀzÀ ¢uÉÚUÀ¼ÀÄ, gÉêɪÀÄtÂÚ£À
©

ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, wæPÉÆãÁPÀÈwAiÀÄ ¢uÉÚUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ »ªÀÄd® ¥ÀæªÁºÀ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ (out wash

plains).
‘²¯Á¤ZÀAiÀÄ’UÀ¼ÀÄ »«ÄÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ Cw ªÀÄÄRå ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ
»ªÀÄ£À¢¬ÄAzÀ ¸ÀAZÀ¬ÄvÀªÁVgÀĪÀ ««zsÀ DPÁgÀ, UÁvÀæzÀ CUÁzsÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ.
²¯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀAZÀAiÀÄUÉÆArgÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ DzsÁgÀ¢AzÀ £Á®ÄÌ «zsÀUÀ¼ÁV
«AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
to

J) ¥Á±Àé𠲯Á¤ZÀAiÀÄ: »ªÀÄ£À¢AiÀÄ PÀtªÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ JgÀqÀÆ §¢UÀ¼À°è ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ

¸ÀAZÀAiÀĪÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¥Á±Àé𠲯Á¤ZÀAiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
t

©) ªÀÄzsÀå ²¯Á¤ZÀAiÀÄ: JgÀqÀÄ »ªÀÄ£À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¹zÁUÀ CªÀÅUÀ¼À ¥Á±Àé𠲯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ

No

¥ÀgÀ¸ÀàgÀ MUÀÆÎqÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzsÀå ²¯Á¤ZÀAiÀĪÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

¹) vÀ¼ÀzÀ ²¯Á¤ZÀAiÀÄ: »ªÀÄ£À¢ PÀtªÉAiÀÄ vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°è ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀAZÀAiÀĪÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
vÀ¼ÀzÀ ²¯Á¤ZÀAiÀĪɣÀÄߪÀgÀÄ.
r) CAvÀå ²¯Á¤ZÀAiÀÄ : EªÀÅ »ªÀÄ£À¢AiÀÄ CAvÀå¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀAZÀAiÀÄUÉÆAqÀ ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ.
»ªÀÄ£À¢ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß »ªÀÄ£À¢ DªÀvÀð£À (Glacial Cycle) ªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.

101
CAvÀdð®
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀ ªÀļÉAiÀÄ ¤Ãj£À ¸Àé®à ¨sÁUÀªÀÅ EAV M¼À¸ÉÃgÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ
¨sÀÆ M¼À¥ÀzÀgÀUÀ¼À°è ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ‘CAvÀdð®’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. CAvÀdð®ªÀÅ
¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¥ÀæªÀ»¸À§ºÀÄzÁzÀ ²¯Á¥ÀzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ‘¥ÀæªÉñÀå ²¯É’ CxÀªÁ ‘ªÁå¥À岯ɒUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ.
CAvÀdð®ªÀÅ ¥ÀæªÉò¸À¯ÁgÀzÀ ²¯Á¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ‘C¥ÀæªÉñÀå’ CxÀªÁ ‘CªÁå¥Àå’ ²¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÉñÀå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ C¥ÁgÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ CAvÀdð®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
‘d®d²¯É’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀæªÉñÀå ²¯ÉUÀ¼À°è ¨sÀwðAiÀiÁzÀ ¤ÃgÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼À°è ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV
ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ CAvÀdð®ªÀÅ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ‘a®ÄªÉÄ’ (Spring)

d
UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

he
a®ÄªÉÄUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ
1) ¤gÀAvÀgÀ a®ÄªÉÄUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ªÀµÀðzÀ J¯Áè PÁ®zÀ°èAiÀÄÆ ¤gÀAvÀgÀªÁV
CAvÀdð®ªÀÅ ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ.

is
re S
2) ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ a®ÄªÉÄUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ªÀµÀðzÀ PÉ®ªÀÅPÁ® (ªÀļÉUÁ®) ªÀiÁvÀæ
B
bl
CAvÀdð® ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. E£ÀÄß½zÀ PÁ®zÀ°è §wÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
3) ©¹¤Ãj£À a®ÄªÉÄUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ©¹¤ÃgÀÄ ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
be T
pu
eÁé¯ÁªÀÄÄT ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
K

4) UÉøÀgï: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ©¹¤ÃgÀÄ ¤ÃgÁ«AiÉÆqÀ£É DVAzÁUÉÎ ¸ÁPÀµÀÄÖ JvÀÛgÀzÀªÀgÉUÉ

aªÀÄÄäªÀÅzÀÄ. GzÁ: AiÀÄÄ.J¸ï.J.AiÀÄ°ègÀĪÀ ‘N¯ïØ ¥sÉÃvï ¥Àůï UÉøÀgï’.
©

5) Dnð¹AiÀÄ£ï ¨Á«: PÉ®ªÀÅ PÀqÉUÀ¼À°è ²¯Á¥ÀzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¨ÉÆÃUÀÄtÂAiÀiÁPÁgÀzÀ°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁV

MAzÀÄ ¥ÀæªÉñÀå ²¯Á ¥ÀzÀj£À ªÉÄÃ¯É ºÁUÀÆ PɼÀUÉ C¥ÀæªÉñÀå ²¯Á¥ÀzÀgÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
EAvÀºÀ ²¯Á¥Àzg À UÀ ¼
À °
À è ¸ÀAUÀº æ ª
À ÁzÀ CAvÀdð®ªÀÅ ¸Áé¨Ás «PÀªÁV ºÉÆgÀ©Ã¼À¯ÁgÀzÄÀ .
EAvÀºÀ PÀqÉ ¥Àª
æ ÃÉ ±Àå ²¯ÉAiÀĪÀgU É É gÀAzsªæÀ £
À ÄÀ ß PÉÆgÉzÁUÀ ¤ÃgÀÄ ºÉÆgÀaªÀÄÄäªÅÀ zÀÄ. EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß
Dnð¹AiÀÄ£ï ¨Á«UÀ¼A É zÀÄ PÀgAÉ iÀÄĪÀgÄÀ . EªÀÅUÀ¼ÄÀ D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ°è ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀª Û .É
ªÀÄ¼É ªÀļÉ
to

ªÀÄ¼É ¤Ãj£À
M¼À¥ÀæªÉñÀ
t
No

Dnð¹AiÀÄ£ï ¨Á«UÀ¼ÀÄ

102
 CAvÀdð®ªÀÅ ¸ÀªÉvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÀAiÀÄ£À
PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀÄtÚPÀ°è£À
¥À æ z É Ã ±À z À ° è CAvÀ d ð®PÁAiÀ Ä ðªÀ Å ¥À æ z s Á £À
ªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. CAvÀdð®PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀ
ªÁUÀĪÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ ¯É¦Ã¸ï,
£ÀÄAUÀÄ©®, CAvÀgï UÀĺÉ, DgÉÆû ªÀÄvÀÄÛ
CªÀgÉÆû ±ÀAPÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÄtÚPÀ°è£À ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

d
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° - ¸ÀÄtÚPÀ°è£À UÀĺÉUÀ¼ÀÄ.

he
1. DPÀ¼À UÀ« (G¼À«) UÀĺÉUÀ¼ÀÄ - CAvÀdð® ZÀlĪÀnPÉ
PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÀÛgÀPÀ£ÀßqÀ f¯Éè CAvÀdð® PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁVgÀĪÀ

is
2. ¨ÉîA ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆgÁæ UÀĺÉUÀ¼ÀÄ
re S ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁ¸ïÖðmÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦ü JAzÀÄ
-DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ. PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
B
bl
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À £ÀVßÃPÀgÀtzÀ PÁAiÀÄðªÀÅ ±ÀĵÀÌ CxÀªÁ ªÀÄgÀĨsÀÆ«Ä ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÉ.
K

ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄUÀ¼À°è CqÉvÀqɬĮèzÉ CvÀåAvÀ ªÉÃUÀªÁV ©Ã¸ÀĪÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ¨sÀƪÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß

¸ÀªÉ¹, ¸ÁV¹ C£ÀAvÀgÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAZÀ¬Ä¹ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄvÀÛªÉ.
©

ªÀiÁgÀÄvÀzÀ PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀ

ªÀÄÄRå ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ : i) £Á¬ÄPÉÆqÉ
(Ct¨ÉAiÀiÁPÁgÀzÀ ²¯É) ²¯Á¦ÃoÀ, ²¯Á¢éÃ¥À,
ªÀÄgÀļÀÄ ¢uÉÚUÀ¼À- ¤Ã¼ÀªÀÄgÀ¼ÀÄ ¢uÉÚ CqÀتÀÄgÀ¼ÀÄ
¢uÉÚ ªÀÄvÀÄÛ CzsÀð ZÀAzÁæðPÀÈwAiÀÄ ªÀÄgÀļÀÄ ¢uÉÚ
ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃAiÀÄ¸ï ªÉÄÊzÁ£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
to

CzsÀðZÀAzÁæPÀÈwAiÀÄ ªÀÄgÀļÀÄ ¢uÉÚUÀ¼ÀÄ ¸ÀĽ

ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ «±ÉõÀ ¨sÀÆ

¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ. ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄUÀ¼À CAa£À°è
t

£ÀÄtÄ¥ÁzÀ ºÀ¼À¢§tÚzÀ ªÀÄtÂÚ£À PÀtUÀ½AzÀ CzsÀðZÀAzÁæPÀÈwAiÀÄ ªÀÄgÀļÀÄ¢uÉÚ

No

¸ÀAZÀAiÀÄUÉÆAqÀ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ‘¯ÉÆÃAiÉĸï’

JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. GzÁ: aãÁzÀ ¯ÉÆÃAiÉÄ¸ï ªÉÄÊzÁ£À.

ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À £ÀVßÃPÀgÀtzÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄvÀzÀ DªÀvÀð£À-(EAiÉÆðAiÀÄ£ï ¸ÉÊPÀ¯ï)-JAzÀÄ

PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

103
¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ
««zsÀ ¨sÀÆ£ÀVßÃPÀgÀt PÀÈvÀðUÀ¼À°è
¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ MAzÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR ¨ÁºÀå ±ÀQÛAiÀiÁVzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ
C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è
KgÀÄ vÀUÀÄÎUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ¤Ãj£À
¥ÀæPÁgÀªÁVzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ½AzÀ
¤ªÀiÁðtªÁUÀĪÀÀ PÁAiÀÄðªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV

d
PÀgÁªÀ½AiÀÄ°è PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ
C¯ÉUÀ½AzÀ ¤ªÀiÁðtªÁUÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR

he
¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ- ²¯Á¥Àæ¥ÁvÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ
UÀĺÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀÄÄzÀæ ©r§AqÉ, ¸ÀªÀÄÄzÀæ

is
PÀªÀiÁ£ÀÄ, ¨sÀƲgÀ, ªÀÄgÀ¼ÀÄ CqÀØUÀlÄÖUÀ¼ÀÄ,
re S ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄgÀ¼ÀÄzÀAqÉUÀ¼ÀÄ, ®UÀÆ£ï ¸ÀgÉÆêÀgÀUÀ¼ÀÄ
B
bl
Ev猢.
be T
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
pu
K

I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁrj.

©

1. ‘¨sÀÆRAqÀUÀ¼À’ ªÉÄîàzÀgÀÄ JAzÀÄ __________ £ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

2. vÀUÁÎzÀ, «¸ÁÛgÀªÁzÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT zÁégÀªÀ£ÀÄß __________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
3. ºÉZÀÄÑ ºÁ¤PÁgÀPÀ ¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ __________ .
4. DgÉÆû ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÉÆû ±ÀAPÀÄUÀ¼ÀÄ __________ £ÀVßÃPÀgÀt PÀvÀÈð«¤AzÀ
¤ªÀiÁðtªÁUÀÄvÀÛªÉ.
to

5. ªÀÄgÀ¼ÀÄ zÀAqÉUÀ¼ÀÄ __________ PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
t

1. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

No

2. PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

3. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀÆPÀA¥À ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
4. ²y°ÃPÀgÀt JAzÀgÉãÀÄ? ²y°ÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄÄRå «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
5. ¨sÀÆ£ÀVßÃPÀgÀtzÀ PÀvÀÈðªÁV £À¢UÀ¼ÀÄ ¤«Äð¸ÀĪÀÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

104
III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.
C §
1. ¸ÉʪÀiÁ C) ¨sÀÆPÀA¥À
2. ªÀÄgÀ¼ÀÄUÀ®Äè D) ºÀ¼À¢ªÀÄtÄÚ
3. ºÉÆgÀ PÉÃAzÀæ E) ¸ÁUÀjÃPÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄîàzÀgÀÄ
4. UÉøÀgï F) PÀt²¯É
5. ¯ÉÆÃAiÉĸï G) CAvÀdð®

d
IV. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹.

he
1. d®d²¯ÉUÀ¼ÀÄ 5. EAUÁ¯Á¢üPÀå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
2. ¥É¹¦üPï CVߪÀÈvÀÛ 6. ¸ÀÄ£Á«Ä

is
re S
3. ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀt
B 7. RAqÁvÀgÀ »ªÀÄ£À¢

bl
4. ²¯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ 8. ©¹¤Ãj£À a®ÄªÉÄ
V. £É£À¦£À°èqÀ¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
be T
pu
K

1. ¤¥sÉ
2. ZÀÆuÁð¢üPÀå ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÈtäAiÀÄ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
©

3. ¨sÀÆgÀZÀ£Á ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ
4. ¥ÀªÀðvÀ »ªÀÄ£À¢
5. ªÀiÁgÀÄvÀ PÁAiÀÄðzÀ DªÀvÀð£À
6. ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀUÀ¼ÀÄ
VI. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
to

1. ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¹UÀĪÀ ««zsÀ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹, ºÉ¸Àj¹.

t

2. ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ d®¥ÁvÀUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr CªÀÅ ºÉÃUÉ ¤«ÄðvÀªÁVªÉ JAzÀÄ w½¬Äj.

No

*****

105
 CxÀð±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 1
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀjZÀAiÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ® ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ.
• CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀĺÀvÀé.

d
• ªÀÄÆ® DyðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀ°è DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.

he
• ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.

is
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé
re S
£ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è £ÁªÀÅ ««zsÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀÄvÉÛêÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
‘¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sËwPÀ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃZÀj¸ÀĪÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁVzÀÄÝ CªÀÅ DºÁgÀ, §mÉÖ, ¥ÀŸÀÛPÀ, ¸ÉÊPÀ¯ï, ¥sÉÇãï, n«, EvÁå¢UÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. E£ÉÆßAzÉqÉ,
be T
pu
¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ CUÉÆÃZÀgÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ £ÀªÀÄUÉ §¼ÀPÉUÉ CUÀvÀå«gÀĪÀªÀÅ. «zÀÄåZÀÒQÛ, ¸ÁjUÉ,
K

²PÀët, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ, ºÉÆ°UÉ, ¸ÀAVÃvÀ, ªÉƨÉÊ¯ï ªÀÄvÀÄÛ CAvÀeÁð® ¸ÉÃªÉ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ £ÁªÀÅ
§¼ÀPÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÉêÉUÀ¼ÁVªÉ. ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß
©

‘UÁæºÀPÀgÀÄ’ ºÁUÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß ‘GvÁàzÀPÀgÀÄ’ J£ÀÄßvÉÛêÉÉ. F

¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ EgÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ°è ®¨sÀåªÁUÀĪÀÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁjUÉzÁgÀjUÉ,
ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜjUÉ ªÀÄvÀÄÛ CAUÀrPÁgÀjUÉ ‘«vÀgÀPÀgÀÄ’ J£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
CUÀvÀåªÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ ‘¨É¯É’ ¤Ãr PÉÆAqÀÄPÉƼÀÄîvÉÛêÉ.
EzÀÄ ºÀtzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À ªÀiË®åªÁVzÉ. CAzÀgÉ £ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À
fêÀ£ÀzÀ°è CUÀvÀå«gÀĪÀ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä £ÀªÀÄUÉ ºÀt ¨ÉÃPÀÄ.
to

ºÁUÁzÀgÉ, ºÀtªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ? CzÀPÁÌV £ÁªÉ®ègÀÆ GzÉÆåÃUÀzÀ°è vÉÆqÀUÀÄvÉÛêÉ

CxÀªÁ GzÉÆåÃVUÀ¼ÁUÀÄvÉÛêÉ. `GzÉÆåÃUÀ'¢AzÀ £ÁªÀÅ ‘DzÁAiÀÄ’ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. £ÁªÀÅ £ÀªÀÄä
DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ªÉZÀÑ ªÀiÁrzÁUÀ CzÀÄ GvÁàzÀPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ «vÀgÀPÀgÀ DzÁAiÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ. ±ÁAw
t

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ‘¸ÀPÁðgÀ’zÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVzÀÄÝ, CzÀÄ DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ

No

¨ÁºÀå ¨sÀzÀævÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ GvÀÛªÀÄ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ, «zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄAvÀºÀ ªÀÄÆ® ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ vÁ£ÀÄ MzÀV¸ÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ½UÉ ‘vÉjUÉ’UÀ¼À£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÄzÀjAzÀ, MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¢£ÀzÀ°è ¥ÀæwAiÉƧâ GvÁàzÀPÀgÀ, «vÀgÀPÀgÀ, UÁæºÀPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀPÁðgÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæwAiÉƧâgÀ DzÁAiÀÄ UÀ½PÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑ
ªÀiÁqÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀÅ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ ªÀÄÆ® CA±ÀªÁVzÉ. CxÀð±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß ªÀåQÛUÀ¼À EAvÀºÀ
DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ «µÀAiÀÄ CxÀªÁ GvÁàzÀ£É, «vÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ-
¸ÉêÉUÀ¼À §¼ÀPÉ PÀÄjvÀÄ C¨sÀ幸ÀĪÀ «eÁÕ£ÀªÉAzÀÄ ªÀtÂð¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
106
 DzÀgÉ MAzÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ £ÁªÀÅ §AiÀĸÀĪÀ J®è ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆAzÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. KPÉAzÀgÉ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä ¨ÉÃPÁzÀ ºÀtªÀÅ «ÄvÀªÁVzÉ CxÀªÁ
‘PÉÆgÀvÉ’AiÀÄ°èzÉ. »ÃVzÁÝUÀ, CvÀåUÀvÀåªÁzÀÄzÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä DAiÉÄÌ ªÀiÁr PÀrªÉÄ CUÀvÀåªÁzÀÄzÀgÀ
§¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÆqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ, DºÁgÀªÀÅ ZÀ®£ÀavÀæQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀĺÀvÀéªÁzÀÄzÀÄ;
mÁæöåPÀÖgÀ£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀÅzÀQÌAvÀ ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ºÉZÀÄÑ ªÀĺÀvÀéªÁzÀÄzÀÄ;
EvÁå¢. F jÃwAiÀiÁzÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ PÀrªÉÄ ªÀĺÀvÀézÀÄÝ JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
‘DzÀåvÉ’ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. DzÀåvÉ ¤ÃrzÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÈ¦Û ¥Àr¸À®Ä ºÉaÑ£À ¸ÀA¥À£ÀÆä® (ºÀt)
ªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ «¤AiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛêÉ. DzÀÄzÀjAzÀ, ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ PÉÆgÀvɬÄzÁÝUÀ £ÁªÀÅ ºÉZÀÄÑ CUÀvÀåªÀżÀî
§AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ CxÀªÁ CªÀÅUÀ¼À ªÀĺÀvÀézÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀÄvÉÛêÉ.

d
DzÀÝjAzÀ PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ DAiÉÄÌUÀ¼ÀÄ £ÁªÉ®ègÀÆ JzÀÄj¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÁVzÀÄÝ CªÀÅ

he
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÆ DVªÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° : ¤ªÀÄä ºÀwÛgÀ gÀÆ.20 EzÉ J£ÉÆßÃt. ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀÄ MAzÀÄ ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß PÉƼÀî®Ä

is
ºÉýzÁÝgÉ, ¤ÃªÀÅ EwÛÃa£À ZÀ®£ÀavÀæªÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä EaÒ¹gÀÄwÛÃj, vÀ¯É£ÉÆëUÉ OµÀzsÀ PÉƼÀî®Ä
re S
§AiÀĸÀÄwÛÃj, ¤ÃªÀÅ ªÀÄ£ÉUÉ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃªÀÅ ºÀ¹¢¢ÝÃj PÀÆqÀ. PÉÊAiÀÄ°ègÀĪÀ gÀÆ.20jAzÀ J®è
B
bl
CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʹPÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀå«®è. DUÀ ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ §AiÀÄPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä vÀÈ¦Û ¥Àr¹PÉƼÀÄîwÛÃj,
£ÀAvÀgÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ JA§ÄzÀgÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄwÃÛj. CAzÀgÉ, ¤ÃªÀÅ ªÉÆzÀ°UÉ K£À£ÁßzÀgÀÆ w£ÀÄßwÃÛj,
be T
pu
PÉ®ªÀÅ ªÀiÁvÉæUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîwÛÃj ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ°è ªÀÄ£ÉUÉ ºÉÆÃUÀ®Ä ºÀt RZÀÄð ªÀiÁqÀÄ«j ªÀÄvÀÄÛ
K

¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ZÀ®£ÀavÀæ £ÉÆÃqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÆqÀÄwÃÛj. EzÀ£Éßà DzÀåvÉ

¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÁÌV £ÀªÀÄä §½¬ÄgÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪À£ÀÄß (gÀÆ.20) «¤AiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ DVzÉ.
©

“CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä C¥Àj«ÄvÀªÁzÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä «ÄvÀªÁVgÀĪÀ CxÀªÁ

PÉÆgÀvÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ JAzÀÄ ¥Àj²Ã°¸ÀĪÀ ¸ÀªÀiÁd
«eÁÕ£ÀªÁVzÉ JAzÀÄ ªÁåSÁ夸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ”. CxÀð±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß ««zsÀ jÃwUÀ¼À°è ªÁåSÁ夹zÀÝgÀÆ,
ªÉÄð£À ªÁåSÉåAiÀÄÄ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ® ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
CxÀð±Á¸ÀÛçdÕjAzÀ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ :
to

“¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß DzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ «µÀAiÀĪÉà CxÀð±Á¸ÀÛç” - DqÀA ¹ävï (1776) (CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ

¦vÁªÀĺÀ).
“d£ÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå fêÀ£ÀzÀ ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß CxÀð±Á¸ÀÛç DzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ” - D¯Éáçqï ªÀiÁµÀð¯ï
t

(1890).
No

“««zsÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À

C¥Àj«ÄvÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀªÁV ªÀiÁ£ÀªÀ£À £ÀqÀªÀ½PÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ
«eÁÕ£ÀªÉà CxÀð±Á¸ÀÛç”- °AiÉÆä¯ï gÁ©£Àì (1932).
“««zsÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
GvÁࢹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß d£ÀgÀ°è ºÉÃUÉ «vÀj¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß C¨sÀ幸ÀĪÀ «µÀAiÀĪÉà CxÀð±Á¸ÀÛç”
- ¥Á¯ï.J. ¸ÁªÀÄÆåAiÉÄ®¸À£ï (1948).

107
 ‘CxÀð±Á¸ÀÛç’ªÀÅ JPÀ£Á«ÄPïì JA§ EAVèóµÀ ¥ÀzÀzÀ PÀ£ÀßqÀ gÀÆ¥ÀªÁVzÀÄÝ, D ¥ÀzÀªÀÅ VæÃPï
¥ÀzÀ ‘NPÉÆÃ¸ï’ CAzÀgÉ ‘PÀÄlÄA§’ ªÀÄvÀÄÛ ‘£ÉƪÉÆ¸ï’ CAzÀgÉ ‘¤ªÀðºÀuÉ’É JA§ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ
§A¢zÉ. DzÀÄzÀjAzÀ, CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ “PÀÄlÄA§ ¤ªÀðºÀuÉ” JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ
PÀÄlÄA§zÀ ªÀÄÆ® CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀÄlÄA§zÀ ¥ÀæUÀwUÉ ®¨sÀå«zÀÝ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. EzÉà ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß Erà ¸ÀªÀiÁdPÉÌ C£Àé¬Ä¹zÁUÀ, d£ÀgÀ
ªÀÄÆ® CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞUÉ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ºÉÃUÉ vÀ£Àß ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ® CzsÀåAiÀÄ£À «µÀAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. ««zsÀ DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ£ÀÄß ‘DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ’ J£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

d
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀĺÀvÀé :

he
CxÀð±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ ªÀåQÛUÉ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÁÝVzÉ. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ
CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ F PɼÀV£À PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ.
·

is
C¥Àj«ÄvÀ §AiÀÄPÉUÀ¼À ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è ¸ÀA¥À£ÀÆä ®UÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ;
re S
· ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ°è DzÀåvÉ ¤Ãr CªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ C¢üPÀ ªÀĺÀvÀéªÁzÀÄzÀÄ
B
bl
ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÀÄ PÀrªÉÄ ªÀĺÀvÀéªÁzÀÄzÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ;
be T
· ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ°è «ÄvÀªÀåAiÀÄ (G½vÁAiÀÄ) ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®
pu
UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ°è C¢üPÀ zÀPÀëvÉAiÀÄ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀĪÀÅzÀÄ;
K

· ¥Àæw ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ£Àß PÀÄlÄA§ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçzÀ K¼ÉÎUÁV CyðPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è vÉÆqÀUÀĪÀÅzÀÄ;
©

· ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÁAiÀÄPÉÌ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ C©üªÀÈ¢Þ¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ

PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîªÀ°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ;
· gÁµÀÖçzÀ°è£À ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÁzÀAvÀºÀ §qÀvÀ£À, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ºÀtzÀħâgÀ,
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸À®Ä;
· gÁµÀÖçzÀ ¤jÃQëvÀ ¥ÀæUÀw ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞUÉ GvÀÛªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
to

C£ÀĵÁ×£ÀUÉƽ¸À®Ä GvÀÛªÀÄ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä.

CxÀð±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀ®èzÉà ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀªÀÅ DVzÉ-J.¹.¦ÃUÀÆ
t

DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
No

£ÁªÀÅ ¥Àæw¤vÀå G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀÄÄ «ÄvÀªÁVzÉ

ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ GavÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅ¢®è. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä £ÁªÀÅ ºÀtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ.
EAxÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. £ÁªÀÅ £ÀªÀÄä
P˱À®åªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ºÀtªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄvÉÛÃªÉ ºÁUÀÆ D ºÀt¢AzÀ £ÀªÀÄä
§AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÈ¦Û ¥Àr¹PÉƼÀÄîvÉÛêÉ. £ÀªÀÄä §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä, ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß
UÀ½¸ÀĪÀÅzÀPÉÆÌøÀÌgÀ £ÁªÀÅ PÉÊUÉƼÀÄîªÀ ««zsÀ ZÀÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉÉ.
F DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £Á®ÄÌ «zsÀUÀ¼À°è ªÀVÃðPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
108
 i. GvÁàzÀ£É: ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ. GzÁ: PÀȶ, ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£É, «ÄãÀÄUÁjPÉ, UÀtÂUÁjPÉ, CgÀtå C©üªÀÈ¢Þ,
««zsÀ ¥ÀæPÁgÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÁjUÉ, ¸ÀA¥ÀPÀð, EvÁå¢.
ii. C£ÀĨsÉÆÃUÀ: ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀÅzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ C£ÀĨsÉÆÃUÀzÀ
¸À®ÄªÁV. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ vÀ£Àß §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
PÉƼÀÄîvÁÛ£É. F J®è ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃUÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
iii. «¤ªÀÄAiÀÄ: GvÁàzÀPÀgÀÄ GvÁࢹzÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃVUÀ½UÉ vÀ®Ä¦¸À®Ä
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜ EgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀ, ¸ÁjUÉ, ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ

d
PÉƼÀÄî«PÉ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ.

he
iv. ºÀAaPÉ : ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ ¥ÀqÉzÀ DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉUÉ
¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrzÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ½UÉ (¨sÀÆ«Ä, ±ÀæªÀÄ, §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀIJîvÉ

is
re S
CxÀªÁ ¸ÀAWÀl£É) ºÀAZÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
¤zsÀðj¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀȶÖAiÀiÁzÀ DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß J®è
B
bl
GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ½UÉ AiÉÆÃUÀå jÃwAiÀÄ°è ºÀAZÀ®Ä PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
PÉ®ªÉǪÉÄä ºÀ®ªÁgÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ DyðPÀªÀ®è¢zÀÝgÀÆ £ÀAvÀgÀzÀ°è CªÀÅUÀ¼ÀÄ DyðPÀ
K

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ DUÀ§ºÀÄzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ: M§â ²PÀëPÀ «zÁåyðUÀ½UÉ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è GavÀ ¥ÁoÀ

¤ÃrzÀgÉ CzÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉ J¤¸ÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ, CzÉà ²PÀëPÀ ¥ÁoÀ ºÉüÀ®Ä ±ÀĮ̪À£ÀÄß
©

«¢ü¹zÀgÉ CzÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉ J¤¸ÀÄvÀÛzÉ.

¸ÀÆPÀëöä ªÀÄvÀÄÛ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛç
CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ£À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ CzÀÄ §ºÀ¼À
«±Á®ªÁzÀ «µÀAiÀĪÁVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ, ««zsÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä,
CzÀ£ÀÄß ‘¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç (ªÉÄÊPÉÆæÃ)’ ªÀÄvÀÄÛ ‘«±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛç (ªÀiÁåPÉÆæÃ)’ JAzÀÄ JgÀqÀÄ
«¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
to

¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç : ¸ÀÆPÀëöä (ªÉÄÊPÉÆæÃ) JAzÀgÉ CvÀåAvÀ aPÀÌzÀÄ JAzÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀÆPÀëöä

CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ CvÀåAvÀ aPÀÌ WÀlPÀUÀ¼À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ
t

ªÉÆzÀ®Ä PÀ°vÀAvÉ, CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ PÀÄjvÁzÀ

No

¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ Cw aPÀÌ WÀlPÀUÀ¼ÁzÀAvÀºÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ,

PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ
CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÉAzÀgÉ -
(1) ¤ªÀÄä §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÈ¦Û ¥Àr¸À®Ä ¤ÃªÀÅ ««zsÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
Rjâ¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀ §AiÀÄPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ vÀÈ¦Û ¥Àr¸ÀÄ«j? ¤¢ðµÀÖ ¸ÀgÀPÀÄ
CxÀªÁ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä JµÀÄÖ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ PÉÆqÀ®Ä EaÒ¸ÀÄwÛÃj? ¤ÃªÀÅ JµÀÄÖ
WÀAmÉUÀ¼À CªÀ¢üUÉ ªÀÄvÀÄÛ J°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ¹zÀÞjgÀÄ«j? EvÁå¢UÀ¼À ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß
109
 PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ C£ÀĨsÉÆÃUÀ¢AzÀ UÀjµÀ× vÀÈ¦Û ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä F
¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
(2) MAzÀÄ GzÀåªÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ MAzÀÄ GvÁàzÀ£Á
WÀlPÀªÁVzÀÄÝ, CzÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ¤µÀ× ªÉZÀÑzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁqÀ®Ä GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß CzÀÄ ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
(3) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¨É¯ÉAiÀÄÄ PÉƼÀÄîªÀªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀ¢AzÀ
¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. CªÀgÀÄ ºÉÃUÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÀåªÀºÀj¸ÀÄvÁÛgÉ? AiÀiÁªÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ

d
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ M¦àUÉAiÀiÁUÀĪÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÁÛgÉ? JA§ÄzÀÄ PÀÆqÀ ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ
«µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÁVzÉ.

he
«±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛç : «±Á¯ÁvÀäPÀ (ªÀiÁåPÉÆæÃ) JA§ÄzÀÄ MlÄÖ CxÀªÁ zÉÆqÀØzÀÄ
JAzÀxÀðªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀåQÛUÉ ºÉÆð¹zÁUÀ ¸ÀªÀiÁd CxÀªÁ gÁµÀÖç CxÀªÁ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ CvÀåAvÀ

is
§ÈºÀvÁÛzÀÄzÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ ªÀÄlÖzÀ°è PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
re S
Erà DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ DyðPÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ
B
bl
«µÀAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÁVªÉ. Erà DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ GAlÄ ªÀiÁqÀĪÀAvÀºÀ DyðPÀ
¤zsÁðgÀUÀ¼ÁzÀAvÀºÀ vÉjUÉUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀ, ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀ¯Áåt ¥ÀgÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À
be T
pu
ªÉÄð£À ªÉZÀÑ, ºÀtzÀħâgÀzÀ ¤AiÀÄAvÀæt, DyðPÀ ¥ÀæUÀwUÉ GvÉÛÃd£À, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ «±Á¯ÁvÀäPÀ
K

CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CAvÀºÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ M§â PÉƼÀÄîªÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀĪÀªÀ£ÁV M§â ªÀåQÛAiÀÄ £ÀqÀĪÀ½PÉUÉ
©

¸ÀA§A¢ü¹zÀÄzÀÄ DVzÉ. M§â PÉƼÀÄîªÀªÀ£ÁV, ªÀåQÛAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ªÉÄïÉ

ªÀiÁqÀĪÀ ªÉZÀѪÀÅ DvÀ£À/CªÀ¼À C£ÀĨsÉÆÃUÀzÀ ªÉZÀѪÁVgÀÄvÀÛzÉ. J®è ªÀåQÛUÀ¼À C£ÀĨsÉÆÃUÀ ªÉZÀѪÀ£ÀÄß
MlÄÖUÀÆr¹zÁUÀ £ÀªÀÄUÉ MlÄÖ C£ÀĨsÉÆÃV ªÉZÀÑ zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ. CzÉà jÃw J®è ªÀåQÛUÀ¼À DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß
MlÄÖUÀÆr¹zÁUÀ £ÀªÀÄUÉ MlÄÖ DzÁAiÀÄ CxÀªÁ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄ zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀªÀÄUÀæ CA±ÀUÀ¼À
–gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄ, gÁµÀÖçzÀ MlÄÖ C£ÀĨsÉÆÃV ªÉZÀÑ, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è
§gÀÄvÀÛªÉ. ºÀtzÀħâgÀ CxÀªÁ ¨É¯É ºÉZÀѼÀªÀÅ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CAUÀªÁVzÉ.
to

CzÀgÀ PÁgÀt, ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛç

CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. CzÉà jÃw ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ
Erà gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß ¥Àjt«Ä¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅ PÀÆqÀ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¨sÁUÀªÁVªÉ. DzÁUÀÆå
t
No

JgÀqÀÆ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀĺÀvÀéªÁVªÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ CgÀtåzÀ°è£À MAzÀÄ ªÀÄgÀÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀgÉ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ ErÃ
CgÀtåzÀ PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ; ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ Qæ«ÄAiÀÄ £ÉÆÃlªÀ£ÀÄß
MzÀV¹zÀgÉ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀQë £ÉÆÃlªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

110
ªÀÄÆ® DyðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÀ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ ºÁUÀÆ CªÀÅ ¸ÀÆPÀÛ
jÃwAiÀÄ DAiÉÄÌUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä MvÀÛqÀ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ªÀÄvÀÄÛ «±Á¯ÁvÀäPÀ ªÀÄlÖzÀ JgÀqÀgÀ®Æè
EgÀÄvÀÛzÉ. F ¤nÖ£À°è, CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ.
i. K£À£ÀÄß GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ? M§â ªÀåQÛ CxÀªÁ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ AiÀiÁªÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ DºÁgÀ
zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼ÉÆÃ? PÀȶ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉÆà CxÀªÁ PÉÊUÁjPÁ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÉÆÃ?
²PÀëtªÉÇà CxÀªÁ DgÉÆÃUÀåªÉÇÃ? C£ÀĨsÉÆÃV ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀ¨ÉÃPÁ CxÀªÁ

d
AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀ¨ÉÃPÁ? ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ «zsÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
MAzÀÄ PÀqÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ®¨sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ PÀqÉ d£ÀgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼À ªÉÄïÉ

he
CªÀ®A©vÀªÁVzÉ.
ii. ºÉÃUÉ GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ? ¤zsÀðjvÀ ¸ÀgÀPÀ£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀiÁUÀðUÀ½ªÉ.

is
¤²ÑvÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉÀAiÀÄ£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ
re S
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ««zsÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£Á vÀAvÀæeÁÕ£À
B
bl
J£ÀÄßvÁÛgÉ. ±ÀæªÀÄzÀ ºÉaÑ£À §¼ÀPÉAiÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£À CxÀªÁ (±ÀæªÀÄ ¸ÁAzÀæ vÀAvÀæeÁÕ£À)
CxÀªÁ §AqÀªÁ¼ÀzÀ ºÉaÑ£À §¼ÀPÉAiÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£À (§AqÀªÁ¼À ¸ÁAzÀæ vÀAvÀæeÁÕ£À)
be T
UÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
pu
EzÀÄ PÀ¤µÀ× GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ C¹ÛvÀézÀ°ègÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À zÀPÀë G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ
K

CvÀåªÀ±ÀªÁVzÉ.
©

iii. AiÀiÁjUÁV GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ? GvÁࢹzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ

¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ? EzÀÄ ºÀAaPÉUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ «µÀAiÀĪÁVzÀÄÝ ¥Àæw ªÀåQÛAiÀÄÄ
PÀ¤µÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ;
DºÁgÀ ®¨sÀåvÉ, ªÀÄÆ® ²PÀët CxÀªÁ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ DgÉÆÃUÀå ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ.
DzÀÄzÀjAzÀ ¥Àæw ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ««zsÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß d£ÀgÀ §¼ÀPÉUÁV ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

DzÀÄzÀjAzÀ, CxÀð±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¥ÀæZÀ°vÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è

CªÀÅUÀ¼À zÀPÀë G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ AiÉÆÃd£É vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
CxÀð±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ F «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. F ªÀÄÆ®PÀ
t

ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçzÀ AiÉÆÃUÀPÉëêÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

No

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.
1. ‘CxÀð±Á¸ÀÛçì’ JA§ ¥ÀzÀªÀÅ VæÃPï ªÀÄÆ® ¥ÀzÀUÀ¼ÁzÀ _____ ªÀÄvÀÄÛ _____.§A¢zÉ.
2. _______ ¤ÃqÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

111
 3. ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ _______ WÀlPÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ.
4. «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ _______ WÀlPÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ.
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
1. CxÀð±Á¸ÀÛç JAzÀgÉãÀÄ?
2. PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁåSÁ夹.
3. ««zsÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
4. ¤ÃªÀÅ MAzÀÄ ¥É£ÀÄß Rjâ ªÀiÁrzÁUÀ, CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ AiÀiÁªÀ ±ÁSÉAiÀÄÄ ¤ªÀÄä
¤tðAiÀĪÀ£ÀÄß «±Éèö¸ÀÄvÀÛzÉ?

d
5. ¸ÀÆPÀëöä CxÀð±Á¸ÀÛç JAzÀgÉãÀÄ?

he
III. PɼÀV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ £Á®ÄÌ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹
1. DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?

is
2.
re S
£ÁªÀÅ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß KPÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ?
B
bl
3. ¸ÀÆPÀëöä ªÀÄvÀÄÛ «±Á¯ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À w½¹j.
4. ªÀÄÆ® DyðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
be T
5.
pu
¸ÀPÁðgÀªÀÅ AiÀiÁªÀ ¥ÀæªÀÄÄR DyðPÀ ¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ?
K

IV. ¸À®ºÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.

©

1. ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ PÉÊUÉÆArgÀĪÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.

2. ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ d£ÀgÀÄ vÉÆqÀVgÀĪÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
3. ¤ÃªÀÅ ¥Àæw¤vÀå C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
4. gÉÊvÀgÀÄ AiÀiÁªÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀĨÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ
««zsÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À §¼ÀPÉ PÀÄjvÁzÀ ¤tðAiÀÄ ºÉÃUÉ PÉÊUÉƼÀÄîvÁÛgÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
CªÀ¯ÉÆÃQ¹.
to

5. ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ ªÀÄÄSÉÆåÃ¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉAiÉÄÃ? MAzÀÄ

aPÀÌ ¸ÀAzÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß £Àqɹj.
t
No

*****

112
 CzsÁåAiÀÄ - 2
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ.
• DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À UÀÄt-zÉÆõÀUÀ¼ÀÄ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ.

d
• ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉ.

he
CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è£À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀAvÉ, ®¨sÀå«gÀĪÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ZËPÀnÖ£À°è ¸ÀgÀPÀÄ-

is
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß Rjâ¹ §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¹PÉƼÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV, DzÁAiÀÄ ºÉÆAzÀ®Ä DyðPÀ
re S
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîwÛÃj. CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è d£ÀgÀÄ vÉÆqÀVPÉÆAqÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À
B
bl
¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ, CªÀgÀ DzÁAiÀĪÀÅ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è
be T
(GzÁ: vÀAvÁæA±À (¸Á¥sïÖªÉÃgï) C©üªÀÈ¢Þ) DzÁAiÀĪÀÅ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉà ªÀÄvÀÄÛ wêÀæªÁV
pu
ºÉZÀѼÀªÁzÀgÉ PÀȶAiÀÄAxÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è DzÁAiÀĪÀÅ PÀrªÉÄ EzÀÄÝ ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
K

DzÀÄzÀjAzÀ, gÁµÀÖçUÀ¼À°è EgÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À zɱɬÄAzÁV, CªÀÅ ºÉaÑ£À DzÁAiÀÄ ºÉÆA¢

ªÉÃUÀªÁV CxÀªÁ PÀrªÉÄ DzÁAiÀÄ ºÉÆA¢ ¤zsÁ£ÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ªÉÃUÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ
©

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ G½zÀ gÁµÀÖçUÀ½VAvÀ ªÉÃUÀªÁV ¨É¼ÉzÀÄ

C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À MqÉvÀ£ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉAiÀÄÆ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß
«AUÀr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ SÁ¸ÀV MqÉvÀ£À CxÀªÁ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ MqÉvÀ£ÀzÀ°è EgÀ§ºÀÄzÀÄ.
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DqÀ½vÁvÀäPÀ WÀlPÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉAiÀÄÆ «AUÀr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ UÁæªÀÄ
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ, f¯Áè CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ, gÁdå CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ (GzÁ: PÀ£ÁðlPÀ) ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖç CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ
to

(GzÁ: ¨sÁgÀvÀ)UÀ¼ÀÄ EzÀÄÝ CªÀÅ ««zsÀ ªÀÄlÖzÀ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÁVzÉÉ. DzÀÄzÀjAzÀ

CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß «ÃQë¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀiÁUÀðUÀ½ªÉ.
CxÀð : ªÀiÁ£ÀªÀ£À §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¸À®Ä gÀa¹zÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ MAzÀÄ ¸ÀAWÀl£É
t
No

JAzÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. J.eÉ.¨Ëæ£ïgÀªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ d£ÀjUÉ fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ

CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß zÉÆgÀQ¸À®Ä ¤«Äð¹zÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ UÀ½¸À®Ä
ªÀåQÛAiÀÄÄ ««zsÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVgÀÄvÁÛ£É JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ
¸ÀܼÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀÅgÁvÀ£À ¢£ÀUÀ¼À°è fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄzÀ
ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀªÁVzÀݪÀÅ, £ÁUÀjPÀvÉ ¨É¼ÉzÀAvÉ CªÀÅ ¸ÀAQÃtðªÁUÀÄvÀÛ ¸ÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄÄRåªÁV, ªÀåQÛAiÀÄ fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄzÀ UÀ½PÉAiÀÄÄ £ÁåAiÀĸÀªÀÄävÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ jÃwAiÀÄ°è EgÀ¨ÉÃPÀÄ. PÁ£ÀÆ£ÀĨÁ»gÀªÁzÀ CAzÀgÉ zÀgÉÆÃqÉ, CPÀæªÀÄ PÀ¼Àî¸ÁUÀuÉUÀ½AzÀ
113
¸ÀéAvÀPÁÌV DzÁAiÀÄ UÀ½PÉAiÀiÁzÀgÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV ºÁ¤PÁgÀPÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ, ªÀåQÛAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ AiÉÆÃUÀPÉëêÀĪÀ£ÀÄß
ºÉaѸÀĪÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî¯ÁUÀĪÀ DyðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ZËPÀlÖ£ÀÄß CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÄ
ªÁåSÁ夸À§ºÀÄzÀÄ. F jÃw «ªÀj¹zÁUÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ PɼÀV£À ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ:
1. MAzÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
2. MAzÀÄ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ QæAiÀiÁ²Ã®vÉ ºÉÆA¢zÀÄÝ ¤gÀAvÀgÀªÁV §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
DyðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV gÀZÀ£ÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ, £Á±ÀªÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ.

d
GzÁºÀgÀuÉUÉ, 1950gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß

he
gÀƦ¸À®Ä AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ DzÀgÉ, 2015gÀ°è ¤Ãw DAiÉÆÃUÀ CzÀgÀ
¸ÁÜ£ÀzÀ°è ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ. CzÀgÀAvÉ, 1917gÀ°è ¸ÁªÀiÁædå±Á» (PÀªÀÄÄ夸ÀA) CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ

is
C¼ÀªÀrPÉAiÀiÁV 1989gÀ°è §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀðªÀåªÀ¸ÉܬÄAzÀ §zÀ¯Á¬Ä¸À®ànÖvÀÄ.
re S
ªÉÆzÀ®Ä, ¸Án «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ZÁ°ÛAiÀÄ°èvÀÄÛ, DzÀgÉ EAzÀÄ ºÀt«®èzÉà AiÀiÁªÀ
B
bl
ªÀåªÀºÁgÀªÀÇ dgÀÄUÀĪÀÅ¢®è.
be T
3. GvÁàzÀ£É, C£ÀĨsÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉUÀ¼ÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR
pu
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÁVªÉ.
K

4. ««zsÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ºÉÆAzÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ.

©

C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è PÀrªÉÄ DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ

(¸ÀA¥À£ÀÆä® DzsÁjvÀ) ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ, C©üªÀÈ¢Þ
ºÉÆA¢zÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è C¢üPÀ DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀÈwÃAiÀÄ (GvÁàzÀ£É
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉ DzsÁjvÀ) ªÀ®AiÀÄzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVgÀÄvÀÛªÉ. CzÀgÀAvÉ,
GvÁàzÀ£Á vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀÅ PÀÆqÀ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
5. ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼ÉgÀqÀÆ DVgÀÄvÁÛgÉ. GvÁàzÀPÀgÁV CªÀgÀÄ
to

¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼ÁV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

¸Éë¸ÀÄvÁÛgÉ. £ÁªÉ®ègÀÆ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼ÉÃ, DzÀgÉ £ÀªÀÄä°è PÉ®ªÀgÀÄ GvÁàzÀPÀgÀÆ EzÁÝgÉ.
t

6. DzsÀĤPÀ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀAQÃtðªÁVzÀÄÝ ªÀåQÛUÀ¼À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ

No

¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ, £ÁªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸ÀªÀð ¨ÁåAPï (RBI),

¨sÁgÀwÃAiÀÄ µÉÃgÀÄ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀÄAqÀ½ (SEBI), eÁUÀwPÀ ¨ÁåAPÀÄ, CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤¢ü (IMF), «±Àé ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£É (WTO), zÀQët KµÁå ¥ÁæzÉòPÀ ¸ÀºÀPÁgÀ
¸ÀA¸ÉÜ (SAARC), KµÀå£ï C©üªÀÈ¢Þ ¨ÁåAPï (ADB), EvÁå¢ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ
CªÀÅ ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçUÀ¼À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇÃvÁ컸ÀÄvÀÛªÉ.

114
 RBI : Reserve Bank of India
SEBI : Securities Exchange Board of India,
IMF : International Monetary Fund
WTO : World Trade Organization,
SAARC : South Asian Association for Regional Co-operation
ADB : Asian Development Bank

§AqÀªÁ¼À±Á», ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ «Ä±Àæ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ

d
CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À°è£À GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À MqÉvÀ£À C®èzÉ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°èÉ

he
¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É §AqÀªÁ¼À±Á», ¸ÀªÀiÁdªÁ¢
ªÀÄvÀÄÛ «Ä±Àæ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. F CyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À CxÀð, ®PÀëtUÀ¼ÀÄ,

is
re S
UÀÄt ªÀÄvÀÄÛ zÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
B
bl
§AqÀªÁ¼À±Á» DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è, ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À MqÉvÀ£À ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ
be T
pu
CªÀjUÉ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÁUÀĪÀ jÃwAiÀÄ°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä ¸ÀévÀAvÀægÁVgÀÄvÁÛgÉ. DzÀÝjAzÀ,
K

EzÀ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛ GzÀåªÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. E°è DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀ
ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀªÀÅ PÀ¤µÀ× ªÀÄlÖzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ:
©

i. SÁ¸ÀV D¹Û: E°è ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ EZÉÒAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä, UÀ½¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖ PÉÆqÀ®Ä ¸ÀévÀAvÀægÁVgÀÄvÁÛgÉ. DzÀÝjAzÀ,
D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß CªÀgÀªÀgÀ ¸ÀéAvÀ ¯Á¨sÀPÉÌ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ºÉÆAzÀĪÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄÄ CvÀåAvÀ ¥À槮ªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ii. GzÀåªÀÄzÀ ¸ÁévÀAvÀæ: §AqÀªÁ¼À±Á» DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà GzÉÆåÃUÀ
to

DAiÀÄÄÝPÉƼÀÀÄzÁVzÉ. ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ

CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä
t

DAiÉÄÌAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è CvÀå¢üPÀ ¯Á¨sÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÁUÉ ªÀiÁgÁlªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

No

iii. C£ÀĨsÉÆÃVAiÀÄ ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄvÀé: §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è C£ÀĨsÉÆÃVAiÉÄÃ

¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. vÀªÀÄUÉ UÀjµÀ× vÀÈ¦Û ¤ÃqÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ªÉZÀÑ ªÀiÁqÀ®Ä CªÀgÀÄ ¸ÀévÀAvÀæjgÀĪÀgÀÄ. E°è GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼À
DAiÉÄÌUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉAiÉÄà ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
iv. ¯Á¨sÀzÀ GzÉÝñÀ: §AqÀªÁ¼À±Á» ¥ÀzÀÝwAiÀÄ°è ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸Áé¢üãÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆæÃrüPÀgÀtzÀ
ªÉÄÃ¯É ¤§ðAzsÀ EgÀĪÀÅ¢®è. ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸Àé-»vÁ¸ÀQÛ¬ÄAzÀ ¤zÉÃð²¸À®àqÀÄvÁÛgÉ.

115
 «±ÉõÀªÁV, §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀUÀð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ GvÁàzÀPÀgÀÄ PÀ¤µÀ× ªÉZÀÑ ªÀiÁr
UÀjµÀ× DzÁAiÀÄ ºÁUÀÆ UÀjµÀ× ¯Á¨sÀ ºÉÆAzÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÁÛgÉ.
v. ¥ÉÊ¥ÉÇÃn, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ: §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¥ÀæwAiÉƧâgÀÄ ¯Á¨sÀ
UÀ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä DAiÉÄÌAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ GzÉÆåÃUÀ ºÉÆAzÀ®Ä ¸ÀévÀAvÀæjgÀĪÀÅzÀjAzÀ wêÀæ
¥ÉÊ¥ÉÇÃn EgÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯É ¤zsÁðgÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ±ÀQÛUÀ¼ÁzÀ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇgÉÊPÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄPÀÛªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
vi. ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À E®è¢gÀÄ«PÉ: §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ¤AiÀÄAvÀæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤uÁðAiÀÄPÀ DVgÀÄvÀÛªÉ. E°è

d
¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À EgÀĪÀÅzÉà E®è CxÀªÁ Cw PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.

he
DzÀgÉ, d£ÀgÀ PÀ¯ÁåtªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀQæAiÀÄ
¥ÁvÀæzÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÁt¯ÁV DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÉÄð£À CzÀgÀ ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À

is
re S
PÀæªÉÄÃt ºÉZÁÑVzÀÄÝ ¸ÀA¥ÀÇtð §AqÀªÁ¼À±Á» ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ FUÀ PÀAqÀħgÀĪÀÅ¢®è. CªÉÄjPÀ ºÁUÀÆ
AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À §ºÀ¼ÀµÀÄÖ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÁVªÉ.
B
bl
¸ÀªÀiÁdªÁ¢ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ
be T
pu
¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀªÀÅ GvÁàzÀPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À MqÉvÀ£À
K

ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢zÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ªÀåªÀ¸ÉÜ J£ÀÄßvÁÛgÉ. F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è, J®ègÀ

»vÁ¸ÀQÛUÁV MAzÀÄ PÉÃAzÀæ AiÉÆÃd£Á ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
©

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ F PɼÀV£À ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ:

i. GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÁªÀÄÆ»PÀ MqÉvÀ£À : ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è
GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À MqÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß d£ÀgÀ ¥ÀgÀªÁV ¸ÀPÁðgÀªÉà ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. J®è
¸ÀA¥ÀwÛ£À MqÉvÀ£ÀªÀÅ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ii. ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯ÁåtzÀÀ GzÉÝñÀ : d£ÀgÀ PÀ¯Áåt£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä CªÀgÀ ¥ÀgÀªÁV ¸ÀPÁðgÀªÀÅ
to

¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. MmÁÖgÉ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ

GvÁàzÀ£Á ¥ÀæªÀiÁt ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.
t

iii. PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ AiÉÆÃd£É : gÁµÀÖçzÀ C©üªÀÈ¢Þ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¸À®Ä

No

CUÀvÀåªÁzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß DyðPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ

ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁµÀÖçzÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
FqÉÃj¸À®Ä PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹, ¸ÀªÀÄUÀæ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ J®ègÀ PÀ¯ÁåtPÁÌV
D PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À C£ÀĵÁ×£ÀPÁÌV MAzÀÄ PÉÃA¢æÃAiÀÄ AiÉÆÃd£Á ¥Áæ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß
gÀa¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. D ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ gÁµÀÖçzÀ DzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ®¨sÀå«gÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À «¤AiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæZÀ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ

116
 CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ GvÁàzÀ£É, C£ÀĨsÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉ PÀÄjvÀAvÉ J®è
DyðPÀ ¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ DxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è ¨É¯É
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¥ÁvÀæªÀÅ ¸ÀAPÀÄavÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
iv. C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ PÀÄUÀÄΫPÉ : ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è SÁ¸ÀV D¹ÛAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀPÉÌ
D¸ÀàzÀ E®è¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ DyðPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄÄ PÀÄUÀÄÎvÀÛzÉ.
v. ªÀUÀð ¸ÀAWÀµÀð E®è¢gÀÄ«PÉ : ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è J®ègÀÆ ¸ÀºÀ zÀÄrªÉÄUÁgÀgÉÃ
DVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀUÀð ¸ÀAWÀÀµÀð EgÀĪÀÅ¢®è.

d
¢éwÃAiÀÄ eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ gÀµÁå, aãÁ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ª
Ñ ÄÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À C£ÉÃPÀ gÁµÀÖçU¼À ÄÀ
¸ÀªiÀ ÁdªÁzÀª£ À ÄÀ ß C¼Àªr
À ¹PÉÆArzÀݪÅÀ . DzÀgÉ 1990gÀÀ GzÁjÃPÀgt À zÀ C¯ÉAiÀÄÄ F gÁµÀÖçU¼ À À

he
ªÉÄïÉAiÀÄÆ ¥À¨æ Ás ªÀ ©Ãj FUÀ §ºÀÄvÉÃPÀ J®è gÁµÀÖçU¼
À ÄÀ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ «¸ÁÛgª À £
À ÄÀ ß ºÉa¹
Ñ PÉÆArªÉ.
«Ä±Àæ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜ

is
re S
«Ä±Àæ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À GvÀÛªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
M¼ÀUÉÆArzÉ. EzÀÄ §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄPÀÛ GzÀåªÀIJîvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀPÁðj ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÆvÉ
be T
pu
eÉÆvÉAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀĪÀ DyðPÀ ¥ÀzÀÞw JAzÀÄ ªÁåSÁ夸À¯ÁVzÉ. «Ä±Àæ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
K

®PÀëtUÀ¼ÀÄ PɼÀV£ÀAwªÉ:
i. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀºÀC¹ÛvÀé: ¯Á¨sÀzÀ GzÉÝñÀ ºÉÆA¢gÀĪÀÀ
©

SÁ¸ÀV GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¯Áåt¥ÀgÀ GzÉÝñÀ ºÉÆA¢zÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ MqÉvÀ£ÀzÀ

GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ eÉÆvÉAiÀÄ°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. SÁ¸ÀV ºÁUÀÆ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÉgÀqÀgÀ
PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¹ ¤¢ðµÀÖUÉƽ¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. MmÁÖgÉ C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü¸ÀĪÀ
¤nÖ£À°è, CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zÉÃð²¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀªÀÅ AiÉÆÃd£Á
¸ÁzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¯Éʸɣïì, vÉjUÉ, ¨É¯É,
to

ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «vÀÛ ¤ÃwUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ M¼À¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.

ii. ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁévÀAvÀæöå: ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀĸÁgÀ GzÉÆåÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß
DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀévÀAvÀæögÁVgÀÄvÁÛgÉ. GvÁàzÀPÀgÀÄ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß
t

±ÉÆö¸À®Ä CªÀPÁ±À«gÀĪÀÅ¢®è. d£ÀgÀ AiÉÆÃUÀPÉëêÀĪÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ

No

¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ F

¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤§ðAzsÀUÀ¼À ZËPÀnÖ£À°è SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀĪÀÅ vÀ£Àß
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°è ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
iii. DyðPÀ AiÉÆÃd£É : CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¸ÀPÁðgÀªÀÅ C©üªÀÈ¢Þ¥ÀgÀ
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä AiÉÆÃd£Á «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀ£ÀÆä®PÀ SÁ¸ÀV
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀĪÀÅ
117
 £ÉÃgÀªÁV ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤AiÀÄAvÀætzÀ°èzÀÄÝ, GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ UÀÄjUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À
C£ÀÄUÀÄtªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀgÉ, SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀĪÀÅ ¥ÉÇæÃvÁìºÀPÀUÀ¼ÀÄ, ¨ÉA§® ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¥ÉÇö¸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
iv. ¨É¯É ¤Ãw : «Ä±Àæ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ¨É¯ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£ÁºÀð
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼À ¸ÀgÀPÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀPÁðgÀªÉà ¤zsÀðj¸ÀÄwÛzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DqÀ½vÁvÀäPÀ ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ (GzÁ:
¨sÁgÀvÀzÀ°è gÉÊ®ÄUÀ¼ÀÄ).
«Ä±Àæ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉ DVzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV

d
ªÀ®AiÀÄUÀ¼À PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁV ¤¢ðµÀÖ¥Àr¹zÀÄÝ, C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä DyðPÀ

he
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ªÀÄÄRå vÀAvÀæªÁVzÉ. EªÀvÀÄÛ, dUÀwÛ£À §ºÀÄvÉÃPÀ gÁµÀÖçUÀ¼À DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è
¸ÀPÁðgÀÀªÀÅ ¸ÀQæAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÄÝ, «Ä±Àæ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉ¢ªÉ.

is
C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ
re S
C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É CAzÀgÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯Á DzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
DzsÀj¹ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ ªÀUÀðUÀ¼À°è «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ (i) C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀ
be T
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ (ii) C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ.
pu
K

C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯Á DzÁAiÀÄ; C¢üPÀ G½vÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀÆrPÉ ºÉÆA¢zÀÄÝ EzÀjAzÁV C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ §AqÀªÁ¼À ¤ªÀiÁðt ¸ÁzsÀå«zÉ. F gÁµÀÖçUÀ¼À°è
©

GvÀÛªÀÄ P˱À®å ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ¨ÉÃw ºÉÆA¢zÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®, M¼ÉîAiÀÄ £ÁUÀjPÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ,
GvÀÛªÀÄ DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ £ÉʪÀÄð®å ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ EzÀÄÝ PÀrªÉÄ d£À£À zÀgÀ, PÀrªÉÄ ªÀÄgÀt zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÀrªÉÄ ²±ÀÄ ªÀÄgÀt zÀgÀ EªÉ. CªÀÅ ¸ÀzÀÈqsÀªÁzÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀ PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.
C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è d£ÀgÀÄ G£ÀßvÀ fêÀ£ÀªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ KtÂAiÀÄ PɼÀºÀAvÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CgÉ
to

C£À©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀ, »AzÀĽzÀ CxÀªÁ §qÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F gÁµÀÖçUÀ¼À
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯Á DzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ G½vÁAiÀÄ, ºÀÆrPÉ ªÀÄvÀÄÛ
t

§AqÀªÁ¼À ¤ªÀiÁðtzÉÆA¢UÉ »AzÀĽzÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.

No

F gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä® DzsÁjvÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß

gÀ¥sÀÅÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV, CªÀÅ PÀrªÉÄ fêÀ£ÀªÀÄlÖ, C£ÁgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ C£ÉʪÀÄð®åvÉ, C¢üPÀ
¥Àª
æ iÀ ÁtzÀÀ ²±ÀÄ ªÀÄgÀt, C¢üPÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt zÀgU
À À¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀħ𮠪ÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ½AzÀ
¨Á¢üvÀªÁVªÉ.
«Ä±Àæ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁV ¨sÁgÀvÀ
¸ÀPÁðgÀzÀ AiÉÆÃd£Á C£ÀÄzÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À ZËPÀnÖ£ÉƼÀUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ

118
SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÉgÀqÀÆ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¨sÁgÀvÀªÀÅ «Ä±Àæ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ
GzÁºÀgÀuÉ DVzÉ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ºÉaÑ£À ªÀÄvÀÄÛ vÀéjvÀUÀwAiÀÄ°è C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ J®è ªÀUÀðzÀ
d£ÀjUÉ GvÀÛªÀÄ fêÀ£À ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀ «Ä±Àæ DyðPÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆArvÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ «Ä±Àæ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ:
i) ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀºÀC¹ÛvÀé : ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ eÁjUÉƽ¹zÀ 1948
ªÀÄvÀÄÛ 1956gÀ PÉÊUÁjPÉ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ «¸ÀÛøvÀ ¥ÁvÀæzÉÆA¢UÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ
ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀºÀC¹ÛvÀéPÉÌ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è
ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁjà PÉÊUÁjPÉUÀ½zÀݪÀÅ. DzÀgÉ, 1990jAzÀ FZÉUÉ GzÁjÃPÀgÀt

d
¤ÃwUÀ½AzÁV SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ «¸ÁÛgÀUÉƼÀÄîwÛzÉ.

he
ii) AiÉÆÃd£ÁzsÁjvÀ C©üªÀÈ¢Þ : gÁµÀÖçzÀ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀgÀ ¸ÀªÀÄUÀæ C©üªÀÈ¢ÞUÁV, ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è
CqÀPÀªÁVgÀĪÀ gÁµÀÖç ¤ÃwAiÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼À ZËPÀnÖ£ÉƼÀUÉ ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ

is
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä 1950gÀ°è AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
re S
AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ E°èAiÀĪÀgÉUÉ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß,
B
bl
C£ÉÃPÀ ªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀzÀ°è vÀA¢zÉ. F
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß QæAiÀiÁ²Ã®UÉƽ¹ªÉ. 2015gÀ°è, AiÉÆÃd£Á
be T
pu
DAiÉÆÃUÀzÀ §zÀ¯ÁV (NITI - National Institution for Transforming India)
K

¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ JA§ ºÉƸÀ ¸ÀA¸ÉÜ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ.

©

¨sÁgÀvÀzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ: (a) DyðPÀ ¥ÀæUÀw; (b) DzsÀĤÃPÀgÀt; (c) ¸ÁéªÀ®A§£É;
(d) ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄ; (e) §qÀvÀ£À ¤ªÀÄÆð®£É; (f) ¥ÀÇuÉÆÃðzÉÆåÃUÀ ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (g)
ªÀÄÆ® CUÀvÀåUÀ¼ÁzÀ DºÁgÀ, §mÉÖ, ªÀ¸Àw, ²PÀët, DgÉÆÃUÀå, EvÁå¢UÀ¼À ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ¥ÀÇgÉÊPÉ.

iii) ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÁvÀæ : ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀĪÀÅ

ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀÄ DyðPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹzÉ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ
ºÁUÀÆ ¸ÀA¥ÀwÛ£À C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄVιzÉ. EzÀÄ (C) ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ;
to

(§) ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁjà PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É; (PÀ) ºÀ®ªÁgÀÄ »AzÀĽzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉ; ªÀÄvÀÄÛ (qÀ) CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, ªÁå¥ÁgÀ
t

ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ UÀªÀÄ£ÁºÀð PÉÆqÀÄUÉ

No

¤ÃrzÉ.
iv) SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄ : PÉêÀ® PÉÊUÁjPÉ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ, PÀȶ, ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉ, ªÁå¥ÁgÀ, ªÀ¸Àw
ªÀÄvÀÄÛ PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtzÀ°è£À C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄ
¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄÄPÁÌ®Ä ¨sÁUÀPÉÌ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ eÁjAiÀÄ°èªÉ.
DzÀgÉ D ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä EzÀÝAvÉ FUÀ PÀptªÁV E®è.

119
 v) ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ : AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀzÀ UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß
¸Á¢ü¸À®Ä ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀVUÀ¼ÉgÀqÀÆ eÉÆvÉAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ.
DzÁUÀÆå, EwÛÃZÉUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÁvÀæ PÀÄUÀÄÎwÛzÀÄÝ, SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
«¸ÁÛgÀUÉƼÀÄîwÛªÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¸ÁzsÀ£É
¨sÁgÀvÀzÀ°è CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C¢ü¥ÀvÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ
¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄPÉÌ CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. wêÀæUÀwAiÀÄ DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ,

d
DyðPÀ ±ÀQÛAiÀÄ PÉÃA¢æÃPÀgÀtzÀ vÀVθÀÄ«PÉ, ¸ÀªÀÄvÉÆðvÀ ¥ÁæzÉòPÀ C©üªÀÈ¢Þ, GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À
¸ÀȶÖ, DªÀÄzÀÄ ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÅÛ GvÉÛÃd£À, ºÁUÀÆ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¸ÀzÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ

he
¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸À®Ä ªÀÄÄRå PÁgÀtUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
CAvÉAiÉÄÃ, ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀĪÀÅ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À CAvÀgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄvÁÛ

is
re S
GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆðvÀ ¥ÁæzÉòPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컹 gÁµÀÖçzÀ
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ªÀĺÀvÀÛgÀªÁzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR GvÀà£ÀßUÀ¼ÁzÀ GPÀÄÌ, «zÀÄåZÀÒQÛ
B
bl
GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA G¢ÝªÉÄUÀ¼À°è C¢üPÀ ºÀÆrPÉ ªÀiÁr ¥Àæ¨sÁ« ªÀ®AiÀÄUÀ¼À GvÀÛªÀÄ
be T
¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢zÉ.
pu
K

DzÀgÉ, zÉÆõÀ¥ÀÇjvÀ ¨É¯É ¤Ãw; C¢üPÀ gÁdQÃAiÀÄ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À; ¤tðAiÀÄ PÉÊUÉƼÀÄîªÀ°è «¼ÀA§
¤Ãw; «Äw«ÄÃjzÀ ¹§âA¢; GvÀÛgÀzÁ¬ÄvÀézÀ PÉÆgÀvÉ; ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ CgÉ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀAvÀºÀ
©

ºÀ®ªÁgÀÄ UÀA©üÃgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À PÁgÀt¢AzÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀĪÀÅ GvÀÛªÀÄ ºÀtPÁ¹£À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß

ªÀiÁqÀzÉà £ÀµÀÖzÀ°è £ÀgÀ¼ÀĪÀAvÁVzÉ.
DzÀÝjAzÀ, 1980jA¢ÃZÉUÉ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1991gÀ DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÁ PÀæªÀÄUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ
¤ÃwAiÀÄ°è SÁ¸ÀVÃPÀgÀtªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀÀªÁVzÉ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÁªÀðd¤PÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼À°è£À
vÀ£Àß µÉÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß SÁ¸ÀVAiÀĪÀjUÉ ªÀiÁgÀÄvÀÛ°zÀÄÝ CzÀ£ÀÄß §AqÀªÁ¼À »AvÉUÉvÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
t
No

I. PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

1. CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ____________ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
2. ¤Ãw DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ____________ gÀ°è gÀa¸À¯ÁVzÉ.
3. ªÀÄÄPÀÛ GzÀåªÀĪÀÅ ____________ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå ®PÀëtªÁVzÉ.
4. §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ____________ GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
5. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀºÀ C¹ÛvÀéªÀ£ÀÄß ________ zÀ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ.

120
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹.
1. CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀgÉãÀÄ?
2. §AqÀªÁ¼À±Á» CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß w½¹j.
3. §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ zÉÆõÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
4. AiÉÆÃd£É JAzÀgÉãÀÄ?
5. C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ «AUÀr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ?
6. «Ä±Àæ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉÃUÉ

d
¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ?

he
7. ºÀÆrPÉ »AvÉUÉvÀ JAzÀgÉãÀÄ?
8. ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÄ KPÉ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ?

is
re S
III. AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄð
B
bl
1. ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K

1. ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrj ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À

¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß w½¬Äj.
©

*****
t to
No

121
 ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
CzsÁåAiÀÄ - 1
ªÁtÂdå CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CA±ÀUÀ¼ÁzÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ.
• ªÀåªÀºÁgÀzÀ «PÀ¸À£ÀªÀÅ ¨É¼ÉzÀħAzÀ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ.

d
• DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåzÀ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

he
• E¥ÀàvÉÆÛAzÀ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÁtÂdåzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ.

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀzÀ F ¨sÁUÀzÀ°è ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀÄÆ® «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

is
re S
w½AiÉÆÃt. DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CA±ÀUÀ¼ÁVªÉ. ªÀåªÀºÁgÀ
JA§ ¥ÀzÀªÀÅ ¸ÀzÁ ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ PÀÆrgÀĪÀ ``BUSY'' JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. ¥ÀæwAiÉƧâ
B
bl
ªÀÄ£ÀµÀå¤UÀÆ DºÁgÀ, GqÀÄ¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸Àw CvÀåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. £ÀªÀÄUÉ EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¥Àæw¤vÀåzÀ
be T
UÀȺÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåªÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. F
pu
ªÁå¥ÁjUÀ¼ÁzÀ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ CxÀªÁ GvÁàzÀPÀjAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
K

EªÀgÉ®ègÀ ««zsÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀºÁgÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. ºÁUÀÆ EªÀgÉ®ègÀ£ÀÄß ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜgÉAzÀÄ

©

PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ MAzÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÀÄÝ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ «vÀgÀu-

É
AiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀÄvÀÛªÉ.
DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ : ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉ C£ÉÃPÀ §AiÀÄPÉUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. EªÀ£ÀÄß ¥ÀÇgÉʹPÉƼÀî®Ä
C£ÉÃPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉUÀ½AzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. F ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ GvÁàzÀ£Á WÀlPÀUÀ½UÉ ºÁUÀÆ UÁæºÀPÀjUÉ
C£ÉÃPÀ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ CªÀ±ÀåªÁVªÉ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, CªÀÅUÀ¼À «vÀgÀuÉ ºÁUÀÆ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
to

MzÀV¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼É£ÀÄßvÉÛêÉ.

DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ : DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.
t

AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ ;
No

1. ªÀåªÀºÁgÀ 2. ªÀÈwÛ 3. GzÉÆåÃUÀ

1. ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ
MzÀV¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÉ. GzÁ: CAUÀrUÀ¼ÀÄ
2. ªÀÈwÛAiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV «²µÀÖªÁzÀ vÁAwæPÀ ºÁUÀÆ vÀdÕ ¥ÀjtÂvÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀĪÀ
ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÉ. GzÁ: ªÀQîgÀÄ, ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ, ªÉÊzÀågÀÄ, DqÀ½vÀ ¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ,
Ev猢.
122
 3. GzÉÆåÃUÀ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ ªÉÃvÀ£À CxÀªÁ PÀÆ°AiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®PÁÌV GzÉÆåÃUÀzÁvÀ£ÀÄ
ªÀ»¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß GzÉÆåÃVAiÀÄÄ ¤ªÀð»¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÉ. GzÁ: ¨ÉøÁAiÀÄ
PÁ«ÄðPÀgÀÄ, PÉÊUÁjPÁ PÁ«ÄðPÀgÀÄ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
GzÉÆåÃUÀzÁvÀ££À ÄÀ ß GzÀåªÄÀ ¥Àw CxÀªÁ AiÀÄdªÀiÁ£À£A
É zÀÆ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É EªÀ£ÄÀ ªÉÃvÀ£À CxÀªÁ PÀÆ°
PÉÆlÄÖ PÉ®¸À ªÀiÁr¹PÉƼÀÄîªÀªÀ£ÀÄ. GzÉÆåÃV JAzÀgÉ GzÉÆåÃUÀzÁvÀ ºÉýzÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÉÃvÀ£ÀPÁÌV
ªÀiÁqÀĪÀªÀ£ÀÄ, EªÀ£À£ÀÄß £ËPÀgÀ£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
«¤ªÀÄAiÀÄ : ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ UÁæºÀPÀjUÉ «vÀgÀuÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ «¤ªÀÄAiÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.

d
«¤ªÀÄAiÀĪÀÅ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉUÀ¼À ªÀÄzsÉå MAzÀÄ PÉÆArAiÀiÁVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÆà eÁUÀzÀ°è

he
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÁÛªÀÅzÉÆà eÁUÀzÀ°è §¼ÀPÉAiÀiÁUÀ®Ä ºÉÆÃV ¸ÉÃgÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è GvÁàzÀPÀgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥Àj²Ã®£É, ¸ÁUÁtÂPÉ, ¨É¯ÉAiÀÄ ¤zsÁðgÀ,
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ, ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ eÁ»ÃgÁvÀÄ, ºÀtPÁ¹£À ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ

is
re S
vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. F J®è CA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è CqÀPÀªÁVªÉ. FUÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
«¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¨ÉÃPÁzÀgÀÆ ºÀtPÉÌ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÀÄzÀÄ.
B
bl
F «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ªÁå¥ÁgÀPÉÌ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÉAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.
be T
pu ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
K

§¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃUÀªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. C£ÀĨsÉÆÃUÀªÉAzÀgÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ MAzÀÄ PÀ¯ÉAiÀiÁVzÉ. C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃV CxÀªÁ
©

UÁæºÀPÀ£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

ªÀåªÀºÁgÀzÀ «PÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ

ªÀåªÀºÁgÀªÉAzÀgÉ ªÀÄ£ÀĵÀå£À AiÀiÁªÀÅzÉà DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ GvÁàzÀ£É,
ªÁå¥ÁgÀ, PÉÊUÁjPÉ, ¨ÁåAQAUï, «ªÉÄ Keɤì, eÁ»ÃgÁvÀÄ, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ CA±ÀUÀ½AzÀ
PÀÆrzÀÄÝ ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ MzÀV¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÉ.
to

MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ ºÀÄlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ PÀæªÉÄÃt ¨É¼ÉzÀÄ §AzÀ zÁjAiÀÄ£ÀÄß ‘«PÀ¸À£À’
J£ÀÄßvÉÛêÉ. ªÁtÂdåzÀ «PÀ¸À£ÀªÀ£ÀÄß ªÀåªÀºÁgÀzÀ EwºÁ¸À JAzÀÆ PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ. ªÁtÂdåªÀÅ
ªÀåªÀºÁgÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÀÄÝ EzÀgÀ ZÀlĪÀnPÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
t
No

ªÀåªÀºÁgÀzÀ «PÀ¸À£ÀªÀÅ C£ÉÃPÀ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß zÁn EA¢£À ¹ÜwUÉ §AzÀÄ ¤AwzÉ. F ºÀAvÀUÀ¼À°è
ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ :
1. ¨ÉÃmÉUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄãÀÄ »rAiÀÄĪÀ ºÀAvÀ 2. ¥Áæt ¸ÁPÁtÂPÉAiÀÄ ºÀAvÀ
3. PÀȶ CxÀªÁ ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ºÀAvÀ 4. PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼À ºÀAvÀ
5. ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ºÀAvÀ 6. ºÀtzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ºÀAvÀ
7. ¥ÀlÖtzÀ DyðPÀ ºÀAvÀ 8. CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀzÀ ºÀAvÀ.
123
 F ºÀAvÀUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÀÛ «ªÀgÀ F PɼÀPÀAqÀAwzÉ.
1. ¨ÉÃmÉUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄãÀÄ »rAiÀÄĪÀ ºÀAvÀ : EzÀ£ÀÄß DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÉÆzÀ®
ºÀAvÀªÉAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ C¯ÉªÀiÁjUÀ¼ÁVzÀÄÝ MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¸ÀܼÀzÀ°è
£É¯É¹gÀ°®è. MAzÀÄ eÁUÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ eÁUÀPÉÌ ¸ÀܼÁAvÀgÀ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉ-
AiÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. £À¢, PÉƼÀUÀ¼À°è «ÄãÀ£ÀÄß »rAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. UÉqÉØ UÉt¸ÀÄ, ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß
Dj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀiÁA¸À, UÉqÉØ UÉt¸ÀÄUÀ¼ÀÄ, «ÄãÀÄ CªÀgÀ DºÁgÀªÁVvÀÄÛ. ZÀ½ UÁ½
ªÀļÉUÀ½AzÀ gÀQë¹PÉƼÀî®Ä ¥ÁætÂUÀ¼À ZÀªÀÄð G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÀĺÉUÀ¼À°è ºÁUÀÆ ªÀÄgÀzÀ
¥ÉÇlgÉUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F ºÀAvÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄwÛgÀ°®è.

d
2. ¥Áæt ¸ÁPÀtÂPÉAiÀÄ ºÀAvÀ : F ºÀAvÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀgÀÄ.

he
ªÉÆzÀ®Ä zÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄjUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÃPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. F ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ
CªÀjUÉ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¢PÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀÄwÛzÀݪÀÅ. ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÄëUÁV ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ¼À£ÀÄß

is
re S
ºÀÄqÀÄQPÉÆAqÀÄ MAzÀÄ eÁUÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ eÁUÀPÉÌ ªÀ®¸É ºÉÆÃUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F ºÀAvÀzÀ°è
B
ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ¸Àé®à GvÀÛªÀÄ ªÀÄlÖPÉÌ KjzÀgÀÄ. DzÀgÀÆ ªÁtÂdåzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀAqÀÄ §gÀÄwÛgÀ°®è.

bl
3. PÀȶ CxÀªÁ ¨ÉøÁAiÀÄ ºÀAvÀ : ¥Áæt ¸ÁPÁtÂPÉÂAiÀÄ ºÀAvÀzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À
be T
pu
£ÀAvÀgÀ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀgÀÄ. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ eÁUÀzÀ°è
K

ªÁ¹¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁrzÀgÀÄ. UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÉÆzÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ªÁtÂdå

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀªÀÅ. UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. ±ÀæªÀÄzÀ
©

«¨sÀd£É ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
4. PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼À ºÀAvÀ : ¨ÉøÁAiÀÄUÁgÀjUÉ ºÀ®ªÀÅ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÁzÀªÀÅ. ªÁ¸ÀPÉÌ
ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖPÉƼÀî¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. EzÀPÁÌV PÉ®ªÀÅ d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, PÉ®ªÀgÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀlÄÖªÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀ¸ÀħÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ£ÀÄß PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ¨ÉøÁAiÀÄUÁgÀjUÉ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
to

MzÀV¹ CªÀjAzÀ vÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ

¥ÀzÀÞw gÀÆrüUÉ §A¢vÀÄ. EAzÀÆ ¸ÀºÀ UÁæªÀiÁAvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ.
t

PÁ®PÀæªÀÄzÀ°è F PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀæUÀwUÁV vÀªÀÄäzÉà DzÀ ªÀÈwÛ ¸ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹PÉÆAqÀgÀÄ.
No

F ªÀÈwÛ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¥ÀqÉzÀªÀÅ.

5. ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ºÀAvÀ : ±ÀæªÀÄ «¨sÀd£É¬ÄAzÀ ºÉZÀÄÑ ªÉÃUÀªÁV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
GvÁࢸÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ. F jÃw ºÉZÁÑV GvÁࢹzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §zÀ°UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
«¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀzÀÞwUÉ
‘ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw’ J£ÀÄßvÁÛgÉ. F ºÀAvÀzÀ°è C£ÉÃPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÁzÀªÀÅ. CªÀÅUÀ¼À°è
ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ F PɼÀPÀAqÀAwªÉ.

124
 • §AiÀÄPÉUÀ¼À ªÀÄgÀÄ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ : GzÁ: M§â gÉÊvÀ£À°è ¨sÀvÀÛ ºÉZÁÑVzÀÄÝ CªÀ¤UÉ
UÉÆâü ¨ÉÃPÁzÀ°è, UÉÆâü EgÀĪÀªÀ£ÀÄ ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß UÉÆâüUÉ «¤ªÀĬĹPÉÆAqÀgÉ EzÀ£ÀÄß §AiÀÄPÉUÀ¼À
¸ÀjºÉÆAzÀÄ«PÉ J£ÀÄßvÉÛêÉ. DzÀgÉ C£ÉÃPÀ ªÉÃ¼É MAzÀÄ ¥ÀzÁxÀðPÉÌ §zÀ¯ÁV E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀzÁxÀð
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä §AiÀÄPÉUÀ¼ÀÄ ¸Àj ºÉÆAzÀÄwÛgÀ°®è GzÁ: ¨sÀvÀÛzÀ gÉÊvÀ¤UÉ UÉÆâü ¨ÉÃPÁVzÀÄÝ UÉÆâü G¼Àî
gÉÊvÀ¤UÉ eÉÆüÀ ¨ÉÃPÁzÀ°è ¨sÀvÀÛPÉÌ §zÀ¯ÁV UÉÆâü ¹PÀÄÌwÛgÀ°®è.
• ªÀiË®åzÀ C¼ÀvÉ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV E®èzÉ EgÀĪÀÅzÀÄ : MAzÀÄ ªÀiÁ¥À£À ¨sÀvÀÛPÉÌ JµÀÄÖ ªÀiÁ¥À£À
UÉÆâü CxÀªÁ MAzÀÄ ºÀ¸ÀÄ«UÉ JµÀÄÖ PÀÄjUÀ¼ÀÄ JA§ QªÀÄävÀÛ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸À®Ä ¸ÁzsÀå«gÀ°®è.
• ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¸ÀĪÀ PÉÆgÀvÉ : MAzÀÄ ºÀ¸ÀÄ«UÉ ¸Àj ºÉÆAzÀĪÀAvÉ PÀÄjUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¸À®Ä

d
¸ÁzsÀå«gÀ°®è.

he
• ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÀzÀ ¸ÀªÀĸÉå : MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ MAzÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁVvÀÄÛ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑPÁ® ¸ÀAUÀ滹qÀĪÀÅzÀÄ

is
re S
PÀÆqÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
B
bl
6. ºÀtzÀ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ºÀAvÀ : ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä C£ÉÃPÀ
ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯Á¬ÄvÀÄ. GzÁB ¥ÁætÂUÀ¼À ZÀªÀÄð, PÀªÀqÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
be T
pu
«¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ gÀÆrüUÉ §AzÀªÀÅ.
K

¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ vÀÆPÀ ºÁUÀÆ DPÁgÀPÉÌ vÀAzÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV

G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÀæªÉÄÃt vÁªÀÄæ, ¨É½î ªÀÄvÀÄÛ a£ÀßzÀ £ÁtåUÀ¼ÀÄ gÀÆrüUÉ §AzÀªÀÅ. E®Æè
©

PÀÆqÀ ¸ÁUÁtÂPÉ PÀµÀÖªÁ¬ÄvÀÄ. »ÃUÁV PÁUÀzÀzÀ ºÀt ZÁ®£ÉUÉ §A¢vÀÄ. F PÁUÀzÀzÀ ºÀtPÉÌ
PÉÃAzÀæ j¸Àªïð ¨ÁåAPï ¥ÀÇtð dªÁ¨ÁÝj ºÉÆwÛzÀÄÝ EzÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀzÀ ºÀtªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ZÉPÀÄÌUÀ¼ÀÄ,
qÁæ¥sïÖUÀ¼ÀÄ, ªÁUÁÝ£À ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ, PÉærmï PÁqïð ªÀÄvÀÄÛ qÉ©mï PÁqïð ªÀÄÄAvÁzÀ ¨ÁåAPï ºÀt
ZÁ°ÛAiÀÄ°èzÉ.
7. ¥ÀlÖtUÀ¼À DyðPÀvÉAiÀÄ ºÀAvÀ : «¤ªÀÄAiÀÄPÉÌ §zÀ¯ÁV ºÀt §¼À¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÞw gÀÆrüUÉ §AzÀ
to

ªÉÄÃ¯É ªÁtÂdåzÀ ¥ÀæUÀw wêÀæUÀwAiÀÄ°è ¸ÁUÀ®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. d£ÀgÀÄ ºÉZÀÄÑ ºÉZÁÑV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
GvÁࢸÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. EªÀgÉ®ègÀÆ MmÁÖV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄPÁÌV MAzÉqÉ ¸ÉÃgÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
EªÀÅ ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÁzÀªÀÅ. PÀæªÉÄÃt F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ¥ÀlÖtUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀwðvÀUÉÆAqÀªÀÅ
t
No

ºÁUÀÆ GvÁàzÀ£Á ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀĪÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÁzÀªÀÅ. ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀgÀÄ. EªÀgÀÄ

PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼À£ÀÄß MAzÉqÉUÉ §gÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ PÀZÁÑ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 CªÀjAzÀ PÉ®¸À
ªÀiÁr¹PÉƼÀî®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. vÀAiÀiÁgÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄUÀ½UÉ ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F
ºÀAvÀzÀ°è ªÁtÂdåªÀÅ §ºÀĪÁV C©üªÀÈ¢Ý ºÉÆA¢vÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ GzÀÝUÀ®PÀÆÌ ¨É¼ÉzÀªÀÅ.
8. CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ºÀAvÀ : ¸Á.±À. 15 ªÀÄvÀÄÛ 16£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è ¨sËUÉÆýPÀ
C£ÉéõÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀªÀÅ. PÉÆ®A§¸ï CªÉÄjPÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ£ÀÄ. ªÁ¸ÉÆÌÃqÀUÁªÀÄ£ÀÄ

125
¨sÁgÀvÀPÉÌ ºÉƸÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rzÀ£ÀÄ. ¥ÉÇÃZÀÄðVøï zÉñÀzÀ ªÉÄUÀ®£ÀߣÀÄ ¸Éàãï
zÉñÀzÀ zÉÆgÉAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ «±Àé¥ÀAiÀÄðl£ÉUÁV ºÀqÀV£À°è ¸Éàãï£ÀÄß ©lÄÖ zÀQët CªÉÄÃjPÁzÀ
zÀQët ¨sÀƲgÀªÀ£ÀÄß zÁn ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀ£ÀÄ. C°èAzÀ ¦ü°¥sÉÊ£ïì ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj
C°è PÉÆ®è®àlÖ£ÀÄ. DzÀgÉ CªÀ£À ºÀqÀUÀÄ ‘«PÉÆÖÃjAiÀÄ’ ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¸Éàãï zÉñÀPÉÌ
»A¢gÀÄVvÀÄ. EzÀÄ «±Àé¥ÀAiÀÄðl£É ªÀiÁrzÀ ªÉÆzÀ® ºÀqÀUÁ¬ÄvÀÄ.
©æl¤ß£À¯ÁèzÀ PÉÊUÁjPÁ PÁæAw ºÁUÀÆ ¨sËUÉÆýPÀ C£ÉéõÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÁtÂdåzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ
§ºÀ¼ÀªÁV ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀªÀÅ. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀܽÃAiÀÄ ¨ÉÃrPÉUÉ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ
EvÀgÀ zÉñÀUÀ¼À ¨ÉÃrPÉUÁVAiÀÄÆ GvÁࢸÀ®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ AiÀÄAvÀæUÀ¼À

d
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀ®Ä DgÀA¨sÀªÁV CAvÁgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

he
¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À®ÄèAmÁzÀ wêÀæUÀwAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
«PÀ¸À£ÀUÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É PÉêÀ® MAzÀÄ zÉñÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁUÀzÉ «±ÀézÀ

is
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀÆ ªÁ妹vÀÄ.
re S B
bl
DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåzÀ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
ªÁå¥ÁgÀªÉAzÀgÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀĪÀÅzÉà DVzÉ. ªÁtÂdåªÉAzÀgÉ ªÁå¥ÁgÀ
be T
pu
¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄ®Ä ¥ÀÇgÀPÀªÁzÀ EvÀgÉ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. F ¥ÀÇgÀPÀ CA±ÀUÀ¼ÁªÀŪÉAzÀgÉ
K

¸ÁUÁtÂPÉ, «ªÉÄ, ¨ÁåAQAUï, GUÁæt ªÀåªÀ¸ÉÜ, eÁ»ÃgÁvÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁtÂdå

¸ÉêÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ. ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ UÁæºÀPÀgÀ EµÀÖUÀ¼À£ÀÄß CjvÀÄ C£ÀÄ¢£ÀªÀÇ CªÀjUÉ
©

¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ºÁUÉAiÉÄà EvÀgÉà C£ÉÃPÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÁÛgÉ.

ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀÄUÀªÀĪÁV ¸ÁUÀ®Ä ¸ÀºÀPÀj¸ÀĪÀ ¸ÉêÉUÀ¼ÁzÀ ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ
PÉÃAzÀæUÀ½AzÀ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ UÁæºÀPÀjUÉ vÀ®Ä¥À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
GvÁàzÀPÀjUÉ CxÀªÁ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ºÀt ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁUÁlzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ¯ÁèUÀ°, ±ÉÃRgÀuÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ¯ÁèUÀ° ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ £Á±À ºÉÆA¢zÀgÉ CzÀjAzÀ GAmÁzÀ
to

£ÀµÀÖªÀ£ÀÄß «ªÀiÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ vÀÄA© PÉÆqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄvÀÛªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÆà PÁ®zÀ°è
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÁÛªÀÅzÉÆà PÁ®zÀ°è UÁæºÀPÀjUÉ ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÁÌV GUÁætUÀ¼ÀÄ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ gÀƦ¸À®àlÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ±ÉÃRgÀuÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
t
No

UÁæºÀPÀjUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß eÁ»ÃgÁvÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ. F J®è

¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ ªÁtÂdå PÉëÃvÀæPÀ̵ÉÖà ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀzÉ ¸ÀªÀiÁdPÀÆÌ PÀÆqÀ C£ÉÃPÀ jÃwUÀ½AzÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
¸À°è¸ÀÄvÀÛªÉ.
ªÁtÂdåzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV ºÉüÀĪÀÅzÁzÀgÉ : ªÁtÂdåªÀÅ UÁæºÀPÀjUÉ ¨ÉÃPÁzÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ MzÀV¸ÀĪÀ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆwÛzÉ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ
CzÀPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ºÀAagÀĪÀ d£ÀgÀ£ÀÄß

126
MlÄÖUÀÆr¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀvÉÆÃnAiÀÄ°èqÀ®Ä ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. «µÀAiÀÄUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÁA¸ÀÌöÈwPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. J®èQÌAvÀ «ÄV¯ÁV zÉñÀzÀ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ
¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÁAiÀÄPÉÌ PÀgÀ vÉjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄAPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
vÀ£Àß ¥Á®£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
E¥ÀàvÉÆÛAzÀ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÁtÂdåzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
21£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À AiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. CAvÀeÁð®, ¨ÁåAQAUï,
«ªÀiÁ¸ÉêÉAiÀÄ SÁ¸ÀVÃPÀgÀt, mÉ° ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ºÁUÀÆ «zÀÄå£Áä£À eÁ»ÃgÁvÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ UÁæºÀPÀ£ÀÄ

d
ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß Cw ²ÃWÀæªÁV ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.

he
UÁæºÀPÀgÀÄ «±ÀézÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀzÀ°è GvÁࢹzÀ vÀ£ÀUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß mÉ° ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
ªÀÄÄSÁAvÀgÀ Cw ªÉÃUÀªÁV PÉÆAqÀÄPÉƼÀÀÄzÁVzÉ. EA¢£À GvÁàzÀPÀgÀÄ «zÀÄå£Áä£À eÁ»ÃgÁvÀÄ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ «±ÀézɯÉèqɬÄAzÀ UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸À§ºÀÄzÁVzÉ. §ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ

is
re S
C£ÉÃPÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄwÛzÀÄÝ EªÀÅUÀ½AzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß «±Àé
B
bl
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. F PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
GvÁࢸÀÄwÛzÀÄÝ «±ÉõÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÊ¥ÉÇÃn zÀgÀzÀ°è UÁæºÀPÀjUÉ ¥ÀÇgÉʸÀÄwÛªÉ. MnÖ£À°è
be T
pu
ªÁtÂdåzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ zÁ¥ÀÅUÁ®Ä ºÁPÀÄvÀÛ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ.
K

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
©

I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

1. UÁæºÀPÀjUÉ ¸À°è¸ÀĪÀ vÁAwæPÀ CxÀªÁ «²µÀÖ ªÉÊAiÀÄÄQÛPÀ ¸ÉêÉUÀ¼À DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ___________ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
2. ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ ____________ eÉÆvÉAiÀÄ°è DUÀÄwÛvÀÄÛ.
to

3. PÁUÀzÀzÀ ºÀtPÉÌ zÉñÀzÀ ____________ ¥ÀÇtð dªÁ¨ÁÝj ºÉÆwÛgÀÄvÀÛzÉ.

4. ªÁtÂdå «PÀ¸À£ÀzÀ ________ ºÀAvÀzÀ°è UÁæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ.
t

5. CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ºÀAvÀPÉÌ ªÀÄÄRå PÁgÀt _______________ ¥ÁægÀA¨sÀªÁVzÀÄÝ.

No

6. ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ___________ UÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀĪÀÅzÀjAzÀ DyðPÀ

¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.

II. F PɼÀV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥Àæ±ÉßUÀÆ JgÀqÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÆgÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ §gɬÄj.
1. DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?
2. ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåUÀ¼À CxÀð w½¹.

127
 3. ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À £ÉÃgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw JAzÀgÉãÀÄ?
4. GzÉÆåÃUÀ JAzÀgÉãÀÄ?
5. ªÁå¥ÁgÀ ¥ÀÇgÀPÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? CªÀÅ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
6. ªÀÈwÛ ¸ÀAWÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?

III. F PɼÀV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥Àæ±ÉßUÀÆ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

1 £ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ «vÀgÀuÉ ºÉÃUÉ ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ
ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ?

d
2 ««zsÀ §UÉAiÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.

he
3 ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU¼
À ÁªÀŪÀÅ? ºÀt ªÀiÁzsåÀ ªÄÀ EzÀ£ÄÀ ß ºÉÃUÉ ¤ªÁj¸ÀÄvÀz
Û ?É
4 ªÁtÂdå «PÀ¸À£ÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ AiÀiÁªÀŪÀÅ? ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ

is
re S
MAzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
B
bl
IV. ZÀlĪÀnPÉ.
be T
1. ¤ªÀÄä Hj£À°è PÀAqÀħgÀĪÀ PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr, AiÀiÁgÁzÀgÀÆ M§âgÀ
pu
K

PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄAd¸ÀªÁV w½zÀÄPÉƽî. ¤ªÀÄä C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ MAzÀÄ ¥Àæ§AzsÀ

§gɬÄj.
©

*****
t to
No

128