See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/350543345

Đánh giá ô nhiễm microplastic trong môi trường cửa sông Bạch Đằng thuộc hệ
thống sông Hồng Việt Nam

Article · April 2021

CITATIONS READS

0 71

11 authors, including:

Dương Thanh Nghị Emilie Strady

Vietnam Academy of Science and Technology Institute of Research for Development
39 PUBLICATIONS   90 CITATIONS    65 PUBLICATIONS   816 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Duong Thi Lim

Institute of Geography
31 PUBLICATIONS   42 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

COMPOSE View project

Monitoring heavy metals in clams, suspended particulate matter, sediment and water at Can Gio coastal area and downstream of Saigon River View project

All content following this page was uploaded by Duong Thi Lim on 01 April 2021.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Trích dẫn bài viết: Vietnam J. Chem., 2020, 58(6E12), 140-146 Bài nghiên cứu

Đánh giá ô nhiễm microplastic trong môi trường cửa sông Bạch Đằng
thuộc hệ thống sông Hồng Việt Nam
Dương Thanh Nghị1*, Đinh Hải Ngọc1*, Kiều Lê Thủy Chung2, Emilie Strady3,4, Bùi Thị Mai Huyên1,
Lê Đ c Cư ng1, Nguy n H u Th ng5,6, Dương Thị Lịm7
1
Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 246, phố Đà Nẵng,
Cầu Tre, quận Ngô Quyền, Hải Phòng, Việt Nam
Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh, 268 Lý Thường Kiệt, Quận 10,
2

Thành phố Hồ Chí Minh 70000, Việt Nam

3
Aix-Marseille University, Mediterrianean Institute of Oceanography (MIO)
4
Universite’ de Toulon, CNRS/IRD, Marseille, France
5
Trung tâm quan tr c môi trường biển miền B c, số 556 Nguy n V n C , quận Long Biên, Hà N i, VN
6
Khoa Môi trường, Đại học Khoa học tự nhiên Hà N i, 334 Nguy n Trãi, Thanh Xuân,
Hà N i 10000, Việt Nam
7
Viện Địa lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 18 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà N i
10000, Việt Nam
Đến Tòa soạn 15-6-2020; Chấp nhận đăng 20-12-2020

Abstract
The Red river and Thai Binh river system is connected by Duong river and Luoc river. So, the Red river system
flows into the sea through 9 estuaries. But, Bach Dang estuary in Hai Phong habour city is the largest main river mouth
flowing into the East Sea. Microplastic in the water environment cause of primary origin in cosmetics and secondary
one from the decomposition of large plastic into small sizes are all agreed to be sized at < 5 mm. The microplastics in
this study were assessed by taking water samples by 80 μm mesh size plankton net and taking samples sediment by
Petersen grab. The results so that microplastic particles (n) appear in 10 water samples and 10 sediment samples
surveyed. Microplastics are the most green and black, fragment high percentage than fibers in water and sediment
environments. Microplastic density in the surface water ranged from 0.98 to 3.42 n/m3; the average value is 2.0 n/m3
and in the sediments was 170 to 650 n/kg dry weight and the average is 373 n/kg dry weight (d.w).
Keywords. Microplastic, MPs, Bach Dang estuary, Red River system.

1. GIỚI THIỆU
Nhựa là thuật ngữ dùng để chỉ polymer hữu cơ có
nguồn gốc bắt đầu từ dầu mỏ.[1,2] Nhựa nhẹ, bền và
giá thành rẻ, những đặc điểm này khiến chúng phù
hợp để sản xuất hàng loạt các sản phẩm. Trong hơn
60 năm phát triển, tính đến năm 2017 thế giới đã sản
xuất 348 triệu tấn nhựa và năm 2018 con số này là
359 triệu tấn [3]. Sản phẩm nhựa đƣợc sản xuất ngày
càng tăng nhƣng việc quản l chất thải nhựa chƣa
đƣợc chú dẫn đến tràn lan rác thải nhựa và
nhi m nhựa trong m i trƣ ng sống.
Các sản phẩm nhựa trong m i trƣ ng có kích
thƣớc < 5 mm đƣợc gọi là vi nhựa.[1-4] Vi nhựa có
hai nguồn gốc chính, thứ nhất là đƣợc sản xuất trực
tiếp dƣới dạng các microbead trong các sản phẩm
chăm sóc sức khỏe;[5] khoảng 93 % vi nhựa đƣợc tìm
thấy trong mỹ phẩm là PE và một số đƣợc làm từ
PP, PE, PET và nylon,[6] thứ hai là quá trình phong
hóa, oxi hóa và suy thoái các mảnh nhựa cỡ lớn
trong m i trƣ ng.[2] Nhiều báo cáo cho rằng con
ngƣ i đang tiếp xúc với vi nhựa qua nhiều con
đƣ ng, ví dụ nhƣ ăn các loài cá, sinh vật hai mảnh
vỏ, và trong hệ thống nƣớc ngọt.[7]
Hải Phòng là thành phố biển phía Bắc Việt Nam
với dân cƣ tập trung khoảng 2 triệu ngƣ i là một
trong 5 thành phố lớn trực thuộc trung ƣơng tại Việt
Nam; là trung tâm công nghiệp, cảng biển, đồng th i
cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục,
khoa học, thƣơng mại và công nghệ của Vùng duyên

140
TCHH, 58(6E12), 2020 Dương Thanh Nghị và cộng sự

hải Bắc Bộ. Lƣợng nƣớc thải từ sinh hoạt và khu,

cụm công nghiệp xả thải trực tiếp ra c a s ng Bạch
Đằng rồi chảy ra biển Đ ng. Nghiên cứu đánh giá
hàm lƣợng vi nhựa vùng c a s ng Bạch Đằng s là
kết quả bƣớc đầu cho các nghiên cứu tiếp theo về
nhi m nhựa, đồng th i góp phần quản l giảm thiểu
xả thải lƣợng vi nhựa vào m i trƣ ng biển.

2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Khu vực nghiên c u

S ng Bạch Đằng có độ dài 32 km, điểm đầu từ phà

Rừng và điểm cuối là vùng cảng nƣớc sâu Lạch
Huyện nơi tiếp nhận cả lƣu vực s ng Hồng gồm các
đ th và các khu, cụm c ng nghiệp. Các bến cảng Hình 1: Bản đồ các v trí lấy mẫu
và khu c ng nghiệp dọc s ng Bạch Đằng, các khu du
l ch hay khu đ th trên lƣu vực đều xả nƣớc thải ra 2.2. Thu và xử lý mẫu
chƣa qua x l vi nhựa. Các trạm thu mẫu khảo sát
và đánh giá vi nhựa trong nƣớc và trầm tích đƣợc 2.2.1. Thu mẫu
thể hiện trong bảng 1, hình 1.
Quá trình thu mẫu đƣợc tiến hành trong tháng 7, 8
Bảng 1: Tọa độ khảo sát và thu mẫu năm 2019 bằng lƣới phù du kích thƣớc 80 m. Thả
lƣới tr i trên mặt nƣớc trong 10 phút có gắn thiết b
Trạm Kinh độ Vĩ Độ lƣu lƣợng kế General Oceanic kế (đảm bảo miệng
lƣới nằm hoàn toàn dƣới mặt nƣớc.[8,9,10] Lƣới đƣợc
PLS1 20°50'25.02" 106°46'37.42" r a từ bên ngoài nhiều lần, thu phần trong lƣới vào
PLS2 20°49'52.70" 106°48'22.80" bình chứa thủy tinh 350 mL và bảo quản 4 oC. Tại
PLS3 20°48'51.19" 106°50'7.30" điểm thu mẫu nƣớc, dùng cuốc Petersen thể tích
PLS4 20°46'9.64" 106°51'13.46" 5000 cm3 thu mẫu đáy là trầm tích lên thuyền, dùng
thìa kim loại lấy từ 2-5 cm bề mặt trầm tích trong
PLS5 20°42'46.63" 106°52'7.94"
cuốc cho vào lọ thủy tinh và bảo quản 4 oC.
PLS6 20°40'6.73" 106°48'59.32"
PLS7 20°41'14.95" 106°48'8.82" 2.2.2. Xử lý mẫu
PLS8 20°43'41.05" 106°48'35.93"
Để đảm bảo mẫu kh ng b nhi m vi nhựa từ m i
PLS9 20°45'3.40" 106°49'9.08" trƣ ng kh ng khí phòng thí nghiệm, ngƣ i phân tích
PLS10 20°47'17.30" 106°47'39.80" phải s dụng áo bluse, gang tay, khẩu trang; dụng cụ

a b c
Hình 2: (a) Lƣu lƣợng kế (flowmeter); (b) lƣới Neuston; (c) cuốc Petersen

thí nghiệm chất liệu thủy tinh và đƣợc r a bằng
nƣớc cất đã lọc qua giấy lọc sợi thủy tinh (GF/A 1.6
m Whatman).
S dụng rây kim loại 1 mm để thu vật chất
lớn hơn 1 mm trong mẫu nƣớc thu đƣợc xác đ nh vi
nhựa bằng mắt thƣ ng. Tiếp theo, mẫu nƣớc đƣợc
x l dựa trên nghiên cứu của Lahens & nnk.[11]
Thêm vào mẫu nƣớc 1g SDS (Natri Dodecyl Sulfate,
Merck), lắc đều mẫu và cho vào tủ sấy nhiệt độ 50
o
C trong 24 h. Tiếp tục thêm 1mL Bioezym F
(lipase, Spinnrad), 1 mL Bioezym SE (protease và
amylase, Spinnrad) bằng pipet thủy tinh (đã qua sấy

141
TCHH, 58(6E12), 2020
48 h nhiệt độ 40 oC). Cuối cùng, cho 15 mL H2O2
(hydro peroxide, Merck), vào mẫu và để 48 h trong
tủ sấy 40 oC. Lấy mẫu ra để mát về đến nhiệt độ
phòng thí nghiệm. Cho mẫu nƣớc lọc qua rây kim
loại 250 m, phần dung d ch thu đƣợc s đem phân
tách mật độ với dụng d ch bão hòa Natri clorua
(NaCl, Merck, 1,18 g/cm3) thu vi nhựa. Mẫu nƣớc
Mẫu nƣớc
Vi nhựa > 1 mm
Rây 1 mm
Vi nhựa < 1 mm
SDS 1g
(50oC 24H) Biozym SE 1
ml & F 1 ml
20 ml H2O2 (40 oC 48H)
o Rây 0,25 mm
(40 C, 48 h)
Vi nhựa <1 mm
Rây 0,25
mm Tuyển nổi
NaCl
3
1,18g/cm
Giấy lọc GFA
Quan sát
Hình 3: Quy trình x l mẫu nƣớc biển, trầm tích
Giấy lọc đƣợc quan sát bằng kính soi nổi Leica
S9i có độ phóng đại 6.1x-55x, vi nhựa đƣợc đếm và
đo bằng phần mềm phân tích hình ảnh LAS-X với
giới hạn kích thƣớc quan sát lớn hơn 250 µm. Vi
nhựa dạng sợi đƣợc đếm và đo kích thƣớc chiều dài,
dạng mảnh đƣợc tính theo diện tích bề mặt.
3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1. Vi nhựa trong môi trư ng
Trong nghiên cứu này, vi nhựa đã đƣợc tìm thấy
tất cả các mẫu nƣớc và trầm tích, (bảng 2). Số lƣợng
vi nhựa phát hiện đƣợc trong 10 mẫu nƣớc vùng
c a s ng Bạch Đằng là 88-370 vi nhựa (trong
khoảng kích thƣớc.... các kiểu hình, gọi chung tổng
số vi nhựa ko phân biệt dạng hình là n) có mật độ
dao động từ 0,98-3,42 n/m3 và giá tr trung bình là
2,0 n/m3. Vi nhựa đƣợc tìm thấy nhiều nhất tại trạm
PLS4, PLS1, PLS2 lần lƣợt là 370, 29 và 274 vi
nhựa và thấp nhất tìm thấy trạm PLS5 là 88 vi
nhựa. Trong trầm tích phát hiện từ khoảng 17-65 vi
142
Đánh giá ô nhi m microplastic…
tiếp tục đƣợc lọc qua các giấy lọc sợi thủy tinh
(GF/A 1.6 m Whatman) bằng thiết b lọc thủy tinh.
Cho 10g trầm tích đã sấy kh vào bình thủy tinh
250 mL,[12] thêm từ từ 20 mL H2O2 (hydro peroxide,
Merck) vào cốc thủy tinh trên bếp đun nhiệt độ 40
o
C. Sau 3 gi , mẫu đƣợc qua cho rây kim loại 250
m, quy trình x l tiếp theo đƣợc tiến hành tƣơng
tự đối với mẫu nƣớc.
Trầm tích ƣớt
Sấy kh
10 g trầm tích Vi nhựa > 1 mm
khô
Rây 1 mm
20 ml H2O2
(40 oC, 3h)
Vi nhựa < 1 mm
Tuyển nổi
NaCl
1,18 g/cm3
Giấy lọc GFA
Quan sát
nhựa với mật độ dao động từ 1,7-6,5 n/g d.w và giá
tr trung bình là 3,73 n/g d.w tƣơng đƣơng 1700-
6500 n/kg d.w và trung bình là 3730 n/kg d.w. Vi
nhựa đƣợc tìm thấy nhiều nhất trạm PLS8 (6500
n/kg d.w) và đến trạm PLS2 (6000 n/kg d.w).
Mật độ và số lƣợng vi nhựa đƣợc tìm thấy trong
nƣớc và trầm tích có xu hƣớng giảm dần theo chiều
dòng chảy từ phía khu vực cảng Đình Vũ hƣớng ra
biển. Các trạm có lƣợng vi nhựa cao là khu vực
Cảng Đình Vũ, Đồ Sơn nơi có lƣợng nƣớc thải lớn
từ hoạt động du l ch, sản xuất c ng nghiệp và hoạt
động dân sinh có thể là nguyên nhân khiến vi nhựa
cao và nhiều tại các điểm PLS1, PLS2, PLS4 (Khu
vực cảng) và PLS6, PLS8 (khu vực du l ch - nghỉ
dƣỡng).
3.2. Đặc điểm hình thái vi nhựa
3.2.1. Các loại vi nhựa
Nhiều nghiên cứu trƣớc đã phân chia vi nhựa thành
nhiều loại nhƣ: mảnh vỡ, bọt, phim, sợi, xốp. Vi
TCHH, 58(6E12), 2020 Dương Thanh Nghị và cộng sự

nhựa trong nghiên cứu này đƣợc nhận diện dƣới 2 thƣớc khác nhau trong tất cả các mẫu nƣớc và trầm
dạng là các mảnh vỡ và các sợi với màu sắc và kích tích (hình 5).

Bảng 2: Hiện trạng vi nhựa (MP) trong m i trƣ ng c a s ng Bạch Đằng

Vi nhựa trong nƣớc biển Vi nhựa trong trầm tích biển
Trạm
Số lƣợng Mật độ (n/m3) Số lƣợng Mật độ (n/g d.w) Mật độ (n/kg d.w)
PLS1 289 2,70 17 1,7 1700
PLS2 274 3,29 60 6,0 6000
PLS3 145 1,13 40 4,0 4000
PLS4 370 3,42 47 4,7 4700
PLS5 88 1,20 32 3,2 3200
PLS6 173 1,78 20 2,0 2000
PLS7 121 1,36 25 2,5 2500
PLS8 205 1,84 65 6,5 6500
PLS9 104 0,97 23 2,3 2300
PLS10 169 2,39 44 4,4 4400
Ghi chú: “n” - t ng số loại vi nhựa, “d.w” - trọng lư ng hô.

Hình 4: Phân bố mật độ vi nhựa trong m i trƣ ng nƣớc và trầm tích

Hình 5: Phân loại vi nhựa trong m i trƣ ng nƣớc và trầm tích

Trong mẫu nƣớc biển, sợi quan sát hầu hết 10
v trí nghiên cứu, tuy nhiên số lƣợng kh ng nhiều
chiếm 23 % trong tổng số 1938 vi nhựa đƣợc nhận
diện. Mảnh vỡ chiếm số lƣợng cao hơn so với sợi,
chiếm 77 % tìm thấy nhiều tại các trạm PLS1 PLS2,
PLS4. Sự vƣợt trội của các mảnh vỡ trong nƣớc biển
có thể là từ sự phân rã mảnh nhựa lớn ví dụ nhƣ túi
đựng bao bì, vật dụng nhựa, dụng cụ lƣới đánh cá.
Trong trầm tích, các mảnh vỡ chiếm 62 %, sợi
chiếm 38 % trong tổng số 373 vi nhựa, mảnh vỡ có
số lƣợng nhiều đƣợc ghi nhận 2 trạm PLS2 và
PLS8. Tại vùng c a s ng, nơi giao thoa giữa hệ
thống nƣớc thải của các khu c ng nghiệp, nƣớc thải
từ thành phố và hoạt động du l ch Đồ Sơn có thể đã

143
TCHH, 58(6E12), 2020
tập trung lƣợng mảnh vỡ nhiều hơn so với số lƣợng
dạng sợi trong nƣớc và trầm tích.
3.2.2. Màu s c vi nhựa
Trong sáu màu sắc nhận diện vi nhựa thì màu xanh
và màu đen là hai màu chiếm phần lớn trong các vi
nhựa đƣợc quan sát đƣợc (hình 6). Có 1493 vi nhựa
dạng mảnh vỡ đƣợc tìm thấy trong nƣớc và 243 vi
nhựa mảnh vỡ trong trầm tích với sáu màu sắc đƣợc
nhận diện bao gồm: màu xanh (43 % trong nƣớc - 3
% trong trầm tích), màu đen (22 % trong nƣớc - 78
% trong trầm tích), màu trắng (25 % trong nƣớc - 7
% trong trầm tích), màu đỏ (3 % trong nƣớc - 7%
trong trầm tích), vàng (7 % trong nƣớc - 4 % trong
trầm tích), màu tím (0 % trong nƣớc và trầm tích).
Vi nhựa màu xanh đƣợc tìm thấy nhiều trong các
Hình 6: (A, B) tỷ lệ kích thƣớc, tỷ lệ màu sắc trong mảnh vỡ, (C, D) tỷ lệ kích thƣớc tỷ lệ màu sắc các sợi
3.2.3. Kích thước vi nhựa
Ở nghiên cứu này, việc s dụng rây kim loại 250
m đã loại bỏ lƣợng vi nhựa có kích thƣớc < 250
µm, do đó kích thƣớc chúng t i thu thập đƣợc s
nằm trong phạm vi từ 250 đến trên 5.000 m đối với
144
Đánh giá ô nhi m microplastic…
mẫu nƣớc chiếm 43 % tuy nhiên trong mẫu trầm tích
chỉ tìm thấy 3 %, đa phần vi nhựa trong trầm tích
đều có màu đen chiếm 78 %. Màu tím hầu nhƣ
kh ng đƣợc tìm thấy cả trong mẫu nƣớc và trầm
tích. Vi nhựa dạng sợi tìm thấy trong mẫu nƣớc là
445 sợi và trong trầm tích là 142 sợi với 6 màu sắc
tƣơng tự với các mảnh vỡ: màu xanh (28 % trong
nƣớc - 25 % trong trầm tích), màu đen (48 % trong
nƣớc - 44 % trong trầm tích), màu trắng (5 % trong
nƣớc - 12 % trong trầm tích), màu đỏ (9 % trong
nƣớc - 14 % trong trầm tích), vàng (2 % trong nƣớc
- 5 % trong trầm tích), màu tím (7 % trong nƣớc và
1% trong trầm tích). Màu xanh và màu đen là hai
màu chiếm ƣu thế nhất (28 %, 48 % trong nƣớc và
25 %, 44 % trong trầm tích), các màu vàng và tím
chiếm tỷ lệ thấp (7-8 %).
các sợi và từ 45.000 đến trên 500.000 µm2. Tuy
nhiên, vi nhựa dạng sợi có kích thƣớc dài nhƣng bề
rộng lại rất nhỏ vẫn đƣợc quan sát trong nghiên cứu
này. Các mảnh vỡ đƣợc chia làm 6 khoảng từ
45.000 đến trên 500.000 µm2, trong đó các mảnh vỡ
với kích thƣớc trên 500.000 µm2 chiếm ƣu thế với
TCHH, 58(6E12), 2020
46 % trong nƣớc và 41 % trong trầm tích, từ
200.000 đến dƣới 500.000 µm2 chiếm từ 2 % đến 13
%. Vì nghiên cứu chỉ tập trung các hạt có kích thƣớc
trên 45.000 µm2 nên trong quá trình quan sát đã loại
bỏ khá nhiều vi nhựa có kích thƣớc nhỏ. Các mảnh
vỡ trong nƣớc và trầm tích có sự đa dạng giống
nhau về kích thƣớc, tuy nhiên về màu sắc có sự khắc
biệt lớn khi trong nƣớc màu xanh và trắng chiếm ƣu
thế hơn, còn trong trầm tích thì màu đen chiếm ƣu
thế hơn tất cả các màu khác. Trong nƣớc biển, sợi
có kích thƣớc từ 1.000 đến 1.999 m chiếm tỷ lệ
cao nhất 23 %, kích thƣớc 4.000 đến 4.999 µm
chiếm tỷ lệ thấp nhất 7 %. Khác với trong nƣớc, sợi
trong trầm tích có kích thƣớc trên 5.000 m chiếm
42 % và từ 2.000 đến 2.999 m chiếm 8 %.
3. Thảo luận
Theo kết quả phân tích đƣợc (bảng 2), mật độ phân
bố vi nhựa trong nƣớc biển và trầm tích c a s ng
Bạch Đằng có sự tƣơng đồng nhau. Các trạm có mật
độ vi nhựa cao hơn trong nƣớc biển thƣ ng có mật
độ vi nhựa cao hơn trong trầm tích. Ví dụ, tại trạm
Bảng 3: Một số kết quả nghiên cứu vi nhựa trên thế giới
Phƣơng pháp thu
Đ a điểm Loại mẫu
mẫu
Ven Biển Hàn Quốc Nƣớc mặt Lƣới 330 μm
Biển Bohai, Trung Quốc Nƣớc mặt Lƣới 330 μm
S ng Bạch Đằng, Việt Nam Nƣớc mặt Lƣới 80 μm
V nh Jiaozhou, Trung Quốc Trầm tích Cuốc O'Hara
Biển Bắc, Trung Quốc Trầm tích Cuốc Van Veen
S ng Bạch Đằng, Việt Nam Trầm tích Cuốc Petersen
Ghi chú: n – tổng số loại vi nhựa, d.w – trọng lƣợng kh .
Nghiên cứu này đã chỉ ra sự có mặt vi nhựa
trong khu vực c a s ng Bạch Đằng từ lâu và cũng
chỉ ra rằng nhựa b phân mảnh thành vi nhựa trƣớc
khi đi ra ngoài biển. Càng xa c a s ng mật độ vi
nhựa càng giảm, đây chính là sự nhi m rác thải
nhựa từ phía thƣợng nguồn, nơi tập trung nƣớc thải
sinh hoạt của thành phố Hải Phòng và một số thành
phố lân cận. Vi nhựa mảnh vỡ và các microbead
trong các sản phẩm nhƣ kem đánh răng, mỹ phẩm,
dầu gội,... s trực tiếp theo dòng chảy nƣớc thải đi
đến hệ thống nƣớc thải thành phố. Hiện trạng chất
lƣợng nƣớc c a s ng Bạch Đằng đang có dấu hiệu
nhi m vi nhựa do các hoạt kinh tế, dân sinh và hoạt
động chăn nu i xung quanh khu vực thành phố Hải
Phòng. Giảm lƣợng rác thải nhựa, tăng cƣ ng quản
l lƣu vực s ng giảm thiểu vi nhựa trong vùng c a
s ng Bạch Đằng là rất cần thiết.
145
Dương Thanh Nghị và cộng sự
PLS2, mật độ vi nhựa trong nƣớc biển (3,15 n/m3)
và trong trầm tích là 600 n/kg d.w) đều là các trạm
cao trong so với các trạm khác.
So với các nghiên cứu khác (Bảng 3), vi nhựa
c a s ng Bạch Đằng trong m i trƣ ng nƣớc biển
2,0±0,9 n/m3 mức độ thấp đối với vùng biển
Maowei, Trung Quốc 4,5±0,1×103 n/m3;[13] v nh
Jiaozhou, Trung Quốc 46±28 n/m3[14] và có mật độ
cao so với vùng ven biển tại Hàn Quốc 0,64-860
n/m3;[15] biển Bohai, Trung Quốc 0,33±0,34 n/m3.[16]
Trong m i trƣ ng trầm tích mức độ cao hơn
nhiều so 2 khu vực tại Trung Quốc là V nh
Jiaozhou, 37,1±42.7 n/kg d.w[14] và Biển Bắc 15±6
n/kg d.w.[17] Phƣơng pháp lấy mẫu kh ng phải là
nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về mật độ vi nhựa
trong trầm tích, nguyên nhân có thể là khối lƣợng
mẫu phân tích các nghiên cứu là khác nhau nên
cho kết quả khác nhau và có thể tại vùng nghiên cứu
là c a s ng nơi có dòng chảy thƣ ng xuyên trao
đổi với biển nên vi nhựa có thể b lắng đọng đây
sau khi ch u tác động của nƣớc thải thƣợng nguồn
và sự trao đổi nƣớc ngoài biển.
Mật độ TLTK
0,64-860 n/m3 [15]
0,33± 0,34 n/m3 [16]
2,0±0,90 n/m3 Nghiên cứu này
37,1±42,7 n/kg d.w [14]
15±6 n/kg d.w [17]
373±167,5 n/kg d.w Nghiên cứu này
4. KẾT LUẬN
Đã áp dụng đƣợc quy trình thu mẫu vi nhựa trong
nƣớc bằng thiết b lƣới phù du 80 m gắn thiết b
lƣu lƣợng kế, trong trầm tích bằng quốc chuyên
dụng Petersen. Quy trình x l mẫu nƣớc biển, trầm
tích biển để xác đ nh vi nhựa đƣợc áp dụng trên khu
vực c a s ng Bạch Đằng, Hải Phòng đã cho một số
kết quả về màu sắc, hình thái của vi nhựa trong m i
trƣ ng.
Vi nhựa khu vực c a s ng có số lƣợng và mật độ
cao trong cả nƣớc mặt và trầm tích, vi nhựa có xu
hƣớng giảm dần khi ra ngoài khỏi khu vực c a s ng.
Điều này cho thấy nguồn nƣớc thải của thành phố là
nguồn cung cấp vi nhựa chính có sự hiện diện của
hoạt động sinh hoạt, một số ngành c ng nghiệp dệt
may và hoạt động du l ch xung quanh Thành phố
 TCHH, 58(6E12), 2020
Hải Phòng. Vi nhựa dạng mảnh vỡ (1724 mảnh)
chiếm ƣu thế hơn so với vi nhựa dạng sợi (587 sợi),
với mật độ trong nƣớc biển dao động là 2,0±0,90
n/m3; trong trầm tích là 373±167,5 n/kg d.w. Các
nghiên cứu trong tƣơng lai về quá trình di chuyển và
lắng động của vi nhựa trong khu vực c a s ng Bạch
Đằng, Hải Phòng s giúp làm rõ hơn các tác nhân tác
động đến sự đa dạng vi nhựa trong m i trƣ ng biển
c a s ng Bạch Đằng, Hải Phòng.
Cần tiếp tục nghiên cứu về thành phần cấu tạo
hóa học của các vi nhựa nhi m trong m i trƣ ng
để xác đ nh đƣợc các nguồn phát sinh nhi m, góp
phần trong c ng tác x l nhi m và quản l bảo vệ
m i trƣ ng biển.
L i cảm ơn. Tập thể tác giả xin cảm ơn các đề tài
mã số V ST 06.02/19-20, NVCC23.01/20-20 c a
Viện Tài nguyên và Môi trường biển và
V ST06.03/20-21 c a Viện Địa lý thu c Viện Hàn
lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã h tr
chúng tôi trong quá tr nh nghiên c u và hoàn thành
bài vi t này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Anderson J. C., Park B. J., Palace V. P. Microplastics
in aquatic environments: Implications for Canadian
ecosystems, Environ. Pollut., Elsevier Ltd 218 269-
280. doi:10.1016/j.envpol.2016.06.074.
2. Anthony L. Andrady. Microplastics in the marine
environment. Mar. Pollut. Bull. Elsevier Ltd 2016,
62(8), 1596-1605.
doi:10.1016/j.marpolbul.2011.05.030.
3. Plastics Europe. Plastics - the Facts 2019 Plastics, An
analysis of European Production, demand and waste
data, 2019.
4. Andrady A.L. The plastic in microplastics: A review.
Mar. Pollut. Bull. Elsevier Ltd., 2017, 119(1), 12-22.
doi:10.1016/j.marpolbul.2017.01.082
5. Wang J., Tan Z., Peng J., Qiu Q., Li M. The
behaviors of microplastics in the marine
environment. Mar. Environ. Res. Elsevier Ltd., 2016,
113, 7-17. doi:10.1016/j.marenvres.2015.10.014.
6. Eriksen Marcus, Mason Sherri, Wilson Stiv, Box
Carolyn, Zellers Ann, Edwards William, Farley
Hannah, Amato Stephen. Microplastic pollution in
the surface waters of the Laurentian Great Lakes.
Mar. Pollut. Bull., Elsevier Ltd., 2013, 77(1-2), 177-
182.
doi:10.1016/j.marpolbul.2013.10.007doi:10.1016/j.w
atres.2017.12.056.
7. Jingyi Li, Huihui Liu, Chen J. P. Microplastics in
freshwater systems: A review on occurrence,
environmental effects, and methods for microplastics
detection, Water Res. Elsevier Ltd., 2018, 137, 362-
374.
8. Dris R., Gasperi J., Rocher V., Tassin B. Synthetic
and non-synthetic anthropogenic fibers in a river
146
View publication stats
Đánh giá ô nhi m microplastic…
under the impact of Paris Megacity: Sampling
methodological aspects and flux estimations. Sci.
Total Environ. Elsevier B.V., 2018, 618, 157-164.
doi:10.1016/j.scitotenv.2017.11.009.
9. Correia P.J., da Costa J. P., Duarte A. C., Rocha-
Santos T. Methods for sampling and detection of
microplastics in water and sediment: A critical
review. TrAC - Trends Anal. Chem.., 2019, 110, 150-
159. doi:10.1016/j.trac.2018.10.029.
10. Kataoka T., Nihei Y., Kudou K., Hinata H.
Assessment of the sources and in flow processes of
microplastics in the river environments of Japan.
Environ. Pollut. Elsevier Ltd., 2019, 244, 958-965.
doi:10.1016/j.envpol.2018.10.111.
11. Lahens L., Strady E., Kieu-Le T. C., Dris R.,
Boukerma K., Rinnert E., Gasperi J., Tassin B.
Macroplastic and microplastic contamination
assessment of a tropical river (Saigon River,
Vietnam) transversed by a developing megacity.
Environ. Pollut. Elsevier Ltd., 2018, 236, 661-671.
doi:10.1016/j.envpol.2018.02.005.
12. Di M., Wang J. Microplastics in surface waters and
sediments of the Three Gorges. Sci. Total Environ.
Elsevier B.V., 2018, 616-617, 1620-1627.
doi:10.1016/j.scitotenv.2017.10.150.
13. Zhu J., Zhang Q., Li Y., Tan S., Kang Z., Yu X., Lan
W., Cai L., Wang J., Shi H. Microplastic pollution in
the Maowei Sea, a typical mariculture bay of China.
Sci. Total Environ. Elsevier B.V., 2019, 658, 62-68.
doi:10.1016/j.scitotenv.2018.12.192.
14. Zhu L., Bai H., Chen B., Sun X., Qu K., Xia B.
Microplastic pollution in North Yellow Sea, China:
Observations on occurrence, distribution and
identification. Sci. Total Environ. Elsevier B.V.,
2018, 636, 20-29.
doi:10.1016/j.scitotenv.2018.04.182.
15. Kang J. H., Kwon O. Y., Lee K. W., Song Y. K.,
Shim, W. J. Marine neustonic microplastics around
the southeastern coast of Korea. Mar. Pollut. Bull.
Elsevier Ltd., 2015, 96(1-2), 304-312.
doi:10.1016/j.marpolbul.2015.04.054.
16. Zhang, W., Zhang, S., Wang, J., Wang, Y., Mu, J.,
Wang, P., Lin, X., Ma, D. Microplastic pollution in
the surface waters of the Bohai Sea, China. Environ.
Pollut. Elsevier Ltd., 2017, 231, 541-548.
doi:10.1016/j.envpol.2017.08.058.
17. Zhu L., Bai H., Chen B., Sun X., Qu K., Xia B..
Microplastic pollution in North Yellow Sea, China:
Observations on occurrence, distribution and
identification. Sci. Total Environ. Elsevier B.V.,
2018, 636, 20-29.
doi:10.1016/j.scitotenv.2018.04.182.
Liên hệ: Dương Thanh Nghị
Viện Tài nguyên và M i trƣ ng biển, Viện Hàn lâm Khoa
học và C ng nghệ Việt Nam
246, phố Đà Nẵng, Cầu Tre, quận Ng Quyền, Hải
Phòng, Việt Nam
E-mail: nghidt@imer.vast.vn / ngocdh@imer.vast.vn.