xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
™ê¯O^ŒÑ¨Ù~å}ÏO`«~°æ`«
HÍiÎHõѨÙ~å}=Ú „QÆO^äŒHõ~°Î :
"åºHõ~°}, "Õ^•<åÎ^蕺Ѩ‰õΩÅ∞
„|ǨχN _®II <Ài Éè’wâ◊fi~° â◊~°‡
Z"£∞.Z.,Ñ≤ÃÇÏKü._ç.,

Ѩa¡+¨~üû : H 246 2565

"≥∂ǨÏ<£ Ѩa¡ˆH+¨<£û
J[O`å Ǩϟ@Öò Z^Œ∞~°∞QÍ,
HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç –533 101.
HÍÑ‘Ô~·\ò 2015 "≥Å : 30–00
FACE BOOK / MOHAN PUBLICATIONS
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

HÍsÎHõ ^•"≥∂^Œ~° <å=∂=o
1. FO ˆHâ◊"åÜ«∞ #=∞ó
2. FO <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
3. FO =∂^èŒ"åÜ«∞ #=∞ó
4. FO QÀq<åÌÜ«∞ #=∞ó
5. FO q+¨‚"Õ #=∞ó
6. FO =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<åÜ«∞ #=∞ó
7. FO „uq„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
8. FO "å=∞<åÜ«∞ #=∞ó
9. FO N^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
10. FO ǨÏ$+‘ˆHâßÜ«∞ #=∞ó
11. FO Ѩ^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
12. FO ^•"≥∂^Œ~åÜ«∞ #=∞ó
HÍiÎHÀHõÎ, ÅѶ¨Ú ëÈ_»â’ѨKå~° ѨÓ*Ï q^è•#=Ú
1. FO â◊OHõ~åÜ«∞ #=∞ó
2. =$+¨^èŒfi*ÏÜ«∞ #=∞ó
3. Q“s„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
4. Ö’ˆHâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
5. ~°∞„^•Ü«∞ #=∞ó
6. QÆOQÍ^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
7. PâßO|~åÜ«∞ #=∞ó
8. [QÆ<åfl^è•Ü«∞ #=∞ó
9. HõáêÅ^è•i}Ë #=∞ó
10. Dâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
11. ѨÓ~°‚QÆ∞}Ï`«‡<Õ #=∞ó
12. `Õ*’~°∂áêÜ«∞ #=∞ó
13. Ö’Hõ~°HõΔHÍÜ«∞ #=∞ó
14. Ö’Hõ™êH˜Δ}Ë #=∞ó
15. Éèí"åÜ«∞ #=∞ó
16. Hõáêe<Õ #=∞ó
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
13. FO ã¨OHõ~°¬}ÏÜ«∞ #=∞ó
14. FO "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
15. FO „Ѩ^Œ∞º=∂flÜ«∞ #=∞ó
16. FO Jx~°∞^•úÜ«∞ #=∞ó
17. FO ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
18. FO J^èÀHõΔ*ÏÜ«∞ #=∞ó
19. FO <å~°ã≤OǨÜ«∞ #=∞ó
20. FO JK«∞º`åÜ«∞ #=∞ó
21 FO [<å~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó
22. FO L¿ÑO„^•Ü«∞ #=∞ó
23. FO ǨÏ~°ÜÕ∞ #=∞ó
24. FO NHõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó
– P"åǨÏ#O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– ^蕺#O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– áê^ŒºO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– J~°… ºO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– PK«=∞hÜ«∞O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– ™êfl#O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– =GO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– LѨg`«O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– NQÆO^èŒO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– JHõΔ`å<£ – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– ѨÙ+¨ÊO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– nѨO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– <≥·"Õ^ŒºO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– `åO|∂ÅO – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– „Ѩ^ŒH˜Δ}O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
– #=∞™ê¯~°O – ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 3
™ê¯O^Œ ѨÙ~å}ÏO`«~°æ`«
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
â’¡II â◊√HÍ¡O|~°^èŒ~°O q+¨μ‚O â◊t=~°‚O K«`«∞~°∞ƒù[O I
„Ѩã¨#fl=^Œ#O ^蕺ÜÕ∞`ü ã¨~°fiqѶ¨∞’flѨâßO`«ÜÕ∞ II
= J^蕺ܫ∞=Ú–[#Hõ =t+¨ª ã¨O"å^Œ=Ú
<≥q· ∞âß~°}º=∞O^Œ∞ 㨄`«Ü∂« QÆ nH˜`Δ ∞« Å~Ú# â∫#HÍk =∞Ǩ =Ú#∞Å∞ XHõÑÙ¨ Ê_»∞
[#‰õΩ#‰õΩ =ã≤+¨ª =∞Ǩ=ÚxKÕ`« K≥ѨÊ|_ç# HÍiÎHõ =∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ ã¨q™êÎ~°=ÚQÍ
"Õ∞=Ú g∞=Å# q#QÀiuq∞ Jx ã¨∂`«∞x J_çyi.
ã¨∂`«∞_»∞ W@∞¡K≥ÃÑÊ#∞. â∫#HÍk ã¨=∞ã¨Î=Ú hâ◊fi~°∞ÖÏ~å ! q#∞_»∞. D
HÍiÎHõ=∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ =ã≤+¨ª=∞Ǩ=Úx [#Hõ=∞Ǩ~åA‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. ѨÓ~°fi=Ú
<å~°^Œ∞#‰õΩ „|ǨχܫÚ, áê~°fiuH˜ t=Ù_»∞, ÅH©;^ÕqH˜ q+¨μ‚=Ù K≥Ñ≤Ê<å~°∞. nx=Å#
ã¨=∞ãÎ̈ ã¨OѨ`«∞ÎÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«∞#∞. nxx q#fl"å~°∞ [## =∞~°} ~°∂Ѩ ã¨O™ê~°|O^èŒ#
=Ú#∞ „`≥OK«∞‰õΩx "≥∂HõΔ=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞.
XHÍ<˘HõѨÙÊ_»∞ ^≥·==â◊=ÚKÕ`« ã≤^•ú„â◊=∞=Ú#‰õΩ É’=ÙK«∞ =ã≤+¨ª =∞Ǩ=Úx
[#Hõ=∞Ǩ~åA QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ *ËÔ~#∞. JO`« [#Hõ=∞Ǩ~åA =zÛ# =ã≤+¨μªx Ez
ã≤OǨã¨#=Ú #∞O_ç `«fi~°QÍ ky ™êëêìOQÆ^ŒO_» „Ѩ}Ï=∞=Ú*ËÃã#∞. ã¨O`À+¨
ѨÙÅHÍOH˜`«∞_≥· J~°…ºáê^•º^Œ∞ÅKÕ`« ѨÓlOz =Úxáê^À^ŒHõ=Ú#∞ `«#t~°ã¨∞û# K«Å∞¡
H˘<≥#∞. |OQÍ~°Ñ¨Ù Pã¨#=ÚxzÛ qHõã≤Oz# `å=∞~°Ñ¨Ù=ÙfiÅ=O\˜ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ
"å_»∞#∞, ã¨=∞ã¨Î ã¨∞QÆ∞} ã¨OѨ#∞fl_»∞#∞ JQÆ∞ =ÚxH˜ ÉèHí ÉΘ Ïè ==Ú`À W@¡xq#flqOK≥#∞.
„ÉÏǨχ}À`«Î=∂! g∞^Œ~°≈#=Ú =Å# ^èŒ#∞º_»<≥·ux. <Õ#∞ KÕÜ«∞^Œy# ѨÙ}º
q∞OˆHq∞Ü«Ú ÖË^∞Œ . WѨÙÊ_»∞ =∂ Ñ≤`~« ∞° ÅO^Œ~∞° #∞ `«$Ñ≤Î <˘Ok<å~°∞. =∞Ǩ`«∞‡ÅÜ≥ÚHõ¯
^Œ~°≈#=Ú ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ^Œ∞~°¡Éèí=Ú, Hõ#∞Hõ WѨÙÊ_»∞ g∞~åHõ <å‰õΩâ◊√Éèí=ÚʼnõΩ
HÍ~°}"≥∞ÿ#k.
ã¨∂`«∞_ç@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. `«~°∞"å`« =ã≤+¨ª =∞ǨÏi¬ qHõã≤Oz# =ÚY=Ú QÆÅ"å_≥·
^ŒÜ«∞`À QÆ∂_ç#"å_≥· ã¨O`À+≤Oz zé∞#=Ùfi`À W@¡x ѨeÔH#∞. ~å*’`«Î=∂! h‰õΩ
ˆHΔ=∞=∞QÆ∞QÍHõ. <Õ#∞ =∂ Ü«∂„â◊=∞=Ú#‰õΩ É’=Ù K«∞<åfl#∞. ˆ~Ѩ٠=∂ ~ÚO\˜ =^ŒÌ
Ü«∞[˝=Ú [é∞QÆ∞#∞. ^•xH˜ „^Œ=º=Ú#∞ DÜ«∞QÀ~°∞^Œ∞#∞. P~ål@∞¡ ѨeÔH#∞. =Úh
â◊fi~å ! Ü«∞[˝=Ú#‰õΩ KåÖÏ„^Œ=º=Ú#∞ WK≥Û^Œ#∞. QÍx q#∞"åi áêѨ=ÚÅ#∞
É’Q˘@∞ì ^èŒ~°‡ ~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ#∞ h =Å#q#QÀiux.
h‰õΩ `≥eÜ«∞x ^è~Œ ‡° ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ ÖË=Ù HÍ|\˜ì JkèHÑõ Ũ¶ =Ú WK≥Û_ç ã¨∂HõΔ ‡^è~Œ ‡°
=ÚÅ#∞ <å‰õΩ K≥ÑÙ¨ Ê=Ú. =Úhâ◊fi~å ^è~Œ ‡° *Ï˝ HÍiÎHõ =∂ã¨=Ú ã¨=∞ã¨Î =∂ã¨=ÚÅHõO>ˇ#∞
ã¨=∞ã¨Î ^èŒ~°‡=ÚÅHõO>ˇ#∞ Z@¡kèHõ"≥∞ÿ#^À ^•xx q#QÀiux <å‰õΩ K≥ѨÙÊ=Ú. =ã≤+¨μì
_ç@∞¡ Ñ¨Öˇ¯#∞. ~å*Ï! ѨÓ~°fi ѨÙ}º=Ú=Å# ã¨`«fiâ◊√kú QÆÅ∞QÆ∞#∞. ã¨`«fiâ◊√kú QÆey#
 4 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
ѨÙ}º=∂~°æ=∞O^Œ∞ JaèÖÏ+¨ QÆÅ∞QÆ∞#∞. Ö’HÀѨHÍ~å~°Î"≥∞ÿ h=_çy# =∂@ KåÖÏ ÉÏQÆ∞
#flk. K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. q#flO`«<Õ áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. ã¨`Ϋ fiQÆ∞}=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~å*Ï! ã¨∂~°∞º_»∞ `«∞Å~åtÜ«∞O^Œ∞O_»QÍ HÍiÎHõ=∂ã¨=ÚÖ’ KÕã≤# ™êfl#=Ú
^•#=Ú J~°Û#=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú#q =∞Oz =∞#ã¨∞û`À Uq KÕã≤##∞ Jq JHõΔÜ«∞º=Ú
ÅQÆ∞#x =Úhâ◊fi~°∞Å∞ K≥Ñ≤Êi. HÍiÎHõ „=`«=Ú#∞ `«∞ÖÏã¨O„Hõ=∞}=Ú´ã¨∂~°∞º_»∞
`«∞ÖÏ~åtÖ’ „Ѩ"ÕtOK«∞@ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x QÍx, HÍiÎHõ â◊√Hõ¡„ѨuѨ`ü "≥Ú^ŒÅ∞H˘x QÍx
P~°OaèOz <≥Å~ÀAÅ∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
P~°OÉèí=∞O^Œ∞ F ^•"≥∂^Œ~å ! <Õ#∞ HÍiÎHõ „=`«=Ú P~°OaèOK«∞K«∞ <åfl#∞.
^•xx xifiѶ¨∞fl=ÚQÍ Ñ¨ÓiÎ*ËÜ«Ú=Ú. Jx ã¨OHõÅÊ=Ú KÕã≤ HÍiÎHõ ™êfl#=∂~°O
aèOѨ=Öˇ#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# HÍ"Õs#kÜ«∞O^Œ∞ ™êfl#=∂K«
iOz# "åiH˜ =∞ǨѶ¨Å=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ^Œ∞. ã¨∂~°∞º_»∞ `«∞ÖÏ ~åtx „Ѩ"ÕtOz#`À_»<Õ
=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ#∞ Ѩq„`«=Ú *ËÜÚ« K«∞ QÆOQÆ „^Œ=~°∂Ѩ=Ú#∞ ^èiŒ Oz ã¨=∞ã¨Î #n[Å
=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ „Ѩ"ÕtOK«∞#∞.
`«∞ÖÏ~åtÜ«∞O^Œ∞ HÍiÎHõ=Ú# K≥~°∞=ÙÅO^Œ∞#∞, kQÆ∞_»∞ÉèÏ=Ù ÅO^Œ∞#∞ #∂`«∞
ÅO^Œ∞#∞, z#flHÍÅ∞=ÅO^Œ∞#∞ ǨÏix=ã≤OzÜ«ÚO_»∞#∞. ~å*Ï HÍiÎH=õ ∞O^Œ∞ „=`«=Ú
Jxfl=~å‚Å"å~°∞ *ËÜ∞« =K«∞Û#∞. „ÉÏǨχ}∞_»∞ HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ QÆOQƉΩõ É’~Ú #=∞㨯
iOz ǨÏix ^蕺xOz HÍà◊√§KÕ`«∞Å∞ Hõ_»∞QÆ∞H˘x PK«=∞#=ÚKÕã≤ â◊√^Œ∞ú_≥· =∞O„`«=ÚÅ
KÕ`« Éèˇ·~°"å#∞[˝#∞ÉÁOk "≥ÚÅÖ’`«∞ [Å=∞O^Œ∞ ™êfl#=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
`«~°∞"å`« ^Õ=i¬ Ñ≤`«$`«~°Ê} =∂K«iOz ǨÏiÉèíH˜Î`À JѶ¨∞=∞~°¬} =∞O„`«=Ú#∞
ѨiîOѨÙK«∞ ÉÁ@#„"ÕeH˘#`À L^ŒHõ=Ú#∞ PÖ’_»#=Ú KÕã≤ f~°=Ú#‰õΩ=zÛ JK«Û@
Ü«∞HõΔ ‡`«~°Ê}=Ú#∞KÕã≤ ^èŒiOz# =G=Ú#∞ Ñ≤_çzHõ@∞ìH˘x L^ŒHõ=Ú#∞ =^Œe PK«
=∞#=ÚKÕã≤ t~°ã¨∞û#∞=^Œe q∞ye# â◊s~°=∞O`«Ü«Ú `«_ç=G=Ú`À `«∞_çzH˘x <å~å
Ü«∞} ^蕺# =∂K«iOѨÙK«∞ ^èÒ`«=G=Ú#∞ ^èŒiOK«=Öˇ#∞.
`«~°∞"å`« „ÉÏǨχ}∞_»∞ QÀÑ‘K«O^Œ#=Ú`À T~°÷fi ѨÙO„_»=ÚÅ#∞ ^èŒiOz
ã¨O^蕺=O^Œ#=ÚKÕã≤ QÍÜ«∞„f [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞. „ã‘ÎÅ∞ Q“s [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
`«~°∞"å`« Báêã¨#=ÚQÍqOz „|Ǩχܫ∞[˝=ÚKÕã≤ `«#`À@Ö’ #∞O_ç ѨÙ+¨Ê=ÚÅ∞ `≥zÛ
â◊OYK«„Hõ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz#ǨÏix ÉèíH˜Î`À ™êÅ„QÍ=∞=∞O^Œ∞ ëÈ_»â’ѨKå~°=ÚÅ`À
ѨÓlOK«=Öˇ#∞.
HÍiÎHõѨÙ~å}=Ú Ñ¨iîOz (ÖËHõ) qx WO\˜H˜ "≥o§ ÉèíH˜Î`À ^Õ=`å ~°Û#KÕã≤ "Õâ◊fi
^Õ==Ú#∞ <≥é"ÕiÛ Éè’[#=ÚKÕã≤ PK«=∞#=ÚQÍqOz `«~∞° "å`« ѨÙ~å}HÍňHÑΔ =¨ Ú#∞
*ËÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. ™êÜ«∞OHÍÅ=ÚHÍQÍ<Õ W`«~° "åºáê~°=ÚÅ#xfl\˜x PÑ≤"Õã≤ qëê‚fi
ÅÜ«∞=∞O^Œ∞QÍx, t"åÅÜ«∞ =∞O^Œ∞QÍx `«#â◊HΘ H˘Åk nѨ=ÚÅ#∞ ɡ\ì˜ ÉèHí Δõ ºÉè’*Ϻ^Œ∞
Å`À ™êfiq∞x ѨÓlOz "å‰õΩ≈kú`À q+¨μ‚™È΄`«=Ú#∞QÍx, t=™È΄`«=Ú#∞QÍx ѨiîOz
#=∞™ê¯~°=ÚÖÏK«iOK«=ÖÜ«Ú#∞. Z=_»∞ HÍiÎH„õ =`«=Ú ÉèHí `Θ À KÕÜÚ« K«∞<åfl_À "å_»∞
ѨÙ#~å=$uÎ =i˚`«"≥∞ÿ# "≥·‰õΩO~î°=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞K«∞<åfl_»∞. ѨÓ~°fi[<å‡i˚`«=ÚÅ∞#∞fl D
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 5
[<å‡i˚`«=ÚÅ∞#∞fl J~Ú# ã¨=∞ã¨Î áêѨ =ÚÅ∞ HÍiÎHõ„=`«=∂K«iOz# Ü≥∞_»Å
#tOK«∞#∞.
„ÉÏǨχ}∞_»∞QÍx, Hõ„Δ uÜ«Ú_»∞QÍx, "≥â· √◊ º_»∞QÍx, â◊¥„^Œ∞_»∞QÍx, |∞∞+‘âfi◊ ~°∞_»∞
QÍx, „ã‘ÎÅ∞QÍx, ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ *Ëã≤# Ü≥∞_»Å "åxH˜ ѨÙ#~å=$uÎÖËx
"≥‰· Ωõ O~î=° Ú<˘O^Œ∞^Œ∞~°∞. Z=fi_»∞ HÍiÎHõ „=`«=∂K« iOK«∞"åxx Ez ã¨O`À+≤OK«∞<À
"åxÜ≥ÚHõ¯ ѨQ\Æ H˜ ÍÅ=∞O^•K«iOz# áê`«H=õ Ú#tOK«∞#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕÇϨ =ÚÖË^∞Œ .
= J^蕺ܫ∞=Ú – ™È=∞"å~° =∞Ç≤Ï=∞
F ~å*Ï ! HÍiÎHõ =∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ q#∞=Ú. q#flO`«<Õ =∞<À "åHͯܫ∞=ÚÅ
=Å# KÕÜ∞« |_ç# áêѨ=∞O`«ÜÚ« #tOK«∞#∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ t=„Ñ‘uQÍ ™È=∞"å~°
„=`«=∂~°zOK«∞"å_»∞ ÔH·ÖÏã¨x"åã≤ Ü«∞QÆ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# ™È=∞"å~°=∞O^Œ∞
™êfl#=Ú#∞QÍx, ^•# =Ú#∞QÍx,[Ѩ=Ú#∞QÍx KÕã≤# Ü≥∞_»Å Jâ◊fi"Õ∞^èŒÜ«∂QÆ=ÚÅ
Ѷ¨Å=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ LѨ"åã¨=Ú, XHõѨÓ@ Éè’[#=Ú ~å„uÉè’[ #=Ú,
KèåÜ«∂#HõÎ Éè’[#=Ú,™êfl#=Ú, uÅ^•#=Ú ~¸ P~°∞#∂fl LѨ"å㨠ã¨=∂#=Ú
ÅQÆ∞#x |∞∞+¨μÅ∞ K≥Ñ≤Êi. â◊H˜ÎQÆÅ"å_»∞ ˆH=Å LѨ"åã¨=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞. JO^Œ∞‰õΩ
â◊HÖΘ xË "å_»∞ ~å„uÉè’[#=Ú#∞ *ËÜ∞« =Öˇ#∞. JO^Œ∞‰õΩ â◊HÖΘ xË "å_»∞ KèåÜ«∂#HõHΔ =Îõ Ú#∞
*ËÜ«∞=Öˇ#∞. JO^Œ∞‰õΩ â◊H˜ÎÖËx"å_»∞ „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ Éè’[#=ÚÃÑ\˜ì "åi`À ѨQÆÖË
Éè’[#=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. KèåÜ«∂#Hõ=Î ∞#QÍ ã¨∂~°ºHÍOu `«y#æ `«~∞° "å`«~Ô \˜Oì Ѩ٠H˘Å`«‰Ωõ
`«# h_»~åQÍ<Õ Ñ¨QÆÖË Éèí∞lOK«∞@. ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú 4 1/2 QÆO@ʼnõΩ Éèí∞lOK«∞@
KèåÜ«∂#HõÎ=∞QÆ∞#∞. =∂#=ÙÅ∞ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# 6\˜Ö’ ^Õx#~Ú##∞ PK«iOK«x Ü≥∞_»Å
Ü≥∞xq∞k Ü«ÚQÆ=ÚÅ∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞ ‰õΩOcèáêHõ#~°Hõ=ÚÖ’#∞, ~“~°=#~°Hõ=ÚÖ’#∞
ÉÏ^èŒÅ<˘O^Œ∞^Œ∞~°∞.
HÍiÎHõ™È=∞"å~°=∞O^Œ∞ q^èŒ= Ü«∞^è•qkèQÍ LѨ"åã¨=ÚKÕã≤ t=Ùx ѨÓlOz
#@¡~Ú# t=Ö’Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. „ã‘ÅÎ ∞QÍx ѨÙ~°∞+¨μÅ∞QÍx Z=~°∞ HÍiÎH™õ È=∞"å~°
=∞O^Œ∞ #HõΔ„`«=ÚÅ#∞Ez ~å„uÉè’[#=Ú KÕÜ«Ú^Œ∞~À "åi áê`«Hõ=ÚÅ∞ JyflÜ«∞O
^Œ∞OK«|_ç# ^Œ∂k=Öˇ #tO K«∞#∞. HÍiÎHõ ™È=∞"å~°=∞O^Œ∞ t=eOQÆ=Ú#‰õΩ Jaè¿+Hõ
=Ú#∞, ѨÓ[Ü«ÚKÕã≤ ~å„u Éèí∞lOK«∞"å_»∞ t=Ù#‰õΩ „Ñ≤Ü«Ú_»QÆ∞#∞.
D q+¨Ü∞« =∞O^˘HõH^õ Œä QÆÅ^Œ∞. K≥ÃÑÊ^Œq#∞=Ú, Wk q#∞"åiH˜x K≥ÑÙ¨ Ê"åiH˜x
áêѨ<åâ◊#=∞QÆ∞#∞. HÍj‡~°^Õâ◊=∞O^˘Hõ ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞x ‰õÄ`«∞~°∞ ™êfi`«O„`«ºx+¨μªi
Ü«∞#∞<˘Hõ „ã‘ÎQÆÅ^Œ∞. Jk K«Hõ¯x ~°∂Ѩ=Ú`À =∞OzÜ«∞ø=#=Ú`À QÆ∂_çÜ«ÚO_ç
`«Å^Œ∞=ÙfiH˘x JÅOHõiOK«∞H˘x |ǨïQÍ =∂\Ï¡_»∞K«∂ *Ïi}˜Ü≥ÿ∞ Ü«ÚO_≥_çk. F
~å*Ï! nx ^Œ∞~°æ}=ÚÅ#∞ Ez `«e¡^ŒO„_»∞Å∞#∞, J`«Î=∂=∞Å∞#∞ nxx q_çzi.
nx Éèí~°Î ™œ~åR^Õâ◊ã¨∞÷_»∞, J`«x ¿Ñ~°∞ q∞„`«â◊~°‡, J`«_»∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÆ
áê~°OQÆ`«∞_»∞#∞, ã¨^•Kå~°=O`«∞_»∞#∞, ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`«=ÚÅO^Œ∞ ^ŒÜ«∞QÆÅ"å_»∞#∞,
J<ÕHõf~°÷=ÚÅ ¿ãqOz#"å_»∞#∞, J|^Œú =∂_»x"å_»∞#∞, x~°O`«~°=Ú ^ŒÜ«∞QÆÅ
 6 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
"å_»∞#∞ Éèí~°Î W\˜ì L`«Î=∞QÆ∞} =ÚÅ∞ QÆÅ"å_≥·#ѨÊ\˜H˜ J^Œ∞~å‡~°æѨ٠ÉèÏ~°º W`«xx
x`«º=Ú H˘@∞ìK«∞O_≥_çk. J@∞¡ x`«º=Ú ^•xKÕ`« ^≥|ƒÅ∞ u#∞K«∞#∞ QÆ$ǨÏã¨÷ ^èŒ~°‡=∞O
^Œ∞O_»∞ HÀiHõKÕ`« ÉèÏ~°º#∞ q_»∞=ÖËHõ ^•x`À Hõ+¨ìѨ_»∞K«∞O_≥_ç"å_»∞. |∞∞ˆQfi^Œ=Ú,
Ü«∞Aˆ~fi^Œ=Ú, ™ê=∞"Õ^Œ=Ú, J^èŒ~°fi}"Õ^Œ=Ú, JOQÆ=ÚÅ#QÍ tHõΔ, "åºHõ~°}=Ú,
KèO« ^Œã∞¨ û,x~°∞Hõ=Î Ú,Bºu+¨=Ú, HõÅÊ=Ú g\˜x ã¨OѨÓ~°=‚ ÚQÍ K«kq#"å_»∞ "Õ^"Œ ^Õ •OQÆ
áê~°QÆ∞_»#|_»∞#∞.
D q∞„`«â~◊ ‡° ÉèÏ~°º‰õΩ Hõ~¯° â◊ Ü«∞xÜ«Ú <å=∞=ÚQÆÅ^Œ∞. Éè~í Ü Î° ∞ÿ≥ # q∞„`«â~◊ ‡° Ü«Ú
ã¨OÉè’QÆ"åOKèK« `Õ « nxÜ«∞O^Œ∞ ~åQÆ=Ú`À #∞O_≥#∞. JO`« <˘Hõ<å_»∞ nx ~°O‰õΩ"≥ÚQÆ∞_»∞
„^Œ=º=ÚÅ#∞ #QÆÅ#∞ =G=ÚÅ#∞ `«$Ñ≤QÎ Í ~ÚzÛx~°O`«~=° Ú ã¨OÉè’QÆ=Ú#‰õΩ hÉè~í =ΰ Å¡
ÉèíOQÆ=Ú QÆÅ∞QÆ∞K«∞#flk QÍ# hÉèí~°Î#∞ K«OѨÙ=∞x K≥ѨÊQÍ Jk ã¨=∞‡uOz ~å„u Éèí~°Î
`«#`À ã¨OÉè’yOz Ñ≤=∞‡@ x„kOK«QÍ<Õ `å#∞ÖËz ÃÑ^ŒÌ~åux `≥zÛ Éèí~°Î t~°ã¨∞û#∞
H˘>ˇì#∞. P ^≥|ƒ`À J`«_»∞ =∞$u<˘O^≥#∞. `«~°∞"å`« Hõ~°¯â◊ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `«# Éèí~°Î
â◊==Ú#∞ gѨÙg∞^Œ "Õã≤H˘x fã≤H˘xáÈ~Ú áê_»∞#∂uÖ’ Ѩ_»"ÕÃã#∞.
W@∞¡ Éè~í #ΰ ∞K«OÑ≤ `«~∞° }∞Å∞#∞, Ѩ~„° ã‘Î ã¨OQÆ=∂aèÖÏ+¨μÅ∞#∞, HÍ=∞âßG„Ѩg}∞
Å∞#∞, =~°‚ ã¨OHõ~°HÍ~°‰õΩÅ∞#∞ J~Ú# J<ÕHõ *Ïu ѨÙ~°∞+¨μÅ`À PeOQÆ# K«∞O|<å^Œ∞
Å`À x`«º=Ú ã¨OÉè’QÆ=ÚKÕÜÚ« K«∞O_≥_kç . WO`ÕQÍ^Œ∞. Éè~í Ü Î° ∞« O^Œ#∞~åQÆ=Ú`À QÆ∂_ç
Ü«Ú#fl ÉèÏ~°ºÅ#∞ ^Œ∞~Àƒù^èŒÅKÕ`« W`«~°∞Å`À ã¨OÉè’QÆ=Ú KÕ~ÚOK«∞K«∞ UHõѨffl „=`«
Ѩ~åÜ«∞}∞Å#∞ ÉèíOQÆѨ~°z "åi`À ã¨OÉè’yOK«∞K«∞ x`«º=Ú Ñ¨~°xO^ŒKÕÜ«ÚK«∞ Ѩ~°
^Õfi+¨=ÚHõÅ^≥· ^Õ=`å^Õfi+≤J~Ú Ü«ÚO_≥#∞.
Jk x~°O`«~°=Ú ^ŒÜ«∂â◊¥#ºÜ≥ÿ∞ P_»O|~°=ÚKÕ`«QÍx, #=ÙfiKÕ`« QÍx,
HõѨ@=ÚKÕ`«QÍx q+¨μ‚ áê^•~°qO^Œ=Ú#∞ ^蕺xOK«ÖË^Œ∞. ǨÏiHõ^äŒ#∞ q##∂ÖË^Œ∞.
W@∞¡O_»QÍ<Õ nxH˜ Ü«∞ø=#=Ú áÈ~Ú =Úã¨e `«#=Ú =zÛ#k. `«~°∞"å`« „=}
(~åK«‰Ωõ ~°∞ѨÙ) "åºkè Hõey#k. P ‰õΩ~°∞ѨىõΩ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ [xOz `«~∞° "å`« ^Œ∞~°Oæ ^è=Œ Ú`À
‰õÄ_ç#^ŒÜ≥∞º#∞. `«~°∞"å`« *Ï~°∞ÅO^Œ~°∞ ~°∂Ѩ=O`«∞Å∞ =Ú^ŒÜ«Ú‰õΩÎÖˇ·=zÛ K«∂z
qQÆ`åâ◊√Öˇ· "Õâ◊º ~ÚO\˜H˜ =K«∞Û@ =∂x"Õã≤i. `«~°∞"å`« áêáêkèHõº=ÚKÕ`« KåÖÏ
ÉÏ^èŒ<˘Ok P „=}"åºkè`À_»<Õ =∞$u<˘O^≥#∞. `«~°∞"å`« ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Å~Ú# Ü«∞=∞
^Œ∂`«Å∞=zÛ P Hõ~°¯â◊#∞ áêâ◊=ÚÅKÕ`«Hõ\ ì̃ Ü«∞=Úx Hõ_»‰õΩ fã≤H˘xáÈ~Ú Ü«∞=ÚxH˜
JѨÊyOzi.
Ü«∞=Ú_»∞ ^•xxK«∂z HÀѨ=ÚKÕ`« Hõো é]*ãË ≤ nxx ÉèÜ í ∞« OHõ~° =∞QÆ∞ =Úà◊§`À
QÆ∂_ç#kÜ«Ú W#∞=Ú`À KÕÜ«∞|_ç# ã¨ÎOÉèí=Ú#∞HÍeÛ =∞O_»∞K«∞O_»QÍ PeOQÆ#=Ú
KÕ~ÚOK«∞_»x Hõiî#"≥∞ÿ# tHõΔ#∞ qkèOK≥#∞. JO`« Ü«∞=∂[˝ g∞^Œ Éèí@∞Å∞ P Hõ~°¯â◊#∞
KÕã≤# áêѨ=ÚÅ#∞ *ˇÑ¨ÙÊK«∞ P "Õ_ç ã¨ÎOÉèí=Ú#∞ã¨OÉè’yOK«∞=∞xi.
`«~∞° "å`« ^•x áê^Œ=ÚÅ∞ ~Ô O_»∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ x y~°y~° „uÑ≤Ê ~åug∞^Œ ÃÑ\˜Hì ˘\˜iì .
`«~°∞"å`« ~°HõÎ=Ú#∞HÍz „`åyOzi. ã‘ã¨=Ú#∞HÍz Ô~O_»∞ K≥=ÙÅÖ’#∞ áÈã≤i.
Ü«∞=∞H˜OHõ~°∞Å∞ Ü«∞=∂[˝ z„`«QÆ∞áêÎ[˝ÅKÕ J<ÕHõ #~°Hõ ÉÏ^èŒÅ‰õΩ QÆ∞iKÕã≤i. P Hõ~°¯â◊
~Ú@∞¡ `«# Ñ≤`$« Ñ≤`å=∞ǨïÅ`À#∞, `«# ÉÏO^è=Œ ÙÅ`À#∞ `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú Ñ¨k`«~=° ÚÅ∞
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 7
`«~°∞"å`« Ѩk`«~° =ÚÅ "åi`À Ѷ¨∞’~°=ÚÅ~Ú# #~°Hõ=ÚÅO^Œ∞ =∞ǨÉÏ^èŒÅ∞ á⁄Ok
`«~°∞"å`« Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ [x‡OK≥#∞.
Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ Ѩk¿ÇÏ#∞ =∂é∞Å∞ ‰õΩHõ¯QÍ [x‡Oz#k. JO^Œ∞Ö’ Ѩk¿ÇÏ#=
[#‡ HõoOQÆ^âÕ =◊ ∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞x WO\˜=^ŒÌ ‰õΩHõ¯QÍ Ñ¨Ù\˜ì ~ÚO\˜O\˜H˜ u~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞.
W@∞¡O_»QÍ XHõѨÙÊ_»∞ P „ÉÏǨχ}∞_»∞ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™È=∞"å~°=Ú k#O|∞#
ѨQÆÅO`«Ü«Ú LѨ"åã¨=ÚKÕã≤ QÆ$ǨÏ=∞O^Œ∞ t=eOQÍaè¿+Hõ ѨÓ*Ï^Œ∞Å#∞*Ëã≤
#HõΔ„`«=∞O_»Å=Ú#∞ Ez QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩÉ’~Ú ^Õ=x"Õ^Œ#KÕã≤ Ñ≤=∞‡@ |e^•#=Ú
H˘~°‰õΩ |Ü«∞@‰õΩ=zÛ Éèí∂q∞g∞^Œ |exLOz HÍà◊√§Hõ_çyH˘x PK«=∞#=Ú KÕã≤ uiy
~ÚO\˜Ö’xH˜ "≥à‹§#∞. P‰õΩHõ¯ P<å_»∞ ѨQÆÅO`«Ü«Ú PǨ~°=Ú H˘kÌÜ≥ÿ∞##∞ ^˘~°Hõ
#O^Œ∞# Hõ$tOz#^≥· HÍiÎHõ™È=∞"å~°=Ú ~å„u q„ѨÙ_»∞ "Õã≤# |ex ÉèíH˜ΔOK≥#∞.
P |eÉè’[#=ÚKÕ`« ‰õΩHõ¯‰õΩ Ñ¨Ó~°fi*Ïu 㨇 $uHõey „ÉÏǨχ}À `«=Î ∂! ~°HOΔ˜ ѨÙ=Ú
~°H˜ΔOѨÙ=∞x ѨeÔH#∞. P =∂@qx „ÉÏǨχ}∞_»∞ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ Pâ◊Û~°º=Ú`À
QÆ∂_ç#"å_≥· F ‰õΩHͯ ! =∂ ~ÚO@Ö’ U"Õ∞q∞ KÕã≤uq. ~°H˜ΔOѨÙ=∞#∞K«∞<åfl=Ù Jx
J_çÔQ#∞.
‰õΩHõ¯ W@¡<≥#∞. F„ÉÏǨχ}À`«Î=∂! q#∞=Ú. <Õ#∞ ѨÓ~°fi[#‡ =∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}
„ã‘Îx. áêѨ=ÚÅ#∞ KÕÜ«Ú^•##∞, =~°‚ã¨OHõ~°=Ú#∞ KÕã≤# ^•##∞, J#ºÑ¨Ù~°∞+¨μÅ#∞
=∞éy x[Éèí~°Î#∞ K«OÑ≤ux. Dq "≥Ú^ŒÅ~Ú# áêѨ=ÚÅ∞ J<ÕHõ=ÚÅ∞*Ëã≤ K«zÛ
Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ áÈ~Ú JK«Û@ J<ÕHõ ÉÏ^èÅŒ <˘Ok uiy Éè∂í q∞H˜=zÛ 15 =∂é∞Å∞
‰õΩHõ¯QÍ [x‡Ozux. z=iH˜ WѨÙÊ_»∞ <åH© *Ïu㨇~°} Hõey#k. Z@∞¡ QÆey#^À
K≥ѨÙÊ=Ú. qx `«iOK≥^Œ#∞.
P „ÉÏǨχ}À`«Î=Ú_ô=∂@ qx *Ï˝#^Œ$+≤ì`À K«∂z `≥eã≤H˘x ~Ú@¡xÜ≥∞. F
â◊√#Hõ=∂ ! ~¸ HÍiÎH™õ È=∞"å~°=Ú<å_»∞ „Ѩ^À+¨ã=¨ ∞Ü«∞=Ú =~°‰Ωõ Éè∞í lOѨHõ ~ÚѨÙÊ_»∞
<Õ#∞=ÙOz# |ex ÉèíH˜ΔOzuq QÆ#∞Hõ h‰õΩ *Ïu㨇 $`« QÆey#k.
P =∂@#∞ qx ‰õΩHõ¯ „ÉÏǨχ}À`«Î=∂ ! D ‰õΩHõ¯*Ïu #∞O_ç <åÔH@∞¡ "≥∂HõΔ=Ú
QÆÅ∞QÆ∞<À K≥ѨÙÊ=∞x q„ѨÙx J_çÔQ#∞. P ‰õΩHõ¯ ~Ú@∞¡ „áêi÷OK«QÍ Ñ¨~ÀѨHÍ~°|∞kú`À
HÍiÎHõ™È=∞"å~°=ÚÅO^Œ∞ `å#∞ *Ëã≤# ѨÙ}º=ÚÖ’ XHõ ™È=∞"å~° ѨÙ}º=Ú#∞ ‰õΩHõ¯‰õΩ
^è•~°áÈÃã#∞. „ÉÏǨχ}∞_»∞ ™È=∞"å~° ѨÙ}º=Ú#∞ DÜ«∞QÍ<Õ ‰õΩHõ¯ ^ÕǨï#∞ q_çz
„ѨHÍtOK«∞K«∞#fl â◊s~°=ÚQÆÅ^≥· „ѨHÍtOK≥_ç =G=ÚÅ#∞, =∂ź=ÚÅ#∞ ^èŒiOz
PÉèí~°}ÏÅOHõ$`«Ü≥ÿ∞ `«#Ñ≤`«~°∞Å`À QÆ∂_» ÔH·ÖÏ™êxH˜ É’~Ú JK«Û@ áê~°fif ^Õq =Öˇ
t=Ùx`À QÆ∂_» P#OkOK«∞K«∞O_≥#∞.
HÍ|\˜ì HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™È=∞"å~°„=`«=Ú PK«iOK«^Œy#k. Z=~°∞ HÍiÎHõ
™È=∞"å~°„=`«=Ú#∞ *ËÜ«Ú^Œ∞~À "åiH˜ "≥∂HõΔ=Ú Ç¨Ïã¨Î=∞O^Œ∞O_»∞#∞. HÍ|\˜ì F
[#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! ѨÙ}º„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ h=Ù KÕÜ«Ú=Ú.
 8 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
!= J^蕺ܫ∞=Ú – HÍ"Õi HÍiÎHõ™êfl#Ѷ¨Å=Ú,`«`«Îfix+¨ì K«i`«=Ú
F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï! q#∞=Ú. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êfl#=Ú ^•#=Ú [Ѩ=∞
"≥Ú^ŒÅ~Ú# ѨÙ}º=ÚÅÖ’ U^Œ~Ú##∞ ã¨fiÅÊ"≥∞<ÿ å KÕã#≤ Ü≥∞_»Å P ã¨fiÅÊ"Õ∞ J#O`«
Ѷ¨Å„Ѩ^Œ=∞QÆ∞#∞. „ã‘ÎÅ∞QÍx, ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ QÍx Jã≤÷~°"≥∞ÿ# â◊s~°=Ú#∞ #=Ú‡‰õΩx
â◊s~°Hõ+¨ì=Ú#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç HÍiÎHõ „=`«=Ú#∞ *ËÜ«∞x Ü≥∞_»Å #∂~°∞=∂~°∞Å∞ ‰õΩHõ¯QÍ
ѨÙ@∞ì^∞Œ ~°∞. HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞~ÀA# ™êfl#^•#=ÚÅ∞ LѨ"åã¨=Ú#∞ *ËÜ∞« x =∞#∞+¨μº_»∞
HÀ\˜=∂~°∞Å∞ K«O_®Å∞_≥· [x‡OK«∞#∞. J@∞¡ K«O_®Å∞_≥· ѨÙ\˜ì z=~°‰Ωõ „|Ǩχ~åHõãΔ ∞¨ _≥·
Ü«ÚO_»∞#∞. D q+¨Ü«∞=∞O^˘Hõ ѨÓ~°fiHõ^äŒ QÆÅ^Œ∞. K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú.
P WuǨã¨=Ú `«`fi« x+¨μxª ^≥Ü · Ú« #flk. QÆ#∞Hõ ^•xx q#∞=Ú. PO„^è^Œ âÕ =◊ ∞O^Œ∞
`«`«fix+¨μª_»#∞ XHõ„ÉÏǨχ}∞_»∞ QÆÅ_»∞. J`«_»∞ ã¨=∞ã¨Î âßG=ÚÅ#∞ K«kq#"å_»∞,
J|^Œ=ú ∂_»x"å_»∞, WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ [~ÚOz#"å_»∞, ã¨=∞ã¨Î „áê}∞ÅO^Œ∞ ^ŒÜ∞« QÆÅ
"å_»∞,f~°÷Ü«∂„`«ÅO^•ã¨H˜Î QÆÅ"å_»∞.
~å*Ï! P „ÉÏǨχ}∞_»∞ XHõѨÙÊ_»∞ f~°÷Ü«∂„`«‰õΩ É’=ÙK«∞ QÀ^•=i f~°=∞O^Œ∞
PHÍâ◊=Ú#O\˜ÜÚ« #fl@∞¡O_»∞ XHõ =∞é˜K] @≥ ∞ì g∞^Œ =ÚQÆ∞~æ ∞° „|Ǩχ~åHõãΔ ∞¨ Å#∞ EK≥#∞.
P „|Ǩχ~åHõΔã¨∞ʼnõΩ `«Å"≥O„@∞HõÅ∞ ÃÑ·H˜ xH˜¯Ü«Ú#flq. <À~°∞ qHõ@=ÚQÍ#∞#flk.
â◊s~°=Ú #Å¡QÍ#∞#flk. L^Œ~°=Ú Hõ$tOzÜ«Ú#flk. <Õ„`«=ÚÅ∞, QÆ_»¤=Ú, =ÚY=Ú
Zé]QÍ#∞#flq. ^ŒO`«=ÚÅ∞ á⁄_»∞QÆ∞QÍ#∞#flq. KÕuÖ’ Hõ`«∞ÎÅÃÑ·# ѨÙéˇ]Å∞ Hõey
ã¨~°fi[O`«∞=ÙÅ#∞ ÉèíÜ«∞ÃÑ@∞ìK«∞O_çi.
P ~åHõΔã¨∞Å ÉèíÜ«∞=ÚKÕ`« P=`«=$HõΔ=Ú#‰õΩ Pé∞„HÀâ◊=ÚÅ ^Œ∂~°=Ú Ö’Ñ¨Å
=∞#∞+¨μºÅ∞ Ѩ‰õΔΩÅ∞ =∞$QÆ=ÚÅ∞ ã¨OK«iOK«∞@ÜÕ∞ ÖË^Œ∞. P=@ã¨g∞Ѩ=∞O^Œ∞ Ѩ~°fi`«
ã¨=∂#â◊s~°∞ÅQÆ∞ P „ÉÏǨχ~åHõΔã¨∞Å∞ x`«º=Ú#∞Ѩâ◊√=ÙÅ∞, Ѩ‰õΔΩÅ∞, =∞$QÆ=ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÅ~Ú# [O`«∞*ÏÅ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ „áê}=ÚʼnõΩ cèux Q˘Å∞Ê ÉèÜ í ∞« OHõ~â° |◊ =Ì ÚÅ#∞
*ËÜ«ÚK«∞O_≥_ç "å~°∞. J<ÕHõ HÍiÎHõ „=`«=ÚÖÏK«iOz<å `«`«Î fix+¨μª_»∞ ^≥·==â◊=ÚKÕ`«
=∂~°æ=Ú# áÈ=ÙK«∞ =∞é˜]K≥@∞ìg∞^Œ#∞#fl =ÚQÆ∞æ~°∞ „ÉǨχ~åHõΔã¨∞Å#∞ EK≥#∞.
`«`«Î fix+¨μª_»∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç NǨÏiáê^•~°qO^Œ=ÚÅ#∞ 㨇iOK«∞K«∞ ^Õ"Õâß! ##∞fl
~°H˜ΔOK«∞=Ú. Ö’ˆHâß! <å~åÜ«∞}Ï! J=ºÜ«∂! <å"≥Ú~° PÅH˜OK«∞=Ú. ã¨=∞ã¨ÎÉèíÜ«∞
=ÚÅ #tOѨ*ËÜ«Ú ^Õ"å! <åÉèíÜ«∞=Ú#∞ áÈQ˘@∞ì=Ú <å‰õΩ h"Õk‰õΩ¯ h=Ù `«Ñ¨Ê
##∞fl ~°HOΔ˜ Ѩã=¨ ∞~°∞Öú =ˇ fi~°∞#∞ ÖË~∞° . D „ѨHÍ~°=Ú Ç¨ÏixQÆ∂iÛ "≥Úéɡ@∞ìK∞« "åiÉèÜ í ∞«
=Ú# Ѩ~°∞ÔQ`«∞Î K«∞#fl„ÉÏǨχ}∞x Ez „|Ǩχ~åHõΔã¨∞Å∞ "åxx ÉèíH˜ΔOK«∞ `«ÅOѨÙ`À
J`«x"≥O|_ç Ѩ~∞° QÔ `«™Î êyi. W@∞¡ H˘O`«^∂Œ ~°=Ú áÈQÍ<Õ "≥#∞Hõ‰Ωõ uiy# P „ÉÏǨχ
}∞x ^Œ~°≈#=Ú =Å# „|Ǩχ~åHõΔã¨∞ʼnõΩ *Ïu 㨇 $u QÆey#k.
F ~å*Ï! `«~°∞"å`« „|Ǩχ~åHõΔã¨∞Å∞ P „ÉÏǨχ}∞x =ÚO^Œ∞ Éèí∂q∞ Ü«∞O^Œ∞
^ŒO_»„Ѩ}Ï=∞=ÚÖÏK«iOz JO[eѨ\ ˜ì #=∞㨯iOz J<ÕHõ "åHõº=ÚÅ`À W@¡x
ã¨∞ÎuOzi.„ÉÏǨχ}À`«Î=∂ ! q∂ ^Œ~°≈#=Ú =Å# "Õ∞=Ú áêѨ~°Ç≤Ï`«∞Å "≥∞ÿuq∞.
g∞~åHõ =∂‰õΩ LѨHÍ~°=Ú H˘éHõ~Ú#k. Jk<åºÜ«∞"Õ∞. =∞Ǩ`«∞‡Å∞ rqOK«∞@
Ü«∂„`«KÕÜ«Ú@ Ö’Hõ=Ú#∞ L^ŒúiOK«∞@H˘~°ˆH LѨHÍ~°=Ú H˘éˆH JQÆ∞#∞QÆ^•.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 9
„ÉÏǨχ}∞_ô=∂@Å#∞ qx ÉèíÜ«∞=Ú#∞ =^Œe =∞Oz =∞#ã¨∞û`À W@¡xÜ≥∞.
g∞Ô~=fi~°∞. UHõ~°‡KÕ`« g∞H˜\ ˜ì qHõ$`«~°∂Ѩ=ÚÅ∞ QÆey#q. Ö’HõxOk`«"≥∞ÿ# UHõ~°‡#∞
g∞~°∞ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ KÕã≤<å~°∞. ÉèíÜ«∞=Ú#∞ =^Œe ã¨~°fi=Ú#∞ <å‰õΩ*ˇÑ¨ÙÊ_»∞. `«~°∞"å`«
~åHõΔã¨∞Å∞ `å=ÚK«ã≤# xO^ŒºHõ~°‡Å#∞ "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ `«ÅK«∞H˘x P „ÉÏǨχ}∞x`À W@¡x
q#flqOzi.
"≥Ú^Œ\ ˜ „|Ǩχ~åHõΔã¨∞_»∞ W@∞¡Ñ¨Öˇ¯#∞. JÜ«∂º <Õ#∞ ѨÓ~°fi[#‡=∞O^Œ∞
„^•q_»^Õâ◊=ÚÖ’ =∞O^Œ~°=∞#∞ „QÍ=∞=Ú#‰õΩ „QÍ=∞kèHÍix(=Ú#ã¨|∞#∞) „ÉÏǨχ}∞
ÅÖ’ hK«∞_»#∞. Hõiî#=ÚQÍ =∂@ÖÏ_»∞"å_»#∞. W`«~°∞Å#∞ =OzOK«∞ =∂@Å#∞
=∂\Ï¡_»∞@Ö’ <Õ~°Êix, <å‰õΩ@∞OÉ ÖÏÉèí=Ú H˘é‰õΩ „|Ǩχ}∞Å ^èŒ#=Ú#∞ KåÖÏ
JѨǨÏiOzux. |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ QÍx „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩQÍx XHõ<å_»~Ú##∞ J#fl=Ú#∞
ɡ\ ì˜ Ü≥∞é∞OQÆ#∞. „ÉÏǨχ}∞Å™⁄=Ú‡ ¿ãflǨÏ=ÚKÕ`« ǨÏiOK«∞@KÕ U_»∞`«~=° ÚÅ ‰õΩ@∞O
|=Ú #tOK«∞#∞. ^˘OQÆ`#« =ÚQÍ„ÉÏǨχ}∞Å ^è#Œ =∞ѨÇϨ iOz# Ü≥∞_»Å ã¨∂~°ºK«O„^Œ
#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞O_»∞=~°‰Ωõ ‰õΩ@∞O|=Ú #tOK«∞#∞. `«~∞° "å`« =∞$u<˘Ok Ü«∞=∞ÉÏ^èÅŒ #∞
J<ÕHõ=ÚÅ<˘Okux. P ^À+¨=Ú KÕ`«<Õ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ „|Ǩχ~åHõΔã¨∞_»<≥· [x‡Ozux.
Hõ#∞Hõ „ÉÏǨχ}À`«Î=∂! D ^À+¨=Ú #tOK«∞ LáêÜ«∞=Ú qKåiOz K≥ѨÙÊ=Ú.
JO^Œ∞Ö’ ~Ô O_»= "å_ç@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. JÜ«∂º <Õ#∞ PO„^è^Œ âÕ =◊ ∞O ^Œ∞O_»∞"å_»#∞.
<Õ#∞ x`«º=Ú `«e^¡ OŒ „_»∞Å`À HõÅÇ≤ÏOK«∞K«∞O_ç "åix ^Œ∂+≤OK«∞K«∞O_»∞"å_»#∞. WkQÍHõ
<Õ#∞#∞, <å ÉèÏ~°ºÑ≤ÅÅ¡ ∞#∞ +¨„_»™È¿Ñ`« "≥∞#ÿ J#fl=Ú#∞ Éè∞í lOK«∞K«∞ <å `«e^¡ OŒ „_»∞ʼnõΩ
=∂„`«=ÚK«kÌ J#fl =Ú#∞ ÃÑ@∞ìK«∞O_»∞"å_»#∞, |O^èŒ∞=ÙʼnõΩQÍx,„ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ QÍx
XHõ <å_»~Ú##∞ J#fl=Ú#∞ ÃÑ\˜ì#"å_»#∞HÍ#∞. =∞iÜ«Ú ^èŒ#=Ú#∞ q™êÎ~° =ÚQÍ
Pi˚OzÜ«ÚO\˜x. Ñ≤=∞‡@ <Õ#∞ K«xáÈ~Ú Ü«∞=∞Ö’Hõ=∞O^Œ∞ Ü≥∞xq∞kÜ«ÚQÆ=ÚÅ
=~°‰Ωõ Ü«∞=∞ÉèÏ^ŒÅ#∞ÉÁOk „|Ǩχ~åHõãΔ ∞¨ _»<·≥ Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ [x‡OK«ux. F „ÉÏǨχ}À
`«Î=∂ ! <åH©áêѨ=Ú`˘ÅQÆ∞ LáêÜ«∞=Ú *ˇÑ≤Ê ##∞flL^ŒÌiOѨÙ=Ú.
`«~°∞"å`« =¸_»="å_»∞ #=∞㨯iOz `«#ã≤÷ux W@∞¡K≥ÃÑÊ#∞. JÜ«∂º! <Õ#∞
PO„^èŒ^Õâ◊x"åã≤x. „ÉÏǨχ}∞_»#∞. qëê‚fiÅÜ«∞=∞O^Œ∞ ™êfiq∞H˜ J~°Û‰õΩ_»#∞. ™êfl#
ã¨O^蕺=O^Œ#=ÚÅ#∞ q_çz ™êfiq∞ ѨÓ[#∞ =^Œe Ѩ~x° O^ŒÅ#∞*ËÜÚ« K«∞ qâı+=¨ ÚQÍ
=∂@ÖÏ_»∞K«∞ Hõi#î ∞_»<·≥ ^ŒÜ∂« â◊¥#∞º_»<·≥ u~°∞QÆ∞K«∞ ^Õ"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ "≥eyOK«∞
nѨ=ÚÅÖ’x <≥~Úº #∂<≥#∞ JѨǨÏiOz "ÕâߺQÆ$ǨÏ=∞O^Œ∞ nѨ=ÚÅ#∞ÃÑ\˜ì P
<Õux "Õâ◊º‰õΩ~ÚzÛ ^Õ=`åx"Õk`å#fl=Ú#∞ JѨǨÏiOz J<ÕHõ Ü«∂`«#Å#∞ J#∞Éèí
qOz `«~°∞"å`« Éèí∂q∞H˜=zÛ <å<å[#‡ÅO^Œ∞ [x‡Oz z=iH˜ „|Ǩχ~åHõΔã¨∞_»<≥· |∞\˜ì
~¸ =∞é˜]g∞^Œ LO\˜x QÆ#∞Hõ ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`«^ŒÜ«∂Ѩ~å „ÉÏǨχ}À`«Î=∂! ##∞fl ~°H˜ΔO
K«∞=Ú. <åH© „|Ǩχ~åHõΔ㨠[#‡=Ú#∞ #tOѨ*ËÜ«Ú=Ú.
`«`«Î fix+¨μª_ç@∞¡ „|Ǩχ~åHõΔã¨∞Å =∂@Å#∞ qx Pâ◊Û~°º=Ú<˘Ok g∞‰õΩ H˘OK
"≥ ∞≥ #ÿ #∞ ÉèÜ
í ∞« =ÚÖË^∞Œ . g∞ ^Œ∞óY=Ú áÈQ˘>ˇ^ì #Œ ∞. <Õ#∞ HÍiÎH™õ êfl<å~°=÷ Ú áÈ=Ù K«∞<åfl#∞.
<å`À g∞~°∞ ‰õÄ_® ~°O_ç. Jx "åix fã¨∞H˘xáÈ~Ú HÍ"Õi #kÖ’ „|Ǩχ ~åHõΔã¨∞Å
xq∞`«=Î Ú ~åHõãΔ ∞¨ ÅKÕQ∂Æ _» ™êfl#=ÚKÕ~ÚOz "åiH˜ „|Ǩχ~åHõãΔ `¨ fi« =Ú#∞ #tOѨ*ÃË ã#∞.
 10 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
''J=ÚHÍ<åO „|Ǩχ~åHõΔã¨`«Î fi x"å~°}Ï~°÷O J™êºO HÍ"Õ~åºO „áê`«™êûfl#
=∞ǨÏOHõi¿+º—— W@∞¡ ã¨OHõÅÊ=ÚKÕã≤ P „ÉÏǨχ}∞_»∞ qkèQÍ ™êfl#=ÚKÕã≤ P ~åHõΔã¨∞Å
H˘~°‰õΩ P Ѷ¨Åq∞K≥Û#∞. P HõΔ}=Ú#<Õ P =ÚQÆ∞æ~°∞ ^À+¨q=Ú‰õΩÎÖˇ· k=º~°∂Ѩ=ÚÅ#∞
^èŒiOz "≥·‰õΩO~î°Ö’Hõ=Ú#‰õΩ É’~Úi.
F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! q#∞=Ú. "≥∂ǨÏ=ÚKÕ`«QÍx, J*Ï˝#=ÚKÕ`« QÍx HÍiÎHõ
=∂ã¨O|∞# â◊√„Hõ#Hõ„Δ `«=Ú^Œ~ÚOz#ѨÙ_»∞´(`≥Å"¡ å~°∞ *Ï=Ú#) ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« HÍÅ =∞O^Œ∞
HÍ"Õs#k Ü«∞O^Œ∞ ™êfl#=ÚKÕã≤ Ñ≤=∞‡@ Nq+¨μÑ‚ Ó¨ [#∞*Ëã#≤ "åxH˜ Ѩk"ÕÅ Ü«∞[˝=ÚÅ∞
KÕã¨# Ѷ¨Å=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ U^À XHõ
LáêÜ«∞=ÚKÕ`« HÍ"Õs™êfl#=Ú#∞ `«Ñ¨ÊHõ KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ^•"≥∂^Œ~„° Ñ‘uQÍ „áê`«™êfl#=Ú *ËÜ∞« x"å_»∞ Ѩk[#‡ÅO^Œ∞
K«O_®Å∞_≥· [x‡Oz `«~∞° "å`« T~°ÑO¨ kQÍ [x‡OK«∞#∞. HÍ|\˜ì „ã‘QÎ Íx, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞QÍx
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ „áê`«™êûfl#=Ú#∞ `«Ñ¨ÊHõ KÕÜ«∞=Öˇ#∞. D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ PÖ’K«#
KÕÜ«∞ѨxÖË^Œ∞.
"= J^蕺ܫ∞=Ú
nѨ^•#=∂Ǩ`«‡º=Ú,HÍiÎHõѨÓi‚=∞, ™È=∞"å~°Ñ¶¨ÅO
[#‰õΩ_ç@¡_çÔQ#∞. =ã≤+¨ª=ÚhO„^•! hÜ≥ÚHõ¯ "å‰õΩû^è•~°ã¨=Ú#∞ áê#=Ú
KÕÜ«ÚK«∞#fl <å‰õΩ `«$Ñ≤Îf~°ÖË^Œ∞. HÍ# uiy HÍiÎHõ „=`«Ñ¨Ù}º=Ú#∞ ^≥Å∞ѨÙ=Ú. P
HÍiÎH=õ ∞O^Œ∞ U^•#=Ú#∞*ËÜ∞« =Öˇ<À ^ÕxxQÀi „=`«=Ú PK«iOK«=ÅÜ«Ú<À K≥ÑÙ¨ Ê=Ú.
=ã≤+¨μª_»∞ W@∞¡ ѨeÔH#∞. áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ*ËÜ«Ú#kÜ«Ú, ѨÙ}º=Ú#∞
=$kúÉÁOkOK«∞#kÜ«Ú J~Ú# HÍiÎH„õ =`«=Ú#∞ WOHÍ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. HÍiÎH=õ ∂ã¨
=∞O^Œ∞ ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú# t"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞ náê~å^èŒ# KÕã≤#KÀ J#O`«Ñ¶¨Å=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ t"åÅÜ«∞=ÚÖ’ QÀѨÙ~°^•fi~°=∞O^Œ∞#∞, tY~° =∞O^Œ∞#∞
Dâ◊fi~° eOQÆãx¨ flkèÜ∞« O^Œ∞#∞ náê~å^è#Œ KÕã#≤ Ü≥∞_»Å ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞.
Z=fi_»∞ HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ t"åÅÜ«∞OÖ’ P=Ù<Õu`ÀQÍx <Õu`À QÍx #∞=ÙfiÅ#∂<≥`À
QÍx qѨÊ#∂<≥`À QÍx <åiO[#∂<≥`ÀQÍx ÉèíH˜Î`À nѨã¨=∞~°Ê}=ÚKÕÜ«Ú<À "å_Õ
^è#Œ ∞º_»∞. "å_»∞ ^è~Œ ‡° A˝_∞» ^è~Œ å‡`«∞‡_»∞#∞ JQÆ∞#∞. ѨÓ~ÀfiHõ=Î ÚÅ~Ú# #∂<≥Å∞ ã¨OÉèqí Oz
#KÀ P=Ú^Œ=Ú`À #~Ú<å nѨ=Ú#∞ ã¨=∞iÊOz# Ü≥∞_»Å ѨÙ}º=O`«∞_»QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ t"åÅÜ«∞=ÚÖ’ "≥∂ǨÏ=ÚKÕ`«QÍx, |_®~ÚH˜QÍx ÉèíH˜Î`À
QÍx nѨq∞K«∞Û"å_»∞ t=„Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞. ã¨O^Õ Ç¨Ï=ÚÖË^∞Œ . ѨÓ~°fiHÍÅ=∞O^Œ∞ áêOKåÅ
^Õâ◊=∞O^Œ∞ ‰õΩÉË~°∞x`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# Ü≥ÚHõ~åAQÆÅ_»∞. ã¨O`å#=Ú ÖËHõ QÀ^•=i
f~°=∞O^Œ∞ `«Ñ㨠∞¨ ûKÕÃã#∞. QÀ^•=s™êfl<å~°"÷ ∞≥ ÿ ÃÑÑ· ʨ Å=∞Ǩ=Úx JK«Û\˜H˜ =zÛ K«∂z
~å*Ï, ZO^Œ∞‰õΩ `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«ÚK«∞<åfl=x Ü«∞_çÔQ#∞. P =∂@qx ~åA =Úhâ◊fi~å,
<å‰õΩ ã¨O`å#=Ú ÖË^Œ∞QÍ# ã¨O`å#=Ú H˘~°‰õΩ `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«ÚK«∞<åfl#x K≥ÃÑÊ#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 11
„ÉÏǨχ}∞_»∞ ~åA`À W@∞¡Ñ¨Öˇ¯#∞. ~å*Ï! ÉèíH˜Î`À „ÉÏǨχ}∞Å#∞ t=Ùx
ã¨O`À+¨ÃÑ@∞ì=Ú. J@¡~Ú# Ü≥∞_»Å h‰õΩ Ñ¨Ù„`« ã¨O`å#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. W@∞¡ ÃÑÑ· ʨ Å=Úx
K≥ѨÊQÍ P ~åA qx P#O^Œ ™êQÆ~°=∞QÆ∞fl_≥· #=∞㨯iOz WO\˜H˜ "≥o§™êfl#=Ú *Ëã≤
JÅOHõ$`«∞_≥· t=„Ñ‘uQÍ nѨ ^•#=ÚÅ#∞ *ËÃã#∞. Ñ≤=∞‡@ P ѨÙ}º=ÚKÕ`<« Õ ~åAÉèÏ~°º
QÆ~ƒ° =ù uÜ≥∞ÿ ѨkÜ«∞==∂ã¨=Ú# ~Ô O_»= ã¨∂~°∞º_»∞=Öˇ „ѨHÍtOK≥_ç XHõ Ѩل`«∞x QÆ<#≥ ∞.
P ~åA qx JkäHÍ#O^Œ=Ú#∞ ÉÁOk HÍiÎH=õ ∂Ǩ`«‡º=Ú ã¨`º« "≥∞#ÿ k D HÍiÎH„õ =`«=Ú
^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞"≥∂HõΔ=ÚÅxK«∞Û#∞. ã¨=∞ã¨ÎÉèí∂`«=ÚʼnõΩ HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú â◊√Éèí„Ѩ^Œ=Ú Jx
=zOK≥#∞.
`«~∞° "å`« ~åA ‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ ''â◊„`«∞l`ü—— J#∞ <å=∞Hõ~}° =Ú KÕã≤ „ÉÏǨχ}∞Å#∞
QÀÉè∂í ^•<å^Œ∞Å`À ѨÓlOK≥#∞. `«~∞° "å`« ÉÏÅ∞_»∞ „Hõ=ÚQÍ =$kú<˘Ok Ü«∞ø=#=O`«∞_≥·
â◊¥~°∞_≥· ã¨∞O^Œ~°∞_≥· "Õâߺã¨OQÆ Ö’Å∞_≥· JO`«@ `«$Ñ≤ÎÖËHõ Ѩ~°„ã‘ÎÅÜ«∞O^Œ∞ Pã¨H˜ÎQÆey
^è<Œ åkHõ=ÚxzÛ "åix Ö’|~°K∞« ‰õΩx ã¨OÉè’yOK≥_"ç å_»∞. Wk `«Q^Æ xŒ K≥ÑÊ≤ # QÆ∞~°∞=Ù
Å#∞ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ kèH¯õ iOz *Ïuxq_çz *Ïuã¨OHõ~H° Í~°‰Ωõ _≥· ^Õ=„Ѩu =∞#∞ xOkO
K«∞K«∞ Hõiî#=ÚQÍ =∂\Ï¡_»∞K«∞ x~°O`«~°=Ú HõuÎx KÕ`«^èŒiOz J_»¤=Ú=zÛ "åix
Ç≤ÏOã≤OK«∞K«∞ J<åºÜ«∞=∂~°æ=~°Î#∞_≥· Ü«ÚO_≥#∞.
W@∞¡O_»QÍ P „QÍ=∞=∞O^˘Hõ „ÉÏǨχ}À`«=Î Úx ÉèÏ~°º |Ǩï K«H¯õ xk ã≤OǨÏ=Ú
Ü≥ÚHõ¯ #_»∞=Ú=O\˜ #_»∞=ÚQÆÅk. ÃÑ^ŒÌHõ#∞flÅ∞ QÆÅk. ÃÑ^ŒÌ"≥·# Ñ≤é∞^Œ∞Å∞#∞,
‰õΩK«=ÚÅ∞#∞ QÆÅkÜ«Ú, J~°\ ˜ã¨ÎOÉèí=ÚÅ =O\˜ `˘_»Å∞ QÆÅkÜ«Ú, zÅ∞Hõ‰õΩ=Öˇ
ã¨∞ã¨fi~°"≥∞ÿ# "å‰õΩ¯ QÆÅkÜ«Ú, =∞#‡^èÀ„^ÕHõ=ÚQÆÅ^≥· Ü«ÚO_≥#∞.
P ~å[‰õΩ=∂~°∞_»∞ J\˜ì q„ѨÉèÏ~°º#∞Ez ^•x ™œO^Œ~°º=Ú#‰õΩ ã¨O`À+≤Oz
^•xÜ«∞O^•ã¨H˜ÎQÆÅ"å_®Ü≥∞#∞. „ÉÏǨχ}∞x ÉèÏ~°ºÜ«Ú ~å[‰õΩ=∂~°∞#O^• ã¨H˜ÎQÆÅ
^•Ü≥∞#∞. `«~∞° "å`« P „ÉÏǨχ}∞x ÉèÏ~°º J~°~÷ å„uÜ«∞O^Œ∞ Éè~í #ΰ ∞ q_çz ~å[‰õΩ=∂~°∞x
Ü≥∞^ŒÌ‰õΩÉ’~Ú J`«x`À ~å„u âı+¨=∞O`«Ü«Ú ã¨OÉè’yOz L^ŒÜ«∂xH˜ |∂~°fi"Õ∞ uiy
WO\˜H˜=K≥Û#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ J<ÕHõ k#=ÚÅ∞ [iy#q.
P ã¨OQÆux „ÉÏǨχ}∞_»∞ `≥eã≤H˘x xOk`«"≥∞ÿ# #_»`«QÆÅ ÉèÏ~°º#∞ ^•xx
=∞iy# ~å[‰õΩ=∂~°∞x K«OѨÙ@‰õΩQÍ#∞ HõuÎxKÕ`« ^èŒiOz ZѨÙÊ_»∞ K«OѨÙ@‰õΩ
gÅ∞^˘~°∞‰õΩ<å Ü«∞x HÍÅ=Ú#∞ „ѨfH˜ΔOK«∞K«∞O_≥#∞.
W@∞¡ H˘O`«HÍÅ=Ú QÆ_z» # `«~∞° "å`« Ü≥ÚHõÑÙ¨ Ê_»∞ t"åÅÜ«∂# HÍiÎHÑõ Ó¨ i‚=∂
™È=∞"å~°=Ú<å_»∞ „ÉÏǨχ}˜ `«# pÔ~ JOK«∞#∞ zOÑ≤ =uÎx KÕÃã#∞. ~å[‰õΩ=∂~°∞_»∞
P=Ú^Œ=Ú `≥K≥Û#∞. P =uÎ`À P z#flk nѨ=Ú "≥eyOz J~°∞QÆ∞g∞^Œ ÃÑ>ˇì#∞.
JK«Û>Ë "åi^Œ~Ì ∞° HÍ=∞âßG„ѨHÍ~°=Ú ã¨OÉè’QÆ=Ú#∞ J`«∞º`åûǨÏ=Ú`À KÕã≤ ã¨∞dOzi.
JO`« P „ÉÏǨχ}∞_»∞ HõuxÎ ^èiŒ Oz "≥o§ =∂é∞"Õ+=¨ Ú`À r~°‚ t"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞
^Œ∂i `«Å∞ѨÙÅ∞ QÆ\ ˜ìQÍ ayOz HõuÎ`À =ÚO^Œ∞QÍ ~å[‰õΩ=∂~°∞x á⁄_çz `«~°∞"å`«
ÉèÏ~°º#∞ #iÔH#∞. JO`«Ö’ ~å[‰õΩ=∂ ~°∞_»∞ H˘OK≥=Ú [˝ÑÎ≤ `≥K∞« ÛH˘x Hõu`Î À „ÉÏǨχ}∞x
#iÔH#∞. W@∞¡ Ѩ~°ã¨Ê~° "åºÑ¶¨∂`«=ÚÅKÕ`« P r~°‚^Õ"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ =∞$u
<˘Oki. P k#=Ú HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞ ™È=∞"å~°=Ú, ^≥·==â◊=ÚKÕ`« J\˜ì Ѩ~°fi=∞O^Œ∞
 12 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
=ÚQÆ∞æé˜H˜ t=Ùx ã¨xflkèÜ«∞O^Œ∞ =∞~°}=Ú QÆeæ#k.
JO`«Ö’ áêâ◊ǨÏã¨∞ÎÖˇ· Ü«∞=∞H˜OHõ~°∞Å∞ =zÛi. JO`«Ö’<Õ ~°∞„^Œ∞x <Õ„`åÅ`À
ÉèíÜ«∞=ÚxK«∞Û"åÔ~· t=H˜OHõ~°∞Å∞#∞ =zÛi. `«~°∞"å`« t=^Œ∂`«Å∞ ~å[‰õΩ=∂~°∞x,
„ÉÏǨχ} ÉèÏ~°º#∞ q=∂#=Ú g∞^Œ <≥H˜¯Ozi. Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ „ÉÏǨχ}∞x HÍà◊√§QÆ\ ˜ì
fã≤H˘#áÈ= „Ѩܫ∞uflOzi.
W@∞¡ `«# ÉèÏ~°º‰õΩ ~å[‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ ÔH·ÖÏã¨QÆ=∞#=Ú#∞, `«#‰õΩ Ü«∞=∞Ö’Hõ
QÆ=∞#=Ú Ez „ÉÏǨχ}∞_»∞ t=^Œ∂`«ÖÏ~å ! D <å ÉèÏ~°º *Ïi}˜, D ~å[‰õΩ=∂~°∞
_»∞#∞ *Ï~°∞_»∞QÆ^•, <Õ#∞ „ÉÏǨχ}∞_»#∞ ã¨^•Kå~°=O`«∞_»∞#∞ QÆ^•, W@∞¡O_» <åH©QÆu
ÜÕ∞q∞, "åiHÍQÆuÜÕ∞q∞ Jx Ü«∞_çÔQ#∞.
t=^Œ∂`«e@¡xi. „ÉÏǨχ}À`«Î=∂! h=#fl=∂@ ã¨`«º"Õ∞QÍx JO^˘Hõ qâı+¨
=Ú#flk K≥ÃÑÊ^Œ=Ú q#∞=Ú. D h ÉèÏ~°º áêáê`«∞‡ ~åÅ∞#∞ *Ïi}˜ÜÚ« J~Ú#ѨÊ\˜H˜
HÍ=∞"≥∂ǨÏ=ÚKÕ`« HÍiÎHõ ѨÓi‚=∂ ™È=∞"å~°=Ú<å_»∞ t"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞ náê~å^è#Œ ‰õΩ
QÍ#∞ `«# pÔ~#∞ zOz=uÎx KÕã≤ WzÛ#kQÍ# nx áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú Éèãí ‡¨ =ÚÅ~Ú#q.
D ~å[‰õΩ=∂~°∞_»∞#∞ náê~°÷"≥∞ÿ P=Ú^Œ=Ú#∞ ^≥zÛ áê„`«Ö’#∞Oz WzÛ#O^Œ∞#
H©Δ}áêѨÙ_®Ü≥∞#∞. HÍ|\˜ì HÍ=∞"≥∂ǨÏ=ÚKÕ`«#~Ú<å t"å ÅÜ«∞=∞O^Œ∞ nѨ^•#=Ú
KÕã≤#"å_»∞ ^èŒ#∞º_»∞ ã¨~°fiÜ≥∂QÆ∞ÅO^Œ∞ Jkè‰õΩ _»QÆ∞#∞. Hõ#∞Hõ náê~°Ê}=Ú KÕ`« h
ÉèÏ~°º‰õΩ ~å[‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ ÔH·ÖÏã¨=Ú#∞, nѨ^•#=Ú KÕÜ«∞#O^Œ∞‰õΩ h‰õΩ #~°Hõ=Ú
ã≤kúOz#k. Wk=~°‰õΩ h"≥O`« â◊√^Œú=ÚQÍ#∞#fl#∞ "åi`À ã¨=∂#∞_»=ÙQÍÖË^Œ∞. ^èŒ~°‡
ã¨∂HõΔ ‡q∞kÜ«∞x K≥Ñ≤Êi.
t=^Œ∂`«Å∞ D „ѨHÍ~°=ÚQÍ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å#∞ qx ~å[‰õΩ=∂ ~°∞_»∞ ^ŒÜ«∂
=O`«∞_≥· JÜ≥∂º D „ÉÏǨχ}∞x ÉèÏ~°º`À ~°q∞Oz D „ÉÏǨχ}∞xKÕ`« t"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞
ǨÏ`«∞_»<#·≥ <å‰õΩ HÔ Ö· Ïã¨=Ú. W`«xH˜ #~°H=õ Ú QÆÅ∞QÆ∞@ KåÖÏ ^Œ∞óYHõ~=° ÚQÍ L#flk.
HÍ|\˜ì <å nѨ^•# ѨÙ}º=Ú#∞ H˘O`« D „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ WK≥Û^Œ#∞. UHõHÍÅ=∞O^Œ∞
=∞$u <˘Ok# =∂=ÚQÆ∞éæ H˜ ˜ ã¨=∂#QÆuÜÕ∞ LO_»=Öˇ#∞. W@¡xPÖ’zOz `«# nѨ^•#
ѨÙ}º=Ú#∞ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ H˘O`« WK≥Û#∞. P ѨÙ}º=ÚKÕ`« „ÉÏǨχ}∞_»∞ k=º"≥∞ÿ#
q=∂#"≥∞H˜¯ ÔH·ÖÏã¨=Ú#‰õΩ áÈÜ≥∞#∞. J*Ï˝# =Ú`À KÕÜ«∞|_ç# Ü≥ÚHõ nѨ^•#=ÚKÕ
=ÚQÆ∞æ~°∞ ÔH·ÖÏã¨=Ú#‰õΩÉ’~Úi.
HÍ|\˜ì `«Ñ¨ÊHõ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ^èŒ~°‡=Ú#∞ *ËÜ«∞=Öˇ#∞. J@∞¡ KÕÜ«∞x "å_»∞
~“~°= #~°Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ x`«º=Ú t"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞QÍx,
qëê‚fiÅÜ«∞=∞O^Œ∞QÍx nѨ=∂Å#∞ ã¨=∞iÊOz# Ü≥∞_»Å n^•#ѨÙ}º=Ú`À *Ï˝#=Ú#∞
ÉÁOk `«^•Ìfi~å ѨÙ#~å=$uÎ~°Ç≤Ï`« =∞QÆ∞ "≥∂HõΔ=Ú<˘O^Œ∞#∞. ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ „ã‘ÎÅ∞QÍx, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞QÍx `«# â◊H˜Î H˘Åk
náê~°Ê}=ÚKÕã≤# Ü≥∞_»Å ã¨~°fiáêѨ<åâ◊#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. HÍ|\˜ì h=Ù#∞ t"åÅÜ«∞
=∞O^Œ∞ HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# nѨ=ÚÅѨOH˜Î ã¨=∞iÊOK«∞=Ú.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 13
#= J^蕺ܫ∞=Ú – ѨÙ~å}Ѩ~î°#=∂Ǩ`«‡º=Ú,â◊„`«∞lK«Ûùi„`«=Ú
=ã≤+μ¨ _ª ∞» uiy W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! q#∞=Ú. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞
áêѨHÜ Δõ ∞« =Ú H˘~°‰Ωõ ѨÙ}º=Ú#∞ *ËÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞. ѨÙ}º=ÚKÕ`« áêѨ=Ú #tOK«∞@ÜÕ∞
QÍHõ ѨÙ}º=∞kèHõ=∞QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ ÉèíQÆ=næ`å áê~åÜ«∞}=Ú#∞ *ËÜ«Ú "å_»∞ áê=Ú
‰õΩ|∞ã¨=Ú#∞=Öˇ áêѨ=ÚÅ#∞ q_»∞K«∞#∞. HÍiÎHõ=∂㨠=∞O^Œ∞ `«∞Åã‘^Œà◊=ÚÅ`À#∞,
`≥Åx¡ q #Å¡xq<≥#· Jqâ◊ÑÓ¨ Å`À Hõ~g° ~°´ QÆ<flÕ ~°∞ѨÓÅ`À#∞ ǨÏix ѨÓlOz# Ü≥∞_»Å
"≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩÉ’~Ú Ç¨Ïi`À QÆ∂_® ã¨∞dOK«∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# ÉèíQÆ=næ`«Ü«∞O^Œ∞
qÉèí∂u qâ◊fi~°∂Ѩ ã¨O^Œ~°≈<å^蕺ܫ∞=ÚÅ#∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ áê~åÜ«∞}KÕÜ«Ú"å_»∞
"≥·‰õΩO~î° Ö’Hõ=Ú#‰õΩ JkèѨuÜ«∞QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ â’¡Hõ=ÚQÍx, â’¡Hõáê^Œ=ÚQÍx ѨÙ~å}=Ú
K≥Ñ≤Ê#"å~°∞#∞, q#fl"å~°∞#∞ Hõ~°‡|O^èŒqx~°∞‡‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ
=∞O^Œ∞ =#Éè’[#=Ú KÕÜ«Ú"åiH˜ ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. W`«~° HÍÅ=ÚÅÖ’
[ѨHÍÅ=∞O^Œ∞, Ǩϟ=∞HÍÅ=∞O^Œ∞, ѨÓ*ÏHÍÅ=∞O^Œ∞, Éè’[#HÍÅ=∞O^Œ∞, `«~°Ê}HÍÅ
=∞O^Œ∞#∞ K«O_®Å∞~°Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, áêáê`«∞‡ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, â◊¥„^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, Jâ∫K«
=O`«∞ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ qx#KÀ ^À+¨Ñi¨ Ǩ~°=Ú H˘~°‰Ωõ HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞
=#Éè’[#=∂K«iOK«=ÅÜ«Ú#∞.
J<ÕHõ*Ïu =$HõΔ=ÚÅ`ÀQÆ∂_ç# =#=∞O^Œ∞ P=∞ÅHõ (Lã≤iQÆ) =$HõΔ=Ú=^ŒÌ
™êÅ„QÍ=∞=Ú #∞Oz QÆO^èŒÑ¨ÙëêÊHõΔ`å^Œ∞Å`À |∂lOz â◊H˜Î H˘Åk „ÉÏǨχ}∞Å#∞
|∂lOz Éè’[#=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. W@∞¡ HÍiÎH=õ ∂㨠=∞O^Œ∞ =#Éè’[#=ÚKÕã#≤ Ü≥∞_»Å
PÜ«∂HÍÅ=∞O^Œ∞ KÕã≤# ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ∞ #tOz q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ ã¨∞Y=ÚQÍ
#∞O_»∞#∞. HÍ|\˜ì `«Ñ¨ÊHõ HÍiÎHõ=∞O^Œ∞ =#Éè’[#=∂K«iOK«=ÅÜ«Ú#∞.
HÍiÎHõ=∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ ÉèíH˜Î`Àqx „ÉÏǨχ}∞x ‰õΩ=∂~°∞_»∞ hK«[#‡ #∞O_ç
=Ú‰õΩ_Î ®Ü≥∞#∞. ~ål@∞¡ J_çQÔ #∞. F =Úhâ◊fi~å! „ÉÏǨχ}∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥=fi_»∞? "å_Õq∞
Hõ~‡° KÕÃã#∞? ^ÕxKÕ`« q=Ú‰õΩ_Î ®Ü≥∞#∞? D =$`åÎO`«=Ú#∞ q#=ÅÜ«Ú#x ‰õΩ`«∂ǨÏÅ
Ѩ_»∞K«∞<åfl#∞. =ã≤+¨μª_ç@∞¡ Ñ¨Öˇ¯#∞. [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. HÍ"Õs
f~°=∞O^Œ∞ ^Õ=â◊~°‡ Ü«∞#∞ „ÉÏǨχ}∞_»∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÆáê~°OQÆ`«∞_»∞ QÆÅ_»∞.
P ^Õ=â◊~‡° ‰õΩ ^Œ∞~åKå~°=O`«∞_»Q∞Æ XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ QÆÅ_»∞. J`«x ^Œ∞~å‡~°=æ Ú#∞
Ez `«O„_ô <åÜ«∞<å ! h‰õΩáêѨ=ÚÅ∞ #tOK≥_ç XHõ=∂@#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨
=∞O^Œ∞ „áê`«™êfl#=Ú KÕÜ«Ú=Ú. ™êÜ«∞OHÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ nѨ=ÚÅ#∞
ã¨=∞iÊOK«∞=Ú. DÖÏQÆ∞# `«O„_ç K≥Ñ≤Ê# =∂@Å#∞qx ‰õΩ=∂~°∞_»∞ HÍiÎHõ=∂ã¨
^èŒ~°‡=∞#QÍ ÜÕ∞q∞ W\˜ì HÍ~°º=Ú<åKÕ Z#fl\˜H˜ KÕÜ«∞`«QÆ^Œ∞. P =∂@qx `«O„_ç Fi
^Œ∞~å‡~åæ! ZO`«=∂@ JO\˜q~å, h=Ù J~°}º=∞O^Œ∞ K≥@∞ì`˘é]Ö’ ZÅ∞Hõ"≥· ѨÙ\˜ì
LO_»∞=∞x â◊Ñ≤OK≥#∞.
 14 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
`«O„_ç âßѨ=Ú#∞ qx ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ѨâßÛ`åÎÑѨ _¨ ç âßѨq=ÚH˜xÎ ^Œ∞~åKå~°∞_»<#·≥
<å‰õΩ Z@∞¡ HõÅ∞QÆ∞#∞. Jx `«O„_çx J_çÔQ#∞. P `«O„_ç W@∞¡J<≥#∞. ‰õΩ=∂~°HÍ !
ZѨÙÊ_»∞ h=Ù HÍiÎHõ =∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ q<≥^Œ"À JѨÙÊ_»∞ h‰õΩ =¸+¨Hõ`«fi q=ÚH˜Î
QÆÅ∞QÆ∞#x K≥ÃÑÊ#∞. `«O„_ç ~Ú@∞¡ K≥Ñ≤Ê T~°‰õΩ#flO`«Ö’ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ QÆ*Ï~°}º=∞O^Œ∞
ZÅ∞Hõ JÜ≥∞º#∞. K≥@∞ì`˘é]Ö’ x=ã≤OK≥#∞. Jk J<ÕHõ [O`«∞=ÙʼnõΩ P^è•~°"∞≥ Ü ÿ Ú« #flk.
W@∞¡ H˘O`«HÍÅ=Ú QÆ_»z# `«~°∞"å`« XHõѨÙÊ_»∞ qâßfiq∞„`« =Úhâ◊fi~°∞_»∞ t+¨μºÅ`À
ã¨Ç¨ HÍiÎHõ™êfl#=∂K«iOz P =$HõΔ=ÚÜ≥ÚHõ¯ "≥Ú^Œ@ HÍiÎHõ=∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ ÉèíH˜Î`À
K≥ѨÙÊK«∞O_≥#∞.
JO`«Ö’ ^Œ∞~åKå~°∞_»∞#∞, Ç≤ÏO㨉õΩ_»∞#∞ JQÆ∞ XHõH˜~å`«∞_»∞#∞ "Õ@xq∞`«Î=Ú
JK«Û\˜H˜ =zÛ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ Ez áêáê`«∞‡_»∞ QÆ#∞Hõ ^ŒÜ«∂â◊¥#∞º_≥· "åix [OѨ
xâ◊Û~ÚOK≥#∞. JO`«Ö’ qâßfiq∞„`åk =Úx ã¨O^Œ~°≈#=Ú =Å# "åxH˜ *Ï˝#=Ú
Hõey ã¨O`À+≤Oz JÜ«∂º Uq∞\˜ D Ѩx=Å¡ Uq∞ѶŨ =Ú Jx Ü«∞_çQÔ #∞. H˜~å`«‰Ωõ xKÕ
J_»∞QÆ|_ç qâßfiq∞„`«∞_ç@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. H˜~å`å ! q#∞=Ú K≥ÃÑÊ^Œ#∞ h |∞kú =∞Oz
^≥·#k. Wk HÍiÎHõ ^èŒ~°‡=Ú D ^èŒ~°‡=Ú =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ H©iÎ ÃÑOá⁄OkOK«∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ "≥∂ǨÏ=Ú KÕ`«<≥·##∞ ™êfl#^•<åkHõ=Ú#∞ *Ëã≤# "å_»∞
áêѨq=Ú‰õΩÎ_≥· "≥·‰õΩO~î°=Ú#∞ *Ë~°∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ÉèíH˜Î„â◊^Œú Å`À ‰õÄ_ç#"å_≥·
™êfl#^•<åk „=`«=Ú PK«iOK«∞"å_»∞ r=#∞‡‰õΩÎ_»∞ JQÆ∞#∞. qâßfiq∞„`«∞_»∞ W@∞Å
H˜~å`«∞x QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#HÍiÎHõ ^èŒ~°‡=Ú#∞ =$HõΔ=Ú g∞^Œ#∞#fl ZÅ∞Hõqx JѨÙÊ_Õ
hK«^ÕǨÏ=Ú#∞ q_çz q„ѨÙ_»Ü≥∞º#∞.
qâßfiq∞„`«∞_»k K«∂z Pâ◊Û~°º"≥ÚO^≥#∞. `«~°∞"å`« „ÉÏǨχ} ‰õΩ=∂ ~°∞_»∞ `«#
=$`åÎO`«=Ú#O`«#∞ qâßfiq∞„`«∞xH˜ ^≥eÊ J#∞[˝ fã≤H˘x `«# WO\˜H˜ É’Ü≥∞#∞.
H˜~å`«∞_»∞#∞, =¸+¨Hõ^ÕÇ¨Ï `åºQÆ=Ú#∞|\˜ì HÍiÎHõ „=`«Ñ¶¨Å=Ú#∞ Ez `«~°∞"å`«
=Úx =Å# ã¨HõÅ ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞qx "≥·‰õΩO~î°=Ú*ËÔ~#∞. ã¨∞QÆux QÀ~°∞"å~°∞ HÍiÎHõ
=∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ q#=Öˇ#∞. q#flO`«<Õ Ñ¨Ù}º=O`«∞Öˇ· Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Ú á⁄O^≥^Œ~°∞. HÍx
q^•fiOã¨∞_»∞ `≥eã≤ HÍiÎHõ ^èŒ~°‡=Ú#∞ qx JÉèíºã≤OK«=Öˇ#∞.
HÍ|\˜ì `«Ñ¨ÊHõ HÍiÎHõ„=`«=Ú PK«iOK«^Œy#k. Wk x[=Ú. Wk x[=Ú
<å‰õΩ „|Ǩχ K≥Ñ≤Ê<å_»∞ ~å*Ï ! h=Ù#∞ ѨÙ~å}=ÚÅO^Œ∞ |∞kú #∞OK«∞=Ú. J@¡~Ú#
Ü≥∞_»Å ѨÙ}ºQÆuH˜ É’=Ù^Œ∞=Ù. D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ qKå~°}`À ѨxÖË^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞=Ú.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 15
$= J^蕺ܫ∞=Ú
"åº^èŒq=ÚH˜Î =$`åÎO`«=Ú,nѨ^•#=∂Ǩ`«‡º=Ú,
„^•q_»„ã‘Î ã¨fi~°æQÆ=∞# =$`åÎO`«O
=t+¨μª_»∞ =∞~°Å W@¡<≥#∞. F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! q#∞=Ú. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞
ÉèíH˜Î`À =∂ã¨=∞O`«Ü«Ú ǨÏiH˜ Hõã¨∂Îi`À#∞, QÆO^èŒ=Ú`À#∞, ѨOKå=∞$`«=ÚÅ`À#∞
™êfl#=Ú KÕ~ÚOK«∞"å_»∞, Ѩk"ÕÅ Jâ◊fi"Õ∞^èŒ Ü«∂QÆ=ÚŠѶ¨Å=Ú#∞ ÉÁOk `«∞^Œ‰õΩ
Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú# ǨÏiã¨xflkèÖ’ nѨ
^•#=Ú PK«iOK«∞"å~°∞ q+¨μÖ‚ ’Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ nѨ^•#=Ú
*Ëã≤#"å~°∞ *Ï˝#=Ú#∞ÉÁOk q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ „ѨuÎx
K«Hõ¯QÍ ^èŒ∂oÖˉõΩO_® q_»nã≤ =uÎxKÕã≤ aÜ«∞ºÑ¨Ù Ñ≤O_ç`ÀQÍx, QÀ^èŒ∞=∞Ñ≤O_ç`ÀQÍx
áê„`«#∞*Ëã≤ QÀѶ¨∞$`«=Ú#∞É’ã≤ =uÎx`«_çÑ≤ "≥eyOz "Õ^Œ„ÉÏǨχ}∞xH˜ ѨÓlOz
W=fi=Öˇ#∞.
W@∞¡ =∂ã¨=∞O`«Ü«Ú KÕã≤ JO`«=∞O^Œ∞ "≥O_ç`À áê„`«#∞ *Ë~ÚOz |OQÍ~°
=Ú`À =uÎx KÕ~ÚOz aÜ«∞ºÑ¨Ù Ñ≤O_çÖ’ =∞^茺QÍ LOz ѨÓlOz x"ÕkOz `«~°∞"å`«
„ÉÏǨχ} Éè’[#=ÚQÍqOz `«~∞° "å`« `å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ D„H˜Ok =∞O„`«=Ú#∞ *ˇÑÙ¨ ÊK«∞
P nѨ=Ú#∞ ^•#=Ú *ËÜ«∞=Öˇ#∞.
=∞O„`å~°÷=Ú nѨ=Ú ã¨~°fi*Ï˝#^•Ü«∞Hõ=Ú, ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ„`«Ê^•Ü«∞ Hõ=Ú.
Hõ#∞Hõ<ÕxѨÙÊ_»∞ nѨ^•#=Ú#∞ *ËÜ«ÚK«∞<åfl#∞. D nx=Å¡ <å‰õΩ x~°O`«~°=ÚâßOu
QÆÅ∞QÆ∞QÍHõ. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ „ã‘ÎQÍx, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞QÍx HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^•K«iOz#
Ü≥∞_»Å J#O`«Ñ¶¨Å=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. nѨ=Ú#∞ ÃÑ\ì̃#"å~°∞ q^Œº#∞ âßGѶ¨Å=Ú#∞
PÜ«Úã¨∞û#∞ ã¨fi~°æ=Ú#∞ ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ`«∞ÎÅ#∞ á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ nѨ^•#=Ú=Å#
=∞<À"åHͯܫ∞ =ÚÅKÕ`« KÕÜ«∞|_ç# `≥eã≤ `≥eÜ«∞Hõ *Ëã≤# áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞.
ѨÓ~°fiHÍÅ=Ú# „^•q_»^Õâ◊=∞O^Œ∞ ã¨∞`« |O^èŒ∞ qÇ‘Ï#Ü≥ÿ∞#Ü≥ÚHõ „ã‘Î QÆÅ^Œ∞.
P „ã‘Î x`«º=Ú aèHΔÍ#fl=Ú#∞ Éèí∞lOK≥_çk. ZѨÙÊ_»∞ ^Œ∂+≤`å#fl =Ú#∞ Éèí∞lOK≥_çk
K«kÌ J#fl=Ú<Õ u<≥_çk. x`«º=Ú ^èŒ#=Ú fã≤H˘x Ѩ~°∞ʼnõΩ =O@ ‰õΩ@∞ìѨx, #∂~°∞@,
~°∞|∞ƒ@ "≥Ú^ŒÅ~Ú# Ѩ#∞Å#∞ KÕÃã_çk. J=∞‡Hõ=Ú H˘#∞@Ü«Ú KÕÜ«ÚK«∞O_≥_çk.
W@∞¡ =zÛ# „^Œ=º=Ú`À ^èŒ#=O`«∞~åÖˇ·#k.
P „ã‘Î q+¨μ‚áê^•~°qO^Œ=ÚÅ#∞ ^蕺xOK«ÖË^Œ∞. ǨÏiHõ^èŒ#∞ q#ÖË^Œ∞.
ѨÙ}ºf~°=÷ ÚʼnõΩ áÈÖË^∞Œ . UHÍ^Œt<å_»∞ LѨ"åã¨=Ú KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . J<ÕHõ "åºáê~°=ÚÅKÕ`«
„^Œ=º=Ú#∞ KåÖÏ ã¨OáêkOz#k QÍx `å#∞ u#ÖË^Œ∞. Ѩ~°∞ʼnõΩ ÃÑ@ìÖË^Œ∞.
W@∞¡ J*Ï˝#=Ú`À =ÚxyÜ«Ú#fl P"≥∞ ~ÚO\˜H˜ ^≥·=Ü≥∂QÆ=Ú =Å#
N~°OQÆ=Ú#‰õΩ É’=Ù HÀiHõQÆÅ XHõ „ÉÏǨχ}∞_»∞ =zÛ ^•x ã≤÷ux Ez JÜ≥∂º D
z#flk J<åºÜ«∞=ÚQÍ #~°Hõ"Õ∞ÅáêÅ∞ HÍQÆÅ^Œx ^ŒÜ«∞ Hõey P"≥∞`À W@¡xÜ≥∞.
 16 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
pè =¸_è»∞~åÖÏ WѨÙÊ_»∞ <å =∂@Å#∞ q#∞=Ú. qx K«Hõ¯QÍ PÖ’zOK«∞=Ú.
D ^ÕǨÏ=Ú ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ`À QÆ∂_ç#k. K«~°‡=Ú, =∂Oã¨=Ú, Z=ÚHõÅ∞ g\˜`À
QÆ∂_ç#k. ^Œ∞óY=ÚʼnõΩ xÅÜ«∞=Ú. Éèí∂q∞, PHÍâ◊=Ú, "åÜ«Ú=Ù, Jyfl, [Å=Ú
J#∞ ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ =Å# Hõey#k. ^ÕǨÏ=Ú #tOK«QÍ Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅ∞ K«∂~°∞
ÅO^Œ∞Ѩ_ç# =~°¬aO^Œ∞=ÙÅ=Öˇ Ѩ_ç `˘ÅyáÈ=Ù#∞. D ^ÕǨÏ=Ú h\˜g∞k |∞_»QÆ=Öˇ
#tOK«∞#∞. Wk xâ◊ÛÜ«∞=Ú.
x`«º=ÚQÍx ^ÕǨÏ=Ú#∞ x`«º=∞x #q∞‡uq. Wk Jyfl֒Ѩ_ç# q∞_»∞`«=Öˇ
#tOK«∞#∞. HÍ|@ì "≥∂ǨÏ=Ú#∞ q_»∞=Ù=Ú. ã¨`«ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Éèí∂`«=ÚÅO^Œ∞
^ŒÜ«∞QÆÅ"å_»QÆ∞ǨÏix ^蕺xOK«∞=Ú. HÍ=∞=∞#QÍ HÀiHõ, „HÀ^èŒ=∞#QÍ HÀѨ=Ú
Ö’Éè=í ∞#QÍ Pâ◊, "≥∂ǨÏ=∞#QÍ =∞=∞HÍ~°, JǨÏO HÍ~åÅ∞ g\˜x q_»∞=Ù=Ú. „^Œ=º=Ú
=^ŒÅ∞=Ú. xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À ǨÏi áê^•~°qO^Œ ^蕺#=Ú KÕÜ«Ú=Ú.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ „áê`«™êûfl#=∂K«iOK«∞=Ú. q+¨μ„‚ Ñ‘uQÍ ^•#=∞ KÕÜÚ« =Ú.
„ÉÏǨχ}∞#‰õΩ nѨ^•#=Ú KÕÜ«Ú=Ú.J@∞¡ KÕã≤# Ü≥∞_»Å J<ÕHõ [#‡=ÚÅ áêѨ=ÚÅ∞
#tOK«∞#∞. ã¨O^ÕǨÏ=Ú=Å^Œ∞.
W@∞¡ K≥ÑÊ≤ „ÉÏǨχ}∞_»∞ `«∂~°∞ÊQÍ "≥ো #∞. `«~∞° "å`« P =∂@Å∞ #q∞‡ qKåiOz
Pâ◊Û~°º"≥ÚOk KÕã≤# áêѨHõ=ÚʼnõΩ =QÆz HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ P~°OaèOK≥#∞.
ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞ã¨=∞Ü«∂# j`À^ŒHõ™êfl#=Ú, ǨÏiѨÓ[, nѨ^•#=Ú, `«~°∞"å`« ѨÙ~å}
„â◊=}=Ú D „ѨHÍ~°=ÚQÍ HÍiÎH=õ ∂ã¨=Ú <≥Å~ÀAÅ∞KÕã≤ „ÉÏǨχ} Éè’[# ã¨=∂~å^è#Œ
KÕÃã#∞. <≥Å~ÀAÅ∞ j`À^ŒHõ ™êfl#=Ú KÕÜ«Ú@KÕ`« P „ã‘ÎH˜ j`«[fi~°=Ú ã¨OÉèíqOz
QÆ~ƒ° =ù ∞O^Œ∞ ~ÀQÆ=Ú[xOz ~å„uO|QÆà√◊ § Ñ‘_`ç ∞« ~åÖˇ· ÉO^è∞Œ Ç‘Ï#Ü≥∞ÿ ^Œ∞ódOz z=~°‰Ωõ
=∞$u<˘Ok#k. `«~°∞"å`« q=∂#"≥∞H˜¯ âßâ◊fi`« ã¨fi~°æã¨∞Y=ÚÅ#∞ á⁄Ok#k.
HÍ|\˜ì HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ Jxfl\˜HõO>ˇ nѨ^•#=Ú JkèHõ ѨÙ}º „Ѩ^Œ=Ú.
HÍiÎHõ nѨ^•#=Ú `≥eã≤ `≥eÜ«∞Hõ KÕã#≤ áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ *ËÜÚ« #∞. W@∞¡ ѨÓ~°fi=Ú
t=Ù_»∞ ѨeHÔ #∞. ~å*Ï! D~°ÇϨ 㨺=Ú#∞ h‰õΩ *ˇÑÊ≤ ux. nxx q#fl"å~°∞ [#‡ ã¨O™ê~°
|O^èŒ#=Ú#∞ „`≥OK«∞‰õΩx "≥·‰õΩO~î°=Ú ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 17
%= J^蕺ܫ∞=Ú – HÍiÎHõ=∂ã¨Hõ~°Î=º qq^èŒ ^èŒ~å‡Å∞
=ã≤+μ¨ _ª @ç <¡ #≥ ∞. F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! HÍiÎHõ =∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ ~ÚOHÍ K≥ÃÑÊ^Œ#∞.
™ê=^è•# =∞#ã¨∞¯_»"≥· q#∞=Ú. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ Z=_»∞ Ѩ^Œ‡=ÚÅKÕ`« Ѩ^Œ‡=ÚÅ
=O\˜ <Õ„`«=ÚÅ∞QÆŠǨÏix ѨÓlOK«∞<À "åx ~ÚO\˜Ö’ Ѩ^‡Œ =ÚÅO^Œ∞O_»∞ ÅH˜;^Õq
x`«ºx"åã¨=Ú KÕÜ«Ú#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ÉèíH˜Î`À `«∞Åã‘^Œà◊=Ú`À#∞, *ÏlѨÙ=ÙfiÅ`À#∞ ǨÏix
ѨÓlOK«∞"å_»∞ uiy Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ [x‡OK«_∞» . HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ =∂ˆ~_»∞ ^Œà=◊ ÚÅ`À
ã¨~fi° "åʉõΩ_»~Ú# ǨÏix ѨÓlOz#"å_»∞ uiy Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ [x‡OK«_∞» . HÍiÎH=õ ∂ã¨
=∞O^Œ∞ ÉèíHÎ̃`À Ѷ¨Å=ÚÅ#∞ ^•#q∞K«∞Û"åx áêѨ=ÚÅ∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞=ÚHÍQÍ<Õ pHõ@∞¡
Z@∞¡ #tOK«∞<À J@∞¡#tOK«∞#∞. Lã≤iQÆHÍÜ«∞Å`À Lã≤iQÆ K≥@∞ì„H˜O^Œ ǨÏix
ѨÓlOK«∞ "åxx Ü«∞=Ú_»∞ K«∂K«∞@‰õΩ ‰õÄ_® ã¨=∞~°∞÷_»∞HÍ_»∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞
`«∞Åã‘^àŒ =◊ ÚÅ`À ™êÅ„QÍ=∞=Ú#∞ѨÓlOK«∞"å_»∞ ^è#Œ ∞º_»Q∞Æ #∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕÇϨ =Ú
ÖË^Œ∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞Å`À QÆ∂_® =#Éè’[#=Ú PK«iOK«∞"åx Ü≥ÚHõ¯
HÀ\Ï#∞HÀ@¡ áêáêÅ∞ #tOK«∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞Å`À QÆ∂_® Lã≤iQÆ K≥@∞ì ^ŒQ~æÆ ° ™êÅ „QÍ=∞=Ú#∞
ѨÓlOK«∞"å_»∞ "≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩáÈ~Ú JK«Û@ q+¨μ‚=Ù=Öˇ P#OkOK«∞K«∞O_»∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ÉèíHÎ̃KÕ Ç¨ÏiÜ≥ÚHõ¯ PÅÜ«∞=∞O^Œ∞ =∂q∞_çzQÆ∞~°∞ÅÖ’ `À~°}=Ú#∞
QÆ@∞ì"å_»∞ Ѩ~=° ∞Ѩ^=Œ Ú á⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiH˜ J~°\ ˜ ã¨OÎ Éè=í ÚÅ`ÀQÍx,
ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`ÀQÍx =∞O@Ѩ=Ú#∞ xi‡Oz ѨÓlOK«∞"å_»∞ z~°HÍÅ=Ú "≥‰· Ωõ O~î=° ∞O^Œ∞O
_»∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ XHõ¯=∂~°~Ú##∞ ǨÏi=ÚO^Œ∞ ^ŒO_»„Ѩ}Ï=∞=∂K« iOK«∞
"å~°∞ áêѨq=Ú‰õΩÎÖˇ· Jâ◊fi"Õ∞^èŒÜ«∂QÆѶ¨Å=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏi=ÚO^Œ∞ [Ѩ=Ú, Ǩϟ=∞=Ú, ^Õ=`å~°Û#=Ú KÕÜÚ« "å~°∞
`«=∞ Ñ≤`«~°∞Å`À ‰õÄ_® "≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩ É’=Ù^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êfl#=ÚKÕã≤
`«_|ç @ì`À L#fl"åxH˜ K«e`À=}∞‰õΩ"åxH˜ =G^•#=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ Ѩk"ÕÅ Jâ◊fi"Õ∞^èŒ
Ü«∂QÆ=ÚÅ∞ KÕã≤# Ѷ¨Å=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ PÅÜ«∞
tY~°=∞O^Œ∞ ^èŒfi*Ï~ÀѨ}=Ú KÕÜ«Ú"åx áêѨ=ÚÅ∞ QÍeH˜ ^Œ∞=Ú‡ ZyiáÈ=Ù#@∞¡
#tOK«∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ |$O^•=#=∞O^Œ∞ P=Ù¿Ñ_»`À JeH˜ 5 ~°OQÆ∞Å`À#∞ â◊OY
Ѩ^Œ‡ ã¨fiã≤ÎHÍk=ÚQÆ∞æÅ∞ ÃÑ\˜ì# „ã‘ΠǨÏiH˜ „Ñ≤Ü«Ú~åÅQÆ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ q+¨μ‚
ã¨xflkèÖ’ #O^•nѨ=Ú#∞ JiÊOz# ѨÙ}º=ÚÜ≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú *ˇÑ¨ÙÊ@ „|Ǩχ‰õΩ
‰õÄ_® â◊Hõº=ÚQÍ^Œ∞. Ѩ~°fiu^äŒ∞ÅÖ’ ÃÑ\˜ì# nѨ=Ú#‰õΩ #O^•nѨ=∞x ¿Ñ~°∞. D
#O^•nѨ=Ú #tOz# Ü≥∞_»Å „=`«„Éèí+¨μì_»QÆ∞#∞ uÅÅ`À#∞, ^è•#º=Ú `À#∞,
Jqâ◊ѨÙ=ÙfiÅ`À#∞ HõeÑ≤# #O^•nѨ=Ú#∞ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiH˜ ã¨=∞iÊOK«
=ÅÜ«Ú#∞. #O^• J#QÍ UHÍ^Œt ѨÓi‚=∞ =Ú#flQÆ∞ Ѩ~°fiu^äŒ∞ÅO^Œ∞ *ËÜ«Ú#k.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ t=ÙxH˜ lÖË¡_»∞ ѨÙ=ÙfiÅ`À ѨÓlOz#"å~°∞ z~°HÍÅ=Ú
rqOz`«∞^Œ‰Ωõ "≥∂Hõ=Δ Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎH=õ ∞O^Œ∞ qëê‚fiÅÜ«∞ =∞O@Ѩ=Ú#∞ ÉèHí `Θ À
 18 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
JÅOHõiOK«∞"å~°∞ ǨÏi=∞Ok~°=Ú#‰õΩ "≥à√◊ §^Œ∞~°∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏix =∞ÖˇÑ¡ Ù¨ =Ùfi
Å`À ѨÓlOK«∞"åx áêѨ=ÚÅ∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« #O`«~=° Ú pHõ\ ˜ #tOK«∞#@∞¡ #tOK«∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ `«∞Åã≤ QÆO^èŒ=Ú`À ™êÅ„QÍ=∞=Ú#∞ ѨÓlOK«∞ "å_»∞
áêѨq=Ú‰õΩÎ_≥· q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏi ã¨xflkèÖ’ „ã‘ÎQÍx
ѨÙ~°∞+¨μ_»∞QÍx <å@º=Ú KÕã≤# Ü≥∞_»Å ѨÓ~°fi[#‡ ã¨Oz`«"≥∞ÿ# áê`«Hõ=ÚÅ∞ QÆ∂_»
#tOK«∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=Ú# qëê‚fiÅÜ«∞=∞O^Œ∞ JÅOHÍ~°=Ú KÕÜÚ« "å_»∞. KÕ~ÚOK«∞"å_»∞
"≥·‰õΩO~î°=∞O^Œ∞ ™êÜ«Ú[º=ÚH˜Îá⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎHõ=∂㨠=∞O^Œ∞ ÉèíH˜Î`À J#fl^•#
=∂K«iOK«∞"åx áêѨ=ÚÅ∞ ÃÑ#∞QÍeKÕ QÍeH˜ =∞|∞ƒÅ=Öˇ q_çáÈ=Ù#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨
=∞O^Œ∞ uÅ^•#=Ú, =∞Ǩ#n ™êfl#=Ú, „|ǨχѨ„`«É’è [#=Ú J#fl^•#=Ú D <åÅ∞QÆ∞
â◊~°‡=ÚÅ#∞ *ËÜ«∞=Öˇ#∞. „|ǨχѨ„`« Éè’[#=Ú J#QÍ "≥∂^Œ∞QÆ P‰õΩÅ qã¨ÎiÖ’
Éè’[#=ÚKÕÜ«Ú@. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êfl#=Ú, ^•#=Ú Ü«∞^ä•â◊H˜ÎQÍ KÕÜ«∞x "å_»∞
#∂~°∞[#‡=ÚÅO^Œ∞‰õΩHõ¯QÍ |∞\˜ì `«~°∞"å`« K«O_®Å∞_»QÆ∞#∞.
„ã‘QÎ Íx, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞QÍx HÍiÎH„õ =`«=∂K«iOK«x"å~°∞ =ÚO^Œ∞ QÍ_ç^QŒ Í [x‡Oz
`«~°∞"å`« #∂~°∞=∂~°∞Å∞ ‰õΩHõ¯QÍ [x‡OK«∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ Hõ_ç=∞ (Hõ^ŒO|)
ѨÙ=ÙfiÅ`À ǨÏix ѨÓlOK«∞"å_»∞ ã¨∂~°º=∞O_»Å=Ú#∞ ÉèËkOK«∞‰õΩx ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩ
É’=Ù#∞. "≥ÚQÆeѨÙ=ÙfiÅ`À ÉèíH˜Î`À ǨÏix|∂lOK«∞"å_»∞ U_»∞[#‡ÅO^Œ∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÆ
áê~°OQÆ`«∞_≥·# „ÉÏǨχ}∞_»∞QÍ [x‡OK«∞#∞.
Ѩ^Œ‡=ÚÅ`À ǨÏix ѨÓlOK«∞"å_»∞ ã¨∂~°º=∞O_»Å=∞O^Œ∞ z~°HÍÅ=Ú x=ã≤O
K«∞#∞. `å#∞ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ JqÃãѨÙ=ÙfiÅ =∂Å#∞ ^èiŒ Oz `«~∞° "å`« ǨÏix JqÃãѨÙ=ÙfiÅ
=∂eHõ`À ѨÓlOK«∞"å_»∞ ã¨fi~åækèѨu Ü«∞QÆ∞#∞. „ã‘ÎÅ∞ ѨÓÅ=∂ÅÅKÕ`«#∞ `«∞Åã‘^Œà◊
=ÚÅKÕ`«#∞ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏix ѨÓlOz#Ü≥∞_»Å ã¨~°fiáêѨx~°∞‡‰õΩÎÖˇ· "≥·‰õΩO~î°
=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# Pk"å~°=∞O^Œ∞ ™êfl#=ÚKÕã≤# Ü≥∞_»Å =∂ã¨
=∞O`«Ü«Ú ™êfl#=∂K«iOz# ѨÙ}º=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞.
â◊√^Œúáê_»ºq∞<å_»∞ ѨÓi‚=∞<å_»∞ J=∂"å㨺<å_»∞ D =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ áê„`«
™êûfl#=Ú KÕã≤# Ü≥∞_»Å Jâ◊‰õΩÎ#‰õΩ ‰õÄ_® =∂㨙êfl# Ѷ¨Å=Ú =K«∞Û#∞. JO^Œ∞‰õΩ
â◊H˜ÎKåÅxKÀ <≥Å~ÀAÅ∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =∂ã¨=∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ qx#@¡~Ú`Õ ™êfl#Ѷ¨Å=Ú
QÆey áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. nѨ=ÚÅ#∞ Ez P#O^Œ=Ú<˘O^Œ∞"åx áêѨ=ÚÅ∞
xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ #tOK«∞#∞. W`«~°∞ʼnõΩ Ç¨ÏiѨÓ[H˘~°‰õΩ =∞<À"åHͯܫ∞=ÚÅKÕ`« ã¨Ç¨
Ü«∞=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ ã¨fi~°=æ Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. ÉèHí `Θ À QÆO^èÑŒ Ù¨ +¨Ê ^è∂Œ Ѩnáê^Œ∞ÅKÕ`« ǨÏix
ѨÓlOK«∞"å_»∞ "≥·‰õΩO~î°=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
D =∂ã¨=Ú# ǨÏiã¨xflkèÖ’ [Ѩ=∂K«iOK«x"å_»∞ Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ U_»∞ [#‡=Ú
ÅO^Œ∞ #Hõ¯QÍ [x‡OK«∞#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# ™êÜ«∞OHÍÅ
=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèx ѨÙ~å} HÍňHΔѨ=Ú#∞ *ËÜ«Ú"å~°∞ "≥·‰õΩO~î°=Ú#∞ *Ë~°∞^Œ∞~°∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êÜ«∞OHÍÅ =Ú# PÅÜ«∞=ÚÅO^Œ∞ ™È΄`«=ÚÅ#∞ ѨiîOK«∞"å_»∞
ã¨fi~°æÖ’Hõ=Ú# H˘O`« HÍÅ=ÚO_ç `«~°∞"å`« „^èŒ∞=Ö’Hõ=Ú KÕi ã¨∞dOK«∞#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 19
&= J^蕺ܫ∞=Ú
ã¨∂HõΔ‡^èŒ~°‡x~°∂Ѩ}=Ú, J*Ïq∞à’áêMϺ#=Ú
=ã≤+=ª¨ ÚhO„^• ! <å =∞#ã¨∞ûÖ’ Q˘Ñ¨Ê ã¨O^ÕÇϨ =Ú QÆey#k.P ã¨O^ÕÇϨ =Ú#∞
^≥eÃÑ^Œ#∞. ^•xx #tOѨ*Ü Ë Ú« =Ú. g∞~°∞ <å‰õΩ ^è~Œ ‡° ã¨∂HõΔ ‡=Ú#∞ *ˇÑÊ≤ ui. áê`«H=õ Ú
ÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"åxx *ˇÑÊ≤ <å~°∞. =~°ã‚ O¨ Hõ~° HÍ~°H=õ ÚÖˇ#· =∞ǨáêѨ=ÚÅ∞ KÕã#≤ ^Œ∞~°#˚ ∞Å∞
"Õ^Œ„`«Ü≥∂HõÎ=ÚÅ~Ú# „áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÅ#∞ *Ëã≤H˘x Ѩiâ◊√^Œ∞ÌÅQÆ∞^Œ∞~°x ^èŒ~°‡âßG=Ú
ÅO^Œ∞ K≥ѨÊ|_çÜ«ÚO_»QÍ g∞~°∞ ^èŒ~°‡ÖËâ◊=ÚKÕ`«<Õ Ñ¨iâ◊√^Œ∞úÖˇ· q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ∞
^Œ∞~°x K≥Ñ≤Ê<åˆ~, JkÜ≥∞@∞¡ ã¨OÉèí==∞QÆ∞#∞?
F =Úhâ◊fi~å ! J#O`« áê`«Hõ=ÚÅ∞ KÕã≤ D áêѨ=ÚÅ∞ Q˘Ñ¨Ê=xÜ«Ú g\˜H˜
„áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÅ∞ KÕ~ÚOK«∞H˘#=Öˇ#xÜ«Ú `≥eã≤Ü«Ú J@∞¡ KÕÜ«∞Hõ ^≥·==â◊=Ú KÕ`«
ã¨OÉèqí Oz HÍiÎHnõ Ѩ^•<åk ѨÙ}º=ÚÅ =Å# "≥‰· Ωõ O~î=° Ú#‰õΩ É’=Ù@ Z@∞¡ ã¨OÉèqí O
K«∞#∞.
=„[Ѩ~fi° `«=Ú#∞ QÀ\˜H˘# z=iÉèÏQÆ=ÚKÕ`« K«∂~°=‚ ÚKÕÜÚ« @‰õΩ â◊Hºõ =∞QÆ∞<å?
`å#∞ ֒ѨÅ#∞O_ç QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ Jyflx=Ú\˜ìOz =∞O_»∞ K«∞O_»QÍ `≥eÜ«∞x"åx=Öˇ
LO_ç ѨÙ_çÃã_»∞ hÅ∞§ J#QÍ KÕuH˜=zÛ#xfl [Å=Ú Jyflg∞^Œ K«e¡#Ü≥∞_»Å P
JyflK«ÖÏ¡é∞<å? =∞Ǩ#n „Ѩ"åǨÏ=ÚÖ’ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ Ñ¨_Hç ˘@∞ìH˘xáÈ=ÙK«∞ QÆ_Ѥç ~¨ H° #õ ∞
P^è•~°=ÚQÍKÕã≤ H˘x# ^ŒiH˜*Ë~°∞<å? ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ Q˘Ñ¨Ê Ѩ~°fi`«=Ú<≥H˜¯ JHõ¯_»#∞O_ç
„H˜O^ŒHј _¨ ∞» `«∂ =∞^躌 #∞#fl z#flfQÆ#∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ #fl Ü≥∞_»Å Ѩ_‰» Ωõ O_»∞<å? W\˜ì ^Œ$ëêìO`«
=ÚÅ#∞|\˜ì K«∂_»QÍ JkèHõ=ÚÅ~Ú# áêѨ=ÚÅ#∞ *Ëã≤ ã¨fiÅÊѨÙ}º=ÚKÕ`« "å\˜x
#tOѨ*ËÜ«Ú@ Z@∞¡ â◊Hõº=∞QÆ∞#∞? <åH© ã¨Oâ◊Ü«∞=Ú#∞ #tOѨ*ËÜ«Ú=Ú. <åˆH QÍ^Œ∞
q#∞"åiHõO^ŒiH˜x Wk Pâ◊Û~°ºHõ~°"Õ∞.
HÍiÎHõ =∂Ѷ∞¨ "≥â· ßY=∂ã¨=ÚÅO^Œ∞ KÕã#≤ ã¨fiÅÊ Ñ¨Ù}º"Õ∞ JkèHõ áê`«H=õ ÚÅ#∞
#tOѨ*ËÜ«Ú#x g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê<å~°∞. Jk Ü≥∞@∞¡ ã≤kúOK«∞#∞? ã¨∂`«∞_ç@∞¡ Ñ¨Öˇ¯#∞. D
„ѨHÍ~°=ÚQÍ ~åA =∂@Å#∞ qx =ã≤+ª¨ =ÚhO„^Œ∞_»∞ z~°∞#=Ùfi #qfi H˘kÌ Ñ¨Ù}º=ÚKÕ`«
ÃÑ^ŒÌáêѨ=ÚÖˇ@∞¡ #tOK«∞<À, Jx Pâ◊Û~°º=Ú`À L#fl ~åA`À W@¡<≥#∞.
F ~å*Ï! q#∞=Ú. =∞Oz q=∞~°≈KÕã≤uq. <Õ#∞ QÆ∂_» qKåiOz ux "Õ^Œ
âßGѨÙ~å}=ÚÅ#∞ qKåiOK«QÍ ^èŒ~°‡=ÚÅÖ’ ã¨∂HõΔ ‡=Ú Å∞#fl@∞¡ `≥eã≤#k. J\˜ì
ã¨∂HõΔ ‡ ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ ZO`«Ñ¨x<≥·# KÕÜ«∞ã¨=∞~°÷ =ÚÅ∞. XHÍ<˘HõѨÙÊ_»∞ Q˘Ñ¨ÊѨÙ}º=Ú
QÆ∂_® ã¨fiÅÊ"≥∞ÿáÈ=Ù#∞. XHõѨÙÊ_»∞ ã¨fiÅÊѨÙ}º"Õ∞ JkèHõѶ¨Å„Ѩ^Œ=∞QÆ∞#∞. Hõ#∞Hõ D
q+¨Ü«∞=∞O^Œ∞ ã¨O^ÕǨÏ=Ú á⁄O^Œ‰õΩ=Ú. K≥ÃÑÊ^Œ#∞ ™ê=^è•#=ÚQÍ q#∞=Ú.
^èŒ~°‡=ÚÅ∞, QÆ∞}„`«Ü«∞=Ú`À QÆ∂_»∞H˘x ã¨fiÖÏÊkèHõ=ÚÅQÆ∞#∞. QÆ∞}=ÚÅ∞,
ã¨`«fi=Ú, ~°[ã¨∞û, `«=∞ã¨∞û J#∞#q=¸_»∞. D =¸_»∞ QÆ∞}=ÚÅ∞#∞ „ѨHõ$u =Å#
QÆey#q. „ѨHõ$uÜ«∞#QÍ =∂Ü«∞.
JO^Œ∞Ö’ ã¨`«fiQÆ∞}=Ú =Å# KÕÜ«∞|_ç# ^èŒ~°‡=Ú#∞ ã¨∂HõΔ ‡=∞O ^Œ∞~°∞.
„áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÅxflÜ«Ú `«=∞ã¨∞û =Å# Hõ~°‡HÍO_»Ü«∞O`«Ü«Ú ~°*’ QÆ∞}=Ú =Å#
 20 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
QÆey#q. uiy [#‡ WK«∞Û#q `«"∂≥ QÆ∞}=Ú =Å# KÕã#≤ ^è~Œ ‡° =Ú `å=∞ã¨=∞#|_»∞#∞.
Wk x+¨ÊùÅ=Ú.
WO^Œ∞Ö’ ã¨`«fiQÆ∞}=Ú`À KÕÜ«∞|_ç# ^èŒ~°‡=Ú#∞ ã¨∂HõΔ ‡=∞x h‰õΩ *ˇÑ≤Êux.
Jk H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ HÍÅÜ≥∂QÆ=Ú =Å# =$kú<˘O^Œ∞#∞. ^Õâ◊ =∞#QÍ Ñ¨Ù}ºˆHΔ„`«=Ú,
HÍÅ=∞#QÍ Ñ¨Ù}ºHÍÅ=Ú, áê„`«=∞#QÍ Ü≥∂QÆ∞º _≥#· „ÉÏǨχ}∞_»∞. D =¸_»∞ q^è=Œ ÚÅ
Ü≥∂Qƺ`«#∞ qKåiOK«Hõ qkè ~°ÇÏ≤ `«=ÚQÍ#∞, =∞O„`«~Ç° Ï≤ `«=ÚQÍ#∞ KÕÜÚ« ^•<åkHõ=Ú
`å=∞ã¨=∞#|_»∞#∞. Wk ZO`«Q˘Ñ¨Ê^Œ~Ú##∞ ã¨~fi° áêѨ<åâ◊# ™ê=∞~°º÷ =Ú QÆÅk QÍ^Œ∞.
F [#Hõ =∞Ǩ~å*Ï! ^ÕâH◊ ÍÅ áê„`«=ÚÅ#∞ qKåiOz KÕã#≤ ^è~Œ ‡° =Ú JHõÜ Δ ∞« "≥∞ÿ
"≥∂HõΔ¿ÇÏ`«∞=QÆ∞#∞.
^èŒ~°‡=Ú JkèHõ"≥∂ ã¨fiÅÊ"≥∂ HÍÅ=Ú#∞|\˜ì qKåiOz xâ◊Û~ÚOK« =Öˇ#∞.
Hõ~°‡ Ѩ^Œúu *˽ܫ∞=Ú J#QÍ Hõ~°‡ã¨~°}˜ W\˜ì^Œx xâ◊Û~ÚOK«∞@‰õΩ gÅ∞ÖË^Œx ÉèÏ==Ú.
J@∞¡ ^Õâ◊HÍÅqKå~°}KÕã≤# ^èŒ~°‡=Ú =Å# ã¨∞Y=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞ ^Œ∞~°∞. HÍ|\˜ì
*Ï˝#=ÚKÕ`«QÍx, J*Ï˝#=ÚKÕ`«QÍx ^Õâ◊HÍÅáê„`« qKå~°}`À KÕã≤# â◊~°‡=Ú JHõΔÜ«∞
Ѷ¨Å=Ú WK«∞Û#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨OkÜ«∞=ÚÖË^Œ∞.
Ѩ~°fi`«=Ú Ü≥∞`«∞Î#Hõ>ˇìÅ#∞¿ÑiÛ JO^Œ∞Ö’ QÆ∞~°qO^ŒyO[O`« Jyflx LOz#
Ü≥∞_»Å P Hõ>ˇìÅxflÜ«Ú |∂_ç^ŒÜ«∞QÆ∞#∞. QÆ$ǨÏ=ÚÖ’x pHõ\ ˜x z#flnѨ=Ú#∞
"≥eyOz# #tOK«∞#∞. zHõ¯QÍ L#fl |∞~°^Œ h\˜Ö’ ZO`«HÍÅ=Ú ™êfl#=Ú KÕã≤##∞
z=iH˜ x~°‡Å[Å=∞O^Œ∞ XHõ=∂~°∞ ™êfl#=∂K«iOz# Ü≥∞_»Å P =ÚiH˜áÈ=Ù#∞
J>Ë¡ JÅÊ Ñ¨Ù}º=Ú KÕ`« JkèHõáêѨ=ÚÅ∞ #tOK«QÆÅ=Ù.
J*Ï˝#=ÚKÕ`«QÍx, *Ï˝#=ÚKÕ`«QÍx KÕã≤# áêѨ=ÚÅ∞ JkèHõ=ÚÅ∞ QÍx
ã¨fiÅÊ=ÚÅ∞ QÍx ǨÏi<å=∞ ã¨OH©~°Î#=Ú =Å# #tOK«∞#∞. =∞Ç≤Ï=∞ `≥eÜ«∞Hõ
KÕÜ«∞|_ç#^Œ~Ú##∞ ǨÏi<å=∞ã¨OH©~°Î#=ÚKÕ áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú "≥^Œ∞~°∞ á⁄^ŒÅ#∞
Jyfl=Öˇ ^ŒÇ≤ÏOK«∞#∞.
ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞"≥∞ÿ XHõ Hõ^äŒ#∞ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. ѨÓ~°fiHÍÅ =∞O^Œ∞
Hõ<庉õΩ|˚=∞#∞ ˆHΔ„`«=∞O^Œ∞ "Õ^Œ"Õ^•OQÆáê~°OQÆ`«∞_≥· ã¨`«fix+¨μª_»#∞ <˘Hõ „ÉÏǨχ}∞_»∞
QÆÅ_»∞. P „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ Ñ¨u„=`«Ü«Ú ^èŒ~å‡`«∞‡~åÅ∞ JQÆ∞ ÉèÏ~°ºQÆÅ^Œ∞. "åi~°∞=Ù~°‰õΩ
z=iHÍÅ=Ú# J*Ïq∞à◊√_»#∞ XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ѨÙ>ˇ#ì ∞. J*Ïq∞à◊√_»∞ ^Œ∞~åKå~°∞_»∞#∞,
^•ã‘É~íè Ü
ΰ Ú« , Ç≤ÏO㨉Ωõ _»∞#∞, x`«º=Ú ^•ã‘™êOQÆ`º« =∞O^Œ∞ Pã¨HQΘ ÅÆ "å_≥· Ü«ÚO_≥#∞.
J\˜ì"å_»∞ ã¨fiÅÊѨÙ}º=ÚKÕ`« J#QÍ `≥eÜ«∞Hõ KÕã≤# ǨÏi<å=∞ã¨OH©~°Î#=Ú =Å#
`«iOK≥#∞.
P J*Ïq∞à◊√_»∞ „Ѩ=iÎOz# „ѨHÍ~°=Ú Z@¡x# J*Ïq∞à◊√#‰õΩ Ü«∞ø=#=Ú
~åQÍ<Õ XHõ ^Œ∞+¨ì„ÉÏǨχ}∞x ~ÚO\˜Ö’ XHõ^•ã‘Ü«Ú#flk. ^•x`À ã¨OQÆ=∞=ÚKÕã≤
^•x Ü«∞O^Œ∞ P㨉õΩÎ_≥· `«e¡x `«O„_çx q_çz HÍ=∂`«∞~°∞_≥· ^•x`À<Õ [Åáê#=Ú,
Éè’[#=Ú, â◊Ü«∞#=Ú [~°∞ѨÙK«∞ "≥·kHõ Hõ~°‡Å#∞ q_çzHÍ=∞âßG „Ѩg}∞_≥· PeOQÆ#
K«∞O|<åk Hõ~‡° ÅÜ«∞O^•ã¨HQΘ ÅÆ "å_≥· P ^•ã‘`À<Õ x~°O`«~=° Ú HÍÅ=Ú QÆ_∞» ѨÙK«∞O_≥#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 21
P J*Ïq∞à◊√_ç@∞¡ ‰õΩÖÏKå~°„Éèí+¨μª_≥·# HÍ~°}=Ú#∞ |O^èŒ∞=ÙÅO^Œ~°∞ J`«xx
QÆ$ǨÏ=Ú#∞O_ç "≥à◊§Q˘\˜ìi. J*Ïq∞à◊√_»∞ PÜ«¸iÖ’<Õ Ü≥ÚHõ K«O_®Å∞x ~ÚO\˜Ö’
x"åã¨=Ú KÕã≤H˘x x`«º=Ú ^•ã‘`À QÆ∂_ç ‰õΩHõ¯Å#∞ =ÙK«∞ÛÅ∞"Õã≤ =∞$QÆ=ÚÅ#∞
Ѩ@∞ì H˘#∞K«∞ "å\˜x "≥O@ɡ@∞ìH˘x J~°}º=Ú#‰õΩáÈ~Ú Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞, Ѩ‰õΔΩÅ#∞,
=∞$QÆ=Ú Å#∞ [OÑ≤ "å\˜=∂Oã¨=Ú#∞ Éèí∞lOѨÙK«∞ HÍÅ=Ú QÆ_»∞ѨÙK«∞O_≥#∞.
W@∞¡O_»QÍ XHõ<å_»∞ P^•ã‘ HõÅ∞¡„^•QÆ∞^Œ=∞#∞ Ü«∂â◊`À `å\˜ K≥\Hì˜ ¯˜ Hõ=∞‡qiy
„H˜O^Œ|_ç =∞$uÉÁO^≥#∞. `«~°∞"å`« J*Ïq∞à◊√_»∞ ÉèÏ~°º#∞ Ez `«# „áê}=ÚÅHõO>ˇ
JkèHõ„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#k. QÆ#∞Hõ K«zÛ# â◊==Ú#∞ `«#=ÚO^Œ∞ LOK«∞H˘x qHõÅ∞_≥· |Ǩï
â’H˜Oz `«~°∞"å`« ^•xx H˘O_»QÆ∞ǨÏÜ«∞O^Œ∞ áê~°"≥·z ~ÚO\˜H˜ É’Ü≥∞#∞. `«~°∞"å`«
J*Ï q∞à◊√_»∞ Ü«∞ø=#=O`«∞~åÅ~Ú# ^•x ‰õÄ`«∞~°∞K«∂z áêáê`«∞‡_»∞ QÆ#∞Hõ `«#
ѨلuHõÜ«∞#∞ hux q_çz ^•x`À z~°HÍÅ=Ú ã¨OÉè’yOz ã¨∞dOK≥#∞.
`«~∞° "å`« J*Ïq∞à◊√#‰õΩ P ‰õÄ`«∞i Ü«∞O^Œ∞ H˘O^Œ~∞° Ѩل`«∞Å∞ QÆey #tOzi.
JO^Œ∞ z=i"å_»∞ =∂„`«=Ú q∞yeÜ«ÚO_≥#∞. "åxH˜ <å~åÜ«∞} J#∞ <å=∞Hõ~} ° =Ú
KÕã≤ J*Ïq∞à◊√_»∞ #_»∞K«∞#ѨÙÊ_»∞#∞, ‰õÄ~°∞ÛO_»∞#ѨÙÊ_»∞#∞, [Åáê#HÍÅ=∞O^Œ∞#∞,
Éè’[#=Ú KÕÜÚ« #ѨÙÊ _»∞#∞, u~°∞QÆ∞K«∞#flѨÙÊ_»∞#∞ Ѩل`«áêâ◊=ÚKÕ`« |^Œ∞_ú ·≥ x~°O`«~=° Ú
P <å=∞=ÚKÕ (<å~åÜ«∞}<å=∞=Ú<Õ) ѨÅ∞‰õΩK«∞O_≥#∞.
`«~∞° "å`« H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ J*Ïq∞à◊√#‰õΩ =∞~°}HÍÅ=Ú ã¨g∞Ñ≤OѨQÍ J`«xx
fã≤H˘xáÈ=Ù@‰õΩQÍ#∞ Zé]xQÆ_»¤=ÚÅ∞ g∞ã¨=ÚÅ∞ QÆey KÕ`«∞ÅO^Œ∞ ^ŒO_»=ÚÅ#∞
~åà◊¡#∞ Hõ`«∞ÎÅ#∞ ^èŒiOz ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Öˇ·# Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ =zÛi.
J*Ïq∞à◊√_»∞ `«##∞ nã≤H˘x áÈ==zÛ# Ü«∞=∞^Œ∂`«Å#∞ Ez ÉèíÜ«∞Ѩ_ç
Ѩل`«¿ãflǨÏ=ÚKÕ`« ^Œ∂~°=∞O^•@Ö’#∞#fl ‰õΩ=∂~°∞x <å~åÜ«∞}, <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞x
Ñ≤eK≥#∞. P Ñ≤Å∞K«∞#ѨÙÊ_»∞ ÉèíÜ«∞=ÚKÕ`« n#ã¨fi~°=Ú`À ÃÑ^ŒÌQÍ F <å~åÜ«∞}Ï
Ü«∞x ѨÅ∞=∂é∞Å∞ Ñ≤eK≥#∞.
~å*Ï! ^≥·#º=Ú`ÀQÆ∂_ç <å~åÜ«∞} <å=∞ã¨OH©~°Î#=Ú#∞ =∞~°} HÍÅ=∞O^Œ∞
J*Ïq∞à◊√_»∞ KÕÜ«∞QÍ qx Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ PÖ’zOz ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~å"≥~°z ^Œ∂~°=ÚQÍ
áÈ~Ú ÉèÜ í ∞« =Ú`À #∞O_çi. JO`«Ö’ `Õ*’=O`«∞ Öˇ#· q+¨μ^‚ ∂Œ `«Å∞=zÛ Ü«∞=∞^Œ∂`«Å#∞
Ez F~¸ ! D J*Ïq∞à◊√_»∞ =∂"å_»∞QÍx g∞"å_»∞QÍ_»x ѨeH˜i.
~å*Ï! P q+¨μ^‚ ∂Œ `«Å∞ Ѩ^‡Œ =ÚÅ=Öˇ qâßÅ=ÚÅ~Ú# <Õ„`«=ÚÅ∞ QÆÅ"å~°∞#∞.
ѨK«Ûx Ѩ@∞ì|@ìÅ#∞ ^èŒiOz#"å~°∞#∞. Ѩ^Œ‡=∂ÖÏÅOHõ$`«∞Å∞#∞, H˜s@=O`«∞Å∞#∞,
‰õΩO_»Å^è•~°∞Å∞#∞, =∞Oz =∂eHõÅ∞, =G=ÚÅ∞, PÉè~í } ° =ÚÅ∞ QÆÅ"å~°∞#∞, <åÅ∞QÆ∞
KÕ`«∞Å∞ QÆÅ"å~°∞#∞, ã¨∞O^Œ~° ^ÕǨïÅ∞#∞, â◊OYK«„Hõ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz#"å~°∞#∞, `«=∞
HÍOuKÕ`« ^Õâ◊=∞O`«Ü«Ú „ѨHÍtOѨ*ËÜ«Ú"å~°∞#∞ J~ÚLO_çi. W\˜ì q+¨μ‚^Œ∂`«Å#∞
Ez Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ W@¡xi.
g∞~°∞ Z=fi~°∞! H˜#fl~°∞ÖÏ! ã≤^Œ∞úÖÏ! Kå~°}∞ÖÏ! ^Õ=`«ÖÏ! Jx Ü«∞_»∞QÆQÍ
Ü«∞=∞^Œ∂`«Å#∞ kèH¯õ iOz q+¨μ^‚ ∂Œ `«Å∞ J*Ïq∞à◊√x `«=∞ ѨÙ+¨ÊHõq=∂#=Ú ZH˜¯OK«∞
‰õΩx `«=∞ Ö’Hõ=Ú#‰õΩ fã≤H˘x áÈ=ÙHÀÔ~¯ QÆÅ"åÔ~· W@∞¡Ñ¨eH˜i.
 22 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
'= J^蕺ܫ∞=Ú
Ü«∞=∞^Œ∂`« ã¨OÉèÏ+¨}=Ú, q+¨μ‚^Œ∂`ÀH˜Î J*Ïq∞à◊√xq=ÚH˜Î
q+¨μ^‚ ∂Œ `«Å_çyi. F Ü«∞=∞^Œ∂`«ÖÏ~å ! g∞ „ѨÉ∞íè =Ù g∞`À K≥ÑÊ≤ # =∂@ÖËq∞\˜?
g∞Ü«∞=∞^ŒO_»#‰õΩ Z=fi_»∞ `«y#"å_»∞? ѨÙ}º=∞#QÍ Uq∞? áê`«Hõ=∞#QÍ Uq∞ ?
D q+¨Ü«∞=ÚÅxfl\˜x =∂‰õΩ *ˇÑ¨ÙÊ_»∞. W@¡x q+¨μ‚^Œ∂`«Å_»∞QÆQÍ Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞
e@∞¡ Ѩe¯i.
F q+¨μ‚^Œ∂`«ÖÏ~å ! ™ê=^è•#=ÚQÍ q#∞_»∞, ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, Jyfl,
"åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú, QÀ=ÙÅ∞, ã¨O^茺Å∞, ѨQÆÅ∞, k‰õΩ¯Å∞, HÍÅ=Ú Wq =∞#∞+¨μºx
ѨÙ}ºáêѨ=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz ™ê‰õΔΩÅ∞. "Õ∞=Ú gi ™êHõΔ º=Ú`À qKåiOz áêѨ=ÚÅ#∞
*Ëã≤# "åxx ^ŒO_çO`«∞=Ú.
"Õ^Œ=∂~°æ=Ú#∞ =^Œe WKåÛù#∞™ê~°=ÚQÍ u~°∞QÆ∞K«∞ "Õ^ŒâßG=ÚÅ#∞
^Œ∂+≤OK«∞K«∞ ™ê^è∞Œ |Ç≤Ï㨯 $`«∞_≥#· "åxx "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. „ÉÏǨχ}∞x, QÆ∞~°∞=Ù#∞,
~Àyxáê^Œ=ÚÅKÕ`« `«#∞fl"å_»∞#∞, `«e^¡ OŒ „_»∞ Å`À HõÅÇ≤ÏOK«∞"å_»∞#∞ J~Ú# "åix
"Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú.
x`«º=Ú J|^Œ=ú ∂_»∞K«∞ [O`«∞=ÙÅ#∞ [OѨÙK«∞ ‰õΩÖÏKå~°=Ú#∞ =^Œe# "åix
"Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. WzÛ# ™⁄=Ú‡#∞ uiy fã¨∞‰õΩ#fl "åxx, _®Oa‰õΩx,
^ŒÜ«∂âßO`«∞Å∞ ÖËx"åxx, áêѨHõ~°‡ÅO^•ã¨‰õΩÎÖˇ·# "åix "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú.
Ѩ~∞° x ÉèÏ~°º`À „H©_Oç K«∞"åxx, „^Œ=º=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ Oz ™êHõΔ º=Ú#∞ *ˇÑÙ¨ Ê"åxx
"Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. <Õ#∞ ^•`«#x K≥ѨÙÊH˘#∞"åxx, q∞„`« „^ÀÇ≤Ïx, LѨHÍ~°=Ú#∞
=∞~°z# "åxx JѨHÍ~°=Ú#∞ *ËÜ«Ú"åxx "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. q"åǨÏ=Ú#∞
K≥~∞° K«∞"åxx, W`«~∞° Å ã¨OѨ`∞« ÅÎ #∞ Ez Jã¨∂Ü«∞Ѩ_∞» "åxx "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú.
Ѩ~°∞Å ã¨O`å#=Ú#∞ Ez ^Œ∞ódOK«∞"åxx Hõ<åºâ◊√ů=ÚÅ KÕ`« rqOK«∞"åxW#,
=_ô¤`À rqOK«∞"åxx "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. K≥~°∞=Ù#∞,#∂ux, z#flHÍÅ∞=Å#∞
xi‡OK«∞ "åºáê~°=Ú#∞ =∂iÊOK«∞ "åxx, xi‡`«=ÚÅ~Ú# "å\˜x K≥~°∞K«∞ "åxx
"Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. "≥∂ǨÏ=ÚKÕ`« =∂`åÑ≤`«~°∞Å „âß^Œú=Ú#∞ q_»z#"åxx,
x`«ºHõ~°‡#∞ =^Œe# "åxx"Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú.
Ѩ~á° êHõÑi¨ `åºyx, Ѩ~á° êHõ~`° ∞« x, Ñ≤`$« âıëê#fl=Ú#∞ Éè∞í lOK«∞ "åxx "Õ∞=Ú
^ŒO_çO`«∞=Ú. Ѩ~°áêHõѨi`åºyÜ«∞#QÍ `å#∞ =O_ç# J#fl=ÚÖ’ W`«~°∞ʼnõΩ Ü≥∞O`«
=∂„`«=Ú#∞ ɡ@Hì `õ å<Õ JO`«ÜÚ« Éè∞í lOK«∞ "å_»∞. Ñ≤`$« âıëê#flÉè’HõÜ Î ∞« #QÍ „âß^ŒÉú ’è HõÅÎ ∞
Éèí∞lOz# `«~°∞"å`« q∞ye# J#fl=Ú#∞ Éèí∞lOK«∞"å_»∞.
W`«~°∞_»∞ ^•#=Ú KÕÜ«Úã¨=∞Ü«∂# W=fi=^Œ∞Ì Jx ѨÅ∞‰õΩ"åxx, Ü«∂zOz#
„ÉÏǨχ}∞#H˜=fix"åxx, `«#∞fl â◊~}° ∞*ÁzÛ#"åxx K«OѨ٠"åxx "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú.
™êfl#=Ú#∞ ã¨O^蕺=O^Œ#=Ú#∞ q_»∞K«∞ "åxx, x`«º=Ú „ÉÏǨχ}xO^Œ‰Ωõ x, „ÉÏǨχ}
ǨÏO`«‰Ωõ x, Jâ◊fiǨÏO`«‰Ωõ x, QÀǨÏO`«‰Ωõ x "Õ∞=Ú ^ŒO_çO`«∞=Ú. D"≥Ú^ŒÅ~Ú# áê`«Hõ
=ÚÅ#∞ *ËÜ«Ú=∂#=ÙÅ∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=∞O^Œ∞O_»∞ =∂KÕ`« Ü«∂`«#Å#∞ á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 23
D J*Ïq∞à◊√_»∞ „ÉÏǨχ}∞x =Oâ◊=∞O^Œ∞ [x‡Oz ^•ã‘ãO¨ QÆ Ö’Å∞_≥· ѨÙ\˜#ì k
"≥Ú^ŒÅ∞ K«K«∞Û=~°‰õΩ áêѨ=ÚÅ#∞ KÕã≤<å_»∞. W`«xKÕ KÕÜ«∞|_ç# áêѨ=ÚʼnõΩ q∞u
ÖË^Œ∞. W\˜ì q„áê^èŒ=Ú_»∞ g∞ q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#‰õΩ Z@∞¡ J~°∞›_»_»QÆ∞#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ
ѨeH˜# Ü«∞=∞^Œ∂`«Å=∂@Å∞ qx q+¨μ‚^Œ∂`«Å∞ zé∞#QÆ=Ù`À qHõã≤Oz# =ÚYѨ^Œ‡
=ÚÅ∞ QÆÅ"åÔ~· "Õ∞Ѷ¨∞ã¨=∂# QÆOcè~°^èŒfix`À x@¡xi. Uq∞Ü«∂â◊Û~°º=Ú. g∞iO`«
=¸_è»∞Å∞, ^èŒ~°‡=∞~åº^Œ#∞ "Õ∞=Ú K≥ÃÑÊ^Œ=Ú, ™ê=^è•#=ÚQÍ q#∞_»∞.
^Œ∞ã¨ûOQÆ=Ú#∞ q_»∞K«∞"å_»∞, ã¨`«ûOQÆ=Ú P„â◊~ÚOK«∞"å_»∞, x`«º=Ú
„|ǨχzO`«#=Ú#∞ *ËÜ«Ú"å_»∞ Ü«∞=∞^ŒO_®~°∞›_»∞QÍ_»∞. ™êfl#ã¨O^蕺=O^Œ#=Ú
ÖÏK«iOK«∞"å_»∞#∞, [ѨÇϨ Ÿ=∂^Œ∞ÖÏK«iOK«∞"å_»∞#∞, ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚÅO^Œ∞ ^ŒÜ∂« =O`«∞
_»∞#∞, Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞. ã¨`«º=O`«∞_≥· Jã¨∂Ü«∂ ^À+¨~°Ç≤Ï`«∞_≥· [áêyfl
Ǩϟ„`«=ÚÅ#∞ *ËÜ«ÚK«∞ Hõ~°‡ÅѶ¨Å=ÚÅ#∞ „|Ǩχܫ∞O^Œ∞Oz#"å_»∞ Ü«∞=∞^ŒO_®~°∞›_»∞
QÍ_»∞. Hõ~ΰ $Éè’HõÎ $ `åfi^Œ∞Å#∞ ã¨Q∞Æ }Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞xÜ«∞O^Œ∞ ™ê÷ÑO≤ z Dâ◊fi~å~°Ê}|∞kú`À
Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«∞@KÕ `å`«Ê~°º=ÚQÍ HõÅ"å_»∞.Ü«∞=∞=∞Ok~åxH˜ "≥à◊§_»∞. J#fl^•#
=∂K«iOK«∞"å_»∞#∞, [Å^•`«ÜÚ« , QÀ^•#Hõ~Ü Î° Ú« , =$ëÈ`«û~°Hæ ~õ Ü
ΰ Ú« Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞
á⁄O^Œ_∞» .=$ëÈ`«û~°=æ Ú´PÉ’`«∞#∞ JK«∞ÛáÈã≤ =^ŒÅ∞@. q^Œº#∞ QÀi#"åiH˜ q^•º^•#
=∂K«iOK«∞"å_»∞#∞, Ѩ~ÀѨHÍ~°=∞O^•ã¨H˜Î QÆÅ"å_»∞#∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞.
ǨÏix |∂lOK«∞"å_»∞#∞, ǨÏi<å=∞=Ú [Ñ≤OK«∞"å_»∞#∞, q"åÇ¨Ï =ÚÅ#∞
LѨ#Ü«∞#=ÚÅ#∞ *ËÜ«Ú"å_»∞#∞, Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞. =∂~°æ=∞^茺=∞O^Œ∞
=∞O_»Ñ¨=ÚÅ∞ Hõ\ ì̃OK«∞"å_»∞#∞, „H©_®™ê÷#=ÚÅ#∞ QÆ\ ì̃OK«∞"å_»∞#∞, k‰õΩ¯ÖËx â◊==Ú
#‰õΩ =∞O„`« ã¨O™ê¯~°=Ú#∞ *Ë~ÚOK«∞"å_»∞#∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞. x`«º=Ú
™êÅ„QÍ=∂~°Û#=∂K«iOz P f~°÷=Ú#∞áê#=Ú*Ëã≤ ^•xH˜ =O^Œ#=∂K«iOK«∞"å_»∞
Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞.
`«∞Åã‘HÍ+¨=ª ∂eHõ#∞ "≥∞_»Ü∞« O^Œ∞ ^èiŒ Oz ǨÏix ѨÓlOK«∞"å_»∞#∞ ™êÅ„QÍ=∞
=Ú#∞ ѨÓlOK«∞"å_»∞#∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_∞» . ÉèÏQÆ=`« =Ú#∞ „"åã≤ QÆ$ǨÏ=∞O^Œ∞
ѨÓlOK«∞K«∞#fl#∞, QÆ$ǨÏ=∞O^Œ∞OK«∞H˘#fl#∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞. ã¨∂~°∞º_»∞
"Õ∞+¨`«∞ÖÏ =∞Hõ~° ã¨O„HÍO`«∞Å Ü«∞O^Œ∞O_»QÍ „áê`«™êfl#=∂K«iOK«∞"å~°∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ
=Ú#∞ á⁄O^Œ~°∞.
~°∞„^•HõΔ=∂eHõ#∞ ^èŒiOz [Ѩ^•#Ǩϟ=∂^Œ∞Å#∞ PK«iOK«∞"å_»∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ
=Ú#∞ á⁄O^Œ_∞» . x`«º=Ú#∞ JK«∞º@, QÀqO^Œ, J#O`«, Hõ$+¨,‚ <å~åÜ«∞}, F~å=∞Ü«∞x
ǨÏi<å=∞ã¨OH©~#ΰ PK«iOK«∞"å_»∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_∞» . HÍtÜ«∞O^Œ∞ =∞}˜Hiõ H‚ Í
Ѷ¨∞@ì=∞O^Œ∞ ǨÏi㨇~°} KÕÜ«ÚK«∞ =∞$u<˘Ok# Ü≥∞_»Å"å_»∞ ã¨~°fiáêѨ=ÚÅ∞ KÕã≤#
"å_»~Ú##∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ_»∞.
^˘OQÆ, HõÅ∞¡„`åQÆ∞"å_»∞, q∞„`«ÇϨ O`«‰Ωõ _»∞, „ÉÏǨχ}ǨÏO`«, QÆ∞~°∞ ÉèÏ~°º~°`∞« _»∞,
„ã‘ÎǨÏ`«º, ~å[ǨÏ`«º, QÆ∞~°∞ǨÏ`«º, QÀǨÏ`«º KÕã≤# áêáê`«∞‡Å∞ =∞~°}HÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏix
㨇iOz# Ü≥∞_»Å áêѨq=Ú‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
 24 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
=∞Ç≤Ï=∞#∞ `≥eã≤H˘xQÍx, `≥eÜ«∞HõQÍx=∞~°}HÍÅ=Ú# ǨÏi <å=∞ ã¨OH©~°Î#
QÍqOz#"å~°∞ áêáê`«∞‡Å~Ú##∞ =Ú‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~°∞. Ѩ_ç#ѨÙÊ_»∞#∞, `˘„@∞áê@∞
ÉÁOk#ѨÙÊ_»∞#∞, H˘@ì|_ç#ѨÙÊ_»∞#∞, [fi~å^Œ∞ÅKÕ`« Ñ‘_çOѨ|_ç#ѨÙÊ_»∞#∞,
ã¨Ñ¨Î=ºã¨#=ÚÅKÕ`« Ñ‘_çOѨ|_»∞#ѨÙÊ_»∞#∞, =â◊=ÚHÍ#ѨÙÊ_»∞#∞ ǨÏiǨÏsÜ«∞x J#fl
Ü≥∞_»Å Ü«∞=∞Ü«∂`«# á⁄O^Œ_»∞. J<ÕHõ [#‡ÅÖ’ ã¨OáêkOK«|_ç „áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÅ∞
ÖËHõ H˘O_»Å=Öˇ ÃÑé˜yÜ«Ú#fl áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞QÍx ã¨fi~°æ=∞O^Œ∞QÍx
ǨÏi<å=∞ã¨OH©~#ΰ =ÚKÕ`« #tOK«∞#∞. =∞~°}Ï=ã¨Ö÷ ’ L#fl"å_»∞ ǨÏi <å=∞㨇~°}=Ú#∞
*Ëã≤#Ü≥∞_»Å "åx áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú JyflÖ’#∞Oz# ^Œ∂k=Öˇ #tOK«∞#∞.
q+¨μ^‚ ∂Œ `«e@∞¡ Ü«∞=∞^Œ∂`«Å`À ѨeH˜ J*Ïq∞à◊√x Ü«∞=∞^Œ∂`«Å =Å# q_çÑO≤
zi. `«~°∞"å`« J*Ïq∞à◊√_»∞ q+¨μ‚^Œ∂`«Å‰õΩ #=∞™ê¯~°=ÚKÕã≤ g∞^Œ~°≈#=Ú =Å#
<Õ#∞ `«iOzu#<≥#∞. `«~°∞"å`« q+¨μ‚^Œ∂`«Å∞ "≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩÉ’~Úi.
`«~∞° "å`« J*Ïq∞à◊√_»∞ Ü«∞=∞^Œ∂`« q+¨μ^‚ ∂Œ `«Å ã¨O"å^Œ=Ú#∞ qx Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç
JÜ≥∂º ZO`«Hõ+¨ì=∂Ü≥∞#∞. P`«‡Ç≤Ï`«=Ú KÕã≤H˘#ÖËHõ áÈux QÆ^•. pèpè ! <å „|`«∞‰õΩ
ã¨[˚#xOk`«=∂Ü≥∞#∞QÆ^•, Ѩu„=`«Ü≥ÿ∞# ÉèÏ~°º#∞ =^Œe"Õã≤ HõÅ∞¡„^•ÔQ_ç D
^•ã‘ÉÏè ~°º#∞ ã‘fiHõiOzuxQÆ^•, =$^Œ∞Åú ∞ <åHõO>Ë "Õ~ˆ k‰õΩ¯ÖËx "å~°∞#∞ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å~Ú#
=∂`å Ñ≤`«~°∞Å#∞ hK«∞_»<≥· q_çzuxQÆ^•, JÜ≥∂º Ü≥∞O`«Hõ+¨ì=Ú, ^èŒ~°‡=Ú#∞
K≥é∞K«∞"å~°∞ HÍ=Ú‰õΩÅ∞ x~°O`«~=° ∞#∞Éèqí OK≥_ç #~°H=õ ∞OkѨÙÊ_»∞ <Õ#∞ xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ
Ѩ_≥_ç"å_»#∞.
WkÜÕ∞q∞ Pâ◊Û~°º=Ú. Wk ã¨fiѨfl=∂ P #Å¡H`õ ∞« ÅÎ #∞ ^èiŒ Oz# Ü«∞=∞Éè@í ∞Öˇ@∞¡
áÈ~Úi? <Õ#∞ ѨÓ~°fi[#‡=∞O^Œ∞ ѨÙ}º=∂K«iOz# "å_»#∞ Wkx[=Ú. J@∞¡ QÍxKÀ
^•ã‘Ñu¨ <≥#· <å‰õΩ =∞~°}HÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏi㨇 $u Ü≥∞@∞¡QÅÆ ∞QÆ∞#∞? <å lǨÏfiǨÏi<å=∞
=Ú#∞ Ü≥∞@∞¡ „QÆÇ≤ÏOK«∞#∞? áêáê`«∞‡_≥·# <Õ<≥Hõ¯_» JO`«ºHÍÅ=∞On 㨇 $uÜ≥∞Hõ¯_»?
ã≤Q∞Æ æ q_çz „ÉÏǨχ}∞Å#∞ [OѨÙ<Õ<H≥ ¯õ _», =∞OQÆàH◊ ~õ =° ∞~Ú# <å~åÜ«∞} <å=∞"≥∞Hõ¯_»?
J*Ïq∞à◊ √ _ç @ ∞¡ qKåiOz xâ◊ Û Å"≥ ∞ ÿ # Éè í H ˜ Î x ÉÁOk l`Õ O „kÜ« Ú _≥ ·
H˘O`«HÍÅ=ÚO_ç ™êÜ«Ú[º=ÚH˜Îx ÉÁO^≥#∞. HÍ|\˜ì <å~åÜ«∞} <å=∞ H©~°Î#
QÍqOK«∞"å~°∞ ã¨=∞ã¨ÎáêѨq=Ú‰õΩÎÖˇ· "≥·‰õΩO~î°Ö’Hõ=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. WO^Œ∞‰õΩ
ã¨OkÜ«∞=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 25
= J^蕺ܫ∞=Ú – J*Ïq∞à◊ ѨÓ~°fi[#‡ =$`åÎO`«=Ú
[#‰õΩ_»∞ uiy W@∞¡ J_çÔQ#∞. F=Úhâ◊fi~å! D J*Ïq∞à◊√_»∞ ѨÓ~°fi[#‡
=∞O^≥=fi_»∞? Uq∞áêѨ=Ú#∞*ËÃã#∞? q+¨μ^‚ ∂Œ `«Å∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@Å#∞qx Ü«∞=∞Éè@í ∞Å∞
ZO^Œ∞‰õΩ Ü«¸~°‰õΩ_çi? Ü«∞=Úx =^ŒÌ‰õΩ áÈ~Ú Ü«∞=Úx`À U=∞xK≥Ñ≤Êi ?
=ã≤+¨μª_»∞ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ q+¨μ‚^Œ∂`«Å=∂@Å∞ qx j„Ѷ¨∞=ÚQÍ
Ü«∞=Úx=^ŒÌ‰õΩÉ’~Ú ã¨~°fi=$`åÎO`«=Ú#∞ Ü«∞=Úx`À *ˇÑ≤Êi. JÜ«∂º! áêѨ`«∞‡_»∞#∞,
^Œ∞~åKå~°∞_»∞#∞, xOk`«H~õ ‡° Å#∞ PK«iOK«∞ "å_»∞#∞ #QÆ∞ J*Ïq∞à◊√_»∞ `À_ç`K≥ ∞« Û@‰õΩ
áÈ~Ú#O`«Ö’ q+¨μ‚^Œ∂`«Å∞ =zÛ =∞=Ú‡Å#∞ kèHõ¯iOz J`«xx q_çÑ≤Ozi. "Õ∞=Ú
"åix kèHõ¯iOK«∞ @‰õΩ Jâ◊‰õΩÎÅ"≥∞ÿ=zÛuq∞ Jx K≥Ñ≤Êi.
P =∂@#∞ qxHÀÑ≤Oz Ü«∞=Ú_»∞ *Ï˝#^Œ$+≤ì`À K«∂z ~Ú@¡xÜ≥∞. D J*Ï
q∞à◊√_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥·##∞ JO`«ºHÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏi<å=∞㨇~°} KÕÜ«Ú@ KÕ`« áêѨ=ÚÅ∞
#tOz "≥·‰õΩO~î°„Ñ≤Ü«Ú_®Ü≥∞#∞. JO^Œ∞=Å#<Õ J`«xx q+¨μ‚^Œ∂`«Å∞ ã‘fiHõiOzi.
^Œ∞ëêì`«∞‡Öˇ· =∞Ç≤Ï=∞#∞ `≥eã≤H˘#Hõ ǨÏi<å=∞㨇~°} KÕã≤##∞ áêѨ=ÚÅ∞
#tOK«∞#∞. `≥eÜ«∞Hõ `åH˜##∞ JyflHÍÅ∞Û#∞QÆ^• ! ÉèíH˜Î`À <å~åÜ«∞} 㨇~°}#∞
*ËÜ«Ú"å_»∞ r=#∞‡‰õΩÎ_≥· JO`«=∞O^Œ∞ "≥∂HõΔ=Ú <˘O^Œ∞#∞. Ü«∞=Ú_ç@∞¡ qKåiOz
Ü«¸~°‰õΩO_≥#∞.
J*Ïq∞à◊√_»∞ ѨÓ~°fi[#‡=Ú# ™œ~åR^Õâ◊=∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞_≥· t"å~°Û‰õΩ_»∞QÍ
LO_ç t=„^Œ=º=Ú#∞ ǨÏiOK«∞K«∞ ™êfl#ã¨O^茺Å#∞ q_çz J#º=∂#ã¨∞_≥· t=Ùx
ѨÓlOK«∞K«∞ t=Ù#Hõaè=ÚY=ÚQÍ HÍà◊√§KåѨىõΩx â◊Ü«∞xOK«∞K«∞ PÜ«Ú^èŒáê}˜Ü≥ÿ∞
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`ÀQÆ∂_ç <å<åÅOHÍ~°â’aè`«∞_≥· ¿ãfiKåÛùqǨ~°=ÚÅ u~°∞QÆ∞K«∞ |ǨïÉèÏ+≤Ü≥ÿ∞
=∞Oz Ü«∞ø=#=Ú`À #∞O_≥#∞.
PÜ«¸iÖ’ <˘Hõ „ÉÏǨχ}∞_»∞O_≥#∞. J`«xH˘Hõ ~°∂Ѩ=uÜ«Ú Ü«∞ø=#=uÜ«Ú
#QÆ∞ ÉèÏ~°ºQÆÅ^Œ∞. P „ÉÏǨχ}∞_»∞ ^Œi„^ŒÑ‘_ç`«∞_≥· J#fl=Ú H˘éÔH· Ѩ@ì}=ÚÅ∞,
„QÍ=∞=ÚÅ∞ Ñ¨Öˇ¡Å∞ ué∞QÆ∞K«∞ Ü«∂zOK«∞K«∞O_≥_ç"å_»∞.
XHÍ<˘HõÑÙ¨ Ê_»∞ „ÉÏǨχ}∞_»∞ ã¨OáêkOz# ^è•<åºkHõ=Ú#∞ t~°ã∞¨ û# #∞OK«∞H˘x
PHõe`À ~ÚO\˜H˜=zÛ ÉèÏ~°º`À Fã‘! <å‰õΩ PHõe HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. `«fi~°QÍ =O@
*ËÜÚ« =Ú. =ÚO^Œ∞ =∞Ozho§=Ú‡ „`åy âßOuOK≥^#Œ ∞. Éè~í ~ΰ Ú>ˇx¡ fl =∂é∞Å_çy##∞
ÉèÏ~°º J`«x =∂@#∞ ÖˇHõ¯KÕÜ«∞HõѨ#∞Å∞ KÕÜ«ÚK«∞ *Ï~°∞x =∞#ã¨∞ûÖ’ ^蕺xOK«∞K«∞
Ü«¸~° ‰õΩO_≥#∞. JO`«É~íè Hΰ ÀÑ≤Oz ^ŒO_»=Ú`À ÉèÏ~°º#∞ Q˘>ˇ#ì ∞. ÉèÏ~°º Éè~í #ΰ ∞ Ñ≤_Hç e˜ `À
QÆ∞^≥#Ì ∞. `«~∞° "å`« Éè~í ΰ P QÆ$ǨÏ=Ú#∞ q_çz „QÍ=∂O`«~=° ÚÉ’~Ú JK«Û@ aèH"Δõ ∞≥ `«∞HÎ ˘x
rqOK«∞K«∞ ÉèÏ~åºã¨OQÆux QÆ∂iÛ zOuOK«∞ K«∞O_≥#∞. ÉèÏ~°ºÜ«Ú ã¨∞Y=ÚQÍ#∞O_ç
~å„u Éèí∞lOz =∞Oz pÔ~^èŒiOz `åO|∂Å=Ú ã‘fiHõiOz Ü≥ÚHõ KåHõe"åx WO\˜H˜
áÈÜ≥∞#∞.
ã¨∞O^Œ~°∞_»~Ú# KåHõe"åxx Ez ~å„u <å`À ã¨OÉè’yOK«∞ =∞<≥#∞. P
=∂@qx "å_»∞ h=Ù „ÉÏǨχ}„ã‘Îq J~°÷~å„u"Õà◊ =∂~ÚO\˜H˜ ~å=K«∞Û<å? g∞~°∞
 26 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
Q˘Ñ¨Ê‰õΩÅ=Ú#O^Œ∞ |∞\ì̃#"å~°∞ "Õ∞=Ú xOk`«∞Å=Ú HÍ|\ì̃ ~Ú\ì̃ ã¨OѨ~°¯=Ú g∞‰õΩ
`«QÆ∞<å?
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ "åi~°∞=Ù~°∞#∞ q"å^ŒÑ¨_»∞K«∞ KåHõe"å_»∞ ~ÀHõe`À ^•xx
H˘>ì̌#∞. JkÜ«Ú "åxxH˘\ì̃ "åxx q_çz ~å[=∂~°æ=Ú# É’=ÙK«∞O_»QÍ ÃÑ·# *ˇÑ≤Ê#
t"å~°Û‰õΩx EK≥#∞. JO`«Ö’ P „ã‘Î"åxx Ѩ@∞ì‰õΩx ~°uˆHo ~°=∞‡#=∞x Ñ≤Å∞K«∞H˘x
áÈ~Ú "åx`À Éè’yOz ~å„uÜ«∞O`«ÜÚ« "åx`À HÍňHÑΔ =¨ ÚKÕã≤ `≥Å"¡ å~°QÍ<Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨ
=Ú#∞ ÉÁOk Éèí~°Î=^ŒÌ‰õΩÉ’~Ú PÜ«∞##∞ „|u=∂e PÜ«∞#`À QÆ∂_® QÆ$Ç¨Ï =∞O^Œ∞
™œYº=ÚQÍ #∞O_≥#∞.
`«~∞° "å`« H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ t"å~°Û‰õΩ_»∞ =∞$u<˘Ok Ü«∞=∞Ö’Hõ =∞O^Œ∞ „Hõ=∞
=ÚQÍ ~“~°"åk #~°Hõ ^Œ∞óY=ÚÅ##∞Éèqí Oz uiy Éè∂í q∞ Ü«∞O^Œ∞ ã¨`fi« x+¨μxª H˘_»∞‰õΩ
J*Ïq∞à◊√_≥· [x‡OK≥#∞. W`«xH˜ HÍiÎHõѨÓi‚=∞<å_»∞ t=^Œ~°≈#=ÚÅaèOz#k. JO`«º
HÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏi<å=∞ 㨇~°} QÆey#k. P ¿ÇÏ`«∞=ÅKÕ`« ã¨Ñ¨Î[<å‡i˚`« áêѨ=ÚÅ∞
#tOz "≥∂HõΔ=Ú#∞ ÉÁO^≥#∞.
P „ÉÏǨχ}˜Ü«Ú H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ =∞$u<˘Ok #~°Hõ=ÚÅO^Œ<ÕHõ Ü«∂`«#Å
<˘Ok uiy Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ Hõ<庉õΩ|˚=∞O^Œ∞ K«O_®Å∞#‰õΩ Ñ¨Ù„uHõQÍ [x‡OK≥#∞.
K«O_®Å∞_»∞ Wk ѨÙ\˜ì# ã¨=∞Ü«∞=Ú =∞Oz^• Ü«∞x Ü≥ÚHõ „ÉÏǨχ}∞x Ü«∞_çÔQ#∞.
J`«_∞» ~Úk `«O„_çQOÆ _®# ѨÙ\˜#ì ^Œx K≥ÃÑÊ#∞. P=∂@ qx K«O_®Å∞_»∞ P tâ◊√=Ù#∞
nã≤H˘xáÈ~Ú J~°}º=∞O^Œ∞OK≥#∞. JO`«Ö’ XHõ„ÉÏǨχ}∞_»∞ Ez ~À^Œ#=Ú KÕÜ«Ú
K«∞#fl P tâ◊√=Ù#∞ nã≤H˘xáÈ~Ú `«#~ÚO\˜Ö’ ^•ã‘QÍ#∞#fl Ü≥ÚHõ „ã‘HÎ ˜ #ѨÊyOK≥#∞.
P ^•ã‘k nxx ÃÑOz#k. `«~°∞"å`« nxx J*Ï q∞à◊√_»∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ fÃã#∞. `«~°∞"å`«
Hõ^äŒÑ¨Ó~ÀfiHõÎ"Õ∞–
~å*’`«Î=∂ ! Wk h=_çy# „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú J*Ïq∞à◊√x ѨÓ~°fi =$`åÎO
`«=Ú. áêѨ=ÚʼnõΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@ Hõ+¨ì=Ú, ǨÏi<å=∞H©~°Î#=Ú KÕã≤#
„áêÜ«∞tÛ`«=Î ÚÅ`À ѨxÖË^∞Œ . JkQÍx Ü≥∞_»Å ^è~Œ ‡° âß„™ÈÎHÎõ „áêÜ«∞tÛ`«=Î ÚÅ∞ KÕÜ∞« =Öˇ
#x ÉèÏ==Ú.
Z=fixÜ≥ÚHõ¯ <åÅ∞Hõ ǨÏi<å=∞ H©iÎ#=ÚKÕÜ«∞^À, =∞#ã¨∞û ǨÏiáê^ŒÑ¨^Œ‡
=Ú#∞㨇iOK«^À, K≥=ÙÅ∞ ǨÏiK«i„`«=ÚÅ#∞ q#^À "åxáêѨ=ÚÅ∞ Ü≥∞@∞¡ #tO
K«∞#∞? W`«~° zO`«#∞=∂x ǨÏix㨇iOK«∞"å~°∞ =ÚH˜<Î ˘O^≥^~Œ ∞° . WO^Œ∞‰õΩ ã¨OkÜ«∞=Ú
ÖË^Œ∞.
HÍ|\˜ì HÍ~°ÎHõ=∂ã¨=∞O^•K«iOz# ^èŒ~°‡=Ú ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ#^≥·##∞ Q˘Ñ¨Ê ^≥·##∞
áêѨ=Ú JO`«\ ˜x #tOѨ*ËÜ«Ú#∞. HÍiÎHõ^èŒ~°‡=Ú#‰õΩ áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ*ËÜ«Ú
™ê=∞~°ºú =Ú#flk HÍ|\˜ì HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ ^è~Œ ‡° =∂K«iOK«x"å_»∞ #~°H=õ Ú <˘O^Œ∞#∞.
Wk xâ◊ÛÜ«∞=Ú. áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ*Ü Ë Ú« D Hõ^#Œä ∞ q#fl"å~°∞ ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ#∞
#tOѨ*Ëã≤ "≥∂HõΔ"≥ÚO^Œ∞^Œ∞~°∞.
DHõ^äŒ#∞ qxÑ≤OK«∞"å_»∞ áêѨq=Ú‰õΩÎ_≥· "≥·‰õΩO~î°=∞O^Œ∞ q+¨μ‚=Ù`À QÆ∂_ç
ã¨∞dOK«∞#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 27
= J^蕺ܫ∞=Ú
ã¨∞jÖÏ=∞O^Œ~° =$`åÎO`«=Ú, ѨÙ~å}„â◊=} Ѷ¨Å=Ú
~å*’`«Î=∂ ! uiy K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ JqÃã ѨÙ=ÙfiÅ`À
ǨÏixѨÓlOz#"åx áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. KåO„^•Ü«∞} „=`«Ñ¶¨Å=Ú á⁄O^Œ∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ QÆiHõ`À#∞, ‰õΩâ◊Å`À#∞ ǨÏix ѨÓlOK«∞"å_»∞ áêѨq=Ú‰õΩÎ_≥·
"≥·‰õΩO~î°=Ú#∞ *Ë~°∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ z„`«~°OQÆ∞Å`À QÆ∂_ç# =G=ÚÅ#∞ ǨÏiH˜
ã¨=∞iÊOz#"å_»∞ "≥∂HõΔ "≥ÚO^Œ∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êfl#=∂K«iOz ǨÏiã¨xflkèÖ’ nѨ=∂ÅÅ #∞OK«∞"å_»∞#∞,
ѨÙ~å}=Ú#∞ *ˇÑÙ¨ Ê"å_»∞#∞, ѨÙ~å}=Ú#∞ q#∞"å_»∞#∞ áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú#∞ #tOѨ*ãË ≤
H˘x Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Ü≥ÚHõ ѨÓ~°fiHõ^äŒQÆÅ^Œ∞. Jk
q#fl=∂„`«=Ú#<Õ áêѨ=ÚÅ∞ áÈ=Ù#∞. PÜ«Ú~å~ÀQƺ=ÚÅxK«∞Û#∞. |Ǩï Pâ◊Û~°ºHõ~°
=ÚQÍ #∞O_»∞#∞. ^•xx K≥ÃÑÊ^Œ q#∞=Ú. HõoOQÆ^Õâ◊=∞O^Œ∞ =∞O^Œ~°∞_»#∞ <˘Hõ
„ÉÏǨχ}∞_»∞ QÆÅ_»∞. J`«_∞» ™êfl#ã¨O^蕺=O^Œ<å^Œ∞Å#∞ q_çz ÃÑ\˜#ì "å_≥· W`«~∞° ʼnõΩ
‰õÄeKÕÜ«ÚK«∞O_≥_ç"å_»∞.
J`«xH˜ =∞OzQÆ∞}=ÚÅ∞ QÆey ã¨∞jÅÜ«∞#∞ ¿Ñ~°∞ QÆÅ XHõ ÉèÏ~°º Ü«ÚO_≥#∞.
P"≥∞Ѩu„=`«Ü«Ú, ã¨=∞ã¨Î ™ê=Ú„kHõ ÅHõΔ}=ÚÅ`À QÆ∂_ç#^≥· P_»"åiÖ’ „âı+¨μª~åÖˇ·
Ü«ÚO_≥#∞. F ~å*Ï! P ã¨∞jÅ Éè~í ^ΰ ∞Œ ~°∞}æ ѨÓ~°∞_‚ ·≥ ##∞ J`«xÜ«∞O^Œ∞ ^Õfi+¨=Ú#∞OK«Hõ
¿ãqOK«∞K«∞O_≥#∞. `«~°∞"å`« "å_»∞ "ÕÔ~·# r=<ÀáêÜ«∞=Ú `≥eÜ«∞Hõ ‰õÄer=#=Ú
Hõ+=ì¨ ∞x`«Åz HõuxÎ ^èiŒ Oz J_»qÖ’ =∂~°=æ Ú HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x Ü«ÚO_ç ^•x_»∞K«∞"åix
H˘\˜ì "åi ^èŒ#=ÚÅ#ѨǨÏiOK«∞K«∞ H˘O`«HÍÅ=Ú#∞ QÆ_çÃÑ#∞.
J@∞¡ KÒ~°º=Ú=Å# ã¨OáêkOz# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ W`«~° ^Õâ◊=ÚʼnõΩ áÈ~Ú
J=Ú‡H˘x P ^è#Œ =Ú`À ‰õΩ@∞O|=Ú#∞ áÈ+≤OK«∞K«∞O_≥#∞. XHõÑÙ¨ Ê_»∞ P „ÉÏ=∞‡}∞_»∞
KÒ~°º=ÚH˘~°‰õΩ =∂~°æ=Ú#∞ HõxÃÑ\˜ìÜ«ÚO_ç =∂~åæ#=K«∞Û<˘Hõ „ÉÏǨχ}∞x Ѩ@∞ìH˘x
=∞é˜K] @≥ ∞ì‰Ωõ Hõ\ì˜ J`«x ™⁄=∞‡O`«ÜÚ« #∞ ǨÏiOK≥#∞. WO`«Ö’<Õ „‰õÄ~°∞_≥#· H˜~å`«∞_˘Hõ_∞»
=zÛ J~Ú^Œ∞Ì~°∞ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ K«OÑ≤ P ^èŒ#=∞O`«Ü«Ú `å#∞ ǨÏiOK≥#∞. `«~°∞"å`«
QÆ∞ǨÏÖ’#∞#fl ÃÑ^ŒÌѨÙe H˜~å`« =∞#∞+¨º„QÆO^äŒ=Ú#∞ P„Ѷ¨∂}˜Oz =zÛ "åxx H˘>ˇì#∞.
H˜~å`«∞_»∞#∞ Hõu`Î À ѨÙex H˘>ˇ#ì ∞. W@∞¡ W^Œ~Ì ∞° #∞ Ѩ~㰠ʨ ~° „ѨÇ¨ ~°=ÚÅKÕ`« XHõ¯=∂ˆ~
K«xáÈ~Úi.
W@∞¡ W^ŒÌ~°∞ „ÉÏǨχ}∞Å∞, ѨÙe,H˜~å`«∞_»∞ #Å∞QÆ∞~°∞ XHõKÀ@ =∞$u<˘Ok
Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ É’~Ú HÍÅã¨∂„`«#~°Hõ=∞O^Œ∞ Ü«∂`«# |_çi. Ü«∞=∞Éèí@∞Å∞
"åi#O^Œix ѨÙ~°∞QÆ∞Å`À#∞, J"Õ∞^躌 =Ú`À#∞ ‰õÄ_ç#@∞=O\˜ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ pHõ\Ö˜ ’
ã¨Åã¨ÅHÍQÆ∞K«∞<åfl~°HõÎ=∞O^Œ∞ |_»"≥·zi.
[#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! P „ÉÏǨχ}∞x ÉèÏ~°º ã¨=∞ã¨Î ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ *ËÜ«ÚK«∞ PKå~°
=O`«∞~åÖˇ· ǨÏiÉèíH˜ÎÜ«Ú`«Ü≥ÿ∞ ã¨[˚#ã¨Ç¨Ï"åã¨=Ú#∞ *ËÜ«ÚK«∞x~°O`«~°=Ú Éèí~°Î#∞
^蕺xOK«∞K«∞O_≥#∞. F~å*Ï! W@∞¡O_»QÍ ^≥·==â◊=ÚKÕ`« XHõ Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ ǨÏi<å=∞
 28 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
㨇~°}KÕÜÚ« K«∞ <å@º=Ú KÕÜÚ« K«∞ ѨÙÅHÍOH˜`â« s◊ ~°∞_≥· ǨÏi<å=∂=∞$`«=Ú#∞ áê#=Ú
KÕÜÚ« K«∞ ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅO^Œ∞ ǨÏix ^Œi≈OK«∞K«∞ P#O^ŒÉÏ+¨ÊÜ«Ú`«∞_≥· P"≥∞ ~ÚO\˜H˜
=K≥Û#∞.
P"≥∞Ü«Ú PÜ«∞uxEz aèHõΔq∞_ç JÜ«∂º, Ü«∞uѨÙOQÆ"å! g∞~°∞ =∂ ~ÚO\˜H˜
=K«∞Û@KÕ`« <Õ#∞ `«iOzux. g∞=O\˜ "åi ^Œ~°≈#=Ú ^Œ∞~°¡Éèí=Ú. =∂~ÚO\˜=^ŒÌ
<å Éèí~°ÎÖË_»∞. <Õ<˘Hõ¯^•#<Õ Ñ¨u^蕺#=Ú#∞ *ËÜ«ÚK«∞#fl^•##∞. P"≥∞ ~Ú@∞¡ K≥ѨÊQÍ
qx Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ „Ñ≤Ü∞« ÉèÏ+≤}Ü ˜ Ú« âߺ=∞Ü«Ú#~Ú# P"≥∞`À W@¡xÜ≥∞#∞. J=∂‡~¸!
D ~ÀA HÍiÎHõѨÓi‚=∞ =∞ǨѨ~°fi=Ú. D k# ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú Ç¨Ïiã¨xflkèÖ’ g∞
~ÚO\˜Ö’ ѨÙ~å}Ѩ~î°#=Ú [~°∞Ѩ=Öˇ#∞. P ѨÙ~å}=Ú#‰õΩ nѨ=Ú HÍ=Öˇ#∞. #∂<≥
`≥K≥Û^Œ#∞. QÆ#∞Hõ h=Ù =uÎxKÕã≤ W=Ú‡.âߺ=∞Ü«∞#QÍ Ü«∞ø=#=uÜ«∞x J~°÷=Ú.
Ü«∞fâ◊fi~°∞_ç@∞¡ K≥ѨÊQÍ P z#flk qx ã¨O`À+¨=Ú`À QÀ=∞Ü«∞=Ú `≥zÛ P
~ÚÅ∞¡ K«Hõ¯QÍ JeH˜#^≥· JO^Œ∞ S^Œ∞~°OQÆ∞Å`À =ÚQÆ∞æÅ#∞ ɡ\ ˜ì Ñ≤=∞‡@ ^Œ∂kx
Ѩiâ◊√^Œ=ú Ú KÕã#≤ ^≥· P ^Œ∂kKÕ ~Ô O_»∞ =`«∞ÅÎ #∞*Ëã≤ #∂<≥`À Ü«∞fâ◊fi~°∞x=^ŒÌ "≥eyOz
™êfiq∞H˜ ã¨=∞iÊOK≥#∞.
P z#flk nѨáê„`«#∞, =uÎx `å#∞ ~ÚzÛ#O^Œ∞‰õΩ Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ KåÖÏ
ã¨O`À+≤Oz nѨ=Ú#∞ "≥eyOK≥#∞. Ü«∞uÜ«Ú P nѨ=Ú =ÚO^Œ∞ ǨÏix |∂lOz
=∞#â◊√≈kú H˘~°ÔH· ѨÙ~å}Ѩ~î°#=∂~°OaèOK≥#∞.
P"≥∞Ü«Ú „Ѩu~ÚO\˜H˜É’~Ú Ñ¨Ù~å}„â◊=}=Ú#‰õΩ ~°O_»x KåÖÏ =∞Okx
Ñ≤Å∞K«∞‰õΩx =zÛ "åi`ÀZ ã¨Ç¨ UHÍ„QÆ=∞#ã¨∞û`À ѨÙ~å}=Ú#∞ q<≥#∞. `«~°∞"å`«
Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ Ü«∞^èÕK«ÛùQÍ áÈÜ≥∞#∞. H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ Ç¨Ïi^蕺#=Ú KÕ`« *Ï˝#=Ú#∞
ã¨OáêkOK«∞H˘x P"≥∞ =∞$u<˘O^≥#∞.
JO`«Ö’ â◊OYK«„HÍOH˜`«∞Å∞#∞, K«`«∞~åƒÇ¨ïÅ∞#∞, Ѩ^•‡‰õΔΩÅ∞#∞, Ñ‘`åO|~°
^è•~°∞Å#∞<≥·# q+¨μ‚^Œ∂`«Å∞ ^Õ=`«Å `À@Ö’#∞#fl ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`À#∞, =Ú`åºÅ`À#∞,
ѨQÆ_»=ÚÅ`À#∞ ~°zOz#=∂eHõÅ`À#∞, =G=ÚÅ`À#∞, PÉèí~°}=ÚÅ`À#∞ JÅOHõ
iOK«|_ç# q=∂#=Ú#∞ nã≤H˘x =zÛ ã¨∂~°∞º_»∞=Öˇ „ѨHÍtOK≥_ç P q=∂# =∞O^Œ∞
P"≥∞#∞ ZH˜¯Oz [Ü«∞ [Ü«∞^èfiŒ #∞Å`À Hõ~`° åà◊=ÚÅ∞ KÕÜÚ« K«∞ KåÖÏ=∞Ok "≥O@~åQÍ
"≥·‰õΩO~î°Ö’Hõ=Ú#‰õΩ KÕÔ~#∞.
P"≥∞ "≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩ É’=ÙK«∞ =∞^茺=∂~°æ=∞O^Œ∞ #~°Hõ=Ú#∞ Ez JK«Û@
`«#Ѩu #~°Hõ=Ú#O^Œ∞ LO_»∞@‰õΩ Pâ◊Û~°º"≥ÚOk q+¨μ‚^Œ∂`«Å`À x@∞¡Ñ¨eÔH#∞. F
q+¨μ‚^Œ∂`«ÖÏ~å ! xq∞+¨=∂„`«=Ú LO_»O_ç. D #~°Hõ ‰õÄѨ=∞O^Œ∞ <å Éèí~°Î=ÚQÆ∞æi`À
Ѩ_çÜ«ÚO_»∞@‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞? D q+¨Ü«∞ =Ú#∞ <å‰õΩ *ˇÑ¨ÙÊ_»∞.
g_»∞ h Éè~í ,ΰ g_»∞ ‰õÄeKÕãÜ ≤ Ú« , ^˘OQÆ`#« =Ú#∞ *ËãÜ
≤ Ú« , Ѩ~^° <Œè å ѨÇϨ ~°}=Ú
*Ëã≤<å_»∞, "Õ^˘HõÎ=∞~Ú# PKå~°=Ú#∞ =^Œe ^Œ∞~å‡~°æ=∞O^Œ∞ KÕi<å_»∞. JO^Œ∞=Å¡
g_»∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞<åfl_»∞.
D Ô~O_»= „ÉÏǨχ}∞_»∞ q∞„`«„^ÀÇ≤Ï, =∞Ǩáê`«‰õΩ_»∞, W`«_»∞ ÉÏź=Ú #∞O_ç
q∞„`«∞_≥·Ü«Ú#fl"åx <˘Hõxx K«OÑ≤ "åx^èŒ#=Ú JѨǨÏiOz W`«~°^Õâ◊=Ú#‰õΩ
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 29
É’=ÙK«∞#flO`«Ö’ hÉè~í Kΰ `Õ « ǨÏ`«∞_®Ü≥∞#∞. J\˜ì áêáê`«‡_»∞ QÆ#∞Hõ W`«_∞» #~°H=õ ∞O^Œ∞
|_çÜÚ« <åfl_»∞. D =¸_»="å_»∞ H˜~å`«∞_»∞. g_»∞ h Éè~í #ΰ ∞ ~¸ „ÉÏǨχ}∞x ~Ú^ŒiÌ x
K«OÑ≤<å_»∞. JO^Œ∞KÕ`« g_»∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞O_≥#∞. D <åÅæ="å_»∞, ѨÙe,H˜~å`«∞Å∞
Ѩ~°ã¨Ê~° Ѷ¨∂`«=ÚÅKÕ =∞$u<˘Oki. D ѨÙe ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ „^•q_» „ÉÏǨχ}∞_»∞.
W`«_»∞ ^•fi^Œt<å_»∞ ÉèíHΔͺÉèíHõΔ º qKå~°} KÕÜ«∞Hõ #∂<≥`À KÕã≤# =O@Hõ=ÚÅ#∞
Éèí∞lOz<å_»∞. JO^Œ∞KÕ`« g_»∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞<åfl_»∞. W@∞¡ #Å∞QÆ∞~°∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞
Ü«∂`«#Å<˘O^Œ∞K«∞<åfl~°∞. ^•fi^Œt<å_»∞ <Õ~Ú "å_»=Öˇ#∞. #∂<≥ "å_»‰õÄ_»^Œ∞.
q+¨μ‚^Œ∂`«e@∞¡ K≥ѨÊQÍ qx P"≥∞ JÜ«∞ºÖÏ~å, U ѨÙ}º=ÚKÕ`« g~°∞ #~°Hõ=Ú#∞O_ç
=Ú‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~°x Ü«∞_çÔQ#∞.
P =∂@ qx ^Œ∂`«e@¡xi. J=∂‡! HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ hKÕ`« KÕÜ«∞|_ç#
ѨÙ}º=∞O^Œ∞ ѨÙ~å}„â◊=}Ѷ¨Å=Ú#∞ h Éèí~°ÎH˜=Ú‡ ^•x`À "å_»∞ =Ú‰õΩÎ_»QÆ∞#∞. P
ѨÙ~å}„â◊=}Ï~°"÷ ∞≥ ÿ nѨ=Ú#‰õΩ h=Ù ã¨=∞iÊOz# =iÎÑÙ¨ }º=Ú#∞ ~¸ H˜~å`«"庄Ѷ∞¨ =Ú
ʼnõΩ ã¨=∂#=ÚQÍx=Ú‡. ^•x=Å# "å~°∞ =Ú‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~°∞. ѨÙ~å}„â◊=}Ï~°÷"≥∞ÿ h=Ù
„ѨuQÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ É’~Ú „Ѩ[Å#∞ aez# ѨÙ}º=Ú#∞ ~¸Hõ$`«Ñ¶¨Úfl#H˜=Ú‡. ^•x`À
"å_»∞ =Ú‰õΩÎ_»QÆ∞#∞. W@∞¡ PÜ«∂ ѨÙ}º^•#=ÚÅKÕ`« "å~°∞ "å~°∞ =Ú‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
q+¨μ‚^Œ∂`«Å=∂@Å∞ qx Pâ◊Û~°º"≥ÚOk „ÉÏǨχ}„ã‘Î PÜ«∂ ѨÙ}º=ÚÅ#∞
"åi"åiH˜K≥Û#∞. ^•xKÕ`« "å~°∞ #~°Hõ=Ú#∞O_ç q_»∞^Œ ÅÜ≥ÿ∞ k=º=∂#=ÚÅ<≥H˜¯ P
„ã‘Îx H˘xÜ«∂_»∞K«∞ =∞Ǩ*Ï˝#∞Å∞ á⁄O^≥_ç =ÚH˜Î Ѩ^Œ=Ú#∞ QÆ∂iÛ "≥o§i. HÍ|\˜ì
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ѨÙ~å} „â◊=} =Ú#∞ *ËÜ«Ú"å_»∞ ǨÏiÖ’Hõ=∞O^Œ∞O_»∞#∞.
D K«i„`«#∞ q#∞"å~°∞ =∞<À"åHͯܫ∞=ÚÅKÕ`« ã¨OáêkOK«|_ç# áêѨ=Ú#∞
#tOѨ*Ëã≤H˘x "≥∂HõΔ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞.
 = J^蕺ܫ∞=Ú
HÍiÎHõ^•fi^Œj=∂Ǩ`«‡º=Ú ^èŒ~°‡g~ÀáêMϺ#=Ú,
™êÅ„QÍ=∞^•# =∞Ç≤Ï=∞
=t+¨=ì ∞Ǩ=Úx uiy W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. F ~å*Ï ! HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ™È=∞"å~°
=∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ q#∞=Ú. ™È=∞"å~°=ÚHõO>Ë â◊x„`«Ü∂≥ ^Œt #∂~°∞~Ô @∞¡ ѶŨ =Ú QÆÅk.
â◊x„`«Ü∂≥ ^ŒtHõO>ˇ HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞ "≥~ÚºÔ~@∞¡ ѶŨ =ÚQÆÅk. ѨÓi‚=∞HõO>ˇ â◊√^Œáú ê_»ºq∞
ÅHõΔÔ~@∞¡ JkèHõ Ѷ¨Å=Ú. â◊√Hõ¡ áê_»ºq∞HõO>Ë z=~° UHÍ^ŒtHÀ\˜ QÆ∞}Ѷ¨Å „Ѩ^Œ=Ú.
JOu"≥∞ÿHÍ^ŒtHõO>Ë HÍiÎHõ ^•fi^Œt J#O`«QÆ∞} Ѷ¨Å„Ѩ^Œ=Ú. WK«Û@ JOu"≥∞ÿHÍ^Œt
Ü«∞#QÍ HÍiÎHõ|Ǩïà‹·HÍ^Œt =K«∞ÛK«∞#flk QÍx ѨÓi‚=∂O`«=∂㨠âßG„ѨHÍ~° =ÚQÍ
K«∂z# Ü≥∞_»Å HÍiÎHõâ◊√^≥ÌÂHÍ^ŒtÜÕ∞Ü«∞QÆ∞#∞. qO^èÀº`«Î~°^Õâ◊ =∞O^Œ∞ JOu"≥∞ÿHÍ^Œt
Ü«∞#QÍ HÍiÎHõâ◊√^≥ÌÂHÍ^Œt<Õ „QÆÇ≤ÏO`«∞~°∞. JK«Û@ ѨÓi‚=∂O`«"Õ∞ =∂ã¨=Ú. WkQÍHõ
=ÚO^Œ∞ HÍiÎHâõ √◊ ^≥HÂÌ Í^Œtx QÆ∞iO zÜÕ∞ J#O`« =∞Ç≤Ï=∞ K≥Ñʨ |_»∞K«∞#flk. JO|s+¨μx
K«i„`«=∞O^Œ∞#∞ â◊√^≥ÌÂHÍ^ŒtÜÕ∞ „QÆÇ≤ÏOK«|_ç#k.
 30 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
"≥∂ǨÏ=ÚKÕ`<« <·≥ å JOu"≥∞Hÿ Í^Œt<å_»∞ LѨ"åã¨=ÚKÕã≤ w`«"å^Œº ѨÙ~å}=ÚÅ
KÕ`« *ÏQÆ~°} =∂K«iOK«∞"å_»∞ ã¨=∞ã¨Î áêѨq=Ú‰õΩÎ_≥· q+¨μ‚ Ö’Hõ=∞O^Œ∞ x=ã≤OK«∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ UHÍ^Œt<å_»∞ LѨ"åã¨=∂K«iOz ^•fi^Œt<å_»∞ „ÉÏǨχ}∞
Å`À QÆ∂_® áê~°}KÕÜ«Ú"å_»∞ ™êÜ«Ú[º=ÚH˜Îá⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ ^•fi^Œt
<å_»∞ J#fl^•#=Ú *ËÜ«Ú"åxH˜ ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ`«∞ÎÅ∞ =$kúÉÁO^Œ∞#∞.
ã¨∂~°º„QÆǨÏ}=∞O^Œ∞QÆOQÍ f~°=Ú# HÀ\˜ „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ Éè’[ #=Ú ÃÑ\˜ì#
ѨÙ}º=Ú ^•fi^Œt<å_»∞ XHõ„ÉÏǨχ}∞#‰õΩ J#fl=Ú ÃÑ\˜#ì ÅaèOK«∞#∞. "Õ~Ú „QÆÇϨ }=Ú
Å∞#∞, Ѩk"ÕÅ =ºfáê`« Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞#∞, ÅHõΔ J=∂"å㨺Å∞#∞ HõeÑ≤ ^•fi^Œj
„=`«ÑÖ¨¶ ÏxH˜ Ѩ^ÇŒ ¨ ~°=O`«∞‰õΩ ‰õÄ_® KåÅ=Ù. ѨÙ}º=ÚÅxK≥Û_»∞ u^ä∞Œ Å<ÕH=õ ÚÅ∞#flq
QÍx ^•fi^Œt ǨÏi „Ñ≤Ü∞« =ÚQÍ# "å\˜Hxõ fl\˜HOõ >Ë JkèHÑõ Ũ¶ „Ѩ^=Œ Ú. H©~Δ åaú^•fi^ŒtÜÕ∞
^•fi^Œt NǨÏi^Õ=`«QÍ HõÅk.
HÍiÎHâõ √◊ ^Œú ^•fi^Œt<å_»∞ J#QÍ UHÍ^Œt<å_»∞ ~å„u Ü«∂=∞=ÚO _»QÍ Ç¨ÏiáêÅ
ã¨=Ú„^Œ=Ú #∞O_ç x„^ŒÖKË ∞« #∞QÍ# P ^•fi^Œt ǨÏiÉ’kèx Ü«∞#|_»∞#∞. P ^•fi^Œt<å_»∞
XHõ„ÉÏǨχ}∞#Hõ~Ú##∞ J#fl^•# =∂K« iOK«∞"å_»∞ ~ÚK«Û@ Éè’QÆ=ÚÅ#∞ ÉÁOk
JO`«HÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkè á⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ^•fi^Œt<å_»∞ ÃÑ~°∞QÆ∞
J#fl=Ú#∞ ^•#=Ú KÕã#≤ Ü≥∞_»Å ã¨=∞ã¨Î ^è~Œ ‡° =ÚÅHõO>Ë JkèHõ ѶŨ =Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
„ã‘QÎ Íx, Ѩ~∞° +¨μ_»∞QÍx HÍiÎHâõ √◊ Hõ¡ ^•fi^Œt<å_»∞ áêeK≥Û_ç Ü«∂=Ù #‰õΩ |OQÍ~°ÑÙ¨
H˘=Ú‡Å∞ "≥O_ç_≥Hõ¯Å#∞ KÕ~ÚOz ÃÑ\˜ì ѨÓlOz ^Œ∂_»`À QÆ∂_» QÀ^•#=∂K«iOz#
Ü≥∞_»Å P QÀ=Ù‰õΩ Ü≥∞xfl"ÕÅ "≥O„@∞HõÅ∞O_»∞<À Jxfl"ÕÅ ÜÕ∞O_»∞¡ ã¨fi~°æx"åã¨=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ^•fi^Œt<å_»∞ ÉèHí `Θ À =G^•#=∂K«iOK«∞"å_»∞ ѨÓ~°fi[<å‡i˚`«
áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ*Ëã≤H˘x "≥·‰õΩO~î°Ö’Hõ=Ú#∞ É’=Ù#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ^•fi^ŒtÜ«∞O^Œ∞QÍx, ѨÓi‚=∞Ü«∞O^Œ∞QÍx, áê_»ºq∞Ü«∞O^Œ∞QÍx HõOK«∞
áê„`«Ö’ P=Ù<≥~Úº LOz nѨ=Ú#∞ "≥eyOz ^•xq∞K«∞Û"åxH˜ HÀ\˜ [#‡=ÚÅÖ’
KÕÜ«∞ |_ç# áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞.
HÍiÎHõ^•fi^Œt<å_»∞ Ѷ¨Å=Ú#∞, Ü«∞*’˝Ñ¨g`«=Ú#∞, `åO|∂Å =Ú#∞, ^ŒH˜Δ}#∞
~ÚK«∞Û"å_»∞ ~¸Ö’Hõ=∞O^Œ∞ J<ÕHõ Éè’QÆ=ÚÅ#∞ ÉÁOk JO`«=∞O^Œ∞ "≥·‰õΩO~î°=Ú#
q+¨μ‚=Ù`À QÆ∂_® z~°HÍÅ=Ú ã¨∞dOK«∞#∞.
HÍiÎHõ ^•fi^Œt<å_»∞ |OQÍ~°Ñ¨Ù `«∞Åã‘=$HõΔ=Ú#∞, ™êÅ„QÍ=∞=Ú#∞ ^•#=Ú
KÕÜ«Ú"å_»∞ á⁄O^≥_ç Ѷ¨Å=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. HÍiÎHõ ^•fi^Œt<å_»∞ ѨÓ~ÀfiHõÎ^•#
=Ú#∞ *Ëã#≤ "å_»∞ <åÅ∞QÆ∞ ã¨=Ú„^ŒÅ=Ú =∞^躌 #∞#fl Éè∂í q∞#O`«ÜÚ« ^•#q∞K«∞Û"å_»∞
á⁄O^≥_ç Ѷ¨Å=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
D q+¨Ü«∞=∞O^Œ∞ XHõHõ^äŒ QÆÅ^Œ∞ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. q#fl"åi ã¨=∞ã¨Î áê`«Hõ
=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞.QÀ^•=s f~°=∞O^Œ∞ ^Œ∞~åKå~°=O`«∞_≥·# Ü≥ÚHõ HÀ=∞\˜QÆÅ_»∞.
J`«_»∞ ã¨fiÅÊ^•#"≥∞ÿ##∞KÕÜ«Ú@ Zé∞QÆ_»∞. `å<≥·##∞ J#∞ÉèíqOK«∞@Ü«Ú#∞ÖË^Œ∞.
"å_»∞ Z=fixH˜x LѨHÍ~°=∂K«iOK«ÖË^Œ∞. x`«º=Ú Ñ¨~°xO^ŒKÕÜ«Ú"å_»∞, Ѩ~°„^Œ=º=Ú
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 31
ÅO^•ã¨HΘ QÆeyÜ«ÚO_»∞ "å_»∞. P HÀ=∞\˜ÜÚ≥ Hõ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ JkèH=õ ÚQÍ JѨÙÊxzÛ
P |∞∞} =Ú#∞ uiy ѨÙK«∞ÛH˘#∞@‰õΩ PÜ«∞# Ü«¸iH˜"≥o§ J`«_»∞ „QÍ=∂O`«~°
=∞O^Œ∞#fl@∞¡ `≥eã≤H˘x JK«Û\˜H˜ "≥o§ „ÉÏǨχ}∞_®! <å ™⁄=Ú‡ <åH˜=Ú‡ Jx Ü«∞_çQÔ #∞.
„ÉÏǨχ}∞_® =∂@qx F~¸ ! ~¸<≥ÖÏY~°∞‰õΩ h ™⁄=Ú‡#∞ h‰õΩ ÜÕ∞^ÀÜ≥ÚHõ
q^èŒ=ÚQÍ ~ÚK≥Û^Œ#∞. HÍ|\˜ì H˘OK≥=Ú x^•xOz h ™⁄=Ú‡#∞ fã≤H˘x á⁄=∞‡<≥#∞.
|∞∞}=Ú#∞ ѨÙK«∞ÛH˘x uiy ™⁄=Ú‡x=fix"å_»∞ #~°H=õ ∞O^Œ∞ Ü«∂`«#Å<˘Ok
uiy |∞∞}^•`«‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞_≥· [x‡Oz "åx ™⁄=Ú‡#∞ ~Ú=fi=Åã≤Ü«ÚO_»∞#∞.
„ÉÏǨχ}∞_ç@∞¡ K≥ÑÊ≤ #=∂@#∞ qx "≥â· √◊ º_»∞ HÀѨ=ÚKÕ`« Hõো „~°*ãË ≤ Fs =¸_è®!
„ÉÏǨχ}Ï^è=Œ ∂ ! <å^è#Œ =Ú <åH˜ÑÙ¨ Ê_Õ~Ú=Ú‡. ÖËxÜ≥∞_»Å ~¸Hõu`Î À x#∞fl #é∞‰õΩ^Œ∞
#x ^Œ∞~å‡~°|æ ∞kú`À P"Õ^•O`«"`Õ Î« Ü≥∞ÿ # „ÉÏǨχ}∞x A@∞ìÑ@¨ ∞ì‰Ωõ x ÖÏy„H˜O^ŒÑ_¨ „» ^Àã≤
áêѨ|∞kúQÆÅ "å_»QÆ∞@KÕ`« `«# HÍe`À P „ÉÏǨχ}∞x `«xfl HõuÎ`ÀH˘>ˇì#∞. P HõuÎ
^≥|ƒKÕ`« P „ÉÏǨχ}∞_»∞ ã≤OǨÏ=Ú ^≥|ƒKÕ`« ÖË_ç=Öˇ =∞$u<˘O^≥#∞.
`«~°∞"å`« HÀ=∞\˜ ~å[^ŒO_»# =K«∞Û##∞ ÉèíÜ«∞=Ú`À JK«Û@#∞O_ç ѨiÔQuÎ
~ÚO\˜HᘠÈ~Ú „ÉÏǨχ}∞x K«OÑ≤u##∞ ã≤Q∞Æ Öæ HË õ ã¨∞Y=ÚQÍ #∞O_ç H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ
=∞$u<˘O^≥#∞. JO`« Hõ~åà◊=ÚY∞Å∞#∞, J=∂"å㨺~å„u pHõ\ ˜`À ã¨=∂#"≥∞ÿ#
HÍOuQÆÅ"å~°∞#∞, ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Å∞#∞#QÆ∞ Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ áêâ◊=ÚÅ#∞ ^èŒiOz =zÛ
P "≥·â◊√ºx Ü«∞=∞áêâ◊ =ÚÅKÕ`« |OkèOz Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ Q˘xáÈ~Ú JK«Û@
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ~“~°==∞#∞ #~°H=õ ∞O^Œ∞ Ü«∞=∂[˝K˘Ñ¨ÙÊ# ÉÏkèOK«∞K«∞O_çi. ~“~°==Ú
~°∞~°∞=#QÍ =∞$QÆqâı+=¨ Ú ^•x ã¨O|O^è"Œ ∞≥ #ÿ k ~“~°==Ú. J#QÍ ~°∞~°∞=∞$QÆ=ÚÅKÕ`«
"å\˜ H˘=Ú‡Å`À ÉÏkèOÑ≤OK≥_ç #~°Hõ=Ú ~“~°=#~°Hõ =∞#|_»∞#∞.
P "≥â· √◊ ºx Ѩل`«∞_»∞ ^è~Œ ‡° g~°∞_»#∞"å_»∞ `«O„_çáÈ~Ú# `«~∞° "å`« `«O„_ç ã¨OáêkO
z# ^èŒ#=ÚKÕ`« #∂`«∞Å∞ „`«qfiOz `À@Å∞ "Õ~ÚOz K≥~°∞=ÙÅ∞ „`«qfiOz z#flz#fl
#^Œ∞ʼnõΩ =O`≥#Å∞ Hõ\Oì˜ z LѨ#Ü«∞#=ÚÅ∞ q"åǨÏ=ÚÅ∞ KÕ~ÚOK«∞K«∞ Ü«∞[˝=ÚÅ#∞
*Ë~ÚOK«∞K«∞ x`«º=Ú „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ J#fl^•#=Ú KÕÜÚ« K«∞ Jxfl*Ï`«∞Å "åiH˜ PHõe
QÆey# "åiH˜ J#fl=Ú ÃÑ@∞ìK«∞ x`«º=Ú ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ *ËÜ«ÚK«∞O_≥#∞.
W@∞¡O_»QÍ XHõѨÙÊ_»∞ P ^èŒ~°‡g~°∞_»∞ ǨÏix |∂lOK«∞ã¨=∞Ü«∞=Ú# <å^Œ~°
=∞Ǩ=Úx ã¨=∞ã¨ÖÎ ’Hõ=ÚÅO^Œ∞ ué∞QÆ∞K«∞ P<å_»∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi
`«# g}Ï`«O`«∞=ÙÅ#∞ ^èŒfixKÕÜ«ÚK«∞ ~À=∂Oz`«∞_≥· QÀqO^Œ, <å~åÜ«∞}, Hõ$+¨‚,
qëÈ‚, J#O`«, "≥·‰õΩO~î°, Nx"åã¨, N=`«û Éèí∂+¨qâ◊fiOÉèí~°, ã¨=∞ã¨Î^Õ=`åK«„Hõ=iÎ
#=∞¿ãÎ #=∞¿ãÎ W@¡x H©~°Î#=Ú KÕÜ«ÚK«∞ =K≥Û#∞.
W@∞¡ #$`«º=Ú KÕÜ«ÚK«∞#fl <å~°^Œ=Úhâ◊fi~°∞Ez "≥·â◊√º_»∞ P#O^Œ
™êQÆ~°=∞QÆ∞fl_≥· <Õ„`«=ÚÅ"≥O@ P#O^ŒÉÏ+¨Ê=ÚÅ#∞ =^ŒÅ∞K«∞=Úx áê^Œ=ÚʼnõΩ
#=∞㨯iOz ^ŒO_»„Ѩ}Ï=∞=∂K«iOK≥#∞. <å~°^∞Œ _»∞ `«#áê^Œ=ÚʼnõΩ „Ѩ}q∞e¡# "≥â· √◊ ºx
„Ñ‘u`ÀH“QÆeOK«∞H˘<≥#∞.
`«~°∞"å`« P "≥·â◊√º_»∞ <å~°^Œ=Úhâ◊fi~°∞x=ÚO^Œé JO[ex|\˜ì# "å_≥·
J~å…º^Œ∞ÅKÕ`« ѨÓlOz ¿ÇÏ<å~°^• g∞~°∞ =∂ QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ =K«∞Û@ KåÖÏ ^Œ∞~°É¡ =íè Ú.
 32 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
<Õ#∞ ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ ÜÕ∞q∞ѨÙ}º=Ú KÕã≤u<À g∞~°∞ ^Œ~°≈#q∞zÛ<å~°∞ HÍ|\˜ì <å ѨÓ~°fi
ѨÙ}ºq∞ѨÙÊ_»∞ Ѷe¨ Oz#k. =ÚhO„^•! g∞‰õΩ^•ã¨∞_»#∞. Uq∞¿ã=KÕÜ∞« =Öˇ<À K≥ÑÙ¨ Ê=Ú
KÕÃã^Œ#∞.
"≥·â◊√º_ç@∞¡ ѨeH˜# =∂@#∞ qx <å~°^Œ=Úhâ◊fi~°∞_»∞ z~°∞#=Ùfi`À QÆ∂_ç#
=ÚY=ÚQÆÅ"å_≥· ^è~Œ ‡° g~°∞x`À x@¡xÜ≥∞. <å~°^∞Œ _ç@∞¡ Ѩ֯ˇ #∞. ^è~Œ ‡° g~å ! <å =∂@#∞
*Ï„QÆ`«ÎQÍ q#∞=Ú. HÍiÎHõ^•fi^Œt q+¨μ‚=¸iÎH˜ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#k QÆ#∞Hõ P~ÀA# KÕã≤#
™êfl#^•<åkHõ=Ú J#O`«Ñ¶¨Å „Ѩ^Œ=∞QÆ∞#∞.
ã¨∂~°∞º_»∞ `«∞ÖÏ~åtÜ«∞O^Œ∞O_»QÍ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ^•fi^Œt<å_»∞ ^èŒx‰õΩ_»∞
QÍx, ^Œi„^Œ∞_»∞QÍx, Ü«∞uQÍx, "å#„Ѩã¨∞÷_»∞QÍx, „ÉÏǨχ}∞_»∞QÍx, HõΔ„uÜ«Ú_»∞QÍx,
"≥â· √◊ º_»∞QÍx, â◊¥„^Œ∞_»∞QÍx, „ã‘QÎ Íx ™êÅ„QÍ=∞ ^•#=∂K«iOK«∞"åiH˜ [#‡[<å‡O`«~°
Hõ$`« áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞.
^èŒ~°‡g~å ! q#∞=Ú. h`«O„_ç K«zÛáÈ~Ú Ü«∞=∞Ö’Hõ=∞O^Œ∞ ÉÏ^èŒÅ <˘O^Œ∞
K«∞<åfl_»∞. J`«x áêѨqâ◊√kúH˘~°‰Ωõ HÍiÎH^õ •fi^Œt<å_»∞ j„Ѷ∞¨ =ÚQÍ ™êÅ„QÍ=∞ tÅ^•#
=Ú#∞ *ËÜ«Ú=Ú.
<å~°^Œ=Úhâ◊fi~°∞_ç@∞¡ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å#∞ qx "≥·â◊√º_ç@¡xÜ≥∞. =ÚhO„^•!
QÀ^•#=Ú, Éè∂í ^•#=Ú, uÅ^•#=Ú, ã¨∞=~°^‚ •#=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú# =∞Ǩ^•#=ÚÅKÕ`«
HÍx =ÚH˜ÎtÖÏ^•#=ÚKÕ`« Ü≥∞@∞¡ QÆÅ∞QÆ∞#∞?
tÖÏ^•#=Ú=$^è•QÍ KÕÜÚ« @ Ü≥∞O^Œ∞‰õΩ? Jk Éè’[º=ÚQÍ^Œ∞. ÉèHí }Δõ =ÚQÍ^Œ∞.
Hõ#∞Hõ <Õ#∞ ~åux hK«∞x=Öˇ ^•#=ÚKÕÜ∞« #∞. <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ ZO`«QÍ <˘H˜¯K≥ÑÊ≤ ##∞
"≥â· √◊ º_»∞ =¸_è∞» _≥· ™êÅ„QÍ=∞ ^•#=Ú#∞ *ËÜÚ« @‰õΩ ã¨=∞‡uOK«Ö^Ë ∞Œ . JO`« <å~°^∞Œ _»∞
JO`«~å÷#=∂Ü≥∞#∞.
`«~°∞"å`« H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ ^èŒ~°‡g~°∞_»∞ =∞$u<˘Ok =∞Ǩ`«∞‡Å =∂@q#x
^À+¨=ÚKÕ`«#∞, ™êÅ„QÍ=∞^•#=Ú KÕÜ«∞x ^À+¨=ÚKÕ`«#∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞ ÉÏ^èŒÅ<˘Ok
`«~∞° "å`« =¸_»∞™ê~°∞Å∞ "庄Ѷ∞¨ "≥∞ÿ [x‡Oz `«~∞° "å`« =Ú=∂‡~°∞ HÀuQÍ Ñ¨Ù\˜ì J#O`«
~°=Ú J~Ú^Œ∞=∂~°∞Å∞ =$+¨Éèí"≥∞ÿ Ü«ÚO_ç `«~°∞"å`« Ѩk=∂~°∞Å∞ „ã‘ÎQÍ [x‡Oz
QÆ`«Éèí~°ÎÜ≥ÿ∞ "≥·^èŒ=º=Ú#∞ ÉÁOkÜ«ÚO_≥#∞.
W@∞¡ Ѩk[#‡Å∞ QÆ_»z# `«~°∞"å`« Ѩ^ŒH˘O_»= [#‡=∞O^Œ∞ Ü«∂K«‰õΩx ‰õΩ=∂
Ô~ÎQÍ [x‡OK≥#∞. `«~°∞"å`« H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ Ü«∞ø=#=Ú ~åQÍ<Õ `«O„_ç `«y# =~°∞#
H˜zÛ q"åǨÏ=ÚKÕÃã#∞. HÍh ѨÓ~°fiHõ~°‡=Å# P =~°∞_»Ñ¨Ù_Õ =∞$`«∞_»Ü≥∞º#∞. ^•xx,
=∞$u<˘Ok# P JÅ∞¡x |O^èŒ∞=ÙÅO^Œ~°∞ =zÛ K«∂z J\˜ì ÉÏź"≥·^èŒ=º=Ú#‰õΩ
HÍ~°}=Ú#∞ ^≥eã≤H˘x |O^è∞Œ =ÙÅO^ŒiH˜x ‰õΩ=∂Ô~Ü Î Ú≥ Hõ¯ ѨÓ~°fiѨÙ}º=Ú#∞, ѨÓ~°fiáêѨ
=Ú#∞ *ˇÃÑÊ#∞.
W@∞¡ K≥Ñ≤Ê ‰õÄ`«∞~°∞Ü≥ÚHõ¯ áêѨ=ÚÅ <åâ◊#=Ú H˘~°‰õΩ [<å‡O`« ~åi˚`« áêѨ
<åâ◊# ã¨=∞~°÷=∞QÆ∞ ™êÅ„QÍ=∞ ^•#=Ú#∞ HÍiÎHõ™È=∞"å~°=∞O^Œ∞ "Õ^•O`«"Õ`«ÎÜ≥ÿ∞#
„ÉÏǨχ}∞#‰õΩ ^•#=ÚKÕÃã#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 33
P ™êÅ„QÍ=∞tÖÏ ^•#=∞Ç≤Ï=∞KÕ`« ‰õÄ`«∞~°∞ Éèí~°Î uiy rqOK≥#∞. `«~°∞"å`«
^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∞ ã¨∞Y=ÚQÍ z~°HÍÅ=Ú #∞O_ç ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩÉ’~Ú JO^Œ∞ |ǨïHÍÅ
=∂#O^Œ=Ú`À Ü«ÚO_ç uiy Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ [x‡Oz „ÉÏǨχ}∞_≥· ѨÓ~°fiѨÙ}º=Ú
KÕ`« "åxH˜ *Ï˝<À^ŒÜ«∞=∞Ü≥∞º#∞.
„Ѩu ã¨O=`«û~°=∞O^Œ∞ HÍiÎHõ ™È=∞"å~°=Ú# ™êÅ„QÍ=∞ tÖÏ^•# =∂K«iOz
P ѨÙ}º=Ú`À "≥∂Hõ™Δ ê„=∂[ºÑ¨^qŒ x á⁄O^≥#∞. ~“~°= #~°H=õ ∞O^Œ∞#fl "åx `«O„_çÜÚ«
P ™êÅ„QÍ=∞ ^•# =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« =Ú‰õΩÎ_®Ü≥∞#. HÍ|\˜ì [#Hõ~å*Ï ! HÍiÎHõ=∞O^Œ∞
™êÅ„QÍ=∞^•#=ÚKÕ`« ǨÏi ã¨O`À+≤OK«∞#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨OkÜ«∞=ÚÖË^Œ∞.
áêѨHõ~°∞‡Å∞ HÀ\˜ [#‡ÅÖ’ KÕã≤# áê`«Hõ=ÚÅ∞ HÍiÎHõ â◊√^Œú UHÍ^Œâ◊√ºÑ¨"åã¨
^•fi^Œj™êÅ„QÍ=∞ ^•<å^Œ∞ÅKÕ`« áÈQ˘@∞ìH˘# QÆÅ∞æ^∞Œ ~°∞. HÍ~°HÎ =õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êÅ„QÍ=∞
^•#=Ú=Å# ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. WkÜÕ∞ =ÚYº"≥∞ÿ# „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú.
WO`«HõO>Ë "Õ~°∞ „áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÖË^Œ∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨OkÜ«∞=ÚÖË^Œ∞.
!= J^蕺ܫ∞=Ú
HÍiÎHõ^•fi^Œj=∂Ǩ`«‡º=Ú, ã¨∞g~°„â◊√`«H©iÎ Hõ^äŒ
=ã≤+¨μª_ç@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. [#Hõ~å*Ï ! HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ KÕÜ«∞^Œy# ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞
*ˇÃÑÊ^Œ#∞. h=Ù ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û`À q#∞=Ú. P ^è~Œ ‡° =Ú ÅxflÜ«Ú P=â◊ºHõ=ÚÖˇ#· q.
~å*Ï! HÍiÎHõ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ =∂ `«O„_çÜ≥ÿ∞# „|ǨχKÕ`« <å‰õΩ*ˇÑ¨Ê|_ç#q. JqÜ«∞xflÜ«Ú
KÕÜ∞« ^Œy#q KÕÜ∞« x Ü≥∞_»Å áêѨ=Ú ã¨OÉèqí OK«∞#∞. Wk x[=Ú.ã¨O™ê~° ã¨=Ú„^Œ=Ú
#∞O_ç ^•@ QÀ~°∞"å~°∞#∞, #~°HõÉèíÜ«∞=ÚQÆÅ"å~°∞#∞ D ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ `«Ñ¨ÊHõ KÕÜ«∞
=Öˇ#∞.
HÍsÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ Hõ<åº^•#=Ú, „áê`«™êfl#=Ú, t+¨μ_ì #·≥ „ÉÏǨχ}∞x Ѩل`«∞#‰õΩ
LѨ#Ü«∞#=Ú *Ë~ÚOK«∞@‰õΩ ^èŒ#q∞K«∞Û@ q^•º^•#=Ú, =G^•#=Ú, J#fl^•#=Ú
Wq =ÚYº=ÚÅ∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ „^Œ=ºÇ‘Ï#∞_≥·# „ÉÏǨχ}Ѩل`«∞#‰õΩ LѨ#Ü«∞#
=Ú#∞ *Ë~ÚOK« ^ŒH˜Δ}xzÛ# Ü≥∞_»Å J<ÕHõ [#‡=ÚÅÖ’x áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞.
`«# „^Œ=ºq∞zÛ LѨ#Ü«∞#=Ú KÕ~ÚOz#ѨÙÊ_»∞ P =@∞=ÙKÕ KÕÜ«∞|_ç#
QÍÜ«∞„f [ѨÑŨ¶ =ÚÅ∞ =Å# ѨOK«=∞Ǩáê`«H=õ ÚÅ∞ Éèãí ‡¨ =∞QÆ∞#∞. QÍÜ«∞„f [Ѩ=Ú,
ǨÏiѨÓ[, "Õ^Œ q^•º^•#=Ú g\˜ Ѷ¨Å=Ú#∞ *ˇÑ¨ÙÊ@‰õΩ <å‰õΩ â◊Hõº=ÚQÍ^Œ∞.
Ѩk"ÕÅ∞ `«\ÏHõ=ÚÅ#∞ „`«qfiOK«∞ ѨÙ}º=Ú#∞, #∂~°∞ ~åqK≥@∞¡ áêuOz#
ѨÙ}º=Ú#∞, #∂`«∞Å∞ kQÆ∞_»∞ ÉÏ=ÙÅ∞ #∂~°∞ ÉÏ=ÙÅ∞ „`«qfiOz# ѨÙ}º=Ú#∞,
#∂~°∞ `À@Å∞ "Õ~ÚOz# ѨÙ}º=Ú#∞ XHõ „ÉÏǨχ#∞# ‰õΩѨ#Ü«∞#=Ú KÕ~ÚOz#
ѨÙ}º=ÚÖ’ ѨkÜ«∂~°==O`«∞‰õΩ ‰õÄ_»ãi¨ áÈ=Ù. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ LѨ#Ü«∞#^•#=Ú
*Ëã≤ `«~°∞"å`« =∂Ѷ¨∞ =∂ã¨=∞O^Œ∞QÍx, "≥·âßY=∂ã¨=∞O^Œ∞QÍx LѨ#Ü«∞#=Ú#∞
*Ë~ÚOK«=ÅÜ«Ú#∞.
™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ „â’„uÜ«ÚÅ∞#∞ JQÆ∞ „ÉÏǨχ}∞Å ‰õΩ=∂~°∞ʼnõΩ LѨ#Ü«∞#=Ú
KÕ~ÚOz# Ü≥∞_»Å J#O`« Ѷ¨Å=Ú QÆÅ^Œx ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÖˇ·# =Ú#∞Å∞ K≥Ñ≤Êi.
 34 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
P LѨ#Ü«∞#=ÚʼnõΩ ã¨OHõÅÊ=Ú HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ KÕÜ∞« =Öˇ#∞. J@∞¡ KÕã#≤
Ü≥∞_»Å QÆeÔQ_ç Ѷ¨Å=Ú#∞ *ˇÑ¨ÙÊ@‰õΩ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞QÍx, ã¨fi~°æ=∞O^Œ∞QÍx Ü≥∞=fixH˜
™ê=∞~°úº=Ú HõÅ^Œ∞?
Ѩ~°„^Œ=º=Ú =Å# f~°úÜ«∂„`«Ü«Ú ^Õ= „ÉÏǨχ} ã¨O`«~°Ê}=Ú KÕã≤# Ü≥∞_»Å
P ѨÙ}º=Ú „^Œ=º^•`«‰õΩ QÆÅ∞QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ ^èŒ#q∞zÛ Ü≥ÚHõ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ LѨ#Ü«∞# =Ú#∞ q"åǨÏ
=Ú#∞ *Ë~ÚOz# Ü≥∞_»Å J#O`« Ѷ¨Å=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ Hõ<åº^•#
=∂K«iOK«∞"å_»∞ `å#∞ áêѨq=Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞. `«# Ñ≤`~« ∞° ʼnõΩ „|Ǩχ֒Hõ „áêÑ≤Î HõeyOz#
"å_»QÆ∞#∞. F[#Hõ~å*Ï! D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ѨÙ~å`«#Hõ^äŒ Ü≥ÚHõ\ ˜ QÆÅ^Œ∞. K≥ÃÑÊ^Œ#∞,
™ê=^è•#∞_»"≥· q#∞=Ú.
^•fiѨ~°Ü«ÚQÆ=Ú# =OQÆ^Õâ◊=Ú# ã¨∞g~°∞_»#∞ ~åAHõÅ_»∞. q∞H˜¯e g~°ºâ∫~°º
=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞. P`«_»∞ ^Œ∞~å`«∞‡_»∞. P~åA H˘O`«HÍÅ=Ú#‰õΩ ^≥·=Ü≥∂QÆ=Ú =Å#
^•Ü«∂^Œ∞ÅKÕ`« [~ÚOK«|_ç#"å_≥· ~å[º„Éèí+¨μì_≥· ''J~À^äŒ"å Uëê P`«‡<ÀÜ«∞`«Êffl`«——
J#∞ „â◊√`«∞HÎ Îõ „ѨHÍ~°=ÚQÍ ÉèÏ~°º J~åúOy QÆ#∞Hõ P"≥∞#∞ ‰õÄ_® fã≤H˘x J~°}º=Ú#‰õΩ
É’~Ú ^èŒ#=Ú ÖËHõ rqOK«∞@ÔH· KåÖÏ ^Œ∞óYѨ_»∞K«∞O_≥#∞.
P Ü«∞~°}º=∞O^Œ∞ ~åA#∞ ÉèÏ~°ºÜ«Ú HõO^Œ=¸ÖÏ^Œ∞Å∞ ÉèHí OΔ˜ K«∞K«∞ HÍÅ=Ú#∞
QÆ_»∞ѨÙK«∞O_çi. J@∞¡O_»QÍ ÉèÏ~°º QÆ~°ƒù=uÜ«∂Ü≥∞#∞. #~°‡^•f~°=∞O^Œ∞ ~åA
Ѩ~°‚âßÅ#∞ xi‡OK≥#∞. P Ѩ~°‚âßÅÜ«∞O^•"≥∞ ã¨∞O^ŒiÜ≥ÿ∞# XHõ Hõ#º#∞ QÆ<≥#∞.
~åA J~°}º x"åã¨=Ú, =<åºÇ¨~°=Ú, JO^Œ∞ ã¨O`å# ã¨OÉèí==Ú, ã¨O`å#
áÈ+¨}‰õΩ ^èŒ#=Ú ÖˉõΩO_»∞@ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x `«ÅK«∞‰õΩx `«# ѨÙ~åHõ$`«áêѨ=Ú#∞
㨇iOK«∞K«∞ ÉÏeHõ#∞ HÍáê_»∞ K«∞O_≥#∞. `«~°∞"å`« ѨÓ~°fiѨÙ}º=â◊=ÚKÕ`« P Hõ#ºHõ
=$kú<˘Ok ™œO^Œ~°º=Ú`À#∞ ÖÏ=}º=Ú`À#∞ XÑ≤ÊÜ«Ú#fl^≥· K«∂K«∞"åiH˜ <Õ„`å#O^Œ
HÍi}˜Ü≥ÿ∞ Ü«ÚO_≥#∞.
P z#fl^•xH˜ Zxq∞k ã¨O=`«û~°=ÚÅ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ#k. =∞#ã¨∞û‰õΩ
|Ǩï~°=∞º=ÚQÍ L#flk. W@∞¡#fl Hõ#ºHõ#∞ Eã≤ Ü≥ÚHõ =Úx ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ã¨∞g~å !
h ‰õÄ`«∞~°∞#∞ <åH˜zÛ q"åǨÏ=Ú KÕÜ«Ú=∞x Ü«∂zOK≥#∞. P=∂@qx ~åA
=Úx‰õΩ=∂~°HÍ ! <Õ#∞ ^Œi„^Œ∞_»#∞ QÆ#∞Hõ <Õ#∞ HÀi#O`« ^èŒ#=Ú#∞ hqzÛu"Õx D
Hõ#º#∞ hH˜K≥Û^Œ#∞. F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! D =∂@#∞ qx =Úx‰õΩ=∂~°∞_»∞ P Hõ#º
Ü«∞O^Œ∞O_»∞ HÀiHõ`À ~åA`À W@¡<≥#∞.
F ~å*Ï ! <Õ#∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤ ã¨OáêkOz |Ǩï^èŒ#=Ú#∞ hH˜K≥Û^Œ#∞ ^•x`À
h=Ù ~å[º=∞O^Œ∞O_»∞ ã¨∞Y=ÚÅ#∞ ÉÁO^ŒQÆÅ=x =Úx‰õΩ=∂~°∞_»∞ K≥ÃÑÊ#∞. P
=∂@Å#∞ qx ~åA ã¨O`À+≤Oz JÖÏQÆ∞#<Õ KÕÃã^Œ#<≥#∞.
`«~∞° "å`« =Úx‰õΩ=∂~°∞_»∞ P #~°‡^•f~°=∞O^Õ `«Ñ=¨ ∂K«iOz |Ǩï^è#Œ =Ú#∞
ã¨OáêkOz P ^èŒ#=∞O`«Ü«Ú ~åA#H˜K≥Û#∞. ~åA P ^èŒ#=∞O`«Ü«Ú „QÆÇ≤ÏOz
P#OkOz `«$Ñ≤Î<˘Ok P =Úx‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ `«# ‰õÄ`«∞ixzÛ `«#Ü≥ÚHõ¯ QÆ$ǨϺ
ã¨∂„`«=∞O^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç# „ѨHÍ~°=Ú q"åǨÏ=Ú J~°}º=Ú#O^Õ KÕÃã#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 35
P Hõ#ºÜ«Ú q"åǨÏ=Ú HÍQÍ<Õ Éèí~°Î=^ŒÌ‰õΩ KÕÔ~#∞. ~åA Hõ<åº q„HõÜ«∞
„^Œ=º=Ú`À `å#∞ ÉèÏ~°ºÜ«Ú rqOK«∞K«∞O_çi.
~åA ÉèÏ~°º uiy Ü≥ÚHõ ‰õΩ=∂Ô~Î#∞ Hõ<≥#∞. ~åA ^•xx Eã≤ ã¨O`À+≤Oz
~¸ ™êi ~¸ Hõ#ºHõ#∞ q„Hõ~ÚOz# Ü≥∞_»Å KåÖÏ „^Œ=º=Ú ~å=K«∞Û#∞. ^•x`À
<å[#‡=∞O`«ÜÚ« QÆ_K» ∞« #x ã¨O`À+≤OK«∞K«∞O_≥#∞. ~ål@∞¡ `«ÅK«∞K«∞O_»QÍ Ñ¨Ó~°fiѨÙ}º
=â◊=ÚKÕ`« XHõÜ«∞fâ◊fi~°∞_»∞ ™êfl<å~°÷=Ú #~°‡^•#kH˜=zÛ Ñ¨~°‚âßÅ=ÚO^Œ∞ L#fl
~åA#∞, ~åA ÉèÏ~°º#∞, ~åA ‰õÄ`«∞~°∞#∞ EK≥#∞. K«∂ã≤ H“O_ç#º QÀ„`«∞_≥·# P
Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ ^ŒÜ«∞`À F~¸ h"≥=fi_»=Ù ~¸ J~°}º=∞O^Œ∞ WѨÙÊ_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ W@∞¡
<åfl=Ù K≥ѨÙÊ=∞x Ü«∞_çÔQ#∞.
^•i„^Œº=Ú`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# ^Œ∞óY=Ú, Ѩل`«=∞$u`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# â’Hõ=Ú,
ÉèÏ~°ºqÜ≥∂QÆ=Ú`À ã¨=∂#=∞~Ú# qÜ≥∂QÆ ^Œ∞óY=ÚÖË=Ù. HÍ|\˜ì ^•i„^Œº ^Œ∞óY=Ú`À
âßHõ=¸Å Ѷ¨ÖÏ^Œ∞Å#∞ Éèí∞lOѨÙK«∞ D =#=∞O^Œ∞ x"åã¨=Ú KÕÜ«ÚK«∞ HÍÅ=Ú
QÆ_»∞ѨÙK«∞<åfl#∞.
D Ü«∞~°}º=∞O^Õ Ñ¨~°‚âßÅÖ’ <å‰õΩ ‰õΩ=∂Ô~Î Hõey#k. P z#fl ^•xx
Ü«∞ø=#=Ú ~åQÍ<Õ XHõ =Úx‰õΩ=∂~°∞x =Å# |Ǩï ^èŒ#=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz "åxH˜zÛ
q"åǨÏ=ÚKÕã≤ P ^èŒ#=Ú`À ã¨∞Y=ÚQÍ rqOK«∞ K«∞<åfl#∞. WOHõ ÜÕ∞q∞q#QÀiu"À
K≥ÑÙ¨ Ê=Ú. W@∞¡ ~åA "åHõº=Ú#∞qx Ü«∞u W@¡<#≥ ∞. ~å*Ï! ZO`«Ñx¨ KÕãu≤ q. =¸_è∞» x
=Öˇ áêѨ=ÚÅ#∞ ã¨OáêkOK«∞H˘O\˜q.
Hõ<庄^Œ=º=ÚKÕ`« rqOK«∞"å_»∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=∞O^Œ∞ Jã≤Ѩ„`«=# =∞#∞ #~°Hõ
=∞O^Œ∞ x=ã≤OK«∞#∞. Hõ<庄^Œ=º=ÚKÕ`« ^Õ=|∞∞+≤ Ñ≤`~« ∞° Å#∞ `«$Ñ≤Î *ËÜÚ« K«∞#fl "åxH˜
Ñ≤`$« ^Õ=`«Å∞ „Ѩu[#‡=∞O^Œ∞#∞ W`«xH˜ Ѩل`«∞Å∞ HõÅ∞QƉΩõ O_»∞QÍHõ Jx âßѨ=Úx`«∞~Î ∞° .
Hõ<åº „^Œ=º=Ú`À =$uÎx ã¨OáêkOz P=$uÎ=Å¡ r=#=ÚKÕÜ«Ú áêáê`«∞‡_»∞ ~“~°=
#~°Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
ã¨=∞ã¨Î=∞~Ú# áêѨ=ÚʼnõΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú K≥ѨÊ|_çÜ«Ú#flk. HÍx Hõ<åº
q„HõÜ«∞ áêѨ=Ú#‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú ZK«Û\Ï *ˇÑ¨Ê|_çÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì D
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=∞O^Œ∞ D Ô~O_»= ‰õÄ`«∞~°∞ #‰õΩ |OQÍ~°∞ PÉèí~°}=ÚÅ`À
JÅOHõiOz Hõ#ºHõ#∞ ^•#=Ú WzÛ q"åǨÏ=Ú KÕÜ«Ú=Ú.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ q^•º`Õ[j≈ÅÜ«Ú‰õΩÎ_»Ü«∞x =~°∞#‰õΩ Hõ<åº ^•#=Ú KÕã≤#
"å_»∞ QÆOQÍkã¨=∞ã¨Î f~°÷=ÚÅO^Œ∞ ™êfl#^•#=ÚÅ∞ KÕÃã_ç "å_»∞ á⁄O^≥_ç Ѷ¨Å=Ú#∞,
Ü«∞^èÀHõÎ^ŒH˜Δ}ÏÜ«Ú`«=ÚQÍ Jâ◊fi"Õ∞^è•k Ü«∂QÆ=ÚÅ#∞ *Ëã≤#"å_»∞ á⁄O^≥_ç Ѷ¨Å=Ú#∞
ÉÁO^Œ∞#∞.
W@∞¡ Ü«∞u K≥ѨÊQÍ qx ~åA ã¨HõÅ ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÜ«∞~Ú# Ü«∞fâ◊fi~°∞x`À hK«∞_≥·
^èŒ<åâ◊`À W@¡xÜ≥∞. „ÉÏǨχ}∞_® WkÜÕ∞q∞ =∂@. Ѩل`«^•~å^Œ∞Å∞, QÆ$ǨψHΔ„`å^Œ∞Å∞,
=„™êÎÅOHÍ~å^Œ∞Å∞ L#flO^Œ∞‰õΩ ^ÕǨÏ=Ú#∞ ã¨∞YÃÑ\ì̃ Éè’yOK«=Öˇ#∞ QÍx ^èŒ~°‡=∞#QÍ
ÜÕ∞q∞\˜? ѨÙ}ºÖ’Hõ=∞#QÍ Uq∞\˜? ^•#=∞#QÍ Uq∞\˜? ѶŨ =∞#QÍ Uq∞\˜? Z>ˇ<¡ÿ å
^èŒ#=Ú#∞ ã¨OáêkOz Éè’yOK«∞@ =ÚYº=Ú. <å ~¸ Ô~O_»= ‰õÄ`«∞~°∞#∞ ѨÓiÎQÍ
 36 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
„^Œ=ºq∞K«∞Û"åxH˜zÛ P „^Œ=º=Ú`À ã¨∞YÉè’QÆ=ÚÅ#∞ ÉÁO^≥^Œ#∞. hÔHO^Œ∞‰õΩ h
^•ix h=Ùá⁄=Ú‡.
P =∂@qx Ü«∞u™êfl#=Ú H˘~°‰Ωõ #~°‡^•#kH˜ áÈÜ≥∞#∞. `«~∞° "å`« H˘O`«HÍÅ
=Ú#‰õΩ P Ü«∞~°}º=∞O^Õ ã¨∞g~°∞_»∞ =∞$u<˘O^ŒQÍ Ü«∞=∞^Œ∂`«Å∞ áêâ◊=ÚÅ`À
=zÛ ~åA Hõ\ ˜ì Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ fã≤H˘x áÈ~Úi. JK«Û@ Ü«∞=Ú_»∞ "åxx Eã≤
Hõà‹¡é]*Ëã≤ J<ÕHõ #~°Hõ=ÚÅO^Œ∞ Ü«∂`«#Å#∞ÉÁOkOz Jã≤Ѩ„`«=#=∞O^Œ∞ ~åA#∞
~åAÑ≤`~« ∞° Å#∞ QÆ∂_» Ѩ_"» ~Õ ÚOK≥#∞. Jã≤Ñ„¨ `«=∞#QÍHõ`∞« ÖÎ Ë P‰õΩÅ∞QÍQÆÅ =$Hõ=Δ ÚÅ`À
QÆ∂_ç# zHõ¯x=#=Ú.
D ã¨∞g~°∞x =Oâ◊=∞O^Œ∞ „â◊√`«H©iÎ Ü«∞#∞"å_˘Hõ_»∞ ã¨=∞ã¨Î ^èŒ~°‡=Ú Å#∞
#∂é∞ Ü«∞[˝=ÚÅ∞KÕã≤ ^èŒ~°‡=ÚQÍ ~å[ºáêÅ#=Ú HÍqOK≥#∞. ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩ É’~Ú
WO„^•^Œ∞ÅKÕ`« ¿ãqOK«|_»∞K«∞O_≥#∞. D „â◊√`«Hi© xÎ ã¨∞g~°∞x áêѨâ+ı =¨ ÚKÕ`« ã¨fi~°=æ Ú
#∞O_» `å#∞ #~°Hõ=Ú#Ѩ_ç Ü«∞=∞ Ü«∂`«#Å <˘O^Œ∞K«∞ Ü≥ÚHõ<å_»∞ ~ÚkÜÕ∞q∞
Ü«∞<åºÜ«∞=Ú. ѨÙ}º=Ú *Ëã≤# ##∞flÜ«∞=∞Ö’Hõ=∞O^Œ∞Oz<å~°x qKåiOK«∞‰õΩx
^è≥·~°º=Ú`À Ü«∞=Úx`À x@¡xÜ≥∞.
ã¨~°fi=Ú#∞ ^≥eã≤# ^èŒ~°‡~å*Ï ! <å =∞#q q#∞=Ú. ZO`«=∂„`« =Ú#∞ áêѨ
=Ú#∞ *ËÜ«∞x <å‰õΩ D#~°Hõ"≥∞O^Œ∞‰õΩ =zÛ#k? JÜ≥∂º, |∞∞+‘â◊fi~°∞Å∞ K≥Ñ≤Ê#
^èŒ~°‡=ÚÅxflÜ«Ú =$^è•QÍ áÈ~Ú#"Õ. WkQÍHõ ã¨fi~°æ=∞O^Œ∞#fl <å‰õΩ #~°Hõ=Ú#Ѩ_»∞@
ZO^Œ∞‰õΩ Hõey#k?
„â◊√`«H©iÎ ~Ú@∞¡ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å#∞ qx Ü«∞=Ú_»∞ Ñ¨Öˇ¯#∞. „â◊√`« H©iÎ!
h=#fl=∂@ ã¨`«º"Õ∞QÍx h=Oâ◊ã¨∞÷_»∞ ã¨∞g~°∞_»#∞"å_»∞ XHõ_»∞ ^Œ∞~åKå~°∞_≥· Hõ<åº
„^Œ=º=ÚKÕ`« rqOz<å_»∞. P áêѨ=ÚKÕ`« "åx Ñ≤`«~°∞Öˇ·# g∞~°∞ ã¨fi~°æã¨∞÷Öˇ·##∞
#~°Hõ=∞O^Œ∞<åfl~°∞. `«~°∞"å`« Éèí∂q∞ Ü«∞O^Œ∞ ^Œ∞+¨ìÜ≥∂#∞ÅO^Œ∞ [x‡OK≥^Œ~°∞.
„â◊√`«H©iÎ q#∞=Ú. ã¨∞g~°∞x Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»= ‰õΩ=∂Ô~Î L#flk. #~°‡^• #k
f~°=∞O^Œ∞ Ѩ~°‚âßÅÖ’ `«e¡=^ŒÌ L#flk. ^•xH˜OHõ#∞ q"åǨÏ=Ú HÍÖË^Œ∞. HÍ\˜ì h=Ù
<å „Ñ¨™ê^Œ=Ú =Å# ~¸ ^ÕǨÏ=Ú`À JK«Û\˜H˜ É’~Ú JK«Û@#∞#fl =Ú#∞Å`À ~¸
=∂@#∞ *ˇÑ≤Ê HÍiÎHõ=∂㨠=∞O^Œ∞ P Hõ#º#∞ Ü≥∂QÆ∞º_≥·# =~°∞xH˜zÛ Hõ<åº^•#=Ú
ÃÑO_ç¡KÕÜ«Ú=Ú.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ã¨~åfiÅOHÍ~° Ü«ÚHõÎ=∞~Ú# Hõ#º#∞ =~°∞xH˜K«∞Û "å_»∞
Ö’HÍkèѨu Ü«∞QÆ∞#∞. âßG„ѨHÍ~°=Ú Hõ<åº^•#=Ú „Ѩâ◊ã¨Î=Ú. J@∞¡ Hõ<åº^•#=Ú
KÕÜÚ« @‰õΩ Hõ<åº ã¨O`å#=Ú ÖËx"å_»∞ XHõ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ ^è#Œ q∞zÛ# Ü≥∞_»Å ^è#Œ ^•`«
Ü«Ú#∞, Ö’HÍkèѨuÜ«Ú#QÆ∞#∞. Hõ#ºÅ∞ ÖËx"å_»∞ Ô~O_»∞ áê_çÜ«∂=ÙÅxzÛ Hõ#ºHõ#∞
nã≤H˘x =~°∞xH˜zÛ q"åǨÏ=Ú KÕã≤# Ü≥∞_»Å Hõ<åº^•# Ѷ¨Å=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
HÍ|\˜ì h=Ù j„Ѷ∞¨ =ÚQÍ áÈ~Ú „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ Hõ<åº=¸Åº=Ú W=Ú‡.^•xKÕ`«
h Ñ≤`«~°∞ÅO^Œ~°∞ `«$Ñ≤Î<˘Ok x`«º=Ú ã¨O`À+≤O`«∞~°∞. „â◊√`«H©iÎ Ü«∞=Úx=∂@ qx
J>Ë¡#x Ü«∞=Ú#‰õΩ =O^Œ#=∂K«iOz #~°‡^•f~°=∞O^Œ∞#fl Hõ#º#∞ ã¨∞=~å‚Éèí~°}=Ú
Å`À HÍiÎHõ â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=∞O^Œ∞ Dâ◊fi~° „Ñ‘uQÍ q^Œ∞ºHõÎ=ÚQÍ Hõ<åº^•#=Ú KÕÃã#∞. P
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 37
ѨÙ}º =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« ã¨∞g~°∞_»∞ Ü«∞=∞áêâ◊q=Ú‰õΩÎ_≥· ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩÉ’~Ú ã¨∞Y=ÚQÍ
#∞O_≥#∞. `«~°∞"å`« „â◊√`«H©iΠѨk=∞Ok „ÉÏǨχ} „|ǨχKå~°∞ʼnõΩ Hõ<åº =¸Åº=Ú#∞
~ÚK≥Û#∞. ^•xKÕ`« "åx Ñ≤`«~°∞ÅO^Œ~°∞ qQÆ`«áêѨÙÖˇ· ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩÉ’~Úi. `å#∞#∞
Ü«∞^ä•QÆ`«=ÚQÍ ã¨fi~°æ=Ú#∞ *ËÔ~#∞.
HÍ|\˜ì HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ Hõ<åº^•# =∂K«iOK«∞"å_»∞ qQÆ`«áêѨ٠_»QÆ∞#∞.
WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕÇϨ =ÚÖË^∞Œ . Hõ<åº=¸Å=Ú ~Ú=fiÖËx "å~°∞ =∂@`À#~Ú<å q"åǨÏ=Ú
#‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú *Ëã≤ˆ~x "åi ѨÙ}º=Ú#‰õΩ JO`«=ÚÖË^Œ∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ HÍiÎH
„õ =`«=∂K«iOK«∞"å_»∞ ǨÏi™êÜ«Ú[º=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. Wkx[=Ú. <å =∂@ #=Ú‡=Ú.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ HÍiÎHõ „=`«=∂K«iOK«x "å~°∞ ~“~°=#~°Hõ=Ú#∞ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞.
"= J^蕺ܫ∞=Ú
=∂ã¨K«`«∞~°Ìj=∂Ǩ`«‡º=Ú, =∂ã¨t=~å„u„=`« Ѷ¨Å=Ú
HÍiÎHõ ѨÓi‚=∂k#=∞O^Œ∞ =$ëÈ`«û~°æ=Ú#∞ (PÉ’`«∞, JK«∞Û áÈÜ«Ú@)
KÕÜ«Ú"åxH˜ [<å‡O`«sÜ«∞ áêѨ=ÚÅ∞‰õÄ_® #tOK«∞#∞. HÍiÎHõ „=`«=Ú =∞#∞+¨ºÖ’Hõ
=∞O^Œ∞ ^Œ∞~°¡Éèí=Ú ã¨∞ÅÉèí=ÚQÍ =ÚH˜ÎxK«∞Û#k HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞<å_»∞ Ñ≤`«$„Ñ‘uQÍ
=$ëÈ`«û~°=æ Ú#∞ *ËÜÚ« "åxH˜ HÀ\˜ =∂é∞Å∞ QÆÜ∂« „âß^Œ=ú Ú#∞ *Ëã#≤ ѶŨ =ÚQÆÅ∞QÆ∞#∞.
~å*Ï ! ã¨fi~°=æ ∞O^Œ∞#fl Ñ≤`~« ∞° Å∞ =∞# =Oâ◊=∞O^≥=fi_≥#· #∞ HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞<å_»∞
#Å¡x y`«#Î ∞, y`«^Î ∂Œ _»#∞ÖËHõ PÉ’`«∞#∞ q_»∞K«∞<å, J@¡~Ú# =∞#=Ú `«$Ñ≤ÉÎ ÁO^Œ∞^Œ∞
=∞x HÀ~°∞K«∞O^Œ∞~°∞.
^èŒ#=O`«∞_»∞ QÍx ^Œi„^Œ∞_»∞ QÍx HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞ ~ÀA# =$ëÈ`«û~°æ =Ú#∞
*ËÜ∞« x"å_»∞ Ü«∞=∞Ö’Hõ=∞O^Œ∞ JO^ä`Œ q« ∞„â◊=∞#∞ #~°H=õ Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞
~ÀA# =$ëÈ`«û~°=æ Ú#∞ *ËÜ∞« Hõ QÆÜ∂« „âß^Œú =∂K«iOz##∞,„Ѩu ã¨O=`«û~°=Ú `«k#Ì =Ú
ÃÑ\˜#ì #∞, ѨÙ}ºf~°=ú ÚÅ∞ ¿ãqOz##∞, =∞ǨÅÜ«∞=Ú ÃÑ\˜#ì #∞ Ñ≤`~« ∞° ʼnõΩ `«$Ñ≤ÖÎ ^Ë ∞Œ .
"å@xfl\˜HõO>Ë HÀ_≥^Œ∂_»#∞ JK«∞ÛáÈÜ«Ú@ q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Êk. QÆÜ«∂„âß^Œú=Ú =$ëÈ`«û
~°æ=Ú ã¨=∂#=∞x q^•fiOã¨∞Å∞ =zOzi HÍ|\˜ì HÍiÎHõѨÓi‚=∞<å_»∞ =$ëÈ`«û~°æ=Ú
ã¨∞Y=ÚxK«∞Û#∞.
J<ÕHõ =∂@Å`À ѨxÜÕ∞=Ú#flk? HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ JxflѨÙ}º =ÚÅ HõO>Ë
JkèHõ"≥∞ÿ# Ѷ¨Å^•#=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞ ^Õ=$} =∞#∞+¨º|∞∞} Ñ≤`«$|∞∞}=ÚÅ #∞O_ç
q=Ú‰õΩÎ_»QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞<å_»∞ ^ŒH˜Δ}`À QÆ∂_» ^è•„fѶ¨Å=Ú#∞ (Lã≤iQÆѨO_»∞#∞)
^•#q∞K«∞Û"å_»∞ ™ê~°fiÉè∫=Ú_»QÆ∞#∞. J#QÍ Éèí∂q∞H˜„ѨÉèí∞=QÆ∞#∞. HÍiÎHõѨÓi‚=∞<å_»∞
nѨ^•#=∂K«iOK«∞"å_»∞ qQÆ`«áêѨÙ_≥· Ѩ~°=∞ Ѩ^Œ=Ú <˘O^Œ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞
nѨ^•#=∂K«iOK«∞"åx =∞<À"åHͯܫ∞ Hõ$`«áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú #tOK«∞#∞.
HÍiÎHõѨÓi‚=∞<å_»∞ Dâ◊fi~° eOQÆ^•#=∂K«iOK«∞"å_»∞ D [#‡ =∞O^Œ∞ J<ÕHõ
Éè’QÆ=ÚÅ##∞Éèqí Oz L`«~Î ° [#‡=∞O^Œ∞ ™ê~°fiÉè∫=Ú_»∞ JQÆ∞#∞. Dâ◊fi~° eOQÆ^•#=Ú
=Å# ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. ѨÙ}º=Ú QÆÅ∞QÆ∞#∞.HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞
 38 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
eOQÆ^•#=Ú KÕÜ«∞Hõ q∞ye# ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ KÕã≤#O^Œ∞# áêѨ=ÚÅ∞ ZO`« =∂„`«=Ú#∞
HõiyáÈ=Ù.(Dâ◊fi~°eOQÆ=Ú)(ÉÏ}=Ú). HÍiÎH„õ =`«=Ú J#O`« ѶŨ „Ѩ^=Œ Ú. ™ê=∂#º
=ÚQÍ ^˘~°Hõxk.Hõ#∞Hõ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ W`«~°∞Å J#fl=Ú#∞ Éèí∞lOK«∞@, Ñ≤`«$"Õ+¨
=Ú#∞, u#QÆ∂_»x =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ÉèíHΔ̃OK«∞@, „âß^•ú#fl=Ú#∞ ¿ãqOK«∞@ J#QÍ Éè’HõÎQÍ
#∞O_»∞@, uÅ^•#=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ OK«∞@ D J~Ú^Œ∞#∞ q_»∞==Öˇ#∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞
ã¨OѶ¨∂#fl=Ú#∞, â◊¥„^•#fl=Ú#∞, ^Õ"å~°Û‰õΩÅ Ü«∞#fl=Ú#∞, JѨiâ◊√^•ú#fl=Ú#∞,
Hõ~°‡Å#∞ q_çzÃÑ\˜ì# "åx J#fl=Ú#∞, q^äŒ"å#fl=Ú#∞ Éèí∞lOK«~å^Œ∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=Ú# J=∂"å㨺ܫ∞O^Œ∞#∞, ѨÓi‚=∞Ü«∞O^Œ∞#∞, Ñ≤`$« k#=∞O^Œ∞#∞,
Pk"å~°=∞O^Œ∞#∞, ã¨∂~°ºK«O„^Œ„QÆÇϨ }=ÚÅO^Œ∞#∞ ~å„uÉè’[#=Ú KÕÜ∞« ~å^Œ∞. HÍiÎHõ
=∂ã¨=Ú UHÍ^Œt<å_»∞ ~å„uO|QÆà◊√§#∞, =ºfáê`« "≥·^èŒ$u "≥Ú^ŒÖˇ·# x+≤^Œúk#=Ú
ÅO^Œ∞#∞ ~å„u Éèí∞lOK«~å^Œ∞. JѨÙÊ_»∞ KèåÜ«∂#HõÎ=Ú#∞ *ËÜ«∞=Öˇ#∞QÍx ~å„u
Éè’[#=Ú KÕÜ«∞QÆ∂_»^Œ∞. KèåÜ«∂#HõÎ"Õ∞ ~å„uÉè’[# Ѷ¨Åq∞K«∞Û#∞. Hõ#∞Hõ ~å„u
Éè’[#=Ú‰õÄ_»x k#=ÚÅO^Œ∞ HÍiÎHõ „=`«=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞ KèåÜ«∂#HõÎ=Ú<Õ „QÆÇ≤ÏOK«
=Öˇ#∞. KèåÜ«∂#Hõ=Î ∞#QÍ `«# â◊s~°=Ú H˘Å`«‰Ωõ ~Ô \˜Oì ѨÙh_» =zÛ#ѨÙÊ_»∞ Éè∞í lOK«∞@,
Wk x+≤^Œúk#=ÚÅO^Œ∞ QÆ$ǨÏã¨∞÷#‰õΩZšѨÙÊ_»∞ Ü«∞uq^èŒ=ʼnõΩ KèåÜ«∂#HõÎ=Ú
qÇ≤Ï`«=Ú.
㨠= ∞㨠ΠѨ Ù }º=ÚÅ#∞~ÚK« ∞ Û HÍiÎ H õ = ∂㨠= ∞O^Œ ∞ x+≤ ^ Œ ú k #=ÚÅO^Œ ∞
Éèí∞lOK«∞"åx áêѨ=ÚÅ∞ J#O`«=ÚÅQÆ∞#∞. P áêѨq™êÎ~°=Ú <Õ<≥@∞¡ K≥ѨÊQÆÅ#∞.
K≥ѨÙÊ@‰õΩ ‰õÄ_® Jâ◊‰õΩÎ_»#∞. HÍ|\˜ì qKåiOz HÍiÎHõ „=`«=Ú#∞ PK«iOK«=Öˇ#∞.
HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ 1.`«ÅO|∞H˘#∞@, 2.ѨQÅÆ ∞ x„^ŒÜÚ« 3. HõOK«∞áê„`«Ö’ Éè’[#=Ú
4. =∞~îå#flÉè’[#=Ú 5. QÆ$ǨÏ=∞O^Œ∞™êfl#=Ú 6. x+≤^kúŒ #=ÚÅO^Œ∞ ~å„uÉè’[#=Ú
7. "Õ^ŒâßGxO^Œ ~¸ U_»∞#∞[~°∞ѨQÆ∂_»^Œ∞. `≥·ÖÏÉèíºOQÆ=Ú `«ÅO@∞H˘#∞@.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ â◊s~°™ê=∞~°úº=ÚO_çÜ«Ú, QÆ$ǨÏ=∞O^Œ∞ LëÈ‚^ŒHõ ™êfl#
=∂K«iOz# Ü≥∞_»Å P ™êfl#=Ú HõÅ∞¡`À ™êfl#=∞QÆ∞#x „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ K≥ÃÑÊ#∞.
`«∞ÅÜ«∞O^Œ∞ ~°qÜ«ÚO_»QÍ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ #n™êfl#=Ú =ÚYº=Ú. ã¨~°fi„âı+ª̈=Ú.
`«∞ÖÏ~åtÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ „Ѩ"ÕtOz#k "≥Ú^ŒÅ∞ <≥Å~ÀAÅ∞ #n™êfl#"Õ∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
J@∞¡ #kÜ«ÚO_»xKÀ `«\ÏHõ=∞O^Œ∞QÍx, HÍÅ∞=ÅO^Œ∞QÍx,ÉÏ=ÙÅ=^ŒQÌ Íx ™êfl#=Ú
KÕÜ«∞ =Öˇ#∞. `«\ÏHõ ‰õÄѨ=ÚÅO^Œ∞ ™êfl# ã¨=∞Ü«∞=Ú# QÆOQÍ„áê~°ú# KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
Wk QÆOQÆÜ«∞O^Œ∞#∞, QÀ^•=i Ü«∞O^Œ∞#∞, =∞Ǩ#O^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ J=ã¨~°=Ú.
(ÖËH)õ QÆOQÍ QÀ^•=i "≥Ú^ŒÖ#·ˇ #^Œ∞Å∞ ã¨#flkèÖ’ ÖË#ѨÙÊ_»∞ `«\ÏHõ™êfl#=Ú Hõ~=ΰ º=Ú.
QÆOQƉõΩ #=∞㨯iOѨ=Öˇ#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú „áê`«™êfl#=∂K«iOK«x"å_»∞ #~°Hõ=∞O^Œ∞ Ü«∂`«#Å#∞
J#∞Éèqí Oz `«~∞° "å`« K«O_®Å∞_≥Ñ· Ù¨ @∞ì#∞. QÆOQÍk ã¨=∞ã¨Î #^Œ∞Å#∞ 㨇iOz ™êfl#=Ú
KÕã≤ ã¨∂~°º=∞O_»ÅQÆ`∞« _≥#· ǨÏix^蕺xOz ǨÏiK«i„`«#∞ qx QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ "≥à§◊ =Öˇ#∞.
ѨQÆÅ∞ KÕÜ«∞^Œy# "åºáê~°=ÚÅxflÜ«Ú KÕã≤H˘x ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú uiy
™êfl#=ÚKÕã≤ PK«q∞Oz ѨÓ*Ï™ê÷#=∞O^Œ∞ Ñ‘~î°=ÚOz ^•xÜ«∞O^Œ∞ â◊OHõ~°∞x LOz
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 39
ѨOKå=∞$`«=ÚÅ`À#∞, Ѷ֨ ’^ŒH=õ ÚÅ`À#∞, ‰õΩâ’^ŒH=õ Ú`À#∞ =∞Ǩ™êfl#=Ú KÕ~ÚOz
ëÈ_»â◊ LѨKå~°=ÚÅ`À#∞ ѨÓlOK«=Öˇ#∞. `«~°∞"å`« â◊O‰õ~°∞x P"åǨÏ#=Ú KÕÜ«∞
=Öˇ#∞. â◊OHõ~åÜ«∞ P"åǨÏ#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. `«~°∞"å`« 2. =$+¨^èŒfi*ÏÜ«∞ ^蕺#O
ã¨=∞~°Ê Ü«∂q∞. 3. Q“s „Ñ≤Ü«∂Ü«∞áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ 4.Ö’ˆHâ◊fi~åÜ«∞ J~°…ºO
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.5. ~°∞„^•Ü«∞ PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. 6. QÆOQÍ^èŒ~åÜ«∞ ™êfl#O
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ 7. PâßO|~åÜ«∞ =GO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. [QÆ<åfl^è•Ü«∞ LѨg`«O ã¨=∞~°Ê
Ü«∂q∞. 9. HõáêÅ^èŒi}Ë QÆO^èŒO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. 10.Dâ◊fi~åÜ«∞ JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°Ê
Ü«∂q∞.11.ѨÓ~°‚QÆ∞}Ï`«‡<Õ Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. 12.`Õ*’~°∂áêÜ«∞ nѨO ã¨=∞~°Ê
Ü«∂q∞. 13. Ö’Hõ~°HΔÍÜ«∞ <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.14.Ö’Hõ™êH˜Δ}Ë `åO|∂ÅO ã¨=∞~°Ê
Ü«∂q∞. 15. Éèí"åÜ«∞ „Ѩ^ŒH˜Δ}O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. 16. Hõáêe<Õ #=∞™ê¯~°O ã¨=∞~°Ê
Ü«∂q∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ ëÈ_»â’ѨKå~°=ÚÅKÕ`« â◊OHõ~°∞x ѨÓlOѨ=Öˇ#∞.
ÃÑ#· *ˇÑÊ≤ # <å=∞=ÚÅ`À ÉèHí `Θ À ѨÓlOz =∂#=∞O`«ÜÚ« ã¨ÇϨ „㨠<å=∞=ÚÅ
KÕ`« x`«º=Ú Ñ¨ÓlOz ѨÓ*Ï=™ê#=∞O^Œ∞ (=∞O„`«=Ú) â’¡II áê~°fifHÍO`« ^Õ"Õâ◊
Ѩ^‡Œ *Ï~åÛºO„Ѷ∞≤ ѨOHõ[I J~°º… OQÆ$Ǩ}^≥`· åº ~ˆ ^Œ`OΫ KÕ^=Œ Ú=∂Ѩ`—Õ — J#∞ =∞O„`«=Ú`À
J~°… º=Ú x=fi=Öˇ#∞. W@∞¡ ÉèíH˜Î`À KÕÜ«Ú"å_»∞ =Ú‰õΩÎ_»QÆ∞#∞. ã¨Oâ◊Ü«∞=ÚÖË^Œ∞.
~å*Ï! `«#âÁH˜Î H˘Åk nѨ=∂ÅÅ#∞ ã¨=∞iÊOz â◊H˜Î=OK«# KÕÜ«∞Hõ „ÉÏǨχ}∞
ʼnõΩ ^•#q∞=fi=Öˇ#∞.D„ѨHÍ~°=Ú HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O`«ÜÚ« „ÉÏǨχ}∞Å`À QÆ∂_ç #Hõ„Î =`«
=Ú#∞ *ËÜ«Ú"å_»∞ "Õ~Ú ™È=∞Ü«∂QÆ=ÚÅ∞, #∂~°∞"å[¿ÑÜ«∞Ü«∂QÆ=ÚÅ∞, "Õ~Ú
Jâ◊fi"Õ∞^èŒÜ«∂QÆ=ÚÅ∞ KÕã≤# Ѷ¨Å=ÚÅ∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=Ú#On„ѨHÍ~°=ÚQÍ =∂ã¨#HõÎ „=`«=∂K«iOK«∞"å_»∞ áêѨ=ÚÅ#∞
ã¨=¸Å=ÚQÍ Ñ¨iǨÏiOK«∞H˘#∞#x <å~°^•^Œ∞Å∞K≥Ñ≤Êi. HÍiÎHõ=∞O^Œ∞ =∂㨠#HõÎ
„=`«=Ú=Å# ѨÙ}º=∞kèH=õ ∞QÆ∞#∞. ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ∞#tOK«∞#∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕÇϨ =Ú
ÖË^Œ∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# K«`«∞~°Ìt Ü«∞O^Œ∞ Ñ≤`«$„Ñ‘u H˘~°‰õΩ „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ Éè’[#=Ú#∞
ɡ\ ˜ì# Ü≥∞_»Å Ñ≤`«~°∞ÅO^Œ~°∞ `«$Ñ≤Î<˘O^Œ∞^Œ∞~°∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# â◊√Hõ¡ K«`«∞~°ÌtÜ«∞O^Œ∞ B~°ã¨Ñ¨Ù„`«∞_»∞ uÅ`«~°Ê} =∂K«iOz#
Ü≥∞_»Å Ñ≤`$« Ö’Hõã∞¨ Å÷ ~Ú# Ñ≤`~« ∞° Å∞ `«$Ñ≤<Î ˘O^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ K«`∞« ~°tú <å_»∞
Ѷ¨Å^•#=∂K«iOK«∞"åx ã¨O`«uH˜ qKÕÛù^Œ=Ú QÆÅ∞QÆ^Œ∞. ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ K«`«∞~°Ìt<å_»∞ LѨ"åã¨=∂K«iOz â◊OHõ~°∞x P~åkèOz
uÅ^•#=∂K«iOK«∞"å_»∞ ÔH·ÖÏã¨=Ú#‰õΩ „ѨÉèí∞=QÆ∞#∞. ã¨=∞ã¨ÎáêѨ=ÚÅ#∞ áÈQ˘@∞ì
#kÜ«Ú, ã¨=∞ã¨Î ѨÙ}º=ÚÅ#∞ =$kúÑ~¨ K° ∞« #kÜ«Ú J~Ú# HÍiÎHõ „=`«=Ú#∞ *ËÜÚ« "å_»∞
qQÆ`«áêѨÙ_≥· "≥∂HõΔ"≥ÚO^Œ∞#∞.
Ѩq„`«Hõ~°"≥∞ÿ# ~¸ J^蕺ܫ∞=Ú#∞ ÉèíH˜Î`À q#∞"å~°∞ ã¨=∞ã¨Î áê`«Hõ=ÚʼnõΩ
„áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú#∞ *Ëã≤H˘#fl"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
 40 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
#= J^蕺ܫ∞=Ú
HÍiÎHõnѨ=∂ÖÏ~°Ê} =∞Ç≤Ï=∂, Hõ~°‡x+¨ª K«i`«=Ú
F [#Hõ=∞Ǩ~å*Ï ! uiy HÍiÎHõ =∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞. ÉèHí `Θ À q#∞=Ú.
q#fl"åiH˜ áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. ѨÙ}º=Ú QÆÅ∞QÆ∞#∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏi=ÚO
^Œé <å@º=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ qQÆ`á« êѨÙ_≥· ǨÏi=∞Ok~° x"åã≤Ü∞« QÆ∞#∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞
^•fi^Œ t <å_» ∞ Ǩ Ï iH˜ nѨ = ∂ÖÏ~° Ê } KÕ Ü « Ú "å_» ∞ "≥ · ‰ õ Ω O~î ° = Ú#‰õ Ω É’~Ú
ã¨∞dOK«∞#∞.HÍiÎHõ =∂ã¨=Ú# â◊√HõÑ¡ H¨ =Δõ ∞O^Œ∞ ™êÜ«∞OHÍÅ=∞O^Œ∞ ǨÏix ѨÓlOK«∞"å_»∞
ã¨fi~åækèѨu Ü«∞QÆ∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ <≥Å ~ÀAÅ∞ xÜ«∞`«=ÚQÍ qëê‚fiÅÜ«∞=Ú#‰õΩ ^Œ~≈° <å~°=ú Ú
áÈ=Ù"å_»∞ XH˘¯Hõ¯ J_»∞QÆ∞#‰õΩ XH˘¯Hõ¯ Jâ◊fi"Õ∞^èŒÜ«∂QÆ Ñ¶¨Å=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèHᘠÈ~Ú Ç¨Ïix ^Œi≈OK«∞"å_»∞ q+¨μ‚ ™êÖ’Hõº=ÚH˜xÎ
á⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ qëê‚fiÅÜ«∞ ^Œ~≈° <å~°=ú Ú "≥à§◊ x"å_»∞~“~°= #~°H=õ Ú#∞,
HÍÅã¨∂„`«#~°Hõ=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. HÍiÎHõâ◊√^Œú ^•fi^Œt ǨÏiÉ’kèx QÆ#∞Hõ P ~ÀA#
ѨÓ[KÕã≤# ѨÙ}º=Ú#‰õΩ JO`«=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎHõ â◊√Hõ¡^•fi^Œt<å_»∞ „ÉÏǨχ}∞Å`À QÆ∂_ç ÉèíH˜Î`À ǨÏix QÆO^èŒ=ÚÅ`À#∞,
ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`À#∞, JHõ`Δ Å« `À#∞, ^è∂Œ Ѩ=Ú`À#∞, nѨ=ÚÅ`À#∞, P[ºÉèHí Δõ º <≥"· ^Õ ºŒ =ÚÅ
`À#∞ ѨÓlOK«∞"åx ѨÙ}º=Ú#‰õΩ q∞uÖË^Œ∞. HÍiÎHõâ◊√^Œú ^•fi^Œt<å_»∞ qëê‚fiÅÜ«∞
=∞O^Œ∞QÍx, t"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞QÍx ÅHõΔnѨ=ÚÅ#∞ "≥eyOz ã¨=∞iÊOz#"å_»∞
q=∂#"≥∞H˜¯ ^Õ=|$O^Œ=Ú KÕ`« H˘xÜ«∂_»|_»∞K«∞ q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#‰õΩ *Ëi ã¨∞dOK«∞#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú <≥Å~ÀAÅ∞ nѨ=Ú#∞ ɡ@ìÖËx "å_»∞ â◊√^Œú^•fi^Œt <å_»∞#∞,
K«`«∞~°út<å_»∞#∞, ѨÓi‚=∞<å_»∞#∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ÃÑ@ì=Öˇ#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞
^Õ=ã¨xflkèÖ’ P=ÙáêÅ∞ Ñ≤`«∞‰õΩ#O`«HÍÅ=Ú nѨ=Ú #∞Oz# Ü≥∞_»Å ѨÙ}º=O`«∞
_»QÆ∞#∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏi ã¨xflkèÖ’ LOz# W`«~∞° Å∞ ÃÑ\˜#ì nѨ =Ú#∞ ÉÏQÆ∞KÕã≤
"≥eyOz#"å_»∞ áêѨ=ÚÖËx"å_»∞ JQÆ∞#∞.
HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ Ѩ~°∞_»∞ "≥eyOz# nѨ=Ú #tOz#O`«Ö’ ^•xx uiy
"≥eyOK«∞"å_»∞ ^•~°∞}=ÚÅ~Ú# áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ *ËãH≤ ˘#∞#∞.Dq+¨Ü∞« =∞O^˘Hõ
ѨÓ~°fiѨ٠Hõ^äŒQÆÅ^Œ∞. q#flO`«<Õ áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. ™ê=^è•#=ÚQÍ q#∞=Ú.
ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ ã¨~°ã¨fif f~°=∞O^Œ∞ ã¨$+≤ì"≥Ú^ŒÅ∞ ѨÓ*Ï<≥·"Õ^Œº=ÚÅ∞ ÖËHõ r~°‚"≥∞ÿ#
qëê‚fiÅÜ«∞ "≥ÚHõ\ ˜ QÆÅ^Œ∞. HÍiÎHõ ™êfl<å~°ú=Ú Hõ~°‡x+¨μª_»#∞<˘Hõ Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ P
ã¨~°ã¨fif#n f~°=Ú#‰õΩ =K≥Û#∞.
ã¨~ã° fi¨ ff~åxH˜ =zÛ Wk UHÍO`«=ÚQÍ `«Ñ㨠∞¨ û‰õΩ J#∞‰õÄÅ =ÚQÍ L#fl^Œx
Ü≥∞Oz P r~å‚ÅÜ«∞=∞O^Œ∞ ^è∂Œ ox`«∞_çz [Å=Ú#∞ „áÈH˜OΔ z ^ŒQ~æÆ #° ∞#fl „QÍ=∞=Ú#‰õΩ
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 41
áÈ~Ú #∂<≥^z≥ Û Ñ¨O„_≥O_»∞ nѨ áê„`«Å#∞`≥zÛ nѨ=ÚÅ∞"≥eyOz ǨÏiH˜ ã¨=∞iÊOz
Ü«∞u `«Ñ¨ã¨û=∂kèÖ’ #∞O_≥#∞.
Ü«∞fâ◊fi~°∞_ç@∞¡ KÕÜ«ÚK«∞O_»QÍ HÍiÎHõâ◊√^Œú ^•fi^Œt<å_»∞~å„u XHõ ZÅ∞Hõ
PǨ~°=Ú H˘~°‰õΩ u~°∞QÆ∞K«∞ q+¨μ‚=Ù#‰õΩ „Ѩ^ŒH˜Δ}=Ú*Ëã≤ "≥∞Å¡QÍ nѨ=ÚÅ ã¨xflkèH˜
*Ë~Ô #∞. ZÅ∞Hõ=zÛ `«#`À_»<Õ *ÏfiÅ `«yáæ È~Ú Hˆ =Å=Ú =uÎ`À QÆ∂_çÜÚ« #fl áê„`«#∞
Eã≤ ^•x ^ŒQÆæ~°#∞ *ÏfiÅ`À QÆ∂_ç# =iÎx Ez JO^Œ∞#fl #∂<≥#∞ ÉèíH˜ΔOz ^•xx
fã≤H˘x *ÏfiÅÖËx =iÎxQÆ∂_» „QÆÇÏ≤ OK«=Å#∞. JO`«Ö’ *ÏfiÅ`ÀÜ«Ú#fl =iÎ ã¨OѨ~¯° =Ú
=Å#*ÏfiÅÖËx =iÎÜÚ« =∞O_≥#∞. ~Ô O_»∞#∞ "≥Å∞QÆQÍ "Õ_Kç `Õ « #∂<≥ „`åQÆ∞@‰õΩ gÅ∞ÖËHõ
q_çK≥#∞.
HÍiÎHõ â◊√^Œú ^•fi^Œt<å_»∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ Ü«∞fâ◊fi~°∞_»∞ "≥eyOz# nѨ=Ú#∞
#tOz# ^•xx Ü≥∞Å∞Hõ uiy "≥eyOz#k. `«~°∞"å`« ѨÓ~°fi ѨÙ}º=â◊=ÚKÕ`« P
~å„uÜÕ∞ JK«Û@<Õ =∞$u<˘Ok ZÅ∞Hõ^ÕǨÏ=Ú#∞ =ke k=º^ÕǨÏ^è•iÜ«∂Ü≥∞#∞.
JO`«Ö’<Õ Ü«∞u ã¨=∂kèx q_çz JÜ«∞ ѨÓ~°fiѨÙ~°∞+¨μx EK≥#∞. K«∂z h"≥=fi_»=Ù.
WK«Û\˜ÔHO^Œ∞‰õΩ =zÛuq Jx J_çÔQ#∞. P =∂@qx L^Œ∂ƒù`«Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ uiy
Ü«∞u`À W@¡xÜ≥∞.
áêѨ~°Ç≤Ï`å! <Õ#∞ ZÅ∞Hõ#∞, QÆ_ç¤Ö’yO[Å#∞ ÉèíH˜ΔOK«∞ ^•##∞, x`«º=Ú
D^Õ"åÅÜ«∞=∞O^Œ∞O_»∞^•##∞. ZÅ∞Hõ<≥· Ü«Ú#fl <åH˜Ñ¨ÙÊ_»∞ ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# "≥∂HõΔ=Ú
ã¨OÉèqí Oz#k. WkÜÕ∞ ѨÙ}º=ÚKÕ`Q« eÆ y#^À <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ <Õ<=≥ fi
_»#∞? Uq∞áêѨ=Ú#∞ *Ëãu≤ q? UáêѨ=Ú KÕ`« D =¸+¨H`õ fi« =Ú <å‰õΩ „áêÑ≤OÎ z#k?
D q+¨Ü«∞=∞O `«Ü«Ú ã¨~°fiA˝Öˇ·# g∞~°∞ K≥ѨÊ^ŒyÜ«Ú<åfl~°∞. g∞‰õΩ<Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞.
t+¨μº_»#∞. ^ŒÜ«∞‰õΩ áê„`«∞_»#∞.
P =∂@ qx Ü«∞u *Ï˝#<Õ„`«=Ú`À ã¨~fi° =Ú#∞qKåiOz L^Œ∂ƒù`« ѨÙ~°∞+¨μx`À
W@¡x K≥ѨÊ^˘_»ÔQ#∞. Ü«∞u W@¡<≥#∞.F~¸ ! h=٠ѨÓ~°fi =∞O^Œ∞ ÉÏÇ≤Ï¡Hõ^Õâ◊=∞O^Œ∞
*ˇ·q∞xQÀ„`«ã¨O*Ï`«∞_»=Ù. „ÉÏǨχ}∞_»=Ù. x`«º=Ú ‰õΩ@∞O| áÈ+¨}Ѩ~åÜ«∞}∞_»=Ù.
ÉÏÇ≤Ï¡‰õΩ_»#∞ ¿Ñ~°∞ QÆÅ"å_»=Ù.
™êfl# ã¨O^躌 Å#∞q_çz x`«º=Ú Pâ◊`À =º=™êÜ«∞=Ú#∞ *ËÜÚ« K«∞ q"ÕH=õ ÚÖËHõ
„ÉÏǨχ}∞Å#∞ xOkOK≥_ç"å_»=Ù. ^Õ=ѨÓ[Å#∞ =^Œe x`«º=Ú „âß^ŒúÉè’[#=Ú#∞
k#∞K«∞ Éè’[#=Ú x+≤^úŒ k#=ÚÅO^Œ∞#∞ ~å„uO|QÆà√◊ § Éè∞í lOK«∞K«∞#fl"å_»=Ù. ™êfl#
ã¨O^蕺=O^Œ# `«Ñ¨ã¨∞ûÅ#∞ *ËÜ«Ú"åix K«∂z #=ÙfiK«∞ xOkOK«∞"å_»=Ù.
h‰õΩ ã¨∞O^ŒiÜ≥∞ÿ # ÉèÏ~°ºÜ«ÚO_≥_kç . P"≥∞‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú H˘~°‰Ωõ x~°O`«~=° Ú
â◊¥„^Œ„ã‘Îx WO\˜=^ŒÌ Ѩ#∞ʼnõΩ LOK«∞‰õΩx =∞uÇ‘Ï#∞_»"≥· x~°O`«~°=Ú ^•x`À
=∂\Ï¡_»∞K«∞ ^•xx `å‰õΩK«∞ Ǩ㨺=ÚÖÏ_»∞K«∞ ^•xx áÈ+≤OK«∞K«∞O_ç h Ñ≤šʼnõΩ
^•xKÕ`« J#fl=Ú#∞ɡ\ ˜ìOK«∞K«∞ Hõ#º#∞ J=Ú‡H˘xÜ«Ú â◊¥„^Œ∞ʼnõΩ K«Å¡,ÃÑ~°∞QÆ∞,
áêÅ∞, <≥~Úº J=Ú‡H˘xÜ«Ú ^èŒ<å~°˚#Ѩ~°∞_»"≥· Ü«ÚO\˜q.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ |Ç¨ï „^Œ=º=Ú#∞ ã¨OáêkOz P „^Œ=º=Ú#∞ Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞
^•z z=~° =∞$u<˘Okuq. W\˜ìáê`«Hõ=ÚÅKÕ`« #~°Hõ =∞#∞ÉèíqOz uiy
 42 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ =¸+¨Y=ÚQÍ [x‡Oz D ^Õ"åÅÜ«∞ =∞O^Œ∞O_ç ^Õ=„^Œ=º=Ú#∞
ǨÏiOK«∞K«∞ nѨáê„`«Ö’x `≥Å· =Ú#∞ „`åQÆ∞ K«∞O\˜q. ^≥=· =â◊=Ú =Å# D k#=∞O^Œ∞
<åKÕ`« ÃÑ@ì|_ç# nѨ=Ú#∞ #tOz# ^•xx h=Ù "≥eyOzuq QÆ#∞Hõ P ѨÙ}º=ÚKÕ`«
=¸+¨Hõ`«fi=Ú áÈ~Ú k=º~°∂Ѩ=Ú QÆey#k. WHõ ǨÏiÉèíH˜Î QÆey âßâ◊fi`«=ÚQÍ
"≥·‰õΩO~î° =∞O^Œ∞ LO^Œ∞=Ù.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ Ü«∞uK≥Ñ≤Ê# =∂@#∞ qx L^Œ∂ƒù`«Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ Ü«∞uH˜
#=∞㨯iOz P[˝ fã≤H˘x áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ*Ü Ë Ú« ã¨~ã° fi¨ f #kH˜áÈ~Ú „`«Ü∂≥ ^Œt,
K«`∞« ~°tÌ , ѨÓi‚=∞ ~¸ =¸_»∞ k#=ÚÅO^Œ∞ ™êfl#=ÚKÕã≤ P =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« *Ï˝#=O`«∞_≥·
„Ѩu ã¨O=`«û~°=Ú HÍiÎHõ „=`«=Ú#∞ *Ëã≤ `«#‡Ç≤Ï=∞=Å# JO`«=∞O^Œ∞ ™êÜ«Ú[º=ÚH˜Î
ÉÁO^≥#∞.
HÍ|\˜ì HÍiÎHõâ◊√^Œú ^•fi^Œt<å_»∞ ÉèíQÆ=`«Ê~åÜ«∞}∞_≥· ™êfl#^•# ѨÓ*Ï
nѨ=∂ÖÏ~°Ê}ÏkHõ=Ú#∞ *ËÜ«Ú"å_»∞ ǨÏiH˜ „Ñ≤Ü«Ú_≥· áêѨ=Ú‰õΩÎ_≥· ™êÜ«Ú[ºÑ¨^Œ=Ú
á⁄O^Œ∞#∞.
$= J^蕺ܫ∞=Ú
ã¨ÎOÉèínѨ^•#=∞Ç≤Ï=∂, L^Œ∂ƒù`«Ñ¨Ù~°∞+¨ =$`åÎO`«=Ú
=t+¨μª_ç@∞¡ ѨeÔH#∞. ^•"≥∂^Œ~°∞#‰õΩ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# D HÍiÎHõ „=`« =Ú#∞
*ËÜ«∞x"å_»∞ HõÖÏÊO`«=Ú =~°‰õΩ #~°Hõ"≥ÚO^Œ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú <≥Å~ÀAÅ∞
xÜ«∞=∞=ÚQÍ `åO|∂Å^•#=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ [<å‡O`«~° =∞O^Œ∞ "åã¨=Î =ÚQÍ Éè∂í q∞H˜
„ѨÉèí∞=QÆ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ <≥Å ~ÀAÅ∞ áê_»ºq∞ "≥Ú^ŒÅ∞ XH˘¯Hõ¯ DѨ=Ú#∞
ǨÏi ã¨xflkèÖ’ "≥eyOz# "å_»∞ áêáêÅ#∞ áÈQ˘@∞ìH˘#∞#∞. "≥‰· Ωõ O~î=° Ú#‰õΩ É’=Ù#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ѨÓi‚=∞<å_»∞ ã¨O`å#=Ú#∞ QÀi ã¨∂~°∞º#∞^ÕÌ tOz
™êfl#=Ú^•#=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞. J#QÍ J@∞¡ KÕã≤# Ü≥∞_»Å ã¨O`å #=Ú QÆÅ∞QÆ∞#x
ÉèÏ==Ú. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ >ˇOHÍÜ«∞ ^•#=∞#∞ ^ŒH˜Δ} `åO|∂Å
ã¨ÇÏ≤ `«=ÚQÍ KÕÜÚ« "åxH˜ ã¨O`å#qKÕÛ^ù =Œ Ú LO_»^∞Œ . ~ÀQÆ=Ú LO_»^∞Œ . ^Œ∞~°‡~°}=Ú
LO_»^Œ∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ѨÓi‚=∞<å_»∞ ǨÏi Z^Œ∞@ ã¨ÎOÉèínѨ=Ú#∞ ɡ@∞ì "å_»∞
"≥·‰õΩO~î°Ñ¨u Ü«∞QÆ∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiã¨xflkèÖ’ ã¨ÎOÉèínѨ=Ú J~°Ê}KÕã≤#
"åxH˜ QÆeÔQ_ç ѨÙ}º=Ú#∞ *ˇÑ¨ÙÊ@‰õΩ <å`«~°=ÚQÍ^Œ∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ ѨÓi‚=∞
~ÀA# ã¨OÎ Éèní Ѩ=Ú#∞ EK«∞"åiáêѨ=ÚÅ∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« =∞O^Œ∞ pHõ@=¡ Öˇ #tOK«∞#∞.
HÍiÎHõ=∞O^Œ∞ ã¨ÎOÉèí=Ú#∞ ã¨=∞iÊOK«x"å_»∞ #~°Hõ=Ú#∞O_ç q_»∞^ŒÅQÍ_»∞.
ã¨ÎOÉèínѨ=Ú#∞ âße^è•#º=Ú, „gÇ≤Ï^è•#º=Ú, #∞=ÙfiÅ∞ LOz nѨ=Ú ÃÑ@ì=Öˇ#∞.
tÅ`ÀQÍx, Hõ„~°`ÀQÍx ã¨ÎOÉèí=Ú#∞ *Ë~ÚOz ^Õ"åÅÜ«∞=Ú Z^Œ∞@ áêu
^•xÃÑ·# nѨ=Ú#∞ ɡ@∞ì"å_»∞ ǨÏiH˜ „Ñ≤Ü«Ú_»QÆ∞#∞. D ã¨ÎOÉèí q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ѨÓ~°fiHõ^äŒ
QÆÅ^Œ∞. K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 43
=∞`«OQÆ=∞Ǩ=Úx P„â◊=∞=Ú J<ÕHõ =$HΔÍÅ`À ‰õÄ_ç#k XHõ\ ˜ QÆÅ^Œ∞.
JO^˘Hõ qëê‚fiÅÜ«∞=Ú QÆÅ^Œ∞. P PÅÜ«∞=ÚK«∞@∞ì#∞ =#=ÚO_≥#∞. HÍiÎHõ
„=`«Ñ¨~åÜ«∞}∞Öˇ· =Úhâ◊fi~°∞ÅK«Û\˜H˜=zÛ q+¨μ‚=Ù#∞ ëÈ_»â’Ѩ Kå~°=ÚÅ`À#∞
=∂ã¨=∞O`«Ü«Ú#∞ ѨÓlOzi. "å~°∞ J`«ºO`« ÉèíH˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÖˇ· ǨÏi^•fi~°=ÚÅO^Œ∞
nѨ=∂ÅÅ#∞ ã¨=∞iÊOzi. „=`«=ÚÅ∞ KÕã≤i. JO^Œ∞Ö’ XHõ=Úx W@∞¡ ѨeÔH#∞.
=Úhâ◊fi~°∞ÖÏ~å q#∞_»∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ t=Ùx =ÚO^Œ∞ ã¨OÎ Éèní Ѩ=Ú#∞ LOK«∞"å_»∞
"≥·‰õΩO~î° Ö’Hõx"åã≤Ü«∞QÆ∞#∞.
HÍ|\˜ì =∞#=Ú PÅÜ«∞=Ú#ã¨ÎOÉèínѨ=Ú#∞ ɡ@∞ì^Œ=Ú. D k#=Ú
HÍiÎHõѨÓi‚=∞ J~Ú=Ù#flk. D k#=Ú ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú ã¨ÎOÉèí nѨ ^•#=Ú
Ǩ Ï iHõ ` « º O`« „Ñ≤ Ü « ∞ =Ú. 㨠ΠO Éè í = Ú#∞ *Ë ~ ÚOz HÍiÎ H õ = ∂㨠Ѩ Ó i‚ = ∞<å_» ∞
™êÜ« ∞ OHÍÅ=∞O^Œ ∞ ^•xÜ« ∞ O^Œ ∞ nѨ = Ú#∞ ɡ @ ∞ì " åi áêѨ = ÚÅ∞ #tOz
"≥‰· Ωõ O~îÖ° ’Hõ=Ú#∞ á⁄O^≥^^Œ ~Œ ∞° . "å~°O^Œ~∞° P =∂@ qx ã¨OÎ nѨ=Ú#∞ ã¨=∞iÊOK«∞@
Ü«∞O^Œ∞ „Ѩܫ∞`«fl=Ú *Ëã≤i.
F ~å*Ï ! „ѨÜ∞« uflOz ^Õ"åÅÜ«∞=Ú =ÚOy@ ^ŒQ~æÆ Ö° ’ H˘=∞‡Å∞, P‰õΩÅ∞ÖËx
XHõ =$HõΔ=Ú Ü≥ÚHõ¯ "≥Ú^Œ∞Ì#∞ Ezi. HÍiÎHõ„=`« ã¨=Ú`åûǨïÖˇ·# "å~°O^Œ~°∞ HõÅã≤
P™ê÷}∞=Ù#O^Œ∞ âße„gÇ≤ÏuÅã¨"Õ∞`«=ÚQÍ nѨ =Ú#∞ <Õu`À "≥eyOz P#OkOz
uiy ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ =zÛ Ç¨Ïi Hõ^äŒ#∞ K≥Ñ≤ÊH˘#∞K«∞O_çi.
Hõ^äŒK≥Ñ≤ÊH˘#∞K«∞O_»QÍ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú Z^Œ∞@K«@K«@ J<Õ â◊|Ì=ÚÅ∞ QÆey
ã¨OÎ Éèní Ѩ=Ú #tOz JO^Œ~∞° K«∂K«∞K«∞O_»Q<Æ Õ P™êú}∞=O`«ÜÚ« Ѩye Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞
Ѩ_≥#∞. JO^Œ∞O_ç ^ÕǨÏ=Ú#∞ ^èŒiOz# XHõ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ |Ü«∞Å∞"≥_»Öˇ#∞.
JO`«=Úhâ◊fi~°∞Å∞ Hõ^äŒ#∞ KåeOz ^Õ"åÅÜ«∞=Ú #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ áÈ~Ú K«∂z
Pâ◊Û~°º"≥ÚOk JÜ≥∂º JÜ≥∂º Ü«∞x ^èŒfixKÕÜ«ÚK«∞ Ü≥ÚHõ ѨÙ~°∞+¨μxEã≤ W@¡xi.
F~¸ ! h"≥=fi_»=Ù? U ^À+¨=ÚKÕ`« "≥Ú^Œ∞ÌQÍ#∞<åfl=Ù? P q+¨Ü«∞=Ú
#O`«Ü«Ú `«fi~°QÍ K≥ѨÙÊ=Ú.
~å*Ï! "åi@∞¡ J_»∞QÆQÍ "å_»∞ "åiH˜ ^ŒO_»„Ѩ}Ï=∞=Ú PK«iOz
ã¨O`À+¨=Ú`À JO[eѨ\ ˜ì W@¡x K≥ѨÊ^˘_»ÔQ#∞. F „ÉÏǨχ}À`«Î=ÚÖÏ~å! <Õ#∞
ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞_»#∞. ~å[º=Ú#∞ áêeOK«∞"å_»#∞, ^èŒ#=Ú, QÆ∞é]=ÚÅ∞,
U#∞QÆ∞Å∞, ~°^äŒ=ÚÅ∞, HÍŃO@∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ`«∞ÎÅ∞ QÆeyÜ«Ú
^ŒÜ«∂â◊¥#∞º_»<≥· ^Œ∞+¨ì=~°Î#QÆÅ"å_»<≥·ux.
<Õ#∞ "Õ^ŒâßG=ÚÅ#∞ [^Œ∞=ÖË^Œ∞. ǨÏiK«i„`«#∞ q#ÖË^Œ∞. f~°ú Ü«∂„`«‰õΩ
áÈÖË^Œ∞. ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ##∞ ^•#=Ú KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ^Œ∞~°∞ƒkú`À ѨÙ}º Hõ~°‡KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. x`«º=Ú
<Õ#∞ L#fl`åã¨#=∞O^Œ∞ ‰õÄ~°∞ÛO_ç "Õ^Œ"Õ`«ÎÅ∞, ã¨^•Kå~°=O`«∞Å∞, ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞,
^ŒÜ∂« =O`«∞Å∞, ã¨^•„â◊Ü∞« HÍ=ÚÅ∞ JQÆ∞ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ <å=ÚO^Œ∞ hKåã¨#=ÚÅO^Œ∞
‰õÄ~°∞ÛO_» xÜ≥∂yOz "åiH˜ Jaè=ÚY=ÚQÍ áê^Œ=ÚÅ#∞ KåzÜ«ÚO_»∞"å_»∞#∞.
"åiÔH#fl_»#∞ Z^Œ∞~˘¯x #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. "åi Wëêì~°÷=ÚÅ#∞ ~Ú=fi#∂
ÖË^Œ∞.
 44 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
ã¨~°fiHÍÅ=∞O^Œ∞#∞ "åiÔH#fl_»∞#∞ U ^•#=Ú#∞ ~Ú=fiÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊
ZѨÙÊ_≥·##∞ ^•#q∞=fiHõ `«Ñ¨ÊxÜ≥∞_»Å ^èŒ#=ÚÖˉõΩO_» ^è•~å^Œ`«Î=ÚKÕã≤ `«~°∞"å`«
^èŒ#=Ú WzÛ Ü«ÚO_»ÖË^Œ∞. âßG„â◊=} ã¨`«ûfiÉèÏ= ã¨OѨ#∞flÅ∞ =zÛ ~åA#∞ QÆ#∞Hõ
##∞fl Ü«∂zOK«∞ "å~°∞. JѨÙÊ_»∞ 㨈~ ~ÚK≥Û^Œ#x K≥ѨÙÊ@ÜÕ∞ QÍx ~ÚK«∞Û@ÖË^Œ∞.
x`«º=Ú „ÉÏǨχ}∞Å =^ŒÌ ^èŒ#=Ú#∞ ѨÙK«∞ÛH˘# ã¨fiHÍ~°º=ÚÅ#∞ *Ëã≤H˘#∞"å_»#∞,
=∞~°Å "åiH˜ uiy WK«∞Û@ ÖËHõ LO_≥_ç"å_»#∞. <Õx@∞¡ ^Œ∞~°∞ƒùkú`À k#=ÚÅ∞
QÆ_çÑ≤ux. P ^Œ∞+¨¯ $`« Hõ~°‡KÕ`« K«zÛ #~°Hõ=∞O^Œ<ÕHõ Ü«∂`«#Å#∞ J#∞ÉèíqOz
ux.
`«~°∞"å`« Éèí∂q∞H˜=zÛ U|k Ô~O_»∞"ÕÅ =∂~°∞Å∞ ‰õΩHõ¯QÍ [x‡Ozux.
J#O`«~°=Ú Ñ¨k"ÕÅ =∂~°∞Å∞ HÍH˜QÍ Ñ¨Ù\˜ìux. P=ŠѨk"ÕÅ =∂~°∞Å∞ `˘O_»QÍ
[x‡Ozux. Ñ≤=∞‡@ Ѩk"ÕÅ =∂~°∞Å∞ ѨÙ~°∞QÆ∞QÍ #∞O_ç =∞ÖÏt<≥·Ü«ÚO\˜x. P
`«~°∞"å`« HÀ\˜=∂~°∞Å∞ =$HõΔ=ÚQÍ #∞O\˜x. z=~°‰õΩ HÀ\˜=∂~°∞Å∞ ™ê÷}∞=Ù
("≥Ú^Œ∞)Ì QÍ HÍÅ=Ú QÆ_∞» Ѩ٠K«∞O\˜x. W@¡<HÕ õ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ áêѨH~õ ∞° ‡_»<#·≥ <åH˜ÑÙ¨ Ê_»∞
^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# =ÚH˜Î Hõey#k. nxH˜ HÍ~°}=Ú <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ QÍ# ã¨~°fiÉèí∂`«^ŒÜ«∂
=O`«∞ÅQÆ∞ g∞~°∞ K≥ѨÙÊ^Œ∞~°∞ QÍHõ. g∞ ^Œ~°≈#=Ú =Å# <å‰õΩ *Ïu㨇 $u QÆey#k.
F =Úhâ◊fi~°∞ ÖÏ~å <å ѨÓ~°fiáêѨq∞\˜ì^Œx ѨeH˜"å_»∂~° ‰õΩO_≥#∞. =Úhâ◊fi~°∞e@∞¡
qx "åiÖ’ "å~°∞ ~Ú@∞¡ K≥ѨÙÊH˘#™êyi. HÍiÎHõ =∂ã¨Ñ¶¨Å=Ú Ü«∞^ä•~°ú=∞~Ú#k.
„Ѩ`«ºHõΔ"≥∂HõΔ q∞K«∞Û#k. ~åuH˜ H˘Ü«∞º‰õΩ QÆ∂_» "≥∂HõΔq∞zÛ#k. JO^Œ∞#∞ D ѨÓi‚=∞
ã¨=∞ã¨Î áê`«Hõ=Ú Å#∞ #tOѨ*ËÜ«Ú#∞.
P ѨÓi‚=∞Ü«∞O^Œ∞#∞ ã¨ÎOÉèínѨ=Ú KåÖÏ ã¨∞Y„Ѩ^Œ=Ú. HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞<å_»∞
Ѩ~°∞ÅKÕ LOK«|_ç# nѨ=Ú=Å# ZO_ç# "≥Ú^Œ∞Ì=ÚH˜Î <˘O^≥#∞. "≥Ú^ŒÌ~Ú##∞
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ^Õ=ã¨xflkèÖ’ nѨ=Ú#∞ ÃÑ\˜ì# Ü≥∞_»Å áêѨ=Ú#tOz ^ŒÜ«∂à◊√
=~Ú# ^•"≥∂^Œ~°∞xKÕ`« "≥∂HõΔ "≥ÚOkOK«|_ç#k. W@∞¡ "å^Œ=Ú#∞*ËÜ«Ú "åi`À
L^Œ∂ƒù`«Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ uiy ~Ú@¡xÜ≥∞.
*Ï˝#"Õ`«ÎÅ~Ú# =Úhâ◊fi~°∞ÖÏ~å ! ^ÕxKÕ`« "≥∂HõΔ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞? ^ÕxKÕ`«
|^Œ∞_ú Q» ∞Æ #∞? ^ÕxKÕ`« =Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞? ^ÕxKÕ`« „áê}∞ʼnõΩ WO„k Ü«∞=ÚÅ∞ QÆÅ∞QÆ∞#∞?
"≥∂HõΔ„áêѨHõ"≥∞ÿ# *Ï˝#"≥∞@∞¡QÆÅ∞QÆ∞#∞? D ã¨~°fi =Ú#∞ <å‰õΩ *ˇÑ¨ÙÊ_»∞. "å_ç@∞¡
J_»∞QÆQÍ =Úhâ◊fi~°∞Å∞ JOw~°ã=¨ Úqx "åxH˜ ã¨=∂^è•#=Ú *ˇÑÙ¨ Ê=∞x xÜ≥∂yOzi.
PÜ«∞#Ü«Ú "åi`À 㨈~#x "åx`À W@∞¡ K≥ѨʙêÔQ#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 45
%= J^蕺ܫ∞=Ú
JOw~°™ÈHõÎ`«`«ÎfiÉ’^èŒ, áê~°fi`åº N â◊OHõ~ÀHõÎ*Ï˝#É’^èŒ
JOw~°ã¨∞_ç@¡<≥#∞. F~¸! Hõ~°‡|O^èŒ=Ú‰õΩÎÅ∞, HÍ~°º HÍ~°}=ÚÅ∞, ã¨∂÷Å,
ã¨∂HõΔ ‡=ÚÅ∞, D [O@Å ã¨O|O^èŒ"Õ∞ ^ÕǨÏ=∞#|_»∞#∞. h=_çy# ~¸ q+¨Ü«∞=Ú
ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ ÔH·ÖÏã¨Ñ¨~°fi`«=Ú# áê~°fiuH˜ â◊OHõ~°∞_»∞ K≥ÃÑÊ#∞. ^•xx WѨÙÊ_»∞ h‰õΩ
<Õ#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞. W`«~° zO`«#∞=∂x q#∞=Ú.
h=_çy# „Ѩâfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. r=Ù_»#QÍ "Õ~Ô =fi_»∞#∞
ÖË_»∞. h"Õ r=Ù_»=Ù. <Õ#∞ Ü≥∞=fi_»#O>Ë <Õ#∞ P „|Ǩχ<Õ J~Ú L<åfl#∞. WO^Œ∞‰õΩ
ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞. ^ÕǨÏ"Õ∞#<≥_ç |∞kúx q_çz x`«º"≥∞ÿ# P`«‡#∞ QÆ∂iÛ zOuOѨÙ=Ú.
L^Œ∂ƒù`«Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç@¡_çÔQ#∞. =Úhâ◊fi~å ! g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#suQÍ "åHͺ~°÷ *Ï˝#=Ú
<å‰õΩ QÆÅ∞QÆÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ JǨÏO„|¿Çχu (<Õ#∞ „|Ǩχ##∞) "åHͺ~°÷=Ú#∞ Z@∞¡
`≥eã≤H˘#QÆÅ#∞. D "åHͺ~°÷É’^茉õΩ ¿ÇÏ`«∞ =~Ú# Ѩ^•~°÷*Ï˝#=Ú <å‰õΩ `≥ÅÜ«∞ÖË^Œ∞.
HÍ|\˜ì q=∞~°≈QÍ K≥Ñʨ QÀÔ~^Œ#∞. P`«‡ JO`«óHõ~}° =Ú#‰õΩ, `«^•fi ºáê~°=ÚʼnõΩ ™êH˜Ü Δ Ú« ,
K≥`· #« º~°∂Ñ≤ÜÚ« , P#O^Œ~∂° Ñ≤ÜÚ« , ã¨`º« ã¨fi~°∂Ѩ=Ú<≥· =Ù#flk. W\˜ì P`«‡#∞ h"≥O^Œ∞‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ÖË^Œ∞.
ã¨zÛ^•#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞#∞, |∞kúH˜ ™êH˜ΔÜ«Ú#~Ú# =ã¨∞Î=Ù<Õ P`«‡QÍ `≥eã≤
H˘#∞=Ú. D ^ÕǨÏ"Õ∞ #<≥_ç |∞kúx q_çz x`«º"≥∞ÿ# P`«‡#∞ QÆ∂iÛ zOuOѨÙ=Ú.
^ÕÇϨ =Ú Ñ¶∞¨ @=Ú=Öˇ ~°∂Ѩ=ÚQÆe#æ Ñ≤O_»=Ú QÆ#∞Hõ Wk P`«‡ QÍ^Œ∞. WkQÍHõ
D ^ÕǨÏ=Ú Ñ¶¨∞@=Ú=Öˇ PHÍâßk ѨOK«=∞ǨÉèí∂`«=ÚÅ =Å# |∞\˜ì#k. QÆ#∞Hõ
^ÕǨÏ=Ú qHÍ~°=ÚHõÅk P`«‡QÍ^Œ∞. W>Ë¡ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ P`«‡QÍ=x `≥Åã≤H˘#∞=Ú.
J>Ë¡ =∞#ã¨∞ûÅ∞ |∞kú„áê}=ÚÅ∞, P`«‡ =ã¨∞Î=ÙÅ∞HÍ=Ù.
^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞ÅxflÜ«Ú Z=x ™êxfl^茺=Ú =Å# „ѨHÍtOz ѨxKÕÜ«Ú
K«∞#fl"À J\˜ì "åxx P`«‡QÍ Z~°∞QÆ∞=Ú. J#QÍ J`«_Õ <Õ#x ´ P`«‡Ü«∞x `≥eã≤
H˘#∞=∞xÉèÏ==Ú. ֒ѨeH˜ =∞ÅK«∞H˘#|_ç# WO„kÜ«∂ Å`À `≥eÜ«∞^Œy# ^•xH˜
„Ѩ`«ºH± Jx¿Ñ~°∞. W#∞=Ú#∞ JÜ«∞™ê¯O`« =∞}˜=Öˇ `å#∞ qHÍiQÍHõ |∞^•úº^Œ∞Å#∞
K«eOѨ*ËÜ«Ú#k Uk HõÅ^À Jk <Õ#∞ ´ P „|Ǩχ#x `≥eã≤H˘#∞=Ú.
Z=xÜ≥ÚHõ¯ ™êxfl^茺=∂„=ÚKÕ`« [_»=ÚÖˇ·#´Hõ^ŒeHõÖËx ^Õ¿ÇÏO„k Ü«∞=∞#ó
„áê}=ÚÅ∞ [#‡ÖËx P`«‡=Öˇ Hõ^ŒeHõ Hõey „ѨHÍtOK«∞K«∞#fl"À P „|Ǩχ#∞ <Õ#∞
Ju `≥eã≤H˘#∞=Ú. Z=fi_»∞ qHÍiQÍHõ ™êH˜Ü Δ ∞ÿ≥ ã¨fiѨfl=Ú#∞, *ÏQÆ~=° Ú#∞, ã¨∞+¨μÑ≤xÎ ,
"å\˜Ü≥ÚHõ¯ P^ŒºO`«=ÚÅ#∞ <Õ#∞ ™êH˜Δ Jx `≥Åã≤H˘#∞K«∞<åfl_À Jk „|Ǩχ Jx
`≥eã≤H˘#∞=Ú. Ѷ¨∞@=Ú#∞ „ѨHÍtOѨ*ËÜ«Ú nѨ=Ú Z@∞¡ Ѷ¨∞@=ÚHõO>Ë aè#fl"≥∂
J@∞¡QÍ<Õ ^ÕÇ¨ ^Œ∞ Å#∞ „|HÍtOѨ*Ü Ë Ú« É’^è~Œ ∂° ѨÙ_≥#· <Õ#∞ P`«‡Jx `≥eã≤H˘#∞=Ú.ã¨
Z=fi_»∞ ã¨~fi° „Ñ≤ÜÚ« _≥· hÜ≥ÚHõ¯ Ѩل`«q∞„`« „Ñ≤Ü∂« „Ñ≤Ü∂« k ÉèÏ==Ú Å#∞ „^Œ+Qì¨ Í
EK«∞<À "å_Õ <Õ#x „|Ǩχ Jx `≥Åã≤H˘#∞=Ú.
 46 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
x`«º=Ú Ü≥∞xfl=∂~°∞Å∞ K«∂z##∞ Ѩ~°=∞„¿Ñ=∞‰õΩ´x`åº#O^Œ=Ú #‰õΩ
™ê÷#=∞~Ú#^Õ „|Ǩχ J^Õ<Õ#x `≥eã≤H˘#∞=Ú. ™êH˜ΔÜ«Ú É’^èŒ ~°∂ѨÙ_»QÆ∞ "å_Õ h=x
Ü≥∞é∞QÆ∞=Ú, ™êH˜Δ`«fi=Ú#∞, *Ï˝#~°∂Ѩ`«fi=Ú#∞ JqHÍiÜ«∞QÆ∞@ P`«‡ˆH QÆÅ=Ù.
^Õ¿ÇÏO„kÜ«∞ =∞#ó „áê}ÏǨÏOHÍ~°=ÚÅHõO>Ë "Õ~°~Ú#"å_»∞#∞ 1. ѨÙ@∞ì@
´ [x=∞`«fi 2. LO_»∞@ ´ Jã≤Î`«fiO 3. =$k…QÆ`«`«fi´ÃÑ~°∞QÆ∞@ 4. Ѩi}Ï=∞`«fi ´
Ѩi}Ï=∞=ÚK≥O^Œ∞@ 5. Hõ$tOK«∞@ 6. #tOK«∞@ D Ü«∂é∞ qHÍ~°=ÚÅ∞ ÖËx"å_»∞.
qHÍ~°=ÚÅ∞ D 6 ÉèÏ"åÅ∞ ÖËxk „|Ǩχ.
`«fiO Ѩ^•~°ú=Ú#∞ W@∞¡ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x "åºÑ≤OK«∞ã¨fiÉèÏ==ÚKÕ`« ™êHΔÍkfik
=ÚY=ÚQÍ#∞ `«K«ÛùÉÏÌ~°ú=Ú#∞ ^≥eã≤H˘#=ÅÜ«Ú#∞. â’¡II J`« ^•fi º=$uÎ~°∂¿Ñ}
™êHΔÍkfikè=ÚMË#K« I "Õ^•O`å<åO „Ѩ=$uΙêûº`ü kfi~å Kå~°º ã¨∞ÉèÏ+≤`«"£∞ II
`«K«Û|Ì=Ú#‰õΩ „|Ǩχ J~°ú=Ú. J`«K«Ûù|Ì=Ú#‰õΩ „|Ǩχ}º=Ú „ѨѨOK«=∞~°ú=Ú.
"åº=$uÎÜ«∞#QÍ WkQÍ^Œx WkQÍ^Œx x~°ã≤OK«∞@ J#QÍ Wk „|ǨχQÍkk.
„|ǨχQÍ^Œx ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞Å#∞ x~°ãO≤ K«QÍ q∞ye#k „|Ǩχܫ∞x ÉèÏ==Ú ™êHΔÍkfi
k=ÚY=∞#QÍ ã¨`º« O *Ï˝# =∞#O`«O „|Ǩχ J#∞ "åHõº=ÚÅ`À „|Ǩχ ã¨`º« *Ï˝<å#O^Œ
ã¨fi~°∂ѨÙ_»x `≥eã≤H˘#=ÅÜ«Ú#x ÉèÏ==Ú. P`«‡ ã¨O™ê~°ÅHõ} Δ qt+¨=ì ÚQÍ^Œ xÜ«Ú,
ã¨`º« ã¨fi~°∂Ѩ=∞xÜ«Ú, ^Œ$+≤Qì ÀK«~=° Ú QÍ^ŒxÜ«Ú, `«=∞ã¨∞û‰õΩ ÃÑ^· xŒ Ü«Ú, J#∞Ѩ=∂#O^Œ
~°∂Ѩ=∞xÜ«Ú, ã¨`«º„Ѩ*Ï˝k ÅHõΔ}Ü«Ú`« =∞xÜ«Ú, ѨiѨÓ~°‚=∞xÜ«Ú K≥ѨÊ|_»∞#∞.
J`«^•fi º=$uÎ ~°∂Ѩ=ÚQÍ#∞, ™êHΔÍkfikè=ÚY=ÚQÍ#∞ ^≥eã≤H˘#^Œy# P`«‡ã¨fi~°∂Ѩ=Ú
WkÜÕ∞#x J~°ú=Ú.
"Õ^Œ=ÚÅKÕ`« Z=fi_»∞ ã¨~°fiA˝_»xÜ«Ú, 㨈~fiâ◊fi~°∞_»xÜ«Úã¨OѨÓ~°‚ â◊H˜Î=O`«∞
_»xÜ«Ú K≥Ñʨ |_»∞K«∞<åfl_À K≥Ñʨ |_ç#^À P =ã¨∞"Î Õ „|Ǩχܫ∞x `≥eã≤H˘#∞=Ú. <Õ##∞
#kÜ«Ú „|Ǩχܫ∞#∞#kÜ«Ú XˆHJ~°ú=Ú Hõey#q. "Õ^Œ=ÚÅO^Œ∞ Z=fixH˜ ''`«^Œ#∞
„Ѩqâ◊º—— W`åºk "åHõº=ÚÅKÕ`« r"å`«‡ ~°∂Ѩ=ÚKÕ`« „áê}∞ÅO^Œ∞ „Ѩ"Õâ◊=Ú#∞fl, P
r=ÙÅ#∞ QÆ∞é˜Oz xÜ«∞O`«$`«fi=Ú#∞fl *ˇÑ¨Ê|_»∞K«∞#fl^À "å_Õ „|Ǩχܫ∞x `≥eã≤
H˘#∞=Ú.
"Õ^=Œ ÚÅO^Œ∞ Z=fixH˜ Hõ~‡° ѶŨ „Ѩ^`Œ fi« =Ú, r=HÍ~°}Hõ~ΰ $`«fi=Ú *ˇÑʨ |_ç#^À
"å_Õ „|Ǩχܫ∞x `≥eã≤H˘#∞=Ú. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ ''`«`ü `«fiO—— J#∞Ѩ^=Œ ÚÅ∞ ~Ô O_»∞#∞
xâ◊Û~ÚOK«|_ç#q. `«`ü J#QÍ„|Ǩχ=Ú, `«fiO J#QÍ [=Ù_»∞, J#QÍ h"≥ „|Ǩχ=x
ÉèÏ==Ú K≥ѨÊ|_ç#k. =ÚO^Œ∞ "åHͺ~°÷=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞. "åHͺ~°÷=∞#QÍ `«`«Î fiO
Ѩ^Œ=ÚʼnõΩ SHõº=Ú´UHõ`«fi=Ú K≥ѨÊ|_»∞#∞.
„Ѩ`«ºQÍ`«‡ÜÕ∞ J^ŒfiÜ«∂#O^Œ~°∂Ѩ Ѩ~°=∂`«‡ Ѩ~°=∂`«‡ÜÕ∞ „Ѩ`«º QÍ`«‡. D
„ѨHÍ~°=ÚQÍ J<Àº#º`å^•`«‡º=Ú ZѨÙÊ_»∞ J#∞Éèí==Ú# QÆÅ∞QÆ∞<À JѨÙÊ_Õ `«fiO
Ѩ^Œ=Ú#‰õΩ J~°ú=Ú `≥eÜ«Ú#∞. „|ǨχQÍ^Œ#∞ „ÉèÏOu #tOK«∞#∞. `å^•`«‡º=∞#QÍ
JkÜÕ∞ WkÜ«∞x J~°÷=Ú J#QÍ SHõº=Ú.
`«`fi« =∞ã≤ J#QÍ `«`,ü `«fiO, Jã≤, D "åHͺ~°=÷ Ú#‰õΩ `å^•`«‡º=Ú K≥Ñʨ =Öˇ#∞.
JѨÙÊ_»∞ "åKåº~°÷=ÚÅ~Ú# H˜Oz[˝`«fi, ã¨~°fi[˝`«fi qt+¨μì Å~Ú# r"Õâ◊fi~°∞Å#∞ =^Œe
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 47
ÅHΔͺ~°÷=ÚÖˇ·# [˝`«fi=Ú Ñ¨~°„|Ǩχ=Ú „QÆÇ≤ÏOz# Ü≥∞_»Å `å^•`«‡º=Ú ã≤kúOK«∞#∞.
=ÚMϺ~°ú=Ú‰õΩ ÉÏ^èŒQÆey#ѨÙÊ_»∞ ÅHõΔ}Ï=$uÎx P„â◊~ÚOK«=Öˇ#∞. D ÅHõΔ}Ï=$uÎ
=¸_»∞ q^èŒ=ÚÅ∞. JO^Œ∞Ö’ ~ÚK«Û@ ÉèÏQÆÅHõΔ}#∞ „QÆÇ≤ÏOK«=Öˇ#∞ J#QÍ H˘O`«
Ѩ^Œ=Ú q_çz H˘O`«Ñ¨^Œ=Ú ã‘fiHõiOK«∞@ ÉèÏQÆÅHõΔ} Ü«∞#|_»∞#∞. `«`«Î fi=∞ã≤ Ü«∞O^Œ∞
ã¨~°fi[˝`«fiH˜Oz[˝`«fi=ÚÅ#∞ =^ŒeˆH=Å *Ï˝<å`«‡`«fi=∂„`«=Ú<Õ „QÆÇ≤ÏOz# Ü≥∞_»Å
JÉèË^Œ=Ú ã¨OÉèíqOK«∞#∞. `«`ü ´ Jk, `«fiO ´ h=Ù, Jã≤ J~Úuq. J#QÍ h"Õ
„|Ǩχ"≥u· =x ÉèÏ==Ú. ™ÈÜ«∞O^Õ =^Œ`Ϋ W`åºkã¨Å÷ =∞O^Œ∞#∞ ~Ú>Ë¡ É’^èKŒ Ü Õ ∞« |_»∞K«∞,
`«`å¯Å `«^ÕÌâ◊ qt+¨μì_»QÆ∞ ^Õ=^Œ`«∞Î_»∞ U`«`å¯Å U`«^ÕÌâ◊qt+¨μì_»QÆ∞ ^Õ=^Œ`«∞Î_»∞ J#∞
"åHõº=ÚÅÖ’ qâı+}¨ =ÚÅ#∞ fã≤ "≥z· # ^Õ=^Œ`∞« _Î ˘Hõ¯_Õ ÉèÏã≤OK«∞#∞. J>Ë¡ ã¨~fi° [˝`fi« O
H˜Oz[˝`åÎ fiÅ∞ =^Œe ˆH=Å[˝`«fi=ÚÅ∞ „QÆÇ≤ÏOz# P`«‡ XHõ¯>Ë Jx ÉèÏã≤OK«∞#∞.
<Õ#∞ „|Ǩχ##∞ "åHͺ~°É÷ ’^èŒ ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» =~°‰Ωõ â◊=∞^Œ=∂k ™ê^è#Œ =ÚÅ∞ KÕÜÚ« K«∞
„â◊=}=∞##xk^蕺ã¨Å#∞ PK«iOK«=Öˇ#∞.
ZѨÙÊ_»∞ „â◊√uKÕ`#« ∞, QÆ∞~°∞Hõ\ÏHõ=Δ ÚKÕ`#« ∞ `å^•`«‡ºÉ’^èŒ ã≤~÷ ° Ѩ_∞» <À JѨÙÊ_»∞
ã¨O™ê~°=¸Å=Ú #tOK«∞#∞. H˘O`«HÍÅ=Ú =∂„`«=Ú „áê~°|Hú ~õ ‡° J#∞Éèqí OѨÙK«∞O_ç
„áê~°|úHõΔÜ«∞=∞O^Œ∞ ѨÙ#~å=$uÎ ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# "≥∂HõΔѨ^Œ"≥ÚOk x~°uâ◊Ü«∂#O^Œ=Ú`À
LO_»∞#∞.
HÍ|\˜ì =ÚO^Œ∞ z`«Îâ◊√kúÔH· Hõ~°‡#∞ *ËÜ«∞=Öˇ#∞. PHõ~°‡qkè#O`«Ü«Ú
QÆ∞~°∞=Ù=Å# ^≥eã≤H˘x KÕã≤ `«`«ÊùÅ=Ú#∞ ǨÏiH˜ ã¨=∞iÊOz qQÆ`«áêѨÙ_≥· `«~°∞"å`«
P ѨÙ}º=ÚKÕ`« =∞Oz[#‡"≥∞uÎ „â◊=}Ï^Œ∞Å#∞ JÉèíºã≤Oz q*Ï˝xÜ≥ÿ∞ Hõ~°‡|O^èŒ=Ú#∞
`≥OK«∞‰õΩx "≥∂HõΔ"≥ÚO^Œ∞^Œ∞=Ù WO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÏ=ÚÖË^Œ∞.
JOw~°ã¨=Úhâ◊fi~°∞_»∞ _ç@∞¡ K≥ѨÊQÍ qx ã¨O`À+≤Oz uiy "å_ç@¡_çÔQ#∞.
&= J^蕺ܫ∞=Ú
=∂㨄`«ÜÕ∞ „áê`«ó™êfl#=∞Ç≤Ï=∂, Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=Ú,
ǨÏi<å~°^Œ ã¨O"å^Œ=Ú
L^Œ∂ƒù`«Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç@¡<≥#∞. =Úhâ◊fi~å ! <Õ##∞„QÆÇ≤ÏOK«|_çux. h ^Œ~°≈#=Ú
Ü≥ÚHõ¯ J#∞„QÆǨÏ=Ú =Å# *Ï˝#=O`«∞_»<≥·ux. F =Úx=~åº! <å‰õΩ h"Õ `«O„_çq.
h"Õ ™È^Œ~°∞_»=Ù. h"Õ QÆ∞~°∞_»=Ù. <Õ#∞ h‰õΩ t+¨μº_»#∞, ^Œi„^Œ∞_»<≥· "≥Ú^Œ∞ÌQÍ#∞#fl
<åH˜Ñ¨ÙÊ_»∞ h=Ù QÍHõ QÆu Z=fi ~°~Úi. áêѨ=O`«∞_»<≥·# <Õ<≥Hõ¯_» W\˜ì ã¨^ŒæuÜ≥∞Hõ¯_»?
áêѨ=ÚʼnõΩ ™ê÷#"≥∞ÿ# <Õ<≥Hõ¯_». ѨÙ}º"≥∞ÿ#HÍiÎHõ=∂ã¨"≥∞Hõ¯_»? D =Úhâ◊fi~°∞ÖˇHõ¯_»,
D q+¨μ‚ã¨xflkè ZHõ¯_». „áê~°|Ì ã¨∞Hõ$`«=Ú#flÜ≥∞_»Å `«Ñ¨ÊHõ W@∞¡ Ѷ¨eOK«∞#∞ QÆ^•?
<åÔHkÌÜ≥∂ ѨÓ~°fiѨÙ}º=Ú#flk. ^•xKÕ W\˜¡O`«Ü«Ú ÅaèOK≥#∞.
JÜ«∂º! <åÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ∞« Ü«ÚOz ÉÏQÍ `≥eÜ«∞*ˇÑÙ¨ Ê=Ú. =∞#∞ +¨μºÅ∞ qkèQÍ
Hõ~‡° Öˇ@∞¡ KÕÜÚ« ^Œ∞~°∞? P Hõ~‡° ʼnõΩ Ñ¶Å¨ "≥∞@∞¡ QÆÅ∞QÆ∞#∞? "å\˜ LѨ^âÕ "◊ ∞≥ @∞¡, KÕÜÚ« @‰õΩ
=ÚYºHÍÅ"≥∞kÌ? Hõ~‡° Öˇqfi? Uq∞ HÀiKÕÜ∞« =Öˇ#∞? D q+¨Ü∞« =∞O`«ÜÚ« q#QÀiux
 48 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
QÆ#∞Hõ K≥ѨÙÊ=Ú. h"åHõ¯#∞ =„*ÏÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ`« <å áêѨѨ~°fi`«=ÚÅ∞ ‰õÄe#q.
JOw~°ã¨∞_»∞ Ñ¨Öˇ¯#∞. F~¸ ! h=_çy# „Ѩâ◊fl KåÖÏ ÉÏQÆ∞#flk Ö’HõÇ≤Ï`«=Ú H˘~°‰õΩ
h=_çyuq QÆ#∞Hõ h=_çy# „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ q#∞=Ú?
Jx`«º"≥∞ÿ# D ^ÕǨÏ=Ú#∞ P„â◊~ÚOz WO„kÜ«∞HÍ=Ú_≥· P`«‡#∞ =∞~°z
^ÕÇ¨ ^Œ∞Å#∞ P`«‡Ü«∞x `«ÅK«‰Äõ _»^∞Œ . P`«‡HÔ Ñ¨ÙÊ_»∞#∞ ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ∞ÖË=Ù.
Jq ^ÕǨk^èŒ~°‡=ÚÖˇ·#q. HÍ|\˜ì P`«‡ q+¨Ü«∞Hõ ã¨O^ÕǨÏ=O`«∞_»∞ `«Ñ¨ÊHõ Hõ~°‡#∞*ËÜ«∞
=Öˇ#∞. ^•x`À z`«Îâ◊√kúQÆey `«^•Ìfi~å *Ï˝#=Ú#∞ÉÁOk ^•xKÕ`« P`«‡#∞ Ü«∞^ä•~°ú
=ÚQÍ `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
^ÕÇϨ ^è•iÜ«∞~Ú#"å_»∞ `«#‰õΩ qkèOK«a# ™êfl<åk ã¨~fi° Hõ~‡° Å#∞ ÉèHí `Θ À qkèQÍ
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. J\ì̃ "Õ^ÀHõÎHõ~°‡KÕã≤# Ѷ¨eOz P`«‡ „ѨHÍâ◊=Ú HõÅ∞QÆ*ËÜ«Ú#∞. =~å‚„â◊=∞
qÉèÏQÆ=Ú#∞ q_»∞=Hõ `«#‰õΩ U Hõ~°‡ K≥ѨÊ|_ç#^À qKåiOz `≥eã≤H˘x `«~°∞"å`«
KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
™êfl#=ÚKÕÜ«∞Hõ KÕÜ«ÚHõ~°‡ U#∞QÆ∞ ÉèíH˜ΔOz# "≥ÅQÆѨO_»∞=Öˇ x+¨ÊùÅ=∞QÆ∞#∞.
„ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ „áê`«ó™êfl#=Ú "Õ^ÀHõ"Î ∞≥ Ü ÿ Ú« #flk. x~°O`« ~°=Ú „áê`«ó™êfl#=∂K«iOK«
ÖËx"å_»∞ `«∞ÖÏ ã¨O„HÍOu Ü«∞O^Œ∞ HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞#∞, =∞Hõ~=° ∂ã¨=∞O^Œ∞#∞. ("Õ∞+¨)
"≥·"åY=∞O^Œ∞#∞ ™êfl#=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
D =¸_»∞ =∂ã¨=ÚÅO^Œ∞#∞ „áê`«óHÍÅ=∞O^Œ∞ ™êfl#=ÚKÕÜ«Ú "å_»∞
"≥‰· Ωõ O~î=° Ú#‰õΩ É’=Ù#∞ =∞iÜ«Ú "åxH˜ L`«=Î ∞QÆu HõÅ∞QÆ∞#∞. Kå`«∞~凙êºk ѨÙ}ºHÍÅ
=ÚÅO^Œ∞#∞, K«O„^Œã∂¨ ~°º„QÆÇϨ }=Ú ÅO^Œ∞#∞ ™êfl#=Ú =ÚYº=Ú. WO^Œ∞ „QÆÇϨ }=Ú
ÅO^Œ∞ „QÆǨÏ}HÍÅ=∞O^Õ ™êfl#=Ú =ÚYº=Ú.
„ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ „áê=ÚYº"≥∞ÿ#k. 1.™êfl#=Ú 2. ã¨O^蕺[Ѩ=Ú 3. Ǩϟ=∞=Ú
4. ã¨∂~°º#=∞™ê¯~°=Ú `«Ñʨ Hõ KÕÜ∞« ^Œy#q. ™êfl#=∂K« iOK«x"å_»∞ ~“~°=#~°H=õ ∞O^Œ∞
Ü«∂`«#Å#∞ á⁄Ok `«∞^Œ‰õΩ Hõ~°‡„Éèí+¨μì _»∞QÍ [x‡OK«∞#∞. HÍ|\˜ì ѨÙ}ºHÍÅ=Ú HÍiÎHõ
=∂ã¨=Ú. D HÍiÎH=õ Ú ^è~Œ å‡~°H÷ Í=∞ "≥∂Hõ=Δ ÚÅxK«∞Û#∞. D HÍiÎH=õ Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ
=∂ã¨=Ú ÖË^Œ∞. WO`«HõO>Ë Ñ¨Ù}ºHÍÅ=ÚÖË^Œ∞.
"Õ^Œ=Ú`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# âßG=ÚÖË^Œ∞. QÆOQÆ`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# f~°÷=Ú ÖË^Œ∞.
„ÉÏǨχ}º=Ú`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# ‰õΩÅ=ÚÖË^Œ∞. ÉèÏ~°º`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# ã¨∞Y=ÚÖË^Œ∞.
^è~Œ ‡° =Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ q∞„`«∞_»∞ÖË_∞» . <Õ„`«=Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ *’ºuã¨∞ûÖË^∞Œ . Hˆ â◊=Ùx`À
ã¨=∂#"≥∞ÿ# ^Õ=Ù_»∞ÖË_»∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú`À ã¨=∂#=∞~Ú# =∂ã¨=ÚÖË^Œ∞.
Hõ~‡° ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ ^≥eã≤H˘x HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ *ËÜÚ« "å_»∞ HÀ\˜
Ü«∞[˝Ñ¶¨Å=Ú#∞ ÉÁOk "≥·‰õΩO~î°=∞O^Œ∞O_»∞#∞. L^Œ∂ƒù`« ѨÙ~°∞+¨μ_»_çÔQ#∞. JÜ«∂º!
Kå`«∞~å‡ã¨º „=`«=∞x ѨÓ~°fi=Ú K≥ÑÊ≤ Ü«Ú<åfl~°∞. Jk ѨÓ~°fi=Ú Z=xKÕ`« KÕÜ∞« |_ç#k?
P „=`«qkè Z@∞¡? P „=`«=Ú#‰õΩ Ñ¶Å¨ "Õ∞q∞? ^•xx KÕÜÚ« "å_»∞ á⁄O^≥_ç ѶŨ "Õ∞q∞?
PK«iOK«∞ =∞#∞+¨μº_»∞ UÖ’Hõ=Ú#‰õΩ áÈ=Ù#∞? D q+¨Ü«∞=∞O`«Ü«Ú ã¨q™êÎ~°=ÚQÍ
K≥ѨÙÊ=Ú.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 49
JOw~°ã¨∞_ç@∞¡ Ñ¨Öˇ¯#∞ F~¸ ! h=Ù D =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ |O^èŒ∞==Ù h „Ѩâ◊fl
ÅxflÜ«Ú Ö’HÀѨHÍ~å~°÷=ÚÅ∞QÍ L#flq. ã¨=∂^è•#=Ú#∞ *ˇÃÑÊ ^Œ#∞ ™ê=^è•#∞_»"≥·
q#∞=Ú. q+¨μ=‚ ¸iÎ ÅH˜Δ ‡`À QÆ∂_® Pëê_» â◊√Hõ¡ ^Œâq◊ ∞k#O|∞# áêÅã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞
x„^ŒÜ«∞#∞=OHõ`À â◊Ü«∞xOK«∞#∞. uiy HÍiÎHõâ◊√Hõ¡ ^•fi^Œt~ÀA# ÖËK«∞#∞. Wk
Kå`«∞~å‡ã¨º=Ú. J#QÍ <åÅ∞QÆ∞ =∂ã¨=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú„=`«=Ú.
D <åÅ∞QÆ∞ =∂ã¨=ÚÅ∞ q+¨μ‚=¸iÎH˜ x„^•ã¨∞Y=Ú WK«∞Û#q. J#QÍ Ç¨Ïi
Zxq∞k =∂ã¨=ÚÅ∞ "≥∞ʼnõΩ=`À #∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ =∂㨠=ÚÅ∞ q„âßxÎÔH· x„kOK«∞#∞.
q+¨μ‚=Ù#‰õΩ x„^Œã¨∞Yq∞K«∞Û#k QÆ#∞Hõ ~Úk ѨÙ}ºHÍÅ=Ú. D ѨÙ}ºHÍÅ=∞O^Œ∞
ǨÏix ^蕺xOK«∞"å_»∞ q+¨μ‚Ö’Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. D <åÅ∞QÆ∞ =∂ã¨=ÚÅÖ’#∞
KÕã≤# ѨÙ}ºHÍ~°º=ÚÅ∞ J#O`«=ÚÅQÆ∞#∞.
nxH˜ HÍ~°}=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. D q+¨Ü«∞=∞O^Œ∞ <å~°^Œ∞ #‰õΩ Ç¨Ïi
K≥ÑÊ≤ # HÍ~°}=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. D q+¨Ü∞« =∞O^Œ∞ <å~°^∞Œ #‰õΩ Ç¨ÏiK≥ÑÊ≤ #^˘Hõ
Hõ^äŒ Ü«Ú#flk. ѨÓ~°fi=Ú Hõ$`«Ü«ÚQÆ=∞O^Œ∞ "≥·‰õΩO~î°Ö’HõO|∞# ǨÏi ÅH˜;`À QÆ∂_»
ã≤OǨã¨#=∞O^Œ∞ ‰õÄ~°∞ÛO_ç ã¨∞~° H˜#fl~°MKË ~« À~°QQÆ }Æ =ÚÅKÕ`#« ∞, ã¨fiQÆ}Éè$í `«∞ºÅKÕ`#« ∞
¿ãqOѨ|_»∞ K«∞O_≥#∞. (MËK«~°´PHÍâ◊ã¨OKå~°∞Å∞, L~°QÆ´ã¨~°Ê=ÚÅ∞)
ǨÏi W@∞¡O_»QÍ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_≥·# <å~°^Œ=Úx HÀ\˜ ã¨∂~°ºHÍOu QÆÅ "≥·‰õΩO~î°
Ö’Hõ=Ú#∞ QÆ∂iÛ =K≥Û#∞. <å~°^Œ=Úx =zÛ ã≤OǨã¨<åã‘#∞_≥· <åÅ∞QÆ∞ Éèí∞[=ÚÅ∞
QÆey Ѩ^Œ‡Ñ¨Ùˆ~‰õΩÅ =O\˜ <Õ„`«=ÚÅ`À „ѨHÍtOK≥_ç q+¨μ‚=¸iÎx EK≥#∞. K«∂z
Jq∞`å#O^ŒÜ«Ú‰õΩÎ_≥· <å~°^Œ∞_»∞ q+¨μ‚=¸iÎÜ≥ÚHõ¯ áê^Œ=ÚʼnõΩ „"≥ÚÔH¯#∞. ǨÏiÜ«Ú
<å~°^Œ∞xEz #=ÙfiK«∞ `≥eÜ«∞x "åx=Öˇ W@¡xÜ≥∞#∞.
F <å~°^• ! h=Ù ã¨OK«iOK«∞ ã¨÷Å=ÚÅO^Œ∞ ã¨~°fi„`« ‰õΩâ◊Å=∂? |∞∞+¨μÅ
^èŒ~°‡=ÚÅ∞ ÉÏQÆ∞QÍ#∞#fl"å? LѨ„^Œ==ÚÅ∞ ÖˉõΩ#fl"å? =∞#∞+¨μºÅ∞ "åi "åi
^èŒ~°‡=Ú ÅO^Œ∞<åfl~å? D q+¨Ü«∞=∞O`«Ü«Ú D ã¨ÉèíÖ’ *ˇÑ¨ÙÊ=Ú. <å~°^Œ∞_»∞ P
=∂@#∞ qx P#OkOz #=ÙfiK«∞ ǨÏi`À x@¡xÜ≥∞.
F ™êfig∞! <Õ#∞ Éèí∂q∞#O`«Ü«Ú uiyK«∂zux. "Õ^Œ„`«Ü«∞=∞O^Œ∞ *ˇÑ¨Ê|_ç#
Hõ~°‡=∂~°æ=Ú q_»∞=|_ç#k. H˘O^Œ~°∞ =Úhâ◊fi~°∞Å∞ „QÍ=∞º ã¨∞YÖ’Å∞Ô~·i. `«=∞
`«=∞ Hõ~°‡Å#∞ Ü«∂=`«∞Î q_çz Ü«ÚO_çi. "å~°∞ ^ÕxKÕ`« =Ú‰õΩÎÅQÆ∞^Œ∞~À <å‰õΩ
^≥eÜ«∞‰õΩ#flk.
H˘O^Œ~°∞ u#QÆ∂_»x =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ u#∞K«∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ „=`«=ÚÅ#∞
q_çz<å~°∞. H˘O^Œ~°∞ PKå~°=O`«∞Å∞QÍ#∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ JǨÏO HÍ~°=i˚`«∞Å∞QÍ
#∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ =∞Oz =∂~°æ=~°Î#∞Å∞QÍ#∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ xO^Œ*ËÜ«Ú"å~°∞QÍ
#∞<åfl~°∞. HÍ|\ì̃ F^Õ"å ! U^Œ~Ú<å XHõ LáêÜ«∞=ÚKÕ`« tHΔ̃Oz D |∞∞+‘â◊fi~°∞Å#∞
~°H˜ΔOK«∞=Ú.
<å~°^Œ∞x=∂@ qx ÉèíHõÎ=`«ûÅ∞_»∞, ã¨=∞ã¨Î Ö’HõáêʼnõΩ_»∞#∞ J~Ú# ǨÏi
ÅH˜;`À ã¨Ç¨ QÆ~∞° `«‡O`«∞x Jkè+Oª≤ z Éè∂í Ö’Hõ=Ú#‰õΩ=K≥Û#∞. q+¨μ=‚ ¸iÎ =$^Œ„ú ÉÏǨχ}
~°∂Ѩ^è•iÜ≥ÿ∞ "ÕÅã¨OYºQÆÅ „ÉÏǨχ}∞Å∞#fl ã¨÷Å=Ú#‰õΩ=zÛ ã¨~°fi„áê}˜ ǨÏ$^ŒÜ«∞
 50 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
QÆ`«∞_≥·#ѨÊ\˜H© =∂Ü«∂<å@Hõ ^è•iÜ≥ÿ∞ ѨÙ}ºˆHΔ„`«=ÚÅO^Œ∞#∞, f~°÷=ÚÅO^Œ∞#∞,
Ѩ~fi° `«=ÚÅO^Œ∞#∞, J~°}º=ÚÅO^Œ∞#∞, P„â◊=∞=ÚÅO^Œ∞#∞, ã¨=∞ã¨Î Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞#∞
u~°∞QÆ∞ K«∞O_≥#∞.
W@∞¡ ã¨OK«iOK«∞K«∞#fl q+¨μ‚=¸iÎx Ez H˘O^Œ~°∞ ÉèíH˜Î`À Jukè ã¨`å¯~°=Ú
Å#∞ *Ëãi≤ . H˘O^Œ~∞° #qfii. H˘O^Œ~∞° #=∞™ê¯~°=ÚKÕÜ∞« ~Ô i· . H˘O^Œ~∞° Jaè=∂#=O`«∞
Öˇ·i. H˘O^Œ~°∞QÆ~°fi=Ú`À LO_çi. H˘O^Œ~°∞ HÍ=∂O^èŒ∞Öˇ·Ü«ÚO_çi. H˘O^Œ~åÜ«∂
„H˜Ü«∂HõÖÏѨ=ÚÅ#∞ =∂xi. H˘O^Œ~°∞ UHõ„=Ѩ~åÜ«∞}∞Öˇ·Ü«ÚO_çi. H˘O^Œ~°∞ x+≤^Œú
k#=ÚÅO^Œ∞ J#fl=Ú#∞ k#∞"å~°∞QÍ #∞O_çi. H˘O^Œ~∞° UHÍ^Œâ√◊ ºÑ¨"åã¨=∂K«iOK«x
"å~°∞QÍ #∞O_çi. H˘O^Œ~°∞ u#QÆ∂_»x =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ k#∞K«∞O_çi. H˘O^Œ\ÏKå~°
=O`«∞Å∞QÍ #∞O_çi. H˘O^Œ~å`«‡zO`«*ËÜ«ÚK«∞O_çi.
„ÉÏǨχ}~°∂Ѩ^è•iÜ≥ÿ∞# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J\˜ì"åix Ez =∞Oz =∂~°æ=Ú#‰õΩ
^≥K«∞Û LáêÜ«∞=Ú#∞ PÖ’zOK«∞K«∞ <≥·q∞âß~°º=∞O^Œ∞#fl =Úx|$O^Œ=ÚÅ ã¨xflkèH˜
=K≥Û#∞, =zÛ „ÉÏǨχ}~°∂Ѩ=Ú#∞ =^Œe ѨÓ~°fi=Ú=Öˇ QÆ~°∞_®~°∂_è»∞_≥· H“ã¨∞ÎÉèí
â◊OYK«„Hõ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz ÅH˜;`À#∞, ã¨fiÉèí‰õΩÎÅ`À#∞ QÆ∂_ç „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_≥#∞.
JK«Û@#∞O_»∞ *Ï˝#ã≤^∞Œ Åú ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# =Ú#∞Å∞ "≥‰· Ωõ O~î=° Ú #∞O_ç `«=∞ P„â◊=∞=Ú
#‰õΩ =zÛ#\˜ì"å_»∞#∞ JqÃãѨÙ=Ùfi`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# HÍOuQÆÅ"å_»∞#∞, "≥∞~°∞ѨÙ=O\˜
=G=ÚQÆÅ"å_»∞#∞, HÀ\˜ã∂¨ ~°º„ѨÉÏè ÉèÏã¨=∂#∞_»∞#∞, J<ÕHõ ã¨∂~°º HÍOu=O`«∞_»∞#∞,
=∞<À"åKå=∞QÀK«~°∞_»∞#∞, ^Õ=`åѨuÜ«Ú#∞, ã¨fiÜ«∞OÉèí∞=Ù#∞, „Ѩã¨#∞fl_»∞#∞,
JkèѨuÜ«Ú#∞, P^Œ∞º_»∞#∞ J~Ú# q+¨μ‚=¸iÎx Ez Pâ◊Û~°º"≥ÚOk P#OkOz
t+¨ºã¨∞`åk Ѩi"å~°=Ú`À ǨÏiã¨xflkèH˜ =zÛi.
=zÛ Ç¨Ïi áê^Œ=ÚʼnõΩ #=∞™ê¯~°=ÚKÕã≤ "åi =ÚO^Œ~° xez JO[e
|^Œ∞úÖˇ· ǨÏix =HõΔ º=∂}suQÍ ã¨∞ÎuOzi.
'= J^蕺ܫ∞=Ú – *Ï˝#ã≤^ŒúHõ$`«Ç¨Ïiã¨Î==Ú
*Ï˝#ã≤^Œ∞ú_ç@∞¡ ã¨∞Îu*ËÃã#∞. "Õ^Œ"Õ`«ÎÅ∞ q∞=Ú‡ "Õ^Œ"Õ^Œ∞ºxQÍ#∞, "Õ^•O`«=Ú
ÅO^Œ∞ „ѨuáêkOѨ|_ç# "åxxQÍ#∞, QÆ∞ǨϺ"≥∞#ÿ "åxQÍ#∞, xâ◊ÛÅ∞xQÍ#∞, JkfifÜ«∞
=ÚxQÍ#∞ ^≥eã≤H˘#∞K«∞<åfl~°∞. K«O„^Œã¨∂~°º t= „|Ǩ‡^Œ∞ÅKÕ`«#∞ ~åAÅ KÕ`«#∞
ã¨∞ÎuOK«|_»∞ ~°=∞º=ÚÖˇ·# g∞ áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚʼnõΩ #=∞㨯iOK«∞K«∞<åfl=Ú.
"åHõº=ÚÅ`À *ˇÑʨ â◊Hºõ =ÚQÍx"å_»=Ù. t=ÙxKÕ Ñ¨ÓlOѨ|_ç# áê^ŒÑ^¨ ‡Œ =ÚÅ∞
HõÅ"å_»=Ù. ã¨O™ê~° ÉèÜ í ∞« =Ú#∞ nã≤"Ü
Õ Ú« ã¨=∞~°∞_ú =» Ù [#‡ã¨O™ê~° ã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞#fl
t"å^Œ∞ÅKÕ`« x`«º=Ú H˘xÜ«∂_»|_»∞ "å_»=Ù. K«~åK«~° „áê}∞ÅKÕ ã¨∞uÎ OѨa#"å_»=Ù.
ѨOK«=∞ǨÉèí∂`«=ÚÅ∞ K«~åK«~° ~°∂Ѩ=ÚÖˇ·# J#fl Éèí∂`«=ÚÅ∞ h qÉèí∂u
q™êÎ~"° ∞Õ . â◊OHõ~∞° xKÕ ¿ãqOѨ|_ç# áê^•Å∞ HõÅ"å_®! g∞~°∞ Ѩ~=° ÚHõO>Ë Ñ¨~∞° _»=Ù.
h"Õ ~¸â◊fi~°∞_»=Ù. D K«~åK«~°~°∂Ѩ"≥∞ÿ# „ѨѨOK«=∞O`«Ü«Ú#∞, ^•xH˜ HÍ~°}"≥∞ÿ#
=∂Ü«∞`À ‰õÄ_® hÜ«∞O^Œ∞ `ÀK«∞ K«∞#flk. „`å_»∞#O^Œ∞áê=Ú „ÉèÏOu=Öˇ ѨÓÅ=∂Å
„ÉèÏOu=Öˇ `ÀK«∞K«∞#flk J#QÍ ÖË^xŒ ÉèÏ==Ú. FHõ$ëê‚ ! h=Ù Pk =∞^蕺O`«=ÚÅO^Œ∞
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 51
„ѨѨOK«=∞O^ŒO`«@#∞ L<åfl=Ù. ÉèíHõΔ º, Éè’[º,KÀ+¨º, ~°∂ѨK«`«∞ifi^è•#fl ~°∂ѨÙ_»=Ù
h"Õ. Ü«∞[˝ ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù h"Õ. h ã¨O|OkèÜ«Ú, Ѩ~°=∞ã¨∞Y„Ѩ^Œ=Ú#∞ J~Ú#
ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ Ez# `«~∞° "å`« D [QÆ=Ú "≥<fl≥ ÅÜ«∞O^Œ∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú=Öˇ
`ÀK«∞#∞. P#O^Œ ã¨=Ú„^Œ=Ú h"Õ. h"Õ Dâ◊fi~°∞_»=Ù. h"Õ *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù.
ã¨=∞ã¨Î=Ú#‰õΩ h"Õ P^è•~°=Ú. ã¨=∞ã¨Î ѨÙ~å}™ê~°=Ú h"Õ JQÆ∞^Œ∞=Ù. h=Å#<Õ
ã¨=∞ã¨Î=Ú [xOK«∞#∞. hÜ«∞O^Õ Å~ÚOK«∞#∞. h=Ù „áê}∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞O_»∞
"å_»=Ù. P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù. JdÅ=O^Œ∞º_»=Ù. =∞#ã¨∞ûKÕ`«#∞ K«∂_»â◊Hõº=ÚQÍx h=Ù
=∂Oã¨=∞Ü«∞=ÚÖˇ·# <Õ„`« =ÚÅÔH@∞¡ QÀK«~°=∞QÆ∞^Œ∞=Ù?
F Hõ$ëê‚ !h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. F~¸â◊fi~å ! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. F <å~åÜ«∞}Ï!
h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. ##∞fl ^èŒ#∞ºx*ËÜ«Ú=Ú. g∞^Œ~°≈# Ѷ¨Å=Ú qѶ¨Å=Ú KÕÜ«∞‰õΩ=Ú.
F Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞ëê ! h‰õΩ =∂\˜ =∂\˜H˜ #=∞™ê¯~°=Ú.
F^Õ"Õâß ! ##∞fl x~°O`«~°=Ú áêeOK«∞=Ú. h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. ã¨=∞ã¨Î
Ö’Hõ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ ѨÓlOK«^Œy# h‰õΩ <Õ#∞ „"≥ÚÔH¯^Œ#∞. WO^Œ∞ =Å# <å [#‡ã¨Ñ¶¨Å
=∞QÆ∞QÍHõ. hˆHq∞Ü«Ú H˘é`«Ñ¨_»^Œ∞ QÆ^• ! h *Ï˝<åxH˜ ֒Ѩ=Ú LO_»^Œ∞QÆ^•.
h=Ù ^•`«=Ù, Hõ$áêã¨=Ú„^Œ∞_»=Ù, <Õ#∞ ã¨O™ê~°ã¨=Ú„^Œ=∞QÆ∞fl_»<≥· ^Œ∞ódOK«∞
K«∞<åfl#∞. HÍ|\˜ì ã¨O™ê~°ã=¨ Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞ |_çÜÚ« #fl ##∞fl ~°HOΔ˜ K«∞=Ú â◊√^ŒKú i« `å,
=Ú‰õΩO^• ! ^Œ∞ód`«∞_»#QÆ∞ ##∞fl~°H˜ΔOѨÙ=Ú. „uÖ’Hõ<å^è• #=∞™ê¯~°=Ú, „uÖ’Hõ"åã‘
#=∞™ê¯~°=Ú. J#O`å, Pk HÍ~°}Ï, Ѩ~°=∂`å‡ #=∞™ê¯~°=Ú.
Ѩ~°=∂`«‡~°∂ѨÙ_»=Ù, Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Ñ¨uq,ѨÓ~å‚`«∞‡_»=Ù, QÆ∞}Ïf`«∞ _»=Ù,
QÆ∞~°∞_»=Ù, Hõ$áê=O`«∞_»=Ù Hõ$ëê‚ ! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. x`åº#O^Œ ã¨∞^è•aúx x"åã≤q,
ã¨fi~°æ"≥∂HõΔ„^Œ∞_»=Ù, ÉèË^Œ~°Ç≤Ï`«∞_»=Ù, `Õ*’~°∂ѨÙ_»=Ù, ™ê^èŒ∞ǨÏ$^ŒÜ«∞ Ѩk‡x"åã≤q,
P`«‡~°∂ѨÙ_»=Ù, ^Õ"Õâ◊√_»=Ù J~Ú# F Hõ$ëê‚ ! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú.
„ѨѨOK«=Ú#∞ ѨÙ\˜ìOz áÈ+≤Oz ã¨OǨÏiOK«∞"å_® ! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú.
"≥·‰õΩO~î°xÅÜ«∂ ! "庙ê^Œ∞ÅKÕ`« H˘xÜ«∂_»|_»∞ áê^Œ=ÚÅ∞QÆÅ Hõ$ëê‚! h‰õΩ #=∞™ê¯
~°=Ú. q^•fiOã¨∞Å∞ h‰õΩ #=∞™ê¯~å^Œ∞Å∞KÕã≤ h áê^ŒÉèíH˜ÎÜ«Ú#∞ Ѩ_»=KÕ`« ã¨O™ê~°
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•\˜ `Õ*’=∞Ü«∞"≥∞ÿ# h ~°∂Ѩ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞.
J<ÕHõ É’^èŒÅKÕ`«#∞, `«~°¯"åHõº=ÚÅKÕ`«#∞, ѨÙ~å}=ÚÅKÕ`«#∞, âßG=ÚÅ
KÕ`#« ∞, h`«∞ÅKÕ`#« ∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ x#∞fl K«∂_»Ö~Ë ∞° . háê^ŒÉHíè Θ Ü«∞#∞HÍ@∞Hõ#∞ ^èiŒ Oz
h ~°∂Ѩ=Ú#∞ Ez ^•x<Õ Ü«∂`«‡QÍÉèÏqOz `«iO`«∞~°∞.
QÆ*OË „^Œ, „^è∞Œ =, „ѨÇ¨ ^¡ ,Œ =∂~°¯O_ÕÜ∞« qcè+}¨ , L^Œ=ú =ÚYº Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ HÍP_ç#
FǨÏs ! h‰õΩ#=∞™ê¯~°=Ú. h<å=∞=Ú#∞ H©iÎOz#O`«Ö’ ã¨=∞ã¨Î áê`«Hõ=ÚÅ∞
#tOK«∞#∞. Pâ◊Û~°º=Ú. XHõ¯=∂é∞ h<å=∞ã¨OH©~#ΰ KÕÜÚ« "å_»∞ hѨ^㌠x¨ flkèH˜ KÕ~∞° #∞.
ˆHâ◊"å, <å~åÜ«∞}Ï, QÀqO^•, q+¨Ø‚, l+¨Ø‚, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<å, ^Õ"å, =∞¿ÇÏâß,
=∞Ǩ`å‡,„uq„Hõ=∂, x`«º~°∂áê, "å=∞<å, N^è~Œ å, ǨÏ$+‘ Hâß, Ѩ^‡Œ <åÉèÏ, ^•"≥∂^Œ~å,
ã¨OHõ~°¬}Ï! h‰õΩ=O^Œ#=ÚÅ∞. F Hõ$áêxnè! =∞=Ú‡Å#∞ ~°H˜ΔOK«∞=Ú.
 52 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
W@∞¡ ã¨∞Îu*ËÜ«ÚK«∞#fl *Ï˝#ã≤^Œ∞úx`À ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ z~°∞#=Ùfi`À x@¡xÜ≥∞. F
*Ï˝#ã≤^•ú! h ™È΄`«=Ú#‰õΩ ã¨O`À+≤Ozux. <å =∞#ã¨∞û h ™È΄`«=Ú`À „Ѩã¨#fl"≥∞ÿ#k.
=~°q∞K≥Û^Œ#∞HÀ~°∞H˘#∞=Ú Jx q+¨μ‚=Ù Ñ¨Öˇ¯#∞.
*Ï˝#ã≤^Œ∞ú_ç@¡_çÔQ#∞. QÀqO^• <åÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∞Ü«Ú#flÜ≥∞_»Å h ™ê÷#=Ú#∞
~Ú=Ú‡. WO`«HõO>Ë "Õé∞ UW`«~° =~°=Ú HÀ~°#∞. ÉèíQÆ=O`«∞ _ç@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. F
*Ï˝#ã≤^•ú ! h=Ù HÀi#@¡QÆ∞#∞ HÍx WOH˘Hõ=∂@ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. Ö’Hõ=∞O^Œ∞
H˘O^Œ~°∞ ^Œ∞~åKå~°=O`«∞Öˇ· Ü«Ú<åfl~°∞. |∞kúÇ‘Ï#∞Å~Ú L<åfl~°∞. "åi áêѨ=ÚÅ∞
#tOz "åiH˜ =ÚH˜Î HõeÔQ_ç LáêÜ«∞=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. F=ÚhO„^Œ∞ÖÏ~å !
g∞~°O^Œ~°∞ q#∞_»∞. <Õ*ˇÃÑÊ_ç =∂@ „áê}∞ʼnõΩ ã¨∞Y^•Ü«∞Hõ=Ú.
<Õ#∞ Pëê_è»â◊√Hõ¡ ^Œâ◊q∞<å_»∞ ÅH˜;`ÀQÆ∂_» ã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞ x„kOK≥ ^Œ#∞.
uiy HÍiÎHõâ◊√Hõ¡ ^•fi^Œt<å_»∞ "Õ∞ÖÁ¯<≥^Œ#∞. HÍ|\˜ì <å‰õΩ x„^•ã¨∞Y=Ú WK≥Û_ç D
=∂ã¨K«`«∞+¨ìÜ«∞=∞O^Œ∞ â◊H˜Î=OK«#KÕÜ«∞Hõ „=`å^Œ∞Å <åK«iOK«∞"åiH˜ áêѨ=ÚÅ∞
#tOK«∞#∞. <å ã¨xflkèÜÚ« HõÅ∞æ#∞. <å‰õΩ x„^•ã¨∞Y„Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ D =∂ã¨K`« ∞« +¨Ü ì ∞« =∞O^Œ∞
„=`«=∂K«iOK«x"å_»∞ #~°H=õ ∞O^Œ∞Ѩ_∞» #∞. F =Úhâ◊fi~°∞ÖÏ~å ! <å P[˝g∞^Œ ÉèHí =Θ ∞O`«∞
Öˇ#· g∞~°∞ Wëêì~^÷° •Ü«∞Hõ=∞~Ú# D „=`«=Ú#∞ `«Ñʨ HõKÜ Õ ∞« O_ç. WOHÍ J<ÕHõ =∂@Å`À
<Õq∞ѨxÜ«Ú#flk? Z=fi_»∞ =¸_è∞» _≥· DKå`«∞~å‡ã¨º „=`«=Ú#∞ *ËÜ∞« _À"å_»∞ „|ǨχǨÏ`«º
Ѷ¨Å=Ú#∞ÉÁO^Œ∞#∞.
<å‰õΩ x„^ŒQÍx, =∂O^Œº=ÚQÍx *Ï_»º=ÚQÍx, ^Œ∞óY=ÚQÍx, [#‡[~å^Œ∞Å∞
QÍx, ÖÏÉÏÖÏÉèí=ÚÅ∞QÍx ÖË=Ù. J#QÍ ~¸ x„^•^Œ∞ʼnõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç <Õ#∞ ã¨=Ú„^Œ
=∞O^Œ∞ â◊Ü«∞xOK«ÖË^Œ∞. <å ÉèíH˜ÎQÆÅ"åÔ~=fi~À ÉèíH˜ÎÖËx"åÔ~=fi~À ѨsH˜ΔOz K«∂`«=∞x
x„^ŒÜ«∞#∞ =OHõÃÑ@∞ì‰õΩx â◊Ü«∞xOK≥#∞. HÍ|\˜ì <å P[˝##∞ã¨iOz <åH˜+¨ì=∞~Ú#
D Kå`«∞~å‡ã¨º „=`« =Ú#∞ *ËÜ«Ú"å~°∞ qQÆ`«áêѨÙÅQÆ∞^Œ∞~°∞ <å‰õΩ W+¨μìÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
hKÕ KÕÜ«∞|_ç# ~¸ ™È΄`«=Ú#∞ x`«º=Ú „uHÍÅ=ÚÅO^Œ∞ ѨiîOK«∞ "åiH˜
<å ÉèíH˜Îã≤÷~°"≥∞ÿ JO`«=∞O^Œ∞ <åÖ’Hõ=Ú#∞ *Ëi ã¨∞dO`«∞~°∞. ǨÏi ~Ú@∞¡ K≥Ñ≤Ê ÅH˜;`À
‰õÄ_® Pëê_èâ» √◊ ^Œú ^Œâq◊ ∞<å_»∞ áêÅã¨=Ú„^Œ =∞O^Œ∞ x„kOK«∞@ H˘~°‰Ωõ "≥o§ Pkâı+μ¨ x
`«ÅÊ=∞O^Œ∞ â◊Ü∞« xOK≥#∞. JOw~°ã∞¨ _ç@∞¡ Ѩ֯ˇ #∞. F~¸! h=_çy# „Ѩâfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#
=ÚQÍ D Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=Ú ã¨~°fiѶ¨Å„Ѩ^Œ=Ú Jxfl „=`«=ÚÅÖ’#∞ L`«Î"≥∂`«Î=∞
"≥∞#ÿ k. áêѨ=O`«∞Å∞QÍx, ^Œ∞~å`«∞‡Å∞QÍx, ™ê^è∞Œ =ÙÅ∞QÍx Z=Ô~#· #∞ ǨÏiѨ~åH©;#∞Öˇ·
D <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ∞ Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=Ú#∞ *ËÜ«∞=Öˇ#∞. „ÉÏǨχ}∞Å∞, HõΔ„uÜ«ÚÅ∞,
"≥â· √◊ ºÅ∞, â◊¥„^Œ∞Å∞, „ã‘ÅÎ ∞, Ü«∞`«∞Å∞ W`«~∞° Å∞ JO^Œ~∞° #∞ D „=`«=Ú#∞ q+¨μ„‚ Ñ‘uH˘~°HÔ ·
*ËÜ«∞=Öˇ#∞.
D Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=Ú#∞ ѨÙx„ã‘QÎ Íx, q^è=Œ QÍx, „â◊=∞}˜QÍx ÖËHõ ã¨<åºã≤QÍx
`«Ñʨ Hõ*Ü Ë ∞« =Öˇ#∞. "≥∂ǨÏ=ÚKÕ`« Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=Ú#∞ *ËÜ∞« ‰õΩO_ç# Ü≥∞_»Å â◊√z`«fi=Ú
ÖËHõ „|ǨχǨÏ`«º áêѨ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. =∞<À"åHͯܫ∞Å=ÚÅ#∞ â◊√^Œú=ÚKÕã≤H˘x
Kå`«∞~å‡ã¨º=Ú#O^Œ∞ ǨÏix ѨÓzOz#"å_»∞ ^èŒ#∞º_»QÆ∞#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 53
Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=∂K«iOK«x"å_»∞ HÀ\˜[#‡=ÚÅO^Œ∞ HõÅ∞¡„^•QÆ∞ "å_»∞ á⁄O^≥_ç
QÆux ÉÁO^Œ∞#∞. ã¨O^ÕÇϨ =ÚÖË^∞Œ . Ѩ~=° ∂`«‡`«∞+≤HÔì · Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«=∂K«iOK«x"å_»∞
QÀǨÏ`«ºKÕã≤#"åx Ѷ¨Å=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ gÅ∞KÕã≤H˘x U q^èŒ=ÚQÍ
<≥·##∞ Kå`«∞~å‡ã¨º „=`«=∂K«iOK«∞"å_»∞ #∂~°∞ Ü«∞[˝=ÚÅѶ¨Å"≥ÚOk JO`«=∞O^Œ∞
q+¨μ‚ Ö’Hõ=Ú#∞*Ë~°∞#∞. *Ï˝#ã≤^•ú^Œ∞e@∞¡ ǨÏiÜ≥ÚHõ¯ =∂@Å#∞qx Kå`«∞~å‡ã¨º
„=`«=Ú#∞*Ëã≤ "≥·‰õΩO~î°Ö’Hõx"åã¨∞Å~Úi.
= J^蕺ܫ∞=Ú
J„`«ºQÆã¨Îº ã¨O"å^Œ=Ú, ѨÙ~°O[Ü≥∂áêMϺ#=Ú
[#Hõ=∞Ǩ~åA =∞~°Å W@¡_QÔç #∞. =ÚhO„^•! ã¨~fi° áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨ*Ü Ë Ú«
#kÜ«Ú, ™œÉèÏQƺ„Ѩ^Œ=∞QÆ∞ HÍiÎHõ =∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ =∞iÜ«Ú q#=Öˇ##∞HÀiHõ HõÅ^Œ∞
QÍ# K≥ѨÙÊ=Ú. =t+¨ª=ÚxÑ¨Öˇ¯#∞. ~å*Ï! q#=Ú. HÍiÎHõ =∞Ǩ`«‡º=Ú#∞ QÆ∞iOz
JQÆãºÎ¨ =ÚxH˜x, J„u=∞Ǩ =Úx`À [iy# ã¨O"å^Œ=Ú L#flk. Jk KåÖÏ Pâ◊Û~°ºHõ~°
=∞~Ú#k ^•xx h‰õΩ K≥ÃÑÊ^Œ#∞.
J„u =∞Ǩ=Úx W@∞¡ Ѩ֯ˇ #∞. JQÆãºÎ¨ =ÚhO„^•! Ö’Hõ„`«Ü∂≥ Ѩ HÍ~°=Ú H˘~°‰Ωõ
HÍiÎHõ =∂Ǩ`«‡ºÉ’^èHŒ ~õ "° ∞≥ #ÿ ǨÏiHõ^#Œä ∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. JQÆã∞¨ ºÎ _»_QÔç #∞. q+¨fi‚ Oâ◊
ã¨OÉè∂í `«∞_»"#·≥ Ü≥∂ J„u=Úhâ◊fi~å! ã¨^~úŒ ‡° „â◊=}=Ú# HÍiÎH=õ ∂ã¨=Ú H©iOÎ K«|_ç#k.
HÍsÎHõ=∂㨠^èŒ~°‡=Ú#∞ q#QÀiux QÍ# K≥ѨÙÊ=Ú.
J„u=Úx W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. FJQÆãºÎ¨ =ÚhO„^• ! ÉÏQÆ∞ ÉÏQÆ∞. h „Ѩâfl◊ áêѨ<åâ◊
Hõ~°=Ú. h=٠ǨÏiHõ^ä• ã¨O^Œ~°ƒù=Ú#∞ *Ï˝Ñ¨Hõ=Ú KÕã≤uq. K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. HÍiÎHõ
=∂ã¨=Ú`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# =∂ã¨=ÚÖË^Œ∞. "Õ^Œ=Ú`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# âßG=ÚÖË^Œ∞. P~ÀQƺ
=Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ LÖÏ¡ã=¨ ÚÖË^∞Œ . ǨÏi`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ ^Õ=Ù_»∞ÖË_∞» . HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞
™êfl#=Ú, nѨ^•#=Ú, ǨÏiѨÓ[Ü«Ú KÕÜ«Ú"å_»∞ Wëêì~°÷=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
q+¨μ‚ÉèíH˜Î=Å# HõeÜ«ÚQÆ=∞O^Œ∞ q"ÕHõ=Ú, ^èŒ#=Ú, Ü«∞â◊ã¨∞û, „Ѩu+¨ª, ÅH˜;,
q*Ï˝#=Ú, ã¨~°fi„`«q[Ü«∞=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. D q+¨Ü«∞ =Ú#∞ QÆ∞iOz ѨÓ~°fiK«i„`«
XHõ\ ˜ HõÅ^Œ∞. „`Õ`åÜ«ÚQÆ=∞O^Œ∞ JÜ≥∂^蕺kè ѨuÜ«Ú, ã¨∂~°º=Oâ◊ã¨OÉèí∂`«∞_»∞
ѨÙ~°OAÜ«Ú_»#∞ XHõ~åA QÆÅ_»∞. P ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ H˘kÌHÍÅ=Ú ^èŒ~°‡=∂~°æ=∞O^Œ∞
„Ѩ=iÎOz `«~°∞"å`« Sâ◊fi~°º=O`«∞_≥· |∞kú#tOz ^Œ∞+¨ìѨ~å„Hõ=∞Ü«Ú‰õΩÎ_≥· =∞Ǩâ◊¥~°∞_≥·
ã¨`«º=Ú#∞, â∫K«=Ú#∞ q_çz ^Õ=„ÉÏǨχ} Éèí∂=ÚÅ#∞ JѨǨÏiOz „ÉÏǨχ }∞Å`À
^Õfi+≤Oz Ö’aèÜ«Ú#∞ Ç≤ÏO㨉õΩ_»∞#∞<≥· |OQÍ~°=Ú#∞ ^˘OyeOK«∞ "åi`À ¿ãflǨÏ=Ú
Hõey W+¨μì_≥· ‰õÄ_çÜ«ÚO_≥_ç"å_»∞.
~åA ~¸ „ѨHÍ~°=ÚQÍ J^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞_»∞ HÍQÍ J`«x ™ê=∞O`« ~åAÅ∞,
HÍOÉè’[, ‰õΩ~°∞~å*Ï^Œ∞Å∞ J<ÕHõ=∞Ok ã≤OǨÏ|Å∞Å`À QÆ∂_ç QÆ∞é]=ÚÅ∞, U#∞QÆ∞Å∞,
~°^äŒ=ÚÅ∞, HÍŃO@∞Å∞ J#∞ <åÅ∞QÆ∞ ~°Hõ=ÚÅ ¿ã#Ö`À=zÛ JÜ≥∂^蕺Ѩ@ì}=Ú
K«∞@∞ì#∞ K≥é‰õΩ áê#Hõ=Ú#‰õΩ `Õ<≥ \©QÆÅ=Öˇ ta~åÅ`À K«∞@∞ìH˘xi. ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞
qx j„Ѷ¨∞=ÚQÍ K«`«∞ ~°OQÆ|Å=ÚÅ`À Ѩ@ì}=Ú #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =K≥Û#∞.
 54 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ <åix ayOz ^èŒ#∞~åƒ}ÏÅ`À, ^èŒfi[=Ú`À, ã¨fiÜ«∞O„ѨHÍâ◊
=∂#=Ú#∞, J<ÕHõ kyfi[Ü«∞=ÚÅ#∞ *Ëã≤#kÜ«Ú, â◊„™êÎG ѨÓi`«=Ú#∞, =∞ǨK«„Hõ
Ü«Ú`«=Ú#∞, =∞Oz QÆ∞é]=ÚÅ`À QÆ∂_ç#kÜ«Ú<≥·# ã¨∂~°º^Œ`«Î~°^äŒ=Ú<≥H˜¯ QÆ[, ~°^äŒ,
`«∞~°QÆ, Ѩ^•`«∞Å<≥_ç, K«`«∞~°OQÆ|Å=Ú`À ѨÙ~°^•fi~°=Ú #∞O_ç â◊„`«∞Ãã·#º=ÚÖ’
„Ѩ"tÕ Oz ÉèsË `«∂~°º x<å^Œ=ÚÅ#∞, â◊OYQÀ=ÚY<å^Œ=ÚÅ#∞ ^è#Œ ∞+¨Oì HÍ~°^fiŒè #∞Å#∞
XHõ¯ =∂~°∞QÍ Lé∞=ÚÅ K«Ñ¨ÙÊ_»∞=Öˇ ^èŒfixKÕ~ÚOK≥#∞.
= J^蕺ܫ∞=Ú – ѨÙ~°O[Ü«∂Ѩ[Ü«∞=Ú
W@∞¡ Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ Ñ¨Ù~°O[Ü«Úx Ez Ü«Ú^Œú „Ѩg}∞Å~Ú# P ~åAÅ∞
HÀѨ~H° ÍΔ ‰õΩΔ Öˇ· â◊G=ÚÅ`À#∞, JG=ÚÅ`À#∞, ÉÏ}=ÚÅ`À#∞ "å_çÜ∞ÿ≥ # QÆ∞kÜ«∞Å`À#∞,
W#∞ѨHõ@¡ ÖÏ\©Hõé]Å`À#∞, ǨϙêÎÜ«Ú^èŒ=ÚÅ~Ú# QÆ∞kÜ«∞Å`À#∞, Hõ`«∞ÎÅ`À#∞,
ÉèíÖÏ¡`«Hõ=ÚÅ`À#∞, Ѩ@ìã¨=ÚÅ`À#∞, ~ÀHõà◊§`À#∞, â◊¥Å=ÚÅ`À#∞, `À=∞~°=ÚÅ
`À#∞, ‰õΩOÉèÏÜ«Ú^èŒ =ÚÅ`À#∞, Q˘_»¤à◊¡`À#∞, Hõé]Å`À#∞, PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ qˆHΔѨ=ÚÅ
`À#∞ Ü«Ú^Œú=Ú KÕã≤i.
QÆ∞é]Ѩ٠~“`«∞Å`À QÆ∞é]Ѩ٠~“`«∞Å∞, U#∞QÆ∞Å∞ U#∞QÆ∞Å `À_»#∞, ~°kä‰õΩÅ`À
~°kä‰õΩÅ∞, HÍŃO@∞Å`À HÍŃO@∞Å∞, â◊¥~°∞Å`À â◊¥~°∞Å∞#∞, PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ`À
Ü«Ú^Œú=Ú#∞ Éèí@∞Å<Àº#º=Ú „‰õÄ~°"åHõº=ÚÅ#∞ ѨÅ∞‰õΩK«∞ KÕã≤i.
F JQÆã¨Îº=ÚhO„^• ! JO`«Ö’ HÍOÉè’[ =∞Ǩ~åA =„™êÎ^Œ∞Å#∞ ѨkÅѨ~°z
Hõ\ ì̃H˘x Hõ=K«=Ú#∞ ^èŒiOz Ѩ~å„Hõq∞Oz =∞Oz ~°^äŒ"≥∞H˜¯ ^èŒ#∞~åƒ}=ÚÅ#∞ ^èŒiOz
HÀÖÏǨÏÅ^èŒfix*ËÜ«ÚK«∞ =_çQÍ Ñ¨Ù~°O[Ü«Úx =^ŒÌ‰õΩ=zÛ =¸_»∞=O^ŒÅ ÉÏ}=ÚÅ
"ÕÃã#∞. P ÉÏ}=ÚÅ∞áÈ~Ú Ñ¨Ù~°O[Ü«Úx Kè«„`«=Ú#∞, ^èŒfi[=Ú#∞, ~°^äŒ=Ú#∞ #iH˜
#q. `«~°∞"å`« HÍOÉè’A_»∞ H˘xfl ÉÏ}=ÚÅ`À ѨÙ~°O[Ü«Úx H˘\˜ì J~Ú^Œ∞ ÉÏ}=Ú
Å`À ѨÙ~°O[Ü«Úx ~°^äŒ=Ú Ü≥ÚHõ¯ `«∞~°QÆ=ÚÅ#∞ [OÃÑ#∞.
`«~°∞"å`« ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ HÀÑ≤Oz WO„^Œ∞_»∞ =Öˇ q„Hõq∞Oz Éèí∞*Ï™êÊùÅ#=Ú
KÕã≤ <åiayOz „|Ǩχ=∞O„`«=ÚÅ`À ѨkÉÏ}=ÚÅ#∞ „ѨÜ≥∂yOz HÍOÉè’Ax
ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ H˘>ˇì#∞. ѨÙ~°O[Ü«Úx ÉÏǨï|Å=ÚKÕ`« "ÕÜ«∞|_ç# P ÉÏ}=ÚÅ∞
ã¨~°Ê=ÚÅ=Öˇ áÈ~Ú HÍOÉè’[ ~åA ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#∞ ÉèËkOz <≥`«∞Î~°∞#∞ „`åy `«$ѨÙÎÖˇ·
Éèí@∞Å=^ŒÌ‰õΩ áÈ=Ù@‰õΩ W+¨ìѨ_»ÖË^Œ∞.
ã¨iQÍ ~˘=Ú‡Ö’ QÆ∞K«∞Û‰õΩ#fl ÉÏ}=ÚÅ#∞ HÍOÉè’A_»∞ ǨÏã¨Î=Ú`À ÖÏy P
ÉÏ}=ÚÅ<Õ ^èŒ#∞ã¨∞û #O^Œ∞ QÆ∂iÛ Ñ¨Ù~°O[Ü«Úx`À W@¡xÜ≥∞. HõΔ„uÜ«∂! q#∞=Ú.
hKÕ "ÕÜ«∞|_ç# ÉÏ}=ÚÅ#∞ uiy hˆH WK≥Û^Œ#∞. <Õ#∞ Ѩ~°∞Å ™⁄=Ú‡#O^•ã¨H˜Î
QÆÅ"å_»#∞HÍ#∞.
W@∞¡Ñ¨eH˜ HÍOÉè’A_»∞ ÉÏ}=ÚÅ#∞ q_»∞=QÍ Jq =zÛ Ñ¨Ù~°O[Ü«Úx
™ê~°^èŒx, Kè«„`«=Ú#∞, "åx ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ „`«∞Oz#q.
ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ =∞iÜ≥ÚHõ ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ „QÆÇ≤ÏOz <åiQÆ\ ˜ì Ô~Hõ¯Å`À QÆ∂_ç#
ÉÏ}=ÚÅ#∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ#∞x ^è#Œ ∞ã¨∞û‰õΩKÕiÛ <åix K≥q=~°‰Ωõ ÖÏy HÀѨ=Ú`À HÍOÉè’A
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 55
x`À W@¡xÜ≥∞#∞. ~å*Ï! â◊¥~°∞_»∞ "Ò^Œ∞=ÙQÍx Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ ^è≥·~°º=Ú`À #∞O_»∞=Ú.
<åKÕ`« H˘@ì|_ç# ÉÏ}=ÚÅ<Õ uiy <åH˜zÛ<å=Ù. h=O\˜ hK«∞ʼnõΩ „Ѩu^•# qkè
`≥eÜ«Ú<å? <ÕxѨÙÊ_»∞ h‰õΩ "Õ~°∞ÉÏ}=ÚÅ#∞ W~°∞=kO\˜x WK«∞ÛK«∞<åfl#∞.
W@∞¡Ñ¨eH˜ ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ ÉÏ}=ÚÅ#∞ q_çK≥#∞. P ÉÏ}=ÚÅ∞ QÆ∞iQÍ
HÍOÉè’Ax Hõ=K«=Ú#∞ „^Œ∞Oz =HõΔã¨÷Å=Ú#∞ ÉèËkOz ^Œ∂~°=Ú áÈ~Ú#q. JѨÙÊ_»∞
ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ∞~Ú# Ü«Ú^Œ=ú Ú [iÔQ#∞. Ããx· ‰õΩÅ∞ J<Àº#ºâ◊~åѶ∂¨ `«=ÚÅKÕ`« Éè∞í [=ÚÅ∞
`≥y ÉÏǨï=ÙÅ∂_ç áê^Œ=ÚÅ∞ "≥ÚO_≥=ÚÖˇ· "≥∞_»Å∞ qiy Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞Ѩ_çi.
J<Àº#º â◊~åѶ∂¨ `«=ÚÅ KÕ`« U#∞QÆ∞Å `˘O_»=ÚÅ∞ `≥y#q. QÆ∞é]=ÚÅ `ÀHõÅ∞
`≥y#q. HÍŃO@∞Å∞ ǨÏ`«∞Öˇ·i, ~°^äŒ=ÚÅ∞ K«„Hõ=Ú Å`À ã¨Ç¨ K«∂~°‚=ÚÖÏÜ≥∞#∞.
H˘O^Œ~°∞ `˘_»Å∞ `≥y <ÕÅѨ_çi. H˘O^Œ~°∞ HõO~î°=ÚÅ∞ `≥y ‰õÄei. ÉÏ}=ÚÅKÕ`«
â◊s~°=∞O`«Ü«Ú QÍÜ«∞=ÚÅ∞ Ѩ_ç#Ü≥ÚHõÉèí@∞_»∞ ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ ^èŒiOz <åiayOz J#º
Éèí@∞x`À ~Ú@¡xÜ≥∞. u~°∞QÆ∞ "≥#∞Hõ‰õΩ u~°∞QÆ∞, <å=ÚO^Œ∞O_»∞ LO_»∞=Ú. h gѨÙ#∞
<å‰õΩ K«∂Ѩ‰õΩ=Ú. h=Ù â◊¥~°∞_»=ÙQÆ^•, W@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û<å ?
`å. F =Úh W\˜ì x+¨μ~ª =° ÚÅQÆ∞ =∂@Å#∞ qx „ѨuÉè@í ∞_»∞ ^è#Œ ∞~åƒ}=ÚÅ#∞
^èŒiOz ^èŒ#∞=Ù @OHÍ~°^èŒfix *ËÜ«ÚK«∞ ã≤OǨÏQÆ~°˚#=Ú Å#∞ *ËÜ«ÚK«∞ |Ǩï<Õ~°∞ÊQÍ
ÉÏ}=ÚÅ#∞ „ѨuÉèí@∞xg∞^Œ „ѨÜ≥∂yOK≥#∞. PHÍâ◊=∞O^Œ∞O_ç K«∂K≥_ç ^Õ=`«Å∞
ÉÏ}=ÚÅ∞ `«∂}©~°=ÚÅ #∞O_ç fÜ«Ú@#∞, J#∞ã¨OkèOz "ÕÜ«Ú@#∞ QÆ∞iÎOK«ÖËÔ~·i.
|Ǩï<Õ~°∞Ê`À ÉÏ}=ÚÅ#∞ "ÕÜ«ÚK«∞O_çi.
P Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ã¨∂k^Œ∂~°∞ ã¨O^Œ∞ÖˉõΩO_® ÉÏ}=~°¬=Ú ‰õΩiÃã#∞. W@¡<Àº
#º=Ú â◊¥~°∞Å#∞, Éèí@∞Å#∞ |OQÍ~°Ñ¨ÙHõ@¡`À QÆ∂_ç#qÜ«Ú, ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ "å_çÜ≥ÿ∞#
qÜ«Ú, ™ê#ÃÑ@ì|_ç#qÜ«Ú, ã¨fi<å=∞zÇ≤Ïfl`«=ÚÅ∞ J~Ú# J~°K÷ O« „^Œ ÉÏ}=ÚÅ`À#∞,
W#∞Ѩ<å~åK«=ÚÅ`À#∞, W#∞Ѩ JÅ∞QÆ∞Å∞QÆÅ ÉÏ}=ÚÅ`À#∞, Y_»=æ ÚÅ`À#∞, Ѩ@ãì ¨
=ÚÅ`À#∞, D>ˇÅ`À#∞ H˘@∞ìH˘xi.
QÆ∞é]ѨÙ~“`«∞Å∞ H˘O^ŒixK«OÑ≤i. QÆ∞é]Ѩ٠~“`«∞Å#∞ ÜÕ∞#∞QÆ∞|O@∞¡ K«OÑ≤i.
~°k‰è Ωõ Å∞ HÍŃO@¡#∞ [OÑ≤i. HÍŃO@∞¡ ~°k‰ä Ωõ Å#∞ [OÑ≤i. W@∞¡ `˘_»Å∞, Éè∞í [=ÚÅ∞,
t~°ã∞¨ ûÅ∞ JOQÆ=ÚÅ∞ `≥y ǨÏ`«∞Öˇ· K«zÛi. JK«Û@ <≥`∞« ~Î ∞° `À Ü≥ÚHõ#y „Ѩ=Ç≤ÏOK≥#∞.
PHÍâ◊=∞O^Œ∞ "Õ∞Ѷ¨∂KåÛùk`« Öˇ·# JѨã¨û~° „ã‘ÎÅ∞ ÖÏ"≥·#‰õΩK«=ÚÅ`À XѨÙÊK«∞O_ç =zÛ
K«∂z g_»∞ <å"å_»∞, g_»∞ <å"å_»x ѨÅ∞‰õΩK«∞O_»QÍ â◊¥~°Ç¨Ï`«∞Å~Ú# â◊¥~°∞Å∞
Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ =∞$u<˘Ok k"åºO|~°^•è ~°∞Öˇ· q=∂#=ÚÖˇH¯˜ ^Õ=`«Å∞ ¿ãqOK«∞K«∞O_»QÍ
ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩÉ’~Ú ^Õ=„ã‘Î ã¨OÉè’QÍk ã¨∞Y=ÚÅÔH· áê@∞|_»∞K«∞O_çi.
Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ ǨÏ`«∞Öˇ·#"å~°∞ ã¨∂~°º=∞O_»Å=Ú#∞ ÉèËkOK«∞‰õΩx ^Õ=„ã‘ÎÅ`À
QÆ∂_»∞H˘x QÆO^èŒ~åfiѨû~°ã¨ÅKÕ`« H˘xÜ«∂_»|_»∞K«∞ ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩ É’=Ù^Œ∞~°∞.
HÍOÉè’A_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ~°}HÀq^Œ∞Öˇ·# â◊¥~°∞ÅKÕ`«#∞, W`«~° ~åAÅKÕ`«#∞,
ã¨∞Éèí@∞ÅKÕ`«#∞ KåÖÏ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ JO^ŒiH˜ Xà◊√§ QÆQ˘~˘Ê_çz#k.
W\˜ì Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ F_çáÈ~Ú ã¨Ñ¨i"å~°=ÚQÍ ™êÜ«∞OHÍÅ=∞O^Œ∞
Ѩ@ì}=Ú# „Ѩ"ÕtOK≥#∞. ~åAÅ∞#∞ Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞x =^Œe H˘OK≥=Ú ^Œ∂~°=ÚÖ’
 56 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
_Õ~åÅ∞ "Õ~ÚOz "å\˜Ü∞« O^Œ∞O_çi. Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞ Éè∂í `«„¿Ñ`« Ñ≤âßK« Éè`Ë åà◊=ÚÅ`À_»#∞,
#Hõ¯Å`À_»#∞, ~å|O^Œ∞Å`À#∞, QÆ^ŒÌÅ`À#∞, =∂O™êâ◊#∞Å`À „|HÍtOK«∞ K«∞O_≥#∞.
HÍOÉè’[~åA#‰õΩ Ñ¨^=Œ ¸_»∞ PHΔ“Ç≤Ï}©Å¿ã#Ü«Ú#flk. =¸_»∞ PHΔ“Ç≤Ï}©Å¿ã#
Ǩ Ï `«"≥∞ÿ#k. ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ `å#∞ Ü«Ú^Œú= ∞O`À_»∞@‰õ Ω #∞, `« # ~å[º=Ú
â◊„`«∞~åAÅKÕ`« P„Hõq∞OѨ|_»∞@‰õΩ#∞ zOuOK«∞K«∞O_≥#∞. W@∞¡ zOuOK«∞K«∞ =ÚY=Ú
"å_çáÈ~Ú zO`«KÕUq∞Ü«Ú `ÀK«‰õΩ#fl ѨÙ~°O[Ü«Úx`À ã¨=∞ã¨Î q^•ºáê~°OQÆ`«∞_≥·#
ã¨∞jÅ∞_»#∞ ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞_ç@∞¡ ѨeÔH#∞. F~å*Ï ! â◊„`«∞|$O^Œ=Ú`À ã¨Ç¨ g~°¿ã#
=∞Ǩ~åA#∞ [~ÚOK«QÀiu"Õx q+¨μ‚=¸iÎ ¿ã=*ËÜ«Ú=Ú.
WѨÙÊ_»∞ HÍiÎHõѨÓi‚=∞, xO_»∞ѨÓi‚=∞, Hõ$uÎHÍ#HõΔ„`«=Ú`À ‰õÄ_ç#k. HÍ|\˜ì
~Úk JÅÉèíºÜ≥∂QÆ=Ú. D HÍÅ=∞O^Œ∞#fl ѨÙ+¨Ê=ÚÅKÕ`« ǨÏix ѨÓlOK«∞=Ú. q+¨μ‚
ã¨xflkèÖ’ nѨ=ÚÅ∞ ÃÑ@∞ì=Ú. ǨÏi =ÚO^Œ∞ QÀqO^•, <å~åÜ«∞}Ï "≥Ú^ŒÅ~Ú#
<å=∞=ÚÅ#∞ áê_»∞K«∞ <å@º=Ú#∞ *ËÜ«Ú=Ú.
ã¨∞jÅ∞_ç@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. HÍiÎHõ „=`«=∂K«iOzu"Õx ǨÏi `«# Éè‰í Ωõ Î Å#∞ JѨ`∞« ÅÎ ∞
ÖËHõ ~°H˜ΔOK«∞@ H˘~°‰õΩ `«#"Õ~Ú J~°Å∞QÆÅq+¨μ‚K«„Hõ=Ú Ñ¨OѨÙ#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞
KÕã#≤ ѨÙ}º =∞Ç≤Ï=∞#∞ *ˇÑÙ¨ Ê@ÔH=fix `«~=° ∞ø#∞. h J^è~Œ ‡° =~°#Î =Ú =Å# JѨ[Ü«∞=Ú
QÆey#k. WHõ =ÚO^Œ∞ ã¨^~úŒ ‡° Ѩ~∞° _»=ÙQÆ=Ú‡. J@¡~Ú# H˘xÜ«∂_»^yŒ #"å_»=QÆ∞^Œ∞=Ù.
F ~å*Ï! HÍiÎH„õ =`«=∂K«iOѨÙ=Ú. ǨÏiÉè‰í Ωõ _Î =» Ù Hõ=Ú‡. HÍiÎH„õ =`«=Ú =Å# PÜ«Ú=Ù
P~ÀQƺ=Ú ã¨OѨ^ŒÅ∞, Ѩل`«∞Å∞, ^èŒ#=$kú, [Ü«∞=Ú QÆÅ∞QÆ∞#∞. <å=∂@ #=Ú‡=Ú.
`«fi~°QÍ KÕÜ«Ú=Ú.
= J^蕺ܫ∞=Ú – ѨÙ~°O[Ü«∞ q[Ü«∞=Ú
J„u=∞Ǩ=Úx W@∞¡Ñ¨Öˇ¯#∞. W@∞¡ ã¨∞jÅ∞x =∂@ qx ѨÙ~°O [Ü«Ú_»∞
qëê‚fiÅÜ«∞=Ú#‰õΩÉ’~Ú Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅKÕ`«#∞, Ѷ¨Å=ÚÅKÕ`«#∞, zQÆ∞~°∞\ωõΩÅKÕ`«#∞,
^Œà=◊ ÚÅKÕ`#« ∞, ëÈ_»â’ѨKå~°ÑÓ¨ [Å KÕ`#« ∞ǨÏix ѨÓlOz „Ѩ^HŒ }Δ˜ #=∞™ê¯~°=ÚÅ#∞
<å@º=Ú#∞*Ëã≤ ǨÏi=¸iÎx |OQÍ ~°=Ú`À KÕ~ÚOz „Ѩ^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å^Œ∞ÅKÕ
ѨÓlOK≥#∞.
ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ HÍiÎHõ ѨÓi‚=∞<å_»∞ ~å„u ǨÏix ѨÓlOz QÀqO^Œ Éèí$`«∞º_≥·
ǨÏi<å=∞㨇~°}*ËÜÚ« K«∞ „áê`«óHÍÅ=∞O^Œ∞ uiy Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. W@∞¡
ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ ~°^"Œä ∞≥ H˜¯ ^è#Œ ∞~åƒ}=ÚÅ#∞, HõuxÎ † `«∂}©~=° ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz HõO~î=° ∞O^Œ∞
`«∞Åã‘=∂Å#∞ ^èŒiOz Hõ=K«=Ú#∞ ^èŒiOz `«ÅQÆ∞_»¤ ÃÑ@∞ì‰õΩx `«fi~°QÍ |Ü«∞Å∞^Õi
Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞H˜ =K≥Û#∞. =zÛ<ås@OHÍ~°^èŒfixx KÕÃã#∞. P ^èŒfixqx ~åAÅO^Œ~°∞
Ü«Ú^Œú=Ú#ÔH· uiy =zÛi. =zÛ ã≤OǨÏ^èŒfi#∞Å∞ *ËÜ«ÚK«∞ ÉÏ} =~°¬=ÚÅ#∞ ‰õΩiÑ≤O
K«∞K«∞ ѨÓ~°fi=Ú=Öˇ [~ÚO`«=∞#∞ `«ÅOѨÙ`À ѨÙ~°O[Ü«ÚxÃÑ·H˜ ^Œ∞q∞H˜i.
Ñ≤=∞‡@ Ѩ~°ã¨Ê~°=Ú Ñ≤_»∞QÆ∞Å=O\˜ ÉÏ}=ÚÅ`À#∞, =„[=ÚÅ=O\˜ Hõ`«∞ÎÅ
`À#∞, S~å=`«=Ú=O\˜ U#∞QÆ∞Å`À#∞, PHÍâ◊=Ú#‰õΩ ZQÆ∞~°∞ QÆ∞é]=ÚÅ`À#∞,
`«fi~°QÍ #_çK≥_ç ~°^äŒ=ÚÅ`À#∞, J<Àº#º[Ü«∞ HÍOHõΔ`À ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# ã¨O‰õΩÅ
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 57
Ü«Ú^Œú=ÚKÕã≤i. P Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ ~åAÅO^Œ~°∞ =∞^Œ=ÚÅ∞_çy QÆ∞é]=ÚÅ∞ ǨÏ`«=ÚÖˇ·
U#∞QÆ∞Å∞ ^è~Œ }° Q˜ ∂Æ e, ÉÏ}â◊~åã¨#=ÚÅ∞ *ÏiѨ_,ç Hõ=K«=ÚÅ∞ r~°=‚ ÚÖˇ,· JOQÆ=ÚÅ∞
YO_ç`«=ÚÖˇ· ~°^äŒ, QÆ[, ™êk, Ѩ^•`«∞Å∞ #tOK≥#∞. ѨÙ~°O[Ü«Úx Éèí@∞Å∞ Ãã·`«=Ú
=∞=Ú‡Å#∞ ~°H˜ΔOK«∞_»∞, ~°H˜ΔOK«∞_»∞ Jx „áêi÷OK«∞K«∞O_çi.
HÍOÉè’[~åA `«# Ãã·#º=∞O`«Ü«Ú ǨÏ`«=∞QÆ∞@Ez ѨÙ~°O[Ü«Ú #H˜Ñ¨ÙÊ_»∞
[Ü«∞=∞x `«ÅOz Ü«Ú^Œú=Ú#∞ KåeOz q∞ye# ¿ã#Å`À `«#ѨÙ~°=Ú#∞ *ËÔ~#∞.
ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ [Ü«∞ÅH©; „Ѩ™ê^Œ=Ú =Å# [Ü«∞"≥ÚO^≥#∞. ǨÏi J#∞‰õÄÅ=ÚQÍ
LO_ç# Ü≥∞_»Å â◊„`«∞=Ù q∞„`« =∞QÆ∞#∞. J^è~Œ ‡° =Ú ^è~Œ ‡° =∞QÆ∞#∞. P ǨÏiÜÕ∞ „Ѩu‰õÄÅ
=ÚQÍ L#fl q∞„`«∞_Õ â◊„`«∞=QÆ∞#∞. ^èŒ~°‡"Õ∞ J^èŒ~°‡=∞QÆ∞#∞. HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ *ËÜ«ÚK«∞
ã¨=∞ã¨Î Hõ+¨ì=ÚÅ#∞ #tOѨ*ËÜ«Ú"å_»∞#∞ ã¨=∞ã¨Î „áê}∞ʼnõΩ ~°HõΔ‰õΩ_»∞#∞ JQÆ∞ǨÏix
¿ãqOz# Ü≥∞_»Å ã¨=∞ã¨Î ^Œ∞óY=ÚÅ∞ `˘ÅyáÈ=Ù#∞.
q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_»∞ `Õ*’=O`«∞_»∞ Wk ã¨`«º=Ú. JO^Œ∞#∞ HÍiÎHõ„=`« =∞O^Œ∞ HÀiHõ
Ü«ÚO_»∞@ =∞s ^Œ∞~°É¡ =íè Ú QÆ^•. HõeÜ«ÚQÆ=∞O^Œ∞ ǨÏi Éè‰í Ωõ ÖÎ ·ˇ HÍiÎH„õ =`«Ñ~¨ åÜ«∞}∞Öˇ#·
"å~°∞ â◊√^Œú"≥·+¨‚=ÙÅx `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ *ËÜ«ÚK«∞ ǨÏiÉèíH˜Î QÆey#
â◊¥„^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® "≥·ëÈ‚"À`«Î=ÚÅ#|_»∞^Œ∞~°∞. „ÉÏǨχ}∞Öˇ· "Õ^Œ=ÚÅ∞ K«kq##∞
ǨÏiÉèHí ÖΘ xË "å~°∞ â◊¥„^Œ ã¨=∂#∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. "Õ^•ÉèϺã¨=Ú KÕã≤ ǨÏiÉèHí Θ QÆey HÍiÎH„õ =`«
Ѩ~åÜ«∞}∞_≥·# "å_»∞ "≥·+¨‚"À`«Î=Ú_»∞. J\˜ì "åxÜ«∞O^Œ∞ ǨÏix=ã≤OK«∞#∞.
U *Ïu"å_»∞QÍx ^Œ∞ã¨Î~° ã¨O™ê~°`«~°}ËK«Ûù QÆeÔQ<Õx ǨÏiÉèíH˜Î KÕÜ«∞ =Öˇ#∞.
J@¡~Ú#KÀ "åxx q+¨μ‚=¸iÎ JѨÙÊ_Õ `«iOѨ*ËÜ«Ú#∞. JQÆã¨Îº =ÚhO„^•! ǨÏiÉèíH˜Î
Ѩ~å„Hõ=∞=Ú U=∞x =i‚O`«∞#∞. Ѩ~åâ◊~å^Œ∞Å∞ =tëêª^Œ∞Å∞ JO|sëê^Œ∞Å∞ #QÆ~å
^Œ∞Å∞ ǨÏi<å„â◊~ÚOz Ѩ~°=∞Ѩ^Œ "≥ÚOki. ǨÏiÉèíH˜Î Ü«∞O^Œ∞ x`«º„=`«=Ú QÆÅ"å_≥·
`å#∞ ã¨fi`«O„`«∞_≥·##∞ J#º`«O„`«∞_≥·##∞ ǨÏi ѨÓ*Ï㨉õΩÎ_»∞ QÍ=ÅÜ«Ú#∞.
ǨÏiÉèíH˜Î „Ñ≤Ü«Ú_»∞#∞, Éèí‰õΩÎÅ∞#∞ ǨÏiH˜ „Ñ≤Ü«ÚÅ∞. ǨÏi `«# Éèí‰õΩÎʼnõΩ
SÇ≤ÏHÍ=Ú+≤‡Hõ ã¨∞Y=ÚÅxzÛ HÍáê_»∞#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞#∞, ã¨=∞ã¨Î K«~åK«~° „ѨÉ∞íè =Ù#∞
JQÆ∞ ǨÏi JO`«Ü«Ú xO_çÜ«Ú<åfl_»∞. J\˜ì ǨÏiÜ«∞O^Œ∞ ÉèíH˜ÎQÆÅ"åxH˜ HÍiÎHõ„=`«=Ú
ã¨∞ÅÉèí=∞x `«ÅK≥^Œ#∞.
HÍiÎH„õ =`«=Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ „=`«=Ú, ǨÏi`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ „ѨÉ∞íè =Ù, ã¨∂~°∞ºx`À
ã¨=∂#"≥∞#ÿ `Õ*’=O`«∞_»∞#∞, ~åqK≥@∞ì`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ K≥@∞ì#∞ÖË=Ù. F q„áê! HÍ|\˜ì
HÍiÎHõ„=`«=Ú Wëêì~°÷=ÚÅxK«∞Û#∞. ã¨~°fi„=`À`«Î"≥∂`«Î=∞=Ú. Wk ã¨~°fiâßG™ê~°=Ú.
ã¨~°fi"Õ^Œ ã¨=∞‡`«=Ú. HÍiÎHõ=∂Ǩ`«‡º É’^èŒHõ"≥∞ÿ# ~¸ J^蕺ܫ∞=Ú#∞ x`«º=Ú
q#∞"å_»∞ qQÆ`« áê`«‰õΩ_≥· JO`«=∞O^Œ∞ ǨÏix*Ë~°∞#∞. D J^蕺ܫ∞=Ú#∞ „âß^Œú
HÍÅ=∞O^Œ∞ ѨiîOz# Ü≥∞_»Å Ñ≤`«$^Õ=`«Å‰õΩ HõÖÏÊO`«=Ú =~°‰õΩ `«$Ñ≤ÎQÆÅ∞QÆ∞#∞.
 58 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
!= J^蕺ܫ∞=Ú
HÍ"ÕsÜ«∞O^Œ∞ ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ HÍiÎHõ„=`«=ÚKÕÜ«Ú@
JQÆã¨Îº=Úx Ñ¨Öˇ¯#∞ J„u=ÚhO„^• ! ѨÙ~°O[Ü«Ú_»∞ Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞
[Ü«∞"≥ÚOk# `«~∞° "å`« ÜÕ∞q∞KÕÃã<À <å‰õΩ ^≥eÜ«∞*ˇÑÙ¨ Ê=Ú. J„u Ѩ֯ˇ #∞. â◊„`«∞ÉÏ^è•
~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# JÜ≥∂^蕺Ѩ@ì}=∞O^Œ∞ ѨÙ~°O[Ü«∞ =∞Ǩ ~åA ã¨=∞ã¨Î ^èŒ#∞~åú~°∞ÅÖ’
„âı+μ¨ _ª ·≥ WO„^Œ`∞« ź Ѩ~å„Hõ=∞=O`«∞_≥· ã¨`º« "åkÜ«Ú, ã¨^•â◊√zÜ«Ú, ^•`«ÜÚ« , Éè’HõÜ
Î Ú« ,
„Ñ≤Ü«∞"åkÜ«Ú, ~°∂Ѩ=O`«∞ _»∞#∞, Jq∞`«HÍOuÜ«Ú`«∞_»∞#∞, ã¨=∞ãÎ̈ Ü«∞[˝Hõ~°ÎÜ«Ú#∞,
„ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü«Ú _»∞#∞, ^èŒ#∞ˆ~fi^Œ=∞O^Œ∞ "Õ^Œ=ÚÅO^Œ∞ âßG=ÚÅO^Œ∞ „Ѩg}∞_»∞#∞,
ѨÓi‚=∞ K«O„^Œ∞_»∞ [#∞ʼnõΩ=Öˇ „ã‘Î „Ñ≤ÜÚ« _»∞, ã¨∂~°∞º_»∞=Öˇ K«∂_»âH◊ ºõ =Ú QÍx"å_»∞#∞,
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ tH˜OΔ K«∞"å_»∞#∞, ǨÏiÉèHí Θ Ѩ~åÜ«∞}∞_»∞#∞, |ÅÜ«Ú`«∞_»∞#∞, HÍ=∞, „HÀ^ä,Œ
Ö’Éèí, "≥∂ǨÏ, =∞^Œ, =∂`«û~°º=ÚÅ#∞ [~ÚOz#"å_»∞#∞, HÍiÎHõ„=`«=ÚKÕ`«
áêѨ=ÚÅxflÜ«Ú #tOѨ*Ëã≤ H˘x#"å_≥· Ü«ÚO_≥#∞.
W@∞¡#fl ѨÙ~°O[Ü«Ú#‰õΩ q+¨μ¿‚ ã=Ü«∞O^Œ∞ |∞kú[xOz ǨÏix Z\Ï¡~åkèO`«∞#∞?
U^Õâ=◊ ∞O^Œ∞ U =∂ã¨=∞O^Œ∞ U Hˆ „Δ `«=∞O^Œ∞ ã¨∞Y=ÚQÍ P~åkèO`«∞#∞? W@¡x zOuOK«∞
K«∞#fl ~åA‰õΩ PHÍâ◊"å}˜ ~Ú@¡xÜ≥∞.
F ѨÙ~°O[Ü«∂ j„Ѷ¨∞=ÚQÍ HÍ"ÕiH˜ á⁄=Ú‡. JK«Û@ N~°OQÆ=∞#∞ k=ºˆHΔ„`«
=Ú#flk. JK«Û@ N~°OQÆ<å^èŒ∞_»∞ =ã≤OzÜ«Ú<åfl_»∞. HÍ|\˜ì ã¨O™ê~°KÕÛù^Œ=Ú#∞
*ËÜ«Ú"å_»QÆ∞ N~°OQÆxÅÜ«Úx ¿ãqOK«∞=∞x K≥Ñ≤Ê Té‰õΩO_≥#∞. P =∂@ qx
~åA JÜ≥∂^蕺Ѩ@ì}=Ú#∞ q_çz `«# K«`«∞~°OQÆ|Å=ÚÅ`À#∞ J<ÕHõ ˆHΔ„`«=ÚÅ#∞
f~°÷=ÚÅ#∞ EK«∞K«∞ HÍ"Õs =∞^茺#∞#fl N~°OQÆ=Ú KÕÔ~#∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O`«Ü«Ú JK«Û@ LO_ç HÍ"Õs =∞^茺=Ú, x"åã¨=ÚQÍ QÆÅ"å_≥·#
âı+⨠ß~ÚÜ«∞~Ú# qâ◊fi=∞OQÆà√◊ _≥#· N~°OQÆ<å^虌 êfiq∞x ѨÓlOK«∞K«∞ HÍiÎH„õ =`«=Ú#∞
âß„™ÈÎHõÎ=ÚQÍ *ËÃã#∞. Hõ$ëê‚, Hõ$ëê‚Ü«∞x QÍ#=Ú KÕÜ«ÚK«∞ QÀqO^•, "åã¨∞^Õ"å
Ü«∞x x~°O`«~°=Ú H©iÎOK«∞K«∞, q+¨μ‚ѨÓ*ÏѨ~åÜ«∞}∞_≥· ™êfl# ^•# [ѨǨϟ=∞=ÚÅ∞
^Õ"åaè¿+Hõ=ÚÅ∞ KÕÜ«ÚK«∞ âı+¨âß~Ú N~°OQÆ<å^èŒ∞x qkèÜ«ÚHõÎ=ÚQÍ P~åkèOz =∂ã¨
=∞O`«ÜÚ« W@∞¡ „=`«=Úã¨eÊ =∂™êO`«=∞O^Œ∞ L^•ºÑ¨#KÕã≤ `«# Ѩ@}ì =Ú#∞ QÆ∞iOz
|Ü«∞Å∞^ÕÔ~#∞. =∞^茺#∞#fl ^Õâ◊=ÚÅ#∞ EK«∞K«∞ ã¨=∞$^Œú "≥∞ÿ# `«#^Õâ◊=Ú#‰õΩ áÈ~Ú
JO^Œ∞#fl JÜ≥∂^蕺Ѩ@}ì =Ú#∞ EK≥#∞. P JÜ≥∂^躌 J<ÕHõ ~åR=ÚʼnõΩ JÅOHÍ~°"∞≥ ÿ
ã¨O`À+¨=Ú`À#∞ ѨÙ+≤ì`À#∞ QÆ∂_ç# [#∞Å∞ QÆey#kÜ«Ú, ^Œ$_è»=ÚQÍ#∞#fl „áêHÍ~°
=ÚÅ∞ `À~°}=ÚÅ∞ QÆey#kÜ«Ú, ^Œ$_è»=ÚQÍ#∞#fl Ü«∞O„`«=ÚÅ∞ QÆ_çÜ«∞Å∞ QÆey
#kÜ«Ú JQÆ_»ÎÅ∞ QÆey#kÜ«Ú, QÆ∞é]=ÚÅ`À#∞, U#∞QÆ∞Å`À#∞, ~°^äŒ=ÚÅ`À#∞
xO_çÜÚ« #flkÜ«Ú, QÆ$ǨÏQÀѨÙ~°=ÚÅ "≥O@ g^è∞Œ Å∞ QÆey#kÜ«Ú, J<ÕHõ =~°=‚ ÚÅ∞QÆÅ
Ѩ`åHõ=ÚÅ∞ QÆÅkÜ«Ú, "åÜ«Ú=ÙKÕ`« K«eOѨ*ËÜ«∞|_»∞K«∞#fl Ѩ`åHõ=ÚÅ∞QÆÅkÜ«Ú,
J<ÕHõÉèí@∞Å∞ HõÅkÜ«Ú J<ÕHõ ^Õâ◊"åã¨∞Å`À QÆ∂_ç#^≥·Ü«ÚO_≥#∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 59
JK«Û@ „ÉÏǨχ}∞Å∞ ã¨~fi° âßG"Õ`ÅΫ ∞, Hõ„Δ uÜ«ÚÅ∞, â◊„`«∞Ãã#· ºÉè^Ë Œ ‰õΩÅ∞, "≥â· √◊ ºÅ∞,
ã¨~°fi~°`«fl^•`«Å∞, â◊¥„^Œ∞Å∞, ã¨~°fiã¨OѨ^ŒÅ##∞ÉèíqOK«∞ "å~°∞. JK«Û@ „ã‘ÎÅ∞ ã¨∞O^Œ~°∞
Å∞#∞, ǨÏOã¨Å=Öˇ, ÜÕ∞#∞QÆ∞Å=Öˇ #_»∞K«∞ "å~°∞#∞, K≥=ÙÅ =~°‰õΩ#∞O_»∞ qâßÅ<Õ„`«
=ÚÅ∞ QÆÅ"å~°∞#∞, Q˘Ñ¨Ê Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ QÆÅ"å~°∞#∞, ã¨#flx #_»∞=ÚQÆÅ"å~°∞#∞, |eã≤
ÖÏ=ÙQÍ#∞#fl ‰õΩK«=ÚÅ∞ QÆÅ"å~°∞#∞, =∞Oz=G=ÚÅ∞ QÆÅ"å~°∞#∞, ã¨=∞ã¨Î Éèí∂+¨}
Éèí∂+≤`«Å∞QÍ #∞O_çi.
JK«Û\˜ "Õâ◊ºÅ∞ ã¨Ow`«=∞O^Œ∞, #$`«º=∞O^Œ∞ xѨÙ}∞Å∞#∞, ™œO^Œ~°º=Ú`À#∞,
ÖÏ=}º=Ú`À#∞ QÆ∂_çÜÚ« #fl"å~°∞#∞, x`«º=∂#O^Œ Ü«Ú‰õΩÅÎ ∞, =∞^À#‡`«∞ÅÎ ∞#∞, ã¨=∞ã¨Î
„ã‘QÎ ∞Æ }Éè∂í +≤`Ö« ·ˇ K«∂K«∞@Ö’#∞, =∂\Ï¡_∞» @Ö’ |Ǩï<Õ~Ê° ~°∞Öˇ· ã¨ÉÅíè Ö’#∞ ~å[=∂~°=æ Ú
ÅÖ’#∞ ~°K«ÛÅÖ’#∞ P@ÖÏ_»∞K«∞O_»∞"åÔ~· Ü«ÚO_çi.
JK«Û@ ‰õΩÅ„ã‘ÎÅ∞ QÆ∞}=O`«∞Öˇ· ã¨~åfiÉèí~°}Éèí∂+≤`«Öˇ· áêu„=`«º Ѩ~åÜ«∞}Öˇ·
Ü«ÚO_çi. F JQÆã¨Îº=ÚhO„^• JK«Û\˜ =∞#∞AÅO^Œ~°∞ `«=∞ `«=∞ =~å‚„â◊=∞ ^èŒ~°‡=Ú
ÅO^Œ∞ LO_çi. ѨÙ~°O[Ü«Ú_ç@∞¡#fl Ѩ@ì} =Ú#∞ Ez ã¨O`À+≤OK≥#∞. ''Ü«∞^ä•~å*Ï
`«^䕄Ѩ*Ï—— J#∞ <åºÜ«∞=Ú#∞|\˜ì ~åA <åºÜ«∞=~°Î#∞_≥·# „Ѩ[Å∞#∞ <åºÜ«∞=∞O^Õ
Ü«ÚO^Œ∞~°∞ QÆ^•.
ѨÙ~°[#∞ÅO^Œ~∞° #∞ ~åA =K«∞Û@#∞ qx "ÕÅ"ÕÅ∞QÆ∂_ç Z^Œ∞~˘¯ xi. ~åAg∞^Œ
¿ÑÖÏÅ∞ ѨÙ+¨Ê=ÚÅ∞ K«ei¡ . ~åA Ѩ@}ì =Ú#∞ „|"ÕtOz `«#~ÚO\˜ =ÚO^Œ∞ „Ѩ"tÕ Oz
#k "≥Ú^ŒÅ∞ ^è~Œ ‡° Ü«ÚHõ=Î ÚQÍ Éè∂í q∞x ѨiáêeOK≥#∞. `«~∞° "å`« ‰õΩ=∂~°∞Å∞ =∞#∞=∞Å∞
QÆÅ"å_≥· J<ÕHõ Éè’QÆ=ÚÅ ##∞Éèqí Oz z=~°‰Ωõ ‰õΩ=∂~°∞xH˜ ~å[ºÉèÏ~°=Ú#∞ JѨÊyOz
`«# ÉèÏ~°º`À ‰õÄ_® =#=Ú#‰õΩ áÈ~Ú "å#„Ѩ™ê÷„â◊=∞=∞=ÅOaOz HÍi΄=`«=Ú#∞
q_»∞=Hõ KÕÜ«ÚK«∞ ǨÏiÉèíH˜Îx ã≤÷~°=ÚQÍKÕã≤ ^•xKÕ`« "≥·‰õΩO~î°Ö’Hõ"åã≤Ü≥ÿ∞ ã¨∞Y=ÚQÍ
2#∞O_≥#∞.
JQÆã¨Îº=ÚhO„^• ! HÍiÎHõ„=`«=Ú =∞Ǩ=∞Ç≤Ï=∞QÆÅk. D HÍiÎHõ ^èŒ~°‡=Ú
ǨÏiH˜ „Ñ≤Ü«∞Hõ~°=Ú. HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ *ËÜ«Ú"å_»∞ Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
J=â◊"∞≥ Kÿ ãÕ #≤ #∞ L`«=Î ∞QÆu á⁄O^Œ∞#∞. ã¨=∞ã¨Î ™œYº=ÚÅ#∞ ~ÚK«∞Û#kÜ«Ú, HõeHõŇ+¨
<åâ◊HÍiÜ«Ú<≥#· HÍiÎHõ „=`«=Ú#∞ *ËÜ∞« x =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œ∞óY=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. ǨÏiÉèHí Θ
Ü«Ú‰õΩÎ_≥· â◊√z`À D J^蕺ܫ∞=Ú#∞ q#∞"å_»∞ ã¨=∞ã¨Îáê`«Hõ=ÚÅ#∞ #tOѨ*Ëã≤H˘x
ѨÙ<å~å=$uÎ ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# "≥∂HõΔ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞#∞.
 60 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
"= J^蕺ܫ∞=Ú
HÍiÎHõâ◊√^Œú^•fi^Œj(H©Δ~åaú^•fi^Œj) JO|sëÈáêÉèϺã¨=Ú
J„u W@∞¡ Ѩ֯ˇ #∞ JQÆãºÎ¨ =ÚhO„^• ! h‰õΩ HÍiÎH„õ =`«=∞O^Œ∞#∞, ǨÏiÉèHí Ü
Θ ∞« O
^Œ∞#∞ Pã¨H˜ÎÜ«Ú#flk. HÍ# HÍiÎHõ=∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ K≥ÃÑÊ^Œ q#∞=Ú. ™ê=^è•#=ÚQÍ
q#flÜ≥∞_»Å áêѨ=ÚÅ∞ #tOK«∞#∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ â◊√Hõ¡ ^•fi^ŒtǨÏiÉ’kèx, D
^•fi^Œt ã¨=∞ã¨Î f~°÷ ™êfl#Ѷ¨Åq∞K«∞Û#∞ Jxfl ^•fi^Œâ◊ÅÖ’ JkèHõѶ¨Å=Ú WK«∞Û#k.
ã¨=∞ã¨Î Ü«∞[˝=ÚÅ#∞ *Ëã≤# Ѷ¨Å=Ú#∞ ǨÏiÉ’kèxÜ«∞QÆ∞ ^•fi^Œt WK«∞Û#∞. WkQÍHõ
~¸ ^•fi^Œt ǨÏiÜ«∞O^Œ∞#∞ ÜÕ∞HÍ^ŒtÜ«∞O^Œ∞#∞ ÉèíH˜ÎxK«∞Û#∞. HÍ|\˜ì ^•fi^Œt ǨÏiH˜
„Ñ≤Ü«∞=∞~Ú#k.
^•fi^Œt ã¨∂~°ºK«O„^Œ „QÆǨÏ}=ÚÅHõO>Ë JkèHõѨÙ}º„Ѩ^Œ=Ú. UHÍ^ŒtHõO>Ë
#∂~°∞Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯=k. ã¨=∞ã¨Î ѨÙ}º=Ú#∞ ~ÚK«∞Û#k. ^•fi^Œt<å_»∞ KÕã≤# ѨÙ}º=Ú
HÀ\˜~Ô @¡Q∞Æ #∞. ^•fi^Œt ѨÙ}ºk#=Ú QÆ#∞Hõ H˘OK≥=ÚQÍ #∞#fl#∞ áê~°}‰õΩѨÜ∂≥ yOK«
=Öˇ#∞ QÍx ^•fi^Œtx q_çz áê~°} KÕÜ«∞QÆ∂_»^Œ∞.
W`«~° xÜ«∞=∞=ÚÅ##xfl\˜x q_çz ^•fi^Œt ã¨fiÅÊHÍÅ=∞O^Œ∞ áê~°}KÕÜ«∞
=Öˇ#∞. HÍx ѨÙ}º=Ú#∞ QÀ~°∞"å~°∞ ^•fi^Œtx q_»∞=QÆ∂_»^Œ∞. UHÍ^ŒtÜ«∞O^Œ∞Ѩ"åã¨
=∂K«iOz =∞~°∞<å_»∞ ^•fi^ŒtHÍÅ=Ú Ju„Hõq∞OK«Hõ Éè’[#=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. LѨ"åã¨
=ÚO_ç =∞~°∞<å_»∞ ^•fi^Œt Éè’[#=Ú KÕÜ«Ú@ áê~°}J#|_»∞#∞.
D q+¨Ü«∞=Ú#∞ ^≥eã≤ÜÕ∞ ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞ Ѩ~°=∞ÉèÏQÆ=`«∞_≥·# JO|s+¨
=∞Ǩ~åA áê~°}‰õΩ ^•fi^Œtx q_»∞==ÖË^Œ∞. ^•fi^Œt LO_»QÍ<Õ Ç¨ÏiH˜ x"ÕkOz
J#fl=Ú Éè∞í lOK«∞@ áê~°} J#|_»∞#∞. JO`«Ö’ ^Œ∞~åfiã¨=∞Ǩ=Úx =zÛ Pu^二 =∞#∞
=OHõKÕ`« Éè’[#=Ú#∞ Ü«∂zOK≥#∞.
JO|s+¨μ_»∞ 㨈~#x ^•fi^Œtáê~°}‰õΩ ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞x ~°=∞‡<≥#∞. ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞
áê~°}‰õΩ JOwHõiOz J#∞ëêª#=Ú H˘~°‰õΩ "≥à‹§#∞. P<å_»∞ ^•fi^Œt Juã¨fiÅÊ=ÚQÍ
#∞O_≥#∞. ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞ ~åHõáÈÜ≥∞#∞. ^•fi^ŒtáÈ=ÙK«∞#flk. W\˜ì ã¨HOõ @=Ú ã¨OÉèqí Oz
#k. JѨÙÊ_»∞ ǨÏiÉèí‰õΩÎ _≥·# JO|s+¨μ_ç@∞¡ qKå~°Ñ¨_»™êÔQ#∞.
D ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞ =Úx„âı+μ¨ _ª ∞» . áê~°}H˘~°‰Ωõ JOwHõiOѨ|_ç<å_»∞. WO`«=~°‰Ωõ
~åÖË^Œ∞. ^•fi^Œt Ju„Hõq∞Oz Éèí∞lOz# J^èŒ~°‡ =∞QÆ∞#∞. „ÉÏǨχ}∞xHõO>Ë =ÚO^Œ∞
Éèí∞lOz# Ü≥∞_»Å HÀÑ≤Oz Jyfl`À ã¨=∂#∞_≥· =Úx âßѨq∞K«∞Û#∞ QÆ#∞Hõ WѨÙÊ_»∞
Uk‰õΩâ◊Å=Ú? LѨ"å㨠=∞O^≥@∞¡ UHÍ^Œtx q_»∞=~å^À J>Ë¡ áê~°}Ü«∞O^Œ∞#∞
^•fi^Œtx q_»∞= ~å^Œ∞.
^•fi^Œtx q_çz#Ü≥∞_»Å ǨÏiÉèíH˜Îx q_çz# "å_»#QÆ∞^Œ∞#∞. UHÍ^Œt<å_»∞
LѨ"åã¨=Ú KÕÜ«∞Hõ U ^À+¨=Ú#‰õΩ áê„`«∞_»#QÆ∞^Œ∞<À ^•fi^Œtx q_çz# Ü≥∞_»Å
J\˜ì^À+¨"Õ∞ ã¨OÉèíqOK«∞#∞. WkQÍHõ ^•fi^Œj áê~°}Ïu„Hõ=∞}=Ú Ñ¨<≥flO_»∞ LѨ"åã¨
=ÚŠѶ¨Å=Ú#∞ É’Q˘@∞ì#∞. HÍ# ^•fi^Œtx q^•fiOã¨∞_»∞ q_»∞=‰õÄ_»^Œ∞.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 61
ǨÏi"åã¨~°=Ú Ñ¨Ù}ºk#=ÚQÍ# q^•fiOã¨∞_»∞ q_»∞=~å^Œ∞. ^•xx q_çK≥<Õx
ѨÙ~°∞+¨μ#‰õΩ Ñ¨Ù}ºã¨OK«Ü«∞=Ú KÕ‰õÄ~°^Œ∞. J<ÕHõ [#‡=ÚÅO^Œ∞ KÕã≤# ѨÙ}º=Ú
ǨÏi"åã¨~°=Ú#∞ q_çz# Ü≥∞_»Å #tOK«∞#∞. JO^Œ∞=Å# QÆeÔQ_ç áê`«Hõ=Ú#‰õΩ
x=$uÎÖË^Œ∞. XHõ¯ ^•fi^Œt J~Ú##∞ q_»∞= ‰õÄ_»^Œ∞. nxH˜ „ѨfHÍ~°=ÚÖË^Œ∞. J<ÕHõ
"åHͺÅ`À ѨxÜÕ∞=Ú#flk. Wkx[=Ú. ǨÏi"åã¨~°=Ú#∞ q_çz#Ü≥∞_»Å ǨÏiÉèíH˜Î
Ü«ÚO_»^Œ∞. ǨÏi ÉèíH˜Îx q_»∞K«∞@ Ü«∞O^Œ∞ <å‰õΩ =∞ǨÉèíÜ«∞=Ú#flk. HÍ|\˜ì ~Ú\˜ì
ã¨OHõ@ =∞O^Œ∞ ǨÏiÉèíH˜Îx q_»∞K«∞@HõO>Ë áê~°}"Õ∞ =ÚYº=Ú. „ÉÏǨχ} âßѨ=Ú
=Å# <åˆHq∞Ü«Ú ÉèíÜ«∞=ÚÖË^Œ∞. âßѨ=Ú=Å# HõÖÏÊO`«=Ú ^Œ∞óY=Ú ~åx=Ú‡.
^•fi^Œtx q_çz#KÀ ǨÏi"åã¨~=° Ú (UHÍ^Œâ√◊ Å∞) 10 q_»∞=|_ç#qÜ«∞QÆÚ. ǨÏi"åã¨~°
=Ú#∞ q_çz# Ü≥∞_»Å ǨÏiÉèíH˜Î Ö’Ñ≤OK«∞#∞. QÆ#∞Hõ ǨÏiÉèíH˜Îx q_»∞K«∞@HõO>Ë
„ÉÏǨχ}âßѨ"Õ∞ H˘OK≥=Ú =∞Ozk.
HÍ|\˜ì ǨÏiÉèHí HΘ ˜ ֒Ѩ=Ú `≥K∞« Û@HõO>Ë „ÉÏǨχ}∞xHõO>Ë =ÚO^Œ∞ Éè’[#=ÚKÕã≤
^•fi^Œt ǨÏi"åã¨~=° Ú#∞ áÈx=fiHõ `«^•Ìfi~å ǨÏiÉèHí xΘ xÅ∞ѨÙH˘#∞@ =∞Ozk. J>ˇ#¡
Ü≥∞_»Å ǨÏiÜÕ∞ HõëêìÅ∞ ~å‰õΩO_® HÍáê_»∞#∞. JO|s+¨μ_»∞ W@∞¡ =∞Oz =∞#ã¨∞û`À
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x "Õ^Œ"Õ`«ÎÅ~Ú# „ÉÏǨχ}∞Å#∞ W@¡x J_çÔQ#∞.
F „ÉÏǨχ}ÀÎ=ÚÖÏ~å ! q#∞_»∞. ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞ Éè’[#=Ú#‰õΩ =K≥Û^Œ#<≥#∞.
<Õ#@¡OwHõiOzux. WѨÊ\˜Hx˜ ~åÖË^∞Œ . ^•fi^ŒqáÈ=Ù K«∞#flk QÆ#∞Hõ „ÉÏǨχ}∞xHõO>Ë
ѨÓ~°fi=Ú Éè’[#=Ú KÕã#≤ O^Œ∞# „ÉÏǨχ }Ïu„Hõ=∞}=Ú. ^•fi^ŒtÖ’ áê~°}KÕÜ∞« HõáÈ`Õ
^•fi^Œâ◊ºu„Hõ=∞}=Ú QÆÅ∞QÆ∞#∞. QÆ#∞Hõ g∞~°∞ |ÖÏ|Å=ÚÅ#∞ qKåiOz Ô~O_çO\˜
Ö’#∞ UkÜ«ÚHõÎ"≥∂ K≥ѨÙÊ_»∞ Jx J_çÔQ#∞.
P =∂@ qx P „ÉÏǨχ}∞Å∞ ^èŒ~°‡|∞kú`À ^•fi^ŒtÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú JukäQÍ =zÛ#
„ÉÏǨχ}∞x Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú Q“~°=ÖÏѶ∞¨ ==ÚÅ#∞ qKåiOz ~Ú@¡xi. „ÉÏǨχ}∞Å∞ W@∞¡
ѨeH˜i. ã¨=∞ã¨Î Éè∂í `«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ Jyfl~°∂ѨÙ_≥#· Dâ◊fi~°∞_Õ ÉèHí Δõ ºÉè’[º KÀ+¨ºÖËÇϨ º
~°∂Ѩ"≥∞ÿ# J#fl=Ú#∞ Éèí∞lOK«∞K«∞<åfl_»∞.
„áê}"åÜ«Ú=Ù =Å# [~î°~åyfl „Ѩ[fie`«=∞QÆ∞K«∞O_»QÍ [O`«∞=٠ʼnõΩ
J#fl=Ú#∞ QÀÔ~_ç PHõeHõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. „áê}"åÜ«Ú=Ù KÕ`« H˘@ì |_ç# [~î°~åyfl
ã¨O`åѨ=Ú#∞ *ËÜ«Ú@ˆH ‰õΔΩuÊáêã¨Å#|_»∞#∞. HÍ|\˜ì „áê}ã¨Ç≤Ï`«=ÚQÍ Jyfl
ã¨~fi° ã¨∞~°ÑÓ¨ l`«∞_»Q∞Æ K«∞<åfl_»∞ HÍ|\˜ì ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚÅO^Œ∞#fl Jyflx x`«º=Ú Ñ¨ÓlOK«
=Öˇ#∞. HÍ|\˜ì `«# ~ÚO\˜H˜ =zÛ# â◊¥„^Œ∞xQÍx, K«O_®Å∞x QÍx q_çz Éèí∞lOK«
~å^Œ∞. ™êHΔÍ„`«Ê^ä=Œ ∞=~°"‚ ∞≥ #ÿ „ÉÏǨχ}∞xq_çz Éè∞í lOK« ~å^Œx K≥Ñʨ =Åã≤#^Õ=Ú#flk?
QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ Jukäx Éèí∞lOK«~å^Œx K≥ѨÊ=Åã≤#^Õ=Ú#flk? QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞
ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ Jukäx aez JukäHOõ >Ë =ÚO^Œ∞QÍ `å#∞ Éè∞í lOz# Ü≥∞_»Å „ÉÏǨχ}Ï=
=∂#=∞QÆ∞#∞.
„ÉÏǨχ}Ï==∂#=ÚKÕ`« PÜ«Ú=Ù, Sâ◊fi~°º=Ú, H©iÎ ^èŒ~°‡=Ú W=xflÜ«Ú#∞
#tOK«∞#∞. WkÜÕ∞q∞, JkÜÕ∞q∞, =∞#ã¨∞ûÖ’ LO_Õ HÀiHõÜ«Ú J#QÍ ã¨OHõeÊ`«
=∞O`«Ü«Ú #tOK«∞#∞.
 62 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
„ÉÏǨχ}∞ÅO^Œ~°∞ ã¨fi~°æ=∞O^Œ∞O_≥_ç ^Õ=`«ÖË Jx K≥ѨÊ|_»∞^Œ∞~°∞. ^Õ=`«Å#∞
u~°ã¯¨ iOK«∞@KÕ`« JO`«ÜÚ« #tOK«∞#∞. *Ïu =∂„`«=ÚKÕ`<« Õ „ÉÏǨχ}∞Å∞ ^Õ=`«Å`À
ã¨=∂#∞Å∞. D ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞ `«áÈ=O`«∞_»∞. W`«x q+¨Ü∞« =∞O^Œ∞ K≥ÑÙ¨ Ê#k U=Ú#flk?
F ~å*Ï! D „ÉÏǨχ}∞_»∞ HÀѨ=ÚKÕÜ«∞HõáÈ~Ú##∞ „ÉÏǨχ}∞x HõO>ˇ =ÚO^Œ∞
Éèí∞lOK«‰õÄ_»^Œ∞. D „ÉÏǨχ}∞#‰õΩ#∞ ^•fi^Œtáê~°}‰õΩ =K≥Û^Œ#x K≥Ñ≤Ê ã¨=∞Ü«∂xH˜
~å‰õΩO_»∞@ J<åºÜ«∞"≥∞ÿÜ«Ú#flk. ^•fi^Œj áê~°}#∞ q_çzÃÑ@ì# UHÍ^Œ∞â◊√ºÑ¨"åã¨=Ú
#‰õΩ ÉèíOQÆ=Ú=K«∞Û#∞. UHÍ^Œt `åºQÆ=Ú#‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÖË^Œ∞.
„ÉÏǨχ}Ï=[˝‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î=ÚÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì D Ô~O_»∞#∞ ã¨=∂# =ÚÅ∞QÍ
#∞#flq. WO^Œ∞ QÆ∞~°∞`«fi=Ú, ÅѶ¨Ú`«fi=Ú =∂‰õΩ HõxÑ≤OK«∞@ÖË^Œ∞. ^•fi^ŒtHÍÅ=∞O^Œ∞
áê~°}KÕÜ«∞x Ü≥∞_»Å ǨÏiÉèíH˜Î Ö’Ñ≤OK«∞#∞. áê~°}KÕã≤# ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞ â◊Ñ≤OK«∞#∞.
Z@¡~Ú##∞ J#~°÷=Ú~åHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. JkÜ«Ú H˘kÌkQÍ^Œ∞. Q˘Ñ¨Ê H©_»∞QÆÅ∞QÆ∞#∞.
„ÉÏǨχ}∞ÅO^Œ~°∞ âßG=ÚÅ#∞ W@∞¡ <åºÜ«∞=ÚQÍ qKåiOz Ü«∞^ä•~°ú=Ú#∞
PÖ’zOz ~åA`À W@¡xi.
#= J^蕺ܫ∞=Ú
JO|s+¨μ_»∞ ^èŒ~°‡ã¨OHõ@=Ú# [Åáê~°}=Ú,
^Œ∞~åfiã¨âßѨ^•#=Ú ã¨∞^Œ~°≈# „ѨÜ≥∂QÆ=Ú
„ÉÏǨχ}∞e@∞¡ K≥Ñ≤Êi. JO|s+¨=∞Ǩ~å*Ï ! hH˜Ñ¨ÙÊ_»∞ Ô~O_»∞ „ѨHõůÅ
#∞Oz Li„`å_»∞ „áêѨÎ"≥∞ÿ#k. Wk h ѨÓ~°fiáê`«Hõ=Ú =Å# ã¨OÉèíqOz#k. D
q+¨Ü«∞=∞O^Œ∞ "Õ∞=Ú xâ◊Û~ÚOK«∞@‰õΩ ã¨=∞~°∞÷Å=ÚQÍ=Ú. áê~°}#∞ PÑ≤u=∂ ǨÏi
ÉèíH˜ÎH˜ ֒Ѩ=ÚQÆÅ∞QÆ∞#∞. áê~°}KÕ~ÚOz u=∂ ^Œ∞~åfiã¨∞#∞_»∞ âßѨq∞K«∞Û#∞. Hõ#∞Hõ
Ü≥∞@¡~Ú##∞ H©_»∞~åHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. JO^Œ∞ PÖ’zOz h"Õ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘#∞=Ú.
„ÉÏǨχ}∞e@∞¡ K≥ÑÊ≤ #=∂@Å#∞ qx ~åA "åi`À `«# xâ◊ÛÜ«∞ =Ú#∞ ~Ú@¡x
K≥ÃÑÊ#∞. F „ÉÏǨχ}∞ÖÏ~å ! ǨÏiÉèíH˜Îx q_»∞K«∞@ HõO>Ë „ÉÏǨχ}âßѨ=Ú H˘OK≥=Ú
=∞Ozk. <ÕxѨÙÊ_»∞ H˘OK≥=Ú [Å=ÚKÕ`« áê~°}KÕÃã^Œ#∞. D [Åáê#=Ú ÉèíHõΔ}
=∞QÆ∞#∞. Jk ÉèHí }Δõ =∞QÆ∞#x ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑÊ≤ Ü«Ú<åfl~°∞. WK«Û@ „â◊√`«º~°É÷ ’^èHŒ õ „Ѩ=∂}=Ú
''Hõ~∞° OÎ ™ê^躌 O Ü«∞^•<åÅO ^•fi^Œâº◊ kƒùã∞¨ Î áê~°Ü∞Õ `ü I Hõ$`åѨó „áêâ◊<å `«ÊâßÛ^Œ∞ƒùOr`Õº
`«ºÑ¨ˆ~[QÆ∞iu—— HÍ|\˜ì [Åáê~°}=ÚKÕ`« ^•fi^Œâ◊ºu„Hõ=∞} ^À+¨=Ú~å^Œ∞. „ÉÏǨχ}
u~°™ê¯~°=Ú#∞fl LO_»^Œ∞. W@∞¡ KÕã≤#Ü≥∞_»Å ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞_»∞ â◊Ñ≤OK«_»∞. <å [<å‡O`«~°
áê`«Hõ=Ú #tOK«∞#∞.
~ål@∞¡ xâ◊Û~ÚOz [Å=ÚKÕ`« áê~°}KÕÃã#∞. JO`«Ö’ ^Œ∞~åfi㨠=∞ǨÏi¬
=zÛ JuHÀѨ=Ú`À <Õ„`«=ÚÅ`À ^ŒÇ≤ÏOK«∞"å_»∞=Öˇ JO|s+¨ =∞Ǩ~åA#∞ Ez
K≥=ÙʼnõΩ q#â◊Hõº=ÚQÍx Hõiî#"≥∞ÿ# "åHõº=ÚÅ#∞ Dq^èŒ=ÚQÍ Ñ¨eÔH#∞. F ~å*Ï!
JukèQÍ =zÛ# ##∞fl q_çz âßG =∞~åº^Œ#∞ =^Œe^èŒ~°‡ÉèíOQÆHÍ~°}˜Ü≥ÿ∞# ^Œ∞~°∞ƒkú`À
h=Ù ^•fi^Œtáê~°} KÕã≤uq.
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 63
™êfl#=∂K«iOK«Hõ Éè∞í lOK«∞"å_»∞ W`«~∞° ʼnõΩ ÃÑ@ìH`õ å#∞ XHõ¯_Õ Éè∞í lOz#"å_»∞
Jukäx ~°=∞‡x Ñ≤ez `å#∞ =ÚO^Œ∞ Éèí∞lOz#"å_»∞ JO^ŒiHõO>Ë J^èŒ=Ú_»∞.
"å_»∞ Jâ◊√^Œú=ÚÖ’ LO_»∞ ѨÙ~°∞QÆ∞=Öˇ =∞ÖÏt Ü«∞QÆ∞#∞. P`å‡~°ú=Ú =O@
KÕã≤H˘#fl"å_»∞ áêѨ=Ú#∞ Éèí∞lOK«∞#∞. Jukä H˘~°ÔH· =O_çOz `å<Õ Éèí∞lOz#"å_»∞
áêѨ=ÚŠѨ~°O Ѩ~°#∞ Éèí∞lOK«∞K«∞#fl"å_»QÆ∞#∞.
JyflѨHfiõ "≥∞#ÿ kQÍx, ѨHfiõ =ÚQÍxkQÍx, P‰õΩQÍx, ѨÙ+¨Ê=ÚQÍx, ѶŨ =ÚQÍx,
áêÅ∞QÍx J#fl=Ú#‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ Uk Éèí∞lOK«|_»∞<À Jk J#fl"Õ∞Ü«∞QÆ∞#∞. h=Ù
JOwHõ$`«∞_»#~Ú# Jukäx ##∞fl =^Œe ^Œ∂+≤`«|∞kúQÆÅ"å_»"≥· J#fl„ѨuxkèÜ«∞QÆ∞
[Å=Ú#∞ „`åyuq.
„ÉÏǨχ}u~°™ê¯i"≥·# h"≥@∞¡ ǨÏiÉèí‰õΩÎ_»=QÆ∞^Œ∞=Ù? Fi=∞O^Œ∞_®!
ZѨÊ_»~Ú##∞ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ u~°™ê¯~°=ÚKÕÜ«∞=K«∞Û<å? h‰õΩ Ç¨Ïi^Õ=Ù _≥@¡QÆ∞#∞?
J`«xÜ«∞O^Œ∞ h ÉèíH˜ÎÜ≥∞\˜ìk? „ÉÏǨχ} q+¨Ü«∞=∞O^Œ∞#∞, ǨÏi q+¨Ü«∞=∞O^Œ∞#∞
hHõO>Ë áêáê`«∞‡_»∞ÖË_»∞. h=Ù „ÉÏǨχ}∞_»~Ú# ##∞fl =^Œe Éèí∞lOzuq QÍ#
„ÉÏǨχ}u~°™ê¯i"≥u· q. „ÉÏǨχ} u~°™ê¯ ~°=Ú`À<Õ „ÉÏǨχ} „Ñ≤ÜÚ« _≥#· ǨÏixQÆ∂_»
u~°ã¨¯iOz#"å_»"≥·uq.
~å*Ï ! WѨÙÊ_»∞ ##∞fl u~°ã¨¯iOK«∞@ =∞^Œ=ÚKÕ`« h=Ù h ѨÙ~À Ç≤Ï`«∞x
u~°ã¨¯iOz#@∞¡ u~°ã¨¯iOzuq. Fs ! h=Ù ^èŒ~å‡`«∞‡_»#x ¿Ñ~°∞ ÃÑ@∞¯Lx
^è~Œ ‡° =∂~°=æ ÚÅ#∞ #tOѨ*Ü Ë Ú« K«∞<åfl=Ù. Fs áêáê`å‡ D Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å
áêe@ h"≥O^Œ∞‰õΩ „áêѨ"Î ∞≥ uÿ q J#QÍ h=Ù ~åA=Ù QÆ#∞Hõ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å∞ x<åfl„â◊~ÚOK«
=`«∞Î~°∞. h=Ù ^Œ∞~å‡~°∞æ_»=Ù. QÆ#∞Hõ "åix ÉÏkèOK≥^Œ=Ù. HÍ|\˜ì h=Ù ^èŒ~°‡HõO@‰õΩ_»
=QÆ∞^Œ∞=Ù.
^Œ∞~åfiã¨ã∞¨ _ç@∞¡ ѨÅ∞HõQÍ qx JO|s+¨μ_»∞ ÉèÜ í ∞« =Ú`À #=∞㨯 iOz ~Ú@¡x
„áêi÷OK≥#∞. JÜ«∂º ! <Õ#∞ áêѨÙ_»#∞, áêѨHõ~°∞‡_»#∞, áêѨ=∂#ã¨∞_»#∞, x#∞fl
â◊~°}∞"Õ_≥^Œ#∞. ##∞fl ~°H˜ΔOK«∞=∞xHÀÔ~#∞. <Õ#∞ ^èŒ~°‡=∂~°æ=Ú#∞ ^≥eÜ«∞Hõ áêѨ=∞#∞
|∞~°^Ü Œ ∞« O^Œ∞Ѩ_ç ^Œ∞ódOK«∞K«∞<åfl#∞. x#∞fl â◊~} ° ∞"Õ_∞» K«∞<åfl#∞. ##∞fl ~°HOΔ˜ K«∞=Ú.
<Õ#∞ HõΔ„uÜ«Ú_»#∞. áêѨ=ÚÅ#∞ *Ëã≤uq. h=Ù „ÉÏǨχ}∞_»=Ù. âßOu
~°∂ѨÙ_»=Ù. Hõ#∞Hõ ##∞fl ZšѨÙÊ_»∞ `«Ñ¨ÊHõ ~°H˜ΔOK«∞=Ú. „ÉÏǨχ}∞Å∞ HõΔ=∂Ü«Ú‰õΩÎÖˇ·
Ü«ÚO^Œ∞~°∞. g∞=O\˜ =∞Ǩ|∞kú=∞O`«∞Å∞ ^ŒÜ«∂=O`«∞Öˇ· =∂=O\˜ áêѨã¨=Ú„^Œ
=∞QÆ∞flÅ#∞ L^ŒúiOK«=ÅÜ«Ú#∞. W@∞¡ áê^Œ=ÚÅ g∞^Œ Ѩ_ç „áêi÷OK«∞K«∞#fl ~åA#∞
Hõiî#∞_≥· ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞_»∞ `«# Z_»=∞HÍe`À `«xfl ^Œ∂~°=ÚQÍáÈ~Ú xez q∞H˜¯e
HÀѨ=Ú`À âßѨq∞K«∞Û@‰õΩ „ѨÜ∞« uflOz ~Ú@¡xÜ≥∞. ~å*Ï <Õ#∞ ^ŒÜ∞« QÆÅ"å_»#∞QÍ#∞,
<å‰õΩ âßOu ÖË^Œ∞. F~°∞ÊÖËx"åiH˜, PÅÜ«∞"≥∞ÿux QÆ#∞Hõ ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞_»∞ âßOuÖËx
"å_»x `≥eã≤H˘#∞=Ú.
W`«~°=Úhâ◊fi~°∞ÅO^Œ~°∞ HÀÑ≤`«∞Öˇ· uiy „áêiúOz# Ü≥∞_»Å âßO`«∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞
QÍx <Õ#∞ HÀÑ≤`«∞_»<≥·u<Õx HÀѨ=Ú#∞ `≥Ñ≤ÊOz#"åxH˜ Hõiî#"≥∞ÿ# âßѨq∞=fiHõ
âßOuOK«∞"å_»#∞QÍ#∞. W@¡xѨeH˜ JO|s+¨μ#∞^ÕÌtOz âßѨq∞K≥Û#∞.
 64 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
1. =∞`«ûº=Ú 2. ‰õÄ~°‡=Ú 3. =~å=∞=Ú 4. "å=∞#∞_»∞ 5. qHõ$`«=ÚY∞_»∞
6. „ÉÏǨχ}∞_≥· „‰õÄ~°∞_»∞ 7. Hõ„Δ uÜ«Ú_≥· *Ï˝#â◊¥#∞º_»∞ 8. Hõ„Δ uÜ«Ú_≥· ~å*ϺkèHÍiQÍx
"å_»∞ 9. ^Œ∞~åKå~°∞_»∞ áê+¨O_»=∂~°æ "ÕkÜ«Ú 10. „ÉÏǨχ}∞_≥· ~å*ϺkèHÍiQÍx"å_»∞,
^ŒÜ«∂â◊¥#∞º_≥· „ÉÏǨχ }∞Å#∞Ç≤ÏOã≤OK«∞"å_»∞. <Õ#∞ âß„™êÎ~°÷"Õkx QÆ#∞Hõ qKåiOz
[Å=Ú`À áê~°} „ÉÏǨχ}∞xHõO>Ë =ÚO^Œ∞ KÕã≤u##∞ QÆ~°fi=Ú`À#∞#flh‰õΩ D Ѩk
[#‡Å∞ =K«∞Û#∞. J#QÍ Ñ¨kO\˜Ü«∞O^Œ∞#∞ QÆ~°fi=Ú#∞ á⁄O^Œ^Œy#k Ü≥ÚHõ¯\˜Ü«Ú
ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ QÆifiOz# "åxH˜ QÆ~°fiÉèíOQÆHõ~°=ÚÅ~Ú# [#‡Å#∞ WzÛu#<≥#∞.
W@∞¡ ѨkâßѨ=ÚÅ#∞ ~ÚzÛ##fl==∂# Ѩ~°z#"åxH˜ WOHÍ âßѨq∞=fi
=ÅÜ«Ú#x `«Åz ^Œ∞~åfiã¨ã∞¨ _»∞ <À~°∞ `≥~K° ∞« #O`«Ö’ JO|s+¨μx ǨÏ$^ŒÜ∞« =∞O^Œ∞#fl
„|Ǩχ"Õ^Œ∞º_»∞#∞, ÉèíH˜Î„Ñ≤Ü«Ú_»∞#∞, â◊~°}ÏQÆ`« =`«ûÅ∞_»∞#∞#QÆ∞ ǨÏi `«# Éèí‰õΩÎx
HÍáê_»∞`«ÅOѨÙ`À#∞, „ÉÏǨχ}∞x =∂@#∞ ã¨`º« =ÚQÍ KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú##∞ `«ÅOѨÙ`À#∞
^Œ∞~åfiã¨ã∞¨ _»∞ WzÛ# ѨkâßѨ=ÚÅ#∞ `å#∞ „QÆÇÏ≤ Oz uiy âßѨq∞K«∞Û@‰õΩ „ѨÜ∞« uflO
z# „ÉÏǨχ}∞x J„Hõ=∞=Ú#‰õΩ `«y# tHõΔqkèOK«=ÅÜ«Ú#x `«Åz `«# K«„Hõ=Ú#∞
ѨOÃÑ#∞.
`«~∞° "å`« P K«„Hõ=ÚHÀ\˜ ã¨∂~°ºHÍOu`À „ѨHÍtOK«∞ *ÏfiÅÅ∞ =∞O_»∞K«∞O_»QÍ
<À~°∞`≥~K° ∞« ‰õΩx ÃÑH· =˜ K≥Û#∞. ^•xx Ez „ÉÏǨχ}∞_»∞ ÉèÜ í ∞« =Ú á⁄Ok „áê}=ÚÅ#∞
HÍáê_»∞H˘#∞ `«ÅOѨÙ`À ѨiÔQ`≥Î#∞. ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ=Ú =∞O_»∞K«∞#fl *ÏfiÅÅ`À =Úx
"≥O@|_≥#∞. =Úx P`«‡~°HõΔ}=Ú#ÔH· Éèí∂q∞#O`«Ü«Ú uiÔQ#∞.
^Œ∞~åfiã¨ã∞¨ _»∞ K«„Hõ=ÚKÕ`« Éè∂í K«„Hõ=∞O`«ÜÚ« uiyOѨ|_≥#∞ QÍx K«„HõÉÜ íè ∞« =Ú
KÕ`« Z=_»∞#∞ =Úxx ~°HOΔ˜ K«∞"å_»∞ ÖËHáõ ÈÜ≥∞#∞. WO„^•k kHÍÅÊʼnõΩÅ∞#∞, =tëêªk
=Úhâ◊fi~°∞Å∞, „|Ǩ‡k ^Õ=`«Å∞#∞ ^Œ∞~åfiã¨#∞x ~°HOΔ˜ ѨÖ~Ë ~° Úi. W@∞¡ `«Ñ㨠∞¨ û KÕãH≤ ˘#∞
=Úhâ◊fi~°∞x JuHÀѨ=ÚKÕ`« |∞kúK≥_ç ǨÏiÉèí‰õΩÎ#‰õΩ J==∂#=Ú#∞ *ËÜ«Ú@KÕ`«
^Œ∞~åfiã¨#∞#‰õΩ „áê}ã¨OHõ@=Ú`«@ã≤÷OK≥#∞.
$= J^蕺ܫ∞=Ú – ǨÏiHõ$`« ^Œ∞~åfi㨠„Ѩɒ^èŒ#=Ú
W@∞¡ ^Œ∂~åfiã¨#∞_»∞ Éè∂í Ö’Hõ=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú# ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ∞ uiy ~°H}Δõ =Ú
á⁄O^ŒÖËHõ j„Ѷ¨∞=ÚQÍ Ç¨ÏixÅÜ«∞"≥∞ÿ# "≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩ *ËÔ~#∞. ^Œ∞~åfiã¨#∞_»∞ W@∞¡
„áêi÷OK≥#∞. [QÆ<åfl^è• ! „ÉÏǨχ} „Ñ≤Ü«∂! =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<å ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#
=∞O@Å∞ <åÃÑ#· Ѩ_‰» Ωõ O_® ~°HOΔ˜ K«∞=Ú ~°HOΔ˜ K«∞=Ú. FqëÈ‚ ! ã¨∂~°ºHÀ\˜ ã¨=∂#HÍOu
QÆÅ ~¸ Ѷ¨∞’~°K«„Hõ=Ú ##∞flK«OѨÙ@‰õΩ =K«∞ÛK«∞#flk x"åiOK«∞=Ú ™êfig∞, x"åiO
K«∞=Ú. h Éèí‰õΩÎ_»~Ú# JO|s+¨μ#‰õΩ J<åºÜ«∞=ÚQÍ âßѨq∞zÛ# áê`«‰õΩ#‰õΩ <å‰õΩ
~¸ tHõΔ `«yÜÕ∞Ü«Ú#flk.
"ÕÅH˘Åk „ÉÏǨχ}∞ÅÖ’<Õ#∞ |Ǩïáê`«‰õΩ_»#∞, HÍ|\˜ì ##∞fl ~°H˜ΔOK«∞=Ú.
ǨÏs ! h=HõãΔ Å÷¨ =∞O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞xѨ^=Œ Ú LO_»Ö^Ë •? Éè$í QÆ∞=∞ǨÏi¬ ǨÏix áê^Œ=Ú`À
=HõΔã¨÷Å=∞O^Œ∞ `«<≥fl#∞QÆ^• ! HÍ|\˜ì J>Ë¡ <å áê`«Hõ=Ú ‰õÄ_® h=Ù ã¨Ç≤ÏOK«=Öˇ#∞.
D „ѨHÍ~°=Ú q+¨μ=‚ ¸iÎ=ÚO^Œ∞ ^Œ∂~åfiã¨=∞Ǩ=Úx ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°=Ú KÕã#≤ "å_≥·
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 65
F ™êfig∞! ##∞fl ~°H˜ΔOK«∞=∞x J<ÕHõ=∂~°∞Å∞ ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞_»∞ ѨeH˜#"å_® Ü≥∞#∞.
JO`« ǨÏi#=ÙfiK«∞ W@¡xÜ≥∞#∞. ^Œ∂~åfi™ê ! „ÉÏǨχ}∞Å∞ <å‰õΩ ^Õ=`«Å∞ J#∞=∂@
x["Õ∞. g∞=O\˜ "å~°∞q∞H˜¯e ^Õ=`«ÖËÜ«∞QÆ∞^Œ∞~°∞.
„ÉÏǨχ}À`«Î=∂ ! h=Ù ™êHΔÍ`«∞Î â◊OHõ~°∞_»=Ù. „|Ǩχ ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù [@Å`À
QÆ∂_ç Éèí$‰õΩ\˜Å"≥∞ÿ# h =ÚY=Ú#∞ Ez#KÀ Ü≥∞=fiiH˜ ÉèíÜ«∞=Ú QÆÅ∞QÆ^Œ∞? g∞
=O\˜"å~°∞ ã¨fiÉèÏ==Ú#‰õΩ qHÍ~°=Ú#∞ QÆÅ∞QÆx=fi~°∞QÆ^• ! <Õ#∞ =∞<À"åHͯܫ∞=ÚÅ
KÕ`« „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ JѨHÍ~°=Ú H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ KÕÜ«∞#∞. P ã¨OQÆu h‰õΩ `≥eã≤ÜÕ∞
Ü«Ú#flk QÆ^• !
^Õ=`«Å‰õΩ, „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ, ™ê^è∞Œ =ÙʼnõΩ, QÀ=ÙʼnõΩ ã¨∞Y=Ú H˘~°‰Ωõ „ѨuÜ«ÚQÆ
=∞O^Œ∞ <Õ#=`«iOK«∞K«∞O^Œ∞#∞. ^Œ∞~åfi™ê! h=Ù ™ê^è∞Œ xOk`«"∞≥ #ÿ Hõ~‡° #∞ PK«iOzuq.
JO|s+¨μ#‰õΩ HÍ~°}=ÚÖËx âßѨ=ÚxzÛ uq. JO|s+¨μ_»∞ =∞<À"åHͯܫ∞=ÚÅKÕ`«
â◊„`«∞=Ù#‰õΩ#∞ JѨHÍ~°=Ú#∞*ËÜ«∞_»∞. ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅO^Œ∞#∞ ##∞flÉèÏqOK«∞K«∞
K«~åK«~°=ÚÅO^ŒO@ `«#∞ ##∞fl EK«∞K«∞O_»∞#∞. J\˜ì "åxx =$^è•QÍ h=Ù J<ÕHõ
ÉÏ^èŒÅ∞ ÃÑ\˜ìuq. Wk h‰õΩ `«QÆ∞<å ?
h=Ù Éè’[#=Ú#‰õΩ =K≥Û^Œ#x K≥Ñ≤ÊáÈ~Ú ã¨HÍÅ=Ú#‰õΩ ~åÖË^Œ∞. h‰õΩ
J#∞ëêì#=Ú#fl^À KÕãH≤ ˘#=K«∞Û#∞. HÍx J\˜ãì u÷≤ Ö’ h=Ù J`«xH˜ J#∞[˝ÜÚ« x=fiÖË^∞Œ .
ˆH=Å=Ú [Å=Ú#∞ ѨÙK«∞ÛH˘x ^•fi^Œtáê~°} =ÚYº HÍÅ=Ú#‰õΩ KÕÃã#∞. L^ŒHõáê#
=∞O^Õq∞^À+¨=Ú#flk? LѨ"åã¨HÍÅ=Ú# h~°∞ „`åQÆ∞@ ^À+¨=ÚHÍ<Õ~°^Œ∞.
„|ǨχK«~åº^Œ∞ʼnõΩ PǨ~°=Ú x+≤^"úŒ ∞≥ #ÿ ѨÙ_»∞ L^ŒHáõ ê#=Ú qÇ≤Ï`«"∞≥ ÿ Ü«ÚO_»QÍ
^•Ç¨ÏâßOuÔH· JO|s+¨μ_»∞ [Åáê#=Ú KÕã≤#O^Œ∞# ÜÕ∞q∞^À+¨=Ú [iy#k. hˆHk
ã¨O^Œ∞^˘~°HõHõ ^•x<˘Hõ`«Ñ¨ÙÊQÍ *Ëã≤H˘x âßѨq∞zÛuqQÍx qKåiOz# Jk ^À+¨=Ú
JQÆ∞<å.
JѨÊ\˜H˜ x#∞fl J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ „áêi÷Oz# h=Ù HÀѨ=Ú#∞ `«yOæ K«∞H˘#ÖËHõ
`«xfl^Œ∂~°=ÚQÍ áÈQÍ<Õ „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü«Ú_≥·# ~åA „ÉÏǨχ}∞_»"≥·# h =Å# ÉèíÜ«∞=Ú
á⁄Ok `«# ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åfiã≤Ü≥ÿ∞# ã¨fiÜ«∞OÉèí∞=Ù<≥·# ##∞fl â◊~°}∞"Õ_≥#∞.
JO`«Ö’ h=Ù âßѨq∞zÛuq „ÉÏǨχ}∞x =∂@ Jã¨`º« "≥∞áÿ È=Ù##∞ `«ÅOѨÙ`À
~åA ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞#fl <Õ#∞ P Ѩk[#‡Å âßѨ=ÚÅ#∞ JOwHõiOzux ~åA
h=Ù âßѨq∞K«∞Û@HõÜÕ∞ Ü≥∞~°∞QÆ_»∞ q#ÖË^Œ∞. h=Ù âßѨq∞K«∞Û ã¨=∞Ü«∞=Ú# ~åA
JÜ≥∂º „ÉÏǨχ}ÏѨHÍ~°=Ú QÆey#^Õ ^•fi^Œtx q_çz# ǨÏiÉèíH˜ÎÖ’Ñ≤OK«∞##∞
ÉèíÜ«∞=Ú`À [Åáê~°}KÕã≤ux. ^•x`À „ÉÏǨχ} u~°™ê¯~°=∂Ü≥∞#∞QÆ^•? ǨÏs !
#<≥fl@∞¡ HÍáê_»∞^Œ∞=x n#∞_≥· ##∞fl â◊~°}∞*ÁzÛ <åÜ«∞O^Õ =∞#ã¨∞û LOz W`«~°
q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ =∞~°z `«#â◊s~°=Ú#∞ `å<≥~∞° QÆHÜ õ Ú« O_≥#∞. J@∞¡O_»QÍ h=Ù âßѨq∞zÛ
uq. âßѨ=∞O^Œ∞ h=Ù ''g∞#=Ú, ‰õÄ~°‡=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Ѩk[#‡Å∞QÆ=Ú‡—— Jx K≥ÑÊ≤ uq.
JѨÙÊ_»∞ Éèí‰õΩÎÅ ÉÏ^èŒÅ‰õΩ x=~°Î‰õΩ_≥·# <Õ#∞ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞O^Œ∞ x=ã≤OzÜ«ÚO_ç
J`«x K≥q =Å# hqzÛ# âßѨ=ÚÅ#∞ q#∞K«∞ Éèí‰õΩÎxH˜ J<åºÜ«∞=ÚQÍ âßѨ=Ú
QÆeÔQ#∞ QÆ^•. nx<≥@∞¡ KÕÜ«Ú^Œ∞#x PÖ’zOuux.
 66 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
„ÉÏǨχ}∞x =∂@#∞ ã¨`«º=ÚQÍ KÕã≤`Õx <å Éèí‰õΩÎxH˜ Jx+¨ª=Ú QÆÅ∞QÆ∞#∞.
âßѨ=Ú#∞ x"åiOzu<Õx „ÉÏǨχ}=K«#=∞ã¨`«º=∞QÆ∞#∞. HÍ|\ì̃ „ÉÏǨχ} "åHõº=Ú
ã¨`º« =∞ø@‰õΩ ÉèHí ~Îõ H° }Δõ =∞ø@‰õΩ PÖ’zOz hqzÛ# âßѨ=ÚÅ#∞ <Õ#∞ ã‘fiHõiOzux.
Éèí‰õΩÎʼnõΩ QÆey# JO`«∞ÖËx =∞ǨHõ+¨ì=ÚÅ#xfl\˜x <Õ#∞ ǨÏiO`«∞#∞.
<åÉèí‰õΩÎ_»∞ ^èŒ~å‡`«∞‡_»∞ ã¨=∞ãÎ̈Éèí∂`«=ÚÅO^Œ∞ ã¨=∞|∞kúQÆÅ"å_»∞. J\ì̃ q+¨Ü«∞
=Ú#∞ Ü≥∞é˜OyÜ«ÚO_çÜÚ« h=Ù J^è~Œ ‡° =ÚQÍ âßѨq∞zÛuq. "Õ^=Œ ÚÅO^Œ∞ ^Õâ=◊ Ú#∞
|\˜ì HÍÅ=Ú##∞ã¨iOz =Ü«∞ã¨∞û#∞ =ÚYº=ÚQÍ *Ëã≤H˘x *Ïux J=ÅOaOz
P„â◊=∞=ÚÅ#∞ q+¨Ü∞« =ÚQÍ KÕãH≤ ˘x =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ qq^è^Œ ~Œè ‡° =ÚÅ∞ K≥Ñʨ |_ç #qQÆ^•!
ѨÙ~°∞+¨μʼnõΩ H˘xfl ^èŒ~°‡=ÚÅ∞, „ã‘ÎʼnõΩ H˘xfl ^èŒ~°‡=ÚÅ∞. =∞#∞+¨º *Ï`«HõO`«‰õΩ
H˘xfl^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ K≥Ñʨ |_ç#q. HÍ|\˜ì =∞#∞+¨º*ÏuH˜ ™ê=∂#º=ÚQÍ K≥Ñʨ |_ç# ^è~Œ ‡° =Ú
Å#∞ =∞#∞+¨μºÅO^Œ~∞° q_»∞=QÆ∂_»^∞Œ . ~Ô O_»∞ѨH=Δõ ÚÅO^Œ∞#∞ =∞#∞+¨μºÅO^ŒiH˜ UHÍ^Œt
<å_»∞ Éè’[# =∂K«iOK«QÆ∂_»^Œx "Õ^Œ=ÚÅO^Œ∞ Ѩ~°=∞^èŒ~°‡=Ú qkèOK«|_ç#k.
J@∞¡QÍHõ Éèí∞lOz#Ü≥∞_»Å ^À+¨=Ú K≥ѨÊ|_çÜ«Ú#flk.
^•fi^Œtx q_çz#KÀ UHÍ^Œtx q_çz#^À+¨=Ú ã¨OÉèqí OK«∞#∞. HÍ|\˜ì <åÉèHí Θ
Ö’Ñ≤OK«∞##∞ ÉèÜ í ∞« =Ú`À "å_»∞ [Åáê~°}KÕÃã#∞. W@∞¡O_»QÍ h=Ù =$^ä•QÍ qKåiO
K«Hõ â◊Ѩq∞zÛuq QÆ^•. JO`«@ q~°q∞OK«Hõ uiy âßѨq∞K«∞Û@‰õΩ „Ѩܫ∞uflOz
h=Ù <À~°∞ `≥~°∞K«∞ #O`«Ö’ ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞x =∂@#∞ Jã¨`«º=Ú ÉÁOkOK«`«QÆ^Œ∞ Jx
`«Åz <Õ#∞ K«„Hõ=Ú#∞ ѨOÑ≤ux. J#QÍ âßѨq∞zÛ# „QÆÇ≤ÏOK«∞"å~°∞ ÖË~°∞QÍ#
âßѨ=Ú =$^è•Ü«∞QÆ∞#x `«Åz x"åiOK«∞ ÉèÏ==Ú`À K«„Hõ=Ú#∞ ѨOÑ≤ux.
„ÉÏǨχ}À`«Î=∂ ! ^Œ∞ódOK«‰õΩ=Ú. JO|s+¨μx q+¨Ü«∞"≥∞ÿ hqzÛ# âßѨ=Ú
<å‰õΩ =~°=∂Ü≥∞#∞. <Õ#∞ D~°∂Ѩ=ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz J=`å~°=ÚÅ#∞ Z`«=Î Åã≤ÜÚ« #flk.
<Õ#∞ D HõÅÊ=∞O^Œ∞ „ѨàÜ ◊ ∞« =∞O^Œ∞ [QÆ`∞« Ü
Î Ú≥ Hõ¯ ã≤u÷ HÍ~°}=Ú H˘~°‰Ωõ â◊OMÏ
ã¨∞~°∞x ã¨OǨÏiOK«∞@‰õΩ#∞, =∞#∞=Ù#∞ ~°HOΔ˜ K«∞‰õΩ#∞ ÃÑ^ŒÌ KÕÑQ¨ ∞Æ ^Œ∞~°∞. ^Õ= ^•#=ÙÅ∞
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ =∞kèOK«∞`«éx˜ ã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞ =Úxy# =∞O^Œ~Ñ° ~¨ fi° `«=Ú#∞ <ågѨÙ#
^èŒiOK«∞@‰õΩ `åÉËÅ∞#QÆ∞^Œ∞#∞.
Ç≤Ï~°}Ϻ‰õΔΩx ã¨OǨÏiOK«∞@‰õΩ#∞, Éèí∂q∞x L^ŒúiOK«∞@‰õΩ#∞ hÖÏ„k`À
#Å¡H˘O_»`À ã¨=∂#"≥∞ÿ#ѨOk#QÆ∞^Œ∞#∞. Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙx ã¨OǨÏiOK«∞@ H˘~°‰õΩ „HÀ^èŒ
*ÏfiÅÅKÕ`« kQÆO`«=ÚÅ "åºÑ≤OK«∞K«∞ qHõ$`å##∞_≥#· =∞#∞+¨º ã≤OǨÏ=Ú #QÆ∞^Œ∞#∞.
Ö’Hõ„`«Ü«∞=Ú#∞ [~ÚOz ax |OkèOz ~ÚO„^Œ∞#‰õΩ áÈ~Ú# ~å[º=Ú#∞
~ÚK«∞Û@H˘~°‰õΩ "å=∞#∞_»∞ ´ á⁄\˜ì"å_»#QÆ∞^Œ∞#∞.
HõΔ„uÜ«∞ <åâ◊#=Ú H˘~°‰õΩ =∞Ǩ|Å=Ú`À QÆ∂_» „‰õÄ~°Hõ~°‡Ü«Ú`«∞ _»<≥·
Ѩ~°â◊√~å=Ú_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ „ÉÏǨχ}∞_»#QÆ∞^Œ∞#∞. ~å=}∞x ã¨OǨ~°=Ú H˘~°‰õΩ P`«‡
*Ï˝#â◊¥#∞º_≥·# ~å=Ú_»#∞ ~åA#QÆ∞^Œ∞#∞.
Ü«∞^Œ∞=Oâ◊=∞O^Œ∞ P`«‡*Ï˝#=Ú QÆeyÜ«Ú QÀÑ‘HÍ=Ú‰õΩ_»<≥· ~å[º=ÚÖËx
Hõ$+¨μ_‚ #» QÆ∞^Œ∞#∞. HõeÜ«ÚQÆ=∞O^Œ áêѨ"∂≥ ǨÏ=Ú H˘~°‰Ωõ |∞^Œ∞_ú #» ∞ ku ‰õΩ=∂~°∞_»<·≥
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 67
áê+¨O_»=∂~ÀæÑ^¨ tÕ #QÆ∞^Œ∞#∞. HõeÜ«ÚQÍO`«=∞O^Œ∞ q„Ѩâ„◊ `«∞Ѷ∂¨ `«‰Ωõ _»<#·≥ „ÉÏǨχ}∞_»
#QÆ∞^Œ∞#∞. W@∞¡ <å‰õΩ Ñ¨k[#‡Å∞ QÆÅ∞QÆ∞#∞. D Ѩk J=`å~°=ÚÅ∞ q#∞"åiH˜
áê`«Hõ<åâ◊#=ÚÅQÆ∞#∞.
%= J^蕺ܫ∞=Ú
^Œ∞~åfiã¨ã¨∞_»∞ JO|s+¨μxQÆ∂iÛ „Ѩ`åºQÆ=∞#=Ú
F JQÆã¨Îº=ÚhO„^• ! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ S# ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Ú_ç@∞¡ ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞x`À
ѨeH˜ ã¨fiÉèíHõÎáêÅ#nHΔÍuâ◊Ü«∞=Ú#∞ „ѨHõ\ ˜OK«∞K«∞ W@¡ xÜ≥∞.
ÉèQí =Æ O`«∞_ç@∞¡ Ѩ֯ˇ #∞. ^Œ∞~åfi㨙ê ! JO|s+¨μx QÆ∞iOz ~ÚzÛ# âßѨ=ÚÅ∞
<å‰õΩ KåÖÏ ã¨O`À+¨=Ú#∞ *ËÜ«ÚK«∞#flq. D âßѨ[#‡Å=Å¡ <åˆHg∞ Hõ+¨ì=ÚÖË^Œ∞.
h=K«#=Ú "Õ^Œ`«∞ź=ÚQÆ#∞Hõ ^•xx ã¨`«º=ÚQÍ KÕÜ«∞=Öˇ#∞. J@∞¡QÍx Ü≥∞_»Å
„ÉÏǨχ} =∞~åº^Œ‰õΩ ÉèíOQÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. J@∞¡ <åâ◊=Ú Hõey#O`«Ö’ <åHõk âßѨ
=∞QÆ∞#∞ QÍ# J\˜ìHõ+¨ì=Ú ÖËHõ P#O^Œ=Ú Hõey#k. ~åA „áêÜ≥∂Ѩq+¨μì_»∞=Öˇ
„ÉÏǨχ} Ѩi"Õ+≤ì`«∞_≥· Ѩ_çÜ«Ú<åfl_»∞. JkQÍHõ JÜ≥∂º „ÉÏǨχ<åѨHÍi ~¸ P`«‡
Ü«∞x ^Œ∞ódOK«∞K«∞<åfl_»∞ HÍ|\˜ì `«fi~°QÍ á⁄=Ú‡.
~åA ~¸ „ѨHÍ~°=ÚQÍ zOuOz ^Œ∞ódOK«∞K«∞<åfl_»∞. <å =¸Å=ÚQÍ
ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ=Ú „ÉÏǨχ}∞x "≥O@|_ç#k. pè! pè ! „ÉÏǨχ}ÀѨ„^ŒÑ¨HÍ~°‰õΩ_»~Ú#
~åA ZO^Œ∞‰õΩ?
~åA =∞#∞+¨μºÅ#∞ áêeOK«∞"å_»∞ QÆ#∞Hõ#∞, ~åA‰õΩ =ÚYº=Ú „Ѩ*Ï~°H}Δõ =Ú
QÆ#∞Hõ#∞, ~åA QÀ=ÙÅ xq∞`«Î=Ú H˘~°‰õΩ#∞, „ÉÏǨχ}∞Å xq∞`«Î=Ú H˘~°‰õΩ#∞ „áê}
=ÚÅ∞ q_»∞==Öˇ#∞.
~åA ¿ãfi^Œ[, JO_»[, Lkƒù[˚, [~åÜ«Ú[=ÚÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ q^èŒ=ÚÅQÆ∞
r==ÚÅ#∞ ã¨<å‡~°=æ ∞O^Œ∞Oz áêeOK«=Öˇ#∞. JO^Œ∞Ö’ JO^ŒiH˜^OŒ _»# g∞Ü«∞^ŒQ∞Æ #∞
áêeOK«=Öˇ#∞ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ q_»∞= =Öˇ#∞. „ÉÏǨχ}∞x ã¨`º« ^è~Œ ‡° ~°`∞« Å∞#∞, Ö’Éè^í OŒ Éèí
â◊¥#∞ºÅ∞#∞ JQÆ∞ „ÉÏǨχ}∞ÖË P`«x `«Ñ¨ÙÊ#∞ ^≥eã≤H˘x ^ŒO_çOK«=Öˇ#∞.
„ÉÏǨχ}∞_»∞ áêѨ=Ú#∞ *Ëã≤ „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú#∞ *Ëã≤H˘#xѨHõΔ=∞O^Œ∞ J`«x
`«ÅQ˘iyOK«∞@, ^è#Œ =Ú#∞ ǨÏiOK«∞@, ™êÎ#„Éè+í `ì¨ fi« =Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú# ^ŒO_»#=ÚÅKÕ`«
^ŒO_çOK«=Öˇ#∞. „ÉÏǨχ}∞_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥· Ç≤ÏOã¨KÕÜ«ÚK«∞#fl#∞ "åxx ~åA ^ŒO_çOK«
~å^Œ∞. ~åA ^è~Œ å‡~°|ú ∞kú QÆÅ"å_»Q∞Æ K«∞ Ü≥∞ѨÙÊ_≥#· #∞ „ÉÏǨχ#∞#‰õΩQÍx `«#HõÑH¨ Í~°=Ú
KÕÜ«Ú"åxH˜ QÍx â◊G„ѨÜ≥∂QÆ=Ú PK«iOK«^ŒQÆ∞#∞.
„ÉÏǨχ}Ë`~« ∞° ÅO^Œ~∞° ÉèÜ í ∞« =ÚÖËHõ HΔÍ„`« H©ixÎ K«∂Ѩ=ÅÜ«Ú#∞ QÍx „ÉÏǨχ}
Ç≤ÏOã¨=∂„`«=Ú KÕÜ∞« QÆ∂_»^∞Œ . `å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ „ÉÏǨχ}∞x K«OÑ≤##∞, `«# xq∞`«"Î ∞≥ ÿ
„ÉÏǨχ}∞_»∞ K«OѨ|_ç##∞, J#∞ºxKÕ`« K«OÑ≤Oz##∞ „|ǨχǨÏ`«º ã¨OÉèíqOK«∞#x
^èŒ~°‡âßG=Ú#O^Œ∞ K≥ѨÊ|_çÜ«Ú#flk. „ÉÏǨχ}∞_»∞ ÖÏQÆ|_çQÍx, H˘@ì|_çQÍx,
^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞QÍ KÕÜ∞« |_çQÍx Ü≥∞=x#∞^ÕtÌ Oz „áê}=ÚÅ∞ q_»∞K«∞<À "å_»∞#∞ „|Ǩχ
 68 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
ǨÏO`«‰õΩ _»QÆ∞#∞. ^Œ∞~åfiã¨#∞#‰õΩ „áê}ǨxHõ~°"≥∞ÿ# Hõ+¨ì=Ú <å=¸Å=ÚQÍ QÆe
QÔ #∞QÆ^•? HÍ|\˜ì <Õ#∞ „ÉÏǨχ}ǨÏO`«‰Ωõ _»<u·≥ x Jx J`«_∞» `«ÅK«∞K«∞<åfl_»∞. ^Œ∞~åfi™ê!
JO|s+¨μ_ô „Ѩã¨OQÆ=ÚÖ’ q∞H˜¯e^Œ∞óY=Ú`À #∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì h=K«Û\˜H˜ `«fi~°QÍ
á⁄=Ú‡. h‰õΩ#∞ ~åA#‰õΩ#∞ ‰õΩâ◊Å=∞QÆ∞#∞. W@∞¡ q+¨μ=‚ ÙK≥ÑÊ≤ # =∂@#∞qx ^Œ∞~åfiã¨
ã¨∞_»∞ #=∞㨯iOz JѨÙÊ_Õ K«„Hõ=Ú`Àã¨Ç¨ „ÉÏǨχ}Ѩi"Õ+`ì≤ ∞« _≥#· ~åA =^Œ‰Ì Ωõ =K≥Û#∞.
W@∞¡ ã¨∂~°ºHÍOu`À =K«∞ÛK«∞#fl ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞xEz JO|s+¨ =∞Ǩ~åA
ÖËz #=∞㨯iOz ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ=Ú`À ~Ú@¡x q#flqOK≥#∞. JO|s+¨μ_»∞ Ñ¨Öˇ¯#∞.
FK«„Hõ=∂ ! ##∞fl =∞xflOK«∞=Ú. P~°∞Îx ã¨OǨÏiOK«∞@ <åºÜ«∞=ÚQÍ^Œ∞ QÆ#∞Hõ
„ÉÏǨχ}∞x ~°HOΔ˜ K«∞=Ú. Ju„H“~°º=Ú`À Ç≤ÏOã≤OK«∞@ `«Q^Æ ∞Œ . ~°HOΔ˜ K«∞=∞x "Õ_∞» K«∞#fl
##∞fl#∞ â◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·# „ÉÏǨχ}∞x ~°H˜ΔOK«∞=Ú.
JO|s+¨μ_ç@∞¡ ѨÅ∞‰õΩK«∞ ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞x H“QÆeOK«∞‰õΩx `«~°∞"å`« J`«xx
`«# "≥#∞Hõ LOK«∞H˘x `å#∞ =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç ÉèíÜ«∞=ÚÖËHõ ^èŒ#∞=Ù#∞ Z‰õΩ¯ÃÑ\˜ì
ã¨∞^Œ~°≈#K«„Hõ=Ú`À W@¡xÜ≥∞#∞.
&= J^蕺ܫ∞=Ú – JO|s+¨Hõ$`« ã¨∞^Œ~°≈# ã¨∞Îu
JO|s+¨μ_»∞ W@∞¡ ѨeÔH#∞. F ã¨∞^Œ~°≈#K«„Hõ=∂ ! PQÆ∞ PQÆ∞. h‰õΩ #=∞
™ê¯~°=Ú. D`«_∞» „ÉÏǨχ}∞_»∞. W`«xx K«OѨÙ@`«Q^Æ ∞Œ . h‰õΩ =^è`Œ À ‰õÄ_ç# PǨ~°=Ú
HÍ=Öˇ##fl <åâ◊s~°=Ú#∞ ~ÚK≥Û^Œ#∞. D „ÉÏǨχ}∞x q_»∞=Ù=Ú. ÖËxÜ≥∞_»Å <å`À
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú=Ú.
h=٠ǨÏiÜ≥ÚHõ¯ PÜ«Ú^èŒ=ÚQÆ#∞Hõ <å‰õΩ ^≥·==Ú<≥·uq. J~Ú#ѨÊ\˜H˜ h`À
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú^Œ∞#∞QÍx x#∞fl „|u=∂Å∞@ ÖË^Œ∞. HõΔ„uÜ«Ú#‰õΩ „|Ǩχ Ü«Ú^Œú
=Ú#∞ qkèOK≥#∞QÍx Ü«∂K«##∞ qkèOK«ÖË^Œ∞. J~Ú##∞ h=Ù <å‰õΩ ^Õ=`«=Ù QÆ#∞Hõ
Ü«∂zOK«=K«∞Û#∞. F ã¨∞^Œ~°≈#K«„Hõ=∂! h=Ù ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`«=ÚʼnõΩ J*ËÜ«Ú_»=Ù. D
=∂@ <å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞QÍx J~Ú##∞ <å ÉÏǨï|Å=Ú#∞ E_»∞=Ú.
qëê‚fik ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞ h |Å=Ú#∞ <å |Å=Ú#∞ K«∂`«∞~°∞QÍHõ, xxflѨÙÊ_»∞
Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ Ѩ_»"≥·K≥^Œ#∞. J\˜ì Ü«∞=ã¨÷#∞ *ˇO^ŒHõ ~¸`«xx q_»∞=Ù=Ú. h‰õΩ
rqOzÜ«ÚO_ç ǨÏiǨÏã¨Î=∞O^Œ∞ x=ã≤OK«∞ HÀiHõÜ«Ú#fl Ü≥∞_»Å ##∞fl áêeOK«∞=Ú.
â◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·# ~¸ „ÉÏǨχ}∞x q_»∞=Ù=Ú. ~ål@∞¡ ã¨∞ÎuOK«QÍ ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ^Õ=`«
ã¨O`À+≤Oz ~åA#∞ ѨsH˜OΔ K«=Å Ü«Ú##∞ `«ÅOѨÙ`À HÀѨ=Ú=zÛ#"å_»∞=Öˇ #\˜Oz
~Ú@¡xÜ≥∞.
ã¨∞^Œ~°≈#q∞@∞¡ Ѩe¯#k. ~å*Ï! h‰õΩ`≥eÜ«Ú<å? =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å#∞ <Õ#∞ K«OÑ≤
ux ^Õ=`«Å‰õΩ [~ÚOK«∞@‰õΩ â◊Hõº=ÚHÍx"åÔ~·# ~åHõΔã¨∞Å#∞ J<Õ‰õΩÅ#∞ K«OÑ≤u
#x`≥eÜ«∞^•? D ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞x HÀѨ=Ú`À QÆ∂_ç# =ÚY=Ú#∞ EK«∞@ÔH=fi_≥·#
ã¨=∞~°∞_ú ∞» <åfl_®? W\˜ì ^Œ∞~åfiã¨ã∞¨ _»∞ â◊OHõ~° „|ǨχÅÜ≥ÚHõ¯ `Õ*’^è•iÜ≥∞ÿ ##∞ ~ÚѨÙÊ_ç\ì˜
J=ã¨÷#∞ <å=Å# *ˇO^≥#∞ QÆ^• ?
â◊OHõ~°∞x =Å# HõΔ„uÜ«∞ã¨OǨ~°HÍ~°Hõ=∞~Ú# `Õ[ã¨∞û ã¨OÉèíqOz #k P
„|Ǩχ`Õ[ã¨∞û <åHõO>Ë JkèH=õ ÚQÍ^Œ∞. JkÜ«Ú <åKÕ`« J<ÕHõ Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅu„Hõq∞OK«
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 69
|_ç#k. HõΔ„uÜ«∞`Õ*’=O`«∞_»"≥·# h=Ù <å`À Ü«Ú^Œú=Ú#ÔH@∞¡ ã¨=∞~°∞÷_»=QÆ∞^Œ∞=Ù?
„|Ǩχ â◊OHõ~°∞Å Ô~O_»∞ `Õ[ã¨∞ûÅ∞ <å‰õΩ KåÅx"≥·Ü«Ú#flq.
~å*Ï! ˆHΔ=∞=Ú HÀi#"å_»∞ |Å=O`«∞x`À ¿ãflǨÏ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞. W@∞¡
<åºÜ«∞=ÚO_»QÍ h=Ù =¸~°ö`«fi=Ú#=ÅOaOz <å`À Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ ã¨#fl^Œ∞ú_»"≥O^Œ∞
HÔ u· q. h=٠ǨÏiÉè‰í Ωõ _Î =» x <Õ#∞ x#∞fl WO`«=~°‰Ωõ ã¨ÇÏ≤ Ozux. HÍ|\˜ì h=Ù ^Œ∂~°=ÚQÍ
á⁄=Ú‡, „áê}=ÚÅ#∞ =$^è•QÍ áÈQ˘@∞ì H˘#‰õΩ=Ú. W@∞¡ ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ"åHõº=Ú#∞
qx JO|s+¨μ_»∞ Hõà‹§é]*Ëã≤ ã¨∞^Œ~°≈#K«„Hõ=Ú`À W@¡<≥#∞.
JO|s+¨μ_»∞ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. ã¨∞^Œ~fi° #K«„Hõ=∂! h=Ù <å^Õ=Ù#‰õΩ PÜ«Ú^è"Œ ∞≥ uÿ =x
x#∞fl ÉÏ}=ÚÅKÕ`« #∂é∞YO_»=ÚÅ∞QÍ H˘@ìÖ^Ë ∞Œ . h=Ù Hõ„Δ uÜ«∞^è~Œ ‡° =Ú J=ÅOaOz
<å`À =∂\Ï¡_»∞K«∞<åfl=Ù. QÆ#∞Hõ ~ÚHõ =ÚO^Œ∞ h‰õΩ QÆ~°fi=ÚO_»É’^Œ∞. h QÆ~°fi=Ú#∞
#tOѨ*Ü Ë Ú« ÉÏ}=ÚÅ∞ <å ǨÏã¨=Î ∞O^Œ∞#flq. <Õ#∞ „ÉÏǨχ}∞ÅO^Œ∞#∞, ^Õ=`«ÅO^Œ∞#∞,
„ã‘ÎÅ Ü«∞O^Œ∞#∞, *Ï˝`«∞ÅO^Œ∞#∞, QÀ=ÙÅO^Œ∞#∞, ÉÏ}=ÚÅ#∞ =^ŒÅ#∞. h=Ù „‰õÄ~°∞_»
"≥·##∞ ^Õ=Ù_»=QÆ∞@ KÕ`« WO`«~°‰õΩ L¿ÑH˜ΔOzux.
h=Ù ^Õ=`«fi=Ú#∞ =^ŒÅ∞H˘x HõΔ„uÜ«∞`«fi=Ú`ÀQÆ∂_ç <åÜ«∞O^Œ∞ xÅz Jyfl`À
ã¨=∂#"≥∞ÿ# "Õ_çQÆÅ <å ÉÏ}=ÚÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOK«∞=Ú K«∂`«=Ú. W@¡x JO|s+¨μ_»∞
W~°∞=k <åÅ∞QÆ∞ ÉÏ}=ÚÅ#∞ ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõáê^Œ=ÚÅ g∞^Œ =^ŒÖˇ#∞. W@∞¡
HΔÍ„`«áœ~°∞+¨=Ú`À QÆ∂_ç# ~åA#∞ Ez ã¨∞^Œ~°≈#∞_»∞ #=ÙfiK«∞ W@¡xÜ≥∞.
ã¨∞^Œ~≈° #∞_»∞ W@∞¡ ѨeHÔ #∞. ~å*Ï ! h ã¨O~°H}Δõ xq∞`«"Î ∞Õ Ç¨Ïi ##∞fl ѨOÑ≤<å_»∞.
x#∞fl â◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·# „ÉÏ=∞‡}∞x q_çzux. ã¨∞Y=ÚQÍ #∞O_»∞=Ú. W@∞¡ ѨeH˜
^è#Œ ∞~åƒ}=ÚÅ`À QÆ∂_çÜÚ« #fl ~åA#∞ H“yeOK«∞‰õΩx Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞Ѩ_ç #=∞™ê¯~°=Ú
KÕÃã#∞.
F JQÆ™êκ ! ~åA JÖÏ q^èÕÜ«Ú_≥·# ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõã¨÷ ѨÙ~°∞+¨μx`À K«„Hõ=Ú`À
W@¡xÜ≥∞. ã¨O™ê~° =∞^躌 #∞ ã¨OK«iOK≥_∞» ѨÙ~°∞QÆ∞<≥#· <Õ<≥ Hõ¯_»? ǨÏiÜ≥ÚHõ¯ ǨÏã¨=Î ∞O^Œ∞
„ѨHÍtOK≥_ç h"≥H¯õ _»? W@∞¡ `≥eã≤ÜÚ« h`ÀÜ«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ ã¨#fl^Œ∞_ú #» ~Ú# <å `«ÑÙ¨ Ê#∞
HõΔq∞OK«∞=Ú.
<Õ#∞ x#∞fl u~°ã¨¯iOz q[$OaèOz Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ ã≤^ŒúѨ_çux. „‰õÄ~°=∞~Ú#
<å HõΔ„uÜ«∞ ã¨fiÉèÏ=q∞@∞¡ KÕã≤#k QÆ#∞Hõ HõΔq∞OK«∞=Ú. Wk â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=Ú. ѨQÆÅ∞,
Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞, =∞Hõ~°=∂ã¨=Ú, =∂Ѷ¨∞=∂ã¨=Ú W\˜ì ѨÙ}ºHÍÅ=∞O^Œ∞ <å ^Õ=Ù_≥·# h
=Å# =∞$uxQÀiÜÕ∞ Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ =zÛux. ÉèíQÆ=næ`«Ü«∞O^Œ∞ W@∞¡HõÅ^Œ∞.
L`«Î~åÜ«∞}=∞O^Œ∞ â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=∞O^Œ∞ ѨQÆÅ∞ =∞$u<˘Ok#"å~°∞ JiÛ~åk
=∂~°=æ Ú#áÈ~Ú „|ǨχѨ^=Œ Ú#∞ *Ë~∞° ^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ â◊√Hõ¡ ^•fi^Œt<å_»∞ "≥o#¡ ^Œ∞~åfiã¨ã_¨ ∞»
=∂Ѷ¨∞=∂ã¨=Ú#‰õΩ uiy=K≥Û#∞. ã¨∞=∂~°∞ 3 =∂™êʼnõΩJO|s+¨μx KÕi<å_»∞.
*ÏfiÅÅKÕ`« ÉèÜ í ∞« OHõ~=° Ú#∞, ^Õ=^•#=ÙÅ HõãǨ Ϩ º=Ú#∞, #∂~°∞ "≥∞~°∞ѨÙÅHõO>Ë
JkèHõ=∞~Ú# HÍOuQÆÅkÜ«Ú#~Ú# h~°∂Ѩ=Ú#∞QÆ=fi`À ã¨=∂#∞_»#∞ <Õ<≥@∞¡
ã¨Ç≤ÏO`«∞#∞? ã¨Ç¨Ï„™ê„yflÜ«Ú`«"≥∞ÿ# ~°qaO|=Ú=Öˇ ã¨Ç¨Ï„™ê~°=ÚÅ#∞ ^èŒiOK«∞#@∞
 70 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
=O\˜ ã¨=∞ã¨Î ã¨OǨ~°H~õ =° ∞QÆ∞#@∞=O\˜ h ~°∂Ѩ=Ú`À Ü«Ú^Œ=ú ÚKÕÜ∞« <Õ<@ ≥ ∞¡ â◊‰Ωõ _Î »
#QÆ∞^Œ∞#∞?
HÀ~°Å`À QÆ∂_çÉÜ íè ∞« OHõ~=° Ú ^Œâk◊ ‰õΩ¯ÅO^Œ∞ JQÆ∞flÅ#∞ |Ü«∞\˜H˜ z=Ú‡K«∞#fl@∞
=O\˜ h Ü≥ÚHõ¯ ^ŒO`«ÑÙ¨ ^≥|ƒ#∞ ^Õ=Ù_»∞QÍx, ~åHõãΔ ∞¨ _»∞, ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞QÍx, ~åHõ™Δ êkèÑu¨
QÍx ~ÚOÔH=fi_»∞QÍx ã¨Ç≤ÏOK«QÆÅ_»∞?
"≥∞~°∞ѨÙÅ#∞ã¨∂~°∞ºx H˜~°}*ÏÅ=ÚÅ∞#∞ "≥Ú`«Î=ÚÖˇ· ÉèíÜ«∞OHõ~å HÍ~°=ÚÅ#∞
^èŒiOz =zÛ##∞ h `Õ[ã¨∞û#∞ u~°ã¨¯iOK«ÖË=Ù. q+¨μ‚=Ù ÉèíÜ«∞OHÍ~åHõ~°=∞~Ú#
x<åfl „â◊~ÚOz =¸_»∞Ö’Hõ=ÚÅ#∞ áêeOK«∞K«∞<åfl_»∞. h`À q~ÀkèOz#Ü≥∞_»Å
^Õ=`«Å∞QÍx, ^•#=ÙÅ∞QÍx, J#∞ºÅ∞ QÍx x#∞fl [~ÚOK«ÖË~°∞.
^≥`· ∞« ºÅ#∞ K«OѨÙ^•#=Ù Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ѨiáêeOK«∞<å=Ù. q+¨μ=‚ ÙÜ≥ÚHõ¯ HÍOuKÕ`«
„ѨHÍtOK«∞^•#=Ù. „áê}QÆ=∞#Hõ+¨ì=Ú#∞ ǨÏiOK«∞^•#=Ù JQÆ∞ h‰õΩ#=∞™ê¯~°=Ú.
W@∞¡ ã¨∞ÎuOz Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ #=∞™ê¯~°=ÚKÕÜ«ÚK«∞#fl ~åA#∞ ÖË=nã≤ h‰õΩ
Hˆ =Δ ∞=∞QÆ∞QÍHõ Jx ã¨∞^Œ~≈° #∞_»∞ѨeHÔ #∞. D ã¨∞^Œ~≈° #K«„Hõ ™È΄`«=Ú#∞ =¸_»∞ HÍÅ=Ú
ÅO^Œ∞ ѨiOî K«∞"å_»∞ PѨ^ÅŒ #∞O_ç q=Ú‰õΩ_Î ·≥ z~°`~« ã° ∞¨ Y=ÚÅ#∞ ÉÁO^Œ∞#∞. HõeÜ«ÚQÆ
=∞On Ü«∞^蕺ܫ∞=Ú#∞ XHõ=∂~°Ü«Ú##∞ q#∞"å~°∞ J<ÕHõ Éè’QÆ=ÚÅ∞á⁄Ok JO`«
=∞O^Œ∞ "≥∂HõΔ=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞.
'= J^蕺ܫ∞=Ú – JO|s+¨^Œ∞~åfi㨠ã¨OÉèÏ+¨}=Ú
~åA K«∂K«∞K«∞O_»QÍ<Õ ã¨∞^Œ~≈° # K«„Hõ=∞O`«~å÷#"≥ÚO^≥#∞. ã¨∞^Œ~≈° # K«„Hõ=Ú
JO`«~åú#=Ú ÉÁOk# `«~°∞"å`« JO|s+¨μ_»∞ ÉèíH˜Î`À ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞#‰õΩ #=∞㨯iOz
t~°ã∞¨ û`À =O^Œ#=∂K«iOz ÉèHí KΘ `Õ « ѨÙÅHÍOH˜`∞« _≥· `«#t~°=Ú#∞ =Úxáê^Œ=ÚÅÃÑ#·
|_»"Õã≤~Ú@¡x q#fl qOK≥#∞.
„ÉÏǨχ}À`«Î=∂ ! <Õ#∞ =∞ǨáêÑ≤x. áêѨ=Ú#O^Œ∞ =Úxy LO_ç Hõ+≤ìOK«∞
K«∞<åfl#∞. HÍ|\˜ì QÆ$ǨÏã¨∞_÷ <» #·≥ <å ~ÚO\˜Ö’ J#fl=Ú#∞ Éè∞í lOz ##∞fl^Œiú OK«∞=Ú.
h=Ù <åÜ«∞O^Œ∞^ŒÜ∞« Ü«ÚOz uiy <å~ÚO\˜H=˜ zÛ ##∞fl ~°HOΔ˜ zuq. =¸_»∞ Ö’Hõ=Ú
ʼnõΩ ÉèÜ í ∞« =Ú#∞ QÆeyOK«∞ h‰õΩ ÉèÜ í ∞« "≥∞Hõ¯_çk ? ÉèÜ
í ∞« =∞#∞q∞+¨`À ##∞fl ~°HOΔ˜ K«∞@‰õΩ
uiy <å ~ÚO\˜H˜ =zÛuq.
h=Ù uiy =K«∞Û@KÕ`« <Õ#∞ „|uH˜ux. <å‰õΩ Ñ¨~°Ö’Hõ=Úã≤kúOK«∞#∞. HÍ|\˜ì
`«fi^Œ~Ì ≈° #^•#=Ú`À <åHõÉÜ íè ∞« ^•#=Ú, ^•x`À „áê}^•#=Ú, ^•x`À Ѩ~Ö° ’Hõ ^•#=Ú
ã¨OÉèíqOz#q.
W@∞¡ q#flqOK«∞K«∞#fl ~åA#∞ `«# ÉÏǨï=ÙÅ`À ÖË=<≥uÎ ^Œ∞~åfi㨠=∞Ǩ=Úx
P#O^Œ=Ú`À W@¡xÜ≥∞. ~å*Ï! „áê}=ÚÅ#∞ ~°HΔ̃OK«∞"å_»∞ `«O„_çÜ«∞x K≥ѨÊ|_»∞#∞.
WѨÙÊ_»∞ h KÕ`« <å „áê}=ÚÅ∞ ~°H˜ΔOK«|_ç#q QÆ#∞Hõ <å‰õΩ `«O„_çx h"Õ. <Õ#∞
hH˜Ñ¨ÙÊ_»∞ #=∞™ê¯~°=Ú KÕã≤# Ü≥∞_»Å h=Ù ^Œ∞ódOK≥^Œ=Ù. `«O„_çH˜ Hõ+¨ì=ÚQÆeÔQ_ç
"åºáê~°=Ú KÕÜ«∞QÆ∂_»^Œ∞. QÍ# h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú#∞ *ËÜ«∞#∞. „|Ǩχ}∞º_»<≥·# <Õ#∞
h‰õΩ Q˘Ñ¨ÊHõ+¨ì=Ú#∞ QÆeyOzux. ^•xH˜ Ѷ¨Å=Ú#∞ J#∞ÉèíqOzux. z=~°‰õΩ h=Ù
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú 71
^ŒÜ∞« `À P Hõ+=ì¨ Ú#∞ x"åiOK«uq. ~å*Ï ! h`À ‰õÄ_® Éè∞í lOK≥^Œ #x ^Œ∞~åfiã¨ã∞¨ _»∞
^èŒ~°‡|∞kúQÆÅ"å_≥· ^èŒ~°‡"Õ`«Î Ü«∞~Ú# JO|s+¨μx`À ‰õÄ_ç Éèí∞lOK≥#∞. ™êHΔÍ`ü
t=~°∂ѨÙ_≥·# ^Œ∞~åfiã¨ã¨∞_»∞ q+¨μ‚Éèí‰õΩÎx Ü≥ÚHõ¯ =∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ ѨsH˜ΔOK« QÀi=zÛ
~Ú@∞¡ ѨsH˜ΔOz ã¨O`À+≤Oz P*Ï˝ Ñ≤`«∞_≥· ™êfi„â◊=∞=Ú#‰õΩ "≥à‹§#∞.
HÍ|\˜ì HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ ǨÏiÉ’kèh ^•fi^Œt ã¨=∞ã¨Î ^•#ѶŨ „Ѩ^=Œ Ú, ã¨=∞ã¨Î
f~°÷Ѷ¨Å„Ѩ^Œ=Ú, ã¨=∞ã¨Î Ü«∞[˝Ñ¶¨Å„Ѩ^Œ=∞QÆ∞#∞. HÍiÎHõ =∂ã¨=∞O^Œ∞ â◊√ÔH¡ÂHÍ^Œt<å_»∞
LѨ"åã¨=∂K«iOz *ÏQÆ~°}=ÚO_ç ^•fi^Œt <å_»∞ ^•#=ÚezÛ „ÉÏǨχ}∞Å`À HõÅã≤
áê~°}*ËÜÚ« "å_»∞ =∞Ǩáê`«Hõ q=Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞. "≥∂Hõ=Δ Ú#∞ QÀi# q+¨μÉ‚ ‰íè Ωõ ÅÎ ∞ ^•fi^Œt
ã¨fiÅÊ=ÚQÍ #∞#flѨC_»∞ ^•xx q_»∞=Hõ ^•fi^Œt Ѷ¨∞_çÜ«∞ÅÖ’QÍ<Õ áê~°}KÕÜ«∞
=ÅÜ«Ú#∞. JO^Œ∞Ö’ HÍiÎHõ â◊√Hõ¡ ^•fi^Œt q∞H˜¯e ѨÙ}º„Ѩ^Œ=Ú QÆ#∞Hõ ^•xx Ü≥∞O`«
=∂„`«=Ú q_»∞=~å^Œ∞.HÍiÎHõ â◊√Hõ¡ ^•fi^ŒtÜ«∞O^Œ∞ KÕã#≤ ѨÙ}º=Úã¨fiÅÊ"≥∞#ÿ #∞ J#O`«
Ѷ¨Å„Ѩ^Œ=Ú.
D ѨÙ}ºHõ^èŒ#∞ q#∞"å~°∞ áêѨq=Ú‰õΩÎÖˇ· Ѩل`«áœ„`« ã¨"Õ∞`«∞Öˇ· J<ÕHõ
Éè’QÆ=ÚÅ##∞ÉèíqOzJO`«=∞O^Œ∞Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞.
!= J^蕺ܫ∞=Ú – ^èŒ~°‡ã¨∂HõΔ‡ Hõ^äŒ#=Ú
|∞∞+¨μÅ_çyi. F ã¨∂`«=∞ǨÏs¬ ! =∂‰õΩ Ñ¨Ù}º"≥∞ÿ# ǨÏi =∂Ǩ`«‡º=Ú#∞
*ˇÑ≤Êuq.WOHÍ HÍiÎHõ=∂Ǩ`«‡º=Ú#∞ q#QÀiuq∞ K≥ѨÊ=Åã≤#k.
HõeÜ«ÚQÆ=∞O^Œ∞ HõÅ∞+≤`«=∂#ã¨∞Öˇ· ~ÀQÍ^Œ∞ʼnõΩ Ö’|_çÜ«ÚO_ç ã¨O™ê~°
ã¨=Ú„^Œ=∞O^Œ∞ =ÚxyÜ«Ú#fl "åiH˜ J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ Ñ¨Ù}º=Ú ÅaèOK≥_çkÜÕ∞k ?
^è~Œ ‡° =ÚÅÖ’ Ü≥∞‰õΩ¯= ^è~Œ ‡° "Õ∞k? ^Õx=Å# "≥∂Hõ=Δ Ú ã≤kOú K«∞#∞? ^Õ=`«Å֒ѨÅ
Ü≥∞‰õΩ¯= ^Õ=Ù_≥=fi_»∞? U Hõ~°‡KÕ`« "≥∂ǨÏ=Ú #tOK«∞#∞? HõeÜ«ÚQÆ=Ú# =∂#=ÙÅ∞
=∞O^Œ=∞`«∞Å∞ [_»∞Å∞, =∞$`«∞ºÑ‘_ç`«∞Å∞#∞ JQÆ∞^Œ∞~°∞. "åiH˜ J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ
"≥∂HõΔ=Ú^˘iÔH_ç LáêÜ«∞=Ú#∞ *ˇÑ¨ÙÊ=Ú.WOHÍ W`«~°"≥∞ÿ# ǨÏiHõ^äŒ#∞ *ˇÑ¨ÙÊ=Ú.
ã¨∂`«∞_»∞ Ñ¨Öˇ¯#∞. =Úhâ◊fi~°∞ÖÏ~å ! g∞~°_çy# „Ѩâ◊fl KåÖÏ ÉÏQÆ∞ #flk.
=∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ ǨÏiH©~#ΰ 㨇 $uH˜ =zÛ#k. HÍ|\˜ì ã¨~fi° ã¨∞YHõ~° "≥∞#ÿ ^•xx K≥ÃÑÊ^Œ#∞
q#∞_»∞.
g∞~°∞ JÅÊ|∞^Œ∞úÅ~Ú# [#∞ʼnõΩ "≥∂HõΔáêÜ«∞=Ú#∞ *ˇÑ¨ÙÊ=∞x HÀiui. D
„Ѩâ◊flÖ’HÀѨHÍ~°=Ú H˘~°Hõ~Ú#^Œ∞@KÕ`«<å‰õΩ KåÖÏ P#O^Œ ^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#k. J<ÕHõ
Ü«∂QÆ=ÚÅ∞ KÕãÜ ≤ Ú« , J<ÕHõ ѨÙ}ºf~°=ú ÚÅO^Œ∞ ™êfl<åkHõ=∂K«iOzÜ«Ú U ѶŨ =Ú#∞
ÉÁO^≥^Œ~À P Ѷ¨Å=Ú DÖÏ\˜ =∞Oz=∂@ÅKÕ`« ÅÉèíº=∞QÆ∞#∞.
=Úhâ◊fi~°∞ÖÏ~å ! q#∞_»∞. HÍiÎHõѶ¨Å=Ú "Õ^ÀHõÎ"≥∞ÿ#k. J#QÍ HÍiÎHõ=∞O^Œ∞
"Õ^ÀHõÎѶ¨Å=Ú#∞ ÉÁO^≥^Œ~°x ÉèÏ==Ú.HÍiÎHõ „=`«=Ú Ç¨ÏiH˜ P#O^ŒHÍ~°}=Ú,
ã¨~°fiâßG=ÚÅ#∞ ã¨OѨÓ~°‚=ÚQÍ K≥ѨÙÊ@‰õΩ <Õ#∞ ã¨=∞~°∞ú_»#∞QÍ#∞, HÍÅ=Ú KåÅ^Œ∞,
HÍ|\˜ì âßG™ê~°=ÚÅÖ’™ê~°=Ú#∞ *ˇÃÑÊ^Œ#∞ q#∞_»∞.
 72 HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú
NǨÏiHõ^äŒ#∞ ã¨O„QÆǨÏ=ÚQÍ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞_»∞. NǨÏiHÍ㨉õΩÎÅ∞ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#
#~°HÍÅÜ«∞O^Œ∞ Ѩ_»Hõ ã¨O™ê~° ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞O_ç `«iO`«∞~°∞.
HÍiÎHõ=∞O^Œ∞ ǨÏix ѨÓlOz ™êfl#=Ú, ^•#=Ú, PÅÜ«∞=Ú ÅO^Œ∞ ~å„u
nѨ=Ú#∞"≥eyOK«∞@#∞ *ËÜ«Ú"å~°∞ J<ÕHõ áêѨ=ÚÅ#∞O_ç j„Ѷ¨∞=ÚQÍ =Ú‰õΩÎ
ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. ã¨∂~°∞º_»∞ `«∞ÖÏ~åt Ü«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOz#k "≥Ú^ŒÅ∞ =ÚѨÊk k#=ÚÅ∞
XHõ¯ HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ *ËÜ«∞=Öˇ#∞. J@∞¡ KÕÜ«Ú"å_»∞ r=#∞‡‰õΩÎ_»QÆ∞#∞. ã¨∞=∂.
„ÉÏǨχ}∞Å∞QÍx, HõΔ„uÜ«ÚÅ∞QÍx, "≥·â◊√ºÅ∞QÍx, â◊¥„^Œ∞Å∞QÍx, „ã‘ÎÅ∞QÍx
HÍiÎHõ„=`«=Ú#∞ *ËÜ«∞x Ü≥∞_»Å `«=∞ ѨÓ~°∞fiÅ`À ‰õÄ_® JO^äŒ`åq∞„ã¨=∞#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ
#~°Hõ=Ú#∞, (pHõ@¡`À „QÆ∞_ç¤^ŒQÆ∞ #~°Hõ=Ú) ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. ã¨Oâ◊Ü«∞=ÚÖË^Œ∞.
HÍiÎHõ=∂ã¨=Ú# HÍ"Õi [Å=∞O^Œ∞ ™êfl#=∂K«iOK«∞"å~°∞ ^Õ=`«ÅKÕ`«
H˘xÜ«∂_»|_ç ǨÏiÖ’Hõ=Ú#∞ ÉÁO^Œ∞^Œ∞~°∞. HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êfl#=ÚKÕã≤ ǨÏix
ѨÓlOK«∞ =∂#=Ù_»∞ qQÆ`«áêѨÙ_≥· "≥·‰õΩO~î°=Ú#∞ *Ë~°∞#∞.
=Úhâ◊fi~°∞ÖÏ~å ! HÍiÎH„õ =`«=Ú#∞ *ËÜ∞« x"å~°∞ "Õ~Ú [#‡=Ú ÅO^Œ∞ K«O_®Å∞Ô~·
ѨÙ@∞ì^∞Œ ~°∞. HÍiÎH=õ ∂ã¨=Ú Ñ¨Ù}ºHõ~=° Ú. ã¨=∞ã¨Î =∂ã¨=ÚÅO^Œ∞ „âı+=ª¨ Ú. HÍiÎH„õ =`«=Ú
ǨÏi„Ñ‘u^•Ü«∞Hõ=Ú. ã¨=∞ã¨Î áêѨǨÏ~°=Ú. ^Œ∞ëêì`«∞‡Å‰õΩ JÅÉèíº=Ú. `«∞ÅÜ«∞O^Œ∞
~°qÜ«ÚO_»QÍ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ ™êfl#=Ú#∞, ^•#=Ú#∞, ѨÓ[#∞, Ǩϟ=∞=Ú#∞,
ǨÏi¿ã=#∞ *ËÜ«Ú"å~°∞ ã¨=∞ã¨Î ^Œ∞óYq=Ú‰õΩÎÖˇ· "≥∂HõΔ"≥ÚO^≥^Œ~°∞.
HÍiÎH=õ ∂ã¨=∞O^Œ∞ nѨ^•#=Ú, HõOK«∞áê„`«^•#=Ú, náê~å ^è#Œ =Ú, ^è•#º=Ú,
Ѷ¨Å=Ú, ^èŒ#=Ú,QÆ$ǨÏ^•#=Ú J#O`«Ñ¶¨Å„Ѩ^Œ=ÚÅ∞.
^èŒx‰õΩ_»∞QÍx, ^Œi„^Œ∞_»∞QÍx ǨÏi„Ñ‘u H˘~°‰õΩ HÍiÎHõ=∂ã¨=∞O^Œ∞ Hõ^èŒ#∞ q#fl
Ü≥∞_»Å qxÑ≤OѨKãÕ #≤ Ü≥∞_»Å J#O`«ÑŨ¶ =Ú<˘O^Œ∞#∞. HÍiÎHõ =∂Ǩ`«‡º=Ú ã¨~fi° áêѨ
=ÚÅ#∞ #tOѨ*Ü Ë Ú« #∞. ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ`∞« Î Å#∞ QÆÅ∞QÆ*Ü
Ë Ú« #∞. Jxfl ѨÙ}º=ÚÅHõO>Ë#∞
JkèHõ=Ú. Z=_»∞ D Ѩq„`«=∞QÆ∞ q+¨μ‚=Ù‰õΩ „Ñ‘uHõ~°=∞QÆ∞ J^蕺ܫ∞=Ú#∞ q#∞<À
"å_»∞ D Ö’Hõ=Ú# Q˘Ñ¨Êã¨∞MÏÅ#∞ J#∞ÉèíqOz Ѩ~°Ö’Hõ=Ú# „|Ǩ‡#O^Œ=Ú
á⁄O^Œ∞#∞. uiy XHõ [##=∞~°} „Ѩ"åǨÏ=Ú# Ѩ_»‰õΩO_» *ËÜ«Ú#kÜÕ∞ Ѩ~°ã¨∞Y=Ú
ÖËHõ x`«ºã¨∞Y=Ú. –:ã¨=∂ѨÎO :–
t= =∞O„`«O t=ѨOKåHõΔs =∞O„`«O
FO #=∞ó â◊OÉèí"Õ K« =∞Ü≥∂Éèí"Õ K« #=∞ó FO #=∞t≈"åÜ«∞
â◊OHõ~åÜ«∞ K« =∞Ü«∞㨯~åÜ«∞ K« #=∞ó
t"åÜ«∞ K« t=`«~åÜ«∞ K«
t= – ~°∞„^Œ QÍÜ«∞„f
=∞$`«∞ºO[Ü«∞ =∞Ǩ=∞O„`«O
Q“s<å^è•Ü«∞ q^Œ‡¿ÇÏ
ã¨^•t"åÜ«∞ nè=∞Ç≤Ï
FO „`«ºO|HõO Ü«∞*Ï=∞¿ÇÏ `«#flt≈=ó „ѨKÀ^ŒÜ«∂`üII
ã¨∞QÆOkäO ѨÙ+≤ì=~°ú#O I `«`«∞Ê~°∞ëêÜ«∞ q^Œ‡¿ÇÏ
L~åfi~°∞Hõq∞= |O^èŒ<å`ü =∞Ǩ^Õ"åÜ«∞ nè=∞Ç≤Ï
=∞$`Àº~°∞‡H©ΔÜ«∞ =∂-=∞$`å`üII `«<Àfl ~°∞„^Œó „ѨKÀ^ŒÜ«∂`üII
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Ú Ñ¨OKå~å=∞=ÚÅ∞ – qt+¨ª`« 73
1. J=∞~å=u
QÆ∞O@∂~°∞ #∞O_ç 27 H˜.g∞. =Ù#fl J=∞~å=uH˜ „Ѩu J~°QÆO@‰õΩ |ã¨∞ûÅ∞
u~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO\Ï~Ú. WHõ¯_» XHõ<å_»∞ É∫^Œ∞úÅ∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å∞ ™ê÷Ñ≤Oz,
=∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ# K«i„`« ã¨$+≤ìOKå~°∞. qâ◊fiqMϺux "≥Å~ÚOKå~°∞. P<å\˜ "≥·Éèí"åÅ
zǨflÅ∞ K«i„`«Ö’ D<å\˜H© ™êHõΔ ºO ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl~Ú. ѨOKå~å=∂Å~Ú#
J=∞~å=∞=Ú, H˘=∞~å~å=∞=Ú, cè=∂~å=∞=Ú, „^•HΔÍ~å=∞=Ú, H©Δ~å~å=∞=ÚÅÖ’
"≥Ú^Œ\ ˜k, áê=# Hõ$ëê‚#n f~°=Ú# <≥ÅH˘xÜ«Ú#fl D ˆHΔ„`«=Ú „H©ã¨∞ÎѨÓ~°fiO
HÍÅ=Ú#∞O_ç ã¨∞„Ѩã≤^Œú É∫^Œú̂HΔ„`«=ÚQÍ ¿Ñ~°∞QÍOzÜ«Ú#flk. WHõ¯_ç „áêp#É∫^Œúã¨∂ÎѨ
=ÚÅ∞, tÅÊ=ÚÅ∞ ÖˇHõ¯‰õΩ q∞‰õΩ¯@OQÍ =ÙO_ç ѨÓ~°fiѨ٠B#fl`«º=Ú#∞ Kå@∞`«∂
tÅÊHõàÏqâı+¨=ÚÅ#∞ K≥ѨÙÊ`å~Ú. Wk âß`«"åǨÏ#∞Å HÍÅO<å\˜ =~°‰õÄ XHõ Q˘Ñ¨Ê
~å[^è•x#QÆ~°OQÍ Jaè=$kú K≥Ok# zǨflÅ∞ Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú. WHõ¯_ç J=¸Åº
É∫^Œú tÖÏÊÅ∞ KåÖÏ=~°‰Ωõ H˘xfl\˜x ÅO_»<£ fã≤H˘x "≥o§áÈÜ«∂~°∞. =∞iH˘xfl HõÅHõ`åÎ,
=∞„^•ã¨∞ #QÆ~åÖ’¡x =¸ºlÜ«∞OʼnõΩ KÕ~åÛ~°∞. <åQÍ~°∞˚#H˘O_» =^ŒÌQÆÅ É∫^ŒútÖÏÊÅ
HõO>Ë QÆ∂_» WHõ¯_ç tÖÏÊÅ∞ ZO`À <åE‰õΩQÍ #∞<åfl~Ú.
D #QÆ~°O PO„^èŒ~åAÅ∞ ѨiáêeOz# „H©.â◊. 6= â◊`åaúHÍÅOÖ’ ã¨∞=∂~°∞
12 "≥∞ÿà◊√§ qã‘Î~°‚=ÚQÆÅ =∞Ǩ#QÆ~°O. âß`«"åǨÏ#∞Å∞ "≥·k‰õΩÖˇ·<å É∫^Œú=∞`«=Ú#∞
x~°ã≤OK«ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# É∫^Œ∞úÅ∞ WHõ¯_» KÕ~å~°∞. WHõ¯_» xi‡OK«|_ç# É∫^Œú =∞Ǩ
K≥·`«ºO`åÅ ã¨∂÷ѨO „ѨMϺu QÍOz# ~åOp ã¨∂÷ѨOHõO>Ë ZO`À Q˘Ñ¨Êk. ÃÑ^ŒÌk
âß`«"åǨÏ#∞ŠѨ`«#O`À =∞Ǩ#QÆ~° „áêÉèí=O H©Δ}˜OzOk. H˘O_»g\˜ Ô~_ç¤~åAÅ
HÍÅOÖ’ ѨÙ#~°∞^Œiú OK«|_çOk. É∫^ŒOú H©}Δ O˜ K«QÍ<Õ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ É∫^Œãú ∂¨ ÑÎ ¨ ™ê÷#OÖ’<Õ
J=∞ˆ~â◊fi~åÅÜ«∞O U~°Ê~°Kå~°∞. D<å_»∞ J=∞~å=f #QÆ~° „áêÉèí"åxfl HÀÖ’Ê~Ú
ˆH=ÅO XHõ „QÍ=∞OQÍ =∂„`«O q∞yeOk.
WHõ¯_» =ÚYºOQÍ K«∂_»^Œy#k J=∞ˆ~â◊fi~åÅÜ«∞=Ú. "≥Åã≤# ^Õ=Ù_»∞
J=∞ˆ~â◊fi~°™êfiq∞. ^Õ"Õi ~å[ºÅH˜; J=∞‡"å~°∞. ѨOK«„áêHÍ~åÅ =∞^茺 PÅÜ«∞O
Z`«∞ÎQÆ xi‡OK«|_çOk. WHõ¯_» eOQÆ=Ú ã¨∞=∂~°∞ 15 J_»∞QÆ∞Å∞ Z`«∞Î# =ÙO@∞Ok.
3 J_»∞QÆ∞Å HÔ "· å~°O`À `≥ÅQ¡ Í =ÙO@∞Ok. D eOQÆ =Ú#∞QÆ∂iÛ XHõqO`« „ѨKå~°OÖ’
LOk. D t=eOQÆ=Ú k#k#=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œxhfl, PÅÜ«∞O ZO`« ÃÑOz#ѨÊ\˜H©
KåÅHõáÈ=@O`À PÅÜ«∞ x~å‡`«Å∞ eOQÆ=Ú ÃÑ~°Q‰Æ Ωõ O_® x"åiOKåÅ<Õ L^ÕâÌ º◊ O`À
eOQÆO<≥uÃÎ Ñ· XHõ "Õ∞‰õΩx H˘\Ïì~x° JO`«\ `˜ À ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ PyáÈ~ÚO^Œx, ã¨=∂Kå~°O,
nxfl |∞∞A=٠Ѩ~°∞ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ eOQÆO KåÖÏZ`«∞ÎQÍ LO_ç <≥uÎÃÑ·x "Õ∞‰õΩ, "Õ∞‰õΩ H˘\˜ì
#ѨÙ_»∞ „ã¨qOz# ~°∞kè~° ^è•~°Å Kå~°Å∞ QÆ∞~°∞ÅÎ ∞<åfl~Ú. ™êfiq∞H˜ Jaè¿+Hõ=Ú KÕÜ∂« Å<åfl
ÃÑ·ÔHH˜¯ "≥o§ KÕÜ«∂eû=ÙOk.
D J=∞~å=u XHõÑÙ¨ ~å}Hõ^Œä ‰õÄ_® =ÙOk. ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞ JǨÏÖϺ*Ï~°∞_≥· `«`åÊѨ
ѨiǨ~å~°÷O WHõ¯_» t=eOQÆ=Ú#∞ „Ѩu+≤ªOKå_»x ^Õ=`«Å „ѨÉèí∞"≥·# ã¨∞ˆ~O„^Œ∞xKÕ`«
„Ѩu+≤ªOK«|_ç#k QÍ|\˜ì 'J=∞~å=u— <å=∞=Ú ™ê~°úHõOQÍ „Ѩã≤^Œú=∞~ÚOk Jx
JO\Ï~°∞. WHõ¯_» ^ŒQ~æÆ Ö° ’<Õ náêÅu<≥fl J<Õ „Ѩ^âÕ O◊ =ÙOk. É∫^Œú q„QÆÇ¨ Å∞, ã¨∂á÷ êÅ∞
 74 ѨOKå~å=∞=ÚÅ∞–qt+¨
HÍiÎHõ ѨÙ~å}=Úì`«
QÆey#nKÀ@∞, Wk Ji¯ÖÏlHõÖò _çáê~üì"≥∞O@∞ "å~°∞ <å\˜ B#fl`«ºÑ¨Ù zǨflÅ#∞
`«=∞ Jnè#OÖ’ =ÙOK«∞H˘x „áêp# HõàÏ ã¨OѨ^Œ#∞ HÍáê_»∞`«∂ L<åfl~°∞. K«i„`«
J^茺ܫ∞# Ѩ~°∞ʼnõΩ Wq Ü≥∞O`À LѨÜ≥∂QÆHõ~°OQÍ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú. WHõ¯_çH˜ 2
H˜.g∞@~°∞¡ ^Œ∂~°OÖ’ „áêp# ^èŒ~°}˜HÀ@ ÖËHõ ^è•#ºHõ@HõO LOk.
„H©.â◊. 90 ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù HÍÅOÖ’ PO„^茄ѨÉèí∞=Ù 'Q“`«g∞Ѩل`« âß`«Hõi‚— D ^èŒ~°}˜
HÀ@#∞ ~å[^è•xQÍ KÕã≤H˘x ~å[ºáêÅ# KÕâß_»∞ WHõ¯_» XHõÉ∫^Œú qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞=Ú
"≥Åã≤ P<å_»∞ qâ◊fi qMϺuQÍOz#k. ѨÓ~°fiѨ٠PO„^èŒ∞Å B#fl`åºxfl „Ѩâ◊Oã≤ã¨∂Î XHõ
P^è∞Œ xHõ Hõq „âı+μ¨ Åª ∞ 'J=∞~å=f #QÆ~å# É∫^Œ∞Åú ∞, qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞=ÚÅ∞ ™ê÷ÑO≤ z<å~°∞
Jx P<å\˜ B#fl`«ºO H©Δ}˜Oz D<å\˜ `≥Å∞QÆ∞"å~°∞ K«ep=∞ŠѨÙ@ì~Ú<å~°∞ Jx
"åáÈ`«∂ 'k^Œ∞ÌHÀ==∞‡ a_»¤Å `≥Å∞QÆ∞`«b¡ Jx „ѨÉè’kã¨∂Î "åáÈÜ«∂~°∞. J=∞~å=uÖ’
=∞`«"åºÑ≤Î, ^è•#ºHõ@HõOÖ’ q^•º"åºÑ≤Î KÕã≤#k K«i„`« Kå\˜K≥Ñ≤Ê# ã¨`«ºO. Un =∞i
P<å\˜ „áêÉèí=O? ZHõ¯_» P `≥Å∞QÆ∞ "≥Å∞QÆ∞Å∞ nkè`«∞Å∞ Hõhã¨O K«∂z J~Ú<å
`«iOK«=K«∞Û<Õ !
2. ‰õΩ=∂~å~å=∞=Ú
K«i„`«: ™ê=∞~°H¡ À@Ö’x ‰õΩ=∂~å~å=∞ cè"∞Õ â◊fi~°™êfiq∞ ^Õ=™ê÷#O ѨOKå~å=∂Ö’¡
XHõ\ .˜ „H©.â◊. 892 #∞Oz 922 =~°‰Ωõ `«∂~°∞Ê Kåà◊√Hõº~åAÅ HÍÅOÖ’ xi‡`«"∞≥ #ÿ @∞¡
âßã¨<åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. Ñ≤~åî ѨÙ~°OÖ’x XHõâßã¨#O „ѨHÍ~°O 9= â◊`å|ÌO z=iÖ’
Kåà◊√Hõºcè=Ú_Õ ™ê=∞~°H¡ À@Ö’ ‰õΩ=∂~°Kåà◊√Hõº cè"∞Õ â◊fi~åÅÜ«∂xfl Hõ\Oì˜ z#@∞¡ âßã¨<åÅ∞
`≥Å∞ѨÙ`«∞<åfl~Ú. Wk ѨÓ~°fi Kåà◊√Hõº cè=∞=~°OQÍ „Ѩã≤kú K≥Ok#@∞¡ PÅÜ«∞OÖ’x
âßã¨<åÅ#∞|\˜ì `≥Å∞ã¨∞ÎOk. cè"Õ∞â◊fi~åÅÜ«∞O ™ê=∞~°¡HÀ@ Ô~·ÖËfi¿ãì+¨<£‰õΩ ^ŒH˜Δ}OQÍ
XHõ H˜Ö’g∞@~°∞ ^Œ∂~°OÖ’ LOk.
¿ÑÔ~ÖÏ=zÛOk : D PÅÜ«∂xfl ã¨fiÜ«∞OQÍ ‰õΩ=∂~°™êfi"Õ∞ „Ѩu+≤ªOK«_»O=Å¡
nxH˜ '‰õΩ=∂~å~å=∞O— Jx¿Ñ~°∞ =zÛO^Œx áœ~å}˜Hõ „Ѩâ◊ã≤Î LOk. Kåi„`«HõOQÍ
„H©.â◊.872 #∞Oz 921 =~°‰õΩ "≥Ú^Œ\ ˜ Kåà◊√Hõºcè=∞#$áêÅ∞_»∞ ‰õΩ=∂~å=∂=∂<Õfl
`«# ~å[^è•xQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx ~å[º áêÅ#KÕã≤ cè"∞Õ â◊fi~°™êfiq∞ÃÑ· Jq∞`« ÉèHí `Θ À PÅÜ«∂xH˜
ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ# „áêHÍ~°=∞O@áê^Œ∞Å#∞ xi‡OKå~°∞. ~åA¿Ñ~°∞, ™êfiq∞¿Ñ~°∞ HõÅã≤ D
„áêO`«O 'Kåà◊√Hõºcè=∞=~°OQÍ— „áêK«∞~°ºO á⁄OkOk.
PÅÜ«∞qâıëêÅ∞ : ™ê=∞~°H¡ À@, „^•HΔÍ~å=∞ cè"∞Õ â◊fi~åÅÜ«∂Å∞ ~Ô O_»∂ XˆH~°H"õ ∞≥ #ÿ
x~å‡} â‹·eÖ’ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ^Õ"åÅÜ«∞O ~åu`À Hõ\ ˜ì# Ô~O_»∞ „áêHÍ~åÅ∞ #_»∞=∞
~Ô O_»`ã« ∞¨ ÅÎ Ö’ „Ѩ^•è <åÅÜ«∞O xi‡`«"∞≥ ÿ LOk. ‰õΩ=∂~å=∞ cè"∞Õ â◊fi~°™êfiq∞"åi ^Õ"iÕ x
ÉÏÖÏ„uѨÙ~°ã¨∞O^ŒiQÍ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.
tÖÏâßã¨<åÅ∞ : „H©.â◊ 1447 #∞Oz 1494 =~°‰Ωõ QÆÅ =∞^躌 HÍÅOÖ’ *ÏsKÕã#≤
31 âßã¨<åÅ∞ D PÅÜ«∞OÖ’ L<åfl~Ú. W=hfl ^•#âßã¨<åÖË g\˜x H˘xfl\˜x |\˜ì
`«∂~°∞Ê# L#fl =ÚY=∞O@Ѩ x~å‡}O „H©.â◊ 1394 Ö’#∂ xÅ∞=Ù=∞O@áêÅ∞ „H©.â◊
1422Ö’#∂ xi‡Oz#@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk.
ѨHÍiÎ
OKå~å=∞=ÚÅ∞–qt+¨
Hõ ѨÙ~å}=Ú ì`« 75
3. cè=∞=~°O
#~°ûѨÓ~°∞, ã≤H˜O„^•ÉÏ^Œ∞ Ô~·ÖËfiÖˇ·#∞Ö’ cè=∞=~°O \∫#∞ ¿ãì+¨#∞Ö’ kQÆ=K«∞Û#∞.
Wk ѨOKå ~å=∂Ö’¡ XHõ>ˇÿ# cè=∂~å=∞=Ú. WHõ¯_» "ÕOKÕã≤Ü«Ú#fl ™êfiq∞
™È"Õ∞â◊fi~°™êfiq∞, ™È=Ú_»#QÍ K«O„^Œ∞_»∞. K«O„^Œ∞xKÕ „Ѩu+≤ªOK«|_ç# eOQÆ=Ú QÆ#∞Hõ
™È"Õ∞â◊fi~°ˆHΔ„`«=∞x ¿Ñ~°∞QÆey#k. nx "≥·t+¨ì º=ÚÖ’ Ѩ^Œ‡Ñ¨Ù~å}OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.
K«O„^Œ∞_»∞ `«# QÆ∞~°∞=QÆ∞ |$ǨÏã¨Êu ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# `å~°#∞ HÍq∞Oz áêѨ=Ú#∞ É’Q˘@∞ì
H˘#\ÏxH˜ J=∞$`«eOQÍ ÉèÏQÍ<˘flHõ ^•xx `≥zÛ „Ѩu+≤ìOKå_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ QÍÉ’Å∞
K«O„^Œ∞x ëÈ_»â◊ Hõà◊Å∞ eOQÆ=Ú g∞^Œ ^Œi≈OK«=K«∞Û J=∂"å㨺<å_»∞ eOQÆ=Ú #Å¡QÆ
LO_ç ѨÓi‚=∞‰õΩ `≥ÅQ¡ Í ã¨Ê\ù H˜ õ ã¨^$Œ â◊"∞≥ ÿ =ÙO@∞Ok. ™È=∞‰õΩO_» ™êfl#=Ú Ñ¨OK«=∞Ǩ
áêѨ =ÚŠѨiǨÏiã¨∞ÎO^Œx „Ѩfu.
4. „^•HΔÍ~å=∞=Ú
ZHõ¯_»∞Ok : „^•HΔÍ~å=∞, ~å=∞K«O„^ŒÑ¨Ù~°O =∞O_»ÅO.
K«i„`« : „H©.â◊. 11= â◊`åaÌ #∞Oz 15= â◊`åaÌ =~°‰õΩ D PÅÜ«∞O "≥·Éèí=OQÍ
q~åle¡O^Œx WHõ¯_ç âßã¨<åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. Kåà◊√‰õΩºÅ∞, HÍHõfÜ«ÚÅ∞, ~Ô _ç~¤ åAÅ∞
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°O`å cè"∞Õ â◊fi~°∞x ¿ã=Ö’ `«iOKå~°x PÅÜ«∂aè=$kúH˜ qâı+H¨ $õ +≤ KÕâß~°x
`≥Å∞™ÈÎOk. ¿ÑÔ~ÖÏ =zÛOk : ^ŒHõΔ„Ñ¨*ÏѨu P~å=∞O HÍ=_»O`À nxfl ^ŒHΔÍ~å=∞O
Ñ≤eKÕ"å~°∞ WHõ¯_» ^Œ‰õΔΩ_»∞ Ü«∞[˝OKÕâß_»x „Ѩfu.
„áêâ◊ãº÷¨ O : ã¨fiÜ«∞OÉè∞í "≥· "≥Åã≤# „^•HΔÍ~å=∞ cè"∞Õ â◊fi~° ™êfiq∞H˜ L#fl ѨÙ~å}MϺu
J"≥∂Ѷ¨∞ "≥∞ÿ#k. HÍjˆHΔ„`«O`À ã¨=∂#"≥∞ÿ#kQÍ ¿Ñ~°∞#fl „^•HΔÍ~å=∞ ^ŒH˜Δ}HÍjQÍ
q~ålÅ∞¡`ÀOk. N<å^èŒ∞_»∞ ~°zOz# 'cè=∞YO_»O— HÍ=ºOÖ’ D ˆHΔ„`« „áê=ÚMϺxfl
q=iOKå~°∞. HÀi# HÀÔ~¯Å∞fˆ~Û hÅHõO~î°∞_çQÍ PÜ«∞#O>Ë Éèí‰õΩÎʼnõΩ Jáê~°"≥∞ÿ#
#=∞‡HõO. JO^Œ∞Hõ<Õ „^•HΔÍ~å=∞ ã¨÷ÖÏxfl ^ŒH˜Δ}HÍjQÍ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. WHõ =∂}˜HͺO|
J=∞‡"å~°∞#fl Ñ‘~î°O Jëêì^Œâ◊ Ñ‘~îåÖ’¡ XHõ\ ˜ PÅÜ«∞ ã¨xflkèx KÕiÛ L#fl QÀ^•=ix
Ѩq„`« ã¨Ñ¨ÎQÀ^•=iQÍ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞ t=Ù_çH˜ „Ñ‘uáê„`«"≥∞ÿ# =∞Ǩ t=~å„u Ѩ~°fik<å#
Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨Ñ¨ÎQÀ^•=iÖ’ ™êfl#=∂K«iOz =∂}˜HõºO| ã¨"Õ∞`« cè"Õ∞â◊fi~°™êfiq∞x
=∞Ǩt=~å„u Ѩ~°fik<å# „^•HΔÍ~å=∞‰õΩ "ÕÖÏk ã¨OYºÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ ^Œ~°≈<åxH˜ =™êÎ~°∞.
5. áêÅH˘Å∞¡ (H©Δ~å~å=∞=Ú)
XHõ~°HõOQÍ Wk ™ê~°úHõ<å=∞O. Ѩ~°=∞t=Ù_»∞ `«# „uâ◊¥ÅO`À XHõ ã¨~°ã¨∞û#∞
xi‡Oz H©Δ~°™êQÆ~°=Ú #∞O_ç áêÅ<åHõi¬Oz ã¨~°ã¨∞û#∞ xOÃÑ#@, HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï
áêÅH˘Å#∞ áêÅH˘Å∞¡QÍ „Ѩã≤kú K≥OkOk.
áêÅH˘Å#∞QÍ : H©Δ~°O JO>Ë áêÅ∞, H©Δ~°=Ú# HÍ~å=∞=Ú áêÅH˘Å#∞ H©Δ~å
~å=∞=Ú Ñ¨OKå~å=∂Ö’¡ XHõ\ ˜QÍ „Ѩã≤kú K≥OkOk. WHõ¯_ç ™êfiq∞ ~å=∞eOˆQâ◊fi~°∞_»∞
eOQÆ=Ú 18 JOQÆ∞à◊=ÚÅ Ü≥∞`«∞ÎOk. áêÅ~åu`À ã¨fiÜ«∞OÉèí∞=Ù ™êfiq∞H˜ "≥#∞Hõ
ÉèÏQÆOÖ’ =¸_»∞ Kå~°Å∞<åfl~Ú. Wq [@Åx „Ѩfu. `å~°HÍã¨∞~°∞_»∞ ѨÓlOz#
J=∞$`« eOQÍxH˜ t~ÀÉèÏQÆ=∞x ‰õÄ_® H˘O^Œ~°O\Ï~°∞. 11 JO`«ã¨∞ÎÅ QÍeQÀѨÙ~°O
1777Ö’ xi‡OK«|_çOk PO„^èŒÖ’ Z`≥ÎÂ# QÍeQÀѨÙ~åÖ’¡ <åÖ’æ™ê÷<åxfl P„Hõq∞ã¨∞ÎOk.
 76

HÍiÎHõ=∂ã¨=ÚÖ’ ѨiîOK«=Åã≤# ™È΄`HÍiÎ

«=ÚÅ∞
Hõ ѨÙ~å}=Ú
N t=™È΄`«O N q+¨μ‚™È΄`«O
=O^Õ â◊OÉè∞í =Ú=∂ѨuO ã¨∞~°Q∞Æ ~°∞O =O^Õ[QÆ`å¯~°}O âßO`åHÍ~°O Éèí∞[QÆâ◊Ü«∞#O Ѩ^Œ‡<åÉèíO ã¨∞ˆ~â◊O
=O^Õ Ñ¨#flQÆ Éè∂í +¨}O =∞$QÆ^~Œè O° =O^Õ Ñ¨â¥◊ <åOѨuO qâßfiHÍ~°O QÆQÆ# ã¨^Œ$â◊O "Õ∞Ѷ¨∞=~°‚O â◊√ÉèÏOQÆO
=O^Õ ã¨∂~°ºâ◊âßOHõ=Ç≤Ïfl #Ü«∞#O =O^Õ =Ú‰õΩO^Œ„ÑÜ ≤ ∞« O ÅH©;HÍO`«O Hõ=∞Å#Ü«∞#O Ü≥∂yǨÏ$^•úº#QÆ=∞ºO
=O^Õ ÉèíHõÎ[<å„â◊~ÚOK« =~°^ŒO =O^ÕtO â◊OHõ~°OII =O^Õ q+¨μ‚O Éèí=ÉèíÜ«∞ǨÏ~°O ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ<å^äŒO II
t=„áê`«ã¨‡~°}"£∞
„áê`«ó㨇~åq∞ Éèí=cèuǨÏ~°O ã¨∞ˆ~â◊O QÆOQÍ^èŒ~°O =$+¨Éèí"åǨÏ# =∞OaˆHâ◊O I
Y\ÏfiOQÆâ◊¥Å =~°^•ÉèíÜ«∞ Ç¨Ï ã¨g∞â◊O ã¨O™ê~° ~ÀQÆǨÏ~° =∞ø+¨^èŒ =∞kfifÜ«∞"£∞ II 1
„áê`«~°«fl=∂q∞ ysâ◊O yi*Ï~°ú^ÕǨÏO ã¨~°æã≤÷u „Ѩà◊Ü«∞HÍ~°} =∂k^Õ=O I
qâıfiâ◊fi~°O ql`« qâ◊fi=∞<Àaè~å=∞O ã¨O™ê~° ~ÀQÆǨÏ~° =∞ø+¨^èŒ =∞kfifÜ«∞OII 2
„áê`«~°ƒù*Ïq∞ t="Õ∞Hõ =∞#O`«=∂^ŒºO "Õ^•O`« "Õ^Œº=∞#Ѷ¨∞O ѨÙ~°∞+¨O =∞ǨO`«"£∞ I
<å=∂k ÉèË^Œ~°Ç≤Ï`«O +¨_®ƒù=â◊¥#ºO ã¨O™ê~° ~ÀQÆǨÏ~° =∞ø+¨^èŒ =∞kfifÜ«∞"£∞ II 3
„áê`«ó ã¨=Ú`å÷Ü«∞ t=O qzO`«º â’¡Hõ„`«Ü«∞O ÜÕ∞ ã¨∞k#O Ѩ~î°OuI
`Õ ^Œ∞óY*Ï`«O |Ǩï[#‡ ã¨Oz`«O Ç≤Ï`åfiѨ^ŒO Ü«∂Ou `«^Õ=â◊OÉè’óII 4
t"å+¨ìHõ"£∞
„ѨÉèí∞O „áê}<å^äŒO qÉèí∞O qâ◊fi<å^äŒO [QÆ<åfl^äŒ<å^äŒO ã¨^•#O^ŒÉèÏ["£∞
Éèí=^Œƒù=ºÉèí∂`Õâ◊fi~°O Éèí∂`«<å^äŒO t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß# g∞_Õ. 1
QÆàı ~°∞O_»=∂ÅO `«<Ò ã¨~°Ê*ÏÅO =∞ǨHÍÅHÍÅO QÆ}ËâßkáêÅO
[\ÏE@QÆOQÀ`«Î~°OÔQ·ifiâßÅO t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß# g∞_Õ. 2
=Ú^•=∂Hõ~°O =∞O_»#O =∞O_»Ü«∞O`«O =∞Ǩ=∞O_»ÅO Éèí㨇Éèí∂ëê^èŒ~°O`«"£∞
J<åkO ǨϺáê~°O =∞Ǩ"≥∂ǨÏ=∂~°O t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß#g∞_Õ. 3
=(`«)\Ï^äÀ x"åã¨O =∞Ǩ\Ïì@ìǨã¨O =∞ǨáêѨ<åâ◊#O ã¨^•ã¨∞„ѨHÍâ◊"£∞
ysâ◊O QÆ}Ëâ◊O ã¨∞ˆ~â◊O =∞¿ÇÏâ◊O t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß#g∞_Õ. 4
ysO„^•`«‡*Ïã¨OQÆ$Ç‘Ï`å~°÷ ^ÕǨÏ"£∞ y~“ ã¨Oã≤÷`«O ã¨~°fi ^•Ñ¨#fl ˆQǨÏ"£∞
Ѩ~°„|Ǩχ „|Ǩ‡kaè ~°fiO^Œº=∂#O t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß# g∞_Õ. 5
HõáêÅO „uâ◊¥ÅO Hõ~åÉèϺO ^Œ^è•#O Ѩ^•OÉè’[ #„=∂Ü«∞ HÍ=∞O ^Œ^è•#O
|b=~°úÜ«∂#O ã¨∞~å}ÏO „Ѩ^è•#O t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß# g∞_Õ. 6
â◊~°K«ÛùO„^ŒQÍ„`«O QÆ}Ï#O^Œáê„`«O „u<Õ„`«O Ѩq„`«O ^èŒ<Õâ◊㨺 q∞„`«"£∞
JѨ~å‚Hõà◊„`«O ã¨^• ã¨K«Ûi„`«O t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß# g∞_Õ. 7
ǨÏ~°O ã¨~°ÊǨ~°O z`åÉèí∂qǨ~°O Éèí=O "Õ^Œ™ê~°O ã¨^• xifiHÍ~°O
â◊‡âß<Õ =ã¨O`«O =∞<À[O ^ŒÇ¨ÏO`«O t=O â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞ g∞âß# g∞_Õ. 8
ã¨fiÜ«∞O Ü«∞ó „ѨÉèÏ`Õ #~° â◊¥‡Åáê}Ëó Ѩˆ~î`ü ™È΄`«~°`«flO ufiÇ¨Ï „áêѨº~°`«fl"£∞
ã¨∞Ѩل`«O ã¨∞^è•#ºO ã¨∞q∞„`«O Hõà◊„`«O qz„`≥·ã¨û=∂~å^茺 "≥∂HõΔO„Ѩܫ∂u. 9
t=ѨOKåHõΔ~° ™È΄`«"£∞
<åˆQO„^Œ Ǩ~åÜ«∞ „uÖ’K«<åÜ«∞ Éèí™ê‡OQÆ~åQÍÜ«∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~åÜ«∞I
x`åºÜ«∞ â◊√^•úÜ«∞ kQÆO|~åÜ«∞ `«Ã㇠# HÍ~åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞II
=∞O^•H˜h ã¨eÅ K«O^Œ# K«iÛ`åÜ«∞ #Onâ◊fi~° „Ѩ=∞^äŒ<å^äŒ =∞¿ÇÏâ◊fi~åÜ«∞I
=∞O^•~° =ÚYº |ǨïѨÙ+¨Ê ã¨∞ѨÓl`åÜ«∞ `«Ã㇠=∞ HÍ~åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞II
t"åÜ«∞ Q“s =^Œ<å~°qO^Œ ã¨∂~åºÜ«∞ ^ŒHΔÍ^èŒfi~° <åâ◊HÍÜ«∞ I
N hÅHõO~îåÜ«∞ =$+¨^èŒfi*ÏÜ«∞ `«Ã㇠t HÍ~åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II
 HÍiÎHHõ õ Ѩ=∂ã¨
HÍiÎ =ÚÖ’ ѨiîOK«=Åã≤# ™È΄`«=ÚÅ∞
Ù~å}=Ú 77
=ã≤+¨ª ‰õΩOÉè’^Œƒù= Q“`«=∂k =ÚhO„^Œ ¿ã"åiÛ`« âıY~åÜ«∞ I
K«O„^•~°¯ "≥·âßfi#~° Ö’K«<åÜ«∞ `«Ã㇠=HÍ~åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II
Ü«∞HõΔã¨fi~°∂áêÜ«∞ [\Ï^èŒ~åÜ«∞ Ñ≤<åHõǨϙêÎÜ«∞ ã¨<å`«<åÜ«∞ I
ã¨∞k=º ^ÕǨÜ«∞ kQÆO|~åÜ«∞ `«Ã㇠ܫ∞ HÍ~åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞II
ѨOKåHõΔ~°q∞^ŒO ѨÙ}ºO Ü«∞óѨˆ~î`ü zÛù=ã¨xfl^èÒ I
t=Ö’Hõ =∞"åáÈflu t"Õ#ã¨Ç¨Ï "≥∂^Œ`Õ II
eOQÍ+¨ìHõ"£∞
„|Ǩχ=Ú~åi ã¨∞~åiÛ`«eOQÆO x~°‡Å ÉèÏã≤`« â’aè`«eOQÆO
[#‡[^Œ∞óY q<åâ◊HõeOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 1
^Õ==Úx „Ѩ=~åiÛ`«eOQÆO HÍ=∞^ŒÇ¨Ï# Hõ~°∞}ÏHõ~°eOQÆO
~å=}^Œ~°Ê q<åâ◊HõeOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 2
ã¨~°fiã¨∞QÆOkè ã¨∞ÖËÑ≤`«eOQÆO |∞kúq=~°÷# HÍ~°}eOQÆO
ã≤^Œúã¨∞~åã¨∞~° =Ok`«eOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 3
Hõ#Hõ=∞Ǩ=∞}˜ Éèí∂+≤`«eOQÆO Ѷ¨}˜Ñ¨u"Õ+≤ì`« â’aè`« eOQÆO
^ŒHõΔã¨∞Ü«∞[˝ q<åâ◊#eOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 4
‰õΩO‰õΩ=∞K«O^Œ# ÖËÑ≤`«eOQÆO ѨOHõ[Ǩ~° ã¨∞â’aè`« eOQÆO
ã¨Oz`«áêѨ q<åâ◊#eOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 5
^Õ=QÆ}ÏiÛ`« ¿ãq`«eOQÆO ÉèÏ"≥·~°ƒùH˜Îaè ˆ~=K«eOQÆO
k#Hõ~°HÀ\˜ „ѨÉèÏHõ~°eOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 6
J+¨ì^Œà’Ѩi "Õ+≤ì`«eOQÆO ã¨~°fiã¨=Ú^Œƒù= HÍ~°}eOQÆO
J+¨ì^Œi„^Œ q<åâ◊#eOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 7
ã¨∞~°QÆ∞~°∞ ã¨∞~°=~°Ñ¨Ól`« eOQÆO ã¨∞~°=#ѨÙ+¨Ê ã¨^•iÛ`«eOQÆO
Ѩ~°=∞ѨuOѨ~°=∂`«‡HõeOQÆO `«„`«Ê}=∂q∞ ã¨^•t=eOQÆO 8
eOQÍ+¨Hì õ q∞^ŒOѨÙ}ºO Ü«∞óѨ~ˆ z
î Ûù=ã¨xfl^èÒ t=Ö’Hõ =∞"åáÈflu t"Õ# ã¨ÇϨ "≥∂^Œ`.Õ
aÖÏfi+¨ìHõ"£∞
„u^Œà◊O „uQÆ∞}ÏHÍ~°O „u<Õ„`«O K« „uÜ«∂Ü«Ú^èŒO
„u[#‡ áêѨã¨OǨ~°O UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞ 1
„uâßMˇ·iƒÅfiѨ„`≥·â◊Û JzÛù„^≥·ó HÀ=∞Öˇ· â◊√ƒùÉèˇ·ó
`«=ѨÓ*ÏO Hõiëêºq∞ UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞. 2
JYO_»aÅfiѨ„`Õ} ѨÓl`Õ #OkˆHâ◊fiˆ~
â◊√^ŒúºOu ã¨~°fiáê¿ÑÉèíºó UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞. 3
™êÅ„QÍ=∞tÖÏ"Õ∞HÍO *Ï`«∞ q„áêÜ«∞ Ü≥∂-~°ÊÜÕ∞`ü
™È=∞Ü«∞[˝ =∞ǨѨÙ}ºO UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞. 4
^ŒO`«HÀ\˜ ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ "å[¿ÑÜ«∞ â◊`åxK«
HÀ\˜Hõ<åº =∞Ǩ^•#O UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞. 5
áê~°fi`庿ãûfi^Œ`À`«Ê#flO =∞Ǩ^Õ=㨺 ã¨`ü„Ñ≤Ü«∞O
aÅfi=$HõΔO #=∞™êºq∞ UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞. 6
^Œ~°≈#O aÅfi=$HõΔ㨺 ã¨Ê~°≈#O áêѨ<åâ◊#O
JѶ¨∞’~°áêѨã¨OǨ~°O UHõaÅfi"£∞ t"å~°Ê}"£∞. 7
=¸Å`À „|Ǩχ~°∂áêÜ«∞ =∞^茺`À q+¨μ‚~°∂Ñ≤}Ë
J„QÆ`« t≈=~°∂áêÜ«∞ UHõaÅfiO t"å~°Ê}"£∞. 8
aÖÏfi+¨ìHõ q∞^ŒO ѨÙ}ºO Ü«∞óѨˆ~îzÛù=ã¨xfl^èÒ ã¨~°fiáêѨ qx~°∞‡HõÎó t=Ö’Hõ =∞"åѨÙflÜ«∂`üII
 78 HÍiÎHõ =∂ã¨=ÚÖ’ ѨiîOK«=Åã≤HÍiÎ
# H™ÈÎõ Ѩ„`«Ù~å}=Ú
=ÚÅ∞
^•i„^Œº ^ŒÇ¨Ï#™È΄`«"£∞
qâıfiâ◊fi~åÜ«∞ #~°HÍO`«Hõ `å~°}ÏÜ«∞ Hõ~å‚=∞$`åÜ«∞ â◊tâıY~° ^è•~°}ÏÜ«∞ I
Hõ~°∂Ê~°HÍOu ^èŒ=àÏÜ«∞ [\Ï^èŒ~°~åÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 1
Q“s„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ ~°[hâ◊ HõÖÏ^èŒ~åÜ«∞ HÍÖÏO`«HÍÜ«∞ Éèí∞[QÍkèѨ HõOHõ}ÏÜ«∞ I
QÆOQÍ^èŒ~åÜ«∞ QÆ[~å[ q=∞~°Ì<åÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 2
ÉèíHõ΄Ñ≤Ü«∂Ü«∞ Éèí=~ÀQÆ ÉèíÜ«∂ѨǨÜ«∞ L„QÍÜ«∞ ^Œ∞óYÉèí=™êQÆ~° `å~°}ÏÜ«∞ I
*’ºu~°‡Ü«∂Ü«∞ QÆ∞}<å=∞ ã¨∞#$`«ºHÍÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 3
K«~å‡O|~åÜ«∞ â◊=Éèí㨇 qÖËѨ<åÜ«∞ á¶êÖËHõΔ}ÏÜ«∞ =∞}˜‰õΩO_»Å =∞O_ç`åÜ«∞ I
=∞Or~° áê^ŒÜ«ÚQÆàÏÜ«∞ [\Ï^èŒ~åÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 4
ѨOKå#<åÜ«∞ Ѷ¨}˜~å[ qÉèí∂+¨}ÏÜ«∞ ¿ÇÏ=∂Oâ◊√HÍÜ«∞ Éèí∞=#„`«Ü«∞ =∞O_ç`åÜ«∞ I
P#O^ŒÉèí∂q∞ =~°^•Ü«∞ `«"≥∂=∞Ü«∂Ü«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 5
ÉèÏ#∞„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ Éèí=™êQÆ~°`å~°}ÏÜ«∞ HÍÖÏO`«HÍÜ«∞ Hõ=∞ÖÏã¨# ѨÓl`åÜ«∞ I
<Õ„`«„`«Ü«∂Ü«∞ â◊√ÉèíÅHõΔ} ÅH˜Δ`åÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 6
~å=∞„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ ~°Ñ¶¨Ú<å^äŒ =~°„Ѩ^•Ü«∞ <å(QÆ)=∞„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #~°HÍ~°‚=`å~°}ÏÜ«∞ I
ѨÙ}˺+¨μ ѨÙ}ºÉèíi`åÜ«∞ ã¨∞~åiÛ`åÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 7
=ÚH©Îâ◊fi~åÜ«∞ Ѷ¨Å^•Ü«∞ QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ w`«„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ =$+¨ÉèËâ◊fi~° "åǨÏ<åÜ«∞ I
=∂`«OQÆ K«~°‡=ã¨<åÜ«∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~åÜ«∞ ^•i„^Œº ^Œ∞óY ^ŒÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞t≈"åÜ«∞ II 8
=ã≤¿+ª#Hõ$`«O™È΄`«O ã¨~°fi~ÀQÆ x"å~°}"£∞ I ã¨~°fiã¨OѨ`«¯~°O j„Ѷ¨∞O Ѩل`«áœ„`åk=~°ú#"£∞ II
„uã¨O^茺O Ü«∞óѨˆ~îxfl`«ºO ã¨Ç≤Ï ã¨fi~°æ =∞"åѨÙflÜ«∂`ü. Wu N=ã≤+ª¨ q~°z`«O ^•i„^Œº^ŒÇϨ # ™È΄`«"∞£
qâ◊fi<å^ä•+¨ìHõ"£∞
QÆOQÍ`«~°OQÆ ~°=∞}©Ü«∞[\ÏHõÖÏѨO Q“sx~°O`«~° qÉèí∂+≤`« "å=∞ÉèÏQÆ"£∞
<å~åÜ«∞}„Ñ≤Ü«∞ =∞#OQÆ =∞^•Ñ¨Ç¨~°O "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞ 1
"åKå=∞QÀK«~° =∞<ÕHõ QÆ∞}ã¨fi~°∂ѨO "åwâ◊q+¨μ‚ã¨∞~° ¿ãq`« áê^ŒÑ‘~î°"£∞
"å"Õ∞# q„QÆǨÏ=ˆ~} Hõà◊„`«=O`«O "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞. 2
Éèí∂`åkèѨOÉèí∞[QÆÉèí∂+¨}Éèí∂+≤`åOQÆO "庄Ѷ¨∂l<åO|~°^èŒ~°O [\˜ÅO„u<Õ„`«"£∞I
áêâßO‰õΩâßÉèíÜ«∞=~° „Ѩ^Œâ◊¥Åáê}˜O "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞. 3
j`åOâ◊√â’aè`« H˜s@ q~å[=∂#O á¶êÖËHõΔ}Ï#Åqâ’+≤`« ѨOK«ÉÏ}"£∞
<åQÍkèáê~°z`«ÉèÏã¨∞~° Hõ~°‚ѨÓ~°O "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞. 4
ѨOKå##O ^Œ∞i`«=∞`«Î=∞`«OQÆ*Ï<åO <åQÍO`«HõO ^Œ#∞[ѨÙOQÆ=Ѩ#flQÍ
^•"å#ÅO =∞~°}â’Hõ[~å@g<åO "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞. 5
`Õ*’=∞Ü«∞O ã¨QÆ∞}x~°∞æ} =∞kfifÜ«∞=∂#O^ŒHõO^Œ=∞Ѩ~ål`«=∞„Ѩ"Õ∞Ü«∞"£∞
<åQÍ`«‡HõO ã¨HõÅx+¨¯à◊ =∂`«‡~°∂ѨO "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uOÉèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞ 6
PâßO qǨÜ«∞ ѨiǨÏ$`«º Ѩ~°ã¨º xO^•O áê¿Ñ~°uOK« ã¨∞x"å~°º =∞#ã¨û=∂^èÒ
P^•Ü«∞ ǨÏ$`«¯=∞Å=∞^茺QÆ`«O Ѩˆ~â◊O "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞. 7
~åQÍk^À+¨~°Ç≤Ï`«O ã¨fi[<å#∞~åQÆO "≥·~åQƺâßOuxÅÜ«∞O yi*Ïã¨Ç¨Ü«∞"£∞
=∂^èŒ∞~°º^è≥·~°ºã¨∞ÉèíQÆO QÆ~°àÏaè~å=∞O "å~å}ã‘ѨÙ~°Ñ¨uO Éèí[qâ◊fi<å^äŒ"£∞. 8
"å~°}ã‘ѨÙ~°Ñ¨`Õó ã¨Î=#O t=㨺 "庙ÈHõÎ =∞+¨ìHõ q∞^ŒO Ѩ~î°`Õ =∞#∞+¨ºóI
q^•ºO „tÜ«∞O qѨÙÅ™œYº =∞#O`«H©iÎO ã¨O„áêѨº^ÕǨÏqÅÜÕ∞ ÅÉèí`ÕK«"≥∂HõΔ"£∞.II 9
qâ◊fi<å^ä•+¨ìHõ q∞^ŒO Ü«∞óѨˆ~î zÛù=ã¨xfl^èÒI t=Ö’Hõ =∞"åáÈflut"Õ#ã¨Ç¨Ï "≥∂^Œ`Õ.
 HÍsÎHõ=∂㨠xÜ«∞=∂Å∞ – q^èŒ∞Å∞ 79

HÍsÎH=õ ∂ã¨OÖ’ ^Œâq◊ ∞, UHÍ^Œt, ^•fi^Œt u^ä∞Œ ÅÖ’ N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù#∞ `«∞Åã≤
^ŒàÏÅ`À\©, Hõ=∞ÖÏÅ`À\© ѨÓl¿ãÎ rqOz#<åflà◊¥¡ ^è<Œ åxH˜ Ö’@∞ÖˉΩõ O_® LO_ç,
ã¨=∞ã¨Î ™œMϺÅ∞ HõÅQÆ_»O`Àáê@∞ JO`«º=Ú# [#‡~åÇ≤Ï`«ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ@.
J^Õq^èŒOQÍ P~°∞„^Œ #HõΔ„`«O~ÀA#, =∂ã¨t=~å„u<å_»∞, ™È=∞"å~°O<å_»∞, HÍsÎHõ
ѨÙ#flq∞<å_»∂ ~°∞„^•aè ¿+HõOKÕã≤, aÅfi^ŒàÏÅ`À#∂, ~°∞„^•HõΔÅ`À#∂ ѨÓlOz#
"åiH˜ J#O`«"≥∞ÿ# ™œMϺÅ`ÀÉÏ@∞ JO`«º=Ú# t=™êÜ«Ú[ºO á⁄O^Œ∞`å~°x
HÍsÎHõ ѨÙ~å}O K≥|∞`ÀOk.
HÍsÎHõ â◊√.áê_»ºq∞ : `≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú<Õ ÖËz ™êfl#OKÕã≤, JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
L#fl U^≥·<å PÅÜ«∂xÔHo§, <Õ#∞ KÕÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩ#fl HÍsÎHõ „=`«O xifiѶ¨∞flOQÍ
™êˆQ@@∞¡ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«=∞x „áêi÷Oz ã¨OHõÅÊO K≥ѨC‰õΩx PHÍâ◊náêxfl
ã¨O^Œi≈OK«∞HÀ"åe.
qkÜ«∞ : D ~ÀA ™È^Œi WO\˜ÔHo§ P"≥∞KÕu Éè’[#OKÕã≤, HÍ#∞HõÅ∞ WzÛ
=zÛ# "åiH˜ Ü«∞=∞QÆO_»O "å\˜Å¡^Œx ѨÙ~å}ÀH˜Î.
`«kÜ«∞ : J=∞‡"åiH˜ ‰õΩO‰õΩ=∞ѨÓ[ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O=Å¡ ™œÉèÏQƺã≤kú.
K«qu : HÍsÎHâõ √◊ ^Œú K«qu <Õ_∞» <åQÆ∞Å K«qu ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ ã¨∞„|Ǩχ}˺â◊fi~°∞xH˜
ѨÙ@ìÖ’ áêÅ∞áÈÜ«∂e.
ѨOK«q∞ : nxH˜ *Ï˝#ѨOK«q∞ Jx ¿Ñ~°∞. D ~ÀA ã¨∞„|Ǩχ}º „Ñ‘`«º~°÷O
J~°Û#Å∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl"åiH˜ *Ï˝#=$kú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
+¨+≤ª : <Õ_»∞ „|ǨχKåiH˜ Z„~°QÆà◊¡ HõO_»∞"å ^•#OKÕ¿ãÎ ã¨O`å# „áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx „Ѩfu.
ã¨ÑqΨ ∞ : D~ÀA Z„~x° =GOÖ’ QÀ^è∞Œ =∞Å∞ áÈã≤ ^•#q∞=fi_»O=Å¡ PÜ«Ú+¨μ¬ =$kú J=Ù`∞« Ok.
J+¨ìq∞ : D QÀáê+¨ìq∞<å_»∞ KÕ¿ã QÀѨÓ[ qâı+¨ Ѷ¨e`åÅxã¨∞ÎOk.
#=q∞ : <Õ\ ˜#∞Oz =¸_»∞~ÀAÅáê@∞ q+¨μ‚„u~å„`« „=`åxfl PK«iOKåe.
^Œâ◊q∞ : D~ÀA ~å„u q+¨μ‚ѨÓ[ KÕÜ«∂e.
UHÍ^Œt : D UHÍ^ŒtˆH É’^èŒ<≥·HÍ^Œt Jx¿Ñ~°∞. D~ÀA q+¨μ‚ѨÓ[ KÕã≤#
"åiH˜ L`«Î=∞ QÆ`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
^•fi^Œt : D~ÀA H©Δ~åaú ^•fi^Œt. <Õ\ ˜ ™êÜ«∞OHÍÅO Lã≤i"≥ÚHõ¯, `«∞Åã≤
"≥ÚHõ¯Å =^ŒÌ ^•"≥∂^Œ~°∞x LOz ѨÓ[KÕã≤, náêÅ∞ "≥eyOK«_»O ã¨~°fiáêáêÅ#∂
#tOѨKÕã¨∞ÎOk.
„`«Ü∂≥ ^Œt : D~ÀA ™êÅ„QÍ=∞ ^•#O KÕÜ∞« _»O=Å¡ ã¨~fi° HõëêìÅ∂ ^Œ∂~°=∞=Ù`å~Ú.
K«`«∞~°út : áêëê} K«`«∞~°út „=`«O KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ <Õ_»∞ =∞Ozk.
HÍsÎHõѨÓi‚=∞ : =∞Ǩ Ѩq„`«"≥∞ÿ# D~ÀA #n™êfl#OKÕã≤ t"åÅÜ«∞O=^ŒÌ
*ÏfiÖÏ`À~°} ^Œ~°≈#O KÕã¨∞HÀ=_»O=Å¡ ã¨~°fiáêáêÅ∂ „ѨHΔÍà◊#=∞=Ù`å~Ú.
 80 HÍsÎHõ=∂㨠xÜ«∞=∂Å∞ – q^èŒ∞Å∞
HÍsÎHõ |Ǩïà◊áê_»ºq∞ : D~ÀA P‰õΩ‰õÄ~° ^•#OKÕ¿ãÎ â◊√ÉèíO.
qkÜ«∞ : =#Éè’[#O KÕÜ«∞_»O qâı+¨ Ѷ¨ÖÏÅxã¨∞ÎOk.
`«kÜ«∞ : ѨO_ç`∞« ʼnõΩ,QÆ∞~°∞=ÙʼnõΩ `«∞Åã≤=∂Å#∞ ã¨=∞iÊOK«_O» =Å¡ `≥eq`Õ@Å∞ =$kú J=Ù`å~Ú.
K«qu : ѨQÆÅO`å LѨ=ã≤Oz, ™êÜ«∞O„`«O"Õà◊ QÆ}Ѩux QÆiHõ`À ѨÓlOz,
P QÆiHõ#∞ `«ÅQÆ_» H˜O^ŒÃÑ@∞ì‰õΩx Ѩ_»∞‰õΩO>Ë ^Œ∞ã¨fiѨfl ^ÀëêÅ∞ `˘Åy ã¨HõÅ
ã¨OѨ^ŒÅ∂ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
ѨOK«q∞ : p=∞ʼnõΩ #∂HõÅ∞ K«Å_¡ O» , â◊√#HÍʼnõΩ J#flO uxÑ≤OK«_O» â◊√Éèí Ѷe¨ `åÅxã¨∞OÎ k.
+¨+≤ª : „QÍ=∞^Õ=`«Å‰õΩ Ñ¨Ó[ [iÑ≤OK«_»O =∞Ozk.
ã¨ÑqΨ ∞ : lÖË_¡ ∞» ѨÓÅ`ÀQÆ∞zÛ# ^ŒO_»#∞ Dâ◊fi~°∞xH˜ ã¨=∞iÊ¿ãÎ ã¨OѨ^ÅŒ ∞ =$kú J=Ù`å~Ú.
J+¨ìq∞ : HÍÅÉèˇ·~°"å+¨ìHõO K«kq QÍÔ~Å`À ^ŒO_»KÕã≤ HÍÅÉèˇ·~°"åxH˜ (‰õΩHõ¯‰õΩ)
ã¨=∞iÊOK«_»O=Å¡ ^èŒ#„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
#=q∞ : "≥O_ç ÖË^• ~åy HõÅâ◊OÖ’ h~°∞áÈã≤ ѨO_ç`«∞xH˜ ^•#q∞¿ãÎ Ñ≤`«$
^Õ=`«Å∞ `«i™êÎ~°∞.
^Œâq◊ ∞ : <Õ_∞» J#fl ã¨O`«~Ê° }KÕ¿ãÎ q+¨μ=‚ Ù‰õΩ „Ñ‘uáê„`«∞Öˇ,· HÀiHõÅ∞ f~°`å~Ú.
UHÍ^Œt : qëê‚fiÅÜ«∞OÖ’ náê~å^è#Œ , ѨÙ~å}„â◊=}O, Ѩ~#°î O, *ÏQÆ~}° qâı+Ѩ Ũ¶ „Ѩ^OŒ .
^•fi^Œt : J#fl^•#O ÖË^• ã¨fiÜ«∞OáêHõO ã¨=∞iÊOK«_»O â◊√Éèí„Ѩ^ŒO.
„`«Ü≥∂^Œt : #=„QÆǨ~å^èŒ# KÕÜ«∞_»O=Å¡ „QÆǨÏ^ÀëêÅ∞ `˘ÅQÆ∞`å~Ú.
K«`«∞~°Ìt : D=∂㨠t=~å„u<å_»∞KÕ¿ã Dâ◊fi~å~°Û#, Jaè¿+HõO JѨ=∞$`«∞º
^ÀëêÅ#∞, „QÆǨÏÉÏ^èŒÅ#∞ `˘Åy™êÎ~Ú.
J=∂"å㨺 : <Õ_»∞ Ñ≤`«$^Õ=Å¿Ñi@ J#fl^•#O ÖË^• LѨC ѨѨC`À ‰õÄ_ç#
ã¨=∞ã¨Î ã¨OÉÏ~åÅ#∞ ^•#O KÕÜ«∞_»O=Å¡ ÃÑ^ŒÌʼnõΩ #~°HõÉÏ^èŒ `˘Åy, ã¨fi~°æã¨∞MÏÅ∞
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
D =∂ã¨OÖ’ KÕ¿ã™êfl#O ^•#[áêÅ=Å¡ J#O`«"≥∞ÿ# ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏÅ∞ „áêÑ≤Î
™êÎ~Ú. J~Ú`Õ JÖÏ ~ÀE KÕÜ«∞ÖËx"å~°∞ Hõhã¨O UHÍ^Œt, ^•fi^Œt, ѨÓi‚=∞,
™È=∞"å~åÅÖ’ ÖË^• XHõ¯ ѨÓi‚=∞ ÖË^• Hõhã¨O XHõ¯ ™È=∞"å~°O<å_»~Ú<å㨈~
xÜ«∞=∞ x+¨ªÅ`À LѨ"åã¨OLO_ç, QÆ∞_çH˜ "≥o§ nѨO "≥ey¿ãÎ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl
=i‚OK«_»O `«#=Å¡ HÍ^Œx „|ǨχK≥áêÊ_»∞. HÍsÎHõ áœ~°‚q∞<å_»∞ ѨQÆÅO`å LѨ"åã¨
=ÚO_ç ~°∞„^•aè¿+HõO KÕ~ÚOz t"åÅÜ«∞OÖ’ =∞\˜ì„Ѩq∞^ŒÖ’ 365 X`«∞ÎÅ#∞
P=Ù<Õu`À "≥ey¿ãÎ ã¨=∞ã¨Î áêáêÅ∂ Éèí㑇Ѩ@Å"≥∞ÿ WǨÏÖ’HõOÖ’ ã¨~°fi™œMϺÅ#∞
J#∞ÉèíqOz JO`«ºOÖ’ ѨÙ}ºÖ’HÍÅ∞ á⁄O^Œ∞`å~°x HÍsÎHõ ѨÙ~å}OÖ’x J<ÕHõ
QÍ^äÅŒ ∞, Wu=$`åÎÅ∞, LѨH^õ ÅŒä #∞|\˜ì `≥Å∞ã¨∞OÎ k. H©~Δ åaú^•fi^Œt „=`«O, ã¨`º« <å~å
Ü«∞}™êfiq∞ „=`«O, ˆH^Œˆ~â◊fi~° „=`«O HÍsÎHõ=∂ã¨OÖ’ KÕã¨∞‰õΩ<Õ „=`åÅ∞.
 0883 - 246 2565
903 246 2565

yÓ÷Vü≤Hé |ü_øπ¢ wüH,‡é

n»+‘ê Vü≤À≥˝Ÿ m<äT≥, ø√≥>∑TeTà+, sê»eTùV≤+Á<äes¡+ ` 533101.
WWW.MOHANPUBLICATIONS.COM
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T
1. Áe‘·ø£<∏ä\T ` |üP»\T
1. l $Hêj·Tø£ Áe‘·+ yÓ\ s¡÷.10-00
2. l $ù|òTïX¯«s¡|üPC≤`|ü⁄D≤´Vü≤yê#·q+ 30`00
3. l $ù|òTïX¯«s¡|üP» (ø±DÏbÕø£πøåÁ‘·e÷Vü‰‘·à´+‘√) 10`00
4. dü+ø£wüºVü≤s¡#·‘·T]ú leTVü‰>∑D|ü‹ Áe‘·+ 30`00
5. es¡\ø°Î Áe‘·+ 10`00
6. πø<ëπsX¯«s¡ Áe‘·+ 10`00
7. Á‹Hê<Ûä Áe‘·+(ø£\sY) 10-00
8. Á‹Hê<ÛäÁe‘·+(kÕ<ë) 5-00
9. ø°åsê_∆ Áe‘·+ 12`00
10. eT+>∑fi¯ >öØÁe‘·+ 10-00
11. yÓ’uÛÑe\ø°Î Áe‘·+ bò˛{À j·T+Á‘·+‘√ 25-00
12. l\ø°Î ≈£îuÒs¡ Áe‘·+ (bò˛{À j·T+Á‘·+‘√) 25-00
13. ø£qø£eTVü‰\ø°Î Áe‘·+ (ø±y˚TX¯«ØbÕ≥‘√) 25-00
14. dü+‘√w”e÷‘ê Áe‘·+ 25-00
15. @&ÉT X¯ìyêsê\ Áe‘·+ 25-00
16. dü‘·´Hêsêj·TDÁe‘·+ 25-00
17. l düTes¡Ã˝≤Vü≤qTeTB›ø£å 30-00
18. •eBø£å 10-00
19. ø±‘ê´j·T˙ Áe‘·+ 20`00
20. kÂuÛ≤>∑´ >öØÁe‘·+ 20`00
21. ‹s¡TbÕŒyÓ’ (<ÛäqTsêàdüÁe‘·+) 36`00
22. Ád”Ô\ Áe‘·ø£<∏ä\T 36`00
23. Ád”Ô\Áe‘·ø£<∏ä\Tdü÷ú˝≤ø£å] (H˚<äTq÷]>∑+>±<Ûäs¡sêe⁄>±]) 54`00
24. ô|[fl bÕ≥\T ` Åd”Ô\bÕ≥\T (ø±y˚TX¯«]bÕ≥‘√) 36`00
25. düs¡«<˚e‘ê |üPC≤$<Ûëq+ 25`00
26. Äs¡TÁe‘ê\T 30`00
27. sêVüQø±\+˝À<äTsêZ<˚M|üPC≤ 10-00
á <Ûäs¡\T ìø£s¡e≠ø±<äT, m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT e÷s¡T#·T+&Ée#·TÃqT.
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 3
28. ‘·T\dæ ì‘·´|üP», ‘·T\d”ñ|üjÓ÷>±\T 10-00
29. l #·Áø£ s¡Vü≤dü´ $C≤„qyéT 36`00
30. l#·Áø£ |üPC≤$<Ûëq+(ô|<ä›~) 36`00
31. \ø°Î ` >öØ ì‘·´|üP» 10-00
32. l düs¡dü«r ì‘·´|üP» 10-00
33. l <äTsêZì‘·´|üP» 10-00
34. ø±\uÛ…’s¡e ì‘·´|üP» 10-00
35. •e|üP» 10-00
36. Ms¡uÛÑÁ<ä |üP» 10-00
37. Ä+»H˚j·T ì‘·´|üP» 10-00
38. Hêπ>+Á<ä kÕ«$T |üP» 10-00
39. düTÁãVü≤àD´ ì‘·´|üP» 10-00
40. sêeT<˚e⁄ì ø£<∏ä 10-00
41. •e<˚e⁄ì ø£<∏ä 10-00
42. \ø°Îqs¡dæ+Vü≤|üP» 10-00
43. y˚+ø£fÒX¯«s¡|üP» 10-00
44. ÁãVü≤à+>±] ì‘·´|üP» 10-00
45. dü÷s¡´ ì‘·´|üP» 10-00
46. qeÁ>∑Vü≤ ì‘·´|üP» 10-00
47. s¡TøÏàD° ø£˝≤´D+ 25`00
48. ñe÷eTùV≤X¯«s¡ Áe‘·+ 36`00
49. l ø±y˚TX¯«Ø Áe‘·+ 36`00
50. 16 k˛eTyês¡e≠\ Áe‘·e≠ 25`00
51. bÕs¡«rø£˝≤´D+ 25`00
52. düVü≤Ádüø£eT\e]Ô Áe‘·e≠ 25`00
53. |ü+#·e≠K Ä+»H˚j·T |üPC≤$<ÛëqeTT 36`00
54. nwüºHê>∑|üP» 36`00
55. |üP»\T m+<äT≈£î#˚j·÷* ? 36`00
56. @ <˚e⁄ìøÏ @|ü⁄cÕŒ\‘√ |üPõ+#ê*? 36`00
57. @ <˚e⁄ìøÏ @Á|ükÕ<ä+ HÓ’y˚<ä´+ ô|{≤º*? 36`00
58. @<˚e⁄ìøÏ @$<Ûäe≠>±BbÕsê<Ûäq#Ój·÷´*? 36`00
59. @<˚e⁄ìøÏ mìï Á|ü<äøÏåD\T#˚j·÷* ? 36`00
60. Vü≤qTeT<é Áe‘·+ 36`00
61. |ü+#êj·T‘·q |üP» 63`00
62. 28 Áe‘·e≠\T 120`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 4
63. ø£\X¯|üP»\T (9ˇπøkÕ]) 150`00
64. ø£\X¯|üP»\T ($&ç$&ç>±) (Á|æ+≥T˝À) ....
65. ÁV”≤+ø±s¡ eTVü‰j·T»„+ (Á|æ+≥T˝À) ....
66. >√e÷‘· 40-00
2. k˛ÔÁ‘ê\T`düTÁ|üuÛ≤‘·e≠\T düVü≤ÁdüHêeTe≠\T
1. l \*‘ê $wüßí düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘ê\T 45`00
|ü⁄sêD|ü+&É sê<Ûëø£èwüíe∂]Ô>±] dü+ø£\q+
2. \*‘ê$wüßí düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·e≠\T (Væ≤+B) ,, 50`00
3. \*‘ê$wüßí düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·e≠\T (Ç+^¢wüß) ,, 50`00
4. dü÷ú˝≤ø£å]\*‘ê$wüßídüVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·e≠\T(|üÁ‹ø£ôd’CŸ) 99`00
5. \*‘ê$wüßí (πødt u…’+&é) 1/8 &Ó$Tà 63-00
6. dü÷ú˝≤ø£åØ \*‘ê$wüßí (ÁøöHéôd’E)πødtu…’+&é 108-00
7. düs¡«<˚e‘ê k˛ÔÁ‘·eT+»] 120`00
8. düø£\<˚e‘ê nc˛º‘·Ôs¡X¯‘·Hêe÷e[' (63) 24`00
9. $wüßídüVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·yéT (ÁøöHé) 25`00
10. \*‘ê düVü≤ÁdüHêeT k˛ÔÁ‘·yéT (ÁøöHé) 36`00
11. \*‘ê düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
12. \ø°Î düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
13. <äTsêZ düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
14. Ä+»H˚j·T düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
15. •e düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
16. $wüßí düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
17. >∑D|ü‹ düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
18. düTÁãVü≤àD´ düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
19. >±j·TÁ‹ düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
20. \*‘ê$wüßí düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘ê\T 24`00
21. lsêe÷ düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
22. düs¡dü«‹ düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
23. dü÷s¡´düVü≤ÁdüHêeTe≠\T   Ä~‘·´Vü≤è<äj·T+ 24`00
24. ly˚+ø£fÒX¯«s¡düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 24`00
25. eTDÏB«|ües¡íq (ô|<ä›~) 24`00
26. dü+<ë´e+<äq+ 24`00
27. eT+Á‘·|ü⁄wüŒyéT ....
28. Á‹uÛ≤cÕ Vü≤qTe÷Hé#ê©kÕ 15`00
29. Vü≤qTe÷Hé #ê©kÕ 10`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 5
30. eTDÏB«|ües¡íq (bÕ¬ø{Ÿ) 10`00
31. Äs¡T #ê©kÕ\T 10`00
32. •yêsê<Ûäq (•ek˛ÔÁ‘ê\T) 10`00
33. y˚+ø£fÒX¯«s¡ düTÁ|üuÛ≤‘·+ (bÕ¬ø{Ÿ) 10`00
34. Äs¡T<ä+&Éø±\T 5`00
35. y˚+ø£fÒX¯«s¡ >√$+<äHêeTe≠\T 5`00
36. nwüº\ø°Î k˛ÔÁ‘·yéT ø£qø£<Ûësêk˛ÔÁ‘·yéT 10`00
37. <˚MK&ÉZe÷˝≤k˛ÔÁ‘·yéT (eTVæ≤cÕdüTs¡eTs¡›˙k˛ÔÁ‘·+‘√) 10`00
38. düT+<äs¡ø±+&É (bÕ¬ø{Ÿ) 10`00
39. uÛÑ>∑eBZ‘· e∂\+ 27`00
40. sêeTs¡øå±k˛ÔÁ‘·yéT 15`00
41. k˛ÔÁ‘· s¡‘êïe[ 36`00
42. |ü⁄sêD|ü+&É \*‘ê`$wüßí düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·yéT($T˙) 10`00
43. |ü⁄sêD|ü+&É \*‘êdüVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·yéT($T˙) 10`00
44. |ü⁄sêD|ü+&É $wüßí düVü≤ÁdüHêeTk˛ÔÁ‘·yéT 10`00
45. |ü⁄sêD|ü+&É Ä~‘·´ Vü≤è<äj·T+ 10`00
46. eT+Á‘·|ü⁄wüŒ+ ($T˙) 10`00
47. •yêq+<ä\Vü≤]`kÂ+<äs¡´\Vü≤] 36`00
48. ≈£î»<√wü+ 10`00
49. ø±\düs¡Œ <√wü+ 10`00
50. MT n|ü\T rsê˝≤? 10`00
51. <äèwæº<√cÕ\T ìyês¡D 10`00
52. |ü+#·dü÷ø£Ôe≠\T 10`00
53. dü+<Ûë´e+<äq+ 10`00
54. s¡TÁ<äqeTø£yéT`#·eTø£yéT 10`00
55. >±j·TÁreT+Á‘ê\T 10`00
56. Vü≤j·TÁ^e k˛ÔÁ‘·e÷\ 10`00
57. <äøÏåD≤e∂]Ô k˛ÔÁ‘·e÷\ 10`00
58. <ë«<äX¯ CÀ´‹]¢+>±\T ` |ü+#êsêe÷\‘√ 10`00
59. ldü÷ø£Ô+ |ü⁄s¡Twü dü÷ø£Ô+ 10`00
60. qeÁ>∑Vü≤k˛ÔÁ‘·e÷\ 36`00
61. eTVü‰Hê´düyéT 36`00
62. düT+<äs¡ø±+&É >±HêeTè‘·+ 36`00
63. >√e÷‘·|üPC≤$<Ûëqe≠ 10`00
64. Äq+<ädæ~∆ ` 1 l<˚M k˛ÔÁ‘·e÷\ 108`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 6
65. Äq+<ädæ~∆ ` 2 @ düeTdü´≈£î @ k˛ÔÁ‘·yéT bÕsêj·TD#˚j·÷* 108`00
66. Äq+<ädæ~∆-3 e÷qdü<˚M k˛ÔÁ‘·e÷\ 108-00
67. l ø±\uÛ…’s¡e s¡øå± ø£e#·yéT 63-00
68. ns¡Ãq 40-00
69. ì‘·´<˚e‘ês¡Ãq 40-00
70. düs¡«<˚e‘ê k˛ÔÁ‘· ì~Û 99-00
71. l#·Áø£ qees¡D≤s¡Ãq 63-00
72. #·+&û dü|üÔX¯‹ bÕsêj·TD Áø£eT+ 99-00
73. l<˚$ k˛ÔÁ‘· s¡‘êïe[ 32 <˚$ k˛ÔÁ‘ê\≈£î ‘ê‘·Œs¡´+‘√ 99-00
74. eq<äTsêZ eT+Á‘êqTcÕ˜q Áø£eTyéT 63-00
75. l ø±\uÛ…’s¡e Áe‘·eTT 63`00
3. l kÕs≠ <ä‘·Ô Á>∑+<∏äe≠\T
1. l kÕs≠u≤u≤ dü#·Ã¤]Á‘· 120`00
2. dü+|üPs¡í l >∑Ts¡T #·]Á‘· 120`00
3. l kÕs≠Äsê<Ûäq`wæ]¶yÓ’uÛÑe+ 120`00
4. l kÕs≠u≤u≤ J$‘· #·]Á‘· (ÁøöHé) 63`00
5. l >∑Ts¡T#·]Á‘· (ÁøöHé) 63`00
6. qeHê<Ûä #·]Á‘· 99`00
7. lkÕs≠#·]Á‘· (u…’+&ÉT) Á|üj·÷D|ü⁄bÕsêj·TDÁ>∑+<∏ä+ 63`00
8. l>∑Ts¡T#·]Á‘· (u…’+&ÉT) Á|üj·÷D|ü⁄bÕsêj·TDÁ>∑+<∏ä+ 63`00
9. dü‘·´<ä‘·ÔÁe‘·+ <ä‘êÔÁ‘˚j·T|üPC≤ø£\Œ+,düVü≤Ádü+‘√ 30`00
10. nq|òü÷<˚M Áe‘·+ 30`00
11. uÛÑ≈£îÔ\ Á|üX¯ï\≈£î u≤u≤ »yêãT\T 30`00
12. l kÕs≠|üPC≤ø£\Œ+ (düVü≤Ádü+‘√) 25`00
13. l kÕs≠uÛÑ»qe÷\ 20`00
14. l kÕs≠ uÛÑ»Hé‡ 20`00
15. l kÕs≠uÛÑøÏÔ ^‘ê\T 20`00
16. •]&çVü‰s¡‘·T\T (uÛ≤e+‘√) 20`00
17. ªªlkÕs≠μμø√{Ï 27`00
18. ªªlkÕs≠sêyéTμμø√{Ï 20`00
19. l kÕs≠Hê<∏ä k˛ÔÁ‘·eT+»] 10-00
20. l kÕs≠y˚s≠Hêe÷\T 8-00
21. l kÕs≠ Vü‰s¡‘·T\T (bÕ¬ø{Ÿ) 15`00
22. l kÕs≠ düÔeqeT+»] 10`00
23. Væ≤+B l kÕs≠ Vü‰s¡‘·T\T 15`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 7
24. X¯ì dæ+>∑D≤|üPsY πøåÁ‘·e÷Vü‰‘·à´+ 63`00
25. Ç+^¢wüß l kÕs≠Vü‰s¡‘·T\T 15`00
26. wæ]&ç <äs¡Ùq+`lkÕs≠ yÓ’uÛÑe+ 99`00
27. kÕs≠dü‘·´Áe‘·+ 30`00
28. kÕs≠ nqTÁ>∑Vü≤yéT 120`00
29. qe>∑Ts¡Tyêsê\ Áe‘·ø£\Œe≠ 15`00
30. l<ä‘·Ô©˝≤eTè‘·e≠ 99`00
31. Vü≤è<äj·T+˝À kÕs≠ 15`00
32. lwæ]&ûkÕs≠ ©˝≤eTè‘·+(ldü#·Ã¤]Á‘·) 120`00
33. >∑C≤qqeTVü≤sêCŸ #·]Á‘· 99`00
4. CÀ´‹cÕ\T
1. ªø±\#·Áø£+μ >∑+≥\|ü+#ê+>∑+ (>±πsZj·T) 72`00
2. Á>∑Vü≤uÛÑ÷$T |ü+#ê+>∑e≠ (>±πsZj·T) 108.00
3. Äq+<ädæ~∆ |ü+#ê+>∑+ (yÓ’.$.XÊÁdæÔ) 63.00
4. e≠\T>∑T yê] sê•|òü*‘ê\T (12sêX¯ó\Tyê]øÏ) 50.00
5. e≠\T>∑T yê] sê•|òü*‘ê\T $&ç$&ç>±ˇø=ÿø£ÿ{Ï 12.00
6. ø±\#·Áø£+CÀ´‹wüø±´\+&ÉsY 25.00
7. Á>∑Vü≤ã\+ ø±´\+&ÉsY (lìyêdü>±πsZj·T-uÛÑøÏÔ{Ï$) 25.00
8. X¯óuÛÑeTdüTÔ (|æ&É|ü]Ô) ø±´\+&ÉsY 25.00
9. kÕ<ë ø±´\+&ÉsY 5.00
10. bÕ¬ø{Ÿ ø±´\+&ÉsY 15.00
11. ‘ê»ø£˙\ø£+؃j·TyéT 100`00
12. πøs¡fi¯ CÀ´‹wü s¡Vü≤kÕ´\T 180`00
13. CÀ´‹wü ÁãVü≤à s¡Vü≤kÕ´\T 180`00
14. e÷qükÕ>∑] C≤‘·ø£|ü<äú‹ 180`00
15. esêVü≤$TVæ≤s¡ C≤‘·ø£|ü<äú‹ 180`00
16. e<Ûä÷es¡ $yêVü≤yÓTÆÁ‹<ë«<äX¯≈£L≥e≠\T 99`00
17. dæ+|ü⁄˝Ÿ ¬s$T&ûdt 180-00
18. X¯+uÛÑT Vü≤Às¡Á|üø±•ø£ 250`00
19. |üPs¡« |üsêX¯] 100`00
20. |üsêX¯s¡ CÀ´‹wü$C≤„q düs¡«dü«+ 200`00
21. Á|üX¯ï dæ+<ÛäT 99`00
22. qø£åÁ‘· $X‚wü |òü*‘ê\T 63`00
23. dü÷s¡´dæ<ë∆+‘·|ü+#ê+>∑>∑DÏ‘·+#˚j·T&É+m˝≤? 180`00
24. <äèøχ<ë∆+‘·|ü+#ê+>∑>∑DÏ‘·+ #˚j·T&É+m˝≤? 180`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 8
25. Äj·≠sê›j·T ìs¡íj·T+ 63`00
26. C≤‘·ø£ >∑DÏ‘· Á|üy˚•ø£ 63`00
27. CÀ´‹wüeTs¡àuÀ~Ûì 63`00
28. CÀ´‹wü Á|üXÀï‘·Ôs¡e÷\ 63`00
29. e≠VüAs¡Ô+ ìs¡ís≠+#·&É+m˝≤? 63`00
30. C≤‘·ø£ eTø£s¡+<ä+ 63`00
31. CÀ´‹wü düs¡dü«‹ 63`00
32. MT»qqø±\ $X‚cÕ\T 63`00
33. e≠VüAs¡Ô $C≤„q uÛ≤düÿs¡+ 63`00
34. CÀ´‹wü dü«j·T+uÀ~Ûì 63`00
35. X¯óuÛÑe≠VüAs¡Ô •s√eTDÏ 63`00
36. qø£åÁ‘· |òü\eT+»] 36`00
37. |ü+#ê+>∑+ #·÷ùd $<Ûëq+ 36`00
38. düsê«s¡ú CÀ´‹wü+ 36`00
39. ÁbÕ<∏ä$Tø£ CÀ´‹wü+ 36`00
40. qes¡‘·ïe≠\T X¯óuÛÑjÓ÷>∑e≠\T 36`00
41. X¯óuÛÑX¯≈£îHê\T 30`00
42. Vü≤düÔπsU≤|òü*‘ê\T 36`00
43. dü+K´˝À¢ uÛÑ$wü´‘Y 36`00
44. e≠VüAs¡Ô B|æø£ 99`00
45. |ü⁄≥TºeT#·Ã\T |òü*‘ê\T 30`00
46. ø£\\T |òü*‘ê\T 30`00
47. C≤‘·ø£ #·Áø£+ y˚j·T&É+ m˝≤? 36`00
48. e÷qkÕ>∑] (ÁbÕNqCÀ´‹wüÁ>∑+<∏ä+) `|ü⁄#êÃlìyêdüsêe⁄ 250`00
49. CÀ´‹wüXÊg ∫{≤ÿ\T 120`00
50. >∑TbÕÔ X¯‘ê_∆ |ü+#ê+>∑+ (1940`2050) 999`00
51. Á|üX¯ï#·+&˚X¯«s¡yéT 63`00
52. <ë«<äX¯uÛ≤e |òü\#·+Á~ø£ 250`00
53. CÀ´‹wü X¯‘·jÓ÷>∑s¡‘êïe[ (q÷s¡TjÓ÷>±\|òü*‘ê\T) 120`00
54. n+>∑kÕe≠Á~ø£+ 36`00
55. Vü≤düÔ kÕe≠Á~ø£+ 63`00
56. ˝≤˝Ÿ øÏ‘êuŸ 99`00
57. X¯≈£îqXÊg+ 63`00
58. Ä<ÛäTìø£Á|üX¯ïXÊg+ 120`00
59. |üsêX¯s¡CÀ´‹wü Á|üX¯ïCÀ´‹wü+ 180`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 9
60. nwüºø£es¡TZ (ø=+&É|ü*¢) 63`00
61. ãèVü≤‘YC≤‘·ø£+ (ÁbÕNqÁ|ü‹øÏ|ü⁄qs¡TàÁ<äD) 250`00
62. \>∑ïs¡‘êïø£s¡+ 63`00
63. wü≥Œ+#ê•ø£ 120`00
64. 40 s√E˝À¢ CÀ´‹wü+H˚s¡TÃø=q+&ç 270`00
65. 40 s√E˝À¢ kÕe≠Á~ø£+H˚s¡TÃø=q+&ç 180`00
66. 40 s√E˝À¢ dü+U≤´XÊg+ 180`00
67. 40 s√E˝À¢ qø£åÁ‘· (Hê&û) |òü*‘·e≠\T 270`00
68. 40 s√E˝À¢ yÓ’<ä´CÀ´‹wü+ H˚s¡TÃø√+&ç 250`00
69. MT |ü⁄{Ϻq‘˚B n<äT“¤‘·s¡Vü≤kÕ´\T (kÕsTT>∑D|ü‹¬s&ç¶) 270-00
70. ¬ø.|æ.CÀ´‹wü+ (|ü]#·j·T+) 63`00
71. e≠VüAs¡Ô∫+‘êeTDÏ 99`00
72. dü÷s¡´#·+Á<ä Á>∑Vü≤De≠\T 63`00
73. Á|üdæ<ä∆e´≈£îÔ\ C≤‘·ø±\T (y˚πsø=+&É|üŒ) 180`00
74. n<äèwüº¬syÓT&ûdt 144`00
75. Á>∑Vü≤dü+#ês¡ |òü\ìs¡íj·TB|æø£ 63`00
76. CÀ´‹wü ¬s$T&ûdt 300`00
77. C≤‘·ø£e÷sêÔ+&É+ bÕ‘·Á|ü‹øÏ j·T<∏ë‘·<∏ä+ (ø=+&É|ü*¢) 250`00
78. CÀ´‹wü$<ë´Á|üø±•ø£ bÕ‘·Á|ü‹øÏ j·T<∏ë‘·<∏ä+ (ø=+&É|ü*¢) 250`00
79. Hê&ûCÀ´‹wü+ 63`00
80. qø£åÁ‘·bÕ]C≤‘·+ (>√s¡düMs¡uÛÑÁ<ë#ês¡´) 63`00
81. \>∑ïbÕ]C≤‘·+ (>√s¡düMs¡uÛÑÁ<ë#ês¡´) 63`00
82. >ö‘·eTdü+Væ≤‘· 63`00
83. Vü≤Às¡s¡‘·ïe÷\ 63`00
84. C≤‘·ø£|òü\ eTDÏeT+»] 200`00
85. |ü⁄wüÿs¡ |ü+#ê+>∑+ (2013`14qT+&ç 2024`25) 560`00
86. <äXÊuÛÑTøÏÔ|òü\ ìs¡íj·T+ 250`00
87. $+‘· CÀwü´e≠\T 63`00
88. c˛&ÉX¯es¡TZ\T 200-00
89. s¡$Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
90. #·+Á<ä Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
91. ≈£î» Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
92. ãT<Ûä Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
93. >∑Ts¡T Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
94. X¯óÁø£ Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 10
95. X¯ì Á>∑Vü≤ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
96. sêVüQ   πø‘·T Á>∑Vü≤eTT\ düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99-00
97. Ä<ÛäTìø£ Á>∑Vü≤e≠\T-ñ|üÁ>∑Vü≤e≠\T düeTdüÔ Á|üuÛ≤ee≠\T 99`00
98. e≠VüAs¡Ôe÷sêÔ+&É+ 63`00
99. \|òü≠C≤‘·ø£+ 63`00
100. C≤‘·ø±\+ø±s¡e≠ 63`00
101. y˚Twü\>∑ï |òü*‘·e≠\T 99`00
102. eèwüuÛÑ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
103. $T<ÛäTq \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
104. ø£sêÿ≥ø£ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
105. dæ+Vü≤\>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
106. ø£q´\>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
107. ‘·T\ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
108. eè•Ãø£ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
109. <ÛäqTdüT‡ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
110. eTø£s¡ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
111. ≈£î+uÛÑ \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
112. MTq \>∑ï |òü*‘·e≠\T 99-00
113. Hês¡<ä dü+Væ≤‘· 200`00
114. |ü+#ê+>∑|”]ƒø£˝Òœø±>∑DÏ‘·+ 250`00
115. ‘êsêã\+ ` #·+Á<äã\+ (y˚πs ø=+&É|üŒ) 99`00
116. düT\uÛÑ\>∑ï kÕ<Ûäq (∫Á‘ê\>∑Ts¡Te∂]Ô>∑TbÕÔ) 200`00
117. sêVüQ πø‘·Te⁄\ jÓ÷>∑eTT 99`00
118. #Ûêj·÷Á>∑Vü≤eTT\T 99`00
119. CÀ´‹wü$C≤„q B|æø£ 63`00
_.$.sêeTHé >±] Á>∑+<∏äe≠\T
120. CÀ´‹wü $<ë´s¡+uÛÑ+ 50`00
121 Á>∑Vü≤uÛ≤e ã\e≠\T 50`00
122. ø±\#·Áø£<äX¯ 50`00
123. nqTuÛÑe Á|üXÊïCÀ´‹wü+ 50`00
124. CÀ´‹wüXÊg+˝À yê‘êes¡D uÛÑ÷ø£+bÕ\T 50`00
125. |ü⁄s√>±$T C≤‘·ø£+ 50`00
126. uÛ≤yês¡∆s¡‘êïø£s¡+ 75`00
127. uÛ≤s¡rj·TCÀ´‹wü düs¡«dü«+ 75`00
128. nwüºø£es¡Z |ü<ä∆‹' 75`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 11
129. CÀ´‹wüXÊg+˝À dü+<˚Vü‰\T,düe÷<ÛëHê\T 75`00
130. Á|üX¯ï‘·+Á‘· 75`00
131. e≠VüAs¡Ô+ 75`00
132. $•wüº C≤‘·ø£e≠\T 125`00
133. uÛ≤s¡rj·T|òü*‘·CÀ´‹wü+ 125`00
134. 300 e≠K´yÓTÆq jÓ÷>∑e≠\T 125`00
135. C≤‘·ø£+|ü]o*+#·&É+m˝≤ ? 300`00
sêh|ü‹ nyês¡T¶Á>∑V”≤‘·, eTVü‰eTVü≤ÀbÕ<Ûë´j·T, yê#·düŒ‹
l eT<ÛäTs¡ø£èwüíe∂]Ô>±] Á>∑+<∏äe≠\T
136. ãèVü≤‘Y|üsêX¯s¡Vü≤ÀsêXÊge≠`1 200`00
137. ãèVü≤‘Y|üsêX¯s¡Vü≤ÀsêXÊge≠`2 200`00
138. ãèVü≤‘Y|üsêX¯s¡Vü≤ÀsêXÊge≠`3 200`00
139. ãèVü≤‘Y|üsêX¯s¡Vü≤ÀsêXÊge≠`4 200`00
140. uÛ≤yês¡ús¡‘êïø£s¡e≠ 100`00
141. e≠VüAs¡Ô ∫+‘êeTDÏ 100`00
142. e≠VüQs¡Ô ∫+‘êeTDÏ`bÕs¡Tº2 200`00
143. dü«|üï XÊge≠ 36`00
144. X¯‘·jÓ÷>∑eT+»] 50`00
145. Áe‘·ìs¡íj·Tø£\Œe*¢ 250`00
146. <Ó’e»„e\¢uÛÑ+ 75`00
147. edü+‘·sê»X¯≈£îqyéT (ãèVü≤‘YX¯≈£îqXÊg+) 250-00
148. yêdüTÔXÊg$y˚ø£e≠`1 100`00
149. yêdüTÔXÊg$y˚ø£e≠`2 200`00
150. yêdüTÔXÊg$y˚ø£e≠`3 100`00
151. yêdüTÔXÊg$y˚ø£e≠`4 200`00
152. nqTuÛÑedüT\uÛÑyêdüTÔ ` 1 50`00
153. nqTuÛÑedüT\uÛÑyêdüTÔ ` 2 100`00
154.|ü+#ê+>∑ $y˚ø£eTT 99`00
155. e•wü˜ dü+Væ≤‘· 360-00
156. |ü+#·|üøÏå XÊg+ (πødtu…’+&é) 200-00
5. yêdüTÔ\T
1. 40 s√E˝À¢ ª yêdüTÔ$<ä´μ H˚s¡TÃø=q+&ç 180`00
2. yêdüTÔXÊg s¡Vü≤dü´e≠\T 200`00
3. yêdüTÔqTã{Ϻ MT Ç\T¢ 63`00
4. MTs¡÷ MT yêdüTÔ 63`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 12
5. >∑èVü≤yêdüTÔ ∫{≤ÿ\T 63`00
6. yêdüTÔ |üP» 63`00
7. yêdüTÔ dü÷Á‘·e≠\T 63`00
8. yêdüTÔXÊg s¡Vü≤kÕ´\T 63`00
9. >∑èVü≤yêdüTÔ es¡TZ\T 99`00
10. $X¯«ø£s¡àyêdüTÔ XÊgØ‘ê´ MT Ç+{Ï bÕ¢qT\T 63`00
11. $X¯«ø£s¡à yêdüTÔXÊgØ‘ê´ MTÇ+&É¢Äj·Te≠\T 99`00
12. $X¯«ø£s¡à yêdüTÔ XÊg+(∫Á‘ê\>∑Ts¡Te∂]Ô>∑TbÕÔ) 180`00
13. Ä<ÛäTìø£ >∑èVü≤yêdüTÔ 99`00
14. X¯óuÛÑyêdüTÔ 270`00
15. yêdüTÔj·T+Á‘· s¡‘êïe[ 120`00
16. yêdüTÔXÊg+ 120`00
17. Vü≤Ödt bÕ¢Hé‡ 63`00
18. >∑èVü≤ìsêàD yêdüTÔ 63`00
19. yêdüTÔ ¬syÓT&ûdt 63`00
20. >∑èVü≤yêdüTÔ <äs¡ŒD+ 63`00
21. CÀ´‹wü`>∑èVü≤yêdüTÔ#·+Á~ø£ 200-00
22. yêdüTÔs¡‘êïø£s¡+ (ø=+&É|ü*¢) 63-00
23. yêdüTÔ•s√eTDÏ ,, 120`00
24. yêdüTÔdü+Á>∑Vü≤yéT ,, 63-00
25. |ü+#·yêdüTÔ bÕ]C≤‘·+ ,, 120`00
26. yêdüTÔ&ç+&çeTyéT ,, 63`00
27. yêdüTÔ<äT+~_Û ,, 120`00
28. $X¯«ø£s¡àyêdüTÔÁ|üø±•ø£ (πødtu…’+&é) 250-00
29. ø£èwüíyêdüTÔXÊge≠ 63`00
30. »\yêdüTÔ,X¯\´yêdüTÔ (<ä+‘·÷]|ü+&ÉØHê<∏é) 99`00
31. eTj·TyêdüTÔ (>√s¡düMs¡uÛÑÁ<ë#ês¡´) 120`00
32. yêdüTÔ CÀ´‹ 63-00
33. eTq Ç\T¢-eTqyêdüTÔ 99-00
34. yêdüÔe yêdüTÔ|üPC≤$<ÛëqeTT 108`00
35. yêdüTÔ <äs¡ŒD+ 120`00
6. eT+Á‘·XÊÁkÕÔ\T
1. eT+Á‘·kÕ<Ûäq 63`00
2. ‘·+Á‘·C≤\+ 63`00
3. eT+Á‘·X¯øÏÔ 63`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 13
4. <ä‘êÔÁ‘˚j·T ‘·+Á‘·$<ä´ 63`00
5. <ä‘êÔÁ‘˚j·T e∂*ø±‘·+Á‘·yéT 63`00
6. ‘ê+Á‹ø£ |ü+#ê+>∑+ 63`00
7. j·TøÏåD° ‘·+Á‘·+ 63`00
8. eT+Á‘êqTcÕ˜q #·+Á~ø£ 63`00
9. düs¡«<˚e‘ê eT+Á‘·ø£e#·e≠\T 63`00
10. eT+Á‘êø£åsê\s¡Vü≤dü´+ (;C≤ø£ås¡ì|òüT+≥Te⁄) 63`00
11. düs¡«<˚e‘ê eT+Á‘·s¡‘êïe[ 63`00
12. dü<ë#ês¡ B|æø£ 63`00
13. jÓ÷–˙`yêeTπøX¯«s¡‘·+Á‘·+ 63`00
14. Á|ü|ü+#·kÕs¡‘·+Á‘·+ 63`00
15. ã<äìø£ ‘·+Á‘·yéT 63`00
16. ñ∫äwüº >∑D|ü‹ ‘·+Á‘·yéT 63`00
17. >∑T|üÔ kÕ<Ûäq ‘·+Á‘·+ 63`00
18. >∑+<Ûäs¡« ‘·+Á‘·yéT 63`00
19. kÂ+<äs¡´\Vü≤] (eT+Á‘·j·T+Á‘·s¡‘êïe[) 63`00
20. j·T+Á‘· eT+Á‘· ‘·+Á‘· 63`00
21. bÕX¯ó|ü‘· ‘·+Á‘·+ 99`00
22. |ü+#·<äX¯ eTVü‰K&ÉZ ‘·+Á‘·+ 99`00
23. s¡TÁ<ëcÕ˜<Ûë´j·T' 99`00
24. eT+Á‘·dæ~∆ 120`00
25. |üs¡X¯ósêeT‘·+Á‘·yéT 108`00
26. l\*‘ê$˝ÀeT |ü+#·<äo 108`00
27. l >∑Ts¡T ‘·+Á‘·+ 108`00
28. >±j·TÁr ‘·+Á‘·yéT 108`00
29. eTVü‰X¯øÏÔ eT+Á‘· ‘·+Á‘· s¡Vü≤kÕ´\T 150`00
30. l <äTs¡Z ‘·+Á‘·yéT 200`00
31. eTVü‰eTè‘·T´+»j·TneTè‘·bÕX¯ó|ü‘·yéT 200`00
32. düs¡Œ (Hê>∑)‘·+Á‘·+ 250`00
33. Vü≤eq ‘·+Á‘·+ 250`00
34. c˛&ÉX¯ì‘·´‘·+Á‘·+ 250`00
35. XÊπøÔj·T‘·+Á‘·+ 250`00
36. s¡TÁ<äj·÷eTfi¯‘·+Á‘·+ 250`00
37. \ø°ÎÁ|ü‘·´+–sê ‘·+Á‘·yéT 250`00
38. Væ≤s¡D´X¯S*˙ ‘·+Á‘·yéT 250`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 14
39. e÷j·÷Á|ü‘·´+–sê ‘·+Á‘·yéT 250`00
40. l $X¯«s¡÷|ü Á|ü‘·´+–sê ‘·+Á‘·yéT 250`00
41. dü«sêíø£s¡¸DuÛ…’s¡e‘·+Á‘·+ 250`00
42. ø±o$XÊ˝≤øÏå ‘·+Á‘·+ 250`00
43. XÊ+‹‘·+Á‘·yéT 250`00
44. j·T+Á‘·dæ~∆ 360`00
45. l \ø°Î ‘·+Á‘·yéT 360`00
46. eT+Á‘·eTVü≤À<ä~Û (Ád”Ô<˚e‘ê'ø£\ŒyéT) 360`00
47. eT+Á‘·eTVü≤À<ä~Û (|ü⁄s¡Twü<˚e‘ê'ø£\ŒyéT) 360`00
48. eT+Á‘·XÊg+ (Á>∑+<∏äe≠) 360`00
49. Á|ü‘·´+–sêø£è‘ê´‘·+Á‘·+ 360`00
50. ø±eT<Û˚qTe⁄ ‘·+Á‘·+ 360`00
51. X¯S*˙<äTsêZ‘·+Á‘·+ 360`00
52. l$<ä´ s¡Vü≤dü´+ 290-00
53. ≈£î˝≤s¡íe ‘·+Á‘·yéT 150`00
54. Ä#ês¡´ dæ<ä∆ Hê>±s¡T®q‘·+Á‘·+ (ˇ]»q˝Ÿ) 390-00
55. dæ<ä∆e∂*ø£ s¡Vü≤dü´+ (eT+Á‘·,j·T+Á‘·düVæ≤‘·+) 63-00
7. Á>∑+<∏ë\T ` Äsê<Ûäq\T
1. uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£ ‘ê‘·Œs¡´ düVæ≤‘·+ 54`00
2. uÛÑ>∑eBZ‘· (e#·q+) 99-00
3. uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£‘ê‘·Œs¡´+-πødüTu…’+&ç+>¥ 72-00
2. >∑DÒX¯ Äsê<Ûäq 1 99`00
3. >∑DÒXÀbÕdüq 2 99`00
4. qeÁ>∑Vü≤yÓ’uÛÑe+ 99`00
5. qeÁ>∑Vü≤ ¬syÓT&ûdt 99`00
6. qeÁ>∑Vü≤ y˚<ä+ 99`00
7. X¯ìÁ>∑Vü‰sê<Ûäq 99`00
8. Ä~‘ê´sê<Ûäq 99`00
9. düTÁãVü‰àD≤´sê<Ûäq 99`00
10. l •e Äsê<Ûäq 99`00
11. \ø°Î Äsê<Ûäq 99`00
12. Vü≤qTeT<ësê<Ûäq 99`00
13. \*‘êsê<Ûäq 99`00
14. l #·Áø±sê<Ûäq 99`00
15. >±j·TÁr Äsê<Ûäq 99`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 15
16. Ms¡uÛÑÁ<ësê<Ûäq 99`00
17. ≈£î»Á>∑Vü‰sê<Ûäq 99`00
18. uÛ…’s¡yêsê<Ûäq 99`00
19. <Ó’yêsê<Ûäq 99`00
20. ^‘êsê<Ûäq (uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£‘ê‘·Œs¡´düVæ≤‘·) 99`00
21. ly˚+ø£fÒX¯«sê<Ûäq 99`00
22. Vü≤j·TÁ^yêsê<Ûäq 99`00
23. \ø°Îqs¡dæ+Vü‰sê<Ûäq 99`00
24. l u≤˝≤Á‹|ü⁄s¡düT+<äØ k˛ÔÁ‘· ø£<ä+ã+ 99`00
25. <˚M ©˝≤eTè‘·+ 99`00
26. |ü⁄sêD|ü+&É düT+<äs¡ø±+&É e#·q+ 99`00
27. |ü⁄sêD|ü+&É sêe÷j·TD+ 99`00
28. |ü⁄sêD|ü+&É uÛ≤s¡‘·+ 99`00
29. |ü⁄sêD|ü+&É uÛ≤>∑e‘·+ 99`00
30. (dü÷]) yê©àøÏ sêe÷j·TD+ 99`00
31. ø±\düs¡Œ jÓ÷>∑+ 99`00
32. ì‘·´ J$‘·e≠˝À s¡TÁ<ëø£å\T 99`00
33. ì‘·´ J$‘·e≠˝À qes¡‘êï\T 99`00
34. y˚<ädü÷ø£Ôe≠\T 99`00
35. y˚eTq |ü<ä´kÕsêeTè‘·+ 99`00
36. |ü+&É>∑\T |üs¡«~Hê\T 99`00
37. dü÷øÏÔs¡‘êï\T 99`00
38. Vü≤qTeT#·Ã¤]Á‘· 99`00
39. qeÁ>∑Vü≤ <äs¡ÙqyéT 99`00
40. ì‘·´J$‘·+˝À qeÁ>∑Vü‰\T 99`00
41. kÕ\Á>±eTe≠\T 99`00
42. >∑Ts¡TX¯óÁø£ Á|üuÛ≤ee≠ #·+Á<äø£fi≤Hê&û 99`00
43. X¯ìÁ>∑Vü≤¬s$T&ûdt 99`00
44. C≤‘·ø£düT<ÛëkÕs¡e≠`C≤‘·ø£yÓ÷ø£åÁ|ü<ës≠ì 99`00
45. $yêVü≤CÀ´‹wüeT+»]`e÷´πsCŸe÷´∫+>¥¬>’&é (kÕs≠>∑D|ü‹¬s&ç¶) 99`00
46. MT|ü⁄{Ϻq‘˚Bìã{Ϻ MTJ$‘·s¡Vü≤kÕ´\T (q÷´eTsê\J ˝…’|òt¬>’&é) ,, 99`00
47. MTn<äècÕºìøÏ (ù|s¡T) H˚yéTø£s¡ø£åHé ,, 99`00
48. q÷´eTsê\J ¬s$T&ûdt 99-00
49. e∂ø£|ü+#·X¯r 99`00
50. lsêeTø£sêíeTè‘·+ 99-00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 16
51. s¡Vü≤dü´≈£î≈£îÿ≥XÊg+ 300-00
52. ñbÕdüq $<Ûëq+ 99-00
53. |ü+#·eTy˚<ä+ eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ 99`00
54. <˚e⁄fi¯ófl &Ü{Ÿ ø±yéT 99`00
55. >∑D|ü‹uÛ≤wü´+ 99`00
56. j·TEπs«<ä ñ|üqj·Tq$yêVü≤Á|üjÓ÷>∑eT+»] 99`00
57. qejÓ÷>∑T\T 99`00
58. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝Àì<ä]Ù+#·e\dæq Á|üe≠K<äsêZ\T 99`00
59. düø£\<˚e‘ênc˛º‘·Ôsê\T(ô|<ä›~)`(180nc˛º‘·Ôs¡X¯‘·Hêe÷efi¯ó\‘√) 99`00
60. düø£\<˚e‘ê nc˛º‘·Ôs¡X¯‘·Hêe÷efi¯ó\T (πødtu…’+&ç+>¥) 216-00
61. düø£\<˚e‘ê düVü≤ÁdüHêeTe≠\T 99`00
62. Ä<Ûë´‹àø£ dü÷øÏÔ ì~Û 99`00
63. Áu≤Vü≤àDT\T >√Á‘ê\T,Á|ües¡\T 99`00
64. düs¡«<˚e‘êdü«s¡÷|ü⁄&ÉT l y˚+ø£fÒX¯«s¡T&ÉT 99`00
65. l \ø°Îdüìï~Û 99`00
66. l\ø°Î >∑D|ü‹ Vü≤ÀeTø£\Œ+ 99`00
67. e÷s¡¸˝ŸÄsYº ‡ (ø£sêfÒ,≈£î+>¥|òüPH˚s¡TÃø√+&ç) 99`00
68. e÷´õø˘¬>&’ é 99`00
69. #·<äs¡+>∑+ 99`00
70. |ü+#·e≠K Vü≤qTeT‘Y yÓ’uÛÑe+ 63`00
71. >∑s¡T&É|ü⁄sêD+ 40`00
72. e÷|òüT|ü⁄sêD+ 36`00
73. •e|ü⁄sêD+ 36`00
74. yÓ’XÊK|ü⁄sêD+ 36`00
75. ø±ØÔø£ |ü⁄sêD+ 36`00
76. ø±ØÔø£ |ü⁄sêD+ (∫qï~) 25`00
77. düs¡«ø±s¡´dæ~∆øÏ sêe÷j·TDbÕsêj·TD 63`00
78. ô|<ä›u≤\•ø£å 50`00
79. >±j·TÁr eTVæ≤eT 36`00
80. eèø£å<˚e‘·\T 63`00
81. j·÷Ewü kÕàs¡Ô dü+kÕÿs¡ #·+Á~ø£ 200`00
82. düHê‘·qyÓ’~ø£ Áu≤Vü≤àDkÕàsêÔ>∑eTø£\ŒyéT 150`00
83. #·‘·Tπs«<äe≠\T 120`00
84. qeÁ>∑Vü‰sê<Ûäq 120`00
85. ‘êfi¯|üÁ‘· düe÷Vü‰s¡ >√|ü⁄s¡+ 120`00
86. eTqT<Ûäs¡à XÊg+ (e#·q+˝À...) (πødtu…’+&ÉT) 250`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 17
87. e÷qe<Ûäs¡àeTT\T 120`00
88. y˚<äeT+Á‘· dü+Væ≤‘· 120`00
89. düVü≤Ádü*+>±s¡Ãq 120`00
90. l •e^‘· 120`00
91. <ë«<äX¯ñ|üìwü‘·TÔ\T 120`00
92. |ü⁄sêD|ü+&Éyê] kÂ+<äs¡´\Vü≤] π(ødtu…’+&é) 250`00
(XÀ¢ø£‘ê‘·Œs¡´düVæ≤‘· $|ü⁄\yê´K´‘√) kÕ<ë 120`00
93. ãèVü≤‘Y •e k˛ÔÁ‘· s¡‘êïø£s¡e≠ 200`00
94. ãèVü≤‘Y <˚M k˛ÔÁ‘·s¡‘êïø£s¡e≠ 200`00
95. ãèVü≤‘Y $wüßí k˛ÔÁ‘·s¡‘êïø£s¡e≠ 200`00
96. πø<ës¡Hê<Ûé ã<äØHê<Ûé j·÷Á‘ê¬>’&ÉT 63`00
97. <äøÏåD≤eè‘· X¯+Ke≠\T 63`00
98. 108 ~e´<˚XÊ\ $wüßíπøåÁ‘·<äs¡Ùì 36`00
99. <Ûäs¡àdæ+<ÛäTe⁄(πødtu…’+&ç+>¥) 270`00
100. uÛ≤s¡rj·T XË’eπøåÁ‘·j·÷Á‘ê<ä]Ùì 99`00
101. ∫\T≈£L] u≤˝≤J#·]Á‘· 36`00
102. uÛÑ>∑e‘YdüTÔ‹ 63`00
103. dü÷s√´bÕdüq 36`00
104. ø±oK+&É+ 250`00
105. <˚MuÛ≤>∑e‘·+ 360-00
106. l Ä+»H˚j·T+ 216-00
107. <Ûäs¡àdü+<˚Vü‰\T 216-00
108. Ä<Ûë´‹àø£ <Ó’$ø£ edüTÔe⁄\T 250-00
109. sêe÷j·TD+ 600`00
110. b˛‘·q uÛ≤>∑e‘·+ 900`00
111. •eeT+Á‘·eTT\T 63`00
8. yÓ’<ä´ Á>∑+<∏ë\T
1. ÄVü‰s¡+ Äs√>∑´+ 36`00
2. e∂*ø±yÓ’<ä´ ∫{≤ÿ\T 36`00
3. Äj·≠πs«<ä yÓ’<ä´ ∫{≤ÿ\T 30`00
4. >∑èVü≤yÓ’<ä´ s¡Vü≤kÕ´\T 36`00
5. >∑èVü≤yÓ’<ä´kÕs¡+ 36`00
6. Vü≤À$TjÓ÷yÓ’<ä´+ (<ë«<äX¯\eD∫øÏ‘·‡) 63`00
7. Á|üø£è‹yÓ’<ä´+ 36`00
8. ÄVü‰s¡+`yÓ’<ä´+ 99`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 18
9. dü+|üPs¡í Äj·≠πs«<ä`∫{≤ÿ yÓ’<ä´+ 99`00
10. Äj·≠πs«<äyéT 36`00
11. Äj·≠πs«<ä e∂*ø±yÓ’<ä´B|æø£ 99`00
12. <äT+|ü≈£Ls¡\T, Ä≈£î≈£Ls¡\T, ø±j·T>∑÷s¡\T (yê&Éø£+ ` ñ|üjÓ÷>±\T) 99`00
13. @ø£e∂*ø±yÓ’<ä´+ 99`00
14. ncÕº+>∑ Vü≤è<äj·T+ (4uÛ≤>±\T) 1200`00
15. s¡Vü≤dü´dæ<ä∆jÓ÷>∑yÓ’<ä´kÕs¡yéT 99`00
16. ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤À$TjÓ÷yÓ’<ä´+ 99`00
17. ˇu…dæ{Ï 99`00
18. ôV≤˝ŸÔ¬>’&é 99`00
19. Äj·≠πs«<ä+`Jeqy˚<ä+ 99`00
20. |òü⁄&é<∏Ós¡|æ 63-00
21. Hê´#·Ts¡˝Ÿ<∏Ós¡|æ 99`00
22. dü+|üPs¡íÄs√>±´ìøÏ 20숈 63`00
23. ø°fi¯flH=|ü\T MT düeTdü´˝…’‘˚... 99`00
24. jÓ÷>±eT+Á‘· 63`00
25. jÓ÷>± eT+&˚ ≥T dü+&˚ 63`00
26. ôV≤s¡“˝Ÿ yÓT&çdæHé`ôV≤˝ŸÔ≥T&˚ 99`00
27. ôV≤˝ŸÔô|ò’˝Ÿ 108`00
28. edüTÔ>∑TDbÕsƒ¡+ 250`00
29. s¡kÕj·Tq yêJø£s¡D ‘·+Á‘·+ 150`00
30. edüTÔ>∑TD eTø£s¡+<ä+ 400-00
31. Hê≥TyÓ’<ä´+ -(πødtu…’+&é) 360-00
32. Hê≥TyÓ’<ä´+ (∫qï~) 99-00
33. ÁbÕD≤j·÷eTe≠-jÓ÷>∑ 63-00
9. nj·T´|üŒ ` uÛÑyê˙ s¡ø±\T
1. l nj·T´|üŒ ©˝≤eTè‘·+ 30`00
2. l nj·T´|üŒ uÛÑ»qbÕ≥\T 63`00
3. l nj·T´|üŒ |üPC≤ø£\Œ+ 20`00
4. l nj·T´|üŒ uÛÑøÏÔ ^‘ê\T 20`00
5. Vü‰s¡‹¬>’ø=qTe÷ 40-00
6. l nj·T´|üŒ Bø£å F 10`00
7. l nj·T´|üŒ uÛÑ»qe÷\ F 10`00
8. l nj·T´|üŒ ì‘·´|üP» P 10`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 19
9. l nj·T´|üŒ ì‘·´ìj·Te÷e[ P 10`00
10. uÛÑyê˙Bø£å (l uÛÑyê˙ ©˝≤eTè‘·+) 36`00
11. <˚M©˝≤eTè‘·+ 99`00
12. l <˚M |üPC≤ø£\Œ+ 20`00
13. <˚M uÛÑøÏÔ^‘ê\T 20`00
14. uÛÑyê˙Bø£å P 10`00
15. <˚M uÛÑøÏÔe÷\ F 10`00
16. l nj·T´|üŒ uÛÑ»Hêe[ 120`00
17. nj·T´|üŒ|üPC≤$~Û (CÒdüT<ëdüTkÕ+>¥‡‘√) 24`00
10. uÛÑ»q\T ` ø°s¡Ôq\T
1. nqïeTj·T´ ø°s¡Ôq\T 20`00
2. lsêeT<ëdüT ø°s¡Ôq\T 20`00
3. düs¡«<˚e‘ê eT+>∑fi¯Vü‰s¡‘·T\T 20`00
4. edüT+<Ûäs¡ eT+>∑fi¯ Vü‰s¡‘·T\T 25`00
5. kÂuÛ≤>∑´ <˚e‘ê eT+>∑fi¯Vü‰s¡‘·T\T 36`00
6. düs¡«<˚e‘ê uÛÑ»q\T 36`00
7. ∫{Ϻ bı{Ϻ bÕ≥\T 10`00
8. C≤rj·T ^‘ê\T 10`00
9. <˚X¯uÛÑøÏÔ ^‘ê\T 36`00
10. |ü+&ÉT>∑\T`|ü⁄D´πøåÁ‘ê\T uÛÑøÏÔ^‘ê\T 36`00
11. >=_“fi¯flbÕ≥\T,˝≤*bÕ≥\T,ø√˝≤≥bÕ≥\T 36`00
12. nqïeTj·T´ dü+ø°s¡Ôq\T 99`00
13. ô|[flbÕ≥\T`Ád”Ô\bÕ≥\T 36`00
14. uÛÑø±Ôq+<ä uÛÑ»qø°s¡Ôq\T(z˝Ÿ¶dæ˙ôdºÌ˝Ÿ) 36`00
15. düs¡«<˚e‘êuÛÑøÏÔeTDÏe÷\ 36`00
16. ã‘·Tø£eTà ñj·÷´\ bÕ≥\T 36`00
17. nqïeTj·T´ dü+ø°s¡ÔHêì~Û(1000ø°s¡Ôq\T) 270`00
11. Væ≤{Ÿ‡ kÕ+>¥‡
1. |òüT+≥kÕ\ uÛÑøÏÔ^‘ê\T`uÛÑ>∑eBZ‘· 36`00
2. mdt.|æ.u≤\T uÛÑøÏÔ^‘ê\T 36`00
3. |òüT+≥kÕ\ düTeT<ÛäTs¡^‘ê\T 99`00
4. |æ. düTo\ düTeT<ÛäTs¡^‘ê\T 99`00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 20
5. mdt.|æ. u≤\T düTeT<ÛäTs¡^‘ê\T 99`00
6. mdt.C≤qøÏ düTeT<ÛäTs¡^‘ê\T 99`00
7. y˚≥÷] düT+<äs¡sêeTe∂]ÔVæ≤{Ÿ‡ 99`00
8. düs¡«<˚e‘ê dæ˙uÛÑøÏÔ^‘ê\T 99`00
12. Ád”Ô\≈£î ñ|üj·≠ø£Ô |ü⁄düÔø£e≠\T
1. lø±+‘êeTDÏ e+≥\T (yÓCŸ) 63`00
2. lø±+‘êeTDÏ e+≥\T (HêHéyÓCŸ) 63`00
3. XÊø±Vü‰s¡ e+≥\T 30`00
4. e÷+kÕVü‰s¡e+≥\T 30`00
5. ∫{Ϻ∫{≤ÿ\T 30`00
6. n+<ëìøÏ ∫{≤ÿ\T 30`00
7. |æ\¢\ ù|s¡T¢ (ô|<ä›~) 30`00
8. |æ\¢\ ù|s¡T¢ (∫qï~) 10`00
9. ˝Òf…dtº m+Áu≤s≠&ÉØ XÊØuÀs¡¶sY‡ 36`00
10. ˝Òf…dtº m+Áu≤s≠&ÉØ &çC…’Hé‡ 36`00
11. ∫Hêïs¡T\≈£î ∫s¡T‹fi¯ófl 30`00
12. |üdü+<Ó’q bòÕdtº|òü⁄&é e+≥\T 30`00
13. |ü˝≤yé\T, Áô|ò’&é ¬s’dt\T, yÓ¬s’{°¬s’dt\T 30`00
14. y˚|ü⁄fi¯ófl`Ç>∑Ts¡T¢ 30`00
15. ÁuÒø˘bòÕdtº e+≥\T 30`00
16. |ü+&ÉT>∑\˝À #˚düTø=H˚ |æ+&çe+≥\T 30`00
17. yÓTÆÁø√y√yÓHé e+≥\T 99`00
18. düs¡«<˚e‘êuÛÑøÏÔe÷\ 36`00
19. |æ\¢\ù|s¡T¢ (u≤ãT) 36`00
20. |æ\¢\ù|s¡T¢ (bÕ|ü) 36`00
21. yÓ÷Á&ÉHé yÓTVü≤+~ (>√]+{≤≈£î &çC…’Hé‡) 36`00
22. yÓ÷Á&ÉHé |æ\¢\ù|s¡T¢ 99`00
23. H√s¡÷]+#˚ HêHéyÓCŸe+≥\T 99`00
24. yÓ÷Á&ÉHé f…Æ\]+>¥ (˝Ò&ûdt   »+{Ÿ‡) 99`00
$$<Ûä s¡ø±\T
m+<äs√eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T 270-00
jÓ÷>±düHê\T 36`00
dü÷s¡´qeTkÕÿs¡e≠\T 36`00
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\T (∫qï$) 10`00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 21
Væ≤+B`‘Ó\T>∑T`dü«uÀ~Ûì 20`00
Ç+^¢wüß`‘Ó\T>∑T`dü«uÀ~Ûì 20`00
»qs¡˝Ÿ Hê˝…&é® 20`00
q÷s¡T mø±ÿ\T 10`00
1`100 fÒãT˝Ÿ ãTø˘ 10`00
1`100 fÒãT˝ŸãTø˘ (ÁøöHéôd’E) 4`50
lsêeTø√{Ï 27`00
l•eø√{Ï 27`00
y˚Tõø˘ 30`00
n+¬ø\‘√ >±s¡&û 30`00
Vü≤è<äj·TdüŒ+<äq (ø£$‘·\T) 30`00
yê‘·‡´j·Tq ø±eTdü÷Á‘ê\T 36`00
m.|æ.≥÷]dtº ¬>’&ÉT 36`00
Ç+Á<äC≤\ s¡Vü≤kÕ´\T 30`00
eTùV≤+Á<äC≤\ s¡Vü≤kÕ´\T 30`00
X¯Øs¡uÛ≤wü (u≤&û ˝≤+π>«CŸ) 99`00
ÁøÏj·÷jÓ÷>∑+ 36`00
Äq+<ä+>± J$<ë›+ 99`00
Vü≤]X¯Ã+Á<ä Hê≥ø£+ 50`00
yê‘ê‡j·Tqø±eTdü÷Á‘ê\T 99`00
|ü+#·kÕj·Tø£+ 99`00
s¡‹s¡Vü≤kÕ´\T 99`00
nq+>∑s¡+>∑+ (ø£+uÛÑ+bÕ{Ï dü«j·T+Á|üø±wt) 99`00
X¯è+>±s¡πø[ (ø£+uÛÑ+bÕ{Ï dü«j·T+Á|üø±wt) 99`00
>±j·TÁr$C≤„Hé 99`00
∫+‘êeTDÏ (Hê≥ø£+) 50`00
u≤\Hê>∑eTà 50`00
ø±fi¯Vü≤dæÔ Ád”Ô\ Áe‘·ø£<∏ä\T 36`00
ø±fi¯Vü≤dæÔ sêe÷+»H˚j·T j·≠<ä∆+(ã~¬s&ç¶) 50`00
ø±fi¯Vü≤dæÔ >√$+<ä Hêe÷\ uÛÑ>∑eBZ‘· 36`00
ø±fi¯Vü≤dæÔ >∑èVü≤yêdüTÔ ∫+‘êeTDÏ 99`00
ø±fi¯Vü≤dæÔ >∑èVü≤yêdüTÔ eTsêà\T (u…’+&ÉT) 63`00
sêeTsêj·TyêdüTÔXÊg+(e≠Á<ä>∑&Ésêe÷sêe⁄) 90`00
m+.mdt.ÄsY.Vü≤qTe÷Hé#ê©kÕ 10`00
m+.mdt.ÄsY.düT+<äs¡ø±+&É 80`00
ÁãVü≤à+>±]J$‘·#·]Á‘· (»e+>∑T\) 125`00
l Ä~X¯+ø£sê#ês¡´ ~e´#·]‘êeTè‘·+ 40-00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 22
ø±osêy˚TX¯«s¡ eTõ© ø£<∏ä\T 63`00
l\*‘êdüVü≤ÁdüHêeTe≠(uÛ≤düÿs¡uÛ≤wü´+) 600-00
Á|üø£è‹dæ<ë∆+‘·e≠\T`y˚<ä$C≤„qe≠`|òü*‘·C≤‘·ø£ dü÷Á‘·e≠\T 595`00
e≠<äT+&ç $X¯«Hê<∏äsêE>±] Á>∑+<∏äe≠\T
$X¯«ø£s¡à Á|üø±X¯e≠ 80`00
ÁbÕNqyêdüTÔXÊÁkÕÔ\T`Ä<ÛäTìø£yêdüTÔ|ü]o\q ,, 250`00
Hês¡<ä dü+Væ≤‘· ,, 150`00
yêdüTÔsê»e\¢uÛÑe≠`e∂˝≤qTyê<äe≠ ,, 60`00
eTj·TeT‘·e≠ ` e#·qe≠ ,, 80`00
ãèVü≤‘·‡+Væ≤‘· ` e#·qe≠ ,, 160`00
yêdüTÔ$C≤„qCÀ´‹ ......
|ü⁄s√Væ≤‘· <äs¡Ùì (>√s¡düMs¡uÛÑÁ<ë#ês¡´) ....
$X¯«ø£s¡àyêdüTÔ$<ë´s¡Vü≤dü´e≠\T ,, ....
yêdüTÔ $C≤„q #·+Á~ø£ ,, ....
eTVü‰<äXÊ bÕ]C≤‘·+ ,, ....
yêdüTÔ Hêsêj·TD°j·T+ ,, 120`00
jÓ÷>±e∞K+&É+ ,, 120`00
e≠VüAs¡Ôdæ+<ÛäTe⁄ 150-00
düsê«s¡∆#·+Á~ø£ (4uÛ≤>±\T) 1208`00
MTπs q÷´eTsê\õdtº (<ëeP<é) 370`00
ìs¡íj·Tdæ+<ÛäT (2uÛ≤>±\T) 590-00
kÕs≠... ,, 45`00
l <äTsêZq+<ä\Vü≤] ,, 200`00
Äs¡‹kÕs≠u≤u≤ ,, 11`00
Á|ü‹wü˜ø£\Œ'(kÕ– qs¡dæ+Vü≤e∂]Ô) 500`00
‘êEB›Héu≤u≤ dü#·Ã¤]Á‘· 100`00
düTe÷s¡T 100 dü+ˆˆsê\THê{Ï ÁbÕNq Á|ü‘·T\T ‹]–
á ÁøÏ+~ Á>∑+<∏äe≠\T Á|ü#·T]+#·ã&çq$.
lsêeT eT+Á‘êqTcÕ˜qe≠ 300-00
lsêeTqesêÁ‘√‘·‡eø£\Œ' 300-00
d”‘êsêeT ø£<Ûë düT<Ûä njÓ÷<Ûä´ø±+&É 200-00
d”‘êsêeT ø£<Ûë düT<Ûä u≤\ø±+&É 150-00
ns¡D´ø±+&É 100-00
ÁXÊ<ä∆e≠ m+<äT≈£î ô|{≤º* ? c˛&ÉX¯ dü+kÕÿs¡e≠\T 200-00
kÕàs¡Ô ø±|ü]› ø±]ø£\T 200-00
q|ü⁄+düø£ dü+Jeqe≠, yÓ’<ä´ •s√eTDÏ 200-00
$wüyÓ’<ä´ ∫+‘êeTDÏ 200-00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 23
ùV≤e÷Á~ dü÷]D≤ ÁbÕj·T•Ã‘êÔ<Ûë´j·T' 300-00
düs¡«e∂*ø± >∑TDs¡‘êïø£s¡+ 300-00
Ä|üdüú+;j·T <Ûäs¡àdü÷Á‘ê\T 300-00
düs¡«XÊ+‹ <äs¡ŒD+ - n|üs¡ Á|üjÓ÷>∑ <äs¡ŒD+ 200-00
>∑Dø£s¡+»ì 200-00
dü+‘êq B|æø£ 200-00
‹~Ûìs¡íj·T ø±D¶' 250-00
e≠VüAs¡Ô <äs¡ŒD+ 200-00
CÀ´‹wü XÊg s¡‘·ïe≠ (l|ü‹C≤‘·ø£ |ü<䛋) 250-00
\|òü≠‘ê#·ø£e≠ 200-00
l yÓ’Kqdü ô|’‘·èy˚T~ø£ Á|üjÓ÷>∑' 300-00
düàè‹ s¡‘êïø£s¡e≠ (<Ûäs¡àXÊg+) 400-00
C≤‘·ø±eTè‘·‘·kÕs¡+ 300-00
C≤‘·ø£ uÀ~Ûì 300-00
dü+^‘· $<ë´<äs¡ŒD+ 300-00
dü+^‘· düsê«s¡úkÕs¡dü+Á>∑Vü≤+ 300-00
e≠VüAs¡Ô e÷sêÔ+&É+({°ø£‘ê‘·Œs¡´+) 450-00
C≤‘·ø£s¡Vü≤dü´+ 200-00
sê»e÷sêÔ+&É+ 200-00
Äj·≠sê›j·TB|æø£ 200-00
yÓ’<ë´eTè‘·+ 200-00
nqTbÕqeT+»Ø 200-00
qeÁ>∑Vü≤XÊ+‹ $<Ûëq+`ñ<äø£XÊ+‹ $~Û' 200-00
∫øÏ‘·‡s¡‘·ïe≠ 200-00
dü«s¡∫+‘êeTDÏ 200-00
<ë«<äX¯˝ÀVü≤ uÛÑdüà$<Ûëq+ 200-00
<Ó’e»„j·TXÀ $uÛÑ÷wüD+ 200-00
nqTbÕq s¡‘·ïø£s¡e≠ 200-00
ø±˝≤eTè‘·e≠ 250-00
<Ó’e»„ø£sêíeTè‘·e≠ 300-00
s¡ùd+Á<ä ∫+‘êeTDÏ 300-00
s¡düs¡‘·ï düe≠#·Ãj·T+ 300-00
edüTÔ>∑TDs¡‘êïø£s¡e≠ 300-00
Vü≤ÀsêqTuÛÑe<äs¡ŒDe≠ 360-00
$X¯«ø£s¡à Á|üø±•ø£ yêdüTÔXÊge≠ 250-00
Ád”Ô»q ø£\Œe*¢ 450-00
dü+^‘· düsê«s¡∆ dü+Á>∑Vü≤+ 300-00
dü+^‘· düT<Ûëdü+Á>∑Vü≤e≠ 250-00
ns¡ÿ Á|üø±X¯e≠ 200-00
dü+^‘· e÷sêÔ+&Ée≠ 200-00
dü+^‘· Á|ü<ÛäeTuÀ~Ûì 200-00
 e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 24
yÓ’<ä´ø£\Œ‘·s¡Te⁄ 200-00
s¡düÁ|üB|æø£ 250-00
>∑Dø±q+<äe≠ 250-00
l \*‘êdüVü≤ÁdüHêe÷e['`$es¡D≤‘·àø£ uÛ≤e+‘√ 200-00
qe#·+&û y˚<√ø£Ô l <˚M |üPC≤ø£\Œ+ 200-00
l >±j·TÁr nqTcÕ˜q ‘·‘·Ô«Á|üø±•ø£ 360-00
dü+^‘·e÷sêÔ+&Ée≠ 250-00
kÕsêe[ 360-00
uÛÒwü»ø£\Œe≠ 200-00
>∑Ts¡T•wü´ Äj·≠πs«<ä yÓ’<ä´∫+‘êeTDÏ 360-00
C≤‘·ø£eTDÏ 200-00
düs¡«X¯≈£îq Á|üø±•ø£ 200-00
j·÷Ewü Á|üjÓ÷>∑ #·+Á~ø£ 250-00
•øå±e©¢`Äq+<äe©¢`uÛÑè>∑Te©¢ 300-00
edü+‘·sê» X¯≈£îqe≠ 250-00
‘={Ϻ yÓ’<ä´+ 450-00
CÀ´‹wü dæ<ë∆+‘· dü+Á>∑Vü≤e≠ (|ü+#ê+>∑ >∑DÏ‘·+) 300-00
düVü≤Ádü jÓ÷>∑Á|üø±•ø£ 300-00
l$<ë´s¡Vü≤dü´+ 290-00
eTVü≤s¡T¸\ #·]Á‘· 1,3 300G300
y˚+ø£≥ k˛eTj·÷Jj·T+ nqT <Ûäs¡àXÊgø±+&Ée≠ 250-00
lÄ+»H˚j·T+ 216-00
sê•‘·T\´e‘·‡s¡ |òü*‘·+ 200-00
Hê&ç CÀ´‹wü $X‚¢wüD 400-00
s¡Vü≤dü´≈£î≈£îÿ≥X¯g+ 300-00
Ád”Ô <Ûäs¡às¡‘·ï u≤+&Ü>±s¡e≠ 200-00
XË’y√‘·‡es¡‘êïø£s¡+ 300-00
j·÷EwüÁ|üjÓ÷>∑ ∫HêÔeTDÏ 300-00
düTdü«s¡ ãTTπ>«<ä Á|üjÓ÷>∑<ä]Ùì 300-00
Äj·≠πs«<ä yÓ’<ä´ dü+Á>∑Vü≤+ 300-00
e•wü˜ dü+Væ≤‘· 360-00
Vü≤À$TjÓ÷|ü‹ >∑èVü≤yÓ’<ä´+ 200-00
Áe‘·#·÷&ÜeTDÏ 300-00
yÓ’X¯´<Ûäs¡àÁ|üø±•ø£ 300-00
Ä\j·T ì‘ê´s¡Ãq |ü<ä∆‹ 200-00
düàè‹e≠ø±Ô|òü\+ 300-00
Ä|üdüú+ãj·T˝≤¢Jj·TyéT 300-00
CÀ´‹wüXÊgdü+Á>∑Vü≤e≠ 200-00
ø£s¡à$bÕø±K´j·T+ 360-00
e≠VüQs¡Ô s¡‘êïe[ 250-00
düT~$˝À#·q+ 300-00
ñ‘·Ôs¡ ø±˝≤eTè‘·+ 200-00
düs¡Œ$wüj·T düs¡«dü«dü+Á>∑Vü≤+ 200-00
e÷e<ä› \_Û+#·T Á>∑+<∏äe≠\T...yÓ÷Vü≤Hé |ü_¢πøwüHé‡, ø√≥>∑TeTà+,sê»eTùV≤+Á<äes¡+. 25