ANG PAGLALAGOM

LAGOM- Pinakasimple at maikling bersiyon ng isang sulatin o akda.

• Makatutulong sa pagpapayaman ng bokabolaryo.

• Nahuhubog ang kasanayan sa tamang paghahabi ng mga pangungusap sa talata.

Para saan o kanino mahalaga ang paglalagom?

• mga mag-aaral
• larangan ng edukasyon
• negosyo
• iba pang propesyon

URI NG LAGOM

Abstrak

Sintesis (buod)

m
Bionote

er as
co
SINTESIS O BUOD

eH w
• Uri ng lagom na ginagamit sa mga teksto, kuwento, sanaysay, nobela,dula, atbp.

o.
• Isang talata, o higit pa, o maging ng ilang pangungusap lamang.

LAYUNIN rs e
ou urc
• Makatulong sa madaling pag-unawa sa diwa ng binasa.
• Maisulat ang pangunahing kaisipang taglay ng akda
o

TANDAAN
aC s
vi y re

• Awtor
• Pamagat
• Pinanggalingan
• Iwasan ang pagbibigay ng sariling
ed d

• pananaw
•
ar stu

Maging obhetibo

MGA DAPAT TANDAAN

1.Gumamit ng ikatlong panauhan sa pagsusulat.

is

2. Isulat batay sa tono ng pagkakasulat ng orihinal na sipi nito.

Th

3. Kailangang maisama ang/mga pangunahing tauhan, kanilang gampanin at mga suliraning

kinahaharap.

4. Gumamit ng angkop na pang-ugnay sa paghahabi ng

sh

mga pangyayari.

5. Tiyaking wasto ang gramatika, pagbabaybay, at mga

bantas na ginamit.

6. Huwag kalimutang isulat ang sangguniang ginamit kung saan hinango o kinuha ang orihinal na sipi.

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG SINOPSIS

1. Basahin ang buong seleksiyon o akda.

2. Suriin at hanapin pangunahin at sumusuportang kaisipan.

3. Habang nagbabasa, magtala at magbalangkas.

4. Isulat sa sariling pangungusap at huwag lagyan ng opinyon,

5. Ihanay ang ideya sang-ayon sa orihinal.

6. Basahin ang isinulat, kung mapapaikli pa ito nang hindi nababawasan ang kaisipan ay lalong magiging

mabisa ang buod na ginawa.

ABSTRAK

-Karaniwang ginagamit sa pagsulat ng akademikong papel tulad ng tesis, papel na

m
er as
siyentipiko at teknikal, lektyur at report. Bahagi ng isang tesis o disertasyon, makikita sa unahan ng

co
pananaliksik.

eH w
-Pinakahuling sinusulat ngunit unang binabasa ng mga propesor o mga panel

o.
Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Abstrak
rs e
ou urc
1. Hindi maaaring maglagay ng mga kaisipan o datos na HINDI binanggit sa ginawang pag-aaral o
sulatin.

2. Iwasan ang paglagay ng mga table (figures).

o

3. Gumamit ng mga simple, malinaw at direktang mga pangungusap.

aC s
vi y re

4. Maging obhetibo sa pagsulat.

5. Gawing maikli ngunit komprehensibo.

Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak

ed d
ar stu

1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel na gagawan ng abstrak

2. Hanapin at isulat ang mga pangunahing ideya ng bawat bahagi ng sulati

3. Buoin at isulat ang pangunahing ideya ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga bahagi.

is

4. Iwasan ang paggamit ng mga grap, table atbp. maliban na lamang kung kinakailangan.
Th

5. Basahing muli ang ginawang abstrak.

6. Isulat ang pinal na sipi.

sh

BIONOTE

Ginagamit sa pagsulat ng personal profile ng isang tao. tala sa may-akda ang isang katawagan.

Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Bionote

1. Sikaping maisulat lamang ito nang maikli.

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 2. Magsimula sa pagbanggit ng mga detalye tungkol sa iyong buhay.

3. Isulat gamit ang ikatlong panauhan.

4. Gawing simple ang pagkakasulat.

5. Basahing muli at isulat ang pinal na sipi.

Gabay sa Paggawa ng Bionote

1. Pangalan

2. Pangunahing trabaho ng may-akda

3. Edukasyong natanggap ng may akda

4. Mga akademikong karangalan

5. Mga premyo o gantimpalang natamo.

6. Organisasyong kinabibilangan.

m
er as
7. Mga gampanin sa organisasyon.

co
ANG SINING NG PAGLALAHAD

eH w
UP Diksiyonaryong Pilipino (Binagong edisyon, 2010) - Ang paglalahad ay isang detalyado at

o.
komprehensibong pagpapaliwanag ng isang bagay, pook o ideya. (jose arrogante 2000)
rs e
ou urc
Upang maging mabisa o epektibo ang paglalahad, ayon sa aklat na Sining ng Pakikipagtalastasan na
ginawa ng Kagawaran ng Filipino (TUP, Manila), ito ay dapat magtaglay ng sumusunod na mga sangkap
o elemento.
o

1. Sapat na kaalaman o impormasyon sa paksang tinalakay

aC s

2. Ganap na pagpapaliwanag sa buong kahulugan

vi y re

3. Malinaw at maayos na pagpapahayag

4. Paggamit ng larawan, balangkas, at iba pang pantulong upang madali ang pag-unawa sa
ed d

ipinaliliwanag
ar stu

5. Walang pagkiling na pagpapaliwanag ng anumang bagay na nasasaklaw ng tao

SANAYSAY - Hango sa salitang Pranses na essayer na ang ibig sabihin ay “sumubok” o “tangkilikin”. Ito
ay nagsimulang yumabong sa mga sulatin ni Michael de Montaigne (1533-92)
is

DALAWANG URI NG SANAYSAY

Th

1. PORMAL- Nagbibigay ng patalastas sa isang paraang maayos at mariin at bunga ng isang maingat na
pagtitimbang- timbang na mga pangyayari at mga kaisipan. Kung minsa’y tinatawag din itong impersonal
o siyentipiko sapagkat ito’y binabasa upang makakuha ng impormasyon.
sh

2. IMPORMAL- Tinatawag din itong pamilyar o personal, at nagbibigay- diin sa isang estilong
nagpamalas ng katauhan ng may-akda. Karaniwan itong may himig na parang nakikipagusap o nais
magpakilala ng isang panuntunan sa buhay.

URI NG SANAYSAY

NAGSASALASAY, NAGLALARAWAN, MAPAG- ISIP O DI PRAKTIKAL, KRITIKAL O MAPANURI at

DIDAKTIBO O NANGANGARAL.

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 MGA DAPAT ISAALANG – ALANG SA PAGSULAT NG REPLEKTIBONG SANAYSAY

1. Magkaroon ng isang tiyak na paksa o tesis na iikutan ng nilalaman ng sanaysay

2. Isulat ito gamit ang unang panauhan ng panghalip. Tanggap ng gamitin ang mga panghalip na ako, ko,
akin sapagkat ito ay kadalasang nakasalig sa personal na karanasan

3. Tandaan na bagama’t nakabatay sa personal na karanasan, mahalagang magtaglay ito ng patunay o

patotoo batay sa iyong mga naobserbahan o katotohanang nabasa hinggil sa paksa upang higit na maging
mabisa at epektibo ang pagkasulat.

4. Gumamit ng mga pormal na salita sa pagsulat nito. Tandaang ito ay kabilang sa akademikong sulatin
5.Gumamit ng tekstong naglalahad sa pagsulat nito. Gawing malinaw at madaling maunawaan ang
gagawing pagpapaliwanag ng mga ideya o kaisipan upang maipabatid ang mensahe sa mga babasa
6.Sundin ang tamang estruktura o mga bahagi s apagsulat ng sanaysay, introduksiyon, katawan, at
kongklusyon

7. gawing lohikal at organisado ang pagkakasulat ng mga talata

MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG REPLEKTIBONG SANAYSAY

m
er as
Ang replektibong sanaysay ay dapat na magtaglay ng intoduksiyon, katawan, at wakas o kongklusyon

co
eH w
SIMULA

o.
Ano ang aking nararamdaman o pananaw tungkol sa paksa? - Paano ito makaapekto sa aking buhay? -

rs e
Bakit hindi ito makaaapekto sa aking pagkatao?
ou urc
KATAWAN - Dito inilalahad ang mga pantulong o kaugnay na kaisipan tungkol sa paksa o tesis na inilahad
sa panimula
o

WAKAS O KONGKLUSYON - Muling banggitin ang tesis o ang pangunahing paksa ng sanaysay. Lagumin
ito sa pamamagitang pagbanggit kung paano mo magagamit ang iyong mga natutuhan sa buhay sa
aC s

hinaharap.
vi y re

LAKBAY- SANAYSAY AT PICTORIAL ESSAY

a. Naipaliliwanag ang katuturan ng lakbaysanaysayatpictorialessay;

ed d

b.Natutukoy ang mga dapat tandaan sa pagsulat nglakabay-sanaysayatpictorialessay;at

ar stu

c.Nakabubuo ng isang halimbawa ng lakbaysanaysayatpictorialessay

LAKBAY- SANAYSAY
is

- Tinatawag ding travel essay o travelogue. Ito ay isang uri ng lathalaing ang pangunahing layunin ay
maitala ang mga naging karanasan sa paglalakbay
Th

Ayon kay NONON CARANDANG, ang lakbay- sanaysay ay tinatawag niyang sanaylakbay kung saan
ang terminolohiyang ito, ayon sa kanya, ay binubuo ng tatlong konsepto: Ang SANAYSAY, SANAY, at
LAKBAY. Naniniwala siyang ang sanaysay ang pinakaepektibong pormat ng sulatin upang
sh

maitalaangmganaranasan sapaglalakbay.

PANGUNAHING DAHILAN NG PAGSULAT NG LAKBAY- SANAYSAY (DR. LILIA ANTONIO, et al.,

Malikhaing Sanaysay , 2013)

1. Upang itaguyod ang isang lugar at kumita sa pagsusulat.

2. Layunin din nitong makalikha ng patnubay para samga posibleng manlalakbay

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 3. Maaaring maitala ang pansariling kasaysayan sa paglalakabay tulad ng espirituwalidad, pagpapahilom,
okaya’ypagtuklas sasarili.

MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG LAKBAY- SANAYSAY

1. Magkaroon ng kaisipang manlalakbay sa halip na isang turista

2. Sumulatsa unangpanauhangpuntode-bista

3. Tukuyin angpokusngsusulating lakbay- sanaysay

4. Magtala ng mga mahahalagang detalye at kumuha ng mga larawan parasa

dokumentasyonhabangnaglalakbay.

5. Ilahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa ginawang paglalakbay

6. Gamitin angkasanayan sa pagsulatnglakbay- sanaysay

PICTORIAL ESSAY - Isang sulatin kung saan higit na nakararami ang larawan kaysa sa salita o panulat.

May pagkakataong nakaugnay ito sa isang lakbaysanaysay lalo na’t karamihan ng lakbay- sanaysay ay

m
er as
may kasamanglarawan.

co
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG PICTORIAL ESSAY

eH w
1. Ang mga inilalagay na larawan ay dapat na isinaayos o pinagisipang mabuti sapagkat ito ang

o.
magpapakita ng kabuoan ng kuwentoo kaisipang naisipahayag.
rs e
2. Ang mga nakatalang sulat o katitikan sa bawat larawan ay suporta lamang sa mga larawan kaya’t hindi
ou urc
ito kinakailangang napakahaba o napakaikli. Kailangang makatutulong sa pag-unawa at makapukaw sa
interes ng magbabasao titingin angakatitikang isusulat dito.
o

3. May isang paksang nais bigyang diin sa mga larawan kaya’t hindi maaaring maglagay ng mga
aC s

larawang may ibang kaisipan o lihis sapaksang nais bigyang- diin. Kailangang maipakita sa kabuoan ang
layunin ng pagsulat opaggawa ng pictorial essay.
vi y re

4. Isipin ang mga manonood o titingin ng iyong photo essay kung ito ba ay mga bata o kabataan,
propesyonal, o masa upang maibatay sa kanilang kaisipan at interes ang mga larawang ilalagay
gayundin ang mga salitang gagamitin sa pagsulat ng mgacaption.
ed d

Mapahahalagahan ang anumang likha sa mundo nang may kasamang pagmamahal at malasakit
ar stu
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 ANG AKADEMIKONG PAGSULAT

Ano-ano ang mga dahilan kung bakit ka nagsusulat?

Matugunan ang pangangailangan sa pag-aaral

Bahagi ng pagtugon sa bokasyon o trabahong ginagampanan sa lipunan.

Hal: awtor, peryodista, sekretarya, guro

dokumento ng nakalipas na pangyayari

Tulay para sa kabatiran ng susunod na henerasyon

Ang pagsulat ay pagpapahayag ng kaalamang hindi maglalaho sa isipan ng nagbabasa.

1. Ito ay maaaring magpasalin-salin sa bawat panahon.

2. Mawala man ang alaala ng sumulat, ngunit ang kaalamang ibinahagi ay mananatili.

Pagsulat- Dito masusukat ang kahandaan at kagalingan sa iba’t ibang disiplina.

m
er as
MAHALAGA BA ANG PAGSULAT?

co
Malaki ang naitulong ng pagsulat sa damdamin at isipan ng tao (Royo, 2001)

eH w
Naipapahayag ang damdamin, mithiin, pangarap, agam-agam, bungang-isip, at pagdaramdam ng

o.
isang tao.
rs e
ou urc
KALAKASAN AT KAHINAAN

Maipabatid sa mga tao o lipunan ang paniniwala, kaalaman at mga karanasan ng taong sumulat.
o

LAYUNIN
aC s

PERSONAL (EKSPRESIBO) -Nakabatay sa gusto ng manunulat

vi y re

PANLIPUNAN (SOSYAL) -Nakikipag-ugnay sa ibang tao sa lipunan

ANO- ANO ANG MAAARING MAKUHA SA PAGSUSULAT?

ed d

Kakayahang magorganisa ng mga kaisipan at maisulat sa paraang obhetibo

ar stu

Kasanayan sa pagsusuri ng mga datos para sa mga imbestigasyon o pananaliksik

Mahubog ang isipan sa mapanuring pagbasa sa paglalatag ng mga kaisipan batay sa mga nakalap
na datos.
is

Mapapaunlad ang kakayahan sa paggamit ng aklatan sa paghahanap ng materyales at

Th

kakailanganin sa pagsulat

Kasiyahan sa pagtuklas ng bagong kaalaman at pagkakaroon pagkakataong makapagambag ng

kaalaman sa lipunan
sh

Pagpapahalaga sa paggalang at pagkilala sa mga gawa, akda, at akademikong pagsisikap.

Malilinang ang kasanayan sa pangangalap ng mga impormasyon para sa akademikong pagsulat.

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 MGA GAMIT O PANGANGAILANGAN SA PAGSULAT

1. WIKA

2. PAKSA

3. LAYUNIN

4. PAMAMARAAN NG PAGSULAT

5. KASANAYANG PAMPAG-IISIP

URI NG PAGSULAT

MALIKHAING PAGSULAT- May layuning mang-aliw, makapukaw ng damdamin, at makaantig sa

imahinasyon at isipan ng mambabasa.

TEKNIKAL NA PAGSULAT- May layuning pag-aralan ang isang proyekto o gumawa ng isang pagaaral
para lutasin ang isang problema o suliranin.

PROPESYONAL NA PAGSULAT- Uri ng pagsulat na may kinalaman sa isang tiyak na larangang

m
er as
natutuhan sa akademya o paaralan.

co
DYORNALISTIK NA PAGSULAT- Mga sulating may kaugnay sa pamamahayag

eH w
REPERENSIYAL NA PAGSULAT- Layuning bigyangpagkilala ang mga pinagkuhan ng kaalaman o

o.
impormasyon sa mga konseptong papel, tesis, disertasyon.
rs e
ou urc
AKADEMIKONG PAGSULAT- Isang intelektuwal na pagsulat.

-Makatutulong sa pagpapataas ng kaalaman sa iba’t ibang larangan

o

AKADEMIKONG PAGSULAT AKADEMYA INSTITUSYONG PANG-EDUKASYON

aC s

ELEMENTO
vi y re

AKADEMIKONG FILIPINO

• GURO

•
ed d

ADMINISTRADOR
ar stu

• GUSALI

• KURIKULUM

FILIPINO- Mabisang gamitin sa pagkatuto

is

-Isa sa mga opisyal na wika sa paaralan

Th

MGA KATANGIAN NA DAPAT TAGLAYIN NG AKADEMIKONG PAGSULAT

OBHETIBO- Ang mga datos ay batay sa kinalabasan ng isang pagaaral

sh

- Iwasan ang paggamit ng sa aking pananaw, ayon sa aking opinion

PORMAL- Gumamit ng mga salitang madaling maunawaan.

- Ang tono o himig ng paglalahad ay pormal Iwasan ang paggamit ng kolokyal at balbal.

MALIWANAG AT ORGANISADO- Maayos na pagkakasunod-sunod sa mga talata at Dapat mapalutang

ang punong kaisipan.

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
 MAY PANININDIGAN- Iwasan ang pabago-bagong paksa at Maging matiyaga sa pangangalap ng dato

MAY PANANAGUTAN- Bigyang-pagkilala ang pinagkuhanan ng mga impormasyon

-Makatutulong sa pagpapatibay ng kahusayan at kaatumpakan ng pag-aaral

IBA’T IBANG URI NG AKADEMIKONG SULATIN

✓ ABSTRAK
✓ SINTESIS/BUOD
✓ BIONOTE
✓ PANUKALANG PROYEKTO

TALUMPATI

AGENDA

KATITIKAN NG PULONG

POSISYONG PAPEL,

m
er as
REPLEKTIBONG SANAYSAY

co
PICTORIAL-ESSAY

eH w
LAKBAY-SANAYSAY

o.
GAWAIN
rs e
ou urc
o
aC s
vi y re
ed d
ar stu
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000833911441 from CourseHero.com on 10-21-2021 03:10:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/52417426/2pdf/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)